‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬

‫‪ c‬ﺳﺮ ﺁﻏﺎز‬

‫• ﺳﻴﺮی در واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی‬

‫ﺳﻴﺼﺪ ﺗﻦ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان و ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺟﻬﺎن ﻏﺮب‬

‫‪ c‬ﺧــﺪا در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی "ﺗﻮﺣـــﻴﺪی"‬

‫‪ c‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی "ﺗﻮﺣـــﻴﺪی"‬

‫‪ c‬ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی "ﺗﻮﺣـــﻴﺪی"‪ :‬ﺗﻮرات‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﻗــﺮﺁن‬

‫ﻣﻌﺠــــﺰات‬ ‫•‬

‫‪ c‬اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬

‫ﻧﺎﺳﺦ هﺎ و ﻣﻨﺴﻮخ هﺎ‬ ‫•‬

‫ﺣﻘﺎﻳﻖ" ﻧﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ" ﻳﺎ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ؟‬ ‫•‬

‫‪ c‬ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬

‫رﻣﺎن ﻳﻬـــﻮدی اﺳﺘـــــﺮ‬ ‫•‬

‫ﮐﺘﺎب داﻧﻴـــــﺎل‬ ‫•‬
‫ﮐﺘﺎب ﻧﺤﻴﻤــــﺎ‬ ‫•‬

‫‪ c‬ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻣﺮگ‬

‫‪ c‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﻓﺮاﺋـــﺾ‬

‫‪ c‬ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬

‫دﻳﻦ و داﻧﺶ‬ ‫•‬

‫‪ c‬ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬

‫‪ c‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘــﻴﻪ‬

‫‪ c‬ﭘـــﺎﻳﺎن ﺳﺨــﻦ‬

‫‪ c‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ – ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﺮﺑﯽ – ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺷﺮﻗﯽ )ﺑﺮای ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺎم هﺎ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ(‬
‫ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻧﺒﺎﺷﯽ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺖ هﺎ را ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺧﻮی ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ را ﺗﺮک ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻧﻴﭽــﻪ‬
 ‫ﺳﺮﺁﻏﺎز‬
‫ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ درﺁ ﺧﺮﻳﻦ ﺳﺎل ﻳﮏ ﺳﺪﻩ‪ ،‬و در ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺳﺎل ﻳﮏ هﺰارﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﮕﻴﺰﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ راهﻨﻤِﺎی ﻓﮑ ِﺮی ﻧﺴﻞ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ِای ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﮐﻮﺗﺎﻩ زﻣﺎ ِﻧﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻗﺮ ِﻧﯽ ﺗﺎزﻩ و ﺑﻪ هﺰا رﻩ ِای ﺗﺎزﻩ ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﮑﯽ از واﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﻤﺪ‬‫ﺷﯽ ﺿﺮو ِری داﻧﺴﺘﻪ ام‪ ،‬ﺑﺮِای اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺮاث ﺑﺮ ﻳ ِ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ راهﻨﻤﺎ ِﺋﯽ را ﺗﻼ ِ‬
‫ﻧﻬﺎ و ﻓﺮهﻨﮕﻬ ِﺎی ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸ ِﺮی اﺳﺖ در ﺟﺮﻳﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎ ِﺋﯽ ﺳﺪﻩ هﺎ و هﺰارﻩ هﺎ رادر ﺑﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﺳﯽ – اﻧﺠﺎم دهﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﯽ و ﺻﻐﻴﺮ ﺳﻴﺎ ِ‬‫ﻣﻤﮑﻦ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ ﺑﺼﻮرت ﻧﺴِﻠﯽ ﺻﻐﻴﺮ‪ -‬ﺻﻐﻴﺮ ﺷﺮ ِ‬

‫ﺳﯽ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻧﺮا ﻣﻼک ﮐﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫در ﭘﺎﻳﺎن هﺮ ﺳﺎل ﻣﺮدﻣﺎن ﺳﻮدﻩ هﺎ و زﻳﺎﻧﻬِﺎی ﺳﺎل ﮐﻬﻨﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﻣﺸﺎﺑ ِﻬﯽ را – در ﺑﻌ ِﺪی دراز ﻣﺪ ت ﺗﺮ در ﻣﻮردﮔﺬ ﺷﺘﻪ و‬ ‫ﺑﺮِای ﺳﺎِﻟﯽ ﻧﻮ ﻗﺮار دهﻨﺪﻩ‪ .‬ﻣﻠﺘﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮ ِ‬
‫ﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﻘﻴﺎس‬ ‫ﺧﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻘﻴﺎس دهﻪ هﺎ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮِای ﺑﺮ ِ‬ ‫ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻌ ِﺪی ﺑﺮِای ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺪﻩ هﺎ را‪ ،‬و ﺑﺮِای ﺷﻤﺎر اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎ ِری ﻣﻘﻴﺎس هﺰارﻩ هﺎ را‪ .‬ا زﺻﺪ وهﺸﺘﺎد وهﺸﺖ ﮐﺸﻮر ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫ﻣﺘﺤﺪ‪ ،‬در ﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﻣﺎ‪ ،‬ﻧﺰد ﻳﮏ ﺑﻪ ﺻﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﮐﺸﻮر ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﻓﻘﻂ "دهﻪ ِای " هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻳﺘﺸﺎن ﺑﻌﻨﻮان ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ دوم و ﭘﺎﻳﺎن ﻋﺼﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺁﻏﺎز ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺼﺖ‬
‫ﺨﯽ ﭘﺎﻳﺎن هﺰارﻩ اول و ﺁﻏﺎز هﺰارﻩ‬ ‫ﮐﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ "ﺳﺪﻩ ِای " هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﻏﺎز ﻣﻮﺟﻮد ﻳﺘﺸﺎن ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻻت ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫دوم و ﺑﻪ اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺑﺰرگ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ ِﺋﯽ ﻧﻴﻤﻪ دوم اﻳﻦ هﺰارﻩ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد و ﺗﻨﻬﺎ دﻩ ﮐﺸﻮرﻧﺪ ﮐﻪ در ﺣﺴﺎب ﺗﺎرﻳﺦ "هﺰارﻩ‬
‫ِای " ﺑﺸﻤﺎر ِﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ از ﭼﻨﺪ هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ در ﺻﺤﻨﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬هﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻄﯽ ﻳﮑﺴﺎن ﺑﻪ هﺰارﻩ ِای ﮐﻪ از راﻩ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﭘﺎ ﻧﻤﻴﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﭼﻮن ژاﭘﻦ و اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‬ ‫ﮐﺸﻮرهﺎ در ﺷﺮاﻳ ِ‬
‫ﮑﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ وارد اﻳﻦ هﺰارﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن ﭼﻴﻦ و هﻨﺪ ﭘﺲ از ﮔﺬ راﻧﺪ ن دوراﻧﻬﺎ ِﺋﯽ‬ ‫ﺑﺼﻮرت ﻣﻤﺎﻟ ِ‬
‫دﺷﻮار ﺑﺴ ِﻮی ﺁﻳﻨﺪﻩ ِای ﺑﺴﻴﺎر اﻣﻴﺪ ﺑﺨﺶ ﺗﺮ ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮوﻧﺪ‪ .‬در ﻋﻮض ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن ﻣﺼﺮو اﺗﻴﻮ ِﺑﯽ )ﺣﺒﺸﻪ( و ﻳﻤﻦ‬
‫ﮐﻤﺎﮐﺎن ﺑﺎ زﻧﺪ ﮔﺎ ِﻧﯽ ﺟﻬﺎن ﺳﻮ ِﻣﯽ ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﮕﺮﻳﺒﺎﻧﻨﺪ و ﺁﻳﻨﺪﻩ واﻗﻌﺎ اﻣﻴﺪ ﺑﺨﺶ ﺗ ِﺮی را در ﭘﻴﺶ ر ِوی ﺧﻮد ﻧ ِﻤﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻨﻬﺎ دو ﮐﺸﻮر اﺳﺮاﺋﻞ و اﻳﺮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮزخ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻌﻤِﺎی ﺣﻞ ﻧﺸﺪﻩ روﻳﺎروﻳﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎ هﻮﻳﺖ ه ِﺎی ﺧﺎﺧﺎ ِﻣﯽ و ﺁﻳﺖ اﻟ ِﻬﯽ در درون ﭘﻴﻠﻪ ِای ﮐﻪ ﺑﺪ ور ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻨﻴﺪ ﻩ اﻧﺪ ﺑﺎ ِﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﺮ از ﻏﺎر‬
‫اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ ﺑﺮ ﺁورﻧﺪ و ﺑﺼﻮرت ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﻣﺘﺮ ِﻗﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰار ﻩ ﺗﺎزﻩ ِای ﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺎ ِﺋﯽ ﺑﺮِای ﺧﺎﺧﺎم و‬
‫ﺁﻳﺖ اﻟﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﺳﯽ‬‫هﺰارﻩ ِای ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ِﻣﯽ رﺳﺪ هﺰارﻩ ورﺷﮑﺴﺘﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا هﺰارﻩ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺎهﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدو ِ‬
‫ﺁﻏﺎز ﺷﺪﻩ و ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮ ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻴﺮﺳﺪ ورﺷﮑﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺮن اﻳﻦ هﺰارﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻗﺮ ِﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﻘﻼ ب ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ ﺷﺮوع ﺷﺪﻩ و ﺑﺎ اﻧﻔﻼ ب ﺟﺎرو ﮐﺸﺎن ﺑﺴﺮ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺎروﮐﺸﺎ ِﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﻳﺎ ﻣﺮگ ﻳﺎ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺒﺎز هﺰارﻩ ﺳﻮم رﻓﺘﻨﺪ و در هﻤﺎن ﺳﺎﻟﻬﺎ ِﻳﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ِﻳﯽ ﺧﻮد ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﻩ ِﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‬
‫اﻳﻨﺎن از دور ﭼﻬﺮﻩ اﻣﺎم ﺧﻮﻳﺶ را در ﺁن دﻳﺪ ﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻢ اﻳﻦ هﺰارﻩ و هﻢ ﺑﺨﺼﻮ ص اﻳﻦ ﻗﺮ ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﭙﺎﻳﺎن ِﻣﯽ رﺳﻨﺪ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﺟﺎ ِﻳﯽ ﺧﺎص دارﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا هﺮ د ِوی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم واﻗ ِﻌﯽ ﮐﻠﻤﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬هﺰارﻩ دوم ﺑﺮِای اروﭘﺎ ِﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻘﻮط اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری رم ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد در‬
‫ﻇﻠﻤ ِﺘﯽ ﻗﺮون وﺳﻄﺎ ِﻳﯽ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺁن ﺟﻬﻞ و ﺗﻌﺼﺐ و ﺧﺮاﻓﺎت و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻴﻤﻨﺎزع ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺁﻧﮑﻪ اﺧﻼق و ﻣﻌﻨﻮﻳ ِﺘﯽ را ﺑﺮِای ﺑﺮﺑﺮهِﺎی ﻧﻮرﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎرﻣﻐﺎن ﺁورد ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎرهِﺎی ﺑﺎز هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮي‪،‬اﻳﻦ ﺑﺎر در ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﮐﻠﻴﺴﺎ‪ ،‬واﻣﻴﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﮏ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎر ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬از ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﮐﺎﺗﺎرهﺎ ﺗﺎ ﮐﺸﺘﺎر ﺳﻦ ﺑﺎر ﺗﻠﻤﻲ‪ ،‬از ﺟﻨﮕﻬِﺎی‬
‫ﺸﯽ ﮐﻪ هﺰاران ﻧﻔﺮ ﺑﺠﺮم ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﻴﻄﺎن در ﺁن‬ ‫ﺻﻠﻴ ِﺒﯽ ﺗﺎ ﻣﺒﺎرزات ﻣﺬه ِﺒﯽ ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮑﻬﺎ و ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ازهﻴﻤﻪ هِﺎی ﺁﺗ ِ‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﭼﺮﺧﻬِﺎی ﺷﮑﻨﺠﻪ اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن ﮐﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬِﺎی هﺰاران ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ در ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮرد ﺷﺪ ﻳﺎ زﺑﺎﻧﻬﺎﻳﺸﺎن از ﺣﻠﻘﻬﺎ‬
‫ﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺮﭼﻢ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻘﺪ س از درون درﻳﺎ ِﻳﯽ از ﺧﻮن ﺳﺮ ﺑﺮ اﻓﺮاﺷﺖ‪ .‬در هﻤﺎن ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﮐﻪ‬
‫هﻨﻮز از ﺁﺳﻴِﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﮐﺮاﻧﻪ هِﺎی اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ را در ﺑﺮﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردا ِری از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻤﺘﺎز ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﺮون‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺮ ﺗﺮ و ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ در ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮد‪.‬‬

‫در ﻧﻴﻤﻪ دوﻣﻴﻦ اﻳﻦ هﺰارﻩ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﮐﻪ در ﺁن هﻨﮕﺎم ﺗﻨﻬﺎ در اروﭘِﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻤﺘﺮ از ﭼﻬﻞ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﮔﻬﺎن ﺟﻬﺶ ﻏﻮل ﺁﺳِﺎی ﺧﻮد را ﺑﺴ ِﻮی اﺳﺘﻴﻼ ﺟﻮ ِﻳﯽ ﺑﺮ ﺑﻘﻴﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﺸ ِﺮی ﺁﻏﺎز ﮐﺮد‪ ،‬و اﻳﻦ ﺟﻬﺶ ﻏﻮل ﺁﺳﺎ‬
‫او را در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﺑﻪ ﺳﺮو ِری ﺑﻴﻤﻨﺎزع ﺑﺮ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁن ﺟﻤﻌﻴﺖ و هﻔﺪﻩ ﺑﺮاﺑﺮ ﺁن ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫داﺷﺖ درﻳﺎﻧﻮردان اﻳﻦ اروﭘِﺎی ﮐﻮﭼﮏ دو ﻗﺎرﻩ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎزﻩ را ﮐﺸﻒ ﮐﺮد ﻧﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ دو ﻗﺎرﻩ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺳﯽ ﺑﺮاﺑﺮ‬‫ﻓﺮﻣﺎن اروﭘ ِﺎی ﺧﻮد در ﺁورد ﻧﺪ هﺸﺖ ﮐﺸﻮر اروﭘﺎ ِﻳﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ِﻳﯽ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻋﻈﻴ ِﻤﯽ را ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎد ﻧﺪ ﮐﻪ ِ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ وﺳﻌﺖ و ﺑﻴﺴﺖ ﺑﺮا ﺑﺮ ﺁن ﺟﻤﻌﻴﺖ داﺷﺖ و "ﺁﻓﺘﺎب در ﺁن ﻏﺮوب ﻧﻤﮑﺮد "‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻳﻦ ﺟﻬﺶ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺶ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﺁﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬هﻨﺮي‪ ،‬ﻓﮑ ِﺮی و ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﺳﺎﺧﺘﺎر دﻧﻴ ِﺎی هﺰارﻩ دوم را‬
‫ﮑﯽ هﺎ و هﻤﻪ درﻳﺎهﺎ اﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬در‬ ‫ﺑﮑِﻠﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﭘﺮﭼﻢ اﻳﻦ ﻏﺮب ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮواز در هﻤﻪ ﺧﺸ ِ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﺁﻧﮑﻪ هﻤﻴﻦ ﭘﺮﭼﻢ در ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ درﻣﺎﻩ و ﺷﺎﻳﺪ در ﻗﺮن ﺑﻌﺪاز ﺁن در ﻣﺮﻳﺦ و زهﺮﻩ ﻧﻴﺰ اﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬درﺳﺖ در‬
‫ﻃﯽ ﻣﺮﮔﺒﺎر ر ِوی ﺁورد‪ِ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﻋﮑﺲ ﺁن‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﭘﻬﻨﺎور اﺳﻼ ِﻣﯽ در هﻤﻴﻦ ﻣﺪ ت ﺑﻪ رﮐﻮد و ﺑﺪ ﻧﺒﺎل ﺁن ﺑﻪ اﻧﺤﻄﺎ ِ‬
‫ﻼی ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ ﻳﺎ زﻣﻴ ِﻨﯽ دراﻳﻦ ﺳﻘﻮط ﻓﺮا ﮔﻴﺮ دﺧﺎﻟ ِﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻤﻪ ﺁن ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﻗﺮون زﻋﺎﻣﺖ‬ ‫هﻴﭻ ﺑ ِ‬
‫ﺷﯽ ﺳﭙﺮدﻩ ﺷﺪ ﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺬه ِﺒﯽ را ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮ ِ‬

‫ﺑﻠﮑﻪ ﺣ ِﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﺧﻮد اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﭘﻴﺶ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ دوم ﺗﻘﺮﻳﺒﺎهﻤﻪ‬
‫ﮐﺸﻮرهِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﻳﺎ ﭼﻮن ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن و ﺑﻨﮕﻼ دش و ﻣﺎﻟ ِﺰی و ﻣﺼﺮ و ﺳﻮدان ﺁﻓﺮﻳﻘِﺎی ﺷﺮ ِﻗﯽ و ارد ن وﻋﺮاق و‬
‫ﮐﻮﻳﺖ و ﺷﻴﺦ ﻧﺸﻴﻦ هِﺎی ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻮد ﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻮن ﻣﺮاﮐﺶ و اﻟﺠﺰﻳﺮﻩ و ﺗﻮﻧﺲ و ﺳﻨﮕﺎل و‬
‫ﻣﻮرﻳﺘﺎ ِﻧﯽ و ﻣﺎِﻟﯽ و ﭼﺎد و ﺳﻮرﻳﻪ و ﻟﺒﻨﺎن ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻮن ﻟﻴ ِﺒﯽ و ﺳﻮﻣﺎِﻟﯽ و ارﻳﺘﺮﻩ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬ﻳﺎ‬
‫ﭼﻮن اﻧﺪ وﻧ ِﺰی ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ هﻠﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻮن ﺻﺤﺮِای ﻏﺮ ِﺑﯽ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻮن ازﺑﮑﺴﺘﺎن و ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎن و‬
‫ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎن و ﻗﺮﻗﻴﺰﺳﺘﺎن و ﮐﺎزاﺧﺴﺘﺎن و ﺁذرﺑﺎﻳﺠﺎن اﺟﺰا ِﻳﯽ از اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری روﺳﻴﻪ ﺷﻮروي‪ ،‬و ﺷﻤﺎر ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻳﺎ‬
‫ﻇﺎهﺮا ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻴﻪ و اﻳﺮان و اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮ ِدی ﻣﺤﺪود ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ – ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ – ﮐﻪ رﻳﭽﺎرد ﻧﻴﮑﺴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮ ِری ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ در ﺁﺧﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺁﻧﺮاﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و ﺑﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺮن ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺑﻮد – ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد هﻢ ﻗﺮن ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻧﻴﻬﺎ و هﻢ ﻗﺮن ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ ِﮔﯽ هِﺎی ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎر ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ در دو ﺟﻨﮓ ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ اﻳﻦ ﻗﺮن و در ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﺟﻨﮓ ﻣﺤِﻠﯽ‬
‫ﺁن در ﺟﺒﻬﻪ هِﺎی ﺟﻨﮓ ﻳﺎ در ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ هﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ ﻧﺪ از ﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ از ﺷﻤﺎرﻣﺠﻤﻮع ﮐﺸﺘﮕﺎن ﺟﻨﮕﻬ ِﺎی‬
‫ﭼﻨﺪ هﺰارﻩ ﺳﺎﻟﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻧﻘﻼﺑﻬ ِﺎی ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن در روﺳﻴﻪ و در ﭼﻴﻦ‪ ،‬هﺮ ﮐﺪام ﻣﻴﻠﻴﻮن هﺎ ﻧﻔﺮ‬
‫ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺎر ﺁورد ﻧﺪ‪ ،‬و ﮐﺸﺘﺎر هِﺎی دﺳﺘﻪ ﺟﻤ ِﻌﯽ )زﻧﻮﺳﻴﺪهﺎ( ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ دﻳﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﭙﺮاﺗﻮرهِﺎی‬
‫ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬اﺗﺮﻳﺶ‪ ،‬روﺳﻴﻪ‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬هﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﺰﻳﮏ‪ ،‬اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮﺗﻘﺎل‪ ،‬اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬زاﭘﻦ‪،‬‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬هﻤﻪ در اﻳﻦ ﻗﺮن از هﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪ ﻧﺪ و از ﺑﻘﺎﻳِﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﮐﺸﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ و‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﻴ ِﺎی ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬دو ﺟﻨﺒﺸﻪ ﻏﻮل ﺁﺳِﺎی ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ و ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ هﺮ دو در اﻳﻦ ﻗﺮن ﺑﺮ ﺳﺮ ﮐﺎر ﺁﻣﺪ ﻧﺪ و هﺮ دو در‬
‫هﻤﻴﻦ ﻗﺮن از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ در اﻳﻦ ﻗﺮن وارد ﻋﺼﺮ اﺗ ِﻤﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار زﻧﺪ ِﮔﯽ را هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﺨﻮف ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار ﻣﺮگ‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬ ِﺎی ﺷﮕﺮف در اﻣﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺴﻴﻢ‪ ،‬راد ﻳﻮ‪ ،‬ﻟﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬ﻓﮑﺲ‪،‬‬
‫ﻃﯽ ﺟﻬﺎن را ﺑﮑِﻠﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮ داد و ﻣﺮزه ِﺎی ﻧﺰا ِدی و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ ِﺋﯽ و زﺑﺎ ِﻧﯽ را‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﻣﺎهﻮارﻩ ه ِﺎی ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ ارﺗﺒﺎ ِ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺁﻏﺎز ﻋﺼﺮ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ دﻓﺘﺮ ﭼﻨﺪ هﺰار ﺳﺎﻟﻪ ِای را در ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪ ن ﺑﺸ ِﺮی ﺑﺴﺖ و دﻓﺘﺮ ﺗﺎزﻩ ِای را ﮔﺸﻮد‪ .‬ﺑﺸﺮ در اﻳﻦ‬
‫ﻋﺼﺮ ﭘﺎ از ﮐﺮﻩ ﺁﺷﻨِﺎی ﺧﻮد ش ﺑﻴﺮون ﮔﺬاﺷﺖ و راﻩ ﮐﺮات ﻧﺎ ﺁﺷﻨﺎ ِی دﻳﮕﺮ را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬روزﻳﮑﻪ اوﻟﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﭘﺎ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺮﻩ ﻣﺎﻩ ﻧﻬﺎد ﺑﺸﺮ از ﺻﻮرت اﻧﺴﺎن ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎﻟﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ ﺟﻨﮕﻬﺎ و هﻤﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ هِﺎی‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬ ِﺎی ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﻬﺪاﺷ ِﺘﯽ و ﮐﺸﺎور ِزی ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﻬﺪاﺷ ِﺘﯽ و ﮐﺸﺎور ِزی از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد‬
‫و ﻧﻴﻢ ﻧﻘﺮ در ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺑﻪ ﺷﺶ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ در ﭘﺎﻳﺎن هﻤﻴﻦ ﻗﺮن اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ اﻳﻦ رﻗﻢ در درازِای‬
‫ﭘﻨﺠﻬﺰار ﺳﺎل ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﺎن ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ و ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد و ﻧﻴﻢ ﻧﻔﺮ ﻧﻮﺳﺎن ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬در ﻃﻮل ﻳﮏ ﻗﺮن‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﻣﺎ ﺑﻴﺶ‬
‫از ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻗﺮن ﮔﺬ ﺷﺘﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻬﺪاﺷ ِﺘﯽ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن وﺑﺎ و ﻃﺎﻋﻮن و ﺳﻞ و ﺁﺑﻠﻪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁن هﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻳﮑﺒﺎر داس ﻣﺮگ در ﺷﺮق و ﻏﺮب ﺟﻬﺎن ﻧﻬﺎدﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﮑ ِﻠﯽ رﻳﺸﻪ ﮐﻦ ﺷﺪ ﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎل هﺰار و ﻧﻬﺼﺪ ﺣ ِﺘﯽ‬
‫در اروﭘِﺎی ﻏﺮ ِﺑﯽ و اﻣﺮﻳﮑِﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ از هﺮ هﺰار ﮐﻮد ِﮐﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ِﻣﯽ ﺁ ﻣﺪ ﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺻﺪ وﺷﺼﺖ و دوﮐﻮد‬
‫ک ﻣﻴﻤﺮد ﻧﺪ‪ .‬اﻣﺮوز اﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ‪ 14‬ﮐﺎهﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻃﺒﻌﺎاﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬وِﻟﯽ در‬
‫ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ رﻗﻢ ﺁن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬ ﺷﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﺘﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻋﻤﺮ ﮐﻪ در ﺁﻏﺎز ﻗﺮن در ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‪ 47‬ﺳﺎل و‬
‫در ﺑﻘﻴﻪ ﮐﺸﻮرهﺎ‪ 31‬ﺳﺎل ﺑﻮد اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ‪ 80‬و‪ 60‬رﺳﻴﺪ ﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1900‬ﺳﻔﺮ ﺑﻪ دور دﻧﻴﺎ از راﻩ‬
‫ﮐﺸ ِﺘﯽ ﺳﺮﻳﻊ اﻟﺴﻴﺮ و راﻩ ﺁهﻦ ﺑﻴﺶ از دو ﻣﺎﻩ ﻃﻮل ﻣﻴﮑﺸﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﺑﺎ ﺟﺖ هِﺎی ﻣﺎ ﻓﻮق ﺻﻮت در ﮐﻤﺘﺮ از‪24‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫در ﺟﻤﻊ ﮐﺸﻮرهِﺎی " هﺰارﻩ ِای " در ﺁﻏﺎز اﻳﻦ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺒﻢ ﭼﻴﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪ ﻩ ِای ﺑﻮ دﮐﻪ از هﺮ ﮔﻮﺷﻪ ‪--‬اش‬
‫ﺑﺎﻧﮏ ﺷﻮرش و اﻧﻘﻼب ﺑﺮ ﻣﻴﺨﺎﺳﺖ و دوﻟﺘﻬ ِﺎی ﻣﺴﺘﻌﻤﺮا ِﺗﯽ اروﭘﺎ ِﺋﯽ و زاﭘﻦ ﻧﻮرﺳﻴﺪ ﻩ‪ ،‬هﺮ ﮐﺪام در ﺟﺎﺑﺠِﺎی ﺁن ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﻧﻔﻮ ِذی داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺣﺎﮐﻤﻴ ِﺘﯽ از ﺟﺎﻧﺐ دوﻟﺖ ﻣﺮﮐ ِﺰی ﺑﺮ ﺁن اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪا ﻧﮑﻪ دوﻟﺘﻬﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در‬
‫ﺻﯽ ﺧﻮد اﺻﻮﻻ "ورود ﺳﮓ و ﭼﻴﻨﻲ" را ﻣﻤﻨﻮع اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ‪ .‬و در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﮐﺸﻮر‬ ‫ﺑﺨﺶ هِﺎی اﺧﺘﺼﺎ ِ‬
‫ﮑﯽ از هﻔﺖ ﮐﺸﻮر " اﺗﻤﻲ"ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮردار از‬ ‫ﮑﯽ از ﭘﻨﺞ ﻋﻀﻮ داﺋ ِﻤﯽ ﺷﻮرِای اﻣﻨﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪ ،‬ﻳ ِ‬ ‫ﭼﻴﻦ ﻳ ِ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎ ِدی ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬و ﮐﺎﻧﺪ ﻳﺪِای اﻋﻼم ﻧﺸﺪﻩ اﺑﺮﻗﺪ ر ِﺗﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ اﺳﺖ‪ ،‬هﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁﻏﺎز‬
‫ﺴﯽ هﻤﭽﻨﺎن در ﺁن "ﺻﺎﺣﺐ " ﺧﻄﺎب ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﺮن ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻮد و ارﺑﺎﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴ ِ‬
‫ﺳﯽ دﻧﻴﺎ و دوﻣﻴﻦ اﺑﺮ ﻗﺪ رت‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺧﻮد و اﺻﻮﻻ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎ ِری ﭘﺎﻳﺎن دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺼﻮرت ﺑﺰﮔﺘﺮﻳﻦ دﻣﮑﺮا ِ‬
‫ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﺟﻬﺎن ﻓﺮدا ﺁﻣﺎدﻩ ورود ﺑﻪ ﻗﺮن ﺗﺎزﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬زاﭘﻦ ﮐﻪ ﺑﻊ ﭘﻴﺮو ِزی درﻳﺎ ِﺋﯽ ﭘﺮ ﺁوازﻩ ِای ﺑﺮ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﺗﺰا ِری ﭘﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮ د‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد در ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﺑﺼﻮرت دوﻣﻴﻦ ﻗﺪرت اﻗﺒﺼﺎ ِدی اﻳﻦ ﺟﻬﺎن در‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن در ﺁﻣﺪ ﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻮﻧﺎن و اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺧﻮد را در ﻣﻮﺿﻊ ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ در ﺣﺎل ﺑﭙﺎﻳﺎن ﺑﺮد‬
‫ﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺼﺮ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻗﺮن را در ﻣﻮﺿﻊ ﺗﺤﺖ اﻟﺤﻤﺎﻳﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺁﻏﺎز ﮐﺮد ﻩ ﺑﻮد اﻣﺮوز ﺁﻧﺮا در ﻣﻘﺎم رهﺒ ِﺮی ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﺑﻪ‬
‫ﺁﺧﺮ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ...‬و اﻳﺮان‪ ،‬ﮐﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮو ﻃﻴﺖ در " ﺟﻬﺎن ﺳﻮم " ﺷﺮوع ﮐﺮدﻩ ﺑﻮ د‪،‬‬
‫ﭘﺲ از ﺁزﻣﺎش ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎ ﻟﻪ ِای ﻣﻮﻓﻖ وِﻟﯽ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺸﻮر هﺮارﻩ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﺴﺘﺠ ِﻮی " اﺳﻼم ﻧﺎب ﻣﺤﻤ ِﺪی "‬
‫ﺑﻪ ﻗﺮون وﺳﻄ ِﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اوﻟﻴﻦ ﺳﺎل اﻳﻦ ﻗﺮن "ﺣﺎج ﺳﻴﺎح " ﻣﺤﻘﻖ و ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬در‬
‫ﺳﯽ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ در‬ ‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﺳﻔ ِﺮی ﺑﺪ ور دﻧﻴﺎ در ﮐﺘﺎب "ﺧﺎﻃﺮات " ﺧﻮدش ﮐﻪ از ﺟﺎﻟﺒﺘﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎر زﺑﺎن ﻓﺎر ِ‬
‫ﻋﯽ اﻳﺮان ﺁﻧﺮوز ﻧﻮﺷﺖ ‪....":‬ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ هﻤﻪ ﺟﺎ را ﭘﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ و هﻤﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت را‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻒ وﺿﻊ اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﺴﯽ ﻧﻤﻴﺪ اﻧﺪ ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﺁﻧﻬﺎ ﻓﻬﻢ و ﺳﻮاد دارد و ﮐﺪام ﻧﺪارد‪ .‬هﻤﻪ ﻧﺎم ﺁﻳﺖ اﻟﻪ و ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم و‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﮐ ِ‬
‫ﺷﻴﺦ و ﻣﻼ دارﻧﺪ‪ ،‬و ﮐﺎرﺷﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺷﺮﻳﻌﺖ هﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺟﻠﻮ هﺮﭼﻪ را ﮐﻪ ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻨﺪ‬
‫ﺴﯽ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﺪار دﺑﮕﻮﻳﺪ ﺁﻗﺎ دروغ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻴﺮق‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﮑﻔﻴﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻬﺸﺖ و ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﮐ ِ‬
‫واﺷﺮﻳﻌﺘﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻳﺮاد ﻣﻴﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ اﻳﺮاد ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﮑﺬ ﻳﺐ ﻣﻴﮑﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﺗﮑﺬ ﻳﺐ ﮐﺮدﻩ اي‪ .‬ﺑﻪ هﻴﭻ ﺁ ﺧﻮﻧﺪ ﮔﺮدن ﮔﻠﻘ ِﺘﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﻋﺎدل ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﺟﻤ ِﻌﯽ ﻗﻠﭽﻤﺎق ﭘﺸﺖ ﺳﺮش دار دﮐﻪ هﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ... .‬و اﻣﺎ ﻣﺮدم‪ ،‬ﮔﺮد اﻧﺪ وﻩ ﺑﺮ ر ِوی هﻤﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ .‬رﻧﮕﻬﺎ‬
‫زرد‪ ،‬ﺑﺪ ﻧﻬﺎ ﻻﻏﺮ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ ﮐﺜﻴﻒ‪ ،‬ﻟﺒﻬﺎ ﺁ وﻳﺨﺘﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻬﺎ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺧﺮ ِﻣﯽ و ﻧﺸﺎط از اﻳﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺎر ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺸﯽ‬‫و ﺑﻐﻴﺮ از ﻧﻮﺣﻪ و ﮔﺮﻳﻪ ﭼﻴ ِﺰی ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ از اﺳﻼم ﺑﺎ ِﻗﯽ اﺳﺖ زﻳﺎرت رﻓﺘﻦ و ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻪ ﺧﻮاﻧﺪ ن و ﻧﻌﺶ ﮐ ِ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ واﺟﺒﺎت ﺷﺮع ﻣﺘﺮوک اﺳﺖ "‪.‬‬

‫‪...‬و در ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺳﺎل هﻤﻴﻦ ﻗﺮن‪ ،‬ﺣﺎج ﺳﻴﺎح دﻳﮕ ِﺮی ﮐﻪ ﻗﺼﺪ وﻗﺎﻳﻊ ﻧﮕﺎ ِری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻ در ﺗﻮﺻﻴﻒ وﺿﻊ‬
‫ﻋﯽ اﻳﺮان ﺳﺎل‪ 2000‬ﺧﻮاهﺪ ﻧﻮﺷﺖ ‪....":‬ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ هﻤﻪ ﺟﺎ را ﭘﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ و هﻤﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت را ﺻﺎﺣﺐ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﺴﯽ ﻧﻤﻴﺪ اﻧﺪﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﺁﻧﻬﺎ ﻓﻬﻢ و ﺳﻮاد دارد و ﮐﺪام ﻧﺪارد‪ .‬هﻤﻪ ﻧﺎم ﺁﻳﺖ اﻟﻪ و ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم و ﺷﻴﺦ و ﻣﻼ‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﮐ ِ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬و ﮐﺎرﺷﺎن اﻳﻦ ﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺷﺮﻳﻌﺖ هﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺟﻠﻮ هﺮﭼﻪ را ﮐﻪ ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﮑﻔﻴﺮ‬
‫ﺴﯽ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﺪار دﺑﮕﻮﻳﺪ ﺁﻗﺎ دروغ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻴﺮق واﺷﺮﻳﻌﺘﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻬﺸﺖ و ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﮐ ِ‬
‫ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻳﺮاد ﻣﻴﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ اﻳﺮاد ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﮑﺬ ﻳﺐ ﻣﻴﮑﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﺗﮑﺬ‬
‫ﻳﺐ ﮐﺮدﻩ اي‪ .‬ﺑﻪ هﻴﭻ ﺁ ﺧﻮﻧﺪ ﮔﺮدن ﮔﻠﻘ ِﺘﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﻋﺎدل ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺟﻤ ِﻌﯽ ﻗﻠﭽﻤﺎق ﭘﺸﺖ‬
‫ﺳﺮش دار دﮐﻪ هﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ... .‬و اﻣﺎ ﻣﺮدم‪ ،‬ﮔﺮد اﻧﺪ وﻩ ﺑﺮ ر ِوی هﻤﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ .‬رﻧﮕﻬﺎ زرد‪ ،‬ﺑﺪ ﻧﻬﺎ ﻻﻏﺮ‪،‬‬
‫ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ ﮐﺜﻴﻒ‪ ،‬ﻟﺒﻬﺎ ﺁ وﻳﺨﺘﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻬﺎ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺧﺮ ِﻣﯽ و ﻧﺸﺎط از اﻳﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺎر ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻐﻴﺮ از ﻧﻮﺣﻪ و‬
‫ﺸﯽ اﺳﺖ‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﭼﻴ ِﺰی ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ از اﺳﻼم ﺑﺎ ِﻗﯽ اﺳﺖ زﻳﺎرت رﻓﺘﻦ و ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻪ ﺧﻮاﻧﺪ ن و ﻧﻌﺶ ﮐ ِ‬
‫واﺟﺒﺎت ﺷﺮع ﻣﺘﺮوک اﺳﺖ "‪.‬‬

‫***‬
‫ﺸﯽ ﺗﺎزﻩ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﮑﺮار ﺗﺎزﻩ ِای از ﻳﮏ ﺳﻨﺎرﻳ ِﻮی ﮐﻬﻦ هﺰار و‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﻪ ﺳﻨﮕﻴ ِﻨﯽ ﺁن‪ ،‬ﺑﺮِای اﻳﺮان ﺁزﻣﺎﻳ ِ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و رﻳﺸﻪ در ارﺗﺒﺎط ﻧﺎ ﺳﺎﻟ ِﻤﯽ دارد ﮐﻪ از ﺁﻏﺎز وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ ارﺗﺒﺎط اﻳﺮان و اﺳﻼم ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم هﻴﭻ ﺁﺋﻴ ِﻨﯽ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﺑﺪ اﻧﺼﻮر ِﺗﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮ د‪ :‬ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد اﺳﺎﺳﺎ‬
‫ﺴﯽ ﺑﻪ رم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪ و ﺳﻪ ﻗﺮن ﻃﻮل ﮐﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺗﺪ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺪ ﻳﮕﺮان ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ ﺣﻮا ِری ﮔﻤﻨﺎم ﻋﻴ ِ‬
‫رﻳﺠﺎ در ﻣﻴﺎن ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺤﺮوم و ﻏﻼﻣﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ رو ِﻣﯽ ﺟﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﻳﮏ اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﺣﺴﺎﺑﮕﺮ را وادارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻳﻦ ﻧﻴﺮ ِوی ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ را در ﺧﺪ ﻣﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد ﺑﮑﺎر ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺁﺋﻴﻨﻬِﺎی اﻳﺮا ِﻧﯽ ﻣﻴﺘﺮا و ﻣﺎ ِﻧﯽ هﻴﭽﮑﺪام ﻧﻔﻮذ ﮔﺴﺘﺮدﻩ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را در اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری رم و در ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬِﺎی ﭼﻴﻦ و هﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ اﺷﮑﺎ ِﻧﯽ ﻳﺎ ﺳﺎﺳﺎ ِﻧﯽ ﻣﺪ ﻳﻮن ﻧﺒﻮد ﻧﺪ‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ ﺑﻮدا‬
‫ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺒﻠﻐﺎن ﺑﻮدا ِﺋﯽ – ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﺷﺎهﺰادﻩ ِای اﺷﮑﺎ ِﻧﯽ – از هﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﻴﻦ و ژاﭘﻦ و دﻳﮕﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬِﺎی ﺧﺎور دور راﻩ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺷﻤﺸﻴ ِﺮی در اﻳﻦ راﻩ ﺑﻪ ﮐﺎر اﻓﺘﺎد ﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ... .‬وﭘﻴﺶ از هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺼﺮﻳﺎن ﮐﻬﻦ ﺑﻨﺎم رع ﻳﺎ‬
‫ﺁﻣﻮن ﺟﻨﮕﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻪ ﺑﺎﺑﻠﻴﺎن ﺑﻨﺎم ﻣﺮد وخ ﻳﺎ ﻓﻨﻴﻘﻴﺎن ﺑﻨﺎم ﺑﻌﻞ ﻳﺎ هﻨﺪوان ﺑﻨﺎم ﺷﻴﻮا ﻳﺎ ﻳﻮﻧﺎﻧﻴﺎن و روﻣﻴﺎن ﺑﻨﺎم زﺋﻮس‬
‫ﻳﺎ ژﺋﻮس ﻳﺎ ژوﭘﻴﺘﺮ‪ .‬ﻣﻴﺎن هﻤﻪ ﻣﺬ اهﺐ ﺗﻮ ﺣﻴ ِﺪی و ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ اﺳﻼم ﺑﻮد ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب ﺑﺮِای‬
‫دﻳﮕﺮان ﺑﺮدﻩ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻓﻘﻂ ﺗﺎزﻳﺎن ﺣﺠﺎز ﺑﻮد ﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ " اﻳﻤﺎﻧﺸﺎن را ﺑﺮ ﻗﺒﻀﻪ هِﺎی ﺷﻤﺸﻴﺮﺷﺎن ﺣﻤﻞ‬
‫ﮐﺮد ﻧﺪ "‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﺎزﻩ هﻤﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﺁﺋﻴﻨﻬِﺎی ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺻﻮر ِﺗﯽ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ اﻳﺮان ﺑﮑِﻠﯽ ﻏﻴﺮ از ﺁن ﻣﻴﺒﻮد ﮐﻪ هﺴﺖ‪ ،‬و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﮐﻪ در ﻃﻮل زﻣﺎن اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻬﻤﺎﻧﺼﻮرت در‬
‫اﻳﺮان ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻴﺴﻢ و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ در رم و ﺑﻮداﺋﻴﺴﻢ در ﭼﻴﻦ ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻧﺪ‪ .‬وِﻟﯽ در ﻋﻤﻞ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﻃﻮ ِری‬
‫ﻼی ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮِای ﺷﻤﺸﻴﺮ‬ ‫ﺳﯽ ﻋﺮب ﻧﻴﺰ ﺑﻮد و ﭘﺬ ﻳﺮش اﺳﺘﻴ ِ‬ ‫ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﻘﺮار اﺳﻼم ﻣﻼزم ﻗﺒﻮل ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﮕﯽ ﮐﻬﻦ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺁﺳﺎن‬‫ﮐﺸﺎن ﺑﺎد ﻳﻪ‪ ،‬و اﻳﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﺎن ﻧﻮرﺳﻴﺪ ﻩ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﻧﺒﻮد ﻧﺪ ﮐﻪ وارﺛﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺑﻪ ﻗﺒﻮل ﺳﺮو ِری ﺁﻧﺎن ﺗﻦ در دهﻨﺪ‪.‬‬

‫هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻋﺮب در ﻣﻮج ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎ ِﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎ ِﻧﯽ ﺣﻤﻠﻪ ﺁورد‪ ،‬ﭼﻬﺎردﻩ ﻗﺮن ﺑﺮ ﺁﻏﺎز ﺑﺎرﻳﺦ ﻣﺪ ون اﻳﺮان‬
‫ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ .‬اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﭼﻬﺎردﻩ ﻗﺮن ﺑﺮ دوران اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻴﮕﺬرد‪ .‬در ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬اﻳﻦ دو ﮐﻔﻪ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ‬
‫ﺤﯽ هﻤﺘﺮاز ﻳﮑﺪ ﻳﮕﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﺳﻮدهﺎ و زﻳﺎﻧﻬِﺎی اﻧﻬﺎ را‬
‫اﺳﻼ ِﻣﯽ و اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻣﺮوز در ﺳﻄ ِ‬
‫در ﺗﺮاز ِوی ﺳﻨﺠﺶ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﻳﺮان در اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎ ِﺋﯽ دوراﻧﻬﺎ ﭼﻪ از دﺳﺖ دادﻩ و ﭼﻪ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﯽ ﺗﻨﻬﺎ وﻗ ِﺘﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺘ ِﻨﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻘﻠﺐ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ ﻣﻼک‬
‫وِﻟﯽ اﻳﻦ ﺣﺴﺎﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد واﻗﻌﻴﺘﻬﺎ وﺷﻮاهﺪ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ ﭘﻴﺸﺪاورﻳﻬﺎ و ﻣﻮﺿﻌﮕﻴﺮﻳﻬِﺎی ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ِای ﮐﻪ ﻳﺎﻣﺎرک‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﺮ ِ‬
‫ﺗﻌﺼﺐ ﻣﺬه ِﺒﯽ و ﻳﺎ ﻣﺎرک ﺗﻌﺼﺐ ﻣِﻠﯽ ﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬و در ﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮر ِﺗﯽ ﺁﺳﺎن ﻣﻴﺘﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺳﻮدِای‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬اﻳﺮان در هﺮ دوزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎ ِدی و ﻣﻌﻨ ِﻮی ﺑﺎ زﻧﺪ ﻩ ﺑﻮد ﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ داﺷﺘﻪ از دﺳﺖ داد ﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ‬
‫را ﮐﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺪ ﺳﺖ ﻧﻴﺎور دﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮑﯽ از ﭼﻬﺎر اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﺻﺪ رﻧﺸﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫اﻳﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﺮب در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 36‬هﺠ ِﺮی ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻳ ِ‬
‫ﮕﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻴﻘﺎ ﻣﻮرد ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﺑﻮد‪ .‬و اﻳﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﻋﺮب در‬ ‫ﺳﯽ و روﻧ ِﻘﯽ اﻗﺘﺼﺎ ِدی و ﺷﮑﻮ ِهﯽ ﻓﺮهﻨ ِ‬‫اﻋﺘﺒﺎ ِری ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﻗﺮن ﺳﻮم هﺠ ِﺮی اﺟﺒﺎرا ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺁن دا د‪ ،‬هﻤﺎﻧﻨﺪ اﻳﺮان دﻳﮕ ِﺮی ﮐﻪ وارﺛﺎن ﻋﺮب در ﻗﺮن ﭘﺎﻧﺰد هﻢ هﺠ ِﺮی در‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺁن ﺑﻪ هﺰارﻩ ﺳﻮﻣﻨﺪ‪ ،‬اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻪ هﻮﻳﺖ اﻳﺮا ِﻧﯽ داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻧﻪ روﻧﻖ اﻗﺘﺼﺎد ي‪،‬‬
‫ﻧﻪ ﺷﮑﻮﻩ ﻓﺮهﻨﮕﻲ‪ .‬د ر هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ – ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨِﺎی ﻳﮏ دوران ﮐﻮﺗﺎﻩ هﻔﺘﺎد ﺳﺎﻟﻪ – اﻳﺮان‬
‫ﺑﻄﻮر داﺋﻢ ﻳﮏ اﺑﺮ ﻗﺪ رت ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و در دو ﻗﺮن از اﻳﻦ ﻣﺪ ت اﺻﻮﻻ اﺑﺮ ﻗﺪ رت ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺁن ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫هﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ دوم‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺎ ِﻧﯽ از اﻳﻦ ﺳﺮﻓﺮا ِزی ﺑﺮ ﺟِﺎی ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﺑﻴﺶ از ﻧﻴ ِﻤﯽ از اﻳﻦ ﻣﺪ ت اﻳﺮان‬
‫ﺸﯽ از اﻣﭙﺮاﺗﻮرﻳﻬِﺎی ﻋﺮب و ﻣﻐﻮل و ﻏﺰﻧ ِﻮی و ﺳﻠﺠﻮ ِﻗﯽ و ﺗﺮک و ﺗﺎﺗﺎر‬
‫ﺣ ِﺘﯽ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺳﺎد ﻩ ِای ﻧﻴﺰ ﻧﺪ اﺷﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨ ِ‬
‫ﺑﻮ د‪.‬‬

