TNG V. O PHM1 15.

TNG NG NIM X2
KINH 575. NIM X 3 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C bn nim x. Nhng g [171a] l bn? l, nim x qun thn trn thn; nim x qun th, tm, php trn php. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh. KINH576. NIM X (2)4 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C bn nim x. Nhng g l bn? l, nim x qun thn trn thn; nim x qun th, tm, php trn php. Nh vy, T-kheo i vi bn nim x ny, tu tp y , tinh cn phng tin, chnh nim, chnh tri, cn phi hc. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 577. TNH5 Ti nghe nh vy:

i chnh, quyn 24 Ph u quyn: Tng V: o phm 1. Phn Tng V bt u t i chnh quyn 24-37 Tng c 10 Tng ng gm cc kinh lin h n phm nh Nim x, Cn, Lc, Giac chi, v.v 2 n Thun Hi bin, Tng iv o phm 7 Tng nim x Gm cc kinh i chnh 605-639 (quyn 24) Quc dch, quyn 22, Tng 5 o phm, 1 Tng ng Nim x, gm kinh s t 1247-1299 -Pht quang, quyn 24; cng nh n thun, Tng 4 o phm Tng ng Pli, S 47 Satipahnasayutta. 3 i chnh, kinh 605 Pli, S .47 24 Suddhaka. 4 i chnh, kinh 606. 5 i chnh, kinh 607 Pli, S.47.18 Bram.

Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C o nht tha6 lm thanh tnh chng sanh, khin vt khi u bi, dt kh no, v t c php nh tht,7 l php bn nim x. Nhng g l bn? l, nim x qun thn trn thn; nim x qun th, tm, php trn php. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.. KINH 578. CAM L 8 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo la bn nim x, l la Thnh php nh tht; ngi no la Thnh php nh tht, l la Thnh o. Ai la Thnh o, l la php cam l. 9 Ngi no la php cam l, l khng thot khi sinh, lo, bnh, t, u, bi, kh, no. Ta ni ngi ny khng thot c kh. T-kheo khng la bn nim x, l khng la Thnh php nh tht. Ngi no khng la Thnh php nh tht, l khng la Thnh o. Ngi no khng la Thnh o, l khng la php cam l. Ngi no khng la php cam l, l thot kh sinh, lo, bnh, t, u, bi, kh, no. Ta ni ngi ny thot khi cc kh. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.. KINH 579. TP10 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo:

Nht tha o Pli: ekyano maggo, con ng c o, c mt li i. c nh tht php Pli: ayassa adhigamya nibbna sacchikiriyya, t chnh l, thn chng Nit-bn. 8 i chnh, kinh 608 Pli, S.47.41 Amata. 9 Cam l php Pli: amata, s bt t. 10 i chnh, kinh 609 Pli, 47.42 Samudaya.

Nay Ta s ni v s tp khi bn nim x v s tiu tht ca bn nim x.11 Hy lng nghe, kho suy ngh . Th no l tp khi ca bn nim x? Tiu tht ca Bn nim x? Thc n tp khi th thn tp khi. Thc n dit th thn [171b] tiu tht. Nh vy, hy sng ty qun theo tp khi ca thn, sng ty qun theo s dit tn thn; Sng ty qun theo tp dit ca thn l sng vi s khng s y, i vi cc th gian vnh vin khng c g chp th. Cng vy, xc tp khi th tho tp khi. Xc dit th th tiu tht. Nh vy, hy sng ty qun th theo tp php; sng ty qun th theo dit php. Sng ty qun th theo tp dit php l sng vi s khng s y, i vi tt c php th gian u khng c g chp th. Danh sc tp khi th tm tp khi. Danh sc dit th tm tiu tht. Hy sng ty qun tm ty theo tp php; sng ty qun tm ty theo dit php. Sng ty qun tm ty theo php tp dit l sng vi s khng s y, i vi cc php th gian th khng cn chp th. c nim tp th php tp,12 c nim dit th php tiu tht. Hy sng ty qun php ty theo tp php; sng ty qun php ty theo dit php. Sng ty qun php ty theo php tp dit l sng vi s khng s y, i vi cc php th gian th khng cn chp th. gi l s tp khi bn nim x v s tiu tht ca bn nim x. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 580. CHNH NIM13 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Ta s dy v s tu tp bn nim x. Hy lng nghe, v suy ngh k! Th no l tu bn nim x? Sng chnh nim qun thn trn ni thn, tinh cn phng tin, chnh nim, chnh tri, iu phc lo bun ca th
11

T nim x tp, t nim x mt Pli: satipahnn samudayaca atthagamaca. 12 Pli: manasikrasamuday dhammasamudayo, do tp khi ca tc m c s tp khi ca php. 13 i chnh, kinh 610 Pli, S.47 2 Sato Tham chiu, Hn: No 100(14)

gian. Sng qun ngoi thn, ni ngoi thn, tinh cn phng tin, chnh nim chnh tri, iu phc s lo bun ca th gian. Cng vy sng chnh nim qun th, tm, php, ni php, ngoi php, ni ngoi php, tinh cn phng tin, chnh nim chnh tri, iu phc s lo bun ca th gian, gi l T-kheo tu bn nim x. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh . Thi qu kh, v lai, tu bn nim x cng c thuyt nh vy. KINH 581. THIN T14 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C t thin php v c t bt thin php.15 Th no l t thin php? Ch cho bn nim x. gi l chnh thuyt. V sao? y l t hon ton thun nht thanh tnh. Nhng g l bn? Nim x qun thn trn thn; nim x qun th, tm, php trn php. [171c] Th no l t bt thin php? Ch cho nm ci16, y l thuyt chnh. V sao? y l t hon ton thun nht bt thin. Nhng g l nm? Tham dc ci, sn nhu ci, thy min ci, tro hi ci, v nghi ci. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 582. CUNG17 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo:

14 15

i chnh, kinh 611 Pli, S.47.5 Kusalarsi. Thin php t, bt thin php t , Pli: kusalarsi, akusalarsi. 16 Ng ci Pli: paca nvara 17 i chnh, kinh 612 Pli, S 20.6 Dhanuggaho.

Nh ngi cm bn th cung cng,18 dng ht lc bn vo bng cy a-la, qua nhanh khng tr ngi. Cng vy, bn hng Thanh vn19 ca Nh Lai, vi tng thng phng tin, li cn, tr tu, sng n mt trm nm tui th; i vi php c ging thuyt, c truyn trao bi Nh Lai, ch tr lc n ung, ng ngh, b t, trong khong trung gian, thng ni, thng nghe, vi tr tu sng sut lanh li; i vi nhng g Nh Lai dy, trit lnh th, gi gn, khng chng ngi; ch Nh Lai khng c g hi thm. Nh Lai ni php khng c kt thc. Nghe php sut c i, cho n khi trm tui mng chung, m Php c Nh Lai ni vn khng cng tn. Nn bit, v lng v bin; danh thn, c thn, v thn, 20 m Nh Lai thuyt cng li v lng, khng c kt thc; chnh l bn nim x. Nhng g l bn? Thn nim x; th, tm, php nim x. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Tt c kinh bn nim x u ly cu tng qut ny. Tc l: Cho nn, T-kheo i vi bn nim x tu tp, pht khi tng thng dc, tinh cn phng tin, chnh nim chnh tri, cn nn hc. KINH 583. BT THIN T21 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C t bt thin v t thin. T bt thin l g? Ba cn bt thin. gi l chnh thuyt. V sao? Tch t cc php thun bt thin l ba cn bt thin. Nhng g l ba? l: tham bt thin cn, nhu bt thin cn, si bt thin cn. T thin l g? Bn nim x. V sao? y thun thin, l bn nim x. gi l thin thuyt. Nhng g l bn? Thn nim x; th, tm, php nim x.

T chng cng cung Pli: cattro dahadhamm dhanuggah, bn nh thin x cm (bn) cy cung cng. 19 T chng Thanh vn , ch bn chng t Pht. 20 V thn : vn thn, m tit trong mi t (h a m ng) Pli: vyajana. 21 i chnh, kinh 613 Pli, S 47 47 Duccarita.

18

Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht [172a] dy, hoan h phng hnh. Cng nh ba bt thin cn, cng vy ba c hnh l thn c hnh, khu c hnh, c hnh; ba tng l dc tng, nhu tng, hi tng; ba gic l dc gic, nhu gic hi gic. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 584. I TRNG PHU22 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c T-kheo n i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Bch th Tn, nh c ni, i trng phu.23 Th no l i trng phu, khng phi l i trng phu? Pht bo T-kheo: Lnh thay! Lnh thay, T-kheo hi Nh Lai v ngha i trng phu! Hy lng nghe, suy ngh k, Ta s v ngi m ni. T-kheo an tr chnh nim qun thn trn thn; sau khi an tr chnh nim qun thn trn thn ny ri, m tm khng ly dc, khng c gii thot, dt sch cc lu, Ta ni ngi ny khng phi l i trng phu. V sao? Tm khng gii thot. T-kheo an tr chnh nim qun th, tm, php trn php, m tm khng ly dc, khng c gii thot, dt sch ht cc lu, Ta khng ni ngi kia l i trng phu. V sao? Tm khng c gii thot. T-kheo an tr chnh nim qun thn trn thn; tm t n ly dc, tm t n gii thot c, dt sch cc lu, Ta ni ngi ny l i trng phu. V sao? Tm gii thot. An tr chnh nim qun th, tm, php trn php; khi an tr chnh nim qun th, tm, php trn php ri, m tm t n ly dc, tm t n gii thot c, dt sch cc lu, Ta ni ngi ny l i trng phu. V sao? Tm gii thot. gi l T-kheo i trng phu v khng phi i trng phu.

22 23

i chnh, kinh 614 Pli, S 47 11 Mahpurisa. i tng phu Pli: mahpuriso.

Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 585. T-KHEO-NI24 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi A-nan sng sm p y, m bt vo thnh Xv kht thc. Dc ng suy ngh: Nay ta n cha T-kheo-ni trc. Tn gi lin i n cha T-kheo-ni. T xa cc T-kheo ni thy Tn gi A-nan [172b] n, vi vng tri sng ta mi ngi. Cc T-kheo-ni nh l st chn Tn gi A-nan, ri ngi xung mt bn, bch Tn gi A-nan: Cc T-kheo-ni chng con ang sng buc tm tu bn nim x, t bit c s trc sau ln xung.25 Tn gi A-nan bo cc T-kheo-ni ; Lnh thay! Lnh thay! Cc c! Hy nh nhng g cc c ni m hc. Phm tu tp bn nim x, an tr vi tm c buc cht, t bit c s trc sau ln xung nh vy. Ri, Tn gi A-nan v cc T-kheo-ni thuyt php vi nhiu hnh thc. Sau khi thuyt php vi nhiu hnh thc xong, t ch ngi ng dy ra v. By gi, Tn gi A-nan sau khi vo thnh X-v kht thc tr v, ct y bt, ra chn xong, i n ch Th Tn, ci u l chn st Pht, ri ngi xung mt bn, em nhng g cc T-kheo-ni ni, trnh by li y cho Th Tn. Pht bo Tn gi A-nan: Lnh thay! Lnh thay! Nn hc nh vy, an tr ni bn nim x vi tm c buc cht, bit c s trc sau ln xung. V sao? Tm tm cu bn ngoi, sau mi ch phc khin tm cu tm y; tm tn lon, khng gii thot, thy u nh tht bit. Nu T-kheo an tr nim x qun thn trn thn; v y sau khi an tr nim x qun thn trn thn, nu thn ham ng, tm php bing nhc, T-kheo ny nn

i chnh, kinh 615 Pli, S 47 10 Bhikkhun. Pli: ura pubbenpara visesa sajnanti, bit s sai bit trc v sau (thng ging) rt ln.
25

24

khi tnh tn, nm ly tng tnh. 26 Sau khi khi tn tm thanh tnh, nh ngh tng tnh ri, tm v y s khoan khoi; do tm khoan khoi m sinh h. Do tm h nn thn khinh an. Sau khi thn khinh an, v y s c cm th thn lc. Sau khi cm th thn lc, tm s nh. 27 Vi tm nh, Thnh t hy hciu ny: Ti i vi ngha ny, nu tm cn phn tn ra ngoi, nn nhip phc khin cho n dng ngh, khng cn khi tm cu v t st.28 Khng tm, khng t, an tr lc vi x v chnh nim. 29 Sau an tr lc, bit nh tht. Nim x th, tm, php cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 586. TR S30 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Hy nm cht tng t tm, ch phn tn ra ngoi. V sao? Nu T-kheo ngu si, khng hiu bit r rng,31 khng kho lo, khng nm ly tung ni tm, m chy theo tng bn ngoi, T-kheo ny sau s b thi gim, v t to ra chng ngi. Ging nh ngi u bp ngu si nu khng hiu bit, khng kho lo iu ha cc v phng
Tham chiu Pli: tassa kye kaynupassio viharato kayrammao v uppajjati kyasmi pariho, cetaso v lnatta, bahiddh v citta vikkhipati, tennanda bhikkhun kismicideva pasdanye nimitte citta paidahitabba, V y sng qun thn trn thn, hoc s duyn ca thn khi ln, hoc c s bc rc trong thn, hoc tm co tt, hoc tm tn lon ra bn ngoi; T-kheo y hy c nh tm trn mt nh tng trong sng no . 27 Sau khi tr tm trn tnh tng, tun t cc trng thi khi ln: pamudita, duyt (hn hoan), pti, h (khoan khoi), passaddhakya, thn tc hay khinh an (cm gic thn th nh nhng), sukha, an lac, v cui cng samdhi, nh. 28 Pli: so paisaharati ceva na ca vitakketi na vicreti, V y khi nhip phc nh vy, khng cn tm cu, khng cn t st (trng thi khng tm v khng t). 29 Pli: avitakkomhi avicro, ajjhatta satim sukham m ti pajnti, v y bit rng, ti khng tm, khng t, bn trong chnh nim, an lc. 30 i chnh, kinh 616 Ngi u bp Pli, S.47.8 Sda. 31 Hn: bt bin Pli: avyatto, khng thng minh, khng nng lc.
26

dng tn ch, chua, mn, lt, khng va ; khng gii nm bt s thch ca ch iu cc v chua, mn, lt;[172b] khng hay t thn hu h hai bn bn ch, d xem nhng nhu cu ca ch, lng nghe nhng s thch ca ch, kho nm bt c tm ch, ri ty pha ch iu ha cc v dng cho ch. Nu khng va , ng ch s khng vui lng. V khng vui lng nn khng ban thng, v cng khng thng mn. T-kheo ngu si cng li nh vy, nu khng hiu bit, khng kho lo, sng qun thn trn thn m khng th dt tr ty phin no,32 khng th nhip gi tm mnh; li cng khng c ni tm tch tnh, khng c chnh nim, chnh tri thng diu; trong hin ti, cng khng c bn th php tng thng tm sng an lc nay trong hin ti,33 cu cnh Nit bn an n vn cha chng c th khng th chng c. gi l T-kheo ngu si khng hiu bit, khng kho lo, khng th kho thu nhip tng ni tm, m chy theo tng bn ngoi, t to ra chng ngi. T-kheo c tr tu bin ti, c phng tin thin xo, sau khi nm cht ni tm, ri sau tip nhn tng bn ngoi; T-kheo ny v sau hon ton khng b thi gim, hay t to ra chng ngi. Ging nh ngi u bp tr tu thng minh hiu bit, c phng tin thin xo, cung phng tn ch; c kh nng iu ha cc v chua, ngt, lt, mn; kho bt nm du hiu s thch ca ch m iu ha cc v lm sao cho va lng; lng nghe v m ch a thch, nhiu ln cung phng. Khi ch va lng ri, chc chn s c yu mn gp bi v s c trng thng. Nh vy ngi u bp c tr tu, kho lo nm bt c tm ngi ch. T-kheo cng li nh vy, sng qun thn trn thn, on tr ty phin no, kho bit nhip tm mnh, ni tm tch tnh, chnh nim, chnh tri, t c bn php php tng thng tm, sng an lc ngay trong i, t c cu cnh an n Nitbn vn cha tng chng c. gi l T-kheo c tr tu, bin ti, c phng tin thin xo, hay nm bt tng ni tm, v nm bt tng bn ngoi, khng bao gi thi gim v t b chng ngi. Qun th, tm, php cng nh vy.

Hn: thng phin no Pli: upakkiles. Bn tng thng tm, hin php lc tr , ; bn thin cng gi l bn tng thng tm, hay bn hin php lc tr.
33

32

Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 587. IU34 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Thi qu kh c mt con chim tn l la-b,35 b chim ng bt bay ln h khng. gia h khng n ku la: V ta khng t cnh gic nn bng gp nn ny. V ta la b ch ca cha m m i chi ch khc nn mi gp nn ny. Hm nay b k khc lm khn kh, khng c t do! Chim ng bo la-b: - Ni no [173a] l ch t do ca ngi? La-b p: - Ti c cnh gii ca mnh ni rnh cy trong ng rung.36 d trnh cc tai nn. l nh ti, cnh gii ca cha m nh ti. Chim ng t v kiu mn i vi la-b, bo: - Cho ngi tr v ni rnh cy trong ng rung, th c thot c khng? La-b ny thot khi mng vut chim ng tr v yn di mt khi t to ni rnh cy. Sau trn khi t to, la-b mun khiu chin cng chim ng. Chim ng phn n mng: Ngi l loi chim nh m mun giao chin cng ta sao? Qu i phn n chim ng bay lao thng ti bt ly, nhng la-b li np vo di khi t to; chim ng ang lao ti, ngc b va vo khi t cng, nt thn cht lin. By gi, chim la-b ang phc su di khi t, ngng ln ni k: Chim ng dng sc n, La-b trong ci mnh. Sc cng thnh theo sn, Nn gy ha nt thn.
i chnh, kinh 617 Pli, S 47 6 Sakuaggh. La-b Pli: lpa, ging chim ct. 36 Hn: in canh lng .
35 34

Ta thng t tt c, Nn nng trong ci mnh; Dp on, tm ty h, T vui xt sc mnh. Ngi du c hung c, Sc trm ngn rng, voi; Khng bng tr tu ta, Trong mt phn mi su. Xem tr ta th thng, Tiu dit c chim ng. Nh vy, ny T-kheo nh chim ng kia, ngu si b cnh gii ca cha m, do chi ni khc, n ni phi b tai hon. T-kheo cc ngi cng nn nh vy, phi ni chnh cnh gii s hnh ca mnh, nn kho gi gn, v trnh xa cnh gii k khc. Hy nn hc. Ny cc T-kheo, ch ca k khc, cnh gi ca k khc, l ch cho cnh gii ca nm dc: sc nhn thc bi mt, p, ng yu, ng thch, ng nh, c m nhim vi dc tm; tai bit ting, mi bit mi, li bit v, thn bit xc, ng yu, ng thch, ng nh, c m nhim vi dc tm. gi l ch ca k khc, cnh gi ca k khc i viT-kheo. Ny cc T-kheo, ni cnh gii ca cha m mnh, l ch cho bn nim x. Nhng g l bn? l nim x qun thn trn thn; nim x qun th, tm, php php. Cho nn, T-kheo hy i do ni cnh gii ca cha m mnh, trnh xa ch khc, cnh gii k khc. Hy hc nh vy. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h thc hnh theo. KINH 588. T QU37 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v.[173b] By gi Th Tn bo cc T-kheo:

37

i chnh, quyn 618.

i vi bn nim x m tu tp, tu tp nhiu, s t c bn qu Thnh v, bn loi phc li, l: qu Tu--hon, qu T--hm, qu A-na-hm, qu A-la-hn. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 589. T--GI 38 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht du hnh trong nhn gian, n trong rng Thn-th, ti pha bc xm T-gi-.39 By gi Th Tn bo cc T-kheo: Thi qu kh c mt ngh s leo phn,40 dng ct phn trn vai v bo hc tr: Cc con hy leo ln, leo xung ct phn. Hy h tr ta, ta cng h tr cc con; thay i nhau m h tr, i do lm tr vui, chng ta s kim c nhiu tin ca. Lc y, ngi hc tr bch thy, Khng bng ni nh vy: Ch cn mi ngi t chm sc h tr chnh mnh, i do lm tr vui, s kim c nhiu tin ca, thn c th th an n m ln xung. ng thy p: ng nh li con ni, mi ngi phi t chm sc h tr chnh mnh. Nhng ngha ny cng nh ta ni. Khi h tr mnh, tc l h tr ngi khc. Khi h tr ngi khc cng l h tr chnh mnh. Tm t thn cn, tu tp; ty s h tr m tc chng. gi l t h tr mnh tc l h tr ngi. 41 Th no l t h tr mnh tc l h tr ngi? Khng khng b ngi khc, khng chng tri ngi khc, khng hi ngi khc, c t tm thng xt ngi. gi l t h tr mnh tc l h tr ngi. Cho nn, cc T-kheo, cn phi hc nh vy. Ngi t h tr l tu tp bn nim x. H tr ngi cng l tu tp bn nim x.

i chnh, kinh 619 Pli, S.47.19 Sedaka. T-gi- Pli: gia nhng ngi Sumbha (?), ti xm Sedaka ca ngi Sumbha. 40 Duyn trng k s : ngi nho ln trn ct phn Pli: calavasika 41 Pli: sevanya, bhvanya, bahulkammena, eva kho bhikkhave, attna rakkhanto para rakkhanti, Bng s thn cn, bng s tu tp, bng s tu tp nhiu ln, nh vy l h tr ngi khc trong khi h tr chnh mnh.
39

38

Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 590. DI HU42 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn trc Ca-lan- ni thnh Vng X. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Trong ni i tuyt sn, ch him tr bng gi, kh vn sng cn khng c, hung chi l con ngi. Hoc c ni c kh, vn m khng c ngi. Hoc c ni ni ngi v th cng chung. Trn li i ca kh vn, th sn dng keo bi ln c. Nhng con vn kh no khn ngoan th trnh xa b i. Nhng vn kh con ngu si khng bit trnh xa, dng tay chm vo cht xu, lin b dnh tay. N dng tay kia g, tc th dnh c hai tay. N li dng chn g, hai chn cng b keo dnh lun. N dng ming cn c, ming cng b keo dnh cht. Nm ch u b dnh keo, phi nm co qup trn t. Th sn i n, vi ly gy x vo khing i. T-kheo nn bit, bn vn kh ngu si [173c] ri b cnh gii ca mnh, ch ca cha m, i chi ni cnh gii k khc, nn b kh no ny. Cng vy, T-kheo, phm phu ngu si, sng nng ni lng xm, sng sm p y, mang bt vo thn kht thc, khng kho h tr thn, khng th h cc cn. Mt thy sc lin sanh ra nhim m; tai vi ting, mi vi mi, li vi v, thn vi xc u sanh ra nhim m. T-kheo ngu si sau khi cc cn bn trong v cc cnh bn ngoi b tri buc nm ch, nn b l thuc vo c mum ca Ma. Cho nn cc T-kheo, cn nn hc tp nh vy: Hy ch ni i li ca mnh, ch ca cha m m sng, ch i n ch khc v cnh gii k khc. Th no l ni i li ca mnh, ni ca cha m T-kheo? L ch cho Bn nim x; l: sng vi chnh nim qun thn trn thn, sng qun th, tm, php trn php. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh .

42

i chnh, kinh 620 Pli, S.47.7 Makkaa.

KINH 592. NIN THIU T-KHEO43 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi A-nan cng cc T-kheo i n ch Pht, ci u l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, Tn gi A-nan bch Pht: Bch Th tn, nn dy d cc T-kheo tr tui ny nh th no? Nn ni php cho h nh th no? Pht bo Tn gi A-nan: Nn em bn nim x dy cc T-kheo tr tui ny tu tp. Nhng g l bn? l, sng chnh nim qun thn trn thn, phng tin tinh cn, khng hnh bung lung, chnh tr, chnh nim, tm tch nh cho n, bit r thn. Sng chnh nim qun, th, tm, php trn php, phng tin tinh cn, khng hnh bung lung, chnh nim, chnh tr, tm nh tnh cho n bit php. V sao? Nu T-kheo cn tr a v hu hc m cha thng tin c, nhng ang ch cu Nit-bn an n, hy sng chnh nim qun thn trn thn, phng tin tinh cn, khng hnh bung lung, chnh nim, chnh tr, tm tch tnh. Sng qun th, tm, php trn php, phng tin tinh cn, khng hnh bung lung, chnh nim, chnh tr, tm tch tnh cho n xa la i vi php. Nu l A-la-hn, cc lu ht, vic lm xong, b ht gnh nng, dt hn cc kit s, bng chnh tri m kho gii thot; nhng chnh lc ny, cng tu, sng qun thn trn thn, phng tin tinh cn, khng hnh bung lung, chnh nim, chnh tr, tm vng lng, sng qun nim th, tm, php trn php, cho n xa la i vi php. By gi, Tn gi A-nan, hoan h [174a] ty h, nh l m lui. KINH 592. AM-LA N44 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht tr ti Bt-k, du hnh trong nhn gian, n ngh trong vn Am-la, nc T-x-li. By gi c nng k n Am-la nghe tin c Tn du hnh t Bt-k n trong vn Am-la, lin sa son nh xe
43 44

i chnh, kinh 621 Pli, S 47 .4 Salla. i chnh, kinh 622 Pli, S 47 1 Ambapli.

ra khi thnh T-x-li, n ch Th Tn cung knh cng dng. Khi n ca vn Am-la, nng xung xe i b, t xa trng thy Th Tn ang thuyt php cho i chng vy quanh. Th Tn thy nng Am-la sp n, bo cc T-kheo: Ny cc T-kheo, cc ngi nn tinh cn nhip tm an tr, chnh nim, chnh tr. Nay c c gi Am-la n, nn phi gio gii cc ngi. Th no l T-kheo tinh cn nhip tm an tr? T-kheo i vi php c bt thin sinh th nn on tr, pht khi mun, phng tin, tinh tn, nhip tm; i vi php c bt thin nu cha sinh, ng sinh. i vi php thin cha sinh th nn lm cho pht sinh; nu php thin sinh, khin an tr khng mt. Tu tp y , pht khi mun, phng tin, tinh tn, nhip tm. gi l T-kheo tinh cn an tr nhip tm. Th no gi l T-kheo chnh tr? T-kheo trong nhng oai nghi ti, lui, thng theo chnh tr; quay nhn, trng, ngm, co, dui, ci, ngc, cm y bt, i, ng, nm, ngi, ng, ngh, thc, ni, im lng, u an tr vi chnh tr. l chnh tr. Th no l chnh nim? T-kheo an tr chnh nim qun thn trn ni thn, tinh cn, phng tin, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian; an tr chnh nim qun th, tm, php trn php, tinh cn, phng tin, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian. gi l T-kheo chnh nim. Cho nn, cc ngi hy tinh cn nhip tm an tr, chnh nim, chnh tr. Nay c c gi Am-la n, nn phi gio gii cc ngi. Khi nng Am-la n ch Th Tn, ci u nh l st chn Pht, ri ng lui qua mt bn, by gi, Th Tn v ngi n Am-la ni php, khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h, sau Ngi im lng. Nng Am-la sa li y phc nh l Pht, ri chp tay bch Pht: Xin Th Tn v i chng nhn li mi cng dng tra mai ca con. Th Tn im lng nhn li. Ngi n Am-la bit Th Tn im lng nhn li, ci u nh l st chn Pht ri co t v nh mnh, sa son thc n, sp xp bn gh. Sng sm hm sau, c cho ngi n bch Pht l n gi.

By gi, Th Tn v i chng cng i n nh ngi n Am-la, an ta xong. Lc ny ngi n Am-la t tay [174b] cng dng cc th n thc ung. Sau khi th thc ri, ra tay, ra bt xong, ngi n Am-la t mt ci gh nh ngi trc Pht, nghe Pht ni php. By gi, Th Tn v ngi n Am-la ni k ty h: B th, ngi yu mn, c nhiu ngi theo mnh; Ting tm ngy cng rng, Gn xa u nghe ht. Trong chng thng ha nh, La keo kit, khng s; Cho nn tr tu th, on keo ln khng cn. Sanh ln tri ao li, Lu di hng khoi lc; Sut i thng tu c, Vui chi vn Nan-. Gm trm th nhc tri, Nm dc p lng mnh; Kia khi i ny, c nghe Pht ni php. Lm t Thin Th, Vui ha sanh v . Sau khi Th Tn v ngi n Am-la ni php, khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h xong, Ngi t ch ngi ng dy ra v. KINH 593. TH GIAN45 Ti nghe nh vy. Mt thi, Pht trong vn Lc d, ni Tin Nhn tr x, nc Bala-ni. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Cc sc p th gian;46 ngi c sc p th gian c th khin cho mi ngi t tp li ngm nhn chng? Cc T-kheo bch Pht:
chnh, kinh 623 Pli, S.47.20 Janapada. Th gian m sc Pli: janapadakaly, m n ca c nc, m nhn quc sc.
46 45 i

Bch Th Tn, ng vy! Pht bo cc T-kheo: Nu sc p th gian, ngi c sc p th gian, li c th ma ht ca nhc, c cng lm cho mi ngi t tp li xem khng? Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, c vy! Pht bo cc T-kheo: Hoc c sc p th gian, ngi c sc p th gian m mt ch ma ht, ca nhc, din tr, li c m ng t tp li mt ni. Nu c ngi khng ngu, khng si, ham vui, chn kh, tham sng, s cht. C ngi khc bo n rng: Ngi n ng kia, ngi hy bng bt du y ny, i qua gia ngi p th gian v m ng. Ta sai mt k gii git ngi cm ao theo sau. Nu ngi lm ri i mt git du, s b chm cht lin. Th no, T-kheo, ngi bng bt du ny c th khng ngh n bt du, khng ngh n k git ngi m ch nhn xem k n v mi ngi kia chng? Cc T-kheo, bch Pht: Bch Th Tn, khng th! V sao? Bch Th Tn , v ngi ny [174b] t thy sau mnh c ngi cm ao, nn lc no cng ngh rng: Nu ta lm ri i mt git du, tn ao ph kia s chm u ta. Nn ch ht tm ch vo bt du, bc i chm ri gia mi ngi v sc p th gian m khng dm lic ng quay nhn. Cng vy, ny cc T-kheo, nu c Sa-mn v B-la-mn no thn mnh ngi ngay thng, t n c, chuyn nht tm mnh, khng chy theo m thanh hnh sc, kho thu nhip tt c tm php, 47 tr ni thn nim x, l t ca Ta, vng li Ta dy. Th no l T-kheo thn mnh ngi ngay thng, t n c, chuyn nht tm mnh, khng chy theo m thanh hnh sc, kho thu nhip tt c tm php, tr ni thn nim x, Nh vy, ny cc T-kheo, sng qun nim thn trn thn, phng tin tinh cn, chnh tr, chnh nim,
47

Hn: chnh thn t trng.. Pli: bahlikat ynikat vatthukat anuhit paricit susamraddh, (bn nim x) c tu tp nhiu, c lm thnh nh c xe, lm thnh nh nn t, c th nghim, c tch ly, c kho sch tin.

iu phc tham u th gian. Sng qun nim th, tm, php trn php, cng li nh vy. gi l T-kheo thn mnh ngi ngay thng, t n c, chuyn nht tm mnh, khng chy theo m thanh hnh sc, kho thu nhip tt c tm php, tr ni thn nim x. By gi, Th Tn ni k: Chuyn tm chnh nim, Gi gn bt du; T tm theo gi, Cha tng ti . Rt kh vt qua, Vi t thng diu; Nhng g Pht dy, L li gm bn. Hy chuyn nht tm, Chuyn tinh gn gi; Khng phi l vic; Bung lung ngi i. Nh vy thm nhp, Gio khng bung lung. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 594. UT--CA48 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi Ut--ca49 i n ch Pht, ci u l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Lnh thay, Th Tn! Xin v con ni php. Sau khi nghe php, con s mt mnh ch vng, ch chuyn t duy, sng khng bung lung, v suy ngh v l do khin ngi thin nam co b ru tc, chnh tn xut gia hc o, sng khng nh. Ni y nh trn, cho n khng cn ti sinh na.

48 49

i chnh, kinh 624 Pli, S 47 16; Uttiya; 47 15 Bhiya. Ut--ca Pli: Uttiya

Pht bo Tn gi Ut--ca: ng vy! ng vy! Nh nhng g ngi ni. Nhng i vi nhng php m Ta ni, m khng lm cho Ta hi lng, s nghip ca ngi kia cng khng thnh tu. Tuy i theo sau Ta nhng khng c li ch, tri li cn sinh chng ngi. Ut--ca [175a] bch Pht: Theo nhng g Th Tn ni, con c th lm Th Tn hi lng, s nghip ca con c thnh tu khng sinh chng ngi. Xin Th Tn v con ni php, con s mt mnh ch vng, ch chuyn t duy sng khng bung lung. Ni y nh trn, cho n khng cn ti sinh na. Hai ba ln Bch thnh nh vy. By gi, Th Tn bo Ut--ca: Trc ht ngi nn lm thanh tnh nghip bn s50 ca mnh, sau tu tp Pham hnh. Ut--ca bch Pht: Bch Th Tn! Nay con lm th no ty sch nghip bn s ca mnh tu tp phm hnh? Pht dy Ut--ca: Trc ht thy phi lm thanh tnh cho gii, chnh trc cho tri kin, ba nghip phi y , sau tu tp bn nim x. Nhng g l bn? l, sng an tr chnh nim qun thn trn ni thn, phng tin, tinh cn, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian. Cng vy, sng an tr chnh nim qun ngoi thn, ni ngoi thn trn thn, sng an tr chnh nim qun th, tm, php trn php, cng ni y nh vy. Khi Ut--ca nghe Pht dy xong, ty h hoan h t ch ngi ng dy lui ra. Sau khi nghe Pht ch dy ri, mt mnh Ut--ca ch vng chuyn tinh t duy, sng khng bung lung, v t suy ngh v l do khin ngi thin nam co b ru tc, khoc o c-sa, chnh tn xut gia hc o, sng khng nh, cho n khng cn ti sinh na.

50

Hn: tnh k s nghip Pli (S v 165): dim eva visodhehi kusalesu dhammesu, Hy lm thanh tnh php cn bn (hay bn s) trong cc thin php.

Nh nhng g Ut--ca hi. Cng vy, nhng g T-kheo khc hi, cng dy nh trn. KINH 595. B-H-CA51 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By c mt T-kheo tn l B-h-ca52 i n ch Pht, ci u l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Bch th Tn! Lnh thay! Th Tn, xin v con m ni php. Nh kinh ni y vi Tn gi Ut--ca trc; ch c s sai bit l: Nh vy, ny B-h-ca, T-kheo lm sch nghip bn s, l an tr chnh nim qun thn trn thn, vt qua cc Ma; an tr chnh nim qun th, tm, php trn php vt qua cc Ma. Sau khi T-kheo B-h-ca nghe Pht ni php, ch dy xong, ty h hoan h nh l lui ra. Sau mt mnh ch vng, chuyn tinh t duy, sng khng bung lung cho n khng cn ti sinh na. KINH 596. T-KHEO53 Kinh th hai cng ni nh kinh trn, ch c s sai khc l: Nh vy, T-kheo vt qua sinh t. KINH 597. A-NA-LUT54 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi A-na-lut- i n ch Pht; ci u nh l [175c] st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th tn, T-kheo cn hc a cha thng tin c, m phng tin tm cu an n Nit bn, Thnh t y i vi chnh php lut phi lm th no tu tp, tu tp nhiu, dt sch cc lu cho n t bit khng cn ti sinh na? Pht bo A-na-lut:
i chnh, kinh 625 Pli, S.47 15 Bhika. B-h-ca Pli: Bhika (Bhya). 53 i chnh, kinh 626. 54 i chnh, kinh 627 Pli, S.47 26 Padesa.
52 51

 Thnh t cn hc a cha thng tin c, m phng tin tm cu an n Nit bn, v y lc by gii hy chnh nim an tr qun thn trn ni thn, phng tin tinh cn, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian. Cng vy, chnh nim an tr qun th, tm, php trn php, phng tin tinh cn, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian. Khi Thnh t tu tp nhiu nh vy ri, s sch ht cc lu cho n t bit khng cn ti sinh na. Pht dy kinh ny xong, Tn gi A-na-lut nghe nhng g Pht dy, ty h hoan h lm l ri lui. KINH 598. GII55 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht tr ti tinh x K lm, 56 p Ba-lin-pht.57 Khi y cc Tn gi u--di, A-nan- cng . By gi, Tn gi u--di i n ch Tn gi A-nan, cng n cn cho hi nhau, ri ngi xung mt bn, ni vi Tn gi A-nan: Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, l ng Tri gi, Kin gi, v cc T-kheo ni v Thnh gii, khin cho khng t, khng khuyt, khng rn,58 khng la, khng b gii th,59 kho rt ro, kho th tr, c bc tr khen ngi, khng b ght b. V sao Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, l ng Tri gi, Kin gi, v cc T-kheo ni v Thnh gii khin cho khng t, khng khuyt, cho n c bc tr khen ngi, khng b ght b? Tn gi A-nan bo Tn gi u--di: V tu tp bn nim x.Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Sau khi hai v chnh s bn lun xong, tr v ch ca mnh.

i chnh, kinh 628 Pli, S.47 21 Sla. K lm tinh x Pli: Kukkarma. 57 Ba-lin-pht p Pli: Paliputta. 58 Hn: bt trch Tham chiu Pli, D.iii Sagti:...akaehi acchidehi asabalehi akammsehe bhujissehi viuppasatthehi aparmatthesi.. khng b khuyt, khng b v, khng t vt, khng b m, khin cho t do, khng b c chp, c k tr khen ngi... 59 Bt gii th , gii b c chp Pli: aparmaha xem cht 58 trn.
56

55

KINH 599. BT THI CHUYN60 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. Cc Tn gi Anan v Tn gi Bt-a-la cng . By gi, Tn gi Bt--la hi Tn gi A-nan: C php no tu tp, tu tp nhiu m khng thi chuyn khng? Tn gi A-nan bo Tn gi Bt--la: C php tu tp, tu tp nhiu c th khin ngi tu hnh khng b thi chuyn, l bn nim x. Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng [175c] qun th, tm, php trn php. Sau khi hai chnh s bn lun xong, tr v ch ca mnh. KINH 600. THANH TNH61 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. Cc Tn gi Anan v Tn gi Bt-a-la cng . Ri, Tn gi Bt--la hi Tn gi A-nan: C php no tu tp, tu tp nhiu c th khin cho chng sanh khng thanh tnh tr thnh thanh tnh, v cng tr nn sng chi khng? Tn gi A-nan bo Tn gi Bt--la: C php tu tp, tu tp nhiu c th khin cho chng sanh khng thanh tnh tr thnh thanh tnh, v tr nn sng chi, l bn nim x. Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Sau khi hai Tn gi bn lun xong, mi ngi tr v ch ca mnh. KINH 601. B NGN62 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. Cc Tn gi Anan v Tn gi Bt-a-la cng . By gi Tn gi Bt--la hi Tn gi A-nan:

60 61

Pli, S.47.23 Parihna. i chnh, kinh 630. 62 i chnh, kinh 631.

C php no tu tp, tu tp nhiu c th khin cho chng sanh cha qua b bn kia, c qua b bn kia khng? Tn gi A-nan bo Tn gi Bt--la: C php tu tp, tu tp nhiu c th khin cho chng sanh cha qua b bn kia, s c qua b bn kia, l bn nim x. Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Sau khi hai v chnh s bn lun xong, mi ngi tr v ch ca mnh. KINH 602. A-LA-HN63 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. Cc Tn gi Anan v Tn gi Bt-a-la cng . By gi, Tn gi Bt--la hi Tn gi A-nan: C php no tu tp, tu tp nhiu c th c qu A-la-hn khng? Tn gi A-nan bo Tn gi Bt--la: C php tu tp, tu tp nhiu c th c qu A-la-hn, l bn nim x. Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Sau khi hai v chnh s bn lun xong, mi ngi tr v ch ca mnh. KINH 603. NHT THIT PHP64 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. By gi Th Tn bo cc T-kheo: c ni l tt c cc php. Tt c php l bn nim x, gi l chnh thuyt. Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Khi Pht dy kinh ny xong, [176a] cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h thc hnh theo.

63 64

i chnh, kinh 614 i chnh, kinh 633.

KINH 604. HIN THNH65 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. By gi Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu tp, tu tp nhiu bn nim x, gi l v Hin Thnh xut ly.66 Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh xut ly, cng vy chnh thc ht kh, gii thot kh, c qu v ln, c php cam l, cu cnh cam l, chng php cam l, cng ni y nh vy. KINH 605. QUANG TRCH67 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. By gi Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu tp, tu tp nhiu bn nim x, c th khin cho chng sanh khng thanh tnh tr thnh thanh tnh, chng sanh thanh tnh ri khin cho cng tr nn sng chi. Nhng g l bn? l, sng qun thn trn thn; sng qun th, tm, php trn php. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh thanh tnh chng sanh, cng vy chng sanh cha qua c b bn kia khin cho qua, c A-la-hn, c Bch-chi-pht, c V thng B- cng ni nh trn. KINH 606. T-KHEO68 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. By gi Th Tn bo cc T-kheo:
65 66

i chnh, kinh 634 Pli, S.47 17 Ariya. Hin Thnh xut ly Pli: ariy niynik, v Thnh gi thot ly (kh). 67 i chnh, kinh 635. 68 i chnh, kinh 636 Pli, S.47 3 Bhikkhu,

Ta s v cc T-kheo ni v bn nim x. Th no l tu bn nim x? Ny cc T-kheo, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, Minh hnh tc, Thin th, Th gian gii, V thng s, iu ng trng phu, Thin nhn s, Pht, Th Tn xut hin i ging ni chnh php, nhng li ging ni ban u, khong gia v sau cng, tt c u thin, ngha thin, v thin, hon ton thun nht thanh tnh, phm hnh c hin hin. Nu c thin gia nam t, hay thin gia n, nghe php t Pht, c tn tm thanh tnh; tu hc nh vy: thy s tai hi ca ti gia lin h vi dc lc, l phin no rng buc, nn thch sng ni vng v, xut gia hc o, khng thch ti gia, m sng khng nh; ch mun mt mc thanh tnh, sut i hon ton thun nht trong sch, phm hnh trong sng, Ta nn co b ru tc, khoc o ca-sa, chnh tn [176b] xut gia hc o, sng khng nh. Suy ngh nh vy ri, lin vt b tin ti, thn thuc, co b ru tc, khoc o ca-sa, chnh tn xut gia hc o, sng khng nh; thn hnh oan chnh, gi gn bn s l lm ca ming, cuc sng chn chnh, trong sch; tu tp gii Hin Thnh, gi gn ca cc cn, chnh nim h tm. Khi mt thy sc, khng nm gi hnh tng; nu i vi mt m khng c lut nghi, tham u th gian, php c bt thin hay lt vo tm. Nhng hin ti, nu i vi mt m gi lut nghichn chnh; i tai, mi, li, thn, cng gi lut nghi chn chnh nh vy. Ngi kia nh thnh tu c gii lut Hin Thnh, kho nhip th cc cn, i ti i lui, quay nhn, co dui, nm ngi, thc ng, ni nng, im lng u tr trong chnh tr. Ngi kia nh thnh tu thnh gii ny, phng h ca cn, chnh tr chnh nim, tch tnh vin ly; ch vng, di bng cy, hay trong phng vng, ngi mt mnh, chnh thn, chnh nim, buc tm an tr, on tham u th gian, la tham dc, tr sch tham dc; dt tr cc trin ci i l sn nhu, thy min, tro hi, nghi; xa la cc trin ci sn nhu, thy min, tro hi, nghi; tr sch cc trin ci sn nhu, thy min, tro hi, nghi; on tr nm trin ci chng lm tm suy yu hu bac nhc, chng ngi cc gic chi, khng hng n Nitbn. Th nn, v y an tr chnh nim qun nim thn trn ni thn, phng tin tinh cn, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u ca th gian. Cng vy, an tr chnh nim qun ngoi thn, ni ngoi

thn, th tm php trn php, cng ni nh vy. gi l T-kheo tu bn nim x. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 607. BA-LA--MC-XOA69 Ti nghe nh vy. Mt thi, Pht tr ti tinh x K lm, p Ba-lin-pht. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Nn tu bn nim x. Ni y nh trn, ch c s sai bit l: cho n xut gia nh vy, ri ni yn tnh, nhip tr gii lut, thc hnh lut nghi y ; i vi ti nh nht cng sinh lng s hi ln, th tr hc gii, la st sanh, dt st sanh, khng thch st sanh, cho n tt c nghip o nh ni trc, y bt lun bn mnh, nh chim c hai cnh. Thnh tu hc gii nh vy l nh tu bn nim x. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe li Pht dy, hoan h phng hnh . KINH 608. THUN-70 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn trc Ca-lan-a, ti thnh Vng X. By gi Tn gi X-li pht ang trong lng Ma-kit- Na-la, 71 [176c] b bnh v vo Nit-bn. Sa-di Thun 72 chm sc, cng dng. Tn gi X-li-pht nhn bnh m nit-bn. Sa-di Thun- sau khi cng dng Tn gi X-li-pht, nht ly x-li cn li, mang theo cng vi y bt n thnh Vng x. n ni, thu ct y bt, ra chn xong, Sa-di Thun- i n ch Tn gi A-nan, nh l ri, lui ng mt bn, Bch: Bch Tn gi, Ha thng ca con l Tn gi X-li-pht Nitbn. Con em x-li v y bt v y. Tn gi A-nan nghe Sa-di Thun- bo tin y ri, lin i n ch Pht, bch rng:
69 70

i chnh, kinh 637 Pli, S.47 46 Ptimokkha. i chnh, kinh 638 Pli, S.47 13 Cua. 71 Ma-kit- Na-la t lc Pli: Magadha-Nalagmaka. 72 Thun- Pli: Cua.

Bch Th Tn, hm nay con tng chng thn th r ri, bn phng i khc, m m, nghn ngo khng ni nn li. Sa-di Thun- ni vi con lrng, Ha thng X-li-pht Nit-bn. Con em x-li v y bt v y. Pht dy: Th no A-nan? Phi chng X-li-pht em ci thn th gii m Nit-bn, hay l nh thn, tu thn, gii thot thn, hay gii thot tri kin thn Nit-bn? Tn gi A-nan bch Pht: Bch Th Tn, khng phi. Pht bo A-nan: Hay l php c thuyt m Ta t chng tri, thnh ng Chnh gic, tc l bn nim x, bn chnh on, bn nh tc, Nnm cn, nm lc, by gic chi v tm Thnh o; em nhng php ny m nhp Nit-bn? Tn gi A-nan bch Pht: Bch Th tn, khng. Tuy khng em ci thn th gii cho n cc php o phm m Nit-bn, nhng Tn gi X-li-pht gi gii, hc nhiu, t mun, bit , thng tu hnh vin ly, tinh cn, phng tin, nhip nim an tr, nht tm chnh nh, tr tu bn nhy, tr tu su xa, tr tu siu vit, tr tu phn bit, tr tu ln, tr tu rng, tr tu su, tr tu khng ai bng, tr bu thnh tu; hay ch by, hay dy d, hay soi sng, hay lm cho hoan h, kho lo khen ngi, ni php cho i chng. Cho nn bch Th Tn, con v php, v ngi lnh th gio php, cm thy bun ru kh no. Pht dy A-nan: Ngi ch bun ru kh no! V sao? Hoc sanh,73 hoc khi, hoc to tc, u l php hu vi bi hoi; lm sao c th khng bi hoi? Mun cho khng hoi, khng c trng hp y. Trc y Ta ni, tt c nhng vt yu thch, nhng vic hp , tt c u l php tri

73

Sanh , bn Cao ly: ta Tham chiu Pli: ya ta jta bhta sankhata palokadhamma, ci g l sanh, l tn ti, l hu vi, l php bi hoi.

la, chng th gi mi.74 V nh ci cy to, r, cnh, nhnh, l, hoa, tri sum s ti tt, cnh ln gy trc. Nh ni bu ln, sn ln sp trc. Cng vy, trong hng i chng quyn thuc ca Nh Lai, i Thanh vn [177a] vo Nit-bn trc. Nu phng kia c X-li-pht an tr th phng y Ta v s, nhng ni y Ta vn khng phi l khng v c X-li-pht. Nh trc y Ta ni. Nay ngi, ny Anan, nh t trc Ta ni, tt c nhng gid yu thng, hp u l php bit ly, bi vy cho nn, A-nan, ng qu bun ru. A-nan, nn bit, Nh Lai chng bao lu cng s ra i. Cho nn, A-nan, hy t mnh lm hn o t nng ta. Hy ly php lm ni nng ta, ng ly ch no khc lm hn o, ng nng ta vo ch no khc. Tn gi A-nan bch Pht: Bch Th Tn, th no l t mnh lm hn o, t nng ta chnh mnh? Th no l ly php lm hn o, ly php lm ni nng ta? Th no l khng ly ci khc lm hn o, khng nng ta ci khc? Pht p: T-kheo sng an tr chnh nim qun thn trn thn, tinh cn, phng tin, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian. Cng vy, an tr chnh nim qun ngoi thn, ni ngoi thn; th, tm, php trn php, cng ni nh vy. A-nan, gi l t mnh lm hn o, t nng ta chnh mnh, t ly php lm hn o, t ly php lm ch nng ta, khng ly ch no khc lm hn o, khng nng ta ch no khc. Pht dy kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h thc hnh theo. KINH 609. B-TT75 Ti nghe nh vy: Mt thi, c Pht trong rng m-la rm mt, cnh b sng Bt-la, nc Ma-thu-la. By gi Tn gi X-li-pht v Mc-kin-lin

74

Pli: sabbehi piyehi manpehi nnbhvo vinbhvo aathbhvo, vi tt nhng g yu thng, thch , u l tnh khc bit, l tnh ly tn, l tnh bin d. 75 i chnh, kinh 639 Pli, S 47 14 Cela.

vo Nit-bn cha bao lu. Hm y l ngy mi lm b-tt, Th Tn tri ch ngi, ngi trc i chng, nhn khp chng hi ri ni: Ta nhn i chng, thy trng khng, v X-li-pht v Mc-kinlin vo Nit-bn. Trong chng Thanh vn ca Ta, ch c hai ngi ny kho thuyt php, gio gii, dy d, bin thuyt y . C hai th ti sn: tin ti v php ti. Tin ti th tm cu t ngi th gian. Php ti th tm cu t X-li-pht v Mc-kin-lin. Nh Lai la tin ti v php ti. Cc ngi ch v X-li-pht v Mc-kin lin Nit-bn m su u kh no. V nh cy ln, r, cnh, nhnh, l, hoa tri, sum s ti tt, nhnh ln s gy trc. Cng nh ni bu ln, sn ln sp trc. Cng vy, trong i chng ca Nh Lai, hai v i Thanh vn X-li-pht v Mc-kin-lin vo Nit-bn trc. Cho nn cc T-kheo, cc ngi ch sanh u su kh no. V c php sinh, php khi, php to tc, php hu vi, php bi hoi no, m khng tiu mt. Nu mun khin cho chng khng hoi, iu ny khng th c c.[177b] T trc Ta ni: Tt c mi vt ng yu thch u i n ly tn. Chng bao lu na Ta cng s ra i. V th cho nn cc ngi hy t lm hn o, t nng ta chnh mnh; hy ly php lm hn o, ly php lm ni nng ta; khng ly ch no khc lm hn o, khng nng ta ch no khc. Ngha l sng an tr chnh nim qun thn trn thn, tinh cn, phng tin, chnh tr, chnh nim, iu phc tham u th gian. Cng vy, an tr chnh nim qun ngoi thn, ni ngoi thn; th, tm, php trn php, cng ni nh vy. gi l t mnh lm hn o, t nng ta chnh mnh; t ly php lm hn o, ly php lm ni nng ta; khng ly ch no khc lm hn o, khng nng ta ch no khc. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.76

76

Bn Hn, ht quyn 24.

16. TNG NG CN1

KINH 610. TRI2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ba cn: cn v tri ng tri, cn tri, cn v tri. 3 Ri Th Tn ni k rng: Khi gic tri hc a, Ty thun tin thng ng; Cn phng tin sing nng, Kho t h tm mnh. T bit ht ti sanh, o v ngi bit; bit gii thot ri,Cui cng c v tri. Bt ng tm gii thot,4 Tt c hu u dt; Cc cn y c, Vui ni cn vng lng. Mang thn sau cng ny, Hng phc cc ma on. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

Tng v o phm, 2 Tng ng cn, gm cc kinh i chnh 642-660 (phn u quyn 26) n Thun Hi bin, Tng iv o phm 10 Tng ng Cn. Quc dch, ln Tng ng th 2 Tng ng Pli, S 48 Indriyasayutta. 2 i chnh quyn 26, t s 642 Quc dch, quyn 23, Tng ng Cn, t kinh s 1230 Pht quang, quyn 26, kinh s 654-724 Pli, S 48 23 ya Cf A 3 84 Sekha. 3 V tri ng tri cn, tri cn, v tri cn , , (V tri cn, Cu x: c tri cn.) Pli: tindriyni: anatassmtindriya, aindriyau, atvindriya, Cn cha bit s bit, cn bit, cn bit trn vn. 4 Bt ng gii thot , tc bt ng tm gii thot Pli: akupp cetvimutti.

KINH 611. TNH5 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g gi l nm? Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng [182b] hnh. KINH 612. TU-HON6 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g gi l nm? Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. T-kheo kho qun st nh tht i vi nm cn ny, ngi y i vi ba kt m on bin tri;7 l thn kin, gii th, nghi gi l Tu--hon, khng cn ri vo php ng d, nht nh s hng thng n Chnh gic, cn by ln qua li tri, ngi, cui cng s cu cnh bin t ca kh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 613. A-LA-HN8 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: i vi nm cn ny, ngi no qun st nh tht, khng khi ln cc lu, tm s chng c ly dc gii thot.9 gi l A-la-hn, cc

i chnh, kinh 643 Pli, S.48 1 S4ddhika. i chnh, kinh 664 Pli, S.48 2-3 Sotapanna. 7 on tri , tc on bin tri, on tr vi nhn thc ton din; xem Cu x 21 (tr.11218) Pli: pahapari. 8 i chnh, kinh 645 Pli, S 48 4-5 Araha. 9 Ly dc gii thot; S 48 4: anupdvimutto, gii thot khng cn chp th.
6

lu ht, vic cn lm lm xong, la cc gnh nng, c li mnh,10 ht cc hu kt, bng chnh tr m tm kho gii thot. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 614. NG TRI11 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g gi l nm? Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Cn tn, nn bit, l bn bt hoi tnh. Cn tinh tn, nn bit, l bn chnh on. Cn nim, nn bit, l bn nim x. Cn nh, nn bit, l bn thin. Cn tu, nn bit, l bn Thnh . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 615. PHN BIT12 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g gi l nm? Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Sao gi l cn tn? T-kheo khi tn tm thanh tnh, cn bn bn chc i vi Nh Lai m cc Sa-mn, B-la-mn khc, ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, cng th gian khc khng th lm cn tr, ph hoi tm y; gi l cn tn. Sao gi l cn tinh tn? Php c bt thin sinh, khin cho on m pht khi [182c] dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php c bt thin cha sinh, khin khng sanh, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php thin cha sinh, khin cho sanh, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin.

10

i c k li , t c mc ch ca mnh. i chnh, kinh 646 Pli, S 48 8 Dahabba. 12 i chnh, kinh 647 Pli, S .48 9-10 Vibhaga.
11

Php thin sinh, khin cho an tr khng mt, khin khng sanh, tu tp tng rng, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. gi l cn tinh tn. Sao gi l cn nim? T-kheo sng qun thn trn ni thn, tinh cn phng tin, chnh nim chnh tr, iu phc tham u th gian; sng qun ngoi thn, ni ngoi thn; v th, tm, php trn php cng ni nh vy. gi l cn nim. Sao gi l cn nh? T-kheo ly dc, ly php c bt thin, c tm c t, c h lc do vin ly sanh, cho n, chng v an tr t thin. gi l cn nh. Sao gi l cn tu? T-kheo bit nh tht v Kh thnh , bit nh tht v Kh tp thnh , Kh dit thnh , Kh dit o tch thnh . gi l cn tu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 616. LC THUYT13 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, ch c mt vi sai bit : T-kheo kho qun st nh tht i vi nm cn ny, ngi y i vi ba kt m on bin tri;14 l thn kin, gii th, nghi. gi l Tu--hon, khng cn ri vo php ng d, nht nh s hng thng n Chnh gic, cn by ln qua li tri, ngi, cui cng s cu cnh bin t ca kh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 617. LU TN15 Ti nghe nh vy:

i chnh, kinh 648 Pli, S 48 12 Sakhitta. on tri , tc on bin tri, on tr vi nhn thc ton din; xem Cu x 21 (tr.11218) Pli: pahapari. 15 i chnh, kinh 649 Pli, S 48 20 savnakhayo.
14

13

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, ch c mt vi sai bit: T-kheo i vi nm cn ny, sau khi qun sant nh tht, dt sch cc lu, ly dc gii thot. gi l A-la-hn, cc lu ht, vic cn lm lm xong, la cc gnh nng, c li mnh, ht cc hu kt, bng chnh tr m tm kho gii thot. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 618. SA-MN B-LA-MN16 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, ch c mt vi sai bit: [183a] Cc T-kheo, nu Ta i vi cn tn ny, s tp khi ca cn tn, s dit tn ca cn tn, con ng a n s dit tn ca cn tn m khng bit nh tht, rt cuc Ta gia cc chng ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn khng c cho l xut, l ly, tm la in o, cng khng thnh tu c V thng Chnh ng Chnh gic. Cng nh cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu cng ni nh vy. Ny cc T-kheo, do i vi cn tn ny, Ta bng chnh tr m qun st nh tht; do i vi s tp khi ca cn tn, s dit tn ca cn tn, con ng a n s dit tn ca cn tn, Ta bng chnh tr m qun st nh tht, nn gia chng ch Thin, Ma. Phm, Sa-mn, B-lamn, Ta xut, ly, tm la in o, Thnh tu V thng, Chnh ng Chnh gic. cn Tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

16

i chnh, kinh 650 Pli, S.48.6-7 Samaa-brahma.

KINH 619. SA-MN B-LA-MN (2)17 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi s sai bit: Cc T-kheo, i vi s tp khi ca cn tn ny, s dit tn ca cn tn, v ngt ca cn tn, s tai hon ca cn tn, s xut ly ca cn tn, m Ta khng bit nh tht, Ta khng c trong chng ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, cho l gii thot, l xut, l ly, tm la in o, l thnh tu V thng Chnh ng Chnh gic. Cng vy, cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu cng ni nh vy. Ny cc T-kheo, v i vi cn tn, s tp khi ca cn tn, s dit tn ca cn tn, v ngt ca cn tn, s tai hon ca cn tn, s xut ly cn tn, Ta bit nh tht, nn trong chng ch Thin, Ma, Phm, Samn, B-la-mn l gii thot, l xut, l ly, tm la in o, thnh tu c V thng Chnh ng Chnh gic. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 620. HNG18 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Nu T-kheo no i vi nm cn ny, hoc nhy bn hay y , t A-la-hn. Hoc mm hay yu km, t A-na-hm. Hoc mm hay yu km hn th t T--hm. Hoc mm hay yu km hn na th t Tu--hon. Ngi no y , thnh tu vic y , ngi no khng y , thnh tu vic khng y . 19 i vi nm cn ny
i chnh, kinh 651. chnh, kinh 652 Pli, S 48 14 Sakhitta. 19 Pli: paripra pariprakr rdheti, padesa padesakr radheti, ngi lm cho vin mn th hon thnh s vin mn; ngi ch lm mt phn th hon tt mt phn.
18 i 17

khng phi trng khng, khng kt qu. [183b] Nu ngi no i vi nm cn ny tt c u cho l khng, Ta ni ngi y thuc v s phm phu ngoi o. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 621. QUNG THUYT20 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi s sai khc: Nu T-kheo no, i vi nm cn ny m c s tng thng minh li, mn tc th s t A-la-hn cu phn gii thot. 21 Hoc nhu nhuyn hay yu km, s t thn chng.22 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t kin o.23 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t tn gii thot.24 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t Nht chng.25 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t T-hm. Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t gia gia.26 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km th s t tht hu.27 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t php hnh.28 Ni hoc nhu nhuyn hay yu km, s t tn hnh.29 gi l T-kheo v nhn duyn cn bala-mt, nn bit qu ba-la-mt,30 v nhn duyn qu ba-la-mt, nn bit
i chnh, kinh 653 Pli, S.48.15-16 Vitthra. Cu phn gii thot , i v A-la-hn chng c dit tn nh Pli: ubhatobhgavimutta. 22 Thn chng ; A-na-hm chng c dit tn nh Pli: kyasakkhin. 23 Kin o Pli: dihipatta. 24 Tn gii thot Pli: saddhvimutta. 25 Nht chng Pli: ekabjin. 26 Gia gia Pli: kolakola. 27 Tht hu Pli: sattakkhattuparama. 28 Php hnh , tc ty php hnh Pli: dhammnusrin. 29 Tn hnh tc ty tn hnh Pli: saddhnusrin. 30 Cn ba-la-la-mt, qu ba-la-mt , Pli: indriyavemattat phalavemattat hoti, do s sai bit ca cn m c s sai bit ca qu Pli: vemattat, chng loi sai bit; bn Hn c l pramita: ba-la-mt.
20

21

ngi ba-la-mt. 31 Ngi y nh vy, lm vic y ; ngi gim thiu, lm vic gim thiu. Cc cn ny khng phi rng khng, khng qu. Nu ngi no khng c cc cn ny, Ta ni k thuc vo s phm phu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 622. HU CN (1)32 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g l nm? Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Nm cn ny, cn tu nhip th tt c. Th nh cc th cy g ca nh, gc, cy n nc l trn ht, mi cy g khc u nng vo cy n nc m gi yn. Nh vy trong nm cn, tu thu nhip tt c nn tu trn ht. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 623. HU CN (2)33 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g gi l nm? Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Cn tn, nn bit, l bn bt hoi tnh. Cn tinh tn, nn bit, l bn chnh on. Cn nim, nn bit, l bn nim x. Cn nh, nn [183c] bit, l bn thin. Cn tu, nn bit, l bn Thnh . Cc cng c ny tu ng hng u, v tu nhip tr tt c. Cho n Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

31 32

Nhn ba-la-mt Pli: puggalavemattat, s sai bit v nhn cch. i chnh, kinh 654 Pli, S.48 52 Mallika. 33 i chnh, kinh 655 Pli, S 48.10 Vibhaga; 48 52 Mallika.

KINH 624. HU CN (3)34 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn, nhng g gi l nm? l Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Thnh t thnh tu cn tu th c th tu tp cn tn, y vin ly, y v dc, y tch dit, hng n x. gi l thnh tu cn tn. Thnh tu cn tn tc l cn tu. Nh cn tn, cng vy cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu cng ni nh vy. Cho nn, trong nm cn ny, cn tu ng hng u v nhip tr tt c. Th nh cc th cy g ca nh, gc, cy n nc l trn ht, mi cy g khc u nng vo cy n nc m gi yn. Cng vy trong nm cn, tu trn ht v tu thu nhip tt. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 625. HU CN (4)35 Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn, nhng g gi l nm? l Cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Thnh t thnh tu cn tn, hc nh vy: Thnh t sanh t t v th. B v minh che lp, i tri buc, chng sanh lu di tri ln qua li trong sanh t, khng bit bn t. C nhn nn c sanh t. Nu nhn vnh vin on tn th s khng c sanh t. V minh l khi ti tm v i lm chng ngi, ai nhp Bt-nit-bn? Ch c kh dit, kh dt, mt m, vng lng. Nh cn tn, cng vy cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu cng ni nh vy.

34 35

i chnh, kinh 656. i chnh, kinh 657 S 48 50 Saddh (v 225).

Trong nm cn ny, tu nhip tr tt c nn n l hng u. Th nh cy n nc ca nh, gc; v n gi vng cc cy nn n trn ht. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 626. HU CN (5)36 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn: cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Th no l cn tn? Tn tm m Thnh [184a] t pht khi ni Nh Lai,37 c gc r bn cht, m ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, Bla-mn cng cc php th gian khng th no ph hoi c; gi l cn Tn. Th no l cn tinh tn? l bn chnh on. Th no l cn nim? l bn nim x. Th no l cn nh? l bn thin. Th no l cn tu? l bn thnh . Nhng cng c ny u ly tu lm u. Th nh nh, gc, cy n nc l trn ht. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 627. HU CN (6)38 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g l nm? l cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Th no l cn tn? Thnh t c tm tnh tn ni s pht tm B ca Nh Lai;39 gi l cn Tn.
36 37

i chnh, kinh 658 Pli, S.48.10 Vibhaga. Pli: saddahati tathgatassa bodhi, tin tng s gic ng ca Nh lai. 38 i chnh, kinh 659 Pli, S.48 50 Saddha. 39 Pli, S.48.50: tathgate ekantagato abhippasanno, na so tathgate v tathgatassane v kakheyya v vikiccheyya v, v y mt mc tn thnh ni Nh Lai, khng hoi nghi hay phn vn i vi Nh Lai hay gio php ca Nh Lai.

Th no l cn tinh tn? Pht khi phng tin tinh tn ni s pht tm b- ca Nh Lai; gi l cn tinh tn. Th no l cn nim? Pht khi nim tng ni s ti s pht tm b- ca Nh Lai; gi l cn nim. Th no l cn nh? Tam-mui c pht khi ni s ti s pht tm B ca Nh Lai; gi l cn nh. Th no l cn tu? Tu c pht khi ni s pht tm b- ti s ca Nh Lai; gi l cn Tu. Th d v nh, gc, nh ni trn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 628. KH ON40 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm cn. Nhng g l Nm? l cn tn, cn tinh tn, cn nim, cn nh, cn tu. Nm cn ny, nu c tu tp, tu tp nhiu, tt c nhng kh qu kh, hin ti, vi lai u s dt sch. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh on kh, cng vy cu cnh bin t kh, on tn kh, dp tt kh, dit tn kh, qua dng kh, gii thot mi tri buc, tn hi sc, on tn tt c lu qu kh, hin ti, v lai; u cng ni nh vy.

40

i chnh, kinh 660.

17. TNG NG LC1 KINH 629. NH LC (1)2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v.[184b] By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C hai loi th lc. Nhng g l hai? Lc ca t trch3 v lc ca tu.4 Th no l lc ca t trch? Thnh t di gc cy, ngi trong rng vng, t duy nh vy: i vi c hnh ca thn, i hin ti ny v i sau chu bo c. Nu ta gy hnh vi c bi thn, t ta phi ch trch, khin cho ngi khc cng ch trch. i S ca ta cng ch trch,5 cc i c ng phm hnh ca ta cng ch trch. Ta s b khin trch theo php, ting c ca ta c n khp, sau khi thn hoi mng chung s a c th, sinh trong a ngc. on tr c hnh ca thn c hin bo v hu bo nh vy; tu thin hnh ca thn. Cng nh thn lm c; ming, lm c cng ni nh vy. gi l lc ca t trch. Th no l lc ca tu? T-kheo hc lc ca t trch. Thnh t sau khi thnh tu c lc ca t trch, ty thun m t c lc ca tu. Khi c c lc ca tu, lc ca tu s y . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 630. NH LC (2)6 Ti nghe nh vy:

Tng v o phm 3 Tng ng lc, gm cc kinh i chnh 661-730 (phn gia quyn 26) n Thun Hi bin, Tung 4 o phm, 11 Tng ng lc. Tng upng Pli, S 50 Balasayutta. 2 Hai sc mnh Pli, A.2.2.1 Balni. 3 Nguyn Hn: s lc Pli: paisakhnabala, sc mnh ca s gin trch, tc nng lc qun st v phn tch ca hu Xem Cu-x 1 (tr 1b) Bn Hn hiu theo ng nguyn sakh, con s. 4 Tu lc Pli, bhvanbala. 5 Ng i s dic ng hi 6 i chnh, kinh 662.

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Thnh t hc lc ca t trch thnh tu; tham, nhu, si hoc b tit ch, hoc b dt sch. Thnh t y trn lc ca t trch, xc lp trn lc ca t trch nh vy, ty thun m t c lc ca tu. Khi c c lc ca tu, lc ca tu s y . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 631. NH LC (3)7 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Ci g l lc ca tu? l bn nim x. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh bn nim x, cng vy tu bn chnh on, bn nh tc, nm cn, nm lc, by gic chi, tm chi Thnh o, bn o,8 bn php c,9 ch qun, cng ni nh vy. KINH 632. TAM LC (1)10 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ba th lc. Nhng g [184c] l ba? l lc tn, lc tinh tn, lc tu. Li c ba lc. Nhng g l ba? l lc tn, lc nim, lc tu. Li c ba lc. Nhng g l ba? l lc tn, lc nh, lc tu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
7

i chnh, kinh 663. T o , tc bn thng hnh. 9 T php c , tc bn php tch 10 Ba loi sc mnh i chnh, kinh 664.

KINH 633. TAM LC (2)11 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ba lc. l lc tn, lc tinh tn, lc tu. Nh vy T-kheo phi hc nh vy: Ta phi thnh tu lc tn, lc tinh tn, lc tu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 634. TAM LC (3)12 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ba lc: lc tn, lc nim, lc tu. Lc tn l th no? Khi Thnh t thm nhp tnh tn ni Nh Lai, c gc r vng chc, khng c ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn cng nhng k ng php no c th ph hoi c. gi l lc tn. Lc tinh tn l nhng g? l bn chnh on. Lc tu l nhng g? L bn thnh . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 635. T LC (1)13 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C bn lc. Nhng g l bn? L lc tn, lc tinh tn, lc nim, lc tu. Li c bn lc: lc tn, lc nim, lc nh, lc tu. Li c bn lc: lc gic, lc tinh tn, lc v ti, lc nhip.14

11 12

i chnh, kinh 665. i chnh, kinh 666. 13 Tham chiu Pli, A.4.152 Balni. 14 A ii 142: paisakhnabala (trch lc), bhvanbala (tu lc), anavajjabala (v ti lc), sagahabala (nhip lc).

Ba lc ca nhng kinh ny cng ni nh trn, nhng ch c mt vi sai bit: Lc gic l th no? Bit nh tht i vi php thin, bt thin; bit nh tht l c ti, khng ti; ang thn cn,15 khng thn cn; php thp km, php thng diu; php en, php trng; php c phn bit, php khng phn bit; php duyn khi, php phi duyn khi. gi l lc gic. Lc tinh tn l nhng g? L bn chnh on nh ni y trc. Lc khng ti l th no? L thn, ming, khng to ti; gi l lc khng ti. Lc nhip l nhng g? L bn nhip s. l hu th, i ng, hnh li, ng li. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan [185a] h phng hnh. KINH 636. T NHIP S16 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: B th ti thng, l php th. i ng ti thng, l khin thin nam t thch nghe, ni php ng lc. Hnh li ti thng l i vi ngi khng c tn khin c tn, xc lp trn tn; i vi ngi hoc gii th xc lp bng tnh gii; i vi ngi bn sn th bng b th; i vi ngi c tr hu th bng chnh tr m xc lp. ng li17 ti thng l, nu A-la-hn th trao cho ngi qu A-la-hn. A-na-hm th trao cho ngi qu A-na-hm. T--hm th trao cho ngi qu T--hm. Tu--hon th trao cho ngi qu Tu--hon. Ngi tnh gii th trao ngi khc bng tnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
15 16

Tp cn Pli: sevitabba. i chnh, kinh 668. 17 ng li , ta quen hiu l ng s Pli: samnattat, ng ng, nng ngi ln ngang mnh Hn c l samnattha, ng li, li bnh ng Theo gii thch ca kinh, nn hiu l ng ng: samnattat.

