ko : 51 ytf : 12 kk.

16-06-2011

u-ruLke
ykxku {kukkR
ftkLkeyku {kxu
kwshkk yuf ykxku-nk

Mkqo QoLke irf hkskLke kLku kwshkk

16 sqLk, 2011

ko : 51 ytf : 12 kk. 16-06-2011

r. rkYkwk
yh kxu
kwf rkue
k kxu, kwkkh uke
uktk {ukzk, rheLk Mki,
{Lkekk Mkkuf
t e
fk rLkuof : sM{eLk u
rkh : h kwkzek,
su u

ktke :
Mktkkf :
fkoknf Mktkkf :
Mkn Mktkkf :
WkMkn Mktkkf :

ks{ Mefkhk fkuR kLkke k fu MktMkkLku yusLMke

ykke Lkke.

hk MkhfkhLkk Mkkkkh ynukku rMkk yk Mkk{rf{kt

rMk kkk yL uku{kt k kuk r[khku Mkkku hk
Mkhfkh Mkt{k Au s, yu{ {kLkwt Lkn.

ks{ Lke[uLkk Mkkuyu Mefkhk Au :

ku kike rk kukh kfo k Wkh wshkk hkfktXu [khkfk{kt ykfkh

R hkku Au su{kt qoQo khk es Wk Whkt kukh fkuBkuuLx

{uLwVuf[h RLzMxe ykfkh R hkk Au yu rhe y kukh

yuSo ufxhe fteyku nke e Au.

wshk re qo Qoe hkske kwt Au yu ykk{e A {rnk{kt

100 {ukkux qo Qoke es Wk fhkhtw khwt yuf{kk hk
u su{kt yuf k wkkuu hkuskheku yh {u.

rhLwyu yu kukh yuSok ufxh{kt k wshk ku n

e hkwt Au.

{krnke fr{LkheLke f[uhe, kuf Lkt. 7,

zk. Shks {nukk Lk, kkteLkkh - 382010.

rsk {kfkuyu ykue {krnke fr{LkheLke f[uheyku

kkk {krnke fuLku.

wshku fkR{ux [uLsku Mtk rk hfkh{kt Y fkuo Au yuxwt s

n, ykk u{kt kike nue qo Qo er h001{kt y{{kt {wfe

Mktkfo yrfkheLke f[uhe, kwshkk Mkhfkh, ukkLk Lk,

ee Au.

knuk {ku, 198, su. kkkk {kko, hexT nkux Mkk{u,

[[okux, {wtkR - 400020.

kkf ks{ : ` 50-00

ktke rkk
kwshkk kkrkf fkko,
{krnke fr{LkheLke f[uhe, kwshkk hk,
kuf Lkt. 7/2, zkp. Shks {nukk Lk,
kkteLkkh - 382010.
VkuLk : 079-23254412,
VuMk : 079-23254415
rkh rkk
VkuLk : 079-23253442
E-{uR yuzuMk
gujaratmagazine@gmail.com
{krnke kkwt, kwshkk hk, kkteLkkh khk fkrk yLku
Mkkrn {wk k. r. y{kk khk {wrk

kk. 16-06-2011 ke kk. 30-06-2011

yukuh khku yk kukh kh kLx wshk s n khku kike

{kuxku qoQoke ese Wk fhkku kLx Au yu xqtf {{kt ue
Mkkr k{k {ke kR ske Au.

wshk{kt ykikurf rfk e nhkVk r Wh nkutku Au. htw

f]rk kuku kuhku rMkh yufk wshkku s ku Au yu kohk
kuku whkke nu k wshku s fhe Au.
(MkkkhfktXk - zkuk Mkkukh kLxLkk WTkxLk Mktku {w{tkeek f{ktke...)

16 sqLk, 2011

ykfko

3
4
5
fh
Mxkuhe
8

u-ruLke ykxku {kukkR ftkLkeyku {kxu kwshkk yuf ykxku-nk

- rLku uMkkR

k[fkuLkk yrk
kufkko
y{kk{kt rfkMkLkkt
fkkuLkwt kufkko
ykht
ykR.xe.ykR. twfkLkk
LkrLk{k LkLkwt
kufkko
Mk{Lkk nMkkkh
kr kwshkkLkk
kkihkLk {kxu
- rw ktzk

32

12

krhkoLk
khek fk {uk...

14
15

uhk - {Lkkus Ukkh

rfkMk
khfk - kkuhkth fkehz{kt Mkk{kt
khku fhku

17
29

Wok
Mkqo QoLke irf
hkskLke kwshkk
kLku

43

fkhe
kkhof nexLkkt
yMkhfkhf knuw
- rkLk kZe

20

krh{
WxeVekLkk r{fkuLke
{nuLkk htk ke...
- {nuL ufhek

21
4

45

xfTLkkkS
{krnke kkkLke
ukMkkRx

22
24
27
29

rLko
Vkuxku Ve[h
rxxTrkxTMk
kufrhkMkk
w, WMk yLku {tk
MktkLkwt k : Zku
- uhkhMkn

30
32

kusLkkLke kk

39

Mktfk

rsk kuVkR kkteLkkh

- {kLkMkn rMkMkkurk

40

Mk{Mkh
Mk{Mkh Mkkhkh
{kxuLkku Mkkhke 108

41
42

MksoLk
kkk
ku... nu y{hue{kt
k fksw kkfu Au !
- wkk kkkh

43

kMkLk
uk Mkku{Lkkk
- yu. yu{. {kuhe

44
45
46

Mk{k[kh ruk
ykhku
Lk
Lkkhe ykkku
- Weo hk

47

f]rk
fwhke kukkuLke
e khk fheyu
kkohLkwt MktoLk

kMkeh Mknkuk : ske ke. {uk h{u zkfu {Lkkus rkkhe

{wk]c kMkeh : iuk hk

16 sqLk, 2011

k[fkuLkk yrk

kt[w Awt, t[kwt Awt...

kwshkk kkrkf uLkw kkihtkw yLku

irMkh {krnke ykkkwt kkrkf Au.
uLkk fhkuzku LkkkrhfkuLkk {kt ytk
kkLkLkku yrhk kn nkkw t ku { s
eke kusLkkykuLkku Mktkqoku Mktu
ykkkwt kwshkk kkrkf huh yrLktLkLku
kkk Au. {Lku yk {ukurLk qk s k{kwt
nkukke kuLku {LkheLku kt[w Aw kkk {khk
r{kkuLku t[kw Aw. yk kkrkf fk{ {kxu
Wkhku Wkh krk fhe u Lkku Mkko ke
rfkMk khu kue wfk{Lkk Mknek ktke
rkkLkk MkuoLku {khk ytk:fhke k
k tLk.
- ytkkk nrhsLk, yeL, kk-Lkzeyk

kt[k{]kke rfkMkkhV ykkufq[

kwshkkLkkt rfkMkLkku yheMkku Au yk

kkrkf ytf-09 kt[kLkku kwYkkko kt[k{]kLkku Mkk kwshkkLkkt MkkOke,
kwuku kkkt rfkMkLke kkihkkkk fkofhku
yLku Lkkkrhfku Mkwe kwke knkU[kzk {kxu
Wk{ {k{ yuxu kwshkk kkrkf.
fkuRk hk-uLkkt Mkkoke rfkMk
{kxu sYhe su ku u-hkLke MktMf]rk{q ku - kw Y kkko ku { s yko Lkkkrhf
kLkkk {kxuLke i[krhf ktrk ytk sYhe
Au. sLkk - kkLkk - Wok hkkrfk - sk ku{s ykikurkf
rfkMkLke kte kkkLkkt Mkkhke ukk
{w {t ke e Lkhu L kR {ku eLke
rLkckkqofLke hksrfkLku yk kkrkf khk
Mkk{kL ku f ku Mkw e knkU [ kzk ku { s
yMkhfkhf-ykfkof heku hsw fhkLkku u
kwshkk kkrkfLku Au.
kw s hkkLkku kLke nku kLkku ko

yLkwkku nwt Mkk yko Lkkkrhf kLke

kwshkkLkkt rfkMk{kt {kY kukkLk ykkkku
hne.
- yMkn yuLk. [kink, kLkkh

o{k hfkh tue Au

k.1e sqku ytf nkk{kt ykku. yk

ytf{kt su{ su{ kkk Vuhku ku u{ huf
kkk kh hfkhe t u ekku
yw kku. kwfk hfkhe rkk
kt[e u huh ykt kku. yk fkhku
r[kh ykxk kkuo Mkwe fu{ fkuEu rnt
ykku nku uwt kk {u w
yko kwt. ykkke
Skkuhe yue {okwt kkke
hkskt qku qku knku[kzk
hks hfkhu yrk Y
fwot Au. nu ku Au fu {ok
kusk ytu hkh kxuwt
M se k[w ku. Auu
uxe [kku ytu twfkkt yuf
k{kt ku f ku e Wskekt
{k[kh yktr fhu uk nk. ku {hkku
rhk{kt Vkuk [kk yrkwt
u] w {tkeeyu ew yu keykuku
S [kku. huf krhfkt Swt {q
{Su {tkeeyu fhuk khe{ fkruk
Au. yk fkhe fk{ehe [ke hnu
ue wuAk.
- ekE y{e, zek

rfkMkLke MkwkMk kkkhkw kkrkf

kwshkk kkrkfLkwt fk{ MktLke yLku

yrLkt Lke Au . kkrkf hkhLke
{krnke kq h e kkzu Au . kkrkf khk Y
fhk{kt ykue rsk kuVkR fku{

khk su - ku rskLke Mk[kux {krnke kqhe

kkzk{kt yku Au. Mkko{f krhkkykuLke
kikhe fhkk rkkeoyku {kxu yk fku{ qk
s Wkkuke Mkkrkk kR hne Au.
yk Wkhktk kkrkf{kt fhk{kt ykke
kwMkfLke Mkr{kk k kwMkf kt[Lk suxku
ykLkt yLku Mktkkuk ykku Au. hkLkk Aukzk
Mkwe rfkMkLke MkwkMk Mkhe [qfe nkukLkku
ynuMkkMk kkrkf khk kk Au.
- Lke{ kkxe, n{kLkkh

u-ykWx Mkwth nku Au

kw s hkk kkrkf kt [ kLke

qk { yku Au. kkrkf{kt
yT q k Vku x ku k k V nku Au .
u-ykWxLke ryu k kkrkf
yrkWk{ Au. 16 {uLkk ytf
10Lkk fhku s Lke nrhke
u R Lku ykt ku L ku xkZf kR.
kkrkf{kt huf rskykuLkk
Mk{k[khLku Mk{kk{kt yku
Au suLku fkhu huf rskyku{kt
kR hnu ku rfkMk e fk Au . yk
Wkhktk fueykuLke frkkykuLkku Mk{ku
fheLku kkrkfu MkukLkwt Wk{ Wknh kqt
kkzwt Au. yk Mkukke fueykuLku kuMkknLk
k kqt kkzwt Au.
hk Mkhfkh khk u kR hnu k
kkkyku ruLke {krnke kkrkf{ktke {u
Au. f]rk ytkuLke hMk kkku k {u
Au. yk Wkhktk hk MkhfkhLke rr
ku s Lkkyku ku { s Mkhfkh khk u kkk
rLko ku ru k fkhe {u Au .
Mk{kt khu fkrk kkk ru kkt f ku k
LkkrL kq kkzu Au.
- rkw [kink, MkwhuLLkkh

16 sqLk, 2011

kufkko

y{kk{kt rfkkt fkuwt kufkok qr{qs

hk

sk {nkhku { kt e s
wrkykuku yw k{kL {ke
kk fhe hkku Au . nu h efhke kku
{nkhku{kt e eu R oe
{Mkykuku Wfu kk ykkuhk ykkus
khk fhk{kt ykk rfkku ynuk ki
fhe hnk Au. u kAe hMk nku fu ikrkf
wrk nku hksLkk {nk nuhku kife
Au kt kkt [ ko { kt rfkMkLkkt rr
Mke{kr[nT L kku ke yksu kq o yLku kr{
y{kk [uLke uhuk qMkkR kR Au.
hk Mkhfkhu nuhLke kt fkkz r{kuLke
Vks s{eLkLku u[kLke skyu Mkk{kL
{kLkeLkkt SLkLke Mkwkhk yLku MkkosrLkf
rnk {kxu Wkkuk fhe Au, suLkk Mkw V
{e hkk Au. kksukh{kt {w{tke e huL
{kueyu kuhk rMkh{kt rr{o zuLx
nku r Mkx, Bw r rk Mkkkhw t
kufkkok fwot nwt, kk ykwrf hfkhe
Esuhe fkuuskt ikrkf tfwwt qr{kqs
fwot nwt.
y{kk Bw r rk fku kku o h u
ykkurs kufkkok qr{kqs {khkun{kt
{w{tke e {kueyu skkwt nwt fu, kqo
rMkhe t r{kue fhkuzku Yrkke
rft{e s{ekuku fu {ueu yk hfkhu
rste{kt wkk{f k kk kosrf
yu ikrkf rfkk fk{ku fko Au. kqo
y{kkk rfkk fkkfku nuhk

twr yu os Mkeo rfk hefu

kkeu {w {tkeeyu skkwt nwt fu
ko{kt yk hfkhu kqo y{kk{kt kk
rfkk ykwrf kosrf fk{ku yue
qnh[kke nkk ko Au fu k{kL {kek
S{kt krho yku. ikrkf kuku W[
rkke {urzf, yuLSrhet xufrf
sue ykwrf fkuusk tfwkuwt r{kok t
{ekue s{eku fsu Ru fhkuzku Yrkkk
[uo fwot Au. yr rft{e yue yuf yuf $[
s{eku Wkku kosrf rnku {kxu
k{kL krhfe kR {kxu fkuo Au.
rkk {t ke e h{kkR ku h kyu

wshk{kt s ko{kt W[ yu xufrf

rkk{kt ykuk wkk{f krhoe
Ykhuk ykke skkwt fu huf rsk{kt yuf
Esuhe fkuus Mkkkk yk hfkh f]tfk
Au. ykhu 14 Rsuhe fkuuu [ku Au yu
e 12 Rsuhe fkuuu kf kRux
kkxohek kuhku Y fhke rk{kt hk
Mkhfkh yk e hne Au yu{ ku{u
skkwt nwt. nk hks{kt rze-rzku{k
Rsuhe uXfku eu 87000 kE Au. Auk
ko{kt rze Rsuh hefu 6058 yu
rzku{k Rsuh hefu 10,000 he
rkkeoykuu hfkhe fkuuu{kt rk{qu
Rsuh kku yh {ku Au.
{keh rkMkk kukk kuhk{kt
ke fu.fk.kMke M{]rfk, tro
kkR e. kxu Bwrrk Mkkkh
yu zuLx fkuus tfw{kt zuLx nkuMkxwt
kufkkok kk ykwrf hfkhe Rsuhe
fku u s k i krkf t f w kt q r {kq s
fko{{kt {nuq {tke e ykteu kxu,
nuhe rfk {tke e erkR kxu,
fkk hks {tke e ekrtn zu,
kt o e zk . rfhexkR ku t f e,
e w h u L kR kxu , khkeyku ,
{nkkkrfke rr r{ryku k
ykeyku kk fkWLehku yu
kkrfkheyku u{s hsku {kuxe tk{kt
WkMk hkk nk.

16 sqLk, 2011

ykht

ykikurf ke{ tMkk twfkk rr{o wt kufkkok

k rfkw t k u k
yuLs uk
w s hk{kt ykk{e kkt [
ko{kt kufk twfk
rMkh{kt hkuskhee rkw
fku r{kko kke Au. kk
kku kke rkk
khk nwr fki hkk
wf weykuyu fwk
fueu fki rfke
yL kufku {kxu kk hkuskhee fku We
fhe uRyu. twfk{kt ` 3 fhkuz 37 kk
[uo u ykikurf ke{ tMkk twfkk
rr{o wt { yu hkuskh {tke
e swkR kkyu ksuh{kt kufkkok fwot
nwt . wshk hks hkuskh yu ke{
rk kteh khk ykkuS kufkkok
{khkun{kt {tke e kkyu skkwt fu,
o{k {{kt hkus{kh, {sqh, fkheh
yu xufrf {kkkue yA uk {u Au

hk

khu kB rMkhk wf
w eyku y u yki ku r f
ke{ tMkkyku{kt rXk,
k{krkfk yu rr
u ke hku s khe yu
Mhkuskhe {ue k{kSf
jhk fuk r kwt
kzu. yk tu wshk
hks ke{ yu hkuskh
rkk rk{f e ykh.
yu{.u WkMk rkkeoykuu tkuk
skkwt nw fu hksk 36 kwfk{kt yk kuo
ykR.xe.ykR.ku kht kk hksk 225

kwfk{kt ykR.xe.ykR.k rr fefe

fkuo khk hkuskhee rkw fku We
kR Au.
ke{ yu hkuskh rk, y{kk
heSk k rk{f e S.yu.
kkhu u skkw t nw t fu hksk kO e
rfkk ku ykR.xe.ykR. yu fki
o fuL khk hkse ykikurf er {kxu
{k rfwt ikh kR hnw Au uku
rkkeoykuyu k uku uRyu. kf
kRux kkxoek yrk nuX ykR.
xe.ykR. twfk kk fuzek Vk{ko~wxef
kufkk [uh{u e fo e.fu.{ko khk
yk u z fku o k {ko o {kku k
ykku k kiyu uku uRyu.
yk t u t w f k kw f k kt [ kk
ku, kkrfkheyku, ke{ yu hkuskh
rkk yrfkheyku, yk[ko eyku u{s
rkkeo y ku rk t k{kt WkrMk
hkk nk.

fA{kt kfkS - VVkr {kfuox kzoLkwt kk{wnqko

-hkse {]rku ykkh f]rk Wkh hnuku Au. {k{

{w~fueyku qh fhkk {sq Ehkk kku uzqkuk rfk
{kxu hks hfkh {{ zu yk e hne Au u{s f]rk kukkt
rfk {kxu hks hfkh fxej Au. ksuh{kt qs{kt ` 6.60
fhkuzkt [uo ykwrf kfkS VVkr {kfuoxkt tfwwt
qr{kqs kk qE (ELMk){kt {kfuox kzowt kufkkok f]rk
{tke e rekkE tkkke yu hks
{t ke e kkkE ykrnhkt nMu
fhk{kt ykwt nwt.
f]rk{tke e tkkkeyu skkwt nwt fu,
hk yu hkse {]rku ykkh f]rk
Wkh roh Au yu f]rkwt es k{zk{kt
nkukke f]rk {nku khk k{kukk kk
u {kku hkse rfkke f]rkerku

h y{ fhk{kt yke hnku Au. uzqkuwt kukk kk net yu

{kxu u Wkk h r{r{kt s Mxku Wk fhkwt ykkus Au
suke uzqku kkukwt Wkk u s u[e fu.
hks {tke e kkkR ykrnhu skkwt nwt fu, hks hfkhu
fAk kwkk k{kt kk k ykk{ W{uhe fAk kwykue
rft{ ykthhke h{kt e rkru h fhe nkukke fAku rfk
ue [h{e{kyu knkut ku Au. yth kwfkk
ELMk (wR) ku kuu {kfuoxet
kzok kufkkok fko{{kt yth yukeyu{ekt
[uh{u e {SkR nw
t u {w{tkeek
fLk fukerr{kt ` 25 nhku [uf ykok
fku o nku . yk t u yt hk khk
zk. e{ku yk[koyu hks hfkh khk f]rkkuku
kue krLu rhke ne.

Mk{Lkk nMkkkh

16 sqLk, 2011

rw ktzk

kr kwshkkLkk kkihkLk {kxu

sq

Lk {rnLkkLkku Wkhko fkuRk hksfe r&ukfLku k fke

u kkA 25-26 sqLk, 1975Lke k Lk fhku kku s
LkkR!
n{kt yuf ykkf r{k fnukk nkk fu su{Lku y{u ko{kt
kkt sRyu Aeyu ku{Lku kkAkt Mk - eMk kkuoLke xLkkykuLkku
u ytks Lkke nkukku, ku{Lku keu RrknkMk Mk{ku fR heku ?
yke VrhkLkku yuku kku Wfu Lkke fu ykku RrknkMkLkku s Au
Wzkze Ryu, {ktze{kt ktrkkekoLkk kufkko Mk{u yuf hksfkhe
s Lkn, k Mk{ksSLkLkk Mkr Mkkke khefu {w kLku su fkwt
nkwt kuLkwt M{h kR yku Au. ku{u fnuwt : su{u RrknkMkLku h[ku
nku ku{u k RrknkMkLku ku Mk{sku kzu.
ykwt khu kLku ? Lke kuZeLku u RrknkMkLkk rkkeo Wkhktk
zik kLkkk nku kku ku{Lku Mk{skqof ku{Lkk kkukkLkk kukLkk
(rkkLk, Mk{ksLkerk, nex, Mkkrn ku{s nuh SLkkku hkt
s hkt) RrknkMkke fkh fko rLkk Aqxfku Lkke.
n{kt kwshkk wrLkMkxeLkk {khk yuf rkkeoyu Mkkihkx
wrLkMkxe{kt 1975-76Lke fxkufxe yLku ykkhe Mktkkk kh
{nkrLkkt kqhku fkuo ku eLku ykLkt kku. huh kku kkhMke kwshkkeykuLkku khtrf kkfkh{kt kkku, RAkhk{ uMkkRLke
knuue MktkkkLke nkf,
ruku{kt uzkuwt
kuskkukh kkfkh (k
fhku kkt eSLkw t RLzLk
Lke kuZeLku u
ykurkrLkLk, ktrzk
RrknkMkLkk rkkeo
f]{koLkwt RLzLk
Mkku ~ ku ku r sMx, {u z {
Wkhktk zik
fk{kLkwt tu{kkh{T, AkLk
kLkkk nku kku
u h ks {ko L kw t kh),
ku{Lku Mk{skqof
MkrLkkk stk hr{kLkLkkt
ku{Lkk kkukkLkk kukLkk
q ko kkku , y{] kk
u X , u h [t {u keLkw t
RrknkMkke fkh
hkx khtkh ktke fko rLkk Aqxfku Lkke. Mkki
k kAe yLku f MYku
[kuwt LkSLk, ykhe
nfw{k hr{kLk Mkkihkx hurzku kUkkeMkLkkt yktkuLk{kt zk. Wkk
{nukkLkku ykk hurzku, skkLkk uck{ ufku - kkfkhkuLke

ktk{kt kuMkeLku
y{u r hfk{kt khke
Mkkt [ {kxu
kwshkkLkk yuk k
yu f k {kRLkku
kMk uzLkkh, y{urhfk
fk - tz Au yLku yuk
- khkLkkt ykkhkuLkk
knku Au, suLkwt Mktkqo
Mkt kkkk yLku {k
MkkuSfh ykke
$rzk, {k y{urhfk
kkMku Lkke. M{
kwMkf Lkkh
zk. f]k ehke
kwshkkLkk ykkk{e
(ku{u [eLkLke khk
Mkwowk{kt yu yustzk
kh kqhe Lksh Au yuku
yMkhfkhf heku ykk
knu u ku ynu k
kkku uRyu.
1950{kt y{]kkh
krkfk{kt ykku nkku.)
yk kku z ef s fehku
yue Au fu ku kkfkhLkk rkkeoLku s Lkn, fkuRk kukLkk
AkkLku stk kLkke fu. yke stkkk kuLku k, u,
Mk{ks khV ]k fhe fu. ke Mku{uMxh Lkk{ ykkkke ykwt
kLkkwt Lkke.
kwshkkLkk yuk k fk - tz Au yLku yuk knku Au, suLkwt
Mktkqo MkkuSfh (zkuw{uLxuLk) ykke kkMku Lkke. M{
kwshkkLkk ykkk{e Mkwowk{kt yu yustzk yMkhfkhf heku ykk
kkku uRyu. 1947-48Lkk Mktkkk kk hr{kLkLke ykhe
nfw{k, {nkkwshkk yktkuLk, rLk{ko [, yk {rnLku suLkwt
M{h kk ku yktkrhf fxkufxeLku MkuLMkhrk Mkk{uLkku Mktko, kk
r[krhk, {kLkkZLkk ykrkMkeyku khk ykuk khfkLkku uhku, fLkhk
zwtkh khLkk Mkkkne krkLke {rnkk hkskqkku, 1857ke 1947
Mkwe{kt Mkkt yktkuLkku, kkhzeLkku krMkk Mkkkn yLku fA Mkkkn, e- Lkkhnue {wk Mkkkn... yk fuxkf yuk
{nLkk knku Au, suLke zkkqofLke rkkkuLkk ykMkktkku
Mkkuu Yku kk uRyu.
yk fk{ ykfkoR, wrLkMkxeyku, wf h{kk{k MktMf]rk
rkk, ktkrLk{ko kkuzo, {krnke Mkkh ku{s rk rkkLkk
Mktwk krh{ke kk kku ykkwt kwshkk - kkih kr kuZe{kt k
[tz uhk sku.

