Nieuwe media en populaire cultuur: computergames (hoorcollege 6)

Homo Ludens 2.0

Joost Raessens

Vrijdag 13 januari 2012

Introductie: Slumdog deel I 1. Homo ludens: de spelende mens 2. Speelse media~toepassingen: Computergames, YouTube en Social media 3. Retorica van het spel 4. Ludificering van de cultuur !? Eindspel: Slumdog deel II 5. NWO-programma Playful Identities

Introductie: Slumdog deel I

Slumdog millionaire (Boyle, 2008)
1. 2. 3. Format ~ spelprogramma, TV-quiz: Openingsritueel Spel Slotritueel Fiske: symptomatisch voor kapitalistische ideologie Echter: TV-quiz EN verhaal van Jamals leven

1. Homo ludens: de spelende mens

Cultureel-maatschappelijke ontwikkeling Hedendaagse (post)moderne cultuur: een spel [game] zonder overkoepelend doel, spel [play] zonder transcendente bestemming Opkomst en succes van digitale media Kunst- en mediaopleidingen (universitair, HBO) Nieuwe disiplines: new media studies, computer game studies

Conclusie: zij maken (verder) onderzoek naar spelbegrip mogelijk, wenselijk en werkelijk

Opkomst en succes van digitale media 1. 2. 3. Game studies Media studies Game studies Media studies Game studies Media studies

Homo ludens (Huizinga, 1938)

Spelelement in de cultuur Spelelement van de cultuur

Spelelement in de verschillende tijdperken

Spelelement in tegenwoordige tijd Is spelelement in de hedendaagse cultuur afgenomen of toegenomen?

Spel volgens Huizinga een vrijwillige handeling of bezigheid, die binnen zekere vastgestelde grenzen van tijd en plaats wordt verricht naar vrijwillig aanvaarden doch volstrekt bindende regel, met haar doel in zichzelf, begeleid door een gevoel van spanning en vreugde, en door een besef van anders zijn dan het gewone leven (p. 56)

Voetbal ~ gemediatiseerde sport Belang: enorm toegenomen Verwijdert zich uit de zuivere spelsfeer. Niet meer doel in zichzelf maar professioneel en commercieel Afname spelvreugde, zuivere spelgehalte: Zidane, de spelende mens die tot op het bot gefrustreerd raakte door de ultieme bewaker van het tactische systeem: Materazzi (Willem Vissers, de Volkskrant)

Maradonna ~ warming-up halve finale UEFA Cup 1989 ~ Live is life Latinos en Afrikanen zijn de smaakmakers, of ze nu Drogba, Ronaldinho, Robinho, Messi, Babel, Henry of Etoo heten. Hun spel kenmerkt zich, afgezien van de vaardigheid, door speelsheid en passie. In hen valt de buitenspelende jongen te ontdekken

Kritiek op Huizinga: spel niet-spel (realiteit, nut, ernst) Modern denken: geen plaats voor ambiguiteiten Oplossing: onderdompeling + kritische distantie; vrijheid + dwang; regels bindend en niet

2. Speelse media~toepassingen
Computergames ~ Serious games: Food Force (United Nations World Food Programme, 2005) Doel: speler tot bepaalde inzichten en gedragsverandering brengen Occupaties, die in belang, nood of behoefte haar reden hebben, dus aanvankelijk niet den spelvorm vertoonen, ontwikkelen secundair een karakter, dat men moeilijk anders dan als dat van het spel kan opvatten (p. 231) Doel in zichzelf versus nut en belang

 Analyse: VN - hulp Kritiek: probleem = intern + oplossing = extern Creatie: onderdompeling + kritische distantie

MMORPGs: gemeenschapsverbanden (World of Warcraft)

Man, Play and Games (Caillois, 1958)

Agon: competitie (voetbal) Alea: geluk (loterij) Mimicry: doen-alsof (rollenspel) Ilinx: duizeling (achtbaan) Ludus: regels van het spel Paidea: creativiteit, spontaniteit, improvisatie

MMORPGs: gemeenschapsverbanden (World of Warcraft) Aantrekkingskracht: mystiek, magie alternatief voor onttovering van de wereld Huizinga: Ernst wordt spel

