Matematika

UNIVERZITET U NOVOM SADU
FAKULTET TEHNIKIH NAUKA

NOVI SAD

ZBIRKA ZADATAKA
SA PRIJEMNIH ISPITA
NA FAKULTETU TEHNIKIH NAUKA

(MATEMATIKA)

NOVI SAD, 201.

Izdava:
Fakultet tehnikih nauka
Trg Dositeja Obradovia 6
21000 Novi Sad

Glavni i odgovorni urednik:
Prof. dr Ilija osi, dekan

Ureivaki odbor:
Prof. dr Ilija osi
Prof. dr Ilija Kovaevi
Prof. dr Janko Hodoli
Prof. dr Vladimir Kati
Prof. dr Sran Kolakovi

Tehnika obrada:
Mr Ranko Bojani
Mr Nenad Simeunovi
Gordana Bajeti

tampanje odobrio:
Savet za izdavaku delatnost Fakulteta tehnikih nauka

Predsednik Saveta za izdavaku delatnost:
Prof. dr Radomir Foli

Informacije:
Trg Dositeja Obradovia 6
Telefon: (021) 459-141
Fax: (021) 458-133
e-mail: bojanicr@uns.ac.rs
www.ftn.uns.a.crs

Tira:

tampa:

1
OPTE INFORMACIJE O PRIJEMNOM ISPITU

1. Prijemni ispit

1a. Prijemni ispit iz Matematike polau kandidati koji ele da upiu sledee oblasti:
- Elektrotehnika i raunarstvo (kandidati se upisuju na jedan od sledea dva studijska programa:
Energetika, elektronika i telekomunikacije; Raunarstvo i automatika).
- Saobraaj (kandidati se upisuju na jedan od sledea dva studijska programa: Saobraaj i transport;
Potanski saobraaj i telekomunikacije).
- Graevinarstvo (kandidati se upisuju na studijski program: Graevinarstvo).
- Mehatronika (kandidati se upisuju na studijski program: Mehatronika).
- Geodezija (kandidati se upisuju na studijski program: Geodezija i geomatika).
- Raunarska grafika (kandidati se upisuju na studijski program: Animacije u inenjerstvu).

1b. Prijemni ispit iz Matematike sa proverom sklonosti za studije odgovarajue oblasti polau
kandidati koji ele da upiu sledee oblasti:
- Mainstvo Matematika sa proverom sklonosti za studije mainstva (kandidati se upisuju na jedan od
sledea etiri studijsk program: Proizvodno mainstvo; Mehanizacija i konstrukciono mainstvo;
Energetika i procesna tehnika; Tehnika mehanika i dizajn u tehnici).
- Industrijsko inenjerstvo i inenjerski menadment Matematika sa proverom sklonosti za studije
industrijskog inenjerstva i inenjerskog menadmenta (kandidati se upisuju na jedan od sledea dva
studijsk program: Industrijsko inenjerstvo; Inenjerski menadment).
- Grafiko inenjerstvo i dizajn Matematika sa proverom sklonosti za studije grafikog inenjerstva i
dizajna (kandidati se upisuju na jedan studijski program: Grafiko inenjerstvo i dizajn).
- Inenjerstvo zatite ivotne sredine i zatite na radu Matematika sa proverom sklonosti za studije
inenjerstva zatite ivotne sredine (kandidati se upisuju na jedan od sledea dva studijska programa:
Inenjerstvo zatite ivotne sredine; Inenjerstvo zastite na radu).
1c. Prijemni ispit iz Geometrije sa arhitektonskom i optom kulturom; Slobodoruno crtanje i
Prostorna kompozicija polau kandidati koji ele da upiu sledeu struku (oblast):
- Arhitektura (kandidati se upisuju na studijski program: Arhitektura i urbanizam).

2. Nain bodovanja
Ukupan broj bodova na osnovu kojeg se vri rangiranje kandidata za upis na Fakultet formira se kao zbir
bodova ostvarenih po sledeem kriterijumu:

1. Opti uspeh u srednjem obrazovanju - podrazumeva zbir prosenih ocena iz svih predmeta u I, II, III i IV
razredu, pomnoen sa brojem 2 (dva). Po ovom osnovu kandidat moe stei najmanje 16, a najvie 40
bodova. Opti uspeh u srednjem obrazovanju rauna se zaokruivanjem na dve decimale.

2. Kandidat je poloio prijemni ispit (i time stekao pravo na rangiranje radi upisa) ukoliko na prijemnom
ispitu osvoji najmanje:
- 14 bodova iz matematike za kandidate koji polau samo matematiku,
- 7 bodova iz matematike i 7 bodova iz testa provere sklonosti za kandidate koji polau matematiku sa
proverom sklonosti za studije odgovarajue oblasti.
- 6 bodova iz geometrije sa arhitektonskom i optom kulturom, 4 boda iz prostorne kompozicije i 4
boda iz slobodorunog crtanja za kandidate koji polau prijemni ispit za Arhitekturu.

3. Uspeh na prijemnom ispitu iz matematike za upis na Elektrotehniku i raunarstvo, Mehatroniku i
Raunarsku grafiku boduje se od 0 do 60 bodova.

4. Uspeh na prijemnom ispitu iz matematike za upis na Graevinarstvo, Saobraaj i Geodeziju i geomatiku
boduje se od 0 do 60 bodova.

5. Uspeh na prijemnom ispitu iz matematike sa proverom sklonosti za studije odgovarajue oblasti
za upis na Mainstvo, Industrijsko inenjerstvo i inenjerski menadment, Grafiko inenjerstvo i dizajn i
Inenjerstvo zatite ivotne sredine i zatite na radu boduje se od 0 do 60 bodova:

a) Matematika se boduje od 0 do 30 bodova,
b) Provera sklonosti za studije odgovarajue oblasti se boduje od 0 do 30 bodova.

2

6. Uspeh na prijemnom ispitu za upis na Arhitekturu i urbanizam boduje se od 0 do 60 bodova:

a) Geometrija sa arhitektonskom i optom kulturom boduje se od 0 do 30 bodova,
b) Prostorna kompozicija boduje se od 0 do 15 boda,
c) Slobodoruno crtanje boduje se od 0 do 15 boda.

Maksimalan broj bodova je 100.

Priprema za polaganje prijemnog ispita za upis arhitekture se izvodi na Fakultetu tokom cele godine.
Informacije se mogu dobiti na telefon: 021 / 6350 293 021 / 485 2223.

Informacije za pripremnu nastavu iz matematike se mogu dobiti na telefon : 021/6350-770

PROGRAM PRIJEMNOG ISPITA IZ MATEMATIKE ZA UPIS ELEKTROTEHNIKE I
RAUNARSTVA; GRAEVINARSTVA; SAOBRAAJA; MEHATRONIKE; GEODEZIJE I
GEOMATIKE; RAUNARSKE GRAFIKE

Na ispitu iz matematike polae se gradivo predvieno nastavnim planom i programom za srednje
obrazovanje.
1. Osnovne logike operacije, pojam funkcije.
2. Brojevi (prirodni, celi, racionalni, iracionalni, realni, kompleksni).
3. Proporcionalnost veliina i primene.
4. Racionalni algebarski izrazi. Polinomi.
5. Linearna funkcija. Linearne jednaine i nejednaine, sistemi linearnih jednaina i nejednaina.
6. Stepenovanje i korenovanje.
7. Kvadratna funkcija. Kvadratne jednaine i nejednaine. Sistemi kvadratnih jednaina.
8. Algebarske i iracionalne jednaine i nejednaine.
9. Pojam logaritma. Logaritamska i eksponencijalna funkcija. Logaritamske i eksponencijalne
jednaine i nejednaine.
10. Trigonometrijske funkcije. Identiteti, jednaine i nejednaine. Primena trigonometrije.
11. Matematika indukcija i nizovi. Aritmetika i geometrijska progresija.
12. Kombinatorika i binomni obrazac.
13. Planimetrija (prvenstveno geometrija trougla, etvorougla i kruga).
14. Stereometrija (prizma, piramida, zarubljena piramida, valjak, kupa, zarubljena kupa, sfera i delovi
sfere).
15. Vektori.
16. Analitika geometrija u ravni (prava, krunica, elipsa, hiperbola i parabola).
17. Granine vrednosti nizova i funkcija. Izvod i primena

Literatura
1. Srednjokolski udbenici iz matematike
2. Zbirka zadataka sa prijemnih ispita, FTN, 2010.

3
PROGRAM PRIJEMNOG ISPITA ZA UPIS ARHITEKTURE

Prijemni ispit za upis Arhitektonske struke sastoji se od 3 (tri ) dela i to:
- Slobodoruno crtanje,
- Prostorna kompozicija,
- Geometrija sa arhitektonskom i optom kulturom.
Program prijemnog ispita iz Sloborunog crtanja
Predviene su etiri teme i likovna podruja od kojih e kandidati raditi na dan ispita SAMO JEDNU.
Odabir teme bie poznat samo i jedino rukovodiocu ispita i to neposredno pred ispit.
Teme:
1) gradski prostor (trg, ulica, tvrava, grupa kua ili neki drugi urbani ambijent Novog Sada).
2) enterijer nekog objekta (javna zgrada, banka, hram itd.).
3) scenografska postavka (plastina i artikulisana pozorina scena ili televizijski dekor sa mnotvom
elemenata).
4) prostorna kompozicija koja se postavlja uoi ispita a ine je geometrijska tela, tkanina, drveni tapovi,
skulptorski modeli i raznoliki predmeti svakodnevne upotrebe, kao i bilo koji drugi motivi mrtve
prirode.
Program prijemnog ispita iz Prostorne kompozicije
Ovaj deo ispita za kandidate treba da pokae njihovo oseanje za prostor, sposobnost slobodorunog
oblikovanja na osnovu zadatih elemenata i da otkrije njihovo oseanje za meru, potujui matu i vrsto
vezivanje za logiku materijala i oblika. Oseanje prostora, likovni izraz, radost kontrolisane igre i stvaralaki
dar treba da budu u osnovi ovoga ispita, koji se u tom smislu niti ui niti moe nauiti. Organizatori prijemnog
ispita nee do poslednjeg dana odrediti ni materijale ni elemente od kojih e ova ispitna kompozicija biti
pravljena. Meutim, kompozicija e svakako biti raena na bazi papira, kartona, drvenih lajsni, tekstila, ica,
kanapa ili bilo kog drugog materijala ili upotrebnog predmeta za koji e se komisija odluiti.
Program prijemnog ispita iz Geometrije sa arhitektonskom i optom kulturom
Ispit se sastoji od 18 pitanja na koje je potrebno dati kratke odgovore. Pitanja su iz oblasti geometrije,
arhitekture, knjievnosti, muzike, likovne umetnosti, pozorita, filma, istorije, drutva.

Literatura:
Arhitektonska kultura:
1. Ranko Radovi, Nova anatologija kua, 23 primera arhitekture i urbanizma sveta, Graevinska knjiga,
Beograd, 2001.
2. Milan P. Rakoevi, Uvod u arhitektonsko projektovanje, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu,
1998. (24 asa arhitekture naslov novog izdanja)
3. Jirgen Jedike (Jrgen Joedicke), Oblik i prostor u arhitekturi, Orion art, Beograd, 2009.
4. Zbirka zadataka sa prijemnih ispita na Fakultetu tehnikih nauka, FTN, 2010.
Opta kultura:
1. Lj. Nikoli, B. Mili, itanka sa knjievno teoretskim pojmovima za III razred srednje kole, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
2. Lj. Nikoli, B. Mili, itanka sa knjievno teoretskim pojmovima za IV razred srednje kole, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
3. V. Galovi, B. Karadi, Likovna kultura, za gimnaziju i strednje strune kole, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
4. S. Marinkovi, Muzika kultura za gimnaziju i strune kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2000.
5. K. Bogdanovi, B. Buri, Teorija forme Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
Geometrija:
1. Srednjokolski udbenici iz Matematike i Nacrtne geometrije.

4
PROGRAM PRIJEMNI ISPIT IZ MATEMATIKE SA PROVEROM SKLONOSTI ZA
STUDIJE ODGOVARAJUE OBLASTI ZA UPIS: MAINSTVA; INDUSTRIJSKOG
INENJERSTVA I INENJERSKOG MENADMENTA; GRAFIKOG
INENJERSTVA I DIZAJNA; INENJERSTVA ZATITE IVOTNE SREDINE I
ZATITE NA RADU

Ispit se sastoji iz dva dela i to:
- Matematika (pet zadataka)
- Provera sklonosti za studije odgovarajue struke (deset pitanja).
Program dela prijemnog ispita: Matematika
1. Osnovne logike operacije, pojam funkcije.
2. Brojevi (prirodni, celi, racionalni, iracionalni, realni), stepenovanje i korenovanje, racionalni
algebarski izrazi i polinomi.
3. Proporcionalnost veliina i primene.
4. Linearna funkcija. Linearne jednaine i nejednaine, sistemi linearnih jednaina i nejednaina.
5. Kvadratna funkcija. Kvadratne jednaine i nejednaine.
Sistemi kvadratnih jednaina.
6. Algebarske i iracionalne jednaine i nejednaine.
7. Pojam logaritma. Logaritamska i eksponencijalna funkcija. Logaritamske i eksponencijalne
jednaine i nejednaine.
8. Trigonometrijske funkcije. Identiteti, jednaine i nejednaine. Primena trigonometrije.
9. Matematika indukcija i binomni obrazac.
10. Vektori.
Literatura
1. Srednjokolski udbenik iz matematike
2. Zbirka zadataka sa prijemnih ispita, FTN, 2010

5
jul 2001. godine
ELEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO, SAOBRAAJ I GRAEVINARSTVO
(prijemni ispit u julu 2001 i septembru 2001. i 2002. godine je bio isti za ove tri struke)

1. U skupu realnih brojeva nai skup reenja nejednaine
3
6
16 2
2
+
x
x x
.
2. Nai m tako da zbir korena (reenja) jednaine

( )
2 2 2
2 0 x m m x m + + + =
bude jednak 0 , a da proizvod bude jednak 4 .
3. Dokazati da za svaki prirodan broj vai jednakost

( )
.
2
1
2 1
2
3 3 3
+
= + + +
n n
n

4.
Zbir prva tri lana geometrijskog niza je 91. Ako se zbir prvog i treeg lana pomnoi sa
61
30
,
dobija se drugi lan niza. Odrediti prva tri lana niza.
5. U skupu realnih brojeva reiti jednainu
( ) . 2 4 1 4 2 log
2
4
x
x
= +

6. U skupu realnih brojeva reiti jednainu
. 0 2 sin sin cos 3
2 2
= x x x
7. Stranica romba je 5 = a , a zbir dijagonala . 14
2 1
= + d d Izraunati povrinu romba.
8. Koliko se petocifrenih brojeva moe napisati od cifara 9 , , 1 , 0 , ako se cifre
a. mogu ponavljati;
b. ne mogu ponavljati.

9.
Data je prava 0 12 2 = + y x i parabola x y 4
2
= . Nai jednainu tangente na parabolu u
presenoj taki ( )
0 0 0
, , 0, M x y y < prave i parabole.

10. Visina i izvodnica kupe odnose sa kao 1: 2, a njena zapremina je . 1000
3
cm Izraunati povrinu
kupe.

Svaki zadatak nosi 6 bodova.

REENJA:
1.
( ] [ ). 6 , 1 2 , x

2. Na osnovu Vietovih formula, iz ( ) 0 2
2
2 1
= + = + m m x x i 4
2
2 1
= = m x x sledi da je . 2 = m
3. Da data jednakost vai za svaki prirodan broj n dokazaemo koristei princip matematike indukcije.
Za 1 n = data jednakost vai, jer je

( )
.
2
1 1 1
1
2
3
+
=
Pretpostavimo da data jednakost vai za k n = , tj.
( )
.
2
1
2 1
2
3 3 3
+
= + + +
k k
k
Dokazaemo da data jednakost vai i za 1 + = k n

( )
( ) ( )( )
.
2
2 1
) 1 (
2
1
1 2 1
2
3
2
3 3 3 3
+ +
= + +
+
= + + + + +
k k
k
k k
k k
Dakle, na osnovu principa matematike indukcije data jednakost vai za svaki prirodan broj n.
6

4.
Oznaimo sa
1
b ,
2
b i
3
b prva tri lana geometrijskog niza. Iz
( )
2 3 1 3 2 1
61
30
, 91 b b b b b b = + = + + , sledi da je 30
2
= b i . 61
3 1
= + b b
Iz 61
3 1
= + b b i 900
3 1
= b b sledi da je ( ) ( ) ( ) { }. 25 , 30 , 36 , 36 , 30 , 25 , ,
3 2 1
b b b

5. Iz ( ) x
x
2 4 1 4 2 log
2
4
= +

sledi da je ( ) 0 16 4
2
=
x
, tj. da je reenje date jednaine realan broj
. 2 = x

6.

Deljenjem date jednaine sa x cos ( 0 cos x ) dobija se jednaina
2
3 2 0 tg x tgx = sa
reenjima 1 tgx = ili 3. tgx =
Iz 1 tgx = sledi da je skup reenja ove jednaine . :
4
1 1
+ = Z k k A
Iz 3 = tgx sledi da je
skup reenja ove jednaine { }
2 2
3 : . B arctg k k = + Z

Skup svih reenja date jednaine je skup B A C U = .

7.
Iz 14
2 1
= + d d i 5 = a sledi da je . 48
2 1
= d d Kako je povrina romba
2 1
2
1
d d P = to je povrina
traenog romba . 24 = P

8. a) . 10 9 10 10
4 4 5 10
4
10
5
= = V V
b) . 9 8 7 6
2 10
4
10
5
= V V

9.
Iz 12 2 = + y x i x y 4
2
= sledi da je ( ) ( ) , 4, 4 x y = ili ( ) ( ) , 9, 6 x y = . Dakle, traena taka je
( ) 9, 6 . M Jednaina tangente u datoj taki M na parabolu je prava . 3
3
1
= x y

10. Kako je 2 : 1 : = s H , to je . 2H s = Iz
2 2 2
H s r = sledi da je . 3 H r = Iz
3 2
1000
3
1
cm H r V = = sledi da je 10 H cm = , pa je . 20 , 3 10 cm s cm r = = Dakle, traena
povrina kupe je ( ) . 3 2 3 100
2 2
cm s r r P + = + =

7
ELEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO, SAOBRAAJ I GRAEVINARSTVO
septembar 2001
1. Izraunati
2
2
3 3 3 3
.
2 2
x x x x

+

2. Reiti nejednainu
2
2
0.
3
x x
x
+

3. Dokazati da za svaki prirodan broj n vai
( ) 1
1 2 .
2
n n
n
+
+ + + =
4.
U jednaini ( ) ( ) 0 2 2 2
2
= + + + k x k x odredi realan parametar k tako da jedan koren (nula)
jednaine bude dva puta vei od drugog korena.
5. Ako je zbir prva tri lana aritmetikog niza 21, a zbir prvih est lanova 78, nai zbir prvih devet
lanova.

6.
U skupu realnih brojeva reiti jednainu . 9 3 24 9
1
=
x x

7.
U skupu realnih brojeva reiti jednainu
2
sin cos 1 0. x x + + =
8. U pravouglom trouglu date su katete cm a 3 = i . 4cm b = Odredi visinu koja odgovara
hipotenuzi.