16 sqLk, 2011

Qok

Mkqo QoLke irf hkskLke kwshkk kLku

MkkkhfktXkLkk zku{kt khkLkku Mkkike

{kuxku Mkkukh kkh kLx
kMfhk Lk{:
Mkqko Lk{:
Mkqo Lk{Mfkh fhke ku Mkkkkk u Mkqo
LkkhkLku k tLk fhLkkhk knw ykuAk
ku f ku Mkq o L kkhkLke ykrk Qo L ku
ykue k Au ykk kuLkku Wkkuk fhe
k Au.
kwshkku yk rk{kt knu fhe Au.
Auk kfk{kt {w {tke e LkhuL {kueLke
r[k Lkuk] k nuX krk fhe
hnuk kwshkk{kt Mkqo QoLkku Mkwkuo kR
hkk Au.
kksukh{kt MkkkhfktXk rskLkk zkuk{kt
yukuh MkqoQo Mkt[krk Mkkih es kLxLkwt
kufkko fhkwt khu yk Mk{k[kh Mkkku
uzkuk uf kwshkkLku kkih kwt nkwt.
{w {tke e huL {kueyu khk
kike {kuxk k {ukkuxk yukuh qo Qo
t[kr kih es kLxwt khfktXkk
zkuk{kt kufkkok fhkt nuh fwO nwt fu,
w s hk re q o Qo e hkske
kwt Au yu ykk{e A {rnk{kt 100
{ukkux qo Qoke es Wkk fhkhtw
khwt yuf{kk hk u su{kt yuf k
wkkuu hkuskhek yh {u.

rhLw y u yu ku kh yu So k
ufxh{kt kk wshk ku n e
hkw t Au yu ku ki h kq o f Wu {w
{tkeeyu fkuo nku.
wshk hfkhe kukh yuSo kkure
yLu qo Qo kuku ue y yue
yuwh kkh khk khfktXkk {kuzkk
kwfk{kt zkuk Sf 63 yufh s{e{kt,
{kk s {rnk{kt ` 170 fhkuzk [uo
yk qo Qoke ese Wkk fhkku
kkt[ {ukkuxe k{kku kkh kLx
fkoh kku Au su kh{kt kike {kuxku qo
Qo eseku kLx Au. yk kuh kkh
kLxke 1k0 k{ku{kt h0,000 fwxwtkuk
khku { kt q o Qo ku q ku o kku Au .
r{kt yuwh kkh w k {ukkux es
Mkkrk k{kwt yk kukh kkh kLx{kt
rMk]rfhk ku.
{ rk Qo k fk Wkh
zkukwt k{ w khke su{ [{fwt kR
wt Au yue ykse yk yirnkrf rr{kt
nke uk kiu yrt ykkkt
{w {tkeeyu skkwt fu, rfk ykzuk
k nkkuke {wf hneu ykkku kkohkk
rfk kku kre kkku uze Au yu
uke s wshk yksu rfke e [kR
h fhe hkwt Au.
yukuh kkhku yk kukh kkh kLx

wshk s n khku kike {kuxku qo

Qoke ese Wkk fhkku kLx Au
yu xqtf {{kt ue Mkkrk k{k {ke
kR ske Au . Qo hk {t ke e
kihkE kxuu skkwt nwt fu, wshk
yuf {kk hk Au su h4 fkf ese
ykku Au. fkuku yu u nkuk Akt u{kt
ki ke w es Wkk ku ku w s hk
fkoh Au.
ykR.yu V .e.k zkhu f xh e{e
yrk skusou skkwt nwt fu, wshk Qo
kkh ku kw t u X hk Au . yu x u s
wshk{kt ykR.yuV.e. ` 4k0 fhkuzwt
hkufkk fhe 100 {u.ku. kukh kkh
Wkk fhk fxe Au. yukuh{kt kk
ykR.yuV.e.yu ` 4k fhkuzwt hkufkk fwO
Au. yk kkusufx ytu {krne ykkkt yukuh
kkhk [uh{u e yu[. yu. kkyu
skkwt nwt fu, yk kkusufxwt y{efhk
fhk{kt y{u hkk krrryku hVke
yu k fheu hkk Qo yu
kuxkufur{f rk hVke yt Vke
nku kk kku Au.
yk ktu rsk kkhe yu ykrr
hk {tke e strtn kkuh, rkk
hk {tke e srtn [kinkk, khk
e rekrtn kh{kh, rsk kt[kk
k{w e{e nu{ku, suzkk yk
e RhkE kkh, Qo rkk
y r[ e ze. su. kktrz, yukuhk
eRyku e RLhrk kk, rsk fufxh
e sk f k rnhu , kkrfkheyku ,
yrfkheyku uhu WkrMk hkk nk.

16 sqLk, 2011

fh Mxkuhe

rLku uMkkR

{kYrk Wkuk
kwshkk{kt nkku LkSf
{xeLkuLk fkh ftkLke sLkh
{kuxMkoLkku fkh WkkLk kLx
kkuoke Au. y{kk rsk{kt
Mkkt LkSf xkxkyu LkuLkku kLxLke
MkkkLkk fhe. nu {krk Wkuk
rr{xuzu {krk-Mkwwfe fkhLkk
WkkLk-yuf{ {kxu kwshkkLke s
kMktke fhe Au.

u-ruLke ykxku {kukkR

ftkLkeyku {kxu kwshkk yuf ykxku-nk

Vk

zo {kuxh ftkLkeLkk rLk{kokk nuLke Vkzo(1863-1947)

kkteSLku qk s ykh ykkkk yLku kkte r[khkuLku
k MkL{kLkLke kLkk Mkkku Mefkhkk. kuyku kkte kkkwLke
kk{MhksLke rkLkkke khu krk nkk. kuykuyu
kkkwLkk Mk-ynMkkLkk kh{ {oLku rkhkku nkku. Vkzo fnukk
fu, rfkMk MknwLku Mkkku hkeLku s fhe fk. fohke ELku
{krf Mkwe Mk{kLkkk yLku Mkk{tsM nku kku s yu kLku.
rk Lkn k MktkLku MkkLk nku khu s rfkMkLkkt VLkku
hku Mk [kk {u Au.
nuLke Vkzo kkukkLkk fkhekhkuke {ktzeLku {uLkus{uLx Mktkkk
huf koLkk f{o[kheykuLkku Mk{kkuku k hkkk. r{kt
ykxku{kukkE kLkLkk sLkf khefu yku kk{uk Vkzuo s

sLkh {kuxMko - nkku

fh Mxkuhe

16 sqLk, 2011

Vkzeo{, uL[kEe, zehek suk kku ykxku-Mkuxh Mkrnk yk fkhLkkt

khLku ykk. yqx MktkrkLkk {krf nkuk Akk ku{Lke Lk{kk yLku keLkkkLkku
yuf Mktk k suku Au. qk s Mkkt fk{ fhkku kuhe rrMk Lkk{Lkku yuf
f{o[khe fkuE uekkt fkhku kh ftkLke AkuzeLku sE hkku nkukLkwt VkzoLkk kLk
Wkh {qfk{kt ykwt. kzLk MkuLkLke xe{{kt kuhe w xe{-ezh nkku. kuLkku
Mk k {kkzku nkku. kku kAe ykhu kuu ftkLke AkuzeLku skLkku rLko
fu{ fhku kzk ? Vkzuo kuheLku ftkLke AkuzeLku skk knuk yuf kh {k kkukku.
Vkzuo kuLku fkh kqAwt. khu kuheyuu fkh skwt khu yu eLku VkzoLku LkkE
kke fu ykk kwf fkhMkh {khku f{o[khe ftkLke yLku uk AkuzeLku sE hkku
Au ! kuheyu uk AkuzkLkwt fkh yu nkwt fu yuLku kkukkLke rk{kh {kLke Mkkhkh
fhkkLke nke. yk {kxu kuLku LkkktLke kkfkrf sh nke. fkuE skkyuke uwt
fhe fk yue Mkrk{kt ku Lknkukku. ykke kuu r[kwO fu ftkLke{kt s{k kue
kuLkk nfLke hf{ ku {ue fu yu{ Au. khtkw yu hf{ kku kuLku khu s {u fu khu
yuLke rLk]rkLkku Mk{ yku ykk kku ku ftkLke Akuze u. kuu {kLke MkkhkhLkku
[kuo fkZk {kxu ykhu keu rfk kMkt fkuo nkku. yk kk eLku Vkzuo kuLku
LkkktLke { kku fhe s, Mkkku s kuLku Lkkufhe [kw hkk k Mk{ku.
kkukkLkkt Mkkke fkkuo {kxu k nuLke Vkzo ekk nkk. yk fkhLkkt fkkuo
{kxu kuykuyu Vkzo VkWLzuLk Lkk{Lke Mkk MktMkkLke k MkkkLkk fhue Au.
kkteS yk{ kku Mkkke{kt s hnukk yLku ktf LkSf{kt skLkwt nku khu kkkk
s kMkt fhkk khtkw yk{ Akk kkkw Vkzo fkh{kt yufk kh kuXk nkk.
nuLke VkzoLkwt M{h fheLku ykku kwshkk, rfkMk yLku kwshkkLke ykxku-nk
khefuLke ykuLke fheyu. kwshkk yksu rh{kt ykuxku-nk khefu fkXwt fkZe
hkwt Au. yksu kwshkku fhuk rfkMkLkwt yu krhk{ Au fu kk{zk kk{{kt k uxuMx
{kuzLkk xw neh yLku Vkuh neh knLkku Vhkk kR kk Au.
uLkk yuLsrLkhk WkkLk{kt kwshkk ykX xfk rnMMkku hku Au. 300
suxk {kuxk yLku 75 nh suxk w Wkukku {{e hkkt Au. ykuxku yuLsrLkhetk
yksu rkLk fw fkhekhkuLku {kuxk {k{kt hkuskkhe ykkLkkhw kuk Au.
kksukh{kt {w {tke e huL {kuee WkrMkr{kt kLx wshk ku
RLu M xo r{xk kYku ku u k u r {kh{kt yku x ku { ku kR yu
yurLsrh kuku 15 hkufkkfkhkuyu ` 34,000 fhkuze rft{k yu{.yku.w.
fko nk su{k khk 54 nh kufkuu hkuskhe {u.
kksukh{kt {w {tke e huL {kuee kiL {wkfku ykuk {u. {kYr
wwfe r.k yk e ykh. e. ko yu {uuSt rzhufxh e rtku
kfkre (Mr. SHINZO NAKANISHI) yu wshk{kt {kYr wqfe fkh
{uLwVuf[h kLx Mkkkk {kxu Vke khk{o fkuo nku.
kksukh{kt yk ftkeyu uk ykk{e {kYrfkh rMhk kkusufxe

10

fh Mxkuhe

Ws tkk {kxu wshku knue kte ykke Au.

{w{tkee yu wshk hfkhk yr{u qs fkhk{f
yu kkuknf kkkt e ykh. e. kou skkwt fu qr[
{kYrfkh Wkk kkusufx {kxu k00 yufh s{ee kk{
k{kt sYrhk Au yu 10 k suxe {kYrfkhkuwt Wkk
fhkhk yk kkusufx khk yufthu kuZ k suxe ee hkuskhee
fkuwt so ku.
{kYr wqfe fkhku yk kkusufx kkt[ ko{kt k e fkh
Wkke k{k hku Au yu irf {ktu k{kt hkeu e
fk{kt w k {kYrfkh Wkk fhkk rMk]rfhke
tkk u{ku koe ne.
e ykh. e. kou W{uwO nkwt fu, wshk{kt ftke fkh
{uLwVuf[h kLx Wkhkt, Mfe zuk{uLx kk uLzo kkfo suk
ykwrf tLk kkusufx kk nkk hu.
{w {tke e LkhuL {kueyu 2001{kt hkLke kMkLkqhk kn
fko kk su krkke hkLkk rfkMkLke rkrku rMkhk kke Au
yuLkk krhk{u nu yL kukkuLkk rfkMkLke {kVf ykuxku{kukkR kuku
rhLkk {nkhke rkLkuMk{uLkkuLke Lksh kwshkk kh kze Au.
y{uhefk{kt ykuxku-nk khefu suwt Lkk{ zuxkuRxLkwt Au kuwt s Lkk{
khk{kt kwshkkLkwt ykuxku-nk khefu Whe hkwt Au. rne {wtkR RLzMxe fkurhzkuhLkku 40 xfk rnMMkku kwshkk LkSfke kMkkh kkku
nkukLku fkhu ykuxku - nk khefu kwshkkLkku rLk rkrLk wLku w
rfkMk ku.
kwshkk{kt nkku LkSf {xeLkuLk fkh ftkLke sLkh {kuxMkoLkku
fkh WkkLk kLx kku kkuoke fkkoLk Au. yu kAe y{kk
rsk{kt Mkkt LkSf uLke yke fkh Wkkf ftkLke xkxkyu LkuLkku
kLxLke MkkkLkk fhe. yu kAe uLke yL yuf yke fkh Wkkf
ftkLke {krk Wkuk rr{xuzu {krk-Mkwwfe fkhLkk WkkLk-yuf{
{kxu kwshkkLke s kMktke fhe Au. n{kt s e rnLwMkkLk
yphkuLkkurxMk rr{xuz ftkLkeyu k kwshkkLke {wkfkk ELku
kwshkk{kt nurfkxhLkk WkkLk yuf{Lke MkkkLkk fhk {kxu kkhkk
ke Au. yk{ u-ruLke ftkLkeyku {kxu kwshkk yuf ykxku-nk
kLke hkwt Au.
yu kk eLku yufu yuf kwshkkeLku yko yLku ko kLLku kk
fu rLke kRz fkMko Vuhkhe, ke.yu{. zkw, VkuMk ukLkLku Ykfze
kLkkkk fkh fMko kwshkkLke ytfuh kkMku ykue eke ykuxku

16 sqLk, 2011

xkxk LkuLkku kLx - Mkkt

fh kuRLx ftkLkeLku ykkhe Au.
skkuLkk {k {wsk yuLSrhu kt tkt Wkkku
yuk Au fu suk Wkk{kt wshkku Vkku hkrx Wkkk
xfk fhkt w Au. MkkuLs yko, Ru. {kuxo, kuo, Mxe kkRk,
ku yu hkuh uh, eo rnkt 15 suxkt Wkkku{kt
wshkku hkrx fkkyu kute Vkku Au.
kk. 7 ykuxkukh, 2008, kkteLkkh{kt hkrx xee [uLkku kh
kR Mkkh{kt hkLk xkxkyu fkwt nkwt. yksLkku rMk y{khk {kxu
ku {nLkku Au. kwshkk{kt LkuLkku kLx MkuzkLkk rLko kkA
LkhuL {kueyu ku ytkk hMk uhf k kLke hkku Au.
RLkMxf[h, fLkuxeexe, s{eLk, kth, r{kLk {kf, hMkk,
MkrnkLke k{k{ MkkkuLke ryu kwshkk Mko uc nkwt. Mk{k uLkk
kkfkhku {Lku yuf s Mkk kwAu Au fu {kueyu ku{Lku wt kufu ykwt ?
{khku skk yu Au fu, kwshkkLkku ykikurkf {knku, Lkku r{s
yLku RLkMxf[h s kuMx kufus Au.
{w {tke e LkhuL {kue{kt hnue r[k qhtuekkLkk fkhu
yk kwt s kLwt Au. y{Mkk s fktR rhLkk {ktkkkyku
kwshkk Wkh hMke Lkke kzk. {w{tke khefu yu{u ykkwt
kLkk fwO Au. kLkk {ku y{efh fhu Au, Mkhfkh ke
kuMkknLk ykwt Au, Lkk WkukkuLku hknk ykke Au yLku Mkhku
kwshkkLkk wkLkkuLku {kxu hkuskkheLkk khk we hkk Au. u ruLkk Wkukfkhku yu kkLkku Mefkh fhu Au fu nu kwshkkLke
ykLkk fhe kku yu{ Lkke. ykuxku nkkuku LkkLkk LkkLkk Wkukkuke
RLku {kuxk kLx MkweLkk Wkukku yn {kufkh rfMke hkk Au.

fh Mxkuhe

kkkkLkk MkktLkk kusux{kt 3.50 k LkuLkku fkh kLku yLku

kkt[ k fkh MkweLke WkkLk k{kk yk kLxLke Au. 60 ke w
yuLMkeehe RLzMxe {kk LkuLkku fkh kusuxLkk fkuBuk{kt We
ku. LkuLkku kusuxLku fkhu ykuxku yuLSrLkhk WkkLkku{kt 40
xfkLkku khku ku yu { hksfku x Lkk yku x ku {ku kkR yk e
e h{efkR sMkke fnu Au.
kwshkk Mk{k u{kt {kuxk kku ykxku-nk khefu WkMke ykwt
Au yuLke kkALkwt {w fkh kku ynLkku rfkMk Au. hk{kt
yktkh{kkfe Mkkku, kkh, kke, kkukk{ {sqhe Wkhktk
hk MkhfkhLke yktxeqtxe rLkkLke yLku ytk Mkh fkhLke
Mkhfkhe fk{kehe k kwshkkLku ykxku-nk kLkkk{kt {nLkku
kk su Au. {nLke kk yu k Au fu, kwshkkLku {uk
1,678 rfku{exh ktkk rhkrfLkkhkLkku qk s ruk{f heku
hk Mkhfkh Wkkuk fhe hne Au. rhkrfLkkhkLkk rMkkhku{kt kt
kLwt Au kt Mkhfkhu MktikrLkf {tsqheykuLku kLk{kt hkeLku
kf, kEux kkxoLkhekLkk ke.ke.ke. (ke. ke) {kzLku ykkhu
Lkk-Lkk kkxo rfMkkk Au. ykxku-nk nku fu yu fkhLkk {kuxk
fLkk Wkukku, yu Mknw {kxu fk[k {kLke ykkk yLku kikh {kLke
rLkfkMkLke Mkk Mkh, ykuAe [ko yLku zke nku yu k
Wkukfkhku EAkk nku Au. yk {kxu kwshkkLkk kthku {nLkwt
[kfk kLke hkk Au.
hksfkux Mkk ykw ykuxkuLkk e stkekR [ktk kwshkk{kt
ykuxku WkukkuLkk rfkMk kkkku fnu Au fu, wrLkkhLkk ykuxku kukLkk
nkRx fkuh yLku w fkuh fk{ fhLkkhk khk khV Lksh kuzke

16 sqLk, 2011

11

hkk Au. {w {tke e LkhuL {kueLkk zk nuX Auk kfk{kt

ykuxku Wkuk kwshkk{kt rfMku Au kuLkk {w fkhku{kt fk{khkuLkk
wrLkLkLkku fkuR kkMk Lkke, rLkr{k yLku yLk RLxhx kkh Mkk
{u Au, hk MkhfkhLkwt kqhkwt kuMkknLk Au, hMkkyku knw Mkkhk Au,
kuhu fkhkuLku kke kuyku W{uhu Au fu ykLkk fkhu s y{u y{kk
LkSf ` 150 - 200 fhkuzLkk Lkk hkufk Mkkku Lkku kLx Mkkke
hkk Aeyu.
fA{kt yueLk {kuxh foMkLkku kLx k yLkuf kufkuLku
hkuskkhe ykke hkku Au. kwshkkLkk ykxku-nk khefuLkk rfkMk {kxu
y{kk rskLkku Mkkt kkwfkLkku ykMkkkMkLkku Mk{k rMkkh
yuxk {kxu Mkkike w {n hku Au, fu{ fu LkSf{kt s kuuhk
kkxo ykfkh E hkwt Au. yuxwt s Lkn, kuuhk{kt Mkur
ELuMx{uLx hersLk (Mkh)Lke MkkkLkk fhk{kt yke Au. yn
hk Mkhfkhu ykikurkf rfkMkLku kLk{kt hkeLku xuk-kurLkrVx
MkrnkLkk kuMkknLk-kku k nuh fko nkukke {kk yLku {kk
rfkMk s uk {e hkku Au. ykkk-rLkfkMk {kxu k yk kuk
ytk {nLkwt kLke hkwt Au. kMk fheLku n{kt s kwshkkLke
{wkfkku yke kuk rnLwMkkLk yphkuLkkurxMk rr{xuz ftkLkeLkk
zkyku kuuhk kkMku ykk kku Mkkt kkMku s nurfkxh-WkkLk
yuf{ Mkkkk {kxu WMkwf Au. fkh fu kuuhk kku s xqtf{kt
ELxhLkuLk yuhkkuxo kikh kE hkwt Au. suLkwt fk{fks ykhu
kqhu{kt [ke hkwt Au. yk {ukk-ksux {kxu ftkLkeLku ELzrMx
kkrMkeLkk kku k {e fu Au. 4,000 fhkuzLkk ksux {kxu
ftkLkeLku 600 npxh s{eLkLke yk~fkk hnu Au.
yk Wkhktk kksukh{kt s {uk fuxkf yMkkhku yLkwMkkh nu
kwLzkR {kuxMko, keyuMkyu wu kkk y{urhfkLke Vkuzo {kuxMko k ku{Lkk
{kuxe hf{Lkk hkufkku Mkkku kwshkk{kt kLx Mkkkk WMkwf nkukLkwt
skwt Au.
{kuxe {kuxe RLxhLkuLk ftkLkeyku kwshkk{kt ykkk LkkLkk-LkkLkk
fkhekhkuLku {ke hkuskkheLkk {k{kt k knw {kuxku khku kkLkku
Au. kwshkk{kt Eurxf [kskke [ke fkk xw-neMkoLkkt WkkLk
yuf{ku k yufke w Mktk{kt {{e hkkt Au. yk Wkhktk fkh
WkkLk yLku yu kAe yp h ku L kku r xf nefLkw t WkkLk
k kwshkkLku hk yko{kt krk ykku Au. kkf yko{kt kwshkk
yu u-ru{kt ykxku-nk khefu yuf {nLkk MkkLkYku WkMke
ykwt Au.

12

16 sqLk, 2011

krhkoLk

khekkuLkk h{kt MkwLkku fk hukkk...

khek fk {uk...
h fu hkuu ku {k - kkk yfuu {U,
{ee fu ekiLku e MkMku Lkk ku {uu {U.
Wq o L kku yk u h Mkkt eLku k ke
uLkkLkku Mkfku ykkLku yke Au, kku
su{u yke kY kheke{kt ykwt u
Skh ekkwt nku, Lksh Mkk{u ktu
ykkLkw t rfh Lk nku yu k khek
kufkuLke uLkkLke kk kuke fue heku
oe fk ?
ykke kAeLkk A kfk ek Akkt
kheke rLk{qoLkLke rk{kt Lkh fko kR Lk
wt. kkku knw kR, kusLkkyku knw yke,
Mkhku khek kt Lku kt s hkku. ykhu
yuu khek khefu s qtkzk{kt, h rMkkhLkk
ykrhkLkk kkhkLkk kLkku k h{kt ,
nuhkuLke wtkzkeLke [ke{kt hnukLkwt kLwt
Au. yuf knw {kuxku Mk{ks kkfe skku - nkhe
skku yLku rLk:MkkMkk LkkeLku MkwR skku...
khtkw kwshkku yk rk{ &Lkku Wfu
kukLke kkukefe hek ykLkke. kheke
nxkk {kxu LkkhkkkS fhkLku ku
khekkuLku nhkuLke sLk{uLke Mkk{u s {
fheLku ku{Lkwt ykuekkkwt qh fhk Mkh
ykkusLk fwO.
fk hkLkk ykoLku hue {w
{tke e LkhuL {kueLkk zk nuXLke

Mkhfkhu fuxktf Lkkuk - yLkkuk ykkusLkku

khk kwshkkLku rfkMkLkk {kkuo R sk su
ykkusLkku nkk Wkh ek ku{kLkwt yuf yuxu
khek fk {ukyku.
{w {tke e LkhuL {kue MktuLke
k hku Au yLku k kfkLkk yu{Lkk
kMkku hBkLk yu{u yk{ yk{eLke Mkkku
hneLku zkuLku zku ykke {w~fueykuLkwt
kkhefkRke ykufLk fwO Au. hksfe Mkk{krsf - ykkf xLkk knkuke Mkkk
{krnkkkh hkk Au. yuxu s hk{kt Mkkk
kn fko kk yu{u kt kt Wkku uR
nke, kuhherkyku kkLkku yLkw fkuo nkku
yu hk kt fhkLkku k{ rLko fkuo.
khek fk {u k{kt k yu { u
[uxekykuLku qh fhe ek. ykh Mkwe yuwt
kkwt nkwt fu khekku {kxuLkk Lkkk kqhukqhk
khekku Mkw e knkU [ kk s Lk nkk.
{w{tkeeyu Mkk s yue kkuXke fu
nu, kkkeoLkk {kxu Vkkuk LkkkLke
hf{ yLku MkkLkku k - rkk yu{Lku s
{u, yLku yu k {nkLkwkkuLkk nMku
nuh{kt !!
hk Mkhfkh khk kku k,
rLkr{k heku yLkuf kusLkkyku y{{kt
{wfk{kt yku Au. kuLkku nukw fk hkLke
MkkkLkkLkku , Lkk
ykkf - Mkk{krsf
Wfko L kku nku Au . yk
kusLkkLkk kkkeoykuLku
su ku ku s LkkLkk k
{kk nku Au . q h MkwqhLkk ytkrhk Mkkk
kufku Mkwe rr
kusLkkykuLkku k knkU[u
yLku khek {kMkLkk

hkuStk sLkSLk{kt MkwrkykuLkk yskk

kkhk ku nukw nku Au. khek fk {ukLkk
ykkusLkkuyu yk nukwLku kMk{kt [rhkkko
fko Au. kwshkk Mkhfkh khekkuLke kue
kLkeLku khekkuLke nkhu yke Au. fkuRLku
kkukkLkwt hLkk hLkwt MLk kqt kwt Au, fkuRLku
M hkuskkhe {kxuLkk MkkLkku {k Au, fkuRLku
efheLku kk {kxuLke Mknk {e Au kku
fkuRLku kkfkuLkk WAuhLke - kkukLke Mk{Mk
nke, kuLkku Wfu ykku Au. kk{zkLkk yLku
nuhe khekkuLkk SLk kuh [k ykk
Au. ku{Lkk [nuhk kh Mktkkuk yLku ykLktLke
nuhku Mkhe Au. krhkhsLkku w Au fkh
fu yf nkz{kheLkk rMkku qh kk Au. yk

krhkoLk

ykeu kkkk{kt Mkkike {nLke kk yu Au

fu kkkeoyu Mkhfkh kkMku, nexektk kkMku
fu f[uhe{kt swt Lkke kzwt, Mkhfkh Mkk{uke
ku{Lkk khu yke Au yLku {kLkuh ku{Lku {
knkU [ kze Au . ykrkMkeyku , ku r kkku ,
kkekt [ yLku kAkkko L kk ku f ku {kxu
knuekh u MkwLkku Mkqhs Wku Au.
Lkk kiMkk khek fk {ukLkk {k{ke
kkMku sR hkk Au. yuf yuf kiMkku khkkh
heku ku k kkMku knkU[u kuLke kqhke
fkS hkk{kt yke Au.
kkkeoyku fnu Au fu knuekh Mkhfkhu
khekkuLkku nkk kfzku Au. kkuLke Mktk{kt
kkkeoykuLku { knkU[e Au. Mkhfkh{kt

16 sqLk, 2011

kufkuLkku rkMk Zeqk kku Au. kkukkLke

uLkk fhLkkh fkuR Au kuLkku yMkkh yu{Lku
{ku Au. yu s kku Au yk khek fk
{ukykuLke Vwrk.
rLkhkkh rkLku ykkf k fu nqtV
{k Au kku fkuR rfktkLku xufku {ku Au.
fuxku kufkh kufku Mhkuskkhe khV k
Au. khekku nt{uk khek hnuk {kxu Lkke s
Mkok ku kkLkku ku{Lku kkukkLku krh[ kku
Au. kku kufkuLkk SLk{kt ykkf WMkLkk
ykusMk kkhkk Au.
{w {tke e LkhuL {kueyu kkhMku
khek fk {ukyku{kt kufkuLku fhue {
htk ke Au yLku kufku Mkhkkke yk
kusLkkLkku k RLku kheke hukke Wkh
ykk Au. kk hMku khek fk {uk{kt
e LkhuL {kue ku WkMkk hkk yLku 21
kke khu khekkuLku ` 2700 fhkuzLke
hf{ kkkeoykuLku nU[e yu rMk LkkLke MkwLke Lk fnuk.
hk Mkhfkhu nt{uk yu k hkku Au
fu qh - qhLkk ytkrhk hnukk kufkuLku k
rr kusLkkykuLkku k kqhkku {e fu.
kuyku k rfkMkLke rk{kt yknhku{kt
hne fu. khek fk {ukyku yk fko{kt
Wkkuke kwhkh kk Au. khekeLku hk{ktke
uze {wfkLke
r[khkhkLku qk Mkkhku
kuMkknf rkMkk {ku
Au. kk hMku k{ ku
kkk{kt 44 su x k
khek fk {uk{kt 2
k 21 nh
kkkeoykuLku 226 fhkuz
` Lkk MkkLkkuLke Mknk
Mk Wkh s ykkk{kt

13

yke Au.
kwshkk hkLke M{ trkLkk ko{kt
s khekkuLku {kkuke khekeLkku kkus qh
fhkLkw t yrkLk Mkhfkhu Wkkzw t Au .
yrfkheyku k kqhke skkkhe Mkkku yk
fko{kt uzkk Au. Mkhfkh khekku {kxu,
LkkUkhkLkku ykkh kLkeLku yke Au. {nLkwt
kku yu nkwt fu khek fk {ukyku kkwfu
kkwfu kuk. 6 yk yk hkWLz{kt
300 suxk kkwfk fkkLkk {ukyku kuskLkku
yk kMk yuu Lkke kku. rr kkkyku
{khVku swe swe fkfkhe kusLkkykuLke
y{khe yLku kusLkkLkk kku Mkwe
knkU[e hkk Au.
su kufkuLku kh s Lk nke fu khtkhkkk
Mkkku {kxu - Mhkuskkh {kxu yu{Lku
Mkhfkhe Mknk {e fu yuk kufkuLkk hu
sR sRLku Mkhfkhu kusLkkLkk kku yu{Lku
ykk Au yLku krhk{u yu{Lkk krhkh{kt
WMk kkhkku Au. kheke Mkk{u zkLkwt yk
yrkLk yk hMku k ykk kLkwt Au.
kk. 20 sqLkke khek fk {ukykuLkku
ykht kR hkku Au. Vheke khekkuLku hu kuXk
ktkkLkku yLkw ku. khek kufkuLke kheke
qh ku. kwshkk kheke rLk{qo fhkLke
rk{kt Mk{k hkxLku {kko [u.