Bedrijfsleven: Spelers durven risicos te nemen, zijn competitief, spelen om te winnen, zijn bereid te experimenteren en zijn gewend om in groepsverband naar een gemeenschappelijk doel te werken Huizinga: Het spel wordt weer ernst

Twee aspecten van spel:

Tekst heeft spel, speling Kijker geeft spelenderwijs aan tekst interpretatie

Drie vormen van spel: Interpretatieve flexibiliteit (creatieve receptie) Reconfiguratie van bestaande teksten (Re)constructie van nieuwe teksten: countercinema en countergaming (Schleiner: Velvet Strike 2002-4)

Playability (spelwijsheid) 1. Speler: regels 2. Cheater (valsspeler): cheat codes 3. Spelbreker: modding 4. Outlaw, revolutionair: eigen regels

A. Hacken, doorontwikkelen B. Kritiek op Web 2.0 optimisme: YOU, you control the information age C. Games of stake: onderhandelingen (Glas)

YouTube

Paradien, remixen (reconstructie)

Zelfgemaakt materiaal (constructie) Open in doelen, gebruiksvormen (paidea) Spelen met regels en nieuwe regels (ludus) Mimicry (nabootsing): televisie-spelen en eruit zien als een professional

Social Media ~ Weblogs, Sociale netwerksites (Facebook, LinkedIn, Twitter) Twee vormen van spel: 1. Spelen met taal: Digitaal schrijven is de grootste revolutie in geletterdheid sinds de Grieken (Andrea Lunsford) Taal(gebruik) is speels en experimenteel geworden, nieuwe media lokken creativiteit en flexibiliteit uit

2.

Spelen, experimenteren met persoonlijke identiteiten

Gemeenschapsverbanden die spelenderwijs uitdrukking geven aan: * Wat gebruikers denken dat ze zijn * Hoe zij door anderen gezien willen worden
Voorbeeld 1 Profielfotos zijn de boegbeelden van onze identiteiten, want wij weten: we facebooken, dus we bestaan, of: we bestaan, dus we facebooken, we facebooken om te leven, we leven voor facebook, facebook verdrijft de leegte (Hanna Bervoets, de Volkskrant)

Voorbeeld 2

Seks is een game (Rutgers Nisso Groep, 2006)

Jongeren gebruiken Internet om te experimenteren: Contacten Flirten Cyberseks (Marie-Jos Klaver, NRC Handelsblad)

3. Retorica van het spel

Persuasieve retoricas van het spel: Vooruitgang: iets leren dat zinvol is (vaardigheden) ?! Noodlot: kansspellen ?! Macht: competitie ?! Zelf, identiteit ?! Fantasie, verbeelding, creativiteit ?! Frivoliteit, lichtzinnigheid: speels protest tegen bestaande orde ?!

(The Ambiguity of Play, Sutton-Smith, 1997)

4. Ludificering van de cultuur !?

Media-cultuur bestaat uit spelelementen, maar: De poging om het verwarde heden op zijn spelgehalte te beproeven leidt ons telkens weer tot tegenstrijdige conclusies (p. 231) Van ernst naar spel of van spel naar ernst (MMORPGs, serious gaming)? Facebook: communicatie of spel met identiteit? Voetbal: zuiver of gecorrumpeerd? Games: spelen volgens of met regels?

Speelse wending in mediatheorie: aandacht voor spellen en speelse omgang met media

Eindspel: Slumdog deel II

1. Spelstructuur van TV-quiz EN narratieve structuur van rags-to-riches
2. Specifiek spelkenmerk is wedijver (p. 162): Held (Jamal) volbrengt moeilijke taak ~ winnen quiz Vervulling van een belofte ~ jeugdliefde Latika terugvinden 3. Format TV-quiz: kennis testen ~ agon 4. Filmstijl (razende ritme, hectische montage, opzwepende muziek) geeft gevoel van achtbaan ~ ilinx

5. NWO-programma Playful identities

Convergence culture:

