Published in Bezpieczestwo. wiat Region Polska nr 1/2011, WSAP, p. 21-32; ISSN 2083-0173 (www.wsap.edu.

pl)

Daniel Bokowski (IHiNP UwB)

e-mail: domel@zetobi.com.pl

Facebook, Twitter nowe narzdzia rewolucji

Twrca Facebooka, Mark Zuckerberg, a wraz z nim wikszo wiata zachodniego, nie spodziewali si zapewne, e portale spoecznociowe mog sta si narzdziem rewolucji zdolnym do obalenia dyktatorw. Z racji bariery jzykowej niewiele osb interesujcych si wspczesnym wiatem islamskim zdaje sobie spraw z siy i znaczenia tych aplikacji w krajach o niemal cakowicie kontrolowanych przez wadze oficjalnych kanaach informacyjnych. O destrukcyjnej mocy Facebooka i Twittera pozwalajcych na swobodny, niekontrolowany i byskawiczny przesy informacji wiedz natomiast od stycznie tego roku wszystkie reimy autorytarne w Afryce Pnocnej i rejonie Zatoki Perskiej. Wczeniej nikt nie przewidywa, e 140 znakw Twittera oraz portal na ktrym wywietla si informacje o ulubionych filmach, ksikach i imprezach moe si sta skutecznym narzdziem w walce o demokracj. Nikt nie przewidzia, e dzi, aby byskawicznie informowa wiat o wydarzeniach, nie potrzeba ju stacjonarnego komputera w domu, nie trzeba nawet laptopa . Wystarcz coraz doskonalsze telefony komrkowe. Nawet nie te z najwyszej pki. Wystarczy opcja nagraj film i wylij aby uczyni z nich prawdziwy or arabskiej rewolucji. Facebook, Flickr, Twitter stay si dziki nim potn tub propagandow zdoln wycign na ulice arabskich miast setki tysicy ludzi. Stay si wielk, wiatow cian ogosze, na ktrej niemal bez ogranicze od wielu tygodni tysice ludzi przekazuje milionom wiadectwo swojej desperacji w deniu do wolnoci. Jeli przyjrzymy si zdjciom i filmom obrazujcym wydarzenia w Egipcie, Tunezji, Libii, Syrii, Bahrajnie, Jemenie, Algierii, Maroko i wielu innych miejscach zauwaymy, e w wielu przypadkach zostay zrobione telefonem komrkowym. Na filmach wida dziesitki osb z telefonami w reku dokumentujcych wydarzenia toczce si na ich oczach. Ten sam materia ju po kilku chwilach moe znale si w Internecie na dowolnym serwerze, za po kilku minutach w wielu