14

16 sqLk, 2011

uhk

{kus utkh

kuz{k - Mknkke LkMkk

kkt Wkke kku Yrke qhf ykf

kAkr rMkhku{kt khku

kku hnu, WAuhk{kt ykkt k]kkue
{ks yu thkk kwt hnu yu
ku{kt k keyku -kkohk
thkk yu to ku k]r
ku uk yk kku yufr fko{ku
hks hfkhkt rk khk nkk
hkk hnu Au. ykk s yuf nke
Mkkkt yuf V kkue V]rYku
kz Wkh rke ktk hutsk
kkuz{k k{kt kufkuyu k Wkkkt
h kkuke toe kku kku
{ ykf {ueu yuhe kuhkk kqhe
kkze Au.
rMkh{kt k k{kukt kufku s

kuwt {n khe heu {S fu.

rk yufr fko{ku khk u{u
kku uze hkk{kt V kwt Au.
ykkrh irof S Skt ktk
hu t s k kku z {k k{u kk k{ku f ku y u
nke Mkkk kYku WAuhuk
fwq{kt ku{ktke { kik kuk
kwt Wkk {ue kkue ykf
{ue hkkt Au.
kzkt Wkh rkkt n
rMkh{kt ykkt ktk hutsk kkuz{k
k{u wkr kox k{ yuk ys{Ze
uxe{kt rk kk k{ r{r
khk qfk{kt h0 nhke kk w fwq{kt
k]kkuwt kuh fhkwt nwt. rk yu
k {sku e fo ku Ru , yksu
ys{Ze ykkk ku{k kk{kt
fwq{k nrhkk k]kku nuhkR hkkt Au.
hWku fwhe Xtzf khkkt yk k]kku
ys{Zkt kkeykuu ku xkZf ykke s
hkkt Au , kku kku ynk 300
suxkt k{skuu kk Mkkrf hkuskhe {e
hnu Au.
6000 suxe r hkkt kkuz{k
k{kt kh Vrk{kt Xuh Xuh
nrhkk fwq{kt k]kku
ys{Zkt {w kfkeyku u
shu kzk rk hnuk ke
ys{Zkt ku kh yuk
kufwkhe Vrk{kt s 3000
suxkt fwq{kt k]kku WAhe hkkt
Au. yk k]kku kh rk khk
kw t Wkk {u kku
h kku fhkku nku. k
Wkk {kxu e ke{
tMkkk nkuke k

Wkke krhe ke{ ynk

300 suxkt Mkkrf k{skuu ykk{kt
yke nke.
r{rkt {t ke e ekkkR
shkR knkzfhkt skkk ywkh A
{rnke ke ue{ktke u{kt k{u
ytksu u x suxwt kwt Wkk {wt
nw t . su { kt ke yZeke kk k su x e
{kh ykf u{u {e Au. yk kkusufxku
{q nuw k{skuu khyktku s hkuskhe
Wk fhkkku hkku Au, yu{ skke
kt k hu t s k krhku k yrfkhe
e ykh.S.kxu u kku z {k k{kt yk
V kku k nu ykkkkt yL
k{ku{kt kk Mkkrf r{rykukt
nku ke kw t Wkk {u kw t
ykkus fhkwt nkukwt skkwt nwt.
nrhkk fwq{kt yk k]kku Mkkrf
u{sqhku {kxu ykkwt w rfhk kr
kk nkukwt skke Wkh rkkt
k thkf e hrtn kkukyu
rMkh{kt khku kku hnu u {kxu
rkkt kkku{kt kkf skekhe
{e hnu u sYhe Au.
kr kox k{ hefu rfk kk{e
hnuk ys{Z ku rk khk
kkeykue z {kxu yufr wrk
Wk fhkkR nkukwt VkuhuMxh e ts
kkxe kk exkzo e {rk kxuu yk uk
W{uwO nwt.
yk{ rk, kkuz{k k{e k{
r{r yu nke Mkkkt
rku ke t {ke ys{Zkt zw t hku
kr ku kk s Au, kku kku fk{e
Mkkrf hkuskhe {kxue e ykk kk
ske Au.

16 sqLk, 2011

rfkMk

15

khfk, kkuhth yu fehz{kt

Mknukeyku {kxu Mkk{kt khku fhku

k Mk{w rfLkkhk, yi r knkrMkf

hkunhke Mk{] L MktMf]rkLkkt
Mktof yuk kwshkk{kt kMkLk - kuku rkw
kfku hnue Au. hkLke Wkhu rMk ytkkS
k{ Au, kku { kwshkk{kt yk fkeLkwt Mkkkf
Au, rku Lk{ok LkeLkkt rfLkkhu yLkuf k{f
Mkku ykk Au. kku kr{Lke Mkhnu Mkku{Lkkk,
khfk, Lkkhk Mkhkuh suk yLkuf k{f
Mkku ykukt Au.
[ rskk {ok rfkhu ykuwt
yu rk yuwt krkk{ fehz
kku krfku w t kw t fu L Au . yk
yirnkrf Mku furL kk {tke e
wkufkL nku ` 50 fhkuzk [uo ikh
kkh {uk xwhe{ kkusufx - {nkkrhkk
krhkuskwt wr{ kws fwO nkwt. u{kt
kk kk]rkk rfk {kxu fuL hfkhu
yufr kuskyku y{{kt {qfe Au. khu
wshk kk kuku irf {kuzu u u
heu hk hfkh kku twf heu fuL
hfkh e kkusufx nkk hu ku{ ku{u
skwt nkwt.
ku { u W{u w O fu hkx r{ko ke
wshkeykue krk kuokhe hne Au.
wshkeyku skt u Au kt wshkeykuku

yk wk uk rfk {kxu nt{uk kuhkk

ykku Au.
yk ue tMf]r tk ykh fkhe
e ykku Au u{ skke fuLe {tkeeyu
skwt fu wrkk yzku xfk kufku khk
kku yku Au. ukke kk kk khe
kkeyku ru{kt Au. kh u{kt
yL uk kkeyku yku u {kxu u yu
hkskuyu kku {eu fk{ fhwt kzu.
ykkke tMf]r yrkke uku : e
Au. yuku yko yu kku fu, yrkeykuwt {k
L{k yu k{e ykkke Vhs Au. kuf
k]r rk yk f ke. kk kk]r
hks yu hkxwt kLz fhu Au yu yuxu
s yk kuku k k ykkwt uRyu. fuL
{tkeeyu wshk hkse kk kk]rk
rfke ktk fhe skkw nwt fu, wshk
hks kk rfk {kxu uhwt {kuz
hks u yu uhk yL hksku {kxu
w s hk k u h kkk u . w s hkk
fehzk yk kkusufx {kxu ` 50 fhkuz
Wkhkt khfk yu kq. {nk{k kteSk
sL{Mk yuk kkuhthk rfk {kxu
kufu ` 25 fhkuz {e khkk 50
fhkuze Vkke fhe Au. fuL hfkh yk

kku {nkMkkkuk rfk {kxu fw ` 150

fhkuze Vkke fhu. u{ku wVe t
khtkhku tMf]re hkunh kke skkwt
nwt fu, ykkku wVe t hfex, si hfex,
wrMx hfex uhuku rfk fhe ykkkk
kkkk{kuke { ru ykfkeo feyu.
ko, Bkw, tMf]r, hk, tkkke
{ktze e[ f[hke ke f[h wee {k{
wrk u{kt Wk Au khu yk kukk
rfk {kxu k k ykkke sh Au.
fehzk k k Mkk rfkke
yufr hkuskhek so khk yk kukku
kOe rfk ku.
fehz {nkkrhkk krhkusk yto
fehz, {t u h, w f eko yu
ytkhuhu kkk {nk Mkk hefu
rfkkk kkusufxk rkLk Mktku
hksk ykhku yu kk {tkee
skhkk ku skkwt nwt fu, kk
k{kuk irf Mhk rfk {kxu hk
hfkhu krc ykku s fw O Au . u { ku
skkwt nw fu, {ok {ike krk wr{
Wkhk feh knuu skt kk kkzk nk

16

16 sqLk, 2011

rfkMk

uk fehzk yk Mkkfu rfkke

kkuoe tk yksu kqko kR hne Au.
{tkee ku skkw nwt fu, hks
hfkhu { {o k rfkhkk krk
rkoMkkuk rfk {kxu yuf kusk ke
xwheMx fkukkuohu ykuV RLzeku hsw fhe suk
khekk{u yksu yk Vk {e Au. u{ku
fehz rMkkh{kt hks hfkhu fhuk yu
fhk khukt rfk fk{kue {krne ykke
ne. {tkeeyu kk yu hkse yufktfe
kk]r nkuR fu yu hkxe fkke kk]r

Au u{ skke kk kuku fuL hfkhk

nkue rn{k fhe ne.
{tkeeyu w{kt skkw nwt fu, ykkhk
rku{kt kkku s s{kku nu. ko
2025 {kt {uzef xwhe{, ruMk xwhe{
uhu kkk rr kukkuku kwh u{kt
rfk ku yu hks hfkhu yk kwt
kwhwt k hkeu kkk kr rfk
{kxu ykkus fwo Au.
wshk rkkk rhku kkk
uk e rfrtn kurnu skkwt nwt fu,
yurkk kike {kuxk fehzku kk
Mk hefu rfkkku yr{
yrte Au. kh ue k eyku{kt
krk yue {ok e rfkhu ykuk
fehz ku kkkk{ku rfk kR hnku

wkR{kt M{ kwshkkLke Wse

kwshkk hkLke MkkkLkkLkk 50 ko kqhk kkkt kwshkk Wkhktk u - ru{kt
kwshkkeykuyu M{ {nkuMkLke kkkkqo Wse fhe nke. kksukh{kt ykk u{kt
rrMk nuh wkR{kt M{ kwshkk WseLkku Mk{kkLk Mk{khkun kuku khu
WkMkkkuyu ykLkt yLku hku{kt[ Mkkku yk fko{Lku {kku nkku. 27{uLkk hkus kwshkk
MkhfkhLkk MkktMf]rkf rkk yLku Mktkek Lkkxf yufuzu{eLkk Mknkukke y{kkLke Mkhk{
LkkoLk yfk{eyu htkkhtk kwshkk
fko{ hsq fheLku kwshkkLke MktMf]rkLkk
oLk fhke kuf[knLkk {ue nke.
wkR{kt htk{t[ MktMkk yLku hkfw{kh
knu fko{Lkwt ykkusLk fwO nkwt. suLku
hksu L k fek[t S, k {h[t x ,
rrkn, MkkuLkke knLkku Mknkuk
Mkktkzku nkku. fkfkhku ke yfk{eLkk
Mknkf rLkk{f e SkuL Xhu e hk knLkwt MkL{kLk fwO nkwt. khkLkk wkR kkuLkk
hkswk MkrnkLkk ku nhke w MktkLkk ofkuyu fko{Lku {Lk {wfeLku {kku nkku yLku
fkfkhkuLke MkwrkLku rkhke nke. Lk] rLkuofku Mko e fk~{ehk rkue yLku nkko
kMkkhLkk {kkooLk nuX fkfkhkuyu kwshkkLke MktMf]rkLku k fhkk kufLk]ku hsq fko
nkk. Mkt[kLk ytrfk rkueyu fwO nkwt.

Au, ukke kkeyku {kxu wrk Wk

ku . u { ku k k ku kku k rfke
rn{k fhe wshk Me u ue
kk f fhe ne.
k k hks {t ke e Sw kR
wzek, wshk kk rkk [uh{u
e f{u kxu, te r[
e ku u kR kxu , kt o
e {wkR kk, e hrMtkn
kh{kh, khk uoe wtkR kxu,
e RfkkR kxu , e rfhkkR
{fkkk, kk rkk yr[
e rkw r{kk, fuLe kk rkk
t w f r[ e khfw { kh, rsk
fufxh e Yktrtn rnk
W[krfkheyku WkrMk hnkt nkt.

Mkee Mk{ks{kt k{
{rnk yrfkhe

Mkee Mk{ksLke kk yku

yuxu {k Lk] k{ s
k yke . {k]
yu ee {kse yke
yku yu kkefk Au.
yk kkr {wne yuf rfhe yVkkt {fkyu
wshk kef ro fr{{kt ko-2 {kt
kte kk{e k{ {rnk yrfkhewt nw{k
k fwo Au. yk nw{k k fko k
uykueyu S{kt ykR.yu.yu kwt
hkw Au. {w khkt eeku feku
rMkhkt hne yVkkt nk sqkZ rsk
kt[k{kt wshk rfk uk to{kt o2{kt [exeMk hefu ke{ {ue hkk Au.
ee {kskt kufku kk u{wt kAkkwt wh
fhk rke u u q she Au ku {
yVMkkLkkknuLk {kLku Au.

fkhe

16 sqLk, 2011

17

rkLk kZe

kkhof nexLkkt yMkhfkhf knuw

{k

MkLkku Mk wfku Au yuw fnuk Au. yk ftR MkLkkkLk

Mk Lkke. Whzkyku qkR ku sYhe Au. fuxef k
yuwt k kLku Au fu,Lkne k hkkLkwt ktkk Mk{ k hke uhuhLkkt
hkukk fhe kkyku uk Au! Mk{ks SLk{kt yue fuxeu
xLkkyku xke yke Au fu ykk fkhu su ku {kMk nkkuokMk{kt
fnukku nku Au fu, yke k kku khu wku Lkne, yk{ Akkt
Mk{Lkk kn{kt kwt s kkR Au! wu Lkrn kku {ks{kt hkk
Lkrn. fuxef kkkkku wk ku s nku Au khtkw keS yue fuxe
kkkkku Au su k hkk sue k Au. yu yuxk {kxu k hke
uRyu fu r {kxu uhk{f kLke hnu.nkLke hk MkhfkhLkkt
nexe kkhofLkkt yukt fuxk kkkt Au su qk Lk uRyu yLku
Lk wk ku {kxu yuLku un ykke hkku Awt.
Auk Lk-Mk koke yuxu fu kk:7-10-2001ke MkkkYZ ku
kkr{f rkfkuLke hke : kk{kt k ku-12 yLku ke.xe.Mke.Lkk
{kue Mkhfkhu yukt fuxktu kkkt kO Au suLkk fkhu nkLkku nex
tkku Lkke. ykku yk kkhof nexLke ykhkkh r {kMkoLku kLku uk Au [kw hMkke rkf kukk fMkkuxeLkk 60% kw
ku{kt kkhe{kt uku.
Lkkeyu.
kkr{f,W[ kkr{f yuk ku rkkku{kt hke ku. xfkkhe
nex{kt k[kh hkufkLkku & {kkkLkk wkk suku nkku.
yk nfefk MkhfkhLkk kLku yke.M{]rk{kt Au kue yuf yuf kkkkLkku {ku yk ykkW hke kR Au.
{kr{f kkyku{kt hke : [kw hMkke fuLe heku rLkk
kk r[k zku fheyu.
kkr{f rk : ykku kt ykke ykkWke kkr{f rkLkku kkuzo khk hke fheLku rkfkuLke kMktke ku.
kki Mkuk kMktke {tz : hk Mkhfkhu kkukkLkk rLktk Lke[u
nex Sk kk {tzku fhkkt ykk Au. ufuLk kzkkLke Mkkku
ko-3 Lkk {tzLku {skqk fwo Au yLku fu
keyku {kxu rkfkuLkk yktxkVuhk kt Y kk.
kk {tzkuLke skyu rsk rk Mkr{rkyku
rsk knkhke kkRLku krhkkLkk ykkhu {uu kwkuLku Lksh{kt hke
kMktke ke kikh fhk Au ykkW rsk fkkyu
ykk keykuLkk yuf Mkk{xk nwf{ku fhu ku{kt Lkkkt
ykkk rkfku yLku
nkh kkkt. rLkckkLk [uh{uLkku kuk k[kh{kt
SkLkk rkfkuLke yktkrhf hkeyku{kt {k{k-{kMkeLkkLku ykkkke uk ku
kt kw. kke yLku kf kykuLku
kk Lkrn khtkw ku k kkukkLkk fk{ku fZkkk,
keyku
fhk,
rr
hkLkk nex{kt MkkLk {wt. hkuskkheLke Lke
yk ke fkhLkku k[kh nkku.
fu
B
kku
fhe
rLk{ku
{ku
su
kfku Qe kE.
keyku{kt kiMkk uk Au ! kuLkk Wkh fE
skyku
ke
nke
ku
L
ke
kwshkk kt[kk Mkuk kkuzo : yk kkuzo kwshkk
heku hkuf kkku ? rn{k suzku & nkku.
ke
rkf
u
E
fu
yLku
hk{kt kt[kkkuLkku rr fkkLkk f{o[kheykuLke
frXLk nkuk Akkt ku{u fzf kkwt hk rsk
knkhke kkRLku ykkk rkfku yLku SkLkk
ku {wsk {ktke fhu kue hke fhu Au. ku{kt kwshkk nuh Mkuk ykkuk
suxk s kkt[ MkkuLke Mkhfkh rLkk kuhu
rkfkuLke yktkrhf keyku fhk, rr fuBkku
kk ykLkke.
rLk{qf fhu Au.
fhe rLk{ku {ku su skyku ke nke kuLke
Mkhfkhu yu f {nLkku rLko eku fu {ki r f fMkku x e Lk
ke rkf uE fu yLku ku {wsk {ktke fhu kue kk ykLkke.
yksu yk nex yuf MA YZ kk kLke kE Au. fkuELkk Mkk{u hke.urk fMkkuxeLkk kuhu kMktke keyku Y kE yLku rr
fkkLkk f{o[kheykuLku kt[kkkuLkk nku {qfk{kt ykk.69 suxe
yktke Lk [k ku heku kkr{f rkfkuLke keyku kk Au.

18

fkhe

16 sqLk, 2011

uzqkkuLke s{eLkkuLkk k kkt hk{kt kku e kk Au.

kt[kk fuzhkuLke hke yk fkokuk{kt yku Au.kt {kirf fMkkuxe
s nku kt knkhLkk MkkuLke sYh Lk kzu. Mkhfkhu kt[kk rkkLkk yke s{eLk {kxu {kkkkhu {kMkku kkLkkk fheLku uzqkLku xxku
ykMkr[Lku kuLkk [uh{uLkLkku nkku MkkUk Au. kkfeLkk{kt k kuw s kAe kkeLkk {qu s{eLk ykt[fe u Au, Mkhfkhu kkLkkk hSMxhLkku
fkku fhe ktLku kksw Mkk{ke ykke.
fwo Au.
ko - 1 yLku ko - 2Lkk
R-hk yu kkhof nexLkku ekku
ke skyku { kt hke : hk{kt
Lk{qLkku Au khtkw kLkke {kMkkuLkk nkk{kt yk
f{o[kheykuke kfk ke skyku hk {kxu
yrfkheyku kkukkLke
fko kwt Au. kkuzk Mk{{kt kk{ kt[kk Mkhu
k fkuLxkx krk ykLkke hke fko fwo.
keyku khuk Mku
yk fk{ su khu fk{{kt zk yku. kufku
kt Lkkktfe uzuzLkk fkuR ykLku MkkLk
fhkkk, ku yxfe kwt !
Lk hkw.
MkhfkhLku nuh rnkLkk Lkk{u kkukkLke s{eLkLke krhMkrk uR fu.
Mkhfkhe s{eLkLkwt u[k : su skyu Mkhfkhe
yu.xe.Mke. Lke Mkkzku : hk Mkhfkhu
ke
kkt
[q
f
k
Wkh
s{eLk nku yu s{eLkLke u[k {kxu {ktke
f{o[kheykuLku ku hMku kLk{kt sk, [kh hMku
fkk
ykku
yku kku ykMkux kR Lke fhe nhkS ke
rnLwMkkLk{kt Vhk rLkk fhue hf{Lkku kMk
ykkk rLko fkuo suke k{u Lk kk.
[o ykkk {tswhe ykke. Mkhfkhu Mkwkhku fkuo fu
MxuBk zwxe {kxu stke : Lke hkLke s{eLk sqLke hk{kt Vuhk
huu ykk kwshkk hk krhnLk rLkk{{kt {wMkkVhe fhu kku s
Lkkkt {u. Mkk[e k yku s ykk kMk {kxu ykk yke yLku ykh uke, rkLkuke s{eLkkuLkk nex{kt khk Lke fhkLke
krk Mk heku kLkke sue nke. Lkkh rLkkusf kuLkk rLktkLkku
kuhherkyku yxfe.
keyku{kt [urxk yxk : hk Mkhfkh{kt ko - 1 yLku MxkV, fuxheLkk Mkr[ ykk kku Lke fhkkt. u[kke kkee
ko - 2Lkk yrfkheykuLke nuh keykuLkk fzf rLk{ku kLkkk. {kxu ykkWLkk kkuoLke Mkhuhk ukke. hk Mkhfkhu yk {kxu stke
kikh fhkeLku ytkrsk f{k
{w {tkeeyu yu kkkk Mk
Lke fhu Au. ykhu kufkuLkku
fhe fu kk{zktLkk kufkuLkk yLku
hkuk yk hku Mkk{u Au. kuLke
yL Lkerk rkf fk{ku RLku
krk kku kkhof Au kuLke Mknw
yku kku kR su, ke {kxu
fkuR MkhknLkk fhu Au.
ykwt sYhe Lkke.
{kork fwxwtkLkku yrk{
ko - 1 yLku ko - 2Lkk
: fu L Mkhfkh ku { s hk
yrfkheyku fkofhkuLkk Mkkk khk
MkhfkhLke yue Lkerk hnue Au
kkukkLke keyku khuk Mku
fu kuf Mkwkfkhe ykuo fwxwtkLkk
fhkkk, ku yxfe kwt ! MkhfkhLku
MkkuLke Mktk e Lk uRyu.
nuh rnkLkk Lkk{u ke kkt
yk yrk{ khV Mknw [[ko
[q f k Wkh fkk ykku .
fhkk khtkw XkuMk f{ kku yk
Lkkktfe [o kwt.
Mkhfkhu WXkk. kk. 4-8{nu M kq e fkkyku { kt
2005 kAe su fkuR k kuLkk
krhko L k : yt k u s kMkLk
nkk ku kkfku{kt khku fhu Au
Mk{ke yLku Auf rkke {wtkR
hkLkku [kku ykkku fkkLke f{kuLke ukkRyku{kt hk ku kt[kkLkk [wtxe{kt Mkk {kxu kuhkf Xhu Au kuwt kw. k.
Mkhfkhu fuxku uzqk ke Mkwkhku fko Au. k.k. Mkkk k hMk 1993Lke f{ - 30{kt k fhkwt. Mk{ksLkku ykkukLk yk kkkk
Mefkhkku kk kku s kufku kuLku yLkwMkhu.
Mkwe s{eLk{kt kukh Lk kk kku kMkk fhe.