9.
Odrediti presene take krunice 0 4 6
2 2
= + + y x y x i prave 4 0. x y + =

10.
Pravougli trougao ije su katete cm a 3 = i cm b 4 = rotira oko katete b. Nai zapreminu
nastalog rotacionog tela.


REENJA:
1)
2 2
3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 3 2 3
1.
2 2 2 2 2 2 2 2
x x x x x x x x x x x x x x
+ + + +
= + = =

2)
( )( )
( ] [ )
2
2 1
2
0 0 , 2 1, 3
3 3
x x
x x
x
x x
+
+

3) 1: n =
1 2
1
2
= ;
Pretpostavka da tvrenje vai za : k n =
( ) 1
1 .
2
k k
k
+
+ + = L Dokaz da tvrenje vai za 1: n k = +
( )
( )
( )
( ) ( ) ( )( ) 1 1 2 1 1 2
1 1 1 .
2 2 2
k k k k k k k
k k k
+ + + + + +
+ + + + = + + = = L

4)
2 1
2x x =
3
2
2
+
=
k
x
2
2 1
+ = + k x x
3
4 2
1
+
=
k
x 9 2 = + k
( )
1 2
2 2 x x k = +
2 2 4
2 4
3 3
k k
k
+ +
= + 7 = k
8
5)
3
21 S = ( ) 21 2 2
2
3
78
1 6
= + = d a S ( )
1
6
2 5 78
2
a d + =
Reavanjem sistema jednaina
1
7 a d + =
1
2 5 26 a d + = dobijamo 3
1
= a i 4 d = tako da je
( )
10
10
2 3 9 4 210
2
S = + =

6)
( )
2
3 8 3 9 0
x x
= , 3
x
t = ,
2
8 9 0 t t = ,
1/ 2
8 64 36
2
t
+
=

1
9 t = ,
2
1 t = , 3 9
x
= , 3 1
x
= ; 3 9 2
x
x = = 3 1
x
= nema reenja.

Dakle, reenje je samo realan broj 2 = x

7)
2 2
sin cos 1 0 1 cos cos 1 0 x x x x + + = + + =

2
cos cos 2 0 cos 1 x x x = = ( ) 1 2 x k = + , Z k
2 cos = x nema reenje

8)
2 2
5 c a b = + =
3 4
5
c c
a b c h h

= = 2.4
c
h cm =

9) ( ) ( )
2
2
4 6 4 4 0 y y y y + + = 4 x y =
4 0 y x = = ( ) 0, 4 A
1 5 y x = = ( ) 5, 1 B

10)
1
3
V B H = ,
2
9 B r = =
4 H b cm = =
1
9 4
3
V =
3 r a cm = =
3
12 V cm =

9
ELEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO, MEHATRONIKA, SAOBRAAJ I
GRAEVINARSTVO septembar 2002
1.
Nai interval najmanje duine kojem pripada realan broj k tako da reenja
1 2
, x x kvadratne
jednaine ( ) ( ) ( )
2
1 5 2 0 k x k x k + + = zadovoljava uslov . 2
1 1
2 1
> +
x x

2. Cena nekog proizvoda poveana je za 40%. Za koliko procenata treba menjati dobijenu cenu,
da bi se dobila prosena cena?
3. Zbir tri uzastopna lana aritmetike progresije je 54. Ako je najvei od njih dva puta vei od
najmanjeg, nai proizvod ta tri broja.

4. Ako je , 0 , sin sin , cos cos = + = + a b y x a y x pokazati da je .
2
y x
tg
a
b +
= Nai
( ) y x + cos kao funkciju od a i b.

5. Reiti jednainu 0 5 8 log log
2 2
= + x x .

6. Nai jednainu krunice koja spolja dodiruje krunicu 0 5 4
2 2
= + x y x a centar joj je u
taki ( ) 5, 4 . C
7. Dijagonale jednakokrakog trapeza su uzajamno normalne. Izraunati njegovu povrinu ako je
krak 5 2 = c , a odnos osnovica 3:1.
8. Osnova prave pravilne estostrane piramide je upisana u osnovu valjka a njen vrh lei u centru
gornje osnove valjka. Ako je visina piramide H=6 cm, a njena zapremina , 3 12
3
cm V = nai
povrinu valjka.

9. Nai reenje jednaine 450 3 4 3 2
2 1
=
+ x x
.

10. Koeficijent etvrtog i estog lana u razvijenom obliku binoma
1
n
a
a

+

odnose se kao 5:18. Nai vrednost lana koji ne sadri a.


REENJA:
1.
( )
1 2
1 2 1 2
5
1 1 9
1
2 2 2 0
2
2
1
9, 2 .
k
x x k
k
k
x x x x k
k
k
+ +
+ > > > <

+
+

2. C- prvobitna cena
nakon poveanja: C C C
5
7
100
40
= + smanjuje se za x procenata

7 7 200
28.57%
5 100 5 7
x
C C C x = = =

10

3. 4.

5184 24 18 12
6 , 24 , 12
0 2
2 2
18 18
54 2
3 2 1
3 1
1
1 1
2 1
1 1 1
= =
= = =
= +
= +
= = +
= + + + +
a a a
d a a
d a
a d a
a d a
d a d a a

( )
2 2
2 2
2
2
2
2
2
2
1
1
2
1
2
1
cos
2
2
cos
2
cos 2
2
cos
2
sin 2
cos cos
sin sin
b a
b a
a
b
a
b
y x
tg
y x
tg
y x
y x
tg
y x y x
y x y x
y x
y x
a
b
+
=
+
=
+
+
+
= +
+
=
+
=
+
+
=

5.

16 2 4 log
2
1
0 2
0 5 8 log
log
0 5 8 log log
4
2
2
1
2
2
2
2
2
2 2
= = =
=
=
= + +
= +
=
= +
x x
t
t
t t
t t
t x
x x

6.

( )
( ) ( ) ( )
( )
( ) ( ) 4 4 5 :
2 ,
5 0 4 2 5 ,
9 2 :
2 2
2
1 2
2 2
2
1
= +
= =
= + =
= +
y x k
r C A d r
C A d
y x k

7.

2
1
2 2
1
2
1
2
2 2
5
3
2
2
a y x
a a
a x
a y
= +
=
=
=

16
2
4
2
2
6
2
20 5
20
1
2 2 2
1
1
2
1
2 2 2
=
+
=
= =
=
=
=
=
=
= = +
h
a a
P
m c h
a a
m
a
a
a
c y x

11
8.

32
2 2
2 3 12 6
4
3
6
3
1
3
1
2
2
=
+ =
= = = =
=
V
V
P
r H r P
a
a
H B V
a r

9. 10.

4 81 3
81
450
9
4
6
450
9
4
6
3
450 3 4 3 2
2 1
= =
=
=

=
=
=
+
x
t
t
t t
t
x
x
x x

( )
4 0 3 12
12
1
12
1
5 , 12 0 60 7
5
5
3
18
18 : 5
5
:
3
12
0
12
0
2
3 12
12
12
2 1
2
= =

+
= = =

= =
k k
a
k
a
a k
a
a
n n n n
n n
n n
k k
k
k
k

lan koji ne sadri a je 495
4
12
=
.

12
E LEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO; MEHATRONIKA jul 2002

1. Proizvod korena jednaine c bx x + +
2
5 je 12. Parametri b i c su realni brojevi. Funkcija
c bx x x f + + =
2
5 ) ( ima maksimum za 4 x = . Odrediti korene te jednaine.

2. Za koje vrednosti realnog parametra k e izraz: 4 3 2
3 2 2
+ k k x k kx biti negativan za
svaki realan broj x?
3.
U skupu realnih brojeva reiti jednainu: 810 9 3
1 2
= +
+ + x x
.

4. Nai skup reenja nejednaine : 2 ) 5 6 ( log < x
x
.
5. Pravougaonik ABCD ispresecan je sa 6 pravih koje su paralelne sa stranicom AB i 8 pravih koje
su paralelne sa stranicom BC. Koliko ukupno ima pravougaonika na dobijenoj slici?
6. Neka je ,... ,..., ,
2 1 n
b b b geometrijska progresija sa kolinikom q za koju vai da je zbir
4 ... ...
1
3 2 1
= = + + + + +

= n
n n
b b b b b i da je
2
1 4
) 1 ( 7 = q b b . Izraunati
2002
b .

7.
Reiti nejednainu: 0 5 sin 3 sin 3 sin < + x x x za ) , 0 ( x .
8. Neka su ) 3 , 2 , 1 ( ), 2 , 1 , 1 ( B A i ) 2 , 1 , 1 ( C temena paralelograma ABCD. Izraunati koordinate
temena D i teita T trougla ABC.
9. Neka je nad katetama OA i OB jednakokrako pravouglog trougla OAB, kao nad prenicima
konstruisane krunice
1
k i
2
k .
a) Dokazati da taka C pripada hipotenuzi AB, gde su O i C presene take krunica
1
k i
2
k .
b) Izraunati povrinu preseka krugova koji su odreeni krunicama
1
k i
2
k , ako je OA=4cm.
10. Izraunati zapreminu lopte upisane u pravilni oktaedar ivice a.
( Pravilni oktaedar se sastoji od dve jednakoivine prave pravilne etvorostrane piramide koje
imaju zajedniku kvadratnu osnovu, a vrhovi tih piramida su sa razliitih strana te osnove.)


REENJA:

1.
60 12
5
2 1
= =
= c
c
x x . . 40
10
4
10
0 10 ) ( = = = = + = b
b b
x b x x f
0 10 ) ( < = x f . Dakle, za 4 = x funkcija ) (x f ima maksimum. Sledi da su koreni
. 6 ; 2
2 1
= = x x

2. Data jednaina je kvadratna ako je 0 k . Za 0 k = vrednost izraza
4 3 2 ) (
3 2 2
+ = k k x k kx x f je ( ) 4 0 f x = < za svako x R . Za
0 k dati izraz e biti negativan za svako R x ako je 0 k < i
4 3 2 2
4 4 ( 3 4) 4 ( 3 4) 0 ( 1, 0) D k k k k k k k k k = + = < . Dakle, 0 ) x ( f < za
svako x ako ( ]
1, 0 k .

3.
2 1 2 2
3 9 810 9 3 9 (3 ) 810; 3 90 0
x x x x x
t t t
+ +
+ = + = = + =
{ }
1 2
10, 9 10.9 3 9 2
x
t t t x = = = = je reenje jednaine.

13
4. Data nejednaina je definisana za 0, 1 x x > i 6 5 0 x > tj. za
)
5
6
, 1 ( ) 1 , 0 ( x . Za 1 x > logaritam je monotono rastua funkcija pa je
) , 1 ( ) 6 , ( 0 6 5 5 6 2 ) 5 6 ( log
2 2
> + < < x x x x x x
x
.
Dakle, reenje je
6
(1, )
5
x .
Za 1 x 0 < < logaritam je monotono opadajua funkcija pa je
) 1 , 6 ( 0 6 5 5 6 2 ) 5 6 ( log
2 2
< + > < x x x x x x
x
.
Dakle, reenje je ) 1 , 0 ( x . Znai skup reenja je
6
(0,1) (1, )
5
.
5. Kako je proizvoljan pravougaonik odreen izborom dve prave od horizontalnih ( ima ih 8 ) i
dve prave od vertikalnih ( ima ih 6 ) to je broj svih pravougaonika jednak . 1260
2
10
2
8
=

6.
). 1 ( 4 4
1
... ...
1
1
2 1
q b
q
b
b b b S
n n
= =
= + + + + =
3 3 2 2
4 1 1 1 1 1
( 1) ( 1)( 1) 7( 1) b b b q b b q b q q q q = = = + + =
1 2
7( 1)
1
q
b
q q
=
+ +
. Sledi da je
2
1
, 2
1
= = q b pa je
2000 2001
1 2002
2
= = q b b .

7. = + = + = x x x x x x x f 3 sin 3 ) 5 sin (sin 5 sin 3 sin 3 sin ) (
sin3 (2cos 2 3) x x = .
x 0
12

3
2

12
11

x 3 sin + + - + +
3 cos 2 x

+ - - - +
) x ( f + - + - +

Dakle, skup reenja date nejednaine je
12
11
,
3
2
3
,
12

.

8. ) 1 , 0 , 1 ( ) 3 , 2 , 1 ( ) 2 , 1 , 1 ( ) 2 , 1 , 1 ( = + = + =

OB OC OA OD ;
) 7 , 4 , 1 (
3
1
) (
3
1
= + + =

OC OB OA OT . Dakle, koordinate su )
3
7
,
3
4
,
3
1
( ); 1 , 0 , 1 ( T D .
9. a) Kako su uglovi OCA i OCB svaki od 90
0
to su take A,C, i B kolinearne;
b) Ako je r poluprenik datih krugova to je traena povrina
r r
r
P
r
P
OCA
2
2
1
2 2
2 2
= =

. Kako je u naem sluaju 2 r cm = to je
. ) 4 2 (
2
cm P =

10. Neka je S centar upisane lopte u oktaedar ABCDVV , tj. presek dijagonala AC i BD kvadrata
ABCD i neka je T normalna projekcija take S na ravan trougla BCV (kako je u pitanju
pravilnui oktaedar to taka T mora da bude ba teite trougla BCV). Sa r oznaimo
poluprenik upisane lopte Ako je P sredina ivice BC tada iz pravouglog trougla STP sledi da je
2
2
2 2 2 2
)
2
3
3
1
(
4
a a
PT SP ST r = = = tj.
6
6
a
r = , pa je zapremina traene lopte
6
27
1
3
a V = .

14
ELEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO; MEHATRONIKA jul 2003
1. U skupu realnih brojeva uprostiti izraz:
,
1 1
1 1
x x
x x
+ +
+
za
1
2
2
+
=
tg
tg
x
a)

4
,
4

b) , , .
2 4 4 2

(8
bodova)
2. U skupu realnih brojeva reiti nejednainu
1
3
9
6 5
7
2
<
+
+ x x x
(5 bodova)
3. U skupu realnih brojeva reiti sistem jednaina
7 2 3 77 2 3
2
2
= =
y
x y x
. (4 bodova)
4. Nai skup reenja sistema jednaina
4 5 0 log log
2 2
4 2
= = y x y x . (5 bodova)
5. Na koliko razliitih naina se od prvih 27 uzastopnih prirodnih brojeva, mogu odabrati tri broja, tako
da njihov zbir bude deljiv sa 3?
(7 bodova)
6.
Odrediti x tako da brojevi
5 log
1
,
5 log
1
,
5 log
1
6 3 x
obrazuju aritmetiku progresiju. (4 bodova)
7. U skupu realnih brojeva reiti nejednainu
0 3 ) 3 1 (
2
< + + tgx x tg . (6 bodova)
8. Neka su P i Q sredine redom stranica BC i CD paralelograma ABCD, neka je R presek dui AP i BQ i
neka je

= AB a ,

= BC b .
a) Izraunati i ako je 0 = +

b a ; (2 bodova)
b) Ako je

= PA PR i

= QB RB , tada izraziti vektore
BP ,

PR i
RB u zavisnosti od
vektora
a i
b i skalara (realnih brojeva) i ; (2 bodova)

c) Izraunati i i AR:RP, koristei zbir

+ + RB PR BP (4 bodova)

9.
Izraunati povrinu trapeza ABCD ije osnovice su AB=8 i CD=4, a uglovi na osnovici su
4
= i
.
6
= (6 bodova)
10. Izraunati zapreminu pravilnog tetraedra, ako mu je rastojanje izmeu sredina dve naspramne ivice
2 . (7 bodova)

REENJA:

1.
.
1 1
1 1
1
2
1
1
2
1
1
2
1
1
2
1
2 2
2 2
+ +
+
=
+
+
+
+
+

+
+

tg tg
tg tg
tg
tg
tg
tg
tg
tg
tg
tg

Ako je

4
,
4

, tada je
[ ]
1,1 tg ,pa je

tg
tg tg
tg tg
=
+ +
+
1 1
1 1
;
Ako je ,
2 4

, tada je ( ] , 1 tg ,pa je

tg tg tg
tg tg
1
1 1
1 1
=
+ +
+
;

15
Ako je
2
,
4

, tada je
[ ) 1, tg ,pa je

tg tg tg
tg tg
1
1 1
1 1
=
+ +
+
.
2.
( ) ( ) 3 , 2 1 , 5 0
) 3 )( 2 (
) 1 )( 5 (
1
3
9
6 5
7
2
<

+
<
+
+
x
x x
x x
x x x
.
3.
Smenom
2
3 , 2
y
x
u v = = dati sistem se svodi na ekvivalentan sistem
2 2
77 7 u v u v = .
Deljenjem ovih jednaina dobija se 7 11 = = + v u v u , pa je (u,v)=(9,2) odnosno (x,y)=(2,2).

4.
= = = = 4 5 0 log log 4 5 0 log log
2 2
2
2
2 2
4 2 2
y x y x y x y x
= = = = 4 5 4 5 0 log
2
1
log
2 2 2 2
2 2
y x y x y x y x { } ) 4 , 2 ( ), 1 , 1 ( ) , ( y x .
5. Podelimo tih 27 brojeva u tri grupe po 9 brojeva tako da su u prvoj grupi svi brojevi koji su deljivi sa
3, u drugoj grupi su brojevi koji pri deljenju sa 3 daju ostatak 1 i u treoj grupi svi brojevi koji pri
deljenju sa 3 daju ostatak 2 . Da bi zbir tri izabrana broja bio deljiv sa tri moraju ti brojevi da budu u
istoj grupi ili sva tri broja treba da budu iz razliitih grupa. U prvom sluaju ima ih ukupno
3
9
3 , a
u drugom sluaju ima ih ukupno
3
9 , te je rezultat da ih ima ukupno 981 9
3
9
3
3
= +
.

6. Kako vai x
x
5 5
6
5
3
log
5 log
1
, 6 log
5 log
1
, 3 log
5 log
1
= = = to iz uslova da oni tim redom obrazuju
aritmetiku progresiju sledi da je 12 3 log log 3 log 6 log 2
5 5 5 5
= = + = x x x .

7.
Kako je ) 3 , 1 ( 0 ) 3 )( 1 ( 0 3 ) 3 1 (
2
< < + + tgx tgx tgx tgx x tg to je reenje date
nejednaine nad intervalom
2
,
2

interval
3
,
4

, a nad celim skupom realnih brojeva unije
svih intervala oblika
+ +
k k
3
,
4
, gde k prolazi kroz skup celih brojeva.

8.
a) Kako su vektori a
i b
nekolinearni to vai
0 0 0 = = = +

b a ;
b) )
2
1
( ),
2
1
( ,
2
1

= = = b a RB a b PR b BP ;
c) = + +

0 RB PR BP = + +

0 )
2
1
( )
2
1
(
2
1
b a a b b
= = + = + +

0
2 2
1
0
2
1
0 )
2 2
1
( )
2
1
(
b a
5
2
5
1
= = .
Sledi da je : 4:1 AR RP =

9. Ako su E i F redom normalne projekcije taaka D i C na osnovicu AB i ako je DE=CF=h, tada je AB=
AE+EF+FB=h+4+h 3 =8, odakle sledi da je h= 2 3 2 , te je traena povrina
) 1 3 ( 12 ) 1 3 ( 2
2
4 8
=
+
= P .
10. Ako sa M i N oznaimo redom sredine ivica AB i CD tetraedra ABCD a sa a=AB to iz pravouglog
trougla AMN sledi da je
( )
2
2
2
3
2
1
2
2

= +
a
a
odnosno da je 2 a = . Sledi da je zapremina tetraedra jednaka
12
2
3
2
4
3
3
1
3 2
a
a
a
V = = .

16

1. U skupu realnih brojeva reiti nejednainu: 4
1 2
1 2 2
2
+

x
x x
.

2.
Za koje vrednosti realnih brojeva a i b jednaina 0
2
= + b x ax
ima tano jedno reenje
0
x x = za koje vai
2
0 0
2x x = .

3.
U skupu realnih brojeva reiti jednainu
x
x x tg
cos 4
3
) sin 2 ( = .
4. U skupu realnih brojeva reiti jednainu ) 3 ( log ) 1 ( log
4 2
+ = + x x .

5. U skupu realnih brojeva reiti sistem jednaina . 13 3 2 ; 4 3 2
2 2
= + =
y x y x

6. Data je kocka sa temenima A(0,0,0); B(1,0,0); C(1,1,0); D(0,1,0); ) 1 , 0 , 0 (
1
A ;
) 1 , 0 , 1 (
1
B ; ) 1 , 1 , 1 (
1
C ; ) 1 , 1 , 0 (
1
D .
a) Izraunati ugao izmeu vektora
1
AB i
1 1
C A ;
b) Izraunati skalarni prozvod vektora
1
AB i
1 1
C A ;
c) Izraunati koordinate teita T trougla
1
ACB .