kopiach i odsyaczach zaistnie na caym wiecie. Facebook zupenie niewiadomie przeama w sposb niemal doskonay monopol informacyjny rzdw. Kiedy odcina si Internet wystarczy wybra specjalny numer we wskazanym kraju aby zaogowa si do sieci i byskawicznie przesa potrzebne dane. Aby odci ludzi o moliwoci przesyu informacji trzeba byoby cakowicie odci ich od sieci telefonicznej oraz wszelkich rde energii umoliwiajcych adowanie telefonw komrkowych. Mona bowiem dzi kopiowa zdjcia i filmy z telefonu na telefon i w ten sposb przesya byskawicznie dane dalej. Jeli w kraju nie ma od pocztku monopolu na wszelkie systemu komunikacyjne, tak jak w Korei Pnocnej, raz stworzonej sieci nie da si zlikwidowa bez cakowitego ubezwasnowolnienia spoeczestwa. W ten sam sposb cakowicie poza kontrol dochodz do ludzi materiay i wiadomoci z caego wiata. Poniewa telefon komrkowy ma dzi praktycznie kady, za dostp do Internetu bezustannie si powiksza dopki kto nie usunie fizycznie Facebooka lub Twittera ze wszystkich serwerw obraz i przesanie arabskiej rewolucji tkwi bdzie w sieci dostpne zarwno dla nas, jak i milionw mieszkacw innych uciskanych krajw arabskich pokazujc, e mona. Za cen setek ofiar, ale mona. I to wanie jest znak, ktry tak wstrzsn arabskimi dyktaturami. Ludzie zobaczyli, e ten system da si zmieni. e aden tyran w obliczu tysicy zdesperowanych ludzi nie jest w stanie zapanowa nad buntem. Dlatego wraz z rozlewajca si arabsk rewolucj ronie strach wadzy i desperacja buntujcych si ludzi. Prostych ludzi wspieranych przez nowoczesn technik i portale spoecznociowe, ktre kojarzyy si dotd niemal wycznie jako najnowsze narzdzie popkultury. Kiedy analizowaem Facebooka, jako narzdzia propagandy w wiecie arabskim, pojawia si on najczciej jako or w rkach rnych ruchw fundamentalistycznych lub te jako tuba propagandowa przy okazji szczeglnych zdarze, takich jak zabjstwo Salmana Taseera - gubernatora prowincji Pendab i jednego z czoowych politykw indyjskich, ktrzy zabiegali o uaskawienie skazanej na mier chrzecijanki Asii Bibi i zmian prawa o blunierstwie1. Ju w kilka godzin po mierci Taseera na Facebooku pojawi si szereg tworzonych w naprdce portali z podobizn mordercy i wpisami wychwalajcymi jego czyn. Wpisywali si tam muzumanie z caego wiata, zgodnie twierdzc, e to najbardziej chwalebna rzecz w obronie wiary. W tym morzu stron mona byo zauway kilka potpiajcych ten czyn, jednak wyranie nie wzbudzay one niczyjego zainteresowania. Mimo stara administratorw portalu wiele stron powiconych Mumtazowi Qadrii istnieje do dzi, wystarczy wpisa jego nazwisko. Powstay nawet specjalnie mu powicone strony internetowe2.

Wicej o sprawie zob. http://en.wikipedia.org/wiki/Asia_Bibi (dostp 19 lutego 2011) oraz Beata Zajczkowska, Na ratunek Asii Bibi, Portal wiara.pl, http://info.wiara.pl/doc/683145.Na-ratunek-Asii-Bibi (dostp 19 lutego 2011).

http://mumtazqadri.net/ (dostp 14 lutego 2011)

Swoje strony na YouTube i Facebooku ma np. fundamentalistyczna organizacja terrorystyczna Tehrik-e-Taliban Pakistan. Dziki YouTube w Internecie bez przeszkd publikuje Anwar Al-Awlaki, duchowy opiekun majora Nidala Hassana odpowiedzialnego za masakr w Fort Hood. To pod wpywem kaza zamieszczanych w sieci na obu tych portalach Umar Farooq Abdulmutallab prbowa dokona w dniu Boego Narodzenia zamachu na samolot leccy z Amsterdamu do Detroit. YouTube stao si dla wiatowego dihadu jedn z najwaniejszych tub propagandowych skierowanych nie tylko do muzumanw, ale rwnie do niewiernych i krzyowcw. Symbolem tych dziaa jest otworzony przez wspomnian ju wczeniej organizacj Tehrik-e-Taliban Pakistan specjalny The Taliban News Channel3. W zeszym roku take gwne forum dihadystw Shabakat Al-Mujahideen Al-Iliktroniyya (Elektroniczne forum mudahedinw), otworzyo na YouTube swj wasny kana informacyjny4 zamknity przez portal po kilku miesicach5. W podobny sposb rozrosy si strony organizacji fundamentalistycznych w Europie. Jedn z nich bya dziaajca we Francji Ansar Al-Haqq. Portal ten po wielu staraniach rnych organizacji ostatnio zamknito, jednak w sieci pojawiy si ju jej mirrory6. W podobny sposb dziaay strony: Nida Al-Tawhid7 oraz istniejca nadal Tawhid8, ktra dodatkowo ma swj odpowiednik na Facebooku9. Rwnie prnie dziaa Hizb-ut-tahrir Al-Islam nawoujca na Facebooku do wsparcia dziaa na rzecz powstania wiatowego kalifatu10. Zdelegalizowana w krajach arabskich odrodzia si w Londynie i do dzi pozostaje jedn z najbardziej znaczcych si w Pakistanie, Afganistanie oraz byych sowieckich republikach w Azji rodkowej. Co ciekawe, ma przynajmniej kilkanacie rnych wersji robionych w podobnym kontekcie i zaoeniu11. Mamy jej odpowiednik turecki12 oraz pakistaski13, ktry jednak od kilku miesicy nie jest