KINH 637. NHIP18 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Nu nh c php no nhip th i chng th tt c u trong bn nhip s. Hoc mt nhip th l b th, hoc mt nhip th l i ng, hoc mt nhip th l hnh li, hoc mt nhip th l ng li. trong thi qu kh, nhng php no nhip th i chng trong thi qu kh cng khng ngoi bn nhip s. Nhng php no s nhip th i chng trong thi v lai cng khng ngoi bn nhip s. Hoc mt php nhip th l b th, hoc mt php nhip th l i ng, hoc mt php nhip th l hnh li, hoc mt php nhip th l ng li. By gi Th Tn lin ni k rng: B th cng i ng, Hoc hnh vi hnh li, ng li cc hnh vi, Mi ty ch thch hp. Nh y nhip th gian, Nh xe ln nh gang.19 i khng bn nhip s, Qun n m nui con. Cng khng tn trng cha, Khng khim tn phng s. V c bn nhip s, V ty thun php ny. Cho nn c i s, c trm c th gian.20

18 19

Pli, A 4.32 Sagaha. Hn: cng , ng gang trong bnh xe Pli: ete kho sagah loke, rathhassva yyato, nhng nhip s ny trong i, nh ci cht trc xe khin xe ln. 20 Pli: yasm ca sagaha ete samavekkhanti pait, tasm mahatta papponti psas ca bhavanti, bc tr do qun st cc nhip s ny m t c s v i v c danh thm.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 638. T LC (2)21 [185b] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C bn lc. Nhng g l bn? l lc gic, lc tinh tn, lc v ti, lc nhip, nh trn ni. Nu T-kheo no thnh tu c bn lc ny, trnh xa c nm s s hi. Nhng g l nm? S khng sng, s ting xu, s gia m ng, s cht, s ng d, gi l nm s s hi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 639. T LC (3)22 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Thnh t thnh tu bn lc ny, phi hc nh vy: Ta chng s khng sng. V l do g m ta phi s khng sng? Nu ai m to hnh vi bt tnh bi thn, hnh vi bt tnh bi ming, hnh vi bt tnh bi , lm cc vic t tham, bt tn, bing nhc, khng tinh tn, mt nim, khng nh, c tu, keo ln khng nhip th; k ng s khng sng. Ta c bn lc, l gic lc, tinh tn lc, v ti lc, nhip lc. V thnh tu bn lc ny, vaayj chng nn s. Nh s khng sng, cng vy s ting xu, s gia m ng, s cht, s ng c cng ni nh trn.. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

21 22

i chnh, kinh 670 Pli, A.4 153 Pa. i chnh, kinh 671.

KINH 640. T LC (4) 23 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C bn lc, l gic lc, tinh tn lc, v ti lc, nhip lc. Gic lc l th no? l tu: i tu, thm tu, nan thng tu; gi l gic lc. Tinh tn lc l th no? Xa la php bt thin, t duy bt thin;24 php en, t duy en; php c ti, t duy c ti, php khng nn thn cn, t duy khng nn thn cn. Sau khi trnh xa cc php ny ri, nu i vi cc php thin, t duy thin; php trng, t duy trng, php v ti, t duy v ti, php nn thn cn, t duy nn thn cn, nhng php nh vy m tu tp, tng thng tinh cn, n lc phng tin, kham nng, chnh nim, chnh tr; gi l tinh tn lc. V ti lc, nhip lc nh kinh trn ni. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 641. NG LC25 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. [185c] By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm lc. Nhng g l nm? l tn lc, tinh tn l, nim lc, nh lc, tu lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 642. NG LC NG THNH TU26 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit:
23 24

i chnh, kinh 672. Bt thin s , ng ngha bt thin t duy. 25 i chnh, kinh 673 Pli, S.50.1 Gagpeyyla; Cf A.5.13 Sakhta 26 i chnh, kinh 674.

Cc T-kheo nn hc nh vy: Ta nn n lc tinh tn, thnh tu tn lc, tinh tn lc, nim lc, nh lc, tu lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 643. NG TRI NG LC27 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Tn lc kia, nn bit, l bn bt hoi tn. Tinh tn lc, l bn chnh on,. Nim lc l bn nim x. nh lc l bn thin. Tu lc l bn thnh . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 644. NG HC NG LC28 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Cho nn, cc T-kheo nn hc nh vy: Ta nn thnh tu tn lc, tinh tn lc, nim lc, nh lc, tu lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 645. NG HC LC29 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm hc lc, Nhng g l nm? Tn lc l hc lc,30 tinh tn lc l hc lc, tm l l hc lc, qu lc l hc lc, tu lc l hc lc. 31
27

i chnh, kinh 675 Pli, S.48.8 Dahabba; A.5.14 Vitthata, 5.15 Dahabba. i chnh, kinh 676. 29 i chnh, kinh 677 Cf A.5.1 Sakhita.
28

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 646. NG THNH HC LC32 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Cc T-kheo nn hc nh vy: Ta nn thnh tu tn lc l hc lc;33 nn thnh tu tinh tn lc l hc lc; nn thnh tu tm lc l hc lc; nn thnh tu qu lc l hc lc; nn thnh tu tu lc l hc lc. Sau khi Pht ni [186a] kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 647. QUNG THUYT HC LC34 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Tn lc l hc lc, l th no? T-kheo kho thm nhp tn tm i vi Nh Lai, gc r bn chc m cc Sa-mn, B-la-mn khc, ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, cng ng php khc khng th ph hoi; gi l cn Tn. Tinh tn lc l hc lc, l th no? L bn chnh on, nh ni y trc. Tm lc l hc lc, l th no? L h thn, xu h i vi php c, bt thin cc s phin no khi, s phi chu cc qu bo kh bc

Hc lc , nng lc ca hu hc Pli: sekhabala Xem cht 31 & 33 di. Nm lc theo Pli ibid.: saddh, tn, hir, tm, ottapa, qu, vriya, tinh tn, pa, hu. 32 i chnh, kinh 678 33 Pli: saddhbalena samanngat bhavissma sekhabalena, chng ti s thnh tu sc manh ca tn, l sc mnh ca hu hc. 34 i chnh, kinh 679 Pli, A.5.2 Vitthta.
31

30

bch ca sanh, lo bnh, t, u, bi, kh, no trong i v lai. gi l tm lc l hc lc. Qu lc l hc lc, l th no? L ly lm thn cc iu ng thn, t thn v cc php c, bt thin ca cc t duy phin no khi, s phi chu cc qu bo kh bc bch ca sanh, lo bnh, t, u, bi, kh, no trong i v lai. gi l qu lc l hc lc. Tu lc l hc lc, l th no? Thnh t tr tr tu, thnh tu tr tu v s sinh dit ca th gian, v s xut ly, ym ly ca Thnh Hin, v s bng quyt trch35 m chn chnh dit tn kh. gi l tu lc l hc lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 648. NG THNH HC LC36 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Cho nn cc T-kheo phi hc nh vy: Ta s thnh tu tn lc l hc lc, tinh tn lc, tm lc, qu lc, tu lc l hc lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 649. BCH PHP37 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu [186b] T-kheo no i vi php thin m thay i hoc thi tht, hay khng tr lu, T-kheo khc nn dng nm th bch php n qu trch h. Nhng g l nm? Bo rng: ng khng c tn thm nhp trong cc php thin. Nu y trn tn th c th xa la c php bt thin, tu cc php thin. ng khng tinh tn, khng h khng
35

Hn: quyt nh Pli: nibbedhikya. i chnh, kinh 680. 37 i chnh, kinh 681 Pli, A.5.5 Sikh.
36

thn; khng tu thm nhp php thin. Nu y trn tu, c th xa la cc php bt thin, tu cc php thin. Nu T-kheo no i vi Chnh php m khng i thay, khng thi tht, tr lu, T-kheo khc nn dng nm th bch php n chc mng. Nhng g l nm? C chnh tn thm nhp php. Nu y trn tn, xa la c php bt thin, cc php thin. C tinh tn, c tm, c qu, c tu thm nhp. Nu ngi no y c vo tu, xa la c php bt thin, tu cc php thin. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 650. BCH PHP(2)38 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo no hon gii, thi tht gii, T-kheo khc nn dng nm th bch php n qu trch. Nhng g l nm? Hoc T-kheo khng c tn i vi php thin. Nu y trn tn, trnh xa php bt thin, tu cc php thin. Hoc khng c tinh tn, tm, qu, v tu thm nhp php thin. Nu y trn tu, xa la php bt thin, tu cc php thin. Nu c T-kheo sut i thanh tnh thun nht, phm hnh thanh bch, T-kheo khc nn dng nm th bch php n an i, khuyn khch, nh trn ni. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 651. BT THIN PHP39 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu c T-kheo no, hoc khng mun sanh ra php c bt thin; T kheo y hy c tn tm ni php thin. Hoc tn b thi gim, an tr bt tn lu di, v cc php bt thin li sanh, cho n nu mun cho cc php c bt thin khng cn sanh; T kheo y hy c tinh tn,
38 39

i chnh, kinh 682 Pli, A.5.5 Sikkh. i chnh, kinh 683.

tm, qu, tu. Nu m tinh tn, tm, qu, tu lc b thi gim, tr lu vi c tu, php c bt thin s sanh ra. Nu T-kheo no y trn tn, T kheo y s xa la c php bt thin, tu cc php thin. Ngi no y c vo tinh tn, tm, qu, tu, ngi y la c php c bt thin, v tu cc php thin. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 652. THP LC40 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo no i vi sc sanh tm ym ly, ly dc, dit tn, khng sanh khi, gii thot; gi l A-la-ha Tam-miu-tam Pht-. i vi th, tng, hnh, thc cng ni nh vy. Li, nu T-kheo [186c] no i vi sc sanh tm ym ly, ly dc khng sanh khi, gii thot; gi l A-la-hn tu gii thot. i vi th, tng, hnh, thc cng ni nh vy. Ny cc T-kheo, gia Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic v Ala-hn tu gii thot, c nhng g sai khc? Cc T-kheo bch Pht: Th Tn l gc ca php, l mt ca php, l ni y c ca php, xin v chng con m ni. Cc T-kheo sau khi nghe xong s lnh th, phng hnh. Pht bo cc T-kheo: Hy lng nghe v suy ngh k! Ta s v cc ngi m ni. Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic i vi php trc kia cha nghe, c th t gic tri, ngay trong i hin ti t thn chng ng, thnh Chnh gic, i vi i v lai th c th ging ni Chnh php, gic ng cc Thanh vn; tc l, bn nim x, bn chnh on, bn nh tc, nm cn, nm lc, by gic chi, tm chi Thnh o. gi l Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic. i vi php cha chng c th c th s chng c; phm hnh cha ch c th ch; c th kho bit o,
i chnh, kinh 684 Cf M.12 Mahshanda-sutta; A.10.21 Sha Hn: No 125(46.4)
40

kho ni o, v chng sanh m dn ng. Sau khin Thanh vn thnh tu ty thun php, ty thun o, vui thch vng li gio gii, gio th ca i S, nn kho thm nhp Chnh php. gi l nhng s sai khc gia Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic v Ala-hn tu gii thot. Li na, c nm hc lc, mi lc Nh Lai. Nhng g l hc lc? l tn lc, tinh tn lc, nim lc, nh lc, tu lc. Nhng g l mi lc ca Nh Lai? Nh Lai bit nh tht v x, phi x, gi l lc th nht ca Nh Lai. NU Thnh tu lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng, rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai bit nh tht v nguyn nhn, trng hp, bo ng ca php th bi nghip41 qu kh, v lai, hin ti; gi l lc th hai ca Nh Lai. Thnh t c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic bit nh tht v nhim c, thanh tnh, x tnh,42 ca cc thin, gii thot, tam mui, chnh th, gi l lc th ba ca Nh Lai. Thnh tu c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, [187a] Nh Lai bit nh tht nhng sai bit cn tnh khc nhau ca tt c cc loi chng sanh; gi l lc th t ca Nh Lai. Thnh t c lc ny Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t.

Nghip php th nhn s bo Pli M i 70): kammasamdnna hnaso hetuso vipka, nhn v duyn bo ng ca s th nghip. 42 Pli ibid.: (...) sampattna sakilesa vodna vuhna, (bit) s tp nhim, thanh tnh v xut ly ca cc (...) chnh th (hay ng tr).

41

Li na, Nh Lai bit nh tht v tt c mi gii43 ca chng sanh; gi l lc th nm ca Nh Lai. NU Thnh tu c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai bit nh tht v tt c cc gii loi khc nhau ca th gian chng sanh; gi l lc th su ca Nh Lai. Thnh t c lc ny Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai bit nh tht v tt c ch x o,44 gi l lc th by ca Nh Lai. Thnh tu c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai bit nh tht v tc mng, nh nhng s khc nhau trong i sng, t mt i cho n trm, nghn i, t mt kip cho n trm, nghn kip; Ta by gi sinh vo chng tc nh vy, dng h nh vy, tn nh vy, n nh vy, cm gic kh vui nh vy, tui th nh vy, sng lu nh vy, mng sng chm dt nh vy; ch kia Ta cht i, ch ny sinh ra, ch ny sinh ra, ch kia cht i, hnh nh vy, nhn nh vy, phng nh vy; gi l lc th tm ca Nh Lai. NU Thnh t c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai bng thin nhn hn mt ngi thng, thy chng sanh lc sinh lc cht, p, xu, thua, hn, hng v ng d, hng v ng thin, theo nghip m th bo, tt c bit nh tht; chng sanh ny do nghip c ca thn thnh tu, do nghip c ca ming, thnh tu, hy bng Hin Thnh, s mc nghip t kin, v nhn duyn ny, sau khi thn hoi mng chung, s a vo ng d, sanh vo trong a ngc; chng sanh ny, thn lm vic thin, ming, lm vic

Chng chng gii Pli: nndhimutti, mi xu hng (nng lc nhn thc) d bit. 44 Nht thit ch o x , bin th hnh tr lc Pli: sabbatthagmini paipada, (bit) con ng dn n tt c mc ch.

43

thin, khng hy bng Hin Thnh, s lnh nghip chnh kin, v nhn duyn ny, sau khi thn hoi mng chung, s sanh v ng thin ci Tri; tt c bit nh tht; gi l lc th chn ca Nh Lai. Thnh tu c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Li na, Nh Lai cc lu dt sch, tm gii thot v lu, tu gii thot, hin ti t chng tri, thn tc [187b] chng, t bit rng, S sinh ca Ta dt, phm hnh lp, nhng g cn lm lm xong, khng cn ti sinh kip sau na. gi l lc th mi ca Nh Lai. Thnh t c lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng rng ln ting rng s t. Mi lc ny ch c Nh Lai mi thnh tu. chnh l nhng s khc bit gia Nh Lai v Thanh vn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 653. NH MU45 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Th nh a tr, cha m sanh ra ri giao n cho nh mu, ty thi xoa bp v v, ty thi tm gi, ty thi cho b mm, ty thi trng chng. Nu ngi nh mu khng cn thn, a tr hoc bc c, bc t, hay cc vt d cho vo ming n. Lc ny nh mu lin bo n nh ra, kp thi loi ra th tt. Nu a tr khng th t mnh nh ra c, nh mu phi dng tay tri gi u n, tay phi tm cch mc vt nghn ra. Tuy lc a tr b au n tht, nhng nh mu v mun lm cho a tr an lc lu di, nn phi kh tm tm cch mc vt lm nghn ra. Pht bo cc T-kheo: Nu a tr ln ln hiu bit, phn bit c ri, n c cn em c, t, hay vt d b vo trong ming na khng?
45

i chnh, kinh 685.

Cc T-kheo bch Pht: Khng vy, bch Th Tn. a tr khi ln khn, hiu bit phn bit c ri, i vi cc vt d cn khng dng chn chm vo, hung chi l b vo trong ming. Pht bo cc T-kheo: a tr lc cn nh, nh mu ty thi sn sc, trng chng, v khi n ln ln y tr tu ri, nh mu bung x, khng cn theo di, v n trng thnh, khng t bung lung na. Cng vy, ny cc T-kheo, cc Thanh vn mi hc, tr tu cha y , Nh Lai s ty thi em gio php truyn dy m trng nom. Nhng Thanh vn hc lu, tr tu su xa, kin c, Nh Lai bung x, khng cn ty thi n cn truyn dy, v thnh tu c tr tu nn khng cn bung lung na. Cho nn, Thanh vn c nm th hc lc, cn Nh Lai th thnh tu mi tr lc, nh trn ni y . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 654. S T HNG46 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh Lai c su th lc. Thnh tu c su lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c tr ti thng x nh Pht qu kh, [187c] c th chuyn Phm lun, gia i chng, rng ln ting rng s t. l lc th nht ca Nh Lai, bit nh tht v x, phi x. Li na, Nh Lai bit nh tht v s th php bi nghip47 qu kh, v lai, v hin ti. Nh trn ni y . l lc th hai ca Nh Lai. Li na, Nh Lai bit nh tht v thin gii thot, tam-mui, chnh th. Nh trn ni y . gi l lc th ba ca Nh Lai.

46 47

i chnh, kinh 686 A.6.64 Shanda. Hn: tm lc php th Chnh xc l nghip php th (Pli: kammasamdna) nhng chp nhm l lc php th Xem kinh i chnh 684.

Li na, Nh Lai bit nh tht v nhng s vic trong i trc ca thi qu kh. Nh trn ni y . gi l lc th t ca Nh Lai. Vi thin nhn thanh tnh ca Nh Lai vt qua mt ngi thng thy cc chng sanh cht ni ny sinh ra ni kia. Nh trn ni y . gi l lc th nm ca Nh Lai. Li na, lu kt ca Nh Lai dit ht, tm gii thot v lu, tu gii thot. Nh trn ni y Cho n gia chng, rng ln ting rng s t. gi l lc th su ca Nh Lai. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 655. S T HNG (2)48 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Nu c ngi n hi Ta v tr lc x, phi x ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v tr lc, x, phi x ca Nh Lai. Li, hoc c ngi n hi v tr lc php th bi nghip49 ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v tr lc php th bit nghip ca Nh Lai. gi l tr lc th hai ca Nh Lai. Hoc c ngi n hi v tr lc thin nh, gii thot, tam-mui, chnh th ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni hi v tr lc thin nh, gii thot, tam-mui, chnh th ca Nh Lai. Hoc c ngi n hi v tr lc i trc, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v i trc ca Nh Lai.

i chnh, kinh 687 Pli, A.6.64 Shanda. T d lc th ; tr lc nhnthc nghip bo sai bit, nh trong kinh i chnh 864 trn.
49

48

Hoc c ngi li n hi v tr lc thin nhn ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v s kin thin nhn ca Nh Lai. Hoc c ngi n hi v tr lc lu tn ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v tr lc lu tn ca Nh Lai. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 656. THT LC50 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C by lc. Nhng g l by? L tn lc, tinh tn lc, tm lc, qu lc, nim lc nh lc,[188a] tu lc. By gi, Th Tn lin ni k rng: Tn lc, tinh tn lc, Tm lc v qu lc; Chnh nim, nh, tu lc, gi l by lc. Ngi thnh tu by lc, L dt sch hu lu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 657. NG THNH THT LC51 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C by lc nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Cho nn T-kheo, phi hc nh vy: Ta s thnh tu tn lc. Cng vy, tinh tn lc, tm lc, qu lc, nim lc, nh lc, tu lc cng phi hc.

50 51

i chnh, kinh 688 A.7.3- 4 Bala; 5 Dhana. i chnh, kinh 889.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 658. THT LC (2)52 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C by lc, nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: By gi, Th Tn lin ni k rng: Tn lc, tinh tn lc, Cng ni tm, qu lc; Nim lc, nh, tu lc, gi l by lc. Ngi thnh tu by lc, Chng dt cc hu lu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 659. QUNG THUYT THT LC53 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C by lc. Nhng g l by? L tn lc, tinh tn lc, tm lc, qu lc, nim lc, nh lc, tu lc. Tn lc l th no? Pht khi tn tm su xa, vng chc i vi Nh Lai, m ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, cng nhng k ng php khc khng th no ph hoi c; gi l tn lc. Tinh tn lc l nhng g? L bn chnh on. Nh trn ni y . Tm lc l th no? L h thn v php c bt thin. Nh trn ni. Qu lc l th no? i vi vic ng thn nn thn, thn v nhng php c bt thin khi ln. Nh trn ni. Nim lc l nhng g? L bn nim x. Nh trn ni.
52 53

i chnh, kinh 690. i chnh, kinh 691.

nh lc l nhng g? L bn thin. Nh trn ni. Tu lc l nhng g? L bn Thnh . Nh trn ni. Sau khi Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo [188b] nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 660. BT LC54 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C tm lc. Tm lc l nhng g? Lc ca vng gi l s t ti; lc ca i thn l on s; lc ca ngi n l s kt hn;55 lc ca tr con l khc; lc ca ngi ngu l s khen ch; lc ca ngi hit hu l s thm st; lc ca ngi xut gia l s nhn nhc; lc ca ngi hc rng l s tnh ton. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 661. QUNG THUYT BT LC56 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: Lc ca vua t ti, l oai lc ca vua biu hin bng s t ti. Lc ca i thn x kin, l lc ca i thn biu hin bng cch x kin. Lc ca ngi n kt hn, l lc ca ngi n biu hin bng kt hn. Lc ca tr khc, l lc ca a tr biu hin bng ting khc. Lc ca ngi ngu khen ch, l s khen ch khi xc s theo php ca ca ngi ngu. Lc ca tr tu thm st, l s thm st thng th hin ca ngi tr tu. Lc ca ngi xut gia nhn nhc, l s nhn nhc m ngi xut gia lun lun th hin. Lc ca ngi hc rng tnh ton, l s suy t tnh ton m ngi hc rng lun lun th.

54 55

i chnh, kinh 692 Tham chiu, Hn: No 125(38.11); Pli: A.8.27 Bala. Kt hn Pli: kodhabala, sc mnh ca s gin hn. 56 i chnh, kinh 693 Cf No 125(38.11); A.8.27 Bala.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 662. X-LI-PHT VN57 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi X-li-pht i n ch Th Tn, nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: T-kheo lu tn c bao nhiu lc? Pht bo Xa-li-pht: T-kheo lu tn c tm lc. Nhng g l tm? T-kheo lu tn, tm thun hng v s vin ly, chy rt vo vin ly, chuyn vn su vo s vin ly; tm thun hng v s thot ly, chy rt vo thot ly, chuyn vn su vo s vin ly thot ly; thun hng v Nit-bn, chy rt vo Nit-bn, chuyn vn su vo Nit-bn. Khi thy nm dc th nh thy hm la; khi thy ri, i vi dc nim, dc th, dc trc, tm dt khot khng tr vo, tu bn nim x, bn chnh on, bn nh tc, nm cn, nm lc, by gic chi, tm phn Thnh o. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 663. D T-KHEO VN58 Nh kinh Tn gi X-li-pht hi, kinh T-kheo khc hi [188c] Pht cng vy. KINH 664. VN CH T-KHEO59 Kinh hi cc T-kheo, cng ni nh trn. KINH 665. CU LC60 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

57 58

i chnh, kinh 694 Pli, A.8.28 Bala. i chnh, kinh 695. 59 i chnh, kinh 696. 60 i chnh, kinh 697 Cf A.8.28 Bala.

C chn lc. Nhng g l chn? l tn lc, tinh tn lc, tm lc, qu lc, nim lc, nh lc, tu lc, t trch lc, tu lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 666. QUNG THUYT CU LC61 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C chn lc. Nhng g l chn? l tn lc, tinh tn lc, tm lc, qu lc, nim lc, nh lc, tu lc, t trch lc, tu lc. Tn lc l th no? Nh trn ni, pht khi tin tm chn chnh vng chc su xa ni Nh Lai. Tinh tn lc l nhng g? Nh trn ni, l bn chnh on. Tm lc l th no? Nh trn ni. Qu lc l th no? Nh trn ni. Nim lc l th no? Nh trn ni, sng qun nim thn trn thn. nh lc l th no? L bn thin. Tu lc l th no? L bn Thnh . T trch lc l th no? t ca bc Thnh, hoc ni phng vng hay di gc cy, cn phi hc nh vy: Ngi c hnh vi c bi thn, ngay trong hin ti v, i sau s nhn lnh qu bo c. Nh ni y trn. Tu lc l th no? L tu bn nim x. Nh trc ni. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 667. THP LC62 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

61 62

i chnh, kinh 698.. i chnh, kinh 699.

C mi lc. Nhng g l mi? Lc ca vng gi l t ti, lc ca i thn l on s, lc ca cng xo l my mc, lc ca gic cp l ao kim, lc ca ngi n l kt hn, lc ca tr con l khc, lc ca ngi ngu l s khen ch, lc ca ngi hit hu l s thm st, lc ca ngi xut gia l s nhn nhc, lc ca ngi hc rng l s tnh ton Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 668. QUNG THUYT THP LC63 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh trn ni, nhng c mt vi sai bit: [189a] Lc ca vua t ti, l s biu hin oai lc ca vua bng s t ti. Lc ca i thn x kin, l lc ca i thn biu hin bng cch x kin. Lc ca cng xo my mc, l ngi ch to ra my mc biu hin lc bng cng xo ca n. Lc ca gic cp ao kim, l bn gic cp quyt biu hin lc ca n bng ao kim. Lc ca ngi n kt hn l lc ca ngi n biu hin bng kt hn. Lc ca tr khc, l lc ca a tr biu hin bng ting khc. Lc ca ngi ngu khen ch, l s khen ch khi xc s theo php ca ca ngi ngu. Lc ca tr tu thm st, l s thm st thng th hin ca ngi tr tu. Lc ca ngi xut gia nhn nhc, l s nhn nhc m ngi xut gia lun lun th hin. Lc ca ngi hc rng tnh ton, l s suy t tnh ton m ngi hc rng lun lun th hin. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 669. NH LAI LC64 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

63 64

i chnh, kinh 670.. i chnh, kinh 701 Cf A.10.21 Sha Xem kinh i chnh 684.

C mi lc ca Nh Lai. Thnh tu lc ny, Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic t c ti thng x nh Pht qu kh, c th chuyn Phm lun, gia i chng, rng ting rng s t. Nhng g l mi? Nh Lai bit nh tht v x, phi x, gi l lc th nht, cho n lutn, ni nh trn.65 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 670. NH LAI LC66 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Nu c ngi n hi Ta v tr lc x, phi x ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v tr lc, x, phi x ca Nh Lai. Nh ni y trn.67 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 671. NH LAI LC68 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu c php no m c thng gii, thn tc chng, tt c u do tr v y ca Nh Lai pht sinh ra. Nu T-kheo no n lm t ca Ta, m khng nnh ht, khng gi ngy, sinh tm ngay thng; Ta s ni php cho ngi , gio gii truyn dy. Bui sng Ta ni php cho, gio gii, truyn dy; n lc gia tra ngi y t n ch thng tin. Nu chiu ti Ta ni php cho ngi y, gio gii truyn dy; n sng sm hm sau ngi y t n ch thng tin. Khi c

Nh kinh i chnh 684. i chnh, kinh 702. 67 Nh kinh i chnh 687 68 i chnh, kinh 703.
66

65

truyn dy nh vy ri, ngi y sanh tm ngay thng; tht th bit tht, khng tht th bit khng tht, trn th bit l trn, khng trn th bit l khng trn. Nhng iu nn bit, nn thy, nn chng c, nn thng tri, tt c u c bit r. Trng hp y c xy ra. gi l nm lc ca hu hc, v mi [189b] lc ca Nh Lai. Nhng g l nm lc ca hu hc? l tn lc, tinh tn lc, nim lc, nh lc, tu lc. Mi lc ca Nh Lai. Nhng g l mi? Bit nh tht x phi x.69 Nh ni mi lc y trn. Nu c ngi n hi Ta v tr lc x, phi x ca Nh Lai, Ta nh iu c s tri, s kin, gic ng, thnh ng chnh gic, v ngi kia m ni v tr lc, x, phi x ca Nh Lai cho n tr lc lu tn, cng ni nh vy. Ny cc T-kheo, tr lc x phi x Ta ni l nh ch chng phi khng nh, cho n tr l lu tn, ta ni l nh, chng phi khng nh. inh l chnh o. Phi nh l t o. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. 18. TNG NG GIC CHI70 KINH 672. BT CHNH T DUY71 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu khng chnh t duy,72 tham dc trin ci cha khi s khi; tham dc trin ci khi s tng trng rng ln. Sn nhu, thy min, tro hi, v nghi trin ci cha khi th s khi; sn nhu, thy min, tro hi, v nghi ci khi s tng trng rng ln. Nim gic
Trong nguyn bn: nh tht tri phi x: c s chp nhm. Tng v o phm 4 Tng ng giac chi, gm cc kinh i chnh 704-747 (phn cui quyn 26, trn quyn 27) n Thun Hi bin, Tng iv o phm 12 Tng ng gic chi Quc dch, 4 Tng ng B- phn Phn ln tng ng Pli, S 46 Bojjhagasayutta. 71 i chnh, kinh 704 Pli, S.46.24 Ayonisa. 72 Bt chnh t duy Pli: ayoniso manasikaroto, khng tc nh l.
70 69

chi cha khi s khng khi; nim gic chi khi s thi tht. Trch php, tinh tn, khinh an, h, nh, x gic chi cha khi s khng khi; trch php, tinh tn, khinh an, h, nh, x gic chi khi s thi tht. T-kheo chnh t duy, tham dc ci cha khi s khng khi; tham dc ci khi s khin dit. Sn nhu, thy min, tro hi, v nghi ci cha khi s khng khi; sn nhu, thy min, tro hi, v nghi ci khi s on. Nim gic chi cha khi s khi; khi ri th s ti sanh khin thm rng; trch php, tinh tn, y, h, nh, x gic chi cha khi s khi; khi s ti sanh khin thm rng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 673. BT THI73 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm php thi tht. Nhng g l nm? l tham dc, sn nhu, thy min, tro hi, v nghi ci. gi l php thi tht. Nu tu tp by gic chi, tu tp nhiu, s khin tng rng. gi l php bt thi. Nhng g l by? nim gic chi, trch php gic chi, tinh tn gic chi, khinh an74 gic chi, h gic chi, nh gic chi, x gic chi. gi l php bt thi. [189c] Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 674. CI75 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm php, c th lm cho en ti, c th l cho khng mt, c th lm cho khng tr, c th lm cho st gim tr tu, chng phi minh, chng phi ng gic, chng chuyn hng Nit-bn. Nhng g l
73 74

i chnh, kinh 705 Pli, S.46.37 Vuhi. Nguyn Hn: . 75 Pli, S.46.40 Nvaraa.

nm? l tham dc, sn nhu, thy min, tro hi, v nghi. Nh vy, nm php ny c th lm cho en ti, c th lm cho khng mt, c th lm cho khng tr, chng phi minh, chng phi chnh gic, chng chuyn hng Nit-bn. Nu c by gic chi, c th lm nh sng ln, c th lm con mt, tng trng tr tu, l minh, l chnh gic, chuyn hng Nit-bn. Nhng g l by? l nim gic chi, trch php gic chi, tinh tn gic chi, khinh an gic chi, h gic chi, nh gic chi, x gic chi, lm nh sng ln, c th lm con mt, tng trng tr tu, l minh, l chnh gic, chuyn hng Nit-bn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 675. CHNG CI76 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm chng, nm ci,77 phin no ni tm,78 lm st gim tr tu v, l phn chng ngi, chng phi minh, chng phi chnh gic, chng chuyn hng Nit-bn. Nhng g l nm? l tham dc ci, sn ci, thy min ci, tro hi ci, nghi ci. Nm ci ny l che kn, l bao ph, phin no ni tm, khin cho tr tu b suy gim, l phn chng ngi, chng phi minh, chng phi ng gic, chng chuyn hng Nit-bn. Nu l by gic chi, chng che kn, chng bao ph, chng phin no ni tm, tng trng tr tu, l minh, l chnh gic, chuyn hng Nit-bn. Nhng g l by? l nim gic chi v.v Nh ni trn cho n x gic chi. Nh by gic chi ny chng che kn, chng bao ph, chng phin no ni tm, tng trng tr tu, l minh, l chnh gic, chuyn hng Nit-bn.

76

i chnh, kinh 707 Pli, S.46.38 varaa-nvaraa. 77 Ng chng ng ci Pli: paca vara nvaran, nm chng ci, chng ngi v ngn che. 78 Phin no tm Pli: cetaso upakkiles, l nhng ty phin no ca tm: l nhng th lnm u tm.

By gi, Th Tn lin ni bi k rng: Tham dc, sn nhu ci, Thy min, tro hi, nghi; Nh nm th ci ny, Tng trng cc phin no. Nm ci che th gian, m su kh c; Ngn che i chng sanh, Khin khng thy chnh o. [189c] Nu c by gic chi, Th c th chiu sng; Ch li chn tht ny, ng Chnh gic ni. Nim gic chi l u, Trch php, chnh t duy; Tinh tn, khinh an79, h, Tam-mui, x gic chi. Nh by gic chi ny, Chnh o ca Mu-ni; Ty thun ng i Tin, Thot s hi sanh t. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 676. TH80 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Thin gia nam t vt b ccc i, xut gia hc o;o b ru tc, mc ca-sa, chnh tn sng khng nh, xut gia hc o. Trong s xut gia nh vy, c ngi ngu si, nng vo ni xm lng, thnh p; sng p y mang bt vo thn kht thc, nhng v khng kho gi thn, khng gi gn ca cc cn, khng nhip thu cc nim mnh, nn khi nhn thy nhng thiu n trang im xinh p, sinh tm m nhim, khng
79 80

c khinh an. i chnh, kinh 708 Gc cy Pli, S.46.39 Rukkha.

chnh t duy, tm chy theo nm bt sc tng, tng n sc dc, lm cho tm dc hng hy, thiu t tm, thiu t thn, tr li gii, tr v th gian, t tht li chm m. Trong khi ym ly vic i, xut gia hc o ri m cn nhim m tr li, lm tng thm cc ti nghip t ph hoi, che lp, chm m. C nm loi cy ln, ht mm ca n rt nh, nhng cy ln ln th to ln, bng cy c th che ti cc loi cy tp nh, khin m u ho a, khng sanh trng c. Nhng g l nm? l cy kin-gi-da,81 cy ca-t-a-la, 82 cy a-thp-ba-tha,83 cy u-m-bt-la,84 cy ni-culu-tha.85 Nh vy, nm loi cy i th86 ny, tuy mm ca n rt nh, nhng t t pht trin ln ln, bng ca n che khut cc cy nh, c th khin cho tt c b che khut r xung. Nhng g l nm? l tham dc ci, dn dn tng trng; l sn nhu, 87 thy min, tro hi, nghi ci, dn dn tng trng. V tng trng, nn khin cho thin tm b che khut r xung. Tu tp by gic chi, tu tp nhiu, s chuyn thnh bt thi. Nhng g l by? Nim gic chi, trch php, tinh tn, kinh an, h, nh, x gic chi. Tu tp by gic chi nh vy, tu tp nhiu, s chuyn thnh bt thi chuyn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 677. THT GIC CHI88 [190b] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. T-kheo chuyn nht tm mnh, lng nghe Chnh php, c th on nm php; tu tp by php khin cho cng lc cng thng tin mn tc. on nm php g? Tham dc ci, sn nhu ci, thy min ci,
Kin gi da Pli: kacchaka. Ca-t-a-la Pli: kapithaka. 83 A-thp-ba-tha Pli: assattha. 84 u-m-bt-la Pli: udumbara. 85 Ni-cu-lu-a Pli: nigrodha. 86 Nguyn Hn: tm th , c th nhm Pli: mahrukkha, cy i th. 87 Trong bn thiu sn nhu Thm vo cho . 88 i chnh, kinh 709. Pli, S.46.23 hna.
82 81

tro hi ci, v nghi ci, l nm php cn phi on. Tu tp by php g? Nim gic chi, trch php gic chi, tinh tn gic chi, khinh an gic chi, h gic chi, nh gic chi, v x gic chi. Tu by php ny cng lc cng thng tin mn tc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 678. THNH PHP89 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Thnh t c tn tm thanh tnh, chuyn tinh nghe php, c th on c nm php, tu tp by php, khin cho c y . Nhng g l nm? Tham dc ci, sn nhu, thy min, tro hi, v nghi ci. y l nhng ci cn on. Nhng g l by php? Nim gic chi, trch php, tinh tn, khinh an, h, nh, x gic chi. By php ny c tu tp y , vi ngi c tnh tn; gi l tm gii thot; ngi c tr gi l tu gii thot. Nu ngi no b tham dc nhim tm th s khng c c, s khng c lc; ngi no b v minh nhim tm, tr tu khng trong sch. Cho nn, T-kheo la tham dc, tm gii thot; la v minh, tu gii thot. Nu T-kheo la tham dc, t thn tc chng tm gii thot; la v minh, tu gii thot, gi l Tkheo on i phc, kt mn, chng c hin qun, cu cnh bin t kh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 679. V Y90 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong ni K-x-qut, thnh Vng X. By gi c Vng t V y91 thng ngy i b, thong th do chi, i n ch c Pht. Sau khi din kin cho hi Th Tn xong, ng ngi xung mt bn, bch Pht rng:
89

90 i

i chnh, kinh 710. chnh, kinh 711. Pli, S.46.56 Abhaya. 91 V y Vng t Pli: Abhaya rjakumra.

Bch Th Tn, c Sa-mn, B-la-mn thy nh vy, ni nh vy: 92 Chng sanh phin no, khng nhn, khng duyn; chng sanh thanh tnh, khng nhn, khng duyn.93 Cn Th Tn th th no? Pht bo V y: Cc Sa-mn, B-la-mn ni nhng iu m h khng suy ngh, ngu si, khng phn bit, khng kho lo, chng bit suy ngh, chng bit suy lng nn ni: Chng sanh phin no, khng nhn, khng duyn; [190c] chng sanh thanh tnh, khng nhn, khng duyn nh vy. V sao? Chng sanh phin no c nhn, c duyn; chng sanh thanh tnh, c nhn, c duyn. Chng sanh phin no c nhn g, duyn g? Chng sanh thanh tnh c nhn g, duyn g? Tham dc chng sanh tng thng nn i vi ca ci, vt ca ngi khc khi ln lng tham, ni rng: Vt ny l s hu ca ti th tt. N yu thch khng mun xa la. i vi chng sanh khc khi ln lng sn hn, hung c, toan tnh, mun nh, mun tri, chn p, gia lm nhng vic tri o, to ra cc nn, khng t b sn nhu. Thn ham ng ngh, tm li li bing, tm lun dao ng; bn trong khng tch tnh, tm thng nghi hoc, nghi qu kh, nghi v lai, nghi hin ti. Ny V y, v nhng nhn nh vy, nhng duyn nh vy, nn chng sanh phin no; v nhng nhn nh vy, nhng duyn nh vy nn chng sanh thanh tnh . V y bch Pht: Tha C m, mt phn trin ci l phin no tm, hung chi l tt c! V y li bch Pht: Bch C m, chng sanh thanh tnh c nhn g, c duyn g? Pht bo V y: Nu B-la-mn no c mt nim th thng, quyt nh thnh tu; nhng vic lm t lu, nhng li ni t lu, c th ty theo nh

92

S 46. 56: thuyt ca Prao Kassapo: natthi natthi paccayo aya adassanya, khng c nhn, khng c duyn cho s v tr, v kin. 93 Cf. D 2. Samaaphala: natthi he tu natthi paccayo sattna sakilesya sattna vuddhiy, khng nhn, khng duyn cho s nhim ca chng sanh cho s thanh tnh ca chng sanh.

ngh, ngay lc y tu tp nim gic chi. Sau khi nim gic chi c tu tp, nim gic c vin mn. Khi nim gic o0c vin mn, c s tuyn trch, phn bit, t duy, lc by gi tu tp trch php gic chi. Sau khi tu tp trch php gic chi, trch php gic dc vin mn. Sau khi tuyn trch, phn bit, suy lng php, n lc tinh tn; y, tu tp tinh tn gic chi. Sau khi tu tp tinh tn gic chi, tinh tn gic c vin mn. Sau khi n lc tinh tn, hoan h s sanh, xa la cc tng v thc n, tu h gic chi. Sau khi tu h gic chi, h gic c vin mn. Sau khi h gic chi c vin mn, thn v tm khinh an94; lc y tu khinh an gic chi. Sau khi tu khinh an gic chi, khinh an gic gic chi c vin mn. Su khi thn khinh an ri, c an lc. Sau khi an lc, tm nh; khi y tu nh gic chi. Sau khi tu nh gic chi, nh gic c vin mn. Sau khi nh gic chi c vin mn, tham i b dit v tm x sanh; khi y tu x gic chi. Sau khi tu x gic chi, x gic c vin mn. Nh vy, ny V y, do nhn ny, duyn ny m chng sanh thanh tnh. V y bch C-m: Nu mt phn (trong by gic chi ny) y , cng khin cho chng sanh thanh tnh, hung chi l tt c. V y bch Pht: Bch C-m, Kinh ny tn g, v phi phng tr nh th no? Pht bo vng t V y: Nn gi y l kinh Gic chi. V y bch Pht: Bch C-m, [191b] y l gic chi ti thng. Bch C-m, Con l Vng t, an lc, m vn thng cu an lc, nhng t khi ra vo. Nay ln trn ni, t chi tuy mi mt, nhng c nghe C-m ni kinh gic chi nn qun tt c mi s mt nhc. Sau khi Pht ni kinh ny xong, Vng t V y sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng ln, ci u l st chn Pht ri lui.95

94 95

Nguyn Hn: y tc . Bn Hn, ht quyn 26.

KINH 680. V Y (2)96 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong hang ni K-xa-qut, ti thnh Vng X. Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: C Sa-mn, B-la-mn thy nh vy, ni nh vy: Khng c nhn, khng c duyn cho s v tr, v kin, ca chng sanh. Khng nhn, khng duyn cho tr kin ca chng sanh.97 Nh ni y ... cho n vng t V y, sau khi nghe nhng g c Pht dy, hoan h, ty h, ci u l st chn Pht, ri lui. KINH 681. CHUYN TH98 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c s ng cc T-kheo, sng sm p y mang bt vo thnh Vng X kht thc. Lc y s ng cc T-kheo ngh nh vy: Hm nay, cn qu sm, cha n gi i kht thc. Chng ta nn gh qua tinh x cc ngoi o. S ng cc T-kheo ny lin vo tinh x ngoi o. Sau khi cho hi nhau xong, h ngi qua mt bn. Cc ngoi o hi T-kheo rng: Sa-mn C-m v cc t ni php on tr nm ci l nhng th che lp tm lm cho tu lc suy km, l phn chng ngi, khng chuyn hng Nit-bn. An tr bn nim x, tu by gic chi. Chng ti cng vy, v cc t ni on nm ci vn che lp tm lm cho tu lc suy gim, v kho an tr bn nim x, tu by gic chi. Chng ti cng vi Sa-mn C-m c g l khc nhau, u c th ni php? Cc T-kheo sau khi nghe nhng iu ngoi o ni, trong lng khng hoan h, bn ch trch ngc li, 99 ri t ch ngi ng dy b i, vo

96

i chnh quyn 27. Pht quang quyn 27; Quc dch quyn 24. i chnh, kinh 712. Pli, S.46. 56 Abhya. 97 S. ibid., Puraa Kassapa ni nh vy: natthi hetu natthi paccayo aya adassanya ahetu apaccayo ana adassana hoti, khng c nhn, khng duyn cho s v tr v v kin; v vy, v tr, v kin l v nhn v duyn.. 98 i chnh, kinh 713. Pli, S.46.52 Pariyya.

thnh X-v kht thc. Sau khi kht thc xong, h tr v tinh x, [191b] ct y bt, ra chn xong, n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ngi xung mt bn, em nhng li ni ca ngoi o bch y ln Th Tn. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Lc ngoi o kia ni nh vy, cc ngi nn hi ngc li rng: Nm ci ca ngoi o, chng loi l ng l mi. By gic chi, ng ra phi l mi bn. Mi ca nm ci l nhng g? Mi bn ca by gic l nhng g? Nu hi nh vy, nhng ngoi o kia s t git mnh tn lon. Php ca ngoi o,100 l sn nhu, kiu mn, ch bai, him hn, khng nhn th, sanh tm khng nhn th, hoc im lng ci u, khng th bin lun, m thm suy ngh. V sao? Ta khng thy ngi no trong chng ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, Bla-mn, Tri, Ngi nghe nhng g Ta ni m hoan h ty thun, ch tr c Nh Lai v chng Thanh vn, hoc nghe t y m thi. 101 Ny cc T-kheo, mi ca nm ci l nhng g? l c tham dc bn trong, tham dc bn ngoi. Tham dc bn trong kia l trin ci, l chng phi tr, chng phi ng gic, khng chuyn hng n Nitbn. Tham dc bn ngoi kia cng l trin ci, chng phi tr, chng phi ng gic, khng chuyn hng n Nit-bn. Sn nhu c tng sn nhu. Nu sn nhu cng vi tng sn nhu,102 tc l trin ci, chng phi tr, chng phi ng gic, khng chuyn n Nit-bn. C thy, c min;103 thy ny, min ny tc l trin ci, chng phi tr, chng phi ng gic, khng chuyn hng n Nit-bn. C tro c, c hi tic; tro c ny, hi tic ny tc l ci,104 chng phi tr, chng phi ng gic, khng chuyn hng n
Hn: phn ha m Bn Pli: neva abhinandisu nappaikkosisu, khng hoan h cng khng ch trch. 100 Xem on vn tng ng kinh i chnh 714. 101 C s nhm ln trong bn dch Hn.Cf. S. v. 110: nha ta passmi yo imesa pahna veyykaraena citta rdheyya aatra tathgatena v tathgatasvakena v ito v sutv, Ta thy khng ai c th lm hi lng vi s tr li cho nhng cu hi ny, tr Nh lai hay t ca Nh lai nghe t y. 102 Pli: ajjhatta vypdo, bahiddh vypdo, ni sn, ngoi sn. 103 Hu thy, hu min Bn Pli: thina nvaraa, middha nvaraa, hn trm l trin ci; thy min l trin ci. 104 Tro (iu) hi Pli: uddhaccakukkucca, bn chn v hi tic.
99

Nit-bn. C nghi php thin, c nghi php bt thin;105 Nghi php thin ny, nghi php bt thin ny tc l ci, chng phi tr, chng phi ng gic, khng chuyn hng n Nit-bn. gi l nm ci ni mi. By gic chi, ni l mi bn, l nhng g? C tm an tr tr chnh nim ni php bn trong,106 c tm an tr chnh nim ni php bn ngoi. Nim tr php bn trong ny ch cho nim gic chi, l tr, l ng gic, c th chuyn hng n Nit-bn; nim tr php bn ngoi ny cng ch cho nim gic chi, l tr, l ng gic, c th chuyn hng hng n Nit-bn. C tuyn trch php thin, tuyn trch thin.107 Tuyn trch php thin kia l trch php gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. Tuyn trch php bt thin kia cng l trch php gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nitbn. C tinh tn on php bt thin, c tinh tn nui ln php thin.108 Tinh tn on tr php bt thin kia l tinh tn gic chi, l tr, l ng gic, chuyn [191c] hng Nit-bn. Tinh tn nui ln php thin kia cng l tinh tn gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. C h, c h x. 109 H ny l h gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. H x ny cng l h gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. C thn khinh an, c tm khinh an.110 Thn khinh an ny l khinh an gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. Tm khinh an ny cng l khinh an gic chi,

105

Bn Pli: ajjhatta dhammesu vicikicch, bahiddh dhammesu vicikicch, hoi nghi cc php bn trong, hoi nghi cc php bn ngoi. 106 Bn Pli: yadapi.. ajjhatta dhammesu sati tadapi satibojjhago, c chnh nim ni cc php bn trong, l nim gic chi. 107 Pli: ajjhatta dhammesu paya pavicinati pavicarati.. bahidh dhammesu..., bng tr tu m kho st (t trch) v kho nghim (t st) cc php bn trong.. cc php bn ngoi. 108 Pli: kyika vriya.. cetasika vriya, thn tinh tn, tm tinh tn. 109 Pli: savitakkavicr pt.. avitakkvicar pt, h ng hnh vi tm t, h khng ng hnh vi tm t. 110 Nguyn Hn: thn y tc, tm y tc . Pli: kyapassaddhi, cittapassaddhi.

l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. C nh, c tng nh. 111 nh ny ch cho nh gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. Tng nh ny cng l nh gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. C x php thin, c x php bt thin.112 X php thin ny l x gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nitbn. X php bt thin ny cng l x gic chi, l tr, l ng gic, chuyn hng Nit-bn. gi l by gic chi ni l mi bn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 682. HA113 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c s ng cc T-kheo. Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: C cc xut gia ngoi o ni nh vy, nn hi li rng: Nu tm yu km, cn do d, by gi nn tu nhng gic chi no? Nhng g tu khng ng lc?114 Nu li tm tro c115; vi tm tro c, do d y, by gi nn tu nhng gic chi no? V nhng g l khng ng lc? Nu hi nh vy, cc ngoi o kia trong tm s git mnh, tn lon, ni lng sang nhng php khc; tm sanh phn nhu, kiu mn, hy bng, him hn khng nhn th; hoc im lng, ci u, khng th bin lun, m thm suy ngh. V sao? Ta khng thy ngi no trong chng ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, Tri, Ngi nghe nhng g Ta ni m hoan h ty thun, ch tr c Nh Lai v chng Thanh vn, hoc nghe t y m thi.116
111

Hn: hu nh, hu nh tng . Pli: savitakko savicro samdhi, avitakkao avicro samdhi, inh c tm c t, nh khng tm khng t. 112 Pli: ajjhatta dhammesu upekkh, bahidh dhammesu upekkh, x ni cc php bn trong, x ni cc php bn ngoi. 113 i chnh, kinh 714. Pli, S.46.53 Aggi. 114 Pli ibid.: .. lna citta hoti, katamesa tasmi samaye bojjhagna aklo bhvanya.. klo bhvanya, khi tm co rt, lc y l hp thi tu tp nhng gic chi no, khng hp thi cho s tu tp nhng gic chi no? 115 Xem cht.8 kinh i chnh 713. 116 Xem cht.6 kinh 713.

Ny cc T-kheo, nu lc tm yu km, tm do d, khi y khng nn tu khinh an gic chi, nh gic chi, x gic chi. V sao? Khi tm yu km pht sanh, v yu km, do d, cc php ny cng lm tng thm yu km. Th nh mt m la m mun chy mnh ln, li b than tro117 vo. Th no, ny T-kheo, chng phi v thm tro vo khin cho la tt [192a] chng? T-kheo bch Pht: ng vy, bch Th tn! Cng vy, T-kheo, yu ui, do d, nu tu khinh an gic chi, nh gic chi, x gic chi, y khng phi thi, v tng thm li bing thi. Hoc khi tm tro c khi ln; nu tm tro c, do d, by gi, khng nn tu trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi. V sao? V khi tm tro c khi ln, vi tm tro c, do d, cc php ny lm cho tng thm. Th nh la ang chy, mun dp tt m em c kh thm vo. cc ngi th no? H khng khin cho la chy bng ln sao? T-kheo bch Pht: ng vy, bch Th tn! Pht bo T-kheo: Khi tm tro c khi ln; nu tm tro c, do d, m tu trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi, lm tng thm tro c. Ny cc T-kheo, khi tm yu ui sanh khi, nu tm yu ui, do d, lc by gi nn tu trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi. V sao? V khi tm yu ui sanh khi; nu tm yu ui, do d, bng cc php ny m c khai th, ch gio, khch l, lm cho hoan h. Th nh mt m la, mun cho n chy ln, nn cho c kh vo. Th no, T-kheo, la ny c chy hng ln khng? T-kheo bch Pht: ng vy, bch Th Tn! Pht bo T-kheo:

117

Hn: tiu thn Pli: ...allni ceva tini,.. allni ca gomayni, ...allni ca kahni pakkhipeyya, b vo nhng c t, phn b t, ci t.

Khi tm yu ui sanh khi nh vy; nu tm yu ui, do d, lc by gi nn tu trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi c khai th, ch gio, khch l, lm cho hoan h. Hoc khi tm tro c sanh khi; nu tm tro c, do d, nn tu khinh an gic chi, nh gic chi, x gic chi. V sao? V khi tm tro c sanh khi; nu tm tro c, do d, bng cc php ny m c th khin cho an tr bn trong, nht tm nhip tr. Th nh la ang chy, mun cho n tt, ch cn cho than tro vo, la ny s tt. Nh vy, ny cc T-kheo, nu tm tro c, do d, m tu trch php gic chi, tinh tn, h gic chi th khng ng thi. Nu tu khinh an, nh, x gic chi th t n mi ng thi. V cc php ny khin cho an tr bn trong, nht tm, nhip tr. Nim gic chi th h tr cho tt c. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 683. THC118 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm trin ci, by gic chi, c thc n, khng thc n. Nay Ta s ni. Hy lng nghe v suy ngh k, Ta s v cc ngi m ni. Th nh thn th phi nh vo thc n mi tn ti, ch chng phi khng nh thc n. Cng vy, nm trin ci nh vo thc n mi tn ti, ch chng phi khng nh thc n. Tham dc trin ci ly g lm thc n? l tng xc. 119 i vi tng y m khng t duy ng, 120 th tham dc cha khi s khin khi, tham dc khi ri [192b] th c th khin cho tng rng. gi l thc n ca dc i trin ci.121

i chnh, kinh 715. Cf S.46.2 Kya; 46.51 hra. Hn: xc tng Pli: subhanimitta, tnh tng 120 Bn Pli: ayonisomanasikrabahulkro, tu tp nhiu (vi tnh tng) m khng tc mt cch nh l. 121 Dc i Pli: kmachanda.
119

118

Nhng g l thc n ca sn nhu trin ci? l tng chng ngi.122 i vi tng y m khng t duy ng, sn nhu ci cha khi s khin khi; sn nhu ci khi ri th c th khin cho tng rng. gi l thc n ca sn nhu trin ci. Nhng g l thc n ca thy min ci? Gm c nm php. Nhng g l nm? l yu ui, chng vui, ngp , n nhiu, li bing. i vi chng khng t duy ng, khi thy min ci cha khi th khin khi; thy min ci khi ri, c th khin cho n tng rng. gi l thc n ca thy min ci. Nhng g l thc n ca tro hi? Gm c bn php. Nhng g l bn? l gic tng v thn thuc, gic tng v mi ngi, gic tng v ch thin, gic tng v nhng khoi lc vn t kinh qua.123 T mnh nh ngh hay d ngi khc khin nh ngh m sanh gic tng. i vi chng khi t duy khng chn chnh, khi tro hi cha khi th khin khi, tro hi khi ri th c th khin cho n tng rng. gi l thc n ca tro hi. Nhng g l thc n ca nghi ci? C ba i. Nhng g l ba? l i qu kh, i v lai, i hin ti. i vi i qu kh cn do d, i v lai cn do d, i hin ti cn do d. i vi chng khi t duy khng chn chnh, nghi ci cha khi s khin khi; nghi ci khi th c th khin cho n tng rng. gi l thc n ca nghi ci. Th nh thn th nh vo thc n m c nui ln, ch chng phi khng nh thc n. Cng vy, by gic chi cng nh vo thc n m tn ti, nh vo thc n m nui ln, ch chng phi khng nh n. Ci g l chng phi thc n ca nim gic chi? Chng t duy v bn nim x, nim gic chi cha khi s chng th lm cho khi; nim gic chi khi ri, khin cho gim st. gi l chng phi thc n ca nim gic chi. Ci g chng phi l thc n ca trch php gic chi? Tuyn trch i vi php thin, tuyn trch i vi php bt thin; khng t duy i vi chng, trch php gic chi cha khi s khng lm cho khi; trch

Chng ngi tng Pli: paighanimitta, i nghch hay i ngi tng Trong Pli, paigha, c ngha l sn, cng c ngha l i nghch (chng ngi). 123 Pli, thc an cho tro c: cetaso avpasamo, tm khng an tnh.

122

php gic chi khi s khin cho n gim sut i. gi l chng phi thc n ca trch php gic chi. Nhng g l chng phi l thc n ca tinh tn gic chi? Bn chnh on; i vi chng khng t duy chn chnh, tinh tn gic chi cha khi s khng khi; tinh tn gic chi khi s khin cho n gim i. gi l khng phi thc n ca tinh tn gic chi. Nhng g l chng phi l thc n ca h gic chi? C php h, c php h x; i vi chng khng t duy, h gic chi cha khi s khng cho khi; h gic chi khi s khin cho n gim i. gi l chng phi thc n ca h gic chi. Nhng g l chng phi l thc n ca khinh an gic chi? C thn khinh an cng tm khinh an; i vi chng khng t duy, khi khinh an gic chi cha sanh s khng cho khi, khinh an gic chi sanh s khin cho n gim i. gi l chng phi thc n ca khinh an [192c] gic chi. Nhng g l chng phi l thc n ca nh gic chi? C bn thin; i vi chng khng t duy, nh gic chi cha khi s khng cho khi; nh gic chi khi s khin cho n gim i. gi l chng phi thc n ca nh gic chi. Nhng g l chng phi l thc n ca x gic chi l th no? C ba gii, l on gii, v dc gii, dit gii; i vi chng khng t duy, x gic chi cha khi s khng cho khi; x gic chi khi s khin cho n gim i. gi l chng phi thc n ca x gic chi. Nhng g l chng phi l thc n ca tham dc ci? Qun bt tnh, t duy i vi n, tham dc ci cha khi s khng khi; tham dc ci s khin cho n dt. gi l chng phi thc n ca tham dc ci. Nhng g l chng phi thc n ca sn nhu ci? T duy v tm t kia,124 sn nhu ci cha sanh s khng khi; sn nhu ci sanh s khin chi n dit i. gi l chng phi thc n ca sn nhu ci. Nhng g l chng phi thc n ca thy min ci? T duy v s chiu sng125 kia, khi thy min cha sanh, khng cho khi, thy min

124 125

Pli: mettcetovimutti, t tm gii thot. Hn: minh chiu Pli: atthi rambhadhtu nikkamadhtu parakkamadhtu, c pht cn gii, tinh cn gii, dng mnh gii

 sanh ri, khin cho n dit i. gi l chng phi thc n ca thy min ci. Nhng g l chng phi thc n ca tro hi ci? T duy ng v s tnh ch kia, tro hi ci ch sanh s khng khi; tro hi ci sanh s khin cho dit i. gi l chng phi thc n ca tro hi ci. Nhng g l chng phi thc n ca nghi ci? T duy v php duyn khi, nghi ci cha sanh s khng khi; nghi ci sanh s khin cho dit i. gi l chng phi thc n ca nghi ci. Th nh thn th phi nh vo thc n m sng, nh vo n m tn ti. Nhng g l thc n ca nim gic chi? T duy bn nim x ri, bim gic chi cha sanh s khin cho sanh khi; nim gic chi sanh cng sanh khi khin cho tng rng. gi l thc n ca nim gic chi. Nhng g l thc n ca trch php gic chi? C tuyn trch php thin, c tuyn trch php bt thin; khi t duy v chng, nu trch php gic chi cha sanh, khin cho n sanh khi; trch php gic chi sanh ri, cng sanh khi khin cho tng rng. gi l thc n ca trch php gic chi. Nhng g l thc n ca tinh tn gic chi? T duy v bn chnh on, nu tinh tn gic chi cha sanh, khin cho n sanh khi; tinh tn gic chi sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng. gi l thc n ca tinh tn gic chi. Nhng g l thc n ca h gic chi? C h, c h x, t duy v chng, nu h gic chi cha sanh, khin sanh khi, h gic chi sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng. gi l thc n ca h gic chi. Nhng g l thc n ca khinh an gic chi? C thn khinh an, tm khinh an; t duy v chng, nu khinh an gic chi cha sanh, khin sanh khi, khinh an gic chi sanh ri, cho ti sanh khin n tng [193a] rng. gi l thc n ca khinh an gic chi. Nhng g l thc n ca nh gic chi? T duy v bn thin, nh gic chi cha sanh, khin n sanh khi; nh gic chi sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng. gi l thc n ca nh gic chi. Nhng g l thc n ca x gic chi? Gm c ba gii. Nhng g l ba? l on gii, v dc gii, dit gii; t duy v chng, x gic chi cha sanh th khin cho sanh khi; x gic chi sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng. gi l thc n ca x gic chi.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 684. PHP126 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ni php, Ta khng thy c mt php no m php c bt thin cha sanh li khin cho n sanh, php c bt thin sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng; hay php thin cha sanh, khin cho n khng sanh, n sanh ri, khin cho n gim i. l khng t duy chn chnh. Ny cc T-kheo, khng t duy chn chnh th tham dc ci cha sanh khin cho sanh, sanh ri, cho ti sanh khin tng rng. Sn nhu, thy min, tro hi, nghi ci cha sanh, khin cho sanh, sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng. Nim gic chi cha sanh, khng cho sanh, sanh ri, khin gim i. Trch php, tinh tn, h, kinh an, nh, x gic chi cha sanh, khin sanh, sanh ri, cho ti sanh khin cho tng rng. Ta khng thy mt php no c th khin cho php c bt thin cha sanh th khng sanh, sanh ri, khin cho on; php thin cha sanh, khin sanh; sanh ri, cho ti sanh khin tng rng. l t duy chn chnh. Ny T-kheo, t duy chn chnh th tham dc ci cha sanh, s khin n khng sanh; sanh ri, khin cho n dt. Sn nhu, thy min, tro hi, nghi ci cha sanh, khin n khng sanh, sanh ri, khin n dt. Nim gic chi cha, khin cho n sanh, sanh ri, cho ti sanh khin cho tng rng. Trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi cha sanh, khin chng sanh, sanh ri, cho ti sanh khin chng tng rng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

126

i chnh, kinh 716. Pli, S.45.83 Yoniso; 46.29 Ekadhamma.

KINH 685. PHP (2)127 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ngoi php, Ta khng thy mt php no khi php c bt thin cha sanh, khin cho n sanh, sanh ri, cho ti sanh khin n tng rng; php thin cha sanh li khin khng sanh, sanh ri li khin gim i; nh l tri thc c, bn ng c. Vi tri thc c, bn ng c; tham dc [193b] ci cha sanh, khin sanh; sanh th ti sanh khin tng rng. Sn nhu, thy min, tro hi, nghi ci cha sanh khin sanh; sanh ri, ti sanh khin tng rng. Nim gic chi cha sanh, khin khng sanh, sanh ri khin gim i. Trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi cha sanh, khin khng sanh, sanh ri, khin gim i. Ny cc T-kheo, Ta khng thy mt php no, m php c bt thin cha sanh, khin khng sanh, sanh ri, khin n dt; khi php thin cha sanh, khin sanh, sanh ri, ti sanh khin tng rng. l thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng. Vi thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng; tham dc ci cha sanh, khng cho sanh; sanh ri, khin cho dit i. Sn nhu, thy min, tro hi, nghi ci cha sanh, khin cho khng sanh; sanh ri, khin dt. Nim gic chi cha sanh, khin sanh, sanh ri, ti sanh khin tng rng. Trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi khi cha sanh, khin sanh, sanh ri, ti sanh khin chng tng rng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 686. X-LI-PHT128 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi X-li-pht bo cc T-kheo:

127 128

i chnh, kinh 717. i chnh, kinh 718. Pli, S.46.4 Vatta.

C by gic chi. Nhng g l by? l nim gic chi, trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi, khinh an gic chi, nh gic chi, x gic chi. By gic chi ny quyt nh m c, khng tinh cn m c, Ta chng nhp mt gic chi no ty theo mun. 129 Hoc bui sng, gia tra, hay bui chiu m nu mun chng nhp, nhiu ln chng nhp ty theo s dc. Th nh vua, i thn, c th y phc trong rng trp, ty theo nhu cu cn dng ca mnh m vo lc tra hay chiu, theo dng t do. Cng vy, ny cc T-kheo, by gic chi ny, do quyt nh m c, khng tinh cn m c, ty chng nhp. Ta, i vi nim gic chi ny, l thun trng thanh tnh, lc khi bit khi, lc dit bit dit, lc bin mt bit bin mt; khi bit khi, dit bit dit. Cng vy, i vi trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi, cng ni nh vy. Sau khi Tn gi X-li-pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Tn gi ni, u hoan h phng hnh. KINH 687. U-BA-MA130 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti p Ba-lin-pht. By gi Tn gi u-ba-ma, 131 Tn gi A--mc-a 132 ang ng ti tinh x K lm p Ba-linpht. [193c] By gi, Tn gi A--mc-a vo bui chiu sau khi t thin tnh dy, i n ch Tn gi u-ba-ma. Sau khi cho hi khch l nhau xong, Tn gi ngi xung mt bn, hi Tn gi u-ba-ma: Tn gi, c th cho bit phng tin ca by gic chi, 133 c chng nhp vi an tr lc134 nh vy, hay chng nhp vi an tr kh nh vy? u-ba-ma p rng:

Hn: gic phn chnh th . i chnh, kinh 719. Pli, S.46.8 Upavaa. 131 u-ba-ma Pli: Upava. 132 A--mc-a Pli: Adhimutta. 133 Tht gic phn phung tin Pli: susamraddh satta bojjhag, by gic chi c kho n lc. 134 Lc tr chnh th Pli: phsuvihrya savattanti, chng tc dng dn n s an tr lc.
130

129

Tn gi A--mc-a, T-kheo kho bit phng tin tu by gic chi th cng c th chng nhp vi an tr lc nh vy, cng c th chng nhp vi an tr kh nh vy. Li hi: T-kheo lm th no kho bit phng tin tu by gic chi? u-ba-ma p rng: T-kheo lc phng tin tu nim gic chi, t duy bit rng Tm kia khng kho gii thot, khng dp c bun ng, khng kho iu phc tro hi; nh t duy v php nim gic x ca ta, tuy phng tin tinh tn cng khng t c bnh ng. Cng vy, trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi cng ni nh vy. T-kheo lc phng tin tu nim gic chi, trc ht t duy, Tm kho gii thot, dp b ng ngh, iu phc tro hi, i vi php nim gic x ny nh ta t duy ri, sau tuy khng tinh cn phng tin m t c bnh ng. Nh vy A--mc-a, T-kheo bit phng tin tu by gic chi, chng nhp vi an tr lc nh vy, chng nhp vi an tr kh nh vy. Sau khi hai v chnh s cng bn lun vi nhau xong, mi ngi t ch ngi ng dy ra v. KINH 688. A-NA-LUT135 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi A-na-lut cng nc Xa-v, trong tinh x Tng lm. Lc y, c s ng cc T-kheo n ch A-na-lut, cho hi khch l nhau. Sau khi cho hi khch l xong, h ngi xung mt bn, ni vi Tn gi A-na-lut: Tha Tn gi, khi bit phng tin tu by gic chi, c pht sanh lc tr khng? Tn gi A-na-lut bo cc T-kheo rng: Ti bit, lc T-kheo phng tin tu by gic chi, pht sanh lc tr. Cc T-kheo hi Tn gi A-na-lut:

135

i chnh, kinh 720.

Th no l bit T-kheo khi phng tin tu by gic chi, pht sanh lc tr? Tn gi A-na-lut bo cc T-kheo: T-kheo, phng tin tu nim gic chi, m kho bit t duy, tm ta kho gii thot, kho dp b bun ng, kho iu phc tro hi, nh php nim gic chi x ny t duy ri, n lc phng tin, tm khng li bing, thn khinh an khng lon ng, buc tm an tr, khng khi lon [194a] nim, nht tm chng nhp. Cng vy, i vi trch php, tinh tn, khinh an, nh, x gic chi cng ni nh vy. gi l bit T-kheo lc phng tin tu by gic chi, pht sanh lc tr. Sau khi cc T-kheo sau khi nghe nhng g Tn gi A-na-lut ni, u hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 689. CHUYN LUN VNG136 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Lc Chuyn lun Thnh vng ra i, c by bu hin ra th gian: bnh xe vng bu, voi bu, nga bu, thn chu bu, ngc n bu, quan gi kho bu. Cng vy, Nh Lai xut th cng c bu by gic chi hin ra. Vua vao ngy trai gii, ngi trn lu qun, i thn vy quanh, c bnh xe vng bu xut hin t phng ng, bnh xe c nghn cm, trc quay u, vnh bnh xe trn, tng bnh xe y . Vua ngh, C im lnh ny, nn chc chn l Chuyn lun Thnh vng. Ta nay quyt nh l Lun vng. Vua lin dng hai tay ly bnh xe vng bu, t vo gia lng tay tri, tay phi th quay, ni rng: Nu y l bnh xe vng bu ca Chuyn lun Thnh vng, hy quay li con ng c m i. Lc y bnh xe bu lin xut pht, i pha trc mt vua, phng ng, nng vo h khng, nhm hng ng m i, ln theo con ng ngay thng ca Thnh vng xa. Vua theo bnh xe bu, dn theo bn binh chng. Nu n ni no bnh xe bu dng li, vua v bn binh chng cng dng li ni . Cc Tiu

136

i chnh, kinh 721. Pli, 46.42 Cakkavatti.

vng nhng x phng ng thy Thnh vng i qua, tt c u qui phc. Nh Lai xut hin i cng c by gic chi hin ra th gian. l nim gic chi, trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi, khinh an gic chi, nh gic chi, x gic chi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 690. CHUYN LUN (2)137 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i, cng c by bu hin ra th gian. Nh th no lc Chuyn lun Thnh vng ra i, c bnh xe vng bu hin? By gi Thnh vng Qun nh dng St-l, nhm vo ngy rm, tm gi sch s, th tr trai gii, trn lu cc, i thn vy quanh, khi y c bnh xe vng bu t phng ng xut hin; bnh xe c nghn cm, trc quay u, vnh bnh xe trn, tng bnh xe y , bng vng rng ci tri. Vua t ngh, Ta nghe t xa xa truyn li rng, ngy rm nhm ngy b-tt, i vng Qun [194b] nh dng St-l, tm gi sch s, th tr trai phc, khi y c bnh xe bu hin ra. Nay cng nh ngy xa, c im lnh ny, nn bit, ta l Chuyn lun Thnh vng. Vua lin dng hai tay ly bnh xe vng bu, t vo gia lng tay tri, tay phi th quay, ni rng: Nu l bnh xe vng bu ca Chuyn lun Thnh vng, hy quay li con ng c m i. Ni xong li ny ri, by gi bnh xe bu lin ln qua trc vua, v nhm hng ng m i theo con ng ngay thng ca Thnh vng xa. Vua cng bn binh chng theo bnh xe bu n ni phng ng. Cc Tiu vng cc nc phng ng thy Thnh vng i qua, u tung h l: Lnh thay, hoan nghinh i vng n! y l nc ca i vuong. Nc ny an n, nhn dn phn vinh an lc. Xin ngi dng li gio ha mi ngi nc ny. Chng ti thy u l vy cnh ca Thin tn. Thnh vng p rng:
137

i chnh, kinh 722. Pli, S.46.42 Cakkavatti Tham chiu, No 125(39.7), D.17 Mahsudassanasuttanta.