7. Date su take A(1,1); B(2,1); ) 3 1 , 2 ( + C i krunica K ija je jednaina 1 ) 1 (
2 2
= + y x .
Odrediti jednaine onih tangenti krunice K koje su paralelne sa simetralom unutranjeg ugla
kod temena A trougla ABC.

8.
Da li postoji geometrijski niz { }
n
b kod koga je ) (
2
1
) (
3
1
4 2 4 3 1
b b b b b + = + + ? Odgovor
obrazloiti.

9.
Dokazati da za svaki prirodan broj n, broj 30 24 3 10
1 2

+
n
n
deljiv sa 24.
10. Koarkaki klub A ima na raspolaganju 8 igraa, a koarkaki klub B ima na raspolaganju 9
igraa. Svaki od klubova za utakmicu bira prvu postavu od 5 koarkaa. Koliko ima razliitih
naina da 10 igraa izae na parket? .

Svaki zadatak nosi 6 bodova

REENJA:

1. Data nejednaina je definisana za
2
1
x .

+

+

+

0
1 x 2
5 x 10 x 2
0 4
1 x 2
1 x 2 x 2
4
1 x 2
1 x 2 x 2
2 2 2

2
35
2
5
,
2
35
2
5
2
1
, x .

2.
Reenja kvadratne jednaine
2
0 0
x x 2 = su brojevi 2 x ; 0 x
02 01
= = . Uvrtavanjem 0 x
01
= u jednainu
0 b x ax
2
= + dobija se da je 0 b = i tada je 0 ) 1 ax ( x 0 x ax
2
= = , pa kako je 0 x
01
= jedino
reenje te jednaine, sledi da mora da bude 0 a = . Uvrtavanjem 2 x
02
= u jednainu 0 b x ax
2
= +
dobija se da je 4 2 0 a b + = odnosno b=2-4a, pa data jednaina sada glasi 0 a 4 2 x ax
2
= + .
Kako je 2 x
02
= jedino reenje sledi da mora da bude ili 2 b 0 a = = ili

17
4
a
a 4 2
x x ; 4
a
1
x x ; 0 a
2 1 2 1
=
= = = + . Sledi da je u ovom sluaju 1 b ;

4
1
a = = . Dakle, reenje je
) 1 b
4
1
a ( ) 2 b 0 a ( 0 b a = = = = = = .

3. Data jednaina definisana je za
+ Z k : k
2
x
.
= =
x cos 4
3
) x sin 2 (
x cos
x sin
x cos 4
3
) x sin 2 ( x tg
2
3 1 3
sin 2sin 0 sin sin
4 2 2
x x x x + = = = . Skup reenja jednaine
2
1
x sin = je
+ Z m : m 2
6
5
Z l : l 2
6

, dok jednaina
2
3
x sin = nema reenja. Dakle, skup reenja
polazne jednaine je
+ Z m : m 2
6
5
Z l : l 2
6

.

4. Data jednaina je definisana za 1 x > .
+ = + + = + ) 3 x ( log ) 1 x ( log ) 3 x ( log ) 1 x ( log
2
2
2 4 2

+ = + + = + ) 3 x ( log ) 1 x ( log ) 3 x ( log
2
1
) 1 x ( log
2
2
2 2 2

. 1 2 3 ) 1 (
2
= = + = + x x x x Reenje polazne jednaine je samo realan broj x=1, dok realan
broj 2 = x nije reenje, jer data jednaina je definisana za 1 x > .

5.
Smenom v 3 , u 2
y x
= = dati sistem se svodi na ekvivalentan sistem 13 v u ; 36 v u = + = , sa
reenjima { } ) 4 , 9 ( ), 9 , 4 ( ) v , u ( , odnosno sa reenjima { } ) 4 log , 9 (log ), 2 , 2 ( ) y , x (
3 2
.

6. a) Ako sa oznaimo ugao izmeu vektora ) 1 , 0 , 1 ( ) 0 , 0 , 0 ( ) 1 , 0 , 1 ( OA OB AB 1
1
= = =

i
) 0 , 1 , 1 ( ) 1 , 0 , 0 ( ) 1 , 1 , 1 ( OA OC C A
1
1
1 1
= = =

to iz , 2 C A AB
1 1 1
= =

sledi da si
2
1
C A AB
C A AB
cos
1 1 1
1 1 1
=
=

odnosno
3
= .
b) 1 0 1 1 0 1 1 ) 0 , 1 , 1 ( ) 1 , 0 , 1 ( C A AB
1 1 1
= + + = =

.
c) ).
3
2
,
3
1
,
3
2
( )) 1 , 0 , 1 ( ) 1 , 1 , 1 ( ) 0 , 0 , 0 ((
3
1
) OB OC OA (
3
1
OT
1
= + + = + + =

7. Kako prava b=p(A,B) ija je jednaina y=1 zaklapa ugao 0 sa pozitivnim delom x-ose, a prava
c=p(A,C) ija je jednaina 3 1 x 3 y + = zaklapa ugao
3
sa pozitivnim delom x-ose , to

tangente treba sa pozitivnim delom x-ose da zaklapaju ugao
6
. Dakle , tangente treba da imaju

koeficijent pravca
3
3
6
tg k =
= . Da bi prava p:y=kx+n bila tangenta krunice

2 2
0
2
0
r ) y y ( ) x x ( = + , treba da vai uslov dodira
2
0 0
2 2
) n y kx ( ) k 1 ( r + = + .Uvrtavajui
1 r , 0 y , 1 x ,
3
3
k
0 0
= = = = u uslov dodira dobija se da je
3
3
n , 3 n
2 1
= = . Dakle, traene
tangente su prave
3
3
x
3
3
y : t ; 3 x
3
3
y : t
2 1
+ = = .

18
8. Pretpostavimo da postoji geometrijski niz { }
n
b . Na osnovu uslova treba da vai
). q q (
2
b
) q q 1 (
3
b
) b b (
2
1
) b b b (
3
1
2 1 2 1
4 2 4 3 1
+ = + + + = + + Ako je 0 b
1
= , to sledi da
stacionaran niz { } N n , 0 b : b
n n
= ispunjava dati uslov. Dalje, ako je 0 b
1
sledi iz
1 q ) 2 q q )( 1 q ( 0 ) q q (
2
b
) q q 1 (
3
b
2 2 1 2 1
= + = + = + + . Sledi da su jedini realni
geometriski nizovi koji ispunjavaju dati uslov stacionarni nizovi, tj. nizovi oblika
{ } N n , R b b : b
n n
= .

9.
Tvrenje je tano za 1 n = , jer je broj 9 24 30 24 3 10
2
= deljiv sa 24 .
Pretpostavimo da tvrenje vai za n k = , tj. da je broj 30 k 24 3 10
1 k 2

+
deljiv sa 24 . Potrebno
je dokazati da tvrenje vai i za 1 n k = + , tj. da je broj 30 ) 1 k ( 24 3 10
3 k 2
+
+
deljiv sa 24 .
Kako je:
2 3 2 1
10 3 24( 1) 30 9 10 3 9 24 8 24 9 30 216
k k
k k k
+ +
+ = + + =

2 1
9 (10 3 24 30) 24 (8 9)
k
k k
+
= + +
i
2 1
10 3 24 30 24
k
k M
+
= po pretpostavci, to je
2 3
10 3 24( 1) 30 24 (9 8 9)
k
k M k
+
+ = + + . Dakle, po principu matematike indukcije, dati broj
je deljiv sa 24 za svaki prirodan broj.

10. Klub A prvu postavu moe izabrati na
5
8
naina, a klub B prvu postavu moe izabrati na
5
9

naina. Dakle, utakmica moe da zapone na 7056 125 56
5
9
5
8
= =
naina.

19

1. Odrediti oblast definisanosti i izraunati nulu funkcije ( )
( )
2
5 5 log
2
2
+
+
=
x
x x
x f .

2.
Neka su
2 1
i x x reenja (koreni) u skupu kompleksnih brojeva kvadratne jednaine
0
2
= + q px x . Izraunati realne brojeve p i q tako da vai
2 2
1 2
2 1 1 2
1 1
. i
x x
p q
x x x x
+ = + =

3. Reiti jednainu 25 6 5 16 0.
x x
=

4.
Data je jednaina
4 3
: .
3
tgx ctg + =
a) reiti po x jednainu na intervalu 0, ;
2

b) reiti po x jednainu
,
2
intervalu na .

5.
Dati su vektori q p a 3 = i i 2 p je gde , 2 = = + = q q p b ( )
3
,

= q p
a) Izraunati povrinu paralelograma konstruisanog nad vektorima b i a
b) Izraunati intezitet vektora a
c) Ispitati da li su vektori b i a normalni.

6.
Izraunati povrinu romba ija je stranica . 2 dijagonala razlika a , 9
2 1
= = d d a

7. Za kompleksne brojeve 3 i 1 i w i z = + = izraunati
( ) a) b) c) d) arg e) f )
z
z w z w z z z
w
+

8. Dat je binom .
1
4
n
x
x

+
a) da li postoji n za koje prva tri binomna koeficijenta u razvijenom obliku binoma
obrazuju tri uzastopna lana nekog aritmetikog niza?
b) Za n=23 odrediti binomni koeficijent uz
4
x u razvijenom obliku binoma.

9.
Koliko ima razliitih 5-cifrenih brojeva (prva cifra je razliita od 0) koji meu svojim
ciframa sadre bar jednu cifru 1?

10. Data je funkcija ( ) .
2
x
xe x f =
a) Izraunati
0
y za koju taka ( )
0
, 1 y A pripada grafiku date funkcije.
b) Nai jednainu tangente u taki ( ) 0,0 O grafika date funkcije.
c) Ispitati monotoniju i ekstremne vrednosti date funkcije.


20
REENJA:
1. Argument logaritamske funkcije mora biti pozitivan, imenilac u razlomku mora biti razliit od 0, a
potkorena veliina mora biti negativna:

( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ] ( )
2
2
2
2 2
2 2
log 5 5
5 5 0 2 0 0
2
5 5 5 5
, 2
2 2

log 5 5 0 2 log 5 5 0 2
5 5 5 5
, , 2 2,1 4
2 2
x x
x x x
x
x x
x x x x x
x x x

+
+ > +
+

+

+ > + <

+

[ )
( ] ( ) [ )
,
2,1 4, .

x
x

Dakle, domen funkcije je ( ] [ ) 2,1 4, . Za je D x D =
( )
{ }
2
2
2
2
log 5 5
0 =0 5 5 1
2
5 4 0 1, 4
x x
f x x
x
x x x D
+
= + =
+
+ =

Dakle, funkcija f ima dve nule:
1 2
1 i 4 x x = = .

2.
Za reenja
1
x i
2
x kvadratne jednaine J :
2
0 x px q + + = vae Vietove formule
[ ]
1 2
1 : V x x p + =
[ ]
1 2
2 : . V x x q =
Iz [ ]
1 2
1 1
2 :
x x
U q + = sledi da mora biti
1
0 x i
2
0 x , te je I
[ ] 2
1 2
0.
V
q x x = Pri tome je
[ ] [ ]
1 2
1 2 1 2
1 , 2
1 1
V V
x x
x x x x
p
q
q
+

= + = = , odakle sledi
[ ]
2
0 * . p q =

Dalje je
[ ]
( )
( )
( )
( )
( ) ( )
2 2
2 2 3 3
1 2 1 1 2 2
1 2 1 2
2 1 1 2
2
2 2 2
1 2 1 2 1 1 2 2 1 2
3 2 3 3
1 :
,
x x x x x x
x x x x
x x x x q
p x x x x p x x x x x x p p q
q q q
U p
+ +
+
+ + +
= + = = =
= = =

odakle sledi
[ ]
2 4
*
3 3 3 3 3
1 3 2 2,
q p q q
q q
q q q

= = = = =
a uvrtavanjem zadnje jednakosti u
[ ]
* dobijamo
3
4. p = Dakle, zadatak ima jedno reenje:
3 3
4 2 p q = = .

21

3. Kako je
( )
2
25 5
x x
= , smenom 5
x
t = dobijamo da je jednaina ekvivalentna sa
( ) { } ( )
( )
2
6 10
1,2 2
5
5 6 16 0 5 2, 8
5 2 5 8 log 8.
x x
x x
t t t t t
x
= = = = =
= = =

4.
Funkcije tg x i ctg x su definisane za svako
( )
2
0, x

i svako
( )
2
, x

.

(a) Na intervalu
( )
2
0,
su pozitivne obe funkcije tg x i ctg x , te je na

( )
2
0,
pozitivna i funkcija
tg x + ctg x . Stoga je za
( )
2
0, x

jednaina ekvivalentna sa
2
2
1 4 3 4 3
/ 1 0
3 3
4 3
1 0
3
3
3
3
3
3
3
0 , 0 , .
3 2 6 2
t g x c t g x t g x t g x
t g x
t t g x t t
t t g x t t
t g x t g x
x x

+ = + =

= + =

= = =

= =

= =

(b) Na intervalu
( )
2
,
su negativne obe funkcije tg x i ctg x , te je na

( )
2
,
negativna i funkcija
tg x + ctg x . Stoga je za
( )
2
, x

jednaina J ekvivalentna sa
2 2
1 1 4 3
/
3
4 3 4 3
1 0 1 0
3 3
3
3
3
3
3
3
2 5
, , .
3 2 6 2
t g x t g x c t g x
t g x c t g x
t g x t g x t t g x t t
t t g x t t
t g x t g x
x x

+ = =

+ + = = + + =

= = =

= =

= =

5. a) Po definiciji vektorskog proizvoda, povrina paralelograma je
( ) ( )
( ) ( )
3 2 2 3 6
0 2 3 6 0 5 5 sin ,
20 sin 10 3.
3
a b p q p q p p p q q p q q
p q p q p q p q p q
= + = + =
= + + = = =
= =
r r ur r ur r ur ur ur r r ur r r
r ur r ur r r ur r ur r ur r

b)

( ) ( )
( ) ( )
2 2
3 3 3 3 9
6 9 40 6 cos , 40 24 cos
3
40 12 2 7.
a a a a a p q p q p p pq q p q q
p pq q p q p q

= = = = + =
= + = = =
= =
r r r r r ur r ur r ur ur urr rur r r
ur urr r ur r ur r

22
c) Kako je
( ) ( )
( ) ( )
2 2
3 2 2 3 6 6
4 cos , 24 22 0,
a b p q p q p p p q p q q q p p q q
p q p q
= + = + = =
= =
r r ur r ur r ur ur ur r ur r r r ur ur r r
ur r ur r

sledi da vektori a
r
i b
r
nisu ortogonalni.

6. Dijagonale romba se seku pod pravim uglom, te na osnovu Pitagorine teoreme sledi
2 2
2 1 2
81
2 2
d d
a

+ = =

2
1 2
2 2
1 1 2 2
2 2
2 2
1 2
1 2
2 /
2 4
324
81
2 2
d d
d d d d
d d
d d
=
+ =

+ =
+ =

te uvrtavanjem druge jednakosti u prvu dobijamo
1 2
2 320 d d = , odakle sledi da je povrina romba
1 2
80
2
d d
P = = .

7.
Za kompleksne brojeve 1 z i = + i 3 w i = izraunati
a) 3 1 z w + =
b)
( )
1 3 1 3 z w i = + +
c)
1 3 1 3
4 4 4 4
z
i
w

= + +

d)
3
arg( )
4
z

=
e) 2 z =
f)
3 11 3 5
4 4 4 4 8 8 8 8
2 , 2 2 , 2
i i i i
z e e e e

= =

8.
a) Binomni koeficijenti 1,
0 1
n n
n

= =

i
( 1)
2 2
n
n n
=

obrazuju tri uzastopna lana nekog
aritmetikog niza ako i samo ako je srednji jednak aritmetikoj sredini prvog i treeg:

2
2
( 1)
1
2
2
5 2 0
2 4
5 17 5 17
2 2
n n
n n
n n n
n n
+
+
= = + =

+
= =

to znai da ne postoji takav prirodan broj n.

b)
23
23
1 1
2 4
4
1
x x x
x

+ = + =

23
1 1 23 3
23 23
2 4 2 4
0 0
23 23
k k
k
k k
x x x
k k

= =

= =

pri emu je

23 3
4
2 4
23 3
4 10
2 4
k
x x k k
= = =

23
Dakle, radi se o binomnom koeficijentu
23
10

. Polazei od
23 23
1 1 1 1
23
2 4 2 4
0
23
k k
k
x x x x
k

=

+ =

se na isti nain dobija binomni koeficijent

23 23
13 10

=

.

9.
Ukupno, razliitih 5-cifrenih brojeva ima
4
9 10 90000 = (prva cifra ne moe biti 0).
Razliitih 5-cifrenih brojeva koji meu svojim ciframa ne sadre ni jednu cifru 1 ima
4
8 9 52488 =
(prva cifra ne moe biti ni 0 ni 1, a ostale su razliite od 1).
Prema tome, razliitih 5-cifrenih brojeva koji meu svojim ciframa sadre bar jednu
cifru 1 ima 90000 52488 37512 = .

10.
(a) Iz
1
(1) 1 f e e = = sledi
0
y e = .
(b) Na isti nain kao pod (a) se proverava da (0, 0) O pripada grafiku date funkcije. Iz
2 2 2
2
'( ) 2 (2 1)
x x x
f x e xe x e x = + = + sledi '(0) 1 (0 1) 1 f = + = , te je koeficijent pravca
tangente u taki O jednak 1, odnosno tangenta u taki O je oblika y x n = + . Kako
tangenta treba da prolazi kroz koordinatni poetak O, sledi 0 n = , te traena tangenta ima
jednainu y x = .
(c) Za svako x je
2
0
x
e > i
2
2 1 0
x
e + > , te je '( ) 0 f x > za svako x .To znai da je
funkcija f strogo monotono rastua na celom skupu i nema ni taku minimuma ni taku
maksimuma

24
ELEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO; MEHATRONIKA jul 2006. godine

1.
Ako su
1
x i
2
x koreni (reenja) kvadratne jednaine
2
0 x px q + + = , za koje vai jednakost
1 2 1 2
x x x x + = , odrediti skup ureenih parova realnih brojeva (p,q) za koje su koreni date
jednaine realni brojevi.

2. a) Reiti po x jednainu 9 8 3 9
x x
= .

b) Odrediti oblast definisanosti funkcije
2
1
3
1
( ) log
3
x
y f x
x
+
= =
+
.

3.
a) Odrediti sva reenja jednaine sin sin 2 sin3 0. x x x + + =

b) Reiti nejednainu 3sin cos 0 x x + < .

4.
Date su funkcije
1 2
( ) 2log f x x = ,
2
2 2
( ) log f x x = ,
3 2
( ) 2log f x x = ,
4
2
( )
log 2
x
f x = .
Ako meu datim funkcijama ima jednakih, napisati koje su jednake. Odgovore obrazloiti.

5.
a) Dat je pravilan estougao ABCDEF stranice a sa centrom u taki O. Ako je AO m =
uuur ur
i
AB n =
uuur r
, izraziti vektore AC
uuur
, BC
uuur
, AE
uuur
preko vektora m
ur
i n
r
.

b) Ako je 3 , 2 a p q b p q = + =
r ur r r ur r
, gde je 2, 3, ( , )
6
p q p q

= = =
ur r ur r
,
(1) odrediti povrinu paralelograma konstruisanog nad vektorima a
r
i b
r
.
(2) proveriti da li su vektori a
r
i b
r
normalni.

6.
Povrina romba je 18
r
P = , a jedan od njegovih uglova je
6
= . Izraunati povrinu
omotaa tela koje nastaje rotacijom romba oko njegove stranice.