‫ﮕﯽ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ زﻣﻴﻦ اﻳﺮان‬ ‫در هﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻬﺎر ﺳﻠﺴﻠﻪ ﭘﺎد ﺷﺎهﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﺎد ﺷﺎهﺎ ِﻧﯽ ﺟﻤﻠ ِ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﺮد ﻧﺪ‪ ،‬و در هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ دوﻣﻴﻦ‪ 35‬ﺳﻠﺴﻠﻪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ‪ 7‬ﺗِﺎی ﺁﻧﻬﺎ اﻳﺮا ِﻧﯽ و‪ 28‬ﺗِﺎی دﻳﮕﺮ ﻣﻐﻮل و‬
‫ﺗﺮک و ﺗﺎﺗﺎر و ﺗﺮﮐﻤﻦ و اﻓﻐﺎن ﺑﻮد ﻧﺪ‪ .‬در هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ هﺠﻮم ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان‬
‫ﺳﯽ ﺑﺎر از ﺷﺮق و ﻏﺮب و ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب ﺑﻪ اﻳﺮان ﺣﻤﻠﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و در هﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ دوم ﺑﻴﺶ از ِ‬
‫ﺁورد ﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ هﺠﻮﻣﻬﺎ ِﺋﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد‪ .‬در هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺳﻨ ِﺘﯽ ﭘﺎد ﺷﺎهﺎن‬
‫اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧ ِﺘﯽ را ﺑﺮِای ﺗﺜﺒﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ اﻳﺠﺎب ﻧﻤﻴﮑﺮد‪ ،‬در هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ دوم اﻳﻦ ﻣﺸﺮو ﻋﻴﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮا‬
‫در ﮔﺮو ﺑﺮﻧﺪ ِﮔﯽ ﺷﻤﺸﻴﺮه ِﺎی ﺧﺎﻧﺎن و اﻳﻠﺨﺎﻧﺎن و اﺗﺎﺑﮑﺎن و اﻣﻴﺮان و ﺳﺮ ﮐﺮدﮔﺎن ﻋﺸﺎﻳﺮ وﻳﺎ راهﺰﻧﺎن و ﻳﺎﻏﻴﺎ ِﻧﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻗﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮن و ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﺎج ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻴﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮن و ﺷﻤﺸﻴﺮ هﻢ ﺗﺎج و هﻢ ﺳﺮ را از دﺳﺖ ﻣﻴﺪاد‬
‫ﻧﺪ‪ .‬در هﺰار و ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﺮﮔﺰ ﺧﻮن اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﺪ ﺳﺖ اﻳﺮا ِﻧﯽ رﻳﺨﺘﻪ ﻧﺸﺪ‪ ،‬در هﺰارو ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺟﯽ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ رﻳﺨﺖ و ﭼﺸﻤﻬِﺎی اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﺪ ﺳﺖ ﺧﻮد اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﺳﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن از‬ ‫دوم ﺧﻮن اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺧﺎر ِ‬
‫ﮐﺎﺳﻪ ﺑﻴﺮون ﺁورد ﻩ ﺷﺪ در هﺰارو ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺁﻗِﺎی ﺧﻮد ﺑﻮد و اﻳﻦ ﺁﻗﺎ ِﺋﯽ را ﺑﺎ ﺳﺮ ﻓﺮا ِزی‬
‫ﺗﻮام داﺷﺖ‪ ،‬در هﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ دوم ﻣﺮدان اﻳﺮان را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ِﮐﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و زﻧﺎن و دﺧﺘﺮاﻧﺶ را ﺑﻪ ﮐﻨﻴ ِﺰی‬
‫ﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫د ر ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﻧﺤﻮﻩ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ ن اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺗﻘﻠﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﺪ ﻩ اﺳﺖ‪ .‬و اﺗﻔﺎﻗﺎ اﻳﻦ ﺗﻘﻠﺐ ﺑﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﺻﻮرت ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ از ﺧﻮد اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮرخ ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﻠﺪ‬
‫ون‪ ،‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ "ﭘﻴﺶ از ﺣﻤﻠﻪ اﻋﺮاب اﻳﺮاﻳﻨﺎن ﺳﺮ زﻣﻴﻨﻬﺎ ِﺋﯽ ﭘﻬﻨﺎور در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴ ِﺘﯽ ﺑﺴﻴﺎر و ﺑﺎ ﺗﻤﺪ ِﻧﯽ‬
‫ﺑﺰرگ‪ ،‬وِﻟﯽ ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ ﻋﺮب ﺑﺎ ﻧﻴﺮ ِوی ﺷﻤﺸﺸﻴﺮ ﺑﺮ ﺁﻧﺎن اﺳﺘﻴﻼ ﻳﺎﻓﺖ ﭼﻨﺎن دﺳﺘﺨﻮش ﺗﺎراج و وﻳﺮا ِﻧﯽ ﺷﺪ ﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮ ِﺋﯽ‬
‫هﺮﮔﺰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ – زﻳﺮا ﮔﺮاﻳﺶ ﻃﺒﻴ ِﻌﯽ ﻋﺮب اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رزق ﺧﻮﻳﺶ را ﺳﺮ ﻧﻴﺰﻩ ﺧﻮد ﺑﺠﻮﻳﺪ اﮔﺮ در اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺪ رت و ﺣﺎﮐﻤﻴ ِﺘﯽ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ دﻳﮕﺮ ﺣﺪ و ﺣﺼ ِﺮی ﺑﺮِای ﻏﺎرﺗﮕ ِﺮی ﺧﻮد ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬و ﺑﺪ ﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺪ ن اﻗﻮام‬
‫ﻣﻐﻠﻮب ﻣﻨﻘﺮض ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬واﻳﻦ درﺳﺖ هﻤﺎن اﻣ ِﺮی ﺑﻮد ﮐﻪ در اﻳﺮان اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد "‪ ،‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﭘﺮدا ِزی اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬در ﺳﺎﻟﻬِﺎی‬
‫ﭘﺎﻳﺎ ِﻧﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ادﻋﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ "اﻳﺮا ِﻧﯽ اﺳﻼم را ﺑﺎ ﺁﻏﻮش ﺑﺎز ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺖ و هﻴﭽﮑﺲ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﺮا ِﻧﯽ از‬
‫هﻤﺎن اول در ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﻼم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﺁﻧﺮا ﺑﭙﺬ ﻳﺮد ")ﻋ ِﻠﯽ ﺷﺮﻳﻌ ِﺘﯽ ‪ :‬ﻋِﻠﯽ و ﺣﻴﺎت ﺑﺎرورش ﭘﺲ از ﻣﺮگ(‪،‬‬
‫و وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮرﺧﺎن ﺧﻮد ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ‪ :‬ﻃﺒ ِﺮی اﺑﻦ اﻻﺛﻴﺮ‪ ،‬دﻳﻨﻮري‪ ،‬ﻳﻌﻘﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺑﻼذ ري‪ ،‬اﺑﻦ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬راوﻧﺪ‬
‫ي‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮ ِدی از ﺻﺪ هﺰار ﮐﺸﺘﻪ اﻳﺮا ِﻧﯽ در ﺟﻠﻮﻻء ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﺘﺬ ﮐﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ دﺷﺖ ﻧﺒﺮد ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ اﻋﺮاب ﺟﻠﻮ ﻻء)ﭘﻮﺷﻴﺪ ﻩ( ﻧﺎﻣﻴﺪ ﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺟﺴﺎد ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ ﮔﺎن ﺳﺮاﺳﺮ ﺁﻧﺮا در زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ ﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﺮﺿﻪ ﭘﺮداز‬
‫ﻋﯽ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ "ﺣﻤﻠﻪ اﻋﺮاب ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎ هﻴﭻ ﻣﻘﺎوﻣﺖ درﺧﺸﺎ ِﻧﯽ در ﺟﻠﻮﻻء و ﻧﻬﺎوﻧﺪ روﺑﺮو ﻧﺸﺪ " )اﺳﻼم‬ ‫اﻳﺮا ِﻧﯽ ﻣﺪ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺷﻮرش ﭘﻴﺎ ِﭘﯽ در اﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻬ ِﺎی‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻲ(‪ ،‬و ﺑﺎز هﻢ وﻗﺘﻴﮑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎران ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻳﮑﺼﺪ و ِ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺑﺮان )ري‪ ،‬هﻤﺪ ان‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﮐﺮﻣﺎن‪ ،‬اﺳﺘﺨﺮ‪ ،‬ﮔﺮﮔﺎن‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﮔﻴﻼن‪ ،‬ﻃﺒﺮﺳﺘﺎن‪ ،‬دﻳﻠﻢ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻓﺎرس‪،‬‬
‫ﺧﺮاﺳﺎن‪ ،‬ﺁذر ﺑﺎﻳﺠﺎن‪ ،‬ﺧﻮارزم‪ ،‬ﻓﺎرﻳﺎب‪ ،‬ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر‪ ،‬ﺑﺨﺎرا‪ ،‬داراﺑﮕﺮد( و از ﺳﺮﮐﻮﺑﻴﻬِﺎی ﺧﻮﻧﻴﻦ اﻳﻦ ﺷﻮرﺷﻬﺎ و ﺗﺠﺪ‬
‫ﻳﺪ هِﺎی ﻣﮑﺮرﺁﻧﻬﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻴﺪ هﻨﺪ )ﮐﻪ ﮔﺰارش ﺟﺎﻣ ِﻌﯽ از ﺁﻧﻬﺎ را در ﮐﺘﺎب "ﻣﻼﺣﻈﺎ ِﺗﯽ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان " ﭘﮋوهﺸﮕﺮ‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮﻋِﻠﯽ ﻣﻴﺮ ﻓﻄﺮوس ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ(‪ ،‬ﺑﺎز هﻤﻴﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﭘﺮد ازان اﻇﻬﺎر اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ " اﻳﺮا ِﻧﯽ از هﻤﺎن اول‬
‫اﺣﺴﺎس ﮐﺮد ﮐﻪ اﺳﻼم هﻤﺎن ﮔﻤﺸﺪ ﻩ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪ ﻧﺒﺎﻟﺶ ﻣﻴﮕﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮِای هﻤﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻠﻴﺖ ﺧﻮد ش را ول‬
‫ﺳﯽ هﻮﻳﺖ اﻳﺮا ِﻧﯽ –‬ ‫ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺬ هﺐ ﺧﻮدش را ول ﮐﺮد‪ ،‬ﺳﻨﺘﻬ ِﺎی ﺧﻮد ش را ول ﮐﺮد و ﺑﻄﺮف اﺳﻼم رﻓﺖ ")ﺑﺎز ﺷﻨﺎ ِ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ(‪.‬‬

‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن دﻳﮕ ِﺮی در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرهﺎ ِﺋﯽ ﮐﺎﻣﻼ دو ﮔﺎﻧﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬در ﮐﺘﺎ ِﺑﯽ ﺑﻨﺎم " ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪ اﺳﻼم "ﮐﻪ درﺁﺳﺘﺎﻧﻪ‬
‫اﻧﻘﻼب وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻋﺒﺪ اﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﮐﻮب ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﮋوهﺸﮕ ِﺮی واﻗﻊ ﺑﻴﻦ و ﺑﻴﻐﺮض ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ﻩ ﺑﻮ‬
‫ﻋﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ "هﻤﻪ ﺟﺎ در ﻗﻠﻤﺮو‬ ‫دﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﻬ ِﺘﯽ ﺻﺪ وهﺸﺘﺎد درﺟﻪ ِای در ﻣﻮرد ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮد او ﭘﻴﺶ از ﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺪ ِ‬
‫اﻳﺮان و ﺑﻴﺰاﻧﺲ ﻣﻘﺪ م ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن ﻋﺮب را ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻋﻼﻗﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺸﺮ اﺳﻼم درﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﮐﺸﻮره ِﺎی ﻓﺘﺢ‬
‫ﻋﯽ ﺑﻮد‪.‬‬‫ﺷﺪ ﻩ ﺑﺰور ﺟﻨﮓ ﻧﺒﻮد و اﻧﺘﺸﺎر ﺁن ﻧﻪ از راﻩ ﻋﻨﻒ و ﻓﺸﺎر ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت و اﺳﺒﺎب ﮔﻮﻧﻪ اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫رواﻳ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺪ اﺋﻦ را اﻋﺮاب ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮد ﻧﺪ هﻴﭻ اﺳﺎس ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ هﻢ ﮐﻪ ﺑﻴﺮو ِﻧﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن ﮐﺘﺐ‬
‫ﺴﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁن ﺧﻮد در ﮐﺘﺎب‬
‫ﺧﻮارزم ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺸﮑﻮک اﺳﺖ‪ " .‬و ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﻩ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ هﻤﺎن ﮐ ِ‬
‫ارزﻧﺪ ﻩ ِای ﺑﻨﺎم "د و ﻗﺮن ﺳﮑﻮت " در ﺷﺮح هﻤﻴﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫" ﺷﮏ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ در هﺠﻮم ﺗﺎزﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هِﺎی اﻳﺮان دﺳﺘﺨﻮش ﺁﺳﻴﺐ ﻓﻨﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﻋ ِﻮی‬
‫ﻀﯽ دراﻳﻦ ﺑﺎب اﺑﺮاز ﺗﺮد‬‫را از ﺗﺎرﻳﺦ هﺎ ﻣﻴﺘﻮان ﺣﺠﺖ ﺁورد و ﻗﺮاﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺰ از ﺧﺎرج ﺁﻧﺮا ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﻌ ِ‬
‫ﻳﺪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮد ﻳﺪ ﭼﻪ ﻻزم اﺳﺖ ؟ در ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺁن روزﮔﺎر‪ ،‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺁﺷﻨﺎ ِﺋﯽ ﺑﻪ ﺧﻂ و‬
‫ﮐﺘﺎﺑﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎدر ﺑﻮد و ﭘﻴﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻮ ِﻣﯽ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از هﻤﻪ‬
‫ﻗﺮاﺋﻦ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﮐﺘﺎﺑﻬ ِﺎی اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.. .‬ﻋﺮﺑﺎن ﻓﺎﺗﺢ ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ از ﺁﺳﻴﺐ‬
‫زﺑﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺎن در اﻣﺎن ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و ﺁﻧﺮا هﻤﻮارﻩ ﭼﻮن ﺣﺮﺑﻪ ﺗﻴ ِﺰی در دﺳﺖ ﻣﻐﻠﻮﺑﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺒﻴﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﻂ و زﺑﺎن و ﮐﺘﺎب و‬
‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮهِﺎی اﻳﺮان ﺑﺮ ﺧﻮرد ﻧﺪ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺘﻨﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎ ِری ﮐﻪ ﺗﺎزﻳﺎن در ﺧﻮارزم ﺑﺎ ﺧﻂ و‬
‫زﺑﺎن ﻣﺮدم ﮐﺮد ﻧﺪ ﺑﺪ ﻳﻦ دﻋ ِﻮی ﺣﺠﺖ "‪ .‬و هﻢ او در ﺟِﺎی دﻳﮕ ِﺮی از اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ‪ " :‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻴﻞ هﺠﻮم‬
‫ﺗﺎزﻳﺎن ﺷﻬﺮهِﺎی ﺑﺴﻴﺎر وﻳﺮان ﺷﺪ و ﺧﺎﻧﺪ اﻧﻬﺎ و دود ﻣﺎﻧﻬ ِﺎی ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺮ ﺑﺎد رﻓﺖ‪ .‬اﻣﻮال ﺗﻮاﻧﮕﺮان را ﺗﺎراج ﮐﺮد ﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎ‬
‫را ﻏﻨﺎﺋﻢ و اﻧﻔﺎل ﻧﺎم ﻧﻬﺎد ﻧﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮان و زﻧﺎن اﻳﺮا ِﻧﯽ را در ﺑﺎزار ﻣﺪ ﻳﻨﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ و ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺳﺒﺎﻳﺎ و اﺳﺮا ﺧﻮاﻧﺪ ﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺿﯽ را ﺑﺎ ﺣﺪ و رﺟﻢ و ﻗﺘﻞ و ﺣﺮق ﺟﻮاب‬ ‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را در ﺳﺎﻳﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ و ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم داد ﻧﺪو هﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﻋﺘﺮا ِ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .. .‬و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺪ ک اﻧﺪ ک ﻣﺤﺮاﺑﻬﺎ و ﻣﻨﺎرﻩ هﺎ ﺟ ِﺎی ﺁﺗﺸﮑﺪ ﻩ هﺎ را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮﺷﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﻴﺪ ن زﻣﺰﻣﻪ‬
‫هِﺎی ﻣﻐﺎﻧﻪ و ﺳﺮود هِﺎی ﺧﺴﺮوا ِﻧﯽ اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻧﺪ ﺑﺎﻧﮏ ﺗﮑﺒﻴﺮ و ﻃﻨﻴﻦ ﺻﺪِای ﻣﻮذ ن را ﺑﺎ ﺣﻴﺮت و ﺗﺎﺛﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﻨﻴﺪ‬
‫ﻧﺪ‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﻣﺪ ﺗﻬﺎ از ﺗﺮاﻧﻪ هِﺎی –ﻃﺮب اﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎرﺑﺪ و ﻧﮑﻴﺴﺎ ﻟﺬ ت ﺑﺮدﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﻧﮏ ﺣ ِﺪی و زﻧﮓ ﺷﺘﺮ‬
‫ﻣﺎﻧﻮس ﺷﺪ ﻧﺪ‪ .‬ﺧﺸﻦ ﻃﺒ ِﻌﯽ و ﺗﻨﺪ ﺧﻮ ِﺋﯽ ﻓﺎ ﺗﺤﺎن وﻗ ِﺘﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺸﺖ ﮐﻪ زﻣﺎم ﻗﺪ رت را در ﮐﺸﻮر ﻓﺘﺢ ﺷﺪ ﻩ ﺑﺪ‬
‫ﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوا ِﺋﯽ و ﮐﺎرﮔﺰا ِری در ﺑﻼد ﻣﻔﺘﻮﺗﺢ ﺑﻮ دﮐﻪ زﺑﻮ ِﻧﯽ و ﻧﺎﺗﻮا ِﻧﯽ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻮ ِﺋﯽ و‬
‫درﻧﺪﻩ ﺧﻮ ِﺋﯽ ﻋﺮﺑﺎن ﺁﺷﮑﺎر ﮔﺸﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ " ﻧﮋاد ﺑﺮﺗﺮ " ﮐﻪ ﻣﻴﺪان ﻓﮑﺮو ﻋﻤﻞ او هﺮﮔﺰ از ﺟﻮﻻﻧﮕﺎﻩ اﺳﺒﺎن و ﺷﺘﺮاﻧﺶ‬
‫ﺗﺠﺎوز ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮِای ادارﻩ ﮐﺸﻮرهِﺎی وﺳﻴ ِﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﺪ ﺳﺘﺶ اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻮاِﻟﯽ داﺷﺖ و ﺑﻨﺎﭼﺎر دﻳﺮ ﻳﺎ‬
‫زود ﺑﺮﺗ ِﺮی ﺁﻧﻬﺎ را اذﻋﺎن ﻧﻤﻮد‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ از هﻤﺎن ﺑﺎﻣﺪاد اﺳﻼم اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻧﻔﺮت و ﮐﻴﻨﻪ ﺷﺪ ﻳﺪ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن و ﺑﺎج ﺳﺘﺎ ﻧﺎن ﺧﻮد ﺁﺷﮑﺎر ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ"‪.‬‬

‫و ﺑﺎ ز‪ ،‬هﻢ او در ﺟِﺎی دﻳﮕ ِﺮی از اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫" ﻧﺒﺮ ِدی ﮐﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در اﻳﻦ دو ﻗﺮن ﺑﺎ ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن ﻋﺮب ﮐﺮد ﻧﺪ هﻤﻪ در ﺗﺎر ِﮐﯽ ﺧﺸﻢ ﻧﺒﻮد‪ ،‬در روﺷ ِﻨﯽ داﻧﺶ و ﺧﺮد ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﯽ از هﻤﺎن اول ﺑﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و ﺳﺘﻴﺰﻩ ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻮ ِﺋﯽ ﻗﺒﻮل اﻳﻦ دﻳ ِﻨﯽ را‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺒﺮد دوام داﺷﺖ‪ .. .‬ﺑﺮ ِ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺮب ﺁوردﻩ ﺑﻮ داهﺎﻧ ِﺘﯽ و ﻧﺎﺳﺰا ِﺋﯽ در ﺣﻖ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻠ ِﻘﯽ ﻣﻴﮑﺮد ﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو اﮔﺮ ﻧﻴﺰ در ﻇﺎهﺮ ﺧﻮد را ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﺮا‬
‫ﻣﻴﻨﻤﻮد ﻧﺪ در ﻧﻬﺎن از ﻋﺮب و ﺁﺋﻴﻦ او ﺑﺸﺪ ت ﺑﻴﺰار ﺑﻮد ﻧﺪ و هﺮ ﺟﺎ ﻓﺮﺻ ِﺘﯽ و ﻣﺠﺎِﻟﯽ دﺳﺖ ﻣﻴﺪ اد ﺳﺮ ﺑﻪ ﺷﻮرش ﺑﺮ‬
‫ِﻣﯽ ﺁورد ﻧﺪ و ﻋﺮﺑﺎن و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را از دم ﺗﻴﻎ ﻣﻴﮕﺬ راﻧﻴﺪ ﻧﺪ‪ ...‬هﺮ رو ِزی ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ِای و در ﺟﺎ ِﺋﯽ ﻗﻴﺎم و ﺷﻮرش ﺳﺨﺖ‬
‫ﻣﻴﮑﺮد ﻧﺪ و ﻣﻴﮑﻮﺷﻴﺪ ﻧﺪ ﻋﺮب را ﺑﺎ دﻳ ِﻨﯽ ﮐﻪ ﺁوردﻩ اﺳﺖ از اﻳﺮان ﺑﺮاﻧﻨﺪ‪... .‬‬

‫د ر ﻧﻬﻀﺖ هِﺎی ﭘﻴﺎ ِﭘﯽ ﺁﻧﺎن ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻧﮋاد ﻋﺮب ﻣﺮد ود ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎ ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺧﺸﻢ و ﮐﻴﻨﻪ ﻗﺮار داﺷﺖ و‬
‫ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﺷﻮرﺷﻬﺎ رﻧﮓ ﺿﺪ دﻳ ِﻨﯽ داﺷﺖ‪ .‬اﻳﺮاﻧﻴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ ﻃﻌﻤﻪ ﻧﻔﺮت و ﮐﻴﻨﻪ ﻣﺮدم ﺑﻮد ﻧﺪ‬
‫و اﻳﻦ ﻧﻔﺮت و ﮐﻴﻨﻪ ﭼﻨﺪ ان ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣ ِﺘﯽ زﻧﻬﺎ ِﻳﯽ از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﺪ زﻧﺎﺷﻮ ِﻳﯽ ﻋﺮﺑﺎن در ﺁﻣﺪ ﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ رﻳﺶ ﺷﻮهﺮان‬
‫ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮ ِﻣﯽ ﺁورد ﻧﺪ و ﺑﺪ ﺳﺖ ﻣﺮدان ﻣﻴﺴﭙﺮد ﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﺎن ﺷﺪ ﮐﻪ در هﻤﻪ ﻃﺒﺮﺳﺘﺎن‬
‫ﻋﺮﺑﺎن و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳﮑﺴﺮﻩ ﺑﺮ ا ﻓﺘﺎد ﻧﺪ "‪.‬‬

‫واﻗﻌﻴﺖ اﻧﮑﺎر ﻧﺎﭘﺬ ﻳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﻼم از راﻩ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪ‪ِ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن " ﺑﺪ ﻧﺒﺎﻟﺶ ﮔﺸﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ "‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ از راﻩ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬِﺎی ﺧﺎور ﻧﺰد ﻳﮏ و ﺷﻤﺎل ﺁﻓﺮﻳﻘﺎ و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪ ِﺑﯽ‬
‫ﺁﻧﮑﻪ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﺶ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب در ﭘﻮاﺗﻴﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ از ﺑﺮﻧﺪ ِﮔﯽ اﻓﺘﺎد‬
‫ﮔﺴﺘﺮش اﺳﻼم در اروﭘِﺎی ﻏﺮ ِﺑﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ‪ ،‬و وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮ در ﻗﺴﻄﻨﻄﻨﻴﻪ از ﮐﺎر اﻓﺘﺎد راﻩ اروﭘ ِﺎی ﺷﺮ ِﻗﯽ ﺑﻪ‬
‫روﻳﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﯽ و ﻣﺬه ِﺒﯽ ﭘﺎﻳﺎن دوران ﺳﺎﺳﺎ ِﻧﯽ‬ ‫اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻋﺮب ﻣﺴﺎوات اﺳﻼ ِﻣﯽ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺁورد ﮐﻪ از ﺗﺒﻌﻀﺎت اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫رﻧﺞ ﻣﻴﺒﺮد ﺗﻘﻠ ِﺒﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﺗﺒﻌﻴﺾ هﺎ واﻗﻌﺎ وﺟﻮد داﺷﺖ و اﻳﻦ ﻧﺎرﺿﺎ ِﺋﯽ هﺎ را هﻢ‬
‫واﻗﻌﺎ داﺷﺖ‪ ،‬وِﻟﯽ ﻓﺎﺗﺤﺎن ﻋﺮب ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻴﭽﮑﺪام از اﻳﻨﻬﺎ را از ﻣﻴﺎن ﻧﺒﺮد ﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺒﻌﻀﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗ ِﺮی را ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ا ﻓﺰود ﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﭘﺬ ﻳﺮﻓﺘ ِﻨﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮِای اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردﻩ و ِﻟﯽ ﺁزادﻩ و ﺳﺮ ﻓﺮاز ﺗﺒﻌﺾ ﻧﮋا ِدی ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻴﺰ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺦ را از زﺑﺎن ﻳﮏ ﻣﻮرخ ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕ ِﺮی ﺧﻮد ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﻣﻴﺘﻮان ﺷﻨﻴﺪ ﮐﻪ ‪" :‬ﻋﺮﺑﻬِﺎی ﻓﺎﺗﺢ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺮﺗﺮ از دﻳﮕﺮان ﻣﻴﭙﻨﺪ اﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﺒﺎهﺎت ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﻮاِﻟﯽ )ﺑﻨﺪ ﮔﺎن ﺁزاد ﺷﺪﻩ( ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ﻧﺪ و ﺑﺮِای ﺗﺤﻘﻴﺮ ﺁﻧﺎن ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ :‬ﺳﮓ و اﻻغ و اﻳﺮا ِﻧﯽ ﻳﮏ اﻳﺮا ِﻧﯽ‬
‫دﺧﺘ ِﺮی از ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑ ِﻨﯽ ﺳﻠﻴﻢ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺧﺎﻧﻮادﻩ دﺧﺘﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ازدواج ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﺮد ﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ واِﻟﯽ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﮐﻪ از اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﺧﺒﺮ ﻳﺎﻓﺖ اﻣﺮ ﮐﺮد ﻣ ِﻮی ﺳﺮ و رﻳﺶ و اﺑﺮوان داﻣﺎد را ﺑﺘﺮاﺷﻨﺪ و او را در ﻣﻼء ﻋﺎم دوﻳﺴﺖ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ و دﺧﺘﺮ را‬
‫ﻧﻴﺰ از او ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺑﺸﻴﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ او اﻳﻦ واﻗﻌﻪ را ﺑﻪ ﺷﻌﺮ در ﺁورد و در ﺁن ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻮاﻟﻮﻟﻴﺪ ﺷﺮاﻓﺖ‬
‫دﺧﺘﺮان ﻣﺎ را ﺣﻔﻆ ﮐﺮد و ﺁﻧﺮا از زﻧﺎﺷﻮ ِﺋﯽ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ ﮔﺎن ﺑﺎز داﺷﺖ و رﻳﺶ ﺁن ﻣﺮد ِﺑﯽ اد ب را ﺗﺮاﺷﻴﺪ و او را ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ زد‬
‫ﺟﯽ زﻳﺪان‪ :‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮود و ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﮐﺴ ِﺮی ازدواج ﮐﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺑﻨﺪﻩ هﻤﺴﺮ ﺷﻮد ")ﺟﺮ ِ‬
‫ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﻲ(‪.‬‬
‫اﻳﻦ ادﻋِﺎی دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺁﺳﺎن ﺑﻪ دﻳﻦ ﺗﺎزﻩ ﮔﺮوﻳﺪ ﻧﺪ ﺗﻘﻠ ِﺒﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺮ ﻳﺢ‬
‫ﻣﻮرﺧﺎن ﻣﺘﻌﺪ دی از هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺣ ِﺘﯽ در ﻗﺮون ﭼﻬﺎرم وﭘﻨﺠﻢ هﺠ ِﺮی ﺑﺨﺶ ﺑﺰر ِﮔﯽ از اﻳﺮان هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﺁﺋﻴﻦ‬
‫زرﺗﺸ ِﺘﯽ ﺑﺎ ِﻗﯽ ﺑﻮد ﻧﺪ ‪ " :‬اﮐﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮدم ﻓﺎرس را در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ )ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮی( زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪ هﻨﺪ و هﻴﭻ‬
‫ﺷﻬﺮ و دهﮑﺪﻩ ِای ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ در ﺁن ﺁﺗﺸﮕﺎهﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺰد ﺑﺴﻴﺎ ِری از دهﻘﺎﻧﺎن ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﭘﺎد ﺷﺎهﺎن و ﭘﻬﻠﻮاﻧﺎن اﻳﺮان ﺑﺎ‬
‫ﺣﯽ درﻳِﺎی ﺧﺰر و ﻃﺒﺮﺳﺘﺎن‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﮕﺎهﺪ ا ِری ﻣﻴﺸﻮد " )اﺻﻄﺨ ِﺮی ‪ :‬ﻣﺴﺎﻟﮏ و اﻟﻤﻤﺎﻟﮏ(؛ " در ﺧﺮاﺳﺎن و ﻧﻮا ِ‬
‫و دﻳﻠﻢ و ﻧﻴﺰ در ﮐﺮﻣﺎن ﻋﺪﻩ زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ " )ﻣﺴﻌﻮ ِدی ‪ :‬ﻣﺮوج اﻟﺬ هﺐ(‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ﻏﺮ ِﺑﯽ اﻳﺮان ﺟﻤﺎﻋﺖ‬
‫ﺳﯽ ‪ :‬ﺗﺬ ﮐﺮﻩ اﻟﻤﻮﺿﻮﻋﺎت(‪ ،‬در ﻓﺎرس ﺷﻬ ِﺮی و روﺳﺘﺎ ِﺋﯽ‬ ‫ﻋﻈﻴ ِﻤﯽ از ﺧﺮﻣﺪ ﻳﻨﺎن ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﻩ اﻧﺪ " )ﻣﻘﺪ ِ‬
‫وﻧﺎﺣﻴ ِﺘﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ِای داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و در ﺟﺒﻞ )ﺷﻤﺎل ﻏﺮ ِﺑﯽ اﻳﺮان( هﻨﻮز زرﺗﺸﺘﻴﺎن در اﮐﺜﺮ ﻳﺖ هﺴﺘﻨﺪ‬
‫")اﻳﻦ ﺣﻮﻗﻞ ‪ :‬ﺻﻮرﻩ اﻻرض(‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻼف اﺳﭙﺎﻧﻴﺎی ﻋﺮب اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن را ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻘﻮط اﻣﭙﺮاﺗﻮری اﻳﺮان‬
‫دﻳﮕﺮ ﭘﺎﻳﮕﺎ ِهﯽ ﺑﺮای ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻩ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﺎ ﺳﻘﻮط اﻧﺪ ﻟﺲ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ وﺳﻴ ِﻌﯽ در‬
‫اروﭘﺎ ی ﺑﻴﺮون از ﻣﺮزهﺎی ﺧﻮد ﺑﺮِای ﺧﻮﻳﺶ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن اروﭘﺎی ﻣﺘﺼﺮﻓﯽ ﺗﺮﮐﺎن ﻋﺜﻤﺎ ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬
‫داﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ ِای ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از هﻮﻳﺖ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﮐﺘﺎب ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻢ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻮرﺧﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮي‪ ،‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮاﻧﺪ ‪:‬‬
‫" ﻋﺮﺑﺎن دﺳﺖ ﺑﺮ ﺁورد ﻧﺪ و ﻣﺠﻤﻮع ﺳﺪهﺎ ِﺋﯽ را ﮐﻪ در ﻣﻴﺎن رود ﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد وﻳﺮان ﮐﺮد ﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪاﻧﮑﻪ‬
‫ﮐﺸﺘﺰارهِﺎی ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﮑِﻠﯽ ﺧﺸﮏ ﺷﺪ ﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺪ ﻳﺸﺎن ﻣﻀﺮت ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ ﻧﺪ و ﺳﺪهﺎ و رودﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﻳﺸﺎن را ﻣﻴﺸﮑﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﻻﺟﺮم ﻣﺮدم ﭼﻮن در دﻓﻊ ﺁﻧﺎن هﻴﭻ ﭼﺎرﻩ و ﺣﻴﻠﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺣﮑﻢ ﺁﻧﺎن ﻓﺮود ﺁﻣﺪ ﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻮن ﻋﺮب ﺑﺎﻧﮏ ﻧﻤﺎز‬
‫ﮔﻔﺘﻲ‪ ،‬دهﻘﺎﻧﺎن ﺁن ﻧﺎﺣﻴﺖ او را دﺷﻨﺎم داد ﻧ ِﺪی "‪.‬‬

‫ﻄﯽ ﺗﻨﻬﺎ راﻩ ﻣﺒﺎرزﻩ ِای ﮐﻪ ﺑﺮِای اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺣﺎﮐﻤﺎن ﻋﺮب را ﺑﻪ رﻧﮓ ﺁﺋﻴﻦ‬
‫در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳ ِ‬
‫ﺷﯽ از ﻗﺒﻮل‬‫ﻣﻠﯽ ﺧﻮﻳﺶ در ﺁورد ﻧﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ درﺳﺖ هﻤﺎن ﮐﺎری ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺮد ﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ادوارد ﺑﺮاون " ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺎ ِ‬
‫اﺳﻼم در ﻧﺰد اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﭘﻮﺳﺖ ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﺮﻓﺖ و ﺑﻪ درون ﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﻧﻮ ﺁورﻳﻬﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن ﺗﺸﻴﻊ وﻋﺮﻓﺎن ﺧﻴِﻠﯽ زود‬
‫ﺁﺋﻴ ِﻨﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﺷﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ ﭼﻴ ِﺰی ﺗﺒﺪ ﻳﻞ ﮐﺮد ﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﺮﭼﻪ هﻤﭽﻨﺎن ﺷﺒﺎه ِﺘﯽ ﺑﺎ اﺳﻼم‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬وِﻟﯽ ﻣﺤﺘﻮای ﺁﻧﺎن ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻋﺮب در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻔﺎوت داﺷﺖ "‪.‬‬

‫* * *‬
‫د ر هﺮ ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎرﻩ دوران اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﺻﻮرت ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺻﻮِﻟﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻊ اﻳﺮان در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم از ﺁﻏﺎز ﻣﻮر ِدی ﺧﺎص ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻊ هﻴﭽﻴﮏ از دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهِﺎی ﻣﺘﺼﺮ ِﻓﯽ ﻋﺮب ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﭘﻬﻨﺎوری ﮐﻪ در ﻃﻮل ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب ِﭘﯽ اﻓﮑﻨﺪﻩ ﺷﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی اﻳﺮان ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ ِﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﭘﻴﺶ از ﺁن ﻋﻤﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮات رم ﺷﺮ ِﻗﯽ )ﺑﻴﺰاﻧﺲ( ﺑﻮد ﻧﺪ و ﺗﺼﺮف ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻋﺮاب ﻋﻤﻼ ﺟﺎﺑﺠﺎ ِﺋﯽ ﻳﮏ ﻣﺬهﺐ‬
‫واردا ِﺗﯽ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﺬهﺐ واردا ِﺗﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ از ﺳﻪ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از ﺁن ﺗﻮﺳﻂ رم و ﺑﻴﺰاﻧﺲ ﺑﺮِای‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺁوردﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﺬهﺐ ﻣِﻠﯽ هﻴﭽﻴﮏ از ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺬهﺐ ﻓﺎﺗﺤﺎن ﻧﻮ ﻧﻮع ﺗﺎزﻩ ِای از هﻤﺎن ﺁﺋﻴﻦ "‬
‫ﺤﯽ " ‪ Judeo-Chretienne‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ در هﻨﮕﺎم ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب داﺷﺘﻨﺪ ‪:‬ﺧﺪِای ﺁن هﻤﺎن ﺧﺪِای ﻳﻬﻮ ِدی‬ ‫ﻳﻬﻮ ِدی – ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺁن هﻤﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﻳﻬﻮ ِدی ﺑﻮد ﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺣ ِﺘﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم هﻢ ﻧﺪ ادﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪ‬
‫ﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺷﮑﺎِﻟﯽ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﻬﻤﺎن ﺁﺳﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ ارﺑﺎب ﻋﻮض ﮐﺮد ﻧﺪ ﻣﺬ هﺐ ارﺑﺎب ﭘﻴﺸﻴﻦ راﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺬ هﺐ ارﺑﺎب ﺗﺎزﻩ‬
‫ﻋﻮض ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺪ ﻧﺒﺎل اﻳﻦ هﺮ دو زﺑﺎن ﺧﻮد را هﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﻨﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎر "از ﺑﻴﺦ ﻋﺮب ﺷﻮﻧﺪ "‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻪ‬
‫زﺑﺎﻧﻬِﺎی ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁ ﻧﺎن ﺷﻌﺒﻪ هﺎ ِﺋﯽ از ﺧﺎﻧﻮادﻩ زﺑﺎﻧﻬ ِﺎی ﺳﺎ ِﻣﯽ ﻳﻌ ِﻨﯽ ﺧﻮﺷﺎوﻧﺪ زﺑﺎن ﻋﺮ ِﺑﯽ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ِﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺼﻮر ِﺗﯽ ﻳﮑﻨﻮاﺧﺖ در ﺳﻮرﻳﻪ و ﻟﺒﻨﺎن و ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ و ﻣﺼﺮ و ﻟﻴ ِﺒﯽ وﺗﻮﻧﺲ و اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﺗﮑﺮار ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮرد اﻳﺮان از هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺟﺪا ﺑﻮد‪ .‬اﻳﺮان ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در هﻨﮕﺎم ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﮐﺸﻮر دﻳﮕ ِﺮی ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺴﯽ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﺁن ﺑﻮد ﻣﺬهﺐ ﺁن‬ ‫اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻣﻘﺘﺪ ر ِی ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﺁن ﺑﺨﺶ ﻣﻬ ِﻤﯽ از هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺰاﻧ ِ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﺬه ِﺒﯽ واردا ِﺗﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣِﻠﯽ ﺧﻮد او ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ِای ﮐﻬﻦ ﺗﺮ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﮐﻬﻦ ﺗﺮ از ﻳﻬﻮدﻳﺖ داﺷﺖ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ زﺑﺎن ﻣِﻠﯽ ﺁن زﺑﺎ ِﻧﯽ ﺁرﻳﺎ ِﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ هﻴﭻ ﻗﺮاﺑ ِﺘﯽ ﺑﺎ ﻋﺮ ِﺑﯽ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ زﺑﺎﻧﻬِﺎی ﺳﺎ ِﻣﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﭼﺎر ﻣﻠ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻳﺘﺶ از هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب ﺑﺎهﻮﻳﺖ و ﺁﺋﻴﻦ و زﺑﺎن و ﻓﺮهﻨﮓ ﺧﺎص‬
‫ﺧﻮدش در ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮد رﺳﺎﻟ ِﺘﯽ در ﭘﺎﺳﺪا ِری هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮِای ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮد ﮐﻪ هﻴﭽﻴﮏ از دﻳﮕﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬِﺎی اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ‬
‫اﻋﺮاب ﺑﺮِای ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮد ﻧﺪ‪ .‬درﺳﺖ هﻢ ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣِﻠﯽ ﺑﺮِای ﺑﺎز ﺳﺘﺎﻧﺪ ن اﻳﻦ اﺻﺎﻟﺖ از ﺷﻤﺸﻴﺮ‬
‫ﮐﺸﺎن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ از هﻤﺎن ﻓﺮدِای اﺳﺘﻘﺮار ﻋﺮب ﺁﻏﺎز ﺷﺪ و ﺗﺎ ﺑﺎزﻳﺎ ِﺑﯽ اﺳﺘﻘﻼل از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫‪ "Renan‬اﻳﺮان ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ اﺳﻼم را ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺖ‪ ،‬هﺮﮔﺰ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻋﺮب و ﻓﺮهﻨﮓ ﺑﻴﺎﺑﺎ ِﻧﯽ او ﻧﺸﺪ‪ ،‬و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ زﺑﺎن و ﻣﺬ ه ِﺒﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺪو ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد در ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪ ِﺗﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺣﻘﻮق ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﮏ ﻣﻠﺖ ﺁرﻳﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎز ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬِﺎی ﭘﻬﻨﺎو ِری ﮐﻪ ﻣﺘﺼﺮف ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻴﻤﻘﺪا ِری ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺻﺪ‬
‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺁن‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ زﺑﺎن و ﻣﺬ هﺐ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺣﺠﺎز از ﻣﺎﻟ ِﺰی ﺗﺎ ﻣﺮاﮐﺶ و از ﺗﻮ ﻣﺒﻮ ﮐﺘﻮ ﺗﺎ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﺮ ﻗﺮار‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮد ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬راﻧﺪﻩ و ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪﻩ‪ ،‬از ﺻﺤﻨﻪ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻃﺮد ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﺻﺤﺮا هِﺎی ِﺑﯽ ﺁب و ﻋﻠﻔﺶ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫هﻤﺎن ﺻﻮر ِﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از زﻣﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد"‪.‬‬

‫ﺳﯽ و‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻳﺮان ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺒﺎرزﻩ ِای ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺑﺮِای دﻓﺎع ﺳﺮ ﺳﺨﺘﺎﻧﻪ از اﻳﻦ اﺻﺎﻟﺖ ﻣِﻠﯽ در هﻤﻪ زﻣﻴﻨﻪ هِﺎی ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺁن اﺳﺖ‪ ،‬و در اﻳﻦ ﻣﺒﺎرزﻩ اﻳﺮان ﺑﻄﻮر داﺋﻢ راﻩ ﺧﻮد را از راﻩ ﺑﻘﻴﻪ اﻋﻀِﺎی ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻋﯽ و ﻣﺬه ِﺒﯽ و ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﺪا ﮐﺮدﻩ و هﻤﻮارﻩ ﻋﻀﻮ ﺳﺮﮐﺶ ﻳﺎ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح اﻣﺮو ِزی " ﺑﭽﻪ ﺷﺮور " دﻧﻴِﺎی اﺳﻼم ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈ ِﺮی ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬در ﺣﺮﻣﺴﺮِای ﺷﻠﻮغ اﺳﻼم اﻳﺮان ﺁن هﻤﺴ ِﺮی ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ هﻴﭽﻮﻗﺖ ﻗﻠﺒﺎ ﺑﻪ ازدواج ﺗﺤﻤﻴِﻠﯽ ﺧﻮد‬
‫رﺿﺎﻳﺖ ﻧﺪ ادﻩ و " ﺑِﻠﯽ " ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﻴﺎﻣﻬِﺎی ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺮب در ﺳﺮ زﻣﻴﻦ ﻳﺮان ﺁﻏﺎز ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﯽ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻋﺮب ﺑﺎ ﺗﺎﺳﻴﺲ دوﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ "رﺳﺘﻤﻴﻪ " در ﺷﻤﺎل ﺁﻓﺮﻳﻘﺎ )اﻟﺠﺰاﻳﺮ و‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﺷﮑﺎف در وﺣﺪ ت ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﺻﺤﺮِای ﮐﻨﻮﻧﻲ( ﺑﺪ ﺳﺖ ﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻤﻦ رﺳﺘﻢ رهﺒﺮ ﻧﻈﺎ ِﻣﯽ و ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺧﺮاﺳﺎ ِﻧﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و دوﻣﻴﻦ ﺷﮑﺎف اﻋﻼم‬
‫ﺸﯽ ﮐﻪ در داﺧﻞ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری اﺳﻼم ﺑﺎ ارﺗﺶ ﻣﻨﻈﻢ ﺧﻼﻓﺖ‬ ‫اﺳﺘﻘﻼل ﺧﻮد اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻌﻘﻮب ﻟﻴﺚ ﺻﻔﺎ ِری ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ارﺗ ِ‬
‫ﺸﯽ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺑﻐﺪاد ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ‬‫ﻋﺮب ﺟﻨﮕﻴﺪ و ﺁﻧﺮا در هﻢ ﺷﮑﺴﺖ ارﺗﺶ ﺧﺮاﺳﺎ ِﻧﯽ اﺑﻮﻣﺴﻠﻢ در ﺟﻨﮓ زاب ﺑﻮد‪ ،‬و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ارﺗ ِ‬
‫ﺧﻼ ﻓﺖ ﻋﺮب را ﺑﺘﺼﺮف در ﺁورد ارﺗﺶ اﻳﺮا ِﻧﯽ دﻳﻠ ِﻤﯽ ﺑﻮد‪ .‬درﺗﻤﺎم هﺰار و ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم‪ ،‬اﻳﺮان ﺣ ِﺘﯽ‬
‫ﻳﮑﺒﺎر ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺳﻼم ﻧﺠﻨﮕﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻪ در ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎ ِﺋﯽ هِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺖ و ﻧﻪ در ﺟﻨﮕﻬِﺎی ﺻﻠﻴﺒﻲ‪ .‬در ﻋﻮض ﺑﺎرهﺎ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻨﮕﻴﺪ‪ .‬دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﺗﻤﺎم ﺑﺎ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻋﺜﻤﺎ ِﻧﯽ در ﭘﻴﮑﺎ ِری ِﺑﯽ اﻣﺎن ﺑﻮد و در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ‬
‫ﺑﺎ ﮐﺸﻮرهِﺎی ﻧﺎﻣﺴﻠﻤﺎن ﻟﻬﺴﺘﺎن و ﺑﻮهﻤﻴﺎ و وﻧﻴﺰ و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﺜﻤﺎ ِﻧﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭘﻴﻤﺎن اﺗﺤﺎد ﺑﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺣ ِﺘﯽ ﻳﮑﺒﺎر در‬
‫ﺟﯽ‬‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻳﮏ ﮐﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﻧﺎﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎ ِﻧﯽ ﻧﺒﺴﺖ‪ .‬ﺣ ِﺘﯽ در دوران ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻨﮓ ﺧﺎر ِ‬
‫اﻳﺮان اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺟﻨﮓ هﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ ِای ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﺑﺎ ﮐﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن دﻳﮕ ِﺮی ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺳﯽ ﺁن‪ ،‬هﻢ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺗﺮ‬ ‫در ﻗﻠﻤﺮو ﻓﺮهﻨﮕﻲ‪ ،‬روﻳﺎرو ِﺋﯽ اﻳﺮان ﺁرﻳﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺳﺎ ِﻣﯽ ﺣ ِﺘﯽ از روﻳﺎروﺋﻴﻬ ِﺎی ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ زﺑﺎن ﻋﺮ ِﺑﯽ را ﺑﻪ ﻧﻔﻊ زﺑﺎن ﻣِﻠﯽ ﺧﻮد ﻃﺮد ﮐﺮد اﻳﺮان ﺑﻮد‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ‬
‫ﺷﯽ ﻧﺴﭙﺮد و ﺁﻧﺮا در ﺗﻤﺎم ﺟﻠﻮﻩ هِﺎی اد ب و هﻨﺮ و ﺷﻌﺮ و ﻣﻮﺳﻴ ِﻘﯽ و ﻓﻮﻟﮑﻠﻮرو رﺳﻮم‬ ‫ﮔﺬ ﺷﺘﻪ ﭘﺮ اﻓﺘﺨﺎرش را ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮ ِ‬
‫ﻄﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺮ زﻣﻴﻨﻬِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ )ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻋﺮاق‪ ،‬اردن‪،‬‬ ‫روزﻣﺮﻩ ﺧﻮﻳﺶ زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺖ اﻳﺮان ﺑﻮد‪ ،.‬در ﺷﺮاﻳ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﻴﺶ از اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺧﻮد ﻗﻄﻊ راﺑﻄﻪ ﮐﺮد ﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ‪ ،‬ﻟﺒﻨﺎن‪ ،‬ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬اﻟﺠﺰاﻳﺮ‪ ،‬ﻣﺮاﮐﺶ( ﺟﻤﻠ ِ‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬اﺻﻄﮑﺎک ﺑﻨﻴﺎ ِدی اﻳﻦ دو ﻓﺮهﻨﮓ ﺁرﻳﺎ ِﺋﯽ و ﺳﺎ ِﻣﯽ ﺑﺨﺼﻮص در ﺗﻀﺎ ِدی دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪ ﮐﻪ رﻳﺸﻪ در اﺻِﻠﯽ‬
‫ﮕﯽ اﻧﺪ ﻳﺸﻪ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻳﺮان و اﻧﺪ ﻳﺸﻪ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻬﻦ داﺷﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ ﺗﻀﺎد از دوﮔﺎﻧ ِ‬
‫ﺤﯽ و اﺳﻼم را ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد ﻩ ﺑﻮد‪،‬‬ ‫زﻳﺮا هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ دﻧﻴِﺎی ﺳﺎ ِﻣﯽ در ﻃﻮل دو هﺰار ﺳﺎل ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮ ِدی و ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺟﻬﺎن اﻳﺮا ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ درهﻤﻴﻦ ﻣﺪ ت ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺑﺰرگ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ‪ ،‬زرﺗﺸ ِﺘﯽ و ﻣﺎﻧ ِﻮی را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ دﻧﻴِﺎی ﻋﺮب ﺑﺎ‬
‫ﺗﻌﺒﻴ ِﺮی اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺁﻣﻴﺰ از ﺑﺮداﺷﺖ دو ﮔﺎﻧﻪ ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ در ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﻋﻨﻮان‪ dualiste‬دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺑﻮد‬
‫ﻧﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ دو‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ در ﻣﺼﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎ ِﻧﯽ دوران اﺧﻨﺎﺗﻮن ﻧﻴﺰ ﻧﻮع ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ِای از ﺁﺋﻴﻦ هِﺎی ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮش هﻴﭽﻴﮏ از اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎ در ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﻪ از ﻟﺤﺎظ زﻣﺎ ِﻧﯽ و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﮑﺎﻧﻲ‪ ،‬از ﮔﺴﺘﺮش ﺁﺋﻴﻨﻬِﺎی ﺳﻪ‬
‫ﮔﺎﻧﻪ ﺳﺎ ِﻣﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻬﺮ )ﻣﻴﺘﺮا( ﭼﻬﺎر ﻗﺮن ﺗﻤﺎم ﺁﺋﻴﻦ ﺷﻤﺎرﻩ ﻳﮏ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﭘﻬﻨﺎور رم ﺑﻮد و از درﻳ ِﺎی ﺳﻴﺎﻩ‬
‫ﺗﺎ اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ و از درﻳِﺎی ﺷﻤﺎل ﺗﺎ ﻣﺪ ﻳﺘﺮاﻧﻪ را در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ِی ﮐﻪ هﻢ اﻣﺮوز ﺁﺛﺎر ﺁﻧﺮا در‬
‫ﺑﻘﺎﻳِﺎی ﺻﺪ هﺎ ﻣﻬﺮاﺑﻪ در اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺁﻟﻤﺎن و اﺗﺮﻳﺶ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و روﻣﺎ ِﻧﯽ و ﺑﺎﻟﮑﺎن و ﺁﻓﺮﻳﻘ ِﺎی‬
‫ﺤﯽ‬‫ﺷﻤﺎِﻟﯽ و ﺧﺎور ﻧﺰد ﻳﮏ و ﺁﺳﻴِﺎی ﺻﻐﻴﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬وﻗ ِﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺳﻨﺘﻬﺎ ِی ﻣﺬ ه ِﺒﯽ ﺧﻮد )روز ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺗﻘﺪ س ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﻋﺸﺎء رﺑﺎ ِﻧﯽ و ﺑﺴﻴﺎر ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫دﻳﮕ ِﺮی را ﮐﻪ در ﻓﺼﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ِای در اﻳﻦ ﮐﺘﺎب از ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ( از ﺁن اﻗﺘﺒﺎس ﮐﺮد‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺰدا ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺸﯽ و ﺳﺎﺳﺎ ِﻧﯽ ﺑﻮد ﺧﻤﻴﺮ ﻣﺎﻳﻪ هﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺷﺶ ﻗﺮن ﺁﺋﻴﻦ ﺷﺎهﻨﺸﺎ ِهﯽ ه ِﺎی هﺨﺎﻣﻨ ِ‬
‫ﮐﻪ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺧﻮد را در ﺑﺎرﻩ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮو رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و روز ﺣﺴﺎب و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ و ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن و‬
‫ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ از ﺁن ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻌﺪا ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم اﻧﺘﻘﺎل داد‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧ ِﻮی در ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪ ِﺗﯽ از ﮐﺮاﻧﻪ هِﺎی اﻗﻴﺎﻧﻮس ﮐﺒﻴﺮ‬
‫ﺗﺎ ﺳﻮاﺣﻞ اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ در ﺁﺳﻴﺎ و اروﭘـــــــﺎ و ا ﻓﺮﻳﻘﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕ ِﺮی ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺗﺎ دوران ﻗﺮون وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ اروﭘﺎ ﭘِﺎی ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬د ر اﻳﻦ هﺮ دو ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ در ﺧﻮد اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻣﺒﺴﻮﻃﺘ ِﺮی دادﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺟِﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﺳﭙﺮد ﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮِای اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﺳﻼم و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫ارزﺷﻬِﺎی ﻣﻌﻨ ِﻮی ﻋﺎﻟﻴﺘ ِﺮی را اراﺋﻪ ﮐﺮد ﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮِای اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ دو ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮهِﺎی ﺑﺮﻧﺪ ﻩ ﺗ ِﺮی ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺁﻣﺪ ﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی را در اﻳﻦ ﺑﺎرﻩ در ﺻﻔﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺷﻤﺸﻴﺮ زﻧﺎن ﻋﺮب از ﻧﻈﺮ ﻣﺬ ه ِﺒﯽ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺗﺎزﻩ‬
‫ِای ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻧﻴﺎورد ﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮِای اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴ ِﻮی‬
‫‪ Darmesteter‬د ر ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﻇﺮﻳﻔﺎﻧﻪ ِای از اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫" اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺁﺋﻴﻦ ﻧﻮرﺳﻴﺪﻩ را روﻧﻮﺷ ِﺘﯽ از ﺁﺋﻴﻦ ﮐﻬﻦ ﺧﻮدﺷﺎن ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﺁﺳﻤﺎن از هﻤﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪ هﺎ و زﻣﻴﻦ از‬
‫هﻤﺎن ﺷﻴﻄﺎﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﭘﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﻬﺎ ﺟِﺎی دادﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ و رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﻧﻴﺰ هﻤﺎن روز‬
‫ﺣﺴﺎب و ﺟﻬﻨﻢ و ﺑﻬﺸ ِﺘﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﻬﻮد ﻳﺎن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ وام ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴ ِﺮی ﮐﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ر ِوی دادﻩ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اهﻮراﻣﺰدا ﺗﺒﺪ ﻳﻞ ﺑﻪ اﻟﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدو ﻓﺮﺷﺘﻪ هﺎ ﻧﺎم ﻣﻼﺋﮏ و اهﺮﻳﻤﻦ ﻧﺎم‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬زرﺗﺸﺖ ﻧﻴﺰ ﻧﺎم ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ دادﻩ ﺑﻮد‪.‬ﺁﻧﭽﻪ اﻳﻦ اﻳﺮاﻧﻴﺎﻧﺤﻘﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از ﺁﻳﻴﻦ ﻧﻮ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻄﻠﺒﻨﺪ‬
‫ﺑﻴﺶ از ﺣﻮر و ﺟﻨﺖ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺴﺎوا ِﺗﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ در هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎ ِدی ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺑﺪان ﺳﺎﺳﺎ ِﻧﯽ از‬
‫اﻳﺸﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و هﻤﻴﻦ ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺳﺎﻻ ِری ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ هﺎ ِﻳﯽ اﻧﻘﻼ ِﺑﯽ ﭼﻮن ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺰد ِﮐﯽ را ﭘﺪﻳﺪ ﺁوردﻩ ﺑﻮد‪ .‬وِﻟﯽ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺴﺎوا ِﺗﯽ را ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺮ ﻓﺮا ِزی هﺰار و ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻴﺰ از دﺳﺖ‬
‫دادﻧﺪ و" ﻧﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ دم دو ﮔﻮش ﮔﻢ ﮐﺮدﻧﺪ"‪.‬‬