fkhe

16 sqLk, 2011

19

hk MkhfkhLkku yk rLko w kwLkku Au. Mkhfkhu kkrk, k{k{ fko nu rfkMk fr{Lkh f[uheLkk rLktk Lke[u rsk
rk fku R u n h h{{kt ykk rMkk eu ku yk rLko kt[kkku{kt yuf s skyu kk Au. [uxek kt kk. yhskhLkk
k yxfk Au, kuhherkyku yxfe, yhskhLku {kkkk MknkLke
yirknkrMkf Au.
hf{ ` 47,500 {k {ktze
kufkuLku Mkokk fk{ku {kxu
sLk Mku k fu L ku : kk{zkt L kk
Au.fw ytks ` 54500Lkku Au.
y kufkuLku {w~fue{kt Lk
{ ` 7000Lkku, hk Mknk
{qfkwt kzu ku fk{ku Mkhkkke
` 45000, xkuRux{kt
kk ku nukwLku k{kt R huf
` 2200 Mknk yLku 300
rsk{kt sLk Mkuk fuLku fkohk
YrkkLkku { kk. 1-4Au. ukeLke s{eLk rkLkuke{kt
2010ke y{{kt Au.
Vuhk, n kkf Lkk{ku k
kk{ Mkk kkhfk kuu
fhk, khMkkR, u[k kuhu
Au : yk nexLke rk u
{kxu yu f kLkk rLkk
Lk hne khtkw {tke {tz yLku
Lk{qLkkLkk Vku{o sLk Mkuk fuL{ktke
kuLkk Mkku Auk 8-9 koke
s {u Au.
kk{zkt q t u Au . kk{zkt L kk
{nLkkt fk{kuLke {tswhe
ku f ku L kk ku Mk{sk yLku
{kxu Mk{{kok k Lke fhe
rLkfk kk k k {Mkk{kt
Au. kuxe hknu ktku Qku fhLkkh Mkk{u rkk{f kkkt hkLke nkshe ykku Au. kwshkkLke 54.57 xfk suxe Mkke kk{zkyku{kt
{ktke k W[khe Au.
Au. kk{rfkMkLkk fk{ku{kt fkuRk skyu kuhherkykuLkk yks
Lkkk kkuo {kxuLke MknkLkk {uk : hk
kk{Mkk{kt yku Au. hkLkk kkhof nexLkk
Mkhfkh / kk{ rfkMk yu s LMke khk kheke
yn kzk kzu Au. fkuR LkeLk kusLkk / fko nkk
huf rsk{kt sLk Mkuk
hukLke[u Skk fwtxwkkuLkk Wfko {kxu yLkufr
hk{kt yku khu {tke {tz kife yrf]k
fu
L
ku
fko
h
k
Au
.
u

keLke
kusLkkyku fkohk Au. yk kusLkkykuLkku k ku
k r{zek Mkwe Mk{k[kh ykku Au. hk
s{eLk
rkLku

ke{kt
Vu
h
k,
k kkMku skk yzku kR skku. {w {tke eyu
Mkhfkh kufkuLkk rkkku, MktLkku eu Au yLku
n
kkf
Lkk{ku
k
yk ke yxfkk yke Mknk nuh{kt ykk
Mkkkyku k fhu Au. Mkhfkh kkukkLke krkyku
fhk,
khMkkR,
u
[
k
ku
h
u
kuku qhtue rLko eku.
Mefkh fhkk ne[rf[kx fhke Lkke. ku s kkku
huf rsk{kt ykk kkkeoykuLkk {uk
Au fu MkhfkhLkku yrk{ ftR khVLkku Au.
{kxu yuf kLkk rLkk
kuk yLku ku{Lku {ke MknkLkk [ufkuLkwt rkh
kkwfk MkhfkhLkku kk{zkLkk kufkuLku ynuMkkMk
Lk{qLkkLkku Vku{o sLk Mkuk
Auk kkt[ - A koke Mkeu Mkew kk Au. ykLkk
fhkku : Mkhfkhu M{ strk rfkMk Wse
fuL{ktke s {u Au.
fkhu kuhherkyku Wkh khkk yke. kkkeoykuLku
Mktku kk. 1-5-2011Lkk hkus kkwfk MkhfkhLkku
{ {kLkku Mktkkuk kR hkku Au. Lkkktfe
yrk{ y{{kt {wku Au. Lkk 55 suxk
kuhherkyku yxfkk kkkMkLke fkokneLkku WkMkk kkku Lkke.
ktkkuLku {tswhe ykkkk kk{zkLkk kufkuLku rsk fkkyu yktxkVuhk fhk
{fkLk {kxu Mknk yuf s skyu fk{ : MkhfkhLkkt rr kkk Lkn kzu kuku yrk{ Au.
khk kheke huk Lke[u Skk, r[hke r{wfk rkyku {kxu {fkLk,
MkhfkhLkk yrfkheeyku hkLke Lkerk herk {wsk fkuRk
MkVkR fk{khku sue yL fuxukhe{k Mknk ykkke nke. ykk fkhu kLke un - h{ rLkk kkhof nex fhu kue MkhfkhLke
yhskhu ke skyu yhSyku fhk kuze skku, kuLkk ku yk ykukkyku Au.

20

16 sqLk, 2011

krh{

{nuL ufhek

WxeVekLkk r{fkuLke {nuLkk htk ke...

nu Mkki kLk kwkkfku

u {khk kfkuu nwt khe heu

kke kke fwt Awt, {khk
krhkhwt M{kuh hkkkukk kk Au
kku kku {u {kt fkzk kk hee fwt
Awt. ykwt nkoh skku Au rnku
fkuxkek. yk k Au wh rsk{kt q
Wkk ku ku y u h yu k ykrke
ewt kw hkk {nwk kwfkk
{nwhek k{e.
{nw hek k{{kt ykr{ r{kt
ykk fkuxkekk 114 fwtxwku ykuk
Au. k{{kt WxeVek{kt yrkAk yuk
yk ykr{swkk fkuxkek re ke
hnu Au. yk he {rnkykuk {kuZk kh su

kfku kkyu sR fk nk. uyku fnu

Au fu, [khuf ko knuk ykkk tMkkk
yrkR kxu k{{kt ykeu y{u
kwkk ytu rr{ {sk ykkk.
rnt{ fheu y{u kk{ tfr zuhe rfk
kusk yto yuf k ` 20 nh{kt
ee ne. hfkh hVke ` 10 nh
eze yu kfek kik qe ykf{ktke
nu nu [wfkk kk nk. kk qe
khe yue ykf kk eS k hee yu
yksu y{khe kku u yu[.yuV kku Au.
hkuswt 16 exhke khu q Wkk fheu
hkusk ` 300 ke khu ykf {ueu
{rnu ` 10 ke 12 nhe ykf h{k

we Au, w{khe Au, u hks hfkhe uLk

Au. -tw fkk kusk yto tfr
zuhe rfk fko{ nuX yksu 60 fwtxwku
yk kusk nuX kwkk k kfe
ykf {ueu ykSrfk {ue hnkt Au.
yk k{e {rnkyku yksu Mroh eu
kkukk kk krhkhskuk hkkkukk{kt
kwhf e hne Au.
rnku fw t hSkR fku x kek
ouh fnu Au fu ykske [khuf ko knuk nwt
uhze fkkk {kxu {swheyu se ne. {kk
` 30 su e {k{w e {sq h e {e ne.

h{k {ue hnk Au.

yk s WxeVek{kt hnuk r{u
fnu Au fu {u he fkk {u k{kt
{w {t kee hVke kw hek {kxu
` 23 nhku [uf ykkk{kt ykku nku.
su kife {u kk{ ke ku heu eS
k ee suk krhkk{u y{u M{kuh
ykf {ue hnk Aeyu.
skhu ku rfkt yuk h{eku
fkuxkek fnu Au fu uhze fkkk {swheyu
sk khu rfktkk fkhku zkke
[ke fkwt nwt hee yu {swheu

fkhku k[kheku ynuk kku nku.

kht w yksu WxeVek{kt nfkhe
[swkk {tke hefu uyku fko fhe hnk
Au. h{eku kku u kku Au yu uyku
uk kfe {rnu ` 3 ke 4 nhe ykf
huXk {uu Au, suk fkhku khuXk fkuRk
ykuekk hnkt h Wk {Mfu Se
fu Au.
hks hfkhu {rnk rffhke
rk{kt yufr kuskyku y{{kt {wfe
Au. {rnkykuk ykrkof yu k{krsf
Wkk {kxu k B rMkhe nu ku u
k{wrnf heu trX fhe uykuk kOe
rffhkku {ko ykkku Au. khu yk
nukuyu kwkk k{kt tkkeu
Mhkuskhe Qe fhe uhkuskhkuu ku hkn
r[ku Au.
fLMkxLx hefu fko fhk sM{ku
[kihe fnu Au fu kwkk{kt khe yue
ykf {kke yk 60 fkuxkek fwtxwku
hkuskhe {kxu qhk k{ku{kt sk yxfk
Au yuu yuf kyu Mkke kk Au. yk
Wkhkt kusk {ws kw {kxu wfku kk[khku
kk kr kkkeo {ws u u w{w
kkkuz ykkk{kt yku Au. u{s kw
r{ku, kw Mkkk {kxu sYhe kkkuk
fex kk kw ktk {kxu fuxuzwt ktfk{
kk fhk{kt ykwt Au. { k{k kufku
u{wt q e {nwhek Wkf nfkhe
{tze{kt q heu ukr{kt kekh
kk Au.
fk{u w ke k ykkku ki y u
kte s Au khu ykse 21{e ek
nkRxuf w{kt kkkeo fkuxkek krhkhkuu
kukfe {ue k(yu[.yuV.) u{k {kxu
fk{uw Yk kwhkh kR Au.

16 sqLk, 2011

xfTLkkkS

21

{kWMkLke efu kwshkkLkk rfkMkLkku kMkrf r[kkh ykt Mkk{u khhk kku Au

{krnke kkkLke {krnke Mk{] yLku wh uLze

ukMkkRx Lkk Yk htk Mkkku kU[ fhkR...

hk

MkhfkhLkk {krnke kkk khk

fkke yLkuf kusLkkykuLke
{krnke sLk-sLk Mkwe knkU[kzk{kt yku
Au. {krnkeLkk [kh Mkkh {kxu rr
{k{kuLkku Wkkuk fhk{kt yku Au. Mk{u
Mk{u krhkoLkkuLku eeLku ykzux kkk
hnu k {krnke kkkLke u kMkkRx k
kksukh{kt ykzux kR Au yuLke {wkfkk
uLkkhLku ykhtkkh ir kqo {krnke yk
ukMkkRxLkk kkLkkyku khke {e hnu Au.
xT exh yLku Vu M kkw f fyk khk
k[fku kwshkk MkhfkhLke fk{kehe {kxu
kkukkLkk k]k yrk ykku Au. fkhe
{kku Au yLku {uu k Au. kMk fheLku tk
sLkhuLk WMkknkqof ku{Lke Lke khkn
yLku r[khkuke uzk Au. ukMkkRx{kt
Mkki ke w hMk kkkkku ki f eLke yu f
Mk{k[khku Au. hk MkhfkhLke fk nukw
{kxuLke yLkuf kusLkkykuLke {krnke, rr
fko {ku L ke u M kLkku x Mk yLku Lkk Lkk
rfkMkke Mk{k[khkuke k[f yn ykk
kR fu Au. Wkhktk kLkkfkof kkkk kLke
hnu Au u kMkkRx{kt {w f k{kt yku e
kMkehku . LkLkhB nkR heku w Lk
kMkehkuke Mk{] Au yk ukMkkRx. ofku
yuLkku hkqh k WXke hkk Au.
{krnke kkk khk fkrk fhk{kt
ykkk rLkr{k yLku rfo fkLkkuLke
k[fku { kt ru k ku f rkk hne Au .
kwshkkLke MktMf]rk, RrknkMk, qkku,
khtkhkyku - MktMf]rk, LSLk, kufSLk
ku h u L ke Mkkku s ko { kLk kw s hkkLke
kMkehLku hsq fhkk kwMkfku kt[eLku k[f
kMkkMk{kt kwshkkekkLke yLkwqrk fhe
fu Au.
{w {tke e LkhuL {kueyu kkukefe

r[khkhk kfe Auk

kfk hr{kLk
kw s hkkLkk rfkMk
{kxuLke rk{kt
sLkkkekheLku uze
Au . fLk fu e,
kk L x kw s hkk
Mkr{x, kuxe k[kku
yrkLk, khek
fk {u k ku h u
ruLkk ku{Lkk
{nLkk r[khku yk
u kMkkRx{kt ke k {e hnu Au .
Mk{k[khku kwshkk - rnLe - ytkuS ku
kkkyku{kt {wfkkk nkuR fkuRk kkkLkku
fkh k ku kt[e fu Au.
kkf fu u L zh Mkkku ykku s Lkk
fko{ku Mktfkuk nku Au. ukMkkRx{kt
Mkwk fuuLzh{kt hk MkhfkhLkk Vukek
fko{ku - kusLkkyku kuhuLku su ku kkheku
yLkwMkkh koeLku Mk{ Mkkku su ku fko{Lkku
yLkwkt Mkk[k kMk fhkku Au. kohLkk
k{k{ fko{kuLke rkkku yk fuuLzh{ktke
{e fu Au. rLkr{k fkLkku zkWLkkuz
k fhe fk Au. kwshkk kkrzf xkk
khk nkkkunkk kku k[fku Mkwe knkU[e
hkwt Au Lku ukMkkRx khk k Wk kwt
Au yuLkku ykLkt R-k[fkuLku ruk Au. yu
heku w kLkku L ku hku s kkhe kk fhk{kt
{nLkw t kLke hnu kw t yXkrzf kw s hkk
hkuskkh Mk{k[kh k ukMkkRx kh uR
fk Au.
yk ukMkkRxLkwt yuzuMk w w w .
gujaratinformation.net Au. suLkk kh
ef fheLku kwshkk hkLke e ke
{krnke {ue fk Au. ukMkkRxLke yuf

rukkk yu Au fu wkLkku - kskku yLku

{krnke kk fhk RAwfku Facebook
kh gujarat information eLku yk
ukMkkRx Mkkku uzkR hkk Au kue s heku
Twitter kh fk{ fhLkkhk r{kku info
gujarat kwshkk eLku yk ukMkkRx
Mkkku uzkR fu Au. yuLke Mkkku heuxuz f
ykkk{kt yke Au. hk MkhfkhLkk rr
rkkku SMkLk ku h u L ke f khk
kkLke Wkkuke {krnke yLku yktfzkyku
k kR fu Au. {krnkekkk khk kikh
fhkue yk ukMkkRx yLku ku{ktke k
{krnke R-k[fku {kxu Lkku kLke hnu Au.
Wkhktk hk MkhfkhLkk rr rkkku
yLku kkkyku khk knkh kzkke rkkkLkku
yLku xuLzh k Mktktfkkoyku {kxu Wkkuke
kLke hnu Au.
kkuhe{kt {nkqo fkhe ykkke
rV{ku hsq ku e Au . {erzkY{{kt
kkfkhkuLkk Mktkfo Lktkhku ykkk{kt ykk
Au su {erzkLkk r{kku {kxu Wkkuke kLke
hnu Au. ykxe ke rkkkuke Mk{] yk
ukMkkRxLke {wkfkk yufkh uLkkh yuLke
rLkr{k {wkfkku skku kR Au.

22

16 sqLk, 2011

rLko

nuhe hekuk ykk {kxu

` 4k,000e ruk nk

kku

kkLkw h, kt Mkw nku, ktrk nku

yLku ku{kt kk {qfkk s rMkhLkku
kkf kkk kR . ykw hLkwt h {uk
{kxuLkw MkkLkw huf kLkwt nku Au. ku{kt
nuhe rMkkh{kt kkukkLkk hLkw MkkLkw kqo
fhk {kxu kkuo eke Au. khtkw nuhe
rMkkh{kt Mkkk khek khekhku yk kkkku
w LkMkekkh Au. fkh fu MkhfkhLke Mknkke
ku{Lku nuhe rMkkh{kt k{k{ Mkwrkwk
{fkLkku {e hnu Au. nuhe khekkuLku {fkLk
kktfk{ {kxu ykkke Mknk{kt ` 10,000Lkku

khku fhe ` 45,000 fhkLkku rLko

kksukh{kt Mkhfkhu ukk nuhe khekku nu
zkke kkukkLkw h {ue fu.
hk hfkhk kfk ykhku {tkee
skhkk k yu kkk hk {tkee
kihkR kxuu skkwt fu nuhku{kt k
he krhkhkuwt wrkkk ykkkuwt
kwt kfkh fhk {kxu nuhe hekue fuL
kwhMf] ykk kusk (IHSDP) yLu
nuhe he kkkeoeX kuf ykk

ktfk{ wrxYku hk
hfkhe ` 10,000e
nk kheu ` 4k,000
fhkku {w {t keeyu
rko eku Au.
kfk {tkeeykuyu
nuhe hekuk kkkuo
yk rko e q r {fk
ykkk skkwt fu, nuhe
heku {kxue yk ykk kusk (IHSDP)
kh hfkhe fuL kwhMf] kusk Au yu
u{kt ykk eX fuLe nk 80 xfk
(w { kt w ` 80,000) kk hk
hfkhe nk VkkYku 10 xfk kk
hkkrfk yu kkkeoku Vkku 10 xfk
hkk{kt ykku Au. ko{k {{kt yuf
ke rft{{kt wrkkk kkfk {fk
kte ykkkwt f ke yu wrkkk
` 1.70 ke rft{k ykk ktk
{kxu, nke fuLe nk T ykqhe Au
ue fuL hfkh kku hk hfkhu hsqyk
fhe ne.
he fwxwtkuu nuh{kt kkukk khk
khwt kwt kkh kkzk {kxu wshk hfkhu
nuhku{kt h4769 ykkku kte ykkkwt
hkwt Au u kqko fhk {kxu fuLe
nk{kt khku fhku yrko Au. yk{
Akt kh hfkhu fuLe nk{kt fkuR
khku {tsqh fkuo ke uke ykqhe fuLe
nkk eu ` 1.70 ke rft{k kkfk
ykkku ktk {kxu Mkkrf Mhke
tMkkk k{weykuyu nuhe rfk {tkee
erkR kxuu {k hsqyk fhe ne
yu u{e yk kke e erkR kxu
{w{tkee {k f fhe ne yu hk
hfkhe k nk khke sYrhk

yrko kke ne. yk

to{kt nuhe hekuk
kkkuo {w{tkeeyu yk
Wk yr{ ykkeu
hk hfkhk Vkk kuxu
` nhe ykkeX
nk{kt {kh khku
fheu kkkeoeX
` 4k,000e hke
nk ykkkku rko eku Au.
kfk {tkeeykuyu yu{ kk skkwt
fu nuhku{kt k hekuu ykk {kxue
hfkhe s{e kk Mkkrf Mhkse
tMkkykuu rk{qu hk hfkhu Vke
ykkue Au.
hk hfkhk yk Wkh rkoke
h4769 suxk nuhe he fwxwtkuk k
k suxk krhkhskuu kkfk wrkwf
` 1.70 ke rft{k ykkku Wk
ku.
k fk {t keeyku y u skkw t Au fu
hk{kt nk nuhe hekuk ykkku
{kxue yk fuLef] kusk (Integrated
Housing & Slum Devlopment
Project) nuX 10183 {fkku ktkk

1h kkusufx kr{kt Au yu e h0 k
kkusufx{kt 14k84 ykkku ktkk Au.
kfk {tkeeykuyu skkwt fu wshk{kt
nuhefhk q s zkke rfe hkwt Au yu
nuhku{kt hkuShkuxe {kxu k nuhe hekue
w-wrke kqro {kxu {w{tkeeyu
` 13000 fhkuze nuhe he Bk]r
kusk y{{kt {qfue Au. yuxwt s n,
qt kzke{kt k heku {kxu k qt kzwt kt
{fke kf kkRux kkxoheke
nkW Mfe{ kk ikh fhe Au.

16 sqLk, 2011

rLko

23

ykR.xe.ykR. yu kkuexufrf yk{kuLku

kuhk-10 yu 12e {fk kku

hk

e ykR.xe.ykR. yu
kkuexufrf{kt ykkk rkku w
Wkus ykkkku hk hfkhku yr{
Au. rkk {tke e h{kk kuhkyu skkwt
Au fu, hke ykikurf ke{ tMkkyku
(ykR.xe.ykR.) u { s kku exu f rf
fku u u k {kLk k k k yk{ku u
ikrkf nuwh kuhk-10 yu 12e
{fkk ykkkku hk hfkhu rko
fkuo Au. ykR.xe.ykR. yu kkuexufrf{kt
ktrkf kfkhwt fki {uu rkkeoykuu
W[kh {kr{f yk{ kAe fkuus{kt
yk {kxu k kke f {u yu
ue ikrkf fkhrfeo w Ws u uk
nuwh hk hfkhu yk rko fkuo Au.
su rkkeoykuyu kuhk-8 kAe ykikurf
ke{ tMkkyku (ykR.xe.ykR.)ku u ko
fu uke w {kkku {kLk kkk fkuo
fhu nku yu u {kxue u fkWrL
Vkuh kufu xu (yu.e.e.xe.)
ykk wshk fkWrL Vkuh kufu
xu (S.e.e.xe.)e khekk kk fhu
nku yu u uyku kkuke kte ywkh
wshk {kr{f yu W[kh {kr{f
rkk kuzoe kuhk-10e ykk wshk
ykuk Mfw yufk{eue wshke u{s
ytuS rke khekk kk fhu ku u

ykkk{e Mkt
ko rzk{kt...

yk

rkkeo y ku u {kr{f rkk kAek

yk{ku{kt kuk nuwh kuhk-10e
{fk kk{kt yku.
yk Wkhktk rkkeoykuyu kuhk-10 kk
fko kAe ykR.xe.ykR.ku u koku ykk
uke w {ku {kLk kkk fkuo fkuo
nku yu u {kxue yu.e.e.xe. ykk
S.e.e.xe.e khekk kk fhe nku ku u
rkkeoyku u kkuke kte ywkh
wshk {kr{f yu W[kh {kr{f
rkk kuzoe kuhk-12e ykk wshk
yku k Mfw yu f k{eu e yt u S
rke khekk kk fhu ku u rkkeoykuu
W[kh {kr{f rkk kAek
yk{ku{kt kuk nuwh kuhk-12e
{fk kk{kt yku.
su rkkeo y ku y u ku h k-10 kAe
kkuexufrf{kt 3 koku rzku{kt fkuo fkuo
nku u kkeoykuu fkuus{kt ku {kxu
kuhk-12e {fk kk{kt yku. u{s
yk rkkeoykuyu kuhk-10 kAe kk koku
fkuo fkuo nkuR, MLkkf fkkk yk{
{kxu fkuus{kt k kk uk uku ykWwt
yuf ko khkwt ku Au su ku R
fu x kf rkku { kt ke Choice Based
Credit System (CBCS) nuX 40 uzex
s{k ykkk{kt yku.

k{e 6k{k Mkt ko e

Wske hkfkkk {nku
MYku uzk rskk rzk{kt kuskku
rko uk{kt ykku Au.
{w {tke e huL {kueyu hk{kt
Mkt ko, kkkf ko suk hkxe
kkuo yu wshk kih r-Mkkkk
r yu {nku u kt ehk
hfkhe fko {e {ko r kht khke
Wske{kt ke nkh keu sk
sko e kekheke sq k sq k
rskyku{kt rfk yu forfke
hkfkkk {nku hefu Wskku su
Wk{ ykkku Au u u w s hke
srfyu yqkqo W{tke krk
ykku ku Au . yk rkMkkLkk kkYku
ykkk{e h011w t 6k{w t ykke ko
hkfkkk {nku Yku uzk rskk
rzk{kt Wsku.
urf yu fo kkk W{t
Wkn{kt {w{tkee rzk ku 1k{e
ykuMx-h011 k hkus st fhku,
hk {tke{tzk {tkeeyku yu te
r[eyku sw kfkhe yu w r k
rfkk fk{kuk kufkkok yu k{wnqo
fhu.
ykkee z{kt rzk rn uzk
rskyu kh {kku wk{ee stShku{ktke
{wf fhkk yirnkrf kuk ykwt
nwt yu 6k{k hkfkkk Mkt koe
Wske urf yu kh {kk {kxu
krhfku{kt fok Wh fhk {kxuku
he{kkqko yh e hnuu.