3 4 5

www.youtube.com/user/talibannews (dostp 17 lutego 2011) http://www.youtube.com/user/majahden1#p/u/3/4PO8m-WTu6A (dostp 17 lutego 2011)

Wicej na ten temat zob. YouTube Gwna i gwatownie rozszerzajca sie internetowa baza dihadystw, Portal MEMRI, http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=ia&ID=IA60610 (dostp 17 luty 2011) 6 www.Ansar-alhaqq.net/forum 7 www.tawhid.over-blog.com/ext/http://www.nida-attawhid.com/forum/ 8 www.tawhid.over-blog.com (dostp 17.02.2011) 9 http://www.facebook.com/pages/Site-At-Tawhid-Lunicit-dAllah-Azawajel/338261063525 (dostp 17.02.2011). Wicej na ten temat zob. Islamistyczne witryny internetowe w Europie Przegld oglny, cz 1 http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=ia&ID=IA65411 (dostp 17 lutego 2011) oraz Islamistyczne witryny internetowe w Europie cz. 2 http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=ia&ID=IA65711 (dostp 17 lutego 2011). 10 Support Hizb Ut Tahrir (Hizbut Tahrir), http://www.facebook.com/pages/Support-Hizb-Ut-Tahrir-HizbutTahrir/280797513040 (dostp 17 lutego 2011). 11 Zob. http://www.facebook.com/pages/Hizb-ut-Tahrir/140469819213 ; http://www.facebook.com/group.php?gid=45147585929 ; http://www.facebook.com/group.php?gid=56949368709 (dostp 17 lutego 2011). 12 Hizb-ut Tahrir Trkiye Vilayeti, http://www.facebook.com/group.php?gid=115517686695 (dostp 17 luty 2011)

aktualizowany. Mamy w kocu Hizb ut ut-Tahrir America

14

a nawet Hizb ut ut-Tahrir

Australia15 powizany z portalem internetowym o tej samej nazwie16. Znajdziemy te Hizb ut-Tahrir Canada, Dannmark, Ukraine, Nederland a nawet Kenya. Powrmy jednak do nowej roli portali spoecznociowych narzdzia rewolucji w rekach modych, wyksztaconych Arabw, ktrzy w biednych, skorumpowanych i dyktatorskich reimach nie s w stanie utrzyma si na poziomie gwarantujc im zaoenie rodziny. gwarantujcym W przypadku Tunezji Facebook nie by iskr, kt a podpalia rewolucj. By ni w zasadzie ktra gniew ulicy na wie o tragicznym gecie Mohameda Buazizi17. Dopiero potem bunt te przenis si ten do sieci, najbardziej oczywistego dla modych ludzi narzdzia wzajemnej komunikacji. Wszystko to modych wspara za Al-Jazzera pokazujc, e ludzie z Sidi Bu Zajad domagaj si lepszego ycia i gowy Ben Jazzera Alego. wiadectwem daleko idcych zmian s ostanie badania, z ktrych wynika, e a a-mail nie jest ju dzi najwaniejszym nonikiem przesyu informacji. S nim SMS, wpisy na Twitterze oraz k krtkie notki i zdjcia. Nie powinno wic nikogo dziwi, e gwnym miejscem nawoywania do protestw zosta Facebook, gdzie wielu z ludzi miao swoje profile za miejscem byskawicznych informacji o , profile, scem tym co si dzieje Twitter. Ju po wybuchu demonstracji w Egipcie jedna z gazet wydawanych w Zjednoczonych Emiratach Arabskich umiecia satyryczny rysunek zatytuowany bro rewolucji trzeciego tysiclecia

Yawm 2011, Fot. 1 Al-Imarat Al-Yawm 25 stycznia 2011 za: The Middle East Media Research Institute http://www.memri.org/content/en/main.htm

13

Hizb ut Tahrir Wilayah Pakistan, http://www.facebook.com/pages/Declaration http://www.facebook.com/pages/Declaration-from-Hizb Hizb-ut-Tahrir-WilayahPakistan-to-the-People-of-Power/114972568526191 (dostp 17 luty 2011) Power/114972568526191 14 http://www.facebook.com/pages/Hizb-ut-Tahrir-Americahttp://www.facebook.com/pages/Hizb /156396561073568 (dostp 19 lutego 2011). 15 http://www.facebook.com/group.php?gid=120013371368260 (dostp 19 lutego 2011) 16 http://www.hizb-australia.org/ (dostp 19 lutego 2011) 17 Wicej zob. Andrzej Muszyski, Mohamed chcia tylko swoich jabek [w:] Duy Format nr 6 z 17.02.2011.