‫ﮕﯽ ﻣﺎ ِدی اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪،‬‬

‫ﮕﯽ هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ِای ﮐﻪ اﻳﻦ دﮔﺮ ﮔﻮ ِﻧﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺁورد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶ از ﺳﺮ ﮐﻮﻓﺘ ِ‬ ‫ﻣﺒﺎرزﻩ ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﮕﯽ از ﺁﻏﺎز ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻳﻦ ﺗﻀﺎد ﻓﮑ ِﺮی ﺷﮑﻞ‬ ‫زادﻩ ﻏﺮور ﻣِﻠﯽ زﺧﻢ ﺧﻮردﻩ ِای ﺑﻮد ﮐﻪ هﺮﮔﺰ اﻟﺘﻴﺎم ﻧﻴﺎﻓﺖ‪.‬اﻳﻦ ﻣﺒﺎرزﻩ ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ در ﺁﻳﻴﻦ هِﺎی اﻳﺮا ِﻧﯽ هﺮ ﺁد ِﻣﯽ ﻓﺮ ِدی ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺪ رت ﺗﻌﻘﻞ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ از ﺗﻮاﻧﺎ ِﻳﯽ ﺗﺸﺨﻴﺺ و‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺁزاذاﻧﻪ را ِهﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻴﺎن ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ و ﻧﻮر و ﻇﻠﻤﺖ ﺑﺮِای ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ هﻤﺎن‬
‫اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺁزا ِدی داﺷﺖ ﻣﺴﻮﻟﻴﺖ ﻧﻴﺰ داﺷﺖ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ او از ِوی ِﻣﯽ ﻃﻠﺒﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ِوی در اﻳﻦ‬
‫ﮑﯽ‬
‫ﮔﺰﻳﻨﺶ راﻩ راﺳ ِﺘﯽ و ﻧﻴﮑﻮ ِﻳﯽ را ﺑﺮ ﮔﺰﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻳﺎور ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻧﺒﺮ ِدی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﻴﺎن روﺷﻨﺎ ِﻳﯽ و ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ و ِﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﺮو ِزی ﻧﻬﺎ ِﻳﯽ ﻓﺮوغ ﺑﺮ ﻇﻠﻤﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬اﻧﺬﻳﺸﻪ زﻳﺮﺑﻨﺎ ِﻳﯽ ﺁﻳﻴﻦ هِﺎی‬
‫ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺑﺮ اﻳﻦ وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک ﺳﺎ ِﻣﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺁد ِﻣﯽ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﺮِای او ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و اﻧﺘﺨﺎ ِﺑﯽ‬
‫ﮐﻪ ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎ ِﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺮاﻳﺶ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺧﻮد او در ﻣﻮرد ﺁن اﺧﺘﻴﺎ ِری ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺒﺮ ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺁﻳﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ درﺳﺖ هﻤﺎن ﺁﻳﻴ ِﻨﯽ ﮐﻪ ﻋﺮب ﺑﺮِای اﻳﺮان ﺁورد ﺑﻪ ﺻﻮر ِﺗﯽ ﻗﺎﻃﻊ‬
‫ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻻاﻗﻞ ﻳﮑﺼﺪ ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن ﺑﺪ ﻳﻦ ﺻﺮاﺣﺖ داﺷﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺧﺪا هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﻪ‬
‫رﺳﺘﮕﺎ ِری ﻣﻴﺒﺮد و هﺮ ﮐﻪ را هﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﻪ ﮔﻤﺮا ِهﯽ ﻣﮑﺸﺎﻧﺪ‪،‬هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻨﺪ دﻟﺶ را ﺑﻪ اﺳﻼم‬
‫ﻣﺎﻳﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﻧﺨﻮاهﺪ در ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺘﻦ اﻳﻤﺎن ﺳﺨﺖ دل ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺸﻤﻮل رﺣﻤﺖ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﺮ ﮐﺲ را هﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻋﺬاب ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻋﺰت ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ و هﺮ ﮐﺲ را هﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ذﻟﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮِای ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﻳﮋﻩ در ﺁﺛﺎر ﺳﺨﻨﻮران و ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻋﺮﻓ ِﺎی اﻳﺮان ﺗﺒﻠﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬از ﺁﻏﺎز اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺸﺮ ﻓﺮ ِدی ِﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎر ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺑﺖ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺟﻮاب ﭘﺲ دهﺪ و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﮔﻨﺎ ِهﯽ ﮐﻪ در اﺧﺘﻴﺎرش‬
‫ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻴﻔﺮ ﺑﺒﻴﻨﺪ ؟ وﺑﻪ هﻤﺮاﻩ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻄﺮح ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻬ ِﺎی ﻣﺎ ﻗﺒﻞ اﺳﻼ ِﻣﯽ‬
‫ﺧﻮد را ذر اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺎ دﻳﺪ ﮔﺎهﻬﺎ ِﻳﯽ ﮐﻪ اﺳﻼم ﺑﺮِای او ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ دهﺪ در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ اﻳﻦ دو ﻋﻤﻼ ﺗﻄﺒﻴﻖ‬
‫ﮕﯽ اﻳﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن ازﻗﺮن ﺳﻮم هﺠ ِﺮی‬ ‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻧﺪ؟ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻬ ِﺎی اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ واﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ را ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درﺗﻤﺎم ﺻﻔﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺗﺎﻗﺮن ﺧﻮدﻣﺎ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺻﻮر ِﺗﯽ ﻧﺮم‪ ،‬ﮔﺎﻩ در ﻗﺎﻟ ِﺒﯽ ﻃﻨﺰ ﺁﻣﻴﺰ‪ ،‬وﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﭼﻨﺎن ِﺑﯽ ﭘﺮوا ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﺖ زﻣﺎ ِﻧﯽ ﺷﮕﻔ ِﺘﯽ ِﻣﯽ ﺁورد‪ ،‬ﻣﺜﻼ ادﻋﺎﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼ ِﺑﯽ زﮐﺮﻳ ِﺎی را ِزی در دو ﮐﺘﺎب ﻓﻠﺴ ِﻔﯽ او ﻋﻠﻴﻪ اﺳﺎس ﻧﺒﻮت‬
‫واﻧﮑﺎر ارﺗﺒﺎط ﻣﺬاهﺐ ﺑﺎ ﺧﺪا‪ .‬هﺸﺖ ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ادﻋﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎﺑ ِﻬﯽ دراروﭘِﺎی " ﻗﺮن ﻓﺮوغ " از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﭼﻮن وﻟﺘﺮ و روﺳﻮ وﮐﺎﻧﺖ و هﮕﻞ و هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ادﻋﺎﻧﺎﻣﻪ ِای درﻗﺮن ﺧﻮد ﻣﺎ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ دﻳﮕﺮ ﭼﻮن ﻓﺮوﻳﺪ واﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ وﻣﺘﺮﻟﻴﻨﮓ ﻣﻄﺮح ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻘﻠﺐ دﻳﮕ ِﺮی ﺑﺎﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺗﻘﻠ ِﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﻮرد " ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ " اﻳﺮان ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ در ﻗﺮون دوم ﺗﺎ‬
‫ﺷﺸﻢ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮد ﮐﺎﻧﻮن ﻓﺮهﻨﮓ ﺷﮑﻮﻓﺎ ِﻳﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺳﻼم ﺷﻨﺎس ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺪان ﻋﻨﻮان ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ "‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ " دادﻩ اﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ دﻧﻴ ِﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻮﺷﻴﺪﻩ اﻧﺪ و ِﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺷﮑﻮﻓﺎ ِﻳﯽ را ﻓﺮع‬
‫اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ ﺑﺪاﻧﻨﺪ وﺑﺎرو ِری ﺁن را ﺑﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺁن ارﺗﺒﺎط دهﻨﺪ‪ .‬وِﻟﯽ ﻗﺎﻧﻮن واﻗ ِﻌﯽ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮕﯽ را ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر ﻣﺬ ه ِﺒﯽ ارزﺷﻴﺎ ِﺑﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد‪ ،‬و ﻏﻨِﺎی ﺁﻧﺮا ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﺋﻴ ِﻨﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ در ﺁن‬ ‫ﮐﻪ هﻴﭻ ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﺬ ﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻣﻴﺒﻮد ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ واﻻﺗﺮﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺁﺋﻴﻦ اﺳﺎﻃﻴﺮﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ‬
‫واﻻﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬و اﺗﻔﺎﻗﺎ درﺳﺖ هﻤﻴﻦ ﻓﺮهﻨﮓ واﻻ ﺑﻮد ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﻓﺮهﻨﮓ‬
‫ﮑﯽ از دو رﮐﻦ ﺑﻨﻴﺎ ِدی ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﮐﻪ‪ Renan‬در ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﺁن ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ‪ " :‬اﮔﺮ‬ ‫واﻻ ِﺋﯽ دﻳﮕﺮ ف‪ ،‬ﻳ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺑﻨﺎم ﻓﺮهﻨﮓ‬ ‫ﻳﮏ ﻓﺮهﻨﮓ واﻗ ِﻌﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ دو ﭘﺎﻳﻪ ﻋﻠﻢ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻴﺘﻮان اﺻﻮﻻ از ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاران واﻗ ِﻌﯽ اﻳﻦ دو در دﻧﻴِﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺎن و ﻳﻮﻧﺎﻧﻴﺎن ﺑﻮد ﻧﺪ و اﻋﺮاب ﺧﻮد در اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎرﻩ ﺳﻬ ِﻤﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﻬ ِﻤﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ داﺷﺘﻨﺪ "‪ .‬ﺑﺎرو ِری " ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ " ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺳﯽ و‬ ‫ﺧﻮد اﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺴﺎﻋ ِﺪی ﺑﻮد ﮐﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻋﺮب ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻳﮏ واﺣﺪ ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ ِﺋﯽ ﺑﺨﺼﻮص زﺑﺎ ِﻧﯽ در اﺧﺘﻴﺎر ﻓﺮهﻨﮑﺴﺎزان اﻳﺮا ِﻧﯽ و ﺳﺮﻳﺎ ِﻧﯽ و ﻣﺼ ِﺮی و اﻧﺪ ِﻟﯽ وﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﻮﻧﺎ ِﻧﯽ و هﻨ ِﺪی‬
‫ﻄﯽ ﻗﺒﻼ در اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری هِﺎی ﻏﻴﺮ اﺳﻼ ِﻣﯽ رم و ﺑﻴﺰاﻧﺲ و ﺳﺎﺳﺎ ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‬ ‫و ﭼﻴ ِﻨﯽ ﮔﺬ ﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳ ِ‬
‫و ﺑﻌﺪا هﻢ در اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری هِﺎی ﻣﻐﻮل وﺗﺎﺗﺎر و اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری هِﺎی ﻣﺴﺘﻌﻤﺮا ِﺗﯽ اروﭘِﺎی ﻗﺮون ﺷﺎﻧﺰدهﻢ ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪ‬
‫ﮕﯽ هﻴﭽﻴﮏ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻓﺮهﻨﮓ ﺳﺎ ِزی ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴ ِﺮی رم و ﻳﻮﻧﺎن ﻳﺎ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸ ِﺘﯽ اﻳﺮان‬ ‫ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ روﻧﻖ ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺤﯽ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ داران اروﭘﺎ ِﺋﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺻﻄﻼﺣﺎ ِﺗﯽ از ﻗﺒﻴﻞ ﻃﺐ ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺠﻮم اﺳﻼﻣﻲ‪،‬‬ ‫و ﻳﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﮑﯽ و‬ ‫ﺿﯽ ﻳﺎ ﭘﺰﺷ ِ‬ ‫رﻳﺎﺿﻴﺎت اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻘﺪ ر ِﺑﯽ ﻣﺤﺘﻮا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄ ِﻘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎ ﭘﺬ ﻳﺮ رﻳﺎ ِ‬
‫ﺤﯽ ﺑﻮدن ﻳﺎ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺑﻮد ن ﻳﺎ ﺑﻮدا ِﺋﯽ و ﺑﺮهﻤﺎ ِﺋﯽ ﺑﻮدن و ﻳﺎ اﻟﺤﺎ ِدی ﺑﻮدن ﺁﻧﻬﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨ ِﺪی‬‫ﻳﺎ ﻧﺠﻮ ِﻣﯽ را ﺑﺎ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﮋا ِدی ﻳﺎ زﺑﺎ ِﻧﯽ از هﻢ ﺟﺪا ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬اﻧﭽﻪ در دو ﻗﺮن ﮔﺬ ﺷﺘﻪ و‬
‫ﻄﯽ از اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ از ﺟﺎﻧﺐ اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴ ِﺮی ﻏﻠ ِ‬
‫ﻗﺮون اوﻟﻴﻪ اﺳﻼم ﺁﺛﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠ ِﻤﯽ و ﻓﻠﺴ ِﻔﯽ در ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻋﻤﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮ ِﺑﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ ﻧﺪ ﺗﺎ در درون‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻋﺮب ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬وِﻟﯽ در ﻋﻤﻞ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻮﻟﻔﺎن ﻋﺮب ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫ﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺎر داﻧﺸﻤﻨﺪان‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﺎن‪ ،‬ﭘﺰﺷﮑﺎن‪ ،‬هﻴﺌﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻣﻮ رﺧﺎن‪ ،‬ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ‬
‫داﻧﺎن‪ ،‬ﻧﺤﻮﻳﺎن‪ ،‬اد ﻳﺒﺎن ﻳﺎ ﻣـﺘﺎْ ﻟﻬﻴﻦ ﻏﻴﺮ ﻋﺮب‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص اﻳﺮاﻧﻴﺎ ِﻧﯽ ﺑﻮد ﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﻠﺪون در ﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻮﺷﺖ ‪ " :‬از‬
‫اﻣﻮر ﻏﺮﻳﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻣﻼن ﻋﻠﻢ در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻋﺠﻢ ﺑﻮد ﻧﺪ و اﮔﺮ هﻢ ﻋﺎﻟ ِﻤﯽ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺸﺪ ﮐﻪ در ﻧﺴﺒﺖ ﻋﺮ ِﺑﯽ‬
‫ﻋﯽ داﺷﺖ و ﻧﻪ اﺻﻮﻻ ﺧﻮاهﺎن‬ ‫ﺑﻮد در ﻣﮑﺘﺐ ﻋﺠﻤﺎن ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻗﻮم ﻋﺮب ﻧﻪ از اﻣﺮ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺎﻟﻴﻒ اﻃﻼ ِ‬
‫ﺁن ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺨﻼف ﭘﺎرﺳﻴﺎن ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ رﺳﻮخ دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺗﻤﺪن در ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﺎر ﺻﻼﺣﻴﺖ دﻳﺮﻳﻨﻪ داﺷﺘﻨﺪ و هﻴﭻ ﻗﻮ ِﻣﯽ‬
‫ﭼﻮن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ و ﺗﺪ وﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﻗﻴﺎم ﻧﮑﺮد"‪.‬‬

‫ﺤﯽ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ )اﻧﺪ ﻟﺲ( و در‬ ‫در ﻗﺮون ﻳﺎزدهﻢ ﺗﺎ ﭼﻬﺎردهﻢ ﻣﻴﻼ ِدی )ﭘﻨﺠﻢ ﺗﺎ هﺸﺘﻢ هﺠﺮي( ﺗﻼش ﮔﺴﺘﺮدﻩ ِای در ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺟﺰﻳﺮﻩ ﺳﻴﺴﻴﻞ ﮐﻪ در ﺁﻧﺰﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺎن ادارﻩ ﻣﻴﺸﺪ ﺑﺮِای ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺘﺐ ﻋﻠ ِﻤﯽ و ﻓﻠﺴ ِﻔﯽ ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن‬
‫ﻻﺗﻴ ِﻨﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺁن ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺻﺪ هﺎ اﺛﺮ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻓﻼﺳﻔﻪ دﻧﻴِﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺪﻳﻦ زﺑﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬ ِﻤﯽ از اﻳﻦ ﺁﺛﺎر ﺑﺰرﮔﺎن داﻧﺶ و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از را ِزی و اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ و ﺧﻮارز ِﻣﯽ و‬
‫ﺳﯽ و اﺑﻦ ﻣﻘﻔﻊ و ﻃﺒ ِﺮی و ﺑﻴﺮو ِﻧﯽ و ﻏﺰا ِﻟﯽ و ﺑﺪ ﻳﻊ اﻟﺰﻣﺎن هﻤﺪا ِﻧﯽ و ﺻﻮ ِﻓﯽ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ ،‬و از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن اﻟﺤﺎ ِوی‬
‫ﻣﺠﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻬِﺎی اروﭘﺎ ِﺋﯽ ﺑﻮد ﻧﺪ‪،‬‬‫ﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﻤﺪ ت ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﮐﺘﺎﺑﻬِﺎی در ِ‬ ‫ﮑﯽ ﻣﺠﻮ ِ‬ ‫را ِزی و ﻗﺎﻧﻮن و ﺷﻔِﺎی اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ و ﻃﺐ ﻣﻠ ِ‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ وﻳﮋ ِﮔﯽ ﮐﻪ ﺑﺮِای هﻤﻪ داﻧﺶ ﺁﻣﻮزان اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ را ِزی ﭘﺰﺷﮏ ﻋﺮب ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬و اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻋﺮب‪،‬‬
‫ﻃﺒ ِﺮی ﻣﻮرخ ﻋﺮب‪ ،‬و اﺑﻦ ﻣﻘﻔﻊ اد ﻳﺐ ﻋﺮب‪ ،‬و ﺧﻮارز ِﻣﯽ رﻳﺎﺿﻴﺪ ان ﻋﺮب ﻣﺘﺼﻮف ﻋﺮب‪ ،‬و هﻨﻮز هﻢ ﮐﻪ هﻨﻮز‬
‫ﺻﯽ ﻣﻌﺪ و دﺑﺮِای اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮ ِﻣﯽ ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﺎن ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ هﺎ ِﺋﯽ ﻋﺮ ِﺑﯽ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫اﺳﺖ در ﺧﺎرج از ﺧﻮا ِ‬
‫هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ در هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﻳﮑﻨﻔﺮ از ﺻﺪ هﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ِای ﮐﻪ در ﻗﺮون وﺳﻄِﺎی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ در ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺁﻟﻤﺎن و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و اروﭘِﺎی ﺷﻤﺎ ِﻟﯽ و ﺷﺮ ِﻗﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻻﺗﻴ ِﻨﯽ ﮐﺘﺎب ورﺳﺎﻟﻪ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ِﺋﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﻀﺎد هِﺎی ﺑﻴﺶ از هﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻴﺎن ﻓﺮهﻨﮓ ﻣِﻠﯽ اﻳﺮا ِﻧﯽ و ﻓﺮهﻨﮓ واردا ِﺗﯽ ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬در ﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ اﺻﺎﻟﺖ‬
‫ﮕﯽ اﻳﺮا ِﻧﯽ را در ﮐﺸﺎﮐﺶ ﺑﺤﺮاﻧﻬﺎ و ﺳﺮﮐﻮﺑﻬﺎ و ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ دا دن هﺎ اﺳﺘﻮار ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺮ ِوی زاﻳﻨﺪﻩ اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺸﯽ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﭼﻨﺎن ﻓﺮﺳﻮد ﻩ ﮐﺮد ﮐﻪ در ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﻤﻼ ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻮ ﺁو ِری ﺳﻨ ِﺘﯽ را ﺑﺪان‬ ‫ﻓﺮهﻨﮓ را در ﮐﺸﻤﮑ ِ‬
‫ﻋﯽ ﺳﺘﺮو ِﻧﯽ ﮐﺸﻴﺪ ﮐﻪ هﻨﻮز ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮا ِﻧﯽ در ﭼﻨﻴﺮﻩ ﺁن ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺪاد و ﮐﺎر ﺑﻪ ﻧﻮ ِ‬

‫* * *‬
‫ﺑﺮِای ﭼﻪ اﻳﺮان ﮐﻪ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻣِﻠﯽ ﺧﻮد را در ﺁﻏﺎز اﻳﻦ هﺰارﻩ دوم اﻳﻨﻄﻮر ﺳﺮ ﻓﺮازاﻧﻪ ﺁﻏﺎز ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ راﻩ ﮔﻢ ﮐﺮدﻩ در‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﺪ ﻳﻦ هﺰارﻩ اﺳﺖ ؟‬

‫ﺑﺮِای اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﺴﻠﻤﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ارزﻳﺎﺑﻴﻬِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﺳﺨﻬِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻧﻴﺰ هﺮ ﮐﺪام از‬
‫اﻳﻨﭙﺎﺳﺨﻬﺎ ﺑﺎزﺗﺎب ﻗﺴﻤ ِﺘﯽ از ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و ِﻟﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﺟﺎﻣﻊ در اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﮐﻪ اﻳﻦ هﺰارﻩ را‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺑﺎﻟﻐﺎ ِﻧﯽ ﺁﻏﺎز ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻳﺎ ﻧﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت ﺻﻐﻴﺮا ِﻧﯽ ﺑﭙﺎﻳﺎن ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﻨﺪ و ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺻﻐﻴﺮا ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰارﻩ ﻧﻮ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﯽ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﺧﻮد در ﻳﮏ رژﻳﻢ‬ ‫د ر ﻣﻴﺎن ‪ 188‬ﮐﺸﻮر اﻣﺮوز ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﻳﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺸﻮ ِری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر رﺳ ِﻤﯽ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ ِ‬
‫ﻋﯽ ﻗﻴﻢ ﺑﺮ ﺻﻐﻴﺮ‬ ‫ﻗﻴﻤﻮت ﻗﺎﻧﻮ ِﻧﯽ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬و ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار اﻳﻦ رژﻳﻢ ﺧﻮد ﺗﺼﺮﻳﺢ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻗﻴﻤﻮﻣﺖ ﻗﻴﻤﻮﻣﺖ ﺷﺮ ِ‬
‫اﺳﺖ و ﻗﻴﻢ ﻣﻠﺖ ﺑﺎ ﻗﻴﻢ ﺻﻐﺎر از ﻟﺤﺎظ وﻇﻴﻔﻪ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻓﺮ ِﻗﯽ ﻧﺪا رد )روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ ‪ :‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ( و هﻢ او ﺑﺮِای‬
‫اﻳﻨﮑﻪ ﺟِﺎی ﺷﻴﻬﻪ ِای ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻟﺰوم اﻳﻦ ﻗﻴﻤﻮﻣﺖ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ " ﻣﺮدم ﺟﺎهﻞ و ﻧﺎﻗﺼﻨﺪ و ﻧﺎﮐﺎﻣﻠﻨﺪ و‬
‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﮐﻤﺎﻟﻨﺪ و ﺷﺮﻋﺎ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻗﻴﻢ دارﻧﺪ "‪ .‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﭘﺮداز ﺑﺰرگ اﻳﻦ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺌﻮرﻳﮏ راهﮕﺸِﺎی‬
‫ﺁن ﺑﻮد – ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﭘﻴﺮوان او از راﻩ ﺟﻨﮕﻬِﺎی ﺧﻴﺎﺑﺎ ِﻧﯽ و ﺁﺗﺶ زدن و وﻳﺮاﻧﮕ ِﺮی راهﮕﺸ ِﺎی ﻋﻠ ِﻤﯽ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺸﻮﻧﺪ –‬
‫در هﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪" :‬ﺟﻬﻞ ﺗﻮدﻩ هِﺎی ﻋﻮام ﻣﻘﻠﺪ و ﻣﻨﺤﻂ و ﺑﻨﺪﻩ وا ِری را ﺑﻪ ﻳﮏ ﺷﮑﻢ ﺁﺑﮕﻮﺷﺖ ﺑﻪ هﺮ ﮐﻪ ﺑﺎ ِﻧﯽ‬
‫ﺷﻮد اهﺪاء ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و اﻳﻦ رِای ﺁﻧﺎن در رد ﻳﻒ ﺁراء راس هﺎ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ اﻻﻏﻬﺎ و ﮔﺎوهﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻣﻼک ﮔﺰﻳﻨﺶ رهﺒ ِﺮی‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎﻣﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﺪ ﺋﻮ ﻟﻮ ِژی اﻟ ِﻬﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد " )ﻋِﻠﯽ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬اﻣﺖ و اﻣﺎﻣﺖ(‪ ،‬و در ﺟِﺎی دﻳﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺣﯽ اﺳﺖ ﺑﻨﺎم اﻣﺎم‪ ،‬و اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ اﻣﺎم ﺧﻮد را ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﺪ ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨ ِﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ‬‫ﺑﻮد ‪ " :‬ﺣﺴﺎب وﺟﻮد اﻣﺖ ﻣﺴﺘﻠﺰم رو ِ‬
‫ﭼﻮﭘﺎن ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ " )ﻋِﻠﯽ ﺷﺮﻳﻌ ِﺘﯽ ‪ :‬ﻳﮏ ﺣﺰب ﺗﻤﺎم(‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻣﻨﺼﻮب هﻤﻴﻦ وِﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻨﻄﻖ ﺣﮑﻮﻣ ِﺘﯽ ارﺑﺎب ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ ‪ " :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ ﺟﻤﻬﻮ ِری اﺳﻼ ِﻣﯽ را ﺑﻪ ﻧﻈﺎ ِﻣﯽ ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن وِﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﻗﻴﻢ ﺑﻼﻋﺰل ﻣﺮدم ﺻﻐﻴﺮاﺳﺖ و ﻣﺎﻳﻪ اﻳﻦ وﻻﻳﺖ را از ﻃﺮﻳﻖ اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر از ﻣﺮﺟﻊ اﻟ ِﻬﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺻﻐﻴﺮ ﺣﻖ ﻋﺰل را ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺣﻖ ﭼﻮن و ﭼﺮا در ﻣﻘﺎﺑﻞ و ِﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ را ﻧﺪارد " )ﻣﻬ ِﺪی‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬اﻧﻘﻼب در دو ﺣﺮﮐﺖ(‪.‬‬
‫د ر ﺳﺎﻟﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ در ﻧﺠﻒ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬در رﺳﺎﻟﻪ ِای ﺑﻘﻠﻢ ﮐﺎﺷﻒ اﻟﻐﻄﺎء ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺧﻮد ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ در ﺁن ﺷﻬﺮ‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﺿﺮورت اﻳﻦ ﺿﺎﺑﻄﻪ " ﻗﻴﻢ و ﺻﻐﻴﺮ" ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ‪:‬‬

‫ﮑﯽ از دو دﺳﺘﻪ اﻧﺪ ‪ :‬ﻋﺎﻟﻢ و ﻋﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻊ و ِﺑﯽ اﻃﻼع‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪﻋﺪﻩ‬ ‫" ﻃﺒﻴ ِﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم هﻤﻮارﻩ ﻳ ِ‬
‫ﻋﯽ‬‫ِای ﻣﺠﺘﻬﺪ و ﻋﺪ ﻩ ِای دﻳﮕﺮ ﻣﻘﻠﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ از ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻟﺰوم ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺟﺎهﻞ از ﻋﺎﻟﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺣﮑﻢ ﺷﺮ ِ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﮑﻢ ﻋﻘِﻠﯽ و ﻓﻄ ِﺮی و وﺟﺪا ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ هﺴﺖ "‪.‬‬

‫دﻩ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺛﻘﺘﻪ اﻻﺳﻼم ﮐﻠﻴ ِﻨﯽ در " ﮐﺎ ِﻓﯽ " ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد اﻳﻦ ﻣﻘﻠﺪان را " ﺷﻴﻌﻴﺎن ﺿﻌﻴﻒ اﻟﻌﻘِﻠﯽ " ﺗﻮ ﺻﻴﻒ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﻮاﻧﺎ ِﺋﯽ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺪارﻧﺪ و ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﺑﻊ اﺣﮑﺎم و ﻓﺘﺎ ِوی ﻣﺠﺘﻬﺪا ِﻧﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﻨﺪ‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﺧﻮ دﻣﺎ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﻨﻈ ِﺮی ﺑﺎ ﺑﺮداﺷ ِﺘﯽ اﻣﺮو ِزی ﺗﺮ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨ ِﺪی را‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨ ِﺪی داﻣﺎ ﭘﺮوران ﺗﻮ ﺻﻴﻒ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫واﻗﻌﻴ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﺴﺎن ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ اﺻﻞ " وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ " ﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ اﺳﺖ و ﻧﻪ‬
‫اﺻﻮﻻ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ رﻳﺸﻪ در اﺻﻞ ﻳﻬﻮدی " ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﭘﺎد ﺷﺎﻩ " دارد ﮐﻪ ﺷﺎﺋﻮل و داود و ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺨﯽ ﮐﻪ در ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ – ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ رژﻳ ِﻤﯽ ﺑﻨﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‬ ‫ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ هِﺎی ﺁن هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫ﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺒﻨِﺎی‬ ‫در اﻳﺮان ﺑﺮ ر ِوی ﮐﺎر ﺁﻳﺪ – ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻌﺮوف ﺁﻟﻤﺎ ِﻧﯽ ‪ J.Wellhuasen‬ﻣﻮرد ﺑﺮر ِ‬
‫ﮑﯽ اﺳﺖ ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻳﻬﻮد در ﺁﺳﻤﺎن ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ در ﺷﺨﺺ واﺣ ِﺪی ﮐﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ اﻳﻦ ﻗﺪرت در ر ِوی زﻣﻴﻦ در‬ ‫اﻳﺪ ﺋﻮ ﻟﮋﻳﮏ ﻣﺘ ِ‬
‫ﮑﯽ از ﺳﺮ ﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﻳﻬﻮد‪،‬‬ ‫ﻗﻠﻤﺮو ﻗﻮم ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ او اﺳﺖ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﻮد‪ .‬در هﻤﻴﻦ روزهِﺎی ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﻳ ِ‬
‫ﻃﯽ ﮔﻮش ﺁﻣﻮﺧﺘﻴﻢ )ﺻﺨﺮﻩ اﻳﻤﺎن( در اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﻳﻬﻮ ِدی‬ ‫ﺧﺎﺧﺎم اﻋﻈﻢ ﻣﻨﺎﺧﻴﻢ ﻓﺮوﻣﻦ از ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاران ﻣﮑﺘﺐ اﻓﺮا ِ‬
‫را ﺑﺼﻮرت روﺷﻦ ﺗﺮ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫" اﻧﻘﻼب ﺷﺎﻳﺎن ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ در اﻳﺮان درﺳﺖ ﺑﺮ هﻤﺎن ﻣﺒﺎ ِﻧﯽ اﻳﺪ ﺋﻮﻟﮋﻳﮏ ﺗﮑﻴﻪ دارد ﮐﻪ اﻳﺪ ﺋﻮ ﻟ ِﮋی ﻣﺒﺎرزﻩ اﻣﺮو ِزی‬
‫ﻣﺎ در اﺳﺮا ﺋﻞ ﺑﺮ ﺁن ﺗﮑﻴﻪ دارد‪ .‬ﻣﻔﻬﻮ ِﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮِای ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﺧﺪِای واﺣﺪ ﻏﻴﺮﺗﻤﻨﺪ و ِﺑﯽ ﮔﺬ ﺷﺖ ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻠﻴﻢ هﻤﺎن‬
‫ﻣﻔﻬﻮ ِﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ از ﺧﺪِای اﺳﻼم دارد‪ .‬دﻳﺪ ﮔﺎﻩ هِﺎی ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻣﺎ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺎﺑﻪ هﻤﺪ ﻳﮕﺮﻧﺪ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﻣﺸﺘﺮک هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬هﺮ د ِوی ﻣﺎ ﺑﺮِای دﻓﺎع از ارزﺷﻬِﺎی ﺳﻨ ِﺘﯽ ﺧﻮد در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻮ ﺁو ِری ﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ‬
‫اﻣﺮو ِزی ﻣﻴﺠﻨﮕﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ وﻗ ِﺘﯽ ﺷﻌﺎر " اﷲ اﮐﺒﺮ " را ﻣﻴﺸﻨﻮم هﻤﺎﻧﻘﺪر اﺣﺴﺎس رﺿﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﻢ ﮐﻪ اﺳﻼم راﺳﺘﻴﻦ از ﺷﻨﻴﺪن‬
‫ﺷﻌﺎر " ﺟﻼل ﻳﻬﻮد ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺎد "ﺧﺮﺳﻨﺪ ﻣﻴﺸﻮم‪ .‬ﻳﮏ اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺟﻤﻬﻮ ِری اﺳﻼ ِﻣﯽ هﺮ ﮐﻼ ِﻣﯽ را ﮐﻪ از ﺷﺮﻳﻌﺖ‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺼﻮرت رهﻨﻤﻮ ِدی ﺗﮑﺮار ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬درﺳﺖ هﻤﺎن ﮐﺎ ِری ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺗﻮرات ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺳﺎﻋﺘﻬﺎی‬
‫ﻣﺘﻮاِﻟﯽ ﻣﺠﺬوب ﻣﻮﻋﻈﻪ هِﺎی ﻣﺬ ه ِﺒﯽ ﺧﺒﺮﮔﺎن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ ام‪ ،‬زﻳﺮا ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ در ﺧﻂ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺴﻢ و ﺁزاد اﻧﺪ‬
‫ﺸﯽ هﻤﺰﻣﺎن ﻣﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺨﻮاهﻢ ﺑﺪاﻧﺎن ﭘﻴﺎم دهﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫ﻳ ِ‬

‫ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﻳﺎن ر ِوی زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺘﺤﺪ ﺷﻮﻳﺪ ! " )ﻧﻘﻞ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺧﺎﺧﺎم اﻋﻈﻢ ﻓﺮوﻣﻦ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮاﻧﺴ ِﻮی ﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن‪30 ،‬‬
‫ﺁورﻳﻞ‪.(1998‬‬
‫* * *‬

‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻗﻴﻢ و ﺻﻐﻴﺮ‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺮداﺷﺖ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ از ﺣﮑﻮﻣﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ دوم هﺰادﻩ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ‬
‫در ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ هﻢ در دوران " رﻧﺴﺎﻧﺲ " اﻧﺪ ِﮐﯽ ﺗﻌﺪ ﻳﻞ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬وِﻟﯽ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻬِﺎی " ﻓﺮوغ "‬
‫ﻗﺮون هﻔﺪهﻢ و هﻴﺠﺪهﻢ ﻋﻤﻼ ﺑﻘﻮت ﺧﻮد ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﯽ‬
‫ﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺮِای ﺳﺮﭘﺮﺳ ِﺘﯽ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان او ﺑﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻗﻴﻢ ﺷﺮ ِ‬‫د ر ﺗﻤﺎم اﻳﻦ اﺣﻮال ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺷﺒﺎن ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ ﻋﻴ ِ‬
‫ﻣﺮد ِﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ " اﮐﺜﺮ هﻢ ﻻﻳﻌﻠﻤﻮن "ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻧﺪ‪ .‬درهﺮ دو ﺣﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻮﻳﻦ از ﻳﮏ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﻤﺘﺎز ﻣﺮﮐﺐ ﻣﻴﺸﺪ‬
‫ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻋﺮش و ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ داﺷﺖ‪ ،‬و از ﻳﮏ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺮد ِﻣﯽ ﺻﻐﻴﺮ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ رﺳﺘﮕﺎ ِری روح‬
‫ﺧﻮد در هﻤﻪ اﺣﻮال ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﮐﻠﻴﺪ داران ﻣﻄﻠﻖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺤﯽ‬
‫وِﻟﯽ اﮔﺮ ﺗﺎ ﺑﺪ ﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ در ﻣﺴﻴﺮه ِﺎی ﻣﻮا ِزی ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﻗﺮون هﻔﺪ هﻢ و هﺠﺪ هﻢ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﮑﯽ از ﺁن دواﻳﻦ ﻣﻨﻄﻖ وﻻﻳﺖ و ﺻﻐﺎرت ﺗﺮک ﺑﺮداﺷﺖ و اﻧﺪ ک اﻧﺪ ک ﺑﮑ ِﻠﯽ ﻓﺮو‬ ‫راهﻬِﺎی ﺁﻧﻬﺎ از هﻢ ﺟﺪا ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا در ﻳ ِ‬
‫رﻳﺨﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ در دﻳﮕ ِﺮی ﺑﻬﻤﺎﻧﺼﻮرت ﻗﺮون وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ داﺷﺖ ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫د ﮔﺮﮔﻮ ِﻧﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎ ِزی ﮐﻪ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ در ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ر ِوی داد ﺗﺤﻮل ﻓﮑ ِﺮی و ﻓﻠﺴ ِﻔﯽ ﻓﺮاﮔﻴ ِﺮی ﺑﻮد ﮐﻪ د ر‬
‫ﻳﮏ زﻣﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در هﻤﻪ ﮐﺸﻮرهِﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اروﭘ ِﺎی ﻗﺮون هﻔﺪهﻢ و ﺑﺨﺼﻮص هﺠﺪهﻢ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻋﯽ و ﻣﺬه ِﺒﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺰﻣﺎن واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی ﻣﺴﻠﻢ زﻣﻴ ِﻨﯽ ﻳﺎ ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ ﺗﻠ ِﻘﯽ ﻣﻴﺸﺪ ﻧﺪ و اﺻﻮﻻ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺁن ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﻧ ِﻤﯽ ﺁﻣﺪ ﻧﺪ‪ ،‬در ﺧﺎرج از ﻧﻔﻮذ دوﻟﺖ و ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻣﻮرد ﺗﺠﺪ ﻳﺪ ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬و در ﺻﻒ ﻣﻘﺪم هﻤﻪ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪ س ﺁن‪ Bible‬ﺟِﺎی داﺷﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻗﺮن ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻬ ِﺎی ﻋﻠ ِﻤﯽ و اد ِﺑﯽ و ﻓﻠﺴ ِﻔﯽ اروﭘﺎ در ﺁن ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎم ﺁﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪ س‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ‬
‫ﺨﯽ و ﻣﺬ ه ِﺒﯽ ﺁﻣﺪﻩ وهﻔﺪ ﻩ ﻗﺮن ﺗﻤﺎم ازﺟﺎﻧﺐ‬ ‫در ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬در ﺑﺎرﻩ ﺧﺪا و ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ و واﻗﻌﻴﺘﻬِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺗﺸﺨﻴﺺ دادﻩ‬ ‫ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺣﻘﺎﻳ ِﻘﯽ ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ و ﻣﺴﻠﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻏﻠﻂ ﻳﺎﺿﺪ و ﻧﻘﻴﺾ ﻳﺎ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺁﻣﻴﺰ و ﻳﺎ ﺑﮑ ِﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘ ِ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺨﺺ وﻟﺘﺮ در " ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪ س " و در " دﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮ ﻓﻠﺴ ِﻔﯽ " ﺧﻮد هﺸﺘﺼﺪ ﺧﻄ ِﺎی ﺁﺷﮑﺎر را در ﺗﻮرات‬
‫اراﺋﻪ داد و دﻳﮕﺮهﻤﻔﮑﺮ ان اروﭘﺎ ِﺋﯽ او ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻣﻮرد دﻳﮕﺮ را ﺑﺮ اﻳﻦ رﻗﻢ اﻓﺰود ﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻣﺠﻤﻮع‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻬِﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﺌﻮال ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬هﻤﻴﻦ اﻧﻘﻼب ﻓﮑ ِﺮی در زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻈﺎم‬
‫ﻋﯽ ﻧﻴﺰ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑ ِﻬﯽ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪،‬‬ ‫هِﺎی ﺟﺎ اﻓﺘﺎد ﻩ ﺳﻨ ِﺘﯽ و در ﻗﻠﻤﺮو ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻗﻀﺎوت و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﺪ " ﺻﻐﺎر ِﺗﯽ " ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺰﻣﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ اروﭘﺎﺋﻲ‪ ،‬ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺬه ِﺒﯽ و ﭼﻪ از‬ ‫ﮐﻪ اﺳﺎ ِ‬
‫ﻋﯽ ﺗﺎرﻳﺦ را در اروﭘِﺎی‬‫ﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤﺎ ِ‬ ‫ﻋﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ ،‬و ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن هﻤﻴﻦ ﺳﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳ ِ‬ ‫ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﻗﺮون ﭘﺎﻳﺎ ِﻧﯽ هﺰارﻩ دوم ﺑﺎ ﺗﮑﻮﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﮐﺒﻴﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و اﻋﻼم اﺻﻞ ﺁزا ِدی و ﺑﺮاﺑ ِﺮی و ﺻﺪور اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﺣﻘﻮق‬
‫ﺑﺸﺮ ﺳﺎ ل‪ 1789‬و ﻟﻐﻮ اﺷﺮاﻓﻴﺖ و ﺟﺪا ِﺋﯽ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﭘﺎﻳﺎن اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن و اﻟﻐﺎ ء ﺑﺮد ِﮔﯽ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺘﻘﺮار و‬
‫رژﻳﻤﻬِﺎی ﺟﻤﻬﻮ ِری و ﻧﻬﻀﺘﻬ ِﺎی ﮐﺎرﮔ ِﺮی ﺑﺪ ﻧﺒﺎل ﺁورد ﻗﺮ ِﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻮ ﺁو ِری ﻓﮑ ِﺮی را ﺷﮑﻞ داد‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در هﻤﻪ‬
‫ﮐﺸﻮرهِﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اروﭘﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر هﻤﺰﻣﺎن در ﺁن ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻨﺪ " ﻗﺮن روﺷﻨﺎ ِﺋﯽ ﻳﺎ " ﻋﺼﺮ ﻓﺮوغ " ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮐﻪ ﮐﺎﻧﻮن اﺻِﻠﯽ ﺁن ﺑﻮد ‪Sicele des Lumieres‬ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬در ﺁﻟﻤﺎن ‪ Aufklarung‬د ر اﻧﮕﻠﺴﺴﺘﺎن‬
‫‪ Englishtment‬دراﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ‪ Illuminismo‬در اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ‪ Siglo de las Luces‬و در ﭘﺮﺗﻘﺎل ‪Seculo das‬‬
‫‪ Luzes‬در اﻳﻦ " ﻓﺮوغ ﺁو ِری " اﻧﺪ ﻳﺸﻤﻨﺪان‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﮔﺎن‪ ،‬ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮا ِﻧﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از زﻣﺮﻩ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از وﻟﺘﺮ‪ ،‬ﮐﺎﻧﺖ‪ ،‬ر وﺳﻮ‪ ،‬ﻻﻳﺐ ﻧﻴﺘﺲ‪ ،‬ﮔﻮﺗﻪ‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺴﮑﻴﻮ‪ ،‬ﺑﻮﻓﻮن‪ ،‬دﻳﺪ رو‪ ،‬ﻟﺴﻴﻨﮓ‪ ،‬هﮕﻞ‪ ،‬ﻧﺎم ﺑﺮد‪ ،‬و‬
‫ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺟﺎﻟﺐ ﮐﻪ زﻣﺎﻣﺪاران ﺑﺮ ﺟﺴﺘﻪ ِای ﭼﻮن ﻓﺮد رﻳﮏ ﮐﺒﻴﺮ ﭘﺮوس و ﮐﺎﺗﺮﻳﻦ ﮐﺒﻴﺮ روﺳﻴﻪ ﺑﺮِای ﺗﺴﺤﻴﻞ‬
‫ﺁزاد ﻓﮑ ِﺮی ﺧﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﻓﺮوغ ﺁوران اراد ت واﺣﺘﺮام ﻓﺮاوان ﻧﺸﺎن داد ﻧﺪ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻣﻘﺪس ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﺑﻪ زﻳﺮ ذرﻩ ﺑﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ و از ﺁن ﻣﻮارد ﺿﻌ ِﻔﯽ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺁوردﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎر ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎ ب اﻣﺮوز ﺑﻪ هﺸﺘﺎد هﺰار رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و وﻗﺘﻴﮑﻪ اﺻﻮﻻ ﻣﺎهﻴﺖ ﻣﺬهﺐ و اﺻﺎﻟﺖ‬
‫ﺁﺋﻴﻨﻬِﺎی " ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی " ﻣﻮرد ﺗﺠﺪ ﻳﺪ ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬در ﺣﺪ ِی ﮐﻪ ﻣﮑﺘﺐ ﺑﻴﺨﺪا ِﺋﯽ ‪ atheisme‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻣﮑﺘﺐ ﻓﮑ ِﺮی ﻣﺴﺘﻘِﻠﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﻮد‪ ،‬و وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺣﺎﺻﻞ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺷﮑﺎ ِﻓﯽ هﺎ ﺑﺼﻮرت ﺻﺪ هﺎ ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ در‬
‫دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮ ِﻣﯽ ﮔﺬ اﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺎس ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ِﺑﯽ ﻣﻨﺎزع و ﺳﻨ ِﺘﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﻣﺘﺰﻟﺰل ﺷﺪ و دو ران ﺗﺎزﻩ ِای در‬
‫ﻋﯽ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮ ﺣﻖ ﺁزا ِدی ﻓﮑﺮو ﺁزا ِدی ﺑﻴﺎن و ﺁزا ِدی‬‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪ ن ﺑﺸ ِﺮی ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻪ ﺑﺮ ﺻﻐﺎرت ﺷﺮ ِ‬
‫ﮑﯽ از ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺁﺷ ِﺘﯽ ﻧﺎﭘﺬ ﻳﺮ او ﺑﺎرهﺎ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺮد ِﻣﯽ ﺑﺎﻟﻎ ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺮوف وﻟﺘﺮ را ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻳ ِ‬
‫ﮐﻪ " ﻣﻦ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﮕﻮ ِﺋﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ‪ ،‬وِﻟﯽ ﺗﺎ ﭘِﺎی ﺟﺎن اﻳﺴﺘﺎدﻩ ام ﮐﻪ ﺗﻮ ﺣﻖ ﮔﻔﺘﻦ ﺁزاداﻧﻪ ﺁﻧﺮا داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ"‪ ،‬و ﻧﻴﺰ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮﻣﺎﺷﻪ را ﮐﻪ ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎ ل اﺳﺖ ﺑﺼﻮرت ﺷﻌﺎر در ﺳﺮ ﻟﻮﺣﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮاﻧﺴ ِﻮی ﻓﻴﮕﺎرو ﺑﭽﺎپ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﮐﻪ‬
‫" ﺗﺎ ﺁزا ِدی اﻧﺘﻘﺎد در ﮐﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ ارزﻧﺪ ﻩ ِای ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ داﺷﺖ "‪.‬‬

‫اﻧﺪ ﻳﺸﻪ هِﺎی ﺑﻨﻴﺎ ِدی ﻗﺮن ﻓﺮوغ از ﺟﺎﻧﺐ ﻏﺮب ﺑﻪ اﻣﺮﻳﮑ ِﺎی ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ و از ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺮق ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮ ِری ﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﻪ روﺳﻴﻪ‬
‫ﺳﯽ ﮐﺸﻮ ِری ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ از هﺰارﻩ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﺷﻮد ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اﻣﺮﻳﮑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ ِ‬
‫ﻋﯽ ﻓﺮاﮔﻴ ِﺮی ﮐﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ را ﺑﻪ ﻟﺮزﻩ در ﺁورد ﻓﺮاهﻢ‬‫ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺪ وﻳﻦ ﺷﺪ‪ ،‬و در روﺳﻴﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﻓﮑ ِﺮی را ﺑﺮِای اﻧﻘﻼب اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص درزﻣﻴﻨﻪ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬رهﺎ ِﺋﯽ داﻧﺶ از ﻳﻮغ ﻣﺬ هﺐ دﺳﺖ داﻧﺸﻤﻨﺪان را در اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﻓﺮاوا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ‬
‫اﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪ س ﻣﻐﺎﻳﺮت داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬و راﻩ را ﺑﺮ ﺟﻬﺶ ﻋﻠ ِﻤﯽ ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ ِای ﮔﺸﻮد و راﻩ را ﺑﺮ‬
‫ﺟﻬﺶ ﻋﻠ ِﻤﯽ ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ ِای ﮔﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮﺗ ِﺮی ﺑﻴﻤﻨﺎزع ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب در زﻣﻴﻨﻪ هِﺎی ﻋﻠ ِﻤﯽ و ﺻﻨﻌ ِﺘﯽ و اﻗﺘﺼﺎ ِدی و‬
‫ﮕﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺁن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺮهﻨ ِ‬