24

16 sqLk, 2011

Vkuxku Ve[h

Ewku 23{ku kek {khkun

rkk wkkuu Sk kzfkhkuku k{ku fhke yu
skkh krhf ke k{k kwhe kkzu Au. ErLhk kte ykuk
wrroxe(Ew)y{kk uLxhkt 23{k kek {khkun{kt
hkskk zk. e{r f{kSyu skkwt nwt fu u{kt W[ rkk
nkt fhkhk kife 10 xfk Ewkt rkkeoyku nku Au. yk
rrku { u{kt rkkwt {kwt Ww fwot Au. Rwk
y{kk kurf fuL khk ke k fhkh 2980 rkkeoykuu
hkskkeyu wuAkyku kkXe {uz yu {kkkk yuk fhe
yrk fwo nwt. wrroxek y{kk kurf fuLk
rhSyku zkhu f xh e zk . efkt {nkkkk, kkk,
fku-ykuzeouxh, kkk keyku uhu WkrMk hkk nkt.
rsk {krnke whku, y{kk

[ewt rrr{tz {w{tkeee wuAk {wkfku

[ek kkh yuSo ufxh{kt rrk TBEA xkLVku{oh
RLzMxey wkk [uh{u ew kt e yu TBEA ukt
xkLVku{oh wkk [uh{u u swe ykuke{kt ftkek
rrr{tzu ksuh{kt {w {tke e huL {kuee wuAk
{wkfk ee ne. yk rrr{tzu zkuhk Sf TBEA
nkRkuxus kkh xkLVku{oh Rfek{uLx yu kukh yuSo
Rfek{uLx {uLwVuf[het kLx Mkkkk {kxue hkM hsq fhe
nke. {w{tkeeyu rrr{tzu ykfkhkt skkwt nwt fu
wshk kkh ufxh yu rkhtkhk Qo kukku{kt yk
e hkwt Au. yk uXf{kt y r[e fu. fikkk, Qok
y r[e ze. su. kktrz WkrMk nk.
rsk {krnke whku, kkteLkkh

kuu yku ne Y fhk hswyk

wshk yke ktMf]rf rhk, k yu kkihkrkf
hkun h hku Au , ws hku k ku kk rfk {kxu
ykkuk PPP {kuzk w krhkk{ku nkt kE hkkt
Au. ksuh{kt wshk{kt k kuku {qze hkufkk fhk {ktk
{qzehkufkkfkhku kku y{kk{kt kuu Mkur{Lkkh{kt
hksk k {tke e skhkkE ku hks{kt
k ykfkok khk kuu yku ne nuhexu hu uk
fhkk kusufxu fuL {tswh fhu ue ykk f fhe
ne. kMkLk hks {tke e SutLkE wzek, k
rkk [uh{ue f{ukE kxu, y r[ e rkw
r{kk, Wkufkhku WkrMk hkk nkt.

rsk {krnke whku, y{kk

16 sqLk, 2011

Vkuxku Ve[h

rkk yu s uc k Au
Skt huf u rkk Wkkue u Au. {wLk{kt rkk
fkhrfeo {koo {ukwt ykkus fhk{kt ykwt. hkuskh {tke
e swkR kkyu rkkeoykuLku yk fhk yw yu
rkkku Wkku skwt nkwt. rkkr yu xufkuux kuVuh e
e kkeyu wkkuyu WkkLkke Wkukuk{kt Wkkue u
ue kufhe kuk ywhku fkuo nku. yk {uk{kt rr ftkeyku,
ikrkf tMkkyku, rk{qu yuxexwz xuMx, khe ~fh yu
xkf khk {kooe Mkk fhk{kt yke ne. yk Mktku
ke ekkeS, e w{ku ykuk, hkh hkuh kuskkt e
ytkE u, khk e h{ukE {nuhe rn {kuxe tk{kt
wkku WkrMk hkkt nk.
rsk {krnke whku, qs

25

knf fhkh rkhk{kt wshk uwt {koof u

knfkue Vrhkku Wfu 90 ke 150 r{kt kkku
krhf kwhXku yu knf kkuk {tke e hku>{kR kxuu
ywhku fkuo Au. ksuh{kt y{kk{kt kuu knf fhkh
rkhk ytkuLkk ur{kh{kt {tkeeyu skwt nwt fu, knfkuLku
hkke yLku zke Lk kk kk u {kxu huf rsk{kt knf
fhkh rkhk ykku Mkrnk {kkfe wrkyku We
fhk{kt yke Au. knf kkuk hkfkkLkk {tke e
SkuLkR wzekyu skwt nkwt fu Mkk{kL knfu zke yu
hkke Lk ykkk{kt knf ykku us ryu fk{ fhe
hne Au. knf fhkh rkhk fr{k hrsMxkh e trtn
[kzk kkk Mkku WkMkk hkk nk.
rsk {krnke whku, y{kk

rzk{kt MkeO fkuuswt kufkkok

kk yu rs rkk fuLe {tke e rk kxuk rnhf
ko{kt u tu rzk{kt ` [kh fhkuzkt [uo ikh kue MkeO
fkuuswt kufkkok ksuh{kt fhk{kt ykwt. yk tu kuuk
{khkun{kt fuLe {tkee kxuu skkwt nwt fu {ks uku hue
{nkwshk {uzef kukxe ue ukyku khk wshk{kt k{
hku fhe hne Au, khu e.yue(MkeO)e fkuus{kt 40 ex
{kxu [kw koke yuz{e rk [kw kE Au, kuku k wshkk
rkkeoykuu {u. rzkkt yke yuk e ekR knu
` 1.51 fhkuzwt ke nuhk fhe ne. yk fko{{kt e {ortn
ukE wrroxekt yke kkrfkheyku yu kkkfku rn
hsku nksh hkkt nk.
rsk {krnke whku, Lkrzk

26

16 sqLk, 2011

Vkuxku Ve[h

kkukk k]r yrkku wkht

tfr krfk kusk khk kkukk k]r yrkku
{rnk k rfk {tke e wu rkueyu ksuh{kt Wk{kt
wkht fhkku nku. sL{kke {kkyku twhM u ku
ykkhe kuZe kk twhM nu u{ {tkeeyu skkw nw.
hkskt {k{ kfku {kkyku yu ko nukuu kwhw kkukk
{e hnu u {kxu hks hfkheyu ` 400 fhkuzwt sux Vke
twhM {kse h[k {kxu ehk fko nkk wo Au. khk
e fu.e.hkXkuz, rsk kt[k {w e reu khik,
hkkrfk {w e tku kn yu {kuxe tk{kt kkkeo
nuku WkMk hkk nk.
rsk {krnke whku, swLkkkZ

uzwkuu kqhw kh {u u {kxu hks hfkh frx

wshk hks{kt Aukt A koke kukt f]rk {nkukt V
kfe uzqkue ykf {ke kE Au. ksuh{kt rkh {kfuoxet
kzo ykkuS uzw reh yu ue ykuhkukt ro fko{{kt
f]rk {tkee rekkR tkkkeyu skwt nw fu hks hfkhkt
yrk k f]rk kuku krhrMkr kE E Au. u{kt {nuw
uzwkuku Vkku Au. u{ku W{uwot nwt fu wshk{kt nkhke khku
ykuAku fkuxk Vkk{kt ykku Au. f]rk hks {tke e fwkR
kkkyu uee s{e r-rr kxe Au, khu e
nkW yu ux nkW kfe nkRxuf ue fhk kh uykuyu kh {wfku
nku. yk tu wrroxekt f]rk ikkrfku yu k{sku nksh
hkkt nk.
rsk {krnke whku, sqLkkkZ

kufu xurt uLxh Y fhu

wshkLkk ykikurf rfke Mkkku rr ykuxku Lx fteyku
hks{kt hkufkk fhk Wwf e Au. yk Mktuo kksukh{kt ykR.xe.
ykR., hwh yu s{oek kufu w [u kte { tMkk
y{kk{kt y ke{ ykk ytuk {swe fhkhku fhk{kt
ykk. yk tu { yu hkuskh {tke e swkR kkyu skkwt
nwt fu khk r{ rk{kt wshk hkse yuf {kk hkwhe
ykR.xe.ykR.e kufu w khk tt fhk{k yke Au. ykR.
xe.ykR.k rk{f e ykh.yu{. yu kufu wk
zkhufxh e zeyux{kh rnzuhuLz [u fhk{kt ykk nk. hks{tke
e ekh kkuk, yrf {w r[ e hu rLnk kk W[
yrfkhe WrMk hkk nk.
rsk {krnke whku, y{kk

16 sqLk, 2011

rxxTrkxTMk

y{kk
{kkkku yuLkkk
{ fhk {Se nku fu, tko
fhk fk{khku nku, u{k S{kt e
[uk, ykk yu W{t tf] fhk {kxu
{ku e fkk fu L khk yu f r
]ryku fhk{kt yku Au. Mrko{ r{f
re Wsketk k Yku kksukh{kt
y{kk rke {ku e fkk
fuLk Wk{u {rnk ]r rrh kk
Mhku s kh ke{ {kkkk yu k
fhkk fko{ kuku nkku. yk tu
fkk {tke e rkrtn zuyu skkwt
nwt fu [{kwhk yu ue ykkkk
rMkhk wkku, {rnkyku yu kfkuu
k {u u nuwke kt zk. fehexkE
kutfee kLxk nkuke ` 25 kk
[uo {kue fkk fuL [{kwhk{kt
ykk{e {{kt rsBur{ kk{kt
yku.

fkuMx huwu ku fokuk

rhkfktXu hnuk {kAe{khkuk
Srkone k{e yu khfktXk
rMkhku rfk fhk ytu fuLk
yu kkohk rk khk nkh kkzk{kt
yku fkuMx huwu ku
ku x eVefu yu u k y{ yt u
rkk yrfkheyku u sYhe
{koo ykkk wshk hfkhk
yu kkohk rkk yr[ e zk.
yu.fu.tkk ykMkku y{kk{kt
CRZ kuxeVefu - 2011 rku

fokuk kusk{kt ykku nku.wshk

RfkukuS fr{k zkhufxh e e.yu[.
ktzk, y {w thkf e ek
Lk, w s hk {u h exkR{ ku z o k e
ktfsfw{kh, kRz kRVk ythkf
zk.yu[.yu.rt, thkf e e.
yu.kktzu uhuyu WkrMk hneu {koo
ykwt nwt.

y R.yu.ykR.e.
nkurMkxwt kufkkok
ykfkof rzkR yu Wk{ {urzf
wrkyku hke kkwh, y{kk
kue R.yu.ykR.e {kpz nkurMkxwt
furL { yu hkuskh {tke e {rfkswo
zuyu furL kk hk {tke e rk
kxu kk hkk { yu hkuskh {tke
e swkR kke WkrMkr{kt kksukh{kt
kufkko fhk{kt ykwt nkwt. 35043 [kuh
{exh s{e{kt ` 126 fhkuzk [uo kLkue
nkurMkx ykLk Mkwrk hku Au.
{tke e zuyu yk ktu yn {uzef
fkuus u{s ytfuh{kt ` 100 fhkuzk
[uo {kpz nkurMkx kke nuhk
fhe ne. furL kk hk {tke e rk
kxuu skkwt nwt fu, fuL hfkhe fk{kh
k r {kxu e rr ku s k{kt hk
hfkhku nku {kse k rku
{ko Au.
hkk { yu hkuskh {tke e
swkR kkyu skkwt nwt fu, fk{khkuu
fkukkuohux nkurMkx sue wrk {u u
k
t e Au. fuL hfkh su kuskyku ku
uwt y{efhk hk hfkh rnkhk
kkuke fhu. yk ktu ktMk e nhe

27

kkXf, f{o [ khe hk e{k r{k

rke rk{f e yu. fu. kxkf ,
{uh e yrkR kuhk, sk eku,
f{o[kheyku yu kkrfkheyku WkrMk
hkk nk.

MkwhuLLkkh
yuBwL kwt
kufkkok
whuLh rskk etze kwfk
Mk ykh. ykh. sh nkuMkx ku
yu kkohk {tke e rfhexrtn
hkkkk nMu yu B w Lku ku f kko k
fko{ kuku nku. rsk ykkus
{tz nuX kt e rskR Ykkkee
kLx{ktke ` 10 kk ywk{ktke
etze kwfku yu ykkkk k{k
eoykuu he khkh {e hnu u nuwh
Vkkue yuBwL kk kufkkok
tu {tkee rfhexrtn hkkkyu kte
rskR Ykkke u ykkhe kke
f fhe nke.
ku{u ykh. ykh. nkuMkxk ykhku
f{o[kheykue fk{ehe yLku si ku~
k w k khk kke et ze nkRu yfM{k
rke uk fk{eheu kk rhke
ne. yk t u rskk y ke e
sekR {fkkkyu skkwt nwt fu,
zke w{kt zke uku ywhk Rkuk
yuBwL kwfkk eoykuu rhk uk
ykku e t eh eo y ku u zkke
y{kk fu yL Mku w {kkq o f
knkut[kze fku hkkrfk {w e{e
eru u kk kt r f WT ku
fwot nwt.

28

16 sqLk, 2011

MkkkhfktXk
rr{o wt
kufkkok
khfktXk rsk knf fhkh rkhk
Vkuh{k rr{o ku kufkkok rr
{kht kt[k, k{]n r{kok, k{
rfk, yL krhf kwhXku yu knf
kkuk {tke e hkuk{kR kxu, ]n
hks {tke e VwkR kxu, yL,krhf
kw h Xku yu k nf kku k {t ke
e SuLkR wzeke WkMkr{kt
kuku nku. yk tu {tke e hkuk{kR
kxuu skkwt nwt fu khfktXk rsk knf
fhkh rkhk Vkuh{k rr{o ke
Mkwrkyku u yLku knfkuwt ukkheyku khk
kukk kwt yxfu. hks hfkh khk yke
29 fkuxo fkkorL Au. Mk [
e trtn [kzk yu ykkh o
rsk knf fhkh yk e xktfu fwo nwt.
yk fkof{{kt kt e {nuLrtn [kinkk,
rzMxefx ss e ek kuke, hkkrfkk
{w e{r keu kte, rsk ksk
{w e su.ze. kxu, feku yu {kuxe
tk{kt krhfku WkMk hkk nk.

{h
kekk kkkee
kkRkkRwt kufkkok
{h (nkkk) ku u ekze
WkL h r{r khk f]rk {nku
yt o u z q {ko o rrh yu
kekk kkkee kkRkkRwt kufkkok
fhk{kt ykw nw. yk tu kkzk
khk yu rsk ksk {w e

{wwkR uhkyu u{k yk [{kt

skkw nw fu , w s hkk u z q ku y u
wshku f]rk kuku wrkk fk kh
{wfw Au, yk fko{k WTkxf u{s
{h rsk kt [ kk {w e
zk.ke.e.kukyu skkw nw fu, f]rk
{nku ku Wu wshkk uzqkuu h
kkku Au. kekk kkkee kkRkkR
wt kufkkok zkk [uh{ue khku{kR
ku kek nMu fhk{kt ykw nw
fko{{k Mk [ {kfuoxet kzo k
[uh{e [tukR kxuu fwo nw. kk
{kfuoxet kzo k uuxhee RukR kxuu
ykkhrr fhe ne. fko{ {kt {h
{nkhkkrfkk {uhe{r y{eu
khe, {h (kB)k khke
kSkR kutfe, yu.xe.k
zkhufxhe h{ukR {wthkyu ktrf
[ku fko nk.

ikrf tfwwt kufkkok

M.e yu[.S.kn {u{kuhe xMx k
rr{o i krkf t f w w t WT kx
e Mk{ekhkk {w {trh, {hk
{nte kMke Mk{ee [wwoskSk
h nMu fhk{kt ykw nw. yk fko{k
{w {nu{k kuke tku fhkt {tkee
ku . w u rku e yu skkw nw fu ,
{h nuhu rkk kuku wrkyku
ykkk hks hfkh frx Au.
yk tu {nte kMke Mk{ee
[w w o s kS yu yk rkkk{ k[k
yko{kt {ks r{kok{kt tMfkh k{ e
hnu uk ykeko ykk nk. yk fko{{kt
{hk t e r{kR

{kz{, {h {nkh kkrfkk

{uhe y{eu khe, {h kBk
khke kSkR kutfe yu ktrf
Wku fko nkk.

kteh
{utku VuMx kuku
w s hk yu k u RLzMx e fku kku o h u
rr{xuz yu wshke 54 suxe rfk
{tzeyku khk kteh{kt f]rk ku
{utku VurMx kuku nku. ktehk
hskuu 100 xfk fkkoRz e fuh fuhe
{e hnu uk Wuke {utku VuMxwt
ykkus fhkwt nwt. wshk{kt fuh fuhewt
Wkk fhk rMkhku{kt rfk {tzeykue
h[k fhk{kt yke Au. hke 54 suxe
{tzeykuk ytksu 3500ke w rfkku
khk wshk{kt 100 xfk fkkoRz e fuh
fuhewt u[kk fhk{kt yku Au. wshk yuku
khk fu h fu h e kh i kkrf krke
kkuurt fheu fwhe heu fkkoRz e fuh
fuhe kfk{kt yku Au. sukke ykhku kh
ykz yh ke ke.
yk {utku VurMx{kt kwshkk yukkuLkk
[uh{uLk e {LkMkwkR {ktzrk, f]rk yu
nfkh rkk yrf r[ e ykh.
e. r{Mke, wshk yukuk yu{. ze. e
yu. fu. rtk, yuef[h zkhufxh e ze.
ykh. kn, nkuxeof[h zkhufxh e yu.
ykh. [kihe yu wshk yukuk {kfuox
{uush e wku kn u{s {kuxe tk{kt
u z w u kkheyku nksh hneu fu h
fu h ee y y ku e {krne
ykke ne.

kufrhkMkk

16 sqLk, 2011

29

uhkhMkn

w, WMk yLku {tk MktkLkwt k : Zku

yk

khkk yLku kufLk]Lkwt {nLkwt ytk kLke

kk k[eLk khke ktkku{kt
hkku Au.
36 fkhLkk ku f kku L ke
Zku k {kxu ykku s yuf {qkLk
rMk]k ke uk {u Au. yksu kku yu
ktk Zku MkkkhLkk Lkk{u ekku Au. yu{kt
ke 60 fhkkt u w L kk ykt f zk Wkh
Zku Lke Wkrk, yu L kk rr yt kku L kk
ykeLku Qe hnu Au. yk kkuLku ktkw,
ukkyku, ZkuLkwt MkkLk, kuLke {nkk, Zku
yLk, Mkwrkh yLku Lk yu{ [kh fkh{kt
kLkkk {kxuLkwt kfzwt, yuLkk {kk,[k{zwt,
nU[k{kt ykkt Au. yu{kt WMkkuLkku
rr kkku, Mktk - ruk {ku kk
Azekh Zku yLk ykkokT, [k{zkke
yLku ZkukLk{kt swe swe yktkeykuke
{Zuk yLku ktzeke kkzk{kt ykkk
Lkefkk sw k sw k Mhku kkkk{kt
fkh{kt yku Au. kufMktkek{kt kkLkwt
exhe {krnke ykkk{kt yke Au.
{n ruk nkukke {ukLke yLku hk
fhrfk ykkokT kzeLku Mkqh{kt {uk {kxu
yuku Zku {nLkwt yLku {kuhkLkwt MkkLk
U[k{kt ykke fzeLku kwekwk fneLku
hku Au. {kk kwshkk fu khk{kt s Lkn
yuLkwt knw{kLk fhk{kt ykwt Au.
k rh{kt yk kLkwt yMk uk
[k{zkLke kzeyku { kt Mkq khLke ku h e
{u Au. Mktfx Mk{u kkzk{kt ykkku
khkuk su kkh rAku ykkk{kt yku Au
Zku Lk MktkLkwt k {tkk kk
Au. ZkuLkk k[eLk Lkk{ kku ykLkf, f{, kwf kufMktkek{kt kkLkwt {n kuLku h fnu Au. yk uf hLku k Lkk{
ykkk{kt ykk Au , su { fu (1) eu
kuhu Au. knLk khke yuLku kxn, fkckxn, zrz{
ruk nkukke {ukLke
k fnuk{kt yku Au. hk Lkkxk{kt yk
yLku hk yuku Zku (2) MkLk (3) kkMk{ke (4) ku (5) hfk
(6) Afk (7) ki[e (8) kkuke (9) kkukk
ktkLkk kuf khefu Mkrk Lkk{Lkk {wrLkLkwt
{nLkwt yLku {kuhkLkwt
(10) wkko (11) MkhMke yLku (12) wkko
Lkk{ uzkuwt Au.
MkkLk
hku
Au
.
{kk
ZkuLkk {kkk, rkkk kLke, kkuk kuhu ZkuLkk
ZkuLke Wkrk ytkuLke hMk fkk
kw
s
hkk
fu
khk{kt
s
Lkn
rkkk tfh, {kkk kkoke, kLke k yLku
hkLkkxkLkk 33{k yk{kt yk {wsk {u
k
rh{kt
yk
kLkw
t
kkuk yLk Au.
Au. yufkh Mkrk Lkk{Lkk rk nue MkkhLkk
yMk uk {u Au.
ZkuLke k[eLkkk {kxu fnuk Au fu Mkok{
Mkhkuh{kt MLkkLk fhk kk. k {rnLkku nkku.
RLLkku Wk{kMk Lkk{Lkku Zkue nkku. yuLkku Zku
yk{ktke hMkkLkwt Mkhzwt hMkkwt nkwt. Mkhkuh{kt
euk f{Lkk kktzkt kh xkxkkxk xkxkkxk kkk yks y{]kLkku nkku. kkh{kt {ktkkk hkLkku k{kMk Lkk{u Zkue nkku suLkku
ykkku nkku. {wrLk kku kkLkZku {qL{ { nkku. kukk wk{kt {nuL Lkk{Lkk hkLkku
MktkekLkk {nkhke nkk rrkkkMk Lkk{Lkku Zkue nkku. kuLkku Zku fkLkku nkku. frwk{kt
y k r L k k h k e hk r{krnLkku kkLk kMk Lkk{u Zkue nkku.
ZkuLkk rr ytkku yk {wsk Au. (1) fthkuxe, [kf, ke[Mkkh
[k{zkke {Zuk k
( k w f h Z k u ) L k k rku, fktXe, kze yLku h, kuhe fze fu VMke, suze, kkze kuhu.
rLk{ko Lkku r[kh yksu Zku kku yuxu knuLkkuLkwt niwt yLku kkLkkt kth nkhkunkh h{k
ykku. yu Zku yksu {ktzu Au yLku kk Au :
kku ku f SLk kh
MkkuLkkLkwt kth Mkkku zkwt, kth{kt kku nku hks.
AkR kku Au. hkMk, {uku kku h{k $ {khk k{k, {khkze Zku {kt kth h{u.

30 kusLkkLke kk

16 sqLk, 2011

yLkwMkqr[k rkykuLkk ikrf rfkMk {kxuLke kusLkkyku

k {Lkw Lkk zkhLkw t k{

kkrkwt Au. uLkk kr Lkkkrhf
yuk yksLkk kkfku {kxu ytk yk~f
yue yk kkkk Au. khtkw suLku ykkf,
Mkk{krsf yLkwfqkkykuLkk fkhu rkLkku
k Lkke {ku kuk kAkk yLku Lkkk
kkuoLkk Wfko {kxu rk Mkkike ykLkwt
{k{ Au. kAkk koLkk kusMe rkkeoykuLku
{Yk kR fu kue yLkwMkqr[k rkykuLkk
ikrf rfkMk {kxuLke fuxef kusLkkyku
ynet Mkwk fhkR Au.
r. yuMk. yuMk. Mke. r]rk : kLkke
ku { s Mkhfkhe kkyku { kt kk
rkkeoykuLku ku. 1 ke 7 {kt ` 150 yLku
ku. 8 ke 10 Lkk rkkeoykuLku ` 300 kkf
r]rk ykkk{kt yku Au.
kusMe rkkeoykuLku r]rk : kMkt
fhk{kt ykuk {kr{f yLku W[kh
{kr{fLkk rkkeoykuLku Lke[u {wskLke
kkLkk{ kkyku{kt ykMk {kxu Vk yuf
s k ` 50,000/- Mkwe ykkf Mknk
ykkk{kt yku Au.
1. MkuLx fu{eLMk nkEMfq, kt[kLke, rs.
Mkkkhk, {nkhkx , 2. Mku L x u r Mko ,
kt [ kLke, rs. Mkkkhk, {nkhkx , 3.
rke{ku r hk nkEMfq , kt [ kLke, rs.

Mkkkhk, {nkhkx, 4. Lw uhk nkEMfq,

kt [ kLke, rs. Mkkkhk, {nkhkx , 5.
MktSLke rk, kt[kLke, rs. Mkkkhk,
{nkhkx, 6. wLk Mfq, nuhkwLk, 7.
MkkuVek Mfq, ykkw, 8. {rnk MkirLkf Mfq,
uhk, rs. {nuMkkk, 9. MkirLkf kk,
kkkAze, rs. {Lkkh, 10. {uku Mfq,
ys{uh, hksMkkLk
{wrLk {ukhks r]rk : MkVkEfk{,
[k{zwt f{kwt suk Mkk{kt hkufkuk
keyku L kk kkfku L ku khk MkhfkhLke
Mkwkhue kusLkk {ku kqo yuMk. yuMk. Mke.
r]rk ykkk{kt yku Au. su{kt zu Mfkuh
{kxu ku. 1 ke 10Lkk rkkeoykuLku ` 110
{krMkf kkk kkf ` 750 yuznkuf hf{
khu nkuMxuhLku ku. 3 ke 10{kt ` 700
{krMkf kkk kkf ` 1000 yuznkuf hf{
r]rk khefu ykkk{kt yku Au. yk
kusLkk{kt ykf {kok kLku uk{kt ykke
Lkke.
khk MkhfkhLke r]rk : khk
MkhfkhLke kkuMx {urxf r]rk kusLkk{kt
Lkk Mkwhuk hku {ku swk swk ykMk{
{ku {krMkf ` 230 ke ` 1200 MkweLke
r]rk ykkk{kt yku Au. kkf ykf
{kok ` 2.00 k Au.

kkLk kw hk r]rk : su
fwxwtkLke ykf {kok khk MkhfkhLke kkuMx
{urxf r]rk {kxu rLkk fhu ykf
{kok kLku ek rMkk nkuMxu{kt hne
ykMk fhke rkkeoykuLku ` 2,350 ke
` 7,400 yLku nkuMxu knkh hne ykMk
fhke rkkeoykuLku ` 1,400 ke ` 3,300
kkf r]rk ykkk{kt yku Au.
MkhMke MkkLkk kusLkk nuX MkkEf
ux : knLk rLkk kuykuLku {w~fue kzu Au.
yLkwMkqr[k rkLke {rnkyku{kt ykhkkLkLkwt
{k khkLkk nukwke kuh 8 {kt ykMk
fhke rkkeoykuLku Mkkf ux ykkk{kt
yku Au. kkf ykf {kok kkB rMkkh
{kxu ` 20,000 kkk nuhe rMkkh {kxu
` 25,000 Au.
rkkLk knLkk rkkeoykuLku rk:
ku. 11 rkkLk kn{kt k kLkkh
rkkeoykuLku kLkke xwLk {kxu k{ kuo
` 12,500 yLku ke kuo ` 12,500
Mknk ykkk{kt yku Au. ykf {kok
` 150 k Au.
Mkk{kL knLkk rkkeoykuLku rk
Ve: ku . 11 Mkk{kL (rkkLk kn
rMkkLkk) kn{kt k kLkkh
rkkeoLku kLkke xwLk {kxu k{ kuo
` 8,000 yLku ke ku o ` 4,000
Mknk ykkk{kt yku Au. ykf {kok
kkf ` 60,000 Au.
ku s Lk rk Mknk : fku u s Mkkku
Mktfku Akkk{kt hnukk rkkeoykuLku
hk Vtz{ktke kusLk rk Mknk khefu h
{rnLku ` 600 rkkeoeX ykkk{kt yku
Au. ykf {kok ` 1.00 k Au.
{nkhks MkkShk kkfkz
r]rk kusLkk : {kL wrLkMkxe{kt yu{.