7.
Odrediti sve vrednosti za:
a)
4
1 u skupu realnih brojeva,
b)
4
1 u skupu kompleksnih brojeva,
c) reenja jednaine
4
1 0 x = u skupu realnih brojeva,
d) reenja jednaine
4
1 0 x = u skupu kompleksnih brojeva,
e) reenja jednaine
4
1
0
1
x
x

=
u skupu realnih brojeva,

f) reenja jednaine
4
1
0
1
x
x

=
u skupu kompleksnih brojeva.

8. a) Izraunati
( )
2
lim 2
n
n n n
+ .
b) Dokazati da za binomne koeficijente (iz binomnog obrasca) za svaki prirodan broj n vai
jednakost: 2
0 1 2
n
n n n n
n

+ + + + =

L .

9. Data je funkcija
3
( ) 3 1 y f x x x = = .
a) Odrediti ekstremne vrednosti funkcije f(x).
b) Neka je s seica koja prolazi kroz take
1
( 1, ) A y i
2
(2, ) B y grafika funkcije f. Odrediti
jednainu tangente t grafika funkcije f paralelne sa seicom s. Odrediti jednainu normale n u
dodirnoj taki tangente t.

10.
Koliko ima razliitih 7-cifrenih brojeva ije su prve 3 cifre razliiti neparni brojevi, a poslednje 4
cifre su parni brojevi?

25
REENJA:

1.
Na osnovu Vietovih pravila je
1 2
x x q = i
1 2
x x p + = , te iz jednakosti
1 2 1 2
x x x x + = sledi
q p = . Da bi reenja kvadratne jednaine bila realna, diskriminanta te jednaine mora biti
nenegativna:

( | | )
2 2
4 0 4 0 ( 4) 0 ( 4 0 ) , 4 0, p q p p p p p p p + +

Zakljuak: reenja kvadratne jednaine su realni brojevi za ( | | ) { }
( , ) ( , ) | , 4 0, . p q t t t =

2.
a) Kako je
2
9 3
x x
= , uvoenjem smene 3
x
t = dobijamo kvadratnu jednainu
2
8 9 0 t t = , ija
su reenja { }
1,2
8 64 36
1, 9
2
t
+
= = . Vraanjem smene dobijamo da jednaina 3 1
x
=
nema reenja, a reenje jednaine
2
3 9 3
x
= = je 2 x = .

Zakljuak: reenje jednaine je 2 x = .

b) Oblast definisanosti funkcije f su oni R x za koje je
2 2
1
3
1 1
3 0 log 0,
3 3
x x
x
x x
+ +
>
+ +

odnosno
2 2
1 1
3 0 1.
3 3
x x
x
x x
+ +
>
+ +

- Kvadratna funkcija
2
1 x + je pozitivna za sve x te je
2
1
0 3 0 3.
3
x
x x
x
+
> + > >
+

- Kako je
2 2
1 2
1 0
3 3
x x x
x x
+

+ +
, a nule kvadratne funkcije
2
2 x x su 1 x = i
2 x = , sledi da je

te je
| |
2
2
0 ( , 3) 1, 2 .
3
x x
x
x

+

Zakljuak: oblast definisanosti funkcije f su take
| |
1, 2 . x

3. a) Primenom trigonometrijskih identiteta sin sin 2sin cos
2 2

+
+ = i
cos( ) cos = na prvi i trei sabirak dobijamo

sin sin 2 sin3 0 sin 2 2sin 2 cos 0 sin 2 (1 2cos ) 0
1 2
(sin 2 0 cos ) (2 , 2 , ).
2 3
x x x x x x x x
x x x k k x k k

+ + = + = + =
= = = =

Zakljuak: reenja jednaine su
2 2
| 2 | 2 | .
2 3 3
x k k k k k k

+
` ` `
) ) )

26

b) Prvi nain:
Za cos 0 x = tj. 2 ,
2
x k k
= + uvrtavanjem dobijamo da 2 ,
2
x k k
= +
nisu, a 2 ,
2
x k k
= + jesu reenja nejednaine.

Za cos 0 x > , tj. 2 , 2 ,
2 2
x k k k

| |
+ +
|
\ .
, deljenjem nejednaine sa cos x
dobijamo
1 3
3sin cos 0 3 1 0
3 3
x x tgx tgx + < + < < = ,
a za 2 , 2 ,
2 2
x k k k

| |
+ +
|
\ .
je poslednja nejednakost tana kada
2 , 2 ,
2 6
x k k k

| |
+ +
|
\ .
.
Za cos 0 x < , tj.
3
2 , 2 ,
2 2
x k k k

| |
+ +
|
\ .
, deljenjem nejednaine sa cos x
dobijamo
1 3
3sin cos 0 3 1 0
3 3
x x tgx tgx + < + < < = ,
a za
3
2 , 2 ,
2 2
x k k k

| |
+ +
|
\ .
je poslednja nejednakost tana kada
5 3
2 , 2 ,
6 2
x k k k

| |
+ +
|
\ .
, odnosno
7
2 , 2 ,
6 2
x k k k

| |
+ +
|
\ .
.

Zakljuak: reenja nejednaine su
7
2 , 2 ,
6 6
x k k k

| |
+ +
|
\ .

(to je isto to i
5 11
2 , 2 ,
6 6
x k k k

| |
+ +
|
\ .
).
Drugi nain:
3 1
3sin cos 0 sin cos 0 sin( ) 0
2 2 6
x x x x x
+ < + < + <

( )
7
2 , 2 2 , 2 , .
6 6 6
x k k x k k k

| |
+ + + +
|
\ .

4.
Ako domene funkcija f
1
, f
2
, f
3
, f
4
obeleimo redom sa
1 2 3 4
( ), ( ), ( ), ( ) D f D f D f D f , tada je
1
( ) (0, ) D f
+
= = , { }
2
( ) \ 0 ( , 0) (0, ) D f = = ,
{ }
3
( ) \ 0 ( , 0) (0, ) D f = = , { }
4
( ) \ 1 (0,1) (1, ) D f
+
= = .
Stoga, eventualno mogu biti jednake samo funkcije f
2
i f
3
. Kako za 0 x > vai
2 2
2 2 2 2
log 2log log 2log x x x x = = i kako su funkcije f
2
i f
3
parne, sledi da su i jednake.

Zakljuak: Od datih funkcija, jednake su samo f
2
i f
3
.

5. a) AC AO OC AO AB m n = + = + = +

,
BC AO m = =

,
2 2 2 AE AD DE AO ED AO AB m n = + = = =

.
Zakljuak: , , 2 AC m n BC m AE m n = + = =

.

27

b)
1. Po definiciji vektorskog proizvoda, povrina paralelograma konstruisanog nad
vektorima a
i b
je jednaka intenzitetu vektorskog proizvoda vektora a
i b
, te koristei
definiciju i osobine vektorskog proizvoda dobijamo

(3 ) (2 ) 6 3 2
60 3 2 0 5
a b p q p q p p p q q p q q
p q p q p q
= + = + =
= =

,

1
5 5 5 sin( ( , )) 5 2 3 15
2
a b p q p q p q p q = = = = =

.
Zakljuak: povrina paralelograma je 15.
2. Vektori su normalni ako i samo ako je njihov skalarni proizvod 0. Korienjem
definicije i osobina skalarnog proizvoda dobijamo
2 2
(3 )(2 ) 6 3 2 6 24 9
3
15 sin( ( , )) 15 6 15 3 3 0.
2
ab p q p q p p pq q p qq p pq q pq
p q p q
= + = + = = =
= = =

Zakljuak: Vektori a
i b
nisu normalni.

Ako je a stranica romba i h visina romba koja je naspramna otrom uglu, tada je
1
sin
2
h
a
= = ,
te je
1
2
h a = . Iz
2
1
18
2
r
P h a a = = = dobijamo 6 a = .

6.
Povrina P obrtnog tela sastoji se od povrine
OV
P omotaa valjka visine a i poluprenika osnove h, i
dve povrine
OK
P omotaa prave kupe sa izvodnicom a i poluprenikom osnove h:
2
(2 ) 36
OV
P a h a = = = ,
2
1
18
2
OK
P h a a = = = ,
Zakljuak: 2 72
OV OK
P P P = + = .

7.
a) 1,
b) 1, 1, i, i,
c) 1, 1,
d) 1, 1, i, i,
e) 1,
f) 1, i, i.
8.
a)
( ) ( )
2 2 2
2 2
2 2
2 2
lim 2 lim 2 lim
2 2
n n n
n n n n n n
n n n n n n
n n n n n n

| |
| |
+ + +
+ = + = = |
|
|
+ + + +
\ .
\ .
.
2 2
2
1 1
2lim 2lim 2lim
2
2 2
1 1
1
n n n
n
n n n n n
n
n

| |
| |
|
|
| |
|
|
= = = =
|
|
|
+ + +
\ .
+ +
+ | |
\ .
\ .
1
2 1
1 0 1
=
+ +

b) Korienjem binomnog obrasca dobijamo
0 1 1 2 2 0
2 (1 1) 1 1 1 1 1 1 1 1
0 1 2 0 1 2
n n n n n n
n n n n n n n n
n n

| | | | | | | | | | | | | | | |
= + = + + + + = + + + +
| | | | | | | |
\ . \ . \ . \ . \ . \ . \ . \ .

28

9.
a) Stacionarne take (take meu kojima se nalaze take ekstremnih vrednosti) su nule prvog
izvoda:
' 2
1 2
( ) 3 3 3( 1)( 1) 0 ( 1 1) f x x x x x x = = + = = = .
Kako je
''
( ) 6 f x x = i
''
( 1) 6 0 f = < i
''
(1) 6 0 f = > , sledi da u taki
1
1 x = funkcija f ima
lokalni maksimum, a u taki
2
1 x = lokalni minimum.

b) Iz A f i B f sledi da je
1
( 1) 1 y f = = i
2
(2) 1 y f = = . Kako tangenta treba da je
paralelna seici koja sadri A i B, sledi da je koeficijent pravca k traene tangente : t y kx m = +
jednak koeficijentu pravca prave AB, dakle
1 1
0
2 ( 1)
k

= =

, tj. tangenta treba da je paralelna sa x-osom. Koeficijent pravca tangente u
dodirnoj taki
0 0
( , ) M x y je vrednost prvog izvoda
' 2
( ) 3 3 f x x = funkcije f u taki
0
x , te iz
' 2
0 0
( ) 3 3 0 f x x = = dobijamo
0
1 x = ili
0
1 x = (postoje dve takve tangente). Za
0
1 x = je
0 0
( ) 3 y f x = = , te uvrtavanjem (1, 3) M u jednainu tangente dobijamo 3 m = , odnosno
tangentu : 3 t y = . Normala grafika funkcije u taki (1, 3) M je prava koja je normalna na
tangentu u toj taki. Kako je tangenta paralelna sa x-osom, normala je paralelna sa y-osom, te je
njena jednaina 1 x = . Na isti nain za
0
1 x = i odgovorajue
0
1 y = dobijamo tangentu 1 y =
i njenu normalu 1 x = .

Zakljuak: Jednaine traenih tangenti su redom
1
: 3 t y = i
2
: 1 t y = , a traene normale su
redom
1
: 1 n x = i
2
: 1 n x = .

10.
Neparnih cifara ima 5 (1, 3, 5, 7 i 9), kao i parnih (0, 2, 4, 6 i 8), te ke traeni broj je
( ) ( ) 5 4 3 5 5 5 5 37500 =


29

1.
Neka je
K
P povrina
k
O obim kruga K i neka je ABC jednostranian trougao upisan u krug K.
Ako je kolinik 10
k
k
P
O
= , nai: a) poluprenik r kruga K, b) obim trougla ABC , c) povrinu
trougla ABC

2. Neka je : f definisana sa ( ) ( )( )
3 2 2
8 5 14 7 2 . f x x x x x x x = + + = Nai:
a) nule funkcije f,
b) ekstremne vrednosti funkcije f,
c) interval u kome funkcija f opada,
d) taku ( )
1 1
, A x y grafika funkcije f sa celobrojnim koordinatama u kojoj je tangenta
grafika paralelna sa pravom 16 y x = .

3.

Neka je : f funkcija definisana sa ( )
2
3
1 2
4
2
log .
12
x x
f x
x x

=
+

a) Reiti jednainu ( ) f x = 0,
b) Odrediti oblast definisanosti funkcije f,
c) Ako je ( ) 2 ,
x
g x = odrediti funkciju ( )( ) ( ) ( )
f g x f g x = o .

4.

Neka je ( ) ( ) 1, 4, 8 i 8, 4,1 . a b = =
v v

a) Da li se taka ( ) ( ) 1, 4, 8 i 8, 4,1 A B = nalaze u istom oktantu? Odgovor obrazloiti
b) Izraunati intenzitete vektora i a b
v v
i ugao izmeu njih,
c) Izraunati povrinu paralelograma konstruisanog nad vektorima i a b
v v
,
d) Izraunaj intenzitet vektora x a b
v v
,
e) Izraunati ugao izmeu vektora i
a b
p q b a a b
a b
= + =
v v
uv v v v v v
v v .

5.

Neka je : f funkcija definisana sa ( )
2
2 4 3
x x
f x

= .
a) Reiti jednainu ( ) 0 f x =
b) Nai skup svih reenja nejednaine ( ) 0. f x >
c) Reiti jednainu ( )
2
4
2 35 3
3
x
x
f x

=

6. a) Nad intervalom
[ ] ( ) 0, reiti nejednainu 2cos 2 2. x >
b) Nad intervalom
[ ] ( ) 0, reiti jednainu 2sin sin cos 1 x x x + =

7.
Dokazati da je
( )
2
3 3 3 3
1
1 2 3 ... za svaki prirodan broj .
2
n n
n n
+
+ + + + =

8.

Sve bone ivice prave, pravilne, trostrane piramide jednake 1 i neka su i uglovi izmeu svake dve
bone ivice jednaki
2
.
a) Izraunati zapreminu i povrinu piramide.
b) Izraunati visinu piramide.

30

9.
Ako je
1 2
1 3 1 3
i
2 2 2 2
z i z i = + = , odrediti:
a)
1
2
z
z
, b) Skup
{ } { }
2007
1 2
, ako je 1, , . z z A A z z =

10.

a) Na koliko naina se mogu smestiti 3 kuglice razliite teine u 5 kutija razliite veliine,
tako da je u svakoj kutiji najvie jedna kuglica i da za svake dve kuglice vai da je tea
kuglica u veoj kutiji?

b) Na koliko naina se mogu smestiti k kuglice razliite teine u n k kutija razliite
veliine, tako da je u svakoj kutiji najvie jedna kuglica i da za svake dve kuglice vai da je
traenakuglica u veoj kutiji?


REENJA:

1.
Iz
2
7
10
2
K
K
P r
O r
= = sledi 20 r = . Zatim iz
2
20
3
h r = = i
3
2
a
h = sledi 20 3 a = , pa je obim
trougla ABC jednak 60 3 . Povrina trougla ABC je
2
3
300 3
4
a
= .

a) Nule polinoma
2
2 x x su 1 i 2, te su 1, 2, 7 sve nule funkcije f.

b)
2
1
'( ) 3 16 5 0 , 5
3
f x x x x

= + =

. Kako je ''( ) 6 16 f x x = i
1
''( ) 14 0
3
f = < ,
''(5) 14 0 f = > , to je maksimum u taki
1 400
( , )
3 27
M , a minimum u taki (5, 36) N .
c) Funkcija opada u intervalu
1
( , 5)
3
.

2.
d) Koeficijent pravca tangente je
2
16 '( ) 3 16 5 f x x x = = + tj.
2
7
3 16 21 0 , 3
3
x x x

+ =

. Dakle, zbog uslova zadataka zadovoljava samo taka
(3, 16) A .

3.
a)
2 2
2 2
1 2 2
4
2 2
( ) 0 log 0 1 2 12
12 12
2 10 5
x x x x
f x x x x x
x x x x
x x

= = = = +
+ +
= =

b)
2
2
2 ( 1)( 2)
0 0
12 ( 4)( 3)
x x x x
x x x x
+
> >
+ +

Dakle, oblast definisanosti funkcije f je ( , 4) ( 1, 2) (3, ) U U .
c)
2
3 3
1 1 2
4 4
2 2 2 4 2 2
( )( ) log log
2 2 12 4 2 12
x x x x
x x x x
f g x

= =
+ +
o

31
a) Take se nalaze u istom oktantu ako su im sve odgovarajue koordinate istog znaka. Kako su kod
taaka A i B ve prve koordinate razliitog znaka, sledi da take A i B nisu u istom oktantu.
b)
2 2 2 2 2 2
1 4 ( 8) ( 8) 4 1 9 a b = = + + = + + =
r r
i ugao izmedju njih je
2
zbog 0 ab =
rr
.
c) Kako je taj paralelogram kvadrat stranice 9, to je traena povrina 81.
d) Kako je intenzitet vektora a b
r r
jednak povrini paralelograma konstruisanog nad vektorima a
r
i
b
r
to je traeni intenzitet jednak 81 a b =
r r
.
4.
e)
2 2
( )( ) ( )(9 9 ) ( )( ) 0
9 9
a b a b
pq b a a b a b a b a b a b
a b
= + = + = + = =
r r r r
urr r r r r r r r r r r
r r ,
pa je ( , )
2
p q

=
uruur
.

5. a)
2 2
2
2 2 2 2
2 4 3 0/ : 3 0 2
3 3 3 3
x x
x x x
x

= = = =

.
b)
2 2
2
2 2 2 2
2 4 3 0/ : 3 0 0 2
3 3 3 3
x x
x x x
x

> > > > =

.
c)
2 2 1 2 2 2
4 4
2(2 4 3 ) 35 3 2 8 3 35 3 / : 3
3 3
x x
x x x x x x x +

= =

2
1 2 2
2 2 2 2
2 3
2
2
3
2 2 2 2 2 2
8 35 18 8 9 35 0 9 18 27
3 3 3 3 3 3
2 2 2
2 3 0 1 3 3 log 3
3 3 3
x x
x x
x x x x
x x x x
x x x
t
t t x
+

=

= = =

= = = = =

.

a)
2
2cos 2 2 cos 2 2 ( 2 , 2 )
2 4 4
7 9
( , ) ( , ) ( , ) ( , )
8 8 8 8 8 8 8 8
k
k
x x x k k
x k k x

> > + +
+ +
KU U U UK
U
U

Presek ove unije intervala svih reenja, sa skupom
[ ]
0, , je traeni skup svih reenja
7
0, ,
8 8

U

6.
b)
2sin (sin cos ) 1 2sin 2sin cos 1 (1 cos 2 ) sin 2 1 sin 2
cos 2 2 | |
4 8 2
x x x x x x x x x
x x k k x k k
+ = + = + = =

+ +

to u preseku sa
[ ]
0, daje
5
,
8 8
x

.

32
7. Dokaz izvodimo matematikom indukcijom. Direktnom proverom utvrdjujemo da je jednakost tana
za 1 n = . Pretpostavimo da je tana za:
2
3 3 3 3
( 1)
1 2 3
2
k k
k
+
+ + + + =

K . Sledi dokaz za 1 k + :
2
2 2 3
3 3 3 3 3 3
2
2 2 2 2 2 2
( 1) ( 1) 4( 1)
1 2 3 ( 1) ( 1)
2 4
( 1) ( 4( 1)) ( 1) ( 2) ( 1) (( 1) 1) ( 1)(( 1) 1)
4 4 4 2
k k k k k
k k k
k k k k k k k k k
+ + + +
+ + + + + + = + + =

+ + + + + + + + + + +
= = = =

K

8. a) Ako bonu stranu piramide uzmemo za osnovu, tada je to piramida ija osnova je pravougli
trougao ije katete su jednake 1, a visina piramide je takodje 1, pa je zapremina jednaka
1 1 1
1
3 2 6
= . Povrina se sastoji od povrine tri pravougla trougla i povrine jednog
jednakostraninog trougla stranice 2 , pa je povrina jednaka
2
1 ( 2) 3 1
3 (3 3)
2 4 2
+ = + .

b) Ako sada uzmemo da je osnova piramide jednakostranini trougao stranice 2 , tada je
zapremina piramide jednaka
2
1 ( 2) 3 1
3 4 6
H = , odakle je
1 3
3 3
H = = .

a)
1
2
1 3 1 3 1 3 2 2 3 1 3
4 2 2 1 3 1 3 1 3
z i i i i
i
z i i i
+ + +
= = = =
+

9.
b) *
2007
1 1 =
*
2007 2007
1
2 2 2 2
(cos sin ) cos(2007 ) sin(2007 )
3 3 3 3
cos1338 sin1338 1
z i i
i
= + = + =
+ =

* analogno dobijamo
2007
2
1 z = .
Dakle,
{ } { }
2007
| 1 z z A = .