- Ny cc Ch t lc, t nay cc ngi nn kho gio ha ngi dn trong nc. Nu c ai nghch li, nn n bo cho ta, s theo nh php lut m gio ha. Ch nn lm nhng iu phi php. V cng nn khin mi ngi trong nc kho ci ha nhng iu phi php. Nu ng nh vy, l theo s gio ha ca ta. T bin ng ny, Thnh vng ci xe theo ng ca Thnh vng xa n bin Nam. Sau khi n bin Nam ri, t bin Nam vt n bin Ty; theo con ng ca Thnh vng xa vt qua bin Ty n bin Bc. Cc Tiu vng quc ca cc phng Nam, Ty, Bc u cung n, thnh mi, cng ni y nh phng ng. By gi, bnh xe vng bu m Thnh vng i theo ny vt qua bin Bc, tr li trn cung in Chnh tr, gia h khng. l Chuyn lun Thnh vng khi xut hin i th c bnh xe vng bu hin ra th gian. Nh th no mi l lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i, c voi trng hin ra th gian? i vng Qun nh dng St-l qun nh c voi hon ton trng, mu sc ti p, by chi chng xung t. Thnh vng thy vy, lng hn hoan ngh: Voi qu ny, nay li ng hin i vi ta. Vua lin cho ku tng s, ngi iu phc gii voi, bo nhanh chng iu phc voi qu ny, khi no iu phc xong hy mang n. Tng s vng lnh, cha y mt ngy m iu phc c voi; y tt c du hiu chng t c iu phc. Ging nh voi khc c iu phc trong vng mt nm; con voi bu ny ch c iu phc trong vng mt ngy m c nh vy. Sau khi iu phc xong, tng s dn n ch vua, tu ln vua rng: Voi ny c iu phc xong, gi xin Vua bit cho. By gi, Thnh vng, xem k tng voi c iu phc hon b ny, ri ci voi qu, vo lc sng sm, i khp bn bin, cho n gia ngy tr v vng cung. gi l khi Chuyn lun Thnh vng xut hin i, voi qu ny hin ra th gian. Nh th no ni l Chuyn lun Thnh vng xut hin i, nga qu hin ra th gian? Chuyn lun Thnh vng s hu mt con nga bu thn, ton mu xanh, u en, ui . Thnh vng thy nga, lng sanh hn hoan ngh: Nga thn ny, nay li ng hin i vi ta. Vua lin giao cho m s, hy nhanh chng iu phc n, khi no iu phc xong th dn n y. M s vng lnh, cha y mt ngy m iu phc c nga ny. Ging nh nga khc c

iu phc c nm, nga bu ny ch khng y mt ngy m c iu phc nh vy. Sau khi bit nga iu phc [194c] xong, dn n ch vua tha rng: Nga ny c iu phc xong. By gi, Thnh vng xem k tng nga qu c iu phc hon b, ri ci nga qu, vo lc sng sm, i khp bn bin, cho n gia ngy tr v vng cung. gi l khi Chuyn lun Thnh vng xut hin i th nga qu cng hin ra th gian. Nh th no ni l khi Chuyn lun Thnh vng xut hin i th ngc bu Ma-ni hin ra th gian? Ngc bu ca Chuyn lun Thnh vng s hu, hnh dng ca n c tm cnh, chiu nh sng m, khng t vt, thng lm n sng trong cung vua. Chuyn lun Thnh vng th nghim ngc bu. Vo mt m tri ma ti tm, vua cho cm ngc bu i trc dn ng, em bn binh chng vo trong vn rng, nh sng ca n ta rng ra c mt do tun. gi l lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i, ngc bu Ma-ni hin ra th gian. Nh th no ni l lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i, Ngc n hin bu hin ra th gian? Ngc n m Chuyn lun Thnh vng s hu, ngi khng en khng trng, khng cao khng thp, khng ln qu khng nh qu, khng mp khng m, thn th xinh p; thn lc lnh th m, lc nng th mt, thn th mm mi nh o ca-lng-gi; nhng l chn lng trn c th tot ra mi hng chinn, hi th mi, ming thong mi thm u-bt-la; ng sau dy trc, hu h nh vua, theo sc mt, bit m phc v, li ni du dng ng yu, oan tm chnh nim lm cho vua pht sanh o ; tm khng vt tri, hung chi l thn v khu. gi l lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i th c Ngc n hin ra th gian. Nh th no ni l lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i th thn bu ch kho tng hin ra th gian? V i thn ch kho tng ca Chuyn lun Thnh vng, trc kia hay lm vic b th, nn khi sanh ra c thin nhn, c th thy kho tng n du l c ch hay khng ch, hoc di nc hay trong t, hoc gn hay xa, tt c u thy ht. Khi Chuyn lun Thnh vng cn trn bo th lp tc ra lnh, v ty theo ch cn dng ca vua lin dng ln. Mt hm Thnh vng mun xem th kh nng ca v i thn ny, nn cho dong thuyn ra bin v bo v i thn ny:

- Ta ang cn vt bu. i thn tu vua rng: - Xin dng bn b mt cht, thn s dng ln. Vua bo i thn ny: - Hin ti ta khng cn vt bu bn b, m cn a cho ta ngay lc ban ngy138! By gi, t ngay trong nc, i thn lin ly ra bn chum vng, bn trong ng y kim bo dng ln Thnh vng, ty theo ch cn dng ca vua m ly s dng. Nu ly ri, nhng kim bo cn li u c tr li trong nc. gi l Thnh vng khi xut hin i, c thn ch kho tng nh vy hin ra th gian. Nh th no ni l khi Thnh vng xut hin i, c [195a] thn ch binh hin ra th gian? Vua c thn ch binh thng minh ti tr bin thng. Cng nh ngi th gian thnh tu s suy tnh kho lo, v thn t ny s ty theo ch cn ca i vng m p ng, nh cn i, cn , cn xut, cn nhp; hay bn loi binh chng ca Thnh vng ang hnh qun ng xa cht dng li vn khin khng b mt mi; bit tt c nhng g vua cn nn lm, cng nhng vic c cng c ngay trong hin tai v i sau em trnh tu Thnh vng. gi l lc Chuyn lun Thnh vng xut hin i, c s xut hin ca thn ch binh. Cng vy, khi Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic xut hin i, s c by gic chi hin ra th gian. Nhng g l by? l nim gic chi, trch php gic chi, tinh tn gic chi, h gic chi, gic chi, nh gic chi, x gic chi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 691. NIN THIU139 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

138 139

Bn Cao ly: tn thi Bn TNM: tr thi (ngay ban ngy). i chnh, kinh 723.

Lnh thay, T-kheo! Nng vo ngi m nghe php, cc T-kheo tr tui nn cng dng, phng s cc v trng lo tn tc. V sao? T-kheo nh tui cng dng, phng s cc v T-kheo trng lo, lc no cng nghe c php thm diu. Sau khi nghe php thm diu ri, T kheo y thnh tu c hai vic chnh, l thn chnh v tm chnh. By gi T kheo tu nim gic chi. Sau khi tu nim gic chi ri, nim gic chi c vin mn. Khi nim gic chi c vin mn, i vi php tuyn trch, phn bit, suy lng; by gi, phng tin tu tp trch php gic chi, chi tit cho n, tu tp x gic chi c vin mn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 692. PHNG S QU BO140 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tr gii tu c, c tm qu, thnh tu php chn tht. Ngi no gp T kheo ny, ngi c nhiu qu bo. Hoc li nghe v ny, hoc cn nh ngh n, theo xut gia, ngi y c nhiu cng c; hung chi l li gn gi, cung knh, phng s. V sao? V gn gi, phng s ngi nh vy, lc no cng s c nghe php thm diu. Sau khi nghe php thm diu ri, ngi y thnh tu hai vic chnh, l thn chnh v tm chnh, phng tin tu tp nh gic chi. Sau khi tu tp, s tu tp c vin mn cho n, x gic chi tu tp vin mn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 693. BT THIN T141 [195b] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

140 141

i chnh, kinh 724. S.46.3 Sla. i chnh, kinh 725. S 46.24 Ayoniso.

Ai ni v t bt thin tc l ch cho nm trin ci, l chnh thuyt. V sao? T thun bt thin, chnh l nm trin ci. Nhng g l nm? l tham dc ci, sn nhu ci, thy min ci, tro hi ci, v nghi ci. Ai ni v t thin tc l ch cho by gic chi, l chnh thuyt. V sao? Thun nht thanh tnh, chnh l by gic chi. Nhng g l by? l nim gic chi, trch php gic phaach tinh tn gic chi, h gic chi, khinh an gic chi, nh gic chi, x gic chi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 694. THIN TRI THC142 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht tinh x Gip cc143 thnh Vng X. By gi Tn gi A-nan cng ti . Khi Tn gi mt mnh ni vng, thin tnh t duy, suy ngh nh vy: Mt na phm hnh chnh l thin tr thc, thin bn ng, thin ty tng, chng phi l c tr thc, c bn ng, c ty tng. Ri Tn gi t thin tnh tnh gic, i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Bch Th tn, con mt mnh ni vng, thin nh t duy v ngh nh vy: Mt na phm hnh chnh l thin tr thc, thin bn ng, thin ty tng, chng phi l c tr thc, c bn ng, c ty tng. Pht bo A-nan: Ch ngh nh vy: Mt na phm hnh chnh l thin tr thc, thin bn ng, thin ty tng, chng phi l c tr thc, c bn ng, c ty tng. V sao? Thun nht mn tnh, phm hnh thanh bch, chnh l thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng, chng phi l c tr thc, c bn ng, c ty tng. 144 V Ta l thin tr thc nn c chng sanh ni Ta m tip nhn nim gic chi, y vin ly, y v dc, y tch dit, hng n x. Cng vy, trch gic chi, tinh tn gic chi, h, khinh an,
i chnh, kinh 726. S 45 2 Upaha. Gip cc tinh x . 144 Pli: sakalam evida brahmacariya yadid kalyamitt kalyasahyat, chnh ton b i sng phm hnh ny l thin tri thc, thin ng hnh...
143 142

nh, v x gic chi, y vin ly, y v dc, y tch dit, hng n x. V vy cho nn, A-nan, thun nht mn tnh, phm hnh thanh bch, chnh l thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng, chng phi l c tr thc, c bn ng, c ty tng.. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 695. CU-DI-NA145 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti t lc Lc s, du hnh trong nhn gian,[195c] n tr bn cnh t lc khong gia thnh Cu-di-na-kit, v sng Hilin. By gi Th tn bo Tn gi A-nan: Nay Ta b au lng, mun nm ngh mt cht. Hy gp ut-a-latng bn lp cho Th tn. Tn gi A-nan lin vng li dy, gp bn lp ut-a-la-tng tri ra xong, bch Pht rng: Bch Th tn con gp bn lp ut-a-la-tng tri ra xong ri, xin Th tn bit cho. By gi, Th tn gi u ln tng-gi-l gp dy, nm nghing hng bn phi, hai chn xp chng nhau, ct nim vo tng sng, chnh nim chnh tr, vi gic tng mun chi dy, bo Tn gi A-nan: Ngi hy ni v by gic chi. Tn gi A-nan lin bch Pht: Bch Th tn, l nim gic chi, Th tn ni t gic ng, thnh ng chnh gic, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi, Th tn ni t thnh ng chnh gic, y vin ly, y dc, y dit, hng n x. Pht bo A-nan: Ngi ni Ttinh tn chng? A-nan bch Pht: Bch Th tn, con ni tinh tn. Bch Thin th, con ni tinh tn. Pht bo A-nan:

145

i chnh, kinh 727. S 46.16 Gilna Cf D.16 Mahparinibbnasuttanta.

Ch tu tp tinh tn, tu tp nhiu, s c V thng Chnh ng Chnh gic. Ni xong, Ngi ngi ngay thng, ct nim. Lc y c mt T-kheo ni k rng: Thch nghe php vi diu, Nhn au, bo ngi thuyt. T-kheo lin ni php, Ni v by gic chi. Lnh thay, Ngi A-nan! Hiu r, kho din thuyt; Php thanh thnh th thng, Thuyt vi diu, ly cu. Nim, trch php, tinh tn, H, khinh an, nh, x; l by gic chi, Kho ni, php vi diu. Nghe ni by gic chi, V chnh gic thm su. Thn nhn th au kh, Gng chu ngi lng nghe. Hy nhn ng Vua Php, Thng din thuyt cho ngi; M cn thch nghe thuyt; Hung chi ngi cha nghe. Tr tu ln bc nht, Mi lc, bc ng l; Ngi cng li vi vng, n nghe thuyt chnh php. Ngi hiu bit thng t, Kh kinh, A-t-m; [196a]Ngi thng sut php lut, Cn nghe hung ngi khc. Nghe thuyt php nh tht, Chuyn tm tnh gic nghe; Nhng php Pht dy, c ly dc, vui sng.

Vui sng, thn nh nhng, Tm t vui cng vy; Tm vui c chng nhp, Chnh qun trong vic lm. Chn hu, ba ng d, Ly dc tm gii thot; Chn cc hu, ng d, Khng to nhn tri, ngi. V d, nh n tt, Cu cnh bt-nit-bn. Nghe php nhiu phc li, Nhng li dy ti thng; Cho nn lun t duy, Nghe li i S dy. T-kheo ny ni k xong, t ch ngi ng dy m i. KINH 696. THUYT146 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C by gic chi. Nhng g l By? l nim gic chi, . cho n x gic chi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 697. DIT147 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nn tu tp by giac phn. Tu tp nhng g l by gic chi? L Nim gic chi, cho n x gic chi. T-kheo tu nim gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Cng vy, tu trch php, tinh tn, h,

146 147

i chnh kinh 728. S 46.22 Desan. i chnh, kinh 729. S 46.27 Nirodha.

khinh an, nh, x gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 698. PHN148 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Cc T-kheo, qu kh tu by gic chi nh vy, v lai cng s tu by gic chi nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 699. CHI TIT149 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo c nim gic chi [196b] thanh tnh, trng tinh, khng c chi tit, la cc phin no; gic chi cha khi th khng khi. Tr phi khng c Pht iu phc gio th.150 Cho n x gic chi cng ni nh vy. T-kheo c nim gic chi thanh tnh, trng tinh, khng c chi tit, la cc phin no; gic chi cha khi th khi, v c Pht iu phc gio th, ch khng phi ai khc. Cho n x gic chi cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

148

149

i chnh, kinh 730. S 46.41 Vidh. i chnh, kinh 731. S 46.9-10 Uppann; 46 49 Aga. 150 Hn: tr Pht iu phc gio th Pli: ...bojjhag bhvit bahulkat uppann uppajjanti natra tathgatassa ptubhv, gic chi c tu tp, c sung mn, nu cha sanh th sanh, tr phi khng c Nh Lai xut hin

KINH 700. KHI151 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Gic chi cha khi th khng khi, v khng c Thin Th. Gic chi cha khi th khi,v c Thin Th phc iu phc gio th, khng phi ai khc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 701. THT O PHM152 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c T-kheo n ch c Pht ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, gi l gic chi. Bch Th Tn, th no l gic chi? Pht bo T-kheo: Gic chi l by php o phm.153 Nhng ny cc T-kheo, by gic chi phi theo th t m khi, c tu tp vin mn. T-kheo bch Pht: Bch Th tn, th no l gic chi theo th t m khi, tu tp vin mn? Pht bo T-kheo: T-kheo sng qun thn trn ni thn. V kia khi sng qun ni thn trn thn, nhip tm ct nim khng qun, lc by gi phng tin tu tp nim gic chi. Sau khi phng tin tu tp nim gic chi, tu tp mn tc. Khi nim gic chi c mn tc, i vi php m tuyn trch, phn bit, t lng, lc by gi phng tin tu tp trch php gic chi.

151

152

i chnh, kinh 732. S 46.9-10 Uppann Xem kinh i chnh 731 trn. i chnh, kinh 733. S 46.5 Bhikkhu. 153 o phm php Pli: bodhya savattant ti .. bojjhag ti vuccanti, chng t tr cho s gic ng, nn chng c gi l gic chi.

Sau khi phng tin tu tp, tu tp mn tc. Nh vy cho n tu tp mn tc x gic chi. Nh sng qun nim ni thn trn thn, sng qun nim ngoi thn, ni ngoi thn, th, tm, php cng vy, lc by gi, chuyn tm, ct nim, khng qun, cho n x gic chi cng ni nh vy. An tr nh vy, gic chi khi theo th t; khi khi theo th t ri, tu tp mn tc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 702. QU BO (1)154 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v.[196c] By gi c Th Tn bo T-kheo kia: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: T-kheo tu tp by gic chi nh vy, c hai qu: Hin ti lu tn m v d Nit-bn, hoc c qu A-na-hm. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 703. QU BO (2)155 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: T-kheo sau khi tu tp by gic chi nh vy, tu tp nhiu, t uc bn qu, bn phc li. Nhng g l bn? Qu Tu--hon, qu T-hm, qu A-na-hm, v qu A-la-hn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

154 155

i chnh, kinh 734. S 48.65 Dve phal. i chnh, kinh 735. S 48.12 Sakhita.

KINH 704. THT CHNG QU156 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: T-kheo tu tp by gic chi, tu tp nhiu, t c by qu, by phuc li. Nhng g l by? l T-kheo c nim vui chng chnh tr trong i hin ti. Hoc lc qua i m khng c nim vui chng chnh tr trong i hin ti,157 nhng lc qua i m on tn nm h phn kt, t c trung bt-nit-bn. Nu khng c trung bt Nit-bn, c sanh bt Nit-bn. Nu khng c sanh btnit-bn, c v hnh bt-nit-bn. Nu khng c v hnh btnit-bn, c hu hnh bt-nit-bn. Nu khng c hu hnh btnit-bn, c Thng lu bt-nit-bn. Sau khi Pht ni kinh ny xong, T-kheo n nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 705. THT O PHM(2)158 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Gi l gic chi, vy th no l gic chi? Cc T-kheo bch Pht: Th Tn l gc php, l con mt php, l ni php y c. Xin v chng con m ni. Cc T-kheo sau khi nghe xong s lnh th thc hnh theo. Pht bo cc T-kheo:

156 157

i chnh, kinh 736. S 46.3 Sla. Dch st; nhng bn Hn c th nhm ln. Pli: no ce diheva dhamme paikacca aam rdheti atha maraakle aam rdheti, nu hin php khng nht nh chng c chnh tr, khi lm chung s chng c chnh tr. y l kt qu th hai. 158 i chnh, kinh 737. S 46.5 Bhikkhu.

By gic chi l by php o phm. 159 Cc T-kheo, by gic chi ny theo th lp khi, khi theo th lp khi ri, s tu tp c vin mn Cc T-kheo bch Pht: Th no l by gic chi theo th lp m khi, khi theo th lp khi, s tu tp c vin mn? T-kheo an tr chnh nim qun thn trn thn. V y sau khi an tr chnh nim qun thn trn thn, chuyn tm ct nim khng qun, lc by gi tinh cn phng tin tu nim gic chi. Sau khi tinh cn phng [197a] tin tu nim gic chi, s tu tp c mn tc. Ngha l sau khi tu nim gic chi, tuyn trch php, lc by gi tinh cn phng tin tu tp trch php gic chi. Sau khi tinh cn phng tin tu trch php gic chi, s tu tp c mn tc. Cng vy, i vi tinh tn, h, khinh an, nh, v x gic chi cng ni nh vy. Nh ni thn, cng vy an tr chnh nim qun ngoi thn, ni ngoi thn, th, tm, php trn php, chuyn tm, ct nim, khng qun lc by gi tinh cn phng tin tu nim gic chi. Sau khi tinh cn phng tin tu nim gic chi, s tu tp c vin mn. Cho n x gic chi cng ni nh vy. gi l T-kheo i vi by gic chi theo th lp khi; khi theo th lp khi, s tu tp oc vin mn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 706. QU BO (3)160 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Tu tp by gic chi ny, tu tp nhiu, t c hai qu: hin ti chng tr; hoc cn hu d y, chng qu A-na-hm. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

159 160

Xem kinh i chnh 733. i chnh, kinh 738. S 48.65 Dve phal.

KINH 707. QU BO (4)161 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: T-kheo tu tp by gic chi, tu tp nhiu, t uc bn qu. Nhng g l bn? l qu Tu--hon, qu T--hm, qu A-na-hm, v qu A-la-hn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 708. QU BO (5)162 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. Nh ni trn, nhng c s sai bit: T-kheo tu tp by gic chi, tu tp nhiu, t uc by qu. Nhng g l by? l hin ti chnh tr hu d Nit-bn. Cho n khi qua i, nu khng vy, m nm h phn kt dy sch, v y t c trung bt-nit-bn. Nu khng nh vy, v y c sanh bt-nit-bn. Nu khng nh vy, c v hnh bt-nit-bn. Nu khng nh vy, c hu hnh bt-nit-bn. Nu khng nh vy, c Thng lu btbit-bn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 709. BT TNH QUN163 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nn tu Bt tnh qun. Sau khi tu tp nhiu ri, vi y t c qu ln, phc li ln. Th no l tu bt tnh qun, sau khi tu tp nhiu. t
161 162

i chnh, kinh 739. Xem kinh i chnh 735. i chnh, kinh 740. Xem kinh i chnh 746. 163 i chnh, kinh 741. S 46.67 Asubha.

c qu ln, phc li ln? T-kheo y tu bt tnh qun song hnh vi nim gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Tu trch php, tinh tn, h, khinh an, nh, x gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 710. NIM T TNG164 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v.[197b] By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu tp nim tng v s cht, tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln. Th no l T-kheo tu tp nim tng v s cht, tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln? T-kheo tu tp nim tng v s cht cng nim gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x, cho n x gic chi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 711. T165 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti p Hong chm166 ca dng h Thch. By gi, bui sng sm, s ng cc T-kheo p y mang bt vo p Hong chm kht thc. Lc y s ng cc T-kheo ngh: Nay cn rt sm, cha n gi kht thc. Chng ta c th gh vo tinh x ngoi o. Sau s ng cc T-kheo lin vo tinh x ngoi o. Sau khi cng cc xut gia ngoi o cho hi khch l nhau, h ri ngi i din mt bn. Cc xut gia ngoi o hi: Sa-mn C-m v cc t ni php nh vy: Khng on tr nm trin ci vn lm phin no tm, tu lc suy yu, l phn chng ngi, khng a n Nit-bn. Nu kho nhip tm mnh, an tr bn nim x, tm cu hu vi t, khng on hn, khng tt , cng khng sn
164 165

i chnh, kinh 742. S.46.68 Maraa. i chnh, kinh 743. S 46.54 Metta. 166 Hong chm p Pli: tr Koliya, ti Haliddavasana, mt th trn ca ngi Koliya.

nhu, rng ln v lng, kho tu tp sung mn, bn phng, bn duy, phng trn, phng di, tt c th gian. Tm cu hu vi t, khng on hn, khng tt , cng khng sn nhu, rng ln v lng, kho tu tp sung mn. Cng vy, vic tu tp tm hp vi bi, h, x cng ni nh vy. Chng ti cng v cc t ni nh vy. Vy chng ti cng vi Sa-mn C-m kia c nhng g khc nhau? Ngha l c hai u ni php. Cc T-kheo sau khi nghe nhng li ca cc xut gia ngoi o ni lng khng hoan h, im lng, khng ch trch, [197c] t ch ngi ng dy, i vo p Hong chm kht thc. Sau khi kht thc xong, h tr v li tinh x, ct y bt, ra chn xong, n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn, em nhng li ca cc xut gia ngoi o kia trnh li y ln Th tn. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Theo nhng li ni ca cc xut gia ngoi o kia, cc ngi nn hi li l: tu tp t tm ly g lm ch ti thng?167 Tu tp bi, h, x, tm ly g lm ti thng? Khi c hi nh vy, cc xut gia ngoi o kia trong lng git mnh kinh hi, hoc ni qung sang chuyn khc, hoc ni gin, khinh mn, ch bai, phn i, khng nhn th, hoc im lng, bun hiu, ci u khng ni li no, lng l t duy. V sao? V Ta khng thy ai trong chng ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, tri, ngi nghe nhng iu Ta ni m ty thun a thch, ch tr Nh Lai v chng Thanh vn. T-kheo, tm cu hu vi t, tu tp nhiu, tnh l ti thng.168 Bi tm tu tp, tu tp nhiu, h khng x l ti thng169 H tm tu tp, tu tp nhiu, thc nhp x l ti thng. X tm tu tp, tu tp nhiu, v hu nhp x l ti thng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

167

Pli: .. bhvit.. mettcetovimutti kigatik hoti kiparam kiphal kipariyosan, tu tp t tm gii thot, hng v u, ci g l ti thng, ci g l kt qu, ci g l cu cnh? 168 Pli: subhaparam mettcetovimutti. 169 Pli: ksnacyatanaparam kurucetovimutti, bi tm gii thot, khng v bin x l ti thng.

KINH 712. T (2)170 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu tp t tm, tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln. Th no l T-kheo tu tp t tm t c qu ln, phc li ln? Tkheo, tm cu hu vi t, tu nim gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Cho n tu tp x gic chi, y vo vin ly, y vo v dc, y vo dit hung n x. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 713. KHNG171 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu khng nhp x, tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln. Th no l T-kheo tu khng nhp x, sau khi tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln? T-kheo tm cu hu vi khng nhp x, tu nim gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Cho n tu tp x gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Sau khi Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht [198a] dy, u hoan h phng hnh. Nh tu khng nhp x, cng vy ba kinh thc nhp x, v s hu x, phi tng phi phi tng x cng ni nh trn. KINH 714. AN-NA BAN-NA NIM172 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu tp -na-ban-na nim,173 tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln. Th no l tu tp an-na-ban-na nim, tu nhiu, t c
chnh, kinh 744. S 46.62 Mett. i chnh, kinh 745. S 46.76 Nirodha. 172 i chnh kinh 746. S 46.66 Anpna.
170 i

171

qu ln, phc li ln? T-kheo tm cu hu vi an-na-ban-na nim, tu nim gic chi, y vo vin ly, y vo v dc, y vo dit hng n x, cho n tu x gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 715. V THNG174 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tu v thng tng, tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln. Th no l T-kheo tu v thng tng, tu tp nhiu, t c qu ln, phc li ln? T-kheo tm175 cu hu vi v thng tng, tu nim gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x, cho n tu x gic chi, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh V thng tng, cng vy 11 kinh: V thng kh tng, Kh v ng tng, Qun thc tng, Dit tng, Hon tng, Bt tnh tng, Thanh tng, Nng ni tng, Phng trng tng, Hoi tng, Thc bt tn tng, Huyt tng, Phn ly tng, Ct tng, Khng tng cng ni nh trn.176

174

An-na-ban-na nim Pli: anpnassati, nim hi th ra vo i chnh, kinh 747. S 46.57-61 Ahika v.v... 175 Trong bn: tm khu , d ch khu 176 Bn Hn, hy quyn 27.

173

19. TNG NG THNH O1

KINH 716. NHT XUT2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh khi mt tri mc c tin tng ca n, l minh tng, nh sng ban u. Cng vy, T-kheo tn cng bin t kh, cu cnh bin t kh, c tin tng l chnh kin. Chnh kin ny c th pht khi ln chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. V nh pht khi nh chnh th, nn Thnh t tm chnh gii thot tham dc, sn nhu, ngu si. Vi tm kho gii thot nh vy, Thnh t t c chnh tri kin, t bit rng Ta, s sanh ht, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng ti sanh kip sau. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 717. V MINH3 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: V minh lm tin tng nn sanh ra cc php c bt thin. Ri theo sanh ra v tm, v qu. V tm, v qu sanh ra ri, theo sanh ra t kin. T kin sanh ra ri, c th khi ln t t duy, t ng, t nghip, t mng, t tinh tn, t nim, t nh. Nu khi ln minh lm tin tng sanh ra cac php thin, theo sanh ra tm qu. Tm qu sanh ra ri th c th sanh ra chnh kin.
1

i chnh, quyn 28. 5. Tng ng Thnh o, gm cc kinh i chnh 748-800 (trn quyn 28 v phn u quyn 29) n Thun Hi bin, Tng iv. o phm. 13. Tng ng Thnh o phn. Quc dch, quyn 25 , Tng 5 o tng tip theo, 5. Tng ng Thnh o, kinh s 12449-12558, chia thnh 2 phm, Phm 1 gm 100 kinh, ton b quyn 25; Phm 2, 10 kinh, phn u quyn 26 Phn ln tng ng Pli, S.45 Maggasayutta. 2 i chnh, quyn 28, kinh s 748. Pli, 45.55 (v. 31). Yoniso. 3 i chnh, kinh 449. S 45.1 vijj.

Chnh kin sanh ra ri, theo th t khi ln chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Chnh nh khi ln ri, Thnh t s c chnh gii thot tham dc, sn nhu, ngu si. Nh vy, Thnh t khi c chnh gii thot ri th s c chnh tri kin, t bit Ta, s sanh dt, Phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sanh vo i sau. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 718. V MINH (2)4 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu, T-kheo, cc php c bt thin sanh khi, tt c u do v minh lm gc, v minh tp, v minh sanh, v minh khi. V sao? V v minh l v tri, khng bit nh tht i vi php thin, php bt [198c] thin; khng bit nh tht c ti, khng c ti, php thp, php cao, nhim , khng nhim , phn bit, khng phn bit, duyn khi, khng duyn khi. V khng bit nh tht nn khi ln t kin; khi khi t kin ri, khi ln t t duy, t ng, t nghip, t mng, t tinh tn, t nim, t nh. Nu cc php thin sanh, tt c u do minh lm gc, minh tp, minh sanh, minh khi. V minh, bit nh tht i vi php thin, bt thin; tt c u bit nh tht v ti, khng ti, thn cn, khng thn cn, php thp, php cao, u, bch tnh, c phn bit, khng phn bit, duyn khi, khng duyn khi. bit nh tht, l Chnh kin. chnh kin hay khi ln chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Khi khi ln chnh nh ri, Thnh t s c chnh gii thot tham, nhu, si; khi tham, nhu, si gii thot ri, Thnh t s c chnh tri kin, t bit rng Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sanh i sau. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
4

i chnh, kinh 750.

KINH 719. KHI5 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu ngi xut gia hay ti gia m khi ln vic t,6 th Ta s khng ni n. V sao? V nu ngi xut gia hay ti gia m cn khi ln vic t, khng vui thch Chnh php. Nhng g l vic t? l t kin cho n t nh. Nu l ngi xut gia hay ti gia m khi ln vic chnh, Ta s tn thn. V sao? V ngi khi ln vic chnh, l ngi vui thch Chnh php, thin xo ni Chnh php. Nhng g l vic chnh? l chnh kin cho n chnh nh. By gi, Th Tn lin ni k rng: Ti gia cng xut gia, M khi ln vic t; Ngi kia khng vui thch Chnh php ti v thng. Ti gia cng xut gia, M khi ln vic chnh; Th tm lun vui thch, Chnh php ti v thng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 720. CA-MA7 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi T-kheo Ca-ma 8 n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, gi l dc; th no l [199a] dc? Pht bo Ca-ma:

i chnh kinh 751. S 45.24 Paipda. T s Pli: micchpaipda, s thc hnh t vy. 7 i chnh, kinh 752. S 45.30 Uttiya (Uttika). 8 Ca-ma Bn Pli: Uttiyo.
6

Dc l nm cng nng ca dc. Nhng g l nm? Sc c thy bi mt, ng yu, ng thch , ng nh, khin nui ln dc lc. Cng vy, thanh, hng, v, php; khi xc bit (i tng) ng yu, va , ng nh, khin nui ln dc lc. gi l dc. Nhng chng khng phi l dc. c tham m bi ngi kia, n mi c gi l dc. By gi, Th Tn lin ni k rng: Nm sc tp th gian, T chng phi i dc. Ci gic tng tham dc, L dc ca con ngi. Cc sc thng i, Hnh gi on tm dc. T-kheo Ca-ma bch Pht rng: Bch Th Tn, c con ng a n on tr i dc ny khng? Pht bo T-kheo: C tm Chnh o, c th on tr i dc, l chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Sau khi Pht ni kinh ny xong, T-kheo Ca-ma nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 721. A-L-ST-TRA9 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c T-kheo tn l A-li-sc-tra10 i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, gi l cam l;11 th no gi l cam l? Pht bo A-l-sc-tra: Cam l l mt danh thuyt ca gii, 12 nhng Ta v ngi on tn hu lu m hin ni danh t ny.
9

i chnh, kinh 753. S 45.7 Aatara bhikkhu. A-l-st-tra Pli: Ariha. 11 Cam l Pli: amata, s bt t. 12 Hn: gii danh thuyt . Gii y ch Nit-bn gii Pli: nibbnadhtuy adhivacana.. amata.
10

T-kheo A-l-sc-tra bch Pht: Bch Th Tn, c con ng dn n tu tp, tu tp nhiu, s c php Cam l khng? Pht bo T-kheo: C, l tm chi Thnh o: t chnh kin cho n chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 722. X-LI-PHT13 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi X-li-pht i n ch c Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, gi l cc t c cn bn cho chnh tam mui14 ca Hin Thnh; th no l cc t c cn bn cho chnh tam mui ca Hin thnh? Pht bo X-li-pht: l by chi Thnh o, l cn bn, l cc t c cho chnh tammui ca Hin Thnh. Nhng g l by? Chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim. Ny X-li-pht, sau khi ly by o chi ny lm tc nghip cn c 15 ri, tm c chuyn nht; gi l nhng t c cn [199b] bn cho chnh tam-mui Hin thnh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 723 -725. T-KHEO16 Ti nghe nh vy: Nh ba kinh trn, cng vy ba kinh Pht hi cc T-kheo cng ni nh vy.
13 14

i chnh, kinh 754. Hn: ng tam-mui , tc chnh tam-mui hay chnh nh Pli: sammsamdhi. 15 Hn: c nghip . 16 i chnh, kinh 755.

KINH 726. Y17 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: S s hi ca con khng m. S s hi ca con c m. l iu m k phm ngu si khng hc, ni n. Nhng khng hiu g v s s hi ca con khng m, s s hi ca con c m. Ny cc T-kheo, c ba s s hi ca con khng m, 18 m phm phu ngu si, khng hc ni. Nhng g l ba? Ny cc T-kheo, khi c binh bin lon lc xy ra, tn hi t nc, b sng cun theo dng, con tht lc m, m tht lc con. gi l s s hi ca con khng m th nht, m k phm ngu si, v hc ni. Li na, ny T-kheo, khi c ha hon ln bt cht xy ra, thiu t thnh p, xm lng; dn chng chy lon khp ni, m con tht lc nhau. gi l s s hi ca con khng m th hai m k phm ngu si, v hc ni. Li na, T-kheo, c mt lc trong ni c ma to, nc ln ra, lm trn np xm lng, dn chng lnh chy khp ni, m con tht lc nhau. gi s s hi ca con khng m th ba, m k phm ngu si, v hc ni. Song tt c nhng s s hi ny l s s hi ca con c m, m k phm ngu si, v hc li ni l s s hi ca con khng m. Khi c binh bin lon lc xy ra, tn hi t nc; mi ngi bn ba lu lc, m con tht lc nhau. C khi m con gp li nhau. l s s hi ca con c m th nht m k phm ngu si, v hc ni l s s hi ca con khng m. Li na, khi ha hon ln bt cht xy ra, thiu t thnh p, lng xm, dn chng chy lon khp ni, m con tht lc nhau. C khi m con gp li nhau. l s s hi ca con c m th hai m k phm ngu si, v hc ni l s s hi ca con khng m. Li na, khi trong ni c ma to, nc ln ra, lm trn ngp xm lng, dn chng lnh chy khp ni, m con tht lc nhau. C khi m con gp li nhau. l s s hi ca con c m th ba m k phm ngu si, v hc ni l s s hi ca con khng m.
17 18

i chnh, 758. A 3. 62 Bhaya. Hn: v mu t y Pli (A.. i. 178): amtputtika bhaya.

Ny T-kheo, c ba th s hi ca con khng m m Ta t mnh gic ng thnh o v thng k thuyt. Nhng g l ba? Ny T-kheo, khi ngi con gi, khng c ngi m no c th ni: Con, con ng gi, m s thay con! Hoc khi ngi m gi, cng khng c [199c] ngi con no bo: M, mong m ch gi! Con gi thay cho! gi l ci s hi ca con khng m th nht m Ta t mnh gic ng thnh o v thng k thuyt. Li na, T-kheo, khi ngi con b bnh, ngi m khng th ni: Con, ng bnh! M s thay con! Hoc khi m b bnh, con cng khng th bo: M, ng bnh, con bnh thay m! gi l ci s hi ca con khng m th hai m Ta t mnh gic ng thnh o v thng k thuyt. Li na, khi ngi con cht, ngi m khng th ni: Con, ng cht! Nay m s thay con! Hoc khi ngi m cht, ngi con cng khng th bo: M, ng cht! Con s thay m! gi l ci s hi ca con khng m th ba m Ta t mnh gic ng thnh o v thng k thuyt. Cc T-kheo bch Pht: C o l no, c hnh tr no tu tp, tu tp nhiu, dn n on tr c ba th s hi ca con c m trc v, on tr c ba th s hi ca con khng m sau khng? Pht bo cc T-kheo: C o l, c hnh tr dn n on tr c ba s s hi ny. Nhng g l o l? Nhng g l hnh tr m tu tp, tu tp nhiu, dn n on tr c ba th s hi ca con c m trc v, on tr c ba th s hi ca con khng m sau? l Thnh tm chi: Chnh kin, Chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 727. TH19 Ti nghe nh vy:

19

i chnh, kinh 759. S 45.29 Vedan.

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ba th, l v thng, hu vi, do tm duyn sanh. Nhng g l ba? l lc th, kh th, khng lc khng kh th. Cc T-kheo bch Pht: Bch Th tn, c o l, c hnh tr no tu tp, khi tu tp nhiu, s dn n on tr ba th ny khng? Pht bo cc T-kheo: C o l, c hnh tr tu tp, khi tu tp nhiu, s dn n on tr ba th ny. Nhng g l o l, l hnh tr tu tp, khi tu tp nhiu, s dn n on tr ba th ny? Pht bo tip cc T-kheo: l tm chi Thnh o: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 728. TAM PHP20 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: i c ba iu khng ng vui, khng ng yu, khng ng nh. Nhng g l ba? l gi, bnh, cht. [200a] Ba iu ny khng ng vui, khng ng yu, khng ng nh. th gian nu khng c ba iu khng ng vui, khng ng yu, khng ng nh ny, s khng c Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic xut hin th gian; th gian cng chng c php c thuyt, s gio gii, gio th ca Nh Lai. V th gian c ba iu khng ng vui, khng ng yu, khng ng nh ny, nn Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic xut hin th gian; th gian bit c php c thuyt, s gio gii, gio th ca Nh Lai. Cc T-kheo bch Pht: C o l, c hnh tr tu tp, tu tp nhiu, s dn n on tr ba iu khng ng vui, khng ng yu, khng ng nh ny khng?

20

i chnh, kinh 760. A 10 76 Abhabba.

Pht bo cc T-kheo: C o l, c hnh tr tu tp, tu tp nhiu, s dn n on tr ba iu khng ng vui, khng ng yu, khng ng nh ny. Nhng g l o l, l hnh tr tu tp, tu tp nhiu, s dn n on tr ba iu khng ng vui, khng ng, yu, khng ng nh ny? l Thnh o tm chi: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 729. HC21 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Ta s ni v hc22 v v hc. Hy lng nghe, v suy ngh k. Th l no hc? Hc thnh tu chnh kin, hc thnh tu chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. gi l hc. Nhng g l v hc? V hc thnh tu chnh kin, V hc thnh tu chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chanh nim, chnh nh. gi l v hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh Hc v V hc, cng vy i s v Chnh s cng ni nh vy. KINH 730. LU TN23 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Ta s ni v Thnh lu tn. Sao gi l Thnh lu tn? L v hc thnh tu chnh kin, cho n khng cn hc thnh tu chnh nh. gi l bc Thnh lu tn.

21 22

i chnh, kinh761. S 45.13 Sekho. Hc , hay hu hc, ch cc Thnh gi di qu A-la-hn Pli: sekha. 23 i chnh, kinh 762.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 731. BT THNH O PHN24 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nay Ta s ni v Tm chi Thnh o. Nhng g l tm? l chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 732. TU25 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Ta s ni v s tu tp tm [200b] chi Thnh o. Hy lng nghe v, suy ngh k. Tu tp tm chi Thnh ol th no? T-kheo tu tp chnh kin, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Tu chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh, u y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. gi l tu tm Thnh o. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 733. TU (2)26 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nay Ta s ni v T-kheo tu tp tm chi Thnh o trong qu kh, s tu tp tm chi Thnh o trong v lai. chi tit cho n, Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh.
24 25

i chnh, kinh 763. i chnh, kinh 764. S 45.51 Uppda. 26 i chnh, kinh 765.

KINH 734. THANH TNH27 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo, chnh kin thanh tnh, trng tinh, khng c cc li lm, xa la cc phin no; chnh kin cha xut hin s khng xut hin, tr phi c s iu phc ca Pht28 cho n chnh nh cng ni nh vy. Chnh kin thanh tnh, trng tinh, khng c cc li lm, xa la cc phin no; chnh kin cha xut hin th xut hin cho n chnh nh cng ni nh vy.29 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh tr phi c Pht iu phc, cng vy tr phi cThin Th iu phc cng ni nh trn. KINH 735. T30 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Ni t bt thin tc ch cho nm trin ci. l chnh thuyt. V sao? T ch thun bt thin, l nm trin ci. Nhng g l nm? la tham dc, sn nhu, thy min, tro hi, v nghi ci. Ni t thin, tc ch cho Thnh o tm chi. l chnh thuyt. V sao? T ch thun y php thin, l Thnh o tm chi. Nhng g l tm? l chnh kin, chnh chi, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, [200c] chnh nim, chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
27 28

i chnh, kinh 766. S.45.16-17 Parisuddha. Tr phi c Pht xut hin. 29 Xem kinh i chnh 731. 30 i chnh, kinh 767. A 5.52 Rsi.

KINH 736. BN31 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong tinh x Sn cc,32 thnh Vng X. By gi Tn gi A-nan mt mnh ni ch vng, suy ngh nh vy: Mt na phm hnh ny chnhs l thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng33 cho n Pht bo A-nan: Phm hnh vin mn, thun nht thanh tnh ny chnh l thin tri thc. V sao? V Ta l thin tri thc nn khin cho cc chng sanh tu tp chnh kin, y vin ly, y v dc, y dit, hng n x cho n tu chnh nh , y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Sau khi Pht ni kinh ny xong, Tn gi A-nan nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 737. B-LA-MN34 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi Tn gi A-nan sng sm p y mang bt vo thnh X-v kht thc. By gi c B-la-mn Sanh Vn,35 i xe nga trng, cng vi on ty tng s ng thanh nin, i nga trng, xe trng, dm nga trng, roi trng, u i mo trng, d lng trng; tay cm pht trng, mc y phc trng, eo anh lc trng, dng hng trng thoa mnh, ty tng u mc trng. H ra khi thnh X-v, mun vo rng truyn dy c tng. Mi ngi trng thy vy u bo: Xe thay, xe p thay! l xe ca B-la-mn. Sau khi thy B-la-mn, cng vi cc quyn thuc v mi th, tt c u mu trng nh vy ri, Tn gi vo thnh kht thc. Sau tr v tinh x ct y bt, ra chn xong, Tn gi i n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng:

i chnh, kinh 768. S 45.2 Upaham. Sn cc tinh x ; Pli: Giribbaja. S 54. 2: gia nhng ngi Thch-ca, ti Nagaraka, mt th trn ca nhng ngi Thch-ca. 33 Xem kinh i chnh 726. 34 i chnh, kinh 769. S 45.4 Brhmaa. 35 Sanh Vn B-la-mn Pli: Jnussoi-brhmaa.
32

31

Bch Th Tn, sng sm nay, con p y mang bt vo thnh Xa-v kht thc, thy B-la-mn Sanh Vn i xe nga trng, cng quyn thuc v mi th, tt c u mu trng, c mi ngi khen rng: Xe thay, xe p thay! l xe ca B-la-mn. Th no, Th Tn, trong Chnh php lut, l xe ca ngi i, hay l xe ca B-lamn? Pht bo A-nan: l xe ca ngi i, ch chng phi xe php lut ca Ta, hay xe ca B-la-mn. Ny A-nan, xe Chnh php lut ca Ta, xe ca Tri, xe ca B-la-mn, xe ln, l c kh nng chinh phc qun ma phin no. Hy lng nghe v suy ngh k! Ta s ni cho ngi nghe. Ny A-nan, xe Chnh php lut l g, xe ci Tri, xe B-la-mn, c xe ln, c kh nng chinh phc qun ma phin no? l tm chi Chnh o: Chnh kin cho n chnh nh. [201a] A-nan, gi l xe Chnh php lut, xe ci Tri, xe b-la-mn, c xe ln, c kh nng chinh phc qun phin no. By gi c Th Tn lin ni k rng: Tn, gii l ci ch, Tm qu l vng c; Chnh nim kho h tr, L ngi nh xe gii. X, tam-mui: cng xe, Tr, tinh tn: bnh xe; Nhn, v trc: gip st, An n, i ng php. Tin thng khng thi lui, Khng c g lo s; Ngi tr rui chin xa, Dp k th v tr. KINH 738. T36 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:
36

i chnh, kinh 770. S 45.21 Micchatta.

Hy xa la t kin. Hy on tr t kin. Nu t kin m khng th on tr c, Ta khng bao gi ni hy xa la t kin. V t kin c th on tr c, nn Ta ni T-kheo hy xa la t khin. Nu khng xa la t kin, t kin s to ra ci kh phi ngha, khng li ch. Cho nn Ta ni hy xa la t kin. Cng vy t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh cng ni nh vy. Ny cc T-kheo, khi xa la t kin ri, hy tu tp chnh kin. Nu chnh kin l khng th tu, Ta khng bao gii ni tu tp chnh kin. V tu tp chnh kin l c th tu, nn Ta ni T-kheo hy tu tp chnh kin. Nu khng tu tp chnh kin, n to ra ci kh phi ngha khng li ch. V khng tu tp chnh kin, n to ra ci kh phi ngha, khng li ch, cho nn Ta ni hy tu tp chnh kin, v mc ch li ch, lun c an lc. Cho nn, T-kheo, hy tu tp chnh kin. Cng vy, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 739. B NGN37 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi B-la-mn Sanh Vn i n ch Pht, cng din kin thm hi, y lo. Sau khi thm hi y lo xong, ng ngi xung mt bn, bch Pht rng: Tha C-m, ni l chng phi b bn kia, cng b bn kia. Vy, th no l chng phi b bn kia, v th no l b bn kia? Pht bo B-la-mn: T kin l chng phi b bn kia. [201b] Chnh kin l b bn kia. Cng vy, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh l chng phi b bn kia. Chnh kin l b bn kia; cng vy chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh l b bn kia. By gi, Th Tn lin ni k rng: Ngi i tht t ai
37

i chnh, kinh 771. S 45.34 Pragama.

Vt qua b bn kia. Ht thy cc th gian, Quanh qun do b ny. Ni Chnh php lut ny, Nu ai kho ty thun; Th c th vt b, B sanh t kh vt.38 Sau khi B-la-mn Sanh Vn nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 740-74239 Ba kinh ny cng vy: C T-kheo nghe Tn gi A-nan hi Pht, hi cc T-kheo cng ni nh trn. KINH 743. CHNH BT CHNH T DUY40 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ni php, Ta khng thy mt php no c th khin php c bt thin cha sanh, khi sanh; sanh ri khin ti sanh v tng trng, nh ni v khng chnh t duy.41 Cc T-kheo, khng chnh t duy, t kin cha khi khin khi, khi ri ti sanh khin tng trng. Cng vy, t ch, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, c nim, t nh cng ni nh vy. Ny cc T-kheo, trong ni php, Ta khng thy mt php no khin php c bt thin cha sanh, khng sanh; php c bt thin sanh ri khin cho dit, nh ni v chnh t duy. Cc T-kheo, chnh t duy, t kin cha sanh, khin khng sanh; sanh ri, khin cho dit. Nh t kin, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
Bi k, xem Dhp.85-86. i chnh, kinh 772-774. 40 i chnh, kinh 775. S 45 76, 83 Yoniso 41 Bt chnh t duy Pli: ayoniso manasikra, khng nh l tc .
39 38

KINH 744. CHNH BT CHNH T DUY (2)42 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ni php Ta khng thy mt php no khin php thin cha sanh, khng sanh; php thin sanh ri, khin cho thi tht nh ni v khng chnh t duy. Cc T-kheo, khng chnh t duy, chnh kin cha sanh, khin cho khng sanh; chnh kin sanh ri, khin cho thi tht. Cng vy, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh, [201c] khin cho khng sanh; sanh ri, khin cho thi tht. Ny cc T-kheo, trong ni php, Ta khng thy mt php no khin php thin cha sanh, khin cho sanh; php thin sanh ri khin ti sanh v lm tng trng, nh ni v chnh t duy. Cc T-kheo, chnh t duy, chnh kin cha sanh, khin cho sanh; chanh kin sanh ri khin ti sanh v lm tng trng. Cng vy, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh khin cho sanh; sanh ri khin ti sanh v lm tng trng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 745. CHNH BT CHNH T DUY (3)43 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ni php, Ta khng thy mt php no khin php c bt thin cha sanh, n lm cho sanh; php c bt thin sanh ri, n khin ti sanh v lm tng trng; php thin cha sanh, n lm cho khng sanh; sanh ri khin thi tht, l khng chnh t duy. Cc T-kheo, khng chnh t duy, t kin cha sanh, khin cho sanh, sanh ri khin ti sanh v lm tng trng; chnh kin cha sanh, khng cho sanh; sanh ri, khin thi tht. Cng vy, t t duy, t
42 43

i chnh, kinh 776. i chnh, kinh 777. Xem cc kinh i chnh 775, 776, 777.

ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh cha sanh, khin cho sanh; sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng; chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh, khng cho sanh; sanh ri, khin thi tht. Ny cc T-kheo, trong ni php, Ta khng thy mt php no l php c bt thin cha sanh, n khin cho sanh; php c bt thin sanh ri, n khin cho dit; php thin cha sanh, n khin cho sanh; php thin sanh ri, n khin ti sanh v lm tng trng, nh ni v chnh t duy. Cc T-kheo, chnh t duy, s khin cho t kin cha sanh, khng sanh; t kin sanh ri, khin cho dit; chnh kin cha sanh, khin cho sanh; chnh kin sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng. Cng vy, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh chasanh, khin khng sanh; sanh ri, khin cho dit; chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh, khin sanh; sanh ri khin ti sanh v lm tng trng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 746. THIN C TRI THC44 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ngoi php, Ta [202a] khng thy mt php no khin cho php c bt thin cha sanh n li lm cho sanh; php c bt thin sanh ri, n khin ti sanh v lm tng trng, nh ni v c tri thc, c bn ng, c ty tng. Cc T-kheo, c tri thc, c bn ng, c ty tng khin cho t kin cha sanh, khin cho sanh; t kin sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng. Cng vy, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh cha sanh khin cho sanh; sanh ri khin ti sanh v lm tng trng. Ny cc T-kheo, trong ngoi php, Ta khng thy mt php no khin cho php c bt thin cha sanh, n lm cho khng sanh; php c bt thin sanh ri, n khin cho dit, nh ni v thin tri thc,
44

i chnh, kinh 778. S 45 77 Kalyamitta.

thin bn ng, thin tu tng. Cc T-kheo, thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng khin cho t kin cha sanh, n lm cho khng sanh; t kin sanh ri, n khin dit. Cng vy, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh cha sanh, khng cho sanh; sanh ri, khin dit. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 747. THIN TRI THC45 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ngoi php, Ta khng thy mt php no c th khin cho php thin cha sanh, khin sanh; php thin sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng, nh ni v thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng. Cc T-kheo, thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng khin cho chnh kin cha sanh, n lm cho sanh; chnh kin sanh ri khin ti sanh v lm tng trng. Cng vy, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh, khin sanh; sanh ri khin ti sanh v lm tng trng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 748. THIN C TRI THC (2)46 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ngoi php, Ta khng thy mt php no c th khin cho php c bt thin cha sanh, n khin sanh; php c bt thin sanh ri, n khin ti sanh v lm tng trng; php thin cha sanh, n lm cho khng sanh; php thin sanh ri, n khin cho dit, nh ni v c tri thc, c bn ng, c ty tng. Cc T-kheo, c tri thc, c bn ng, c ty tng khin cho t kin cha sanh, khin sanh; t
45 46

i chnh, kinh 779. i chnh, kinh 780. Xem kinh i chnh 778.

kin sanh ri khin ti sanh v lm tng trng; hay chnh kin cha sanh, khng cho [202b] sanh; chnh kin sanh, khin thi tht. Cng vy, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh cha sanh, khin sanh; sanh ri khin ti sanh v lm tng trng; chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh, khin khng sanh; sanh ri, khin thi tht. Ny cc T-kheo, trong ngoi php, Ta khng thy mt php no c th khin cho php c bt thin cha sanh, khin sanh; php c bt thin sanh ri, khin dit; hay php thin cha sanh, khin sanh; php thin sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng, nh ni v thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng. Cc T-kheo, thin tri thc, thin bn ng, thin ty tng khin cho t kin cha sanh, khng sanh; T kin sanh ri khin dit; hay chnh kin cha sanh, khin sanh; chnh kin sanh, khin ti sanh v lm tng trng. Cng vy, t t duy, t ng, t nghip, t mng, t tinh tn, t nim, t nh cha sanh, khin khng sanh; sanh ri khin cho dit; hay chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh cha sanh, khin sanh; sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 749. CHNH BT CHNH T DUY (4)47 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: trong ni php, Ta khng thy mt php no c th khin php c bt thin cha sanh, n khin cho sanh; sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng; php thin cha sanh, khng cho sanh, sanh ri khin thi tht, nh ni v khng chnh t duy. Cc T-kheo, khng chnh t duy khin t kin cha sanh, sanh; t kin sanh ri khin ti sanh v lm tng trng; chnh kin cha sanh, khng cho sanh; chnh kin sanh ri, khin thi tht.

47

i chnh, kinh 781.

Ny cc T-kheo, trong ni php, Ta khng thy mt php no c th khin cho php c bt thin cha sanh, khin khng sanh; php c bt thin sanh ri, khin cho dit; hay php thin cha sanh, khin cho sanh; php thin sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng, nh ni v chnh t duy. Cc T-kheo, chnh t duy khin cho t kin cha sanh, khng sanh; sanh ri, khin cho dit; chnh kin cha sanh, khin cho sanh; sanh ri, khin ti sanh v lm tng trng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh ni v t kin v chnh kin. Cng vy by kinh ni v t t duy, chnh t duy; t ng, chnh ng; t nghip, chnh nghip; t mng, chnh mng; t phng tin, chnh tinh tn; t nim, chnh [202c] nim; t nh, chnh nh cng ni nh trn. Nh tm kinh ni v ni php, cng vy, tm kinh ni v ngoi php cng ni nh vy. KINH 750. PHI PHP TH PHP48 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C php sai v php ng49. Hy lng nghe v suy ngh k, Ta s v cc ngi m ni. Nhng g l php sai, l php ng? T kin l php sai; chnh kin l php ng cho n t nh l php sai; chnh nh l php ng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh Phi php v Th php. Cng vy, Phi lut v Chnh lut, Phi Thnh v Th Thnh, Bt thin php v Thin php, Phi tp php v Tp php, Phi thin tai php v Thin tai php, Hc php v Bch php, Phi ngha v Chnh ngha, Ty php v Thng php, Hu ti php v V ti php, ng kh php v Bt kh php, kinh no cng u ni nh trn.

48 49

i chnh, 782. Hn: phi php, th php , .

KINH 751. ON THAM50 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn C-s-la ti Cu-dim-di. By gi Tn gi A-nan cng ti . Lc y c B-la-mn i n ch Tn gi cng thm hi v khch l nhau. Sau khi thm hi v khch l nhau xong, ng ngi xung mt bn, bch Tn gi A-nan: Ti c iu mun hi, Tn gi c rnh ri k thuyt cho khng? A-nan p rng: Theo nhng g ng hi, nu bit ti s tr li. B-la-mn hi: V sao xut gia tu phm hnh ch Sa-mn C-m? A-nan p: Ny B-la-mn, v mun ct t. Li hi: Ct t nhng g? p rng: Ct t tham dc, ct t sn nhu, ngu si. Li hi: Tn gi A-nan, c o l no, co hnh tr no c th dn n ct t tham dc, sn nhu, ngu si khng? A-nan p rng: C, l tm chi Thnh o: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, Chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. B-la-mn ni: Tn gi A-nan, tt p thay o l ny, tt p thay hnh tr, khi tu tp, tu tp nhiu c th ct t nhng th tham dc, nhu, si y. Tn gi A-nan ni php ny, B-la-mn sau khi nghe nhng g Tn gi ni, hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. Nh ct t tham, nhu, si; cng vy, iu phc tham, nhu, si v c Nit-bn, cng ym ly v chng n Nit-bn, cng ngha Sa-mn v

50

i chnh, kinh 783. S 45.5 Kimattha.

ngha B-la-mn, cng gii thot v ct t kh, cng cu cnh kh bin v chnh thc ht kh, kinh no cng u ni nh trn. KINH 752. T CHNH51 [203a] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C t, c chnh. Hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi m ni. Nhng g l t? L t kin cho n t nh. Nhng g l chnh? L chnh kin cho n chnh nh. Th no l chnh kin? L ni: C b th, c ch thuyt, c trai t,52 c thin hnh, c c hnh, c qu bo thin c hnh, c i ny, c i khc, c cha m, c chng sanh ha sanh, 53 c A-la-hn thin o,54 thin hng,55 t tri t tc chng i ny v i khc, thnh tu v an tr, t bit Ta, s sanh ht, phm hnh lp, nhng g cn lm lm xong, khng ti sanh i sau.56 Th no l chnh t duy? T duy xut yu, t duy v nhu, t duy bt hi.57 Th no l chnh ng? Xa la ni di, xa l hai li, xa la c khu, xa la li ph phim. Th no l chnh nghip? La st, o, dm. Th no l chnh mng? Cu y phc, m thc, nga c thuc thang ng nh php, ch khng phi khng nh php. Th no l chnh tinh tn? Dc, tinh tn, phng tin, xut ly, tinh cn, kham nng, lun thc hnh khng li bc.

i chnh, kinh 784. S 45.21 Micchatta Cf S.45.8 Vibhaga. Hn: th, thuyt, trai , , Pli: dinna, yiha, huta. 53 Hn: chng sanh sanh Pli: satt opaptik. 54 Hn: thin o Pli: sammaggat, chn chnh i (ra khi th gian) 55 Hn: thin hng Pli: sammpaipann, chn chnh hng (n nit-bn) 56 Bn Pli: katam.. sammdihi? ya...dukkhe na, th no l chnh kin? Nhn thc v kh... 57 Pli: nekkammasakappo avypdadsakappo avihissakappo, T duy v xut ly, t duy v khng v sn, t duy bt hi.
52

51

Th no l Chnh nim? Nh ngh khng di khng h, lun ty thun. Th no l Chnh nh? Tr tm khng lon, kin c nhip tr, tnh ch, nht tm chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 753. QUNG THUYT BT THNH O58 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Th no l chnh kin? Chnh kin c hai: c chnh kin thuc v th tc, hu lu, hu th, 59 chuyn hng ci thin. 60 C chnh kin thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, ht kh chn tht, hng n thot kh.61 Th no l chnh kin hu lu, hu th, chuyn hng ci thin? Thy rng: C b th, c ch thuyt cho n bit th gian c A-lahn, khng ti sanh i sau.62 gi l chnh kin th tc thuc v th gian, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. Th no l chnh kin thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, ht kh chn tht, hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o, tng ng vi t duy v lu, ni php m tuyn trch, phn bit, suy cu, gic tri, hit hu, [203b] qun st t ng. gi l chnh kin thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh.

58 59

i chnh, kinh 785. Cf M 117 Mahcattrsakasutta. Hn: th , y, Pli: upadhi, hu y, tc s y ca ti sanh. 60 Cf Pli, M.111: atthi bhikkhave sammdihi ssav puabhgiy updhivepakkh, c chnh kin l hu lu, thuc phn phc nghip, a n hu y. 61 Pli: atthi bhikkhave sammdihi ariy ansav lokuttar maggag, c chnh kin thuc bc Thnh, v lu, xut th gian, thnh phn ca o. 62 Xem kinh i chnh 784.

Th no l chnh t duy? Chnh t duy c hai loi: c chnh t duy thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. C chnh t duy thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh t duy thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin.? Chnh t duy vi t duy xut yu, t duy v nhu, t duy bt hi; gi l chnh t duy thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. Th no l chnh t duy thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o, tm php tng ng vi t duy v lu, phn bit, t quyt, gii, suy tnh, lp y. gi l chnh t duy thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh ng? Chnh ng c hai loi: C chnh ng thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. C chnh ng thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh ng thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n ng lnh? Li ni ng, xa la li ni di, hai li, c khu, li ni ph phim. gi l chnh ng thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n ng lnh. Th no l chnh ng thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o, tr t mng, nim tng xa la bn c hnh ca ming v cc c hnh khc ca ming, xa la cc c hnh y; v lu, vin ly, khng dnh trc, gi cht, nhip tr khng phm; khng vt qua thi tit, khng vt qua gii hn. gi l chnh ng thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh nghip? Chnh nghip c hai loi: C chnh nghip thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. C chnh nghip thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh.

Th no l chnh nghip thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin? Xa la st, o, dm. gi l chnh nghip thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. Th no l chnh nghip thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o, tr t mng, nh n ba c hnh ni thn, v cc th c hnh khc ni thn; v [203c] lu, vin ly, khng dnh trc, gi cht, nhip tr khng phm; khng vt qua thi tit, khng vt qua gii hn gi l chnh nghip thuc v xut th gian, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh mng? Chnh mng c hai loi: C chnh mng thuc th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin.C chnh mng thuc xut th gian ca bc Thnh, v lu, bt th, ht kh chn tht, hng n thot kh. Th no l chnh mng thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin? Tm cu y, thc, nga c, thuc thang theo bnh ng nh php, ch chng phi khng nh php. gi l chnh mng thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. Th no l chnh mng thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o; i vi cc t mng, v lu khng thch m trc c th, gi gn khng phm, khng vt qua thi tit, khng vt qua gii hn. gi l Chnh mng thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh tinh tn? Chnh tinh tn c hai loi: C chnh tinh tn thuc th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. C chnh tinh tn thuc xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh tinh tn thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin? Dc, tinh tn, phng tin siu xut, xc lp vng chc, c kh nng to tc tinh tn; nhip th tm php, lun lun khng dng ngh. gi l chnh tinh tn thuc v th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin.

Th no l chnh tinh tn thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o; tm php tng ng vi c nim v lu, dc, tinh tn, phng tin siu xut, xc lp vng chc, c kh nng to tc tinh tn; nhip th tm php, lun lun khng dng ngh. gi l chnh tinh tn thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l Chnh nim? Chnh nim c hai loi: C chnh nim thuc th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. C chnh nim thuc xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh nim thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n ng lnh? Hoc nim, hoc ty nim, hoc trng nim, hoc c nim, khng qun lng, khng h. gi l chnh nim thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n [204a] ng lnh. Th no l chnh nim thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o; tm php tng ng vi t duy v lu, hoc nim, hoc ty nim, hoc trng nim, hoc c nim, khng qun lng, khng h. gi l chnh nim thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh nh? Chnh nh c hai: C chnh nh thuc th tc, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. C chnh nh thuc xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Th no l chnh nh thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n ng lnh? Tm tr khng lon, khng ng, nhip th, tnh ch, chnh nh, nht tm. gi l chnh nh thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n ng lnh. Th no l chnh nh thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o; tm php tng ng vi t duy v lu, an tr khng lon khng tan, nhip th, tnh ch, chnh inhj, nht tm. gi l chnh nh thuc v

xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 754. HNG T63 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo tm hng theo t, tri nghch vi php, khng vui thch ni php. 64 Nu hng theo chnh, khng tri vi php, tm vui thch php. Nhng g l t? Tt kin cho n t nh. Nhng g l chnh? Chnh kin cho n chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 755. T KIN CHNH KIN65 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hng theo t l tri nghch php, khng a thch php. Hng theo chnh l a thch php, khng tri nghch php. 66 Th no l hng theo t l tri nghch php, khng a thch php? Ngi t kin, thn nghip nh c thy, khu nghip nh c thy; hoc t nim, hoc c mun, hoc c nguyn, hoc hnh vi, tt c nhng iu y u ty thun a n qu khng khi i, khng kh nim, khng kh . V sao? V kin y l c, tc l t kin. T kin khi ln t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh. [204b] gi l hng theo t l tri li vi php, khng a thch php.

i chnh, kinh 786. A 10.103 Micchatta. Pli: micchatta gamma virdhan hoti no rdhan, do i theo t nn nghch , khng phi thch . 65 i chnh, kinh 787. A 10.104 Bja. 66 Xem kinh i chnh 786.
64

63

Th no l hng theo chnh l a thch php, khng tri nghch php? Ngi chnh kin, thn nghip nh c thy, hoc khu nghip, hoc t nim, hoc c mun, hoc c nguyn, hoc hnh vi, tt c nhng iu y u ty thun a n qu khi i, kh nim, kh . V sao? V kin chn chnh, tc l chnh kin. Chnh kin khi ln chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chanh nim, chnh nh. gi l hng theo chnh l a thch php, khng tri nghch php. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 756. T KIN CHNH KIN67 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hng theo t l tri nghch php, khng a thch php. Hng theo chnh l a thch php, khng tri nghch php. 68 Th no l hng theo t l tri nghch php, khng a thch php? Ngi t kin, thn nghip nh c thy, khu nghip nh c thy; hoc t nim, hooc c mun, hoc c nguyn, hoc hnh vi, tt c nhng iu y u ty thun a n qu khng khi i, khng kh nim, khng kh . V sao? V kin y l c, tc l t kin. T kin khi ln t t duy, t ng, t nghip, t mng, t phng tin, t nim, t nh. Th nh ht ging qu ng em t vo trong t, ty thi vun xi, ti tiu cho n, v t, v nc, v nng, v gi, tt c u mang v ng. V sao? V ht ging ng. Cng vy, ngi t kin, thn nghip nh c thy, khu nghip nh c thy; hoc t nim, hooc c mun, hoc c nguyn, hoc hnh vi, tt c nhng iu y u ty thun a n qu khng khi i, khng kh nim, khng kh . V sao? V kin y l c, tc l t kin. T kin khi ln t t duy, cho n, t nh. gi l hng theo t l tri nghch php, khng a thch php. Th no l hng theo chnh l thch php, khng tri nghch php? Ngi chnh kin, thn nghip nh c thy, hoc khu nghip, hoc
67 68

i chnh, kinh 788. Xem kinh i chnh 787. Xem kinh i chnh 786.

t nim, hoc c mun, hoc c nguyn, hoc hnh vi, tt c nhng iu y u ty thun a n qu khi i, kh nim, kh . V sao? V kin y thin, tc l chnh kin. Chnh kin khi ln chnh t duy, cho n, chnh nh. Th nh ging ma ngt, la m, nho, em t vo trong t, ty thi vun xi, ti tiu cho n; khi n gp v t, v nc, v nng, v gi, tt c nhng v ny cng u tr thnh ngon ngt. V sao? V ht mm ngt. [204c] Cng vy, ngi chnh kin, thn nghip nh c thy, hoc khu nghip, hoc t nim, hoc c mun, hoc c nguyn, hoc hnh vi, tt c nhng iu y u ty thun a n qu khi i, kh nim, kh . V sao? V kin y thin, tc l chnh kin. Chnh kin khi ln chnh t duy, cho n, chnh nh. gi l hng theo chnh l thch php, khng tri nghch php. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh ba kinh trn, Th gian v Xut th gian cng ni nh vy, v cng ni k rng: Khng nn gn php xu, Khng nn hnh bung lung; Khng nn tp t kin, Tng trng ni th gian. Gi s trong th gian, Ngi chnh kin tng thng; D tri trm nghn tui, Quyt khng ri ng d. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 757. SANH VN69 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi B-la-mn Sanh Vn i n ch c Pht, ci u nh l st chn Pht. Sau khi cng Th Tn thm hi n cn xong, ng ngi xuong mt bn, bch Pht rng: Tha C-m, gi l chnh kin; th no l chnh kin?
69

i chnh, kinh 789.

Pht bo B-la-mn: Chnh kin c hai: c chnh kin thuc v th tc, hu lu, hu th, hng n ng lnh. C loi chnh kin thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, bt th, ht kh chn tht, hng n thot kh. Th no l chnh kin hu lu, hu th, chuyn hng ci thin? Ngi no thy c b th, c ch thuyt cho n bit th gian c Ala-hn, khng ti sanh i sau.70 Ny B-la-mn, gi l chnh kin th tc thuc v th gian, hu lu, hu th, chuyn hng ci thin. B-la-mn, th no l chnh kin thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, ht kh chn tht, hng n thot kh? Thnh t ni kh t duy kh; ni tp, dit, o t duy o, tng ng vi t duy v lu, ni php m tuyn trch, phn bit, suy cu, gic tri, hit hu, qun st t ng. gi l chnh kin thuc v xut th gian ca bc Thnh, v lu, khng th, chn chnh on tn kh, chuyn hng n thot kh. Sau khi Pht ni kinh ny xong, B-la-mn Sanh Vn nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. [205a] Nh Chnh kin. Cng vy, Chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh, kinh no cng ni nh trn. KINH 758. T KIN71 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C t v t o, c chnh v chnh o. Hy lng nghe v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni: Nhng g l t? l a ngc, sc sanh, ng qu. Nhng g l t o? l t kin cho n t nh. Nhng g l chnh? l ngi, tri, Nit-bn. Nhng g l chnh o? l chnh kin cho n chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
70 71

Xem kinh i chnh 784.

KINH 759. T KIN (2)72 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C t, c t o; c chnh, c chnh o. Hy lng nghe v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni: Nhng g l t? l a ngc, sc sanh, ng qu. Nhng g l t o? l st sanh, trm cp, t dm, ni di, hai li, c khu, li ph phim, tham, nhu, t kin. Nhng g l chnh? l ngi, tri, Nit-bn. Nhng g l chnh o? l khng st sanh, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ni hai li, khng c khu, khng ni li ph phim, khng tham, khng nhu v, chnh kin. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 760. T KIN (3)73 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Nhng g l c th o? l git cha, git m, git A-la-hn, ph Tng, c tm lm thn Pht ra mu. Ngoi ra u ni nh trn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 761. THUN LU NGHCH LU74 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ng thun dng, c ng nghch dng. Hy lng nghe, v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni:
72 73

i chnh, kinh 791. i chnh, kinh 792. 74 i chnh, kinh 793.

Nhng g l ng thun dng? l t kin cho n t nh. Nhng g l con ng nghch dng? l chnh kin cho n chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. [205b] Nh thun dng v nghch dng. Cng vy, ng thi v ng tin, ng xung v ng ln, cng ba kinh o Tch, cng ni nh trn. KINH 762. SA-MN SA-MN PHP75 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C Sa-mn v php B-la-mn. Hy lng nghe, v suy ngh cho k, Ta s v Cc ngi m ni: Nhng g l php Sa-mn? l tm chi Thnh o: t thnh kin cho n thnh nh. Th no l Sa-mn? Nu ngi no thnh tu php ny. gi l Sa-mn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 763. SA-MN PHP SA-MN NGHA76 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C php Sa-mn v ngha Sa-mn. Nhng g l php Sa-mn? l tm Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh. Th no l ngha Sa-mn? L tham dc vnh vin tr ht; sn nhu, ngu si vnh vin tr ht; tt c mi phin no vnh vin tn tr. gi l ngha Sa-mn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 764. SA-MN SA-MN QU77

75 76

i chnh, kinh 794. S 45.36 Smaa. i chnh, kinh 795. S 45.36 Smaa.

Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C php Sa-mn v qu Sa-mn. Hy lng nghe, v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni: Nhng g l php Sa-mn? l tm Thanh o, t chnh kin cho n chnh nh. Nhng g l qu Sa-mn? l qu Tu--hon, qu T--hm, qu A-na-hm, v qu A-la-hn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.78 KINH 765 SA-MN PHP SA-MN QU 79 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C php Sa-mn80 v qu Sa-mn.81 Hy lng nghe v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni: Nhng g l php Sa-mn? l [205c] tm chi Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh. Nhng g l qu Sa-mn? l qu Tua-hon, qu T--hm, qu A-na-hm v, qu A-la-hn. Th no l qu Tu--hon? on tr ba kt. Th no l qu T-hm? on tr ba kt; tham, nhu, si cn mng. Th no l qu A-nahm? on sch ht nm h phn kt. Th no l qu A-la-hn? on tr vnh vin tham, nhu, si; on tr vnh vin tt c cc th phin no. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

i chnh, kinh 796. S 45.35 Smaa. Bn Hn, ht quyn 28. 79 i chnh, quyn 29, kinh s 797. Pli, S 45.35 Smaa. 80 Sa-mn php Pli: smaa. 81 Sa-mn qu Smaaphala.
78

77

KINH 766. SA-MN PHP SA-MN NGHA82 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C php Sa-mn, Sa-mn, v ngha Sa-mn. 83 Hy lng nghe, v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni: Nhng g l php Sa-mn? l tm Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh. Nhng g l Sa-mn? Ngi thnh tu php Samn ny. Nhng g l ngha Sa-mn? on tr vnh vin tham dc, sn nhu, si m; on tr vnh vin tt c cc phin no. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 767. SA-MN QU84 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: C qu Sa-mn. Nhng g l qu Sa-mn? l qu Tu--hon, qu T--hm, qu A-na-hm, qu A-la-hn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 768. B-LA-MN85 Cng vy, php B-la-mn, B-la-mn, ngha B-la-mn, qu B-lamn; php phm hnh, ngi phn hnh, ngha phm hnh, qu phm hnh, u ni nh trn.

82

i chnh, kinh 798. Pli, S 45.36 Smaa. Sa-mn ngha Pli: smaattha, mc ch ca Sa-mn. 84 i chnh, kinh 799. 85 i chnh, kinh 800. Pli, 45 37 Brahmaaa; 30-40 Brahmacariya.
83

20. TNG NG AN-NA-BAN-NA1

KINH 769. NG PHP2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C nm php mang li nhiu li ch cho s tu tp an-na-ban-na nim. Nhng g l nm? An tr lut nghi Ba-la--mc-xoa tnh gii, oai nghi hnh x y ; i vi nhng ti vi t hay sanh lng s hi, th tr hc gii. gi l php th nht mang li nhiu li ch cho s tu an-na-ban-na nim. Li na, T-kheo t mun, t s vic, t tc v. l php th hai mang li nhiu li ch cho s tu an-na-ban-na nim. [206a] Li na, T-kheo n ung bit lng, khng t cng khng nhiu. Khng v vic n ung m sanh ra t tng ham mun; lun tinh cn t duy. l php th ba mang li nhiu li ch cho s tu anna-ban-na nim. Li na, T-kheo u m, cui m, khng m say ng ngh, m lun tinh cn t duy. l php th t mang li nhiu li ch cho s tu an-na-ban-na nim. Li na, T-kheo trong rng vng, xa la nhng ni no nhit. l php th nm mang li nhiu li ch cho s tu an-na-ban-na nim. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 770. AN-NA-BAN-NA NIM3 Ti nghe nh vy:

Tng ng An-na-ba-na, gm cc kinh i chnh, s 801-815 (phn gia quyn 29). Pht quang quyn 29, kinh s 813-827. Quc dch, quyn 26, Tng 5 o tng, Tng ng 6 An-na-ban-na, gm 18 kinh, kinh s 12559-12576; mt phm duy nht n Thun Hi bin, Tng 4 o phm, Tng ng 14 An-na-ban-na nim, gm 22 kinh, kinh s 1082-1103 Phn ln tng ng Pli, S 54 npnasayutta. 2 i chnh, kinh 801. 3 i chnh, kinh 802.

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hy tu an-na-ban-na nim. T-kheo tu tp an-na-ban-na nim, tu tp nhiu, thn khinh an v tm khinh an,4 c tm, c t, tch dit, thun nht, phn minh tng, tu tp y . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 771. AN-NA-BAN-NA NIM5 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hy tu tp an-na-ban-na nim. T-kheo tu tp an-na-ban-na nim, tu tp nhiu, thn khinh an v tm khinh an, c tm, c t, tch dit, thun nht, phn minh tng, tu tp y . Th no l tu tp an-naban-na nim, tu tp nhiu, thn khinh an v tm khinh an, c tm, c t, tch dit, thun nht, phn minh tng, tu tp y u? T-kheo, nng vo xm lng, thnh p m ; sng sm p y mang bt vo thn kht thc, hy kho h tr thn, gi gn cc cn, kho ct tm an tr; kht thc xong tr v ch , ct y bt, ra chn xong, hoc vo trong rng, trong phng vng, di bng cy, hoc ni t trng, thn ngi ngay thng, ct nim trc mt, ct t mi tham i th gian, ly dc thanh tnh, on tr sn nhu, thy min, tro hi v nghi, vt qua cc nghi hoc, i vi cc php lnh, tm c quyt nh; vin ly nm trin ci vn lm phin no tm, khin tu lc suy gim, l phn chng ngi, khng hng n Nit-bn. Nim hi th vo,6 ct nim, hy kho hc. Nim hi th ra, 7 ct nim, hy kho hc. Hi th di,8 hi th ngn. 9 Cm gic bit ton
Nguyn Hn: thn ch tc, tm ch tc . i chnh, kinh 803. Pli, S.54.1 Ekadhamma Cf No 101(15). 6 Hn: ni tc Pli: passasati, th vo. 7 Hn: ngoi tc Pli: assasati, th ra. 8 Hn: tc trng Pli: dgha v assasanto dgha assasm ti pajnti, trong khi th ra di, bit rng Ti ang th ra di. 9 Hn: tc on Pli: rassa v assasanto rassa assasm ti pajnti, trong khi th ra ngn, bit rng Ti ang th ra ngn.
5 4

thn khi th vo, khp ton thn th vo, hy kho hc.10 Cm gic bit ton thn khi th ra, khp ton thn th ra, hy kho hc. Gic tri tt c s an tnh ca tt c thn hnh khi th vo,11 tt c thn hnh an tnh th vo, hy kho hc. Gic tri tt c s an tnh ca tt c thn hnh khi th ra, tt c [206b] thn hnh an tnh th vo, hy kho hc. Gic tri h, gic tri lc, gic tri tm hnh, 12 gic tri s an tnh ca tm hnh khi th vo, gic tri tm hnh an tnh th vo, hy kho hc.13 Gic tri s an tnh ca tm hnh khi th ra, gic tri tm hnh an tnh th ra, hy kho hc. Gic tri tm, gic tri tm hoan h, gic tri tm nh, gic tri tm gii thot khi th vo,14 gic tri tm gii thot th vo, hy kho hc. Gic tri tm gii thot khi hi th ra, gic tri tm gii thot th ra, hy kho hc. Qun st v thng, qun st on, qun st v dc, qun st dit15 khi hi th vo, qun st dit th vo, phi kho hc. Qun st dit khi hi th ra, qun st dit th ra, phi kho hc. gi l tu an-na-ban-na nim, thn khinh an v tm khinh an, c tm, c t, tch dit, thun nht, phn minh tng, tu tp y . Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

Pli: sabbakyapaisaved passasissm ti sikkhati, v y hc tp rng, cm gic ton thn ti s th vo. 11 Hn: ...nht thit thn hnh tc nhp tc Pli: passabhaya kyasakhra assasissmti sikkhati, v y hc tp rng, thn hnh an tnh, ti s th vo. 12 Hn: gic tri h, gic tri lc, gic tri tm hnh , , Pli: ptippaisaved..., sukhappaisaved..., cittasakhrappaisaved... 13 Hn: ...tm hnh tc nhp tc.. Pli: passambhaya cittasakhra passasissmti sikkhati, v y hc rng, tm hnh an tnh, ti s th vo, 14 Gic tri tm, gic tri tm duyt, gic tri tm nh, gic tri tm gii thot , , , Pli: cittappaisaved..., abhippamodaya citta..., samdaha citta..., vimoccaya citta..., 15 Hn: qun st v thng.. on v dc.. dit , , , Pli: aniccnupass.. virgnupass.. nirodhnupass.. painissaggnupass, qun v thng, qun ly dc, qun dit, qun x ly.

10

KINH 772. ON GIC TNG16 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hy tu an-na-ban-na nim tu tp an-na-ban-na nim, tu tp nhiu, s on tr cc gic tng. Th no tu tp an-na-ban-na nim, tu tp nhiu, s on tr cc gic tng? T-kheo no nng vo lng xm, thnh p m , ni y nh trn cho n kho hc i vi vic qun st dit khi hi th ra. gi l tu tp an-na-ban-na nim, tu tp nhiu, s on tr cc gic tng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Nh on tr gic tng, cng vy khng dao ng s c qu ln, phc li ln; cng vy s c cam l, cu cnh cam l, v s c hai qu, bn qu, by qu, kinh no cng ni nh trn. KINH 773. A-L-ST-TRA17 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh an-na-ban-na nim m Ta ging dy, cc ngi c tu tp khng? Lc y, c T-kheo tn l A-l-st-tra,18 ang ngi trong chng, lin t ch ngi ng dy, sa li y phc, nh l Pht, qu gi phi st t, chp tay bch Pht rng: Bch Th Tn, con tu tp an-na-ban-na nim m Th Tn [206c] ging dy. Pht bo T-kheo A-l-st-tra: Ngi tu tp an-na-ban-na nim m Ta ging dy nh th no? T-kheo bch Pht:

16

17

i chnh, kinh 804. Pli, S 54. 2-5 Bojjhaga,v.v. i chnh, kinh 805. Pli, S 54.6 Ariha. 18 A-l-stc-tra . Pli: Ariha.

i cc hnh qu kh con khng luyn tic, cc hnh v lai khng hn hoan, i vi cc hnh hin ti khng sanh m nhim; kho chn chnh tr dit nhng tng v i ngi19 bn trong v bn ngoi. Con tu tp an-na-ban-na nim m Th Tn ging dy nh vy. Pht bo T-kheo A-l-st-tra: Ngi tht s tu an-na-ban-na nim m Ta ging dy, ch chng phi khng tu. Song c T-kheo i vi ch tu tp an-na-ban-na nim ca ngi li cn c phn vi diu hn, vt tri hn. Nhng g l an-na-ban-na nim vi diu hn, vt tri hn nhng g an-na-banna nim m ngi tu tp? T-kheo nng vo lng xm, thnh p m , nh ni trn cho n, qun st dit, th ra, hy kho hc. Ny T-kheo A-l-sc-ra! gi l an-na-ban-na nim vi diu hn, vt tri hn nhng g an-na-ban-na nim m ngi tu tp. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 774. K-TN-NA20 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi, vo sng sm, c Th Tn p y bng bt vo thnh Vng X kht thc. n xong, tr v tinh x, ct y bt, ra chn xong, Th Tn mang ni-s-n vo rng An-, ngi di mt bng cy, thin tnh ban ngy. Lc by gi, Tn gi K-tn-na,21 cng vo sng sm, p y mang bt vo thnh Vng X kht thc. Xong, tr v ct y bt, ra chn xong, mang ni-s-n vo rng An- ngi thin di mt bng cy cch c Pht khng xa; thng ngi bt ng, thn tm chnh trc, t duy thng diu.

19

Hn: ni ngoi i ngi tng Pli: ajjhatta bahidh ca dhammesu paighasaa, tri gic tng v tnh i ngi (tnh i khng ca vt cht, cng c ngha s sn hn) ni cc php ni v ngoi. 20 i chnh, kinh 806.Pli, S 54.7 Kappina. 21 K-tn-na . Pli: Kippina.

Vo bui chiu hm y, c s ng cc T-kheo sau khi t thin tnh tnh gic, i n ch c Pht, ci u dnh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn. Pht bo cc T-kheo: Cc ngi c thy Tn gi K-tn-na khng? Cch Ta khng xa, v ang ngi ngay thng trang nghim, thn tm bt ng, an tr thng diu tr. Cc T-kheo bch Pht: Chng con thng xuyn thy Tn gi ny ngi thng trang nghim, kho thu nhip thn mnh khng rung, khng ng, chuyn tm thng diu. Pht bo cc T-kheo: Nu T-kheo no tu tp tam-mui, thn tm an tr, khng rung, khng ng, tr vo thng diu, T-kheo y s t c tam-mui ny m khng tinh cn phng tin, ty theo mun lin c c. Cc T-kheo bch Pht: Tam-mui g [207a] m T-kheo t c tam-mui ny th thn tm bt ng, an tr thng diu tr? Pht bo cc T-kheo: T-kheo nng vo lng xm m , sng sm p y mang bt vo thn kht thc, n xong tr v tinh x ct y bt, sau khi ra chn xong vo ngi trong rng, hoc ni phng vng, t trng, ct nim t duy cho n, qun st dit, th ra, hy kho hc. l tam-mui, nu T-kheo no ngi trang nghim suy t, thn tm bt ng, an tr thng diu tr. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 775. NHT-XA-NNG-GI-LA22 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong rng Nht-xa-nng-gi-la. 23 By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

22 23

i chnh, kinh 708. Pli, S 54.11 Icchnagala. Nht-xa-nng-gi-la Pli: Icchnagala.

Ta mun ta thin trong vng hai thng. Cc T-kheo ch nn ti lui, ch tr T-kheo a thc n v khi b-tt.24 Th Tn sau khi ni nhng li ny xong, lin li y hai thng thin ta, khng mt T-kheo no dm ti lui, ch tr lc a thc n v b-tt. By gi, sau khi tri qua hai thng thin ta xong, Th Tn t thin nh ra, ngi trc T-kheo Tng; bo cc T-kheo: Nu c nhng xut gia ngoi o no n hi cc ngi: Sa-mn C-m trong hai thng ta thin g? Cc ngi nn p rng: Trong hai thng Nh Lai bng an-na-ban-na nim an tr trong thin nh t duy. V sao? Sut trong hai thng ny Ta lun lun an tr t duy bng nim an-na-ban-na, thng xuyn an tr t duy. Khi hi th vo, bit nh tht nim hi th vo. Khi hi th ra, bit nh tht nim hi th ra. Hoc di, hoc ngn. Cm gic ton thn, bit nh tht nim hi th vo. Cm gic ton thn, bit nh tht nim hi th ra. An tnh thn hnh, bit nh tht nim hi th vo cho n, dit, bit nh tht hi th ra. Sau khi Ta bit, by gi, Ta t ngh: y vn cn tr t duy th. Nay Ta sau khi nh ch t duy ny, hy tu thm cc tu tp vi t khc m an tr. Ri, Ta sau khi nh ch t duy th, lin nhp t duy vi t v an tr nhiu ni m an tr. Khi c ba v Thin t, tng mo rt tuyt diu, sng sm, i n ch Ta. Mt Thin t ni nh vy, Sa-mn C-m cht. 25 Li c mt Thin t ni, y chng phi cht, m sp cht. V Thin t th ba ni, Chng phi cht, cng chng phi sp cht, m y l an tr tu tp. y l s tch dit ca v A-lahn tch dit vy. Pht bo cc T-kheo: Nu c chnh thuyt no v Thnh tr,26 Thin tr,27 Phm tr,28 Hc tr,29 [207b] V hc tr, 30 Nh Lai tr;31 v hin php lc tr32 ca
Xem kinh i chnh 481 trn. Nguyn Hn: thi o . 26 Thnh tr ; Pali: ariyavihra. 27 Thin tr ; dibbavihra. 28 Phm tr ; brahmavihra. 29 Hc tr ; sekhavihra.
25 24

Thnh nhn v hc m hng hu hc cha c s c, cha n s n, cha chng s chng; l ni v an-na-ban-na nim. y l chnh thuyt. V sao? An-na-ban-na nim l Thnh tr, Thin tr, Phm tr cho n v hc hin php lc tr. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 776. CA-MA33 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn cy Ni-cu-lut ti Ca-t-la-vit.34 By gi c Ma-ha-nam h Thch35 i n ch Tn gi T-kheo Ca-ma, 36 nh l st chn T-kheo Ca-ma, ri ngi xung mt bn, tha T-kheo Cama rng: Th no, Tn gi Ca-ma, c phi bc hc tr37 tc l Nh Lai tr 38 khng? Hay hc tr khc, Nh Lai tr khc? T-kheo Ca-ma p rng: Ny Ma-ha-nam, hc tr khc, Nh Lai tr khc. Ma-ha-nam, hc tr l do on tr nm trin ci m an tr nhiu. Nh Lai tr l i vi nm trin ci on, bin tri, cht t gc r ca n, nh cht u cy a-la, lm cho khng cn sanh trng na, i v lai tr thnh php bt sanh. Mt thi, Th Tn trong rng Nht-x-nng-gi-la.39 By gi Th Tn bo cc T-kheo: Ta mun trong rng Nht-x-nng-gi-la ny thin ta trong vng hai thng. T-kheo cc Ngi ch ti lui, ch tr

V hc tr ; asekhavihra. Nh lai tr ; tathgatavihra. 32 Hin php lc tr ; dihadhammasukhavihra. 33 i chnh, kinh 808. Pli, S.54.12 Kakheyya 34 Ca-t-la-vit Ni-cu-lut th vin Pli: Kapilavatthusmi nigrodhrme. 35 Thch th Ma-ha-nam Pli: Mahnmo sakko. 36 Ca-ma t-kheo Pli: yasm Lokasakabhiyo. 37 Hc tr Pli: sekhavihra. 38 Nh lai tr Pli: tathgatavihra. 39 Xem kinh 807.
31

30

T-kheo a thc n v, lc b-tt. Ni y nh trc cho n V hc hin php lc tr. Ny Ma-ha-nam, v vy cho nn bit, hc tr khc, Nh Lai tr khc. Sau khi Ma-ha-nam h Thch nghe nhng g T-kheo Ca-ma ni, hoan h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 777. KIM-CANG40 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong rng Tt-la-l, 41 bn b sng Bt-cu-ma42 ti t lc Kim cang.43 By gi c Th Tn v cc T-kheo ni v bt tnh qun, khen ngi bt tnh qun rng: Cc T-kheo nn tu tp bt tnh qun. Ngi tu tp bt tnh qun nhiu t c qu ln, phc li ln. Cc T-kheo sau khi tu tp bt tnh qun, thy u rt chn s thn ny, hoc dng ao t st, hoc ung thuc c, hoc dng dy t vn, hoc lao u vo vch ni t st, hoc nh T-kheo khc git.44 C T-kheo kia sanh lng cc k nhm chn s bt tnh c l, nn n ch con ca B-la-mn Lc Lm45 ni vi ngi con B-la-mn Lc Lm rng: Hin th! Ngi lm n git ti, y bt xin tng li ng. By gi, ngi con ca B-la-mn Lc Lm lin git T-kheo ny, ri mang [207c] ao n b sng Bt-cu-ma ra. Lc y, c Ma thin gia h khng, khen ngi con ca B-la-mn Lc Lm rng: Lnh thay! Lnh thay, Hin th! ng c v lng cng c, c th khin cho Sa-mn Thch t tr gii c c, ngi cha c , ngi cha thot c thot, ngi cha yn ngh khin c yn
i chnh, kinh 809. Pli, S 54. 9 Vesli. Tt-la-l lm . 42 Bt-cu-ma . Tc Pli, sng Vaggumud, thuc nc Vajji. 43 Kim-cang t lc . Pli, Vajji, nng Hn c l Vajira (Skt. Vajra). 44 Chuyn xy ra, Thp tung 2, ti nc Bt-k, bn sng Bt-cu-ma. T phn 2, trong lc Pht tr ti T-x-li. Pli, Vin. iii. 70, Pht ti Vesli. 45 Lc Lm phm-ch t . T phn 2: Vt-lc-gi Nan- . Thp tng 2: Lc Trng phm ch .Vin. iii. 68: mt ngi gi trang samn (samaakuttaka) tn l Migadaa.
41 40

ngh, ngi cha c Nit-bn khin c Nit-bn; y bt, v cc th tp vt cng nhng li dng tt c u thuc v ng. Sau khi con ca B-la-mn Lc Lm nghe nhng li khen ngi ny ri, c t kin tng thm t ngh: Hm nay ta tht s to ra phc c ln, khin cho Sa-mn Thch t, ngi tr gii, cng c, ngi cha c , ngi cha thot c thot, ngi cha yn ngh khin c yn ngh, ngi cha c Nit-bn khin c Nit-bn; y bt, v cc th tp vt cng nhng li dng tt c u thuc v ta. Ngh xong tay cm ao bn i n cc phng x, nhng ni kinh hnh, phng ring, phng Thin, gp cc T-kheo, y ni nh vy: Nhng T-kheo no tr gii c c, ai cha c ti c th cho; ai cha thot ti s khin cho thot, ai cha yn ngh ti s khin c yn ngh, cha Nit-bn, ti s khin c Nit-bn. Lc y, cc T-kheo ang chn s thn ny, u ra khi phng ni vi con ca B-la-mn Lc Lm rng: Ti cha c , ng nn ti; ti cha c thot, ng nn gii thot ti; ti cha c yn ngh, ng nn khin cho ti c yn ngh; ti cha c Nit-bn, ng nn khin cho ti c Nit-bn. By gi con B-la-mn Lc Lm lin dng ao bn git T-kheo ny, v ln lt, git cht cho n su mi ngi. By gi, n ngy mi lm, lc thuyt gii, c Th Tn ngi trc i chng, bo Tn gi A-nan: V l do g m cc T-kheo cng lc cng t, cng lc cng gim, cng lc cng ht nh vy? A-nan bch Pht rng: Th Tn v cc T-kheo ni v tu bt tnh qun, khen ngi bt tnh qun. Khi cc T-kheo tu tp bt tnh qun, m ra chn s thn ny, ni y cho n git hi su mi T-kheo. Bch Th Tn, v l do ny nn khin cho cc T-kheo cng lc cng t, cng lc cng gim, cng lc cng ht. Ci xin Th Tn thuyt ging php khc, cho cc T-kheo sau khi nghe xong tinh cn tu tp tr tu, an lc m tip th Chnh php; an vui sng trong Chnh php. Pht bo A-nan: V vy, nay Ta s ln lt ni v s an tr vi t tr, ty thun m khai gic, khin php c bt thin khi hay cha khi u nhanh chng

lng xung. Nh tri ma ln, nhng th bi bm khi ln hay cha khi ln u khin cho chng lng xung. Cng vy, T-kheo khi tu tp [208a] an tr ni vi t tr, c th khin cc php c bt thin khi hay cha khi u lng xung. Ny A-nan! Th no l an tr vi t tr, ty thun m khai gic, khin php c bt thin khi hay cha khi u lng xung? l an tr vo an-na-ban-na nim. A-nan bch Pht: Th no l tu tp an tr vo an-na-ban-na nim, ty thun m khai gic, nhng php c bt thin d khi hay cha khi ln cng c kh nng khin chng dng li? Pht bo A-nan: Nu T-kheo, nng vo lng xm m , nh ni y trc cho n kho hc nh dit, khi nim hi th ra. Sau khi Pht ni kinh ny xong, Tn gi A-nan nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 778. A-NAN46 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong rng Tt-la-l, cnh sng Bt-cu-ma ti t lc Kim cang. By gi gi Tn gi A-nan mt mnh ni vng, thin qun t duy, suy ngh nh vy: C mt php no c tu tp, tu tp nhiu, khin cho bn php y . Bn php y ri, by php y . By php y ri, hai php y ? Sau khi t thin tnh tnh gic, Tn gi A-nan n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Khi con mt mnh ni ch vng, thin qun t duy suy ngh: C mt php no c tu tp, tu tp nhiu, khin cho bn php y . Bn php y ri, by php y . By php y ri, hai php y ? Pht bo A-nan: C mt php c tu tp, tu tp nhiu, cho n hai php y . Nhng g l mt php? l an-na-ban-na nim, c tu tp, tu tp

46

i chnh, kinh 810. Pli, S 54 13-14 nanda.

nhiu, c kh nng lm cho bn nim x y . Bn nim x y ri, by gic chi y . By gic chi y ri, minh v gii thot y . Th no l tu tp an-na-ban-na nim, bn nim x y ? T-kheo nng vo lng xm m cho n kho hc qun dit, khi nim hi th ra. Ny A-nan, nh vy Thnh t, khi nim hi th vo, hc nh nim hi th vo; khi nim hi th ra, hc nh nim hi th ra. Hoc di hoc ngn. Gic tri tt c thn hnh, khi nim hi th vo, hc nh nim hi th vo; khi nim hi th ra, hc nh nim hi th ra. Thn hnh an tnh khi nim hi th vo, hc nh thn hnh an tnh nim hi th vo; thn hnh an tnh khi nim hi th ra, hc nh thn hnh an tnh nim hi th ra. Thnh t lc by gi an tr chnh nim qun thn trn thn. [208b] ni thn khc, kia cng nh vy, ty theo thn tung t t duy. 47 Nu c lc Thnh t gic tri h, 48 gic tri lc, 49 gic tri tm hnh, 50 gic tri tm hnh an tnh, khi nim hi th vo, hc nh tm hnh an tnh nim hi th vo; tm hnh an tnh khi nim hi th ra, hc nh tm hnh an tnh nim hi th ra. Thnh t lc by gi, an tr chnh nim qun th trn th. ni th khc, kia cng vy, ty theo th tng t t duy.51 Nu c khi Thnh t gic tri tm, gic tri tm hoan h, tm nh, tm gii thot, khi nim hi th vo, hc nh nim hi th vo. Tm gii thot khi nim hi th ra, hc nh tm gii thot nim hi th ra. Thnh t lc by gi, an tr chnh nim qun tm ni tm. ni tm khc, kia cng vy, ty theo tm tng t t duy. Nu c khi Thnh t qun v thng, on, v dc, dit, hc an tr qun nh v thng, on, v dc, dit. Thnh t lc by gi,
47

Pli: kyaatarha eta vadmi yadida asspasssa, Ta ni, ty theo mi thn, hi th ra, hi th vo. 48 Pli: ptippaisaved assasissmi, cam gic h, ti s th ra 49 Pli: sukhappaisaved assissmi, cm gic lc, ti s th ra 50 Pli: cittasakhrappaisaved (), cm gic tm hnh 51 Pli: vedanatarha eta vadmi yadida asssapasssa, Ta ni, ty theo mi cm th, hi th ra vo.

an tr chnh nim qun php trn php. ni php khc, kia cng vy, theo php tng t t duy. gi l tu an-na-ban-na nim, bn nim x y . A-nan bch Pht: Khi tu tp an-na-ban-na nim nh vy, khin cho bn nim x y . Th no l tu bn nim x lm cho by gic chi y ? Pht bo A-nan: T-kheo an tr chnh nim qun thn trn thn. Sau khi an tr vi chnh nim, ct nim tr yn khng cho mt, by gi, phng tin tu nim gic chi. Tu nim gic chi cho n khi nim gic chi c vin mn. Khi nim gic chi c vin mn, i vi php m tuyn trch, t lng; by gi phng tin tu trch php gic chi. Tu trch php gic chi cho n khi trch php gic chi c vin mn. Sau khi i vi php tuyn trch, phn bit, t lng, phng tin tinh cn t c, lc by gi phng tin tu tp tinh tn gic chi. Tu tinh tn gic chi cho n khi tinh tn gic chi c vin mn. Sau khi phng tin tinh tn, tm c hoan h, lc by gi phng tiin tu h gic chi. Tu h gic chi cho n khi h gic chi c vin mn. Khi c hoan h, thn tm khinh an, lc by gi phng tin tu khinh an gic chi. Tu khinh an gic chi cho n khi khinh an gic chi c vin mn. Sau khi thn tm an lc, t c tam-mui, lc by gi tu nh gic chi. Tu nh gic chi cho n khi nh gic chi c vin mn. Khi nh gic chi c vin mn, tham u th gian b dit, t c x bnh ng, lc by gi phng tin tu x gic chi. Tu x gic chi cho n khi x gic chi c vin mn. i vi th, tm, php trn php nim x cng ni nh vy. gi l tu bn nim x, by gic chi c y . A-nan bch Pht: [208c] gi l tu bn nim x, by gic chi c y . Th no l khi tu by gic chi, minh v gii thot c y ? Pht bo A-nan: T-kheo tu nim gic chi, y c vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Sau khi tu nim gic chi, minh gii thot c y cho n khi tu x gic chi y vin ly, y v dc, y dit, hng n x. Cng vy, khi tu x gic chi, minh gii thot c y .

A-nan, gi l mi php u ty thuc vo nhau, mi php u nh hng ln nhau. Mi ba php nh vy, mt php lm tng thng, mt php l ca ng, theo th lp tin ln, tu tp y . Pht ni kinh ny xong, Tn gi A-nan sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 779-780. T-KHEO52 Cng vy, nhng g T-kheo khc hi, v c Pht hi cc T-kheo cng ni nh trn. KINH 781. KIM-T-LA53 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong rng Kim-t, t lc Kim-t-la.54 By gi Th Tn bo Tn gi Kim-t-la55: Nay Ta s ni v s tinh tn tu tp bn nim x. Hy lng nghe v, suy ngh cho k, Ta s ni ng nghe. c Th Tn lp li ba ln nh vy, trong khi Tn gi Kim-t-la vn ngi im lng. By gi, Tn gi A-nan ni vi Tn gi Kim-t-la: Nay i S nhc bo Thy. Ba ln nh vy. Tn gi Kim-t-la ni vi Tn gi A-nan: Ti bit, Tn gi A-nan! Ti bit, bch Tn gi C-m56. Khi y Tn gi A-nan bch Pht rng: Bch Th Tn tht ng lc! Bch Th Tn ng lc! Bch Thin Th, xin v cc T-kheo ni v tu tp tinh tn bn nim x. Cc Tkheo sau khi nghe xong s phng hnh. Pht bo A-nan: Hy lng nghe v suy ngh k, Ta s ni cho cc ngi.

52 53

i chnh, kinh 811-812. i chnh, kinh 813. Pli, S 54.10 Kimbila. 54 Kim-t-la t lc Kim t lm Pli: Kimilya veuvane. 55 Kim-t-la . Pli: Kimila. 56 C-m, ay ch A-nan, gi tn theo dng h.

T-kheo, nu lc nim hi th vo, hc nh hi th vo; cho n lc qun dit, nim hi th ra, nn hc nh qun dit nim hi th ra. By gi Thnh t khi nim hi th vo, hc nh nim hi th vo; cho n thn hnh tnh ch khi nim hi th ra, hc nh thn hnh tnh ch hi th ra. By gi Thnh t an tr chnh nim qun thn trn thn. By gi Thnh t an tr chnh nim qun thn trn thn, bit kho t duy bn trong cng nh vy. Pht bo A-nan: Th nh, c ngi ci xe t phng ng lc l m n, lc by gi c dm p ln g nng khng? A-nan bch Pht: Bch Th Tn, c nh vy. Pht bo A-nan: Cng vy, Thnh t lc nim hi th vo, [209a] hc nh nim hi th vo. Cng vy, cho n kho t duy bn trong. Nu by gi Thnh t gic tri h,... cho n, hc gic tri tm hnh tnh ch. Thnh t an tr chnh nim qun th ni th; khi Thnh t an tr chnh nim qun th trn th, bit kho t duy bn trong cng nh vy. Th nh, c ngi ci xe t phng Nam i xe li. Th no, A-nan, n c dm p ln g nng khng? A-nan bch Pht: Th Th Tn, c nh vy. Pht bo A-nan: Cng vy, Thnh t khi an tr chnh nim qun th trn th, bit kho t duy bn trong. Thnh t gic tri tm, tm hn hoan, tm nh, tm gii thot khi hi th vo, hc nh tm gii thot hi th vo; tm gii thot khi hi th ra, hc nh tm gii thot hi th ra. Thnh t by gi sng qun nim tm trn tm. Khi Thnh sng qun nim tm trn tm nh vy, phi bit kho t duy bn trong. Th nh, c ngi i xe t phng Ty li, c dm p ln g nng khng? A-nan bch Pht:

Bch Th Tn, c nh vy. Pht bo A-nan: Cng vy, Thnh gic tri tm cho n tm gii thot khi hi th ra, hc nh tm gii thot hi th ra. Cng vy, Thnh t by gi an tr chnh nim qun tm trn tm, bit kho t duy bn trong. Kho ni thn, th, tm m dit b tham u. By gi, Thnh t an tr chnh nim qun php trn php. Khi Thnh t an tr chnh nim qun php trn php nh vy, bit kho t duy bn trong. Ny A-nan, th nh ni ng t ng c m t, c ngi ci xe t phng Bc i xe li, c m p ln m t khng? A-nan bch Pht: Bch Th tn, c nh vy. Pht bo A-nan: Cng vy, Thnh t an tr chnh nim qun php trn php, bit kho t duy bn trong. Ny A-nan, gi l T-kheo phng tin tinh tn tu bn nim x. Pht ni kinh ny xong, Tn gi A-nan sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 782. BT B57 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hy tu an-na-ban-na nim. An-na-ban-na nim c tu tp, tu tp nhiu, thn khng mt mi, mt cng khng au nhc, ty thun qun an tr lc, gic tri lc, khng m nhim. Th no l tu an-na-ban-na nim, thn khng mt mi, mt cng khng au nhc, ty thun qun an tr lc, gic tri lc, khng m nhim? T-kheo khi nng vo lng xm m cho n qun dit, hi th ra, hc nh qun dit hi th ra. gi [209b] l khi tu an-na-ban-na nim, thn khng mt mi, mt cng khng au nhc, ty thun qun
57

i chnh, kinh 814. Khng mt nhc Pli, S 54.8 Dpa.

an tr lc, gic tri lc, khng m nhim. Nh vy, tu an-na-ban-na nim s c qu ln, phc li ln. T-kheo mun cu ly dc php c bt thin, c tm, c t, c h lc do vin ly sanh, chng v an tr s thin; T-kheo y nn tu an-naban-na nim. Nh vy, nu tu an-na-ban-na nim t c qu ln, phc li ln. T-kheo mun cu nh, tam, t thin, t, bi, h, x, khng nhp x, thc nhp x, v s hu nhp x, phi tng phi phi tng nhp x; ba kt hon ton ht, c qu Tu--hon; ba kt ht, tham, nhu, si mng, c qu T--hm; nm h phn kt s ht, c qu A-na-hm; t c v lng sc thn thng, thin nh, tha tm tr, tc mng tr, sinh t tr, lu tn tr; T-kheo y nn tu anna-ban-na nim. Nh vy, nu tu an-na-ban-na nim, t c qu ln, phc li ln. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 783. B-TT58 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht h an c trong vn Cp C c, rng rng cy K, nc X-v. By gi s ng cc Thng ta Thanh vn, an c chung quanh Th Tn, hoc dui gc cy, hoc trong hang ng. Khi y, c s ng cc T-kheo tr n ch Pht, nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn. c Pht v cc T-kheo tr ni php, khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h. Sau khi khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan hy ri, Ngi ngi im lng. Cc T-kheo tr sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h ty h, t ch ngi ng dy nh l m i. Cc T-kheo tr n ch T-kheo Thng ta, l st chn Thng ta, ri ngi mt bn. Khi y cc T-kheo Thng ta suy ngh nh vy: Chng ta nn nhip th cc T-kheo tr ny. Hoc mt ngi nhn mt ngi; hoc mt ngi nhn mt, hai, ba hay nhiu ngi. Sau khi ngh nh vy xong, cc ngi nhip th, hoc mt ngi nhn mt

58

i chnh, kinh 815.

ngi, hoc nhn hai, ba, hay nhiu ngi; hoc c Thng ta cho n nhn su mi ngi. By gi l ngy mi lm, lc b-tt, c Th Tn tri ch ngi m ngi trc i chng. Th Tn sau khi qun st cc T-kheo xong, bo cc T-kheo rng: Lnh thay! Lnh thay! Hm nay Ta rt hoan h v cc T-kheo lm [209c] nhng vic chnh ng. Cho nn T-kheo phi n lc tinh tn. ti X-v, sau khi thng Ca-59 mn, cc T-kheo du hnh trong nhn gian, nghe rng c Th Tn an c nc X-v, hn thng Ca- mn, may y xong, p y mang bt ang du hnh trong nhn gian nc X-v. Cc T-kheo i dn n nc X-v, sau khi ct y bt, ra chn xong, h n ch Th Tn, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn. By gi, Th Tn v cc T-kheo du hnh nhn gian ni php khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h. Sau khi khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan hy ri, Ngi ngi im lng. Cc T-kheo du hnh nhn gian sau khi nghe Pht ni php, thy u hoan h, ty h, t ch ngi ng dy nh l m i. H n ch T-kheo Thng ta, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn. Khi y, cc T-kheo Thng ta ngh nh vy, Chng ta nn nhip th cc T-kheo du hnh nhn gian ny. Hoc mt ngi nhn mt ngi, hoc mt ngn nhn mt, hai, ba hay nhiu ngi. Sau cc ngi nhip th, hoc mt ngi nhn mt ngi, hoc nhn hai, ba, cho n nhn su mi ngi. C T-kheo Thng ta nhn cc T-kheo du hnh nhn gian gio gii, gio th, khin h kheo bit r th lp trc sau. By gi, ngy mi lm, ngy b-tt, c Th Tn tri ch ngi m ngi trc i chng, sau khi qun st chng T-kheo, Ngi bo cc T-kheo: Lnh thay! Lnh thay! Cc T-kheo, Ta rt hoan h v cc ngi lm nhng vic chnh ng. Cc T-kheo! Ch Pht qu kh, cng c chng T-kheo m s hnh chnh ng, nh chng hin ti ny vy. Ch Pht v lai cng s c chng, v cng s c nhng s hnh chnh
59

Ca- nguyt , Pli: kaika, thng ch thng sau ngy gii ch an c.

ng nh vy, nh chng hin ti ny vy. V sao? Cc T-kheo Trng lo trong chng hin ti ny, c v c v an tr y s thin, nh thin, tam thin, t thin, t, bi, h, x, khng nhp x, thc nhp x, v s hu nhp x, phi tng phi phi tng x. C T-kheo ba kt ht, c Tu--hon, khng a vo php ng d, nht nh hng n V thng Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, cu cnh ht kh. C T-kheo ba kt ht, tham, thu, si mng, c T--hm. C T-kheo nm h phn kt ht, c Ana-hm, sanh bt-nit-bn, khng ti sinh vo ci i ny na. C Tkheo c cnh gii v lng thn thng thin nh, tha tm tr, tc mng tr, sanh t tr, lu tn tr. C T-kheo tu qun bt tnh on tham dc, tu tm t on sn nhu, tu v thng on ng mn, tu [210a] an-na-ban-na nim on gic tng. Th no l tu an-na-ban-na nim on gic tng? T-kheo nng vo lng xm m cho n qun dit khi hi th ra, hc nh qun dit hi th ra. gi l tu an-na-ban-na nim on tr gic tng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

21. TNG NG HC1

KINH 784. HC (1)2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C ba hc. Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc,3 tng thng tu hc. Sau Th Tn lin ni k rng: Ngi y ba hc, L T-kheo chnh hnh; Tng thng gii, tm, tu, N lc sing ba php. Dng mnh, thnh tr vng, Lun gi gn cc cn. Ngy cng nh ban m, Ban m cng nh ngy. Trc li cng nh sau, Sau li cng nh trc; Nh trn cng nh di, Nh di cng nh trn. Cc tam-mui v lng, Chiu khp c cc phng; li i gic ng, Tp ti mt bc nht. La b v minh trnh,
ng ng hc, gm cc kinh i chnh 816-832 (cui quyn 29 & u quyn 30). n Thun Hi bin, 15 Tng ng hc, gm 32 kinh, s 1104-1135 Khng c tng ng Sayutta Pli; phn ln tng ng Aguttara, php ba (tikanipta). Quc dch, quyn 26, 7 Tng ng hc, kinh s 12577-12608 (qua mt phn quyn 27), chia lm 2 phm, Phm 1, kinh 12577-12593, Phm 2, kinh 1259412608. 2 i chnh, kinh 816. Pli, A 3.89 Sikkh. 3 Tng thng , tc tng thng tm, ch nh hc Pli: tisso sikkh adhislasikkh, adhicittasikkh, adhipasikkh.
1T

Tm y kho gii thot. Ta ng Th gian gic, Minh Hnh u y . Tr chnh nim khng qun, Tm ny c gii thot. Khi thn hoi mng chung, Nh n ht du tt. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 785. HC (2)4 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Cng c ba hc na. Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, tng thng tu hc. Th no l tng thng gii hc? T-kheo an tr Ba-la--mc-xoa, thc hnh y lut nghi, oai nghi, thy ti nh nht sanh lng s hi, th tr hc gii. Th no l tng thng tm hc? T-kheo ly dc, ly php c bt thin cho n, chng v an tr t thin. Th no l tng thng [210b] tu hc? T-kheo bit nh tht Kh Thnh ny, bit nh tht Tp, Dit, o Thnh , gi l tng thng tu hc. By gi, c Th Tn lin noi k nh ni trn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 786. HC (3)5 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

4 5

i chnh, kinh 817. Pli, S 3.88 Sikkh. i chnh, kinh 818.

C T-kheo hc tng thng gii, khng phi hc tng thng tm, tng thng tu. C v hc tng thng gii, tng thng tm, khng phi hc tng thng tu. Thnh t an tr tng thng tu, phng tin ty thun m thnh tu v an tr, s tu tp tng thng gii, tng thng tm cng s y . Cng vy, Thnh t an tr tng thng tu, phng tin ty thun m thnh tu v an tr, s sng theo tui th ca tr tu v thng. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 787. HC (4)6 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hn hai trm nm mi gii, 7 c mi na thng, li thuyt Ba-la-mc-xoa. cho kia t mnh cu hc m hc, ni ba hc c th tng nhip cc gii. Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, v tng thng tu hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 788. HC (5)8 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Ni nh trn, nhng c mt vi sai bit: Th no l tng thng gii hc? T-kheo thin trng ni gii, 9 gii tng thng; khng thin trng ni nh, nh khng tng thng;

i chnh, kinh 819. Pli, S 3.87 Sdhika (Sikkh). Hn: qu nh bch ng thp gii . Pli: diyaddhasikkhpadasata, 150 iu hc gii. 8 i chnh, kinh 820. Pli, A 3.86 Sekha. 9 Pli: slesu pariprakr hoti samdhismi mattaso kr paaya mattaso kr, ni gii hnh tr ton phn, ni nh, hu hnh tr mt phn nh.
7

khng thin trng ni tu, tu khng tng thng. i vi tng phn tng phn gii vi t, nu phm th theo m sm hi. V sao? Ta khng ni l kia khng c kh nng, nu gii kia ty thun phm hnh, lm li ch cho phm hnh, lm tn ti lu di phm hnh; Tkheo nh vy gii vng chc, gii s lun tn ti, 10 gii thng ty thun m sinh, th tr m hc. Bit nh vy, thy nh vy, s on tr ba kt l thn kin, gii th, v nghi. Ba kt ny on tr, c Tu-hon, khng cn a vo php ng d, nht nh s hng n V thng Chnh gic, ch cn qua li by ln tri ngi, cu cnh thot kh. gi l tng thng gii hc. [210c] Th no l tng thng tm hc? T-kheo thin trng gii, gii tng thng; thin trng nh, nh tng thng; khng thin trng tu, tu khng tng thng. i vi tng phn tng phn gii vi t cho n th tr hc gii. Bit nh vy, thy nh vy, on tr nm h phn kt, l thn kin, gii th, nghi, tham dc, sn nhu. Nm h phn kt ny on tr, c sanh bt-nit-bn A-na-hm, khng cn tr li i ny. gi l tng thng tm hc. Th no l tng thng tu hc? T-kheo T-kheo thin trng gii, gii tng thng; thin trng nh, nh tng thng; thin trng tu, tu tng thng. T kheo bit nh vy, thy nh vy, tm gii thot dc hu lu, tm gii thot hu hu lu, tm gii thot v minh hu lu; gii thot tri kin, t bit rng Ta, s sanh chm dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, t bit khng cn ti sinh i sau na. gi l tng thng tu hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 789. HC (6)11 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hn hai trm nm mi gii, 12 c mi na thng, li thuyt Ba-la-mc-xoa. Nu thin nam t t theo mun ca mnh m hc, Ta ni
10 11

Hn: gii s thng tr Pli:hitaslo, gii tr vng. i chnh, kinh 821. Pli, A 3.85 Sekh. 12 Xem cht. 7 trn.

cho ba hc. Nu hc ba hc ny, s tm thu c tt c mi hc gii. Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, tng thng tu hc. Th no l tng thng gii hc? T-kheo thin trng ni gii, 13 gii tng thng; khng thin trng ni nh, nh khng tng thng; khng thin trng ni tu, tu khng tng thng. i vi tng phn tng phn gii vi t, cho n nn gi gn hc gii. T-kheo bit nh vy, thy nh vy, on ba kt l thn kin, gii th, nghi; tham, nhu, si mng, thnh tu nht chng o.14 vo a ny cha phi l ng gic, nn gi l T--hon, hay gi l gia-gia, gi l tht hu, gi l ty php hnh, gi l ty tn hnh. gi l tng thng gii hc. Th no l tng thng tm hc? T-kheo thin trng gii, gii tng thng; thin trng nh, nh tng thng; khng thin trng tu, tu khng tng thng. i vi tng phn tng phn gii vi t cho n th tr hc gii. Nu T-kheo bit nh vy, thy nh vy, on c Nm h phn [211a] kt, l thn kin, gii th, nghi, tham dc, sn nhu; nu on tr c nm h phn ny c th c trung bt-nitbn. a v ny nu cha c ng gic, c sanh bt-nit-bn; a v ny nu cha c ng gic, c v hnh baat-nit-bn; a v ny nu cha c ng gic, c hu hnh bt-nit-bn; a v ny nu cha c ng gic, c thng lu bt-nit-bn. gi l tng thng tm hc. Th no l tng thng tu hc? T-kheo thin trng gii, gii tng thng; thin trng nh, nh tng thng; thin trng tu, tu tng thng. T kheo bit nh vy, thy nh vy, tm gii thot dc hu lu, tm gii thot hu hu lu, tm gii thot v minh hu lu; gii thot tri kin, t bit rng, Ta, s sanh chm dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. gi l tng thng tu hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

13 14

Xem cht. 9 trn. Nht chng o , qu v thuc T--hm Pli: ekabja.

KINH 790. NIT-BN15 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo an tr gii y , kho nhip tr Ba-la--mc-xoa, y oai nghi hnh x, thy nhng ti vi t hay sanh lng s hi. T-kheo khi an tr gii y , kho nhip tr Ba-la--mc-xoa, y oai nghi hnh x, thy nhng ti vi t hay sanh lng s hi, bnh ng th tr hc gii, khin cho s tu tp ba hc y . Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, tng thng tu hc. Th no l tng thng gii hc? T-kheo gii y ,16 nhng nh t, tu t; i vi mi mt phn gii vi t cho n nn gn gi gii hc. T-kheo bit nh vy, thy nh vy, on tr c ba kt, l thn kin, gii th, v nghi; khi on tr ba kt ny, c Tu-hon, khng cn a vo ng d, nht nh hng n V thng Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, cu cnh thot kh. Th no l tng thng tm hc? T-kheo nh y , tam-mui y , nhng tu t; i vi mi mt phn gii vi t, nu phm th theo m sm hi cho n nn gn gi hc gii. T-kheo bit nh vy, thy nh vy, on tr nm h phn kt, l thn kin, gii th, nghi, tham dc, sn nhu; khi on tr nm h phn kt ny, c sanh bt-nit-bn, A-na-hm, khng cn ti sanh vo i ny. gi l tng thng tm hc. Th no l tng thng tu hc? T-kheo hc gii y , nh y , tu y . [211b] T-kheo bit nh vy, thy nh vy, tm gii thot dc hu lu, tm gii thot hu hu lu, tm gii thot tv minh hu lu, gii thot tri kin, t biwts rng Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. gi l tng thng tu hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

15 16

i chnh, kinh 822. Xem kinh i chnh 821. Xem cht 9 kinh i chnh 820.

KINH 791. NIT-BN (2)17 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo an tr gii y , kho nhip tr Ba-la--mc-xoa, y oai nghi hnh x, thy nhng ti vi t hay sanh lng s hi. T-kheo khi an tr gii y , kho nhip tr Ba-la--mc-xoa, y oai nghi hnh x, thy nhng ti vi t hay sanh lng s hi, bnh ng th tr hc gii, khin cho s tu tp ba hc y . Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, tng thng tu hc. Th no l tng thng gii hc? T-kheo gii y ,18 nhng nh t, tu t; i vi mi mt phn gii vi t cho n nn gn gi gii hc. T-kheo bit nh vy, thy nh vy, on tr ba kt, v tham, nhu, si cn mng, c nht chng o. a v ny nu cha c ng gic, c T--hm; a v ny nu cha c ng gic, c gi l gia-gia; a v ny nu cha c ng gi, c Tu-hon; a v ny nu cha c ng gic, s c ty php hnh; a v ny nu cha c ng gic, s c ty tn hnh. gi l tng thng gii hc. Th no l tng thng tm hc? T-kheo nh y , tam-mui y , nhng tu t; i vi mi mt phn gii vi t, nu phm th theo m sm hi cho n nn gn gi hc gii. T-kheo bit nh vy, thy nh vy, on tr nm h phn kt l thn kin, gii th, nghi, tham dc, sn nhu; on tr nm h phn kt ny, c trung btnit-bn. y nu cha c ng gic, c sanh bt-nit-bn; y nu cha c ng gic, c v hnh bt-nit-bn; y nu cha c ng gic, s c hu hnh bt-nit-bn; y nu cha c ng gic, c thng lu bt-nit-bn. gi l tng thng tm hc. Th no l tng thng tu hc? T-kheo hc gii y , nh y , tu y . T-kheo bit nh vy, thy nh vy, tm gii thot dc hu lu, tm gii thot hu hu lu, tm gii thot v minh hu lu; gii thot tri kin, t bit rng, Ta, s sanh dt, phm hnh lp,
17 18

i chnh, kinh 823. Xem cht 9 kinh i chnh 820.

nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sanh di sau na. gi l tng thng tu hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 792. HC (6)19 [211c] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C hai hc. Nhng g l hai? l tng thng oai nghi hc, v tng thng Ba-la--mc-xoa hc. Sau Th Tn lin ni k rng: Ngi hc,20 lc hc gii, Thng ng, i theo ; Chuyn xt, sing phng tin, Kho t gi thn mnh. c s v lu tr,21 K, cu cnh chnh tr;22 c chnh tr gii thot, vt qua tri kin. Thnh bt ng gii thot, Cc hu kt dit ht; Cc cn kia y , Cc cn vui vng lng. Mang thn ti hu ny, Hng phc cc ma on. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

19

i chnh, kinh 824. Pli, cf. Itv. 46. Sikkh. Hn: hc gi , tc hc nhn, ch Thnh gi hu hc Pli: sekha. 21 Pli (Itv. tr. 53): khayasmi pahama a, trong s on tn, tr th nht (khi kn). 22 Hn: th cu cnh v tri Pli ibid.: tato a anantar, k , khng gin on, chnh tr (khi ln) Bn Hn c aa, v tri hay v tr, thay v l a: chnh tr (ca A-la-hn).
20

KINH 793. HC (7)23 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Hc gii s mang li nhiu phc li, an tr tr tu l v thng 24; gii thot l kin c, 25 nim l tng thng. 26 T-kheo hc gii c phc li; an tr tr tu l v thng; gii thot l kin c, nim l tng thng, khin cho ba hc y . Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, v tng thng tu hc. Sau Th Tn lin ni k rng: Phc li theo hc gii, Thin nh chuyn t duy; Tr tu l ti thng, i ny l ti hu. Thn Mu-ni cui cng, Hng Ma, qua b kia. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 794. HC (8)27 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Ny cc T-kheo, th no l hc gii a n phc li28? i S v cc Thanh vn ch gii nhip th Tng, tch cc nhip th Tng,
23

24

i chnh, kinh 825. Cf It. 46. Sikkh. Tr tu vi thng . Pli (It. tr. 40): pauttar, v thng ca tu, tu siu xut th gian. 25 Gii thot kin c . Pli ibid.: vimuttisr, tinh yu hay tinh th ca gii thot, ch cho qu v A-la-hn. 26 Nim vi tng thng . Pli ibid.: satdhipateyy, uy lc ca nim. 27 i chnh, kinh 826. 28 Hn; hc gii ty phc li , o ng; nn hiu: phc li ty hc gii, tc nhng ch li do gii mang n. Cf. It. tr. 40: sikkhnisas.

khin ngi khng tin, c tin; ngi tin, tng trng lng tin; iu phc ngi c; ngi tm qu c sng an vui; phng h hu lu hin ti; chnh thc i tr c i v lai; khin cho phm hnh tn ti lu di. 29 Nh i S v Thanh vn ch gii nhip th Tng cho n khin cho phm hnh tn ti lu di.[212a] Hc gii nh vy nh vy, hnh tr gii kin c, gii hng ti, gii thng hnh, gi gn hc gii. gi l T-kheo nh gii m c phc li. Th no tr tu l v thng? i S v Thanh vn ni php vi lng i bi thng cm, v ngha li, hoc v an i, hoc v an lc, hoc v an i, an lc. Nh vy, i S v cc Thanh vn ni php vi lng i bi thng cm, v ngha li, an i, an lc. Nh vy, i vi php no, ch no cng dng tr tu qun st. gi l T-kheo tr tu l v thng. Th no l gii thot l kin c? i S v cc Thanh vn ni php vi lng i bi thng cm, v ngha li, an i, an lc. Nh vy, thuyt ging php no, ch no, ni no cng em li c an vui gii thot. gi l T-kheo gii thot kin c. Th no, T-kheo, nim l tng thng? Ngi cha y gii thn, chuyn tm ct nim an tr; iu cha c qun st, ch ny ch kia bng tr tu ct nim an tr. iu c qun st, ch ny ch kia trng khi khi nim an tr. Php cha c xc, ch ny ch kia gii thot nim an tr. Php c xc, ch ny ch kia gii thot nim an tr. gi l T-kheo chnh nim l tng thng. Sau Th Tn lin ni k rng: Phc li theo hc gii, Thin nh chuyn t duy; Tr tu l ti thng, i ny l ti hu. Thn Mu-ni cui cng, Hng ma qua b kia. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

Mi mc ch ch gii ca Pht. T phn: tp thp c ngha; Thp tng: thp li; Tng-k: thp li ch s. Pli: dasa atthavase paicca.

29

Kinh Thi-b-ca nh Pht s ni sau. Cng vy, T-kheo A-nan, v T-kheo khc hi, c Pht hi cc T-kheo, ba kinh ny cng ni nh trn. KINH 795. CANH MA30 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Th nh in phu, c ba vic lm rung, phi kho ty theo thi m lm. Nhng g l ba? in phu kia phi theo thi m cy ba, phi theo thi m dn nc vo, phi theo thi m gieo ht. Khi in phu kia theo thi cy ba, dn nc, gieo ht xung ri, khng ngh rng: Mun ngay ngy hm nay chng sanh trng, c qu ngay hm nay, chn ngay hm nay, hoc l ngy mai hay ngy sau.[212b] Nhng, ny cc T-kheo, gia ch kia sau khi cy ba, dn nc, gieo ht xung ri, tuy khng ngh rng: ang sinh trng, c qu, v chn ngay hm nay, hoc ngy mai hay ngy sau. M nhng ht ging kia khi c gieo vo trong t, t chng theo thi m sinh trng, m c qu, m chn. Cng vy, T-kheo i vi ba hc ny, phi kho ty thi m hc, ngha l phi kho hc gii, kho hc tm, kho hc tu; khi hc chng ri khng ngh rng: Mong ta ngy nay khng khi ln cc lu, tm kho gii thot, hoc ngy mai hay ngy sau. Cng khng ngh rng, Mong c thn lc t nhin m c th khin cho khng khi ln cc lu, tm gii thot ngay hm nay, hoc ngy mai hay ngy sau. Khi ty thi hc tng thng gii, hc tng thng tm, hc tng thng tu ri, ty thi m t mnh t khng khi ln cc lu, tm kho gii thot. Ny T-kheo, th nh g mi p trng, c th t mi cho n mi hai ngy; phi ty thi thm chng, chm sc gi gn m lnh. Con g mi p kia khng ngh rng: Ngay hm nay, hoc ngy mai hay ngy sau, ta s dng m m, hoc dng mng co, cho con ca ta thot ra khi v mt cch an ton. Nhng g mi p kia kho p con n, ty thi chm sc thng yu, con ca n s t nhin thot ra khi v

30

i chnh, kinh 827. Cy ba. Pli, S 3.82 Sukhetta.

an ton. Cng vy, T-kheo kho hc ba hc, ty theo thi tit s t t c khng khi ln cc lu, tm kho gii thot. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 796. L31 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng rng cy K-, nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Th nh con la i theo n b, t ngh rng: Ta pht ra ting b. Nhng hnh dng ca n khng ging b, mu sc cng khng ging, m thanh pht ra khng ging, m theo n b, ri t cho mnh l b, pht ra ting b ku, m tht ra khc b xa. Cng vy, c mt nam t ngu si, vi phm gii lut, m cn i theo i chng ni rng: Ta l T-kheo! Ta l T-kheo! m khng hc tp thng dc v tng thng gii hc, tng thng tm hc, tng thng tu hc. Cn theo i chng t cho rng: Ta l T-kheo! Ta l T-kheo! Nhng k tht khc xa T-kheo. Ri Th Tn lin ni k rng: Th cng mng, khng sng, bn chn, ting ku; i theo sau n b, Lun cho l bn b. [212c]Hnh dng chng phi b, Khng th ku ting b. Cng vy, ngi ngu si, Chng theo ct tm nim. Ni li dy Thin Th, Khng mun sing phng tin; Tm bing nhc, khinh mn, Khng c o V thng. Nh la trong n b, M lun xa n b. Kia tuy theo i chng,
31

i chnh, kinh 828. Con la Pli A 3.81 Samaa.

Nhng lun tri tm hnh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 797. BT-K T32 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht ti thn Bt-k. By gi Tn gi Bt-k T33 l th gi ca Pht. Tn gi Bt-k T i n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht rng: Th Tn ni hn hai trm nm mi gii khin cho thin gia nam t c mi na thng n thuyt Ba-la--mc-xoa tu-a-la, khin thin gia nam t ty mun m hc. Nhng nay, Bch Th Tn, con khng th theo hc. Pht bo Bt-k T: Ngi c th ty thi m hc ba hc c khng? Bt-k T bch Pht rng: C th, Bch Th Tn. Pht bo Bt-k T: Ngi s ty thi m hc tng thng gii, hc tng thng tm, hc tng thng tu. Khi theo thi sing nng hc tng thng gii, hc tng thng tm, hc tng thng tu, khng bao lu cc hu lu c dit tn, v lu tm gii thot, tu gii thot, hin ti t bit, t tc chng: Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. Bt-k T sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, lm l m lui. By gi, Tn gi bt-k T sau khi nhn lnh nhng li dy d, gio gii ca Pht xong; mt mnh ni vng, chuyn tinh t duy, nh ni trn cho n tm kho gii thot, c A-la-hn. 34

32

i chnh, kinh 829. Pli, A 3.83 Vajjiputta. Bt-k T . Pli: Vajjiputta. 34 Bn Hn, ht quyn 29.
33

KINH 798 BNG-GI-X 35 [213a] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong rng Bng-gi-k ti Bng-gi-x. 36 By gi c Th Tn v cc T-kheo ni php tng thch vi gii, 37 khen ngi php ch gii. Lc y, Tn gi Ca-dip Th38 ang ti thn Bng-gi nghe Th Tn ni php tng ng vi gii, khen ngi gii ny, trong lng rt khng kham nhn, khng hoan h, ni rng: Samn y khen ngi gii ny, tch cc ch gii ny.39 Sau khi tr nh mun ti thn Bng-gi, c Th Tn hng n nc X-v. Ln lt du hnh n vn Cp C c, rng rng cy K-, nc Xa-v. Sau khi Th Tn i khng bao lu, Tn gi Ca-dip Th lin sanh lng hi hn: Ta nay mt li, b bt li ln, khi Th Tn ni v php tng ng vi gii, khen ngi vic ch gii; i vi Th Tn tm ta khng kham nhn, khng hoan h. Vi tm khong hoan h, ni rng, Samn tch cc ch gii ny, ht lng khen ngi gii ny. Sng sm hm sau, Tn gi Ca-dip Th p y mang bt vo thn Bng-gi kht thc. n xong tr v tinh x, Tn gi gi nga c,40 ri t mang y bt n thnh X-v. Sau khi ln lt du hnh n nc X-v, ct y bt v ra chn xong, Tn gi i n Th Tn, nh l st chn, v bch Pht rng: Con xin hi li, bch Th Tn! Con xin hi li, bch Thin Th! Con l k ngu si bt thin, khng phn bit; khi con nghe Th Tn v cc T-kheo m ni php tng ng vi gii, khen ngi vic ch gii, i vi Th Tn con khng kham nhn, khng hoan h. Vi tm khong hoan h, ni rng, Sa-mn tch cc ch gii ny, ht lng khen ngi gii ny.
i chnh, quyn 30, kinh 830. Quc dch quyn 27, 7.Tng ng hc tip theo, phm 2.- Pli, A. 3.90 (i. 236). Pakadh. 36 Bng-gi-x Bng-gi-k lm . Pli: Pakadh (Sakava). 37 Gii tng ng php . Pli: sikkhpadapaisayutta. 38 Ca-dip Th . Pli: Kassapagotta. 39 Pli (A. i. 136): adhisallikhatevya samao, v sa-mn ny qu kht khe. 40 Hn: ph chc nga c . Pli: sensana sa sametv, thu thp ta nga c.
35

Pht bo Ca-dip Th: ch no ni Ta m ngi khng kham nhn, khng hoan h. Vi tm khong hoan h, ni rng, Sa-mn tch cc ch gii ny, ht lng khen ngi gii ny? Ca-dip Th bch Pht rng: Lc Th Tn trong rng Bng-gi-k, ti thn Bng-gi-x, v cc T-kheo ni php tng ng vi gii, khen ngi gii ny. Con lc by gi i vi Th Tn tm khng kham nhn, khng hoan h. Vi tm khng hoan h, ni rng, Sa-mn tch cc ch [213b] gii ny, ht lng khen ngi gii ny. Bch Th Tn, hm nay con t bit hi ti, t thy hi ti mnh. Xin c Th Tn thng xt nhn s hi li ca con. Pht bo Ca-dip Th: Ngi t bit hi li v ngu si, bt thin, khng phn bit, nn khi nghe Ta v cc T-kheo ni php tng ng vi gii, khen ngi vic ch gii, i vi Ta m khng kham nhn, khng hoan h. Vi tm khng hoan h, ni rng, Sa-mn tch cc ch Gii ny, ht lng khen ngi Gii ny. Ca-dip, nay ngi t bit hi li, t thy hi li ri, trong i v lai lut nghi gii s sinh. Nay Ta v thng xt ngi nn nhn s sm hi ca ngi. Sau khi Ca-dip Th sm hi nh vy ri, thin php tng trng, khng bao gi b suy gim. V sao? Nu ngi no t bit ti, t thy ti, m sm hi ti li, trong i v lai lut nghi gii s sinh, thin php tng trng, khng bao gi suy gim. Gi s Ca-dip l mt v Thng ta, khng mun hc gii, khng coi trng gii, khng mun ch gii, T-kheo nh vy Ta khng khen ngi. V sao? V nu i S m khen ngi ngi ny, nhng ngi khc s li gn gi, cung knh, tn trng. Nu ngi khc cng gn gi, tn trng, s cng c ng kin gii, ng vic lm. Nu ngi no c vic lm ging nh kia, lu di s chu kh khng li ch g. Cho nn Ta i vi Trung lo ny, ban u khng khen ngi, v v y ngay lc u khng thch hc gii. Nh trung lo, trung nin, thiu nin cng nh vy. Nu Thung ta Trung lo ny, ban u coi trng hc gii, khen ngi vic ch gii, Trung lo nh vy, Ta s khen ngi, v ban u h thch hc gii. i S s khen ngi ngi ny th nhng ngi

khc s li gn gi, cung knh, tn trng. Nu ngi khc cng gn gi, tn trng, s cng c ng kin gii, ng vic lm. ng s kin, cho nn, i v lai c ch li lu di. Cho nn i vi v Trng lo T-kheo kia, thng phi khen ngi, v s thy vui thch hc gii. V trung nin thiu nin cng li nh vy. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 799. GII41 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Nu cc T-kheo Thng ta Trng lo, s thy khng vui thch hc gii, khng coi trng hc gii, thy T-kheo khc ban u vui thch hc gii, coi trng gii, khen ngi vic ch gii, v y cng khng ty [213c] thi khen ngi, i vi nhng T-kheo ny Ta cng khng khen ngi, v v y s thy khng vui thch hc gii. V sao? V nu i S khen ngi v y, ngi khc s li gn gi tn trng, ng kin gii. V ng kin gii nn lu di chu kh khng c li ch. Cho nn Ta i vi cc trng lo,... trung nin, thiu nin kia, cng li nh vy. Ngi vui thch hc gii nh trc ni. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 800. HC42 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc Xv. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: C ba hc. Nhng g l ba? l tng thng gii hc, tng thng tm hc, tng thng tu hc. Th no l tng thng gii hc? T-kheo an tr gii Ba-la--mcxoa, y oai nghi hnh x, thy ti vi t sinh lng s hi, th tr hc gii. gi l tng thng gii hc.

41 42

i chnh, kinh 831. Pli, A. 3.90. Pakadh. i chnh, kinh 832. Pli, A. 3.88. Sikkh.

Th no l tng thng tm hc? T-kheo ly dc, ly php c bt thin, c tm c t, h lc do vin ly sanh, chng v an tr s thin,... cho n chng v an tr t thin. gi l tng thng tm hc. Th no l tng thng tu hc? T-kheo no bit nh tht Kh Thnh ny, bit nh tht kh Tp Thnh ny, kh Dit Thnh ny, kh dit o tch Thnh ny; gi l tng thng tu hc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g c Pht dy, u hoan h phng hnh. Cc kinh khc ni v Ba hc, nh ni Nim x trc. Nh Thin, V lng, V sc cng vy. Nh Bn Thnh , cng vy Bn nim x, Bn chnh on, Bn nh tc, Nm cn, Nm lc, By gic chi, Tm Thnh o, Bn o, Bn php c, v tu tp Ch qun cng ni nh vy.

22. TNG NG BT HOI TNH1

KINH 801. LI-XA2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong ging ng Trng cc, bn ao Di hu ti nc T-x-li. By gi c ngi luyn voi gii ngi Li-xa, tn l Nan-, 3 i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi mt bn. By gi, Th Tn bo Li-xa Nan- rng: Thnh t thnh tu bt hoi tnh, m mun cu th mng lin c th mng; mun cu dung sc, sc lc, khoi lc, bin ti, lin c mt cch t ti. Nhng g l bn? Thnh tu Pht bt hoi tnh; [214a] thnh tu Php, Tng bt hoi tnh; thnh tu Thnh gii bt hoi tnh. Ta thy Thnh t ny sau khi mng chung y s sinh ln ci tri, v c mi php. Nhng g l mi? c tui th ci tri, sc p ci tri, danh xng ci tri, khoi lc ci tri, t ti ci tri v, sc, thinh, hng, v, xc ci tri. Nu Thnh t trn tri mng chung s sinh vo ci ngi. Ta thy ngi y y mi iu. Nhng g l mi? c tui th ci ngi, xinh p, danh xng, khoi lc, t ti v, sc, thinh, hng, vi, xc ci ngi. Ta ni v a vn Thnh t ny tn khng phi do ngi khc, c mun khng phi do ngi khc, khng nghe t ngi khc, khng ly ngi khc, t duy khng nh vo ngi khc. Ta ni v y c tri kin chnh tu nh tht. By gi, c ngi i theo Nan-, tha Nan- rng: Gi tm n, by gi xin Ngi i cho! Nan- p rng:

Tng ng bt hoi tnh, gm cc kinh i chnh 833-860 (quyn 30), v 902-904 (cui quyn 31. n Thun Hi bin, 16. Tng ng Bt hoi tnh, gm 29 kinh (s 1136-1164). Phn ln tng ng Pli, S. 55. Sotpattisayutta. Quc dch, quyn 26 tip theo, 8. Tng ng bt hoi tnh,, chia lm 2 phm, 128 kinh, s 12569-12636. 2 i chnh, kinh 833. Pli, S. 55. 30. Licchavi. 3 iu tng s Ly-xa . Pli: v i thn ca Licchavi tn l Nandaka.

Nay ta khng cn tm gi theo th gian, m nay ta trong php thng diu ny t tm gi; v i vi Th Tn ta c c tn lc thanh tnh. Ngi hun luyn voi Li-xa Nan- sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, t ch ngi ng dy, lm l m lui. KINH 802. BT BN4 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong ging ng Trng cc, bn ao Di hu ti Tx-li. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Thnh t nu thnh tu c bn bt hoi tnh, gia loi ngi khng sng cuc sng ngho khn; khng b lnh rt, xin n; m t nhin giu sang y . Nhng g l bn? Thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; thnh tu bt hoi tnh i vi Php, Tng, v Thnh gii. Cho nn, T-kheo phi hc nh vy: Ta s thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; s thnh tu bt hoi tnh i vi Php, Tng, v Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 803. CHUYN LUN VNG5 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Chuyn lun Thnh vng c y by bu, thnh tu c bn th thn lc trong ci ngi, lm vua bn thin h, sau khi thn hoi mng chung, s sinh ln ci tri. Tuy li lm Chuyn lun Thnh vng c y by bu, thnh tu uc thn lc trong ci ngi, lm vua bn thin h, sau khi thn hoi mng chung s sinh ln ci tri, nhng vn cn cha on tr uc ci kh ca ng d a ngc, ng qu, v sc sanh. V sao? Chuyn lun vng cha t c bt hoi tnh i vi Pht, cha c bt hoi tnh i vi Php, Tng, v Thnh gii.

4 5

i chnh, kinh 834. Khng ngho. Pli, S. 55. 44-45. Mahaddhana. i chnh, kinh 835. Pli, S. 55.1 Rj.

a vn Thnh t mang y phn to, [214b] xin n khp mi nh, dng nga c bng c, nhng cc v a vn Thnh t ny gii thot c ci kh ca cc ng d a ngc, ng qu, v sc sanh. V sao? Cc v a vn Thnh t ny thnh tu c bt hoi tnh i vi Pht; thnh tu c bt hoi tnh i vi Php, Tng, v Thnh gii. Cho nn cc T-kheo phi hc nh vy: Ta s thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; s thnh tu bt hoi tnh i vi Php, tng, v Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 804. T BT HOI TNH6 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc Xv. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Cc ngi nn khi lng thng mn, v lng t bi. i vi nhng g cc ngi ni, nu c ngi no thch nghe, thch lnh th, cc ngi hy v h m ni v bn bt hoi tnh, khin cho chng nhp, khin cho an tr. Nhng g l bn? Bt hoi tnh i vi Pht; bt hoi tnh i vi Php; bt hoi tnh i vi Tng; thnh tu Thnh gii. V sao? Nu nn i, t, nc, la, gi c s thay i, tng gim, nhng bn bt hoi tnh ny cha tng c s tng gim bin i khc. Chng khng tng gim bin khc ch v a vn Thnh t thnh tu c i vi Pht, nn nu b a vo a ngc, ng qu, sc sanh, iu ny khng th c c. Cho nn, cc T-kheo nn hc nh vy: Ta s thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; thnh tu bt hoi tnh vi Php, Tng, thnh tu Thnh gii, v s thit lp cho ngi khc cng c thnh tu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 805. QU HON7 Ti nghe nh vy:

6 7

i chnh, kinh 386. Pli, S. 55.16-17. Mittenmacc. i chnh, kinh 837.