16 sqLk, 2011

kusLkkLke kk

Ve ykk ke.yu[.ze.{kt ykMk fhkk

rkkeoykuLku yu{.Ve {kxu h {neLku
` 2500 yLku ke.yu[.ze. {kxu h {rnLku
` 3,000 ykkk{kt yku Au. kkf ykf
{kok ` 1.00 k Au.
Wkfh (MkkLkku) hek Mknk :
rMkr, r{furLkf, Rurxf ykfxuf,
kMxf yLku VkELk ykxoLkk k{ ko{kt
ykMk fhkk rkkeo L ku ` 3,000Lke
Lkkktfe Mknk ykkk{kt yku Au. ykf
{kokLkwt kuh kkf `44,500 Au.
kwMkf kUf : {urzf, yuLsrLkhk,
yukef[h, uxLkhe, kkuexufLkef, ku,
Mke.yu., yu{.ke.yu. kkkuMkkLMk kuhu
ykMk{ku{kt ykMk fhkk rkkeoykuLku
kwMkfkuLke f{k 5 xfk rzkkuex ELku ku
rkkeo eX yuf Mkux ykkk{kt yku Au.
yLkwMLkkkf rkkeoykuLku rkkeo eX yuf
Mkux ykkk{kt yku Au. ykf {kokLkwt
kuh ` 1 k Au.
{Vk ku kusLkk : kheke huk
nuXLkk fwxwtkkuLkk kuh 1 ke7 {kt ykMk
fhkk rkkeoykuLku ` 200 Lke Mknk ku uze
ku {kxu ykkk{kt yku Au. kkf
ykf {kok kkB rMkkh {kxu ` 20,000
kkk nuhe rMkkh {kxu `25,000 Au.
kMk r]rk kusLkk : yrkkAkk
rk sue fu k{fe, nkze, Lkkrzk, MkuLkk,
kwhe, khku, kkk, fh, Mkkw sue kkrkLkk
kuh 1 ke 10{kt ykMk fhkk rkkeoykuLku
yk r]rk ykkk{kt yku Au. kkr{f
kkLkk kuh 1ke10Lkk yLku rkkeoykuLku
`650 kkf r]rk ykkk{kt yku Au.
ykf {kok Lkke.
kkt kef ykMk{ku {kxu r] r k
ykE.xe.ykE yLku tkfe ku{s kktkef

ykMk{ku{kt k kLkkh yLkwMkqr[k

rkLkk rkkeoLku {krMkf ` 250 MxkEkuLz
ykkk{kt yku Au. yk Wkhktk 1 ko{kt
{kL Mkkrf ykMk{ku {kxu {krMkf
` 125 MxkEkuLz ykkk{kt yku Au. yk
kusLkkLke kkf ykf {kok kkB rMkkh
{kxu ` 20,000 kkk nu h e rMkkh
` 25,000 Au.
kkEkux kke{ {kxu kuLk : fku{eo
kkkux kMkLMkLke kke{ {uk EAkk
yLkwMkqr[k rkLkk rkkeoyku ` 20.00
k MkweLke kuLk 4 xfk ksu ykkkLke
kusLkk y{{kt Au. ykf {kokLkwt kuh
Lkke.
zk. yktkuzfh kuLk : ru {kt W[
ykMk ykuo sk {ktkkk yLkwMkqr[k rkLkk
rkkeoykuLku ` 10.00 kLke 4 xfkLkk
ksu kuLk ykkkLke kusLkk y{{kt Au.
ku. 12 kAeLkk ykMk {kxu ku.12 {kt 50
xfk fu kuke w yLku MLkkkf kAeLkk ykMk
{kxu MLkkkf{kt 50 xfk fu kuke w kw
{uk nkuku uEyu. rkkeoyu ru skkt

31

knukt yhS fhkLke nku Au. yk kusLkk{kt

ykf {kok Lkke.
zk. yktkuzfh Mkhfkhe Akkkku : fkuus
skk yLkwMkqr[k rkLkk rkkeoyku {kxu
kkk khk Mkhfkhe Akkkku [kkk{kt
yku Au. 46 Mkhfkhe Akkkku [ku Au.
hnuk-s{kLke Mkkzku rLkk{qu ykkk{kt
yku Au. fw{kh {kxu kkf ykf {kok
` 1.00 k Au. kkk fLk {kxu ykf
{kok Lkke.
e swkkhk{ u yk{kk kusLkk
yk{kkyku kkLx ELk yuEzLkk kuhu
MiAf MktMkkyku {khVk [kk Au. nk{kt
yLkwMkqr[k rk {kxu 88 yk{kkyku [ku
Au. ku. 1 ke7 Lkk rkkeoykuLku hnuk, s{k,
kLke Mkkzku ykkk{kt yku Au. ykf
{kok Lkke.
{k{k Mkknu k Vzfu yko rLkkMke
kkyku : yLkw M kq r [k rkLkk ku s Me
rkkeo y ku L ku hnu k, s{k, kLke
rLkk{qu Mkkz yuf s fuBkMk{kt {e hnu
ku {kxu hkku{kt fw 18 yko rLkkMke
kkyku [kk{kt yku Au. kk{kt u
{kxu ykf {kokLkwt kuh Lkke.
knwS {nkhks yukuzo : yuMk.yuMk.Mke.
kkuzoLke khekk{kt [ku { {ukk yLkwMkqr[k
rkLkk kusMe rkkeoykuLku yLkw{ ku.
10{kt k{ {u ykLkkhLku `41,000,
ke {u ` 21,000 yLku ke {u
ykLkkhLku ` 11,000, khu kuh12 {kt
[khu kn{kt k{ ykLkkhLku
` 31,000, ke {u ykLkkhLku
` 21,000, yLku ke {u ykLkkhLku
` 11,000 Lkk ELkk{ku hkufz{kt ykkk{kt
yku Au . yk ku s Lkk{kt kkf ykf
{kokLkwt kuh Lkke.

32 rsk kuVkR

16 sqLk, 2011

rsk {krnke whku, kkteLkkh

rfkku kof - kteh rsku

kt

eh rskku krh[ {uk

k{ ku kkxh hefu
ktehku krh[ {uku sYhe u.
1e {u, 1960 k hkus {wtE hks{ktke
rks kkt wshk hkse y h[k
kwt. hkswt kkxh y{kk {wfk{u
hkk{kt ykwt. y{kk nuhe Mee
e[ku ku E y{kkke 32 rf.{e.
Wkhu kh{e ek rfkhu ktehe
k kkxh hefu 1970{kt h[k
fhk{kt yke. hkrkk {nk{k ktee
fk{e M{]r skE hnu u nuwke k
kkxhw t k{ kt eh hkk{kt
ykwt.
rskwt {w {kf kteh nuh Au.
hu f k{-h-nu h e yu f yke
yku nku Au, Mk-tMf]r kkue
kkrkfk nku Au. kteh rkhe,
fk-krn-tMf]rk fk h hefu
rck kkBwt Au.nu yk {kk VkEkuwt h
s ke hkwt, kEV ynet fu Au. hfkhe
f[uheyku, kxku, ufxhe ELfkhe
f[uheyku, ht{t[, hfkhe kkyku-yk nwt
Yykwt h. krkfk{ (yu.xe.zukku)
ykku khu AqxkAkkt {fk shu kzu.
y{kkke ktehku hMku kku ktku
ku. nu ku...h kkf heu rMwot Au.
y{kkke ktehku hMku
kteh{ s ku. kufhe ykuo ynet
Mkke ku kt rr hksku k ku f ku
rrk{kt yufke kte fhku Au.
hks{kt rsk-kwfke h[k kkt
kteh rsk{kt k kk kwfk nuk{,
{kkk yu fku kwfkku {ku fhk{kt
ykku Au. yk{ kteh rsk{kt fw [kh
kwfkku {ku kk Au. 291 k{ku yu

10 nuh-h rsk{kt {kr Au. yk

[khu kwfk rfkkkk{kt kkukwt uc k
ykke hkkt Au.
nrhkku yu hrk{kku rsku
kteh : wshk hkse kk {
hk { kt k{, {] j yu yu f r
kuskykuke {{k rfr hks
hefu kk Au. yk kkxhku rsku Au, yu
yue rukk Au, uke okuke rfk{kt

yzksLke k
Mkr[k - kwshkk rkLkMkk

rskwt kuk {nkqko s hkwt Au.

rskyu ykikurf rfk, rkk,
f]rk, ykhku, ke{ yu hkuskh, {rnk
rfk, k{ rfk, s t[, kekwt
kkke, {kk wrkyku, -kkohk,
Qo, rr k{krsf yrkku rn
rfk ku s kyku k krhkk{ke
y{efhk{kt oku{we hne rfke
q yknuf ske Au. rskku r{s
rfkk k Ernk h[kh hkku Au.
kteh : Ernk-qr{fk : fkuEkk
he k{ yku yu uku Ernk.

hksk kkxh ktehu khkkqoke

khk{kt {uku fkuE Ernk ke, kk yk
hu uku kuku Ernk hku Au. ktehu
{ r{kt yuf nrhkk yu hrk{kk
kkxh hefu yku-yrM{k Mkkrk
fhe Au. yt wykkurs kkxh hefu
ktehe kk kk Au.
wshkkt kkxh (1) ykokwh
(zh kku yku w t ) (2) khke
(khfk) (3) rrhh (swkZ) (4)
e (kh) (5) yknekw h
(kkxk) (6) y{kk (7) kteh

16 sqLk, 2011

rsk kuVkR

ktehe k{ #x k. 2-8-1965
k hkus nkk wshk rw kuzo rMk
k{o kkh Mxu k hfex nkWk
{fke skyu {qfk{kt yke ne. yu
yirnkrf xke M{]rYk fe kk
{qfk{kt yke Au. hfkhk huLw hufzo kh
skt we k{krkku Mefkh kk kt
we uu hfkhe hsku k kku ke.
uke wshk hksk {nuq rku k.

23-12-1969 k w ru ktehu
uk huLw rus hefu r fhe, yu
k{u {nkuh {khe ne.
hkse q r {fk, hksk
o ku { w e rfk, kt M f] r f khkw t
s, t M fkh-u k-rkke w k,
nex{kt kkhrok, Wkukuk rfkkt
kk kku u {k hksfko,
nexfkoykuyu k. 1-5-1970 k hkus

rsk Mkuk MkLk

-5 Mkfo

kt eh{kt eV u h e nkk
zk. Shks {nuk (sqk r[k)
k k{ke ykuke E{kh{kt u fhe,
Ernkkt k]cku{kt ktehu kkxh
hefu Mkkrk fwot nwt.
yirnkrf khe : (1) k. 16
{k[o, 1960 - kteh nuhk k{e
kukkk (2) k. 2 ykuMx, 1965 - k{
E{khe #x {wfkE (3) k. 23 rzuBh,
1969 - hu kteh k{ ykkwt,
nwf{ku kk (4) k. 1{u, 1970 -kkxh
hefu Mkkth kwt, zk. Shks {nuk

33

(5) k. 30 sw kE, 1970 kurxVkEz yurhk hefu nuh kwt (6) k.

11 Lw y khe, 1978 - r[k,
hkh wt k{wnqo (7) k. 20
{k[o, 1978 - fk{e rkk ]nku
rkLk (8) k. 8 swkE, 1982 fk{e rkk ]n-{fk{kt MkkthWTkx kwt. (9) k. 11 swkE, 1985
- r[k uk kkukk k {fk{kt
fkoh Lwt. (10) k. 17 ykufxkuh,
1991 - Wku wt WTkx (11) k.
12 {k[o, 1996 - kteh nuh A
tfr kB rMkh kku 388 [ku.rf.
{e.rMkhu nuhe rfk yrr{ nuX
wzke h[k fhk{kt yke.
rsk{kt kx : kkxh ktehku
rMkh ue h[k ykW kB rMkhkt
uhkuku uku nku. kteh rskwt
{nwt yu rfkwt Qo fuL Au. ykske
30-35 ko knuktk ktehe fkk
kk hku{kt[f s ku. yksu ku 30 ufxh
yu ykkkk Sfk k{ we hku
rfk kku Au.
wshkwt kkxh yksu ku kh{kt
wykkurs yu wrfr kkxh hefu
ykk {kktz-{ktz kku wtswt hkwt Au.
75 nu f xh{kt w s hk rkk ] n
fkoh Au. yu rk hks hfkhkt rr
rkku e f[u h eyku hkh
(r[k) {kt fkoh Au. fuL hfkhe
f[uheyku kk h{kt fkoh Au.
rskk oku{we rfk {kxu s
yue kkk zkykue, kuzo-r{ku,
hfkhe knkue kk rsk nexe tk,
rsk kt[ke rr f[uheyku ynet
fkoh Au.

34

rsk kuVkR

kt[k{] kusk-kt[rfku uskwts

kt[k{]-kt[ rf yu hks hfkhe
{Mk yu {nkq ko ku s k Au , yu
kt[fkkf kusk Au. khe tMf]rkhtkhk {ws ykkku kt[kuk ykhkf
Aeyu. yu {ws kt[k{] kusk yu kOe
sfkk {kxu ku yu f t f k Au ,
kuhe {ko Au. kk rf, s rf, Qo
rf, s rf yu hkk rfk {k{u
hksk u c rfk, hkse u f
rfk rfk {kxu nexetk kqhe rck,
k{kke fkoh Au. rskyu hkse
rfk kkk{kt yk kkt[ rfk rfk{kt
yr{ Vkku ykku Au, rfkkt kt
e{kr[ku ytrf fkot Au.
rskyu Wku , f] r k-kw kk,
rkk, ykhku, k{ rfk, st[,
kkohk sukt rr kuku q zke ryu
rfk h fkuo Au. yksu kteh rske
yuf yku rkk, tMf]r, hkuskhe yu
ELV{uo xfTkkSk fuL hefu [r
e Au. {kk wrkykuk kuku kk
rskyu ykkt fero{k Mkkkt Au.
rskyu {k rfk q[fktfu {kt
hkeu kote rfk r fhe, rfkkt
wV s s we knkut[kzkt Au.
tkk : hkswt 5kxh kteh

16 sqLk, 2011

xkkh ]kkuke hkqh nrhkwt nuh Au.

kteh nuh rMkh{kt ytksu fw 32
k hkukkwt kuh fhk{kt ykwt Au,
krhkk{ MYku rsk{kt hksk yL
rske hk{keyu r nufxh 58 ]kku
nkukku ytks Au, su k{u kteh nuh
rMkh{kt ytksu 140 ]kku r nufxh u
2002e {kuske{kt kutkk Au.kteh
rk nuX 112 [kuh rfku{exh
st rMkh Au, su kife kteh rsk{kt
21 [kuh rfku{exh st rMkh Au.
f]rk-kwkk{kt {kuhu rsku : r
ko Wskk f]rk {nkuk fkhku rskyu
f] r k rfk{kt nhkVk he Au . ko
2006{kt f]rk kuke ykf ` 327.06
fhku z ne, u ko 2009{kt eu
` 609.89 fhkuz kE Au. rskk uzqku
khtkhk ueu Mkku nu irh
yu ikkkrf kryu ue fheu {
Wkk kk ykf hkt kk Au .
1,41,702 nufxh rMkh{kt kuh kuwt
Au. rsk{kt fw-1,00,282 uzqku Au.
rskk 38,296 uzqkuu kuE nuk fkzo
ykkk{kt ykk Au.
rskk u k{ rkwhk ftkk yu
kwhk 100% q{ rk Mkk-xkf
rt[kE nuX f]rk Wkk fhu Au, su yuf rrj

Au. rsk{kt q{ rk Mkk nuXku

rMkh 2319 nufxh Au. rsk{kt u
kzeykuwt r{kok fhk{kt yku Au.
rsk{kt krkof q Wkk
3,29,850 {urxf x Au. rskkt yuf
krhkhku kwkkk k khk wshk
[ku Au. {kk hkuskhe s net, q khku
Vku kk {uu Au.
Qo rfku nku W : hkse
skurk{ kusk { uu yuf ktrfkhe
ux Au. rsk{kt {k{ k{ku skurk{
kuskke nkt Au. kteh rsku
yuf Wku-tkke {{ku rsku Au.
kku kwkk yu ue kk {nk
k Au. yuf ikrkf tMkkyku fkoh
Au. yk kwt [kf es kwhXku. yksu
ese S sYrhke wrk e E
Au. rskkt {k{ k{ku{kt 24 fkf
esee z {kt {k{ ku kku
kkrL Lkt Au. ykkhk {{kt
kteh kukh rxe-kukh n hefu
nku ku. Qo [k kYku yk
kuo qokwk kusufx nuX rskkt 40
{knT ku s fu L ku u ku kh fq f h
ykkk{kt yku.
{ko-krhn : kkxhk kito{kt
uk wth-whu hMk kk s {nk Au.

rsk kuVkR

16 sqLk, 2011

ktehk wk-knkuk yu wth hMk

yu ue kihYk yku Au. hk {k{
{w [kh {kkuo kh kufkekheke ke{
ykkrh {kunh fo kk{kt ykkt
Au. -4 yu rkk ]n [u q s
hB uLx rMxk- ktku hrk{kku
e[ku kk ` 1 fhkuzk [uo rfkk{kt
ykku Au.
` 268.15 kk [u o y
M{k ]n - ytr{k{ kk{kt ykwt
Au. yk M{k]n kk ktehwt yu
rskwt yuf ukkf Mk e hnu u
heu uwt fk{f yr{ kku r{kok
fhk{kt ykwt Au.
{k{ hMkykuwt uLz Mfurkt khk wth
ykkus fhkwt Au. ktehk u {w
u khku Wkh Mk fhkt kE kuzo,
kEu s ku z o , hku z {u k, kEz {u ke
wrk Au.
rkk : kteh nuh rkk{ hefu
wt s rrc kuwt Au. yufr fkhk
ykwrf yk{ku kkue wrroxeyku,
fkuuu, ErLMxxwx yn {{e hkkt Au.
i r f fkkyu su e ku kk Au u k
kkh nkWMk

yuMk.xe. zukku

yk{ rsk{kt Wk Lk Au.

ktrz ek kuxkur{ wrroxe,
ekE ytkke ErLMxxwx ykuV ELV{uo
yuLz fkuBwrfu xfTLkkkS, r^x, yu.
ykE.ze., yurLsrhet fkuus, Vk{oe
fkuus, ErLz ErLMxxwx ykuV yuswfu
yuLz yuzkL rh[o, u ErLMxxwx
ykuV fku.ykukhurx {uus{uLx, u ku
wrroxe, eo fkuus uhu yuf yuf{ku
rkk rfkk kt ykk{ku So hkkt Au.
rsk{kt q s k{k kk{u kt yu
ykwrf ikkrf kjryu rkk ykkkt
rkk tfwkuyu { hkskt rkkeoykukeykuwt k furL fwot Au.
Wku : kkuzkt kkuo knukt ktehe
yku {kk hfkhe h hefue ne.
khtw o{k hks hfkhk kLx yu
{{ rkohu fkhku yksu rsku ELV{uo
xfTkkSk kuku yr{ rfk kku
{ku hu hkku Au . ykE.xe. ku kkt kt
e{kr[nT ku kt eh{kt Mkkkkt Au .
rue {xeu ftkeyku rsk{kt
kkukwt {qzehkufkk fhk yu yuf{ku Mkkkk
yk yke Au. ELVkurxe ykwt yuf V

35

Wknhk Au.
kt i r f krhku u kkheu
rske ykikurf r rh{kuh hne Au.
wshk ELxhu VkEkL-xuf rxe
knkwh ku ykfkh kk{u. Aukt kkt[
ko{kt rsk{kt Wku kuku ` 4062.06
fhkuzk fw-47 yu{.yku.w. kkt Au, u
kife ` 1550.19 fhkuzk 29 yuf{ku
Wkk{kt uk Au yu u khk 4825
hkuskhee e fkuwt r{kok kwt Au.
rsk{kt fw A yu.E. uze fk{ehe
y{{kt-r{kt Au.
kteh, nuk{, {kkk, fku,
Akk{kt S.ykE.ze.e. yto yuf
yki ku r f yu f {ku {{e hkk Au .
kteh{kt Eufxkurf yu yurLsrhet
yuMxux fkoh Au. S.ykE.ze.e. khk
kteh{kt 15 k [ku.{e. rMkh{kt
Eu f x k u r f yu M xu x {{e hkw t Au .
kteh Eufxkurf ku ELzMxe
yukuru rfk {kxu Lke Au. yk
yuMxux{kt ku^xuh xfTkkS kkfo ykuV
ErLzk kk fkoh Au. rskk kks,
hfkwh-ktus kk ktf (nuk{) rr

36

16 sqLk, 2011

rsk kuVkR

ykikurkf yuf{

nuhe kMk Mkuk

Wku -t kke {{kt fu L ku Au . ko

2009-10 {kt 1265 kkkeo y ku u
kskkE utfu kusk{kt k ykkk
{kxu rk fhkk Au.ko 2009 kLx
ELuMxo r{xe Vwr Yku rsk{kt
fw-32 {ukk yu{.yku.w. kusufx rkorh
kk Au, su{kt kkuxo yuLz {rh, k,
Qo, rkk, yu.E.uz., {ko rfk,
Wku rfkku {ku kk Au.
fuL yLku hk MkhfkhLke rr Mknk
kusLkk ytkkok kk-{kuxk Wkufkhkuu,
sYrhk{t yu e.ke.yu. kkkeoykuu
tke Mkkkk, rfk kk Mhkuskh {kxu
rsk Wku fuL yu ttr f[uheyku
khk {ko o , nk, k nk
ykkk{kt yku Au.
k{ rfk : Auk kkt[ ko hBk
k{ rfkk rr fko{ku{kt kteh
rsk{kt q kutkkk fk{ehe E Au.
e {t z ku e h[k, rr ykk
kusk, r{o k{, Mko str k{
Mhkuskh kusk, kufw k{, tkqko
MAk fko{, kuxh uz kusk, hke
k{ek hkuskh ktnuhe kusk uhu
fko{ku y{{kt Au.
kt[xe kusk : kB e wkfkhe
{kxu kk k{ku { kt w r kw f k-

e[kykuku rfk kk, ykt-{kukt

kku nukEke Wk kk, kfku,
{rnkyku kk yL rfyku ykt kku
kkukku { ke fu uk Mkwt r{kok
yuxu kt[xe. rsk{kt fw-17 kt[xe
r{koke fk{ehe [kw Au, fuxef ku
fkoh kk kE E Au.
nuhe rfk : rskwt {w {kf
kteh Au, o fkhe ykth{kkfe
yu {k{ wrkykuke h ie{k
Au, su nuhe rfkwt yuf {kuz yu st
Wknhk Au . kt eh nu h kk
ykkkkt 39 k{ku k rMkhk
wykkurs rfk {kxu kteh nuhe
rfk kk{tz - kwzk k. 12/3/96 ke
fkoh Au. wzk khk hk hkuz-hMk,
xh Mkk, Mxku{ kuxh zuus kE,
xe.ke. Mfe{kuwt ykkus, h h[k
ku s kyku k y{efhke fk{ehe

fhk{kt yku Au.

rskkt {k{ kw f k {kfku ,
hkkrfk rMkhkuk kote rfk {kxu
yuf kusk-fko{ku yto fk{ehe kE
hne Au. kihkk, rfkkk, k fuLku
rfkkkt Au . hMk, ese, xh
Mkk, ykk r{ko k, ki [ ke
wrk, uhfkuh kkku nxkk, VqAkuz, ]kkuwt kuh, Qo [, ke[kku rfk, VkE Mkkk qko
ykku s ke rsk{kt nu h e rfke
krhkk{ke fk{ehe kE Au.
ykkrk Mkkk : krhfkue hkk,
k{e yu ykhkuu ku E hks
hfkhu yuf Vke kkt ekt Au.
wshk{kt ykuk qftk kAe hks hfkhu
{ hk{kt Wue yuwt y wshk
hks ykkr> Mkkk tk fkoh fwot
Au. rsk{kt ykkrk Mkkke uc
fk{ehe kE hne Au . fw he yu
{krso ykkrkyku su e fu , kq h ,
kkkuzwt, yk, yfM{k, yktfke
nw{k, kuVkku, qftk {u krhfkuu
kfkrf khkh {e hnu, [k fko kE
fu u {kxu ku w r k y heu
rfkk{kt yke Au. yk Mkktku
fkhku {kuxk kku kk {kk wfku
[ke fkwt Au.
rske Vkh yuLz E{hsLe ro
kk y Vkh VkExh, kuxh xuLfh,
yuBwL k, kuxh kWh, kEV
sufxu ,[kkt kku,y fkuBqxhkEz
Mkuhfuke suk{kt {rko Au

16 sqLk, 2011

rsk kuVkR

k : rsk{kt yuf kkihkrkf yu

q s r kkkk{ku Au, ku yukt s
{kunh k Mkku kk Au, kt rfukt
Mkku kk q kekt Lkt Au.
WkLk : kteh{kt ELkuzk f]r
Wk rskwt wth-{kunh f]rk{ Au.
468 nufxh{kt kkhku yk Wk irof
ku-tku {kxu kk Wue Au. yk
Wk{kt ro Wk, Mkr Wk,
kke-kke ]n, zkkukuh yu Skuk
Wk, ko k ] n , kf] r f kw M fk,
o tz, fuBk kEx uhue wrk Au.
yk Wkhkt ]n, kk, hkr, tMf]r yu
ykMkk u fuL{kt hke ]k s-kuhku
tu hkwt kwr ktehwt huwt
Lwt Au. kku s [ukk fuL, rhk
Wk, sknhk nuhw ykikr Mkr
Wk, ykw u o fo kk rske
tkku kih ku Au.
{nk{k {trh : Mrko{ wshkk
Mkkkk r k. 1e {ue wko ku
{nk{k kt ee M{] r kku u z ku e
hkse hkske ktehk ufxh-13
k uLx rMxk{kt r[k krhhe
kte r{ku L{w {nk{k {trhku
rkLk fhk{kt ykku nku.
{nk{k {trhk kkk{kt tk, {wk,
{ok, kukhe, fkuhe, nwe, rfk,
wtk, rkk, su{, s, r[k
sue krk 31 suxe eyku kk kwfh
hku h, w ko {t r h hku h rnk
-4 Mkfo

hkuhk s kk 51 suxk Mkkue

krk {kxe khkk{kt yke Au. {nk{k
{trh{kt uhk swkswk hksku Wkhkt
rk yuf ukuk krk s yu {kxe
ykok kk Au. huf wshkeu {nk{k {trh
kkukwt s ku u {kxu hksk 18 nh
k{ku yu 169 nuhkue hek s{kxek fku yrku f fhkk 14
rk hks kke s yrk{kt
hkt[ku yu srrykuyu {w {tke
e huL {kueu f ykok fko. hksk
kkxh{kt 35 yufh s{e kh r{kok kR
hnu k {nk{k {t r h{kt kt eSk
St u u yk{Mkkk fhkt rr
kkkykuu ykhe uku. kte r[khkhkkteSe kkkukk wshke {]rk
kk o ku.
kte kzo ku kteSe kqkofe