10.
a) Neka je {1, 2, 3} skup od tri kuglice od kojih su svake dve razliite teine i neka je {1, 2, 3, 4, 5}
skup od 5 kutija od kojih su svake dve razliite veliine. Ako sada u prvoj vrsti napiemo
kuglice po teini, a u drugoj vrsti ispod svake kuglice napiemo kutiju u koju je smetena, tada
e zbog uslova zadatka da je tea kuglica u veoj kutiji slediti da u drugoj vrsti su brojevi
(kutije) poredjani po veliini tj. svi naini su:
123 123 123 123 123 123 123 123 123 123
123 124 125 134 135 145 234 235 245 345

Primetimo da su to sve rastue funkcije trolanog skupa {1, 2, 3} u skup
{1, 2, 3, 4, 5}, a takodje druga vrsta predstavlja sve trolane podskupove petolanog skupa {1,
2, 3, 4, 5}, a to jesu sve mogue KOMBINACIJE BEZ PONAVLJANJA OD 5 ELEMENATA
TREE KLASE, kojih ima
5
10
3

=

b) Na osnovu reenja pod a) sledi da je reenje
n
k

.

33

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.


34
REENJA:

1.

2.

3.
4.

5.

6.
7.
8.

9.

10.

35

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.


36
REENJA:

1.

2.

3.
4.

5.

6.
7.
8.

37

9.

10.
38
ELEKTROTEHNIKA I RAUNARSTVO; MEHATRONIKA
jul 2010. godine

1.
2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

39
REENJA:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

40
40

9.

10.

41
SAOBRAAJ I GRAEVINARSTVO jul 2002. godine

1. Reiti nejednainu:
5
2
6 5
2 1
2
<
+
x x
x
.
2. Reiti jednainu: x
x
= + 3 ) 2 2 ( log
2
.
3. Reiti jednainu: . 0 2
2
sin cos = + +
x
x
4. Dokazati da za svako n N vai:
.
1 6 ) 1 6 ( ) 5 6 (
1
...
13 7
1
7 1
1
+
=
+
+ +
+
n
n
n n

5.
Neka su
1
x i
2
x reenja jednaine: 0 ) 1 ( 6 ) 3 2 ( 5
2
= + + m x m x . Odrediti parametar m tako
de je :
6
13
1
2
2
1
= +
x
x
x
x
.
6. Dati su brojevi 6 = a i 48 = b . Odrediti brojeve x i y, a<x<y<b, tako da a,x,y ine aritmetiku
a x,y,b geometrijsku progresiju.

7. Pun ugao je podeljen na tri dela (ugla) koji se odnose kao 2:3:4. Za koliko je stepeni drugi deo
vei od prvog, a za koliko je trei vei od drugog? Za koliko procenata je drugi deo vei od
prvog, a za koliko je trei vei od drugog?

8.
Ako je povrina kruga upisanog u romb jednaka 12 , a jedan ugao romba je
o
60 , izraunati
dijagonale romba.

9. Prava pravilna estostrana piramida osnovne ivice 6 = a i bone ivice 10 = s preseena je
ravni koja prolazi kroz sredinu visine a paralelna je ravni osnove. Izraunati povrinu dobijene
zarubljene piramide.

10. Neka su P,Q,R,S redom sredine stranica AB,BC,CD i DA proizvoljnog etvorougla ABCD i
neka je , i AB p BC q CD r

= = = . Ako je { } QS PR M = , izraziti vektor
AM u
zavisnosti od vektora

r q p i , .


REENJE

1.
). , 3 ( ) 2 , ( 0
6 5
7 2
0 2
6 5
10 5
5
2
6 5
2 1
2
2
2 2
<
+

<
+
<
+
x
x x
x
x x
x
x x
x

2. Data jednaina je definisana za svako x .
1 0 8 2 2 ) 2 ( 2 2 2 3 ) 2 2 ( log
2 3
2
= = + = + = +

x x
x x x x x
je reenje date
jednaine.

3.
= + + = + + 0 2
2
sin
2
sin 2 1 0 2
2
sin cos
2
x x x
x
{ }
3
2(sin )(sin 1) 0 (4 1) :
2 2 2
x x
x k k + = Z

42
4. Da data jednakost vai za svaki prirodan broj n dokazaemo koristei princip matematike
indukcije. Za 1 n = data jednakost vai, jer je
1 1
.
1 7 6 1
=
+

Pretpostavimo da data jednakost vai za k n = , tj.
.
1 6 ) 1 6 ( ) 5 6 (
1
...
13 7
1
7 1
1
+
=
+
+ +
+
k
k
k k

Dokazaemo da data jednakost vai i za 1 k n + =
=
+ + +
+
+
+ +
+
) 1 ) 1 ( 6 ( ) 5 ) 1 ( 6 (
1
) 1 6 ( ) 5 6 (
1
...
13 7
1
7 1
1
k k k k
7 6
1
) 7 6 ( ) 1 6 (
1
1 6 +
+
=
+ +
+
+
=
k
k
k k k
k
.

Dakle, na osnovu principa matematike indukcije data jednakost vai za svaki prirodan broj . n

5.
=
+
=
+
= +
6
13
2
) (
6
13
6
13
2 1
2
2 1
2 1
2
2
2
1
1
2
2
1
x x
x x
x x
x x
x
x
x
x

= + =

2 ,
4
5
0 10 13 4
6
25
) 1 ( 6
)) 3 2 ( 5 (
2
2
m m m
m
m
(Primetimo da je 1 m . Iz
1 m = sledilo bi da su reenja
1 2
0, 5 x x = = , tj. da data jednakost nije definisana).

6.

Iz injenice da su , , a x b lanovi aritmetike progresije sledi da je
6
2 2
a y y
x
+
= = . Iz injenice da su , , x y b lanovi geometrijske progresije sledi da je
2
2
48
y
y xb x = = . Reavajui dati sistem jednaina dobija se da je 3; 12. x y = =
7. Oznaimo uglove sa , , . Iz uslova
= = = = = + + = = =
o o o o
160 , 120 , 80 40 x 2 ; x 4 ; x 3 ; x 2
o o
40 , 40 = = .Ugao je vei od ugla za 50% a ugao od ugla za %
3
100
.
8. Oznaimo sa r poluprenik upisanog kruga, h visinu romba, a sa
2 1
d , d dijagonale
romba.
o
DAB r h r r 60 ; 3 4 2 ; 3 2 12
2
= =< = = = = . Dakle, trougao ABD je
jednakostranian. Sledi da je 3 8 2 ; 8
3
2
1 2
= = = = = = = h AC d
h
AB BD d .

9. 5 3 2 : 1 : : :
1 1 1 1 1 1 1 1
= = = = = = s B A a VO VO AB B A VA VA .
2
91
2
3
2
2 2
1
1
= = =
= l s h
a a
l .
2 2
1 1
1
3 3 3
6 6 6 (45 3 9 91).
4 4 2 2
a a a a
P B B M h
+
= + + = + + = +

10.

+ = PM AP AM . Kako je PQRS paralelogram (PQ i RS su paralelne i podudarne kao
srednje linije trouglova ABC i CDA) to sledi da je
= + + + = + + + = + =

)
2
1
2
1
(
2
1
) (
2
1
2
1
2
1
CD BC AB AB CR BC PB AB PR AP AM
) 2 3 (
4
3

+ + = r q p .

43

1.
Reiti nejednainu: x
x
x x
2
3
12
2

.

2. U jednaini 0 ) 6 4 ( 3
2
= + m x mx odrediti parametar m tako da jednaina ima korene
1
x i
2
x
razliitog znaka za koje je 5
2
2
2
1
= + x x .

3.
Reiti nejednainu : 6 2 5 4
2 1
<
x x
.

4.
Nai [ ) , 0 x tako da je 2 4 sin 3 sin 2 sin sin
2 2 2 2
= + + + x x x x .
5. Dokazati da za svako N n vai:
.
3 2
1
) 3 2 ( ) 1 2 (
1
...
5 3
1
3 1
1
+
+
=
+ +
+ +
+
n
n
n n

6.
Reiti sistem: 1 ) 3 ( log ) (log 1 log 2 2 log
2
4 4 2
= = x y x y x
x
.
7. Prvi, trei i sedmi lan aritmetikog niza ine prva tri lana geometrijskog niza. Nai kolinik
geometrijskog niza. Koje mesto u aritmetikom nizu zauzima etvrti lan geometrijskog niza?
8. U krug poluprenika 9 cm upisan je etvorougao ABCD sa normalnim dijagonalama, koje se seku u
taki S. Rastojanja dijagonala od centra kruga O su 3cm i 7cm. Izraunati povrinu etvorougla ABCD
i odnos u kome taka S deli duu dijagonalu BD.
9. Popreni presek kanala je jednakokraki trapez sa osnovicama a=10cm (gornji deo kanala), b=4cm
(dno kanala) i krakom c=5cm. Kopanje kanala je trajalo 6 dana i svakog dana je iskopano 100m
duine. Kolika je zapremina iskopane zemlje i koliko dana bi trajalo kopanje da je svakog dana
iskopano 120m duine ?
10. Neka je S sredina stranice CD paralelograma ABCD, a O presek dijagonala AC i BD.
a) Ako je ,

= = q BC p BO , izraziti vektor
AS preko vektora i

q p ;
b) Ako je A(1,0,-2), B(3,-1,5), C(0,2,0), odrediti koordinate take S.


REENJA:

1. Za 0 x vai
[ ) 3 , 0 0
3
12 5
0 2
3
12
2
3
12
2 2
2

x
x
x x
x
x
x x
x
x
x x
;
Za 0 < x vai
( ) 0 , 0
3
12 7
0 2
3
12
2
3
12
2 2
2

x
x
x x
x
x
x x
x
x
x x
;
Dakle, skup reenja polazne jednaine je skup ( ) 3 , .

2.
{ }. 3 , 1 5
) 6 4 (
2
3
5 2 ) ( 5
2 1
2
2 1
2
2
2
1

= + = + m
m
m
m
x x x x x x Iz uslova
0
6 4
2 1
<
=
m
m
x x sledi da je reenje 3 = m .

3.
( ) ( ) 2 8 , 3 2 0 24 2 5 2 6 2 5 4
2
2 1
< <
x x x x x
( ) ( ) 3 , 8 , 0 2 x
x
.
4.
+
= + + +
2
6 cos 1
2
4 cos 1
2
2 cos 1
2 4 sin 3 sin 2 sin sin
2 2 2 2
x x x
x x x x
0 5 cos 2 cos cos 4 2
2
8 cos 1
= =
+ x x x
x
. S obzirom da se trae reenja nad intervalom
[ ) 0, to je skup reenja daje jednaine
10
9
,
4
3
,
10
7
,
2
,
10
3
,
4
,
10

.

44

5.

Da data jednakost vai za svaki prirodan broj n dokazaemo koristei princip matematike indukcije.
Za 1 n = data jednakost vai, jer je

.
5
2
3 1 2
1 1
5 3
1
3 1
1
=
+
+
=

Pretpostavimo da data jednakost vai za k n = , tj. .
3 2
1
) 3 2 ( ) 1 2 (
1
...
5 3
1
3 1
1
+
+
=
+ +
+ +
+
k
k
k k

Dokazaemo da data jednakost vai i za 1 + = k n
=
+ +
+
+ +
+ +
+
) 5 2 ( ) 3 2 (
1
) 3 2 ( ) 1 2 (
1
...
5 3
1
3 1
1
k k k k
5 2
2
3 2
1
) 5 2 ( ) 3 2 (
1
+
+
=
+
+
+
+ +
=
k
k
k
k
k k
.
Dakle, na osnovu principa matematike indukcije data jednakost vai za svaki prirodan broj . n

6.

Dati sistem je definisan za ( ) ( ) ( ) , 0 ; , 1 1 , 0 y x .
y x
y
x
y x y x = = = = 2
2
1 log 2 log 1 log 2 2 log
2 2 4 2
.
. 4 3 4 log
log
1
) 3 ( log 1 ) 3 ( log ) (log
2
4
2 2
4
= = = = x y
x
x y x y x
x x x
Sledi da je
reenje sistema ( )
=
3
4
,
3
4
, y x .
7.
Za aritmetiki niz { }
n
a imamo da je
d a d a a d a a a a 2 ) 6 ( ) 2 (
1 1 1
2
1 7 1
2
3
= + = + = .Za geometrijski niz { }
n
b se dobija da je
2
2
4
1
3
1
2
= = = =
d
d
a
a
b
b
q . 15
7
1 8 ) 1 (
1
1 1
3
1 4
= + = = + =
d
a
n a d n a q b b .

8. Neka je
2
O normalna projekcija centra kruga O na dijagonalu BD datog etvorougla, a
1
O normalna
projekcija centra kruga O na dijagonalu AC datog etverougla. Sledi da je
cm B O BD 2 6 3 9 2 2
2 2
2
= = = ,
cm A O AC 2 4 7 9 2
2 2
1
= = = . Dakle, , 96
2
2
cm
BD AC
P
ABCD
=
= a
) 7 2 6 ( : ) 7 2 6 ( : + + = SB DS .

9.

Oznaimo sa h dubinu kanala ( visina jednakokrakog trapeza).
2
2 2
4 ; 28 ; 6 100 600 ;
2 2
ABCD
a b a b
h c m B P h m H m
+
= = = = = = =

Zapremina je
3
16800 600 28 m BH V = = = ; a traeni broj dana n je 5
120
H
n = = .

10.
a) ). 2 3 (
2
1
) (
2
1
2
1

= + + = + = + = p q BC DB q DC q DS AD AS
b) = + = + =

) 2 (
2
1
) (
2
1
OB OC OA OD OC OS
)
2
7
,
2
5
, 1 ( )
2
5 0 2
,
2
1 4 0
,
2
3 0 1
( =
+ + + +
= . Dakle , taka
5 7
( 1, , )
2 2
S .

45

1. Nai reenja nejednaine: x
x
x x
3
3
2 8 2
2

+
.
2.
U jednaini 0 2 4 ) 1 ( 2
2
= + + + m x m x odrediti vrednost parametra m tako da zbir reenja date
jednaine bude jednak zbiru njihovih kvadrata.
3.
Reiti jednainu : 0 3 3 2 9
1 1
=
x x
.
4.
Reiti jednainu 1 , 0 , 2 log 4 81 log 3
9 3
> = x x x
x
.

5. Reiti jednainu x x 2 cos )
2
cos( 3 2 = +

.
6. Date su take A(3,1); B(5,5) . Odrediti taku C u kojoj simetrala dui AB see y osu, a zatim napisati
jednainu krunice sa centrom u taki C koja prolazi kroz take A i B.
7. Oko kruga poluprenika 2cm opisan je jednakokraki trapez povrine
2
20cm . Nai stranice tog
trapeza.
8. Data je kocka
1 1 1 1
D C B ABCDA zapremine
2
64cm . Ako je S sredina ivice
1 1
D A odrediti povrinu
piramide ABCDS.

9.

Peti lan aritmetikog niza je 14, a razlika osmog i treeg lana je 15. Odrediti prvi lan niza i
razliku. Koliko lanova ovog niza treba sabrati da bi zbir iznosio 26?

10. U razvoju binoma
n
x
x

+
2
2
, zbir binomnih koeficijenata prva tri lana je 29. Odrediti n i
izraunati drugi lan u razvoju binoma.


REENJA:

1. Data nejednaina je definisana za 3 x ;

+ +

+
0
3
9 3 2 8 2
3
3
2 8 2
2 2 2
x
x x x x
x
x
x x

( ] [ ) 3 , 2 1 , x 0
3 x
2 x x
2

2. Neka su
1
x i
2
x reenja date jednaine.
2 2 2
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
( ) 2 x x x x x x x x x x + = + + = +
= + = + + 1 ,
2
1
m 0 1 m m 2 ) 1 m ( 2 ) 2 m 4 ( 2 ) 1 m ( 4
2 2
.
3. . 0 27 3 6 ) 3 ( 0 3 3 2 9
2 1 1
= =
x x x x
Ako stavimo t
x
= 3 dobijamo kvadratnu
jednainu 0 27 6
2
= t t sa reenjima . 9 , 3
2 1
= = t t Jednaina 3 3 =
x
nema reenja.
2 9 3 = = x
x
. Dakle, skup reenja date jednaine je { } 2 .

4. = = 2 log 4
log
1
3 2 log 4 81 log 3
9
3
9
9
2
3
x
x
x
x

2 log 4
log
1
2 log 4
log
2
1
3
1
3
9
3
9
9
3
9
= =
x
x
x
x
. Ako stavimo t x =
9
log dobijamo
kvadratnu jednainu 0 1 2
2
= t t sa reenjima . 1 ,
2
1
2 1
= = t t
9 1 log ;
3
1
2
1
log
9 9
= = = = x x x x . Dakle, skup reenja date jednaine je
9 ,
3
1
.

46

5.
= + = + x x x x 2 cos sin 3 2 2 cos )
2
cos( 3 2

. 0 1 sin 3 sin 2 sin 2 1 sin 3 2
2 2
= + + = + x x x x Ako stavimo sin x t = dobijamo
kvadratnu jednainu
0 1 t 3 t 2
2
= + +
sa reenjima
. 1 ,
2
1
2 1
= = t t
+ = Z l l Z k k x x : 2
6
5
: 2
6 2
1
sin
+ = Z m m x x : 2
2
3
1 sin
.
Dakle, skup reenja date jednaine je

+ Z l l Z k k : 2
6
5
: 2
6

+ Z m m : 2
2
3
.

6. Oznaimo sa
1
k i
2
k koeficijente pravca prave AB i simetrale s dui AB, respektivno. Tada je
2
3 5
1 5
1
= k i
2
1 1
1
2
= =
k
k . Sredina S dui AB ima koordinate S(4,3) . Jednaina simetrale s je
prava
1
3 ( 4)
2
y x = , odnosno prava
1
5
2
y x = + . Kako taka ) , 0 (
0
y C pripada simetrali s
sledi da je 5
0
= y , odnosno (0, 5) C . Kako je 5 ) 1 5 ( ) 3 0 (
2 2
= + = = AC r poluprenik date
krunice, sledi da je jednaina traene krunice 25 ) 5 (
2 2
= + y x .

7.
Iz 4 2 , 20
2
= = =
+
= r h h
b a
P sledi da je . 10 = + b a Kako je etvorougao tangentni to je
5 2 = = + c c b a . Iz
2
2 2
2

+ =
b a
h c sledi da je 6 = b a . Sada iz 10 = + b a i 6 a b =
sledi da je a=8 i b=2 .

8.
16 ; 4 64
2 3
= = = = = B a B a a V . 8
2
4
1
1
= = = =

ah
P a h
ADS
.
5 4
2
ah
P 5 2
2
a
a AS h
2
ABS
2
2
2
= = =
+ = =

2 8
2
ah
P 2 4 B A SS h
3
BCS 1 1 3
= = = = =

) 2 5 3 ( 8 P P 2 P B P
BCS ABS ADS
+ + = + + + =

9.