W Egipcie symbolem siy Facebooka sta si inny obrazek, krcy w pierwszych dniach rewolucji po pierwszych 25 stycznia 2011 roku .

Fot. 2 We are all Khaled Said w http://www.facebook.com/elshaheeed.co.uk

W podobny sposb si rewolucji informatycznej rozsadzajcej Egipt pokazaa Kuwejcka gazeta Al AlJarida.

Fot. 3 Al-Jarida 1 lutego 2011, za The Middle East Media Research Institute Jarida za: http://www.memri.org/content/en/main.htm

Z kolei o sile Twittera i znaczeniu tego medium dla egpiskiej ulicy najlepiej chyba wiadczy kolejny z rysunkw.

Fot. 4 We are all Khaled Said w http://www.facebook.com/elshaheeed.co.uk

Facebookowe strony nawoujace i realcjonujce wydarzenia w Tunezji powstay praktycznie w kilka dni po tragicznym samospaleniu si Muhammada Buazizi oraz pierwszych masowych protestach. Jedn z gownych witryn relacjonujcych wydarzenia w Tunezji bya Tunisia Offishall18 oraz prywatna strona Areej Ibrahima Al-Rifaiy zatytuowana Tunisia19 gdzie zamieszczano zarwno wstrzsajce zdjcia z zamieszek i protestw, jak i materiay kompletnie nie zwiazane z wydarzeniami, ktre doprowadziy do obalenia prezydenta Ben Alego. Dzi realcjonowaniem materiaw z wydarze w Tunezji zajmuj si tworzone na masow skal blogi. Jednym, z nich jest Tunise Libre, gdzie w miar na bieco mona przewczytac o wszystkich protestach i zamieszkach, ktre nadal wstrzasaj tym krajem20. Do blogu mona tez dotrze z poziomu Facebooka, gdzie powstaa podstrona o tej wanie nazwie21. Warto te zwrci uwag na francuskojzyczn podstron Libert Tunisie22. Prawdziwym przeomem byy jednak wydarzenia w Egipcie. Setki podstron pojawiajcych si na Facebooku, zakadanych zarwno przez Egipcjan mieszkajcych w kraju, jak i poza jego granicami pokazao si nowych mediw. Rzd Egipski w pierwszych dniach zamieszek najwyraniej nie doceni siy portali. W kolejnych za, kiedy okazao si, e to dziki Twitterowi i Facebookowi modzi ludzie s w stanie skrzykn si na demonstracje, przygotowa odpowiednie materiay instruktaowe dotyczce sposobu walki z policj oraz palny przemarszu byo ju za pno. Kiedy tysice zdj z zamieszek i protestw zaczo pojawia si na komputerach caego wiata rzd Mubaraka zrobi to, co w jego odczuciu byo oczywiste. Sprbowa cakowicie odci Egipcjan od Internetu. Poszed dalej ni Chiny i Birma, zbliajc si niebezpiecznie do Korei Pnocnej. Jednak Internetu nie da si zablokowa. Nie da si cakowicie odci od wiata kraju, gdzie kilkanacie milionw obywateli ma na
18 19

http://www.facebook.com/Tunisia.Offishall?ref=ts (dostp 19 luty 2011) http://www.facebook.com/Maa.Tunisie?sk=photos (dostp 19 luty 2011) 20 http://la-tunisie-libre.blogspot.com/ (dostp 18 lutego 2011) 21 http://www.facebook.com/tunisielibre.freetunisia?ref=ts#!/tunisielibre.freetunisia?v=info (dostp 18 lutego 2011) 22 http://www.facebook.com/pages/Libert-Tunisie/116809738392085?ref=ts