RLkuzk Lku[h kkfo

37

r{k {wfk{kt yku. Wk{kt kteSe

hkushkuse ]rykue kte fhkk{kt
yku. {wkfkeykuu ynet kteSk
Se {ne kku VkuxkukV kk
kuRLxet Yku uk {u. u{k [ kk
kt k {u . {nk{k {t r h ku
ykt hhkx e fkke zku hkk
fLu uLxh{kt yuf Mkkku 5000 rfyku
kuMke fu kue Mkk Au.
kteh rskk yzkse k q
s rrc Au. u{q Mkkk iek yuf
Wf] ef {k yk k fkk knku
eeu yksu kk u-ruk keykuu
ykfkuo Au. yk wo ku kqo, kr{ yu
rkk kk ukh-{w Au. k qo{kt
kkt[ {ke Au. ke tkE 75.3 {exh
Au. ku fqqx kk [kh kktk Au.
k{kt k6 su x k rkfk{ke hkq h
kuk Au. rk fke ryu yke k
uc so Au, su yt {kunf Au.
kteh{kt rkk ]n,
hksMkkk wke kkh khk fk{f
rk-Mkkkk kt Yk rk
ktMf]rf k{-ykhk{, ufxh-h8 ku
kkuk, rhk Wk, ELkuzk f]r
Wk, sknhk unY ykikr Mkr
{nk{k {trh

38

rsk kuVkR

16 sqLk, 2011

ykhk{

Mker nkuMkx

Wk, [uk fuL, kwr (n, {trh-kuhk, ktkke k, ytkkwhe k,

hkr, kk, tMf]r, ykMkku fuL{kt hke ftkkhkwhku z, EVfku-fku, {h zuhe-kx,
wt rfkku -Wk), kt[u {trh, yukkuku nkurMkx uhu kekt Au.
Wku-{ukykuku kkx : rsk{kt
kke {trh, skhk{ {trh, Wr{k {kkS
{trh, si {trh-kuhes, yGkk {trh, Mkt kkuoe Wske kk-fkuusk
{o yk{, k {trh u{s {wh zuhe, rkkeoyku, rkfku, yke {nkwkkue
ktehk rr {kkuo kh rfkku WkrMkr{kt q s Wkuh, ktMf]rf
fo kk uk-{kkkkf Au. ksuh{kt fko{ku kku fhk{kt yku Au. kteh{kt
yt y heu, tMf]r-xfTLkkkSk r ko Vuwykhe {k{kt-t w{kt
{Lke rfkk{kt yku ytr{k{ tMf]rfwts ku q heu Wsk{kt
kk ukkf Mk hefu kutkkk ke yku Au. fk-tMf]rk {Lku yk
fk. ELV{uo xfTLkkkSk k
yk Yk ELVkurxe kteh rsku
MktMf]rk fwts
rk rfk kku uzkh uw Au.
rskkt ukkf yu kkkkt
Mkku hefu txkfko {nkeh {trh{nwze, iskk {nku (krkk
{nku)- k (Wkk), {nkeh si
ykhkk fuL-fkuk, rk{trh-yzks,
y{hkk k{, {nkfkewt {trhyt ku z , ku u h {nku {t r h,
Mkr{khkk k{, M ] r
kuxhkkfo, WftXuh {nku-nuk{,
hkre {trh-Ykk, nw{kS
{trh-zkuzk, skke {kkwt {trhkhk, si {trh-kkh, nw{kS

fko{ q s kufr Lku Au.

rk yk fko{{kt nMfkfkhehee rr Mwykuk o-u[kk
kku rr hkskukt kuf]ku
{wkfkeykukt { {kune u Au. r ko
ELkuzk f]r Wk ku kf]rf rkk
rrhwt ykkus fhk{kt yku Au, su{kt
q {kuxe tk{kt rkkeoyku k uk
nku Au. kteh ku u{s rskkt
rr k{ku{kt hkrke Wske,
{uk, keyku kuk nku Au. Ykk ku
hkrke ku{k ru rr
kee Wske fhk{kt yku
Au . fke [ki k ru t x kfko
{nkeh {t r h, {nw z e{kt
kqsrrku fko{ ku Au. kk
{k rr{>u rskkt rr {nkukt
{trhku{kt fkk-kqs feoku {kuxe
tk{kt krfku k u Au.
Wkhkk, rhkrk, nku e,
hkkkk, ek k{, sL{k{e,
hkkt, rke, q ko r
uhu nukhkue k{q{ke Wske
fhk{kt yku Au. rr {kuok kr{of
nukhku kk ne{eu, yufkke
Wsk{kt yku Au.

16 sqLk, 2011

Mktfk

39

{kLkMkn rMkMkkurk

f]rk {nkuMku kuwyux wkLkLku rk kkke

hk

sh{kt f] r k {nku e
Wske fhk{kt yke Au .
hke e nkuk Akt kk
kufkuyu rk tk{kt f]rk {nkuk
fko{ku{kt kkeku nkku. fkhk fu
hks hfkhk yk rhkx yrkke
kufkuu uhuXkt ykwrf ue yu uX
kwkk ytu kfkhe {u Au. f]rk
{nku yrkke hksk k{ek
rMkhku{kt yk{q yu w krho
yu wkfkhe uk {u Au. kufku nu ykuAk kkke yu ykuAe
{nuke kk khe f{kke fhe fu Au.
kwkk kwt k{skuu k {n {R w Au.
Wk{ ykuke kku, utku fkSkqof WAuhk{kt yku ku khu
q R fk Au. sukke ykf{kt kku {kuxku khku fhe fk Au.
kfktXk Sk{kt yuk ku nhku kwkkfku Au. su{e qe
{krf ykf q khe Au. kku, utkue ke{kt nuku q
kY k ykkeu krhkhe ykf khk{kt {nku Vkku ykku
Au. uswyux fu z uswyux kR nuku suyku ykwt {n {S
kt Au yu su{e kku kkuze ke kk uee s{e Au uykuyu
kkuzef kku, utku hkeu h ykf {ue hkkt Au.
ktk kwfkk {kuxkzk k{k e rekrtn skrtn uku
uswyux kk kAe yu. yu. e. ku yk fkuo u kk ko
yu. yu. e. k yk{kt kke yk fhk rekrtnu
f]rk {nku yrkke yke hnuw krho ukw. yu{u kw

fu {khe kku uee s{e Au, kkke

Au. kwkk khk nwt kk {rnu
{ Ykek fu{ f{kR fw...?
{kk{kt hnue RAke k yu
tfk rfke s w r{kok kw nku
Au. yk kRyu kwyku {kxu kkfku uz
kku kkuzef kku yu utku kk
u Yyk fhe. fkuus{kt xekxkuk
kRu kk sk yk wku krhkh
kku kkuu kk fk{ehe Y fhe u
k fkku, kku kunu, k ktu, kwykue fkS kk hku Au.
e{u e{u kku yu utkue tk k {ktze ykhu u{e kku
14 H.F. kku yu 4 khe utku Au. uyku irf 145 exh q
{uu Au. kku kunk {kxuw {e kk 40 xfk ezek k
kku kzuhe kkkwh khk {w Au. kuo uykuyu qe ykf
` 7.58 k {ue ne. uyku kku, utkuu kkk, W,
{fkR, kkkze, Shke uhu kk ykku Au.
ykhu uyku {krf 80 ke 85 nh ` {uu Au. kwykue kk
{kxu rr{ zkfxhkuu kk kuku Au. kwkk WAuh {kxu k zuhe
khk kk khk k ykkk{kt yku Au. yuf {wkfk{kt e rekrtn
kRyu fkwt fu, H.F. kku khu Vkkfkhf Au. u{ku fkwt fu, kku
{kxu ew yu wfw k kk kk ykkke Mkk khe heu kuXe
uRyu. yk kkuu khe heu eyu ku yuf xtfw 10 exh huhk
q ku hkke ykku Au. V uzqku yu kwkkfkuyu uh{kt YY
sRu {wkfk ue uRyu.

zek RhekuLk yLku kki{qkwk kLkku Wkkuk fheLku MkV kku Mkkk kk{Lkku uzqk
zek RhekuLkLkku ukh{kt Wkkuk yLku kkfLku Skkke qh hkk
kki{qkwk kLkku Wkkuk fheLku MkkkLkk krke uzwk
e Lkhkuk{kR MkkuLkkhkyu ykf{kt LkkUkkk
khku fkuo Au.
ykuAk kkeLku ykekoYk yue zek RhekuLk
krkLkku Wkkuk fheLku {h[e, xk{uxk, fkuke yLku
kzkw[ kkk fkkMkLke uke{kt kuykuLku qk s k
kku Au. ku{u yuf ktk k{kt yuf exh kki{qk
ueLku k kikh fow Au. suLkku Atxfk fhkkt

kkfLku Skk kkke Lkke. ]r-rfkMk Mkkhku kk Au. hkuk krkfkhf

k{kt k khku kk Au. kki{qkke s{eLkLku k Vkku kk Au.
ku{Lku f]rk {nkuMkke e Lke kkkkku k
{e Au. kzkq[Lke uke{kt {[kLkku Wkkuk fkuo
Au. krhk{u s{eLk{kt usLkku Mktkn yLku ku
{kkk{kt kkk{kLk skwt Au. kzkq[Lke uke{kt
kku khu Vkku {ku Au. hk MkhfkhLkk yk
fkhLkk ykkusLkLke e Lkhkuk{kR {wk ftXu
tMkk fhu Au.

40

16 sqLk, 2011

Mk{Mkh

Mk{Mkh Mkkhkh {kxuLkku Mkkhke 108

{khku sL{ kku y{urhfkLke kek nkurMkx{kt kku yuLk.ykh.
ykR. krhkhLkk kkt[ koLkk yuf kkfu kuLke Mkkku h{ke kkfeLku
fkw. ufuLk fhk kk{zuke ykue yk kkfe khk kkue, y{khu
kt kku hu s kkfkuLkku sL{ kk Au. kt s kuLke Mkkku h{ke yL
yuf kkfe kkue... nwt kku k{khk ktLku fhkk yuf{ swe heku 108{kt
sL{e Awt. yk Mktkku nu ykku kt kMkrf kLke hkk Au. fkh
Au, kwshkk{kt ykhku MkukykuLkku kk AukzkLkk {kLke Mkwe knkUku
Au yLku 108 yuBwLMk Mkukyu ykhku MkukLku w {skqk kLkke
Au. 108 kwshkk MkhfkhLke Mkkku kufkkekheLkk Lku nuX
kwshkkLkk k{k{ 27 rskyku{kt fkohk Au. yk Mkukyku ykh
Mkwe fw 21,78,228 R{hsLMkeLku rkMkk ykku Au. ku kife
33% suxk fuMk {kk Mkqrk Mktktrk Au. hhkus 735 suxk Mkqrk
Mktktrk fuMkLku 108 R{shLMke heMkkkuLMk MkMk nuLz fhu Au. khuf
kku 108Lkk Ryu { xeLku u z ek yLku x e ku x
rzrheLkk rxef fuMk k nuLz fhk kzu Au.
kk {k[o {rnLkk{kt s Mk{k kwshkk{kt 108 Mkuk
khk 20,334 suxk Mkqrk Mktktrk fuMk nuLz
fhkk nkk. su{kt 602 suxe rzrhe yuBwLMk
fu Mk kh 108Lkk Ryu{xeyu fhke nke. ykk
s ku rfMMkk yku Mkwk Au.
29 ykuxkuBkh - 2010Lkk hkus rfhkLke {kkk
e{ke ykk khek, kkukkLkk krk, rfhk yLku
yL Mktkte Mkkku kkukkLkk {uLkk rLkkMk MkkLk
khV sk kMk{kt hkLkk kk Au. kueLkku krk
Mkwhk{kt {swh khefuLkwt fk{ fhu Au yLku kueLkk krkLku
yuku rkMk nkku fu ykkLku MkqrkLkku Auku
kkku nkuk Akkt, Mkk{k
heku h Mkwe knkU[e
su kht kw khkkh
yZe fkf kAe
kMk, Lk{o k
rskLkkt
hkskekk
kMk MxuLk
kh knkU[e.
yLku y[kLkf

ykkLku MkqrkLke
Mkk kezk kk
kke yLku ykk
yLku kueLkku krk
{w~fu yLku kwt[he krhMkrk{kt {wfkk yLku k[kh kLkeLku
{wtkk fu nu wt fhe fk.
khu s kMk{kt kuXuk {wMkkVhku kife fkuRyu 108 kh VkuLk fheLku
{krnke knkU[kze. 108 yuBwLMk Vk [kh r{rLkxLkk ytk xqtfk
kkk{kt kMk MxuLk kh yke knkU[e yLku R.yu{.xe. {nuLMkn
yLku kkkux rfhMkn Mkqrk Mktktrk MkkLk Mkk{ke R kMk khV
kuze kk.
k{k{ {wMkkVhkuLku Lke[u Wkhe skLke rLktke kE yLku nkuMkx
kqoLke Mkkhkh Y fhe khtkw, kkf knkh s ykkLke kikhe{kt
nkwt fwkkkqof ykkLke Mkqrk kMk{kt s
fhkLke Vhs kze ykkyu kMk{kt rwLku sL{
ykku. rwLku sYhe yue k{k{ Mkkhkh
ykkeLku kuLke {kkk ykkLku Mkkuwt.
kMk{kt k{k{ {w M kkVhku y u kkeyku L kk
kzkzkxke rwLkk sL{Lku ke eku yLku
108Lkk f{eoykuLke keX kkkze.
ykku s yuf rfMMkku...
r{kkuLk whkkR, kkukkLkk ke MktkkLk {kxu
ykkMk nkk khu MkkokMkkLkku Mk{kkku
kwhku kk ykku khu MkqrkLke kezk Y kR yLku
MkkrLkf kLku ku eLke Mkt k hkk
kkukk{kt ykk, ku{ Akkt, ke rMku,
MkkhLkkt kkt[ kk Mkwe r{kkuLkLke krkk{kt fkuR Mkwkhku Lk kku.
kkf k ko{kt Mkk{kL MkqrkLke krhMkrk{kt ykkwt kwt Lkne.
ku r{kkuLk kkkMk yLku [kk k fhe r{kkuLkLkk kR
{kSkRyu kkfkef 108 kh VkuLk fheLku { {ktke.
108Lke xe{ kkheLke r{rLkxku{kt h{kwh kk{{kt Mke yke
yLku knkh ukhLke kksw{kt yuBwLMk We hkeLku rzrhe fex
yLku Mxu[h R hLke yth kuze kk. R.yu{.xe. {unwkRyu
r{kkuLkLku kkkMkkkt wt fu r{kkuLkLku yuBwLMk{kt R sk qk
s u{e Mkkrkk kR fu ku{ Au. khkk h{kt s Mkk{k Mkqrk
MkV Lkeze yLku kueyu kkfLku sL{ ykku.

16 sqLk, 2011

MksoLk

41

su{kt su{kt hu ktk

rf yku{kt yke sR ykk fkuR {skqhe{kt ykhkLke wrLkk{kt uLkkhkyku yLku ku ykhk k su{kt SLk rkk
fhLkkhk fueykuLke yuf yLkkue wrLkk Au. fu{kt hne Mk fkke hnuk ykk k fueykuLke MksoLk]rkLkku Mk{ksLku krh[ Lkke.
h krhkhke qh fu{kt hnukk ykk fue fryku yLku ufkuLkk MksoLk{kt yuf zk, kk yLku SLkLke rVMkqVeLkk oLk Mknusu
kR Au. ykk fue fryku ufkuLku kuMkknLk {u yLku ku{Lkk{kt SLk u Lke ykkLkku Mkt[kh kk ku nukwke kwshkk kkrkfLkk
ytfku{kt fue frykuLke Mkkrnf MksoLk]rkLku MkkLk ykkk{kt ykwt Au. kwshkk kkrkfLkk k[fkuLku yk frkkyku k{u. ykkLkk
rkkku fueykuLkk MksoLkLku kuMkknLk ykku...

su

{o e fe rkkLk kk

su{kt su{kt hu ktk

yr{kLk fh{kt kw su{kt hu...
uu{kt u{kt hu ktk
wLkk u nu ktw u{kt hu...
kkhe nkurkhe Lkn [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhe Mkkfkhe Lkn [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhe kkkehe Lkne [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhku Yykk Lknet [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhk {k-kkkLkwt Lkn [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhe ykuk Lkn [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhe kuxe yhS Lkn [ku su{kt hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhe ke kw {eXe hksu hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
kkhk kwMMkk Lku fkkw{kt hksu hu ktk
wLkk u nu kw u{kt hu...
su{kt su{kt kw Mkwhe hu ktk
Lkn kku kkhu W kzMku MkuLx su{kt
wLkk u nu kw u{kt hu...
fk {hkXk
fk[k fue, Mkksu y{hue

{o yLku rkkLk ykkrhk ukuLkwt kwMkf...

hk rk{wLkeykuLkku u Au.
yn kh Mkkike w yMkh
{oLke Au. khtkhkke Mk[kkku ykku Au
{o, yuLkk hekrhks, rr-rkLkku
yLku nkhku. khtkw
ykMk yu kkkk
k Mkw[u Au fu ke
s rkyku, knukhku fu
kku yk{ sLkkk Wkh
khku kk Lkke. yuLke
kkA kkLk - rkkLk
Mk{kuwt Au.
ykkZ yku yLku
kkuh{kLkk k fhke knuLkku
skhk hkuku fu kh fhu,
ukuLkwt r hu{ kk, kwMke
rLkk kq yqhe s hnu, ktkk MLkkLk rMkk
Skh yqt kku, uf rMku k
fhkLkku {rn{k Au. nMk{ukkLke xLkk,
[ik {rnLkk{kt e{zku k... yke kku
fuxfuxe hkuSte xLkkyku Au su {o Mkkku
uzkue Au. rr Mkkku uzkue Au k
ykhu yuLkk {q{kt rkkLk Mk{kuwt Au.
ktf fkuR skyu MkM Mk[kwt

Au kku ktf {LkkurkkLk Mk[kwt Au.

Mkhku kLkk yktkrhf yLku kkk
MkkIoLku - r[khLku - Vkku fhk {kxuLke
yk ke s hek hMk{ku fu WMkku
nkk yu kk {o e fe
rkkLkke, ni yku h hnu kk
kwMkf{kt Mkwth heku e uk{kt
yke Au. {kk yktwrfk
ytrkMkke urhk kRLku
Lkrn khtkw ikkrLkf Mk{s
Mkkku kht khkyku L kw t nLk
fhkke kkk VkkykuLke
kkf Mk{s uf {wfu
k. kt z kyu ykke Au .
sL{qr{ kMke{kt ykkW u Yku rMk
kuk uku kufr kkkt kuLkwt MktfLk fheLku
kwMkf Yku yk ktk{kt uku Mktkrnk fheLku
yu{. yu{. Xhu yk kwMkf fkrk fwO Au
su kt[e yLku Mk{sk suwt Au.
yk kwMkf kt[LkkhLku ykke k{f
khtkhkyku - hekrhku - {qku - rkfktzku
- kirkf [esMkwyku, ]kku kuhu Mkkku fR
heku rkkLk uzkuwt Au kuLkku k sYh
yku Au.

42

16 sqLk, 2011

kkk

wkk kkkh

ku... nu y{hue{kt kk fksw kkfu Au !

ku k fnukk uzqkuyu ue{kt

yk kuku fhe wshku f]rk
kuku uh{kt y nhku{kt Mkk ykkk
{kk nku khu y{hue rskk f]rkfkh
fR heu kkA hnu ?
k{kL heu kuk yu nu Auk uf
koke kz yu zkt yknk{kt kkfk
fkswe uekt y{hue rsk{kt eku
kk Au.
y{hu e rskk re u z q
SkR nhekR kkeyu fksw e
ue{kt y{hue rskwt k{ W{uwot Au.
fwfkk kwfkwt kkwh k{, khtw
s{e yu kz kkuk kk fkhku
khe kwfkk [kt[R k{e k {kxe
ke 40 yufh s{e hee. xe.k.
e.fku{. weku yk fhu SkRyu
yk rWkW kkhk s{eu {
fhe yktke rr ku sue fu fuh,
hk{kw h e, t zku , q ku ku hLkkehe,
nkVw, kh{ke, yk{kkek
2000 suxk Akuzku WAuh fhe Wkk
{ukt kk.
ue kuku ftRf ywt fhke u{e
ykhkh f]rk wrroxe swkZ
w e u t [ e se ne. f] r k w r ro x e
swkZe kkt[uf ko knuke {wkfk
hBk u { ku t kfo f] r k i kkrf
zk.hik yu zk.kkrk kku kku. yk

f]rk ikkrfkuyu u{e uRu fkswe

ueku ku fhk kn ykkeu fkswk
[ke es ykke ku h {kxu sYhe
{koo kwY kkzTw nwt.
SkRyu kkukk yktkkrzk{kt
wfkR u yktke f{kue skyu
[ku{kk{kt fkuRkk e {ks rk
fkswwt kuh fwo yu u{ktke kthuf Akuzku
WAuh kk fkuo. uuk{kt kk ko k
u{kt ykhk yuxu fu Vk kk kku yu
fksw kk kkfk. ykke ku{ku Wkn kt
u s {k]Akuzk kkfu esku Wkku fhe
yksu 225 suxk {kuxk yu 125 kk Akuz
{e 350 suxk Akuzku WAuh fhe hkk Au.
yu fkswk Akuz eX 12 ke 14 rfk fkswwt
Wkk {ukt kk Au.
kuo u{ku r{kku, k tte yu
Wkne uzqkuu rkhk ykk k 35
{k fkswwt u[kk fwO nkwt. yk kuo uBh
{k{kt ku f{ku{e hkk fkhku
{kuxkkku ykhk (Vk) he sk Akt
euf {k fkswwt u[kk ku uku u{ku
ykkk uku Au.
fkswe su {w [kh-kkt[ {ne
Au u{kte Wk{ kke uLwk 4
k{e fkswe wt kuh ku{u fwo Au.
fkswk kuh {kxu rkhke k {kxee
s{e w {kVf yku Au. fkswk kkfu
rke kk ykuAe sYrhk hnu Au. fkswk

kkfu Wkk{kt kthuf rk ythu rk

ykkkwt nku Au. fkswk kkfu hzw Zkuh,
kw fu kte kk wfk fhkt ke u{
SkR kkukk ywu skku Au.
fkswkt kkfwt {kfuorxt knuk kihkx{kt
q s {w~fu nwt. Yyk{kt SkR
fkswwt uzet fhe kuu fko hk khk
fksw r rfkuk{ ` 120, {{ fksw
` 100 yu k fksw rrfku ` 80k
ku wh ku ut[k kk nu ku kihkxk
{nwkk ukkheyku kk SkRku fksw
{kxu tkfo fhkt kk Au.
fkswwt {w V sue kku ku Au uu
fksw yuk fnuk Au. yk fksw yukk
h{kt ke ku w x sw u Au yu
ku kkeyku u u ku u fhe k
fkswVuke kY kk ku Au.
uzqku fkswk kuh {kxu {koo yu
fkswe ue {kxu uzqkuu kukrn fhk
{V{kt rkhk kwY kkzkt SkRku
Mktkfo fheLku nu yL uzqkku k yk rk{kt
hMk ukk kk Au.

16 sqLk, 2011

kMkLk

43

yu.yu{. {kuhe

kk uk Mkku{LkkkLke...

kkk{kt rk R hk fhkku uku {kkuo kku...

yLku ukLke k{kt yu MkkLk uk Mkku{Lkkk khefu ekw kLwt
]kkuLkwt w sqk, i rhku,
WL{k ktkk nu, suLke Mkkku rLkkMk fhk,
{kuxk {wrLkkhku [nu, ku k{u rMkk
Mkkr w, Mkk qr{ kwt,
ku uk - r Mkku{Lkkk, k{Lku tzk kzwt.
k Mkku{LkkkLkk {nkBLke Aze kkufkhke
yk ktkyku kkt[k ktkf{kt ykuk
hksfkux rskLkk sMk kkwfkLkk ykirff
kkkk{ Mkwe ykkLku kuhe Au.
yuf Wk {wsk MkwkkLk {nt{ Vhu
kkukkLke knuLk nwhLku swLkkkZLkk kMkf
hk{rnkkLke fwthe k[krhe {eLkueLku
{k {kufe, kuLke kkA MkwkkLkLkku Rhkku
{eLkueLku kk{kLkku nkku. k nwh
ykeLku swyu Au kku {eLkue kku kuk
Mkku{LkkkLke WkkMkf Au, kuLke rLk[[ko yLku
k rLknkeLku nwh MkwkkLkLke rY{kt
sR {eLkueLku kRLkk kRhkkykuke
kfu V fhe u Au yLku khk kk rLkk
{eLkueLke Mkkku s hnu Au.
MkwkkLkLkku kRhkku kurkkLku k
trzk fhkLkku Au, kuLke kkkt Mkki
krkkuLke Mkk{u kkurnkz ktkfLkk kXe
kk{Lkk LkkUS kkurnLkk kwk y{ehS
kkurn k kk Mkku{LkkkLkk kurkkLku
k[kk nkhu [Zk hkLkk kk. hMkk{kt
fkku krk uekMk kkuhrzkLkk kkuhfzk
kk{{kt hkkkMkku fkuo yLku ku{Lke Mkkku
uekMkLkk [kh rfhk uku, fhMkLk, kkuRyku
yLku kkukLk [khu kkk {nu hkz kkk
us k uzkk. yk Mkki Mkku{Lkkk
kkLku kkukkkukkLkk u{kt R sk {ktkkk
nkk. ku Mk{u {ntk rnhkkhS Mkk{k {k
yLku ku{u yk kkLku fkwt fu nwt kMkke
ykwt Awt. kk Mkku{Lkkku {Lku MLk{kt ykeLku
kkLkk kkurXkLku ykk hkeLku rkLku

kke MYku R ykk kkk kkurXku kuMke

kzu, kt s nwt hkufkR yu{ fkwt Au.
rnhkkhSLke kkLku {kL hkeLku
Mkku{Lkkk kkLke kkeLku kMk kkxke
Wkkzk{kt yke.
rkrh, khke, kwhe yLku Mkku{kwhkykuyu
kke fktu ee. {eLkue kkeyu
[Zk, kku Mkk{u yu{Lkk knuLkke kLke kuk
MkwkkLk kwke nwh k uzkk. yk kksw
fwth n{ehSyu kMkLke ykswkkswLkk {kkkuo
kt fhe MkwkkLkLku yhkuk, k MkwkkLkLke
Vkus Mkk{u kMkLkk kkUhu s 800 krkku
kku nku{kR kk.