= = + + = = + = 15 d 5 ) d 2 a ( ) d 7 a ( a a ; 14 d 4 a a
1 1 3 8 1 5
. 2 d 4 14 a ; 3 d
1
= = =

4 n 0 52 n n 3 24 ) d ) 1 n ( a 2 (
2
n
S
2
1 n
= = + = + =

10.

7 29
2
) 1 (
1
2 1 0
= =
+ + =
n
n n
n
n n n
.

( )
2
23
2
1
12
6
1 7
2
2
448 2 7
2
1
7 +
= =
= x x x
x
T .

47

1.
Dat je racionalni algebarski izraz: ( ) . 3 , , 2
3
3
3
3
15 5
27
3

= n N n
n
n
n
n
n
n
n R

a) Uprostiti dati izraz,
b) Nai ( ) n R
n

lim

2.
Reiti nejednaine: 3
1
9 2
2

+ +
x
x x
.
3. Reiti jednainu: 2 5 3 5
2 1
=
x x
.
4.
Reiti sistem jednaina: ( ) 4
1
log 5 log , 2
3 log
2
) 5 log(
9
2
4
3
= + + = + +
y
x x
y
.

5.
Reiti jednainu: 0 sin 2 cos 3
2
= x x .
6. Dokazati da za svako vai N n ( )
( )( ) 1 4 1
1 1 2 3 ... n 2n-1
6
n n n +
+ + + =

7.
Brojevi a<b<c su prva tri lana aritmetikog niza. Ako broj a poveamo za 8, dobijamo prva tri lana
geometrijskog niza. Ako je zbir ova tri lana dobijenog geometrijskog niza 26, odrediti brojeve
a, b i c.
8.
Neka su a=3 i b=2 redom duine ivica donje i gornje osnove prave pravilne etvorostrane zarubljene
piramide
1 1 1 1
ABCDA D C B . Ako je =
o
45 ugao izmeu bone ivice s i donje osnove ABCD
nai povrinu piramide.

9.

Data su temena A(0,0,0), B(1,0,0), C(1,1,0), D(0,1,0), (0,1,1), D (1,1,1), C (1,0,1), ), 1 , 0 , 0 ( A
1 1 1 1
B
1 1 1 1
kocke ABCDABC D
a) Ako je taka M presek dijagonala kvadrata
1 1 1 1
ABC D , a N presek dijagonala kvadrata
B BCC
1
, pokazati da su vektori A i MN
1
B kolinearni.
b) Odrediti ugao izmeu vektora
1 1
BC i BA

10.
Nai jednaine tangente i normalne krunice
2 2
x 4 21 0 y y + + = u teki ( ) 0 y , y 4,
0 0
> koja joj
pripada.


REENJA:

1. ( )
( )( )
( )
( ) ( ) ( )
( )( ) 3 3
9 2 3 3
3 5
9 3 3
2 2 2 2
+
+ +
+ +
=
n n
n n n
n
n n n
n R
2 2 2
2
2
2
2
1 6 9 6 9 2 18
) ( 3 9)
5 9
36 3 9
.
5 9
n n n n n
a n n
n
n n
n
+ + + + +
= + +
+ +
=

b) ( )
2
2
2
2
1 1
1 3 9
36 3 9 36 36 1 3 0 9 0 36
.
lim lim lim
1
5 9 5 5 1 9 0 5
1 9
n n n
n n
n n
R n
n
n

+ +
+ + + +
= = = =

48

2.
Polazna nejednakost je ekvivalentna sa
( )
( )( )
0
1
3 2
0
1
6 5
0 3
1
9 2
2 2
+ +
=
+ +
+
+ +
x
x x
x f
x
x x
x
x x

Poslednju nejednakost reavamo pomou tabele i dobijama da je ( ] [ ) 1 , 2 3 , x

3. Uvoenjem smene 0 t , 5 > = t
x
eksponencijalna jednaina se svodi na je dnainu , 2
1
75
5
1
=
t
t
tj. na 0 , 375 10
2
= t t ija su reenja . 15 25
2 1
= = t t Zbog t>0 reenje
2
t se odbacuje, a iz
polazne reenje jedino 2 je da sledi 5 5 25
2
1
= = = = x t
x
jednaine.

4. Reenje mora da zadovolji uslov 1 , 0 , 0 5 > > + y y x . Sistem se primenom pravila
logaritmovanja svodi na ekvivalentni sistem
( ) , 2 log 2 5 log 3
3 2
= + + y x ( ) , 4 log
2
1
5 log
3 2
= + y x
koja se smenama ( ) s y t x = = +
3 2
log , 5 log svodi na sistem linearnih jednina
, 4
2
1
2 2 3 = = + s t s t
ije je reenje : Dakle ). 4 , 2 ( ) , ( = s t
( ) ,
81
1
3 log 4 log 4 , 1 2 5 2 5 log 2
4
3 3
2
2
= = = = = = + = + =

y y s x x x t
pa je konano reenje sistema ( )
=
81
1
, 1 , y x .

5.
2 2 2
3cos 2sin 0 3cos 2(1 cos ) 0 2cos 3cos 2 0
1 1
cos cos -2 cos 2 , .
2 2 3
x x x x x x
x x x x k k

= = + =
= = = = + Z

49

6.

Oznaimo sa ( ) N n n T , dato tvrenje. Dokaz sprovodimo indukcijom. Za n=1 je
( )
( )( )
T
+
=
6
1 1 4 1 1 1
1 1 2 1
Predpostavimo da je
( )
( )( )
6
1 4 1
1 2 ... 3 2 1 1 : ) (
+
= + + +
k k k
k k k T
tano i dokaimo
( ) ( )( )
( )( )( )
6
3 4 2 1
1 2 1 1 2 ... 3 2 1 1 : ) 1 (
+ + +
= + + + + + + +
k k k
k k k k k T .
Dodavanjem (k+1)(2k+1) i levoj i desnoj strani jednakosti T(k), dobija se:

( ) ( )( )
( )( )
( )( ) ( ) ( ) [ ]
( ) ( )
( )( )( )
,
6
3 4 2 1
4
3
2 4
6
1
6 11 4
6
1
1 2 6 1 4
6
1
1 2 1
6
1 4 1
1 2 1 1 2 ... 3 2 1 1
2
+ + +
=
+ +
+
= + +
+
= + +
+
= + + +
+
= + + + + +
k k k
k k
k
k k
k
k k k
k
k k
k k k
k k k k
ime je tvrenje dokazano.

7.
Brojevi a,b,c su uzastopni elementi aritmetikog niza, pa moemo napisati da je b=a+d i c=a+2d.
Brojevi a+8, a+d i a+2d su uzastopni elementi geometrijskog niza, odakle sledi da je
( ) ( )( ), 2 8
2
d a a d a + + = +
a njihov zbir je 26, te imamo
a d d a d a d a a = = + = + + + + + 6 18 3 3 26 2 8
Uvrtavanjem ovog rezultata u predhodnu jednainu dobija se:
( )( )
2 2
6 12 2 8 4 60 0 10 6 a a a a a a a = + + = = =
Reenje a=10 odbacujemo budui da iz njega sledi da je d=-4 , to protivrei uslovu da brojevi a,b
i c prestavljaju uzastopne elemente rastueg aritmetikog niza, tako da je jedino zadovoljavajue
reenje a=-6, d=12, odakle su traeni brojevi a=-6, b=6, c=18.

8.
Trougao
1 1
A A je jednakokrako pravougli, pa je H A A =
1
te iz jednakokrakog trapeza
1 1
A ACC
imamo
( )
2
2

2
2
2 2 2 = = = + b a H a b H
Popreni presek piramide je jednakokraki trapez PQRS ije su osnovice a i b, krak visina bone
strane h, a visina jednaka H. Stoga je
2
3
2
2
2
= +

= H
b a
h

Povrina piramide je 3 5 13
2
4
2 2
2 1
+ =
+
+ + = + + = h
b a
b a M B B P
50

( ) ( )
1 1 1
1
1 1
1 1 1 1
) sredina , ,1 sredina 1, ,
2 2 2 2
1 1 1 1 1 1
1 , , 1 , 0,
2 2 2 2 2 2
1 0, 0 0, 0 1 1, 0, 1
Dakle , 2MN, pa su i MN kolinearni.
Napome
a M AC M N BC N
MN
AB
AB AB

= =

= =
=
uuuur
uuur
uuur uuuur uuur uuuur
1 1
1
1
na: Du je srednja linija trougla
pa je ,
odnosno vektori A i kolinearni
MN C AB
MN AB
B MN
uuuur uuuuur

9.
( )
( )
( )
1 1
1 1
2
2 2 2 2 2
1 1
1 0 0 1 1 1 1
, arccos arccos arccos .
2 3
1 0 1 0 1 1
BA BC
BA BC
BA BC
+ +
= = = =
+ + + +
uuur uuuur
uuur uuuur

10.

I nain. Jednaina krunice se moe napisati u obliku ( ) 25 2
2 2
= + + y x
iz kog se vidi da na krunici imamo dve take sa x-koordinatom 4: (4,1) i (4,-5), od kojih samo prva
zadovoljava uslov . 0
0
> y Dakle, jednainu tangente
( ) ( )
0 0 0 0
i normale
t n
y y k x x y y k x x = = traimo u taki ( ) ( ). 4,1 ,
0 0
= y x
Eksplicitni oblik jednaine date krunice je
2
25 2 x y = . Prvi izvod je
2
25 x
x
y
= pa
je ( )
3
4
4 = = y k
t
. Prema tome jednaina tangente je
( )
3
19
3
4
4
3
4
1 + = = x y x y .
Kako je ,
1
t
n
k
k = jednaina normale je
( ) . 2
4
3
4
4
3
1 = = x y x y

II nain. Jednaina prave koja prolazi kroz taku (4,1) je ( ) 1 4 + = x k y . Zamenivi y u jednainu
krunice dobijamo da je
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 0 16 24 16 8 6 1 0 21 1 4 4 1 4
2 2 2 2 2 2
= + + + = + + + + k k x k k x k x k x k x

Da bi posmatrana prava bila tangenta krunice dovoljno je da diskriminanta poslednje kvadratne
jednaine po x bude jednaka nuli, tj.
( ) ( )( ) ( )
3
4
0 4 3 0 16 24 16 1 4 8 6
2 2 2
2
2
= = + = + = k k k k k k k D
Dakle, jednaina traene tangente je
( )
3
19
3
4
1 4
3
4
+ = + = x y x y
odnosno normale
( ) 2
4
3
1 4
4
3
= + = x y x y

51

1.
Dat je izraz a
b a
b a
b a
b a
b a I +
=
2 2
2 2
3 3
) , (

a) Uprostiti dati izraz.
b) Izraunati vrednosti datog izraza za 1 a i = , 2 b = .

2.
Data je funkcija
1
5 5 2
) (
2
2
+
=
x
x x
x f
a) Reiti nejednainu . 1 ) ( x f
b) Nai ( ) f x

3.
Reiti nejednainu
2 2
4 10 2 16 0.
x x
+ >
4. Reiti sistem jednaina:
2 9
log log 5 x y + = .
3
2
4
log 4
log 3
y
x =
5. Ako je
4
5
tg = , izraunati
13
sin 2
2

.
6. Date su take U(8,4), V(6,-10) i W(2,2).
a) Pokazati da su vektori WU
uuuur
i WV
uuur
ortogonalni
b) Napisati jednainu krunice iji je prenik du UV i jednainu njene tangente u taki U.

7.
Odrediti tri uzastopna lana opadajue aritmetike progresije,ako je njihov zbir 15, a zbir njihovih
kubova 645.

8.
Presek dijagonala jednakokrakog trapeza PQRS sa osnovicama PQ a = i RS b = je taka M .Ako
je ugao RMS jednak
0
120 , diagonala tog trapeza 6 d = , a 5 c = , izraunati povrinu trapeza

9. Neka je kocku
1 1 1 1
ABCDABC D stranice m upisana kupa ija je upisana u kvadrat ABCD, a vrh je
u sreditu kvadrata
1 1 1 1
A BC D . Odrediti odnos : R r , gde je R poluprenik sfere opisane oko te kupe,
a r poluprenik sfere upisane u kupu.

10.

Ako se binomni koeficijent drugog lana prema binomnom koeficijentu treeg lana
u razvoju binoma
2
1
n
x
x

odnosi kao 2:17, odredi lan u razvoju koji ne zavisi od x .


52
REENJA:

1.
a) Izraz je definisan za b a . Primenjujui obrasce za razliku kubova i razliku
kvadrata, i svoenjem na zajedniki imenilac dobijamo da je

.
) (
) )( (
) )( (
) )( (
) , (
2 2 2 2
2 2 2 2
b a
a
b a
b ab b ab a
a b a
b a
b ab a
a
b a
b a b a
b a b a
b ab a b a
b a I
+
=
+
+ +
=
+ +
+
+ +
= +
+
+ +
=

b) Koristei uproenu formu izraza dobijenog pod a), uvrtavanjem vrednosti za a i b ,
dobijamo da je

.
5
3
5
1
10
2 6
3
3
3
2
3
2 1
2 1
) 1 (
) 2 , 1 (
2 2
i
i
i
i
i
i
i
i i
i
i
i I =
+
=
+
+
+
=
+
=

a) Prebacivanjem jedinice na levu stranu nejednaine i faktorisanjem polinoma u brojiocu i
imeniocu, dobijamo da je

1 ) ( x f 0
1
6 5
2
2
+
x
x x
0
) 1 )( 1 (
) 3 )( 2 (
+

x x
x x

Za odreivanje znaka poslednje nejednakosti koristimo sledeu tabelu

( 1 , ) (-1,1) (1,2) (2,3) ) , 3 ( +
(x-2)(x-3) + + + - +
(x-1)(x+1) + - + + +
) 1 )( 1 (
) 3 )( 2 (
+

x x
x x

+ - + - +

Koristei rezultate iz tabele i imajui u vidu da funkcija nije definisana za 1 x = i 1 x = ,
zakljuujemo da je polazna nejednaina zadovoljena za svako [ ]. 3 , 2 ) 1 , 1 ( x

2.
b)
2 2
2
2 2
2 2
) 1 (
5 14 5
) 1 (
) 5 5 2 ( 2 ) 1 )( 5 4 (
) (
+
=
+
=
x
x x
x
x x x x x
x f

3. Reenje nejednaine traimo za x -2 0 , tj. Za 2 x . Uvoenjem smene 1 2
2
=
x
t polazna
nejednaina se svodi na kvadratnu nejednainu
2
10 16 0 t t + > iji je skup reenja
( , 2) (8, ) t . Dakle, [ ) ( ) , 8 2 , 1 t . Vraanjem smene dobijamo

0 2 1
1 2 2 2 2 0 2 1 0 2 1 2 3
x
t x x x
< < < < <

Analogno,
3 2
8 2 2 3 2 9 2 11
x
t x x x
< < < < <

Dakle skup reenja poetne nejednaine je [ ) ( ) , 11 3 , 2 x

53

4.
Koristei osobine logaritma transformiemo system na sledei nain:

2 9 2 3
3
2 2 3
1
log log 5 log log 5
2
4
log 4 3log 4log 4
log 3

y
x y x y
x x y
+ = + =
= =

Zatim, prvu jednainu predhodno pomnoenu sa 3 dodajemo drugoj jednaini i dobijamo da je

2 3 3
3 2
1
log log 5 log 2
2

11
log 11 log 4
2
x y y
y x
+ = =
= =

Dakle,
2
3 9 y = = i
4
2 16 x = =

5.
Ako je
4
5
tg = , izraunati
13
sin 2
2

. Svoenjem na osnovni ugao i primenom adicione
formule sledi da je

2
13
sin 2 sin 6 2 sin cos 2 cos 1 cos 2 0 cos 1
2 2 2 2

= + = =

Iz
2 2 2 2
2 2
1 1 1 25
sin cos 1 1 cos
16
cos 1 41
1
25
tg
tg

+ = + = = = =
+
+

dobijamo
13 25 9
sin 2 2 1
2 41 41

= =

6.
a) Odredimo skalarni proizvod vektora WU
uuuur
=(6,2) i WV
uuur
=(4,-12).
( ) ( ) 6, 2 4, 12 6 4 2 ( 12) 0 WU WV = = + =
uuuur uuur
, odnosno WU WV
uuuur uuur
.

b) Sredina dui UV, ( )
8 6 4 10
( , ) 7, 3
2 2
S
+
= = je centar krunice. Poluprenik krunice je du
( ) ( )
2 2
8 7 4 3 50 SU = + + = . Jednaina traene krunice je ( ) ( )
2 2
7 3 50 x y + = .
Koeficijent pravca prave ( ) p SU je
2 1
1
2 1
4 3
7
8 7
y y
k
x x
+
= = =

. Koeficijent pravca
tangente na krunicu u taki U je
1
1 1
7
t
k
k
= = . Jednaina traene tangente kroz taku
( ) 8, 4 U je ( ) 4 8
t
y k x = , odnosno
1 36
7 7
y = + .

54

7.

Traene lanove progresije moemo zapisati u obliku a + d, a i a d, gde je razlika progresije
0 d > . Iz uslova da je njihov zbir 15, tada dobijamo

15 3 15 5 a d a a d a a + + + = = =

Uvrtavanjem u uslov da je zbir kubova 645, tada dobijamo

( ) ( )
3
3 3
3 3 2
645 3 5
645 3 6 645 3
6 5
a d a a d a ad d

+ + + = + = = =

Dakle traeni lanovi progresije su 8,5 i 2 .

8.
Presek dijagonala jednakokrakog trapeza PQRS sa osnovicama PQ a = i RS b = je taka
M .Ako je ugao RMS jednak
0
120 , diagonala tog trapeza 6 d = , a 5 c = , izraunati povrinu
trapeza.
Poto je trougao PMQ jednakokrako sa uglom od
0
120 pri vrhu ,sledi da je
0
30 RPQ =
(slika 1).Neka je N podnoje visine h iz temena R na osnovicu a . Iz pravouglog trougla
RNP imamo da je
0
sin30
h
d
= ,odnosno
6
3
2
h = = . Iz pravouglih trouglova PNR i RNQ
na osnovu Pitagorine teoreme sledi da je
2 2
36 9 3 3 PN d h = = = , odnosno
2 2
25 9 4 NQ c h = = = , respektivno.Osnovica 3 3 4 a PN NQ = + = + . Poto je
2
a b
NQ

= , drugu osnovicu moemo da dobijemo iz 3 3 4 a = + i 4
2
a b
= , pa sledi da je
3 3 4 b = . Traena povrina trapeza je 9 3
2
a b
P h
+
= =

9.
Neka je kocku
1 1 1 1
ABCDABC D stranice m upisana kupa ija je upisana u kvadrat ABCD, a vrh je
u sreditu kvadrata
1 1 1 1
A BC D .Odrediti odnos : R r , gde je R poluprenik sfere opisane oko te
kupe, a r poluprenik sfere upisane u kupu.
Poluprenik sfere opisane (i upisane) oko kupe odgovara polupreniku krunice opisane (i upsiane)
oko njenog poprenog preseka, tj. Jednokakrog trougla
1
MNO , ija je osnovica MN m = , a kraci
su
2
2
1 1
5
2 2
m m
MO NO m

= = =

(slika 2).

55
Poluprenik upisane krunice nalazimo iz izraza

2
2 5 1 5 1
2
4 5 5 5 1 5 1
2 2
m m
P m m
r
O m m
m

= = = =
+
+ +
.
Poluprenik upisane krunice dobijamo pomou sinusne teoreme
2sin
b
R
= , gde je b proizvoljna
stranica trougla
1
MNO , a je ugao koji se nalazi naspram te stranice.
Kako iz pravouglog trougla
1
ONO sledi da je
1
2 5
sin
5 5
2
m
ONO
m
= = , primenom sinusne
teoreme na stranici
1
MO i ugao kod temena N dobijamo da je
5
5
2
8 2 5
2
5
m
m
R = = .
( )
( )
5
5 5 1
5
8
8 5 1
2 5 1
4
m
R
r m
= = =

.

10.