‫ﻋﯽ ﺑﺪ رون اﻳﻦ ﺑﻮﺗﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺶ رﻓﺘﻨﺪ و از ﺁن ﺑﺼﻮرت ﻣﺮد ِﻣﯽ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ ﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺴﻴﺎ ِری‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺻﻐﻴﺮا ِﻧﯽ ﺷﺮ ِ‬
‫ا ز ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﻐﺰ ﭘﺪ ران روﺣﺎ ِﻧﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﺮد ﻧﺪ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻐﺰ ﺧﻮد ﺷﺎن ﻧﻴﺰ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﺤﯽ و ﺑﺪ ﻧﺒﺎل ﺁن ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻏﻴﺮ اروﭘﺎ ِﺋﯽ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻣﮑﺎن ﺁن داد‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎ ِی ﻓﮑ ِﺮی ﻗﺮن ﻓﺮوغ ﺑﻪ اروﭘﺎ ِی ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﮐﻪ از ﺻﻮرت ﺻﻐﻴﺮان هﺰار و ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﻴﺮون ﺁﻳﻨﺪ و ﺑﺼﻮرت اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎﻟﻎ و ﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی ﻣﺬه ِﺒﯽ‬
‫ﻋﯽ ﺧﻮد روﺑﺮو ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﻣﮑﺎ ِﻧﯽ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن در هﻴﭻ ﺟِﺎی ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺣ ِﺘﯽ در ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺸﻮر ﻻﺋﻴﮏ ﺁن‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫و اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﺳﯽ‬‫هﻴﭻ ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﻣﺮدم اﻳﻦ ﺟﻬﺎن هﻤﭽﻨﺎن در ﻣﻘﺎم ﺻﻐﻴﺮا ِﻧﯽ ﻣﺬه ِﺒﯽ و اﻟﺰاﻣﺎ ﺻﻐﻴﺮا ِﻧﯽ ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ و از ﻗﺮون وﺳﻄِﺎی ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻣﺪ ﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻣﺮوز در ﺟﻬﺎن دو ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔ ِﺮی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺣﻖ‬
‫ﺁزا ِدی ﻣﺬهﺐ و ﺁزا ِدی ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد ﻣﻄﺎﻟﺐ "ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس " و اﺳﺎﺳﺎ ﺁ زا ِدی داﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻣﺬهﺐ ﺑﺮِای هﻤﻪ اﻓﺮاد‬
‫وﺟﻮد دارد و ﻳﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﻳﺎن‪ -‬ﮐﻪ ﮐﻢ هﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ – اﺟﺎزﻩ اﺑﺮاز ﺧﺸﻮﻧ ِﺘﯽ در ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودﻩ ﻗﺎﻧﻮن دادﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻃﯽ و ﻣﺘﻌﺼﺐ ﺁن ادارﻩ ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫در ﮐﺸﻮ ِری ﭼﻮن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻋﻤﻼ ﺑﺪ ﺳﺖ ﺧﺎﺧﺎم هِﺎی واﭘﺴﮕﺮِای اﻓﺮا ِ‬
‫ﺳﯽ ﻻﺋﻴﮏ ﺁن ﺑﻄﻮر اﺻﻮ ِﻟﯽ ﺑﺮِای هﻤﻪ اﻓﺮاد وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ِای‬ ‫ﺸﯽ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨِﺎی ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ ِ‬
‫اﻳﻦ ﺣﻖ ﺁزاداﻧﺪ ﻳ ِ‬
‫از ﺁﻧﺮا در ﺳﺨﻨﺮا ِﻧﯽ ﭘﺮ ﺳﺮو ﺻﺪِای ﭼﻨ ِﺪی ﭘﻴﺶ ﻳﺎﺋﻞ داﻳﺎن دﺧﺘﺮ ژﻧﺮال ﻣﻮﺷﻪ داﻳﺎن ﻣﻌﺮوف در ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﮔﺰارش ﺁن ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " ﮐﻨﺴﺖ و ﻣﺎﺟﺮِای هﻤﺠﻨﺲ ﺑﺎ ِزی داود ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ " در ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺟﻬﺎن‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻳﺎﺋﻞ داﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﭼﭙﮕﺮِای ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻨﺪهﺎ ِﺋﯽ از ﺗﻮرات ﮐﻪ در ﺁن داود ﭘﺎد ﺷﺎﻩ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ در ﻟﻔﺎﻓﻪ ﺑﻪ رواﺑﻂ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﺎ ﭘﺴﺮ زﻳﺒ ِﺎی ﺷﺎﺋﻮل ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎ دﺷﺎﻩ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﺪ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﮔﺎن‬
‫ﮐﻨﺴﺖ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن در ﺑﺎرﻩ درﺟﻪ ﺗﻘﺪ س اﻳﻦ ﭘﺎد ﺷﺎﻩ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرگ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻗﻀﺎوت ﮐﻨﻨﺪ )هﺮاﻟﺪ ﺗﺮﻳﺒﻴﻮن‪،‬‬
‫‪ 12‬ﻓﻮرﻳﻪ‪ .(1993‬ﺣ ِﺘﯽ در دﻣﮑﺮات ﺗﺮﻳﻦ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ه ِﺎی ﭘﻨﺠﺎﻩ و دو ﮐﺸﻮر اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز اﻣﮑﺎن ﭼﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر‬
‫ﻧﻈ ِﺮی در ﺑﺎرﻩ ﻳﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺬه ِﺒﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫د ر ﺟﻬﺎﻧﻬِﺎی ﺑﻮدا ِﺋﯽ و ﺷﻴﻨﺘﻮ ِﺋﯽ ﺁﺳﻴِﺎی ﺧﺎو ِری و در هﻨﺪ ﺑﺮهﻤﺎ ِﺋﯽ و در ﻗﻠﻤﺮوهِﺎی ﻣﺬاهﺐ ﻗﺒﻴﻠﻪ ِای )ﺁﻧﻤﻴﺴﺖ(ﺁﻓﺮﻳﻘﺎ و‬
‫ﺴﯽ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻈﺮات ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺧﻮد ﻣﻮرد ﺑﺎز‬ ‫اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻴﻪ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﻪ ﺗﻌﺼﺒﺎ ِﺗﯽ ﮐﻪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺬه ِﺒﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﮐ ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺮار ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد و ﻓﺘﻮا ِﺋﯽ هﻢ ﺑﺮِای ﮐﺸﺘﻨﺶ ﺻﺎد ر ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﻋﻤﻼ ﺗﻨﻬﺎ دﻧﻴ ِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺟﺎ ِﺋﯽ ﺑﺮِای‬
‫ﺣﻖ ﺁزا ِدی ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺁزا ِدی اﻧﺘﺨﺎب در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺬه ِﺒﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺼﻮر ِﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺻﻐﻴﺮان ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﯽ و ﻓﮑ ِﺮی ﺑﺸﺮﻳﺖ‬ ‫ﻣﺸﮑﻞ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺻﻐﻴﺮان ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ در ﭼﻨﻴﻦ دوران ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ ِای از رﺷﺪ ﺁﻣﻮز ِ‬
‫ﻣﺘﺮﻗﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎ اﻣﮑﺎن ﺁﻧﺮا ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺗﮑﺎء ﺑﺮ ﺻﻐﺎرت ﺧﻮد ﺑﺨﺶ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﻬﺎن را‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺁرز ِوی‬
‫ﺁﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼ م در ﺁوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﻣﺤﺪ ودﻩ دﻧﻴِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ روز ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﺋﻴﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا و اﺳﻼم ﺑﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔ ِﺮی – ﮔﺎﻩ از‬
‫ﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎ و ﮔﺎﻩ از ﺟﺎﻧﺐ اﻓﺮاﻃﮕﺮاﻳﺎ ِﻧﯽ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺌﻮل – ﺣﮑﻤﻔﺮﻣﺎ اﺳﺖ در هﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﺎﺳﺨﻬِﺎی ﻏﻠ ِ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ِﺋﯽ ﺻﺤﻴﺢ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﭘﺮﺳﺶ ﺻﺤﻴﺢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺗﻌﺪ ﻳﻞ ﺷﺮاﺋﻂ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و ﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ اﻗﺘﺼﺎ ِدی ﺟﻬﺎن‬
‫ﺸﯽ‬‫اﻣﺮوز ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﻣﺮدم ﺁﻧﺮا ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﮐﺮد ؟ و ﭘﺎﺳﺦ ﻏﻠﻂ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁدﻣﮑ ِ‬
‫هِﺎی ﻣﻘﺪس ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ رژﻳﻤﻬﺎ ِﺋﯽ از ﻧﻮع وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ و ﻃﺎﻟﺒﺎن ﻣﻴﺘﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﮑِﻠﯽ را ﺣﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻳﻦ دهﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺪ ﻓﺮﺟﺎم در ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻨﮕﻼد ش‪ ،‬اﻧﺪ وﻧﺰي‪ ،‬ﺳﻮدان‪ ،‬ﮐﻮﻣﻮر‪ ،‬اﻳﺮان و اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﮐﻪ هﻤﻪ ادﻋﺎ ِی‬
‫ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﻮد را از ﻃﺮﻳﻖ اﺟﺮِای ﻃﺎﺑﻖ اﻟﻨﻌﻞ ﺑﺎﻟﻨﻌﻞ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼ ِﻣﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ در هﻴﭻ ﺟﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻴﻬﺎ ﺑﺒﺎر‬
‫ﻧﻴﺎوردﻩ و هﻤﻪ دﺳﺘﺎوردهﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺮﻳﺪ ن و ﺳﻨﮕﺴﺎر و ﻗﺼﺎص و ﺣﺠﺎب زﻧﺎن و درازِای رﻳﺶ ﻣﺮدان و ﺑﺮﮔﺰا ِری‬
‫اﺟﺒﺎ ِری ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺤﺪ ود ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺮاهﻪ روﻳﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان اﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ را ﺑﻪ ﻗﻬﻘﺮِای ﺑﺎز هﻢ‬
‫ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی ﺑﺮد‪ ،‬ﺣ ِﺘﯽ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردا ِری از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻳﺪ ﻧﻔ ِﺘﯽ ﺟﻬﺎن ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺁﻧﺮا ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺟﻠﻮ راﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻧﻴﺰ ﺁﻧﺮا‬
‫ﻋﯽ ﻳﺎ از‬‫ﺑﻌﻨﻮان ﺳﺮ ﻣﺸﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮ ِﻟﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻧﺎﻣﺴﻠﻤﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد‪ ،‬زﻳﺮا هﺮ ﮐﺴﻲ‪ ،‬در هﺮ درﺟﻪ از ِﺑﯽ اﻃﻼ ِ‬
‫ﺧﻮﺷﺨﻴﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ درﻳﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺣ ِﺘﯽ اﮔﺮ هﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﻄﻮر ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﺎﮐﻴﺪ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎز هﻢ‬
‫ﮑﯽ از ﮐﺸﻮرهﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎﻧﺪازﻩ ﻣﺠﻤﻮع دﻧﻴِﺎی‬ ‫ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺮدم دﻧﻴﺎ ﮐﻪ ﺷﻤﺎرﺷﺎن ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎر ﺑﺮاﺑﺮﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﻳ ِ‬
‫اﺳﻼ ِﻣﯽ و ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁن ﺟﻤﻌﻴﺖ دارد‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﺎب واﭘﺴﮕﺮِای اﺳﻼ ِﻣﯽ ﮔﺮدن ﺧﻮاهﻨﺪ ﻧﻬﺎد‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻘﺮرات ﻗﺮون‬
‫وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ ﺳﻨﮕﺴﺎر و دﺳﺖ ﺑﺮﻳﺪ ن و ﻗﺼﺎص و ﺗﻌﺰﻳﺮ را ﺧﻮاهﻨﺪ ﭘﺬ ﻳﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻧﻪ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺧﻮد ﺟﺎ ِﺋﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪ ،‬ﻧﻪ ﺿﻮاﺑﻂ اﺑﺘﺪ ا ِﺋﯽ ﻧﺠﺎﺳﺖ و ﻃﻬﺎرت و ﺑﻮل و ﻏﺎﻳﻆ را ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﺑﻬﺪاﺷ ِﺘﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘ ِﻤﯽ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﮕﯽ ﺳﻢ و ﻧﺸﺨﻮار ﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎ ﮐ ِﻤﯽ و زﻳﺎ ِدی ﻓﻠﺲ ﻣﺎهﻴﺎن ﻗﺮار ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻏﺬا ِﺋﯽ ﺧﻮد را ﺷﮑﺎﻓﺘ ِ‬
‫ﺷﯽ را از ﻣﻘﺎم واﻻ ِی هﻨ ِﺮی ﺧﻮد ﺑﻪ ﺣﺪ ﻣﻨﮑﺮات ﻣﺬه ِﺒﯽ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁورد‪ ،‬و ﻧﻪ اﻗﺘﺼﺎد‬ ‫داد‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻮﺳﻴ ِﻘﯽ و ﻧﻪ ﻧﻘﺎ ِ‬
‫هِﺎی ﭘﺮ ﺗﺤﺮک اﻣﺮو ِزی ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﺎﺑﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺧﻤﺲ و زﮐﻮﻩ و ﻣﻀﺎرﻋﻪ و ﻗﺮض اﻟﺤﺴﻨﻪ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺤﯽ‬‫اﻳﻦ دﻧﻴِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 52‬ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﺳﻮ ِﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠ ِﻤﯽ و ﺻﻨﻌ ِﺘﯽ در ﺳﻄ ِ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ از ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﻄﺢ زﻧﺪ ِﮔﯽ ﻧﻴﺰ در ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ از ﺳﻄﺢ زﻧﺪ ِﮔﯽ‬
‫ﻣﺮدم اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ رﻗﻢ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ )‪ (PNB‬در اﻣﺮﻳﮑ ِﺎی ﺷﻤﺎِﻟﯽ ‪ 27000‬دﻻر‬
‫ودر اروﭘﺎ ‪ 18000‬و در اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻴﻪ‪ 17000‬دﻻر اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ رﻗﻢ در ﮐﺸﻮره ِﺎی ﻏﻴﺮ ﻧﻔ ِﺘﯽ ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ از‪ 900‬دﻻر‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﻤﻴﺮود‪ .‬وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻮ ِری ﭼﻮن ﺳﻮﻳﺲ دارِای در ﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ‪ 41000‬دﻻر در ﺳﺎل اﺳﺖ‪ ،‬و ژاﭘﻦ‪ 40000‬دﻻر و‬
‫ﻧﺮوژ‪ 31000‬دﻻر و اﻳﺴﻠﻨﺪ‪ 25000‬دﻻر و داﻧﻤﺎرک ‪ 23000‬دﻻر‪ ،‬و ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬هﻠﻨﺪ‪،‬‬
‫اﺗﺮﻳﺶ‪ ،‬اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ در ﺣﺪ ود دﻻر‪ ،‬هﻤﻴﻦ در ﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ در ﻣﺼﺮ‪ 790‬دﻻر اﺳﺖ‪ ،‬و در ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ 460‬دﻻر و در ﺑﻨﮕﻼد‬
‫ش‪ 240‬دﻻر و در ﭼﺎد‪ 180‬دﻻر‪ ،‬و در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ در ﮐﺸﻮرهِﺎی ﻏﻴﺮ ﻧﻔ ِﺘﯽ ﺗﺮﮐﻴﻪ و ﺗﻮﻧﺲ و ﺳﻮرﻳﻪ و ﻣﺮاﮐﺶ‬
‫از‪ 1100‬ﺗﺎ‪ 2600‬دﻻر‪ .‬ﺣ ِﺘﯽ در ﮐﺸﻮرهِﺎی ﺑﺮ ﺧﻮردار از ﻋﻮاﻳﺪ ﺳﺮﺷﺎر ﻧﻔ ِﺘﯽ )ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺻﻌﻮدي‪ ،‬ﻋﻤﺎرات ﻋﺮ ِﺑﯽ‬
‫ﻣﺘﺤﺪﻩ‪ ،‬ﮐﻮﻳﺖ‪ ،‬ﻗﻄﺮ‪ ،‬ﺑﺤﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻟﻴﺒﻲ‪ ،‬اﻟﺠﺰاﻳﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺠﺮﻳﺎ( اﻳﻦ رﻗﻢ در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻩ هﺰار دﻻر‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﻳﮏ‬
‫ﭼﻬﺎرم درﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ هﺮ ﻓﺮد ﮐﺸﻮر ﮐﻮﭼﮏ ﻏﻴﺮ ﻧﻔ ِﺘﯽ ﺳﻮﻳﺲ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬در دو ﮐﺸﻮر هﻤﺴﺎﻳﻪ اردن و‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﮐﻬﺠﻤﻌﻴ ِﺘﯽ ﻣﻌﺎدل ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ دارﻧﺪ و در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ ِﻳﯽ واﺣ ِﺪی ﻧﻴﺰ زﻧﺪ ِﮔﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮑﯽ ‪ 16000‬دﻻر و در دﻳﮕﺮي‪ 1500‬دﻻر اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﯽ در ﻳ ِ‬
‫اﺣﺘﺴﺎب ﮐﻤﮏ هِﺎی ﺧﺎر ِ‬

‫در ﻗﻠﻤﺮو داﻧﺶ‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﮐﻪ روزﮔﺎ ِری ﺳﺮﻣﺸﻖ وا ِﻻی داﻧﺶ ﭘﺮو ِری ﺑﻮد و "ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ " ﺁن ﻏﺮب‬
‫ﺟﺎهﻞ را ﺧﻴﺮﻩ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬در دوران ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻘﺎ ِﻣﯽ ﭼﻨﺪان ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺁﻓﺮﻳﻘِﺎی ﺳﻴﺎﻩ ﻧﺪارد‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻣﺎر هﺎ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻴﺴﻮا ِدی در ﺳﻮوﻣﺎﻟﻲ‪ %75‬در ﺳﻨﮕﺎل‪ %69‬در ﺑﻨﮕﻼدش و ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ %62‬درﻣﺮاﮐﺶ‪ %57‬در ﻣﺼﺮ‪ %49‬در‬
‫اﻟﺠﺰاﻳﺮ‪ %40‬در ﺗﻮﻧﺲ‪ %33‬در ﺳﻮرﻳﻪ‪ %29‬در اﻳﺮان‪ %28‬اﺳﺖ‪ ،‬در ﺻﻮر ِﺗﯽ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ در اروﭘِﺎی ﺷﻤﺎِﻟﯽ و‬
‫ﺧﯽ از ﮐﺸﻮر هﺎ ﭼﻮن داﻧﻤﺎرک و ژاﭘﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻏﺮ ِﺑﯽ و ﻣﺮﮐ ِﺰی و ﮐﺎﻧﺎدا و اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و ﻧﻴﻮزﻟﻨﺪ از‪ %4‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ و در ﺑﺮ ِ‬
‫ﺻﻔﺮ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫هﻤﻴﻤﻦ ﻧﺎ ﺑﺮاﺑ ِﺮی در زﻣﻴﻨﻪ ﺁﻣﻮزش ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺮ ِﻗﯽ و دﻧﻴِﺎی اﺳﻼ ِﻣﯽ وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺗﻌﺪاد دﻳﭙﻠﻤﻪ هِﺎی ﺳﺎﻻﻧﻪ‬
‫در دو ﮐﺸﻮر ﺑﻨﮕﻼدش ﺑﺎ‪ 122‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ و هﻠﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻨﻬﺎ‪ 15‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺟﻤﻌﻴﺖ ‪ 69000‬ﻧﻔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻌﺪاد دﻳﭙﻠﻤﻪ‬
‫هِﺎی ﺳﺎﻻﻧﻪ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ‪ 19‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی ﺁن ﭼﻬﻞ هﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺷﻤﺎر دﻳﭙﻠﻤﻪ هِﺎی ﺳﺎﻻﻧﻪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ‪138‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ دﻳﭙﻠﻤﻪ هِﺎی ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻓﻨﻼﻧﺪ ﺑﺎ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺁن ﭘﻨﺠﻬﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺷﻤﺎر دﻳﭙﻠﻤﻪ‬
‫هِﺎی ﻣﺮاﮐﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﻴ ِﺘﯽ ﺷﺶ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﻨﻼﻧﺪ دارد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ در ﮐﺸﻮر‪ 5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی داﻧﻤﺎرک‬
‫ﺑﭽﺎپ ﻣﻴﺮﺳﺪ از ﺷﻤﺎر ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ در ﮐﺸﻮر‪ 220‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی اﻧﺪ وﻧ ِﺰی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ در‬
‫ﮐﺸﻮر‪ 60‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻌﺎدل ﻣﺠﻤﻮع ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮر اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﭽﺎپ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﮔﺎن ﮐﺘﺎﺑﻬِﺎی ﻋﻠ ِﻤﯽ درهﻴﭽﻴﮏ از ﮐﺸﻮرهِﺎی ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ رﻗﻢ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﺁن ﺣ ِﺘﯽ ﺑﻪ ﻳﮏ در ﺻﺪ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﻗﻢ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﻋﺮب‪ %0.21‬در‬
‫ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،%0.055‬در ﻋﺮاق‪ 0.022‬در ﺻﺪ‪ ،‬در ﺳﻮرﻳﻪ ‪ 0.01‬در ﺻﺪ‪ ،‬در ﻟﻴ ِﺒﯽ ‪ 0.002‬در ﺻﺪ اﺳﺖ‪ ،‬در‬
‫ﮑﯽ ﭼﻮن داﻧﻤﺎرک و ﻓﻨﻼﻧﺪ و ﺳﻮﻳﺲ و اﻳﺴﻠﻨﺪ اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ از ‪3‬ﺗﺎ ‪ 5‬درﺻﺪ ﭘﺎﺋﻴﻦ‬ ‫ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺣ ِﺘﯽ در ﮐﺸﻮرهِﺎی ﮐﻮﭼ ِ‬
‫ﺗﺮ ﻧ ِﻤﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﮕﯽ‬‫د ر ﺳﻄﺢ ﻋﻠﻴﺘﺮ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ در ﻗﻠﻤﺮو داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺗﺮاز ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ اﺳﻼم ﺗﺮاز ﻧﺎﻣﻪ ورﺷﮑﺴﺘ ِ‬
‫ﺑﺎز هﻢ ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺮﻧﺪ ﮔﺎن ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻣﻌﺮوف ﻧﻮﺑﻞ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺳﻪ رﺷﺘﻪ از رﺷﺘﻪ هِﺎی‬
‫ﺳﯽ )ﻓﻴﺰﻳﮏ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻮ ﻟ ِﮋی و ﭘﺰﺷﮑﻲ( اﺧﺘﺼﺎص دارد ﮐﻪ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﻨﺠﮕﺎﻧـــﻪ اﻳﻦ ﺟـــﺎﻳﺰﻩ ﺑﻪ ﻋـﻠﻮم اﺳﺎ ِ‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺟﻬﺎن در هﺮ ﻳﮏ از اﻳﻦ رﺷﺘﻪ هﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬در ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻤﻌﺎ‪ 398‬ﻧﻔﺮ ﺑﺮﻧﺪﻩ اﻳﻦ‬
‫رﺷﺘﻪ هِﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺷﺪ ﻧﺪ ﮐﻪ‪ 188‬ﻧﻔﺮ از ﺁﻧﻬﺎ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ‪ 66 ،‬ﻧﻔﺮ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ 59 ،‬ﻧﻔﺮ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ‪ 27،‬ﻧﻔﺮﻓﺮاﻧﺴﻮي‪17 ،‬‬
‫روﺳﻲ‪ 16 ،‬ﺳﻮﺋﺪ ي‪ 12 ،‬ﺳﻮﻳﺴﻲ‪ 3 ،‬ﻧﻔﺮ هﻨﺪي‪ ،‬و ﺑﻘﻴﻪ از ﮐﺸﻮرهِﺎی دﻳﮕ ِﺮی ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از‬
‫اﻓﺮﻳﻘ ِﺎی ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬اﻳﺴﻠﻨﺪ ‪ ،‬ﮔﻮاﺗﻤﺎﻻ و اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ .‬و ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ زﻣﺎ ِﻧﯽ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎهﺎ‪ ،‬را ِزی هﺎ‪،‬‬
‫ﺧﻮارز ِﻣﯽ هﺎ‪ ،‬ﺑﻴﺮو ِﻧﯽ هﺎ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺮ هﺎ‪ ،‬اﺑﻦ هﻴﺜﻢ هﺎ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﻪ هﺎ را ﺑﻪ دﻧﻴِﺎی داﻧﺶ اهﺪا ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ‪ 1200‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔ ِﺮی ﺧﻮد ﻳﮏ ﭘﻨﺠﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن را دارد‪ ،‬در هﻤﻪ اﻳﻦ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺗﻨﻬﺎ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺑﺮﻧﺪﻩ‬
‫ﻋﻠ ِﻤﯽ ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻧﻮﺑﻞ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺁن را در ﺳﺎل‪ 1979‬ﺁﻧﻬﻢ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق دو ﻓﻴﺰﻳﮑﺪان ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ِﻳﯽ درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺳﺎﻻﻧﻪ ِای ﮐﻪ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن در‪ 64‬رﺷﺘﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻮم در ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ ﺁﻣﺎ ِری ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ Quid‬ﺑﭽﺎپ‬
‫ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ ،‬در ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺣ ِﺘﯽ ﻧﺎم ﻳﮏ داﻧﺸﻤﻨﺪ را از ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﺸﺎ ِﻧﯽ از ﭼﻨﻴﻦ داﻧﺸﻤﻨ ِﺪی در ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺧﺘﺮاﻋﺎت و اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺑﺰرگ دو ﻗﺮن اﺧﻴﺮ‪ ،‬و در ﻓﻬﺮﺳﺖ دﻩ‪ - -‬هﺎ‬
‫هﺰار اﺧﺘﺮاع ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺟﻬﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﻧ ِﻤﯽ ﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺳﯽ ﺁﻣﻮزﺷﻬﺎ و ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎ در اﻳﻦ دو ﺟﻬﺎن ﺷﺮق و ﻏﺮب‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺖ داﻧﺸﮕﺎهﺎ و‬ ‫و ﺗﺎزﻩ ﺗﻔﺎوت ا ﺳﺎ ِ‬
‫ﺷﯽ‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻠﮑﺮدﻩ هﺎ و ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﮐﻴﻔﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺁﻧﭽﻪ اﻣﺮوز در ﺑﺴﻴﺎ ِری ا ز ﻣﺮاﮐﺰ ﺁﻣﻮز ِ‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺗﺪ رﻳﺲ ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺁن ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺴﻠﻬﺎ ِی ﻓﺮدِای ﺁن را ﺑﺮِای ﺁﻳﻨﺪﻩ اﻣﻴﺪ ﺑﺨﺶ ﺗ ِﺮی ﺁﻣﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﻤﻴﻨﺎر ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ " اﺳﻼ ِﻣﯽ ﮐﺮدن داﻧﺶ " ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر داﻧﺸﮕﺎﻩ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠِﻠﯽ اﺳﻼم ﺁﺑﺎد و‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠ ِﻠﯽ ﺗﻔﮑﺮ اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻣﺮﻳﮑﺎ در ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻂ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮ ِری وﻗﺖ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر‬
‫ﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻬِﺎی ﺟﻬﺎن را در ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺌﻮ ِری‬‫ﮔﺸﺎﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬رﺋﻴﺲ داﻧﺸﮕﺎﻩ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﮐﻠﻴﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬِﺎی در ِ‬
‫ﻧﺴﺒﻴﺖ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﻃﻞ داﻧﺴﺖ و اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻓﺮﺿﻴﻪ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ در ﻣﻮرد ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﺎﺋﻨﺎت و‬
‫اﺗﻢ و ﻣﺎدﻩ ا ز ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻣﺮدود و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮑﯽ ا ز ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻐﺰهِﺎی‬ ‫ﺳﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ " ﺟﻤﺎﻋﺖ اﺳﻼ ِﻣﯽ " ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻮﻻﻧﺎ اﺑﻮاﻻء ﻣﻌﺪ ودي‪ ،‬ﮐﻪ ﻳ ِ‬ ‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺣﺰب ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﻣﺘﻔﮑﺮ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻋﻠﻮم ﻓﻴﺰﻳﮏ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﺣﻴﻮان ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد ﺑﺪون ﺗﻄﺒﻴﻖ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش در ﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﺪ‬
‫رﻳﺲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﻤﺮا ِهﯽ ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬و ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ " ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﮐﺎﺋﻨﺎت ﻋﻤ ِﺮی ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ و ﻧﻘﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ را در ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺶ روزﻩ ان ﻧﺎد ﻳﺪﻩ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﺪ ﺟﻮاﻧﺎﻧﺘﺎن ﻣﺴﺎﻣﺎن ﺑﺎ ِﻗﯽ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ؟ و ﭼﻄﻮر ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺘﻮﻗﻊ ﺣﻔﻆ اﺻﺎﻟﺖ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ در وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎن ﺁﻣﻮزﺷﻬﺎ ِﺋﯽ را در زﻣﻴﻨﻪ هِﺎی‬
‫ﺳﯽ اﻣﺮو ِزی ﻣﻴﺪ هﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻧﻬﺎ ِدی ﺑﺎ ﺁﻣﻮزﺷﻬِﺎی ﺳﻨ ِﺘﯽ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ ؟"‬
‫اﻗﺘﺼﺎد و ﺣﻘﻮق و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎ ِ‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬در ﻣﺎﻩ ﻣﻪ ‪ ،1991‬ﺑﺎ ﻓﺸﺎر هﻤﻴﻦ ﺣﺰب ﺟﻤﺎﻋﺖ اﺳﻼ ِﻣﯽ در ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﻗﺎﻧﻮ ِﻧﯽ وﺿﻊ ﺷﺪ‬
‫ﮑﯽ در ﮐﺘﺎﺑﻬ ِﺎی ﺧﻮدا ِری ﺷﻮد‪ِ ،‬ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ اﻧﺮ ِژی ﻋﺎﻣﻞ ﻓﻌﻞ و اﻧﻘﻌﺎﻟﻬﺎ ِﺋﯽ‬
‫ﮐﻪ ا ز ﺁن ﭘﺲ از ذ ﮐﺮ ﻋﻠﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻴﺰﻳ ِ‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻌ ِﻨﯽ ﺁن ﺑﺮِای داﻧﺶ ﺁﻣﻮزان اﻳﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎﻟﻬﺎ ﻧﻴﺮ ِوی‬
‫اﻟﮑﺘﺮﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اﻟﻬﻲ‪ ،‬و ﻓﺮﻣﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺮﮐﻴﺐ اﮐﺴﻴﮋن و هﻴﺪ روژن ﺑﺮِای ﭘﻴﺪ اﻳﺶ ﺁب ﺑﺪ ﻳﻦ‬
‫ﻃﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁب ﺑﻮﺟﻮد ﺁورد‪.‬‬ ‫ﺻﻮرت ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ اﺗﻤﻬﺎ ِی اﮐﺴﻴﮋن و هﻴﺪ روژن ﺑﺸﺮ ِ‬
‫و ﺑﺎز هﻢ ﻣﻘﺮر ﺷﺪ ﮐﻪ هﺮ ﻓﺼِﻠﯽ از ﮐﺘﺎﺑﻬ ِﺎی ﻋﻠ ِﻤﯽ ﻣﺪارس ﺑﺎ ﺣﺪ ﻳﺚ ﻳﺎ ﻣﺘ ِﻨﯽ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺪان ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺎﻗﺾ ﺁن‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و از ذﮐﺮ ﻧﺎم داﻧﺸﻤﻨﺪا ِﻧﯽ ﭼﻮن ﻧﻴﻮﺗﻮن و ﺑﻮﻳﻞ و ﭘﺎﺳﺘﻮدر و ﻓﻠﻤﻴﻨﮓ و ﻏﻴﺮﻩ ﻧﻴﺰ ﺧﻮدا ِری ﺷﻮد‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﻣﻔﻬﻮم ﺁن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴ ِﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﻏﻴﺮ از ﺧﺪاوﻧﺪ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ واﻳﻦ‬
‫ﻣﻌ ِﻨﯽ ﺑﺖ ﭘﺮﺳ ِﺘﯽ دارد‪ .‬ﻳﮏ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎ ِﻧﯽ ﻣﻘﻴﻢ اﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬ﺿﻴﺎء اﻟﺪﻳﻦ ﺳﺮدار‪ ،‬در ﮐﺘﺎ ِﺑﯽ ﮐﻪ اﺧﻴﺮا ﺑﻨﺎم ﺁﻳﻨﺪﻩ اﺳﻼم‬
‫در ﻧﻴﻮﻳﻮرک ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎ را ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪" :‬اﺳﻼم هﻴﭻ ﻧﻴﺎ ِزی ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺻﻮل‬
‫داﻧﺶ ﻣﺪرن ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﻣﺪرن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻗﺮﺁن و ﺑﺎ اﺳﻼم ﺗﻄﺒﻴﻖ دادﻩ ﺷﻮد‪" .‬‬

‫* * *‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺰر ِﮔﯽ از ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ ﺧﻮد را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺼﻮرت ﺳﻨﺪ هﻮﻳ ِﺘﯽ‬
‫ﺑﮑﺎر ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺼﻮرت اﻋﺘﻘﺎدي‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ در ﺧﺎرج از اﻳﻦ هﻮﻳﺖ اﺳﻼ ِﻣﯽ اﺻﻮﻻ ﻋﻠ ِﺘﯽ وﺟﻮ ِدی ﺑﺮِای ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎ ِﺋﯽ ﭼﻮن ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن و ﺑﻨﮕﻼدش ﺑﺪون ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ ﺧﻮد ﺗﻨﻬﺎ اﺟﺰا ِﺋﯽ از هﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺰرگ ﺑﺸﻤﺎر ﺁﻳﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺨﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ‬‫درهﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻴﺰ ﺑﺪان ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﺦ ﻧﺸﻴﻦ هِﺎی ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺪون ﻣﺎهﻴﺖ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺧﻮد ﻧﻪ ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫ﻓﺮهﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻧﻪ هﻮﻳﺘﻲ‪ .‬ﺑﺮِای ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ‪ ،‬اﺳﻼم ﻋﻨﻮا ِﻧﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا دﺳﺖ ﮐﻢ هﺸﺘﺎد در ﺻﺪ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻪ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺮﺁ ِﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ زﺑﺎ ِﻧﯽ ﻏﻴﺮ از زﺑﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﻴﻔﻬﻤﻨﺪ و ﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﻤﺎ ِزی را ﮐﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻏﻴﺮ از‬
‫ﺤﯽ در دورا ِﻧﯽ ﮐﻪ هﻨﻮز ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻻﺗﻴﻦ‬
‫زﺑﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ درﻣﻴﻴﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻴﺸﺪ ﻧﻪ ﺗﻌ ِﻨﯽ ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪﻧﺪ ﻣﻴﻔﻬﻤﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻌ ِﻨﯽ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﻴﺸﻨﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر هﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﻤﺎزﮔﺰاران ﺑﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻮﻟ ِﻮی " ر ِوی ﺑﻪ ﻣﺤﺮاب و دل ﺑﻪ ﺑﺎزار" دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺣ ِﺘﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ ﺧﻮد ﻋﺮب زﺑﺎﻧﺎن ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﺮِای اﻳﻨﺎن اﺧﺘﻴﺎ ِری در ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد ﺁن و ﻳﺎ ﺣ ِﺘﯽ ﺳﺌﻮا ِﻟﯽ در ﺑﺎرﻩ ﺁن‬
‫ﻄﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ داﺷﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺪام از اﻳﻨﺎن ﻣﺬهﺐ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻋﺘﺒﺎ ِری ﺑﻴﺶ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻗﺮون وﺳ ِ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﻧﮕﺰﻳﺪﻩ اﻧﺪ و ﺁزاداﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺁن ﭘﺎﻳﺪار ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻘﻮل وﻟﺘﺮ ﻣﺬهﺐ ﺧﻮد را هﻤﺎن ﺻﻮر ِﺗﯽ ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﻮل راﻳﺞ ﮐﺸﻮرﺷﺎن را‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ﻓﺮد ﺑﺸ ِﺮی ﺑﺎ هﻤﺎن ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺤﯽ‬
‫ﺴﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻮادﻩ ِای ﻣﺴﻴ ِ‬ ‫ﺴﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻮادﻩ ِای ﻳﻬﻮ ِدی ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻣﻴﺸﻮد ﻳﻬﻮ ِدی اﺳﺖ و ﮐ ِ‬‫ﻣﺬهﺐ ﺧﺎﻧﻮاد ِﮔﯽ اوﺳﺖ‪ .‬ﮐ ِ‬
‫ﺤﯽ ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺬه ِﺒﯽ او از ﺁﻏﺎز ﺑﻬﻤﺎن ﺻﻮر ِﺗﯽ ﺷـــﮑﻞ ﻣﻴـﮕﻴﺮد‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن زادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺎرﮔـﺮدان اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ ﺑﺮاﻳﺶ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ " ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی " ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻧﻔﺮ ﺑﻨﺎم ﻣﺬهﺐ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻋﯽ از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺁن دﻳﮕ ِﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺣ ِﺘﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ‬ ‫ﺟﻨﮕﻴﺪﻩ و ﺑﻨﺎم ﺧﺪِای ﻣﺬهﺐ هﻤﺪﻳﮕﺮ را ﮐﺸﺘﻪ اﻧﺪ ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ اﻃﻼ ِ‬
‫ﺟﯽ ﭘﻴﺎ ِﭘﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪِای او هﻤﺎن ﺧﺪِای ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺁن ﺻـﻠﻴﺒﻴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ در ﻃﻮل دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﺼﻮرت اﻣﻮا ِ‬
‫ﮐﺸﺘﺎر ﺗﻤﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رﻓﺘﻨﺪ ﻗﺮﺁن را ﻣﻴﺸﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﺁن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ِوی اﻳﻦ ﺻﻠﻴﺒﻴﺎن ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ ﭼﻴ ِﺰی از ﺗﻮرات‬
‫ﺸﯽ دﺳﺖ‬ ‫واﻧﺠﻴﻞ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬هﺮﻳﮏ از اﻳﻦ دو اﮔﺮ در ﮐﺸﻮر ﺁن دﻳﮕ ِﺮی ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻨﺎم ﺧﺪِای او ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺁدم ﮐ ِ‬
‫ﻣﻴﺰد‪ .‬اﮔﺮ روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ در ﺧﺎﻧﻮادﻩ ِای ﻳﻬﻮ ِدی ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺠِﺎی ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﻋﻈﻤِﺎی ﻗﻢ در ﺳﻤﺖ ﺧﺎﺧﺎم اﻋﻈﻢ‬
‫ﺸﯽ ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﻨﻴﺎﻣﻴﻦ ﻧﺘﺎﻧﻴﺎهﻮﻧﻴﺰ در ﺧﺎﻧﺪا ِﻧﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎن زادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد اﺣﺘﻤﺎﻻ اﻣﺮوز در ﻣﻘﺎم رهﺒ ِﺮی‬‫ارﺷﻠﻴﻢ ﺷﻤﺸﻴﺮﮐ ِ‬
‫ﺣﺰب اﷲ ﺑﺮِای ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﮐﺎﺗﻴﻮﺷﺎو ﻧﺎرﻧﺠﮏ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺎد‪.‬‬

‫ﻳﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺪرش ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭘﺪراو ﻧﻴﺰ ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﻄﯽ ﺑﻪ زرﺗﺸ ِﺘﯽ ﻓﻠﮑﺰدﻩ ِای ﻣﻴﺮﺳﺪ‬‫دﻟﻴﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﭘﺪ ِری ﻣﺴﻠﻤﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﺧﻂ زﻧﺠﻴﺮ در هﺮ ﺷﺮاﻳ ِ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب ﻻ اﻟﻬﺎﻻاﻟﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺣ ِﺘﯽ ﻣﻌ ِﻨﯽ ﺁﻧﺮا داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و اﮔﺮ هﻤﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺨﻼف ﻧﻪ دهﻢ از‬
‫دﻳﮕﺮﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﺳ ِﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ و ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﭼﻬﺎردﻩ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﻳﮏ ﻋﺮب‪،‬‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﭼﻬﺮ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﻳﮏ ﻗﺰﻟﺒﺎش از او ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ اﺑﻮﺑﮑﺮو ﻋﻤﺮ و ﻋﺜﻤﺎن ﻟﻌﻨﺖ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﻳﺎ ﺁﻣﺎدﻩ ﺁن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺳﺮش ﺑﺮﻳﺪﻩ ﻳﺎ ﺷﮑﻤﺶ ارﻩ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﯽ ﺑﺮ اﻳﺮان ﺣﮑﻢ راﻧﺪﻩ‬ ‫در هﻤﻪ دوران ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺨﻮﺻﻮص از زﻣﺎن ﺻﻔﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﺷﯽ ﻣﻴﺸﺪﻩ‬ ‫اﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﮐﻠﻴﺪدا ِری دﻳﻦ را ﺑﻌﻬﺪﻩ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓ ِﻌﯽ ﮐﻪ از ﺟﻨﮓ ﻗﺪرت ﻧﺎ ِ‬
‫در ﻳﮏ ﻣﻮرد ﺧﺎص هﻤﻔﮑ ِﺮی و هﻤﮑﺎ ِری ﮐﺎﻣﻞ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺁن اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺗﻮدﻩ هِﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﻮد را‬
‫ﺳﯽ ﻣﺮدم ﺻﻐﻴ ِﺮی‬ ‫ﺳﯽ و در ﻣﻮﺿﻊ ﺻﻐﺎرت ﻣﺬه ِﺒﯽ ﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ‪ .‬ﺳﻼﻃﻴﻦ هﻤﻮارﻩ ﺧﻮد را ﻗﻴﻢ ﺳﻴﺎ ِ‬ ‫در ﻣﻮﺿﻊ ﺻﻐﺎرت ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﻋﯽ‬‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﻓﻀﻮِﻟﯽ در ﮐﺎر ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﺎن ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬وﮐﻠﻴﺪداران دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺧﻮد راﻗﻴﻢ ﺷﺮ ِ‬
‫ﺻﻐﻴﺮا ِﻧﯽ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ از هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺷﻌﻴﺎ ِﻧﯽ ﻧﺎﻗﺺ اﻟﻌﻘﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﻮ ِﻣﯽ ﺑﻨﺎم‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎر ﭘﺎﺑﺪﻳﻦ ﻣﻴﺪان ﻧﻬﺎد‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻮرﺳﻴﺪﻩ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻗﻴﻤﻮﻣ ِﺘﯽ اﺳﺘﻌﻤﺎ ِری ﺑﺮ ﻣﻠ ِﺘﯽ ﺻﻐﻴﺮ ﺑﻮد‪.. .‬‬
‫وﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺸﻴﺐ و ﻓﺮا ِزی هﺰار ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﭘﺎﻳﺎ ِﻧﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﺎ ِﻣﯽ ﺑﻨﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ رادر ِﭘﯽ‬
‫ﺳﯽ ﺁن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬‫ﺁورد ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺠﻮوﻋﻪ اﻳﻦ ﺻﻐﺎرت هﺎ ﻳﮏ ﮐﺎﺳﻪ ﺷﺪ و ﺷﺎﻩ ﻓﺼﻞ ﻗﺎﻧﻮ ِﻧﯽ اﺳﺎ ِ‬

‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻊ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﺿﻊ ﻓﺎوﺳﺖ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﮐﻪ روح ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن‬
‫ﮕﯽ اﻳﺮان ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ زﻣﺎﻣﺪاران ﺁن از اول ﺗﺎ‬ ‫ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺣ ِﺘﯽ در ﺗﺎرﻳﮑﺘﺮﻳﻦ ادوار هﺰارﻩ‪ ،‬ﺳﻘﻮط ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﻼی‬ ‫ﻼی ﻧﻈﺎ ِﻣﯽ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺁﻣﺪ و ﺑﻪ ﻧﺸﺎن اﺳﺘﻴ ِ‬ ‫ﺑﻪ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺎﻣﻪ ِای را ﺑﺮ ﺳﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺸﺎن اﺳﺘﻴ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ در ﺁن ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ ﺑﺎرهﺎ در ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﺧﻮد " ﮐﻼﻩ ﻟﮕﻨﻲ" راﺑﻌﻨﻮان ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬ ‫ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫اﺟﺎﻧﺐ ﻧ ِﻔﯽ ﮐﺮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮ را ﻳﺎ درک ﻧﮑﺮد و ﻳﺎ ﺁﻧﺮا ﻋﻤﻼ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺧﻮد اوﻧﻴﺰ ﺑﻬﻤﺎﻧﻘﺪر ﻳﺎدﮔﺎر‬
‫اﺟﺎﻧﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﮐﻼﻩ ﻟﮕ ِﻨﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﮐﻼﻩ ﻟﮕ ِﻨﯽ ﻻاﻗﻞ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ِﮔﯽ ﺗﻤﺪن و‬
‫ﮕﯽ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ از دﻳﮕﺮﮐﺸﻮرهِﺎی ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫* * *‬
‫ﻗﺒﻼ از ﺗﻘﻠﺒﻬﺎ ِﺋﯽ ﻳﺎد ﮐﺮدم ﮐﻪ در ارزﻳﺎ ِﺑﯽ واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼ ِﻣﯽ اﻳﺮان ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وِﻟﯽ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺗﻘﻠﺒﻬﺎﺗﻘﻠ ِﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در دوران ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ ﻧﻪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی اﻳﻦ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﻣﺘﻦ ﺧﻮد ﺁن ر ِوی دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﮏ ﻋﺼﻴﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘ ِﻤﯽ ﺑﻪ ﻳﮏ اﻧﻘﻼب واﭘﺴﮕﺮاﻳﺎﻧﻪ ﻗﺮون‬
‫وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﺼﻴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎل‪ 1356‬ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﻧﻪ ﻋﺼﻴﺎ ِﻧﯽ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﻮد و ﻧﻪ اﺻﻮﻻدر ﻣﺴﻴﺮ اﻳﺪﺋﻮﻟ ِﮋی ﻣﺬه ِﺒﯽ ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬و ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺴﻴ ِﺮی ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ در ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺁن ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮااﻳﺪﺋﻮﻟ ِﮋی هﻤﻪ ﻣﺬاهﺐ "ﺗﻮﺣﻴﺪي" ﺳﺎ ِﻣﯽ ﺑﺮ‬
‫ﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اﻳﻦ ﻋﺼﻴﺎن‬ ‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﻧﺎﭘﺬﻳ ِﺮی ﻣﺘ ِ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺁزادﻳﻬ ِﺎی دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﺑﻴﺸﺘﺮﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪ اﻳﺮان ﺑﺎ ﭘﻴﺮ ِوی از اﺻﻴﻞ ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﻣﺎﮐﻴﺎوﻟﻴﺴﻢ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺁراﺳﺘﻪ‬
‫ﺳﯽ وﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ هﺪف ﺑﻮدﮐﻪ ﻣﻴﺪان راازدﺳﺖ ﻣﻴﺪاﻧﺪاران ﻣﻮﺟﻮد ﺑﮕﻴﺮد و‬ ‫ﺁزا ِدی و دﻣﮑﺮا ِ‬
‫ﮑﯽ ﭘﺲ از دﻳﮕ ِﺮی ﺑﻪ زﺑﺎﻟﻪ دان‬‫ﺑﻌﺪ ازﮐﺴﺐ ﻗﺪرت‪،‬هﻢ اﻳﻦ ﻣﺰاﺣﻤﺎن ﻏﻴﺮﻋﻤﺎﻣﻪ ِای ﺧﻮد و هﻢ ﻣﺤﺘﻮِای ﺷﻌﺎره ِﺎی ﺁﻧﺎﻧﺮا ﻳ ِ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬

‫ﺳﯽ " ﮐﻪ ازﭼﻨﻴﻦ ﺗﻘﻠ ِﺒﯽ ﺳﺮ ﺑﺮ ﺁورد‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮِای ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﮐﻤﺎل ﻣﻄﻠﻮ ِﺑﯽ ﺑﻮدﮐﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‬
‫ﺁن " ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ ِ‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮ ِﻧﯽ ﭼﻮن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺑﺪان دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮِای ﺣ ِﺘﯽ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﯽ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﺑﺸ ِﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺁن‬ ‫ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺳﻮم و ﺟﻬﺎن ﭼﻬﺎرم ﺳﻨﺪ ﺷﺮﻣﺴﺎ ِری اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ ِ‬
‫ﻋﯽ ﻣﻬﺮ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ِای را در ﻗﺎﻧﻮﻧﻬِﺎی‬‫ﻣﻠ ِﺘﯽ ﺑﺮ ﺻﻐﺎرت ﺧﻮﻳﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﮏ ﻗﻴﻢ ﺷﺮ ِ‬
‫ﺳﯽ هﻴﭽﻴﮏ از ‪ 155‬ﮐﺸﻮر دﻳﮕ ِﺮی ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺑﺎ رژﻳﻤﻬِﺎی ﺟﻤﻬﻮ ِری ادارﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮِای اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫اﺳﺎ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﺎ هﺪف اﻋﻼم ﺷﺪﻩ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺻﻐﺎرت ﻣِﻠﯽ وﺿﻊ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻣﻠ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدﺑﺮﺻﻐﺎرت ﺧﻮﻳﺶ ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬ ‫هﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ ِ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﭼﻪ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﺣﻘﺎرت ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﮔﺮ وﻇﻴﻔﻪ اوﻟﻮﻳﺖ دار ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن اﻳﺮان ﻓﺮدا اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اوﻟﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ اﻳﻦ ﺑﺮ ﭼﺴﺐ دوﮔﺎﻧﻪ ﺻﻐﺎرت و ﺣﻘﺎرت را از‬
‫ر ِوی هﻮﻳﺖ ﻣِﻠﯽ زﺧﻢ ﺧﻮردﻩ و دﺷﻨﺎم ﺷﻨﻴﺪﻩ ﺧﻮد ﺑﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ درازﻣﺪت ﺗﺮ ﺁﻧﺎن‪ ،‬درﺁﻏﺎز هﺰارﻩ ِای ﺗﺎزﻩ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﮑﯽ از ﺟﻠﻮﻩ هِﺎی ﺁن اﺳﺖ‪-‬‬ ‫ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ هﺰاروﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان و اﺳﻼم را – ﮐﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳ ِ‬
‫از ﺻﻮرت ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻴﺮون ﺁورﻧﺪ و ﺁﻧﺮاﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻗﺮار داد واﻗ ِﻌﯽ ﻋﺪم ﺗﺠﺎوز و اﺣﺘﺮام ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن‬
‫هﺮﻳﮏ ازﻃﺮﻓﻴﻦ ﺣﻘﻮق ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺗﺠﺎوز ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺻﻮرت اﻣﻀ ِﺎی ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮاﻓﻘﻨﺎﻣﻪ اي‪ ،‬اﺳﻼم ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﺪان ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در هﺰادﻩ ِای ﮐﻪ ازراﻩ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف هﺰارﻩ‬
‫ﮔﺬ ﺷﺘﻪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺟﺎ و ﺑﻴﺠﺎ و وﻗﺖ ﺑﻪ وﻗﺖ ﻋﻠﻴﻪ هﻮﻳﺖ وﻣﻠﻴﺖ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﻣﻮﺿﻊ ﻧﮕﻴﺮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ِای در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و دﻳﮕﺮ هﺮ‬ ‫هﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮ ِﻗﯽ ﻃﻠ ِﺒﯽ و ﻧﻮﺁو ِری ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺑﻄﻮرﻣﻨﻈﻢ داﻋﻴﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮ ِﺋﯽ ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﻄﯽ از‬‫ﺸﯽ ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎ ِﺋﯽ ﻳﺎ ﺻﺪور اﻧﻘﻼب ﺧﻮد ﻗﺮارﻧﺪهﺪ‪ ،‬و ﺑﺨﺼﻮص درهﻴﭻ ﺷﺮاﻳ ِ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻳﮑﺒﺎر اﻳﻦ ﮐﺸﻮر را ﺧﻮﮐﭽﻪ ﺁزﻣﺎﻳ ِ‬
‫ﻳﺎد ﻧﺒﺮد ﮐﻪ ﺑﻔﺮض ﺁﻧﻬﻢ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهِﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﻃﻴﺐ ﺧﺎﻃﺮﻣﻠﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻣﺬهﺒﺸﺎن ﻳﮏ ﮐﺎﺳﻪ ﮐﺮدﻩ و ازﺁن‬
‫هﻮﻳﺖ واﺣ ِﺪی ﺑﻨﺎم هﻮﻳﺖ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺑﺮِای ﺧﻮدﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﻧﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺪﻳﻦ راﻩ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻧﻪ درﺁﻳﻨﺪﻩ‬
‫ﺑﺪان ﺧﻮاهﺪ رﻓﺖ‪ .‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻨﻮاﻗﻌﻴﺖ را ﻧﻴﺰﺑﻄﻮرﻗﺎﻃﻊ ﺑﭙﺬﻳﺮدﮐﻪ ﺑﺮِای ﻓﺮهﻨﮓ هﺰاران ﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدن‬
‫ﻣﺮادف ﺑﺎ ﺻﻐﻴﺮ ﺑﻮدن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﻳﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮا ِﻧﯽ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ازهﻤﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ِای ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ‬
‫ﺤﯽ وﺑﻮدا ِﺋﯽ ﺧﻮد از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻮ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎ ِﻧﯽ در‬ ‫ﺤﯽ ﻳﺎ ﻳﮏ ﻳﻬﻮ ِدی ﻳﺎ ﻳﮏ ﺑﻮدا ِﺋﯽ درﺟﻬﺎﻧﻬِﺎی ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮدﺧﻮاهﺎن ﺑﺮﺧﻮردا ِری از ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻘﻮ ِﻗﯽ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮاﻓﻘﻨﺎﻧﻪ اﻳﺒﺼﻮر ِﺗﯽ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻣﻀﺎﻧﺮﺳﺪ‪،‬اﻳﻦ ﺑﺎرﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁن ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺗﮑﺮار ﻣﺎﺟﺮِای هﺰارو‬
‫ﭼﻬﺎرﺻﺪﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد‪،‬زﻳﺮا ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﮕﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﺁﻧﺮو ِزی ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬هﻢ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان اﻳﻦ ﺑﺎرﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺪ ﻓﺮﺟﺎم‬
‫هﺰارو ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ِای را در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دارد ﮐﻪ ﺁﻧﺮوزﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬و هﻢ ﺷﻤﺸﻴﺮ زﻧﮓ زدﻩ ﻣﺮﺳﺪس ﺳﻮران‬
‫ﻧﻮﺷﻤﺸﻴﺮﺑﺮﻧﺪﻩ ﺷﺘﺮﺳﻮاران ﮐﻬﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻘﺮض هﻢ ﻣﻴﺒﻮداﻣﺮوز اﺻﻮﻻدورا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ِای ﺑﺮِای‬
‫ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﭙ ِﺮی ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬واﮔﺮ درﭘﺎﻳﺎن هﺰارﻩ اول ﭘﻴﺮو ِزی ﻣِﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ ِای دوﻳﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﻴﺎزداﺷﺖ در‬
‫ﺁﻏﺎزهﺰارﻩ ﺳﻮم ﻣﻨﻄﻘﺎ اﻳﻨﮑﺎر در دورا ِﻧﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﺗﺎهﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﺧﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺿﺮﺑ ِﺘﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎﻟﻬ ِﺎی ﭘﺎﻳﺎ ِﻧﯽ‬
‫هﺰارﻩ دوم ﺑﻪ اﻳﺮان "اﻳﺮاﻧﻲ" ﺧﻮردﻩ وﺗﺤﻘﻴ ِﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ اﺻﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ وﺗﺎرﻳﺦ اوواردﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮِای ﺗﮑﺮار ﮐﺠﺪار وﻣﺮﻳﺰهِﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬و اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻼش‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺎﻩ ﺳﻠﻄﺎﻧﺤﺴﻴ ِﻨﯽ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎ ِﺋﯽ ﻧﺮﺳﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﺎراز ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺒﺎرزا ِﻧﯽ ﺗﺎزﻩ ﻧﻔﺲ ﺗﺮو ﺑﺨﺼﻮص ﺁﮔﺎﻩ ﺗﺮ ﮐﻪ در ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﮕﯽ‬‫ﮐﺮد و ﻧﻪ در ﺟﻬﺖ ﺧﻼف ﺁن‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﺮو ِزی هﻤﻌﻨﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﻣﺒﺎرزان ﺑﺎﻟﻎ و ﺁﮔﺎﻩ‪ ،‬زادﮔﺎن اﺻﻴﻞ هﻤﺎن ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣ ِﺘﯽ در اوج ﭼﻤﺎﻗﺪا ِری ﺑﻴﻀﻪ داران اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﻮﻟ ِﻮی ﺁن ﺑﺎ ﺻﺮاﺣ ِﺘﯽ ﮐﻪ در ادﺑﻴﺎت هﻴﭻ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎن‬
‫اﺳﻼم ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪِای ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺧﻮدش ﮐﻪ ﻏﻴﺮ از ﺧﺪِای ﭼﻤﺎﻗﺪاران ﺑﻮد ﻣﻴﮕﻔﺖ‪:‬‬