stale dostp do sieci i dziki tej sieci widziao, e ludzie nie boj si ju dyktatora, e w ssiedniej Tunezji udao si przegna znienawidzonego tyrana. Nawoywania do protestw w Egipcie wyszy z dwch niezalenych kierunkw. Z jednej strony do marszu na Plac Tahrir nawoywaa na swoim portalu Asmaa Mahfouz, z drugiej Ruch 6 kwietnia. 25 stycznia 2011 nie by dat przypadkow. To egipski dzie policjanta. A policja w Egipcie, w odrnieniu od wojska, bya i jest najbardziej znienawidzon instytucj. Dlatego cakowicie niezalenie tysice modych Egipcjan zaczo nawoywa si w sieci aby i tego dnia na plac i zaprotestowa przeciwko policji, przeciwko jej nieudolnoci w Aleksandrii, gdzie wczeniej doszo do masakry chrzecijan, przeciwko systemowi, przeciwko korupcji i apwkarstwu, przeciwko pierwszym przypadkom samospale. Jak wynika z wywiadu udzielonego przez Asmaa Mahfouz dla Al-Mihwar TV 31 stycznia 2011 roku gwnymi daniami byo wwczas zwolnienie ministra spraw wewntrznych oraz rozwizanie skorumpowanego, wybranego w sfaszowanych wyborach parlamentu. Jak sama podkrelaa momentem przeomowym byy obrazy docierajce z Tunezji, w tym materiay zamieszczane w Internecie. W przypadku Asmy szalenie way okaza si jej bezprecedensowy apel odwoujcy si do honoru egipskich mczyzn. Bardzo du rol odegraa te znienawidzona przez reim Mubaraka Al-Jazeera23. Do najciekawszych podstron zaoonych wwczas na Facebooku, relacjonujcych codziennie wydarzenia na Placu Tahrir oraz zamieszczajcych zdjcia z demonstracji, naleaa anglojzyczna We are all Khaled Said24. Z arabskojzycznych stron warte wymienienia s (ElShaheeed)25 oraz (ElShaheeed2)26. Wiele z zamieszczonych tu

amatorskich zdj i filmw byo nastpnie wykorzystywanych w innych portalach i stronach powieconych rewolucji w Egipcie. Warto te wspomnie tu o Elmasry Elgedeed ,

podstronie o mniejszej sile raenia, niemniej jednak wanym miejscu dyskusji, lubianym przez ponad 125 tys. osb27. Bardzo wana i czsto odwiedzana bya te strona jednego z gwnych inicjatorw protestw Waela Ghonima28, ktry znalaz si na okadce jednego z numerw Time pod jake wymownym tytuem The generation changing the World.

23

Wywiad z Asmaa Mahfouz zob. http://www.memritv.org/clip/en/0/0/0/0/0/0/2785.htm (dostp 19 lutego 2011); fragment rozmowy o przyczynach wybuchu zamieszek Kryzys na Bliskim Wschodzie, Cze XI - Asmaa Mahfouz, organizatorka demonstracji w Egipcie, mwi o uyciu Facebooka, eby podj dziaanie, http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=sd&ID=SP355311 (dostp 19 lutego 2011) . 24 http://www.facebook.com/elshaheeed.co.uk (dostp 31 stycznia 2011). Khaled Said by modym Egipcjaninem zamordowanym przez suby bezpieczestwa zanim jeszcze wybuchy waciwe zamieszki, jednym z symboli rewolucji. 25 http://www.facebook.com/ElShaheeed (dostp 14 lutego 2011) 26 http://www.facebook.com/ElShaheeed2 (dostp 14 lutego 2011) 27 http://www.facebook.com/ElmasryElgedeed?v=wall (dostp 14 lutego 2011) 28 http://www.facebook.com/profile.php?id=100002040237167 (dostp 18 lutego 2011); oficjalne strony zob. http://www.facebook.com/WaelGhonim.Official?ref=ts, http://www.facebook.com/ghonim oraz http://www.facebook.com/Wael.Fans?ref=ts (dostp 18 lutego 2011).

Sia portali internetowych cakowicie zaskoczya dyktatora oraz zwizanych z nim ludzi. Blokada Internetu nic nie daa. Zarwno Facebook jak i Twitter znalazy sposoby na obejcie blokady przy uyciu zwykych linii telefonicznych, zamieszczajc zamiast wpisw krtkie notki gosowe, lub przy pomocy darmowych punktw dostpowych w krajach zachodnich, do ktrych wystarczyo zadzwoni za pomoc zwykego telefonu.