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc Xv. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Nu tin ngi, sinh nm iu li lm: Hoc khi ngi y vi phm gii lut, b chng t b, ngi tin knh k s ngh nh vy: y l thy ca ta, c ta knh trng, b chng Tng t b, nay ta cn l g vo cha thp ny na? Khi khng cn vo cha thp ri, s khng knh chng Tng. Do khng knh Tng, nn khng cn nghe c php. Do khng cn nghe php, php lnh s b thi mt, khng cn c lu trong chnh php. gi l li lm th nht do tin knh ngi sinh ra. Li na, ai tin knh ngi, nu ngi c knh vi phm gii lut, b chng Tng c ti bt kin,8 ai tin knh ngi s ngh nh vy: y l thy ta, c ta knh [214c] trng m nay b chng Tng c ti bt kin, nay ta c l g vo cha thp na? Khi khng vo cha thp ri, khng cn knh chng Tng. Do khng knh Tng, nn khng cn nghe c php. Do khng cn nghe php, php lnh s b thi mt, khng cn c lu trong chnh php. gi l li lm th hai do d tin knh ngi sanh ra. Li na, ngi kia nu p y mang bt du hnh phng khc, k tin knh ngi kia s ngh nh vy: Ngi c ta knh, p y mang bt du hnh nhn gian, nay ta cn l g m vo cha thp ny na? Khi khng vo cha thp ri, khng cn cung knh chng Tng. Do khng knh Tng, nn khng cn nghe c php. Do khng cn nghe php, php lnh s b thi mt, khng cn c lu trong chnh php. gi l li lm th ba do d tin knh ngi sanh ra. Li na, nu ngi c tin knh kia, x gii hon tc, ngi d tin knh ngi kia s ngh nh vy: ng l thy ta, c ta knh trng, x gii hon tc, nay ta khng nn vo cha thp ny. Khi khng vo cha ri, s khng cn knh chng Tng. Do khng knh Tng, nn khng cn nghe c php. Do khng cn nghe php, php lnh s b thi mt, khng cn c lu trong chnh php. gi l li lm th t do d tin knh ngi sanh ra. Li na, nu ngi c tin kinh kia, thn hoi mng chung, ngi d tin knh ngi kia s ngh nh vy: ng l thy ta, c ta knh
8

Bt kin c , b Tng buc ti ngoan c khng nhn ti.

trng, nay qua i; nay ta cn l g vo cha thp ny na? Khi khng cn vo cha na, s khng cn knh Tng. gi l li lm th nm do d tin knh ngi sanh ra. Cho nn, cc T-kheo, phi hc nh vy: Ta s thnh tu bt hoi tnh i vi Pht, bt hoi tnh i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 806. THC9 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: C bn loi thc n nui ln chng sanh, nhip th v lm tng trng bn i. Nhng g l bn? l on thc, xc thc, t thc, v thc thc. Cng vy, c bn th phc c thm nhun lm thc n an lc. Nhng g l bn? Bt hoi tnh i vi Pht; bt hoi tnh i Php, Tng, [215a] v thnh tu Thnh gii. Cho nn cc T-kheo phi hc nh vy: Ta s thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; bt hoi tnh i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 807. GII (10)10 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Ngi thnh tu bt hoi tnh i vi Pht, c nghe php, c chng Tng h nim, v thnh tu Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh.

10

i chnh, kinh 838. Pli, S. 55.31. Abhisanda. i chnh, kinh 839.

KINH 808. GII (2)11 Kinh k ny cng ni nh trn, nhng c mt vi sai bit: Nu thnh tu bt hoi tnh i vi Pht, Php, Tng, chng sanh m b qun cht bi cu bn ca xan tham12 s la c cu bn ca xan tham, ti gia m an tr gii thot; tm thng hnh b th, thch b th, lun an lc trong vic thc hnh x th bnh ng, thnh tu c Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 809. NHUN TRCH13 Kinh k ny cng ni nh trn, nhng c mt vi sai bit: Thnh t nh vy c bn s thm nhun phc c,14 thm nhun thin php. Cng c nu c nhip th, c lng, khng th c lng c bao nhiu phc qu, bao nhiu qu, bao nhiu phc qu tch tp. Phc li ny qu nhiu n mc ch c th ni l khi tch t phc c ln. Th nh hp lu ca nm con sng: Hng-h, Da-b-na, Tt-la-do, Y-la-bt-, Ma-h;15 nc hip lu cc con sng ny, d c dng trm bnh, nghn bnh, trm nghn vn bnh, cng khng th no ong lng c. Lng nc ny qu nhiu, ch c th ni l s hp t cc dng nc ln. Cng vy Thnh t thnh tu bn dng nc thm nhun cng c, phc c y khng th c lng c l nhiu hay t. Phc y nhiu ch c th ni l khi tch t cng c ln. Cho nn, cc T-kheo, hy hc nh vy: Ta s thnh bt hoi tnh i vi Pht, bt hoi tnh i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Sau Th Tn lin ni k rng: Bin ln nhiu s lnh,
11

i chnh, kinh 840. Pli, S. 55.32. Abhisanda. Xan (khan) cu : bn xn, bn xn.Pli (S. v. 392): vigatamalamaccherena cetas, vi tm gt sch xan tham lm cu bn. 13 i chnh, kinh 841. Pli, S. 55.41-42. Abhisanda. 14 Phc c nhun trch . Pli (S. v. 391): cattro pubhisandh, bn ng lu ca phc; bn dng chy tun ra phc c. 15 Nm sng ln: Hng h , Da-b-na , Tt-la-do , Y-la-bt- , Ma-h . Pli: Gag, Yamun, Sarabh, Aciravat, Mah.
12

Sch mnh, sch vt khc; Su rng, bnh lng tri, Gm y trm dng nc. Tt c mi sng rch, u qui v bin ln; Ni cc loi nng sng. Thn ny cng nh vy, Tu cng c th, gii; Ni trm phc qui v. KINH 810. B-LA-MN16 [215b]Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Ngi B-la-mn ni o h di, ngu si, t c, khng chn chnh th hng, chng phi tr ng gic hng n Nit-bn. Ngi y gio ha t nh vy: Vo ngy rm, dng bt h-ma, bt am-la-ma-la tm gi thn th, mc o kip-bi mi, u ph t di, trt phn b trn t, m nm ln, ri bo rng, Thin nam t, bui mai dy sm, ci o mt ch, thn hnh trn trung, chy nhanh v hng ng. Gia ng gi s c gp voi hung, nga d, tru in, ch di, gai gc, rng rm, hm h, nc su i na vn phi thng tin v pha trc ch nn trnh. Nu gp hi m cht, quyt s c sinh ln ci Phm thin. gi l ngoi o ngu si t kin, chng phi tr ng gic hng n Nit-bn. Ta v cc t ni v ng chnh bng phng chng phi ngu si, m l hng n tr tu ng gic, hng n Nit-bn. l tm chi Thnh o: Chnh kin cho n chnh nh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 811. X-LI-PHT (1)17 Ti nghe nh vy:

16 17

i chnh, kinh 842. Pli, S. 55.12. Brhmaa. i chnh, kinh 843. Pli, S. 55. 5. Sriputta.

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, c Th Tn bo Tn gi X-li-pht: Bo l dng;18 th no l dng? X-li-pht bch Pht: Bch Th Tn! Ni l dng, l ni tm chi Thnh o. Li hi X-li-pht: Gi l Nhp lu phn,19 vy th no l Nhp lu phn? X-li-pht bch Pht: Bch Th Tn! C bn Nhp lu phn. 20 Nhng g l bn? Thn cn thin s,21 nghe hc chnh php, bn trong t duy chn chnh, thc hnh php ty php. Li hi X-li-pht: Ngi Nhp lu22 phi thnh tu bao nhiu php? X-li-pht bch Pht rng: C bn chi phn m ngi Nhp lu thnh tu. Nhng g l bn? Bt hoi tnh i vi Pht, bt hoi tnh i vi Php, bt hoi tnh i vi Tng, v thnh tu Thnh gii. Pht bo X-li-pht: Nh nhng g ngi ni, Dng tc l tm chi Thnh o. Nhp lu phn c bn php l thn cn thin s, nghe hc chnh php, bn trong t duy chn chnh, thc hnh php ty php. Ngi Nhp lu thnh tu bn php, l bt hoi tnh i vi Pht, bt hoi tnh i vi Php, bt hoi tnh i vi Tng, v thnh tu Thnh gii.

Hn: lu . Pli: sota, dng nc. Nhp lu phn , cng ni l Du lu chi, chi phn ca dng Thnh. Pli (S. v. 347): sotpattyaga. 20 Bn D lu chi, xem Phm loi 2, tr.458b: thn cn thin s, thnh vn chnh php, nh l tc , php ty php hnh. Cf. D.iii. Sagti, cattri sotpattyagni: sppurisasasevo, saddhammasavana, yonisomanasikro, dhammnudhammapaipatti. 21 Nguyn hn: thin nam t .Xem cht. 21 trn. 22 Nhp lu gi . Pli; sotpanna, ch Thnh gi Tu--hon, hay D lu.
19

18

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng [215c] hnh. KINH 812. X-LI-PHT (2)23 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Tn gi X-li-pht i n ch Tn gi A-nan, sau khi thm hi khch l xong, ri ng qua mt bn, Tn gi X-li-pht ni vi Tn gi A-nan: Ti c iu mun hi, Tn gi c rnh th gi tr li cho khng? Tn gi A-nan Bch Tn gi X-li-pht: Theo Tn gi c hi, nu bit ti s p. X-li-pht hi Tn gi A-nan: Do on c bao nhiu php, m Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, bc Tri gi, Kin gi, k thuyt rng ngi kia c Tu--hon, khng a vo php ng d, quyt nh hung n chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, rt ro thot kh? Tn gi A-nan Bch Tn gi X-li-pht: D on c bn php v thnh tu c bn php m Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic k thuyt cho ngi kia c Tu-hon, khng cn a vo php ng d, quyt nh hng n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, mi rt ro ht kh. Nhng g l bn? Thnh t tr tm bt tn i vi Pht c on, bin tri, thnh tu bt hoi tnh i vi Pht. Bt tn i vi Php, Tng v c gii on, bin tri, thnh tu bt hoi tnh i vi i vi Php, Tng, v thnh tu c Thnh gii. Nh vy, do on tr bn php, v thnh tu bn php m Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, bn Tri gi, Kin gi, k thuyt cho ngi kia c Tu--hon, khng a vo php ng d, quyt nh hng n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, mi rt ro thot kh. Tn gi A-nan Bch Tn gi X-li-pht: ng vy, ng vy! Do on tr c bn php, v thnh tu c bn php m Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, bc Tri gi, Kin gi, k thuyt cho ngi kia c Tu--hon, khng a vo
23

i chnh, kinh 844. Pli, S. 55. 4. Sriputta.

php ng d, quyt nh hng n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, rt ro thot kh. Sau khi hai v chnh s lun bn xong, u ty h t ch ngi ng dy ra v. KINH 813. KHNG B (1)24 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo dp tt c nm s hi v on th,25 c ba php quyt nh, chng sanh nghi hoc, tri kin nh tht v chnh o Hin Thnh; v Thnh t ny c th t k thuyt rng dit tn cc ng d a ngc, ng qu, v sc sanh, c Tu--hon, khng cn b ri vo php ng d, hng thng n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, rt ro thot kh. [216a] Th no l dp tt nm iu s hi v on th? Nu s hi, on th pht sanh do nhn duyn ti st sinh; ngi y trnh xa s st sinh; s hi, on th pht sanh do nhn duyn ti st sinh c dp tt. Nu s hi, on th pht sanh do nhn duyn ti trm cp, t dm, ni di, ung ru; ngi y trnh xa trm cp, t dm, ni di, ung ru; s hi, on th pht sanh do nhn duyn ti trm cp, t dm, ni di, ung ru c dp tt. gi l s chm dt nm iu s hi, on th pht sanh do nhn duyn cc ti trn. Th no l ba php quyt nh khng sanh ra nghi hoc? i vi Pht quyt nh la nghi hoc, i vi Php, v Tng quyt nh la nghi hoc. gi l ba php quyt nh la nghi hoc. Th no gi l tri kin nh tht v Thnh o? Bit nh tht y l Kh thnh , bit nh tht y l Kh Tp thnh , Kh Dit thnh , Kh dit o tch thnh . gi l tri kin nh tht v Thnh o. Nu i vi nm ti s hi, on th ny m c dp tt, i vi ba php quyt nh xa la nghi hoc, i vi Thnh o m tri kin nh
24 25

i chnh, kinh 845. Pli, S. 55.29. Bhaya (hay Bhikkhu). Khng b i on . Pli (S. v. 385): paca bhyni verni vpasantni ca honti, nh ch nm s s hi v on th.

tht; Thnh t ny c th t k thuyt rng: Ta on tn cc ng d a ngc, ng qu, sc sanh, c Tu--hon, khng cn b a vo php ng d, quyt nh hng thng n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, rt ro thot kh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 814. KHNG B (2)26 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc Xv. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Th no l tri kin nh tht v Thnh o? Tm Thnh o, t Chnh kin cho n Chnh nh. Kinh tip cng ni nh vy, nhng c mt vi sai khc: Th no l tri kin nh tht v Thnh o? Tri kin nh tht v mi hai duyn khi nh ni: s ny c, nn s ny c; s ny khi, nn s ny khi. Nh duyn v minh c hnh, duyn hnh c thc, duyn thc c danh sc, duyn danh sc c su nhp x, duyn su nhp x c xc, duyn xc c th, duyn th c i, duyn i c th, duyn th c hu, duyn hu c sanh, duyn sanh c lo, bnh, t, u bi, kh no. gi l tri kin nh tht ca cc Thnh t. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 815. THIN O (1)27 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc Xv. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C bn thin o ca ch thin28 [216b] lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh, li tnh hn. Nhng g l bn? Thnh t c
26 27

i chnh, kinh 846. Pli, S. 55. 28, Duvera, hay Anthapiika. i chnh, kinh847. Pli, S. 55. 35. Devapada. 28 Ch thin thin o . Pli (S. v. 392): cattri devna devapadni, bn li i (du chn) ca ch thin..

bt hoi i tnh vi Pht, c bt hoi tnh i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. o gi l bn thin o ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin cho tnh, tnh li khin cho tnh hn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 816. THIN O (2)29 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc Xv. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C bn thin o ca ch thin. Nhng g l bn? Thnh t nim tng Nh Lai s30 nh vy: Nh Lai l ng ng cng, ng chnh gic, Minh Hnh tc, Thin th, Th gian gii, V thng s, iu ng trng phu, Thin nhn s, Pht, Th tn. i vi Nh Lai s ny m sanh tm ty h. Do ty h, tm hn hoan; do tm hn hoan, thn khinh an;31 do thn khinh an, c cm th lc; do c cm th lc, c nh tam-mui; do nh tam-mui, Thnh t hc nh vy: Th no l thin o ca ch thin? V li suy ngh: Ta tng nghe khng sn nhu l thin o trn ht ca ch thin. Ri li ngh: i vi th gian, k t hm nay d ta gp hoc s hi, hoc an n, cng khng ni sn gin; ta ch t chn cho mnh thin o hon tan thanh tnh thun nht ca ch thin. gi l thin o nht ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh ri li khin tnh hn. Li na, T-kheo, Thnh t nim tng Php s nh vy: Chnh php lut c Nh Lai tuyn thuyt, ngay i hin ti xa la mi th thiu t, khng i thi tit, thng t Nit-bn, t thn qun st, duyn ni t mnh m gic tri. Do bit Php s nh vy ri, tm sanh ty h. Do ty h, tm hn hoan; do tm hn hoan, thn khinh an; do thn khinh an, c cm th lc; do c cm th lc, c nh tam-mui; do nh tam-mui, Thnh t hc nh vy: Th no l thin o ca ch thin? V li suy ngh: Ta tng nghe, khng sn nhu l thin o trn ht ca ch thin. Ri li ngh: i vi th gian, t hm nay d ta gp hoc s hi, hoc an n, cng khng ni sn gin; ta ch t
29

30

i chnh, kinh 848. Pli, S. 55.35. Devapada. Nh lai s , tc Nh lai hiu. 31 Hn: thn tc .

chn cho mnh thin o hon tan thanh tnh thun nht ca ch thin. gi l thin o th hai ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh ri li khin tnh hn. Li na, T-kheo, i vi Tng s, khi chnh nim nh vy: Tng t ca Th Tn, chnh trc th hng, ng c cung knh tn trng cng dng, l rung phc v thng. V y chn chnh suy nim Tng s nh vy, lin sanh tm ty h. Do ty h, tm hn hoan; do tm hn hoan, thn khinh an; [216c] do thn khinh an, c cm th lc; do c cm th lc, c nh tam-mui; do nh tam-mui, Thnh t hc nh vy: Th no l thin o ca ch thin? V li suy ngh: Ta tng nghe, khng sn nhu l thin o trn ht ca ch thin. Ri li ngh: i vi th gian, t hm nay d ta gp hoc s hi, hoc an n, cng khng ni sn gin; ta ch t chn cho mnh thin o hon tan thanh tnh thun nht ca ch thin. gi l thin o th hai ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh ri li khin tnh hn. Li na, Thnh t t ngh v nhng Gii s c, suy nim nh ngh rng: Gii ny ca ta l gii khng khuyt, gii khng u, gii khng tp; gii m bc minh tr tn thn; gii m k tr khng chn. i vi nhng gii s nh vy, sau khi tht s nh ngh n ri, tm sanh ty h. Do ty h, tm hn hoan; do tm hn hoan, thn khinh an; do thn khinh an, c cm th lc; do c cm th lc, c nh tam-mui; do nh tam-mui, Thnh t hc nh vy: Th no l thin o ca ch thin? V li suy ngh: Ta tng nghe khng sn nhu l thin o trn ht ca ch thin. Ri li ngh: i vi th gian, t hm nay d ta gp hoc s hi, hoc an n, cng khng ni sn gin; ta ch t chn cho mnh thin o hon tan thanh tnh thun nht ca ch thin. gi l thin o th hai ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh ri li khin tnh hn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 817. THIN O (3)32 Ti nghe nh vy:

32

i chnh, kinh 849.

Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: C bn thin o ca ch thin. Nhng g l bn? Thnh t nim tng Nh Lai s nh vy: Nh Lai l ng ng cng, ng chnh gic, Minh Hnh tc, Thin th, Th gian gii, V thng s, iu ng trng phu, Thin nhn s, Pht, Th tn. V y nim tng Nh Lai s nh vy ri, lin on tr tham c, v on tr li tm c bt thin ca tm. V ngh n Nh Lai nn sanh tm ty h; do ty h, tm hn hoan; do tm hn hoan, thn khinh an; do thn khinh an, c cm th lc; do c cm th lc, c nh tam-mui; do nh tam-mui, Thnh t hc nh vy: Th no l thin o ca ch thin? V li suy ngh: Ta tng nghe khng sn nhu l thin o trn ht ca ch thin. Ri li ngh: i vi th gian, t hm nay d ta gp hoc s hi, hoc an n, cng khng ni sn gin; ta ch t chn cho mnh thin o hon tan thanh tnh thun nht ca ch thin. gi l thin o th hai ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh ri li khin tnh hn.. Cng vy, i vi Php, Tng v thnh tu Thnh gii cng ni nh vy. [217a] Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 818. THIN O (4)33 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn thin o ca ch thin. Nhng g l bn? Thnh t nim tng Nh Lai s nh vy: Nh Lai l ng ng cng, ng chnh gic, Minh Hnh tc, Thin th, Th gian gii, V thng s, iu ng trng phu, Thin nhn s, Pht, Th tn. V Thnh t y nim tng Nh Lai s nh vy ri, tm khng b tham dc trin phc, sn hn, ngu si trin phc. Tm y chnh trc, nim tng Nh Lai s. Thnh d t ny c dng nc php, c dng nc ca ngha,34 c ty h li ch do nim tng Nh Lai. 35 Do ty h, tm
33 34

i chnh, kinh 850. Pli, A. 11.12-13. Mahnma. Hn: php lu thy, ngha lu thy , . Pli, cf. M. 37: labhati atthaveda labhati dhammaveda, v y t c s tn th ni ngha, s tn th

hn hoan; do tm hn hoan, thn khinh an; do thn khinh an, c cm gic th lc; do c cm gic th lc, c nh tam-mui; do nh tam-mui, Thnh t hc nh vy: Th no l thin o ca ch thin? V li suy ngh: Ta tng nghe khng sn nhu l thin o trn ht ca ch thin. Ri li ngh: i vi th gian, t hm nay d ta gp hoc s hi, hoc an n, cng khng ni sn gin; ta ch t chn cho mnh thin o hon tan thanh tnh thun nht ca ch thin. gi l thin o th hai ca ch thin lm cho chng sanh cha tnh khin tnh, tnh ri li khin tnh hn. Cng vy, i vi Php, Tng v thnh tu Thnh gii cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 819. PHP KNH (1)36 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nay Ta s ni kinh Php knh.37 Hy lng nghe v suy ngh cho k, Ta s v cc ngi m ni. Th no l kinh Php knh? Thnh t c bt hoi tnh i vi Pht, c bt hoi tnh i vi Php, Tng v, thnh tu Thnh gii. gi l kinh Php knh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 820. PHP KNH (2)38 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v.39 By gi mt s ng cc T-kheo p y mang bt vo thnh
ni php. Veda, trong bn Hn dch l lu, ngha chnh l minh trit; y cng c hiu l hn hoan (somanassa, S gii). 35 Pli: dhammupasahitam pmojja, s hoan h lin h n Php. 36 i chnh, kinh 851. Tm gng ca Php. Pli, S. 55.9. Giakvasatha. 37 Php knh kinh . Pli: dhammdsa dhammapariyya, php mn php knh, tm gng soi ca Php. 38 i chnh, kinh 852. Pli, S. 55. 8. Giakvasatha. 39 Bn Pli, nh kinh 854.

X-v kht thc. Trong khi kht thc nghe tin T-kheo Nan-, [217b] T-kheo-ni Nan-, u-b-tc Thin Sanh, v u-b-di Thin Sanh40 u qua i. Sau khi kht thc xong tr v Tinh x ct y bt v ra chn xong, n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi qua mt bn, bch Pht: Thau Th Tn! Sng sm hm nay con vo thnh X-v kht thc, nghe tin T-kheo Nan-, T-kheo-ni Nan-, u-b-tc Thin Sanh, v u-b-di Thin Sanh u qua i. Bch Th Tn! Vy bn v ny sau khi qua i, h s sinh v ni no? Pht bo cc T-kheo: T-kheo Nan- v T-kheo-ni Nan- v dit tn cc lu nn c v lu tm gii thot, tu gii thot; ngay trong i ny t tri t tc chng, ti bit rng Ta, s sanh ht, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. Cn ub-tc Thin Sanh v u-b-di Thin Sanh v nm h phn kt ht nn c A-na-hm, sinh ln ci tri m vo Bt-nit-bn, khng cn sinh vo ci ny na. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Nay Ta s ni kinh Php knh.... Thnh t c bt hoi tnh i vi Pht,... thnh tu Thnh gii. gi l kinh Php knh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 821. PHP KNH (3)41 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. Nh ni y trn, nhng c mt vi sai bit: C T-kheo, Tkheo-ni kia, u-b-tc, u-b-di kia qua i, cng ni nh trn.42
Nan- t kheo, Nan- t-kheo ni, Thin Anh u-b-tc, Thin Sanh u-b-di , , , . Pli: Sha (?) bhikkhu, Nand bhikkhun; Sudatta (?) upsaka, Sujt upsik. Cf. S. 55.8-10, danh sch cn di hn. 41 i chnh, kinh 853. 42 Danh sch y , S. 55.8-10.
40

KINH 822. NA-L-CA43 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong Tinh x Phn-k-ca ti t lc Na-l-ca.44 By gi y c nhiu ngi qua i. Lc y, c cc T-kheo p y mang bt vo t lc Na-l-ca kht thc, nghe tin t lc Na-l-ca cc u-b-tc K-ca-x, v Ni-ca-tra, Khlng-ca-la, Ca-a-l sa-b, X-l, u-ba-x-l, L-sc-tra, A-l-sctra, Bt--la, Tu-bt--la, Da-x, Da-du-, Da-x, Ut-a-la u-btc K-ca-x, v Ni-ca-tra, Kh-lng-ca-la, Ca-a-l sa-b, X-l, uba-x-l, L-sc-tra, A-l-sc-tra, Bt--la, Tu-bt--la, Da-x, Dadu-, Da-x, Ut-a-la45 tt c u qua i ti y. Sau khi nghe tin ny, h tr v tinh x, ct y bt ra chn xong, i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi lui qua mt bn, bch Pht rng: Sng sm s ng cc T-kheo chng con vo t lc Na-l-ca kht thc, nghe tin u-b-tc K-ca-x v nhiu ngi qua i. Bch Th Tn, nhng ngi ny sau khi qua i, h s sinh v ni no? Pht bo cc T-kheo: K-ca-x v nhng ngi kia, on nm h phn kt, c A-nahm, vo Bt-nit-bn trn tri, khng sinh li ci ny na. Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, li c hn hai trm nm mi v u-b-tc qua i, v li c nm trm u-b-tc ti t lc Na-l-ca ny qua i? Tt c u dt ht nm h phn kt, c A-na-hm, vo Bt-nit-bn trn ci tri kia, khng cn sanh tr li [217c] i ny na.

43

i chnh, kinh 854. Pli, S. 55. 10. Gijakvasatha. Na-l-ca t lc Phn-k-ca tinh x . Pli: tike Gijakvasathe. 45 u-b-tc K-ca-x , Ni-ca-tra , Kh-lng-ca-la , Ca-a-l sa-ba , X-l , u-ba-x-l , L-sc-tra , A-l-sc-tra , Bt--la , Tu-bt--la , Da-x , Dadu- , Da-x , Ut-a-la . Danh sch Pli, S. 55.10: Kakkato ike upsako, Kibho, Nikato, Kaissabho, Tuho, Santuho, Bhaddo, Subhaddo.
44

Li c hn hai trm nm mi v u-b-tc qua i u dt h ba kt, tham, nhu, v si mng, c T--hm, s chu mt ln sinh, mi rt ro thot kh. Ti t lc Na-l-ca ny li c nm trm u-b-tc qua i ti t lc Na-l-ca ny, dt ht ba kt, c Tu--hon, khng cn a vo php ng d, quyt nh hng n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi rt ro thot kh. Pht bo cc T-kheo: Cc ngi theo ngi ny qua i, ngi kia qua i m hi, tht l phin nhc. Chng phi l iu Nh Lai mun tr li. Phm c sinh th c t, c g l l? D Nh Lai c ra i hay chng ra i, php tnh vn thng tr, iu Nh Lai t chng tri, thnh ng chnh gic, hin by, din ni, phn bit, ch dy, rng: Ci ny c nn ci kia c; ci ny khi nn ci kia khi; do duyn v minh nn c hnh, cho n do duyn sinh nn c gi, bnh, cht, u, bi, kh, no, v tp khi kh un nh vy. V minh dit th hnh dit, cho n sinh dit th gi, bnh, cht, u, bi, kh, no dit, kh un b dit nh vy. Nay Ta s v cc ngi ni v kinh Php knh. Hy lng nghe v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni. Th no l kinh Php knh? Thnh t c bt hoi tnh i vi Pht, c bt hoi tnh i vi Php, Tng v, thnh tu Thnh gii. gi l kinh Php knh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 823. NAN- (1)46 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c u-b-tc Nan-47 n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi lui qua mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, Thnh t i vi nm cn, m trong tt c thi u khng thnh tu, l do phng dt hay chng phng dt? Pht bo Nan-:

46 47

i chnh, kinh 855. Pli, S. 55. 40. Nandiya. Nan- u-b-tc . Pli: Nandiyo sakko.

i vi nm cn ny, nu trong tt c thi u khng thnh tu, Ta ni h thuc vo hng phm phu. Nu Thnh t m khng thnh tu, l ngi phng dt ch chng phi khng phng dt. Ny Nan-, Thnh t thnh tu bt hoi tnh i vi Pht m khng cu hng thng, khng trong rng vng, hoc ngi ni t trng, ngy m thin tnh t duy, tinh cn tu tp, c thng diu xut ly, ngi khng c li ch ty h. Do khng ty h, hoan h khng sanh. Do hoan h khng sanh, thn khng khinh an. Do thn khng khinh an, cm gic kh pht sanh. Do cm gic kh pht sanh, tm khng c nh. Tm khng nh, Thnh t [218a] y c gi l phng dt. Thnh tu bt hoi tnh i vi Php, Tng v thnh tu Thnh gii cng ni nh vy. Nh vy, Nan-, nu Thnh t thnh tu bt hoi tnh i vi Pht, m tm khng khi tng tha mn, trong rng vng, di bng cy, ni t vng, ngy m thin nh t duy, phng tin tinh tn, hay khi thng diu xut ly, c ty h; do c ty h, hoan h pht sanh; do hoan h sanh, thn khinh an; do thn khinh an, c cm gic th lc; do c cm gic th lc, tm c nh. Thnh t tm nh c gi l khng phng dt. Thnh tu bt hoi tnh i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii cng ni nh vy. Sau khi Pht ni kinh ny xong, u-b-tc Nan- nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy nh l st chn Pht ri lui. KINH 824. NAN- (2)48 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Thch th Nan-49 n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi lui qua mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, Thnh t i vi bn bt hoi tnh, trong tt c thi, khng thnh tu, vy Thnh t ny l phng dt hay chng phng dt? 50
48

49

i chnh, kinh 856. Pli, S. 55 .47. Nandiya. Thch th Nan- . Pli: Sakko Nandiyo. 50 Pli(S. vi. 397): Thnh t hon ton khng c bn chi phn ca D lu (cattri sotpattiyagni), l do sng bung lung (pamdavihr).

Pht bo Thch th Nan-: Nu i vi bn bt hoi tinh m khng lc no thnh tu, Ta bo l nhng k thuc ngoi hng phm phu.51 Ny Thch Nan-, Thnh t hoc phng dt hay khng phng dt. Nay Ta s ni... chi tit y nh trn. Pht ni kinh ny xong, Thch Nan- sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy lm l ri lui. KINH 825. NAN- (3)52 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi an c ba thng u h53 xong, c s ng cc Tkheo, tp trung ti nh n may y cho Pht. Khng bao lu khi y may xong, Nh Lai s p y mang bt ra khi tinh x du hnh trong nhn gian. By gi, Thch th Nan- nghe s ng cc T-kheo, tp trung ti nh n may y cho Pht, khng bao lu khi y may xong, Nh Lai s p y mang bt ra khi tinh x du hnh trong nhn gian. Thch th Nan- nghe tin nh vy, bn i n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi lui qua mt bn, bch Pht rng: Hm nay t chi thn th con r ri, bn phng i thay. Nhng php con nghe trc kia, nay tt c u mt m, qun ht, khi nghe cc T-kheo tp trung ti nh n may y cho Th Tn ni: Khng bao lu, khi no may y xong, Nh Lai s p y mang bt du hnh trong nhn gian. Cho nn nay tm con cm thy rt kh au v khng bit lc no s gp li c Th Tn cng cc T-kheo tri thc? Pht bo Thch th Nan-: D c gp Pht hay khng gp Pht, d c gp T-kheo tri thc hay khng gp, ngi vn nn ty thi tu tp nm iu hoan h. Nhng g l nm? Ngi nn ty thi nim tng Nh Lai s: Nh Lai l ng ng cng, ng chnh gic, Minh hnh tc, Thin th, Th gian gii,
Xem kinh 855. i chnh, kinh 857. 53 Hn: tin tam nguyt h ; ma h, tc ma ma, c 4 thng. An c trong phm vi ba thng u.
52 51

V thng s, iu ng Trng phu, Thin nhn s, Pht, Th tn. Nim tng Php s, Tng s, t mnh gi gii s cng hnh th s. Ngi hy ty thi nh ngh l: Ta c li cho mnh. i vi nhng cu bn xan tham ca chng sanh, ta s tu tp nhiu dt la cu bn ca xan tham, sng ti gia m tu gii thot th,54 b th x, lun lun b th nhit tnh, vui thch x, hu th bnh ng, tm lun nh n vic b th. Nh vy, Thch th Nan-, nm chi nh ny hoc ng, i, ngi, nm cho n cng vi v con, lun lun phi buc nim tam-mui ny. Sau khi Pht ni kinh ny xong, Thch th Nan- nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, lm l m lui. KINH 826. NAN- (4)55 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v, kt an c ba thng u h. 56 By gi c Thch th Nan- nghe Pht kt an c ba thng u h trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-ve.57 Sau khi nghe vy, ng lin ngh: Ta nn n . Ti cng dng v lm mi cng vic phng s Nh Lai cng T-kheo Tng. ng lin n . Sau ba thng, by gi, s ng cc T-kheo tp trung ti nh n may y cho Th Tn v ni vi nhau rng: Nh Lai khng bao lu sau khi may y xong s p y mang bt du hnh trong nhn gian. Thch th Nan- nghe cc T-kheo tp trung ti nh n ni, Nh Lai khng bao lu sau khi may y xong s p y mang bt du hnh trong nhn gian. Sau khi nghe tin ny, ng i n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi lui qua mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, hm nay ton thn th con r ri, bn phng thay i; nhng php con nghe trc y, nay tt c u m mt, qun ht. Con nghe Th Tn du hnh trong nhn gian, con khng bit bao gi s gp li Th Tn cng cc T-kheo tri thc? Pht bo Thch th Nan-:
Gii thot th . Pli: muttacga, bung x, cho vi tm bung b. i chnh, kinh 858. Pli, A. 11. 14. Nandiya. 56 Xem cht. 53 kinh i chnh 857. 57 C th Ca-t-la-v th ng hn. V Nan- h Thch Ca-t-la-v.
54

55

D c gp Nh Lai hay chng gp, d c gp T-kheo tri thc hay chng gp, ngi cng nn ty thi m tu tp v su nim. Nhng g l su nim? Hy nim Nh Lai s, Php s, Tng s, gii mnh gi, vic hnh th ca nnh, nim ch thin. Sau khi Pht ni kinh ny xong, Thch th Nan- nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, nh [218b] l m lui. KINH 827. L-S-T-A58 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v, kt tin tam nguyt h an c, nh ni trc, nhng c mt vi sai bit: By gi gia ch tn l L-s-t-a59 v Ph-lan-na. 60 Hai anh em nghe cc T-kheo tp trung ti nh n, may y cho Th Tn nh kinh Nan- ni y trn. Sau khi Pht ni kinh ny xong, gia ch L-s-t-a v Ph-lan-na nghe nhng g Pht dy, u hoan h ty h, t ch ngi ng dy nh l m lui. KINH 828. IN NGHIP61 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v, kt an c ba thng u h xong, cc T-kheo tp trung ti nh n may y cho Th Tn. By gi c gia ch L-s-t-a cng Ph-lanna, 62 hai anh em ang qun tr nng v trong m Lc knh, 63 nghe s ng cc T-kheo ti nh n may y cho Th Tn ni rng: Nh Lai khng bao lu sau khi may y xong s p y mang bt du hnh trong nhn gian. Sau khi nghe tin ny, h bo mt ngi n ng
i chnh, kinh 859. Tham chiu kinh i chnh 858. L-s-t-a . Pli: Isidatta. 60 Ph-lan-na . Pli: Pura.. 61 i chnh, kinh 860. Pli, S. 55.6. Thapatayo. 62 Xem cht.66, 67, kinh i chnh 859. 63 Lc knh trch . Pli (S. vi, 348): hai ngi th mc hay cng trnh s (thapatayo) Isidatta v Pura ang ti thn Sdhuka. Hai ng ny l quan chc ca vua Ba-t-nc.
59 58

rng: Nay ng hy n ch Th Tn, xem Th Tn nu i ri, hy nhanh chng tr v bo cho ta hay. Ngi n ng kia vng li, i n mt ch kia gp Th Tn ang ra i, lin vi vng tr v bo cho L-s-t-a cng Ph-lan-na l Th Tn v i chng ang n. By gi, L-s-t-a cng Ph-lan-na i nghinh n Th Tn. Th Tn t xa nhn thy L-s-t-a cng Ph-lan-na theo con ng ang i n, lin ra ngoi l ng tri ta c, ngi ngay thng. L-st-a cng Ph-lan-na nh l st chn Pht, ri ngi lui qua mt bn, bch Pht rng: Bch Th Tn, hm nay ton thn th con r ri, bn phng i di; tt c mi c nim, nay u m mt qun ht; khng bit lc no s c gp li Pht cng cc T-kheo tri thc? Hm nay Th Tn ra i n Cu-tt-la; t Cu-tt-la n Gi-thi; t Gi-thi n Ma-la; t Mala n Ma-kit-; t Ma-kit- n ng-gi, t ng-gi n Tuma; t Tu-ma n Phn--la; t Phn--la n Ca-lng-gi. 64 Cho nn hm nay con v cng kh no, khng bit lc no c gp li Th Tn cng cc T-kheo tri thc. Pht bo [219a] L-s-t-a cng Ph-lan-na: Cc ngi d c gp Nh Lai hay chng gp Nh Lai, d c gp cc T-kheo tri thc hay chng gp, cc ngi cng nn ty thi m tu tp su nim. Nhng g l su nim? Cc ngi hy nim Nh Lai s, ni y cho n nim Thin. Nhng ny cc gia ch, ti gia th ri rm, ti gia th m nhim. Cn xut gia th v s, nhn nh, nn kh cho ngi th tc c th sng khng gia nh, mt mc thanh khit, hon ton trong sch, phm hnh thanh bch. Gia ch bch Pht: K diu thay, Bch Th Tn, kho ni php ny. V ti gia th ri rm, ti gia th m nhim. Cn xut gia th v s, nhn nh, nn kh cho ngi th tc c th sng khng gia nh, mt mc thanh khit, hon ton trong sch, phm hnh thanh bch. Con l i thn ca vua
64

Cu-tt-la ; Gi-thi ; Ma-la ; Ma-kit- ; ng-gi , Tu-ma ; Phn--la ; Ca-lng-gi . Pli, theo th t: Kosala, Ksi, Malla, Magadha, ga, Sumbha, Puarka, Kaliga. L trnh khng ging vi S. 55. 6.

Ba-t-nc. Khi vua Ba-t-nc lc mun do vin qun, sai con ci voi ln ch cc cung n c sng i nht ca vua. Mt ngi trc con, mt sau con, con ngi gia. Khi voi xung i, ngi trc chang vo c con, ngi sau m lng con; khi voi ln i, ngi sau bm ly gy con, ngi trc vt ly o con. Cc th n ny v mun chim lng vui thch ca nh vua nn mc xim y la l sc s, trang im bng anh lc, v cc loi hng vi diu. Lc cng do chi con lun lun gi ba iu: Mt l iu khin voi, s rng lc mt ng chnh; hai t gi tm mnh, s rng s sinh ra m nhim; ba t gi gn, s rng s b ri ng. Bch Th Tn, lc by gi, i vi cc th n ca vua, con khng giy pht no l khng chnh t duy. Pht bo Gia ch: Lnh thay, lnh thay, ngi c th kho gi tm mnh! Gia ch bch Pht: Nhng ti vt m con c c ti gia, thng em cng dng cho Th Tn, cng cc T-kheo, T-kheo-ni, v gp cho u-b-tc, u-b-di cng chung th dng, ch khng k l ca con. Pht bo Gia ch: Lnh thay, lnh thay! i vi ca ci, Gia ch l ngi c tin ca giu sang tt nht ti nc Cu-tt-la, khng ai c th snh bng, m khng k l ca mnh. By gi, c Th Tn v gia ch ny m ni php, khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h. Sau khi khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h, t ch ngi ng dy ra v.65 KINH 829. NH LAI NHT66 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo:

65 66

Gn Hn, ht quyn 30. i chnh, minh 902. T kinh s 902-904, ba kinh ny thuc cui quyn 31,nhng xt theo ni dung, nn n Thun Hi bin a vo Tng ng bt hoai tnh. y cng vy. Pli, S. 45.139. Tathgata. Cf. A. 4.34. Pasda.

Hoc c chng sanh khng chn, hai chn, bn chn, nhiu chn; sc, khng sc, tng, khng tng, chng phi tng, chng phi chng tng; i vi tt c th Nh lai l bc nht, cho n, Thnh gii cng ni nh vy. KINH 830. LY THAM PHP NHT67 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu mi cng vic ca chng sanh th gian, tt c u nng vo t m kin lp c c, cng vy trong tt c cc php hu vi, v vi, php ly tham dc l bc nht. Ni y nh vy, cho n Thnh gii cng ni nh vy. Sau khi Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo [226a] nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 831. THANH VN NHT68 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu cc chng sanh th gian, tt c u nng vo t m kin lp c. Cng vy, trong tt c mi chng sanh, chng Thanh vn ca Nh lai l bc nht. Ni y nh vy, cho n Thnh gii. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 832. THCH TH69 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Ni-cu-lut, nc Ca-t-la-v,70 By gi, c nhiu ngi h Thch i n ch Pht, nh l st chn Pht, ngi lui qua mt bn. By gi Th tn bo cc Thch th:

67 68

i chnh, kinh 903. i chnh, kinh 904. 69 i chnh kinh 1121. Pli, A. 10. 46. Sakka.

Ny cc ngi C-m! Vo ngy trai gii, 71 v thng thn tc,72 c th tr trai gii v tu tp cng c g khng? Cc Thch th bch Pht: Bch Th tn! Chng con vo nhng ngy trai, c khi gi c trai gii, c khi khng c. Vo thng thn tc c khi gi trai gii, tu tp mi cng c, v cng c khi khng gi c. Pht bo nhng ngi h Thch: Ny cc C-m, cc ngi s khng thu hoch c li tt. Cc ngi l nhng ngi kiu mn, ngi phin no, ngi u bi, ngi kh no. Ti sao vo nhng ngy trai gii, c khi gi c trai gii, c khi khng c? Vo nhng thng thn tc, c khi gi c trai gii, tu tp cng c, c khi khng c? Ny cc C-m! Th nh ngi cu li, mi ngy mi tng dn, mt ngy mt tin, hai ngy hai tin, ba ngy bn tin, bn ngy tm tin, nm ngy mi su tin, su ngy hai mi tin. Nh vy, ngi y cng ngy cng tng dn; tm ngy, chn ngy, cho n mt thng, tin ti cng lc cng ln rng phi khng? Gia ch bch Pht: Bch Th tn! ng vy. Pht bo Thch th: Th no, cc ngi C-m! Nh vy, ngi tin ti tng ln dn, v tin ti t nhin s tng rng ra mi; vy li mun cho mnh, trong vng mi nm, ch mt mc h lc, tm lc, phn nhiu tr thin nh, h c th c khng? Thch th p: Bch Th tn! Khng. Pht bo Thch th:

70

Ca-t-la-vquc Ni-cu-lut vin . Pli: KapilavatthuNgodhrma. 71 Php trai nht ; ch ngy th tr bt quan trai gii. Pli: ahagasamanngata uposatha. 72 Thn tc nguyt ; thng thn tc hay thn bin. Xem cht. ? kinh 1117.

Hoc l chn nm, tm nm, by nm, su nm, nm nm, bn nm, ba nm, hai nm hay mt nm, h lc, tm lc, phn nhiu tr thin nh, h c th c khng? Thch th p: Bch Th tn! Khng. Pht bo Thch th: Thi, khng tnh nm. Liu mi thng, chn thng, tm thng cho n mt thng, h lc, tm lc, phn nhiu tr thin nh, h c th c khng? Li khng tnh thng, m mi ngy, chn ngy, tm ngy cho n mt ngy mt m h lc, tm lc, phn nhiu tr thin nh, h c th c khng? Bch Th tn! Khng. Pht dy Thch th: Nay Ta ni cho cc ngi bit, trong hng Thinh vn ca Ta, c ngi tm ngay thng, khng sim tr, khng huyn ngu Ta gio ha ngi ny mi nm. Do nhn duyn ny, ngi y c th trong vng trm, nghn, vn nm ch mt mc h lc, tm lc, phn nhiu tr thin nh. iu ny chc chn l c. Li na, thi, khng tnh mi nm, m chn nm, tm nm, cho n mt nm, mi thng, chn thng, cho n mt thng; mi ngy, chn ngy, cho n mt ngy mt m, nu c Ta gio ha, th n sng hm sau h c th tin b vt bc. Sng sm c gio ha th n chiu ti, c th tin b gp bi. V nhn duyn ny, nn trong vng trm, nghn, vn nm ch mt mc h lc, tm lc, phn nhiu tr thin nh, thnh tu hai qu. Hoc qu T--hm hay qu A-nahm. V ngi ny trc c Tu--hon ri. Nhng ngi h Thch bch Pht: Lnh thay! Th tn! T hm nay, vo nhng ngy trai, chng con s tu tp trai gii tm chi; vo thng thn tc, cng th tr trai gii, ty sc m b th, tu tp mi cng c. Pht bo Thch th: Lnh thay, cc C-m, hy lm nhng vic cn thit.73

73

Hn: vi chn tht yu ; cha hiu .

Pht ni kinh ny xong, nhng ngi h C-m nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, lm l ra v. KINH 833. TT BNH74 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Ni-cu-lut, nc Ca-t-la-v. By gi, c nhiu ngi dng h Thch nhm hp ti nh lun ngh, bn lun nh vy. Khi y, c ngi h Thch ni vi ngi h Thch tn l Nan-: Ti c khi c n Nh lai cung knh cng dng, c khi khng c. C khi c gn gi cng dng cc v T-kheo quen bit, c khi khng c. Li cng khng bit c nhng v ub-tc tr tu, m khi c nhng v u-b-tc, u-b-di tr tu khc b tt bnh khn kh, th s lm sao thuyt php, gio gii, gio ha cho h? By gi chng ta cng n ch Th tn tha hi ngha ny. Theo nh li dy Th tn m th tr. Lc , Nan- v nhng ngi dng h Thch, cng nhau n ch Pht, ci u l st chn, ngi lui qua mt bn, bch Pht: Bch Th tn! Chng con nhng ngi h Thch c bn lun vi nhau nh ngh lun nh vy. C ngi h Thch n ni vi con rng, Ny Nan-! Chng ti c khi c n Nh lai cung knh cng dng, c khi khng c. C khi c gn gi cng dng cc v T-kheo quen bit, c khi khng c.Ni y nh trn ... cho n vng theo li dy Th tn m th tr. Hm nay chng con thnh vn Th tn: Nu u-b-tc tr tu, m khi c u-b-tc v u-b-di tr tu khc b bnh tt khn kh th nn thuyt php gio gii, gio ha th no? Pht bo Nan-: Nu u-b-tc tr tu, mun n ch u-b-tc v u-b-di tr tu khc ang b tt bnh khn kh, th em ba php an tm75 ny m truyn dy cho h; ni rng, Nhn gi! Hy thnh tu lng tin thanh tnh bt hoi i vi Pht, i vi Php, Tng .

74 75

i chnh, kinh 1122. Pli, S. 55. 54 Gilyana. T tc x . Pli: asssaniya dhamma: php lm cho hi th iu ho; lm cho th gin, nghi9r ngi; php lm cho an tm.

Sau khi em ba php an tm ny truyn dy xong, li nn hi rng: Nhn gi c quyn luyn cha m khng?Nu ngi kia c quyn luyn cha m , th nn dy bung x v nn ni rng, Nu nhn gi quyn luyn cha m m c sng, th ng quyn luyn. khng do quyn luyn m c sng, th quyn luyn lm g?Nu kia ni khng c quyn luyn cha m th nn ty h khuyn thin, v hi thm rng: i vi v con, n bc, tin ca cng mi vt nhn gi c quyn luyn khng? Nu ni quyn luyn th nn khuyn bung x, nh php x s quyn luyn cha m. Nu ni khng quyn luyn, th ty h khuyn thin v hi na: i vi ng dc th gian nhn gi c luyn tic khng? Nu h ni luyn tic, th nn gii thch l ng dc th gian l ch xu xa, bt tnh, bi hoi, hi hm, khng ging nh ng dc thng diu ci tri. Hy khuyn kia la b ng dc th gian, v quyt mong ng dc ci tri. Nu ngi kia ni tm xa la ng dc th gian, v trc ngh n dc thng diu ci tri, th ty h khuyn thin, v li ni vi h rng: Ng dc thng diu ci tri, l php v thng, kh, khng, bin hoi. Ch thin ci tri c thn tng th thng hn ng dc ci tri. Nu kia ni b ngh n dc ci tri, v ch ngh n thn tng hn ng dc, th cng ty h khuyn thin v, li ni vi rng: Dc ca hu thn76 cng li l php v thng, bin hoi, ch c s an lc ca xut ly, l Nit-bn vi s dit tn cuar cc hnh. Nhn gi nn la b m luyn ni hu thn, m nn vui ci vui Nit-bn vng lng, ti thng, th thng. V Thnh t kia nu la b s m luyn i vi hu, ch vui vi Nit-bn, th cng nn ty h khuyn thin. Nh vy, Nan-, Thnh t kia t t trc sau c nhc nh ch dy, khin cho h c Nit-bn bt khi;77 ging nh T-kheo sng mt trm tui, gii thot - Nit-bn. Pht ni kinh ny xong, Nan- h Thch cng mi ngi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, nh l ra v.

Hu thn ; tc hu thn kin, chp thn c tht. Dit tr thn kin chng Tu-hon. Pli: sakkya. 77 Hn; bt khi nit-bn ; ch nit-bn v sinh, khng cn ti sinh. Bn Pli khng nhc n ngha ny.

76

KINH 834. B-78 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Ni-cu-lut, ti nc Ca-t-la-v, By gi, c ngi h Thch tn l B-79 n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ngi lui qua mt bn, bch Pht: Lnh thay, bch Th tn! Chng con sung sng c thin li, l c lm thn quyn Th tn. Pht bo B-: Ch ni nh vy, rng Chng con sung sng c thin li, l c lm thn quyn Th tn. Ny B-! c gi l thin li l i vi Pht c tm thanh tinh bt hoi, i vi php, Tng c tm thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii. Cho nn, ny B-! Nn hc nh vy: i vi Pht c tm thanh tnh bt hoi, i vi Php, Tng c tm thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii. Pht ni kinh ny xong, B- h Thch nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, lm l ra v. KINH 835. VNG SINH80 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Ni-cu-lut, ti nc Ca-t-la-v, By gi, Th tn bo cc T-kheo: Nu c v Thnh t no i vi Pht, thnh tu c lng tin thanh tnh bt hoi, th ngay lc , s c cc hng ch Thin trc kia i vi Pht thnh tu c lng tin tnh gii bt hoi, v v nhn duyn ny h c sinh ln ci tri, h u rt hoan h v khen ngi rng: Ta, nh nhn duyn i vi Pht thnh tu c lng tin thanh tnh bt hoi, nn c sinh ln ci tri tt p ny. V Thnh t kia, ngy nay i vi Pht thnh tu lng tin thanh tnh bt hoi, v nhn duyn cng s sinh ln ci tri tt p ny. i vi Php v Tng, lng tin thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii cng ni nh vy.

78 79

i chnh, kinh 1123. Pli, S. 55. 48. Bhaddiya. B- . Pli: Bhaddiya. 80 i chnh, kinh 1124. Pli, S. 55. 36. Sabhgata.

Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 836. TU--HON (1)81 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: C bn o phn Tu--hon: 82 Thn cn ngi thin nam, nghe chnh php, bn trong suy ngh chn chnh, php th php hng.83 Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 837. TU--HON (2)84 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: C bn chi phn Tu--hon.85 Nhng g l bn? L i vi Pht, c tm thanh tnh bt hoi; i vi Php, Tng, c tm thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii. gi l o phn Tu--hon. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 838. BN PHP86 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo:

81 82

i chnh, kinh 1125. Pli, S. 55. 50. Aga; S. 55. 55. Caturo phal. T chng Tu--hon o phn . Pli: cattri sotapattiyagni. Cng gi l bn D lu chi, cf. Php un 2, i 26, tr.458. 83 Cf, Php un, ibid.: thn cn thin s, thnh vn chnh php, nh l tc , php tu php hnh. Pli, cf. D.iii. 227: sappurisa-sasevo, saddhamma-savana, yonisomanasikro, dhammnudhamma-paipatti. 84 i chnh, kinh 1126. Pli, S. 55. 46. Bhikkh. 85 Tu--hon phn . 86 i chnh, kinh 1127. Pli, S. 55. 2. Ogadha.

Nu c ngi no thnh tu bn php th bit ngi l Tu-hon. Nhng g l bn? l i vi Pht, c tm thanh tnh bt hoi; i vi Php, Tng, c tm thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii. gi l ngi thnh tu bn php, nn bit h l Tu--hon. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Ging nh ni m khng phn bit, cng vy phn bit v T-kheo, T-kheo ni, Thc-xoa-ma-na, Sa-di, Sa-di ni, u-b-tc, u-b-di. Ngi no thnh tu bn php, th bit h l Tu--hon. Cc kinh u ni nh trn.87 KINH 839. BN QU (1)88 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: C bn qu Sa-mn. Nhng g l bn? L qu Tu--hon, T-hm, A-na-hm, v A-la-hn. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 840. BN QU (2)89 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: C bn qu Sa-mn. Nhng g l bn? L qu Tu--hon, T-hm, A-na-hm, v A-la-hn. Th no l qu Tu--hon? on dt ba kt gi l Tu--hon. Th no l qu T--hm? on dt ba kt v tham, sn, si vi mng gi l T--hm. Th no l qu A-nahm? on dt nm h phn kt s gi l qu A-na-hm. Th no l qu A-la-hn? Nu ngi no dt sch tham dc, sn nhu, ngu si, v tt c phin no gi l A-la-hn.

Trong on ny, tm tt co 17 kinh. n Thun, kinh 1318-13190. i chnh khng c kinh s tng ng. 88 i chnh, kinh 1128. Pli, S. 55. 55-58. Caturo phal. 89 i chnh, kinh 1129. Tham chiu kinh 1128.

87

Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Ging nh ni m khng phn bit, cng vy, phn bit T-kheo, Tkheo ni, Thc-xoa-ma-na, Sa-di, Sa-di ni, u-b-tc, u-b-di. Ngi no thnh tu bn php, th bit h l Tu--hon. Cc kinh u ni nh trn. KINH 841. KINH HN X90 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: bt c ni no, nu c T-kheo i kinh hnh ni , m chng c mt trong bn qu Sa-mn, th khi T-kheo y mng chung, thng nh n ch mnh chng qu. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Ging nh ch kinh hnh, cng vy ch ng, ch ngi, ch nm cng ni nh vy. Cng vy T-kheo, T-kheo ni, Thc-xoa-ma-na, Sa-di, Sa-di ni, u-b-tc, u-b-di. Cc kinh u ni nh vy. KINH 842. BN THC N91 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: Ging nh bn loi thc n i vi t i, an lp chng sanh, gip ch v duy tr. Nhng g l bn? L on thc, xc thc, t thc, v thc thc. Cng vy, c bn th thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. Nhng g l bn? l i vi Pht thnh tu tm thanh tnh bt hoi, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. i vi Php, Tng thnh tu tm thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh.

90 91

i chnh, kinh 1130. Pli, khng thy tng wong. i chnh, kinh 1131. Pli, S. 55. 31. Abhisanda.

Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 843. NHUN TRCH (1)92 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: Ni nh trn, nhng ch c mt vi s sai khc l: i vi Pht thnh tu tm thanh tnh bt hoi, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. i vi Php, Tng, thnh tu tm thanh tnh bt hoi, cc php c nghe, va , y thch. Thnh tu Thnh gii, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 844. NHUN TRCH (2)93 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: Ni nh trn, nhng ch c mt vi s sai khc l: i vi Pht thnh tu tm thanh tnh bt hoi, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. Nu Php hoc tm keo kit, cu bn, tri buc chng sanh, th tm phi xa la cc th keo kit, cu bn dnh nhiu vo , m thc hnh b th gii thot. Thng b th, thch bung x, tm hnh th bnh ng. l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 845. NHUN TRCH (3)94 Ti nghe nh vy:

93

i chnh, kinh 1132. Pli. S. 55. 31. Abhisanda. i chnh, kinh 1133. 94 i chnh, kinh 1134. Pli, S. 55. 33. Abhisanda.

92

Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th tn bo cc T-kheo: Ni nh trn, nhng ch c mt vi s sai khc l: Bn th nh vyl thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. Qu bo v cng c ca Thnh t kia khng th so snh. Khng th ni c c bao nhiu phc, bao nhieu bo bo nh vy, m ch ni phc bo nhiu ca h thuc v cng c ln tch t. Ging nh kinh th d ng h95 ni, ... cho n ni k. Pht ni kinh ny xong, Cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 846. BN MI THIN T96 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, c bn mi Thin t tng mo rt p , sng sm n ch Pht, ci u l st chn Pht, ngi lui qua mt bn. Th tn bo cc Thin t y rng: Lnh thay! Lnh thay! Cc Thin t! Cc ngi i vi Pht thnh tu tm thanh tnh bt hoi; i vi Php, Tng thnh tu tm thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii cha? By gi, c mt Thin t ng dy, sa li y phc, ci u l st chn Pht, ri chp tay bch Pht: Bch Th tn! i vi Pht con thnh tu tm thanh tnh bt hoi, nh cng c ny, nn khi thn hoi mng chung con c sinh ln ci tri. Mt Thin t tha: Bch Th tn! i vi Php con thnh tu tm thanh tnh bt hoi, nh cng c ny, nn khi thn hoi mng chung con c sinh ln ci tri. Mt Thin t tha:

95 96

Quyn 30, kinh 841. i chnh, kinh 1135. Pli, S. 55. 20. Devacrika.

Bch Th tn! i vi Tng con thnh tu tm thanh tnh bt hoi, nh cng c ny, nn khi thn hoi mng chung con c sinh ln ci tri. Mt Thin t tha: Bch Th tn! i vi Thnh gii con thnh tu, nh cng c ny nn khi thn hoi mng chung con c sinh ln ci tri. By gi, bn mi Thin t trc Pht t k thuyt v qu Tu-hon ri lin bin mt. Ging nh bn mi v Thin t, cng vy, bn trm Thin t, tm trm Thin t, mi nghn Thin t, hai chc nghn Thin t, ba chc nghn Thin t, bn chc nghn Thin t, nm chc nghn Thin t, su chc nghn Thin t, by chc nghn Thin t, tm chc nghn Thin t, h trc Pht t k thuyt v qu Tu--hon xong lin bin mt.

23. TNG NG THIN1

KINH 847. U-SUT THIN2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, nc Xv. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Bn trm nm nhn gian bng mt ngy mt m trn ci tri u-sut-.3 Ba mi ngy nh vy l mt thng; mi hai thng l mt nm. Ch thin u-sut- th bn nghn nm. K phm phu v ngu si khng hc, sau khi mng chung , sinh vo a ngc, ng qu, sc sanh. a vn Thnh t sau khi mng chung khng sinh vo trong a ngc, ng qu, v sc sanh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 848. HA LC THIN4 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Tm trm nm nhn gian bng mt ngy mt m trn ci tri Ha lc.5 Ba mi ngy nh vy l mt thng; mi hai thng l mt nm. Ch thin Ha lc th tm nghn tui. K phm phu v ngu si khng hc, sau khi mng chung , sinh vo a ngc, ng qu, sc sanh. a vn Thnh t sau khi mng chung khng sinh vo trong a ngc, ng qu, v sc sanh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh.

Tng V. o phm. 9. Tng ng ch thim gm cc kinh i chnh 861-872 (phn u quyn 31) 2 i chnh, quy 31, kinh 861. Cf. A. 3. 70. Uposathaga. 3 u-sut- . Pli: Tusita. 4 i chnh kinh 862. 5 Ha lc thin . Pli: Nimmnarati.

KINH 849. THA HA T TI THIN6 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Su nghn nm nhn gian bng mt ngy mt m trn ci tri Tha ha T ti.7 Ba mi ngy nh vy l mt thng; mi hai thng l mt nm. Ch thin Tha ha T ti th mt vn su nghn nm. K phm phu v ngu si khng hc, sau khi mng chung , sinh vo a ngc, ng qu, sc sanh. a vn Thnh t sau khi mng chung khng sinh vo trong a ngc, ng qu, v sc sanh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Pht ni su kinh; cng vy, T-kheo n hi su kinh, v Pht hi cc T-kheo su kinh cng ni nh vy. KINH 850. S THIN8 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: T-kheo, vi hnh, hoc hnh, [219c] hay tng, ly dc, ly php c bt thin, c tm, c t, c h lc do vin ly sanh, chng v an tr s thin; v y khng nh ngh hnh nh vy, hnh nh vy, tng nh vy. Nhng i vi sc, th, tng, hnh, thc, v y t duy nh l bnh, nh ung nht, nh gai nhn, nh st hi, l v thng, kh, khng, v ng. i vi nhng php ny m sanh tm nhm chn, s hi, phng h. Do nhm chn, xa la, phng h, bng php gii cam l m t lm li ch cho mnh. y l tch tnh, y l thng diu, tc l x ly tt c hu d,9 i tn, v dc, dit tn, Nit-bn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.
6

i chnh, kinh 863. Tha ha t ti thin . Pli: Paranimmitavasavatt. 8 i chnh, kinh 864. 9 bn: x ly d , c th st. Ni l: x nht thit hu d y . Xem kinh i chnh 867.
7

KINH 851. GII THOT10 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Bit nh vy, thy nh vy, tm gii thot d lu, tm gii thot hu lu, tm gii thot v minh lu, vi gii thot tri kin, t bit rng, Ta, s sanh ht, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 852. TRUNG BT-NIT-BN11 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi s sai bit: Nu khng c gii thot, nhng do php kia, dc php, nim php, lc php, nn th trung bt-nit-bn;12 hoc khng nh vy, th sanh bt-nit-bn;13 hoc khng nh vy, th hu hnh bt-nit-bn;14 hoc khng nh vy, th v hnh bt-nit-bn; 15 hoc khng nh vy, thng lu trung bt-nit-bn. 16 Hoc khng nh vy, do dc php, nim php, lc php, do cng c ny m sinh lm i Phm thin, 17 hoc sinh trong Phm ph thin,18 hay sinhtrong Phm thn thin.19

i chnh, kinh 865. i chnh, kinh 866. 12 Trung bt-nit-bn , Pli: antarparinibbay. 13 Sanh bt-nit-bn . Pli: upahaccaparinibbay, tn hi bt-nit-bn. 14 Hu hnh bt-nit-bn . Pli: sasakhraparinibbay. 15 V hnh bt-nit-bn . Pli: asakhraparinibbay. 16 Thng lu bt-nit-bn . P: uddhasotaparrinibbay. 17 i Phm thin . Pli: Mahbraham. 18 Phm ph thin . Pli: Brahmapurohita. 19 Phm thn thin . Brahmakyik.
11

10

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 853. NH THIN THIN20 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo, vi hnh nh vy, hnh nh vy, tng nh vy, m dt c tm c t, ni tnh nht tm, khng tm khng t, c h lc do nh sanh, chng v tr nh thin; hoc nh ngh khng hnh nh vy, hnh nh vy, tng nh vy; m i vi sc, th, tng, hnh, thc m t duy nh l bnh, nh l ung nht, nh l gai nhn, nh l st hi, l v thng, kh, khng, v ng. i vi nhng php ny tm sinh nhm chn, xa la, s hi, phng h. Do nhm chn, [220a] xa la, phng h, bng php gii cam l m t lm li ch cho mnh. y l tch tnh, y l thng diu, tc l x ly tt c h d, i tn, v dc, dit tn, Nit-bn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 854. GII THOT21 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: Nu khng c gii thot, nhng do php kia, dc php, nim php, lc php, nn th trung bt-nit-bn; hoc khng nh vy, th sanh bt-nit-bn; hoc khng nh vy, th hu hnh bt-nit-bn; hoc khng nh vy, th v hnh bt-nit-bn; hoc khng nh vy, thng lu trung bt-nit-bn. Hoc khng nh vy, do dc php, nim php, lc php php, nn sinh v ci tri T tnh Quang m;22 hoc khng

20 21

i chnh, kinh 867. ai chnh, kinh 868. 22 T tnh V lng quang thin . Pli: bhassara.

nh vy, sinh v ci tri V lng quang;23 hoc khng nh vy, sinh v ci tri Thiu quang.24 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 855. TAM THIN25 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo, vi hnh nh vy, hnh nh vy, tng nh vy, la tham h, an tr x, chnh nim chnh tr, thn cm gic lc, iu m Thnh nhn ni l x, vi nim, an tr lc, chng v an tr tam thin. Nu khng nh vy, m vi hnh nh vy, hnh nh vy, tng nh vy, i vi cc php sc,26 th, tng, hnh, thc m t duy nh l bnh tt, nh l ung nht, nh l gai nhn, nh l st hi, cho n thng lu bt-nit-bn. Nu khng nh vy, do dc php, nim php, lc php php, nn sinh v ci tri Bin tnh;27 hoc khng nh vy, sinh v ci tri V lng tnh;28 hoc khng nh vy, sinh v ci tri Thiu tnh.29 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 856. GII THOT30 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo, vi hnh nh vy, hnh nh vy, tng nh vy la kh dt lc, u h trc dit, khng [220b] kh khng lc, x, nim
V lng quang thin . Pli: Appambha. Thiu quang thin . Pli: Parittbha. 25 i chnh, kinh 869. 26 Nguyn bn khng c ch sc, y cc bn TNM b tc. 27 Bin tnh thin . Pli: Subhaki. 28 V lng tnh thin . Pli: Appamasubha. 29 Thiu tnh thin . Pli: Parittasubha. 30 i chnh, kinh 870.
24 23

thanh tnh,31 nht tm, chng v an tr t thin. Nu khng nh ngh nh vy, m i vi sc, th, tng, hnh, thc m t duy nh l bnh tt, nh l ung nht, nh l gai nhn, nh l st hi, cho n thng lu bt-nit-bn. Nu khng nh vy, sinh v ci tri Nhn tnh Qu tht;32 hoc khng nh vy, sinh v ci tri Phc sanh;33 hoc khng nh vy, sinh v ci tri Thiu phc.34 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 857. PHONG VN THIN35 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C v Phong vn thin36 ngh nh vy: Hm nay ta mun dng thn lc do chi. Khi ngh nh vy th my gi lin ni ln. Cng vy, nh Phong vn thin; Dim in thin, Li thin, V thin, Tnh thin, Hn thin, Nhit thin37 cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 858. TN CI PH NG38 Ti nghe nh vy:

Hn: x tnh nim . Thin th t: x nim thanh tnh. Pli: upekkh sati prisuddha. 32 Nhn tnh Qu tht thin . Pli: Vehapphala. Qung qu thin.. 33 Phc sanh thin . 34 Thiu phc thin . 35 i chnh, kinh 871.Pli, S. 32.1. Desan. 36 Phong vn thin . Pli: valhakyika deva, (Vn thin, tri my) 37 Dim in thin, Li thin, V thin, Tnh thin, Hn thin, Nhit thin , , , , , . Tham chiu Pli, S. 32.53. Stavalhaka, Hn thin , tri lnh; 54. Uhavalka, Nhit thin , tri nng; 55. Abbhavalhaka, m vn thin, tri ti; 56. Vtavalhaka, Phong vn thin , tri gi; 57. V thin , Vassavalhaka, tri ma. 38 i chnh, kinh 872. Cy lng che n.

31

Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, vo lc na m, tri ma nh, c chp le chiu sng. Pht bo A-nan: Ngi hy ly d che n mang ra ngoi. Tn gi A-nan lin vng li ly d che n, i theo sau Pht. n mt ni, Th Tn bng mm ci. Tn gi A-nan bch Pht rng: Th Tn khng khi no ci m khng c nguyn nhn. Khng r hm nay Th Tn v l do g m mm ci? Pht bo A-nan: ng vy, ng vy! Nh lai ci khng phi l khng c l do. Hm nay khi ngi cm d che n i theo Ta, Ta thy Phm thin cng li nh vy, cm d che n i theo sau T-kheo Cu-ln; 39 Thch -hon Nhn40 cng cm d che n i theo sau Ma-ha Cadip; Trt-lt--la-sc-tra-la41 Thin vng cng cm d che n i theo sau X-li-pht; T-lu-lc-ca 42 Thin vng cng cm d che n i theo sau i Mc-kin-lin; T-lu-bc-xoa43 Thin vng cng cm d i theo sau Ma-ha [220c] Cu-hy-la; T-sa-mn44 Thin vng cng cm d che n i theo sau Ma-ha Kip-tn-na. Sau khi Pht ni kinh ny xong, tn gi A-nan nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh.

Cu-ln T-kheo , tc Kiu-trn-nh. Pli: A-Koaa. Thch -hon Nhn . Pli: Sakko devna Indo. 41 Trt-lt--la-sc-tra-la , tc -u-li-tra. Pli: Dhataraha, Tr Quc Thin vng. 42 T-lu-lc-ca Pli: Virhaka, Tng Trng Thin vng. 43 T-lu-bc-xoa . Pli: Virpakka, Qung Mc Thin vng. 44 T-sa-mn . Pli: Vessavaa, a Vn Thin vng.
40

39

24. TNG NG TU CHNG1

KINH 859. T CHNG IU PHC2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn chng c iu phc hon ho. Nhng g l bn? l Tkheo c iu phc, T-kheo ni c iu phc, u-b-tc c iu phc, u-b-di c iu phc. gi l bn chng. Ri Th Tn lin ni k rng: Hoc bin ti,3 v y,4 a vn, thng t php; Hng php ty php hnh,5 l chng ton thin. T-kheo gi tnh gii, T-kheo-ni a vn; u-b-tc tnh tn, u-b-di cng vy. l chng ton thin, Nh mt tri t chiu. Tng ton thin cng vy, l thin trong Tng. Php khin Tng ton thin,6 Nh mt tri t chiu. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh.
1

Tng V. o phm. 9. Tng ng tu chng, gm cc kinh i chnh 873-891, gia quyn 31. n Thun Hi bin, Tng VII. Nh lai s thuyt, 38. Tng ng tu chng. 2 i chnh, kinh 873. Bn loi hun luyn. Pli, A. 4. 7. Sobheti; Cf. No 125(27.7). 3 Bin ti . Pli: viyatta, c nng lc, thng minh. 4 V y , tc v s y. Pli: visrada, t tin, khng do d. 5 Hnh php th php hng . Pli: dhammassa hoti anudhammacr, 6 Tng ho , Tng trung ho , thin chng . Pli: sa ghasobha a, s ta sng gia Tng.