‫وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻦ زﻧﻤﺎزو زﻗﺒﻠﻪ ﺑﻴﺰارم‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺸﻖ روِی ﺗﻮ ﻣﻦ رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻣِﯽ ﺁرم‬
‫و ﺣﺎﻓﻆ او‪ ،‬ﮐﻪ در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﻧﻮر ﺧﺪا ﻣﻴﺪﻳﺪ و ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻢ داﺷﺖ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻣﻴﺠﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ زاهﺪ ﺳﺠﺪﻩ‬
‫ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻴﺰﻧﺪ ﮐﻪ‪:‬‬

‫ﺟﻮی ﺷﻴﺮﻳﻦ؟‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﺐ ﺑﻮﺳﺘﺎن و ِ‬ ‫ﭼـــﻮ ﻃﻔﻼن ﺗﺎ ﮐِﯽ ِای زاهﺪ ﻓﺮﻳِﺒﯽ‬

‫و ﺧﻴﺎم او ﮐﻪ ﺁواز دهﻞ ﺷﻴﻨﻴﺪن از دور ﺧﻮش ﻣﻴﺸﻨﺎﺧﺖ اﺻﺎﻟﺖ دهﻞ زﻧﺎن را از ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﺌﻮال ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬و ﺻﺎﺋﺐ‬
‫او‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻪ ﻧﺪا ﻣﻴﺪاد ﮐﻪ‪:‬‬

‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﮐﻪ ﺁوازﻩ ﺟﻨﺖ ﺷﻨﻮد‬ ‫رﺗﺒﻪ زﻣﺰﻣﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺪارد زاهﺪ‬

‫ﭼﻨﻴﻦ راهﮕﺸﺎﻳﺎن ﻓﺮدا دﻳﮕﺮ هﻤﺎن ﺷﺐ ﭘﺮﺳﺘﺎن دﻳﺮوز ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻘﻮل ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﺧﻮاب ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻌﺎ ﻧﻴﺰ هﻤﺎن‬
‫ﺸﯽ اﻣﺮوز‪ ،‬و‬ ‫ﺻﻐﻴﺮان اﻣﺮو ِزی وﻻﻳﺖ ﻗﻴﻢ و ﺻﻐﻴﺮ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا رﺳﺎﻟﺖ ﺁﻧﺎن ﻓﺮوغ ﺁو ِری ﻓﺮدا اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺟﺎروﮐ ِ‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮوغ ﺁوران راهﮕﺸِﺎی ﻓﺮدا ِﺋﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻋﻴﻦ ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮ اﺻﺎﻟﺖ ﮐﻬﻦ‪ ،‬ﻓﺮدِای ﻧﻮﺁو ِری و ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻧﮕ ِﺮی اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻋﯽ ﺟﻬﺎن هﺰارﻩ ﺳﻮم ر ِوی دارد‪ .‬ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺠِﺎی ﺧﺮاﻓﺎت ﻗﺮون وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ ﺑﻪ درک واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی اﺟﺘﻤﺎ ِ‬
‫ﻣﺮد ِﻣﯽ ﮐﻪ در درازِای ﺳﻪ هﺰار ﺳﺎل ﮐﺸﺎﮐﺶ‪ ،‬ﺑﺎرهﺎ ﺑﻪ ﮐﻮرﻩ ﺣﺎدﺛﺎت رﻓﺘﻪ و هﺮ ﺑﺎر از ﺁن ﺁﺑﺪﻳﺪﻩ ﺗﺮ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﮔﺬﺷﺖ هﺰارﻩ ِای ﺗﻮاﻧﻔﺮﺳﺎ‪ ،‬و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ ِای ِﺑﯽ اﻣﺎن و ﭘﻴﮕﻴﺮ ﻧﻴﺮ ِوی ﺣﻴﺎ ِﺗﯽ ﺁﻧﺮا ﺗﺎ ﺣﺪ‬
‫ﮕﯽ هﺎ و ﺑﻴﺪادﮔﺮﻳﻬِﺎی ارﺑﺎب دوﻟﺖ‬ ‫زﻳﺎ ِدی ﻓﻠﺞ ﮐﺮدﻩ و اﺻﺎﻟﺘﻬِﺎی اﺧﻼ ِﻗﯽ ﺳﻨ ِﺘﯽ اﻳﺸﺎن را ﻧﻴﺰ در روﻳﺎرو ِﺋﯽ داﺋﻢ ﺑﺎ ﺧﻮدﮐﺎﻣ ِ‬
‫و ﻓﺮﻳﻴﮑﺎرﻳﻬﺎ و ﻓﺴﺎده ِﺎی ارﺑﺎب دﻳﻦ ﺑﺎ ﺿﻌﻔﻬﺎ و ﺁﻟﻮدﮔﻴﻬ ِﺎی ﺑﺴﻴﺎر درﺁﻣﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن درزواﻳِﺎی وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ از‬
‫اﺻﺎﻟﺖ ﮐﻬﻦ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ ،‬و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻓﺮدا ِﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎرهﺎ و ﺑﺎرهِﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﻳﮑﺒﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫از درون ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﺧﻮد ﺳﺮ ﺑﺮﺁورﻧﺪ و زﻧﺪ ِﮔﯽ از ﺳﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺁﻏﺎزﻳﻦ ﺑﻴﺶ از هﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﺑﺮِای اﻳﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻓﺮدا ﺿﺮور اﺳﺖ‪ ،‬ﺁﮔﺎ ِهﯽ هﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺁن‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی اﺻﻮِﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎ ِﻳﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وِﻟﯽ در ﺑﺨﺶ اﺳﻼ ِﻣﯽ‬
‫هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎ ِﺋﯽ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮِای هﻤﻪ اﻓﺮاد ﺑﺸ ِﺮی ﺣ ِﻘﯽ ﻣﺴﻠﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎ هﻤﭽﻨﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬و در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﺳﻼ ِﻣﯽ ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﻳﺮان ﺑﻴﺶ از هﺮ ﮐﺸﻮر دﻳﮕ ِﺮی ﺻﻼﺣﻴﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردا ِری از اﻳﻦ ﺁﮔﺎهﻴﻬﺎ را دارد‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎ ِﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮهﻨﮓ ﻣِﻠﯽ ﺧﻮﻳﺶ را ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼ ِﻣﯽ‬
‫ﺧﻮد ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺁﮔﺎهﻴﻬﺎ ِﻳﯽ ﮐﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان اﻳﺮا ِﻧﯽ در ﺟﻬﺎن ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎز دارد ودر ﺳﻄﺢ ﺁﮔﺎ ِهﯽ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺮ ِﻗﯽ و ﻧﻪ در ﻣﻮﺿﻊ ﺻﻐﻴﺮان دﻧﻴِﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰارﻩ ﺗﺎزﻩ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬در دهﻪ هﺎ و ﺳﺪﻩ هِﺎی‬
‫ﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﺣﺎﺻﻞ ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ه ِﺎی‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺻﺪهﺎ ﭘﮋوهﺸﮕﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ و ﮐﺎرﺷﻨﺎس دﻗﻴﻘﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮر ِ‬
‫اﻳﻨﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت هﺰاران ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﺤﻘﻴ ِﻘﯽ در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮ ِﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺒﻌﺎ اﻣﮑﺎن‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﺪارک ﺑﺮِای ﻧﺴﻞ ﺟﻮان وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬و ﻧ ِﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ هﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻋﻮض اﻳﻦ اﻣﮑﺎن و ﺟﻮد‬
‫دارد ﮐﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ از ﻧﺴﻞ ارﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ و اﻣﮑﺎن ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی ﺑﺮِای ﺁﺷﻨﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺪارک داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺣﺎﺻﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را‬
‫در زﻣﻴﻨﻪ هِﺎی ﻣﻌﻴﻦ در دﺳﺘﺮس ﺁﻧﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﯽ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﮑﺠﺎ در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد‪،‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺎ ِری ﻧ ِﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ رﺷﺘﻪ هِﺎی ﻣﺨﺘﻠ ِﻔﯽ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻣﺬهﺐ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎ ِ‬
‫ﺻﯽ در زﻣﻴﻨﻪ هﺎ ِﻳﯽ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫زﻳﺮا اﻳﻦ ﮐﺎر ﮐﺎر ﻳﮏ داﻳﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف اﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ دادن ﺁﮔﺎهﻴﻬ ِﺎی اﺧﺘﺼﺎ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﺑﺮِای ﻳﮏ ﺟﻮان اﻣﺮو ِزی ﺁﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺎ ِری در اﻳﺮان اﻣﺮور ﺑﻴﺶ از هﺮ زﻣﻴﻨﻪ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺘﺮ ِ‬
‫دﻳﮕ ِﺮی در زﻣﻴﻨﻪ ﺁﮔﺎهﻴﻬِﺎی ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺿﺮورت دارد‪ ،‬زﻳﺮا در ﺗﺎرﻳﺦ ‪1400‬ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺎ و ﺑﻮﻳﮋﻩ در ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻨﺪ ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ‬
‫اﺧﻴﺮ ﻣﺎ و در هﻤﻴﻦ دوران ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺗﺤﻮﻟﻬ ِﺎی ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺁﻣﻴﺰ ﮐﺸﻮرﻣﺎن رﻳﺸﻪ ﻣﺬه ِﺒﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺎ وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺁﮔﺎهﻴﻬِﺎی ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی در زﻣﻴﻨﻪ ﺟِﺎی ﻧﺎ ﺁﮔﺎهﻴﻬِﺎی ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ را ﻧﮕﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﻓﺎﺟﻌﻪ هِﺎی ﺁﻳﻨﺪﻩ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ رﻳﺸﻪ ﻣﺬه ِﺒﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ارزﻳﺎﺑﻴﻬِﺎی ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ اﺧﻴﺮ ﺑﺎرهﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮا ِﻧﯽ ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ‬
‫داﻧﺶ ﺁﻣﻮﺧﺘﮕﺎن اﻳﺮان در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﺑﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ و ﮐﺸﻒ اﻟﺴﺮار ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺑﺴﻴﺎر وﻋﺪﻩ ه ِﺎی ﮐﻪ او در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺑﺪاﻧﺎن داد ﺑﺪﻳﻦ ﺁﺳﺎ ِﻧﯽ از ﺟﺎﻧﺐ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧ ِﻤﯽ ﺷﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ اﻣﺮوز در‬
‫ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻠﻴﺴِﺎی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻴﮑﻨﺪ – ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﻨﻄ ِﻘﯽ ﺗﺮ و ﻣﻌﻘﻮﻟﺘﺮ از ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫ﻗﺮون وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻬ ِﺎی ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ و ﺗﺴﻨﻦ اﺳﺖ‪ -‬از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧ ِﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫هﺪف از ﻧﺸﺮ اﻳﻦ داﻧﺴﺘﻨﻴﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ِﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺎرﻩ واﻗﻌﻴﺘﻬِﺎی ﻣﺬاهﺐ‪ -‬و ﻧﻪ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ درﺑﺎرﻩ ﻣﺬهﺐ اﺳﻼم‪ -‬در اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻧﺴﻞ ﻓﺮدِای اﻳﺮا ِﻧﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺴِﻠﯽ ﻳﻪ ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎ ِﻳﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻠﺰم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ در ﺻﻼﺣﻴﺖ و در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد اوﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ واﻗﻌﺎ اهﻤﻴﺖ دارد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻮان‬
‫اﻳﺮا ِﻧﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ درﺑﺎرﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﺎ هﻤﺎن ﺁﮔﺎ ِهﯽ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ و ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﮕﯽ و ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﻳﮏ ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮد‪ ،‬و در ﻧﻘﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازاﻧﻪ ﺗ ِﺮی هﻢ ﮐﻪ اﻳﺮان‬ ‫ﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎ ِدی و ﻓﺮهﻨ ِ‬‫ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺧﻮﻳﺶ در ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ ﺑﺸ ِﺮی و اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ در رهﮕﺸﺎ ِﺋﯽ ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺮدا‪ ،‬ﺑﻪ اﻗﺘﻀِﺎی ﻣﻴﺮاث ﮔﺮان ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﻋﻬﺪﻩ ﺧﻮاهﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردا ِری از هﻤﻴﻦ ﺁﮔﺎهﻴﻬِﺎی دﻳﮕﺮان را از ﺗﮑﺮار اﺷﺘﺒﺎهﺎ ِﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﺮ ﺣﺪ‬
‫اﻣﮑﺎن ﺑﺎز دارد‪.‬‬
‫* * * *‬
‫اﮔﺮ اﻣﺮوز ﻣﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺁﮔﺎهﺴﺎ ِزی را در ﺣﺪود اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺤﺪود اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻧﻪ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮِای ﺧﻮد ﺻﻼﺣﻴ ِﺘﯽ ﺧﺎص ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﻢ ﺑﻠﮑﻪ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴ ِﺘﯽ ﺧﺎص ﻗﺎﺋﻠﻢ و اﻳﻦ‬
‫ﺼﯽ و ادا ِری ﻣﻦ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ از ﺳﺎﺑﻘﻪ زﻧﺪ ِﮔﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺨ ِ‬

‫ﺨﯽ‬‫ﺼﯽ ﻣﻦ از ﺁﻏﺎز ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺁﻣﻮﺧﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اد ِﺑﯽ و ﺗﺎرﻳ ِ‬ ‫زﻧﺪ ِﮔﯽ ﺷﺨ ِ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﺑﻴﺶ از ﺷﺼﺖ اﺛﺮ ﺗﺎﻟﻴﻒ و ﺗﺮﺟﻤﻪ از ﻣﻦ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺳﯽ و ﻣﺬه ِﺒﯽ‬
‫ﮑﯽ از اﻳﻦ دو رﺷﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬ ِﺎی ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﺁﺛﺎر دﻳﮕ ِﺮی اﻳﻨﺒﺎر ﻋﻤﺪﺗﺎ در زﻣﻴﻨﻪ هِﺎی ﺳﻴﺎ ِ‬ ‫ﻳِ‬
‫در دﻳﺎره ِﺎی ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ از ﻣﻦ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﺼﻮر ﻣﻴﮑﻨﻢ ﻧﻘﺶ ﮐﻤﺎﺑﻴﺶ ﻣﻮﺛ ِﺮی در روﺷﻨﮕ ِﺮی ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮون‬
‫ﺼﯽ ﻣﻦ ﮐﻪ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روزهِﺎی ﭘﻴﺮو ِزی اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺎدرﻩ ﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﻣﺮ ِزی و ﺣ ِﺘﯽ درون ﻣﺮ ِزی اﻳﻔﺎ ﮐﺮدم‪ .‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺷﺨ ِ‬
‫ﺴﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﺟﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺁن را ﺧﻮاﻧﺪﻩ و ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﻳ ِ‬ ‫ﺳﯽ و ﺧﺎر ِ‬
‫‪14000‬ﮐﺘﺎب ﻓﺎر ِ‬

‫زﻧﺪ ِﮔﯽ ادا ِری ﻣﻦ در اﻳﺮان ﻋﺼﺮ ﭘﻬﻠ ِﻮی ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد در راﺑﻄﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮهﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﻨﺒﻪ‬
‫ﮕﯽ اﻳﺮان ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ‬‫ﮕﯽ ﺑﺨﺼﻮص درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮا ِﻧﯽ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬درﺳﻤﺖ ﺳﻔﻴﺮ ﺳﻴﺎرﻓﺮهﻨ ِ‬ ‫ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺧﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎره ِﺎی ﻣﺘﻌﺪد‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﮐﻨﻢ و ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد از ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎ‬ ‫ﺑﻴﺶ ازﭘﻨﺠﺎﻩ ﮐﺸﻮر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن‪ ،‬وﺑﻪ ﺑﺮ ِ‬
‫ﮕﯽ درﺑﺎر ﺷﺎهﻨﺸﺎ ِهﯽ ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ‬ ‫ﺳﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﻮم‪ ،‬و در ﻣﻘﺎم ﻣﻌﺎون ﻓﺮهﻨ ِ‬ ‫ﻋﯽ و ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﮕﯽ و اﺟﺘﻤﺎ ِ‬‫واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﺸﯽ درﺳﺮاﺳﻴﺮ ﺟﻬﺎن و ﺑﺎ ﺻﺪهﺎ اﮐﺎدﻣﻴﺴﻴﻦ و اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎﻩ و دﻳﮕﺮ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و‬ ‫اﮐﺎد ِﻣﯽ و داﻧﺸﮕﺎﻩ و اﻧﺴﺘﻴﺘ ِﻮی ﭘﮋوه ِ‬
‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮان اﻳﻦ ﻣﺮﮐﺰ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋﻩ در اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان ارﺗﺒﺎط و هﻤﮑﺎ ِری ﻣﻨﻈﻢ داﺷﺘﻢ‪ .‬در ﻃﻮل ﺳﺎﻟﻬﺎ‬
‫در ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ ﮐﻨﮕﺮﻩ در ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣِﻠﯽ و ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠِﻠﯽ ﮐﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮا ِﻧﯽ در ﮐﺸﻮرهِﺎی دور و ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﺮﮔﺰارﺷﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدم‪ ،‬در ﺷﻤﺎ ِری از ﺁﻧﻬﺎ اﺻﻮﻻ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮدا ِﻧﯽ ﺧﻮد ﻣﻦ در ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻳﺎ در ﺷﻬﺮهِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان‬
‫ﺳﯽ هِﺎی ارزﻧﺪﻩ ِای‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ .‬ﺻﺪهﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪ اﻳﺮان ﺷﻨﺎس از ﻏﺮب و ﺷﺮق ﺟﻬﺎن ﺑﻪ دﻋﻮت ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﺮان اﻣﺪﻧﺪ و ﺑﺮر ِ‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺪارک و اﺳﻨﺎد ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮد ﺑﺮِای ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺁﺛﺎ ِری ﺗﺎزﻩ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ ﭘﻬﻠ ِﻮی ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ادارﻩ ﺁن ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻦ ﺑﻮد و ﺑﺎ هﻤﮑﺎ ِری ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﻮﻧﺴﮑﻮ ﺑﺼﻮرت ﮐﺎﻧﻮن‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳ ِﺘﯽ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻋﻠﻴﺤﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﭘﻬﻠ ِﻮی ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد اﺟﺮِای‬ ‫ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻳﺮاﻧﺸﻨﺎ ِ‬
‫ﺳﯽ و ﻓﺘﻮﮐ ِﭙﯽ ﺻﺪهﺎ هﺰار اﺛﺮ‬
‫ﻄﯽ ﻓﺎر ِ‬‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﺳﻴ ِﻌﯽ را ﺁﻏﺎز ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاد ﺁن ﮔﺮد ﺁو ِری ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺁﺛﺎر ﺧ ِ‬
‫ﺻﯽ ﺟﻬﺎن‪ ،‬و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﻬﻴﻪ ﮐﻠﻴﻪ ﺁﺛﺎر ﭼﺎپ‬ ‫ﺳﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هِﺎی ﻣِﻠﯽ و داﻧﺸﮕﺎ ِهﯽ و ﺧﺼﻮ ِ‬ ‫ﻄﯽ ﻓﺎر ِ‬‫ﺧِ‬
‫ﺳﯽ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج اﻳﺮان ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎرﻩ ﻓﻴﺸﻬ ِﺎی ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴ ِﻘﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ و ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان ﮐﻪ از ﺁﻏﺎز‬‫ﺷﺪﻩ ﻓﺎر ِ‬
‫ﺼﯽ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ِﻳﯽ از ﭼﻨﺪ دﻩ هﺰار ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ در ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﺨﺼ ِ‬

‫در ﺟﺮﻳﺎن هﻤﻴﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻬِﺎی و ﺗﻤﺎﺳﻬﺎ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺁن را ﻳﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮕﻴﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهِﺎی ﺟﻬﺎن‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﺷﺨﺼﻴﺘﻬِﺎی ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺎز دوران ﺧﻮد ﻣﺎ ﻧﻴﺰ از ﻧﺰدﻳﮏ دﻳﺪار ﮐﻨﻢ و ﺑﺎ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ از ﺁﻧﺎن ﮔﻔﺘﮕﻮهﺎ ِﻳﯽ دو‬
‫ﻧﻔ ِﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان و ﺑﻪ اﺣﺘﺮام ﻋﻤﻴﻖ ﺁﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ در ﮐﺸﻮره ِﺎی‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬و ِﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﺎن از ﺟﻮاهﺮ ﻟﻌﻞ ﻧﻬﺮو‪ ،‬ﺷﺎردوﮔﻞ‪ ،‬اﻧﻮراﻟﺴﺎدات‪ ،‬اﻳﻨﺪﻳﺮا ﮔﺎﻧﺪي‪ ،‬ﺟﻮوا ِﻧﯽ‬
‫ﮔﺮوﻧﮑﻲ‪ ،‬ﮔﻠﺪاﻣﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻴﺘﻮ‪ ،‬ﭼﻮﺋﻦ ﻻي‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐ ﺑﻮرﻗﻴﺒﻪ ﻳﺎد ﮐﻨﻢ و از ﮐﺴﺎن دﻳﮕ ِﺮی ﻧﻴﺰ ﭼﻮن ﻧﻴﮑﺘﺎ ﺧﺮوﺷﭽﻒ ﮐﻪ هﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﮕﯽ ﭼﻮن ﺁﻧﺪرﻩ ﻣﺎﻟﺮوو ژول روﻣﻦ و ﺁﻧﺪرﻩ‬ ‫ﮕﯽ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺎز ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻃﺮﻩ ﮔﻔﺘﮕﻮهﺎﻳﻤﺎن ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ ِﻳﯽ ﻓﺮهﻨ ِ‬ ‫ﻓﺮهﻨ ِ‬
‫ﭼﯽ ﺑﺮاﻳﻢ هﻤﻮارﻩ ﮔﺮا ِﻣﯽ اﺳﺖ‪.‬‬‫ﻣﻮرواو رﻧﻪ ﻣﺎهﻮ و هﺎﻧ ِﺮی ﻣﺎﺳﻪ و ﻳﺎﻧﺮﻳﺒﮑﺎ و ﺟﻮزﭘﻪ ﺗﻮ ِ‬

‫ﺻﯽ ﺗ ِﺮی در زﻣﻴﻨﻪ هِﺎی ﻣﺬه ِﺒﯽ واداﺷﺖ‪.‬‬

‫زﻧﺪ ِﮔﯽ دوران ِﺑﯽ وﻃ ِﻨﯽ ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﻣﺮا اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﻪ ﭘﮋوهﺸﻬِﺎی اﺧﺘﺼﺎ ِ‬
‫ﺷﯽ از ﺁن ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﻣﺬهﺐ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬و در هﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬ ‫زﻳﺮا ﮐﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ و ﭘﻴﺎﻣﺪهِﺎی ﻧﺎ ِ‬
‫ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻣﻦ اﻟﺠﻤﻠﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬از ﮐﻠﻴ ِﻨﯽ ﺗﺎ ﺧﻤﻴ ِﻨﯽ از ﻣﻦ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺮوز‪ ،‬در ﺑﻴﺴﺘﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد اﻧﻘﻼب وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬و درﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﻗﺮ ِﻧﯽ ﺗﺎزﻩ و هﺰارﻩ ِای ﺗﺎزﻩ‪ ،‬ﺑﺮﻣﺒﻨِﺎی هﻤﻴﻦ ﺳﻮاﺑﻖ و‬
‫ﺗﺠﺎرب ﺑﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬ﺧﻮدم را ﻋﻤﻴﻘﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﺁن ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎ ِﺗﯽ ﮐِﻠﯽ درﺑﺎرﻩ ﺁن واﻗﻌﻴﺘﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺼﻮص‬
‫در راﺳﺘِﺎی ﻣﺬه ِﺒﯽ از ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ در ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺮ ِﻗﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ وِﻟﯽ ﻗﺎﻟﺐ ﺁﻧﻬﺎ هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮِای دﻧﻴِﺎی اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻦ اﻟﺠﻤﻠﻪ‬
‫اﻳﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ – و اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد اﺣﺘﻤﺎﻻ راﻩ و اﻧﻘﻼ ِﺑﯽ ﻗﺮون وﺳﻄﺎ ِﺋﯽ در ﺳﺎﻟﻬِﺎی‬
‫ﭘﺎﻳﺎ ِﻧﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ -‬در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺴﻞ ﻧﻮ ﺧﺎﺳﺘﻪ ِای ﺑﮕﺬارم ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﺼﻮرت ﻧﺴِﻠﯽ ﺑﺎﻟﻎ و‬
‫ﺳﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻗﺮن و هﺰارﻩ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز ﺗﺎزﻩ ِای ﺑﮕﺬارد ﺑﻪ ﺁﺷﻨﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎ ِزی ﺣﻴﺎ ِﺗﯽ‬
‫ﻋﯽ و ﺻﻐﻴﺮ ﺳﻴﺎ ِ‬
‫ﻧﻪ ﺻﻐﻴﺮ ﺷﺮ ِ‬
‫دارد‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ هﺰارﻩ ِای ﮐﻪ از راﻩ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺑﻴﺶ از هﺮ ﭼﻴﺰ هﺰارﻩ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎﻟﻎ ﻓﮑﺮ ِﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺼﻮرت اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ِﻳﯽ ﺑﺎﻟﻎ ﻋﻤﻞ ِﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر اﻧﺴﺎﻧﻬ ِﺎی ﺻﻐﻴﺮ در ﺁﻧﺠﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺻﻐﻴﺮان ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﯽ ﺧﻮﻳﺶ را ﻓﻘﻂ اﻳﻦ داﻧﺴﺘﻪ ام ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﻠﻴﺎ ِﺗﯽ از ﺁﻧﭽﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان و‬‫در اﻳﻦ راهﮕﺸﺎﺋﻲ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ اﺳﺎ ِ‬
‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺑﺴﻴﺎر در دو ﺳﻪ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ در زﻣﻴﻨﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺘﻬ ِﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺟﻬﺎن ﻏﻴﺮ اﺳﻼ ِﻣﯽ و واﻗﻌﻴﺘﻬِﺎی‬
‫ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼ ِﻣﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ و در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮ ِﻣﯽ ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ ﺁﺷﻨﺎ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺁﻳﻨﺪﻩ در ﺷﺮاﻳﻂ ﮐﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻣﻌﺎدل ﻧﺴﻞ هِﺎی ﺟﻮان ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺮ ِﻗﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻗﺮن و هﺰارﻩ ِای ﺗﺎزﻩ ﺑﮕﺬارد‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ِﺋﯽ ﺧﻮد ﻣﻦ ﺟﺰ در ﻣﻮارد‬
‫ﺻﯽ را ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﻧﺪادﻩ ام زﻳﺮا هﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴ ِﺮی از ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺿﺮو ِری دﺧﺎﻟ ِﺘﯽ ﻧﮑﺮدﻩ ام‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺎ ِ‬
‫اﺳﺖ و از هﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴ ِﺮی در ﻣﻮرد ﺁن ﺻﺮﻓﺎ در ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺧﻮد ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﮐﺘﺎب ﻣﻴﺪاﻧﻢ‪.‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ واﻗﻌﻦ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ِای از ﺁﮔﺎ ِهﯽ ﻻزم ﺑﺮِای ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎ ِﺑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮﺧﻮردا ِری از اﻳﻦ ﺁﮔﺎ ِهﯽ ﻧﻴﺎز ﺑﺪان دارد ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺿﺮوري‪ ،‬وﻟﻮ ﺑﻪ ﺻﻮر ِﺗﯽ ﮐﻠﻲ‪ ،‬در اﺧﺘﻴﺎر او ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ‪ ،Pertrarque‬ﻣﺘﻔﮑﺮ و ﻣﻮرخ ﻧﺎ ِﻣﯽ ﻗﺮون وﺳﻄِﺎی اروﭘﺎ‪ ،‬در ﻋﻴﻦ اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن وﺣﺸﺘﻨﺎک ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫ﺤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻐﺰ ﺧﻮدش ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﺷﻌﻮر ﺧﻮدش ﻗﻀﺎوت ﮐﻨﺪ‪ .‬و‬ ‫ﺤﯽ وﻗ ِﺘﯽ واﻗﻌﺎ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ هﺮ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫در ﺳﺎﻟﻬِﺎی ﺧﻮد ﻣﺎ‪ Oriana Fallaci‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺳﺮﺷﻨﺎس اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬در ﮐﺘﺎب ﻳﮏ ﻣﺮد ﺧﻮد از زﺑﺎن‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻳﻮﻳﺎ ِﻧﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺗﻮدﻩ ﻣﺮد ِﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﺮد ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ‪ :‬ﺷﻤﺎ را ﺑﺨﺪا ﺗﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻐﺰ ﺷﻮ ِﺋﯽ ﺧﻮد ﻧﺪهﻴﺪ ﺑﺎ ﻣﻐﺰ ﺧﻮدﺗﺎن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻴﺪ و ﺑﺎ ﺷﻌﻮر ﺧﻮدﺗﺎن ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺪهﻴﺪ‪ .‬از ﻳﺎد ﻧﺒﺮﻳﺪ ﮐﻪ اﺻﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ هﺮ‬
‫ﮐﺲ در ﮔﺮو اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ هﻮﻳﺖ اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ را ﺑﻪ هﻴﭻ ﻧﻔﺮوﺷﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ را ﺑﺨﺪا‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫و ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ هﺮ دو‪ ،‬در اﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ زﻣﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ وارث ﺻﻐﻴﺮ اﺳﺖ ﻓﺮ ِﻗﯽ ﻣﻴﺎن او و ﻏﻼم ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫ﻣﺎﻟﮏ هﻤﻪ دارا ِﺋﯽ ﭘﺪر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺳﻴ ِﺮی در واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی ﺳﻴﺼﺪ ﺗﻦ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان و‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺷﺮق و ﻏﺮب‬

‫از زﮐﺮﻳ ِﺎی رازی‪ ،‬اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬راوﻧﺪي‪ ،‬ﺧﻴﺎم‬

‫ﺗﺎ ﺁﻗﺎﺧﺎن ﮐﺮﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐﺴﺮوی‪ ،‬هﺪاﻳﺖ‪ ،‬دﺷﺘﯽ‬
‫و‬
‫از ﻧﻴﻮﺗﻮن‪ ،‬وﻟﺘﺮ‪ ،‬ﮐﺎﻧﺖ‪ ،‬هﮕﻞ‪،‬ﺷﻮﭘﻨﻬﺎور‬
‫ﺗﺎﻧﻴﭽﻪ‪ ،‬ﻓﺮوﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ‪ ،‬اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ‬

‫***********************************‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺧﺪا‬
‫درﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺎن‪ -‬ﻣﻦ اﻟﺠﻤﻠﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪ -‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﺼﻮرﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ دو ﮐﺘﺎ ِﺑﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ‬
‫ﺴﯽ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺎن ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻗﺮﺁن ﺑﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﻋﻤﺪﺗﺎ از ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺧﻮد ﻗﺮﺁن‬ ‫ﺳﯽ و ﻋﻴ ِ‬
‫ﻣﻮ ِ‬
‫ﺴﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎد ) ال‬
‫ﺳﯽ و ﻋﻴ ِ‬ ‫ﺷﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ :‬ﺁن ﺧﺪا ِﺋﯽ ﮐﻪ ﻗﺮﺁن را ﺑﺮ ﺗﻮ) ﻣﺤﻤﺪ( ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻣﻮ ِ‬ ‫ﻧﺎ ِ‬
‫ﻋﻤﺮان‪ ،48 ،3 ،‬ﻣﺎﺋﺪﻩ‪ ،46 ،‬اﻋﺮاف‪ ،157 ،‬ﺗﻮﺑﻪ‪ ،111 ،‬ﻓﺘﺢ‪ ،29 ،‬ﺣﺪﻳﺪ‪،27 ،‬ﺻﻒ‪ ،6 ،‬ﺟﻤﻌﻪ‪ . (5 ،‬وِﻟﯽ واﻗﻊ اﻣﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺣﯽ از ﺁﺳﻤﺎن درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺴﯽ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت و ِ‬ ‫ﺳﯽ و ﻋﻴ ِ‬ ‫ﮐﻪ ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬هﻴﭽﮑﺪام ﻧﻪ ﮐﺘﺎب واﺣ ِﺪی هﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻋﯽ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮐﺘﺎ ِﺑﯽ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺟﻮزف‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﺟﻬﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺨﺺ دﻳﮕ ِﺮی ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻣﺤﻤﺪ ﮐﻪ ﻣﺪ ِ‬
‫‪1‬‬
‫اﺳﻤﻴﺖ ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬار ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬهﺐ ﻣﻮرﻣﻮن در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ اﻣﺮوز در ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ) ‪ (Bible‬ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ِای از دو ﺑﺨﺶ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ و ﻋﻬﺪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮرات ﻗﺴﻤ ِﺘﯽ از ﺑﺨﺶ اول و اﻧﺠﻴﻞ ﻗﺴﻤ ِﺘﯽ از ﺑﺨﺶ دوم ﺁن اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﮐﻪ ﭘﻨﺞ ﮐﺘﺎب اول ﺁن اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ‬
‫‪2‬‬
‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﮑﺠﺎ ﻧﺎزل ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺪرﻳﺠﺎ و در ﻃﻮل ﺑﻴﺶ از‬ ‫ﺗﻮراﻩ ﻧﺎم دارد‪ ،‬ﺟﻤﻌﺎ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 24‬ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‬
‫ﻳﮏ هﺰار ﺳﺎل ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻳﺎ ﮔﺮوﻩ هﺎ ِﻳﯽ از ﮐﺎهﻨﺎن ﻳﻬﻮ ِدی ﺑﻪ اﺳﻢ ‪ 26‬ﭘﻴﻐﻤﺒ ِﺮی ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎن ﺑﺮ اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺰ از ﭼﻬﺎر ﮐﺘﺎب اول ﺁن اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ اﻧﺠﻴﻞ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ِﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻤﻌﺎ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 27‬ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﺴﯽ ﺗﺎ هﻨﮕﺎم‬‫ﺴﯽ ﻧﺒﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﻋﻴ ِ‬ ‫ﻃﻮل دو ﻗﺮن ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮا ِدی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ هﻴﭻ ﻳﮏ از ﺁﻧﻬﺎ از هﻮارﻳﻮن ﻋﻴ ِ‬
‫ﻣﺮگ ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺎﺳﺎ از وﺟﻮد ﮐﺘﺎ ِﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﺠﻴﻞ ِﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫اﺻﻞ زﻳﺮ ﺑﻨﺎ ِﺋﯽ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ و ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺧﺪِای واﺣ ِﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻮرات ﻳﻬﻮﻩ ‪ ،‬در اﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﭘﺪر ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ و در ﻗﺮﺁن اﻟﻪ ﻧﺎم دارد در هﺮ ﺳﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت و ﺧﻠﻘﺖ ﺁدم ﺑﻪ دﺳﺖ اﻳﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺼﻮر ِﺗﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ ِوی ﺑﺮِای ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮا ِﻧﯽ ﻣﺸﺘﺮک هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻗﻮاﻧﻴﻨﻦ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﮐﻪ اﻋﻼم ﻣﻴﺪارد ﻗﻮاﻧﻴ ِﻨﯽ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺸﺎﺑﻬﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺤﯽ و اﺳﻼم ﺑﺼﻮر ِﺗﯽ ﭼﻨﺎن ﺑﻨﻴﺎ ِدی ﺑﺎﻳﮏ دﻳﮕﺮ ﺗﺒﺎﻳﻦ و‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ‪ ،‬ﻣﺎهﻴﺖ ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ و زﻣﻴ ِﻨﯽ اﻳﻦ ﺧﺪا در ﺁﺋﻴﻦ هِﺎی ﻳﻬﻮ ِدی و ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﮑﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺧﺪا را ﻏﻴﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬ﺟﻬﺎن ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی اﮔﺮ هﻢ در ﺗﺌﻮ ِری ﻳﮏ ﺧﺪِای‬ ‫ﮔﺎﻩ ﺻﺮﻳﺤﺎ ﺗﻨﺎﻗﺾ دارد ﮐﻪ ﻗﺎﻟﺒﺎ ﻳ ِ‬
‫واﺣﺪ ﺑﻴﺶ ﻧﺪارد درﻋﻤﻞ دارِای ﺳﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻮﻩ اﺧﺘﻼف ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از وﺟﻮﻩ ﻣﺸﺘﺮﮐﺸﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫___________________________‬
‫‪ -1‬ﺑﻪ ﲞﺶ ﺳﲑی در ﻣﺬاهﺐ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ِی‬
‫ِی ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮوﻧﻴﻤﻮ‬‫ِﯽ ﺗﻮرات ﮐﻪ در ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ﻣﻴﻼد‬
‫ِی ﺗﻮرات اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﱳ ﻻﺗﻴﻨ‬ ‫‪-2‬اﻳﻦ رﻗﻢ ﻓﻘﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﱳ ﻋﱪ‬
‫ِی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ اﺳﺖ‬ ‫ِﯽ ﺗﺮﲨﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ‪ Vulgata‬ﻧﺎم دارد ) و ﻣﺘﻨ‬
‫ِﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﮐﻠﻴﺴﺎ‬ ‫ﻗﺪﻳﺲ ‪San Geronimo‬از ﻳﻮﻧﺎﻧ‬
‫ِی ﺗﺮﲨﻪ ﺷﺪﻩ‬ ‫(ﺑﻪ‪ 46‬ﮐﺘﺎب ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬ﺗﻮرات ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫ِی ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎرﺗﲔ ﻟﻮﺗﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﻋﱪ‬
‫ﲞﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ هﻔﺖ ﮐﺘﺎب ﺁن از ﻃﺮف ﻟﻮﺗﺮ ﺑﺮﲰﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ‪ 39‬ﮐﺘﺎب اﺳﺖ ‪ .‬اﺳﻄﻼح ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ و ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫ِﯽ ) ﺑﺎب ﺑﻴـﺴﺖ وﺷﺸﻢ ‪ (28،‬و رﺳـﺎﻟﻪ دوم ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ ﻗﺮﻧـﺘﻴﺎن ) ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ ‪(14‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬ ‫از اﳒﻴﻞ ﻣـﺘ‬
‫اﺳﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺧﺪِای ﺗﻮرات ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﻧﺎم دارد) و در ﺗﻮرات ‪ 6823‬ﺑﺎر از اوﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ( ﺻﺮﻓﺎ ﺧﺪِای ﻗﻮم ﻳﻬﻮد اﺳﺖ و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﺪا ِﺋﯽ ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻳﻬﻮ ِدی اﺳﺖ ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﻣﻨﺤﺼﺮا ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻣﻠﺖ ﻳﻬﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﮐﻔﺮ ﻳﺎ اﻳﻤﺎن دﻳﮕﺮان‬
‫ﮐﺎ ِری ﻧﺪارﻧﺪ ‪ .‬ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁﻧﺎن ﮐﻼ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺤﻮر ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﺎص ﻗﻮم ﻳﻬﻮد از هﺮ را ِهﯽ ﮐﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد‪،‬‬
‫وﻟﻮ اﻳﻦ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺁن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼ ِﻗﯽ و اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ ﺑﺴﻴﺎ ِری زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﺣﻘﻮق ﻣﺸﺮوع ﻣﻠﺘﻬِﺎی دﻳﮕ ِﺮی ﻧﺎدﻳﺪﻩ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﮐﺴﺎن ﺑﺴﻴﺎ ِری ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در ﺟﺮﻳﺎن ﺣﻮادث روزﻣﺮﻩ ﻳﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﻣﻬﻢ از ﻗﺒﻴﻞ ﺟﻨﮕﻬﺎ و ﺑﻼﻳِﺎی ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ‬
‫و زﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻳﻬﻮﻩ ﺷﺨﺼﺎ از اﺳﻤﺎن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺂﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮد را ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺳﺮ ﭘﺮﺳ ِﺘﯽ و درﺻﻮرت‬
‫ﺿﺮورت ادارﻩ ﮐﻨﺪ و در هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد در ﻣﻮﺿﻊ ﻳﮏ ﺧﺪِای ﻳﻬﻮ ِدی ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻧﻪ ﺧﺪِای هﻤﻪ اﻗﻮام و هﻤﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ ‪.‬‬
‫ﺑﺎﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﻮدش ﻗﺮار داد ﻣﻴﺒﻨﺪد ﮐﻪ اﮔﺮ ﭘﺴﺮان اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﻮﻧﺪ او در ﻋﻮض ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻨﻌﺎن را ﺑﺮِای هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﮑﯽ ﭘﺲ از دﻳﮕ ِﺮی ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﺮط ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺒﺨﺸﺪ ف‪،‬و ﺑﻌﺪا ﻧﻴﺰ ﺷﻬﺮهِﺎی ﻣﺘﻌﺪد اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ را ﻳ ِ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮد وزن و ﮐﻮدک ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺑﺰﻏﺎﻟﻪ و ﺳﮓ و ﮔﺮﺑﻪ ِای را ﻧﻴﺰ زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺬارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﻳﮏ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش ﮐﺒﺎب و‬
‫ﺁﺑﮕﻮﺷﺖ ﻣﻴﺨﻮرد و زﻳﺮ درﺧﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش ﮐﺸ ِﺘﯽ ﻣﻴﮕﻴﺮد وزورش ﺑﻪ او ﻧ ِﻤﯽ رﺳﺪ‪ .‬در ﺷﺐ ﺗﺎرﻳﮏ‬
‫دﻧﺒﺎل ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش در ﺑﻴﺎﺑﺎن ِﻣﯽ دود ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺒﻮدن ﺑﮑﺸﺪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش ِﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ز ِﻧﯽ زﻧﺎ زدﻩ و‬
‫زﻧﺎ ﮐﺎر ازدواج ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ر ِوی ﻧﺎن روزاﻧﻪ اش ﮔﻮﻩ ﺑﻤﺎﻟﺪ و ﺑﺨﻮرد ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش ﺷﮑﺎﻳﺖ‬
‫ﮑﯽ ﭘﺲ از دﻳﮕ ِﺮی ﺳﺮش ﮐﻼﻩ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺎ دﻳﮕﺮان زﻧﺎ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮان ﻧﺎز‬ ‫ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دو ﺧﻮاه ِﺮی ﮐﻪ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ او ﺑﻮدﻧﺪ ﻳ ِ‬
‫ﭘﺮوردﻩ اورﺷﻠﻴﻢ را ﻏﻀﺐ ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻓﺮﻣﺎن ِﻣﯽ دهﺪ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻮ ﺑﺮ ﻓﺮج ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺮوﻳﺪ‪ .‬رودﻩ ه ِﺎی ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ او ِﺑﯽ‬
‫اﺣﺘﺮا ِﻣﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ از ﻣﻘﻌﺪﺷﺎن ﺑﻴﺮون ِﻣﯽ ﺁورد‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻴﻄﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﻨﺪﻩ اش اﻳﻮب ﺷﺮط ﺑﻨ ِﺪی ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش ﭘﺮﺧﺎش‬
‫ﮑﯽ از ﺳﺮداران ﺧﻮد زﻧﺎ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ در ﺣﺎِﻟﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ زﻧﺎن دﻳﮕ ِﺮی را ﺑﻪ ﺁﻏﻮش‬ ‫ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎ زن ﻳ ِ‬
‫او ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ .‬ﻧﺤﻮﻩ دﻗﻴﻖ ﮐﺒﺎب ﮐﺮدن ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ را ﭼﻮن ﻳﮏ ﺁﺷﭙﺰ ﮐﻬﻨﻪ ﮐﺎر ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اوﻟﻮاﻟﻌﺰم ﺧﻮدش ﺗﻌﻠﻴﻢ ِﻣﯽ دهﺪ و‬
‫اﺧﺒﺎر ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ درﺑﺎر ﻳﻬﻮد را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﮏ ﻣﺎﻣﻮر ﻣﺨﻔﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎ ِﺗﯽ ﺑﻪ ﮔﻮش ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ دﻳﮕﺮش ِﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻘﺶ ﻳﮏ رﺋﻴﺲ ﻣﺎﻓﻴﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺼﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از هﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﻣﺼ ِﺮی ﺧﻮد هﺮ ﻗﺪر ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را در‬
‫ﺧﺮوج از اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﺧﻮد او در ﻋﺮض ﻳﮏ ﺷﺐ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻮﺟﻮان و ﮐﻮدک ﻣﺼ ِﺮی و ﺣ ِﺘﯽ ﮔﺎو و‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪه ِﺎی ﻧﻮزاد را ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺳﺮ ِﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫در اﻧﺠﻴﻞ هﻤﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﺪا ِﺋﯽ دو ﺷﺨﺼﻴ ِﺘﯽ ِﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در هﻴﭻ ﺁﺋﻴﻦ دﻳﮕﺮ اﺳﺎﻃﻴ ِﺮی ﻳﺎ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫اورا ﻧ ِﻤﯽ ﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺁﻧﮑﻪ ﮐﺪام اﻧﺠﻴﻞ از اﻧﺠﻴﻞ هِﺎی ﭼﻬﺎر ﮔﺎﻧﻪ و ﮐﺪام رﺳﺎﻟﻪ از رﺳﺎﻟﻪ هِﺎی ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﭼﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﻮﺿﻊ ﺧﺪِای ﺗﺮﺳﻨﺎک و اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮ و ﻓﺮﻳﺒﮑﺎر و ﺣﺴﻮ ِدی ﭼ ِﻮی ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﺧﺪِای ﻣﻬﺮﺑﺎن‪،‬‬
‫ﺴﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎهﻴﺖ ِﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪا ِﻳﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ اﺳﺖ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﻧﻴﮏ دل و ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ و ِﺑﯽ ﻋﻘﺪﻩ ِای ﭼﻮن ﭘﺪر ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ ﻋﻴ ِ‬
‫ﮐﺎرﮔﺮدا ِﻧﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ان واﺣﺪ هﻢ ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮز اﺳﺖ و هﻢ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬هﻢ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮ اﺳﺖ و هﻢ ﺁﺷ ِﺘﯽ ﺟﻮ‪ ،‬هﻢ ﺧﺪا ِﺋﯽ‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮا ﻳﻬﻮ ِدی اﺳﺖ و هﻢ ﭘﺪ ِری اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮﻳﺶ ِﻣﯽ ﻧﮕﺮد و ﻏﺎﻟﺒﺎ در اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ازداد‬
‫ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﺗﮑﻠﻴﻒ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧ ِﻤﯽ ﻓﻬﻤﺪ‪.‬‬

‫در ﻗﺮﺁن ﺧﺪا ﻧﻪ ﺧﺪای ﺻﺪ در ﺻﺪ ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮر و ﺗﺮش رو و ِﺑﯽ رﺣﻢ ﺗﻮرات اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﺪِای دو ﺷﺨﺼﻴ ِﺘﯽ اﻧﺠﻴﻞ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺪا ِﺋﯽ‬
‫در ﺣﺪ اﻋﻼ ﻣﻄﻠﻖ و ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻴﺮون ازاو هﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮ ِﻧﯽ ‪ ،‬هﻴﭻ ارادﻩ ِای و هﻴﭻ واﻗﻌﻴ ِﺘﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺣ ِﺘﯽ ﺑﺮ ِﮔﯽ ِﺑﯽ‬
‫اﺟﺎزﻩ او از درﺧ ِﺘﯽ ﻓﺮو ﻧ ِﻤﯽ اﻓﺘﺪ و هﺮ ﺁﻧﭽﻪ در ﺁﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ ِﻣﯽ ﮔﺬرد‪ ،‬از ﺟﺰء ﺗﺎ ﮐﻞ ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺻﻮر ِﺗﯽ ِﻣﯽ ﮔﺬرد ﮐﻪ‬
‫او ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﻓﺮﻳﻤﻦ ﮐﻼرک ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ و ﻣﻮﻟﻒ ﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ﻣﺬاهﺐ ﺑﺰرگ اﻳﻦ هﺮ ﺳﻪ واﻗﻌﻴﺖ را ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﯽ ﻗﺪرت ﺗﺮﺳﻨﺎ ِﮐﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ در ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدش زﻧﺪ ِﮔﯽ ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺷﺮﻳﮏ هﻤﻪ‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ‪ :‬ﺧﺪِای ﻣﻮ ِ‬
‫ﺴﯽ هﻢ ﺑﺎ ِﻻی ﺳﺮ ﺁدﻣﻴﺎن اﺳﺖ و هﻢ در درون ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﺪِای ﻣﺤﻤﺪ ﺻﺮﻓﺎ‬ ‫درﺳﺘﻴﻬﺎ و ﻧﺎدرﺳﺘﻴﻬِﺎی ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪِای ﻋﻴ ِ‬
‫درﺑﺎ ِﻻی ﺳﺮ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ و از ﻣﻮﺿﻊ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوِای ﻣﻄﻠ ِﻘﯽ ﺑﺎ ﺁﻧﺎن ﺳﺨﻦ ِﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ هﻴﭽﻮﻗﺖ از ﻣﺴﻨﺪ ﺧﺪا ِﺋﯽ ﺧﻮدش ﻓﺮود ﻧ ِﻤﯽ‬
‫ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﺳﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺪِای ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﭘﺪراﻧﻪ ﺗﺮ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺪِای اﺳﻼم ﺳــﺮوراﻧﻪ ﺗﺮ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﺧﺪِای ﻳﻬﻮ ِدی ﭘﺮ ﺁﺑﺮﻧﮕﺘﺮ و ﺧﻮاﻧﺪ ِﻧﯽ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا ِوی ﺑﺮ ﻣﺒﻨِﺎی ﺁﻧﭽﻪ در ﺗﻮرات از او ﺣﮑﺎﻳﺖ ِﻣﯽ ﺷﻮد هﻢ اﻟﻮهﻴﻢ ﻳﻬﻮ ِدی‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬هﻢ ﺁﺗﻮن ﻣﺼ ِﺮی ‪ ،‬هﻢ ﻣﺮدوخ ﺑﺎﺑﻠﻲ‪ ،‬هﻢ ﺑﻌﻞ ﻓﻴﻨﻴﻘﻲ‪ ،‬هﻢ زﺋﻮس ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‪ ،‬هﻢ ژوﭘﻴﺘﺮ روﻣﻲ‪ ،‬و در ﺟﻤﻊ هﻤﻪ ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫ﺼﯽ و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﺮاوا ِﻧﯽ و ﺗﻨﻮع ﻣﺎﺟﺮاهﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ِوی ﺑﺎزﻳﮕﺮ اﺻِﻠﯽ هﻤﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬هﻴﭻ ﺧﺪِای دﻳﮕ ِﺮی ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺷﺨ ِ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﺑﺎ او ﺑﺮاﺑ ِﺮی ﻧ ِﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ هﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ِری از اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮاهﺎ و اﻳﻦ ﺧﺼﺎﺋﺺ‪ ،‬از ﺧﻼل ﺻﻔﺤﺎت ﺧﻮد ﺗﻮرات ﮐﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻋﻴﻨﺎ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺗﻠﺨﻴﺺ ﺷﺪﻩ ﺁن ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻧﻘﻞ ِﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ‪:1‬‬
‫‪.................................................................................................................................................‬‬