Ako se binomni koeficijent drugog lana prema binomnom koeficijentu treeg lana
u razvoju binoma
2
1
n
x
x

odnosi kao 2:17, odredi lan u razvoju koji ne zavisi od x .
Binimni koeficijent drugog i treeg lana se odnose kao 2:17, odnosno
( )
( )
1
: 2:17 : 2:17 17 1 18
1 2 2
n n n n
n n n n n

= = = =

.
Znamo da je ( ) 1 k + -vi lan u razvoju binoma
( )
18
2
x x
jednak
( ) ( )
18 2 18 3
18 18
1
k
k
k k
x x x
k k

=

za 0,1,...,17 k = .
Za lan koji ne sadri x mora da vai 18 3 0 k = ,odnosno 6 k = .Dakle, sedmi lan zavisi od x i
taj lan je jednak
( )
6
18 18
1
6 6

=

.

56

1.
Izraunati vrednost izraza
3
3
3 2
3
2
1
3
2
3

2.
Nai sve vrednosti mR tako da funkcija y = ( ) ( ) 2 5 2 2
2
+ + x m x m ima minimum i dve
razliite realne nule.

3.
Data je funkcija ( ) .
5 2
19
2
+
+ +
=
x
x x
x x f
a) Reiti nejednainu ( ) . 1 x f
b) Nai ( ) x f
'

4. Reiti sistem jednaina

150 3 2 2 3
133 3 2 5
= +
=
y x
y x

5. Reiti jednainu
3 3 3
2 4 8 2
log log 2log x x x + = .

6.
Reiti jednainu
2
2cos 7sin 5 0 x x + =

7. Dati su kompleksni brojevi
1 2
1 2 , 4 3 b i b i = + = + i
3
11 2 b i = + .
a) Nai kolinik
2
1
b
b
q = .
b) Pokazati da brojevi
1
b ,
2
b ,
3
b , tim redom, ine prva tri lana geometrijskog niza i nai zbir prvih
pet lanova ovog niza.

8.
Ako je A (-2, -2,0), AB
uuur
= (6,-1,1) i AD
uuur
=(2,3,1), odrediti temena B,C i D i presek dijagonala T
paralelograma ABCD.

9.

Oko krunice prenika 3cm je opisan pravougli trapez povrine 12cm
2
. Izraunati duine osnovica.

10. Prva pravilna etvorostrana piramida osnovne ivice 12 2 a cm = i bone ivice 13 s cm = preseena
je ravni koja je paralelna osnovi, a koja visinu deli na dva jednaka dela. Izraunati povrinu dobijene
zarubljene piramide.


57
REENJA:

1.
Na osnovu osobina parnog i neparnog korena i primenom formule za kub binoma, dati izraz se
transformie na sledei nain:
( ) 1 1 3
2
1
2
3
3 3
2
1
3
2
3
3
2
1
3
2
3
3
3 3
3
3
3 2
= =
+ =
+ =

2.
Kvadratna funkcija ima minimum ako je 2 m > 0, a ima realne razliite nule ako je D > 0.
D = ( ) ( ) ( )
2 2
2 2
2 5 4 2 2 4 20 25 16 8 4 12 9 2 3 , m m m m m m m m = + + = + =
Pa je D > 0 m
3 3
, , .
2 2

U

Dakle,
3 3 3 3
2 0 0 2 , , , , 2 .
2 2 2 2
m D m m m

> > <

U U

3. a)
( ) ( )
2 2 2
2 5 19 2 5 2 24
1 1 0 0 0.
2 5 2 5
x x x x x x x
f x f x
x x
+ +

+ +

Kako je 4 6 0 24 2
2
= = = + x x x x i
2
5
0 5 2 = = + x x , za reavanje
nejednaine koristimo tabelu

( ) 6 , ( )
2
5
, 6 ( ) 4 ,
2
5
( ) + , 4
24 2
2
+ x x

+ - - +
5 2 + x - - + +
2
2 24
2 5
x x
x
+
+
- + - +

Koristei rezultate iz tabele i imajui u vidu da funkcija nije definisana za
2
5
= x , zakljuujemo da
je polazna nejednaina tana za svako [ ) [ ) + , 4 , 6
2
5
U x

b) Iz
( )
2
4 19
2 5
x x
x
f x
+
+
=
je
( )
( )( )
( )
( ) ( )
2
2
2 2
2 4 2 5 2 4 19
' 2 10 58
2 5 2 5
x x x x
x x
x x
f x
+ + +
+ +
+ +
= =
.

4. Nakon uvoenja smene
x
2 = p i
y
3 = q, dobija se:

5 133\ 2 5 133 32 32
3 2 150 13 416 5 - 133 27

.
p q p q p p
p q p q p q
= = = =
+ = = = =

Iz
x
2 =
5
2 i
y
3 =
3
3 sledi da je reenje (x,y) = (5,3).

5. Koristei osobinu , log log x x
a n
m
m
a
n
= za x > 0, datu jednainu transformiemo na sledei nain:
3
2 2
3
2 3
2
2 2
3
2 3
1
2
3
8
3
4
3
2
2 3 log log log log log 2 log log = = = + = +

x x x x x x x x

6.
( )
( )
2 2 2
1
2
2 1 sin 7sin 5 0 2sin 7sin 3 0 2 7 3 0 sin
3 sin
x x x t t t x
t t t x
+ = + = + = =
= = =

Zbog
[ ]
1,1 t ostaje samo reenje za koje je
1
2
sin , x = tj.
{ } { }
5
6 6
2 2 . x k k k k

+ + U Z Z

58

7.
a)
2
2
2
1
4 3 1 2 4 3 8 6 10 5
1 2 1 2 5
1 4
2 .
b
i i i i i i
b i i
i
q i
+ +
+

= = = = =

b) Iz ( )( )
2 3
2 4 3 11 2 q b i i i b = + = + = sledi da brojevi
1
b ,
2
b i
3
b ine prva tri lana
geometrijskog niza sa kolinikom q. etvrti i peti lan ovog niza dobijamo iz
( )( )
4 3
11 2 2 24 7 b b q i i i = = + = i ( )( )
5 4
24 7 2 41 38 . b b q i i i = = = Zbir prvih pet
lanova ovog niza je
5 1 2 3 4 5
81 38 . S b b b b b i = + + + + =

8.
Neka su kordinate traenih temena
B( )
1 1 1
, , x y z , C( )
2 2 2
, , x y z i D( )
3 3 3
, , x y z .
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1
6, 1,1 2, 2, 6, 1,1 4, 3,1 . AB x y z B = + + =
uuur

( ) ( ) ( ) ( )
3 3 3
2, 3,1 2, 2, 2, 3,1 0,1,1 . AD x y z D = + + =
uuur

( ) ( ) ( )
2 2 2
, 1, 1 6, 1,1 6, 0, 2 . DC AB x y z C = =
uuur uuur

Presek dijagonala T je ujedno I sredite dui AC, pa su njegove koordinate
( )
( )
2 6 2 0 0 2
2 2 2
, , 2, 1,1 . T T
+ + +

9.
Oigledno je da je visina trapeza h jednaka preniku
upisane krunice, tj. h=3. povrina trapeza
2
a b
P h
+
=
je na osnovu zadatka jednaka 12, tj.
2
3 12
a b +
= ,
odakle sledi 8 a b + = . Iz uslova o tangentnom
etvorouglu, imamo da je a b c h + = + , odnosno
3 a b c + = + . Iz dobijenih veza sledi da je 8 3 c = + ,
tj. 5 c = . Primenjujui Pitagorinu teoremu u
pravouglom trouglu CTB dobijamo da je
( )
2
2 2
c h a b = + to zamenom c i h daje 4 a b = .
Sada, iz sistema jednaina 8 a b + = i 4 a b =
imamo da su osnovice trapeza a = 6 i b = 2.

10.
Iz slinosti trouglova
1 1
TT H i
2 2
TT H sledi da je
1
1 1 2 2 2 4
a
T H T H = = tj.
1 1
6 2 A B = . Iz pravouglog trougla
2
CTH sledi da je visina bone stranice
( )
2
2
2 2
169 36 2 97
a
h TH s = = = = , pa je iz slinosti
pomenutih trouglova
97 1
1 2 2 2 2
H H TH = = . Sada je:
( ) ( )
2 2
97 6 2 12 2
1 2
2 2
6 2 12 2 4 360 18 194 P B B M
+
= + + = + + = +

A B
D C
A B
C D
h
T a
c
b

59
SAOBRAAJ, GRAEVINARSTVO I GEODEZIJA I GEOMATIKA
jul 2008. godine

1.
Odrediti realni parametar a tako da reenja x
1
i x
2
jednaine x
2
+(a2)xa+1= 0 zadovoljavaju

uslov

2.

Reiti nejednainu

3.

Reiti jednainu .

4.

Reiti jednainu

5.
Reiti jednainu (1+tg
2
x)(2+sin2x) = 2.

6.

Ako su B
1
= 8 i B
2
= 2 povrine osnova prave pravilne
zarubljene etvorostrane piramide zapremine
V = 28, izraunati povrinu njenog omotaa
M i duinu prostorne dijagonale D.

7.
Neka su A(2,1,2), B(4,0,1) i C(4,3,2) tri uzastopna temena paralelograma ABCD.
Izraunati koordinate temena D i povrinu paralelograma ABCD.

8.

Duine stranica pravouglog trougla obrazuju aritmetiki niz. Ako je povrina trougla P =
izraunati duine stranica i poluprenik upisane krunice.

9.

Odrediti jednainu tangente na parabolu y
2
= x u onoj presenoj taki sa pravom y = x+2
koja se nalazi u I kvadrantu.

10.

Data je funkcija

a) Izraunati vrednost funkcije f u taki
b) Izraunati f (4)
c) Izraunati


60
REENJA:

1.

Iz Vijetovih formula imamo: x
1
x
2
= 1a, x
1
+x
2
= 2a. Odatle je

2.

Ispitivanjem znaka inilaca izraza sa leve strane dobijamo x(,2)U(4,5).

3.
Smenom 2
x+1
= t dobijamo t
2
15t16 = 0 t
1
= 1, t
2
= 16.
Prvo reenje odbacujemo zbog 2
x+1
> 0, a iz drugog sledi 2
x+1
= 16 = 24 x = 3.

4.

5.

6.

7.
61

8.

9.

10.

62
SAOBRAAJ, GRAEVINARSTVO I GEODEZIJA I GEOMATIKA
jul 2009. godine

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.


63
REENJA:

1.

2.

3.

4.

64

5.

6.

7.

8.

65

9.

10.

66
GRAEVINARSTVO; SAOBRAAJ; GEODEZIJA I GEOMATIKA
jul 2010. godine

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

67
REENJA:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

68
8.

9.

10.

69
MATEMATIKA za mainstvo, industrijsko inenjerstvo i inenjerski menadment, grafiko
inenjerstvo i dizajn, inenjerstvo zatite ivotne sredine
jul 2001. godine

REENJA:

1. a) 1 2 :
3
2
3
2
2
2
2
3
=

b) 3
9 3
3 9 3
:
27
2
2
2
3 3
2
2
2
=
+ +
=
+ +
a
a a
a
a
a
a
a a
a
a

2.
( )
, 2 1 ,
1
3
x
3. Neka je poetna cena x dinara. Po uslovu zadatka, konana cena je x x 96 . 0 8 . 0 2 . 1 = dinara.
Dakle, cena je smanjena za % 4

4.
( )
2
1 3
sin
45 30 cos
sin
75 cos
0 0 0
=
+
=
0 0
45 45

Iz 1
4
2 sin 2 =
+

x sledi da je
2
1
4
2 sin 2 =
+

x te je skup reenja date jednaine
+ Z k k Z k k
2 2 1 1
:
4
:
12

.

5. a) Iz 0 5 5 4 25 =
x x
, sledi da je ( ) 0 5 5 4 5
2
=
x x
, tj. da je reenje date jednaine 1 = x ;
b) Data jednaina je definisana za .
2
1
> x Iz ( ) ( ) 1 1 2 log 1 log
6 6
= + + + x x sledi da je
( ) ( ) 1 1 2 1 log
6
= + + x x , tj. ( ) ( ) 6 1 2 1 = + + + x x . Zbog oblasti definisanosti reenje date jednaine
je samo realan broj 1 = x .

1.
a) Izraunati ; 2 :
3
2
3
2
2
2
2
3

2 boda)
b) Uprostiti izraz . 0 ,
9 3
:
27
2
2
2

+ +
a
a
a a
a
a (2 boda)

2. Reiti nejednainu
( ) ( )
. 0
2 3
1 2
2
2 2
+
+ +
x x
x x
(6 bodova)
3. Cena jednog proizvoda uveana je za % 20 , a potom je sniena za % 20 . Za koliko procenata
se krajnja cena razlikuje od prvobitne?
(4 boda)

4.
a) Izraunati ;
45 sin
75 cos
0
0
(4 boda)
b) Reiti jednainu . 1
4
2 sin 2 =
+

x (6 bodova)
5. Reiti jednaine
a) 0 5 5 4 25 =
x x
(4 boda)
b) ( ) ( ) . 1 1 2 log 1 log
6 6
= + + + x x (4 boda)
70
MATEMATIKA septembar 2001. godine
1. a) Izraunati
3
48 27 2
(2 boda)
b) Uprostiti izraz
, 1
3
4 2
3 1 3
1
2

+
+
+
a
a a
a
a

3 ,
3
1
a . (2 boda)
2. Reiti nejednainu 0
2
1 2
+
x
x
(2 boda)
3. Cena jedne koulje je 500 dinara. Posle poskupljenja koulje za 5% dolo je do pojeftinjenja za 10%.
Kolika je nova cena koulje? (4 boda)

4. Izraunati
a)

cos 4 sin 2
cos sin
+
ako je
2
1
= tg ; b)
4
81
sin

(4 boda)
5. Reiti jednaine
a) 8 2
9 5
2
=
+ x x
; b) ( ) 4 log 3 log log
6 6 6
= + x x (4 boda)

REENJA:
1) a)
3
48 27 2
2
3
3 2
3
3 4 3 3 2
= =

=
b)
( ) ( ) 3
1
3
1 3
1 3 3
3
3
3 4 2
1 3 3
3 3 3
1
3
4 2
3 1 3
1
2 2 2
=
+
+
=
+
+
+ +
=

+
+
+
a
a
a
a
a
a a
a
a a a
a
a a
a
a

2)
+
2 ,
2
1
0
2
1 2
x
x
x
.
3) 1: 500 din
2: 525 500
100
5
500 = + din
3: 5 . 472 525
100
10
525 = din
4) a)
2
1
4
2
1
2
1
2
1
4 2
1
cos 4 sin 2
cos sin
=
+
=
+
=

tg
tg
.
b)
2
2
4
sin 20
4
sin
4
81
sin = =
+ =

.
5) a) 8 2
9 5
2
=
+ x x
b) ( ) 4 log 3 log log
6 6 6
= + x x

3 9 5
2 2
2
=
+ x x
( ) 4 log 3 log
6 6
= x x

{ } 3 , 2
2
1 5
2
24 25 5
0 6 5
3 9 5
2 / 1
2
2
=

=
= +
= +
x
x
x x
x x

( )
1 , 4
2
5 3
2
16 9 3
0 4 3
4 3
2 / 1
2
= =
=
+
=
=
=
x x
x
x x
x x

Zbog definisanosti log. funkcije
reenje je samo x=4

71
MATEMATIKA jul 2002.godine

1.
Uprostiti izraz b a ab
b a
b a
a b
a
b
b a

+
, 0 , :
1 1
2 2
3 3
2 2
. (6 bodova)

2.
Reiti nejednainu 1
4 4
2 3
+
x
x
. (6 bodova)

3.
Ako je 2
cos sin 2
cos 3 sin 9
=
+

odrediti tg i ugao . (6 bodova)

4.

Reiti jednainu 0 5 3 log log
4
3
= + +
x
x . (6 bodova)

5. Knjiga je prvo pojeftinila za % 25 , a zatim je poskupela za % 30 . Da li je sada knjiga jeftinija
ili skuplja od prvobitne cene i za koliko procenata?
(6 bodova)

REENJA:

1. Izraz je definisan za 0 ab i
2 2
b a .
2 2 2 2
3 3 2 2 2 2
2 2 3 3 2 2
( ) ( )( )
:
1 1 1 1
( )( )
a b a b
a a
a b a b a a b ab a b a b
b b
a
a b a b a b a b a b ab
b a b a
+ +

+ + +
= = =
+ + +

.

2. Data nejednaina je definisana za 1 x .
[ )
+
, 6 ) 1 , ( 0
4 4
6
0 1
4 4
2 3
1
4 4
2 3
x
x
x
x
x
x
x
.

3.
0 1 cos cos 2 0 1 cos ) cos 1 ( 2 0 1 cos sin 2
2 2 2
= = + = + x x x x x x , smena
, cos x t = , 1 0 1 2
1
2
= = l l t , , 2 1 cos 1
2
1
1 2
Z k k x x l l = = = =
k x x t 2
3
2
2
1
cos
2
1
+ = = = .

4. Data jednaina je definisana za 0 x > i 1 x .
0 4 log 5 log 0 5 3 log log
3
2
3
4
3
= + + = = + x x x
x
. Ako stavimo t x =
3
log dobijamo
kvadratnu jednainu 0 4 5
2
= + + t t sa reenjima
81
1
4 log ;
3
1
1 log . 4 0 , 1
3 3 2 1
= = = = = x x x x t t . Skup reenja je
3
1
,
81
1
.

5. Neka je poetna cena x dinara. Po uslovu zadatka, konana cena je x x 975 , 0 3 , 1 75 , 0 =
dinara. Dakle, knjiga je jeftinija za %. 5 , 2

72
MATEMATIKA septembar 2002

1. Izraunati 0 ,
4
:
16
) )
2
( 4 (
2
3
3 2
>

x
x x
x
. (6 bodova)

2. Nai ( ) 0 m m . za koje je jedan koren (nula) jednaine 0 4
3 2
= + m mx x . (6 bodova)

3. Reiti jednainu 0 1 cos sin 2
2
= + x x . (6 bodova)

4.

Reiti jednainu 0 2 3 9 = +
x x
. (6 bodova)
5. Koliko ljudi ivi u gradu u kome je godinji prirataj stanovnika 3,5%, odnosno 1330
stanovnika.
(6 bodova)

REENJA:

1. Za x>0
x
x
x
x
x
x x x x
x
4
16
4
16
4 4
4
4
:
16
) )
2
( 4 (
6
6
6
3
2
2
3
3 2
= =

.

2. Neka je
2 1
3x x = . Tada je , 4 4
2 2 1
m x x x = = +
3 2
2 2 1
3 m x x x = = . Iz prve jednaine
dobijamo da je m x =
2
i uvrtavajui u drugu jednainu dobijamo
3 2
3 m m = . Kako je 0 m
dobijamo da je m=3.

3.
, 0 1 cos cos 2 0 1 cos ) cos 1 ( 2 0 1 cos sin 2
2 2 2
= = + = + x x x x x x smena
, cos x t = , 1 0 0 1 2
1
2
= = t t t , , 2 1 cos 1
2
1
1 2
Z k k x x t t = = = =
2 1
1 1 2
cos 2
2 2 3
t x x k
= = = +
2
4
2 ,
3
x k
= +
1 2
, . k k Z

4.
( ) . 0 2 3 3 0 2 3 9
2
= + = +
x x x x
Uveenjem smene
x
t 3 = i dobije se kvadratna
jednaina 0 2
2
= + t t ija su reenja 2
1
= t i . 1
2
= t Reenje 2
1
= t odbacujemo, pa
ostaje 0 1 3 = = x
x
.