Nh iu phc, cng vy, bin ti, nhu ha, v y, a vn, thng t php, ni php, php th php hng, ty thun php hnh, cng ni nh vy. KINH 860. TAM CHNG T7 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C ba loi con. Nhng g l ba? Con ty sanh,8 con thng sanh, 9 con h sanh.10 Th no l con ty sanh? Cha m ca con khng st hi, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ru; con cng hc theo khng st hi, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ruu. gi l con ty sanh. Th no l con thng sanh? Cha m ca con khng th gii khng st hi, khng trm cp, khng t dm khng ni di, khng ung ru; nhng con li lnh th gii khng st hi, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ruu. gi l ngi con thng sanh. Th no l con h sanh? Cha m ca con chu lnh th gii khng st hi, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ruu; nhng con li khng lnh th gii khng st hi, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ruu. [221a] gi l con h sanh. Ri Th Tn lin ni k rng: Ty sanh v thng sanh, Cha c tr u mong. H sanh, ngi khng cn, V khng th k nghip. Php lm ngi ca con, L lm -b-tc;

7 8

i chnh, kinh 874. Cf. Pli, It. 74. Putta. Ty sanh t . Pli: anujta, (con) ging cha; bng cha. 9 Thng sanh t hay u sanh. Pli: atijta, con gii hn cha. 10 H sanh t . Pli: avajta, con thp km.

i Pht, Php, Tng bo, Cn tu tm thanh tnh. My tan nh trng hin, V vang dng quyn thuc. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Nm gii, cng vy, kinh Tn, Gii, Th, Vn, Tu cng ni nh vy. KINH 861. T CHNH ON11 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn chnh on.12 Nhng g l bn? Mt l on on, hai l lut nghi on, ba l ty h on, bn l tu on.13 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 862. T CHNH ON14 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn chnh on.15 Nhng g l bn? Mt l on on, hai l lut nghi on, ba l ty h on, bn l tu on.16 Sau Th Tn lin ni k rng: on on v lut nghi, Ty h cng tu tp; Nh bn chnh on ny, Ch Pht u dy.

11

i chnh, kinh 875. Tham chiu, S. 49.1-12. Gag-peyyla. Chnh on . Pli: sammappadhna, chnh cn. 13 Xem gii thch kinh i chnh 877. 14 i chnh, kinh 876. 15 Xem cht. 47, kinh 875. 16 Xem gii thch kinh 877.
12

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 863. T CHNH ON17 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn chnh on. Nhng g l bn? Mt l on on, hai l lut nghi on, ba l ty h on, bn l tu on. Th no l on on?18 T-kheo, php c bt thin khi th on tr, khi dc,19 phng tin,20 tinh cn,21 nhip tm gn gi.22 gi l on on.23 Th no l lut nghi on?24 Php c bt thin khi th on tr, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l lut nghi on.25 Th no l ty h on?26 Php thin cha sinh th khin cho sinh khi, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l ty h on.27

i chnh, kinh 877. on . Pli: pahna-padhna, tinh cn on tr. 19 Sanh dc ; Pli: chanda janeti, sanh khi mun, ch. 20 Phng tin , y c hiu l n lc, khng phi phng tin thin xo. Pli: vyamati, v y n lc 21 Tinh cn , tc tinh tn. Pli: viriya rabhati. 22 Nhip th . Pli: cita paggahti padahati, gi cht tm v sch tin tm. 23 y gi l bn chnh cn, Pli: cattro sammappadhn. Tham chiu, D. 33. Sagti: katamacvuso pahna-padhna? idh vuso bhikkhu uppanna kmavitakka ndhivseti pajahati vinodeti ... , y, t kheo, dc tm khi, khng tha nhn n, don tr n, tiu dit n. 24 Lut nghi on . Pli: savara-padhna, tinh cn phng h (ch ng). 25 Tham chiu, D.33: katama c vuso savarapadhna: idh vuso bhikkhu cakkhun rpa dsv na nimittaggh hoti ..., Th no l tinh cn phng h? T kheo sau khi thy sc bi mt, khng chp th tng... 26 Ty h on . Pli: anurakkha-padhna, tinh cn th h.
18

17

Th no l tu on?28 Php thin khi, khin tu tp thm ch li, khi dc, phng tin, [221b] tinh cn, nhip tm gn gi. gi l tu on.29 Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 864. T CHNH ON30 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn chnh on. Nhng g l bn? Mt l on on, hai l lut nghi on, ba l ty h on, bn l tu on. Th no l on on? T-kheo, php c bt thin khi th on tr, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l on on. Th no l lut nghi on? Php c bt thin khi th on tr, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l lut nghi on. Th no l ty h on? Php thin cha sinh th khin cho sinh khi, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l ty h on. Th no l tu on? Php thin khi, khin tu tp thm ch li, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l tu on. Sau Th Tn lin ni k rng: on on v lut nghi, Ty h cng tu tp; Nh bn chnh on ny, Ch Pht u dy.
27

Cf. D.33: katama c vuso anurakkhaa-padhna? idh vuso bhikkhu uppanna bhadda samdhi-nimitta anurakkahti... Th no l tinh cn th h? T kheo th h nh tng (du hiu ca nh) tt p khi ln... 28 Tu on . Pli: bhvana-padhna, tinh cn tu tp. 29 Cf. D.33: (...) idh vuso bhikkhu sati-sabojjhaga bhveti ..., y, t kheo tu tp nim gic chi... 30 i chnh, khinh 878.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 865 T CHNH ON31 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn chnh on. Nhng g l bn? Mt l on on, hai l lut nghi on, ba l ty h on, bn l tu on. Th no l on on? T-kheo, php c bt thin khi th on tr, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi ; php c bt thin cha khi, khng cho khi, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi; php thin cha sinh, khin cho sinh khi, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi; php thin sinh, khin cho tu tp thm li ch, khi dc, phng tin, tinh cn, nhip tm gn gi. gi l on on. Th no l lut nghi on? T-kheo kho phng h cn con mt, gi kn cht, ch ng, tin hng. Cng vy, i vi cc cn tai, mi, li, thn, , kho phng h, gi kn cht, ch ng, tin hng . gi l lut nghi on. Th no l ty h on? T-kheo i vi mi mt tng tam-mui chn tht, nh tng xanh bm, tng snh chng, tng mng m, tng hoi, tng th n cha sch, m kho bo v h tr, tu tp, gi gn, khng khin cho st gim. gi l ty h on. Th no l tu on? T-kheo no tu tp bn nim x, gi l tu on.32 Sau [221c] Th Tn lin ni k rng: on on, lut nghi on, Ty h, tu tp on; Bn th chnh on ny, Nhng g Chnh gic ni. T-kheo sing phng tin, Cc lu s sch ht.
31 32

i chnh, kinh 879. Xem cht. 62, kinh 877.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Bn nim x. cng vy, Bn chnh on, Bn nh tc, Nm cn, Nm lc, By gic chi, Tm o chi, Bn o, Bn php c, Chnh qun tu tp cng ni nh vy. KINH 866. BT PHNG DT33 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Th nh c ngi to dng cng trnh ni th gian, tt c u y c trn t. Cng vy, T-kheo tu tp php thin, tt c cng u y c vo khng bung lung lm cn bn, ly khng bung lung34 lm tp khi, ly khng bung lung lm sinh khi, ly khng bung lung lm chuyn khi. T-kheo no, khng bung lung th c kh nng tu tp bn thin. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 867. ON TAM35 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Nh ni trn, nhng c mt vi sai bit: T-kheo nh vy c kh nng on tham dc, sn nhu, ngu si. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh on tham dc, sn nhu, ngu si, cng vy, iu phc tham dc, sn nhu, ngu si, v s rt ro on tham dc, rt ro on sn nhu, ngu si, gii thot, xa la, Nit-bn cng ni nh vy.

33 34

i chnh, kinh 880. Bt phng dt . Pli: appamda. 35 i chnh, kinh 881.

KINH 868. BT PHNG DT CN BN36 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Th nh trm th cy, c, tho dc u nng vo t m c sanh trng. Cng vy, tt c mi php thin u y c vo khng bung lung lm gc. Nh ni trn cho n Nit-bn. Th nh hng hc trm thy l loi hng trn cc loi hng. Cng vy, trong cc loi thin php, khng bung lung l trn ht. Th nh trong cc loi hng li, 37 xch chin n l bc nht. Cng vy, trong cc thin php, tt c u ly khng bung lung lm cn bn. Nh vy[222a] cho n Nit-bn. Th nh cc loi hoa sng di nc v trn t, hoa u-bt-la l bc nht. Cng vy, tt c cc thin php u ly khng bung lung lm cn bn, cho n Nit-bn. Th nh hoa sinh sng t t, hoa ma-li-sa l bc nht. Cng vy, tt c mi thin php u ly khng bung lung lm cn bn cho chng,... cho n Nit-bn. Ny cc T-kheo, th nh trong tt c cc du chn ca loi th, du chn voi l hn ht. Cng vy, trong tt c cc thin php, khng bung lung l php cn bn hn c. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc loi th, s t l nht, v n l cha t ca loi th. Cng vy, trong tt c cc thin php, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh tt c nh ca lu cc, ci nc l trn ht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Th nh trong tt c mi th qu trong ci Dim-ph, ch c qu tn l dim-ph l bc nht. Cng vy, trong tt c php thin, khng bung lung l cn bn ca chng.

i chnh, kinh 882. Pli, S. 49.13-22. Appamda-vagga. Hn: kin c chi hng . Pli: sragandha, hng liu ly t li cy. sra: kin c, cng c ngha l li cy; Hn hiu theo ngha trc.
37

36

Th nh trong tt c cc loi cy nh cy cu-t--la,38 cy tt-b-da ch-la-cu-t--la l nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong cc ni, Tu-di sn l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc loi vng, vng dim-ph-n l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc loi vi, vi lng mn gi-thi39 l nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc loi mu, mu trng l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc loi chim, Kim-s iu40 l nht, v n l cha t ca loi sc sanh. Cng vy, trong tt c cc thin php, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nitbn. Th nh trong tt c cc vua, Chuyn lun Thnh vng l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc Thin vng, T i Thin vng l bc nht. Cng vy, trong tt c php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc tri Tam Thp Tam, [222b] th Thch l nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn. Nh ni trn, cho n Nit-bn.

Cu-t--la . Pli: kovira, mt loi hc m, hay trm en. Gi-thi . Pli: Ksi, a danh, mt trong 16 vng qc ln thi Pht, ni sn xut vi danh ting. 40 Kim sy iu , chim cnh vng. Pli: garua.
39

38

Th nh trong ci Dim-ma thin, T-dim-ma thin vng41 l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong ci u-sut- thin, u-sut- thin vng 42 l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong ci Ha-lc thin, Thin Ha-lc thin vng43 l nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong ci Tha ha t ti thin, Thin Tha ha t ti Thin t44 l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong ci Phm thin, i Phm thin vng l bc nht. Cng vy, trong cc thin php, tt c u ly khng bung lung lm cn bn. Nh vy cho n Nit-bn. Th nh tt c cc dng sng Dim-ph- u xui v bin ln, bin ln l bc nht, v n dung cha tt c. Cng vy, tt c cc thin php u thun dng vi khng bung lung. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh tt c nc ma u v bin c. Cng vy, tt c mi thin php u xui dng v bin khng bung lung. Nh ni trn, ... cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc h nc,45 h A-nu-i46 l bc nht. Cng vy, trong tt c cc thin php, khng bung lung lbc nht. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc sng Dim-ph-, c bn con sng ln bc nht l: sng Hng, Tn-u, Bc-xoa, v T-a.47 Cng vy,

41 42

T-dim-ma Thin vng . Pli: Suyama-devarj. u-sut- Thin vng . Pli: Tusita-devarj. 43 Thin Ha lc Thin vng . Pli: Sunimmita-devarj. 44 Thin Tha ha t ti Thin t . Pli: Suparanimmtavasavattadevaputta. 45 Nguyn Hn: tt-la . Pli: sara, h, ao. 46 Nguyn Hn: A-nu-i tt-la . Pli: Anotatta-sara.

trong tt c cc thin php, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong nh sng ca cc tinh t, mt trng l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l bc nht. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong cc chng sanh c thn ln, La-hu-la A-tu-la48 l bc nht. Cng vy, trong tt c php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong cc hng hng th nm dc, nh Sanh vng49 l nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong cc thn lc ci dc, Thin Ma Ba-tun l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l [222c] cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc loi chng sanh khng chn, hai chn, bn chn, nhiu chn; c sc, khng sc, c tng, khng tng, chng phi tng chng phi khng tng, Nh lai l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc php hu vi, v vi, la tham dc l nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc php chng, chng ca Nh lai l bc nht. Cng vy, trong tt c cc php thin, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn. Th nh trong tt c cc gii, kh hnh, phm hnh; Thnh gii50 l nht. Cng vy, trong tt c cc thin php, khng bung lung l cn bn ca chng. Nh ni trn, cho n Nit-bn.

Cc sng ln: Hng h , Tn-u , Bc-xoa , T- . Pli, theo th t: Gag, Sindh, Vaggu (?), Sd (?). 48 La-hu-la A-tu-la [*]. Pli: Rhu-asurinda. 49 nh sanh vng . Pli: Muddhvasitta-rj, vua Qun nh. 50 Thnh gii ; c l chnh xc l gii (lut) chp nhm.

47

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 869. T CHNG THIN51 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C bn loi thin. 52 C loi thin, tam-mui thin, 53 nhng chng phi chnh th thin;54 c loi thin, chnh th thin, nhng chng phi tam-mui thin; c loi thin tam-mui thin, m chnh th cng li thin; c loi thin chng phi tam-mui thin, v cng chng phi chnh th thin. Li c bn loi thin na. C loi thin, tr tam-mui thin, nhng chng phi tr chnh th thin;55 c loi thin, tr chnh th thin, nhng chng phi tr tam-mui thin; c loi thin, tr tam-mui thin, nhng cng tr chnh th thin; c loi thin, chng phi tr tam-mui thin, m cng chng phi tr chnh th thin. Li c bn loi thin na. C loi thin, tam-mui khi thin, 56 nhng chng phi chnh th khi thin; c loi thin, chnh th khi thin, nhng chng phi tam-mui khi thin; c loi thin, tam-mui khi thin, v chnh th cng khi thin; c loi thin, chng phi tam-mui khi thin, v cng chng phi chnh th khi thin.

i chnh, kinh 883. Pli, cf. S. 34. Jhnasayutta. T chng thin . Pli: cattto jhay, bn hng thin gi. 53 Tam-mui thin . Pli: samdhismi samdhikusalo, thin xo v nh trong khi nh. S gii: thin xo phn bit thin chi trong cc thin. 54 Phi chnh th thin . Pli: na samdhismi sampattikusalo, khng thin xo v s chng nhp (ng ch) trong nh. S gii: sau khi lm cho tm hoan h, tm thch ng, nhng khng th chng nhp thin. 55 Tr tam-mui thin phi tr chnh th thin . Pli: samdhismi samdhikusalo na samdhismi hitikusalo, thin xo nh trong nh, nhng khng thin xo tr lu trong nh. 56 Hn: phi chnh th khi thin . Pli: na samdhismi vuhankusalo, khng thin xo xut nh.
52

51

Li c bn loi thin na. C loi thin, thin khi tam-mui, nhng khng phi thin khi chnh th thin;57 c loi thin, thin khi chnh th thin, nhng khng phi thin khi tam-mui; c loi thin, thin khi tam-mui thin, cng thin khi Chnh th thin; c loi thin, chng phi thin khi tam-mui, cng chng phi thin khi Chnh th. Li c bn loi thin na. C loi thin, tam-mui x thin, nhng chng phi chnh th x thin;58 c loi thin, chnh th x thin, nhng chng phi tam-mui x thin; c loi thin, tam-mui x thin, chnh th cng x thin; c loi thin, chng phi tam-mui x thin, cng chng phi chnh th [223a] x thin. Li c bn loi thin na: C loi thin, tam-mui nghinh thin, nhng chng phi chnh th nghinh thin; c loi thin, chnh th nghinh thin, nhng chng phi tam-mui nghinh cng thin; c loi thin, tam-mui nghinh thin, chnh th nghinh thin; c loi thin chng phi tam-mui nghinh thin, v cng chng phi chnh th nghinh thin. Li c bn loi thin na: C loi thin, tam-mui nim thin, nhng chng phi chnh th nim thin; c loi thin, chnh th nim thin, nhng chng phi tam-mui nim thin; c loi thin, tam-mui nim thin, chnh th nim cng thin; c loi thin, chng phi tam-mui nim thin, cng chng phi chnh th nim thin. Li c bn loi thin na: C loi thin, tam-mui nim bt nim thin, nhng chng phi chnh th nim bt nim thin; c loi thin, chnh th nim bt nim thin, nhng chng phi tam-mui nim bt nim thin; c loi thin, tam-mui nim bt nim thin, nhng chnh

Tam-mui thi thin phi chnh th thi thin . Pli: samdhismi samdhikusalo na samdhismi kallitakusalo, thin xo nh trong nh, nhng khng thin xo thch ng trong nh. S gii: na samdhismi kallitakusaloti citta hsetv n kalla ktu akusalo, khng thin xo thch ng trong nh, ngha l, sau khi lm cho tm hoan h, nhng khng thin xo khin tm thch ng. Bn Hn c kla: thi gian, thay v kalla: thch ng (cng c hiu l an lc). 58 Phi chnh th x thin . Pli: na samdhismi gocarakusalo, khng thin xo v cnh gii s hnh trong nh.

57

th nim bt nim cng thin; c loi thin, chng phi tam-mui nim bt nim thin, cng chng phi chnh th nim bt nim thin. Li c bn loi thin na: C loi thin, tam-mui n th thin, nhng chng phi chnh th n59 th thin; c loi thin, chnh th n th thin, nhng tam-mui n th khng thin; c loi thin, tammui n th thin, chnh th n th cng thin; c loi thin, chng phi tam-mui n thin, v cng chng phi chnh th n thin. Li c bn loi thin na: C loi thin, tam-mui c th thin, chnh th c th khng thin; c loi thin, chnh th c th thin, tam-mui c th khng thin; c loi thin, tam-mui c th thin, chnh th c cng thin; c loi thin, chng phi tam-mui c thin, v cng chng phi chnh th c thin. Li c bn loi thin na: C loi thin tam-mui phng tin thin, nhng chng phi chnh th phng tin thin; c loi thin chnh th phng tin thin, nhng chng phi tam-mui phng tin thin; c loi thin tam-mui phng tin thin, v chnh th cng phng tin thin; c loi thin chng phi tam-mui phng tin thin, m cng chng phi chnh th phng tin thin. Li c bn loi thin na: C loi thin tam-mui ch thin, nhng chng phi chnh th ch thin; c loi thin chnh th ch thin, nhng chng phi Tam-mui ch thin; c loi thin tam-mui ch thin, chnh th cng ch thin; c loi thin chng phi tam-mui ch thin, v cng chng phi chnh th ch thin Li c bn loi thin na: C loi thin tam-mui c thin, nhng chng phi chnh th c thin; c loi thin chnh th c thin, nhng chng phi tam-mui c thin; c loi thin tam-mui c thin, v chnh th cng c thin; c loi thin chng phi tam-mui c thin, m cng chng phi chnh th c thin. Li c bn loi thin na: C loi thin tam-mui x thin, nhng chng phi chnh th x thin; c loi thin chnh th x thin, nhng chng phi tam-mui x thin; c loi thin tam-mui x thin, chnh th cng x thin; c loi [223b] thin chng phi tam-mui x thin, v cng chng phi chnh th x thin.

59

Hn: chnh th lai . Khng xc nh c Pli tng ng

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 870. V HC TAM MINH60 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Bc V hc c ba minh. Nhng g l ba? Tr tc mng chng thng ca bc V hc, tr sinh t chng thng ca bc V hc, tr lu tn chng thng ca bc V hc. Sau Th Tn lin ni k rng: Qun st bit i trc, Thy tri sinh ng d. Cc lu sanh t ht, L Minh ca Mu-ni. Tm y c gii thot Tt c nhng tham i; Ba ni u thng sut, Nn gi l ba minh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 871. V HC TAM MINH61 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Bc V hc c ba minh. Nhng g l ba? Tc mng tr chng thng ca bc V hc, sinh t tr chng thng ca bc V hc, lu tn tr chng thng ca bc V hc. Th no l tc mng chng tr thng ca bc V hc? Thnh t bit tt c mi s t cc i trc. T mt i n trm, nghn, vn, c i; cho n s kip thnh hoi; rng, Cc di sng trc ca ta v chng sanh, c nhng tn nh vy, sinh ra nh vy, dng h nh vy, n nh vy, cm th kh lc nh vy, tui th di nh vy, sng lu
60 61

i chnh, kinh 884. Pli, A. 3. 58. Tkaa. i chnh, kinh 885. Pli, A. 3.58. Tkaa; 3.59. Jussoni.

nh vy, gii hn tui th nh vy. Ta v chng sanh cht ch ny, sinh ra ch khc; cht ch khc sinh ra ch ny, c hnh nh vy, nhn nh vy, tn nh vy. Tt c mi vic tri qua trong i sng trc u bit r rng. gi l tr tc mng chng minh. Th no l sinh t tr chng minh? Thnh t, bng thin nhn thanh tnh vt qua i mt ngi, thy cc chng sanh lc cht, lc sinh, p, xu, thng sc, h sc, theo nghip m th sinh vo ng d. Bit nh tht rng nh chng sanh ny thnh tu thn c hnh, thnh tu ming, c hnh, hy bng Thnh nhn, t kin, nhn lnh t php; do nhn duyn ny sau khi thn hoi mng chung sinh vo trong ng d a ngc. Chng sanh ny do thnh tu thn thin hnh, thnh tu ming, thin hnh, khng hy bng Thnh nhn, thnh tu chnh kin, nn sau khi thn hoi mng chung sinh vo trong ng tri ngi. [223c] gi l tr sinh t chng minh. Th no l lu tn tr chng minh? Thnh t bit nh tht, y l Kh, y l Kh tp, y l Kh dit, y l Kh dit o. V y bit nh vy, thy nh vy, tm gii thot dc lu, tm gii thot hu lu, tm gii thot v minh lu, vi gii thot tri kin, bit rng, Ta, s sanh ht, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. gi l lu tn chng tr minh. Sau Th Tn lin ni k rng: Qun st bit i trc, Thy tri sinh ng d. Cc lu sinh t ht, L Minh ca Mu-ni. Tm y c gii thot Tt c nhng tham i; Ba ni u thng sut, Nn gi l ba minh. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 872. TAM MINH62 Ti nghe nh vy:
62

i chnh, kinh 886. Pli, A. 3.58. Tikaa.

Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c B-la-mn63 i n ch Pht gp Th Tn, sau khi thm hi nhau ri, ngi lui qua mt bn v ni: y l ba minh ca B-la-mn!64 y l Ba minh ca B-la-mn! By gi, Th Tn bo B-la-mn rng: Th no gi l ba minh ca B-la-mn? B-la-mn bch Pht rng: Tha C-m, cha m B-la-mn y cc tng,65 khng c cc t vt;66 cha m by i truyn tha m khng b ch bai; i i k tha nhau, lun lm s trng, bin ti y ; c tng cc kinh in, danh t ca loi vt, phm loi sai bit ca vn vt; lch s c kim, 67 nm th k ny,68 tt c u uc thng sut; dung sc oan chnh. Tha C-m, gi l ba minh ca B-la-mn. Pht bo B-la-mn : Ta khng ly ngn thuyt, danh t lm ba minh. Php mn ca Hin Thnh ni ba minh chn tht69 l, tri kin Hin Thnh, php lut Hin Thnh. l ba minh chn tht. B-la-mn bch Pht: Nh th no, tha C-m, ni tri kin Hin Thnh, php lut Hin Thnh l ba minh? Pht bo B-la-mn : C ba loi ba minh ca bc V hc. Nhng g l ba? Tc mng chng tr minh ca bc V hc, sinh t chng tr minh ca bc V
63

64

Pli: B-la-mn Tikaa (ba l tai). Pli: tevijj brhma, 65 Hn: ph mu c tng . Pli: ubhto sujto mtito ca pitito ca, dng di cha m u thin (thun chng). 66 Hn: v h u . Pli: akkhitto, khng lai tp. 67 Hn: lch th bn mt . Pli: itihsa, truyn c. 68 Hn: th ng chng k , c th sai. Pli: (itihsa) pacamna, th nm l truyn c. Bn mn trc: tia vedna: ba tp Veda, nighau: ng vng (Hn: vt loi danh t), ketubha: sch nghi l (Hn: vn vt phm sai?), akkharabheda: phn tch m vn (Hn: t loi phn hip). 69 Bn Cao ly: chn yu .

hc, lu tn chng tr minh ca bc V hc. Nh ni y kinh trn. [224a] Sau Th Tn lin ni k rng: Tt c php v thng, Tr gii, thin vng lng; Bit tt c i trc, sinh tri, ng d. Lu ht, on c sinh, L Thng ca Mu-ni. Bit c tm gii thot Tt c tham, nhu, si. Ta ni l ba minh, Chng theo ngn ng ni. Ny B-la-mn, l ba minh theo php lut ca bc Thnh ni. B-la-mn bch Pht: Tha C-m, l ba minh chn tht! B-la-mn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 873. TN70 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c B-la-mn i n ch Pht gp Th Tn, sau khi thm hi nhau ri, ngi lui qua mt bn bch Pht: Tha C-m, con tn l Tn. Pht bo B-la-mn: Tn c ngha l tin vo tng thng gii, vo b th, a vn, hu x, tr tu. gi l tn. Ch khng phi tn ch l mt danh t sung. B-la-mn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 874. TNG CH71 Ti nghe nh vy:
70 71

i chnh, kinh 887. i chnh, kinh 888.

Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c B-la-mn i n ch Pht gp Th Tn, sau khi thm hi nhau ri, ngi lui qua mt bn bch Pht rng: Tha C-m, con tn l Tng ch. Pht bo B-la-mn : Tng ch c ngha l tng ch cho tn; tng ch cho gii, a vn, hu x, v tr tu. l Tng ch. Ch khng phi tng ch ch l mt danh t sung. B-la-mn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 875. NG KHI72 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c B-la-mn i n ch Pht gp Th Tn, sau khi thm hi nhau ri, ngi lui qua mt bn bch Pht rng: Con tn l ng Khi. Pht bo B-la-mn : ng khi73 c ngha l lm pht khi tn; pht khi gii, a vn, hu x, v tr tu. l ng khi. Ch khng phi ng khi ch l mt danh t sung. B-la-mn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, t ch ngi ng dy ra v. KINH 876. V VI PHP74 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Ta s v cc ngi ni v php v vi [224b] cng o tch v vi, 75 hy lng nghe v suy ngh k.
i chnh, kinh 889. ng khi ; Pli: samuhna, s xut hin, nguyn khi nguyn ng lc lm pht khi. 74 i chnh, kinh 890. Pli, S. 43.11-43. Maggena, v v. 75 V vi o tch . Pli: asakhatagmimagga, con ng dn n v vi.
73 72

Th no l php v vi? Tham dc vnh vin chm dt; sn nhu, ngu si vnh vin chm dt; tt c mi phin no vnh vin chm dt. gi l php v vi. Th no l o tch v vi? Tm chi Thnh o: Chnh kin, chnh tr, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh phng tin, chnh nim, chnh nh. gi l o tch v vi. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh V vi, cng vy nan kin, bt ng, bt khut, bt t, v lu, ph m, chu ch, t , y ch, ng h, bt lu chuyn, ly x dim, ly thiu nhin, lu thng, thanh lng, vi diu, an n, v bnh, v s hu,, nit-bn, cng ni nh vy. KINH 877. MAO OAN76 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Th nh ao h di rng nm mi do tun; chiu su cng nh vy. Nu c ngi dng u mt si lng nhng vo nc h ny, ny Tkheo, th no, nc trong h ny nhiu hn hay l mt cht nc dnh trn u si lng nhiu? T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, nc dnh trn u si lng ngi ny th qu t, so vi v lng nc h gp nghn vn c th khng th no snh c. Pht bo T-kheo: Thy chn y th chnh kin y . t ca Th Tn nu thy qu chn , chnh hin qun,77 v y ngay lc on, bin tri, cht t gc r ca n, nh cy a-la b cht t ngn khng th no sng li c. Nhng kh c on tr th nhiu n v lng nh nc trong h, cn ci kh st li, t nh nc dnh trn u si lng.

76 77

i chnh, kinh 891. Trn u si lng. Pli, cf. S. 13. Abhisamayasayutta. Hn: chnh v gin ng ; xem cht. kinh. (tm trong cc kinh ch thch)

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh git nc trn u si lng, cng vy git nc dnh trn u ngn c cng nh vy. Nh nc trong ao h, cng vy nc sng Tt-la-a-tra-gi, sng Hng, Da-ph-na, Tt-la-du, Y-la-bt-, Mah, v bin c cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh.

25. TNG NG X GII UN1

KINH 878. LC NI X2 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C su ni nhp x. Nhng g l su? l nhn ni nhp x, nh, t, thit, thn, v ni nhp x. i vi su php ny kham nhn qun st th gi l Tn hnh,3 siu vit, ri sinh v, 4 ri a v phm phu, [224c] nhng cha c qu Tu--hon. Cho n trc khi mng chung chc chn c qu Tu--hon. Hoc i cc php ny m kham nhn tng thng qun st, gi l Php hnh,5 siu vit, ri sinh v, ri a v phm phu, nhng cha c qu Tu--hon. Cho n trc khi mng chung chc chn c qu Tu--hon. Hoc i cc php ny m qun st nh tht bng chnh tr, Ba kt l thn kin, gii th, v nghi on tn, bin tri. gi l Tu-a-hon, quyt nh khng b a vo ng d, m nht nh hung n Chnh gic, ch cn by ln qua li tri ngi, rt rao thot kh. i vi cc php ny m bng chnh tr qun st khng khi ln cc lu, ly dc, gii thot, gi l A-la-hn, cc lu dt, nhng vic cn lm lm xong, la b cc gnh nng, c li mnh, cc hu kt chm dt, chnh tr tm gii thot. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Su ni nhp x, cng vy Su ngoi nhp x, Su thc thn, Su xc thn, Su th thn, Su tng thn, Su t thn, Su i thn, Su gii thn, Nm m cng ni nh trn.

Tng ng x gii un, gm cc kinh i chnh 892-901 (phn cui quyn 31). n Thun Hi bin, 39. Tng ng Nhp gii m. 2 i chnh, kinh 892. 3 Tn hnh , tc ty tn hnh. Pli: saddhnusrin. 4 Hn: ly sanh . Khng r Pli. Tham chiu, Sn. 371: saddho sutav niymadass, c tn, c vn, c kin, ly sanh. V ngha ly sanh v, siu vit phm phu v, xem Cu-x 8, tr.40c 5 Php hnh, tc ty php hnh. Pli: dhammnusrin.

KINH 879. NG CHNG CHNG T 6 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C nm loi ht ging sinh. Nhng g l nm? l ht ging t r, ht ging t thn, ht ging t cnh, ht ging t t, ht ging t ht. Cc loi ht ging ny nu khng b gin on, khng b ph, khng b mc, khng b thng, khng b xoi lng; khi mi gp t m khng gp nc, cc loi ht ging ny khng th sinh trng ln mnh c. Hoc nu gp nc m khng gp t, cc loi ht ging ny cng s khng th sinh trng ln mnh c. iu cn l phi gp t, gp nc, cc ht ging ny mi c th sinh trng ln mnh c. Cng vy, nghip, phin no phi c i, kin, mn, v minh mi sinh hnh. Nu c nghip m khng c phin no, i, kin, v minh, hnh s b dit. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Hnh, cng vy Thc, Danh sc, Lc nhp x, Xc, Th, i, Th, Hu, Sanh, Lo t cng ni nh vy. KINH 880. NH THT TRI7 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: Ta, i vi th gian [225a] v s tp khi ca th gian, nu khng bit nh tht, trn khng th gia cc chng Ch thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn cng cc th gian c cho l bc gii thot, l bc xut ly, la khi vng tng in o, cng khng c gi l V thng Chnh ng Chnh gic. V Ta bit nh tht th gian, v s tp khi ca th gian, cho nn Ta gia Ch thin, Ngi i, Ma, Pham, Sa-mn, B-la-mn v, cc chng sanh khc c ni l bc gii thot, l bc xut ly, tm la in o, an tr y , t c V thng Chnh ng Chnh gic.
6 7

i chnh, kinh 893. Nm loi ht ging. i chnh, kinh 894. Pli, A. 4.23. Loka.

Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh th gian, s tp khi th gian, s dit tn th gian, s xut ly th gian; s tp khi th gian, s dit tn th gian, v ngt th gian, tai hi th gian, s xut ly th gian; s tp khi th gian, s dit tn th gian, s xut ly th gian; s tp khi th gian, con ng a n s dit tn th gian; s tp khi th gian, s dit tn th gian, con ng n s tp khi th gian, con ng a n s dit tn th gian; s tp khi th gian, s dit tn th gian, v ngt th gian, tai hon th gian, s xut ly th gian; s tp khi th gian, s dit tn th gian, con ng a n s tp khi th gian, con ng a n s dit tn th gian, v ngt th gian, tai hon th gian, s xut ly th gian. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. KINH 881. TAM I8 Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C ba i. Nhng g l ba? l dc i, sc i, v sc i. V mun on tr ba i ny nn phi cu bc i S. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh cu bc i s, th s, gio s, ung o s, s, qung s, thuyt s, qung thuyt s, ty thuyt s, A-x-l, ng bn, thin hu chn tri thc, thng xt, t bi, mun ngha, mun an n, mun an lc, mun xc chm, mun thng sut, ngi mun, ngi tinh tn, ngi phng tin, ngi xut ly, ngi kin c, ngi dng mnh, ngi kham nng, ngi nhip th, ngi thng, ngi hc, ngi khng bung lung, ngi tu, ngi t duy, ngi nh ngh, ngi gic tng, ngi suy lng, ngi phm hnh, ngi thn lc, ngi tr, ngi thc, ngi tu, ngi phn bit, nim x, chnh cn, cn lc, gic o, ch qun nim thn, cu chnh t duy cng ni nh vy.

i chnh, kinh 895.

KINH 882. TAM LU9 [225b] Ti nghe nh vy: Mt thi, Pht trong vn Cp-c-c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c Th tn bo cc T-kheo: C ba lu. Nhng g l ba? l dc lu, hu lu, v v minh lu. V on tr ba lu ny, nn cu bc i S. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh cu bc i s, cng vy cho n cu Chnh t duy cng ni nh vy. KINH 883. LA-HU-LA10 Ti nghe nh vy: Khi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi tn gi La-hu-la i n ch Pht, ci u nh l st chn, road ngi lui qua mt bn, bch pht rng: Bch Th Tn, thy nh th no, bit nh th no, trong thn c thc ny ca con cng trong ht thy tng ca cnh gii bn ngoi khng c nh ngh n, trung gian m on tn cc hu lu? Pht bo La-hu-la: C su ni nhp x. Nhng g l su? l nhn nhp x, nh, t, thit, thn, nhp x. i vi cc php ny phi chnh tr qun st, dt sch cc hu lu, bng chnh tr tm hon ton gii thot. gi l A-la-hn, ht sch cc hu lu, nhng vic cn lm lm xong, trt ht gnh nng, nhanh chng c li mnh, cc hu kt chm dt, chnh tri, tm c gii thot. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Su ni nhp x, cng vy Su ngoi nhp x, cho n Nm m cng ni nh vy.

10

i chnh, kinh 896. i chnh, kinh 897. Tham chiu, Pli, S. 18. Rhulasayutta. Xem cc kinh trn.

KINH 884. NHN D ON11 Ti nghe nh vy: Khi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo ni mt m on tr dc tham. Dc tham on, gi l mt on, bin tri, cht t gc r ca n, nh cht ngn cy a-la, i vi i v lai s thnh php chng sanh. Nh mt, cng vy tai, mi, li, thn, cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh su ni nhp x, cng vy su ngoi nhp x, cho n Nm m cng ni nh vy. KINH 885. NHN SANH12 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo mt sinh, tr, thnh tu hin hin; kh sinh, bnh tr, gi cht hin hin. Cng vy, cho n cng [225c] ni nh vy. Nu mt dit mt i, kh c chm dt, bnh dt, gi cht khng cn, cho n cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh su ni nhp x, cng vy Su ngoi nhp x, cho n Nm m cng ni nh vy. KINH 886. V TRC13 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Nu T-kheo ni v ngt ca mt m m nhim, s sinh ty phin no. Ty phin no sanh, i vi cc nhim tm khng c ly dc;
11 12

i chnh, kinh 898. i chnh, kinh 899. 13 i chnh, kinh 900. am m v ngt.

nhng chng ngi kia cng khng th on c, cho n nhp x cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Su ni nhp x, cng vy Su ngoi nhp x, cho n nm n cng ni nh vy. KINH 887. THIN PHP KIN LP14 Ti nghe nh vy: Mt thi Pht trong vn trc Ca-lan-, ti thnh Vng-x. By gi c Th Tn bo cc T-kheo: Th nh mi cng vic th gian u nng trn t kin lp. Cng vy, tt c mi php thin u y c vo su ni nhp x to lp. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, u hoan h phng hnh. Nh Su ni nhp x, cng vy Su ngoi nhp x, cho n Nm m cng ni nh vy.15

14 15

i chnh, kinh 901. Thit lp php thin. Bn kinh cui quyn 31, s 902-904, xt ni dung cn a vo cui Tng ng Bt hoi tnh (Tng ng 8). Bn Hn, ht quyn 31.

TNG VI. TM CHNG1

26. TNG NG TM CHNG2 KINH 888. NIM TAM BO3 [254c2]Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht du hnh trong nhn gian, t nc Bt-k n nc T-x-li, tr ti ging ng Trng cc, bn ao Di hu. By gi c nhiu khch bun ngi nc T-x-li i n nc t-stthi-la, 4 phng tin trang nghim. 5 Cc khch bun nghe Th Tn ang du hnh trong nhn gian t nc Bt-k n nc T-x-li, ang tr ging ng Trng cc, bn ao Di hu. Nghe vy, h i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn. Pht v nhng khch bun ni php, ch dy, soi sng, lm cho hoan h, ri Ngi ngi im lng. Cc khch bun ri ch ngi ng dy, sa li y phc, nh l chp tay bch Pht: Bch Th Tn, chng con l nhng khch bun, phng tin trang nghim, mun i n nc t-st-thi-la. Knh xin Th Tn cng i chng sng mai nhn s cng dng ca chng con. By gi, Th Tn im lng nhn li. Cc khch bun bit Th Tn nhn li cu thnh, t ch ngi ng dy nh l st chn Pht. Mi ngi tr v nh mnh sa son cc th n thc ung thm ngon tinh khit, xp t ging gh, an tr nc sch. Sng sm cho ngi n bch Pht n gi. By gi, Th Tn cng vi i chng khac y, m bt i n ch cc khch bun, ngi trn ch ngi dn. Cc khch bun em n thc ung thm ngon, thanh khit t tay cng dng. n xong, ra bt ri, cc khch bun t nhng ci gh nh thp ngi trc i chng nghe Pht thuyt php. By gi Th Tn bo cc khch bun:
1 2

Quc dch, quyn 29-31. Tng vi. gm 6 tng ng. Tng ng tm chng, gm cc kinh i chnh, kinh 980-992 (phn sau quyn 35). n Thun, Hi bin 48. Tng ng Tp thuc Tng 7. Nh lai s thuyt. 3 i chnh, kinh 980. Khng thy Pli tng ng. 4 t-st-thi-la . Pli: Takkasl, trung tm thng mi v gio dc c nhc nhiu trong cc Jtaka, nhng khng h c ni n trong cc kinh Pli. 5 Phng tin trang nghim .

Cc ng sp vo ni hoang mc, s gp nhiu khng b, tm kinh hong dng ng c lng, lc y nn nim Nh Lai s: Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic, ... cho n Pht, Th Tn. Nim nh vy th mi khng b u tiu tr. Li nim Php s: Chnh Php Lut ca Pht, c thy kt qu hin ti, khin xa la s thiu t, khng i thi tit, c thu sut, c thn cn, duyn vo t mnh m gic tri. Li nim Tng s: t ca Th Tn thin hng, chnh hng. ... cho n l rung phc ca th gian. Nim nh vy, th mi s khng b u c tiu tr. Thi qu kh, Tri v A-tu-la nh nhau. Lc y Thin Thch bo cc chng tri: Trong khi cc ngi cng chin u vi bn A-tu-la, nu ai sinh s hi hy nim n ngn c ca ta gi l ngn c Chin thng. 6 Khi nim n ngn c ny th khng b lin tan. Nu ai khng nim n ngn c ca ta, hy nim n ngn c ca Thin t Y-x-na.7 Nu khng nim n ngn c ca Thin t Y-xa-na, hy nim n ngn c ca Thin t B-lu-na. 8 Khi nim n [255a] ngn c y, khng b lin tiu tr. Cng vy, cc khch bun, cc ng ni hoang mc, khi b khng b, hy nim Nh Lai s, nim Php s, nim Tng s. Th Tn v cc khch bun T-x-li ni k ty h cng dng: Cng dng Tng T-kheo, n ung ty thi; Chuyn nim chnh t duy, Chnh tri m hnh x. Tnh vt, rung phc tt, Cc ng u y . Duyn cng c li ny, Lu di c an vui.
6 7

Hn: Ti phc trng . Xem kinh i chnh 981. Y-x-na . Xem kinh i chnh 981. Tham chiu, S.11.3: Pajpatissa devarjassa dhajagga: chp ngn c ca Thin vng Pajpati (Sinh Ch) 8 B-lu-na . Xem kinh i chnh, 981. Tham chiu, S.11.3 : Varuassa devarjassa dhajagga: chp ng c ca Thin vng Varua.

Khi tm mong cu g, Cc li u ng ngay. Ngi vt thy an n, ng s qua li tt; m ngy u an n, Xa la mi iu c. Nh rung t mu m, Thun chng ht ging tt; Thng vun ti thm nhun, Thu hoch khng th k. Tnh gii rung phc tt, Chng t tht tt lnh; Cng ty thun chnh hnh, Trn thnh tu diu qu. Cho nn ngi b th, Mun cu cng c; Phi hnh theo tr tu, T nhin cc qu. i bc Minh hnh tc, Chnh tm tn cung knh; Vun trng cc gc lnh, Trn c phc li ln. Bit th gian nh tht, Chnh kin c y ; Chnh o thy vn ton, Hon ton m tin ln; Xa la mi trn cu, Chng c o Nit-bn. Cu cnh c thot kh, Gi l cng c. Th Tn sau khi thuyt php cho cc khch bun T-x-li, ch dy soi sng, lm cho hon h, ri ch ngi ng dy m i.

KINH 889. CY PHN9 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: T-kheo ni vng v, di bng cy, trong nh trng, i khi bng khi ln lng s hi, kinh hong n lng dng ln, khi y hy nim Pht, Php, Tng, ni rng nh trc. Khi nim n Nh Lai s, Php s, Tng s, mi s s hi t tiu tr. Ny cc T-kheo, thi qu kh, [255b]Thich -hon Nhn cng nh nhau vi A-tu-la. Lc y Thch ni vi cc v Tam Thp Tam thin rng: Cc Nhn gi, khi ch thin nh nhau vi A-tu-la, nu c ai sanh lng s hi, kinh hong n lng dng ng ln, cc v nn nim n ngn c hng phc qun ch ca ta.10 Khi nim n ngn c ny, mi s s hi u tiu tr. Cng vy, T-kheo nu ni vng v, di bng cy, hoc trong nh trng m sinh lng s hi, kinh hong n lng dng ng ln, hy nim Nh Lai rng: Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic ... cho n Pht, Th Tn. ng lc nim Pht, s s hi lin tiu tr. V sao? Thin Thch kia vn cn gi lng tham, sn, si, i vi sinh, gi, bnh, cht, lo, bun, no, kh, khng c gii thot, kinh hong s hi b chy, m cn dn li ch thin Tam thp tam nn nim n ngn c hng phc qun ch ca ng y. Hung chi Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic la tham, sn, si, gii thot sinh, gi, bnh, cht, lo bun, kh no, khng c iu s hi, trn trnh, h khng c th khin cho ngi nim n Nh Lai tr ht mi s hi? Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 890. A-NAN X-LI-PHT (1)11 Ti nghe nh vy:

10

i chnh, kinh 981. Pli, S.11.3. Dhajagga. Cf. No 125(24.1). Phc ch chi trng . Kinh 980: ti phc trng . Pli: dhajagga ullokeyytha, cc ngoi hy nhn ln nh ngn phn. 11 i chnh, kinh 982. Pli, A. 3.32.2. Sriputta.

Mt thi c Pht trong rng An-x-na12 ti nc Sa-ch. 13 By gi Pht bo Tn gi X-li-pht: i vi php, Ta c th lc ni v ni rng, nhng ngi hiu th kh. Tn gi X-li-pht bch Pht: Xin Th Tn ni php, hoc lc ni, hoc rng ni. Tht s c ngi hiu php. Pht bo x-li-pht: Nu c chng sanh no trong thn c thc ca mnh, v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi m khng c ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, cho n ngay trong i hin ti t bit tc chng, thnh tu v an tr vi tm gii thot, tu gii thot; v y do ni thn c thc ny, v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi s khng c ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, cho nn ngay trong i hin ti t bit tc chng, thnh tu v an tr vi tm gii thot, tu gii thot.14 Ny x-li-pht, T-kheo kia, trong thn c thc ny, v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi, m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, ngay trong hin ti t bit tc chng, thnh tu v an tr vi tm gii thot, tu gii thot; T-kheo y do trong thn cthc ny, v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, nn ngay trong i hin ti t bit tc chng, thanh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot. Ny X-li-pht, [255c] nu li c T-kheo trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi, m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm gii thot, tu gii thot; T-kheo y, do
An-x-na . Pli: Ajana-vana, khu rng nai Sketa. Sa-ch . Pli: Sketa. 14 Cf. Pli: yaca cetovimutti pavimutti upasampajja viharato ahakramamakramnnusay na honti, taca cetovimutti pavimutti upasampajja viharati, (t kheo) do chng c v an tr tm gii thot tu gii thot no m cc ty min ca phc cm tc thnh nim v ta v ca ta khng tn ti, th (t kheo y) chng v an tr tm gii thot, tu gii thot y.
13 12

trong thn c thc ny, v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, cho nn hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot. X-li-pht, gi l T-kheo on i phc, kit s, hin qun ng mn, rt ro bin t ca kh.15 X-li-pht, i vi iu ny Ta c ni thm khi gii p cu hi ca Ba-la-din Ph-ln-ni-ca.16 Th gian s sai bit, An n gp bt ng; Tch tnh la cc trn, Bt r, khng hy vng17; Vt qua bin ba Hu, Khng cn lo gi cht.18 Pht ni kinh ny xong, Tn gi X-li-pht sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, ri ch ngi ng dy lm l m lui. KINH 891. A-NAN X-LI-PHT (2)19 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Tn gi A-nan cng trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v, mt mnh ch vng t duy nh vy: Nu c ngi suy ngh nh vy: Ta trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi, m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc; do ngay trong i hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot no m trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng
15

Cf. Pli: acchecchi taha vivattayi samyojana samm mnbhisamay antam aksi dukkhassa, v y ct t kht i, bt b kt s, chn chnh hin qun cc mn, tn cng bin t ca kh. 16 Ba-la-din Ph-ln-ni-ca s vn . Pli: pryane puakapahe. Cf. Sn.5.4. Puakamava-pucch. 17 V hy vng , bn Thnh: v minh. Pli: nirso. 18 K Pli, Sn. 1048. 19 i chnh, kinh 983. Pli, A. 3.32. nanda-Sriputta.

buc, ta s ni m hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot y. Chiu hm y sau khi t thin tnh dy, Tn gi A-nan i n ch Th Tn, ci u l st chn, ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, mt mnh ch vng con t duy nh vy: Nu c ngi ni nh vy: Ta trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi, , cho n, t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot y. Pht dy Tn gi A-nan: ng vy! ng vy! Nu c ngi suy ngh nh vy: Ta trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi, m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, [356a] kt s rng buc; do ngay trong i hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot no m trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, ta s ni m hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot y. A-nan, T-kheo trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi, m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, v do ngay trong i hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot no m trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi m khng c kin chp ng, ng s, ng mn, kt s rng buc, ta s ni m hin ti t bit tc chng, thnh tu an tr vi tm c gii thot, tu gii thot y. Ny A-nan, nu li c T-kheo trong thn c thc ny v trong tt c tng cnh gii bn ngoi ... cho n t bit tc chng, an tr y ; gi l T-kheo on i phc, kt s, hin qun ng mn, rt ro bin t ca kh. Ny A-nan, y Ta cn ni thm khi p li cu hi ca B-la-din --da.20 on tn tng i dc, u kh cng u la; Tnh gic khng say ng,
20

B-la-din --da s vn . Pli: Sn. 5.14. Udayamnava-pucch.

Dit tr tro hi ci. X tham, nhu, thanh tnh, Hin tin qun st php; Ta ni tr gii thot, Dit tr mn v minh.21 Pht ni kinh ny xong. Tn gi A-nan sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h , ty h, lm l m lui. KINH 892. I (1)22 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Nay Ta ni s i l li, l cht keo, l dng sui, l r sen. 23 Nhng th ny thng lm chng ngi chng sanh, che lp, dnh cht, gi cht, che ph, ng kn, b tc, ti tm, nh rut ch, nh c ri, nh t, t i ny sang i khc, t i khc n i ny, lu chuyn qua li, khng lc no ngng. Ny cc T-kheo, th no i l li, l cht keo ... cho n lu chuyn qua li, khng lc no ngng? Ngha l c ng: ta tn ti, ta c mun, ta nh vy, c ta, khng ta, khc ta, ta s tn ti, ta s khng tn ti, ta s c mun, ta s nh vy, ta s khc khc, mong ta c mun (tn ti ni y), mong ta nh vy, mong ta khc, mong ta ung nh vy, mong ta mun nh vy, mong ta khc. Mi tm i hnh24 nh vy, pht khi t bn trong.
K Pli, Sn. 1106-1107. i chnh kinh 984. Pli, A. 4.199. Tah. 23 Pli: jlini sasarita visata visattika: ci li c di chuyn, c ba rng, lm dnh cht. 24 Thp bt i hnh: hu ng, dc ng, nh ng, hu ng, v ng, d ng, ng ng, bt ng ng, dc ng, ng nh thi, ng d d ng, hoc dc ng, hoc nh ng, hoc d, hoc nhin, hoc dc nhin, hoc nh nhin, hoc d. :.. .. ......... . . . . . . So snh Pli: atthrasa tahvicaritni: asmti sati, itthasm ti hoti, evasmti hoti,.athasmti hoti, asatasmti hoti, satasmti hoti, santi hoti, ittha santi hoti, eva santi hoti, aath santi hoti, api ha santi hoti, api ittha santi hoti, api eva santi hoti, api aath santi hoti,
22 21

T-kheo ni rng ta tn ti ni nhng g ang c, rng ta mun, ta nh vy 25... cho n mi tm i hnh, khi ln t bn ngoi. Tng cng vi mi tm i hnh kia nh vy, tt c l ba mi su [256b] i hnh. Hoc ni qu kh khi, hoc v lai, hoc hin ti khi ln nh vy cng li l mt trm l tm i hnh. Cho nn gi l li, l cht keo, l dng sui, l r sen hay lm chng ngi chng sanh, che lp, dnh cht, gi cht, che ph, ng kn, b tc, ti tm, nh rut ch, nh c ri, nh t, t i ny sang i khc, t i khc n i ny, lu chuyn qua li, khng lc no ngng. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo, nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 893. I (2)26 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C khi t i sinh ra i,27 t i sinh ra nhu, t nhu sinh ra i, t nhu sinh ra nhu. Th no l t i sinh ra i? C ngi28 c h, c i, c nim, c kh i vi chng sinh kia. Mi ngi khc i vi chng sanh kia cng c h, c i, c nim, c kh . Ngi y t ngh: Ta c h, c i, c nim, c kh i vi chng sinh kia. Nhng ngi khc i vi
bhivissanti hoti, ittha bhavissanti hoti, eva bhavissanti hoti, aath bhavissanti hoti: 1. Ti hin hu, 2. ti hin hu y, 3. ti hin hu nh vy, 4.ti hin hu khc vy, 5. ti khng thng hng, 6. ti thng hng, 7. ti ang tn ti, 8. ti ang tn ti y, 9. ti ang tn ti nh vy, 10. ti ang tn ti khc nh vy, 11. c g ti ang ti, 12. c g ti ang tn ti y, 13. c g ti ang tn ti nh vy, 14. c g ti ang tn ti nh th khc, 15. ti s hin hu, 16. ti s hin hu y, 17. ti s hin hu nh vy, 18. ti s hin hu nh th khc. 25 Pli: iminsm ti sati, imin itthasm ti hoti, imin evasm ti hoti: vi nhng ci ny ti hin hu; vi nhng ci ny ti tn ti y; vi nhng ci ny ti nh vy... 26 i chnh, kinh 985. A. 4.200. Pema. 27 Pli: pem pema jyanti, thn yu sanh ra thn yu. 28 Pli: puggalo puggalassa iho hoti, mt ngi ny l kh i i vi mt ngi kia.

chng sanh kia cng c h, c i, c nim, c kh .29 Cho nn ta li sinh yu mn mi ngi khc. gi l t i sinh ra i. Th no l t i sinh ra nhu? C mt ngi c h, c i, c nim, c kh i vi chng sinh kia. Nhng m nhng ngi khc khng c h, khng c i, khng c nim, khng c kh i vi chng sinh kia. N ngh rng: Ta c h, c i, c nim, c kh i vi chng sinh kia. Nhng nhng ngi khc li khng c h, khng c i, khng c nim, khng c kh vi chng sanh kia. Cho nn ta sinh ra sn nhu i vi mi ngi kia. gi l t i sanh ra nhu. Th no l t nhu sinh ra i? C mt ngi khng c h, khng c i, khng c nim, khng c kh i vi chng sinh kia. Nhng ngi khc li cng khng c h, khng c i, khng c nim, khng c kh i vi chng sinh kia. Do nn ta i vi nhng ngi khc sinh ra i nim.30 gi l t nhu sinh ra i. Th no l t nhu sinh ra nhu? C mt ngi i vi chng sinh kia khng c h, khng c i, khng c nim, khng c kh . Mi ngi khc i x vi ngi ny li c h, c i, c nim, c kh . N ngh rng: Ta i vi chng sanh kia khng c h, khng c i, khng c nim, khng c kh . Nhng m ngi khc i vi ngi kia li c h, c i, c nim, c kh . Do ta [356c] sinh lng sn nhu i vi ni khc y. gi l t nhu sinh ra nhu. T-kheo ly dc, la php c bt thin, c tm c t ... cho n thnh tu an tr s thin, cho n nh thin, tam thin, t thin; i t i sinh, nhu t nhu sinh, nhu t i sinh,i t nhu sinh, tt c u c on, c bin tri. on tn ci gc ca n nh cht t ngn cy a-la, khng th mc li na, i v lai tr thnh php bt sinh. Tkheo dt sch hu lu, tm v lu gii thot, tu gii thot, ngay i hin ti t bit tc chng, t bit Ta, s sainh dt, Phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na.

29

Pli: yo kho myya puggalo iho ta pare ihena samudcaranti, ngi m i vi ta l kh i, ngi y c mi ngi i x mt cch khi i. 30 Tc l, sinh i nim i vi nhng ai khng a ngi m mnh khng a.

Chnh lc ny khng bc ln, khng chng tr,31 khng ni bi, khng thiu t, khng him ngi. 32 Th no l b bc ln? Thy sc l ng, sc khc ng, ng trong sc, sc trong ng; i vi th, tng, hnh, thc cng li nh vy. gi l b bc ln. Th no l khng b bc ln? Khng thy sc l ng, sc khc ng, sc trong ng, ng trong sc; v th, tng, hnh, thc cng li nh vy. gi l khng b bc ln. Th no l chng tr? i vi ngi m l th m l li; i vi ngi sn gin th sn gin li, i vi ngi nh th nh li; i vi ngi xc phm th xc phm li. gi l chng tr . Th no l khng chng tr? i vi ngi mng chi th khng mn chi li; i vi ngi sn gin th khng sn gin li; i vi ngi nh th khng nh li; i vi ngi xc phm th khng xc phm li. gi l khng chng tr li. Th no l ni bi? C ng, ng dc, ... cho n mi tm th i. 33 gi l ni bi. Th no l khng ni bi? Khng c ng, khng c ng dc, ... cho n mi tm th i khng khi. gi l khng ni bi. Th no l thiu t? C ng s, ng s dc, ... cho n mi tm i hnh bn ngoi. gi l thiu t. Th no l khng thiu t? Khng c ng s, khng c ng s dc, ... cho n khng c mi tm i hnh bn ngoi. gi l thiu t. Th no l him ngi? Thy ng chn tht, m khi ln ng mn, ng dc, ng s; khng on, khng bin tri. 34 gi l him ngi.

Hn: bt hon c . bn Hn thiu. Theo vn di b tc. Hn: bt t c, bt khi trn, bt x nhin, bt him b . Pli: neva usseneti na paisseneti na dhpyati na pajjati na sampajjhyati: khng b li cun, khng b khng c, khng b xng khi, khng bc chy, khng kh cn. 33 Xem kinh 984 trn. 34 Pli: asmimno pahno na hoti, khng on tr phc cm (mn) v tng Ti hin hu.
32

31

Th no l khng him ngi? Khng thy ng l chn tht, i vi ng mn, ng dc, ng s on, bin tri. gi l khng him ngi. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 894. HAI S KH ON35 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: C hai s on tuyt kh duy tr. Nhng g l hai? Nu ni ngi th tc, ni phi nhn, m duy tr s on tuyt i vi nhng nhu cu ca cuc sng nh cm n, o mc, ging nm v.v... th l vic lm kh. Li na, T-kheo l ngi xut gia, khng nh, on tr tham i. Duy tr s on tuyt y cng l mt vic lm rt kh. By gi, Th Tn lin ni k: Th gian c hai vic, Tr on th kh lm. l li chn tht, Nhng g Pht bit. Ti gia tin thu chi, Cm o mi vt dng, Tham i bi th gian, Mun on rt kh khn. T-kheo la tc, Tn xut gia, khng nh; Dit tr cc tham i, Tr on cng kh lm. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

35

i chnh, kinh 986. Khng thy tng ng.

KINH 895. HAI PHP36 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T-kheo: Ta y ch, an tr thng xuyn ni hai php. Nhng g l hai? l, i vi cc php thin Ta cha tng bit ; i vi vic on php c Ta cha tng la b. V i vi php thin khng bit , v i vi vic on tr php c cha tng la b, nn d n da kh tht tiu, gn lin vi xng, trn khng la b c gng sing nng, khng b thin php; khng c nhng iu cha c th quyt khng dng ngh; i vi tm yu km cha tng sinh vui mng, lc no cng a thch tin ln, vt ln o c. V sng tinh tn nh vy nn mau t V thng Chnh ng Chnh gic. i vi hai php ny, T-kheo, hy y ch, an tr thng xuyn. i vi cc php thin khng sinh tng thoa mn. Y ch trn nhng on tr cha tng la b, ... cho n da kh, tht tiu, gn lin vi xng, sing nng n lc khng ngng mi c th tu tp php thin. Cho nn, T-kheo, i vi cc iu h lit ch nn37 sinh tng hoan h, hy nn lc no cng sng, tu tp thng tin hn na. Tu tp nh vy, khng bao lu s nhanh chng dit tn cc lu, v lu tm gii thot, tu gii thot, ngay trong hin ti m t bit tc chng: Ta, s sanh dt, Phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. Pht ni kinh ny xong, cc T-kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 896. THCH (1)38 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng x. By gi Thch -hon Nhn, vi hnh sc tuyt diu, vo lc cui m [257a] i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ri ng qua mt bn. Do oai lc ca thn tri, nh snh chiu khp vn Trc, Ca-lan-. Khi y, Thch -hon Nhn bch Pht:
36

37

i chnh, kinh 987.. Nguyn Hn st ph nh t. Theo ni dung, thm vo. 38 i chnh, kinh 988. Pli, S.40.10. Sakka.

Th Tn! Th Tn tng trong hang ni Cch gii39 ni rng: Nu c Sa-mn, B-la-mn no tm kho gii thot vi v thng i tn gii thot, v y cu cnh bin t, cu cnh ly nhim, cu cnh phm hnh.40 Th no l T-kheo cu cnh bin t, cu cnh ly nhim, cu cnh phm hnh? Pht bo Thch: T-kheo no bit nh tht khi tip nhn nhng cm gic c c hoc kh hoc lc, hoc khng kh khng lc; bit nh tht cc th tp, th dit, th v, th hon, th xut ly. Bit nh tht, qun st th kia v thng, qun sinh dit, qun ly dc, qun dit tn, qun x b. Sau khi qun st nh vy, chc chn i n tn cng, cu cnh bin t, cu cnh ly nhim, cu cnh phm hnh.

Ny Cu-thi-ca, gi l T-kheo trong chnh Php Lut, cu cnh bin t, cu cnh ly nhim, cu cnh phm hnh ... cho n Thin Thch sau khi nghe Pht dy xong, hoan h, ty h, lm l m lui.
KINH 897. THCH (2)41 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng x. By gi Tn gi i Mc-kin-lin ang trong ni K-x-qut, cui m dy kinh hnh, trng thy c nh snh chiu khp vn trc Calan-. Thy vy, lin ngh: m nay hoc c i lc qu thn n ch Th Tn nn mi c nh sng ny. By gi vo lc sng sm, Tn gi i Mc-kin-lin n ch Pht, ci u nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, cui m qua con ra khi phng kinh hnh, trng thy nh sng chi li chiu khp vn Trc Ca-lan-. Thy vy con ngh thm: Chc c v i lc qu thn no n ch Th Tn nn c nh sng ny. Pht bo i Mc-kin-lin:
Cch gii sn . Xem kinh 505: Gii cch sn. C l hang Indaslagha; cf. D 21, No 1(14), No 26(134). 40 Xem Xem kinh 505; cf. D 21, No 1(14), No 26(134). 41 i chnh, kinh 989. Xem kinh i chnh 988.
39

Cui m qua Thch -hon Nhn n ch Ta ci u nh l, ri ngi xung mt bn Ni rng nh kinh trn ... hoan h , ty h lm l m lui. KINH 898. LC TR (1)42 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng x. By gi, sng sm, Tn gi A-nan khac y, m bt i n thnh Xv, ln lt kht thc, n nh u-b-di Lc Tr.43 u-b-di Lc Tr t xa trng thy Tn gi A-nan vi vng sa son ch ngi, v mi Tn gi A-nan an ta. Sau , u-b-di Lc Tr ci u l st chn Tn gi A-nan, ri ng qua mt bn, bch Tn gi A-nan: Tha Tn gi, [257c] php ca Th Tn cn c hiu nh th no? Cha ca con l Ph-lan-na 44 trc kia tu phm hnh, ly dc, thanh tnh, khng eo hng hoa, xa la nhng th phm tc th b. 45 Cn ch con l L-s-t-a46 khng tu phm hnh nhng ng bit . C hai ngi u qua i, m Th Tn u k thuyt hai ngi sinh mt ni, cng th sinh nh nhau, i sau ng c T--hm, sinh v ci tri u-sut, mt ln tr li th gian, cu cnh bin t ca kh. Ti sao, tha A-nan, ngi tu phm hnh v ngi khng tu phm hnh li cng sinh mt ni, cng th sinh nh nhau, v i sau ca h cng ging nhau? A-nan p: Ny Ch, Hy thi i! Ch khng th bit c cn tnh sai bit ca chng sanh th gian. Nh Lai tt bit r cn tnh u, lit ca chng sanh th gian. Ni nh vy xong, ri ch ngi ng dy ra i.

i chnh, kinh 990. Pli, A.10.75. Migasl. u-b-di Lc Tr . Pli: Migasl upsik. 44 Ph-lan-na . Pli: Praa. 45 Hn: phm b . Pli: rcr virato methun gmadhamm, l ngi n dt, sng xa lnh cc php dm dc thp hn. 46 L-s-t-a . Pli: Isidatta.
43

42

Tn gi A-nan tr v tinh x, ct y bt, ra chn, ri n ch Pht, nh l st chn Pht, ngi xung mt bn, em nhng g u-b-di Lc Tr ni bch ht ln Th Tn. Th Tn bo Tn gi A-nan: u-b-di Lc Tr lm sao c th bit c cn tnh u, lit ca chng sanh th gian. A-nan, Nh Lai tt bit r cn tnh u, lit ca chng sanh th gian. Ny A-nan, hoc47 c mt hng ngi phm gii. Ngi y khng bit nh tht i tm gii thot, tu gii thot. Nhng s phm gii m ngi y khi ln dit khng cn, chm mt khng cn, dc ht khng cn. Hoc c mt hng ngi phm gii, do bit nh tht tm gii thot, tu gii thot, s phm gii m ngi y khi ln dit khng cn, chm mt khng cn, dc ht khng cn. i vi nhng hng ngi ny m so snh m ni rng: Ngi ny cng c php nh vy, ngi kia cng c php nh vy, th y c hai phi cng sinh mt ch, ng th sinh nh nhau v i sau cng nh nhau. Ngi no so snh nh vy, th s kh lu di, khng ngha, khng li ch. Ny A-nan, ngi phm gii, i vi tm gii thot, tu gii thot m khng bit nh tht, nhng s phm gii m ngi y khi ln dit khng cn, chm mt khng cn, dc ht khng cn. Nn bit ngi ny s thi a, khng phi thng tin. Ta ni ngi ny thuc hng thi o. A-nan, c k phm gii, do bit nh tht tm gii thot, tu gii thot, nn s phm gii m ngi y khi ln dit khng cn, chm mt khng cn, dc ht khng cn; nn bit ngi ny thng tin ch khng thi a. Ta ni ngi ny thuc hng thng tin. Nu chng phi Nh Lai, th ai c th bit r s gin cch gia hai hng ngi ny? [258a] Cho nn, ny A-nan, ch nn so snh ngi ny vi ngi kia m thin chp ngi. Ch so snh ngi ny vi ngi kia gy bnh ngi. Ch so snh ngi ny vi ngi kia th t chiu ly tai hi. Ch c Nh Lai mi bit r ngi ny vi ngi kia m thi.

47

Pli: c 10 hng ngi ny hin din trong th gian.

Nh hai hng ngi phm gii, hai hng ngi tr gii cng vy. Ngi kia khng bit nh tht tm gii thot, tu gi thot, nhng s tr gii m ngi y khi ln th dit, khng cn. Hoc ngi tro c tho ng,48 khng bit nh tht i vi tm gii thot, tu gii thot, nhng s tro c ca ngi y dit khng cn. Hoc ngi kia sn hn, khng bit nh tht i vi tm gii thot, tu gii thot, nhng tm sn hn ca h dit khng cn. Hoc ngi kh tham, 49 khng bit nh tht i vi tm gii thot, tu gii thot, nhng s kh tham ca h dit khng cn. u, v thanh tnh, cng c ni nh trn. ... cho n Ch c Nh Lai mi bit r ngi ny vi ngi kia m thi. Ny A-nan, u-b-di Lc Tr ngu si, tr km, nn sinh tm h nghi i vi php nht hng m Nh Lai thuyt. Th no, A-nan, nhng g Nh Lai dy c phi l hai hng khng? A-nan bch Pht: Bch Th Tn, khng. Pht bo A-nan: Lnh thay! lnh thay! Nh Lai ni php, nu l hai th iu ny khng th c. Ny A-nan, nu Ph-lan-na tr gii, L-s-t-a cng l ngi tr gii, m ch th sinh, l iu Ph-lan-na khng th bit c, rng L-s-t-a sinh ni no, th sinh th no, i sau th no? Nu L-s-t-a thnh tu tr tu, v Ph-lan-na cng thnh tu tr tu ny, th L-s-t-a cng khng th bit Ph-lan-na s sinh ni no, th sinh th no, i sau th no? A-nan, Ph-lan-na tr gii hn, cn L-s-t-a tr tu hn, nu c hai mng chung, Ta ni hai ngi cng sinh mt ni, cng th sinh nh nhau, i sau cng c T--hm, sinh ln ci tri u-sut, ch mt ln sinh tr li ni ny cu cnh bin t ca kh. Gia hai ngi ny, nu chng phi Nh Lai, th ai c th bit c? Cho nn A-nan, ch nn so snh ngi ny vi ngi kia. Nu so snh ngi ny vi ngi kia th t sinh tn gim. Ch c Nh Lai mi c th bit r ngi.
48 49

Hn: tro ng , hay tro c. Pli: uddhata. Kh tham . Pli: tibbargo, ham mun rt kch lit.

Pht ni kinh ny xong, Tn gi A-nan nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 899. LC TR (2)50 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht h an c ti p Lu-l51 trong thnh Di h Thch. By gi c T-kheo h an c trong vn Cp C c, rng cy K, nc X-v. Sng sm T-kheo kia khac y, m bt [258b] vo thnh X-v kht thc, ln hi i n nh u-b-di Lc Tr. u-b-di Lc Tr t xa trng thy T-kheo, vi vng sa son ch ngi, ri mi T-kheo an ta. Ni ging nh kinh A-nan trc. By gi, T-kheo y ni vi u-b-di Lc Tr: Ny c, hy thi i! C lm sao bit c cn tnh u, lit ca chng sanh. Ny c, ch c Nh Lai mi c th bit c cn tnh u, lit ca chng sanh. Ni nh vy xong T-kheo lin ri ch ngi ng dy ra v. T-kheo kia sau ba thng h an c, may y xong, khac y mang bt i n p Lu-l, thnh Di ca h Thch. Sau khi ct y bt, ra chn xong, T-kheo i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ngi xung mt bn, em nhng li m lun gia T-kheo cng u-b-di Lc Tr trnh ht ln Th Tn. Pht bo T-kheo: u-b-di Lc Tr lm sao c th bit c cn tnh u, lit ca chng sanh th gian. Ch c Nh Lai mi c th bit r cn tnh hn km ca chng sanh th gian thi. K chng la sn hn, kiu mn, lun khi php tham, khng lnh th php, khng hc hi a vn, ni php khng iu phc kin chp, khng th hng thi khi tm gii thot. Ny T-kheo, nu c mt ngi khng la sn hn, kiu mn, lun khi php tham, nhng ngi y nghe php, tu hc a vn, i vi kin chp kho iu phc, hng thi c th khi tm php gii thot. Nu suy xt v chng, rng Ngi ny c php nh vy, ngi kia c php nh vy, th y h cng mt ni, cng th sinh nh nhau, v
50 51

i chnh, kinh 991. Pli, A. 6.44. Migasl. Thch th Di thnh Lu-li p .

i sau nh nhau. Ngi no so snh nh vy th thng chu kh, khng ngha, khng li ch. Ny T-kheo, li c ngi khng la sn hn, kiu mn, lun khi php tham, khng lnh th php, khng hc hi a vn, ni php khng iu phc kin chp, khng th hng thi khi tm gii thot; Ta ni ngi ny l k hp hi nh mn, thp km. Ny T-kheo, li c ngi khng la sn hn, kiu mn, lun khi php tham, nhng ngi y nghe php, tu hc a vn, i vi kin chp kho iu phc, hng thi c th khi tm php gii thot; Ta ni ngi ny l thng diu bc nht. Gia hai ngi ny, nu chng phi t Nh Lai, th ai c th phn bit, bit r? Cho nn, ny T-kheo, ch nn so snh ngi ny vi ngi kia ... cho n Nh Lai mi c th bit cn tnh u, lit. Ny T-kheo, li c ngi khng la sn, mn, lc no cng khi c hnh ni ming Cn li, ni nh trn ni. Li na, c ngi hin thin, an vui, cng sng vui thch minh tr, ngi tu phm hnh thch chung, nhng ngi kia chng thch nghe php ... cho n khng thng c tm gii thot; [258c] nn bit ngi ny tr ni t hin thin, m khng th thng tin. Ch t hin thin l ci tri, ngi. Li na, c ngi cn tnh hin thin, cng chung, c an vui, a thch phm hnh, ly lm bn hu, a nghe chnh php, hc tp, a vn, kho iu phc kin chp, thng c tm php gii thot, nn bit ngi ny ch hin thin, c th thng tin, nn bit ngi ny c kh nng vo dng chnh php, c ch kham nng. Gia hai ngi ny, nu chng phi t Nh Lai, ai c th pn bit, bit r? Cho nn, T-kheo, ch nn so snh ngi ny vi ngi kia. Nu so snh ngi ny vi ngi kia th s chuc ly tai hi. Ch c Nh Lai mi c th bit r ngi m thi. Ny T-kheo! u-b-di Lc Tr v ngu si, tr km Ni nh kinh trn. Pht ni kinh ny xong. Cc T-kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

KINH 900. PHC IN52 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi trng gi Cp C c i n ch Pht, ci u nh l st chn Pht, ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, th gian c bao nhiu loi rung phc? Pht bo gia ch: Th gian c hai loi rung phc. Nhng g l hai? l hu hc cng v hc. v ni k: i c Hc, V hc, i hi thng knh thnh; Tm ngay thng chn tht, Thn, ming cng nh vy. l rung phc tt, Ngi th c qu ln. Pht ni kinh ny xong, trng gi Cp C c nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. 53 KINH 901. GIA NHN54 [340a20]Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Trng gi Cp C c, n ch Pht, ci u l st chn Pht, ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, nu ai nh con u c tn thanh tnh. Khi nhng ngi nh con mng chung, h u c sinh ln tri? Pht dy: Lnh thay! Lnh thay, Trng gi! y l cu hi thm diu v vic th bo, gia i chng rng ln ting s t, ni rng: Ngi nh con u c tn thanh tnh. Khi mng chung h u c sinh ln tri.