‫اوﻟﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻳﻬﻮد ‪ ،‬ﺁﺑﺮام ) اﺑﺮاهﻴﻢ(‪ ،‬در ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﺮض ﮐﻨﻌﺎن‪ ،‬ﻳﮏ روز در ﺑﻠﻮﻃﺴﺘﺎ ِﻧﯽ در ﻧﺰدﻳﮏ ﺣﺒﺮون ﮐﻪ ِوی‬
‫هﻤﺮاﻩ زﻧﺶ ﺳﺎرا در ﺁن ﺳﮑﻮﻧﺖ ﮔﺰﻳﺪﻩ اﺳﺖ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﻧﺎﺷﻨﺎس را ِﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻳﺪار او ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﻬﻤﺎن ِﻣﯽ ﮐﻨﺪ و‬
‫وﻗﺘﻴﮑﻪ دﻋﻮﺗﺶ را ﺑﻪ ﻧﻬﺎر ِﻣﯽ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮﻳﺎن و ﺷﻴﺮ و ﮐﺮﻩ ﻓﺮاهﻢ ِﻣﯽ ﺁورد ﮐﻪ هﻤﻪ ﺑﺎ هﻢ ﺁن را ِﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و‬
‫ﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮد ﺧﺪا ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺳﭙﺲ زﻳﺮ درﺧﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ِﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ ﻣﻌﻠﻮم ِﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻳ ِ‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﻠﻮﻃﺴﺘﺎن ﺑﺮ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻇﺎهﺮ ﺷﺪ‪ ،‬و او در ﮔﺮﻣِﺎی روز ﺑﻪ در ﺧﻴﻤﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ...‬و ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل او رﻓﺖ و رو ﺑﺮ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻧﻬﺎد و ﮔﻔﺖ‪ِ :‬ای ﻣﻮﻟﻲ‪ ،‬اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺷﺪم ‪ ،‬ﭘﺲ اﻧﺪک ﺁ ِﺑﯽ ﺑﻴﺎورم ﺗﺎ ﭘﺎهِﺎی ﺧﻮد را ﺑﺸﻮ ِﺋﯽ و زﻳﺮ درﺧﺖ‬
‫ﺑﻴﺎراﻣﻲ‪ ،‬و ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎ ِﻧﯽ ﺑﻴﺎورم ﺗﺎ دﻟﺖ را ﺗﻘﻮﻳﺖ د ِهﯽ و ﭘﺲ از ﺁن رواﻧﻪ ﺷ ِﻮی ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺮِای هﻤﻴﻦ ﺗﺮا ﺑﺮ اﻳﻨﺠﺎ ﮔﺬر اﻓﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﮐﻴﻞ از ﺁرد ﺑﻪ ﺳﺎرا داد ﺗﺎ ﺁن را ﺧﻤﻴﺮ ﮐﺮدﻩ ﻧﺎن ﺑﺴﺎزد‪ ،‬و ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﻧﺎزک از رﻣﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﻼم ﺧﻮد داد ﺗﺎ ﺁن را ﻃﺒﺦ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﮐﺮﻩ و ﺷﻴﺮ و ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮﻳﺎن ﺷﺪﻩ را ﺁورد و زﻳﺮ درﺧﺖ اﻳﺴﺘﺎد ﺗﺎ ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻧﺶ ﺁﻧﺮا ﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ از ِوی ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﮐﻪ زوﺟﻪ ات ﺳﺎرا ﮐﺠﺎﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ در ﺧﻴﻤﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻮاﻓﻖ زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﻧﺰد ﺗﻮ ﺑﺮ ﺧﻮاهﻢ ﮔﺸﺖ و‬
‫زوﺟﻪ ات ﺳﺎرا را ﭘﺴ ِﺮی ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ...‬ﺳﺎرا ﺑﺪر ﺧﻤﻴﻪ اﻳﻦ را ﺷﻨﻴﺪ و دردل ﺧﻮد ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ ﮐﻪ ﺷﻮهﺮم ﭘﻴﺮ اﺳﺖ وازﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻋﺎدت‬
‫ﻣﺎهﺎﻧﻪ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮا ﭘﺴ ِﺮی ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ؟ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺎرا ﺑﺮای ﭼﻪ ﺧﻨﺪﻳﺪ ‪ ،‬ﻣﮕﺮ هﻴﭻ اﻣﺮی‬
‫ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ؟ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺳﺎرا اﻧﮑﺎر ﮐﺮدﻩ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻧﺨﻨﺪ ﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺗﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻨﺪﻳﺪي‪.‬‬
‫ﭘﺲ رﻓﺖ و اﺑﺮاهﻴﻢ او راﻣﺸﺎﻳﻌﺖ ﻧﻤﻮد‪ :‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐــﻪ ﻣﻴﮑﻨﻢ از اﺑـــــــﺮاهﻴﻢ ﻣﺨﻔﯽ دارم؟"‬
‫)ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ ازﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪ ،‬ﺑﺎب هﺠﺪهﻢ (‪.‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬
‫وﻗ ِﺘﯽ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا در ﺷ ِﺒﯽ ﺗﺎرﻳﮏ و درﺻﺤﺮا ِﺋﯽ ﺧﻠﻮت ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش ﻳﻌﻘﻮب ﮐﺸ ِﺘﯽ ِﻣﯽ ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ﺑﺎاﻳﻦ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺸ ِﺘﯽ ﺗﺎ ﺳﭙﻴﺪﻩ دم‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ زدن او ﻧﻤﻴﺸﻮد‪....":‬ﭘﺲ ﻳﻌﻘﻮب دو زوﺟﻪ ﺧﻮد ودو ﮐﻨﻴﺰش وﻳﺎزدﻩ ﭘﺴﺮش راهﻤﺮاﻩ ﺑﺎهﻤﻪ‬
‫ﺳﯽ در ﺑﻴﺎﺑﺎن روﺑﺮو ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع ﻓﺠﺮﺑﺎ ِوی ﮐﺸ ِﺘﯽ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﺎﻳﻤﻠﮑﺶ ازﻣﻌﺒﺮ ﻳﺮﺑﻮق ﻋﺒﻮر داد ‪ ،‬وِﻟﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺎﻣﺮد ﻧﺎﺷﻨﺎ ِ‬
‫و ﭼﻮن دﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻳﻌﻘﻮب ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻟﮕ ِﺪی ﺑﻪ ران او زدﮐﻪ ﺁﻧﺮاازﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎزداﺷﺖ ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺪوﮔﻔﺖ ﻣﺮا رهﺎ ﮐﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻓﺠﺮﻣﻴﺸﮑﺎﻓﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﻌﻘﻮب ﮔﻔﺖ ﺗﺎ ﻣﺮا ﺑﺮﮐﺖ ﻧﺪ ِهﯽ رهﺎﻳﺖ ﻧﮑﻨﻢ ‪ .‬ﻣﺮد از ِوی ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻧﺎم ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ ؟ ﭘﺎﺳﺦ داد ﻳﻌﻘﻮب ‪ .‬ﮔﻔﺖ ‪:‬‬
‫ﻧﻲ‪ ،‬ازاﻳﻦ ﭘﺲ ﻧﺎم ﺗﻮ ﻳﻌﻘﻮب ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻧﺸﻮد ﺑﻠﮑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﻮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪا ﻣﺠﺎهﺪﻩ ﮐﺮ ِدی و ﻧﺼﺮت ﻳﺎﻓ ِﺘﯽ ‪ .‬و ﻳﻌﻘﻮب‬
‫ﺳﯽ ؟ و او رادر ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮﮐﺖ داد ‪.‬‬ ‫ﺑﺪوﮔﻔﺖ اﮐﻨﻮن ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻣﺮا از ﻧﺎم ﺧﻮد ﺁﮔﺎﻩ ﺳﺎز ‪ .‬ﺁن ﻣﺮد ﺟﻮاب داد ‪ :‬ﭼﺮا اﺳﻢ ﻣﺮا ﻣﻴﭙﺮ ِ‬
‫وﻳﻌﻘﻮب ﺁن ﻣﮑﺎن را ﻓﻨﻮﺋﻴﻞ ﻧﺎﻣﻴﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ در ﺁﻧﺠﺎ ﺧﺪارا از روﺑﺮودﻳﺪﻩ ﺑﻮد ‪ ،‬و ﭼﻮن ازﻓﻨﻮﺋﻴﻞ ﮔﺬﺷﺖ ﺁﻓﺘﺎب ﺑﺮ ِوی ﻃﻠﻮع ﮐﺮد‬
‫وﺑﺮ ران ﺧﻮد ﻣﻴﻠﻨﮕﻴﺪ‪ .‬ازاﻳﻦ ﺳﺒﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻋﺮق اﻟﻨﺴﺎء را ﮐﻪ ﻋﻀﻠﻪ ران اﺳﺖ ﻧﻤﻴﺨﻮرﻧﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪا‬
‫‪2‬‬
‫ﺳﯽ ودوم ‪.(32 -22،‬‬ ‫ران ﻳﻌﻘﻮب را در ﻋﺮق اﻟﻨﺴﺎء ﻟﻤﺲ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ") ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪ ،‬ﺑِﺎی ِ‬
‫‪...............................................................................................................................................‬‬

‫ﺳﯽ ﻣﺪ ِﺗﯽ ﭼﺎﻧﻪ ﻣﻴﺰﻧﺪ ﺗﺎاورا ﺑﻪ ﻗﺒﻮل ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮ ﺑﺮِای‬ ‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاوﻟﻮاﻟﻌﺰم ﺧﻮدش ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ هِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻴﮑﻮﺷﺪ ﺗﺎ‬ ‫واداﺷﺘﻦ ِوی ﺑﻪ ﺻﺪور اﺟﺎزﻩ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻗﻮم ﻳﻬﻮد از ﺧﺎک ﻣﺼﺮ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﮔﻔﺖ ﭘﺲ اﮐﻨﻮن ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﺗﺮا ﻧﺰد ﻓﺮﻋﻮن ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ و ﻗﻮم ﻣﻦ ﺑ ِﻨﯽ‬ ‫ازﭘﺬﻳﺮش اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎِﻟﯽ ﮐﻨﺪ‪....":‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﮔﻔﺖ ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﮐﻴﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﺰد ﻓﺮﻋﻮن ﺑﺮوم و ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را از ﻣﺼﺮ ﺑﻴﺮون ﺁورم‬ ‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ را از ﻣﺼﺮ ﺑﻴﺮون ﺁو ِری ‪ .‬ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﺧﺪا ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻮن ﻣﻦ ﻧﺰد ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ روم و ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺧﺪِای‬ ‫؟ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ‪ :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ ﺑﻮد ‪ .‬ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ هﻤﻴﻦ هﺴﺘﻢ‬ ‫ﭘﺪران ﺷﻤﺎ ﻣﺮا ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﺳﺖ واز ﻣﻦ ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺎم او ﭼﻴﺴﺖ ﺑﺪﻳﺸﺎن ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ؟ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ هﻤﺎﻧﺎ ﻣﺮا ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ هﺴﺘﻢ و ﺑﻪ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ "هﺴﺘﻢ " ﻣﺮا ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻮ ِ‬
‫ﮐﺮد و ﺳﺨﻦ ﻣﺮا ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﻨﻴﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﻳﻬﻮد ﺑﺮ ﺗﻮ ﻇﺎهﺮ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ِوی ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻋﺼِﺎی ﺗﺮا‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺎر ﮐﻨﻢ و دﺳﺖ ﺗﺮا ﻣﺜﻞ ﺑﺮف ﺳﻔﻴﺪ ﮐﻨﻢ و ﺁب ﻧﻬﺮ را ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﺪل ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﺮا ﺑﺎور ﺑﺪارﻧﺪ ‪....‬ﭘﺲ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻣﺮ ِدی ﻓﺼﻴﺢ ﻧﻴﺴﺘﻢ و زﺑﺎﻧﻢ اﻟﮑﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﮐﻨ ِﺪی ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﻢ ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﻣﻦ زﺑﺎﻧﺖ ﺧﻮاهﻢ‬ ‫ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﮔﻔﺖ ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎای ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺪﻋﺎ دارم ﮐﻪ ﮐﺲ دﻳﮕﺮی را ﺑﺮای‬ ‫ﺑﻮد وهﺮﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮ ِﺋﯽ ﺗﺮا ﺧﻮاهﻢ ﺁﻣﻮﺧﺖ‪ .‬و ﻣﻮ ِ‬
‫______________________________________‬
‫ِﯽ ﭼﺎپ و‬ ‫ِﯽ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ " اﳒﻤﻦ ﻣﺴﻴﺤ‬ ‫ِﯽ ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ از ﺗﻮرات ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻋﻴﻨﺎاز ﺗﺮﲨﻪ ﻓﺎرﺳ‬ ‫ا‪ -‬ﻣﻄﺎﻟﺒ‬
‫در ﻧﻴﻮﻳﻮرک ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ ودرﺳﺎل‪ 1980‬ﲡﺪﻳﺪ ﭼﺎپ ﺷﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ِﯽ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس " درﺳﺎل ‪1904‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﲔ اﳌﻠﻠ‬

‫ِی ﺧﺪا‬
‫ِﯽ روﻳﺎرو‬
‫ِی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧ‬‫ِﯽ اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ درﻋﱪ‬
‫ِی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻮرات ﻧﺎم اﺳﺮﺋﻴﻞ ﺑﺮدﻩ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬ﻣﻌﻨ‬ ‫‪ –2‬اﻳﻦ ﳔﺴﺘﲔ ﺑﺎر‬
‫ِﯽ‬
‫ِﯽ ﻣﻴﮕﲑد ﺑﺎﳘﻪ ﺧﺪاﺋ‬
‫ِﯽ ﻣﻴﺪهﺪ ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﱪش ﮐﺸﺘ‬ ‫اﺳﺖ ﳘﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﻓﻨﻮﺋﻴﻞ "ﺧﺪا را دﻳﺪم "ﻣﻌﻨ‬
‫ِﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﭘﻴﻐﻤﱪ ﻣﻴﺪهﺪ ﺧﺪا"ﻧﻴﻞ "ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﺧﻮد ﻧﺎم اﻳﻦ ﭘﻴﻐﻤﱪ را ﳕﻴﺪاﻧﺪ ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﺎﻣ‬
‫ِﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ِﯽ و ﮐﻨﻌﺎﻧ‬
‫ِی ﺑﺎﺑﻠ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺎم ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﲑ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﻳﻨﮑﺎر ﺑﻔﺮﺳ ِﺘﯽ ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺸﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺸﺘﻌﻞ ﺷﺪ و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﺮادرت هﺎرون ﻻ ِوی ﻓﺼﻴﺢ اﻟﮑﻼم اﺳﺖ‪ .‬و ﺗﻮ‬
‫ﮐﻼم را ﺑﻪ او اﻟﻘﺎءﺧﻮا ِهﯽ ﮐﺮد و او ﺑﺮِای ﺗﻮ ﺑﻪ ﻗﻮم ﺳﺨﻦ ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ و او ﺗﺮا ﺑﺠِﺎی زﺑﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و ﺗﻮ او راﺑﺠِﺎی ﺧﺪا‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر زن ﺧﻮﻳﺶ وﭘﺴﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ اﻻغ ﺳﻮار ﮐﺮدﻩ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺼﺮ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ و‬ ‫ﺧﻮا ِهﯽ ﺑﻮد"‪ .‬ﺑﻌﺪ ازاﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺧﻮدش ﻋﺼِﺎی ﺧﺪارا ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺑﺮِای اﺑﻼغ او اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺳ ِﻮی ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻓﺮﻋﻮن رواﻧﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬وِﻟﯽ درﺳﺖ در هﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ او ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬و ﺑﻘﺪ ِری از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﻋﺼﺒﺎ ِﻧﯽ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل او‬
‫ﺳﯽ ‪،‬او را از ﻣﺮگ ﻧﺠﺎت ﻣﻴﺪهﺪ ‪ ".‬و واﻗﻊ ﺷﺪ در‬ ‫ﮕﯽ و هﻮﺷﻤﻨ ِﺪی ﺻﻔﻮرﻩ ‪ ،‬زن ﻣﻮ ِ‬ ‫ﻣﻴﺮود ﺗﺎ ِوی را ﺑﻘﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ‪ ،‬و ﻓﻘﻂ زرﻧ ِ‬
‫ﺑﻴﻦ راﻩ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪﻧﺒﺎل او رﻓﺖ ﺗﺎ ِوی را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﮑﺸﺪ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺻﻔﻮرﻩ ﺳﻨﮓ ﭼﺨﻤﺎ ِﻗﯽ ﺗﻴﺮ ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ﻋﻠﻔﻪ‬
‫ﺳﯽ اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ ﺗﻮ ﻣﺮا ﺷﻮهﺮ ﺧﻮن هﺴ ِﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺧﺘﻨﻪ ‪ ،‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﭘﺴﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮﻳﺪ و ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺮﻳﺪﻩ را ﻧﺰد ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ را رهﺎ ﮐﺮد" ) ﺳﻔﺮﺧﺮوج ‪ ،‬ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از ﺑﺎﺑﻬِﺎی ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم (‪.‬‬ ‫ﻣﻮ ِ‬
‫‪...................................................................‬‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺘﺮم و ﻣﻮﻗﺮ ﺧﻮدش ﺣﺰﻗﻴﺎل ‪ ،‬اﻣﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺪت ‪ 390‬روز ﺑﺮ ر ِوی ﻧﺎن روزاﻧﻪ ﺧﻮدش ﮔﻪ‬
‫ﺑﻤﺎﻟﺪ و ﺑﻌﺪ ﺁﻧﺮا ﺑﺨﻮرد ‪...":‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻤﻮد ﮐﻪ ﺁهﻦ ﺗﻴﺰ ﺑﺮدار و ﻣﻮهِﺎی ﺳﺮ و رﻳﺸﺖ را ﺑﺎ ﺁن ﺑﺘﺮاش ‪،‬و‬
‫ﺷﯽ ﻣﻮاﻓﻖ ﮔﻨﺎﻩ‬ ‫ﭘﺲ ﻣﻴﺎن ﺑﺮو ﻳﮏ ﺛﻠﺚ از ﺁﻧﺮا ﺑﺴﻮزان و ﺛﻠﺚ دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ زﺑﺎﻟﻪ ﺑﺮﻳﺰ ‪ ،‬و ﭼﻮن اﻳﻦ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪﻩ ﺑﺎ ِ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺪت‪ 390‬روز ﺑﺮﭘﻬﻠ ِﻮی ﭼﭗ ﺧﻮد ﺑﺨﻮاب‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻦ ﮔﻨﺎﻩ ﻳﻬﻮد را هﺮ رو ِزی ﺑﺠﻬﺖ ﺳﺎِﻟﯽ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻗﺮار دادﻩ ام ‪...‬ﭘﺲ‬
‫ﻏﺬا ِﺋﯽ راﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮ ِری ﺑﻪ وزن ﺑﻴﺴﺖ ﻣﺜﻔﺎل ﺑﺮِای هﺮ روز وﻗﺖ ﺑﻮﻗﺖ ﺧﻮا ِهﯽ ﺧﻮرد‪ ،‬و ﻗﺮﺻﻬِﺎی ﻧﺎن ﺟﻮ را ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮ ِری ﺁﻧﻬﺎ را‬
‫در ﻧﻈﺮ هﻤﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺳﺮﮔﻴﻦ ﺧﻮد ﺧﻮا ِهﯽ ﺧﻮرد ‪ .‬ﭘﺲ ﮔﻔﺘﻢ ‪ :‬ﺁﻩ ِای ﺧﺪاوﻧﺪ‪،‬ﻣﻦ از ﻃﻔﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﺤﺎل ﺳﺮﮔﻴﻦ ﺁد ِﻣﯽ‬
‫راﻧﺨﻮردﻩ ام إ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻤﻦ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻨﮏ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺠ ِﺎی ﺳﺮﮔﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﺳﺮﮔﻴﻦ ﮔﺎو را ﺑﺮﺗﻮ ﻣﻘﺮر دارم"‪) .‬ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎرم‪.(12-4،‬‬

‫ﭼﻨ ِﺪی ﭘﺲ از ﺁن هﻤﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮ ﺧﻮد رﺑﺸﺎ ِﻗﯽ را ﺑﻨﺰداﻟﻴﺎﻗﻴﻢ ﺑﻦ ﺣﻠﻘﻴﺎ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﺪو ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺮ ﻣﺮدا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫ﺣﺼﺎر ﺷﻬﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ام ﺗﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪﻳﺸﺎن ﺑﮕﻮﻳﻢ ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﺑﻮل ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ ) ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﻴﺠﺪهﻢ‪.(27،‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﺧﺪا ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﺤﺘﺮم و ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻳﮕﺮ ﺧﻮد هﻮﺷﻊ دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ز ِﻧﯽ زﻧﺎﮐﺎر و زﻧﺎزادﻩ ازدواج ﮐﻨﺪ‪....":‬و‬
‫ﺣﯽ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ هﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﺑﻨﻴ ِﺮی ﻧﺎزل‬ ‫در اﻳﺎم ﻋﺰﻳﺎ و ﻳﻮﺗﺎ و ﺣﺰﻗﻴﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا و ﻳﺮﺑﻌﺎم ﺑﻦ ﻳﻮﺁش ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و ِ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ هﻮﺷﻊ ﮔﻔﺖ ﺑﺮو و ز ِﻧﯽ زﻧﺎﮐﺎر را ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻧﻴﻴﺰ زﻧﺎزادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮِای ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮ ‪...‬ﭘﺲ هﻮﺷﻊ رﻓﺖ و ﺟﻮﻣﺮ‬
‫دﺧﺘﺮ دﺑﻼﺋﻴﻢ را ﮔﺮﻓﺖ واو ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺷﺪﻩ ﭘﺴ ِﺮی ﺑﺮاﻳﺶ زاﺋﻴﺪ ‪...،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ دﻳﮕﺮ ﻗﻮم ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ و ﻣﻦ ﺧﺪِای ﺷﻤﺎ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ‪...‬و ﺑﺎ ﻣﺎدر و ﺧﻮدﻣﺤﺎﺑﻪ ﻧﻤﺎ‪،‬زﻳﺮاﮐﻪ او ﻧﻴﺰدﻳﮕﺮزن ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ وﻣﻦ ﺷﻮهﺮ او ﻧﻴﺴﺘﻢ ‪ ،‬ﻟﻬﺬا زﻧِﺎی ﺧﻮد را از ﭘﻴﺶ روﻳﺶ‬
‫ﮕﯽ ﺧﻮﻳﺶ را از ﻣﻴﺎن ﭘﺴﺘﺎﻧﻬﺎﻳﺶ رﻓﻊ ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺎدا رﺧﺖ او را ﮐﻨﺪﻩ ِوی ﺑﺮهﻨﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ ‪ ...‬و ﺑﺮ ﭘﺴﺮاﻧﺶ رﺣﻤﺖ ﻧﺨﻮاهﻢ‬ ‫و ﻓﺎﺣﺸ ِ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان زﻧﺎ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ و واﻟﺪﻩ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺸﺮ ِﻣﯽ ﮐﺮدﻩ و ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻋﻘﺐ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺧﻮد ﺧﻮاهﻢ رﻓﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻧﺎن و ﺁب و ﭘﺸﻢ و ﮐﺘﺎن و روﻏﻦ و ﺷﺮﺑﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻩ اﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻦ راﻩ اورا ﺑﺮ ﺧﺎرﻩ ﺧﻮاهﻢ ﺑﺴﺖ و ﺑﺮ ﮔﺮد او‬
‫دﻳﻮا ِری ﺑﻨﺎﺧﻮاهﻢ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ راهﻬِﺎی ﺧﻮد را ﻧﻴﺎﺑﺪ و هﺮﭼﻨﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺧﻮد را ﺗﻌﺎﻗﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻧﺨﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ ‪ ...‬ﭘﺲ ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺮوم و ﻧﺰد ﺷﻮهﺮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﻴﮕﺮدم زﻳﺮا در ﺁﻧﻮﻗﺖ از اﮐﻨﻮن ﻣﺮا ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻣﮕﺬاﺷﺖ ‪ .‬اﻣﺎ او ﻧﻤﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻮدم ﮐﻪ ﮔﻨﺪم و ﺷﻴﺮﻩ و روﻏﻦ را ﺑﻪ او ﻣﻴﺪادم و ﻧﻘﺮﻩ و ﻃﻼ ِﺋﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮِای ﻋﻤﻞ ﺻﺮف ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ِﻣﯽ اﻓﺰودم‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ‬
‫ﮕﯽ او‬‫دﻳﮕﺮ ﮔﻨﺪم ﺧﻮد را در ﻓﺼﻠﺶ و ﺷﻴﺮﻩ ﺧﻮﻳﺶ را در ﻣﻮﺳﻤﺶ ﺑﻪ او ﻧﺨﻮاهﻢ داد و ﭘﺸﻢ و ﮐﺘﺎن ﺧﻮد را ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮهﻨ ِ‬
‫را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ از او ﺑﺮ ﺧﻮاهﻢ داﺷﺖ‪ ،‬و ﻗﺒﺎﺣﺖ او را ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺶ ﻣﻨﮑﺸﻒ ﺧﻮاهﻢ ﺳﺎﺧﺖ و اﺣ ِﺪی او را از دﺳﺖ ﻣﻦ ﻧﺨﻮاهﺪ‬
‫رهﺎﻧﻴﺪ ‪ ،‬و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺷﺎ ِدی او و ﻋﻴﺪهﺎو هﻼل هﺎ و ﺷﻨﺒﻪ هﺎ و ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻮاﺳﻤﺶ را ﻣﻮﻗﻮف ﺧﻮاهﻢ ﺳﺎﺧﺖ ‪ ،‬ﺗﺎﮐﻬﺎ و اﻧﺠﻴﺮهﺎﻳﺶ‬
‫را ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد اﻳﻨﻬﺎ اﺟﺮت ﻣﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻩ اﻧﺪ وﻳﺮان ﺧﻮاهﻢ ﺳﺎﺧﺖ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺟﻨﮕﻞ ﺧﻮاهﻢ ﮔﺮداﻧﻴﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺻﺤﺮا را ﺑﺨﻮرﻧﺪ ‪ .‬و اﻧﺘﻘﺎم روزهﺎ ِﺋﯽ را از او ﺧﻮاهﻢ ﮐﺸﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮر ﻣﻴﺴﻮزاﻧﻴﺪ و ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻮارﻩ‬
‫هﺎ و زﻳﻮرهﺎ ِی ﺧﻮد ﺁراﻳﺶ دادﻩ از ﻋﻘﺐ ﺧﻮد ﻣﻴﺮﻓﺖ و ﻣﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ )" .‬ﮐﺘﺎب هﻮﺷﻊ ﺑ ِﻨﯽ ‪ ،‬ﺑﺎب اول ‪.(4-1،‬‬
‫‪...................................................................‬‬

‫ﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﻄﺎن ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﮏ ﺑﻨﺪﻩ ﭘﺎﮐﻨﻬﺎد و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺼﻴﺒﺖ هﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬هﺮ هﻔﺖ‬‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺷﺮ ِ‬
‫ﭘﺴﺮش را ﻣﻴﮑﺸﺪ ‪ ،‬ﮔﻠﻪ هِﺎی ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ وﺷﺘﺮش را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ و دارا ِﺋﯽ او را ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ ‪ ،‬و دﺳﺖ ﺁﺧﺮ او‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫را ﻧﻴﺰ از ﺳﺮﺗﺎ ﭘﺎ دﭼﺎر ﺟﺮب ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﻧﺸﻴ ِﻨﯽ واﻣﻴﺪاردﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩ او ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﺿﯽ ﻧﻤﮑﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ رﺿ ِﺎی اواﺳﺖ و اﻋﺘﺮا ِ‬

‫"در زﻣﻴﻦ ﻏﻮص ﻣﺮ ِدی ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻮب ﻧﺎم داﺷﺖ و ﺁن ﻣﺮد ﮐﺎﻣﻞ و راﺳﺖ و ﺧﺪاﺑﺮس ﺑﻮد و از ﺑ ِﺪی اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻴﻨﻤﻮد‪ ،‬و هﻔﺖ‬
‫ﭘﺴﺮ وﺳﻪ دﺧﺘﺮ داﺷﺖ و اﻣﻮال او هﻔﺘﻬﺰار ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺳﻪ هﺰار ﺷﺘﺮ و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺟﻔﺖ ﮔﺎو و ﭘﺎﻧﺼﺪ اﻻغ ﻣﺎدﻩ ﺑﻮد و ﻧﻮﮐﺮان‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﮐﺜﻴﺮ داﺷﺖ و ان ﻣﺮد از ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺑ ِﻨﯽ ﻣﺸﺮق ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻮد‪ ...‬و رو ِزی واﻗﻊ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺮان ﺧﺪا ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺤﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻴﻄﺎن ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن ﺁﻣﺪ ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﮔﻔﺖ از ﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ ِای ؟ ﺷﻴﻄﺎن در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ از ﺗﺮدد در‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺳﻴﺮ ﮐﺮدن در ﺁن‪.‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﮔﻔﺖ ﺁﻳﺎ در ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻦ اﻳﻮب ﺗﻔﮑﺮ ﮐﺮ ِدی ﮐﻪ ﻣﺜﻞ او در زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺮ ِدی راﺳﺖ و‬
‫ﺷﯽ او در‬
‫ﺧﺪا ﺗﺮس اﺳﺖ ؟ ﺷﻴﻄﺎن در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ ﺁﻳﺎ اﻳﻮب ﻣﺠﺎﻧﺎﺧﺪا ﺗﺮس اﺳﺖ ﻳﺎ از ﺁن ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ او را ﺑﺮﮐﺖ دا ِدی و ﻣﻮا ِ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ؟ اﻻن دﺳﺖ ﺧﻮد را دراز ﮐﻦ وﻣﺎﻳﻤﻠﮏ او را ﺑﮕﻴﺮ و او ﺗﺮک ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ‪ .‬وﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ‬
‫هﻤﻪ اﻣﻮاﻟﺶ را ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ دادم‪ .‬ﭘﺲ ﺷﻴﻄﺎن از ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪".‬‬

‫ﺷﻴﻄﺎن ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻬﺮ ﺗﺮﺗﻴ ِﺒﯽ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺮان اﻳﻮب ﺑﺎ ﺑﺎد ﺳﻤﻮم ﺗﻠﻒ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪ ،‬و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﺷﺒﺮان و ﮔﺎوان‬
‫ﮑﯽ ﭘﺲ از دﻳﮕ ِﺮی ﺑﺪﺳﺖ دﺷﻤﻨﺎن ﻳﺎ ﺑﺎ ﺁﺗﺶ ﺧﺪا ﮐﻪ از ﺁﺳﻤﺎن ِﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﻧﺎ ﺑﻮد ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪.‬و ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ اﻳﻮب ﺳﺮ‬ ‫واﻻﻏﺎن او ﻳ ِ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﻴﺘﺮاﺷﻴﺪ و ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ داد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺎد إ وِﻟﯽ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ هﻤﻴﻨﺠﺎ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻧﻤﻴﻴﺎﺑﺪ‪ " :‬و واﻗﻊ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﭘﺴﺮان ﺧﺪا ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ در ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺸﻮر ِﺗﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻴﻄﺎن ﻧﻴﺮ در ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن‬
‫ﺑﻮد ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﮔﻔﺖ ﺁﻳﺎ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻦ اﻳﻮب را دﻳ ِﺪی ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻠﻴﺖ ﺧﻮد را ﻗﺎﻳﻢ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺖ ‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺮا ﺑﺮ ﺁن واداﺷ ِﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫او را ِﺑﯽ ﺳﺒﺐ ﺁزاد ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ؟ و ﺷﻴﻄﺎن در ﺟﻮاب ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ هﺮ ﭼﻪ اﻧﺴﺎن دارد ﺑﺮِای ﺗﻨﺪرﺳ ِﺘﯽ ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ داد‪ .‬ﭘﺲ اﻻن‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮد را دراز ﮐﺮدﻩ اﺳﺘﺨﻮان او را ﺑﻠﺮزان و او ﺗﺮا ﺗﺮک ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ ﺟﺎن او را در‬
‫دﺳﺖ ﺗﻮ دادم ‪ .‬ﭘﺲ ﺷﻴﻄﺎن از ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻪ اﻳﻮب را از ﮐﻒ ﭘﺎ ﺗﺎ ﮐﻠﻪ اش ﺑﻪ دﻣﻞ هِﺎی ﺳﺨﺖ ﻣﺒﺘﻼ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬و او‬
‫ﺳﻔﺎ ِﻟﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺁن ﺑﺨﺮاﺷﺪ و در ﻣﻴﺎن ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬و زﻧﺶ او را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺑﺎزهﻢ ﮐﺎﻣﻠﻴﺖ ﺧﻮد را ﻧﮕﺎﻩ‬
‫ﮑﯽ از زﻧﺎن اﺑﻠﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮ ِﺋﯽ ‪ ،‬ﺁﻳﺎ ﻧﻴﮑﻮ ِﺋﯽ را از ﺧﺪا ﺑﻴﺎﺑﻴﻤﻮ‬
‫ﻣﻴﺪا ِری ؟ﭘﺲ ﺧﺪا را ﺗﺮک ﮐﻦ و ﺑﻤﻴﺮ ‪ ،‬و او ِوی را ﮔﻔﺖ ﻣﺜﻞ ﻳ ِ‬
‫ﺑ ِﺪی را ﻧﻴﺎﺑﻴﻢ؟ و در اﻳﻦ هﻤﻪ اﻳﻮب ﺑﻪ ﻟﺒﻬِﺎی ﺧﻮدﮔﻨﺎﻩ ﻧﮑﺮد"‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ وﻗ ِﺘﯽ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﻃﺎﻗﺖ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺧﺪا ﻃﺎق ﻣﻴﺸﻮد و "ﺻﺒﺮ اﻳﻮ ِﺑﯽ " او ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻴﺮﺳﺪ‪،‬و در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﮑﻮﻩ‬
‫ِای ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﺼﻴﺎن ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﻄﺎب ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‪:‬‬

‫" اﻳﻨﮏ ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺮ ﻣﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬و روزهﺎ ِی ﻣﺼﻴﺒﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎرم ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﺒﺎﻧﮕﺎﻩ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎﻳﻢ در اﻧﺪرون ﻣﻦ ﺳﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ‪،‬و ِﭘﯽ هﺎﻳﻢ از درد ﺁرام ﻧﺪارد‪ .‬از ﺷﺪت ﺳﺨ ِﺘﯽ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﭘﻴﺮاهﻨﻢ ﻣﺮا ﺗﻨﮓ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺧﺎک و ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﺷﺪﻩ ام و درﮔﻞ‬
‫اﻓﺘﺎدﻩ ام ‪ .‬و در ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎِﻟﯽ ﻧﺰد ﺗﻮ ﺗﻀﺮع ﻣﻴﮑﻨﻢ و ﺑﺪان ﺗﻮﺟ ِﻬﯽ ﻧﻤﻴﮑ ِﻨﯽ ‪ .‬ﺑﺮ ﻣﻴﺨﻴﺰم و ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻴﺎﻧﺪازي‪ .‬ﺑﺮﻣﻦ ﺑﻴﺮﺣﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ ِای و ﺑﺎ ﻗﻮت دﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺳﺮم ﻣﻴﮑﻮ ِﺑﯽ ‪ .‬ﻣﺮا در ﺗﻨﺪ ﺑﺎد ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ِای ‪ .‬اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻮر ﮐﺸﻴﺪم و ﺑﻪ ﻇﻠﻤﺖ رﺳﻴﺪم‪.‬‬
‫ﮑﯽ ﺑﺮاﻩ ﺧﻮد ﻣﻴﺮوم ‪ .‬ﺑﺮادر ﺷﻐﺎﻻن و دوﺳﺖ ﺷﺘﺮ ﻣﺮﻏﺎن ﺷﺪﻩ ام‪ .‬ﭘﻮﺳﺘﻢ‬ ‫اﺣﺸﺎﻳﻢ ﻣﻴﺠﻮﺷﺪ و ﺁرام ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد ‪ .‬ﻣﺎﺗﻢ ﮐﻨﺎن در ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫ﺳﻴﺎﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ذرﻩ ذرﻩ از ﺗﻨﻢ ﻣﻴﺮﻳﺰد‪.‬اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎﻳﻢ از ﺣﺮارت ﺳﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻦ ﺟﺰ ﻧﻮِای ﻧﻮﺣﻪ ﺑﺮ ﻧﻤﻴﺨﻴﺰد و از ﻧِﺎی ﻣﻦ‬
‫ﺟﺰ ﻧﺎﻟﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﮕﻮش ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ"‪ .‬وِﻟﯽ اﻳﻦ ﺷﮑﻮﻩ درد ﺁﻟﻮد ‪،‬ﻳﻬﻮﻩ را ﺑﺠِﺎی اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻪ هﻤﺪر ِدی و ﻋﻄﻮﻓﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ‬
‫ِﻣﯽ ﺁورد ‪ ،‬زﻳﺮا ِوی از ﺧﻼل ﺁن ﭼﻨﻴﻦ درک ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻮب ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻤﺎل ﺧﺪا ِﺋﯽ او را زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺮار دهﺪ‪ .‬ﺑﺪو ﺑﺎﻧﮏ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ ﮐﻪ‪ ..." :‬ﺗﻮ ﮐﻴﺴ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺮ ﺣﺮ ِﻓﯽ هِﺎی ﺧﻮدت در ﮐﺎر ﺧﺪا ِﺋﯽ ﻣﻦ ﻓﻀﻮِﻟﯽ ﻣﻴﮑﻨﻲ؟ ‪ ...‬و ﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ زﻣﻴﻦ را ﺳﺎﺧﺘﻢ ﺗﻮ‬
‫ﮐﺠﺎ ﺑﻮ ِدی ؟‪...‬ﺁﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺨﺰﻧﻬِﺎی ﺑﺮف و ﺧﺰاﻧﻪ هِﺎی ﺗﮕﺮگ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮِای روز ﺟﻨﮓ ذﺧﻴﺮﻩ ﮐﺮدﻩ ام راﻩ داﺷﺘﻪ اي؟ ﺁﻳﺎ ﺗﻮ‬
‫هﺴ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﮑﺎر را ﺑﺮِای ﻣﺎدﻩ ﺷﻴﺮ ﺻﻴﺪ ﻣﻴﮑ ِﻨﯽ ﺗﺎ اﺷﺘﻬِﺎی او را ﺳﻴﺮ ﻧﻤﺎ ِﺋﯽ ؟ﺁﻳﺎ از وﻗﺖ زاﺋﻴﺪن ﺑﺰ ﮐﻮ ِهﯽ ﺧﺒﺮ دا ِری ؟ ﮐﻴﺴﺖ‬
‫ﺸﯽ را رهﺎ ﮐﺮد و ﺑﻨﺪهِﺎی ﮔﻮرﺧﺮ را ﺑﺎز ﮐﺮد و ﺑﻴﺎﺑﺎن را ﺧﺎﻧﻪ او ﺳﺎﺧﺖ و ﺷﻮرﻩ زار را ﻣﺴﮑﻦ اوﻗﺮارداد ﺗﺎ ﻏﻮﻏ ِﺎی‬ ‫ﮐﻪ ﺧﺮ وﺣ ِ‬
‫ﺿﯽ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺗﺮا ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﺰد ﺁﺧﻮر ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺸﯽ را ِ‬ ‫ﺷﻬﺮ را ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﻪ ﺧﺮوش ﭼﻮﭘﺎن اهﻤﻴ ِﺘﯽ ﻧﺪهﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﮔﺎو وﺣ ِ‬
‫ﮔﻴﺮد؟ ﺁﻳﺎ ﻣﻴﺘﻮا ِﻧﯽ ﺑﺎل ﺷﺘﺮ ﻣﺮغ را ﻣﺜﻞ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﻟﮑﻠﮏ ﮐ ِﻨﯽ ﮐﻪ ﺗﺨﻤﻬﺎ ِی ﺧﻮد را در زﻣﻴﻦ رهﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ وﺣﻮش ﺻﺤﺮا ﺁﻧﻬﺎ را ﻟﮕﺪﻣﺎل ﮐﻨﻨﺪ ؟ ﺁﻳﺎ ﺗﻮ هﺴ ِﺘﯽ ﮐﻪ اﺳﺐ را ﻳﺎل دادﻩ ِای و او را ﻣﺜﻞ ﻣﻠﺦ ﺑﻪ ﺟﺴﺖ و ﺧﻴﺰ در ﺁوردﻩ ِای‬
‫و ﺧﺮوش ﺷﻴﻬﻪ او را ﻣﻬﻴﺐ ﮐﺮدﻩ ِای ‪ ،‬وﺑﻪ او اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ را دادﻩ ِای ﮐﻪ هﺮاﺳﺎن ﻧﺸﻮد و ﺗﺮﮐﺶ ﺑﺮ او ﭼﮑﭽﮏ ﮐﻨﺪ و از ﻧﻴﺰﻩ‬
‫درﺧﺸﻨﺪﻩ و ﻣﺰراق ﻧﮕﺮﻳﺰد و وﻗﺘﻴﮑﻪ ﮐﺮﻧﺎ ﻧﻮاﺧﺘﻪ ﺷﻮد هﻪ هﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ؟‪ ....‬ﺁﻳﺎ ﺗﺮا ﻣﺜﻞ ﺧﺪا ﺑﺎزو ِﺋﯽ هﺴﺖ ‪،‬و ﺁﻳﺎ ﻣﺜﻞ او ﺻﺪِای‬
‫ﺗﻮ رﻋﺪ ﺁﺳﺎ اﺳﺖ ؟اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮ ِﺋﯽ اﻻن ﺧﻮدت را ﻣﺜﻞ ﻣﻦ ﺟﻼل و ﻋﻈﻤﺖ ﺑﺪﻩ و ﺷﺪت ﻏﻀﺐ ﺧﻮد را ﻧﻤــﺎﻳﺎن ﮐـــــــــﻦ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫" ﺑﻬﻴﻤﻮت " ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻦ ﮐﻪ او ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﮔﺎو ﻋﻠﻒ ﻣﻴﺨﻮرد ‪،‬و ﻗﻮت او در ﮐﻤﺮ اواﺳﺖ و ﺗﻮاﻧﺎ ِﺋﯽ ِوی در‬
‫رﮔﻬِﺎی راﻧﺶ ﺑﻬﻢ ﭘﻴﺠﻴﺪﻩ اﺳﺖ واﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎﻳﺶ ﻣﺜﻞ ﻟﻮﻟﻪ هِﺎی ﺑﺮﻧﺠﻴﻦ و اﺿﺎﻳﺶ ﻣﺜﻞ ﺗﻴﺮ هِﺎی ﺁهﻨﻴﻦ اﺳﺖ ‪ .‬او ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺧﺪا اﺳﺖ‬
‫ﺷﯽ ﮐﻪ در ﺁن ﺑﺎ ِزی ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ دور ﮐﺮد و ِوی در ﮔﻴﺎهﺎن‬‫وِﻟﯽ ﺳﺎزﻧﺪﻩ او ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ روﻳﺶ ﮐﺸﻴﺪ و او را ﮐﻮهﺴﺘﺎن هﺎ و هﻤﻪ وﺣﻮ ِ‬
‫ﻧﻴﺰارهِﺎی ﮐﻨﺎر ﻣﺮداﺑﻬﺎ و در ﺳﺎﻳﻪ ﻧﻴﻠﻮﻓﺮه ِﺎی ﺁ ِﺑﯽ و درﻣﻴﺎن درﺧﺘﺎن ﺑﻴﺪ ﻣﺴﮑﻦ ﮔﺰﻳﺪ ‪،‬و ﺑﻴ ِﻤﯽ از ﺁن ﻧﺪارد ﮐﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻃﻐﻴﺎن‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﺣ ِﺘﯽ ﻧﻬﺮ اردن در دهﺎﻧﺶ ﺑﺮﻳﺰد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ او را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﻗﻼب ﺑﻪ ﺑﻴ ِﻨﯽ او اﻧﺪازد ؟ﺁﻳﺎ ﺗﻮ ﻣﻴﺘﻮا ِﻧﯽ اﻳﻦ‬
‫ﺸﯽ ﻳﺎ ﺑﻪ ﭼﺎﻧﻪ اش ﻗﻼب‬ ‫ﮐﺎر را ﺑﮑ ِﻨﯽ ؟ ﻳﺎ ﻣﻴﺘﻮا ِﻧﯽ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ دﻳﮕﺮ ﻣﻦ " ﻟﻮﻳﺎﺗﺎن" را ﻣﻬﺎر ﮐ ِﻨﯽ ﻳﺎ زﺑﺎﻧﺶ را ﺑﺎ رﻳﺴﻤﺎن ﺑﮑ ِ‬
‫ﺸﯽ ؟‬ ‫ﺑﻴﻨﺪازي؟ ﺁﻳﺎ ﻣﻴﺘﻮا ِﻧﯽ ﺑﺎ او ﻣﺜﻞ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﺑﺎ ِزی ﮐ ِﻨﯽ ﻳﺎ او را ﺑﻪ ﺑﺮد ِﮔﯽ ﺧﻮد در ﺁو ِری ﻳﺎ ﺑﺮِای ﺑﺎ ِزی دﺧﺘﺮاﻧﺖ ﺑﻪ ﻃﻨﺎب ﺑﮑ ِ‬
‫اﮔﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮا ِﻧﯽ اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را ﺑﮑ ِﻨﯽ ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﺤﺎﺟﻪ ﻣﻴﮑ ِﻨﯽ و داو ِری ﻣﺮا ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎ ِﺋﯽ و از ﻣﻦ ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻴﮑ ِﻨﯽ‬
‫ﺳﯽ وهﺸﺘﻢ ﺗﺎ ﭼﻬﻞ و ﻳﮑﻢ ﮐﺘﺎب اﻳﻮب (‪ " .‬و اﻳﻮب ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺧﻮدت را ﻋﺎدﻟﺘﺮ ازﻣﻦ ﻧﺸﺎن د ِهﯽ ؟ " ) ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از ﺑﺎﺑﻬِﺎی ِ‬
‫را ﺟﻮاب دادﻩ ﮔﻔﺖ ‪:‬ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺰ ﻗﺎدر هﺴ ِﺘﯽ و ﺗﺮا از هﺮ ﭼﻪ ﻗﺼﺪ ﮐ ِﻨﯽ ﻣﻨﻊ ﻧﺘﻮان ﻧﻤﻮد ‪ ،‬از اﻳﻨﺠﻬﺖ از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﮐﺮاهﺖ‬
‫دارم و در ﺧﺎک و ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﺗﻮﺑﻪ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ ‪....‬وﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﮕﻔﺖ ﺧﺪاود ﺑﻪ اﻳﻮب دو ﭼﻨﺪان ﺁﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁن دادﻩ ﺑﻮد ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮد و‬
‫ﺟﻤﻴﻊ ﺑﺮادراﻧﺶ و ﺧﻮاهﺮاﻧﺶ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺁﺷﻨﺎ ﻳﺎن ﻗﺪﻳﻤﺶ ﻧﺰد ِوی ﺁﻣﺪﻩ و در ﺧﺎﻧﻪ اش ﺑﺎ ِوی ﻧﺎن ﺧﻮردﻧﺪ و او را در ﺑﺎرﻩ‬
‫ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﻣﺼﻴﺒ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او رﺳﺎﻧﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﺗﻌﺰﻳﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ و هﺮ ﮐﺲ از ﺁﻧﺎن ﻳﮏ ﻗﺴﻴﻄﻪ و ﻳﮏ ﺣﻠﻘﻪ ﻃﻼ ﺑﻪ او داد و ‪،‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫اﻳﻮب را دو ﺑﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺘﺒﺎرک ﻓﺮﻣﻮد ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ او را ﭼﻬﺎردﻩ هﺰار ﮔﻮ ﺳﻔﻨﺪ و ﺷﺸﻬﺰار ﺷﺘﺮ و هﺰار ﺟﻔﺖ ﮔﺎو و هﺰار ﻣﺎدﻩ‬
‫اﻻغ داد ‪....‬و ﺑﻌﺪ از ﺁن اﻳﻮب ﺻﺪ و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل زﻧﺪﮔﺎ ِﻧﯽ ﻧﻤﻮد و ﭘﺴﺮان ﭘﺴﺮان ﺧﻮد را ﺗﺎ ﭘﺸﺖ ﭼﻬﺎرم دﻳﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ﭘﻴﺮ و‬
‫ﺳﺎﻟﺨﻮردﻩ ﺷﺪ و وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ" ) ﮐﺘﺎب اﻳﻮب ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﻞ دوم ‪ . (17-1،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈ ِﺮی ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﻳﻬﻮﻩ در ﻣﻮرد ﺁزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺸﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌ ِﻨﯽ‬ ‫ﺻﺒﺮ اﻳﻮب درﺳﺖ ﺑﻬﻤﺎن ﺻﻮر ِﺗﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ هِﺎی اﻣﺮو ِزی ﺑﺎ ﺧﻮﮐﭽﻪ هِﺎی ﺁزﻣﺎﻳ ِ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﻗﺪرت ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ‪،‬اﻳﻦ ﻣﺮد وارﺳﺘﻪ ِای را ﮐﻪ ﺧﻮد او ﺻﺎدق ﺗﺮﻳﻦ ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺧﻮﻳﺶ در ر ِوی‬
‫ﻼی ﺑﻼهِﺎی ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻣﺤﮑﻮم ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ ﻏﺮور ﺧﻮد را در زور‬ ‫زﻣﻴﻦ داﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻴﻄﺎن ﺑﻪ ﺣﺪ اﻋ ِ‬
‫‪1‬‬
‫ﺁزﻣﺎ ِﺋﯽ ﺑﺎ ﺷﻴﻄﺎن ارﺿﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ "‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا از اﻳﻨﮑﻪ ﮔﺮو ِهﯽ از ﻓﺮزﻧﺪان ﻧﻮح در ﺻﺪد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺮج ﻣﻌﺮوف ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ﻧﮕﺮان ﻣﻴﺸﻮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﺮﺳﺪ اﻳﻦ ﺑﺮج ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﺳﺪ و ﺁﻧﻮﻗﺖ اﻳﻨﺎن ﺑﻔﮑﺮ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﺧﺪا ِﺋﯽ او ﺑﻴﻔﺘﺪ ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﺁﻧﺎن ﺗﻮﻃﺌﻪ ِای‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪ ﺁن ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻬﺎن داﻣﻨﮕﻴﺮ هﻤﻪ ﻣﺮدم دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺗﻮرات اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪" :‬‬
‫ﺟﯽ را ﺑﺴﺎزﻳﻢ ﮐﻪ‬ ‫و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺟﻬﺎن را ﻳﮏ زﺑﺎن وﻳﮏ ﻟﻐﺖ ﺑﻮد ‪...‬و ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﻴﮑﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺷﻬ ِﺮی ﺑﺮِای ﺧﻮد ﺑﻨﺎ ﻧﻬﻴﻢ و ﺑﺮ ِ‬
‫ﺟﯽ را ﮐﻪ ﺑ ِﻨﯽ ﺁدم ﺑﻨﺎ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‬ ‫ﺳﺮش ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﺳﺪ ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﺎ ِﻣﯽ ﺑﺮِای ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻴﻢ ‪ ...‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺰول ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺷﻬﺮ و ﺑﺮ ِ‬
‫ﮑﯽ اﺳﺖ و ﺟﻤﻴﻊ اﻳﺸﺎن را ﻧﻴﺰ ﻳﮏ زﺑﺎن اﺳﺖ ‪ ،‬و اﻻن اﻳﻨﮑﺎر را ﺷﺮوع‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ هﻤﺎﻧﺎ ﻗﻮم ﻳ ِ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ و دﻳﮕﺮ – ﮐﺎ ِری ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺁن را ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻧﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﭘﺲ اﮐﻨﻮن ﻧﺎزل ﺷﻮﻳﻢ و زﺑﺎن اﻳﺸﺎن را ﻣﺸﻮش‬
‫ﺳﺎزﻳﻢ ﺗﺎ ﺳﺨﻦ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﺸﺎن را از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮ ر ِوی ﺗﻤﺎم زﻣﻴﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺳﺎﺧﺖ و از ﺑﻨِﺎی ﺷﻬﺮ ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫از ﺁن ﺳﺒﺐ ﺁﻧﺠﺎ را ﺑﺎﺑﻞ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ در ﺁﻧﺠﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻟﻐﺖ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اهﻞ ﺟﻬﺎن را ﻣﺸﻮش ﺳﺎﺧﺖ و اﻳﺸﺎن را از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮ ر ِوی‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﻤﺎم زﻣﻴﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﻧﻤﻮد " ) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪(9-1 ،‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ را از اﻳﻦ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ ﺑﺮِای ﺧﻮد ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﺬر‬
‫دارد ‪ ،‬و ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺧﻄﺮا ِﺗﯽ را ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺁﮔﺎهﻴﺸﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ‪ " :‬و‬
‫ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺸﺎﻳﺦ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ازﻣﻦ ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ ﻧﺼﺐ ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﻣﺜﻞ ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺖ هﺎ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬وﺧﺪا وﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺗﺮا ﺗﺮک ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺮا ﺗﺮک ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺧﺪا ِﺋﯽ ﻧﻨﻤﺎﻳﻢ ‪.‬‬
‫_______________________________‬
‫ِی از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬ ‫ِﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻮرات ‪ ،‬در ﻗﺮان ﻧﻴﺰ رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ و‬ ‫‪ – 1‬داﺳﺘﺎن اﻳﻮب ﺑﻪ ﺻﻮرﺗ‬
‫ِﯽ در ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺼﺎﺋﺐ ﺑﻪ‬
‫ِﯽ در ﺑﺎرﻩ ﺁﻧﺮا ﺣﺘ‬
‫ِی ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و اﺟﺎزﻩ ﭘﺮﺳﺸ‬‫ِﯽ ﻣﻄﻴﻊ ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮا‬‫ﮐﻪ در هﺮ ﺷﺮاﻳﻄ‬
‫ِﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ِی ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻌﺮوﻓ‬‫ِی ﺑﺮا‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﳕﻴﺪهﺪ اﻧﺴﺎن ﳕﻮﻧﻪ ا‬
‫" و ﻳﺎد ﮐﻦ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﺎ اﻳﻮب را وﻗﺘﻴﮑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﻄﺎب ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﻣﺮا ﺑﻪ رﻧﺞ و ﻋﺬاب واداﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪،‬‬
‫ِﯽ‬
‫ِی ﻧﻮﺷﻴﺪن ﺧﻮاه‬
‫ِی ﺷﺴﱳ ﭘﺎهﺎ ِی ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﺮا‬
‫ِﯽ ﺧﻨﮏ ﺑﺮا‬
‫ِی ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ زﻣﲔ ﮐﻮب و در ﺁﳒﺎ ﺁﺑ‬ ‫و ﻣﺎ ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﭘﺎ‬
‫ِﯽ از رﲪﺖ ﻣﺎ ﺑﺮ او و‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ‪ ،‬و ﺑﺪو ﺧﺎﻧﺪاﻧﺶ را و دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁن داﺷﺖ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﻴﺪﱘ ﺗﺎ ﻧﺸﺎﻧ‬
‫ِی اهﻞ ﺧﺮد ﺑﺎﺷﺪ ) ﺷﻮرﻩ ص ‪ 42 ،‬و‪ ، ( 43‬و اﻳﻮب ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮد اﺳﺘﻐﺎﺛﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻼ ﺑﺮ ﻣﻦ رو‬
‫ِی ﺁوردﻩ‬ ‫ِی ﺑﺮا‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‬
‫ِی او را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻴﻢ و درد و‬‫ِﯽ ‪،‬و ﻣﺎﻧﲑ اﺳﺘﺪﻋﺎ‬
‫ِﯽ ﻧﺪارم زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻴﺪاﱎ ﺗﻮ رﺣﻴﻢ ﺗﺮﻳﻦ رﲪﺎن هﺴﺘ‬ ‫اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﮑﺎﻳﺘ‬
‫ِی‬
‫ِی ﺑﺮا‬
‫ِﯽ از رﲪﺖ ﻣﺎ و ﺗﺬﮐﺮ‬ ‫ﻋﺬاب را از او دور ﮐﺮدﱘ و ﺧﺎﻧﺪاﻧﺶ را دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎرورﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﺸﺎﻧ‬
‫ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاران ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ") اﻧﺒﻴﺎ‪ 83 ،‬و‪. ( 84‬‬