Fot. 5 Ulotka informujca protestujcych o sposobach przeamywania blokady Internetu wprowadzonej przez reim H. Mubaraka.

Aktualnie podobny system dziaa w Libii i ma na celu przeamanie blokady informacyjnej naoonej przez przeraonego Muammara Kadafiego. W protestach przeciwko dyktatorowi w ostatnich dniach zgino ju ponad 100 osb. Wstrzsajce filmy ofiar tych represji, czsto zawierajce wrcz utrwalony moment mierci od kuli snajpera, sukcesywnie umieszczane s na libijskich stronach Facebooka29. W analogiczny sposb dokumentowane s zbrodnie w Bahrajnie30 i Jemenie31. Telecomix jedne z inicjatorw tych akcji - bierze te udzia w przeamywaniu blokady informacyjnej w Syrii. Symbolem bezsilnoci egipskiej dyktatury, jest kolejny z satyrycznych rysunkw znalezionych na stronach zarejestrowanych na Facebooku. Mona go dzi z powodzeniem zadedykowa kolejnym reimom Bliskiego Wschodu. Jest to swoisty symbol tego wszystkie, o czym wczeniej pisaem.

29 30

http://www.facebook.com/17022011libya (dostp 19 lutego 2011) http://www.facebook.com/media/set/?set=pu.196431420371305 (dostp 19 lutego 2011) 31 http://www.facebook.com/February11PopularAnger (dostp 19 lutego 2011)

Fot. 6 We are all Khaled Said w http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=sd&ID=SP356011

Facebook sta si gwnym narzdziem propagandy wymierzonej w panujcych dyktatorw, informowania o ofiarach, miejscem publikacji tysicy zdj z demonstracji, amatorskich filmw, dokumentw i innych materiaw oraz punktem kontaktowym, gdzie mona byo zamieci informacje o protestach. Stosunkowo szybko, bo w cigu 5-7 dni od wydarze na placu Tahrir 25 stycznia 2011 roku napicia i nadzieje zwizane z upadkiem znienawidzonych reimw rozlay si na inne kraje muzumaskie Afryki Pnocnej i Bliskiego Wschodu. Do dni gniewu zaczto nawoywa w Libii, Jemenie, Bahrajnie, Algierii, Sudanie, Syrii, Iranie. I znw Facebook okaza si jedn z gwnych struktur, gdzie w miar swobodnie mona byo przygotowywa i koordynowa dziaania zwizane z masowymi protestami, a po ich krwawym i bezwzgldnym stumieniu zamieszcza zdjcia i filmy obrazujcych bestialstwo sub specjalnych. Materiay te s niezwykle brutalne, wrcz szokujce europejskiego widza. Wikszo z nich nigdy nie przedostaaby si do oficjalnego obiegu na stronach naszych serwerw. Tam jednak s one wyrazem rozpaczy i bezsilnoci tysicy modych ludzi. Ju na pocztku lutego 2011 na Facebooku pojawiy si pierwsze strony nawoujce do walki z dyktatorami. Do najwaniejszych naleay The Syrian Revolution 2011
32

relacjonujca szczegowo wydarzenia w Syrii od pierwszych zamieszek w poowie lutego do

dzi, strona powicona krwawo stumionym protestom ludnoci szyickiej w Bahrajnie 14th February 2011 Revolution Day in Bahrain 14
33

, 2 bliniacze strony powicone

32 33

http://www.facebook.com/Syrian.Revolution (dostp 18 lutego 2011) http://www.facebook.com/pages/14th-February-2011-Revolution-Day-in-Bahrain/196431420371305 (dostp 18 lutego 2011)

14-

wydarzeniom w Libii: 20113

36

17

201135

34

17

, 2 strony powicone protestom w Jemenie: ( )37 , na ktrej

oraz

11

Nowoci byo pojawienie si w poowie lutego strony Arab Revolution

znale mona informacje o protestach we wszystkich krajach arabskich38 wzmocnionej dodatkowo przez skoordynowany ze stron blog Livearab39 oraz strony Arab world
40