52 53

i chnh, kinh 992. Pli, A.2.4.4. Dakkhieyy. Bit dch, No 26(127). Bn Hn, ht quyn 35. 54 i chnh, quyn 47, kinh 1241. n Thun Hi bin, tng VII. Nh Lai s thuyt, 48. Tng ng Tp.

Vy c T-kheo i c thn lc no ni vi ng: Bt c ngi no trong nh ng, m mng chung th cng u sinh ln ci tri chng? Gia ch bch Pht: Bch Th Tn, khng. Li hi: Hay c T-kheo ni no, ch thin no ni; hay ng nghe trc tip t Ta? Gia ch bch Pht: Bch Th Tn, khng. Th no, Trng gi, hay ng da vo tri kin ca mnh, m bit nhng ngi nh ng sau khi mng chung u c sinh ln ci tri? Gia ch bch Pht: Bch Th Tn, Khng. Pht bo Gia ch: ng khng nghe t v T-kheo i c thn lc, khng phi t T-kheo ni, khng phi t ch thin, li khng phi c mt trc ch Ta nghe ni, li cng khng phi da vo tri kin ca mnh bit: nh con ai mng chung u c sinh ln tri. Vy do u, hm nay ng ni ln nhng li thm diu nh vy v vic th bo, gia i chng rng ln ting s t, ni rng: Bt c ngi no trong nh con, khi mng chung u c sinh ln tri? Gia ch bch Pht: Bch Th Tn, khng c T-kheo i c thn lc no n ni vi con. Ni y nh trn, cho n u sinh ln tri. Bch Th Tn, nhng khi con thy c ngi mang thai, con lin ch by h nn v con mnh quy y Pht, quy y Php, quy y T-kheo Tng. Sau khi a b ra i, con dy n v Tam quy. n khi n hiu bit, li dy n tr gii. Gi s ti t h tin, ngi ngoi no c mang v sinh con, con cng ch by nh vy. Nu c ngi bn n t, con lin n ni vi h rng: Hin gi, ti mun mua ngi, nhng anh nn quy y Pht, quy y Php, quy y Ty-kheo Tng, th tr cm gii. Theo li ti dy, mau th tr nm gii, sau tu gi m mua. Nu khng theo li ch dy ca ti th khng chu mua. Hoc c khch tr hay ngi lm thu, trc tin con cng yu cu th tam quy, ng gii, ri sau con mi

nhn h. Hoc li c ngi n xin lm hc tr, hay n xin vay ly li, con cng u yu cu th tam quy, ng gii, sau mi chu nhn. Li na, khi no nh con cng dng Pht v T-kheo Tng, by gi con c tn cha m, anh em, v con, thn thuc quen bit, quc vng i thn, ch thin, long thn, hoc k cn ngi mt, Samn hay B-la-mn, ni ngoi quyn thuc, di cho n n bc, u c tn h, v h ch nguyn. Li na, con c nghe t Th Tn dy, nh duyn xng tn ch nguyn nn nhng ngi y u c sinh ln tri. Hoc nhn b th rung vn, nh ca, ging nm; hoc nhn thng b th, hoc b th cho ngi i ng, nh cho n b th cho chng sanh mt nm nh, nh nhng nhn duyn ny thy c sinh ln tri. Pht bo: Lnh thay! Lnh thay, Trng gi! ng nh tn nn ni ra c nh vy. Nh Lai i vi iu c tri kin v thng, nn bit r mi ngi nh ng mng chung u sinh ln tri. [340c]Trng gi Cp C c sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, tu h nh l Pht ra v. KINH 902. CUNG KNH TR55 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Hy sng cung knh. Hy thng buc tm. Hy thng cn thn s hi. Hy phc tng cc bc tu phm hnh thng, trung, h to. V sao? T-kheo sng khng cung knh, khng buc tm, khng cn thn s hi, khng phc tng cc bc tu phm hnh thng, thung, h to khc m mun c y cc oai nghi, khng h c trng hp . Nu khng y oai nghi m mun hc php vin mn, khng h c trng hp . Hc php khng vin mn m mun c gii thn, nh thn, gii thot thn, gii thot tri kin thn y , khng h c trng hp . Gii thot tri kin thn khng y m mun t c V d Nit-bn cng khng h c trng hp nh vy. Nh vy, T-kheo cn phi cung knh, buc tm, cn thn s hi, theo c lc cc v tu phm hnh thng, trung, h ta khc th oai nghi y , iu ny c th xy ra. Oai nghi y , vic hc php s y ,
55

i chnh, kinh 1242.

vic ny c th xy ra. Hc php y ri, gii thn, nh thn, tu thn, gii thot thn, gii thot tri kin thn y , vic ny c th xy ra. Gii thot tri kin thn y ri, t c v d Nit-bn, vic ny c th xy ra. Cho nn, T-kheo, cn phi cung knh, buc tm, cn thn s hi, theo c lc cc v tu phm hnh khc th oai nghi c y , cho n t c V d Nit-bn, cn phi hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 903. TM QU56 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Pht bo cc T-kheo: C hai php tnh c th h tr th gian. Nhng g l hai? l tm v qu. Gi s th gian khng c hai php tnh ny, th th gian cng khng bit c cha m, anh em, ch em, v con, thn quyn, s trng, tn ty, trt t, in o hn lon nh hng sc sanh. Nh c hai php tnh tm v qu cho nn th gian bit c cha m, cho n s trng, tn ty, trt t, v khng hn lon nh hng sc sanh. By gi Th Tn lin ni k: [341a]Nu th gian khng c, Hai php tm v qu; Vt tri o thanh tnh, Hng sinh, gi, bnh, cht. Nu th gian thnh tu, Hai php tm v qu; Th tng o thanh tnh, ng kn ca sinh t. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 904. THIU NHIN PHP 57 Ti nghe nh vy:
56 57

i chnh, kinh 1243. Pali: A.2.9 Cariya; It. 42 Dhamma. i chnh, kinh 1244.

Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: C php t chy58 v php khng t chy. Hy lng nghe v suy ngh k, Ta s v cc ngi m ging ni. Th no l php t chy? Nu ngi nam hay ngi n no hnh php c bt thin, phm gii; thn thnh tu c hnh; khu, thnh tu c hnh; v sau, khi h au m, b khn kh, nm lit ging, chu nhiu au n. Lc by gi, tt c nhng vic lm c trc kia h u nh li ht. Ging nh bng ni ln che nh mt tri ty; cng vy, chng sanh trc kia to ra mi iu c, nhng php c bt thin do thn, khu, nghip, n lc lm chung tt c u hin ra, tm sinh hi hn: Than i! Than i! V trc kia khng tu thin, ch lm c nn ta s o vo ng d, chu nhiu kh au. Sau khi nh li ri, tm b t chy, tm sinh hi hn.Do tm hi hn nn tm khng c an lnh, mng chung qua i sau tm bt thin cng tip tc sinh na. gi l php t chy. Th no gi l php khng t chy? Nu ngi nam hay ngi n no th tr tnh gii, tu php chn tht, thn thnh tu nghip thin, khu, thnh tu nghip thin; nhng ngi y khi lm chung tuy thn gp phi kh nn, nm lit trn ging bnh, thn th chu nhiu au n, nhng tm h nh li trc kia tu php thin, thn, khu v thnh tu thin hnh. Lc by gi, h duyn vo nhng php thin, ngh rng: Thn, khu, ta to ra thin hnh nh vy, khng lm mi iu c, ta s sinh v ng thin, khng o vo ng d. Tm khng c g hi hn; cho nn ngi y mng chung vi tm thin, qua i sau thin vn tip tc. gi l php khng t chy. Bt gi, Th Tn lin ni k: gieo nghip t chy, Sng nng vo phi php; Theo lm nghip c, t sinh vo a ngc. ng Hot v Hc Thng, Chng Hp, hai Khiu H; Thiu Nhin, Cc Thiu Nhin,
58

Thiu nhin php .

V Trch i a ngc. Tm i a ngc y, Cc kh kh vt qua; [341b]V c nghip nhiu th, Mi su ni khc nhau. M bn ca bn bn , Khong cch chng bng nhau; Bn bn bng vch st, Bn cnh ca cng st. t st la chy bng., Ngn la rc khp ni; Ngang dc trm do tun, Hng hc khng on dt. Ch ng k hnh c, Kho tr k cang cng; Cng au n lu di, Kh ny kh th thy. Ngi thy sinh s hi, Run s lng dng ng; Khi a a ngc ny, Chc u xung chn ln. Ngn59 ngi tu phm hnh Tm nhu ho bc Thnh, i vi Hin Thnh ny, Khinh tm khi phi ngha. V st hi chng sanh, a a ngc nng ny. Qun qui trong la, Ging nh c nng la. Thng kh ku, la ht, Nh ting n voi chin. La ln t nhin sinh,

59

Nguyn bn: Ch ; bn Tng: chnh

 do nghip ca chng. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 905 . C HNH60 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Ngi no b c hnh ni thn, c th on tr c hnh ni thn. Ngi no khng t c s on tr c hnh ni thn, Ta khng ni ngi x b c hnh ni thn61. Do v c th dt c thn hnh c hnh, cho nn Ta ni ngi b c thn hnh c hnh. Ngi no thn hnh c hnh, ngi khng to ngha li an lc. Chng sanh no la b thn hnh c hnh, ngi to ngha li,c an lc. Cho nn Ta ni ngi b c thn hnh c hnh. Khu, hnh c hnh cng ni nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

60 61

i chnh, kinh 1245. Pli: A.3. 17. Pika. A.3. 17: Ba php khin t hi, hi ngi, hi c hai (attavybdhyapi paravybdhyapi ubhayavybdhyapi savattati); l, c hnh ni thn, ming, .

27. TNG NG TH D1
KINH 906. LUYN KIM2 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht tr x Kim S, ti thnh Vng X. By gi, Th Tn bo cc T kheo: Nh ngi luyn vng, gom t ct li b vo mng; sau dng nc di ln. Nhng th qung th, tp u, v cc th vn3, t rn theo nc tri i, cn li nhng ht ct th lin kt dnh cht vo nhau. Li dng nc di vo nhng ht ct th y, chng theo nc chy ra. Sau mi c vng sng, 4 nhng vn cn li nhng th ct mn [341c] b t en kt dnh. Li dng nc di ln nhng ht ct mn, t en trn theo nc n tri i. Sau mi c vng nguyn5, nhng vn cn li nhng th ln cn nh t vng. Tip , ngi th vng em n b vo l, qut l tng la, cho n tan ra nc, loi b ht cu bn, nhng cht vng sng vn cn gi nguyn, vn cha nh, cha mm, cha tr thnh bng long, gp li ko ra cn b gy. Ngi luyn vng hay ngi t luyn vng li b n vo l, qut l cho thm la; lc ny mi tht l lc chuyn luyn thnh vng. Vng lc ny nh, mm, tr thnh bng long, dn li ko ra khng b gy, tu theo mun, lm cc loi trang sc nh c r, bng tai, vng xuyn. T-kheo tin hng n tnh tm cng nh vy. Phin no trin phc th, nghip c bt thin, cc t kin c dn dn s b loi b; nh i vng sng kia phi loi b i nhng khi t rn.

Tng ng th d, gm cc kinh i chnh, kinh 1246-1264 (phn gia quyn 47). n thun Hi bin, Tng vii. Nh Lai s thuyt; 49. Tng ng th d. Tng ng Pli, S. 20. Opammasayutta. 2 i chnh, kinh 1246. tng ng Pli, A. 3. 100. Suvanakra (phn u). 3 Nguyn bn, trn ch cng thch , c bn ch: th thng phin no , n Thun lc b cho l d tha theo ng cnh. Nhng bn Pli ni: olrik upakkillas, trong upakkiles bn Hn hiu l thng phin no thay v cc th l tp u. 4 Hn: sanh kim . 5 Chn kim . Pli: jtarpa, vng nguyn, cha ch bin.

Li na, T-kheo hng n tnh tm tip tc t b nhng cu th ca tm t dc, tm t nhu, tm t hi;6 nh vng sng c loi b nhng ht ct th. Li na, T-kheo hng n tm thanh tnh tip tc loi b nhng cu vi t ca tm v thn thch, tm t nhn chng, tm t v sanh thin;7 cn phi t duy loi tr chng nh vng sng c loi b i bi bn ct mn v t en. Li na, T-kheo hng n tnh tm ngay n c tm t v thin php cng phi t duy tr dit ht, cho tm thanh tnh; ging nh vng sng c loi b i nhng th cn bn ging nh mu vng n tr thnh vng rng. Li na, T-kheo cn phi thc hnh, i vi cc tam-mui cn cn phi hnh, cn phi h tr,8 cng ging nh ao nc c b gi chung quanh. Php cn cn phi h tr nn khng c tch tnh thng diu, khng c an tnh, dt sch cc hu lu. Cng nh thy tr th vng lc luyn vng sng, loi b nhng qung bn, nhng cha nh, cha mm, cha tr thnh bng long, un li ko ra b gy, khng th lm trang sc theo mun c. Li na T-kheo khi c cc tam-mui khng cn c s hnh tr nm gi, c tch tnh thng diu, c o an tnh, nht tm nht , dt sch cc hu lu. Cng nh thy tr th vng luyn lc sanh kimvng sng cho n khi n nh, mm, bng long, tu un vo ko ra. Li na T kheo, la cc tm t cho n c nh, tam, t thin, nh vy l chnh nh thun nht thanh tnh, la cc phin no, chn tht nhu nhuyn, bt ng i vi chng. Mun cu tc chng nhp x kia, u c th c tc chng. Cng nh th vng, luyn lc vng sng n mc nh, mm, bng long, khng gy, mun lm
6

Ba bt thin tm. Hn: thn l gic , nhn chng gic , sanh thin gic . Cf. A. 1. 256: tivitakko (thn l tm, suy tng v b con), janadapadavitakko (quc tm,suy tng v t nc), anavattipaisayutto vitakko (bt khinh tin tng ng tm, suy tng v danh d). 8 Hn: hu hnh s tr. Pli ibid.: sasakhraniggayhavritagato, lun phi phng h bng s n lc v duy tr.
7

g tu theo mun. Cng vy T-kheo tr vo tam-mui chnh nh, cho n i vi cc nhp x, [342a] u c th tc chng c. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 907. LUYN KIM (2)9 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Phi nn chuyn tm phng tin tu lc t duy v ba tng. Nhng g l ba? Tu thi t duy v tng ch, tu thi t duy v tng c, tu thi t duy v tng x. 10 Nu T-kheo ch t duy v tng ch khng thi, th ni , tm mnh thnh h lit. Nu ch t duy v tng c khng thi, th ni , tm tro lon khi ln. Nu ch t duy v tng x khng thi, th khng c chnh nh, vdy sch cc hu lu. T-kheo kia tu thi t duy tng ch, tu thi t duy tng c, tu thi t duy tng x, nn tm c chnh nh, dt sch cc hu lu. Nh thy tr th vng, ly vng sng b vo trong l ri cho tng la, tu lc no qut l, tu lc no di nc, tu lc no ngng c hai. Nu ch qut l khng thi,vng sng ni ny s b chy kh. Nu ch di nc khng thi, vng sng ni ny s cng. Hoc ngng c hai, vng sng ni ny khng thun thc, khng th dng c. Cho nn thy tr th vng kho tay, i vi vng sng kia tu thi qut l, tu thi di nc, tu thi ngng c hai, th vng sng nh vy mi thch nghi c, v theo vic m s dng. Cng vy T-kheo chuyn tm phng tin lc no cng t duy nh ngh v ba tng, cho n lu tn. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 908. MC NGU GI11 Ti nghe nh vy:
9

i chnh, kinh 1247. A. 3. 100. Suvaakra. Ch tng , c tng , x tng . Pli, A. i. 257: samdhinimitta, nh tng, paggahanimitta, cn (tinh tn) tng, upekkhnimitta, x tng. 11 i chnh, 1248. M. 34. CaGoplaka. No 125(43.6).
10

Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Vo thi qu kh, ti nc Ma-kit- c ngi chn b ngu si khng c tr tu. Cui h u thu, khng chu xem xt k nc sng Hng b ny, cng khng chu xem xt k nc sng Hng b kia, m la by b xung b cao, ln b cao, gia dng nc chy xoy pht sinh nhiu tai nn. Ny cc T-kheo, vo thi qu kh, ti nc Ma-kit- c ngi chnb, khng ngu, khng si, c phng tin tr tu. Cui h u thu c th xem xt k nc sng Hng b ny, xem xt k nc sng Hng b kia, kho la by b n [342b] hang ni rng bng, ni c ti, nc sch. Khi bt u a b i, trc tin la nhng con b ln u n chn bt dng nc ang chy xit kia. Tip n ln th hai, la nhng con b t sung sc theo sau. Sau cng ln th ba, la nhng con b nh gy yu theo pha di dng nc. Tt c u theo th lp qua an sng, n qua ht c. Nhng con tru ngh mi sinh, cn quyn luyn m chng, cng theo sau m qua c b kia. Cng vy, T-kheo, Ta ni th d ny, nn hiu ngha ca n. Ngi chn b ngu si v tr nc Ma-kit- kia, chng l nhng lc s ngoi o Ph-lan-na Ca-dip, v nhng ngi khc, cng li nh vy. H hun tp nhng t kin, hng n ng t, nh ngi chn b ngu si v tr kia, cui h u thu khng xem xt k b bn ny b bn kia, ni cao him tr, xung t b cao, ln b cao, gia dng nc chy xoy pht sinh nhiu tai nn. Cng vy cc lc s ngoi o Ph-lan-na Ca-dip v.v ngu si, v tr, khng bit xem xt b ny, l ch cho i ny; khng bit xem xt b kia, l ch cho i khc; gia dng nc chy xoy, l ch cho cc ma cnh t gp nhng kh nn. Nhng ngi t kin kia, nhng g h hun tp, cng s gp kh nn. Ngi kho chn b nc Ma-kit- kia khng ngu, khng si, c phng tin tr tu l ch cho Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic. Ging nh ngi chn b xem xt k b ny, xem xt k b kia, kho la b n hang ni rng bng. Trc tin la nhng con b ln u n chn ngang dng nc ang chy xit, an n qua b kia. Cng vy, hng Thanh vn ca Ta c th tr ht cc lu, cho n t bit khng cn ti sinh, ct ngang dng c ma tham dc th gian, c an n qua sinh t, n b kia.

Cng nh ngi kho chn b nc Ma-kit-, k n, th hai la nhng con b t sung sc, ct ngang dng nc m qua. Cng vy cc hng Thanh vn ca Ta on tn nm h phn kt s, c A-na-hm, khng th sanh tr li ci ny na; li cng ct t dng tham dc c ma, c an n qua sinh t, n b kia. Cng nh ngi kho chn b nc Ma-kit-, tip n ln th ba, la by b nh yu theo pha di dng, c qua an n. Cng vy hng Thanh vn ca Ta on ba kt; tham, sn, si mng, c T--hm, ti sinh ci ny mt ln, rt ro ht kh, ct ngang dng c ma tham dc kia, c an n qua sinh t, n b kia. Cng nh ngi kho chn b nc Ma-kit-, nhng con ngh mi sinh, quyn luyn m chng cng la theo c. Cng vy hng Thanh vn ca Ta on ba kt, c Tu--hon, khng ri vo ng d, nht nh hng thng n Chnh gic, by ln qua li tri ngi rt ro ht kh, ct t dng c ma tham dc, c an n qua sinh t, n b kia. By gi, Th Tn lin ni k: i ny v i khc, Kho hin hin minh tr; Cc ma c, cha c, Cho n i ma cht. Tt c u bit c, Tr Pht ng chnh gic; Ct t cc dng ma, Ph hoi khin tiu mt. Khai m ca cam l, Hin hin o chnh chn; Tm lun lun vui v, Mau c ni an n. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 909. MC NGU (2)12 Ti nghe nh vy:
12

i chnh, kinh 1249. M. 33. MahGopka.

Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Ngi chn b nu c mi mt iu th s khng th lm cho b tng trng, cng khng th gip cho by b ln c an n. Nhng g l mi mt? Khng bit sc; khng bit tng; khng bit tr trng; khng bng gi vt thng; khng un khi; khng bit ng chnh; khng bit ch ngh; khng bit ch qua; khng bit ch cho n; vt ht sa ca n; khng bit lo liu lnh n. gi l ngi c mi mt iu th khng th bo v n b ln. Cng vy, Tkheo, ai c mi mt iu th khng th t mnh an n, cng khng th an n cho ngi khc. Nhng g l mi mt iu? Khng bit sc; khng bit tng; khng th tr trng hi; khng bng vt thng; khng th un khi; khng bit chnh o; khng bit ch ngh; khng bit ch qua; khng bit ch cho n; vt ht sa n; i vi cc Thng to a vn k cu, tu phm hnh lu, c i s khen ngi; khng hng n cc bc minh tr tu phm hnh, khen ngi c kia, khin tt c tn knh, phng s, cng dng. Th no l khng bit sc? Khng bit nh tht v nhng g l sc, nh tt c t i kia v t i to. gi l khng bit sc. Th no gi l khng bit tng? Khng bit nh tht v s nghip no l tng li, s nghip no l tng tu.13 gi l khng bit tng. Th no gi l khng bit tr trng? i vi nhng g l dc tm khi, an tm khng xa la, khng gic st, khng tr dit; i vi nhng g l sn nhu tm, hi tm khi, [343a] an tm khng xa la, khng gic st, khng tr dit. gi l khng bit tr trng. Th no l khng bng vt thng? Mt thy sc, theo chp vo hnh tng, khng gi gn mt i vi tham i th gian, php c bt thin; tm theo sinh phin no khng th phng h. Tai mi, li, thn, li cng nh vy. gi l khng bng vt thng. Th no l khng un khi? Nh nhng php nghe, nh nhng php th, khng th v ngi phn bit, ch r. gi l khng un khi.

13

ngha: hnh vi no l du hiu ca sai lm, hnh vi no l du hiu ca tr tu.

Th no l khng bit ng chnh? Tm chi Thnh o v php lut ca Thnh, gi l con ng, m khng bit nh tht. gi l khng bit ng chnh. Th no l khng bit ch ngh? i vi nhng php bit ca Nh Lai, khng t c hoan h vui mng thng diu, xut ly li ch. l khng bit ch dng. Th no l khng bit ch qua? Khng bit Kinh Lut Lun, khng bit tu thi n tha hi thnh th, khng bit th no l thin, th no l bt thin, th no l c ti, th no l khng c ti; to nhng php no l php th thng khng phi c; i vi php n mt th khng th khai pht, i vi php hin l th khng th hi rng, i vi c ngha su xa t bit m khng th din rng ch r. gi l khng bit ch qua. Th no l khng bit ch chn th b? Bn nim x, v php lut Thnh Hin, gi l ch chn th b; o khng bit nh tht, gi l khng bit chn th b. Th no l vt ht sa?Hng St-l, B-la-mn hay Gia ch kia, t ti b th y phc, n thc ung, ging nm thuc men, v nhng vt dng trong i sng; T kheo th dng m khng bit hn lng, gi l vt ht sa. Th no l i cc Thng to, i c a vn k cu, cho n khng hng n ch cc v ng phm hnh c thng tr m xng dng cng c kia, m tn trng tha s, cng dng, c an vui? T-kheo khng tn dng Thng to kia, cho n khng i n ch cc ng phm phm hnh c tr tu, nng thn khu nghip tu thun tha s. gi l khng hng n i vi nhng bc Thng to a vn k tc, cho n khng i n ch cc ng phm phm hnh c tr tu, tha s khin c an vui. Ngi chn b nu c mi mt iu th c th lm cho n tru kia tng trng, bo v by tru, lm cho an vui. Nhng g l mi mt? Bit sc, bit tng, ni r rng phn bit nh trn, cho n c th lnh n, tu thi [343c] liu l khin c an n. gi l ngi chn b c mi mt iu th s khin cho by b tng trng, v bo v khin chng c an n. Cng vy, T-kheo c y mi mt iu th t mnh s c an lc, v cng c th lm cho ngi khc c an lc. Nhng g l mi mt? Bit sc, bit tng,

 cho n ni y phn bit r rng. gi l T-kheo c mi mt iu, t mnh an, v lm cho ngi an. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 910. NA--CA14 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht ti Cu-tt-la, du hnh trong nhn gian, n trong rng Nht-xa-nng-gi-la ti t lc Nht-xa-nng-gi-la. Lc y, cng c Tn gi Na--ca15 l ngi cu tr t lc Nht-xa-nnggi-la. By gi, Sa-mn, B-la-mn t lc y nghe tin Sa-mn C-m ang tr ti nc Cu-tt-la du hnh trong nhn gian, n trong rng thn Nht-xa-nng-gi-la. Nghe vy, mi ngi u sa son mt ci ch n bn ca rng, h t ngh: Ti cng dng Th Tn trc! Ti cng dng Thin th trc! Mi ngi t cao ging ln ting xng ln nh vy. Khi y, Th Tn nghe trong vin lm c ting ni to ln ca nhiu ngi, lin hi Tn gi Na--ca: Nhn g, duyn g trong vin lm c ting ni to ln nhiu ngi nh vy? Tn gi Na--ca bch Pht: Bch Th Tn, y l t lc Nht-xa-nng-gi-la. Cc Sa-mn, B-lamn, Gia ch nghe tin Th Tn trong rng ny, mi ngi sa son mt ch n em trong vin lm, v t h xng ln: Ti cng dng c Th Tn trc. Ti cng dng c Thin th trc! V vy nn c ting ni to ln ca nhiu ngi trong rng ny. Ci xin Th Tn hy nhn n ca h. Pht bo Na--ca: Ch em li dng cho Ta, Ta khng cu li. Ch xng tng Ta, Ta khng cu xng tng! Ny Na--ca! Nh Lai c dng an lc ca xut yu, vin ly, tch dit, ng chnh gic nh vy, th th c l g nhng th li lc nh vy nh kia pht sanh, hoc thngthc, hoc
14 15

i chnh, kinh 1250. A. 5. 30; A. 6. 42; A. 8. Ngita. Na--ca . Pli: Ngita.

mong cu. Na--ca, i vi nhng loi ny, khi Ta t c an lc ca xut yu, vin ly, tch dit, ng chnh gic, khng cu m t c, khng kh m t c; th th c l g nhng th li lc th ny hay th kia, hoc thng thc hoc mong cu! Ny Na--ca, Cc ngi v i vi s an lc tng t nh vy, khng t c an lc ca xut yu, vin ly, tch dit, ng chnh gic; n khng c ci an lc khng mong cu, ci an lc khng kh nhc. Ny Na--ca, ch thin cng khng c ci an lc khng mong cu, ci an lc khng kh nhc ca an lc xut yu, vin ly, tch dit, ng chnh gic nh vy. Ch c Ta t c ci an lc khng mong cu, ci an lc khng kh nhc ca an lc xut yu, vin ly, tch dit, ng chnh gic nh vy. Th th c l g nhng th pht sanh, hac thng thc, hoc mong cu? Na--ca bch Pht: Bch Th tn, by gi, con mun nu th d. Pht bo Na--ca: Nn bit ng thi. Na--ca bch Pht: Bch Th Tn, v nh tri ma, dng nc thun theo ch thp. Mi khi Th Tn n tr x no, th nhng ngi St-l, B-la-mn hay Gia ch kia n knh tn phng th. V Th Tn gii c thanh tnh, chnh kin chn trc. Cho nn nay con tha nh vy. Ci xin Th Tn thng xt nhn li mi ca h. Pht bo Na--ca: Ch em li cho Ta, Ta khng cu li, cho n Th th c l g nhng th pht sanh, hac thng thc, hoc mong cu? Ny Na--ca, Ta thy c T kheo n n ngon, n xong th nga bng m nm th ngn th di. Thy vy, Ta t ngh, nh trng lo ny khng c ci lc xut yu, vin ly, tch dit, ng chnh gic, ci lc khng cu m c, ci lc khng kh nhc m c. Li na, Ny Na--ca, Ta thy y c hai T-kheo n n ngon; n xong bng cng trn nm nga th dc, ch m i. Ta t ngh, nhng trng lo kia khng th c c ci lc khng cu, ci lc khng kh ca an lc xut yu, vin ly, tch dit, dng chnh gic.

Ny Na--ca, Ta thy nhiu T-kheo n n ngon; n xong i t vn ny n vn kia, t phng ny n phng kia, t ngi ny n ngi kia, t nhm ny n nhm kia. Thy vy, Ta t ngh, nhng trng lo kia nh vy khng th c c ci lc khng cu, ci lc khng kh ca an lc xut yu, vin ly, tch dit, dng chnh gic. Duy ch c Ta mi t c ci lc khng cu, ci lc khng kh ca an lc xut yu, vin ly, tch dit, dng chnh gic nh vy. Li na, ny Na--ca, mt thi Ta i trn ng thy c T-kheo i xa xa trc, li cng c T-kheo t sau xa n. Lc y Ta nhn tnh v vi, cng khng c lao nhc bi i tin hay tiu tin. V sao? V nng vo n ung, m nhim nhiu vo v nm nn phi i tin, tiu tin; l s y. Qun st s sinh dit ca nm th un, m sng ym ly; l s y. [344a] i vi su xc nhp x qun st tp, dit m sng ym ly; l s y. i vi ci vui ca m ng hi t, sing nng t tp nhm hp, m sng ym ly; l s y. a thch tu tp vin ly th sing nng ni vin ly, m ym ly m ng t hi; l s y. Cho nn, ny Na--ca, hy hc nh vy: i vi nm th un, qun st sinh dit; i vi lc xc nhp x, phi qun st tp dit, a thch vin ly, tinh cn vin ly. Hy hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Tn gi Na--ca sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, tu h nh l ri i. KINH 911. NA--CA (2)16 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht ti Cu-tt-la, du hnh trong nhn gian n trong rng Nht-xa-nng-gi-la ti t lc Nht-xa-nng-gi-la. Ni y nh trn, cho n Th th c l g nhng th pht sanh, hac thng thc, hoc mong cu? Pht bo Na--ca: Ta thy ti tinh x ngoi bin t lc, c T-kheo to thin. Thy vy, Ta t ngh: C th s c ngi trong t lc, hoc Sa-di, qua li ni nng n o, lm lon, gy chng ngi thin t, khin cho Tn gi ny tnh gic chnh th, lm tr ngi cho c mun n n ch cha

16

i chnh, kinh 1252. A. 5. 30; 6. 42; 8. 86. Ngita.

n, t ch cha t, chng ch cha chng. Ny Na--ca, Ta khng hi lng T-kheo y tinh x cnh t lc. Ny Na--ca, Ta thy c T-kheo sng trong rng vng nhn tnh, 17 nm nga m th. Thy vy, Ta t ngh: C th T-kheo ny sau khi ng ngh tnh dy, s tc tng v rng vng. Ny Na--ca, Ta cng khng hi lng vi T-kheo sng trong rng vng nh vy. Ny Na--ca, Ta li thy T-kheo ngi ng gt trong rng vng. Thy vy, Ta t ngh: C th T-kheo ny sau khi thc dy, khng c nh, ri s c nh; nh tm th c gii thot. Cho nn ny Na--ca! Ta khng hi lng T-kheo sng trong rng vng nh vy. Ny Na--ca, Ta li thy c T-kheo sng trong rng vng, ngi ngay thng nhp chnh th. Thy vy, Ta t ngh: C th T-kheo ny nu khng gii thot th s mau c gii thot; sau khi gii thot s khin t phng h, khng thi tht. Ny Na--ca, Ta hi lng vi T-kheo sng trong rng vng nh vy. Ny Na--ca, Ta li thy c T-kheo sng trong rng vng; nhng sau la xa rng vng, b ht ging, ngo c, li tr v nhn ly ging, ngo c ni t lc. Ny Na--ca, Ta cng khng hi lng vi T-kheo tr li vo thn xm nh vy. Li na, ny Na--ca, Ta thy T-kheo tinh x ni thn xm, c nhiu ni ting, c cc th ti li, [344c] y phc, m thc, thuc men, th. Sau , v y b ht li dng, lng xm, sng to, n an ngh trong rng vng. Ny Na--ca, Ta rt hi lng vi T-kheo b ht li dng, ging nm, ngo c, lng xm nh vy, m sng trong rng vng. Ny Na--ca, T-kheo hy hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Na--ca nghe nhng g Pht dy, hoan h, tu h nh l ri i. KINH 912. LI-XA T18 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht bn ao Di-hu, trong ging ng Trng Cc, ti nc T-x-li. By gi, Th Tn bo cc T-kheo:

17 18

Khng nhn x, tc a-lan-nh, trong rng vng. i chnh, kinh 1252. S. 20. 8.Kaliga.

Nhng ngi Li-xa thng dng cy gi u, gi tay chn, lm ra v chm chp, nghi ngi, s st, khng cho A-x-th vua nc Makit-, con b Vi--hy, c c hi thun tin, cho nn thng rn nhc chnh mnh, khng sng bung lung. Do h sng khng bung lung, nn vua nc Ma-kit-, A-x-th con b Vi--hy, khng th tm kim c c hi thun tin. Nhng sau khng lu, nhng ngi Li-xa vui chi tho thch khng ngi vic g, tay chn tr nn mm mi, bng thu lm gi, yn thn nm ng mt tri mc vn cha dy, bung lung m sng. V h sng bung lung nn vua nc Ma-kit- A-x-th, con b Vi--hy mi tm c c hi thun tin. Cng vy, cc T-kheo, phi tinh cn, phng tin, kin c chu ng, khng b php thin; cho d da bc ly xng, cng phi tinh cn phng tin, khng b php thin, cho n khi cha t nhng iu ng c, th cng khng la b tinh tn, thng nhip tm khng sng bung lung. Do khng sng bung lung nn Ma vng Ba-tun khng tm c c hi. Trong i v lai c cc T-kheo vui chi tho thch khng ngi vic g, tay chn mm mi, bng thu lm gi, yn thn nm ng mt tri mc vn cha dy, bung lung m sng. V sng m bung lung nn c ma Ba-tun tm c c hi. Cho nn, T-kheo phi hc nh vy, tinh cn phng tin, cho n khi no cha t nhng iu cha c th khng t b phng tin. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 913. TAM BCH PH. 19 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Th nh c ngi, bui sng em ba trm cho thc n b th cho chng sanh; tra v chiu cng li lm nh vy. Ngi th hai ch trong khonh khc tu tp lng t i tt c chng sanh, cho n nh khonh khc vt sa b. Nu so sanh, cng c b th ca ngi trc [344c] khng b kp phn trm, phn nghn, phn vn c, hay dng ton s th d cng khng th so snh c. Cho nn cc T-kheo, hy

19

i chnh, kinh 1253. ba trm cho thc n. S. 20. 4. Ukk.

khi hc nh vy: Trong thi gian khonh khc tu tp lng t i tt c chng sanh cho n nh khonh khc vt sa b. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 914. A N NHN20 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Th nh gia nh con gi nhiu, con trai t, nn bit gia nh ny d b cp ot bi gic trm. Cng vy, ngi thin nam, thin n khng th thng tu tp lng t i tt c chng sanh, cho n nh khonh khc vt sa b, nn bit ngi ny s d b la di bi qu thn c. Th nh gia nh c con trai nhiu, con gi t; khng lc no c th b cp ot bi gic trm. Cng vy, ngi thin nam thng tu tp lng t i tt c chng sanh, cho n nh khonh khc vt sa b, th s khng b la di bi cc qu thn c. Cho nn cc T-kheo, hy lun lun tu tp lng t cho n nh trong khong khc vt sa b. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 915. CHY TH21 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Th nh c ngi c con dao chy th; li n rt rng, rt bn. C ngi kho mnh ni rng: Ti c th dng nm tay m con dao ca anh, lm cho n gy vn. Ny cc T-kheo, ngi kho mnh kia c th dng tay, hay nm tay m co dao kia, lm cho n gy vn chng? Cc T-kheo bch Pht:

20 21

i chnh, kinh 1254. Con gi nhiu. S. 20. 3. Kula. i chnh, kinh 1255. S. 20. 5. Satti.

Bch Th Tn, khng th c. V con dao chy th kia c li rt bn. Ngi n ng kia khng th dng tay, hay nm tay nh gy vn, m chnh t tay mnh b khn. Cng vy, T-kheo, Sa-mn, B-la-mn tu tp lng t i tt c chng sanh cho n nh trong khong khc vt sa b, nu c qu thn c mun n d tm ch h, th khng th tm c c hi thun tin, m t chng lm thng tn li chnh mnh. Cho nn cc Tkheo, hy hc nh vy, thng thng tu tp lng t cho n nh khong khc vt sa b. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 916. TRO TH22 [345a]Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn dng mng tay ly t, ri hi cc Tkheo: Theo cc ngi th no, t trn mng tay Ta nhiu, hay l t i a nhiu? T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, t trn mng tay rt t, t lm! Cn t i a ny th v lng, v s, khng th so snh c! Pht bo cc T-kheo: Cng vy, chng sanh c th thng tu tp lng t i tt c chng sanh, cho n nh trong khonh khc khy mng tay; chng sanh t nh t trn mng tay. Cn nhng chng sanh thng khng chu tu tp lng t i tt c chng sanh, cho n nh trong khonh khc khy mng tay, s chng sanh nhiu nh t i a. Cho nn, cc Tkheo, hy lun lun tu tp lng t i tt c chng sanh. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

22

i chnh, kinh 1256. S. 20. 2. Nakkhasikha.

KINH 917. CUNG TH23 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht bn ao Di-hu, trong ging ng Trng Cc, ti nc T-x-li. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Tt c hnh v thng, khng thng hng, khng an n, l php bin dch. Ny cc T-kheo, hy thng xuyn qun st tt c cc hnh, tu tp ym ly, khng ham thch, gii thot. By gi, c T-kheo ri ch ngi ng dy, sa li y phc, nh l Pht, qu gi phi st t, chp tay bch Pht: Bch Th Tn, mng sng thay i, hu dit mau chm nh th no? Pht bo T-kheo: Ni th Ta c th, nhng ngi mun hiu th kh. T-kheo bch Pht: Th Tn c th ni th d c chng? Pht bo: C th c. Pht li bo cc T-kheo: C bn ngi, tay cm cung cng, cng lc bn ra c bn phng. C mt ngi theo kp mi tn, chp ly bn mi tn khi chng cha ri. Th no, T-kheo, ngi nh vy l nhanh chng phi khng? T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, nhanh chng. Pht bo T-kheo: Ngi chp nhng mi tn ny tuy c nhanh chng, nhng c a thn Thin t cn nhanh chng hn ngi gp bi. Nhng cn Thin thn H khng li nhanh hn a thn gp bi. T thin vng li nhanh hn Thin thn H khng gp bi. C Nht nguyt Thin t li nhanh hn T thin vng gp bi. C o Nht nguyt thn li nhanh hn Nht nguyt Thin t gp bi. Ny cc T-kheo, s thay i bin hoi ca mng hnh cn nhanh hn o Nht nguyt thn

23

i chnh, kinh 1257. S. 2o. 6. Dhanuggaha.

gp bi. Cho nn, cc T-kheo, hy tinh tn phng tin qun st mng hnh l v thng mau chng nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 918. 24 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Lc uyn, ni ca cc Tin nhn, ti nc Ba-la-ni. By gi, Th tn bo cc T-kheo: Thi qu kh c mt ngi tn l -x-la-ha, 25 ng ta c mt ci trng tn l A-nng-ha,26 c m thanh su xa, vi diu, vang bn mi dm. Trng kia lu nn ch no cng b h. By gi th bt trng ct lt da b nin bt li ht. Tuy c nin bt li, nhng ting trng khng cn m thanh su xa, vi diu na. Sau mt thi gian trng li h mc, da b rt xung ht, ch cn li l ng g. Cng vy, T-kheo tu thn, tu gii, tu tm tu tu. Do tu thn, tu gii, tu tm tu tu nn i vi nhng kinh in chiu sng su xa m Nh Lai ni l kh nhn kh hiu, l khng th suy lng quyt nh ngha vi diu b mt, l ch bit ca bc minh tr, v y s nhn hiu nhanh chng v y ht. Nghe nhng li ni y, v y hoan h, ham thch tu tp c li ch, xut ly. T-kheo i v lai khng tu thn, khng tu gii, khng tu tm, khng tu tu, khi nghe kinh in sng chiu su xa m c Nh Lai ni, vn l tng khng, ty thun php duyn khi, th h khng th tr lin, khng thch n nhn lnh; nghe nhng li ni y th khng hoan h, khng ham thch tu tp. Nhng i vi nhng sch d lun tp nham th gian, vn t bng by, ngn c th tc, th h chuyn tm lnh th; nghe nhng li ni y hoan h, ham thch tp theo, nn khng c li ch xut ly. Ngc li, i vi php yu vn l tng khng, tu thun duyn khi, sng chiu su xa do Nh Lai ni kia, i vi chng th h coi nh mt, ging nh trng h mc kia, ch cn li ng g. Cho nn, ny cc T-kheo, hy sing nng phng tin tu thn, tu gii, tu tm, tu tu; i vi php yu khng tng sng chiu su xa, tu thun duyn khi m Nh Lai
24 25

i chnh, kinh 1258. S. 20. 7. i. -x-la-ha . Pli: Dasraha 26 A-nng-ha . Pli: naka.

ni, s nhn hiu mau v y , nghe nhng li ni y th hoan h ham thch tu tp c li ch xut ly. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 919. THIT HAN27 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Th nh hn st nm vo trong la, n tr thnh cng mt mu vi la, ri c gi trong bng kip-bi. 28 Th no, T-kheo, n chy c nhanh khng? T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, ng vy. Pht bo T-kheo: Ngi ngu si sng nng vo thn xm, sng sm khac y m bt vo thn xm kht thc, khng kho h thn, khng gi cn mn, tm khng ct nim; [345c] khi thy ngi thiu n, m t duy bt chnh, chp vo tng sc kia, khi tm tham dc; dc s thiu t tm mnh, dc s thiu t thn mnh; khi thn tm b thiu t, ngi y x gii, thi tht. Ngi ngu ny s lu di chu nhng iu v li ch, phi ngha. Cho nn, ny T-kheo, hy hc tp nh vy: Kho gi thn mnh, gi gn cc cn mn, ct nim khi vo thn kht thc. Hy hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 920. MIU LY29 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo:

27 28

i chnh, kinh 1259. Kip-bi: bng gn. 29 i chnh, kinh 1269. S. 20. 10 Bira.

Thi qu kh, c mt con mo i kht, gy yu, ang trong hang rnh tm chut. Nu chut ra th n s bt ly m n. Mt hm, chut ra khi hang rong chi, ch mo kia lin vi chp v nut nhanh. Thn chut v nh nn vo bng vn cn sng. Khi vo bng ri, n n ni tng mo. B n ni tng, mo m cung chy lung tung khp ni, t nh trng n g m, khng bit u m dng li, cho n cht. Cng vy, T-kheo, c ngi ngu nng vo lng xm m , sng sm khac y m bt vo t lc kht thc m khng kho h thn, khng gi cc cn, tm khng ct nim, thy cc n nhn, khi t duy bt chnh, chp vo tng sc m pht khi lng tham dc. Khi tham dc pht khi, la dc chy bng, thiu t thn tm n. thn b thiu t, tm dong rui cung phng, khng thch tinh x, khng thch ni rng vng tch mch, khng cn a ngi di gc cy; b tm c bt thin n vo php bn trong m x gii, thi tht. Hng ngi ngu ny thng phi chu kh au lu di, khng c li lc. Cho nn, T-kheo, hy hc nh vy: Kho h thn mnh, gi gn cc cn mn, buc tm chnh nim m vo thn kht thc. Hy phi hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 921. MC X 30 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Th nh ci chy g thng dng lun khng ngh, lu ngy mn dn. Cng vy, T-kheo, Sa-mn, B-la-mn no t trc n nay khng ng bt cc cn, n ung khng bit chng mc, u m cui m khng tinh cn tnh gic, tu tp thin php; nn bit hng ngi ny sut ngy b tn gim, thin php khng tng, s nh ci chy g kia. Ny cc T-kheo, th nh [364a] u-bt-la, bt-m-ma, cu-muu, phn--li mc trong nc, ln ln trong nc, theo nc tng trng. Cng vy, Sa-mn, B-la-mn no kho ng bt cc cn mn, n ung bit chng mc; u m cui m tinh cn tnh gic, th cng c thin php ngy m tng trng. Hy hc nh vy.
30

i chnh, kinh 1261.

Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 922. D H31 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, vo cui m, Th Tn nghe ting chn hoang. Qua sng hm sau, Th Tn tri ch ngi, ngi trc i chng, hi cc Tkheo: Lc cui m, cc ngi c nghe ting chn hoang khng? Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, c nghe. Pht bo cc T-kheo: C mt ngi ngu si t ngh nh vy: Nay ta th thn c hnh tng nh vy, ni ting ni nh vy. Ngi ngu si ny mun tm n ch th sinh tng t nh vy, c g m khng c! Cho nn, T-kheo, cc ngi phi tinh cn phng tin, mong cu on tn cc hu, ng to phng tin cho cc hu tng trng. Hy hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 923. PHN TH32 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, Th Tn bo cc T-kheo: Ta khng tn thn th hu thn33 d ch mt cht t, hung na l th nhiu. V sao? Th hu l kh. Th nh phn tiu d t cng hi thi, hung chi l nhiu. Cng vy cc hu d t cho n st-na Ta cng khng tn thn, hung chi li nhiu. V sao? Hu l kh. Cho
31

i chnh, kinh 1262. S. 20. 11. Siglaka. i chnh, kinh 1263. S. 17. 5. Pihika. 33 Hu thn ; c thn? C th c s nhm ln trong bn Hn. Cf. Pli, S. 17. 5: druo lbhasakkrasiloko kauko, li c, tn knh, danh d, tht l ng s, kch lit. Bn Hn c l tanu: thn th, thay v drua: d s?
32

nn, T-kheo, hy hc nh vy: Hy on tr cc hu, ch cho hu tng trng. Hy hc nh vy. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 924. D H34 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, sau na m Th Tn nghe ting chn hoang. Qua sng hm sau, Th Tn tri ch ngi, ngi trc i chng, hi cc T-kheo: Lc cui m, cc ngi c nghe ting chn hoang khng? T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, c nghe. [346b] Pht bo T-kheo: Con chn hoang kia b khn v gh l nn n phi ku. Nu c ngi no v con chn hoang kia m cha tr gh l cho n, chn hoang t s bit n v bo n. Nay c mt k ngu si khng c bit nh n v bo n. Cho nn, ny cc T-kheo, hy hc nh vy: Bit n v bo n. Mt cht n nh cn khng qun bo p, hung chi l n ln. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.35

34 35

i chnh, kinh 1264. S. 17. 8. Sigla. Bn Hn, n y ht quyn 47, a hai kinh cui: 1265, 1266, vo Tng ng bnh (Tng VI. Tp nhn. 4. Tng ng bnh).

28. TNG NG BNH1 KINH 925. BT-CA-L2 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, c Tn gi Bt-ca-l 3 ti tinh x Kim-s 4 trong thnh Vng X, b khn kh v bnh, c Tn gi Ph-ln-ni chm sc cng dng. Lc Bt-ca-l ni vi Ph-ln-ni: Thy c th n ch Th Tn, v ti ci u l st chn Th tn, tha hi Th Tn c t bnh, t no, i c nh nhng, thun li, tr an lc chng? V bch vi Th Tn: Bt-l-ca tinh x Kim-s b khn nng v bnh ngt, ang nm lit ging, mun gp Th Tn nhng khn kh v bnh, kh lc st km, khng t n c. Ci xin Th Tn v lng thng xt m n tinh x Kim-s ny. Ph-ln-ni nhn li Bt-ca-l, i n ch Th Tn, ci u l st chn, ri ng qua mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, Tn gi Bt-ca-l ci u nh l st chn Th Tn, tha hi Th Tn c t bnh, t no, i c nh nhng, thun li, tr an lc chng? Th Tn p: Mong cho c an lc. Tn gi Ph-ln-ni li tha: Bch Th Tn, Tn gi Bt-ca-l tinh x Kim-s au nng nm lit ging, mun gp Th Tn nhng sc yu khng th t i n ch Th Tn c. Lnh thay! Ci xin Th Tn thng xt, thnh Th Tn n tinh x Kim-s.

Tng ng bnh, gm cc kinh i chnh, kinh 1023-1038 (na u quyn 37) v kinh 1265-1266 ( cui quyn 47). Quc dch, quyn 31, Tng vi. Tm chng, 3. Tng ng Bnh. n Thun, Tng vii. Nh lai, 50. Tng ng Bnh 2 i chnh, kinh 1265. S. 22. 87. Vakkali. 3 Bt-ca-l . Pli: Vakkali. 4 Kim s tinh x . Nn hiu l trong nh mt ngi th kim hon. V hnh nh khng c tinh x no nh vy ti Vng X. Cf. Pli ibid.: kumbhakraivase, trong nh mt ngi th gm.

Th Tn im lng nhn li. Tn gi Ph-ln-ni bit Th Tn nhn li, lin nh l lui ra. Vo bui chiu sau t thin tinh gic, Th Tn n tinh x Kim-s, vo phng Tn gi Bt-ca-l. Tn gi Bt-ca-l t xa trng thy Pht lin mun gng dy. Pht bo Bt-ca-l: Thi, ch c ngi dy. Th Tn ngi xung ging khc, ni vi Bt-ca-l: Tm ngi c th chu ni ci kh ca bnh ny khng? Thn ngi b tt bnh tng hay gim? Bt-ca-l bch Pht: Ni y nh kinh T-kheo Xoa-ma trc. 5 Bch Th Tn, thn con au kh qu chu khng ni, mun tm dao t st, khng thch sng kh. Pht ni vi [364c] Bt-ca-l:6 Nay Ta hi ngi, tu m tr li Ta. Th no Bt-ca-l, sc l thng chng, hay l phi thng chng? Bt-ca-l p: Bch Th Tn, v thng. Li hi: V thng l kh chng? p: Bch Th Tn, l kh. Li hi: Ny Bt-ca-l, nu v thng, l kh, th l php bin dch, i vi chng h c ng ham mun chng?

Xem kinh 105 (i chnh, 103). Bn Hn nhy st mt on. Cf. Pli, ibid.: Pht ni vi Vakkali: ala, vakkali, ki te imin ptikyena dihena? yo kho, vakkali, dhamma passati so ma passati; yo ma passati so dhamma passati, Thi ri, ny Vakkali, ch g cho ngi m thy ci thn hi thi ny? Ai thy php, ngi thy Ta. Ai thy Ta, ngi thy php.
6

Bt-ca-l bch Pht: Bch Th Tn, khng ng. Th, tng, hnh, thc cng ni nh vy. Pht bo Bt-ca-l: Nu i vi thn kia m khng c tham, khng c dc, th mng chung an lnh, i sau7 cng an lnh. By gi Th Tn v Bt-ca-l ni nhiu php. Sau khi khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h xong, Th Tn ri ch ngi ng dy ra v. Ngay m hm y, Tn gi bt-ca-l t duy v gii thot, mun cm ao t st, khng thch sng lu na. By gi vo cui m, c hai v tri thn hnh rt oan chnh, n ch Th Tn, ci u l st chn, ng lui qua mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, Tn gi Bt-ca-l b khn kh v bnh, t duy v gii thot, mun cm dao t st, khng thch sng lu. V tri th hai tha: Tn gi Bt-ca-l kia s c gii thot vi thin gii thot8. Tha nhng li ny xong c hai ci u l st chn Pht, ri bin mt. Sau khi m qua, vo lc sng sm, Th Tn tri to ngi kit-gi trc i chng, ni vi cc t-kheo: m qua c hai Thin t hnh th oan chnh, n ch Ta, ci u nh l, ri ng qua mt bn tha: Tn gi Bt-ca-l tinh x Kims b khn kh v tt, nn t duy v gii thot, mun cm dao t st, khng thch sng lu. V Tri th hai tha: Tn gi bt-ca-l s c gii thot vi thin gii thot. Tha nhng li ny xong, ci u lm l ri bin mt. By gi Th Tn bo mt T-kheo:

Nguyn Hn: hu th. Hn dch c th nhm. s on tn tham dc y ch cho A-lahn, khng cn ti sanh i sau na. Xem thm on kt ca Bt-ca-l s r. 8 Thin gii thot; Pli: suvimutto. S gii, v y s gii thot sau khi gii thot vi s gii thot ca qu v A-la-hn.

Ngi hy n ch T-kheo Bt-ca-l ni vi Bt-ca-l rng, m qua c hai v tri n ch Ta ci u nh l, ri ng lui qua mt bn tha Ta rng: Tn gi Bt-ca-l b khn nng v bnh tt, nn t duy n s gii thot, mun cm dao t st, khng thch sng lu na.V Tri th hai tha: Tn gi bt-ca-l s c gii thot vi thin gii thot. Tha nhng li ny xong c hai lin bin mt. l nhng li ca ch Thin, Nh Lai cng ni li vi ngi l, ngi i vi thn ny m khng khi tham dc, th mng chung an lnh, i sau cng s an lnh. By gi, T-kheo kia vng li Th Tn, ri n phng Bt-ca-l, tinh x Kim-s. [347a] Lc y Bt-ca-l ni vi ngi nui bnh rng: Cc v hy mang ging dy ti v khing gim thn ti ra t ngoi cng tinh x. Ti mun cm dao t st, khng thch sng lu. Lc c nhiu T-kheo ra khi phng ang i kinh hnh ni t trng. V T-kheo vng lnh Pht n ch cc T-kheo, hi cc Tkheo rng: Tha ch Tn gi, T-kheo Bt-ca-l ch no? Cc T-kheo p: T-kheo Bt-ca-l bo nhng ngi nui bnh khing ging dy a ra ngoi tinh x. Thy y mun cm ao t st, khng thch sng lu. V T-kheo c Pht sai, lin n ch Bt-ca-l. T-kheo Bt-ca-l t xa trng thy T-kheo c sai n, ni vi nhng ngi nui bnh: H ging dy xung t. T-kheo kia ang v v n y. Hnh nh c Th Thn sai n. Nhng ngi nui bnh lin h ging dy t xung t. Lc y, Tkheo c sai kia ni vi Bt-ca-l: Th Tn c li dy, v cc v Thin t cng c li ni. By gi, Bt-ca-l ni vi nhng ngi nui bnh: ti xung t. Ti khng th trn ging m nhn lnh li dy Th Tn, v nhng li ni ca ch Thin. Nhng ngi nui bnh lin Bt-ca-l xung t. Khi y, Bt-ca-l ni: Thy c th truyn li li dy ca Th Tn v ch Thin

T-kheo s gi ni: Bt-ca-l, bo thy: m qua c hai v Thin t n ni vi Ta l T-kheo Bt-ca-l b khn nng v bnh tt nn t duy n gii thot, mun cm dao t st, khng mun sng lu. V tri th hai th tha: T-kheo Bt-ca-l s c gii thot vi thin gii thot. Ni nhng li ny xong c hai lin bin mt. Th Tn cng k thuyt, thy s mng chung an lnh, i sau9 cng an lnh. Bt-ca-l tha: Tn gi, bit r iu cn bit, thy r iu cn thy. Hai v thin kia cng bit r iu cn bit, thy r iu cn thy. Nhng hm nay, ti i vi sc thn, n l v thng, quyt nh khng cn nghi ng; v thng l kh, quyt nh khng cn nghi ng; v thng, kh l php bin dch, i vi chng khng cn tham dc, quyt nh khng cn nghi ng. i vi th, tng, hnh, thc cng li nh vy. Nhng hm nay ti b kh au v bnh tt nn vn cn ty thuc vo thn, mum dng dao t st, khng thch sng lu. Ni ri lin cm dao t st.10 V T-kheo s gi cng dng thi th Bt-ca-l xong, tr v ch Pht, ci u l st chn, ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, con em li dy ca Th Tn truyn li cho Tn gi Bt-ca-l. Tn gi ni rng: bit r iu cn bit, [347b] thy r iu cn thy. Hai v thin kia cng bit r iu cn bit, thy r iu cn thy ni y cho n cm dao t st.

Hu th. Hn dch c l nhm. y Pht th k Bt-ca-l s c qu A-la-hn trc khi cht, nn khng c s ti sinh i sau. Pli, ibid., T kheo truyn li li Pht: m bhyi, vakkali, m bhyi, vakkali, appaka te maraa bhavissati, appik klakiriy ti, Ch s Vakkali. Ngi s cht an lnh. S mng chung an lnh. 10 Cf. Cu-x 25 (tr. 130b11): Kiu--ca , thuc trng hp A-la-hn thi i gii thot, do n cn nn nhiu ln thi tht, bn cm dao t st. Ngay trc khi cht, c qu A-la-hn, tc th nhp nit-bn. Xem thm, T-b-sa 62 (tr. 320b9). Xem thm kinh i chnh 1091.

By gi Th Tn bo cc T-kheo cng Ngi i n tinh x Kim-s, ch thi th ca Bt-ca-l; thy thi th Bt-ca-l c m mu chp chn.11 Thy th ri, Th Tn lin bo cc T-kheo: Cc ngi c thy khong t quanh thi th Bt-ca-l c m mu chp chn khng? Cc t-kheo bch Pht: Bch Th Tn, thy. Pht li bo cc T-kheo: Cc ngi c thy mt bng m i vng quanh thi th Bt-ca-l khng? Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, thy. Pht bo cc T-kheo: l hnh nh ca c ma i quanh tm thc thn ca thin nam Bt-ca-l s sinh v ch no? Pht li bo cc T-kheo: Thin nam t Bt-ca-l sau khi dng dao t st, thc thn khng tr vo u c.12 By gi, Th Tn ni th k nht cho Bt-ca-l.13 Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 926. XIN-14 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi, c Tn gi Xin-15 trong rng Ho y Am-la, ti t lc Na-la, b nguy khn v tt bnh. Khi y Tn gi X-li-pht nghe Tn
11

Hn: vin ly chi sc , mt m mu xa vi. Pli: dhmyitta, m khi m. 12 Pli: appatihitena viena vakkali kulaputto parinibbuto, Vakkali nhp nit bn vi thc v tr. 13 Xc nhn Bt-ca-l c qu A-la-hn ngay trc khi cht. 14 i chnh, kinh 1266. S. 35. 87. Channa. 15 Xin- .

gi Xin- trong rng Ho y Am-la, ti t lc Na-la, ang b nguy khn v bnh tt, bn ni vi Tn gi Ma-ha Cu-hy-la: Tn gi bit khng? T-kheo Xin- trong rng Ho y Am-la, ti t lc Na-la, ang b nguy khn v bnh tt. Chng ta hy cng n thm. Ma-ha cu-hy-la im lng nhn li. Ri Tn gi X-li-pht cng Tn gi Ma-ha Cu-hi-la i n phng Tn gi Xin-, trong rng Ho y Am-la ti t lc Na-la. Tn gi Xin- t xa trng thy Tn gi Xli-pht, Tn gi Ma-ha Cu-hi-la, mun ngi dy khi ging. Tn gi X-li-pht bo Tn gi Xin-: Thy ch ngi dy. Tn gi X-li-pht, Tn gi Ma-ha Cu-hi-la ngi xung ni ging khc, hi Tn gi Xin-: Th no Tn gi Xin-? C kham ni s au n khng? Bnh tng hay gim? Ni y nh kinh Xoa-ma trc.16 Tn gi Xin- tha: Hin ti thn bnh ca ti qu au n, kh kham nhn c. Bnh tip tc cng tng ch khng gim, ch mun cm dao t st, khng thch sng kh. Tn gi [347c] X-li-pht ni: Tn gi Xin-a, thy hy n lc, ch c t hi mnh. Nu thy cn sng, ti s ti lui chu ton cho thy. Nu thy c thiu g, ti s cung cp cho thy thuc thang ng php. Nu thy khng c ngi nui bnh, ti s chm sc thy, lm cho thy va , chng phi khng va . Xin- tha: Ti c cc gia ch, cc B-la-mn trong thn Na-la n chm sc v cng dng y phc, chn nm, n thc ung, ngo c, thuc thang, khng thiu th g. Ti cng c t tu phm hnh, nui bnh va chng phi khng va . Nhng ti b kh au bc bch v tt bnh, nn thn kh chu ng c ni, ch mun t st, khng thch sng kh. X-li-pht ni:
16

Xem kinh 105 (i chnh 103).

By gi, ti hi thy, c tu tr li ti. Mt, nhn thc cng sc, chng l ng, khc ng, hay trong nhau? Xin- p: Tha Tn gi X-li-pht, khng vy. Li hi Xin-: Tai, mi, li, thn, , thc cng php, chng l ng, khc ng, hay trong nhau? Xin- p: Tha Tn gi X-li-pht, khng vy. Li hi Xin-: i vi mt, nhn thc v sc, thy thy chng th no, phn bit chng th no, bit chng th no, m bo rng mt, nhn thc, v sc khng phi ng, khng khc ng, khng trong nhau? Xin- p: i vi mt, nhn thc, v sc ti thy chng dit tn, v v bit chng dit tn, nn nhn thy mt, nhn thc, v sc khng phi ng, khng khc ng, khng trong nhau. Li hi Xin-: i vi tai, mi, li, thn, , thc cng php, thy thy chng th no, bit chng th no, m i vi , thc cng php thy khng phi ng, khng khc ng, khng trong nhau? Xi- p: Tha Tn gi X-li-pht, i vi , thc cng php ti thy dit tn t, v v bit dit tn nn i vi , thc cng php, ti nhn thy khng phi ng, khng khc ng, khng trong nhau. Tn gi X-lipht, nhng hin nay thn ti au kh, khng th chu ni, mun dng dao t st, khng mun sng kh. By gi, Tn gi Cu-hy-la ni Tn gi Xin-: Hin ti thy ang theo tu tp chnh nim, nh nhng li Pht dy: C s th b dao ng; b dao ng th c th hng; c th hng th khng tnh ch; khng tnh ch th qua li cc ci; qua li cc ci th c sinh t v lai; c sinh t v lai th c sinh dit v lai; c sinh dit v lai th s c sinh, gi, bnh, cht, u, bi, no, kh, khi ln thun kh tp khi nh vy. [348a] Nh nhng li Pht dy:

Khng s y th khng dao ng; khng dao ng th khng c th hng; khng c th hng th c tnh ch; c tnh ch th khng qua li cc ng; khng qua li cc ng th khng c sinh t v lai; khng c sinh t v lai th khng c sinh, gi, bnh, cht, u, bi, no, kh, thun i khi kh dit nh vy. Xin- tha: Tn gi Ma-ha Cu-hy-la, ti phng s Th Tn nay xong, tu thun Thin Th nay hon tt, va chng phi khng va . Nhng vic cn lm ca t nay ti lm xong. Nu c t no khc mun phng s i s, th cng nn nh vy m phng s i s, va chng phi khng va . Nhng by gi, thn ti au kh, khng th chu ni, ch mun dng dao t st, khng mun sng kh. Sau , Tn gi Xin- dng dao t st ngay trong rng Ho y Am-la thn Na-la. Tn gi X-li-pht sau khi cng dng x li Tn gi Xin- xong, i n ch Pht, ci u l st chn, ng lui qua mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, Tn gi Xin- trong rng Ho y Am-la, ti thn Na-la, dng dao t st. Th no, bch Th Tn, Tn gi Xin- kia s n ng no? Th sinh th no? i sau ra sao? Pht bo Tn gi X-li-pht: Ngi kia chng t k thuyt rng: Tha Tn gi Ma-ha Cu-hyla, ti phng s Th Tn nay xong, tu thun Thin th nay hon tt, rt l va chng phi khng va . Nu c ngi no khc phng s i s, th cng nn lm nh vy, va chng phi khng va ? Tn gi X-li-pht li hi Th Tn: Tn gi Xin- kia, trc thn B-la-mn Trn-trn-ni, c nh cng dng, c nh thn hu, c nh kho an i. Pht bo Tn gi X-li-pht: Nh vy, X-li-pht, thin nam t no chnh tr, chnh thin gii thot, th c nh cng dng, c nh thn hu, c nh kho an i. Ny X-li-pht, Ta khng ni h c li lm ln. 17 Nu c ngi no b thn ny ri li tip tc thn khc, Ta mi ni ngi c li lm ln.
17

Khng khin trch h khin cho Xin- phi i n ch t st.

Nu c ngi no b thn ny ri, khng cn thn no khc tip ni, Ta khng ni ngi khng c li lm ln. Khng c li lm ln g, khi Xin- dng dao t st thn Na-la trong rng Am-la. Nh vy, Th Tn kia ni th k nht choTn gi Xin-.18 Pht ni kinh ny xong, Tn gi X-li-pht hoan h lm l ra v. KINH 927. PH-CU-NA19 [266c9] Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Tn gi Ph-cu-na 20 ang ti ging ng Lc T mu trong vn pha ng, b bnh nguy khn. Tn gi A-nan n ch Pht, nh l st chn Pht, ri ng lui qua mt bn bch Pht: Bch Th Tn, Tn gi Ph-cu-na ging ng Lc T Mu trong vn pha ng b bnh nguy khn. Bnh ca T kheo nh vy c th cht. Lnh thay, Th Tn! Ci xin Th Tn v thng xt m n ging ng Lc T mu, vn pha ng ch Tn gi Ph-cu-na. Th Tn im lng nhn li. Chiu hm sau khi t thin tnh dy, Th Tn n ging ng Lc T Mu, vn pha ng, vo phng Tn gi Ph-cu-na, tri ta m ngi, ri thuyt php cho Tn gi Phcu-na dy d, soi sng, lm cho hoan h, sau ri ch ngi ng dy ra v. Sau khi Th Tn i khng lu Tn gi Ph-cu-na mng chung. Lc mng chung cc cn vui ti, gng mt thanh tnh, sc da ti sng. Tn gi A-nan sau khi cng dng x-li Tn gi Ph-cu-na xong, v ch Pht, nh l st chn Pht, ri ng qua mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, sau khi Th Tn n thm, khng lu sau Tn gi Ph-cu-na mng chung. Lc Tn gi ny sp qua i, cc cn vui ti, sc da thanh tnh, nhun nh sng ti. Bch Th Tn, khng bit Tn gi y s sinh v u, th sinh th no, i sau ra sao? Pht bo A-nan:
18 19

Xc nhn Xin- c qu A-la-hn ngay trc khi cht. i chnh, quyn 37, kinh 1023. Pli, A. 6.56. Phagguna. 20 Ph-cu-na . Pli: Phagguna.

Nu c T kheo no [267a] trc khi cha bnh, cha on nm h phn kt; khi bnh pht khi, thn th au n, tm khng iu ho, mng sng suy mn, nhng c nghe ch dy, nhc nh, ni nhiu php. Khi c nghe php xong, on nm h phn kt. A-nan, l phc li c c t s ch dy, nhc nh ca . Li na, A-nan, nu c T kheo no, trc khi cha bnh, cha on nm h phn kt. Sau bnh pht khi, thn th au n, mng sng suy mn dn, khng nh c nghe i s ch dy, nhc nh, ni php, nhng gp c cc v ng phm hnh i c a vn ch dy, nhc nh, thuyt php. Khi c nghe php xong, on nm h phn kt. A-nan, gi l c phc li t s ch dy, nhc nh, nghe php. Li na, A-nan, T kheo trc khi cha bnh cha on nm h phn kt,... cho n mng sng suy mn, khng c nghe i s ch dy, nhc nh, thuyt php; li cng khng nghe cc v ng phm hnh i c a vn ch dy, nhc nh, thuyt php. Nhng vi php trc kia lnh th, mt mnh ni vng lng t duy, qun st, on c nm h phn kt. A-nan, gi l c phc li t s t duy, qun st php nghe t trc. Li na, A-nan,T kheo trc khi cha bnh on nm h phn kt, nhng cha c i tn gii thot v thng,21 tm khng hon ton gii thot khi cc lu. Sau tuy mc bnh, thn b kh au, mng sng suy mn, nhng nghe c Pht ch dy, nhc nh, thuyt php, c i tn gii thot v thng, chng khi cc lu, ly dc gii thot. A-nan, gi l c phc li t s thuyt php ca i s. Li na, A-nan, T kheo trc khi cha bnh on nm h phn kt, nhng cha c i tn gii thot v thng, cha ly dc, gii thot khi cc lu. Sau bit thn khi bnh, chu kh au v cng. Tuy chng c i s ch dy, nhc nh, thuyt php, nhng li c cc v ng phm hnh i c a vn khc ch dy, nhc nh, thuyt php, c i tn gii thot v thng, chng khi cc lu, ly dc, gii thot. A-nan, gi l c phc ln t s ch dy, nhc nh, thuyt php.

21

V thng i tn gii thot . Bn Pli: anuttare upadhisakhaye (citta vimutta), (tm gii thot) trong s on tn hu d y ti thng.