‫ِﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﳘﲔ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ دران از ﺑﺎﺑﻞ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫‪ – 2‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻮرات از اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ‬
‫ِی ﺑﺎﺑﻠ‬
‫ِﯽ ﺑﲔ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ )‬
‫ِی ﮐﻪ در ﻗﺮن هﻔﺘﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد در ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑ‬‫ِﯽ را در ﻣﻮرد ﺑﺮج ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ِﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺸﺎﲠ‬
‫‪ .‬اﺳﻄﻮرﻩ ﺑﺎﺑﻠ‬
‫ِی ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ و ﺑﻌﺪهﺎ‬
‫و ﻧﻪ در ﺑﺎﺑﻞ ( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ داﺷﱳ هﻔﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑﺎب اﻳﻞ ) دروازﻩ ﺧﺪا ( ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﺗﺪرﳚﺎ ﺑﺼﻮرت ﺑﺎﺑﻞ در ﺁﻣﺪ ‪.‬‬
‫ِی‬
‫ِی او ﺑﺮج ﺑﻠﻨﺪ‬
‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن در ﻗﺮﺁن ﺑﺪﻳﻨﺼﻮرت ﺗﻐﻴﲑ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮ از هﺎﻣﺎن وزﻳﺮ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﺑﺮا‬
‫ِﯽ از او اﺳﻢ ﻣﻴﱪد در ﺁﳒﺎ وﺟﻮد‬
‫ِﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺳ‬
‫ِی ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺁن ﺑﺎﻻ رود ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﲰﺎن ﺑﺮﺳﺪ و ﺑﺒﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاﺋ‬‫ﺑﺴﺎزد ﮐﻪ و‬
‫ِﯽ اﺳﺖ)ﻗﺼﺺ‪ ، 38،‬ﻣﻮﻣﻦ ‪ 36،‬و‪.(37‬‬
‫ِﯽ ﺁدم دروﻏﮕﻮﺋ‬
‫دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺧﻮد او ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺳ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﭘﺲ اﻻن اﻳﺸﺎن را از رﺳﻢ ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﻳﺸﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎز‪ .‬و ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺳﺨﻨﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﻗﻮم‬
‫ﮐﻪ از او ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻴﺎن ﮐﺮدو ﮔﻔﺖ رﺳﻢ ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺴﺮان ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮ اراﺑﻪ هﺎ و ﺳﻮاران ﺧﻮد‬
‫ﻀﯽ را ﺑﺮِای ﺷﻴﺎر ﮐﺮدن زﻣﻴﻨﺶ و دروﻳﺪن ﻣﺤﺼﻮﻟﺶ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁﻻت‬ ‫ﺧﻮاهﺪ ﮔﻤﺎﺷﺖ ‪ ،‬و ﭘﻴﺶ اراﺑﻪ هﺎﻳﺶ ﺧﻮاهﻴﺪ دوﻳﺪ ‪ ،‬و ﺑﻌ ِ‬
‫ﺧﯽ و ﺧﺒﺎ ِزی ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ و‬ ‫ﺸﯽ وﻃﺒﺎ ِ‬‫ﺟﻨﮕﺶ و اﺳﺒﺎب اراﺑﻪ هﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ‪ ،‬و دﺧﺘﺮان ﺷﻤﺎ را ﺑﺮِای ﻋﻄﺮ ﮐ ِ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺰرﻋﻪ هﺎ و ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬﺎ و ﺑﺎﻏﺎت زﻳﺘﻮن ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺎدﻣﺎن ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ داد ‪،‬و ﻋﺸﺮ زراﻋﺎت و ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬ ِﺎی‬
‫ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﺳﺮاﻳﺎن وﺧﺎدﻣﺎن ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ داد و ﻏﻼﻣﺎن و ﮐﻨﻴﺰان و ﻧﻴﮑﻮﺗﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮِای ﮐﺎر‬
‫ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ ﮔﻤﺎﺷﺖ و ﻋﺸﺮ ﮔﻠﻪ هِﺎی ﺷﻤﺎ را ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﺷﻤﺎ ﻏﻼم او ﺧﻮاهﻴﺪ ﺑﻮد ‪ ،‬و درﺁﻧﺮوز از دﺳﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺧﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮِای ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ اﻳﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﺧﻮاهﻴﺪ ﮐﺮد و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺁﻧﺮوز ﺷﻤﺎ را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﺨﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﻮم ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ‪ِ :‬ﻧﯽ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬و ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺳﺨﻨﺎن ﻗﻮم را ﺷﻨﻴﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﻊ ﺧﺪاوﻧﺪ رﺳﺎﻧﻴﺪ ")ﮐﺘﺎب‬
‫اول ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪ .(12-6،‬و ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻌﺪا داوود را ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮ ﻣﻴﮕﺰﻳﻨﺪ و او را ﭘﺴﺮ‬
‫ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ و در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺗﺨﺖ ﺧﺪا ِﺋﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻴﻨﺸﺎﻧﺪ ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن و وارﺛﺎﻧﺶ ﺑﺮﮐﺖ ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ ﻣﻴﺪهﺪ و او را ﺑﻨﺪﻩ‬
‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻩ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ و هﻤﻪ ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و اﺟﻨﻪ و ﺑﺎد ﺻﺮﺻﺮرا در اﺧﺘﻴﺎر او ﻣﻴﮕﺬارد ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪................‬‬

‫و ﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا دﺧﺘﺮان اورﺷﻠﻴﻢ را ﭼﻨﺎن ﻏﻀﺐ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪهﺪ از ﺁن ﭘﺲ ﻣﻮ ﺑﺮ ﻓﺮج اﻧﻬﺎ ﻧﺮوﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ دﺧﺘﺮان‬
‫هﻨﮕﺎم ﻋﺒﻮر از ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﺎز ﻣﻴﺨﺮاﻣﻨﺪ و ﻏﻤﺰﻩ ﮐﻨﺎن راﻩ ﻣﻴﺮوﻧﺪ ‪:‬‬

‫" از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺨﻮد ﻏﺮﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﺎز ﻣﻴﺨﺮاﻣﻨﺪ و ﺑﺎ ﮔﺮدن اﻓﺮاﺷﺘﻪ و ﻏﻤﺰﻩ ﮐﻨﺎن راﻩ ﻣﻴﺮوﻧﺪ و‬
‫ﺧﻠﺨﺎﻟﻬﺎ را درﭘﺎهﺎﻳﺸﺎﻧﺒﻪ ﺻﺪا در ِﻣﯽ ﺁورﻧﺪ ‪،‬ﻣﻦ ﻓﺮق ﺳﺮﺷﺎن را ﮐﭽﻞ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و دﺳﺘﻮر ﺧﻮاهﻢ داد ﮐﻪ ﻣﻮ ﺑﺮ ﻓﺮج هﺎﻳﺸﺎن‬
‫ﻧﺮوﻳﺪ ‪،‬وزﻳﻨﺖ ﺧﻠﺨﺎﻟﻬﺎ و ﭘﻴﺸﺎ ِﻧﯽ ﺑﻨﺪهﺎ و ﮔﻮﺷﻮارﻩ هﺎ و دﺳﺘﺒﻨﺪهﺎ و دﺳﺘﺎرهﺎﻳﺸﺎن را دور ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ‪،‬هﻤﭽﻨﻴﻦ زﻧﺠﻴﺮهﺎ و‬
‫ﮐﻤﺮ ﺑﻨﺪهﺎ و ﻋﻄﺮ داﻧﻬﺎﻳﺸﺎن را‪،‬و اﻧﮕﺸﺘﺮهﺎ و ﺣﻠﻘﻪ هﺎ و ﺟﺎﻣﻪ هِﺎی ﻧﻔﻴﺲ و رداهﺎو ﺷﺎﻟﻬﺎ و ﺁﺋﻴﻨﻪ هﺎ و ﮐﺘﺎﻧﻬِﺎی ﻧﺎزک و ﺑﺮﻗﻊ‬
‫هﺎﻳﺸﺎن را ‪ ،‬وﮐﺎ ِری ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﻄﺮﻳﺎﺗﺸﺎن ﻣﺘﻌﻔﻦ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻋﻮض ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ رﻳﺴﻤﺎن ﺑﺒﻨﺪﻧﺪو ﺑﻪ ﻋﻮض ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻨﺪ زﻧﺎر ‪،‬و ﺑﻪ‬
‫ﮕﯽ ﺧﻮاهﻢ داد و ﺑﻪ ﻋﻮض ﮔﻴﺴﻮان ﺑﺎﻓﺘﻪ ﮐﭽ ِﻠﯽ ‪)".‬ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎء ﻧ ِﺒﯽ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم ‪.(24-16،‬‬ ‫ﻋﻮض زﻳﺒﺎ ِﺋﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻮﺧﺘ ِ‬

‫" ‪....‬ﺗﻮ ِای اورﺷﻠﻴﻢ ‪،‬اﮐﻨﻮن ﺧﻮدت را ﻧﺠﺲ ﮐﺮدﻩ ِای ‪ .‬ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺗﻮ ﻋﻮرت ﭘﺪراﻧﺸﺎن را ﻣﻨﮑﺸﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺎ زﻧﺎن در ﺣﺎل‬
‫ﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻋﺮوﺳﺸﺎن ﺑﻪ زور زﻧﺎ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻀﯽ از ﺁﻧﻬﺎﺑﺎ زن هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ اﻧﺪ و ﺑﻌ ِ‬ ‫ﺣﻴﺾ ﻣﻘﺎرﺑﺖ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻌ ِ‬
‫ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاهﺮ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻴﻌﺼﻤﺖ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﮐﻪ اﻳﻨﻄﻮر اﺳﺖ ﻣﻦ هﻢ ﺗﺮا در ﻧﻈﺮ هﻤﻪ اﻣﺘﻬﺎ ﺑﻴﻌﺼﻤﺖ ﻣﻴﮑﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﺪا ِﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای ﺗﻮهﺴﺘﻢ " )ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم ‪. (16-10،‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش ﺣﺰﻗﻴﺎل ﺷﮑﻮﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اورﺷﻠﻴﻢ و ﺳﺎﻣﺮﻩ ‪،‬دوﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻣﻘﺪس او ﺑﻪ ﻓﺴﺎد ﮔﺮاﺋﻴﺪﻩ اﻧﺪ و ﺧﻮدرا‬
‫ﺑﺪاﻣﺎن اﻗﻮام هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺁﺷﻮ ِری و ﺑﺎﺑِﻠﯽ و ﻣﺼ ِﺮی اﻓﮑﻨﺪﻩ اﻧﺪ ‪ ،‬وِﻟﯽ اﻳﻦ ﺷﮑﺎﻳﺖ را ﺑﺎ زﺑﺎ ِﻧﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻟﺤﻦ ﺳﻨ ِﺘﯽ‬
‫ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ را ﻧﺪارد ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺁﻧﺮا در‪ Sex Shop‬هِﺎی اﻣﺮو ِزی ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ‪:‬‬

‫ﺳﯽ ام )از اﺳﺎرت درﺑﺎﺑﻞ (‪ ،‬ﺑﺮﻣﻦ ﮐﻪ در ﺁﻧﻮﻗﺖ در ﺟﻤﻊ اﺳﻴﺮان ﻧﻬﺮ‬ ‫" و واﻗﻊ ﺷﺪ ﮐﻪ در روز ﭘﻨﺠﻢ از ﻣﺎﻩ ﭼﻬﺎرم از ﺳﺎل ِ‬
‫ﺧﺎﺑﻮر ﺑﻮدم ‪،‬ﺁﺳﻤﺎن ﮔﺸﻮدﻩ ﮔﺮدﻳﺪ ‪ ،‬و ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﻣﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﮔﻔﺖ‪ِ :‬ای ﭘﺴﺮ ﺁدﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺪان ﮐﻪ دو زن دﺧﺘﺮ ﻳﮏ ﻣﺎدر ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫‪ ،‬و هﺮ دو در ﻣﺼﺮ زﻧﺎ ﮐﺮدﻧﺪ ‪،‬و درﺁﻧﺠﺎ ﭘﺴﺘﺎﻧﻬﺎﻳﺸﺎن را ﻣﺎﻟﻴﺪﻧﺪ و ﺑﮑﺎرت اﻳﺸﺎن را ﻓﺸﺮدﻧﺪ ‪ .‬و ﻧﺎم ﺧﻮاهﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اهﻮﻟﻪ و ﻧﺎم‬
‫ﺧﻮاهﺮ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ اهﻮﻟﻴﺒﻪ ﺑﻮد ‪،‬و هﺮ د ِوی ﺁﻧﻬﺎ از ﺁن ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اهﻮﻟﻪ ازﻣﻦ رو ﺗﺎﻓﺘﻪ زﻧﺎ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺟﻤﻴﻊ رﮔﺰﻳﺪﮔﺎن ﺑ ِﻨﯽ‬
‫ﮕﯽ ﺧﻮد را ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ ﻣﻴﻨﻤﻮد ﻧﻴﺰ ﺗﺮک ﻧﮑﺮد ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻳﺸﺎن در اﻳﺎم ﺟﻮاﻧﻴﺶ ﺑﺎ‬ ‫ﮕﯽ ﺧﻮد ﺑﺮا ﺑﺬل ﻧﻤﻮد ‪،‬و ﻓﺎﺣﺸ ِ‬‫ﺁﺷﻮر ﻓﺎﺣﺸ ِ‬
‫او هﻤﺨﻮاﺑﻪ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ و ﭘﺴﺘﺎﻧﻬ ِﺎی ﺑﮑﺎرت او را ﻓﺸﺮدﻩ و زﻧﺎ ﮐﺎ ِری ﺧﻮد را ﺑﺮ او ﻣﻴﺮﺧﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻟﻬﺬا ﻣﻦ او را ﺑﺪﺳﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺶ ﮐﻪ‬
‫او ﺑﺮ اﻳﺸﺎن ﻋﺸﻖ ﻣﻴﻮرزﻳﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﻮدم ﮐﻪ ﻋﻮرت او را ﻣﻨﮑﺸﻒ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﭘﺲ او را ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﺘﻨﺪ ‪.‬‬

‫و ﺧﻮاهﺮش اهﻮﻟﻴﺒﻪ در ﻋﺸﻘﺒﺎ ِزی ﺧﻮﻳﺶ از او ﻧﻴﺰ ﻓﺎﺳﺪ ﺗﺮ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺎﮐﺎ ِری ﺧﻮاهﺮش زﻧﺎ ﻧﻤﻮد ‪ .‬و دﻳﺪم ﮐﻪ او ﻧﻴﺰ‬
‫ﮑﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ ...‬و ﭘﺴﺮان ﺑﺎﺑﻞ ﻧﺰد ِوی در ﺑﺴﺘﺪ ﻋﺸﻘﺒﺎ ِزی در ﺁﻣﺪﻩ و او را از زﻧﺎ‬ ‫ﻧﺠﺲ ﮔﺮدﻳﺪﻩ و ﻃﺮﻳﻖ هﺮ د ِوی اﻳﺸﺎن ﻳ ِ‬
‫ﮐﺎ ِری ﺧﻮد ﻧﺠﺲ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ‪ ،‬و ﭼﻮﻧﮑﻪ زﻧﺎﮐﺎ ِری ﺧﻮد را ﺁﺷﮑﺎر ﮐﺮد و ﻋﻮرت ﺧﻮد را ﻣﻨﮑﺸﻒ ﺳﺎﺧﺖ ﺟﺎن ﻣﻦ از او ﻣﺘﻨﻔﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺟﺎﻧﻢ از ﺧﻮاهﺮش ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ‪ .‬اﻣﺎ او زﻧﺎﮐﺎ ِری ﺧﻮد را زﻳﺎدﻩ ﻧﻤﻮد و ﺑﺮ ﻣﻌﺸﻮﻗﺎن ﺧﻮد ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺘﺸﺎن‬
‫ﻣﺜﻞ ﮔﻮﺷﺖ اﻻﻏﺎن و ﻧﻄﻔﻪ اﻳﺸﺎن ﭼﻮن ﻧﻄﻔﻪ اﺳﺒﺎن ﺑﻮد ‪ ...‬اﻳﻨﮏ ﺗﻮ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ‪ :‬ﻣﻦ ﻏﻴﺮت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺿﺪ‬
‫ﮕﯽ زﻧﺎ ﮐﺎ ِری ﺗﻮو ﻗﺒﺎﺣﺖ و‬‫ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ اﻧﮕﻴﺨﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻏﻀﺐ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ ،‬و ﺑﺮاﻋﺮﻳﺎن و ﺑﺮهﻨﻪ ﺧﻮاهﻢ ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺮهﻨ ِ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﻓﺎﺣﺸﻪ ﮔ ِﺮی ﺗﻮ ﻇﺎهﺮ ﺷﻮد ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮ ِدی و ﻣﺮا ﭘﺸﺖ ﺳـــــــﺮ ﺧﻮد اﻧﺪاﺧــــــــﺘﯽ " )ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ‪. (35-1،‬‬

‫ﺑﺨﺶ دﻳﮕ ِﺮی از اﻳﻦ ﺷﮑﻮﻩ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﺪا از اﻳﻦ ﺟﺎﻟﺒﺘﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫" ﻣﻦ ﺗﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠ ِﻔﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﺘﺰار ﻣﻴﺮوﻳﺪ ﭘﺮورش دادم ﺗﺎ رﺷﺪ ﮐﺮ ِدی و ﺑﻪ ﺳﻦ وﺳﺎِﻟﯽ رﺳﻴ ِﺪی ﮐﻪ دﺧﺘﺮان هﻮس زﻳﻨﺖ و‬
‫ﺁراﻳﺶ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪.‬ﮐﻢ ﮐﻢ ﭘﺴﺘﺎﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻮ ﺑﺮ ﻧﻬﺎﻧﮕﺎهﺖ روﺋﻴﺪ ‪ .‬در ﺁﻧﻮﻗﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﮐﻨﺎر ﺗﻮ ﮔﺬﺷﺘﻢ و درﻳﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ‬
‫زﻣﺎن ﻋﺸﻘﺒﺎزﻳﺖ ﻓﺮا رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬داﻣﻦ رداﻳﻢ را ﺑﺮروﻳﺖ ﮐﺸﻴﺪم و ﺧﻮن ﺑﮑﺎرﺗﺖ را ﺷﺴﺘﻢ و روﻳﺖ ﺧﻮاﺑﻴﺪم ﺗﺎ ﺑﺮ ﻗﺒﺎﺣﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﺖ ﭘﺮدﻩ ﺑﮑﺸﻢ ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻮ ﺟﺎﻣﻪ هِﺎی رﻳﮕﺎرﻧﮓ و ﮐﻔﺸﻬ ِﺎی ﺁ ِﺑﯽ و ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﮐﺘﺎ ِﻧﯽ دادم و ﺗﺮا ﺑﺎ زﻳﻮرهِﺎی ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ ﺁراﺳﺘﻢ و‬
‫ﺑﺮاﻳﺖ ﻧﺎن و ﻋﺴﻞ و روﻏﻦ ﺁوردم ‪ .‬وِﻟﯽ ﺗﻮ ﺑﻪ زﻳﺒﺎ ِﺋﯽ ﺧﻮدت ﻏﺮﻩ ﺷ ِﺪی و زﻧِﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ هﻤﻪ رهﮕﺬاران ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮ ِدی و‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ِای ﺑﺮِای زﻧﺎﮐﺎرﻳﻬﺎﻳﺖ ﺳﺎﺧ ِﺘﯽ و در هﻤﺎن ﺣﺎل در ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻓﺤﺸﺎ ر ِوی ﺁور ِدی ‪،‬و ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ روﺳﭙﻴﺎن ﭘﻮل ﻣﻴﺪهﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ ﺗﻮ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﺸﺎﻗﺖ ﭘﻮل دا ِدی ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ زﻧﺎ ﮐﻨﻨﺪ "‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺨﻼف ﺗﺼﻮر ﺳﻨ ِﺘﯽ ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ‪،‬ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ را ﻧ ِﻔﯽ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ‪،‬و در هﻴﭻ ﺟِﺎی ﺗﻮرات ﻧﻴﺰ ‪،‬ﺑﻌﮑﺲ ﻗﺮﺁن ‪،‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ‬
‫ﻧﻤﻴﮕﺬارد ﮐﻪ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ دروﻏﻴﻦ هﺴﺘﻨﺪ ‪،‬ﻓﻘﻂ از ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﺨﻮاهﻢ ﮐﻪ ﻏﻴﺮ از او ﺧﺪِای دﻳﮕ ِﺮی را ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻧﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬در‬
‫ﺗﻮرات ِوی ﺑﻪ ﻗﻮم ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ ":‬ﺗﻮ ﻧﻴﺎﻳﺪ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ را ﺳﺠﺪﻩ ﮐ ِﻨﯽ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻦ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ هﺴﺘﻢ ﺧﺪا ِﺋﯽ ﻏﻴﺮﺗﻤﻨﺪ و‬
‫ﺣﺴﻮدم ﮐﻪ اﻧﺘﻘﺎم ﮔﻨﺎﻩ ﭘﺪران را از ﭘﺴﺮان ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﭘﺸﺖ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم " ) ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ ‪ " . (5،‬زﻧﻬﺎ ر ﺧﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم ‪. (14،‬‬ ‫دﻳﮕﺮ را ﻋﺒﺎدت ﻣﻨﻤﺎ ‪ ،‬ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻪ ﺗﺎم او ﻏﻴﻮر اﺳﺖ ﺧﺪِای ﻏﻴﺮﺗﻤﻨ ِﺪی اﺳﺖ ")ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪،‬ﺑﺎب ِ‬
‫ﺳﯽ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای ﻏﻴﻮ ِری اﺳﺖ و ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﻮم او ﺧﺪاﻳﺎن‬ ‫در اوﻟﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪ دﻩ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺧﻮد اﻧﺪ ِﮐﯽ ﺑﻴﺶ از ﻣﺮﮔﺶ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻗﻮم ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺻﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟ ِ‬ ‫دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ ‪ .‬در ﺳﺮو ِدی ﮐﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ‪،‬ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ :‬ﭼﻮن ﻣﻘﺎم اﻋِﻠﯽ ﺁدﻣﻬﺎ را در ر ِوی زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﻪ هﺮاﻣ ِﺘﯽ ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮدش را داد‬
‫ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻗﻮم ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﻧﺼﻴﺐ ﻳﻬﻮﻩ ﻓﺮﻣﻮد وﻳﻌﻘﻮب ﻗﺮﻋﻪ ﻣﻴﺮاث او ﺷﺪ ‪ .‬ﻳﻬﻮﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را در زﻣﻴﻦ وﻳﺮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬و او را‬
‫ﻣﺜﻞ ﻣﺮدﻣﮏ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﻮد ‪،‬ﻣﺜﻞ ﻋﻘﺎ ِﺑﯽ ﮐﻪ ﺁﺷﻴﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺣﺮﮐﺖ دهﺪ و ﺑﭽﻪ هِﺎی ﺧﻮد را ﻓﺮو ﮔﻴﺮد و ﺑﺎﻟﻬِﺎی ﺧﻮد‬
‫را ﭘﻬﻦ ﮐﺮدﻩ ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﺮ دارد و ﺑﺮ ﭘﺮه ِﺎی ﺧﻮد ﺑﺒﺮد ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ او را ﺑﺪﻳﻨﮑﺎر رهﺒ ِﺮی ﻧﻤﻮد و هﻴﭻ ﺧﺪِای ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ دﻳﮕ ِﺮی‬
‫‪1‬‬
‫ﺳﯽ و دوم ‪.12-8 ،‬‬ ‫هﻤﺮاﻩ اوﻧﺒﻮد " ) ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ ‪،‬ﺑﺎب ِ‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در هﻤﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮرات‪ ،‬ﺣ ِﺘﯽ ﺗﺎ اواﺧﺮ دورﻩ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﭘﻴﮕﻴﺮ از ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮم‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﻧ ِﻔﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎ ِﻧﯽ ﮐﺎذب ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬اﺷﮑﺎل ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﻦ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻨﺎن ﺧﺪاهِﺎی دﻳﮕﺮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺣ ِﺘﯽ ﺑﻌﺪ از دوران ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﺎﺑ ِﻠﯽ و ﺑﺎزﮐﺸﺖ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻪ "ارض‬
‫ﻣﻮﻋﻮد " ﺑﺎزهﻢ ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ﺷﮑﺎﻳﺖ از اﻳﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﺗﻤﻮز‬
‫ﻀﯽ زﻧﺎن در ﺁﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺮِای‬ ‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ ‪.... " :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ دهﻨﻪ دروازﻩ ﺧﻮد ﺑﻄﺮف ﺷﻤﺎل ﺑﺮد ﮐﻪ ﺑﻌ ِ‬
‫ﺗﻤﻮز ﻣﻴﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﺲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺻﺤﻦ اﻧﺪرو ِﻧﯽ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﺮد و در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﻣﺮد را دﻳﺪم ﮐﻪ ﭘﺸﺘﻬِﺎی ﺧﻮد را ﺑﺴ ِﻮی‬
‫هﻴﮑﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ر ِوی ﺑﻪ ﻣﺸﺮق داﺷﺘﻨﺪ و ﺁﻓﺘﺎب را ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺸﺮق ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻴﻨﻤﻮدﻧﺪ ‪،‬و هﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ از ﻣﺸﺎﻳﺦ ﺧﺎﻧﺪان‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ را دﻳﺪم ﮐﻪ هﺮ ﻳﮏ ﻣﺠﻤ ِﺮی در دﺳﺖ ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮِای ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ در ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮرﻣﻴﺴﻮزاﻧﻴﺪﻧﺪ " )ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل‬
‫ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪ .( 16-11،‬در ﻣﺰاﻣﻴﺮ داود از ﻳﮑﻄﺮف ﻳﻬﻮﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪِای راﺳﺘﻴﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن ﮐﺎره ِﺎی ﺷﮕﻔﺖ ﻳﻬﻮﻩ را در ﺟﻤﻊ ﺧﻮد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺳﺘﻮد و ﻣﻌﺠﺰات او را ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﺁﻧﺎن اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺮاﺑ ِﺮی ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺮد ؟ ) ﮐﺘﺎب ﻣﺰاﻣﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮر هﺸﺘﺎد وﻧﻬﻢ ‪ 5 ،‬و ‪ . ( 6‬از اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﺧﺪاﻳﺎن در ﮐﺘﺎب اﻳﻮب و ﮐﺘﺎب‬
‫ﺳﯽ را ﻳﮏ‬ ‫ارﻣﻴﺎء ﻧ ِﺒﯽ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ رﻳﻨﮓ ﮔﺮن در ﮐﺘﺎب ﻣﺬهﺐ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ‪ ":‬اﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﺴﻠ ِﻤﯽ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺁﺋﻴﻦ واﻗﻌﺎ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی ﺗﻠ ِﻘﯽ ﮐﻨﻴﻢ ‪،‬زﻳﺮا در هﻴﭻ ﺟ ِﺎی اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد اﻧﮑﺎر ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫ﺿﯽ ﻧﺪارد ‪،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﺁﻧﻬﺎ درﻗﻠﻤﺮو ﺧﺎص ﺧﻮدش‬ ‫وﺟﻮد دارﻧﺪ ‪،‬ﻓﻘﻂ اهﻤﻴﺖ ﻳﻬﻮﻩ را ﻧﺪارﻧﺪ ‪،‬و ﻳﻬﻮﻩ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁﻧﻬﺎ اﻋﺘﺮا ِ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ‪".‬‬

‫ﮑﯽ از دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﻬﻮﻩ دادن وﻋﺪﻩ هِﺎی ِﺑﯽ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ِای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺎ اﺻﻮﻻ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻮد او ﻗﺼﺪ اﺟﺮاﻳﺸﺎن را‬ ‫ﻳِ‬
‫ﻧﺪارد ‪ .‬ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻗﻮل ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪن ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ " ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اﻳﻦ زﻣﻴﻦ را ﺗﺎ اﺑﺪاﻻﺑﺎد ﺑﺘﻮ ﺧﻮاهﻢ ﺑﺨﺸﻴﺪ و ذرﻳﺖ‬
‫ﺗﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺒﺎر زﻣﻴﻦ زﻳﺎد ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﮔﺮ ﻏﺒﺎر زﻣﻴﻦ را ﺑﺘﻮان ﺷﻤﺮد ذرﻳﺖ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺷﻤﺮدﻩ ﺷﻮد ") ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪،‬ﺑﺎب‬
‫ﺳﻴﺰدهﻢ ‪ ( 15،‬و"اﻳﻦ زﻣﻴﻦ را از ﻧﻴﻞ ﺗﺎ ﻓﺮات ﺑﻪ ﻳﺴﻞ ﺗﻮ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ام ﮐﻪ ﺗﺎ اﺑﺪاﻻﺑﺎد ﺑﺮ ﺁن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮا ِهﯽ ﮐﺮد ") ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‬
‫_______________________________‬
‫ِﯽ در ﺑﲔ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﻮاﺋﲑات ) ﻓﺮزﻧﺪان اﳍﻪ اﺛﲑﺗﺎ( ﻧﺎم دارد‬ ‫ِی اوﮔﺎرﻳﺘ‬ ‫‪ – 1‬اﻳﻦ ﺳﺮود اﻗﺘﺒﺎس از ﲪﺎﺳﻪ هﺎ‬
‫و ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺁن اﻳﻦ اﳍﻪ‪ 72‬ﭘﺴﺮ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ‪ 72‬ﻣﻠﺖ رو‬
‫ِی زﻣﲔ از ﺁ‪‬ﺎ زادﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪ ،( 18،‬و ﺑﻪ اﺳﺤﺎق وﻋﺪﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ " ذرﻳﺖ ﺗﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻳﮕﻬ ِﺎی ﮐﻨﺎر درﻳﺎ ﮐﺜﻴﺮ ﮔﺮداﻧﻢ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اﻳﻦ ﺳﺮ زﻣﻴﻨﻬﺎرا ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان‬
‫ﺗﻮ ﺑﺒﺨﺸﻢ و از ﺟﻤﻴﻊ اﻣﺘﻬِﺎی ﺟﻬﺎن را ﺑﺮﮐﺖ دهﻢ " )ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺸﻢ ‪ ( 4،‬و ﺑﻪ ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ " :‬و ﺑﺮ ﺗﻮ اﻟﺘﻔﺎت ﺧﻮاهﻢ‬
‫ﮐﺮد و ذرﻳﺖ ﺗﺮا ﺑﺎرور ﺧﻮاهﻢ ﮔﺮداﻧﻴﺪ و دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد را ﺗﻌﺎﻗﺐ ﺧﻮاهﻴﺪ ﮐﺮد و هﻤﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻨﺪ اﻓﺘﺎد و ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﺧﺮاﻣﻴﺪ " ) ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ ‪ (7‬و ﺑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ " از ﺻﺤﺮا ﺗﺎ ﻧﻬﺮ ﻓﺮات‬
‫و ﺗﺎ درﻳِﺎی ﺑﺰرگ از ﺁن ﺗﻮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و هﻴﭽﮑﺲ را ﻳﺎرِای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻗﻮم ﺗﻮ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪ ،‬و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﻗﻮﻣﻬﺎ ِی زﻣﻴﻦ دﺳﺖ ﻣﺮا‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ دﻳﺪ ﮐﻪ زور ﺁور اﺳﺖ ")ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪،‬ﺑﺎب اول (‪ .‬وِﻟﯽ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻦ وﻋﺪﻩ هﺎ ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ذرﻳﺖ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺎﻧﺪازﻩ ﻏﺒﺎر زﻣﻴﻦ و رﻳﮕﻬ ِﺎی ﮐﻨﺎر ﻩ درﻳﺎ ﺷﺪﻧﺪ ‪ ،‬ﻧﻪ هﺮﮔﺰ از ﻧﻴﻞ ﺗﺎ ﻓﺮات ﺑﻪ ﺗﺼﺮف اﺳﺮاﺋﻴﻞ در ﺁﻣﺪ ‪،‬ﻧﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻗﻮم هﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ اواﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮕﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻗﻮم‬ ‫در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻳﻦ وﻋﺪﻩ ه ِﺎی ِﺑﯽ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ‪ ،‬وﻟﺘﺮ در " ارزﻳﺎ ِﺑﯽ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس" ﺧﻮد ﺑﺎ ﻃﻨﺰ هﻤﻴﺸ ِ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ‪ " :‬دوﺳﺘﺎن ﻣﻦ ‪ ،‬ﻓﮑﺮ ﻧﻤﻴﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ اﻳﻦ وﻋﺪﻩ هِﺎی وﻓﺎ ﻧﺸﺪﻩ ﺷﻤﺎ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ؟ زﻳﺮاﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻤﺎ هﻴﭽﻮﻗﺖ از ﻧﻴﻞ ﺗﺎ ﻓﺮات را ﺻﺎﺣﺐ ﻧﺸﺪﻳﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎرهﺎو ﺑﺎرهﺎ ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻧﻴﻞ و‬
‫ﻓﺮات ﺷﺪﻳﺪ وﻣﺪت ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی از ﺁﻧﮑﻪ ﺁﻗِﺎی ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﻮدﻳﺪ ﺑﻨﺪﻩ دﻳﮕﺮان ﺑﻮدﻳﺪ ‪.‬ﻓﺮدرﻳﮏ دوم ‪،‬وﻗﺘﻴﮑﻪ درﺟﻨﮕﻠﻬ ِﺎی ﺻﻠﻴ ِﺒﯽ‬
‫ﺳﯽ در ﺁن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ وﻋﺪﻩ ﺷﻴﺮو ﻋﺴﻞ دادﻩ اﻧﺪ ‪،‬وِﻟﯽ ﻧﺎ ِﻧﯽ ﺑﺮِای ﺧﻮردن ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻮﻋﻮد ﺷﻤﺎ را از ﻧﺰدﻳﮏ دﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻧﺪادﻩ اﺳﺖ ‪،‬و ﺧﻴِﻠﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد اﮔﺮ ﺑﺠِﺎی راﻩ ﭘﻴﻤﺎ ِﺋﯽ ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﻪ درﺑﻴﺎﺑﺎن ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﮐﺸ ِﺘﯽ اﺟﺎزﻩ ِای ﺑﻪ ﻧﺎﭘﻞ ﺑﺮدﻩ ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل‬
‫ﻳﺎدﺗﺎن ﻧﺮود ﮐﻪ ﺣ ِﺘﯽ ﺧﺪِای ﻣﺎ و ﺷﻤﺎ هﻢ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ وﻋﺪﻩ ﺑﺪهﺪ و ﺑﺪان وﻓﺎ ﻣﮑﻨﺪ "‪.‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﮐﺮات اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﻋﻤﺪا ﺑﻪ راﻩ ﺧﻄﺎ ﻣﻴﺒﺮد ﺗﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪ ِای ﺑﺮِای ﺁزار و ﻋﺬاب ﺁﻧﺎن داﺷﺘﻪ‬
‫ﺳﯽ ﺑﺎ ﻓﺮﻋﻮن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪن اﻧﻮاع ﺑﻼﻳِﺎی وﺣﺸﺘﻨﺎک را ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرز اﻳﻦ ﺑﺎ ِزی دوﮔﺎﻧﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺟﺮﻳﺎن روﻳﺎرو ِﺋﯽ ﻣﻮ ِ‬
‫‪1‬‬
‫ﺳﯽ در ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺮﻳﺎن ﺑﺪﻧﺒﺎل ِﻣﯽ ﺁورد ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎرﻩ در ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫………………………………………………………………………………………………‪................‬‬

‫در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﻮرات اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐِﻠﯽ ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﻮد را اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ و ﻣﺴﺌﻮل ﺣﻤﺎﻳﺖ ازﻣﻨﺎﻓﻊ او‬
‫ﻣﻴﺸﻤﺎرد ‪،‬ﺣ ِﺘﯽ اﮔﺮ در روﻳﺪاده ِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻖ ﺑﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ " :‬ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻦ‬
‫‪،‬ﺣﺰﻗﻴﺎل ﺑﻦ ﻳﻮ ِزی ‪،‬ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﻓﺮﻣﻮدﮐﻪ ِای ﺁدﻣﻴﺰادﻩ ‪ ،‬ﻧﺰد ﺧﺎﻧﺪان اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮو و ﮐﻼم ﻣﺮا ﺑﺮِای اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺎن ﮐﻦ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺗﺮا اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺑﺮِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻢ و ﻧﻪ ﺑﺮِای ﻗﻮﻣﻬ ِﺎی ﻏﺎﻣﺾ زﺑﺎن و ﺛﻘﻴﻞ ﻟﺴﺎن دﻳﮕ ِﺮی ﮐﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺸﺎن رل ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ‬
‫") ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم ‪ . ( 6-4،‬در ﻣﻮرد دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮐﻮهﺴﺘﺎن ﺳﻌﻴﺮ ﮐﻪ از اﺳﺖ اﻧﺪا ِزی اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﺮ زﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻮد ﺟﻠﻮ ﮔﻴ ِﺮی ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﻮد ﺣﺰﻗﻴﺎل ﭘﻴﻐﺎم ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ او ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﺳﺖ و ﺑﻬﺮ ﺻﻮرت از اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺟﺎﻧﺒﺪا ِری‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ‪:‬‬
‫"‪ ...‬و ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﺑﻪ ﮐﻮهﺴﺘﺎن ﺳﻌﻴﺮ ﺑﮕﻮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ از اﻳﻦ ﭘﺲ ﺑﻪ ﺿﺪ ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ‬
‫ﺑﻮد و دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺗﻮ دراز ﮐﺮدﻩ ﺗﺮا ﻣﺤﻞ دهﺸﺖ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ‪ ،‬و ﺷﻬﺮهﺎﻳﺖ را ﺧﺮاب ﺧﻮاهﻢ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ وﻳﺮان ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺪا ِﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﻳﻬﻮﻩ هﺴﺘﻢ ‪ .‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻋﺪاوت ورزﻳ ِﺪی ‪ ...‬ﺑﻪ ﺣﻴﺎت ﺧﻮدم ﻗﺴﻢ ﮐﻪ ﺗﺮا ﺑﻪ ﺧﻮن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺧﻮاهﻢ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺧﻮن‬
‫ﺗﺮا هﻤﻪ ﺟﺎ دﻧﺒﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ و روﻧﺪﮔﺎن و ﺁﻳﻨﺪﮔﺎن را از ﺗﻮ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻢ و ﮐﻮهﻬﺎﻳﺖ را از ﮐﺸﺘﮕﺎن ﻣﻤﻠﻮ ﻣﻴﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﻘﺘﻮﻻن ﺷﻤﺸﻴﺮ‬
‫ﺑﺮ ﺗﻞ هﺎ و درﻩ هﺎ و هﻤﻪ وادﻳﻬِﺎی ﺗﻮ ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ ‪ ،‬و وﻳﺮاﻧﻪ هﺎﻳﺖ را داﺋ ِﻤﯽ ﻣﻴﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺷﻬﺮ هﺎﻳﺖ دﻳﮕﺮ ﻣﺴﮑﻮن ﻧﺸﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺪا ِﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ‪ ، (9-1،‬هﺮ ﺁﻳﻨﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﻏﻴﺮت ﺧﻮد ﺑﺮ ﺿﺪ هﻤﻪ اﻣﺖ هﺎ و‬ ‫ﻣﻦ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ هﺴﺘﻢ ) ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب ِ‬
‫ﺳﯽ و هﺸﺘﻢ ‪(5،‬‬ ‫ﻣﻠﺘﻬﺎ ِی دﻳﮕﺰ هﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻦ دﺳﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﺁﻧﺮا ﻣﻮرد ﻧﻔﺮت دﻳﮕﺮان ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ ) هﻤﺎﻧﺠﺎ ‪،‬ﺑﺎب ِ‬
‫_______________________________‬
‫ِﯽ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻢ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮ ﺁن ﺧﻮاهﻨﺪ‬ ‫‪ – 1‬در ﳘﲔ زﻣﻴﻨﻪ در اﳒﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ " ﮐﻼم ﺧﺪا ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ :‬در ﺻﻬﻴﻮن ﺳﻨﮕ‬
‫ِی ﺁن ﺧﻮاهﻨﺪ اﻓﺘﺎد " ) رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن ‪،‬ﺑﺎب ‪‬ﻢ ‪33،‬‬‫ِی ﻣﻴﺴﺎزم ﮐﻪ از رو‬
‫ﻟﻐﺰﻳﺪ ﺗﻮ از ﺁن ﺻﺨﺮﻩ ا‬
‫ِی ﮐﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ هﻼک ﻣﺮدم ﺁن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬‫(‪ .‬و در ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ " ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن ﺣﺮام ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺑﺮ هﺮ ﺷﻬﺮ‬
‫ِی از ﻗﺮﺁن ﮐﻪ ‪ " :‬ﺁ‪‬ﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﮐﻪ ﺁن ﻣﺮدﻣﺎن از ﮐﻔﺮ ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﻨﺪ " ) اﻧﺒﻴﺎء ‪. (95،‬و در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁﻳﻪ هﺎ‬
‫ِی دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺎ ﻧﲑﻧﮓ زدﻧﺪ و ﻣﺎ هﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺁ‪‬ﺎ ﻧﲑﻧﮓ زدﱘ و ﺁﻧﺎن ﻧﻔﻬﻤﻴﺪﻧﺪ " )ﻏﻞ ‪ ،(50،‬و‪ " :‬ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﮑﺮ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﺎ‬
‫هﻢ ﺑﺎ ﺁ‪‬ﺎ ﻣﮑﺮ ﮐﺮدﱘ ‪ ،‬و ﺧﺪا ﲠﱰﻳﻦ ﻣﮑﺎران اﺳﺖ " ) ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ ، (54،‬و ‪ " :‬ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﮑﺮ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺧﺪا ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬
‫ﺁ‪‬ﺎ ﻣﮑﺮ ﮐﺮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪا از ﳘﻪ ﻣﮑﺎرﺗﺮ اﺳﺖ " )اﻧﻔﺎل ‪ ،(30،‬ﮔﻠﺪﺗﺴﻴﻬﺮاﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺮوف ﺗﺮﻣﺬ‬
‫ِی را ﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫ِﯽ ﺑﺮ ﻣﻦ‬
‫ِی ﻣﻦ ﺣﻴﻠﻪ ﺑﺰن وﻟ‬‫ِی ﭘﻴﺎﻣﱪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ‪،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮐﻤﮏ ﮐﻦ ﺑﺮ ﻣﻦ ﮐﻤﮏ ﻣﮑﻦ ‪ ،‬ﺑﺮا‬ ‫" از ﲨﻠﻪ دﻋﺎهﺎ‬
‫ﺣﻴﻠﻪ ﻧﺰن " )ﺻﺤﻴﺢ ‪،‬ﺟﻠﺪ دوم ص‪ ،(272‬و ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻃﺒﻘﺎت اﻟﺸﺎﻓﻌﻴﻪ ) ﺟﻠﺪ ﺳﻮم ‪ ،‬ص‪ ( 56‬را ﮐﻪ‪ " :‬ﻋﻤﺮﺑﻦ ﺧﻄﺎب‬
‫ِی دﻳﮕﺮم هﻨﻮز از ﺁن ﺑﲑون ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮدم را از ﻣﮑﺮ ﺧﺪا در اﻣﺎن ﳕﻴﻴﺎﰈ"‪.‬‬
‫ﻣﻴﮕﻔﺖ ‪ :‬اﮔﺮ ﭘﺎﱘ در ﲠﺸﺖ وﻳﮑﭙﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻋﻼﻗﻪ ﺧﺎص ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮِای او هﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺨﺼﻮص ﺑ ِﻮی ﺧﻮش ﮔﻮﺷﺖ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺶ ﺑﺮﺳﺪ در‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﻮرات ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ ‪ .‬ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﮐﺎﻣﻞ از ﺗﻮرات ‪،‬ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬ﺑﺎ‪ 27‬ﺑﺎب وﺑﻴﺶ از ﻳﮑﻬﺰار ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺮرات ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ‬
‫ﺗﺨﺼﻴﺺ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬و اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ ﺁن دﺳﺖ ﮐﻢ در ﺳﻴﺼﺪ ﻣﻮرد ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﮕﺮ در ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪن ﺑ ِﻮی ﮐﺒﺎب ‪،‬ﺑﺎرهﺎ اﻳﻦ ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻋﺪول از ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﺳﺨﺖ ﻗﺒِﻠﯽ واﻣﻴﺪارد و درواﻗﻊ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ‬
‫ﻧﻘﺶ رﺷﻮﻩ ِای را اﻳﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪو دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻧﻮح در ﭘﺎﻳﺎن ﻃﻮﻓﺎن از ﮐﺸ ِﺘﯽ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ و از هﺮ‬
‫ﺸﯽ ﮐﻪ ِﻣﯽ اﻓﺮوزد ﺑﺮِای ﻳﻬﻮﻩ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن ﺑ ِﻮی ﺧﻮش ﺁن‬ ‫ﮑﯽ را در ﺁﺗ ِ‬
‫ﭼﺮﻧﺪﻩ و ﭘﺮﻧﺪﻩ ﺣﻼل ﮔﻮﺷﺖ ﮐﺸ ِﺘﯽ ﻳ ِ‬
‫از ﺗﺼﻤﻴﻢ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﻧﺎﺑﻮ ِدی ﻧﺴﻞ ﺑﺸﺮ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻴﺸﻮد و در دل ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ "ﺑﻌﺪاز اﻳﻦ دﻳﮕﺮ زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻟﻌﻨﺖ ﻧﮑﻨﻢ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ هﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت را هﻼک ﻧﮑﻨﻢ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺮدم " ) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪ ، ( 22-2،‬و وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺷﺎﺋﻮل‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و وﻟﻴﻨﻌﻤﺖ داود او را ﻳﻪ ﺳﺒﺐ ﻧﺎدرﺳﺘﻴﻬﺎ و ﮐﻮﺗﺎ ِهﯽ هﺎ ﻳﺶ ﺑﻪ ﻏﻀﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻬﺪﻧﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ داود ﺑﺪو‬
‫ﺿﯽ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ) ﮐﺘﺎب اول ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ‪،‬‬ ‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﻳﻬﻮﻩ ﺗﺮا ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻦ او را ﺑﺎ ﺁﺗﺶ ﺧﻮﺷﺒ ِﻮی ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ را ِ‬
‫ﺳﯽ دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ‪ " :‬ﺑﻪ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﮕﻮ هﺪﻳﻪ ﻃﻌﺎم ﻣﺮا از‬ ‫ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺸﻢ ‪ .( 19،‬در ﺻﺤﺮا ِی ﺳﻴﻨﺎ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﮑﯽ در ﺻﺒﺢ ودﻳﮕ ِﺮی در‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﻬ ِﺎی ﺧﻮش ﻋﻄﺮ و ﺁﺗﺸﻴﻦ ﺑﺮِای ﻣﻦ ﺑﻴﺎورﻧﺪ ‪،‬و ﺁن ﻃﻌﺎم ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ دو ﺑﺮﻩ ﻧﺮﻳﻨﻪ ﻳﮑﺴﺎﻟﻪ ِﺑﯽ ﻋﻴﺐ ﻳ ِ‬
‫ﻋﺼﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻋﺸﺮ اﻳﻔﻪ ﺁرد ﻧﺮم ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎ ﻳﮑﺮﺑﻊ ﻇﺮف روﻏﻦ زﻻل ﺑﺮِای هﺮ ﺑﺮﻩ ‪ ،‬و ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ ﻣﺴ ِﺘﯽ ﺁور ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺤﺮاب ﻣﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻩ ﺷﻮد ‪،‬و در روز ﺳﺒﺖ )ﺷﻨﺒﻪ ( ﺑﺠِﺎی ﻳﮏ ﺑﺮﻩ دو ﺑﺮﻩ و ﺑﺠِﺎی ﻳﮏ ﻋﺸﺮ ﺁرد دو ﻋﺸﺮ ﺁرد ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد‪،‬‬
‫ﺳﻮِای ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﺳﻮﺧﺘ ِﻨﯽ داﺋ ِﻤﯽ ﺑﺎ هﺪﻳﻪ رﻳﺨﺘ ِﻨﯽ ﺁن " ) ﺳﻔﺮ اﻋﺪاد ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ‪. (11-1،‬‬