. Podobn

nowoci jest strona Vcom Freedom, na ktrej umieszczono Radio Libyan Revolution nadajce najwiesze informacje dotyczce biecej sytuacji w Libii41. Gdybymy chcieli podsumowa znaczenie Internetu dla zwycistwa protestw w Egipcie i Tunezji warto posuy si artykuem w londyskiej gazecie Al-Sharq Al-Awsat. Analizujca sytuacj w Afryce Pnocnej Sawsan Al-Abtah zauwaya, e blogi i strony Facebooka najlepiej chyba wiadcz o tym, e rewolucja egipska bya gotowa w wiecie wirtualnym na dugo, zanim staa si rzeczywistoci. W cyberprzestrzeni niepodziewanie wyoni si zupenie inny wiat, rwnolegy do realnego, o ktrym reim Mubaraka sdzi, e go trzyma za gardo. Jednak by w wielkim bdzie. Modzi ludzie mieli wszystko dobrze zaplanowane. Zrobili mapy, rozesali instrukcje, dzielili sie scenariuszami dziaa. A co najwaniejsze - wiedzieli, czego chc. Drugiego dnia demonstracji jeden z egipskich blogerw Nawara Negm oznajmi: Jest jasne, e oni nas nie rozumiej. Naszym celem nie jest nkanie reimu Bdziemy kontynuowa, a usyszymy sowa Rozumiemy was. To jest nasze ostateczne zadanie i nie obniymy poprzeczki.42 Symbolem zmian, jakie zachodz wanie w Egipcie jest niewtpliwie strona powicona Najwyszej Radzie Wojskowej Egiptu43. Facebook nie mia chyba nigdy lepszej reklamy.

http://www.facebook.com/17022011libya (dostp 18 lutego 2011) http://www.facebook.com/libya170220011 (dostp 18 lutego 2001) 36 http://www.facebook.com/pages/ - -3/126356774101823?ref=mf (dostp 19 lutego 2011) 37 http://www.facebook.com/February11PopularAnger (dostp 19 lutego 2011) 38 http://www.facebook.com/arab.revolution.2011?v=wall (dostp 19 lutego 2011) 39 http://livearabe.blogspot.com/2011/02/blog-post_8013.html (dostp 18 lutego 2011) 40 http://www.facebook.com/The.Arab.World?ref=nf (dostp 19 lutego 2011) 41 http://vcom-freedom.blogspot.com/p/blog-page.html (dostp 20 lutego 2011) 42 Arabska publicystka o roli Facebooka w walce spoecznej i politycznej w krajach arabskich, MEMRI http://www2.memri.org/bin/polish/articles.cgi?Page=archives&Area=sd&ID=SP356011 (dostp 19 lutego 2011). Oryginalny tekst http://www.aawsat.com/default.asp?myday=3&mymonth=2&myyear=2011&I2.x=12&I2.y=11 (dostp 19 lutego 2011). 43 Facebookowa ofensywa egipskiego wojska, Portal tvn24.pl, http://www.tvn24.pl/12691,1693256,0,1,facebookowa-ofensywa-egipskiego-wojska,wiadomosc.html (dostp 19 lutego 2011)
35

34

Fot. 7 We are all Khaled Said w http://www.facebook.com/elshaheeed.co.uk

Biaystok, luty 2011 roku

Facebook, Tweeter new tool of the Arab revolution

Social networks are becoming tools of the revolution that are able to overthrow dictators. Since January 2011 authoritarian regimes in North Africa and Middle East have been aware of the destructive power of Facebook and Twitter that enable free, uncontrolled and instant transmission. Facebook and Twitter broke the monopoly of government information. Uncontrolled materials and news from around the world are within the reach of anybody who is interested. Until now Facebook and Twitter, as a propaganda tool in Arab world, has appeared most often as weapon used by various fundamentalist terrorist organization have their websites on YouTube and Facebook. The situation has changed a lot within the last few months. Blog and Facebook websites and Tweeter seem to be the best proof to the fact that Egyptian, Tunisians, and some extend Libyan and Syrian revolution, had been ready in virtual world long before they become a fact. A totally new world, parallel to the real one, unexpectedly emerged from cyberspace. It turns out that young people had planned everything very well.