Li na, A-nan, T kheo trc khi cha b bnh, on nm h phn kt, nhng cha c i tn gii thot v thng, khng ly dc, gii thot khi cc lu. Sau thn bnh khi, sinh kh au v cng. Tuy khng c Pht ch dy, nhc nh, thuyt php, cng khng c cc v i c a vn khc ch dy, nhc nh, ni php; nhng i vi php c nghe, ch vng lng t duy, t lng, qun st, c i tn gii thot v thng, khng khi cc lu, ly dc, gii thot. A-nan, gi l c phc li t s t duy nhng g c nghe t gio php.22 Duyn g cc cn T kheo Ph-cu-na khng c vui ti, tng mo thanh tnh, da d nhun ti? [267b] T kheo Ph-cu-na trc cha b bnh, cha on nm h phn kt. T kheo ny t thn c nghe t s ch dy, nhc nh, thuyt php ca i s, on nm h phn kt. Th Tn k thuyt Tn gi Ph-cu-na c qu A-na-hm. Pht ni kinh ny xong. Tn gi A-nan sau khi nghe nhng li Pht dy, hoan h, ty h, nh l ri lui. KINH 928. A-THP-BA-TH23 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Tn gi A-thp-ba-th24 ging ng Lc T Mu ti vn pha ng, thn b bnh nng, v cng au kh. Tn gi Ph-ln-na l v chm sc, phc dch. Ni y nh kinh Bt-ca-l trc.25 l, ba th... cho n cng tng khng gim. Pht bo A-thp-ba-th: Ngi ch hi tic.26 A-thp-ba-th bch Pht:
22

Pli: aya chaho nisaso, y l li ch th su. i chnh, kinh 1024. Pli, S. 22. 88. Assaji. 24 A-thp-ba-th . Pli: Assaji. 25 Xem kinh i chnh 1265 sau. Nhng trong kinh khng ni n ba th. Xem kinh 105 (i chnh 103). 26 Hn: bin hi . Pli: kacci te assaji na kici kukkcca na koci vippaisro ti, Ngi khng c iu g hi tic, phn vn chng?
23

Bch Th Tn, tht s con c iu hi tic Pht bo A-thp-ba-th: Ngi c ph gii khng? A-thp-ba-th bch Pht: Bch Th Tn, con khng ph gii. Pht bo A-thp-ba-th: Ngi khng ph gii, sao hi tic? A-thp-ba-th bch Pht: Bch Th Tn, trc khi con cha bnh, con tu tp nhiu, chng nhp tnh lc ca thn an ch, 27 tu tp tam-mui nhiu. Cn hm nay, con li khng nhp tam-mui kia c. Con t suy ngh, khng l tam-mui ny thi tht chng? Pht bo A-thp-ba-th: Nay Ta hi ngi, ty tr li Ta. Ny A-thp-ba-th, ngi c thy sc tc l ng, khc ng, hoc trong nhau chng? A-thp-ba-th bch Pht: Bch Th tn, khng. Li hi: Ngi c thy th, tng, hnh, thc l ng, khc ng, hoc trong nhau chng? A-thp-ba-th bch Pht: Bch Th Tn, khng. Pht bo A-th-ba-th: Ngi khng thy sc l ng, khc ng, hoc trong nhau; khng thy th, tng, hnh, thc l ng, khc ng, hoc trong nhau, vy v sao li hi tic? A-thp-ba-th bch Pht: Bch Th Tn, v khng chnh t duy. Pht bo A-thp-ba-th:

27

Hn: thn tc lc chnh th . Pli: passambhetv kyasakhre: lm cho thn hnh m du (an ch).

Nu Sa-mn, B-la-mn no m tam-mui kin c, tam-mui bnh ng, nhng khng nhp c tam-mui kia, th khng nn c ngh rng mnh thi tht i vi tam-mui. Thnh t khng thy sc l ng, khc ng, hoc trong nhau; khng thy th, tng, hnh, thc l ng, khc ng, hoc trong nhau; m ch nn gic tri nh vy, th tham dc hon ton sch ht khng cn; sn nhu, ngu si ht hn khng cn. Khi tt c lu tn tr, v lu tm gii thot, ngay trong hin ti t tri tc chng, t bit rng [267c] Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm xong, khng cn ti sinh i sau na. Khi nghe Pht thuyt php ny, Tn gi A-thp-ba-th khng khi cc lu, tm c gii thot, hian h, phn khi. Do tm c hoan h, phn khi nn thn bnh lin dt tr. Pht ni kinh ny lm cho Tn gi A-thp-ba-th hoan h, ty h, ri ri ch ngi ng dy, ra v. Kinh Sai-ma-ca.28 Nh ni v ng th un. KINH 929. TT BNH (1)29 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c T kheo tui tr mi hc, xut gia trong Php Lut ny cha c lu, t ngi thn quen, mt mnh lm l khch, khng c ngi cung cp, ang tr trong phng khch Tng ngoi ra mt t lc, bnh au nguy khn. By gi c nhiu T kheo n ch Pht, nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th Tn, c mt T kheo tui tr, mi hc... cho n bnh au nguy khn ang trong phng khch Tng ngoi bin mt t lc. C T kheo bnh sng t cht nhiu nh vy. Lnh thay! Ci xin Th Tn v thng xt m n tr x ny!

28

Kinh Sai-ma-ca . Xem kinh 105 (ai chnh 103) kinh Sai-ma, Tng I. Ng un. 1. Tng ng Nam un. n Thun Hi bin, kinh 13362, 50. Tng ng Bnh. Co tn kinh, nhng khng c ni dung. 29 i chnh, kinh 1025. Pli, S.35.74. Gilna.

Th Tn im lng nhn li. Bui chiu, sau khi t thin tnh dy, Th Tn n tr x y. T kheo bnh t xa trng thy Th Tn, vn ging mun dy. Pht bo T kheo: Hy nm ngh, ch dy! Th no, T kheo? C th chu ng c kh au khng? Chi tit nh kinh Sai-ma-ca trc ni.30 Ba th nh vy... cho n bnh kh ch tng khng gim. Pht ni vi T kheo bnh: By gi Ta hi ngi. Hy ty tr li Ta. Ngi khng c g hi tic chng?31 T kheo bnh bch Pht: Bch Th Tn, tht s con c iu hi tic. Pht bo T kheo bnh: Ngi khng phm gii chng? T kheo bnh bch Pht: Bch Th Tn! Tht s, con khng phm gii. Pht bo T kheo bnh: Nu ngi khng phm gii, ngi c iu g m li hi tic? T kheo bnh bch Pht: Con tui tr xut gia cha bao lu, i vi php thng nhn, v tri kin thng diu cha c s c. Con t ngh, lc mng chung, bit ti sinh ni u? V vy con sinh ra hi tic. Pht bo T kheo: Nay Ta hi ngi. Hy ty tr li Ta. Th no, T kheo? V c mt nn c nhn thc phi khng? T kheo bnh bch: Bch Th Tn, ng vy. Li hi: T kheo, ngi th no? V c nhn thc nn c nhn xc. Do nhn xc lm nhn lm duyn sinh ra cm th hoc kh, hoc lc, hoc khng kh khng lc bn trong phi khng?
30 31

Xem kinh 105 (i chnh 103). Xem cht. kinh 1024 trn.

[268a]T kheo bch Pht: Bch Th Tn, ng vy. i vi nh, t, thit, thn, cng ni nh vy. Th no, T kheo? Nu khng c mt th khng c nhn thc phi khng? T kheo bch Pht: Bch Th Tn, ng vy. Li hi: T kheo, nu khng c nhn thc th khng c nhn xc phi khng? Nu khng c nhn xc th khng c nhn xc lm nhn lm duyn sinh cm th hoc kh, hoc lc, hoc khng kh khng lc bn trong, phi khng? T kheo bch Pht: Bch Th Tn, ng vy. i vi nh, t, thit, thn, cng ni nh vy. Cho nn, T kheo, hy kho t duy php nh vy, th lc mng chung c an lnh, i sau cng an lanh. Th Tn sau khi ni php cho T kheo bnh, ch dy, soi sng, lm cho hoan h, ri ri ch ngi ng dy ra i. Sau khi Th Tn i ri, khng lu T kheo mng chung. Khi sp mng chung, cc cn ngi vui ti, tng mo thanh tnh, sc da ti sng. Lc y, nhiu T kheo i n ch Pht, nh l st chn, ri ngi xung mt bn, bch Pht: T kheo tr tui kia b bnh nguy khn. Nay Tn gi mng chung. Khi v ny sp qua i, cc cn vui ti, tng mo thanh tnh, sc da ti sng. Th no, bch Th Tn, T kheo ny s sinh v ni no? Th sinh ra sao? i sau th no? Pht bo cc T kheo: T kheo kia qua i kia tht s nh vy. 32 Nghe Ta ni php hiu bit r rng, ni php khng cn s hi33 m t c Bt-nit-bn. Cc ngi hy nn lo vic x-li.
32 33

bn:Chn bo vt . TNM: chn tht vt. V y; y nn hiu l t tin, khng do d.

By gi, Th Tn th k cho T kheo ny l bc nht.34 Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 930. TT BNH (2)35 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. Ni nh trn ch c s sai bit l: Hy lng nghe v suy ngh k, Ta s v cc ngi m ni. Nu T kheo no ngh nh vy: Ta trong thn c thc ny v trong tt c tng ca cnh gii bn ngoi khng thy c ng, ng s, ng mn kt s, tm gii thot, tu gii thot, ngay trong hin ti t bit tc chng, thnh tu v an tr. 36 () [268b] gi l T kheo on i dc, chuyn cc kt, chn chnh37 hin qun mn cu cnh thot kh. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 931. T KHEO BNH38 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. Ni nh trn, ch c mt vi sai bit l:... cho n Pht ni vi T kheo bnh: Ngi khng phm gii phi khng? T kheo bch Pht:

Th nht k .; y ch s xc nhn chng qu A-la-hn. i chnh, kinh 1026. Pli, S. 35. 75. Gilna. 36 Nguyn trong bn Hn, vn lp li, trng lp nhiu ln. V khng thy c khc bit g trong cc on trng lp , ng l ngi chp c s nhm ln. y lc b. 37 Trong bn chp l ch . Sa li l chnh . Cf. M. i. 12: acchecchi taha, vivattayi sayojana, samm mnbhisamay antamaksi dukkhass, ct t i, hy dit kt s, chn chnh hin qun mn, on tn kh bin. S gii: trong A-lahn o (arahattamaggo), do s hnh m qun chiu mn ri do kin m on tr mn, tc l kin hin qun (dassnbhisamay) v on hin qun (pahnbhisamay) i vi mn (mna). 38 i chnh, kinh 1027.
35

34

Bch Th Tn, con khng phi v th tr tnh gii m ch Th Tn tu phm hnh. Pht bo T kheo: Ngi v nhng php g m ch Ta tu phm hnh? T kheo bch Pht: V ly tham dc nn con ch Th Tn tu phm hnh. V ly sn nhu, ngu si nn con ch Th Tn tu phm hnh. Pht bo T kheo: ng vy! ng vy! Ngi nn tht s v v ly tham dc nn ch Ta tu phm hnh. V ly sn nhu, ngu si nn ch Ta tu phm hnh. Ny T kheo, v bi tham dc qun cht nn khng th ly dc c. V b v minh qun cht nn tu khng thanh tnh. Cho nn, T kheo! ni dc m ly dc, tm gii thot. Do ly v minh nn tu gii thot. T kheo ni m dc ly dc, t thn tc chng tm gii thot. Do ly v minh nn tu gii thot. gi l T kheo on cc i dc, chuyn kt phc, chn chnh hin qun mn, cu cnh bin t kh. Cho nn, T kheo, i vi php ny phi kho t duy. Ni y nh trn... cho n th k bc nht. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 932. TT BNH (3)39 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi c nhiu T kheo cng t tp ging ng Gi-l-l.40 Lc c nhiu T kheo bnh. Bui chiu Th Tn sau khi t thin tnh tnh gic, n ging ng Gi-l-l, tri ta ngi trc i chng. [268c] Sau khi an ta, Pht ni vi cc T kheo:

39 40

i chnh, kinh 1028. Pli, S. 36. 7. Gelaa. Gi-l-l ging ng . Pli: Gilnasl, bnh x.

Hy chnh nim, chnh tr i thi. 41 l gio hun ca Ta. 42 Ny cc T kheo, th no l chnh nim? T kheo sng qun nim thn trn thn, tinh cn, chnh nim, chnh tr, iu phc tham u th gian; sng qun nim ngoi thn trn thn, sng qun nim ni ngoi thn trn thn; ni th, ngoi th, ni ngoi th; ni tm, ngoi tm, ni ngoi tm; sng qun nim ni php, ngoi php, ni ngoi php, phng tin tinh cn, chnh nim, chnh tr, iu phc tham u th gian. gi l T kheo c nim chnh. Th no l chnh tr? T kheo hoc ti hoc lui an tr chnh tr; nhn trng, qun st, co, dui, ci, ngc, nm cm y bt, i, ng, ngi, nm, ng, thc... cho n nm mi, su mi ngi ni nng hay im lng u y theo hnh chnh tr. T kheo, gi l chnh tr. Cng th, T kheo an tr chnh nim, chnh tr, c th khi cm th lc, c nhn duyn ch khng phi khng nhn duyn. Th no l nhn duyn? Duyn vo thn khi suy ngh: Thn ny ca ta l v thng, hu vi, tm nhn duyn sinh. Cm th lc cng v thng, hu vi, tm nhn duyn sinh. Qun st thn v cm th lc, qun st v thng, qun st sinh dit, qun st ly dc, qun st dit tn, qun st x. V y qun st thn cng vi cm th lc l v thng... cho n x. Nu ni thn v cm th lc m kt s tham dc 43 vnh vin khng cn sai s na.44 Cng vy, vi chnh nim, chnh tr, bit cm th kh pht sinh, c nhn duyn ch khng phi khng nhn duyn. Th no l nhn duyn? Cng vy, duyn vo thn khi t duy: Thn ny ca ta l v thng, hu vi, tm nhn duyn sinh. Cm th kh cng v thng, hu vi, tm nhn duyn sinh. Qun st thn v cm th kh, l v thng cho n x. ni thn ny v cm th kh m kt s sn nhu vnh vin khng cn sai s na. Cng vy, vi

41

i thi . Pli: kla gaccheyya, thi gian c th n (c th n thi): chun b ch s cht n. 42 Hn: ty thun chi gio , hay ty thun gio, tc s gio hun hay gio gii. Pli: anussan. 43 Tham dc s, tc dc ty min. 44 Ngha l, khng cn ty min, tc ty tng min phc: khng cn nm phc hay tim phc.

chnh nim, chnh tr, bit cm th khng kh, khng vui pht sinh, c nhn duyn ch khng phi khng nhn duyn. Th no l nhn duyn? Duyn vo thn khi suy ngh: Thn ny ca ta l v thng, hu vi, tm nhn duyn sinh. Cm th chng kh chng vui, cng v thng, hu vi, tm nhn duyn sinh, Qun st thn v cm th khng kh, khng vui kia, l v thng cho n x. Nu nhng g ni thn v cm th khng kh khng lc m kt s v minh s vnh vin khng cn sai s na. a vn Thnh t qun st nh vy, i vi sc ym ly, i vi th, tng, hnh, thc ym ly. ym ly ri, ly dc. Ly dc ri, c gii thot, gii thot tri kin, t bit Ta, s sinh ca dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. By gi, Th Tn ni k: [269a]Khi ang cm gic lc; Khng bit cm gic lc. V kt s tham dc, Nn khng thy xut ly. Khi ang cm gic kh, Khng bit cm gic kh. V kt s sn nhu , Nn khng thy xut ly. Cm th khng lc, kh, ng Chnh Gic ni, Ai khng bit iu o, Khng th qua b kia. Nu T kheo tinh tn, Chnh tr khng dao ng; Ni tt c th kia, Tr tu u bit ht. Thng bit cc th ri, Hin ti ht cc lu; Mng chung nng tr tu, Nit-bn khng a lc. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

KINH 933. TT BNH (4)45 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. Ni nh trn. By gi, cc T kheo t tp ni ging ng Gi-l-l, 46 a s u b bnh. Ni nh trn, ch c mt vi sai bit l: cho n Thnh t nn qun st nh vy, ni sc m gii thot, ni th, tng, hnh, thc gii thot. Ta ni nhng ngi ny gii thot sinh, lo, bnh, t. By gi Th Tn lin ni k: Bc tr tu a vn, u t r cc th. i cm th kh, lc, Phn bit tht r rng. Nn bit vic chc chn, Phm phu c ln xung. Ni lc khng nhim trc, Ni kh khng xiu ng. Bit th khng th sinh; Tham, nhu y cm th, on tr nhng php ny, Tm kia kho gii thot. Buc nim vo diu cnh, Chnh hng i ht i. Nu T kheo tinh cn, Chnh tr chng xiu ng; i vi mi th ny, K tr thng gic tri. Thu r cc th ri, Hin ti ht cc lu, Mng chung nng tr tu, Nit-bn khng a lc.
45 46

i chnh, kinh 1029. Pli, S. 36. 8. Gelaa. Xem cht. kinh 1028.

Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h lm l ri lui KINH 934. CP C C (1)47 [269b]Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Trng gi Cp C c b bnh, thn th kh au v cng. Th Tn nghe tin ny, sng sm Ngi khac y, m bt vo thnh Xv kht thc, theo th t kht thc, ln lt n nh Trng gi Cp C c. Trng gi t xa trng thy Th Tn, vn ging mun dy. Th Tn thy th lin bo: Trng gi! Ch dy m tng bnh kh. Th Tn ngi xung ri ni vi trng gi: Th no Trng gi? Bnh c th chu c khng? Thn bnh, au n tng hay gim? Gia ch bch Pht: Bch Th Tn! Con rt au n, kh chu ni!... cho n ni ba th, chi tit nh kinh Sai-ma.... cho n cm th kh ch tng ch khng gim. Pht bo Gia ch: Nn hc nh vy: i vi Pht c tn thanh tnh bt hoi, i vi Php, Tng, c tn thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii. Gia ch bch Pht: Nh Th Tn dy bn bt hoi tnh. Con c php ny, trong php ny c con. Bch Th Tn, nay i vi Pht con c tn thanh tnh bt hoi, i vi Php, Tng c tn thanh tnh bt hoi, v thnh tu Thnh gii. Pht bo Gia ch: Lnh thay! lnh thay! Ri Pht lin th k cho trng gi c qu A-na-hm. Trng gi bch Pht:

47

i chnh, kinh 1030.

Hm nay, con xin cung thnh Th Tn th thc y. Th Tn im lng nhn li. Trng sai bo ti t sa son cc th n thc ung n tinh khit, ngon lnh cng dng Th Tn. Th Tn th thc xong, ni cc php cho trng gi nghe, ch dy, soi sng, lm cho hoan h, ri t khi ch ngi ng dy ra v. KINH 935. CP C C (2)48 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Tn gi A-nan nghe Trng gi Cp C c than b bnh kh, lin n nh ng thm. T xa trng gi trng thy A-nan, vn ging mun dy... cho n ni v ba th, y nh kinh Sai-ma trc dy .. cho n bnh kh ch tng ch khng gim. By gi, Tn gi A-nan bo Gia ch: ng s hi! Ch c phm phu ngu si v hc v khng tin Pht, khng tin Php, Tng, khng y Thnh gii, nn c s s hi, v s sau khi mng chung cng ci kh i sau. Cn ng i vi s bt tn y ngy nay on, bin tri. i vi Pht y tn thanh tnh. i vi Php, Tng y tn thanh tnh. thnh tu Thnh gii. Trng gi tha Tn gi A-nan: Ngy nay con cn s hi ci g? Ln u tin con mi gp Th Tn gia bi tha ma trong rng Lnh, thnh Vng X, lin c tn thanh tnh bt hoi i vi Pht, c tn thanh tnh bt hoi i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. T n nay, nh c tin ca u em cng dng cho t Pht l T kheo, T kheo ni, u-ba-tc, u-b-di. Tn gi A-nan ni: Lnh thay, Trng gi! ng t k thuyt qu Tu--hon. Gia ch bch Tn gi A-nan: Xin mi Tn gi th thc ti y. Tn gi A-nan im lng nhn li.
48

i chnh, kinh 1031. Pli, S.55. 27. Anthapiika.

Trng gi lin cho sa son cc th n thc ung tinh khit, ngon lnh, cng dng Tn gi A-nan. Sau khi th thc xong, li v Gia ch thuyt php, ch dy, soi sng, lnm an vui, ri ri ch ngi ng dy ra v. KINH 936. CP C C (3)49 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Tn gi X-li-pht nghe tin Trng gi Cp C c thn b bnh kh. Nghe vy, hi Tn gi A-nan : Thy c bit chng? Trng gi Cp C c thn ang b bnh kh. Chng ta hy cng n thm. Tn gi A-nan im lng nhn li. Khi y Tn gi X-li-pht cng Tn gi A-nan n nh Trng gi Cp C c. Trng gi t xa trng thy Tn gi X-li-pht, vn ging mun dy... cho n ni v ba th, y nh kinh Sai-ma, ... bnh kh ca thn cng tng ch khng gim. Tn gi X-li-pht bo Gia ch: Nn hc nh vy: Khng chp th mt. Khng c thc tham dc y trn nhn gii m sinh. Khng chp th tai, mi, li, thn, ,; khng c thc tham dc y trn gii m sinh. Khng chp th sc, khng c thc tham dc y trn sc gii sinh. Khng chp th thanh, hng, v, xc, php; khng c thc tham dc y trn php gii sinh. Khng chp th a gii; khng c thc tham dc y trn a gii sinh. Khng chp th thy, ha, phong, khng, thc gii; khng c thc tham dc y trn thc gii sinh. Khng chp th sc un; khng c thc tham dc y trn sc un sinh. Khng chp th th, tng, hnh, thc un,... khng c thc tham dc y trn thc m sinh. Lc y Trng gi Cp C c cm ng ri nc mt. Tn gi Anan ni vi Gia ch: Trng gi khip s h lit chng?50
49

i chnh, kinh 1032. Pli, S. 55. 26. Anthapiika; cf. M. 143. Anthapiikovda. Hn, No 125(51.8). 50 Hn: khip lit . Pli: olyasi sasdasi? ng ang bm cht (s sng) chng? ang chm xung (s cht) chng?

Trng gi tha vi Tn gi A-nan: Con khng khip s h lit. Con t xt li, t khi phng s Pht cho n nay, hn hai mi nm, m con cha ln no nghe Tn gi Xli-pht ni php su xa, vi diu nh nhng g va c nghe hm nay. Tn gi X-li-pht bo Gia ch: T lu ti cng cha tng ni php nh vy cho cc gia ch. Gia ch tha Tn gi X-li-pht: C bch y ti gia c tn th thng, nim th thng, [270a] lc th thng, nhng v khng nghe php su xa nn sinh ra thi tht. Lnh thay! Tn gi X-li-pht, ci xin Tn gi thng xt v hng bch y ti gia m ni php thm diu. Tn gi X-li-pht, hm nay xin Tn gi th thc ti y. Tn gi X-li-pht im lng nhn li. Trng gi lin cho sa son n thc ung tinh khit ngon lnh cung knh cng dng. Th thc xong, X-li-pht li thuyt php cho trng gi, ch dy, soi sng, lm cho hoan h, ri ri ch ngi ng dy ra v. KINH 937. T-MA--LI51 t-ma--li, kinh th nht cng ni y nh kinh u c Th Tn ni php cho Trng gi Cp C c. Kinh th hai cng ni nh vy, ch c mt vi sai khc l: Nu li c Gia ch no y vo bn bt hoi tnh, ri cn hng ln tu tp su nim, t nim Nh Lai s... cho n nim Thin. Gia ch bch Pht: Bch Th Tn, y vo bn bt hoi tnh, ri cn hng ln tu tp su ty nim, ngy nay con u thnh tu. Con thng tu tp nim Nh Lai s... cho n nim Thin. Pht bo Gia ch: Lnh thay! lnh thay! Hm nay ng t k thuyt qu A-na-hm. Gia ch bch Pht: Xin Th Tn nhn li thnh th thc ca con.
51

i chnh, kinh 1033. Bn Hn, n Thun phn thnh hai kinh: 13371, 13372. Pli, S.55.53. Dhammadinna.

By gi Th Tn im lng nhn li. Gia ch bit Pht nhn li, lin cho sa son n thc ung tinh khit ngon lnh, cung knh cng dng. Th Tn th thc xong li v Gia ch ni php, ch dy, soi sng, lm cho an vui, ri Ngi ri ch ngi ng dy ra v. KINH 938. TRNG TH52 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng x. By gi c ng t Trng Th53 l chu gia ch Th 54 thn mc bnh nng. By gi Th Tn nghe ng t Trng Th thn mc bnh nng, sng sm khac y m bt vo thnh Vng X kht thc, theo th t, ln lt i n nh ng t Trng Th. ng t Trng Th t xa thy Th Tn, vn ging mun dy... cho n ni v ba th nh kinh Saima ni y ;... cho n bnh kh ch tng khng gim. Cho nn, ng t, hy hc nh vy: Hy c tn thanh tnh bt hoi i vi Pht. Hy c tn thanh tnh bt hoi i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Hy hc nh vy. ng t bch Pht: Bch Th Tn, nh Th Tn ni v bn bt hoi tnh. Hin ti con u c. Con lc no cng c tn thanh tnh bt hoi i vi Pht; c tn thanh tnh bt hoi i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Pht bo ng t: ng nn y vo bn bt hoi tnh, hng ln tu tp su minh phn tng. 55 Nhng g l su? Qun tng tt c hnh l v thng, [270b] qun tng v thng l kh, qun tng kh l v ng, qun tng v thc n, qun tng tt c th gian khng g ng vui, qun tng v s cht. ng t bch Pht:

52

53

i chnh, kinh 1034. Pli, S. 55. 3. Dghvu. Trng Th ng t . Pli: Dghvu upasako, u-b-tc Trng Th. 54 Th . Pli: Jotika, cha ca Dghvu. Bn Hn ni l ng ni. 55 Minh phn tng , su tng dn n minh (ba minh). Pli: cha vijjbhgiye.

Nh Th Tn ni y vo bn bt hoi tnh tu tp su minh phn tng. Hin ti con u c. Nhng con t ngh, sau khi cht, con khng bit ng ni ca con l Gia ch Th s th no? By gi Gia ch Th ni vi ng t Trng Th: i vi ng, chu ng ngh n. Hin gi chu nn nghe Th Tn ni php, suy ngh v nh ly, mi c th c phc li, an vui, hu ch lu di. ng t Trng Th ni: i vi tt c hnh con s qun tng chng l v thng, qun tng v thng l kh, qun tng kh l v ng, qun tng v thc n, qun tng th gian khng g l lc, qun tng v s cht, lc no chng cng hin hu trc mt. Pht bo ng t: Hm nay con t k thuyt qu T--hm. ng t Trng Th bch Pht: Bch Th Tn, xin thnh Th Tn th thc ti nh con. Th Tn im lng nhn li. Trng Th ng t lin cho sa son n thc ung tinh khit, ngon lnh, cung knh cng dng. Th Tn th thc xong, thuyt php ng t, ch dy, soi sng, lm cho hoan h, ri ri ch ngi ng dy ra v. KINH 939. B-TU56 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Lc d, ti tr x Tin nhn, nc Ba-la-ni. By gi Ggia ch B-tu57 thn b bnh kh. Ni y nh kinh Gia ch t-ma--na58 trc... c th k c qu Ana-hm... cho n ri ch ngi ng dy ra v. KINH 940. SA-LA59 Ti nghe nh vy:
56 57

i chnh, kinh 1035. B-tu trng gi . 58 t-ma--na . Tc t-ma--ly, xem kinh 1033 trn. 59 i chnh, kinh 1036. Pli, S. 55. 39. Kigodha.

Mt thi c Pht trong vn Cu-ni-lut, ti nc Ca-t-la-v. By gi c Sa-la h Thch60 b bnh lit nng. Th Tn hay tin Sa-la h Thch bnh lit nng, sng sm khac y, mang bt vo thnh Ca-t-la-v kht thc, theo th t ln lt n nh Sa-la h Thch. T xa Sa-la h Thch trng thy Th Tn, vn ging mun dy... cho n ni v ba th nh ni y trong kinh Saima-ca... cho n bnh kh ch tng ch khng gim. Cho nn, Sa-la h Thch, hy hc nh vy: Hy c tn thanh tnh bt hoi i vi Pht. Hy c tn thanh tnh bt hoi i vi php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Sa-la h Thch bch Pht: Nh Th Tn ni: Hy c tn thanh tnh bt hoi i vi Pht. Hy c tn thanh tnh bt hoi i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Con u c . Con lc no cng c tn thanh tnh bt hoi i vi Pht; [270c] tn thanh tnh bt hoi i vi Php, Tng, v thnh tu Thnh gii. Pht bo Sa-la h Thch: Cho nn ng phi y vo tn thanh tnh bt hoi i vi Pht, tn thanh tnh bt hoi i vi Php, Tng v thnh tu Thnh gii, hng ln tu tp nm h x.61 Nhng g l nm? l nim Nh Lai s... cho n t nhng php b th. Sa-la h Thch bch Pht: Nh Th Tn ni y vo bn bt hoi tnh, tu nm h x, con cng c. Con lc no cng nim Nh Lai s... cho n t mnh hanh php b th. Pht dy: Lnh thay! lnh thay! Nay t ng k thuyt qu T--hm. Sa-la bch Pht: Xin Th Tn hm nay th thc ti nh con. Th tn im lng nhn li. Gia ch Sa-la lin cho sa son n thc ung tinh khit, ngon lnh, cung knh cng dng. Th Tn th thc

60 61

Sa-la h Thch . Pli: Kagodh Skyni, Thch n Kagodh. Nm h x .

xong, li v Gia ch thuyt php, ch dy, soi sng, lm cho an vui, ri ri ch ngi ng dy ra v. KINH 941. DA-THU62 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht tr trong mt tinh x Khc cc, thn Na-l. By gi, Gia ch Da-thu 63 b bnh trm trng, nh vy... cho n k thuyt c qu A-na-hm. Nh ni y trong kinh t-ma-na.64 KINH 942. MA-NA--NA65 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht tr bn ao Kit-gi, ti nc Chim-b. By gi c Gia ch Ma-na--na66 b bnh mi bt.67 By gi gia ch ni vi mt ngi nam: Ny thin nam t, ngi hy n ch Tn gi A-na-lut, thay ti nh l st chn, hi thm cuc sng c thoi mi, an lc khng? Ngy mai, xin cng bn v nhn li thnh ca ti. Nu nhn li, ngi nn v ti bch rng ti l ngi th tc bn nhiu cng vic vng gia khng th ch thn n rc c, xin Tn gi thng xt, n gi cng bn v n ph hi theo li mi ca ti. Lc y ngi nam kia vng li Gia ch, i n ch Tn gi A-na-lut, nh l st chn, tha Tn gi rng: Gia ch Ma-na--na xin knh l, v hi thm cuc sng ca Tn gi t bnh, t no, thoi mi, an lc khng? Tra ngy mai, xin mi Tn gi cng bn v, thng xt m nhn li thnh cu ca Gia ch. Tn gi A-na-lut im lng nhn li mi. Nngi kia li v Gia ch Ma-na--na tha Tn gi A-na-lut:

62 63

i chnh, kinh 1037. Da-thu . 64 Xem kinh i chnh 1035 trn. 65 i chnh, kinh 1038. Pli, S. 47. 30. Mnadinna. 66 Ma-na--na . Pli: Mnadinno gahapati. 67 Bn Pli: bnh nng.

Gia ch l ngi th tc bn nhiu cng vic vng gia khng th ch thn n rc c, xin Tn gi thng xt, cng bn v nhn li mi tra ngy mai ca Gia ch. Tn gi A-na-lut ni: [271a]ng c an tm, ti t bit thi. Ngy mai s cng bn v n nh Gia ch. Khi y, ngi ny theo li dy ca Tn gi A-na-lut, v tha li Gia ch A-l: Tha A-l,68 nn bit, ti n Tn gi A-na-lut, trnh y theo tn . Tn gi A-na-lut ni rng Gia ch c an tm, Ngi t bit thi. Ti hm , Gia ch Ma-na--na sa son n thc ung tinh khit, ngon lnh. Sng sm, li sai ngi kia, ch n ch Tn gi Ana-lut tha n gi. Ngi kia lin vng li i n ch Tn gi Ana-lut, ci u nh l st chn, bch rng: cng dng sa son xong, xin Ngi bit thi. By gi, Tn gi A-na-lut khac y m bt cng vi bn v i n nh Gia ch. Trong lc y, Gia ch Ma-na--na vi cc th n ang ng vy quanh, ng trong ca bn tri, trng thy Tn gi A-na-lut, ng ci ngi m chn knh l, ri rc vo ch ngi. Ai ny u ci u cho hi, ri ngi xung mt bn. T gi A-na-lut hi thm Gia ch: ng c an tr kham nhn, an lc khng? Gia ch p: Vng, tha Tn gi, con an tr kham nhn, an lc. Trc y, con b bnh nng, nhng hm nay bt ri. Tn gi A-na-lut hi Gia ch: Gia ch tr tm th no c th khin cho bnh tt kh no bt dn? Gia ch bch: Tha Tn gi A-na-lut, con tr vo bn nim x, chuyn tu buc nim, nn cc th bnh tt kh au ni thn u c nh ch. Nhng

68

A-l . Pli ayya (Skt. rya), knh ng, ngi di tha gi ngi b trn.

g l bn? An tr qun nim ni thn trn thn, n lc tinh cn, chnh nim, chnh tr, iu phc tham u th gian; ngoi thn, ni ngoi thn; ni th, ngoi th, ni ngoi th; ni tm, ngoi tm, ni ngoi tm; an tr qun nim ni php; ngoi php, ni ngoi php trn php, n lc tinh cn, chnh nim, chnh tr, iu phc tham u th gian. Nh vy, Tn gi A-na-lut, con nh buc tm tr vo bn nim x nn mi th bnh tt kh au ni thn u c nh ch. Tha Tn gi A-na-lut, nh tr tm c nn mi th tt bnh kh au u c nh ch. Tn gi A-na-lut bo Gia ch: Hm nay, Gia ch t k thuyt qu A-na-hm. Khi y, Gia ch Ma-na--na mang cc th n thc ung thanh khit, ngon lnh, t tay cng dng y . Sau khi cic Ngi th thc v sc ra ming xong, Gia ch Ma-na--na li ngi ni gh thp nghe php. Tn gi A-na-lut ni php, ch dy, soi sng, lm cho an vui, ri ri ch ngi ng dy ra v.

29. TNG NG NGHIP BO875 KINH 943. THUN-876 [271b]Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong tinh x Kim s, ti thnh Vng X.877 By gi, c Gia ch Thun-878 n ch Pht, nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn. Th Tn hi Gia ch Thun-: Hin ti, ng a thch tnh hnh879 ca nhng Sa-mn, B-la-mn no? Thun- bch Pht: C Sa-mn, B-la-mn th phng nc, th T-thp-ba Thin,880 cm trng, bnh nc, thng ra sch tay mnh.881 V chnh s nh vy thng kho ni php rng: Ny thin nam, vo ngy mi lm mi thng, dng mt vn h-ma v am-ma-la gi tc, tu hnh trai php, mc mi sch, eo trng hoa882 di, la trng, nm ln trn t trt phn b. Ny thin nam, sng mai dy sm ly tay s t v ni nh vy: t ny trong sch. Ta cng sch nh vy. Tay cm cc phn b cng nm mt nm c ti, ming ni: Ci ny trong sch. Ta cng trong sch nh vy. Nu ai nh vy th c thy l trong sch. Nu ai khng nh vy, hon ton khng trong sch. Bch Th Tn, Sa-mn, B-la-mn no, nu trong sch nh vy th ng cho con knh ngng. Pht bo Thun-: C php en v bo ng en; bt tnh cho qu bt tnh; gnh nng th chc xung. Nu ai thnh tu nhng php c ny, d cho sng mai dy sm ly tay s t, v ni rng thanh tnh th vn bt tnh, cho d khng chm cng khng thanh tnh. Ngi ny cm cc phn b v nm c ti ni rng thanh tnh th vn bt tnh, cho d khng chm cng khng thanh tnh. Ny Thun-, th no l php en, bo ng en, bt tnh cho qu bt tnh, gng nng th chc xung... cho n chm hay khng chm, tt c u bt tnh?

Tng ng nghip bo, gm cc kinh i chnh, kinh 1039-1061 (ht na quyn sau quyn 47). Quc dch, Tng vi. Tm chng; 4. Tng ng ng bo. n Thun Hi bin, Tng vii. Nh lai s thuyt; 51. Tng ng Nghip bo. 876 i chnh, kinh 1039. Pli, A. 10. 176. Cunda. 877 A. 10. 176: tr ti Pv trong rng xoi ca Cunda, con trai ngi th rn (hay th vng?). 878 Thun- trng . Pli: xem cht. 3 trn. 879 Tnh hnh . Pli: soceyya, s thanh khit, thanh tnh. 880 T-thp-ba thin . Pli: Issara (Skt. Ivara). 881 Pli: brhma pacchbhmak kamaaluk sevlamlik aggiparicrik udakorohak soceyyni paapenti, nhng ngi B-la-mn phng Ty, mang theo bnh nc, eo vng hoa hu, th la, thng xuyn tm gi, c hnh cc l thanh ty. 882 Bn Nguyn Minh: man . Bn Cao-ly: pht . Bn Tng: tu .

875

Ny Thun-, i vi tt c chng sanh, cho n cn trng cng khng trnh xa s st hi, tay thng tanh mu, tm thng suy ngh n nh p, st hi, khng h, khng thn, tham lam, keo kit. l nghip c st sinh. i vi ti vt, lng xm, t trng ca ngi, cng khng xa la trm cp. i vi nhng ngi c bo h bi cha m, anh em, ch em, phu ch, thn tc cho n ngi trao vng hoa, m dng sc cng bc, lm mi vic t dm, khng la b t dm. Ni di khng chn tht: Hoc chn vua quan, cc nh ni chn tht, ni c nhiu ngi t tp cn li ni thch ng, nhng li ni li khng tht; khng thy ni thy, thy ni khng thy, khng nghe ni nghe, nghe ni khng nghe; bit ni khng bit, khng bit ni bit. V chnh mnh, v ngi khc, hoc v ti li, bit m ni di khng chu la b. [271c] gi l vng ng. Hoc ni hai li gy chia la; em chuyn u ny n ni u kia, em chuyn ch kia n ni ch ny, ph hoi ln nhau, lm cho tan r s ha hp. Thy ngi chia r th mng. Hoc khng la b li ni th c, mng nhic. C nhng li ni du dng, m tai, lm vui lng, r rng d hiu, li ni c a nghe, c nhiu ngi yu mn, hp , ty thun tam-mui. X b nhng li nh vy m ni li gt gao, cc cn, b nhiu ngi ght, khng a, khng hp , khng dn n tm nh. Ni nhng li nh vy, khng la b li ni th. gi l c khu. Hoc li ni ph phim, ph hoa; ni khng ng lc, ni khng thc t, li ni v ngha, li ni phi php, li ni thiu suy ngh. Ni nhng li ph hoi nh vy. Khng la b tham lam; i vi ti vt ngi khc khi tham dc, ni rng Phi chi ta c vt ny th rt tt. Khng x b sn nhu t c; trong tm suy ngh: chng sanh kia ng b tri, ng b roi vt, gy gc, ng git; mun cho n kh sng. Khng b t kin; in o thy nh vy: Khng b th, khng qu bo, khng c phc, khng c iu thin iu c, khng c qu bo ca nghip thin c; khng c i ny, i khc, khng c cha m, khng c chng sanh ho sanh; th gian khng c A-lahn, khng c cc v chnh hnh, chnh hng m trong i ny hay i khc t bit tc chng, t bit Ta, s sinh dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, khng cn ti sinh i sau na. Ny Thun-, gi l php en, bo n en, bt tnh, qu bt tnh, gng nng nng chc xung ... cho n cm ly hay khng cm ly tt c u bt tnh. Ny Thun-, c php trng, bo ng trng, tnh v qu tnh, nh nhng i ln. Nu ai to thnh nhng iu ny, m sng sm s t, ni ci ny tnh ta tnh, th cng c thanh tnh, hay khng s, th cng c thanh tnh. Hoc cm cc phn b cng nm c ti, nu nhn tnh qu tnh th d c cm nm hay khng cm nm cng c thanh tnh. Thun-, th no l php trng, bo ng trng, n, s hay khng s, th cng c thanh tnh?

 l, c ngi khng st sanh, la b st sanh, b ao trng, bit h thn, thng xt ngh n tt c chng sanh. Khng trm cp, la b trm cp, vt cho th ly, khng cho khng ly, tm sch khng tham. La t dm hoc i ngi c cha m bo h,... cho n ngi trao vng hoa, u khng cng bc lm chuyn t dm. La ni di, cn c vo s tht m ni. Xa la ni hai li, khng i n ch ny ni chuyn ch kia, n ch kia ni chuyn ch ny, ph hoi ln nhau; b ly gin nn lm ha hp, ha hp nn ty h. Xa la c khu, khng th rn, nhng li ni ra khin nhiu ngi a thch. Trnh xa li ni ph hoi, ni li chn tht, [272a] ni ng lc, ni ng s tht, ni c ngha, ni nh php, ni theo hiu bit. La tham dc, i vi ca ci, vt ngi khc khng tng l ca mnh m sinh tham m. La sn nhu, khng ngh n vic nh p, bt tri, git hi, gy cc tai nn. Thnh tu chnh kin, khng thy in o, ni c b th, c qu bo, c phc, c qu bo thin hnh, c hnh, c i ny, c cha m, c chng sanh ho sinh, trong i c A-la-hn, ngay trong i ny hay i khc m hin ti t bit tc chng, t bit Ta, s sinh dt, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, t bit khng cn ti sinh i sau na. Ny Thun-, gi l php trng, bo ng trng, n, s hay khng s, th cng c thanh tnh. Gia ch Thun- sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h nh l ra v. KINH 944. X HNH883 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong tinh x Kim s, ti thnh Vng X. By gi, c Ba-la-mn vo ngy mi lm, gi u, ri th trai php, eo trng hoa di, khoc o la trng, tay cm nm c ti, i n ch Pht. Sau khi cng Th Tn thm hi an y nhau xong, ng ngi xung mt bn. Khi Pht bo B-la-mn: ng gi u, eo trng hoa di, khoc o la trng, l php ca ai vy? B-la-mn bch Pht: Tha C-m, l hc php x.884 Th Tn hi B-la-mn: Th no l php x ca B-la-mn? B-la-mn bch Pht: Tha C-m, c vo ngy mi lm, gi u, gi gn trai php, eo trng hoa di, khoc o la trng, tay cm c ti, ty kh nng m b th, lm phc. Tha C-m, gi l B-la-mn tu tp hnh x. Pht bo B-la-mn: Nhng thc hnh v hnh x theo php lut ca Hin Thnh th khc y. B-la-mn bch Pht:

883 884

i chnh, kinh 1040. Pli, A. 10. 167. Paccoroha. X php . Pli: paccoroha, l i xung; mt nghi thc cng t La ca B-la-mn.

Tha C-m, vy s hnh v hnh x theo php lut ca Hin Thnh nh th no? Pht bo B-la-mn: La st sinh, khng thch st sinh. Ni y nh phn thanh tnh trc. Y ni s khng st sinh, la b st sinh... cho n ni y nh phn thanh tnh trc. La trm cp, khng thch trm cp, y ni s khng trm cp, la b s ly vt khng cho. La t dm, khng thch t dm, y ni s khng t dm, b vic phi phm hnh. La vng ng, khng thch vng ng, y ni s khng ni di, x b li ni khng tht. La hai li, khng thch ni hai li, y ni s khng ni hai li, x b hnh ly gin. La c khu, khng thch c khu, y ni s khng c khu, b li th c. La li ph phim, khng thch li ph phim, [272b] y ni s khng ni ph phim, b li v ngha. on tr tham dc, xa la kh tham, y tm khng tham, x b i trc. on tr sn nhu, khng sinh phn hn, y khng gin, x b sn hn. Tu tp chnh kin, khng khi in o, y chnh kin, x b t kin. Ny B-la-mn, gi l s hnh v hnh x theo php lut ca Hin Thnh. B-la-mn bch Pht: Tha C-m, lnh thay! nhng s hnh v hnh x theo php lut ca Hin Thnh. B-la-mn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, ri ch ngi ng dy ra v. KINH 945. SANH VN885 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By gi c B-la-mn Sanh Vn886 i n ch Pht. Sau khi cng Pht thm hi an y xong, ng ngi xung mt bn, bch Pht: Tha C-m, con c ngi thn tc rt thng mn, bng nhin qua i. Con v ngi y nn b th vi tn tm. Th no, bch Th tn, ngi y c nhn c khng? Pht bo B-la-mn: Khng phi nht nh phi c. Nu ngi thn tc ca ng sinh vo trong a ngc, n s n thc n ca chng sanh a ngc nui sng sinh mng ca n, ch khng nhn c n thc ung m ng b th vi tn tm. Nu n sinh vo sc sanh, ng qu, hoc loi ngi, h s c n thc ung ca loi ngi, khng nhn c b th ca ng. Ny B-la-mn, trong ng ng qu c mt ni tn l Nhp x ng qu. 887 Nu ngi thn tc ca ng sinh vo trong Nhp x ng qu kia, th s nhn c thc n ca ng. B-la-mn bch Pht: Nu ngi thn tc ca con khng sinh vo trong ng nhp x ng qu, th thc n do tn tm ca con b th ai s hng c?

885

886

i chnh, kinh 1041. Pli, A. 10. 177. Jussoi. Phm ch Sanh Vn . Pli: Jussoi brhmao. 887 Nhp x ng qu . Khng r lai lch.

Pht bo B-la-mn: Nu ng vi tn tm b th cho ngi thn tc, nhng h khng sinh vo chn Nhp x ng qu, th c nhng thn tc quen bit khc sinh vo trong chn Nhp x ng qu s c hng. B-la-mn bch Pht: Tha C-m, nu con do tn tm b th cho ngi thn tc, nhng h khng sinh vo trong chn Nhp x ng qu, v cng khng c cc thn tc quen bit khc sinh vo chn Nhp x ng qu, th thc n do tn b th ai s hng? Pht bo b-la-mn: Gi s ng v nhng thn tc quen bit m b th, nhng h khng sinh vo trong chn Nhp x ng qu, v li cng khng c nhng ngi quen bit khc sinh vo chn ng qu, th vic b th do tn, t mnh s c phc. Ca b th do tn ca ngi th ch , s khng mt t-thn888. B-la-mn bch Pht: Th no l th ch hnh th, ngi b th c t-thn kia ? Pht bo B-la-mn: [272c] C ngi st sanh, lm nhng vic c, tay thng tanh mu,... cho n mi nghip bt thin, ni y nh kinh Thun-. Sau li b th cho Sa-mn, B-la-mn,... cho n nhng k n xin bn cng, u b th tin ti, o qun, chn mn, n thc ung, n uc, nhng vt dng trang nghim. Ny b-la-mn, th ch kia nu li phm gii sinh trong loi voi, nhng v ngi y tng b th cho Sa-mn, B-la-mn tin ca, o qun, chn mn, n thc ung cho n nhng vt dng trang nghim, nn tuy trong loi voi, nhng cng nhn c phc bo nh h b th, t qun o, n thc ung cho n nhng vt dng trang nghim. Nu li sinh vo cc loi sc sanh nh tru, nga, la, la .v.v... nhng cng nh vo cng c th n trc, nn h t s nhn c phc bo kia ty theo ch sinh tng ng m c th dng. Ny B-la-mn, nu th ch kia li tr gii, khng st sinh, trm cp,... cho n chnh kin, v b th cho cc Sa-mn, B-la-mn,... cho n nhng k n xin no l tin ca, o qun, n thc ung, n uc, th nh cng c ny m sinh trong loi ngi, ngi hng th phc bo ny, t o qun, n thc ung... cho n nhng vt dng nh n uc. Li na, ny B-la-mn, nu h li tr gii, th s c sinh ln ci tri, v h nh vo nhng th n nn c hng nhng th phc bo v ti bo, o qun, n thc ung,... cho n nhng vt dng trang nghim ci tri.

t-thn . T phin m; Pli: dakkhi, cng dch l cng vt, th vt. Phm vt cng dng hay b th c cng cho Tng sau khi th trai. y ch s thuyt php, ch nguyn hay hi hng ca Tng i vi vt c cng dng.

888

Ny B-la-mn, gi l ngi b th hnh th; khi ngi b th th nhhn t-thn, qu bo khng mt. B-la-mn Sanh Vn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, ri ch ngi ng dy ra v. KINH 946. T-LA-MA (1)889 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht tr ti Cu-tt-la du hnh trong nhn gian, ang ngh trong rng cy thn-th pha bc lng T-la-ma. 890 By gi, cc gia ch lng T-la-ma nghe Th Tn ang ngh trong rng cy thn-th pha bc lng. Nghe vy, h cng r nhau n ch Pht, nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Bch Th tn, do nhn g, duyn g, c nhng chng sanh khi mng chung sinh vo a ngc? Pht bo cc Gia ch B-la-mn: D0 nhn duyn to nhng hnh vi phi php hnh, hnh vi nguy him hnh,891 nn khi thn hoi mng chung s sinh vo a ngc. Cc Gia ch B-la-mn bch Pht: Nhng g l hnh vi phi php hnh, hnh vi nguy him hnh, n khi thn hoi mng chung b sinh vo a ngc? Pht bo cc Gia ch B-la-mn: V nhn duyn st sinh... cho n t kin, mi nghip bt thin. Ny B-la-mn, l nhng hnh vi phi php hnh, hnh vi nguy him hnh, nn khi thn hoi mng chung s sinh vo a ngc. B-la-mn bch Pht: Do nhng nhn duyn g m chng sanh khi thn hoi mng chung c [273a] sinh ln tri? Pht bo cc gia ch b-la-mn: Do nhn duyn to ra nhng hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh nn khi thn hoi mng chung c sinh ln tri. Li hi Th Tn: To nhng hnh vi g l php hnh, nhng hnh vi g chnh hnh khi thn hoi mng chung c sinh ln tri? Pht bo cc Gia ch B-la-mn: Nhn duyn la st sanh... cho n chnh kin, mi nghip lnh, khi thn hoi mng chung c sinh ln tri.

889 890

i chnh, kinh 1042. T-la-ma . 891 Phi php hnh , nguy him hnh .

Ny cc Gia ch B-la-mn, ngi no c nhng php hnh, nhng hnh vi chnh hnh ny, nu mun cu sinh vo nh quyn qu St-l, hoc dng h B-la-mn uy th, dng h C s c ting, ngi y u c sinh vo . V sao? V nhn duyn hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh. Hoc li mun sinh vo T thin vng, Tam thp tam thin... cho n Tha ha t ti thin, ngi y u s c sinh v. V sao? Do hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh, tr tnh gii nn t nhin s t c tt c nhng g mnh mun. Hoc li c ngi no c hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh nh vy, m mun cu sinh vo Phm thin, ngi y cng c sinh v . V sao? V c hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh, tr gii thanh tnh, tm la i dc nn s t c nhng s nguyn. Hoc li mun cu sinh v ci Quang m, Bin tnh,... cho n A-gi-ni-tra cng li nh vy. V sao? V ngi ny tr gii thanh tnh, tm ly dc. Hoc li mun cu ly dc, php c bt thin, c tm c t,... cho n chng v tr t thin, tt c c thnh tu. V sao? V ngi ny c hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh, tr gii thanh tnh, tm ly i dc, nn thnh tu mi c nguyn. Mun cu t, bi, h, x, khng v bin x, thc v bin x, V s hu x, phi tng phi phi tng x, tt c u c. V sao? V hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh, tr gii thanh tnh, tm ly i dc, nn t c mi c nguyn. Mun cu on tn ba kt, c qu Tu--hon, T--hm, A-nahm, v lng thn thng, thin nh, tha tm tr, tc mng tr, sinh t tr, lu tn tr, tt c u t c. V sao? V c hnh vi php hnh, hnh vi chnh hnh, tr gii, ly dc, nn t c mi c nguyn. Cc Gia ch B-la-mn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, lm l ri ra v. KINH 947. B-LA-MA (2)892 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht tr ti Cu-tt-la, du hnh trong nhn gian, ang ngh trong rng cy thn-th pha Bc lng T-la-ma. By gi, cc Gia ch B-la-mn trong lng T-la-ma nghe Th Tn ang ngh trong rng cy thn-th lng T-la-ma. Nghe vy, h i xe nga trng, c nhiu ty tng theo hai bn, cm d lng cn vng, bnh tm vng, ra khi lng T-la-ma, n rng cy thn-th. n u ng, h xung xe i b, tin vo ca vn, n trc Th Tn. Sau khi thm hi an y nhau xong, h ngi xung mt bn, bch Pht: Tha C-m, do nhn g, duyn g c ngi khi mng chung sinh vo a ngc,... cho n sinh ln tri? Ni y nh kinh trn. Cc B-la-mn T-la-ma sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, ri ch ngi ng dy, ra v. KINH 948. T-NU-A-LA893 Ti nghe nh vy:

892 893

i chnh, kinh 1043. i chnh, kinh 1044. Pli, S. 55. 7. Veudvreyy.

Mt thi c Pht tr ti Cu-tt-la, du hnh trong nhn gian, ang ngh trong rng cy thn-th, pha bc lng T-nu-a-la. 894 [273b] Gia ch B-la-mn lng T-nu-a-la nghe Pht ang ngh trong rng cy thn-th, pha bc lng T-nu-a-la. Nghe vy, h r nhau n rng cy thn-th, n trc Th Tn. Sau khi thm hi an y nhau xong, h ngi xung mt bn. By gi, Th Tn bo Gia ch B-la-mn: Ta s ni php t thng895 cho ng nghe. Hy lng nghe v suy ngh k. Nhng g l php t thng? Thnh t hy hc nh vy: Ti t ngh, nu c ngi mun git ti, iu ti khng mun. Cng nh vy, iu m nu ti khng mun ngi khc cng khng mun. Vy ti sao ti li git h? Nhn ra iu ny ri, ngi y s th tr s khng st sinh, khng thch st sinh. Chi tit nh trn. Nu ti khng thch b ngi trm cp; ngi khc cng khng thch. Vy ti sao ti li trm cp ca ngi? Cho nn ti phi gi gii khng trm cp, khng thch vic trm cp. Ni nh trn. Ti khng thch ngi xm phm n v ti; ngi khc cng khng thch. Vy ti sao nay ti li xm phm n v ngi? Cho nn phi gi gii khng t dm i vi ngi. Ni nh trn. Ti khng thch b ngi di gt; ngi khc cng nh th. Vy ti sao li di gt ngi khc? Cho nn, phi gi gii khng ni di. Ni nh trn. Ti cn khng thch ngi khc chia la thn hu ti; ngi khc cng nh vy. Vy ti sao nay ti li chia la thn hu ngi khc? Cho nn khng ni hai li. Ti cn khng thch ngi khc ni li th c; ngi khc cng nh th. Vy ti sao i vi ngi khc m li m nhc? Cho nn i vi ngi khc khng nn ni li c khu. Ni nh trn. Ti cn khng thch ngi ni li ph phim: ngi khc cng nh th. Vy ti sao i vi ngi li ni li ph phim? Cho nn i vi ngi khc khng nn ni li ph phim. Ni nh trn. [273c]By php nh vy gi l Thnh gii. Li na, thnh tu tn thanh tnh bt hoi i vi Pht, thnh tu tn thanh tnh bt hoi i vi Php, i vi Tng. gi l Thnh t thnh tu bn bt hoi tnh. T mnh qun st ngay by gi c th t k thuyt, mnh khng cn vo a ngc, khng cn vo ng qu, sc sanh v khng cn vo tt c ng d; t c php Tu--hon, khng ri vo php ng d, quyt nh thng n Chnh gic, ch cn by ln qua li ci Tri, Ngi, cu cnh bin t kh. Gia ch B-la-mn lng T-nu sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h, ty h, ri ch ngi ng dy ra v.

894

895

T-nu-a-la . Pli: Veudvra, thn B-la-mn thuc nc Kosala. T thng php . Pli: attupanyika dhammapariyya, php mn lin h n bn thn (t ng); ch s t tu dng d c t li ch.

KINH 949. TY-LOI896 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C nhng php thn cn, 897 hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni: Nhng g l php thn cn? Ngi st sinh thn cn ngi st sinh. Trm cp, t dm, vng ng, ni hai li, ni li c, ni ph phim, tham, sn, v t kin, chng ty theo loi thn cn nhau. Th nh vt bt tnh cng vi vt bt tnh t ha hp nhau; cng nh vy, st sinh cng st sinh... cho n t kin cng t kin, t thn cn nhau. Cng vy T kheo, khng st sinh cng vi khng st sinh thn cn nhau.... cho n chnh kin cng vi chnh kin thn cn nhau. Th nh vt tnh cng vt tnh ha hp nhau; sa sanh lc, lc sanh t, t sanh h, h t ha hp nhau. Cng vy, khng st sinh cng vi khng st sinh thn cn nhau... cho n chnh kin cng vi chnh kin thn cn nhau. gi l php thn cn nhau ca T kheo. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 950. X HNH898 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C php rn b,899 hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni. Th no l l php rn b? St sinh, lm c, tay thng tanh mu,... cho n mi nghip c, ni y nh kinh Thun- trc. Lc by gi ngi y b trn vi thn, b trn vi ming, b trn vi . Khi b trn vi thn, b trn vi ming, b trn vi nh vy, mt trong hai ng ngi ang hng n l a ngc hoc sc sinh. Chng sanh b trn, l ch cc loi chng sanh i bng bng nh rn, chut, mo, chn. gi l php rn b. Th no l php khng phi rn b? Khng st sinh... cho n chnh kin, ni y v mi nghip thin nh kinh Thun- trc. [274a] gi l php khng phi rn b. Khi thn khng phi rn b, ming khng phi rn b, khng phi rn b, mt trong hai ng s sinh v l ci tri hoc ci ngi. gi l php khng phi rn b. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

896

i chnh, knh 1045. Pli, A. 10. 199. Sevitabbabahupua. Tng tp cn php . Pli: sevitabbadhamma, cn c thn cn, cn c phc v. 898. i chnh, kinh 1046. Pli, A. 10. 205. Sasappaniya. 899 X hnh php . Pli: sasapanyadhammapariy, php mn quanh co, b trn nh rn b.
897

KINH 951. VIN CHU (1)900 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C nhn nghip c, nhn tm c, nhn kin c. Nu chng sinh no c nhn nh vy, khi thn hoi mng chung chc chn ri vo a ngc, ng d. Ging nh nm ht chu trn901 vo h khng, s ri li xung t ln i, khng nh tr ti mt ch.902 Cng vy, nhn nghip c, nhn tm c, nhn kin c, khi thn hoi mng chung chc s ri vo a ngc khng c tr x. Th no l nghip c? St sinh... cho n ni li ph phim, ni y nh trn. gi l nghip c. Th no l tm c?903 Tm tham, tm sn nhu, ni y nh trn. gi l tm c. Th no l kin c? T kin in o, ni y nh trn. gi l kin c. y gi l nhn nghip c, nhn tm c, nhn kin c, khi thn hoi mng chung, chc s ri vo a ngc, ng d. Nu l nhn nghip thin, nhn tm thin, nhn kin thin, khi thn hoi mng chung, chc s c sinh v ci tri, ng lnh. Ny B-la-mn. th no l nghip thin? La st sinh, khng a st sinh,... cho n khng ni li ph phim. gi l nghip thin. Th no l tm thin? Khng tham, khng sn, gi l tm thin. Th no l kin thin? Chnh kin, khng in o... cho n kin khng ti sinh i sau. gi l kin thin. y gi l nhn nghip thin, nhn tm thin, nhn kin thin, khi thn hoi mng chung chc s c sinh v ci tri. Ging nh nm ht ma ni c bn phng904 vo h khng, n ri ch no s nm yn ch ; cng vy ba nhn thin kia ty thuc vo ch th sinh m an n. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 952. VIN CHU (2)905 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo:

i chnh, kinh 1047. Pli, A. 10. 206. Mani. Vin chu . Pli: apaaka mai, vin ngc ma-ni hon ho. 902 Pli: yena yevena patihti supatihitayeva patihti, dng ch no th ng im ti ch . 903 c tm. Pli: akusalasacetana, t duy, ch bt thin; bt thin t nim 904 T phng ma ni ; ngc ma ni c 4 phng: vung bn gc? Pli: apaaka mai? 905 i chnh, kinh 1048. Pli, A. 10. 206. Mai.
901.

900

Nu ngi st sinh, m tp nhiu, hnh nhiu, s sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, n s b cht yu. S ly ca khng cho c tp nhiu, hnh nhiu, s khin ri vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, tin ca nhiu kh khn. S t dm c tp nhiu, hnh nhiu, s khin ri vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, [274b] v con ca n b ngi xm phm. S ni di tp nhiu, hnh nhiu, s khin sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, n s b ngi khc ch bai lun. S ni hai li c tp nhiu, hnh nhiu, n s sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, n s b bn b thn hu xa la, chia r. S ni th c c tp nhiu, hnh nhiu, n s sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, n thng nghe nhng ting xu. S ni li ph phim c tp nhiu, hnh nhiu, n s sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, li ni ca n khng c tin dng. Tham dc c tp nhiu, hnh nhiu, s khin sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, tham dc kia s tng trng. Sn nhu c tp nhiu, hnh nhiu, s khin sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, sn nhu kia s tng trng. T kin c tp nhiu, hnh nhiu, s khin sinh vo a ngc. Nu sinh vo loi ngi, ngu si kia s tng trng. Nu tu tp la b st sinh, tu tp nhiu, ngi y s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, ngi y tt c sng lu. Nu tu tp la b trm cp, tu tp nhiu, ngi y s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, tin ti s khng mt. Nu tu tp khng t dm, tu tp nhiu,s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, v con s thun lng. Nu tu tp khng ni di, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh lvo loi ng, s khng b ch bai. Nu tu tp khng ni hai li, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, thn hu s bn vng. Nu tu tp khng ni li c, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, s c nghe nhng m thanh du dng. Nu tu tp khng ni li ph phim, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, li ni s c tin dng. Nu tu tp khng tham lam, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, i dc s khng tng trng. Nu tu tp khng sn nhu, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh vo loi ngi, sn nhu s khng tng trng. Nu tu tp chnh kin, tu tp nhiu, s c sinh ln tri. Nu sinh lm ngi, ngu si s khng tng trng. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 953. NA NHN906 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: St sinh c ba th: sinh khi t tham, sinh khi t sn, sinh khi t si,... cho n t kin cng c ba th: sinh khi t tham, sinh khi t sn, sinh khi t si.

906

i chnh, kinh 1049. Pli, A. 10. 174. Hetu.

La st sinh cng c ba th: sinh khi t khng tham, sinh khi t khng sn, sinh khi t khng si,... cho n la t kin cng c ba th: sinh khi t khng tham, sinh khi t khng sn, sinh khi t khng si. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 954. PHP XUT KHNG XUT907 [274c]Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: Ni l c php xut, v php xut khng xut.908 Nhng g l php xut, v php xut khng xut? Khng st sinh, l s xut ly i vi st sinh,... cho n chnh kin, l s xut ly i vi t kin. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 955. B KIA B NY909 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Trc, Ca-lan-, thnh Vng X. By B-la-mn Sanh Vn n ch Pht, nh l st chn Pht, ri ngi xung mt bn, bch Pht: Tha C-m, c ni l b ny, b kia. Th no l b ny? Th no l b kia? Pht bo B-la-mn: St sinh l b ny; khng st sinh l b kia. T kin l b ny; chnh kin l b bn kia. By gi Th Tn lin ni k: Mt t ngi tu thin, C th qua b kia; Tt c mi chng sanh, Chy rng b bn ny. i chnh php lut ny, Nu qun php, tng php; Th h qua b kia, Hng phc bn ma cht. B-la-mn Sanh Vn sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h ty h, ri ch ngi ng dy ra v.

i chnh, kinh 1050. Pli, A. 10. 175. Parikkamma. Xut php xut bt xut php . Pli: saparikkammo... aya dhammo nya dhammo apparikkammo, php ny c thot ly; php ny khng phi khng thot ly. 909 i chnh, kinh 1051. Pli, A. 10. 170. Tra.
908

907.

Cng vy, ba kinh: Nhng g T kheo khc hi, Tn gi A-nan hi, v Pht hi cc T kheo, cng ni nh trn. KINH 956. CHN THT910 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C php c, c php chn tht.911 Hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni: Th no l php c? St sinh, trm cp, t dm, ni di, ni hai li, ni c khu, ni ph phim, tham, sn, t kin. gi l php c. Th no l php chn tht? La st sinh,... cho n chnh kin. gi l php chn tht. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 957. C PHP912 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C php c, php c ca c, c php chn tht, php chn tht chn tht.913 Hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni: Th no l php c? St sinh,... cho n t kin. gi l [275a] php c. Th no l php c ca c? T mnh st sinh, sai bo ngi st sinh,... cho n t khi t kin, li em t kin sai bo ngi lm. gi l php c c. Th no l php chn tht? La st sinh,... cho n chnh kin. Th no l php chn tht chn tht? T mnh khng st sinh, khin ngi khng st sinh,... cho n t mnh thc hnh chnh kin, li em chnh kin khin cho ngi thc hnh. gi l php chn tht chn tht. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

910. 911

i chnh, kinh 1052. Pli, A. 10. 191. Saddhamma. c php, chn tht php . Pli: saddhammaca, asaddhammaca, php vi diu v php khng vi diu. 912 i chnh, kinh 1053. Pli, A. 4. 207-210. Ppadhamm. 913 c php c c php, chn tht php chn tht chn tht php ,. Pli: ppadhammaca ppadhammena ppadhammaaraca; kalya-dhammaca kalyadhammena kalyadhammataraca, php c v php c hn php c; php thin lng v php thin lng hn php thin lng.

KINH 958. PHP CHN NHN914 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C ngi nam bt thin v ngi nam thin. 915 Hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni. Th no l ngi nam bt thin ? Ngi st sinh,... cho n ngi t kin. gi l ngi nam bt thin. Th no l ngi nam thin ? Ngi khng st sinh,... cho n chnh kin. gi l ngi nam thin . Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 959. MI PHP (10916 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C ngi nam bt thin; c ngi nam bt thin hn ngi nam bt thin. C ngi nam thin; c ngi nam thin hn ngi nam thin. Cc T kheo hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni. Th no l ngi nam bt thin? Ngi st sinh,... cho n ngi t kin. gi l ngi nam bt thin. Th no l ngi nam bt thin hn ngi nam bt thin? Ngi t tay st sinh, ri khin ngi st sinh,... cho n t thc hnh t kin, ri khin ngi thc hnh t kin. gi l ngi nam bt thin hn ngi nam bt thin. Th no l ngi nam thin? Ngi khng st sinh... cho n chnh kin. gi l ngi nam thin. Th no l ngi nam thin hn ngi nam thin? T mnh khng st sinh, v khin ngi khng st sinh,... cho n t thc hnh chnh kin, li em chnh kin khin ngi khc thc hnh. gi l ngi nam thin, ngi nam thin.. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 960. MI PHP (2)917 Ti nghe nh vy:
914

i chnh, kinh 1054. Pli, A. 10. 192. Sappurisadhamma. Bt thin nam t thin nam t . Pli: asappurisadhamma, sappurisa-dhamma, php khng phi thin s, php thin s. 916 i chnh, kinh 1055. Pli, A. 4. 201. Sikkhpada. 917. i chnh, kinh 1056. Pli, A. 10. 210. Dasadhamm.
915

Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: Nu ngi no thnh tu mi php, nh mu st m xung nc; ngi kia khi thn hoi mng chung s h nhp vo a ngc, ng d. [275b] Nhng g l mi? l st sinh... cho n t kin. Nu ngi no thnh tu mi php, nh mu st cha ln h khng; khi thn hoi mng chung c sinh ln tri. Nhng g l mi? l khng st sinh... cho n chnh kin. Pht ni kinh ny xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 961. HAI MI PHP918 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: Nu ngi no thnh tu hai mi php, nh mu st m xung nc, khi thn hoi mng chung s sinh vo a ngc, ng d. Nhng g l hai mi? T tay st sinh, v khin ngi st sinh,... cho n t mnh hnh t kin, li em t kin dy ngi hnh. gi l thnh tu hai mi php nh mu st m xung nc, khi thn hoi mng chung s h sinh vo a ngc, ng d. Nu ngi no thnh tu hai mi php, ging nh mu sy cha ln h khng, khi thn hoi mng chung s c sinh ln trn tri. Nhng g l hai mi? T mnh khng st sinh, v khin ngi khng st sinh,... cho n t mnh hnh chnh kin, li em chnh kin dy ngi khc hnh. gi l thnh tu hai mi php nh thit mu cha ln h khng, khi thn hoi mng chung s c sinh ln trn tri. Pht ni kinh nay xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 962. BA MI PHP919 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C ba mi php, nu ngi no thnh tu, nh thit mu m xung nc, khi thn hoi mng chung s h sinh vo a ngc, ng d. Nhng g l ba mi? L t mnh st sinh, dy ngi st sinh, v khen ngi st sinh,... cho n t mnh hnh t kin, li em t kin dy ngi khc hnh, v thng khen ngi ngi hnh t kin. gi l thnh tu ba mi php nh thit mu m xung nc, khi thn hoi mng chung s h sinh vo a ngc, ng d. C ba mi php, nu ngi no thnh tu th ging nh thit mu cha ln h khng, khi thn hoi mng chung s c sinh ln trn tri. Nhng g l ba mi? L t mnh
918. 919.

i chnh, kinh 1057. Pli, A. 4. 211. Vsatidhamm i chnh, kinh 1058. Pli, A. 4. 212. Tisdhamm.

khng st sinh, dy ngi khng st sinh, v thng khen ngi cng c khng st sinh,... cho n t mnh hnh chnh kin, li em chnh kin dy ngi hnh, v khen ngi cng c chnh kin. gi l thnh tu ba mi php nh thit nu cha ln h khng, khi thn hoi mng chung s c sinh ln trn tri. Cc T kheo nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 963. BN MI920 [275c] Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C bn mi php, nu thnh tu bn mi php ny th nh gio st nm xung nc, khi thn hoi mng chung s h sinh vo a ngc, ng d. Nhng g l bn mi? L t mnh st sinh, dy ngi st sinh, khen ngi st sinh, v thy ngi st sinh sinh lng hoan h theo,... cho n t mnh hnh t kin, dy ngi khc hnh, khen ngi t kin, v thy hnh t kin sinh lng hoan h theo. gi l thnh tu bn mi php th s nh gio st nm xung nc, khi thn hoi mng chung s h sinh vo a ngc, ng d. C bn mi php, nu thnh tu bn mi php, nh gio st cha ln khng, khi thn hoi mng chung c sinh ln trn tri. Nhng g l bn mi? L t mnh khng st sinh, dy ngi khng st sinh, ming thng khen ngi cng c khng st sinh, v thy ngi khng st sanh, sinh lng hoan h theo,... cho n t mnh hnh chnh kin, dy ngi khc hnh, thng khen ngi cng c chnh kin, v thy ngi hnh sinh lng hoan h theo. gi l thnh tu bn mi php th nh gio st cha ln khng, khi thn hoi mng chung s c sinh ln trn tri. Pht ni kinh nay xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. KINH 964. PHP PHI PHP KH921 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C phi php, c chnh php. Hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni: Th no l phi php? L st sinh,... cho n t kin. gi l phi php. Th no l chnh php? L khng st sinh,... cho n chnh kin. gi l chnh php. Pht ni kinh nay xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh.

920. 921

i chnh, kinh 1059. Pli, A. 10. 213. Cattrsadhamm. i chnh, kinh 1060. Pli, A. 10. 198. Sacchiktabba.

KINH 965. PHI LUT THNH LUT922 Ti nghe nh vy: Mt thi c Pht trong vn Cp C c, rng cy K-, ti nc X-v. By gi Th Tn bo cc T kheo: C phi lut, c chnh lut. Hy lng nghe, v suy ngh k, Ta s v cc ngi ging ni: Th no l phi lut? L st sinh,... cho n t kin. gi l phi lut. Th no l chnh lut? L khng st sinh,... cho n chnh kin. gi l chnh lut. Pht ni kinh nay xong. Cc T kheo sau khi nghe nhng g Pht dy, hoan h phng hnh. Ging nh Phi lut v chnh lut; cng th Phi Thnh v Thnh, Bt thin v thin, Phi thn cn v thn cn, Chng lnh thay v lnh thay, Hc php v bch php, Phi ngha v chnh ngha, [276a] Php km v php hn, Php ti v php khng ti, Php b v php khng b, tt c u ni nh trn.923

922 923

i chnh, kinh 1061. Pli, A. 10. Sdhu. Bn Hn, ht quyn 37.