MkwkkLkLku kh kze fu kurkkLku

RLku kke Lkefe kR Au yLku Mkku{LkkkLkwt
k kku MkuzkR [wwt Au. ykke {oLkqLke
MkwkkLk Vh kuLkku Mkk{Lkku fhe hnuk
n{ehS kkurnLke kkA kzku. kuu wt
fu ukzk eu n{ehSLkk MkiLLku kuLkk kk{
yhze{kt ykhku ykku Au. ykke MkwkkLku
yhzeLku uhku kku yLku kt kuk w{kt
n{ehS ke kk.
hr{kLk{kt, Mkku{Lkkk kkLke kke
kkuhfzk kk{u knkU[e kR nke. kuke MkwkkLku
kkuhfzk kk{Lku uhku kku. uekMkLkku keu
kwk uku {hrku kRLku kke{ktke fwe

kzku yLku Mkkk ykX rMk Mkw e s

Mkku{LkkkLkk Lkkhk [u yn w [kwt.
Lk{u rMku LkeLke [u uku {hkku, Akkt
kkfeLkk zik MkwkkLk VhLke kkA
kzk yLku MkwkkLk Mkrnk yuLkk MkiLLku
kkze ewt.
yk{, Mkku{Lkkk kkLkk rkLku
kkk{kt RLku kkuk, kke{kt k Mkkku
kuXuk yLku rkLkwt s hk fhkkt {kko
kuk ukLke k{kt yk Mk uk Mkku{Lkkk
khefu ykuk Au. uk Mkku{Lkkk kku
yksu k ku kurkk kh MkwkkLk Vhu
kkhke fhuk nkhku nsw {kusq Au.
yuf Mk{u {kk krk MkkLkf, yuk
yk MkLku yksu hksfkux rsk nexe
kt kyu fu f xhe yu [ .yu M k.kxu Lke
ykkukLke{kt kMkLk ko yktkok fhkuzku
YrkkLkk [uo Mkkhku yuku rfkMk fkuo Au.
fkuRk krkfLku yn oLk fhe hkkkMkku
fhku nku, kku ku {kxuLkk kkkLkwfwrk
Y{kuLke Mkkku k Au. {trh krhMkh{kt
100ke w kkkuLke kkikk Au. ykk
k {kMk{kt ykk rk Y{Lke k
yn Mkk nku Au.

(uf sMkLkk {k{kkh Au)

44 Mk{k[kh ruk

16 sqLk, 2011

SyuyuVe k[e Mkkku

hks hfkhkt [keYk nu h
kn wshk Mxux VrxokRo yuLz
fur{f rr{xuz(SyuyuVe)yu wj
Wo (fe yuSo)k Wkk{kt u
fkuo Au. ftkekt zkhufxh e yu[.
e.kxuu skkwt nwt fu nk{kt k
[e khk fw 73 {u.ku. k rw
kuk fhu Au. su{kt w 50.4 {u.ku. es
kuke k{k hke k [e

wshk u k
wr.ku uXf {e

u ku wr., rne,
u fr{ Vkuh kuxuf
ykuV [kRz hkRx
yu wshk u ku wr.,
kt ehk t w f Wk{u
ku f kk [ku { kk k{kt
kkh kkh kuxuf ykuV
r[z ku { e u f w
ykuVLe e-2011 Wkh
rrryku kku r[kh-r{o
fhk yu f u X fw t ykku s
kkteLkkhLke ku wr. ku
fhk{kt ykw t nw t . fkku
y{{kt yku u knuk uk
fkkk skkuLkku yrk
{uk{kt yke hnku Au. yk
uXf{kt {rnk yu k rfk
fr{h e{e ste hr kkk
rr MktMkkykuLkk rkrLkryku
nksh hkk nkk.

Mkkku . Syu yu V eyu yu f k

suxkt zkekkku WAuhkLkku fko{
y{e kLkkku Au. Wue Au fu
SyuyuVeu 3 r{e fkf
yfM{k hrn whrk fk{ehe fhk
{kxu wshk Mxux uVxe ykuzo2009wt
{kkkk k fhk{kt ykwt Au. [kw
kuo ftkeyu uhkhfkuu 70 xfk rzrzLz

ykkke k{k fhe Au.

kwkk {koo
rrhwt Wkkx

sqkZ rskkt tke{kt

kw f k fkke kw kk
{koo rrhwt Wkkx
t r r[e yu .xe.
hkkeyu fwo nw. e hkkeyu

ekkz ku kkk ykuhzkwt kufkkok

kkkk kkr{f rkku
wZ kk hks hfkh khk
kkr{f kkku nex
k{skue fr{xeu kutkkku
rko fhkku Au . su {w s
sqkZ rske 1321 hfkhe
kkr{f kk {kxu huf k{u 12
ku e fr{xe u . su
kkr{f kke {k{

skkhe tku. u{ rkk

hks{tkee srtn [kinkku
skkwt nw. sqkZ kkuk
ekz ku o rkk
yrk yt o ` 4.09
kk [uo rr{o ykuhzkwt
kufkkok fko k k{skuu
t ku k e [ki n kku w { kt
skkwt fu, yk 12 kue
fr{xe{kt 9 ke nu su{kt 50
xfk nuku, kfe 3 ku{kt
yuf [wtxkuk rrr, yuf
kkk yk[ko yu yu f
ktfk{ kkh hnuu.
yk Mktku rkfku kkk kk{sLkku
nksh hkk nkk.

kwkkfkuu tkuk skktw

nw fu sqkZ rsk{kt tk
Lk kAe q Wkkfku u
kkukkk{ kku {u Au. yke
rrhku { kt kw skku kt
{kookuke kwkkfkuu q
Wkk khk{kt {koo
{e hnu u . eh k yu
Vhkke u
t e Wk{ fkhe
ke fhkh kwkkfkuu
ruk Ek{ yu khk ikte
hfkh [kku hee fhu.
yk fko{{kt rsk Mknfkhe
ku kLkk yk eyku WkMkk

hkk nkk.

Wkke nk nk h{eke [k
krhkh kku kufku su Mkkuyu knku[e
Au, u{ktwt yuf Mk Au kz rskku
rkku rhkrfkhku. ynet ykkt
keyku rrYku {kuhts yu
ykt {kku Au. eh{kt xkze kh
kh kEu ykuku krhkh hykue
{ {kke hkku Au.
eh ykuf uke, kz

16 sqLk, 2011

ykhku

45

k rLktk {kxu kwshkkLke ykke knu

hk

shkuk kkkk xekeLkku Vukku yL

hkukku fhkk qk s zke Au. yk
hkukLkk fkhu uLkk Mkk{krsf kkk ykkf
rfkMkLku yMkh kk Au. k yksu nuh
ykhkuLkku kLke kku Au. yk hkukke
kezkkk {kkk - rkkkLkk kkfkuLku ykMk
Mkwkt Akuzku kzu Au kuk ynuk Au. yk
hkukLke ktehkk w nkukke kuLku yxfkk
{kxu hk Mkhfkh khk MkLk kkkt ukR
hkkt Au.
1993{kt r ykhku tMkkyu xeeu
irf {Mk (Global Emergency)
hefu nuh fhe nke. 1993 ke kkkux{kt
kkusufx hefu r utf nkr yu kh
hfkh kk r ykhku tMkk khk qr[
xeek eoykuu khkh ykke zkpxT
kr yuxu fu sh {ke xqtfkkke
khkh kr wkhu hkxe k rtkk
fko{ - ykh.yu.xe.e.ke. {khVu
y{{kt {wfk{kt yke.
yk kkkux kkusufx {kxu wshk{kt
{nukkk Skk kkxk yu [kkM{k
kwfke kte fhk{kt yke ne. khk
krhkk{kuu ykkhu 1998 ke hks{kt
sw ksw k Skyku { kt u e y{khe
kkh fhk{kt yke yu yu r k
2004 ke { hksu zkpxT kr nuX
ykhe uk{kt ykwt.

zpkxT : zpkxT fko{ {xe

z hueMxLx (MDR) fuku {kxu khkh
yto { u{kt okk{ wshk
hks{kt y{kk Bwrrk fkukkuohu
rMkh{kt 28{e ykuMx 2007ke Y
fhk{kt ykku. ykhu hkk AMC
Wkhkt uzk, ykkt, kteh, {nukkk,
khfkt X k kk y{kk ( k B),
kfktXk, whuLh, kkxk, Y[,
{ok, AkuxkWukwh, kt[{nk, knku,
zkuhk, eyu{e, kh, hksfkux,
y{hue {e fw 17 Skyku - 20 zkuxT
fko{ yto kkh ykhe
uk{kt ykk Au. nk wshk hk{kt Y
fhku u zkux kRx ku 1010
Wkhkt eoyku khkh nuX Au.
yuuzexuz ykR.ykh.yu. ukuhuxhe
hks k ro yu ke{ fu L ,
y{kk{kt yku u ku h u x he fu su { kt
xeek eoykuk uBkwt f[h yu z
uLexeexe xuMxe wrk kqhe kkzk
RLxh{ezeux huVhL ukuhuxhe (IRL)
yk kk{kt yke Au . su w t
accreditation kh hfkhe u
huVhL ukuhuxhe (xeykhe, [ukkR) khk
19{e {k[o 2008 k hkus fhkwt. wshk
yuwt kk{ hks nwt fu suu u Mk{u ykR.
ykh.yu. yuzexu xeoVefux {u Au.
kekeyu{ kkxohek : hks{kt ke
eku e fko {{kt nkek k
kk {kxu RLze {urzf yukuru,
wshk kku tf fhe Mxux ykR.yu{.
yu. Mxeh fr{xe Vkuh ykhyuxeekee
h[k fhk{kt yke Au.
xee yu[ykEe ELxuLeVkEz kufus
xee yu [ ykEe ELxu L eVkEz ku f u s

yt o hksk 27 Skyku k 30
hekkuxeO wexku{kt knue Lwykhe 2009
ke xee yu[ykEe ELxuLeVkEz kufus
rMx{wt y{efhk fhk{kt ykwt Au.
xee rkuL Mxze : ykk kh
u{kt wshk hk{kt kk{ kh Mxux
MkueVef xee rkuL h kk {kxu
zeu B h 2010 hr{k kt eh
Skk zku z k k{u kkku x k k u s u f x
fhk{kt ykku nku.
Mkwx{ fuf yu xkLkkuxo r{fur{
hks{kt yuykhyu[yu{k nkuke
swkE 2007 ke Mkwx{ fuf yu
xkLkkuxo r{fur{ y{{kt Au.
kezekxef yu zpkxT kuLx kR
kuf : Lwykhe 2007 ke wshkk
huf Sk{kt 14 koke e[ue {hk
xeek k eoyku {kxu s k{kku wk
kkzeu [kh kfkhk kezekxef kuLx kR
kuf (Paediatric PWBs) khk zkux
kr {ws kyku ykkk{kt yku Au. u
s k{kku yu{zeykh xeek eoyku {kxu
zpkxT k 3-3 {k {kxuk kuLxkE
kuf yuzeyu y{kk{kt ikh fheu
su u Sku knkut[kzk{kt yku Au.

46

16 sqLk, 2011

Lk

Weo hk

he kB {rnkykuu zke yu h Lk ykke khe yk

[ku

xek kwfkLkk kk yuk k{{kt

kh ftfkke ftxkeLku yuf w:rkhe
Mke fq k{kt t kkk [ke efe.
kzkueykuu k kk uu {k kkA
kuzk kk ku yu rkkke kuhkue kue
Mke fktE ktk ikh ne. yk e
kx{k{kt y[kf fkuEu khe yke
k yke. fku E w ko x k kxu u knu k
kzku khe yke nuku kt knku[
t e,
kxk Mkuke kue kEu {xke kkAe
ke kt kkze yLku { ke Mkeo
kk fhe w:rkhe Mkeu Lk ykkku.
ykk ku yuf rfMkyku ytrhk
k{ku{kt k hnu Au. yuk kkue
kke u Au khe yke nuku.
he kB {rnkykuu zke yu
h Lk ykke khe
ykkue
fk{eheku kk
kkku {kuxku Au.
yk[kh,
rr w L nkyku
wrkk huf qku
Mkeyku kh kk s hnu
Au, khtw nuh{kt ue
rrk khe kku uku rfkh
fhk fkkwt nrkkh yu uwt kk
Au kk Aukzkk k{zk{kt hnue yrrk fu
ykrrk he kB {rnkykuu zke
yu h heu Lk ykkkwt fk{ khe
yk fhu Au.
wshk hks{kt fw 44 khe ykku
fkoh Au. su{ktke 29 khe ykku {rnk
k{ khk yu kfee 15 MirAf
tMkkyku khk fkoh Au. yk khe ykku
Mkkrf Mhu {wke {rnkyku khk s

[kk{kt yku Au su{kt uyku kkuke yke

fkuXkq yu Mkkrf krhMkru k{kt
hke Lk ykku Au.
1998ke kB Mhu fk{ fhe yk
yku khe yk yutw k{ yuxk {kxu
ykkk{kt ykwt Au fu, yk yk kheyku
khk s [ku Au. k{zke 11 Mkeykuu
kkkwt kkuzwt fkkfe kk ykkk{kt yku
Au. kh k ywe yuhk kh kzku
uyku ykthqke rkoku u Au. Vf
` 101e Ve R fu kutk Au. suku q s
ykuAk {{kt yuxu fu u fu kk {rnk{kt
rfk fhk{kt yku Au.
{rnk k{k
rsk t f
yrfkhe
e kko u
u yk rk
kh w fk
kkzk skkwt
fu, su Mke kkr,
kt[ fu fkuxo{kt sR
fe ke u
khe ykku s
ykhku u Au. khe
yke nu ku fku R
Wkek rkoku ke ue fu uk
fkuR ktfku ke. w{kt u{ku skkwt fu,
kh hfkhk {k tk rfk
rk khk 1989 ke {rnk k{
fkoh Au. su [kh Vuzhu [ku Au yu uk
yuf rfk hefu khe yk [ku Au.
whuLh rsk{kt {we, kk yu
[kuxek{kt khe ykku [ku Au. 11
nukue yuf xe{ khe ykwt ykwt
{kwt [ku Au. {we kwfk{kt khe

yk [kk fkku uyu skkwt

fu, {rnk{kt yufkh, ffe fhu ru ffe
fhuk Mku uk {eyu Aeyu, fkuR fu nku
ku kk fu [kh kh kk uXf {u Au. tu kku
hkh hswyk fhkku {kufku ykkk{kt yku
Au yu k{k{u ukzeu k[e kk
fhkk{kt yku Au. khk krhMkrku
k {ueu [wfkku ykk Au.
kk khe ykk kko u
hikyu khe yke rek
ytku rkMk kqof skkwt fu, khe yk
khk ykkk [wfkk k{ku kk yu kkr kt[
kk {kL hku Au, kt we fu kkue kk
{ke tukyku kk Mke yk[khk
fu yku khu khe yke nukuk
w[ {kL hku Au.
khe yk{kt Vrhk fhkku {kuxku
Vkku yu Au fu, Vrhkeyu Lk {kxu ktku
{ hkn ke ue kze, e {ks{kt
ue Rss, ykY [kR hnu Au kk
khk &Lkku khe [kh rkku [u s Wfe
Au. khe yk{kt AqxkAuzk kk ku
e s ru fkkfe heu kk AqxkAuzk
uk{kt yku Au suke w fkuh kwt
kk.
khe yke 11 nuku k{krsf
ukk nuw ke s yk fko fhu Au. uyku fk{ehe
{kxu fkuR h {uk ke. Auk u koke
{rnk ykku khk Mk kh ykk skk
kzk sue ykwktrf [oe hf{ ykkk{kt
yku Au. khe yke ]rke {kse
yrrk fu kAk oe Mkeykuu kike w
k kku Au. su Mkeykuu kkukk nffe
kfkhe ke fu {ks{kt suykuku fkuE nkk
kfzLkkhw ke ue Mkeyku {kxu khe yk
ykeko {k Au.

16 sqLk, 2011

f]rk

47

fwhe Mkkukue ke yuxu s

kohk re hkuskhkus Wske

kk{kt wk{e yke..khkSk

~kuyu kiu
w e ek. heftkk
kk kkku z kk {k[khku , {k[kh
{k{ku {kxu nuzkR k
Au.h{eku kkhku r rr kkukk s
hufkuzo kuzku Au.heh khke khuku
qAk qAk ykkku s fne hkk Aeyu
kz ku fkt nu k s Au...! stkue
skyu r{utx fkutexk stkuyu Mkk ewt
Au...kAe ku yk{ s kk u..? 5{e sq
yku khu kkohk re Wske krf
kR ..yu Vheke k fhe Ryu Aeyu
wk{e..heftk fu kAe kkkuzku.
kkohk ke skkhe ku
ykkkk kie Au.khtw kie u fkuRe ne
uku kkx kkohk ku kku Au. krMxfku
khk nku fu kAe fwhk kuxk{ktke
ukw Mku fZkku kuxkur{ku
skku . yke fu x e {ke q k
krhkk{u fwhwt [ kuhkR hkwt Au. yk
krhrMkr k{u twf hktkk u nuX
rk {k{ ukuyu kku nkk ko Au.
su { kt fw he Mkku ku e ke rn
fhfhkqko Wkku ytue kufk]ru
{n ykkk{kt ykw t Au . krhkk{u
kkohk rkf kuf]r k e hne
nkukku ynuk kku Au.
kkohke {Mku Eu rfe
yu rfke uku yuf {t[ kh ukk
kk Au. huf u yk ytu sYhe kk
WXke hkk Au. u{kt kh kk kkA
ke. Auk fuxktf kkuo{kt u{kt kkohk
rkf k]r yke Au. u{kt kk kh{kt
wshk s yuwt hks Au fu rfke kku
kkohku kk {n ykke fkE{ux [uLs
k{ku ykku rk Y fkuo Au. su

fk[ r{kt yu kh{kt yuf {kk hks

Au suku kkohku ykwt {n ykwt Au.
yk rkk u nuX hks{kt huf
rMkh{kt kkhe kkohke {Mkwt
rkhk kk fk{ehe nkk hk{kt
yku Au. kkohk ytu k]r Vukk
kk fwhe tMkkku u,u,kkke, nk
u h u kt w r ku S Wkku yu u u
qkkke [kk {kxu fk{ fhk{kt yku
Au. yk kku kkke, nk yu s{ewt
to yu wrjfhkwt fk{ rk khk
fhk{kt yku Au.
kih Wou kukn : rkhtkhk
Wo{kt kih Woke rkw {kk{kt ese
{ue fk Au yu yk {k{k Wkkuke

ese {kxu khkk kku x fkuke

[ f e Au. eseku fhfhkqof
Wkku fhk {kxu rkhtkhk Wo Mkkuku
hV kku { yke ku Au khu hks
hfkhu kike w yu ok Wk kih Wo
kh k fuLe fwO Au. kteh Sf
hkk kuk kukh kusufxke h kuo 15
k wrx ese kuk ku kkkukk 1500
x fko zkkufkRzwt qrk Wkk
yxfu. yke s heku kkxk Sf [khkfkk
kih Wo kLxke 500 {ukkux Wo
kuk ku.
{nkuku kufku : wshk{kt
Wkukuwt {kk e hkwt Au. uke kkohk
{w k ]kkhkukk fhk{kt yke
hkw t Au . ko 2010{kt Mrko { ko e
Wskee kku hks{kt Xuh Xuh k{qrnf
] kkhku kkk fko {ku nkk hkk Au .
krhkk{u ]k ykAkr rMkh{kt khku
kk kku Au. ykh we{kt ykhu 10
kke w ]kkuwt hkukk fhk{kt ykwt Au.
yk Wkhkt , rhkrfkhke hkk kk
{ne nku R yk {kxu w s hkk
rhkrfkhkk 16,830 nufxh rMkh{kt
{uLkw ]kkuwt kuh fhk{kt ykwt Au sue

48

f]rk

16 sqLk, 2011

yhku rhkrfkhkk kukku hkufk{kt

[ku {k ku.
k Wou {n : wshk k Woke
1864 {ukkux ese WkLLk fheu {
hks{kt e {u Au. yk Wkhkt e
kWo er yto k[e Mkkrk
fhkhu kukn ykkk{kt yke hkwt Au.
fko uzex{kt th wshk : kih
Wo, k Wo yu s Woke hksu Wo
Wkk kuk{kt e yuSou ykkwt

Au. u{s {{kku u{kt yk e hne

Au. rkhtkhk Wokuku {nk{ ese
kuk fheu fko uzex nkt fhe hkwt Au.
nk, wshk fko uzex {uk{kt {
hks{kt {ku hu Au . hks hfkhe
kkohk hkk ytu e{kr[LnYk fk{ehe
fhe hkwt Au. yk {k{ fkkuo kkA {w
{tke e huL {kuee {ne qr{fk Au.
{w{tkee yu fkE{ux [uLs Wkh yuf
kwMf wt Au. fLeLx yuf k{k

kwMf{kt fkE{ux [uLse {Mk yu uu

Wfuk ytu kfkhe ykkk{kt yke Au.
Wue Au fu fkuE hkserkyu irf
kkohke {Mk Wkh u yk eswt
kwMf Au. yk kwMfe y{urhfe {w
ew hkf ykuk{kyu kk hknk fhe
Au. yk kwMf{kt {w{tkeeyu fkE{ux
[uLs ytu k s fhe ke, kk ue k{u
fuk kkt uk u ytu kfkhe ykkk{kt
yke Au.
rfkMkLke kux kkA ryu kkohLku
u kkALkk {u hkwt nku khtkw Auk
fuxkf kkuo{kt kLkue fwhke xLkkykuyu
MkkiLke nhk{ fhe ee Au. kkohLke
e Mkkku rfkMkLkwt Mkwk {kLkkLkwt
yMk xfkk{kt {Yk kLku.

Auu kwLkk kkkLke hMkkh kk...

kuxk kkwfkLkk krke kk{ Zktfk{kt kxu Mk{ksLke kze

Mkk{uke fk[e fuze kh 20 ke 25 zkk [kku yuxu k{kY Lkkf
kwLke {Mk Mkwktke AkR su Lku e {kuZk{ktke hMk k xkfk
kku !! ykk WLkkkLke kh{e{kt kku kwLke Mkwkt {kkke {Lk
Vwk kR WXu ! k Zktf kk{Lkk kkh{kt s ykuk
yk kkkLku u k{u rLknkku kku [kuMk y[tkk{kt
{wfkR sku. fu{ fu, yn 6 ek s{eLk{kt
kwLke uke ikkrLkf Zkke kk Au. yLku
ku{ktke yk kkkLkk {krf e nhMkwkR
zkukrhkLku {u Au Mkkrkwt! yk Mkkrkwt
fue heku {u Au ? [kku, yu eyu.
Zktf kk{Lkk uzqk nhMkwkR kkMku yk{ kku
kkh ek su x e s{eLk Au . e, RhLke
f]kkke yu{Lke kzeLkkt fqk{kt kke k kwf Au. yuxu
kwLke uke ku{u knukt k fhe nke. k, yu {kk fhk kkh
s fhe nke ! ykXuf ko knuk f]rk {nkuMk{ktke ku{Lku fkhe
{e Lku khu s Lke fwO, ykwrLkf krk kwkze kLkkkLkwt !!
LkMkohe{ktke kuyku R ykk fkke kwLkk hkukk. fkke kwLke

rukkk yu Au fu yuLke Ak kkke nku Lku hMk khu. etkw kek

kR kkfu khu kuLke [eh{ktke hMkLkku Vwkhku Aqxu ! ykk fkke kwLkk
hkukk 12 Vqx tkkRLku 24 Vqx knkukRLkk {kk fhe khk{kt hkuk.
Yykk{kt [khuf ko ku{kt yktkh kkf k eku. ykhu yk kwkze
kwke q{uq{u Au !!
e nhMkwkR zkukrhk fnu Au kfkSLke su{
ekwt nu hkus-k-hkusLke sYrhkk kLkke Au.
yuxu kuLke {ktk k e hnu Au. yLku kuLkkke ykf
k Mkkhe kk Au. ruk kk kku yu Au fu kwLkku
kkk yuf fkhu Mkkrkk suku Au. hkusu - hkus kw
Wkhu Au. kuLku u[kke ykf k rLkr{k heku kke
hnu Au. e k kku yL kkf rLkV , khu
kw s ykf ykku Au yLku Mkk heku kwshkLk
[ku Au.
kwLkk fkhu nhMkwkRLke ykkf kkze kqhkkx zku kuzk
kke Au. yuf {kk kwkze{ktke s ku{Lku kkf ykuAk{kt ykuAe
` yuf kLke ykf kku kk s Au. ku{u yk kkk ykxe f{k{kt
yuf ko Mkwe {kLkkR Lkk{Lkk MkkkeLku ykku Au.

ykku,
wfkykuLku
keyu...