Media: verbindingen tussen computergame, theater, internet, mobiele telefonie

Mediatheorie: multi- en interdisciplinair onderzoek

Het doel van dit project is te onderzoeken of, en zo ja in welke mate en op welke wijze, digitale media de constructie van persoonlijke en culturele identiteiten transformeren
Transformatie van (1) narratief naar (2) ludisch: (1) Narratieve identiteitstheorie (2) Wisseling van dominantie EN hybride vormen van het narratieve en ludische

Mobiele media: mobiele telefoon, iPod Internet: chatrooms, websites, MSN, P2P-netwerken

Computergames: arcadegames, consolegames, PC-games, mobiele games Synthetische studie: Homo Ludens

2.0

Interdisciplinair onderzoek:
Conceptueel-filosofisch perspectief Mediatheoretisch perspectief

Conceptueel-filosofisch perspectief
Narratieve identiteit: Mimesis 1: beleving of geleefde ervaring, pre-narratieve samenhang Mimesis 2: uitdrukkingen, bijvoorbeeld in de vorm van verhalen Mimesis 3: zelfbegrip

Mimesis 1: Bush: Good guys versus bad guys (outlaws), smoke em out of their holes, hunt em down, go it alone
Mimesis 2: James Woolsey: George Bush is zoals Will Kane (Gary Cooper) in High Noon (Zinneman, 1952) Susan Faludi: Bush heeft de oorlog verklaard aan een Amerikaanse mythe

Mimesis 3:
Bush: Het gevangennemen van Bin Laden wordt het allereerste doelwit van een oorlog tegen Afghanistan. Ik wil rechtvaardigheid. Ik sluit me aan bij wat er op de oude posters stond van het Wilde Westen: Gezocht dood of levend

Van Pippi [Langkous] tot Sheherazade. Ayaan Hirsi Ali bouwde haar memoires, n haar leven, op klassieke verhalen

De autobiografie van Ayaan Hirsi Ali is een ouderwetse rags to riches story. Haar boek illustreert dat wij niet zelf onze verhalen kiezen, maar dat de verhalen ons maken tot wie we zijn

Man, Play and Games / Les Jeux et les Hommes (Roger

Caillois, 1958):
1. PLAY = PAIDIA. Die vorm van spel die jonge kinderen spelen, zoals make believe: het doen alsof. Paidia-games zijn meer open games 2. GAME = LUDUS. Spellen met sociale regels, die een winnaar en verliezer aanwijzen. Meer binaire, gesloten games

3. META-GAMING. Beide vormen van spel kennen ook een zogenaamde meta-niveau 4. GAME LITERACY. Het inzicht dat bepaalde regels ideologisch gekleurd zijn en dat je ze kunt accepteren, aanpassen of verwerpen

de Volkskrant
De spelregels voor het gezelschapsspel Irak Het mensenrechtenspel van Genve: Voor Kofi Annan staat er veel op het spel, Hij [Kofi Annan] maant de raad expliciet iets te doen aan Darfur: De mensen zullen zich afraden wat de raad doet: hebben ze daar geen gevoel voor fair play?

Ludische identiteit
Play 1. Beleving of geleefde ervaring is speels: Het flirten via SMS: En al die tijd moeten je berichtjes kort, snel, creatief en grappig zijn: dat is onderdeel van het spel Het nemen van fotos met je mobiel just for fun

Play 2. Speelsheid wordt expliciet gearticuleerd in uitdrukkingen zoals games

Nisso Groep, 2006): Jongeren gebruiken internet als speelveld om met seks te experimenteren

Seks is een game (Rutgers

(Huizinga: Vrije handelingen die plaatsvinden in een bepaalde tijd en plaats, volgens specifieke regels)

Myrthe Hilkens: McSex. De

pornoficatie van de samenleving

iedere speelsheid, iedere vrolijke noot die je in de jaren zeventig nog wel tegenkwam, moet je in de hedendaagse porno met een vergrootglas zoeken

Play 3. De speler begrijpt zichzelf vanuit het perspectief van dit speelveld van mogelijke handelingen en internaliseert dit zelfinzicht
Massive Multiplayer Online Role Playing Game): reconstructie, deconstructie van bestaande identiteiten of constructie van nieuwe identiteiten?

World of Warcraft (een