5.
. 38000
5 , 3
100 1330 100
=
=
p
P
G

73
MATEMATIKA jul 2003. godine

1. Reiti nejednainu x
x
x x
+
3
1
2
. (6 bodova)
2.
a) Reiti jednainu 8 log log
6
2
2
2
= x x ; (4 boda)
b) Reiti nejednainu . 9
3
1
6 3
>
x
(2 boda)
3. Reiti sistem jednaina
2 2
sin cos
sin cos
2 1
16 4.
x y
x y
+
+
=
=
(6 bodova)
4. ) 2 , 2 , 1 ( ), 1 , 2 , 3 ( B A i ) 1 , 0 , 7 ( C su redom tri uzastopna temena paralelograma. Odrediti koordinate
etvrtog temena Dparalelograma, koordinate take S preseka njegovih dijagonala i duinu stranice
AB .
( 6 bodova)
5. a) Biciklista pree % 10 razdaljine od mesta A do mesta B za 12 sati kreui se brzinom
h km/ 25 . Za koliko bi vremena biciklista preao % 30 razdaljine od mesta A do mesta B ako
bi se kretao brzinom h km/ 20 ?
(3 boda)
b) Petru, Aci i Marku je za uraeni posao isplaeno 24420 dinara. Koliko novca e dobiti svaki od
njih ako je Aca radio 11 dana po 6 asova na dan, Petar je radio 8 dana po 9 asova na dan a
Marko je radio 21 dan po 4 asa na dan (vrednost rada po asu je svakog od njih je ista)?
(3 boda)

REENJA:

1. Data nejednaina je definisana za 3 x
Za 1 x vai [ ) 1,3
+
x
x
x
x
x
x x
x
x
x x
0
3
1 4
0
3
1
3
1
2
2
.
Za 1 x < vai
+
,1
2
1
x
x
x
x
x
x x
x
x
x x
0
3
1 2
0
3
1
3
1
2
2
.
Dakle, skup reenja polazne jednaine je skup
1
, 3
2

.

2.

a) 0 8 log 6 log 8 log log
2
2
2
6
2
2
2
= + = x x x x . Uzimajui da je

2
log x t = dobija se kvadratna jednaina 0 8 6
2
= + t t sa reenjima . 4 ; 2
2 1
= = t t Iz 2 log
2
= x
sledi da je 4 = x , a iz 4 log
2
= x sledi da je 16 = x . Dakle, skup reenja date jednaine je { } 16 , 4 .
b)
6
5
2 3 6 3 3 9
3
1
2 3 6
6 3
> > > >
x x
x
x
.

3.
4 16
1 2
2 2
cos sin
cos sin
=
=
+
+
y x
y x
1 ) cos (sin 2
0 cos sin
2 2
= +
= +
y x
y x

4
1
cos
cos sin
2
=
=
y
y x

2
1
cos
2
1
sin
=
=
y
x

2
1
cos
2
1
sin
=
=
y
x

+
+
Z l l y
Z k k x
k
: 2
3
:
6
) 1 (
1
+
Z l l y
Z k k x
k
: 2
3
2
:
6
) 1 (
.

74

4. Obeleimo sa ) , , ( z y x D etvrto teme paralelograma. Iz

= CD BA sledi
) 1 , , 7 ( ) 3 , 0 , 4 ( z y x = odakle je 4 7 ; 0 ; 3 1 x y z = = = odnosno
11; 0; 2. x y z = = = Dakle, etvrto teme paralelograma je ) 2 , 0 , 11 ( D .
Kako je ) 0 , 1 , 5 ( ) 1 , 1 , 2 ( ) 1 , 2 , 3 (
2
1
= + = + =

AC OA OS , to je presek dijagonala taka ) 0 , 1 , 5 ( S .
5 ) 2 1 ( ) 2 2 ( ) 1 3 (
2 2 2
= + + + =
AB .
5. a) Neka je s razdaljina izmeu mesta A i B. Kako je km s 300 12 25 % 10 = = to je km s 3000 = ,
odakle je . 900 % 30 km s = Ako je t vreme za koje biciklista pree 30%s kreui se brzinom
h km v / 20 = , nalazi se da je h
v
s
t 45
20
900
= = = .
b) Kako je Aca radio 66 sati, Petar 72 sata a Marko 84 sati to je ukupan broj utroenih sati 222.
Vrednost jednog sata je 110
222
24420
= dinara. Dakle, Aca je dobio 7260 110 66 = dinara, Petar je
dobio 7920 110 72 = dinara a Marko 9240 110 84 = dinara.


1. Reiti nejednainu 1
2
3
+
+ +
x
x x
.
(6 bodova)

2.
a) Reiti jednainu ; 3 2 log 2 log
2
= +
x
x
b) Reiti nejednainu 64
8
4 2
1
1 1 2
=
+
x
x x
.
(3 boda)

3.
Reiti jednainu x x x sin 3 cos sin 2
2 2
+ = + .
(3 boda)

4.
Zbir prva tri binomna koeficijenta u razvoju binoma
n
y
y
x
+ je 46.
Odrediti lan koji ne sadri y.
(6 bodova)
5. a) U jednoj prodavnici artiklu od 12250 dinara cena je sniena za 40%. U drugoj prodavnici istom
artiklu (sa istom cenom) cena je prvo sniena za 36%, a zatim je nova cena sniena za 4%. Za
koliko se razlikuju cene artikla u ovim prodavnicama?
(4 boda)
b) Za 14 kilograma kajsija plaeno je 980 dinara. Koliko kilograma kajsija se moe kupiti za 4340
dinara?
(2 boda)

75
REENJA:

1. Data nejednaina je definisana za 2 x .
Za 3 x vai
+
+

+
+ +

+
+ +
0 1
2
3 2
1
2
3
1
2
3
x
x
x
x x
x
x x

[ ) [ )
+
+
, 1 2 , 3 0
2
1
x
x
x
;
Za 3 x < vai [ ) 3 , 5 0
2
5
0 1
2
3
1
2
3
1
2
3

+
+

+

+
+

+
+ +
x
x
x
x x
x x
x
x x
;
Dakle, skup reenja polazne jednaine je skup
[ ) [ ) 5, 2 1, .

2.

a) Data jednaina je definisana za ( ) ( ) , 1 1 , 0 x .
0 2 log 3 log 3
log
1
2 log 3 2 log 2 log
2
2
2
2
2 2
= + = + = + x x
x
x x
x
. Uzimajui da
je
2
log x t = dobija se kvadratna jednaina 0 2 3
2
= + t t
sa reenjima . 1 t ; 2 t
2 1
= = Iz
2
log 2 x = sledi da je 4 x = , a iz 1 log
2
= x sledi da je 2 x = .
Dakle, skup reenja date jednaine je { } 1, 2 .
b) . 2 6 4 2
2
2 2
64
8
4 2
6
3 3
2 2 1 2
1
1 1 2
= = + =
+
x x
x
x x
x
x x

3.

. 0 1 sin 3 sin 2 sin 3 cos sin 2
2 2 2
= + + = + x x x x . Uzimajui da je sin x t = dobija se
kvadratna jednaina
2
2 3 1 0 t t + = sa reenjima
2
1
, 1
2 1
= = t t . Iz sin 1 x = sledi da je
Z k k x + = , 2
2

, a iz
2
1
sin = x sledi da
+ Z m m Z l l x : 2
6
5
: 2
6

.
Dakle, skup reenja date jednaine je
+ Z k k : 2
2

+ Z m m Z l l : 2
6
5
: 2
6

.

4.

Iz uslova da je zbir prva tri binomna koeficijenta 46 sledi da je
. 9 46
2
) 1 (
1 46
2 1 0
= =
+ + =
n
n n
n
n n n
Kako je
2
3
9
9
0
9
9
0
9
9 9
k
k
k
k
k
k
y x
k
y
y
x
k
y
y
x

=
+ to lan koji ne sadri y dobija se iz uslova

da je
3
9 0 6
2
k
k = = . Dakle, lan koji ne sadri y je
6 6
84
6
9
x x =
.
5. a) Ako sa x oznaimo novu cenu u prvoj prodavnici to je 0, 6 12250 7350 x = = dinara. Ako sa
y oznaimo novu cenu u drugoj prodavnici to je 40 , 7562 12250 96 , 0 64 , 0 = = y dinara. Nove
cene u ove dve prodvnice se razlikuju za 40 , 176 7350 40 , 7562 = dinara.
b) Ako sa x oznaimo koliinu kajsija (u kilogramima) koja se moe kupiti za 4340 dinara, to se iz
proporcije 4340 : 980 : 14 x = dobija da je x=62 kilograma.

76


REENJA:

1.

( )( )
( )( )
2
3 4
12 ( 3) ( 4)
0 0 0 0
2 2 2
3 4
0 0
2
x x
x x x x
x
x x x
x x
x
x
+
+ +
<

+ + +

+

+

x (1, 4) {4} (4, 0) x
[0,3) {3} (3, - )
x 3 x 3
0 +
x + 4

0 + x + 4 + + +
x + 2
+ + + x + 2 + + +
(x3)(x+4)
x+2
+ 0

(x3)(x+4)
x+2
0 +

Prema tome ( ] [ ). , 3 4 , 0
2
12
2

+
+
x
x
x x

2.

a)

( ) 9
3
1
2 log 1 log 0 2 log log
2
1
log
2
1
log
2
log
log
1
2
1
log 3 log log 3 log
3 3 3
2
3
3
3
3
3
3 3
= = = = =
+ + = + + + = +
x x x x x x
x
x
x
x
x x
x
x

b) ( ) ( ). , 2 1 , 0
1
2 4
3
1
1
2 2 8 2
3
1
1
1
1
<
<
+
< <

+
+
x
x
x
x
x
x
x
x
x

1. Reiti nejednainu
0
2
12
2
+
+
x
x x
. (6 bodova)

2. a) Reiti jednainu
3 3
1
log 3 log log 3 log , 0
2
x 1.
x
x
x x x + = + + > (3 boda)

b) Reiti nejednainu 8 2
1
1
<
+
x
x
. (3 boda)

3.
Reiti jednainu 0 1 cos 2 cos = + x x . (6 bodova)

4.
Data su take (2, 3, 4), (1, 2, 1) i (2, 0, 0) A B S
a) Izraunati duinu dui AB. (2 boda)
b) Odrediti take C i D tako da su take A, B, C i D temena paralelograma
iji je prosek dijagonala S. (4 boda)
5. a) Koulja je kotala 1500 dinara, a zatim je poskupila za 25 %. Za koliko procenata bi trebalo
sniziti novu cenu koulje da bi ona opet iznosila 1500 dinara? (3 boda)

b) Ako 8 radnika mogu da zavre jedan posao za 5 dana radei po 6 sati dnevno, koliko je
radnika potrebno angaovati da bi se isti posao uradio za 4 dana radei po 5 sati dnevno?
(4 boda)

77

3.
( )
2 2 2 2
2
cos 2 cos 1 0 cos sin cos 1 0 cos 1 cos cos 1 0
1
2cos cos 0 cos 2cos 1 0 cos 0 cos
2
2 , k .
2 3
x x x x x x x x
x x x x x x
x k x k

+ = + = + + =
= = = =
= + = + Z

4. a) ( ) ( ) ( ) ( ) 51 1 4 2 3 1 2
2 2 2
= + + = AB .

b)

( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
2 4, 0, 0 - 2, 3, 4 2, 3, 4
2 4, 0, 0 - 1, 2, 1 3, 2,1 .
c s A
D s B
r r r
r r r
= = =
= = =
ur uur uur
uur uur uur

5.

a) Kako je 1500 1500 25 . 1 = x odnosno . 80 . 0
25 . 1
1
= = x Sledi da bi koulja trebalo da
pojeftini za 20%

b) Osam radnika zavri posao za 30 sati. Isti posao uradi x radnika za 20 sati. Iz obrnute
proporcije sledi 8:x=20:30, odnosno
8 30
12
20
x

= = radnika.

MATEMATIKA jul 2006. godina

1. Odrediti oblast definisanosti funkcije:
( ) 1
2
3
+
+ +
=
x
x x
x f . (6 bodova)

2.
a) Reiti jednainu
( ) ( ) ( ) 3
2
2 1
2
2
log 1 log 1 log 1 2, 1 x x x x + + = > (4 boda)

b) Reiti nejednainu:
1
3 2 2
x x x
> + (2 boda)

3. Reiti jednainu:
2
2 sin tgx x tgx = (6 bodova)

4.
U razvijenom obliku stepena binoma
1
4 ,
2
n
x
x

0, x > , x R
Binomni koeficijent treeg lana je 105. Odredi koeficijent uz
3
. x
(4 boda)
5. a) Benzin je poskupeo za 1,6%, tj. za 1,3 dinara po litru. Kolika je nova cena benzina?
(3 boda)

b) Sa postojeim brojem maina posao moe da zavri za 3 dana. Sa 3 maine vie posao bi se
zavrio za 2 dana. Pod pretpostavkom da su sve maine iste, koliko bi dana bilo potrebno jednoj
maini da zavri taj posao?
(3 boda)

78
REENJA:

1.
Oblast definisanosti funkcije odrediemo reavanjem nejednaine
3
1 0. 2
2
x x
Za x
x
+ +

+

3 1
1 0 0 2 0
2 2
x x x
x
x x
+ + +
+ >
+ +

jer 1 0 x + > za svako x R . Oblast definisanost funkcije je ( ) ( ) 2, . D f = +

2.

a)
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
( )( ) ( )
( ) ( )
3
3
2 2
2 1 2 2
2
2
2
2 2 3 2
log 1 log 1 log 1 2 log 1 log 1 log2 1 2
1
1 1 3 1
log log 4 4 1 Kako 1, , dok 1, ,
2 2 2
1 1 1
x x x x x x
x
x x x
x x x
+ + = + =
= = = = + = +
+

to je ,
2
3
= x jedinstveno reenje polazne jednaine.
b)
2 1
3 1 3 3
3 2 2 1 1
2 2 2 2
x x
x x
x

> + > + > >

3.
( ) ( )
2 2
1 2 1 2
2 sin x 2sin 1 0 cos 2 0 0 cos 2 0
, .
4 2
tgx tgx tgx x tgx x thx x
x k x k k k

= = = = =
= = + Z

4.

( )
( )
( ) ( )
2 2
2
1
105 105 210 0 210 0 15 14
2
n n n
n n n n n n
= = = = = =
.

N n traeni eksponent vi + = 1 . 15 k n lan u razvoju stepena binoma je:

( )
( ) ( ) ( )
( )
( )
15 15 15
15
15
2 2
2
4 1 2 1 4 2
k k
k
k
k k k
k
k k
x x x

=

Izjednaavanjem ,
3
2
15

= x x
k
k
dobijamo k=12, odnosno traeni koeficijent je
455 2 4
! 3 ! 12
! 15
6 3
=
. (Isti rezultat dobijamo ako posmatramo ,

3
2
15

= x x
k
k
kada je k=3)

5.

a) Neka je stara cena benzina x. Kako je 1,6% stare cene iznosi 1,3 dinara po litru, to je
2 . 81
6 . 1
100 3 . 1
=
= x dinara. Posle poskupljenja, nova cena litra benzina je 82,8.

b) Neka je na poetku bilo x maina. Za jedan dan ovih x maina uradi
3
1
posla. Meutim,
x+3 maine za jedan dan zavre
2
1
posla. Dakle, dodatne 3 maine za jedan dan obave
6
1
3
1
2
1
= posla. Odavde sledi da e jedna maina posao zavriti za 18 dana.

79


REENJA:

1.
Funkcija je definisana za
2
5 6
0
1
x x
x
+

+
i 1 x . Iz
2
5 6 ( 2)( 3) x x x x + = dobija se
( 2)( 3)
0
1
x x
x

+
, tako da je oblast definisanosti ( ] [ ) 1, 2 3, D = .

2.

Iz (1) 7 f a b = + i ( 2) 4 2 7 15 f a b = = dobija se sistem linearnih jednaina
2 4 2 22 a b a b + = = , ije je reenje ( , ) (3, 5) a b = .

3.a
( )
2
1
2 4 2 2
9 2 3 3 9 2 3 3 1 9 2 4 3 2.
3 9 3 3
x x
x x x x x x x
x
+

= + = + = = = =

3.b
3 3 3
log 1 1 log 1 log 3 1 3 1 3 4 2 x x x x x x = = = = = = .

4.
( )
2 2 2 2
2sin 3cos 0 2 1 cos 3cos 0 2 2cos 3cos 0 2cos 3cos 2 0 x x x x x x x x + = + = + = =
Uvoenjem smene cos t x = dobija se kvadratna jednaina
2
2 3 2 0 t t = ija su reenja 2 t = i
1
2
t = . Kako je 1 cos 1 x , jednaina cos 2 x = nema reenja, pa se iz
1
cos
2
x = dobija
2
2
3
x k
= + , Z k .
1. Odrediti oblast definisanosti (domen) funkcije:
2
5 6
.
1
x x
x
+
+
(6 bodova)

2. U funkciji
2
( ) 7 f x ax bx = + odrediti nepoznate koeficijente a i b , ako je (1) 9 f = i
( 2) 15 f = .
(6 bodova)

3.
Reiti jednaine:
a)
1
9 2 3 3
x x x +
= + .
b)
3
log 1 x , 1 x . (6 bodova)

4. Reiti trigonometrijsku jednainu
2
2sin 3cos 0 x x + = .
(6 bodova)
5. a) U dve prodavnice cena koulje je 12250dinara. U prvoj prodavnici cena je sniena za
40%, a u drugoj prodavnici sena je prvo sniena za 36%, a zatim za jo 4%. Za koliko se
razlikuju cene koulja u ovim prodavnicama nakon svih pojeftinjenja?

b) Odrediti broj iji je 12% jednako 4, 2% broja
3 4, 2: 0,1
7
(1: 0, 3 ) 0,125
3
+

.
(6 bodova)

80

5.a Oznaimo sa
1
C cenu koulje u prvoj prodavnici nakon pojeftinjenja , i sa
2
C cenu koulje u
drugoj prodavnici nakon oba pojeftinjenja. Iz uslova zadatka sledi

1
0, 6 12250 7350 C = = i
2
0, 96 0, 64 12250 0, 96 7840 7526, 4 C = = = .

Razlika u ceni koulja je
2 1
7526, 4 7350 176, 4 C C = = dinara (tj. u drugoj prodavnici
koulja je skuplja za 176,4 dinara).

5.b
Oznaimo sa x traeni broj. Na osnovu uslova zadatka dobija se

3 4, 2: 0,1 15,12
0,12 0, 42 0,12 0, 042 360 0,12 15,12 126.
7
0,12
(1: 0, 3 ) 0,125
3
x x x x
+
= = = = =

81


REENJA:

1.

2.

3.
1.

2.

3.

4.
5.

82

.

5.

83

1.

2.

3.

4.

5.


REENJA:

1.

2.

3.

4.

5.

84
MAINSTVO; INDUSTRIJSKO INENJERSTVO I INENJERSKI MENADMENT;
INENJERSTVO ZATITE IVOTNE SREDINE I ZATITE NA RADU ; GRAFIKO
INENJERSTVO I DIZAJN

jul 2010. godine
1.

2.

3.

4.

5.

REENJE:

1.

2.

3.

85

4.

5.

Matematika

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matematika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET U NOVOM SADU

FAKULTET TEHNIKIH NAUKA

+ > > > <

b i skalara (realnih brojeva) i ; (2 bodova)

= = = + . Sledi da je u ovom sluaju 1 b ;

sa pozitivnim delom x-ose , to

. Dakle , tangente treba da imaju

= . Da bi prava p:y=kx+n bila tangenta krunice

su pozitivne obe funkcije tg x i ctg x , te je na

su negativne obe funkcije tg x i ctg x , te je na

se na isti nain dobija binomni koeficijent

u skupu realnih brojeva,

u skupu kompleksnih brojeva.

= + jesu reenja nejednaine.

+ < + < + <

je jednaka intenzitetu vektorskog proizvoda vektora a

< < < < <

< < < < <

+ to lan koji ne sadri y dobija se iz uslova

. (Isti rezultat dobijamo ako posmatramo ,

= x dinara. Posle poskupljenja, nova cena litra benzina je 82,8.

You might also like