‫ﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﻣﻦ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ‬

‫ﺳﯽ اﺑﻼغ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪..." :‬ﭘﺲ ﮐ ِ‬ ‫در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎب ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬را ﺑﺮِای ﺧﻮد ﺑﺎ هﻤﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ان ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ ﺣﺘﻤﺎ ﺁﻧﺮا از ﺑﻬﺎﺋﻢ ﻳﻌ ِﻨﯽ از ﮔﺎو ﻳﺎ از ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﮕﺬراﻧﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ از ﮔﺎو ﻳﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺳﺮ او‬
‫ﺑﮕﺬارد و او را ذﺑﺢ ﮐﻨﺪ و ﭘﺴﺮان ﮐﺎهﻨﺎن ﺧﻮن او را ﺑﺮ اﻃﺮاف ﻣﺬﺑﺢ ﺑﭙﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﺲ ﭘﻮﺳﺖ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ را ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺁﻧﺮا ﻗﻄﻌﻪ ﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﭘﺴﺮان ﮐﻬﻨﻪ اﺗﺶ ﺑﺮ ﻣﺬﺑﺢ دوﺷﻦ ﮐﻨﻨﺪو هﻴﺰم ﺑﺮ ﺁن ﺑﭽﻴﻨﻨﺪ و ﺳﺮ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ و ﭘﻴﻪ او را ﺑﺮ هﻴﺰ ِﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ر ِوی ﺁﺗﺶ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﻗﺮار دهﻨﺪ ‪ ،‬و رودﻩ هﺎ و ﭘﺎﭼﻪ ه ِﺎی او را ﺑﺎ اب ﺑﺸﻮﻳﻨﺪ و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﻮد ﮐﺎهﻦ هﻤﻪ را ﺑﺮ ﻣﺬﺑﺢ ﺑﺴﻮزاﻧﺪ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻋﻄﺮ ﺁن هﺮ ﭼﻪ ﺧﻮﺷﺒﻮ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ....‬و اﮔﺮ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ از ﻣﺮﻏﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﺁﻧﺮا از ﻓﺎﺧﺘﻪ هﺎ ﻳﺎ از ﺟﻮﺟﻪ هِﺎی ﮐﺒﻮﺗﺮﺑﻴﺎورد ‪ ،‬و‬
‫ﮐﺎهﻦ ﺁﻧﺮا ﻧﺰد ﻣﺬﺑﺢ ﺑﻴﺎورد و ﺳﺮﺷﺮا ﺑﭙﻴﭽﺪ ﺗﺎ ﺟﺪا ﺷﻮد و اﻧﺮا ﺑﺮ ﻣﺬﺑﺢ ﺑﺴﻮزاﻧﺪ و ﺧﻮﻧﺶ ﺑﺮ ﭘﻬﻠ ِﻮی ﻣﺬﺑﺢ اﻓﺸﺮدﻩ ﺷﻮد ‪ ،‬و‬
‫ﭼﻴﻨﻪ داﻧﺶ را ﺑﺎ ﻓﻀﻮﻻت ﺁن ﺑﻴﺮون ﮐﺮدﻩ و ﺁﻧﺮا ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺮ ِﻗﯽ ﻣﺬﺑﺢ در ﺟِﺎی ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﺑﻴﻨﺪازد ‪ ،‬و ﭘﺲ ﺁﻧﺮا از ﻣﻴﺎن ﺑﺎﻟﻬﺎﻳﺶ‬
‫ﭼﺎک ﮐﻨﺪ و از هﻢ ﺟﺪا ﻧﮑﻨﺪ ‪ ،‬و ﮐﺎهﻦ ﺁﻧﺮا ﺑﺮ هﻴﺰ ِﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﺗﺶ اﺳﺖ ﺑﺴﻮزاﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﺳﻮﺧﺘ ِﻨﯽ و هﺪﻳﻪ ﺁﺗﺸﻴﻦ و ﻋﻄﺮ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ ﺑﺠﻬﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ " )ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب اول ‪. (17-1،‬‬

‫ﻇﺎهﺮا ﺑ ِﻮی ﮐﺒﺎب ﺧﺮ ﺑﺨﻼف ﺑ ِﻮی ﮐﺒﺎب ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺮِای ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻄﺒﻮع ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا ِوی در ﺗﻮرات دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﮕﯽ ﺧﺎص ﺧﺪاوﻧﺪﻧﺪو ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎز ﺧﺮﻳﺪ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ اﻻﻏﺸﺎن را‬ ‫زادﮔﺎن اﺣﺸﺎم اﺳﺮاﺋﻴﻞ هﻤ ِ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎز ﺧﺮﻳﺪ ﮐﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺁﻧﺮا ﺑﺎ ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﻌﺎوﺿﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﮔﺮدن ﮐﺮﻩ اﻻاغ را ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ ‪ ..." :‬و‬
‫ﺳﯽ را ﺧﻄﺎب ﮐﺮدﻩ ﮔﻔﺖ ‪ :‬هﺮ ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ ِای ﮐﻪ رﺣﻢ ﻣﺎدرش را ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ هﻮاﻩ از اﻧﺴﺎن و ﺧﻮاﻩ از ﺑﻬﺎﺋﻢ ﻣﺎل ﻣﻦ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮ ِ‬
‫اﺳﺖ و هﺮ ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ ﺑﻬﺎﺋﻢ ﮐﻪ از ﺁن ﺗﻮاﺳﺖ ﻧﺮﻳﻨﻪ ان از ﺁن ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و هﺮ ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ اﻻغ را ﺑﻪ ﺑﺮﻩ ِای ﻓﺪﻳﻪ ﺑﺪﻩ و اﮔﺮ‬
‫ﻧﺪ ِهﯽ ﮔﺮدﻧﺶ را ﺑﺸﮑﻦ ‪ .‬و هﺮ ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ اﻧﺴﺎن را از ﭘﺴﺮاﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺪﻳﻪ ﺑﺪﻩ ‪..‬و ﭼﻮن ﭘﺴﺮاﻧﺖ از ﺗﻮ ﺳﺌﻮال ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﻣﺎ را از ﻣﺼﺮ از ﺧﺎﻧﻪ ﻏﻼ ِﻣﯽ ﺑﻴﺮون ﺁورد ﺟﻤﻴﻊ ﻧﺨﺴﺖ زادﮔﺎن ﻣﺼﺮ را از‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﺑﻬﺎﺋﻢ ﮐﺸﺖ ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ هﻤﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ هﺎ را ﮐﻪ رﺣﻢ را ﮔﺸﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮِای ﺧﺪاوﻧﺪ ذﺑﺢ ﻣﻴﮑﻨﻢ ‪ .‬ﻟﻴﮑﻦ هﺮ ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ از‬
‫ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم ‪ " .(20-19،‬هﺮ ﭼﻴ ِﺰی ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺴﺮان ﺧﻮد را ﻓﺪﻳﻪ ﻣﻴﺪهﻢ " )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ ‪ ، 19-11،‬ﺑﺎب ِ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ از ﺑﻬﺎﺋﻢ ﻧﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﻧﻪ ﻓﺪﻳﻪ دادﻩ ﺷﻮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺪس اﻗﺪاس اﺳﺖ ‪ ،‬و هﺮ وﻗ ِﻔﯽ ﮐﻪ از‬
‫اﻧﺴﺎن وﻗﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻓﺪﻳﻪ دادﻩ ﻧﺸﻮد اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد " ) ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﻔﺘﻢ ‪ 28 ،‬و‪ .( 29‬در ﺳﻔﺮ‬
‫ﺳﯽ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ " :‬ﻧﺘﺨﺴﺖ زادﻩ ﭘﺴﺮان ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻩ ‪ ،‬و ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ ﮔﺎوان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪاﻧﺖ را هﻔﺖ روز‬ ‫ﺧﺮوج ﺻﺮﻳﺤﺎ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻧﺰد ﻣﺎدراﻧﺸﺎن ﻧﮕﺎﻩ دار و در روز هﺸﺘﻤﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻩ " ) ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم ‪ 29،‬و‪. (30‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ِای از اﺷﺘﻬِﺎی ﻳﻬﻮﻩ را ﺑﺮِای ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ در ﮐﺘﺎب ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﺗﻮرات ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ " :‬ﭘﺲ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ 22000‬ﮔﺎو و ‪ 120000‬ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﻮد" ) ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪ 62،‬و‪ .(63‬در هﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ در ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‬
‫ﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ " :‬ﭘﺲ در ﻣﺎﻩ ﺳﻮم از ﺳﺎل ﭘﺎﻧﺰدهﻢ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺁﺳﺎ هﻤﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ در اورﺷﻠﻴﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و در ﺁﻧﺮوز‪700‬‬
‫ﮔﺎو و ‪ 7000‬ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ از ﻏﻨﺎﺋ ِﻤﯽ ﮐﻪ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮِای ﺧﺪاوﻧﺪ ذﺑﺢ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ") ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺎﻧﺰدهﻢ ‪.( 14-10،‬‬

‫‪...............................................................................................................................................................‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﮐﺮات از ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ هﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮِای اوهﺪﻳﻪ ﺑﻴﺎورد ‪ ،‬وِﻟﯽ ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻘﻠﺐ ﻧﮑﻨﻨﺪ‬
‫ﺳﯽ ﻓﺮﻣﻮد ‪ :‬ﺑﻪ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﻣﻦ هﺮ‬‫ﺧﻮدش ﻧﻮع هﺪاﻳِﺎی ﻣﻮرد ﻗﺒﻮﻟﺶ را دﻗﻴﻘﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ"‪ ...‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﭼﻪ زﻳﺎدﺗﺮ هﺪاﻳﺎ ﺑﻴﺎورﻧﺪ ‪ ،‬و اﻳﻦ اﺳﺖ هﺪاﻳﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ از اﻳﺸﺎن ﺑﺮِای ﻣﻦ ﻣﻴﮕﻴﺮي‪:‬‬

‫ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ و ﻻﺟﻮرد و ارﻏﻮان ‪ ،‬و ﺳﻨﮕﻬِﺎی ﻋﻘﻴﻖ و ﺳﻨﮕﻬِﺎی ﻣﺮﺻﻊ ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻨﺪ ‪،‬و ﮐﺘﺎن ﻧﺎزک و ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺰ و ﭘﻮﺳﺖ ﻗﻮچ‬
‫ﺳﺮخ ﺷﺪﻩ و ﭘﺸﻢ ﺑﺰ ‪ ،‬و روﻏﻦ ﺑﺮِای ﭼﺮاغ و ادوﻳﻪ ﺑﺮِای ﺑﺨﻮر ﻣﻌﻄﺮ ) ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ ‪ ، (5-2 ،‬و هﺮ‬
‫ﮐﺲ از ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮐﻪ ذﺑﻴﺤﻪ ﺳﻼﻣ ِﺘﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮِای ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﮕﺰارﻧﺪ ‪ ،‬ﭘﺲ ﭘﻴﻪ ﺁن ذﺑﻴﺤﻪ را هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺳﻴﻨﻪ ﺁن ﺑﻴﺎورد ﺗﺎ ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺟﻬﺖ هﺪﻳﻪ ﺟﻨﺒﺎﻧﻴﺪ ِﻧﯽ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﻨﺒﺎﻧﻴﺪﻩ ﺷﻮد ‪ ،‬و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﺎهﻦ ﭘﻴﻪ را ﺑﺮ ﻣﺬﺑﺢ ﺑﺴﻮزاﻧﺪ و ﺳﻴﻨﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﺠﻨﺒﺎﻧﺪ ‪ ،‬و ﺁن‬
‫ﺳﻴﻨﻪ از ﺁن ﺧﻮدش و ﭘﺴﺮاﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬و ران راﺳﺖ را ﺑﺮِای هﺪﻳﻪ اﻓﺮاﺷﺘ ِﻨﯽ از ذﺑﺎﻳﺢ ﺳﻼﻣ ِﺘﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎهﻦ ﺑﺪهﺪ ) ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‬
‫ﺳﯽ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ دﺳﺘﻬِﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺳﺮ ﻗﻮچ ﻧﻬﺎد و اﻧﺮا ذﺑﺢ ﮐﺮد و ﻗﺪ ِری از ﺧﻮﻧﺶ‬ ‫‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ ‪ .( 33-29،‬ﭘﺲ ﻣﻮ ِ‬
‫را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﻧﺮﻣﻪ ﮔﻮش راﺳﺖ هﺎرون و ﺑﺮ ﺷﺼﺖ دﺳﺖ راﺳﺖ او و ﺑﺮ ﺷﺼﺖ ﭘِﺎی راﺳﺖ او ﻣﺎﻟﻴﺪ ‪ ،‬و ﺑﻘﻴﻪ ﺧﻮن را ﺑﺮ اﻃﺮاف‬
‫ﻣﺬﺑﺢ ﭘﺎﺷﻴﺪ ‪ ،‬و ﭘﻴﻪ و دﻣﺒﻪ و هﻤﻪ ﭘﻴﻪ را ﮐﻪ ﺑﺮ اﺣﺸﺎء راﺳﺖ و ﺳﻔﻴ ِﺪی ﺟﮕﺮ و ﭘﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎ و ران راﺳﺖ را ﮔﺮﻓﺖ و از ﺳﺒﺪ ران‬
‫ﻓﻄﻴﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮد ﻳﮏ ﻗﺮص ﻓﻄﻴﺮ و ﻳﮏ ﻗﺮص ﻧﺎن روﻏ ِﻨﯽ و ﻳﮏ ﻧﺎزک ﮔﺮﻓﺖ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﭘﻴﻪ و ﺑﺮ ران راﺳﺖ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻮد ﺑﺮِای‬ ‫ﻧﻬﺎد و هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮِای هﺪﻳﻪ ﺟﻨﺒﺎﻧﻴﺪن ﺑﺤﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺠﻨﺒﺎﻧﻴﺪ و ﭘﺲ ﺳﻴﻨﻪ ﻗﻮچ ﺗﺨﺼﻴﺺ را ﮐﻪ ﺣﺼﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ را اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد " )ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪. ( 29-23،‬‬ ‫هﺪﻳﻪ ﺟﻨﺒﺎﻧﻴﺪ ِﻧﯽ ﺟﻨﺒﺎﻧﻴﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ هﺮ اﺳﺮاﺋﻴِﻠﯽ ﺧﻮب ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ هِﺎی ﺧﺪِای او ﺟ ِﺪی اﺳﺖ و ﻃﻔﺮﻩ ﺑﺮدار ﻧﻴﺴﻦ ‪ ،‬ﮔﺎﻩ و ﺑﻴﮕﺎﻩ ﻳﻬﻮﻩ ﻋﻮاﻗﺐ‬
‫ﻄﯽ از ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻳﺎدﺁو ِری ﻣﻴﮑﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺗﺨ ِ‬

‫" اﮔﺮ ﻣﺮا ﻧﺸﻨ ِﻮی و ﺟﻤﻴﻊ اواﻣﺮ و ﻓﺮاﻳﺾ ﻣﺮا ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻢ ﺑﺠﺎ ﻧﻴﺎو ِری ‪،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ در ﺷﻬﺮ و در ﺻﺤﺮا ﻣﻠﻌﻮن ﺧﻮا ِهﯽ ﺷﺪ‬
‫و ﻇﺮف ﺧﻤﻴﺮ و ﻣﻴﻮﻩ زﻣﻴﻦ ﺗﻮ و ﺑﭽﻪ هِﺎی ﮔﺎووﺑﺮﻩ هِﺎی ﮔﻠﻪ ات ﻧﻴﺰ ﻣﻠﻌﻮن ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ‪،‬و ﺑﺮ ﺗﻮ وﺑﺎ و ﺳﻞ و ﺗﺐ و اﻟﺘﻬﺎب و‬
‫ﺣﺮارت و ﺷﻤﺸﻴﺮ و ﺑﺎد ﺳﻤﻮم و ﻳﺮﻗﺎن ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ‪،‬و ﻓﻠﮏ ﺗﻮ ﺑﺎ ِﻻی ﺳﺮت ﻣﺲ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و زﻣﻴﻦ در زﻳﺮ ﭘﺎﻳﺖ ﺁهﻦ ‪،‬و‬
‫ﮕﯽ‬‫ﺑﺎران را ﺑﺎ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺧﻮاهﻢ ﺁﻣﺒﺨﺖ ﺗﺎ ار ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎزل ﺷﻮد و ﺗﺮاهﻼک ﮐﻨﺪ‪،‬و ﺗﺮا ﺑﻪ ﺑﻮاﺳﻴﺮ و ﺟﺮب و ﺧﺎرش و ﺑﻪ دﻳﻮاﻧ ِ‬
‫و ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ ِﺋﯽ و ﭘﺮﻳﺸﺎ ِﻧﯽ دل ﻣﺒﺘﻼﺧﻮاهﻢ ﺳﺎﺧﺖ ‪ .‬ز ِﻧﯽ را ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺰد ﮐ ِﻨﯽ دﻳﮕ ِﺮی ﺑﺎاو ﺧﻮاهﺪ ﺧﻮاﺑﻴﺪ ‪،‬وﮔﺎوت در ﻧﻈﺮت ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد‬
‫و دﻳﮕﺮان ﮔﻮﺷﺘﺶ را ﺑﺨﻮرﻧﺪ ‪،‬و اﻻﻏﺖ ﭘﻴﺶ ر ِوی ﺗﻮ ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺑﺮدﻩ ﺷﻮد‪،‬و زاﻧﻮهﺎ و ﺳﺎق هﺎ و از ﮐﻒ ﭘﺎ ﺗﺎ ﻓﺮق ﺳﺮ ت را‬
‫ﺑﻪ دﻣﻞ ﺑﺪ ﮐﻪ از ﺁن ﺷﻔﺎ ﻧﺘﻮا ِﻧﯽ ﻳﺎﻓﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ‪ .‬ﺗﺨﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﻣﺰرﻋﻪ ﺧﻮا ِهﯽ ﺑﺮد اﻣﺎ ﻣﻠﺦ ﺁﻧﺮا ﺧﻮاهﺪ ﺧﻮرد ‪ ،‬و‬
‫ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬﺎ ﻋﺮوس ﺧﻮا ِهﯽ ﮐﺮد اﻣﺎ ﺷﺮاب ﺁﻧﺮا ﻧﺨﻮا ِهﯽ ﻧﻮﺷﻴﺪ زﻳﺮا ﮐﺮم اﻧﮕﻮرت را ﺧﺮاب ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ‪.‬ﻏﺮﻳ ِﺒﯽ ﮐﻪ در ﻣﻴﺎن ﺗﻮ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺳﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و ﺗﻮ دم اوﺧﻮا ِهﯽ ﺑﻮد ) ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ ‪ ،(44-15،‬و وﺣﻮش ﺻﺤﺮا را ﺑﺮ ﺗﻮ‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﺗﺮا ِﺑﯽ اوﻻد ﺳﺎزﻧﺪ و ﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎﻧﺖ را هﻼک ﮐﻨﻨﺪ و راﻩ هﺎﻳﺖ وﻳﺮان ﺷﻮد ‪ ،‬و دﻩ زن ﻧﺎن ﺧﻮد را در ﻳﮏ ﺗﻨﻮر‬
‫ﺑﭙﺰﻧﺪ ‪ ،‬و ﮔﻮﺷﺖ ﭘﺴﺮان ﺧﻮد را ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮرد و ﮔﻮﺷﺖ دﺧﺘﺮان ﺧﻮد را ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮرد ‪ ،‬ﻻﺷﻪ هِﺎی ﺷﻤﺎ را ﺑﺮ ﻻﺷﻬِﺎی ﺑﺖ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺧﻮاهﻢ اﻓﮑﻨﺪ ) ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ ‪ ،( 32-14،‬از اﻳﻨﺠﻬﺖ ﮐﻪ اواﻣﺮ ﺧﺪاﻳﺖ را ﮔﻮش ﻧﺪا ِدی و از اﻳﻦ ﻧﺎم‬
‫ﻣﻬﻴﺐ ﻳﻌ ِﻨﯽ ﻧﺎم ﻳﻬﻮﻩ ﻧﺘﺮﺳﻴ ِﺪی " ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ (‪.‬‬

‫" ﻳﻬﻮﻩ ﺻﺒﺎﻳﻮت‪ 1‬ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ اورﺷﻠﻴﻢ را ﺑﻪ ﻣﺄورِای ﺷﻐﺎﻟﻪ ﺑﺪل ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و ﺧﻮراک ﻣﺮدﻣﺶ را اﻓﺴﻨﺘﻴﻦ ﻗﺮار ﺧﻮاهﻢ داد و‬
‫ﺴﯽ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ را‬ ‫ﺁب ﺗﻠﺦ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاهﻢ ﻧﻮﺷﺎﻧﻴﺪ و ﻻﺷﻬِﺎی ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺜﻞ ﺳﺮﮔﻴﻦ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺮ ﺻﺤﺮا ﺧﻮاهﺪ اﻓﺘﺎد و ﮐ ِ‬
‫ﺑﺮ دارد ‪ .‬هﺮ ﮐﻪ ﻓﻬﻢ دارد از اﻳﻦ ﻓﺨﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻣﻴﺸﻨﺎﺳﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ‪،‬ﺧﺪِای رﺣﻤﺖ و اﻧﺼﺎف هﺴﺘﻢ ‪ ،‬وِﻟﯽ اﻳﺎ ِﻣﯽ ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪﻩ هﺎ و ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ هﺎ را ﺑﺎ هﻢ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ را ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻪ هِﺎی ﻣﻮﻳﺸﺎن را ﻣﻴﺘﺮاﺷﻨﺪ هﻤﺮاﻩ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻋﺬاب ﺧﻮاهﻢ داد ")ﮐﺘﺎب ارﻣﻴﺎء ‪،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪.(26-11،‬‬

‫"ﻳﻬﻮﻩ ﺻﺒﺎﻳﻮت ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬اﻳﻨﮏ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺮدم اورﺷﻠﻴﻢ ﭼﻨﺎن ﺑﻼ ِﺋﯽ ﺧﻮاهﻢ ﺁورد ﮐﻪ ﮔﻮش هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﺸﻨﻮد‬
‫ﺻﺪا ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﮔﻮﺷﺖ ﭘﺴﺮان و ﮔﻮﺷﺖ دﺧﺘﺮاﻧﺸﺎن را ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺧﻮاهﻢ ﺧﻮراﻧﺪ‪ ،‬و هﺮ ﮐﺲ ﮔﻮﺷﺖ هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد را ﺧﻮاهﺪ ﺧﻮرد "‬
‫)ﮐﺘﺎب ارﻣﻴﺎء ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ ‪.( 9،‬‬

‫___________________________________‬
‫ِی ﺟﻨﮓ و ﺟﻨﮕﺠﻮ‬
‫ِﯽ ﺧﺪا‬
‫ِﯽ از اﻟﻘﺎب ﻳﻬﻮﻩ از ﺁن ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﻌﻨ‬
‫ﺑﺎر در ﺗﻮرات ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﮑ‬ ‫‪ - 1‬اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﮐﻪ‪282‬‬
‫را دارد ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫" و ﻣﮑﺘﻮ ِﺑﯽ از اﻳﻠﻴِﺎی ﻧ ِﺒﯽ )اﻟﻴﺎس ( ﺑﻪ ﻳﻬﻮرام ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای ﭘﺪرت داود ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺳﺎﮐﻨﺎن‬
‫ﻼی ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺒﺘﻼ ﺧﻮاهﺪ‬ ‫اورﺷﻠﻴﻢ را اﻏﻮا ﻧﻤﻮ ِدی ﮐﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ زﻧﺎ ﺷﻮﻧﺪ ‪،‬هﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺴﺮاﻧﺖ و زﻧﺎﻧﺖ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اﻣﻮاﻟﺖ را ﺑﻪ ﺑ ِ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ‪ ،‬و در اﺣﺸِﺎی ﺧﻮد ﺗﻮ ﭼﻨﺎن ﺑﻴﻤﺎ ِری ﻋﺎرض ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ رودﻩ هﺎﻳﺖ از ﻣﻘﻌﺪ ﺑﻴﺮون ﺁﻳﻨﺪ ‪ .‬وﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮد و ﺑﻤﺮوراﺣﺸﺎم ﻳﻬﻮرام هﺮ روز ﺑﻴﺸﺘﺪ از ﻣﻘﻌﺪش ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ درد هِﺎی ﺳﺨﺖ ﻣﺮد ‪ .‬و ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺮِای ِوی ﻋﻄﺮﻳﺎت‬
‫ﻧﺴﻮزاﻧﺪﻧﺪ " )ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ‪.( 20-12،‬‬

‫ﺑﺮِای ﺗﮑﻤﻴﻞ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪،‬در ﺟِﺎی دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ " :‬و دﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اهﻞ اﺷﺪود ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﺪ و‬
‫هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﻪ ﺑﻮاﺳﻴﺮ ﻣﺒﺘﻼ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎ رودﻩ هﺎﻳﺸﺎن از ﻣﻘﻌﺪهﺎ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ و ﭘﻮﺳﻴﺪ " )ﮐﺘﺎب اول ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ‪،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ ‪.( 6،‬‬

‫ﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ) و در ﻃﻮل ﭼﻨﺪ‬ ‫وﻗ ِﺘﯽ دﻳﮕﺮ ﮐﺎهﻦ ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن در اورﺷﻠﻴﻢ ﻧﺴﺨﻪ اﺻِﻠﯽ ﺗﻮرا ِﺗﯽ را ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﻣﻮ ِ‬
‫ﻗﺮن ﺧﻮد ﮐﺎهﻨﺎن از وﺟﻮد ﺁن ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ إ ( ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺼﺎدف ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﺪ و اﻳﻦ ﮐﺸﻒ ﻣﻬﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ ﮐﺎهﻨﻪ ﺑﻪ اﻃﻼع‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﺮﺳﺪ ‪ .‬وِﻟﯽ واﮐﻨﺶ ﻳﻬﻮﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﮐﺎهﻨﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﭘﻴﻐﺎم دهﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﻼهﺎ ِﺋﯽ را ﮐﻪ در اﻳﻦ ﮐﺘﺎب‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاهﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺧﺪاهِﺎی دﻳﮕﺮ ﺑﺨﻮر ﺳﻮزاﻧﺪﻩ اﻧﺪ وﺑﺮِای او ﻧﺴﻮزاﻧﺪﻩ اﻧﺪ ‪ " :‬و در‬
‫ﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد در وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺎل هﺠﺪهﻢ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻳﻮﺷﻴﺎ در اورﺷﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻴِﺎی ﮐﺎهﻦ ﮐﺘﺎب ﺗﻮرات ﺧﺪاوﻧﺪ را ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻧﻘﺮﻩ هﺎ را ازﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ ﭘﻴﺪا ﮐﺮد وﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺷﺎﻓﺎن داد و ﺷﺎﻓﺎﻧﮑﺘﺎب را ﻧﺰد ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺮد و ﺑﺤﻀﻮر او ﺧﻮاﻧﺪو‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺣﻠﻘﻴ ِﺎی ﮐﺎهﻦ و ﭼﻨﺪ ﺗﻦ دﻳﮕﺮ را ﻧﺰد ﺧﻠﺪﻩ ﮐﺎهﻨﻪ زن ﺷﻠﻮم ﺑﻦ ﺗﻮﻗﻬﺘﻪ ﺑﻦ ﺣﺴﺮﻩ ﻟﺒﺎﺳﺪار ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺧﻠﺪﻩ ﮐﺎهﻨﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن‬
‫ﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را ﻧﺰد ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ اﻳﻨﮏ ﺑﻼ ِﺋﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﺁورد ﮐﻪ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮐ ِ‬
‫ﺗﺼﻮرش را هﻢ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ ‪ ،‬وهﻤﻪ ﻟﻌﻨﺖ هﺎ ِﺋﯽ را ﮐﻪ در اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﮑﺘﻮب اﺳﺖ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﺮِای ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ ‪.(25-14،‬‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺑﺨﻮر ﺳﻮزاﻧﺪﻳﺪ و ﺑﺮِای ﻣـــﻦ ﻧﺴـــﻮزاﻧـــﺪﻳــﺪ " ) ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪،‬ﺑﺎب ِ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪهﺎ ‪،‬ﻳﻬﻮﻩ ﻣﺰاﻳِﺎی ﺑﻴﻘﻴﺪ و ﺷﺮط از ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻗﻮم ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ ﻳﺎد ﺁورﻣﻴﺸﻮد ‪:‬‬

‫"اﮔﺮ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای ﺧﻮد را ﻋﺒﺎدت ﻧﻤﺎ ِﺋﯽ ‪،‬ﻧﺎن و ﺁب ﺗﺮا ﺑﺮﮐﺖ ﺧﻮاهﻢ داد و ﺑﻴﻤﺎ ِری را از ﻣﻴﺎن ﺗﻮ دورﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ‪،‬ودر زﻣﻴﻨﺖ‬
‫ﺳﻘﻂ ﮐﻨﻨﺪﻩ و ﻧﺎزا ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮدوﺷﻤﺎرﻩ روزهﺎﻳﺖ را ﺗﻤﺎم ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و ﺧﻮف ﺧﻮد را ﭘﻴﺶ ر ِوی ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺟﻤﻴﻊ‬
‫دﺷﻤﻨﺎﻧﺖ را ﭘﻴﺶ ﺗﻮ روﮔﺮدان ﺧﻮاهﻢ ﺳﺎﺧﺖ ‪،‬و زﻧﺒﻮرهﺎ ﭘﻴﺶ ر ِوی ﺗﻮﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﮐﻨﻌﺎﻧﻴﺎن و ﺣﺘﻴﺎن را از ﺣﻀﻮرت ﺑﺮاﻧﻨﺪ‬
‫‪،‬و اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ از ﭘﻴﺶ ر ِوی ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ راﻧﺪ ﺗﺎ ﮐﺜﻴﺮ ﺷ ِﻮی و زﻣﻴﻦ را ﻣﺘﺼﺮف ﮔﺮ ِدی ‪،‬و ﺣﺪود ﺗﺮا از ﺑﺤﺮ ﻗﻠﺰم ﺗﺎ ﺑﺤﺮ‬
‫ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ و از ﺻﺤﺮا ﺗﺎ ﻧﻬﺮ ﻓﺮات ﻗﺮار دهﻢ و ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺁن زﻣﻴﻨﻬﺎرا ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﺴﭙﺎرم ‪.( 31-25 ،‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬
‫از دﻳﮕﺮ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﻳﻬﻮﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﺮﻳﺎﻧﻬ ِﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻳﺎ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎ ِری و ﻳﺎ ﺗﺠﺎوز ﻋﺎدﺗﺎ ﺟﺎﻧﺐ ﻗﺎﺗﻞ ﻳﺎ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎر‬
‫را ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﻧﻪ ﻃﺮف ﺁﻧﮑﺲ را ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﺗﺠﺎوز ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻴﻞ ‪،‬ﭘﺴﺮ ﺁدم و ﺣﻮا ‪ ،‬ﺑﺮادرش هﺎﺑﻴﻞ را ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ هﺪﻳﻪ او ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮاز هﺪﻳﻪ ﻗﺎﺑﻴﻞ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻴﮑﺸﺪ ‪ ،‬ﻳﻬﻮﻩ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از او ﺑﺎز ﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺲ ﻗﺎﺑﻴﻞ را ﺑﮑﺸﺪهﻔﺖ ﺑﺎر ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎم‬
‫او ﻗﺮار ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻗﺖ ) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم ‪ .( 15،‬ﻣﻮﻗ ِﻌﯽ هﻢ ﮐﻪ ﺳﺎرا ‪،‬هﻤﺴﺮ اﺑﺮاهﻴﻢ ‪ ،‬از ﺷﻮهﺮش ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫ارﺷﺪﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺎدر او از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﺴﺮ ﮐﻨﻴﺰ ﺷﺮﻳﮏ ﭘﺴﺮ ﺧﻮد او اﺳﺤﺎق ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻳﻬﻮﻩ ﺟﺎﻧﺐ ﺳﺎرا را ﻣﻴﮕﻴﺮد‪":‬و‬
‫رو ِزی ﮐﻪ اﺳﺤﺎق را از ﺷﻴﺮ ﺑﺎز داﺷﺘﻨﺪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺿﻴﺎﻓ ِﺘﯽ ﮐﺮد ‪،‬و ﺳﺎرا ﭘﺴﺮ هﺎﺟﺮ ﻣﺼ ِﺮی را دﻳﺪ ﮐﻪ ﺧﻨﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ‬
‫اﺑﺮاهﻴﻢ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﮐﻨﻴﺰ را ﺑﺎ ﭘﺴﺮش ﺑﻴﺮون ﮐﻦ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﭘﺴﺮ ﮐﻨﻴﺰﺑﺎ ﭘﺴﺮ ﻣﻦ اﺳﺤﺎق ﺷﺮﻳﮏ ارث ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺁﻣﺪ ‪،‬وِﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺳﺎرا ﺑﻪ ﺗﻮﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺳﺨﻦ اورا ﺑﺸﻨﻮ ‪ ...‬و ﺑﺎﻣﺪادان اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺖ ﻧﺎن‬
‫ﮑﯽ از ﺁب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﺮ دوش هﺎﺟﺮ ﮔﺬاﺷﺖ و او را ﺑﺎ ﭘﺴﺮش از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﮐﺮد ‪ .‬ﭘﺲ هﺎﺟﺮ ﺑﺎ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ در ﺑﻴﺎﺑﺎن‬ ‫ﻣﺸ ِ‬
‫ﺑﺮﺷﺒﻊ ﺳﺮﮔﺮدان ﺷﺪ‪،‬و ﭼﻮن ﺁب ﻣﺸﮏ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﭘﺴﺮ را زﻳﺮ ﺑﻮﺗﻪ ِای ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺗﻴﺮ ﭘﺮﺗﺎ ِﺑﯽ رﻓﺘﻪ درﻣﻘﺎﺑﻞ ِوی ﻧﺸﺴﺖ‬
‫زﻳﺮا ﮔﻔﺖ ﻣﺮگ ﭘﺴﺮ را ﻧﺒﻴﻨﻢ ‪ ،‬و ﺁواز ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮد و ﺑﮕﺮﻳﺴﺖ ")ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ ‪ .(16-8 ،‬هﻨﮕﺎ ِﻣﯽ هﻢ ﮐﻪ‬
‫ﻳﻌﻘﻮب‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ اﺳﺤﺎق ‪،‬ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎ ِری ﺑﺮﮐﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒ ِﺮی را از ﺑﺮادرش ﻣﻴﮕﻴﺮد واﺳﺤﺎق ﺑﺎ وﺣﺸﺖ در ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﻳﻌﻘﻮب‬
‫ﻣﺰوراﻧﻪ ﺣﻖ ﺑﺮادرش را ﻏﺼﺐ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪،‬ﻳﻬﻮﻩ هﻤﭽﻨﺎن ﺟﺎﻧﺐ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎر را ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﻧﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮردﻩ را ) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‬
‫‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ ‪ 3 ،‬و‪ .( 4‬اﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﻋﻤﻞ ﺑﺎرهﺎ در ﺗﻮرات ﺗﮑﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎ ِهﯽ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﮕﻤﺎرد ﺷﺎﺋﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﺄﻣﻮر ﻧﺎﺑﻮ ِدی ﮐﺎﻣﻞ ﻗﻮم ﻓﻠﺴﻄﻴ ِﻨﯽ ﻋﻤﺎﻟﻴﻖ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ‪،‬وِﻟﯽ ﭼﻮن ﺑﻌﺪا ﻳﻬﻮﻩ در ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ ﮐﻪ ِوی ﭼﻨﺪ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﺎ ِﻗﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ از اﻧﺘﺼﺎب ِوی ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻴﺸﻮد و او‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫و هﻤﻪ ﭘﺴﺮاﻧﺶ را ﻣﻴﮑﺸﺪ‪ ":‬وﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﺷﺎﺋﻮل ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮا ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺮﮐﺖ دهﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻗﻮم او اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺷ ِﻮی ‪ .‬ﭘﺲ اﻻن ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺸﻨﻮ ﮐﻪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﭼﻮن در ﺑﺮ ﺁﻣﺪن اﺳﺮاﺋﻴﻞ از ﻣﺼﺮ ﻗﻮم ﻋﻤﺎﻟﻴﻖ ﺑﺎ او در راﻩ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﮐﺮد ﭘﺲ ﺑﺮو و ﻋﻤﺎﻟﻴﻖ را ﺷﮑﺴﺖ دادﻩ و ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎﻳﻤﻠﮏ اﻳﺸﺎن را ﺑﺎﻟﮑﻞ ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎز و ﺑﺮ اﻳﺸﺎن ﺷﻔﻘﺖ ﻣﻔﺮﻣﺎ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺮد و زن‬
‫وﻃﻔﻞ وﮐﻮدک ﺷﻴﺮ ﺧﻮارﻩ و ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺷﺘﺮ و اﻻﻏﺸﺎن را ﺑﮑﺶ ‪ .‬ﭘﺲ ﺷﺎﺋﻮل ﻗﻮم را ﻃﻠﺒﻴﺪ و از اﻳﺸﺎن دوﻳﺴﺖ هﺰار‬
‫ﭘﻴﺎدﻩ و دﻩ هﺰار ﻣﺮد از ﻳﻬﻮﻩ ﺳﺎن دﻳﺪو ﻋﻤﺎﻟﻘﻪ را ﺷﮑﺴﺖ داد و اﺟﺎج ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻋﻤﺎﻟﻴﻖ را زﻧﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺧﻠﻖ ﻋﻤﺎﻟﻘﻪ را‬
‫ﺑﻪ دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺎﻟﮑﻞ هﻼک ﺳﺎﺧﺖ ‪ .‬اﻣﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﮔﺎوان و ﺑﺮﻩ هﺎ را هﻼک ﻧﮑﺮد‪....‬و ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪﺑﺮ ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﮔﻔﺖ‬
‫‪:‬اﻳﻨﮏ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪم ﮐﻪ ﺷﺎﺋﻮل را ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺳﺎﺧﺘﻢ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻼم ﻣﺮا ﺑﺠﺎ ﻧﻴﺎوردﻩ اﺳﺖ ‪....‬و ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺧﺸﻤﻨﺎک ﺷﺪﻩ ﻧﺰدﺷﺎﺋﻮل رﻓﺖ‬
‫و ﮔﻔﺖ هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺮا ﻣﺴﺢ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺷ ِﻮی ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﮕﻔﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺎﻟﻘﻪ و هﺮ ﭼﻪ را ﮐﻪ درﻣﻠﮑﻴﺖ‬
‫ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ﺑﺎﻟﮑﻞ هﻼک ﺳﺎز؟ و ﺁﻳﺎ اﻃﺎﻋﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﮑﻮ ﺗﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﮔﻮش ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﭘﻴﻪ ﻗﻮچ هﺎ؟ وﭼﻮﻧﮑﻪ ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ را‬
‫ﺗﺮک ﮐﺮ ِدی او ﻧﻴﺰ ﺗﺮا از ﺳﻠﻄﻨﺖ رد ﻧﻤﻮد ‪ .‬و ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ اﺟﺎج ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻋﻤﺎﻟﻴﻖ را ﮐﻪ ﺷﺎﺋﻮل زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻃﻠﺒﻴﺪﻩ و ﺑﻪ‬
‫ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺟﻠﺠﺎل ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﭘﺎرﻩ ﭘﺎرﻩ ﮐﺮد ‪،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ از ﮐﺎر او ﺧﺸﻨﻮد ﺷﺪ ‪ .‬و ِﻟﯽ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﺎﺋﻮل را ﺑﺮ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد ") ﮐﺘﺎب اول ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪" .( 35-1،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﺎﺋﻮل و هﻤﻪ ﭘﺴﺮاﻧﺶ را ﺑﮑﺸﺖ و‬
‫ﺟﺴﺪهِﺎی ﺁﻧﻬﺎ را زﻳﺮ درﺧﺖ ﺑﻠﻮط دﻓﻦ ﮐﺮدﻧﺪ ‪،‬و ﺷﺎﺋﻮل ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺧﻴﺎﻧ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ورزﻳﺪﻩ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﮔﺎوان ﻋﻤﺎﻟﻴﻖ را‬
‫ﻧﮑﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﺮد ﺑﺠﻬﺖ ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﻧﮕﺎﻩ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻮد " )ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪،‬ﮐﺘﺎب اول‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ ‪. (12 ،‬‬

‫"‪ ...‬و ﭼﻮن ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﻗﻮم ﻣﻮ ﺁب ﺑﻪ زﻧﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ وﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن اﻳﺸﺎن ﺳﺠﺪﻩ ﮐﺮدﻧﺪ ‪،‬ﻏﻀﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﺳﯽ ﮔﻔﺖ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ روﺳِﺎی ﻗﻮم را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﺸﺎن را ﭘﻴﺶ ﺁﻓﺘﺎب ﺑﻪ دار ﺑﮑﺶ ﺷﺪت ﻏﻀﺐ ﻣﻦ ﻓﺮو ﻧﺸﻴﻨﺪ ‪ .‬و‬ ‫اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ داوران اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ هﺮ ﻳﮏ از ﺷﻤﺎ ﮐﺴﺎن ﺧﻮد را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﻞ ر ِوی ﺁوردﻩ اﻧﺪ ﺑﮑﺸﺪ ‪...‬و اﻳﻨﮏ ﻣﺮ ِدی از اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬ ‫ﻣﻮ ِ‬
‫ز ِﻧﯽ را از ﻗﻮم ﻣﺪﻳﺎن هﻤﺮاﻩ داﺷﺖ ‪،‬و ﭼﻮن ﻓﻴﻨﺤﺎس ﺑﻦ اﻟﻌﺎزارﺑﻦ هﺎرون ﮐﺎهﻦ اﻳﻦ را دﻳﺪ ﻧﻴﺰﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺷﮑﻢ‬
‫هﺮد ِوی اﻳﺸﺎن ﻓﺮو ﺑﺮد و هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ وﺑﺎ از ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﺪ‪ .‬و ﺁﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﻏﻀﺐ ﻳﻬﻮﻩ از وﺑﺎ ﻣﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻴﺴﺖ و‬
‫ﺳﯽ ﮔﻔﺖ ‪:‬اﻳﻨﮏ ﻓﻴﻨﺤﺎس ﺑﻦ اﻟﻌﺎزارﺑﻦ هﺎرون ﻏﻀﺐ ﻣﺮا ازﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪ و ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را در ﻏﻴﺮت ﺧﻮد هﻼک ﻧﺴﺎزم ‪ .‬ﻟﻬﺬا ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺑﺮِای او و ﺑﺮِای ذرﻳﺘﺶ ﺑﻌﺪ از او اﻳﻦ ﻋﻬﺪ ﮐﻬﺎﻧﺖ ﺟﺎودا ِﻧﯽ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ از ﺑﺮِای ﺧﺪِای ﺧﻮدﻏﻴﻮر ﺷﺪ")ﺳﻔﺮ اﻋﺪاد ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎرم ‪.(13-1 ،‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﮏ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺣﺴﺎب ﺷﺪﻩ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪،‬ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﮐﺮات از اﻧﺠﺎم ﮐﺎ ِری ﮐﻪ ﺑﺪان ارادﻩ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻴﺸﻮد و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﻬﺖ ﻣﻴﺪهﺪ ‪ .‬ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﺑﺪاﻧﺠﻬﺖ ر ِوی ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﭘﺸﻴﻤﺎن‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻼ ِﺋﯽ راﺑﻪ وﺟﻮد ِﻣﯽ ﺁورد ﮐﻪ در ﺁن ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻮﺟﻮدا ِﺗﯽ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ِوی ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺁدﻣﻴﺎن هﻼک‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬وِﻟﯽ هﻤﻴﻦ ﺧﺪا اﻧﺪ ِﮐﯽ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن ﺑ ِﻮی ﮐﺒﺎب ﺣﻴﻮاﻧﺎ ِﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﻮح ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﻋﺪول ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫اداﻣﻪ زﻧﺪ ِﮔﯽ ﺑﺸﺮ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻴﮕﻴﺮد )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ ‪ 7-5 ،‬و ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪.( 22-20 ،‬‬

‫داود ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ و ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﻤﺎ ِری ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻗﺪام ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ ﻋﺪﻩ ﺷﻤﺮدﻩ ﺷﺪﮔﺎن هﺰارهﺰارو دوﻳﺴﺖ‬
‫)ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ودوﻳﺴﺖ هﺰار (ﻣﺮد ﺷﻤﺸﻴﺮ زن از اﺳﺮاﺋﻴﻞ و هﻔﺘﺎد و ﭼﻬﺎر هﺰار از ﻳﻬﻮدا هﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﻟﻴﮑﻦ ﻻوﻳﺎن ﺑﻨﻴﺎﻣﻴﻨﻴﺎن‬
‫دراﻳﻦ رﻗﻢ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ داود ﺁﻧﺎن را ﻣﮑﺮوﻩ دارد ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﺧﺪا ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ او ﺑﻌﮑﺲ ﺑﻪ‬
‫ﮑﯽ از ﺳﻪ ﻧﻮع ﻣﺠﺎزات‬ ‫ﻻوﻳﺎن ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ اﺳﺖ ‪،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺧﺎﻟ ِﻮی داود را ﻧﺰد او ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ ِوی را از ﺟﺎﻧﺐ او دراﻧﺘﺨﺎب ﻳ ِ‬
‫ﻄﯽ ﺷﻮد ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﺎ ﺳﻪ ﻣﺎﻩ ﺑﻌﺪ ﺑﺪﺳﺖ دﺷﻤﻨﺎﻧﺶ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺳﻪ روز وﺑﺎ ﺑﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﺎزل‬ ‫ﻣﺨﻴﺮ ﮐﻨﺪ ‪ :‬ﻳﺎ ﺳﻪ ﺳﺎل در ﮐﺸﻮرش ﻗﺤ ِ‬
‫ﺷﻮد و ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺣﺪود اﺳﺮاﺋﻴﻞ را وﻳﺮان ﮐﻨﺪ ‪،‬و داود ﺷﻖ ﺳﻮم را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺪا وﺑﺎ ﺑﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار را ﺗﻠﻒ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬و ﺑﻌﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ رواﻧﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺮدم اورﺷﻠﻴﻢ را هﻼک ﮐﻨﺪ ‪،‬وِﻟﯽ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻴﺸﻮدو ﻓﺮﺷﺘﻪ را ﻧﺰد ﺧﻮد ﺑﺎز ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ِﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﮔﻨﺎهﮑﺎر اﺻِﻠﯽ ﻳﻌ ِﻨﯽ داود در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺁﺳﻴ ِﺒﯽ دﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫)ﮐﺘﺎب ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ ‪.(15-5،‬‬

‫ﺣﺰﻗﻴِﺎی ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻴﻤﺎرو ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻣﻴﺸﻮد ‪،‬و ﻳﻬﻮﻩ اﺷﻌﻴﺎء ﺑﻦ ﺁﻣﻮص ﻧ ِﺒﯽ را ﻧﺰد او ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ِوی ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﺗﺪارک ﺧﻮد را ﺑﺒﻴﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ زو ِدی ﻣﻴﻤﻴﺮي‪ .‬ﺣﺰﻗﻴﺎ ر ِوی ﺧﻮد را ﺑﺴ ِﻮی دﻳﻮار ﻣﻴﮑﻨﺪ و زار زارﻣﻴﮕﺮﻳﺪ ‪،‬و‬
‫ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﺷﻌﻴﺎ ﻧﺎزل ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻮِای ﻗﻮم ﻣﻦ ﺣﺰﻗﻴﺎ ﺑﮕﻮ ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدن ﻧﻴﺴ ِﺘﯽ و ﮔﺮﻳﻪ ﮐﺮ ِدی ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺳﺎل‬
‫ﺻﯽ را از اﻧﺠﻴﺮ ﺑﮕﻴﺮ و ﺑﺮدﻣﻞ ﺧﻮد ت ﺑﮕﺬار ﺗﺎﺷﻔﺎ ﺑﻴﺎ ِﺑﯽ )ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪،‬ﺑﺎب‬
‫ﺑﺮ روزهِﺎی ﻋﻤﺮت ﻣﻴﺎﻓﺰاﻳﻢ ‪ .‬واﮐﻨﻮن ﻗﺮ ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ‪.( 8-1،‬‬

‫ﻳﻬﻮرام ﺑﻦ اﺧﺎب ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ از اﻟﻴﺸﻊ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﭘﻴﺮو ِزی او در ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎ ﮐﻨﺪ ‪،‬‬
‫و اﻟﻴﺸﻊ ﺑﺎوﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﻴﺎت ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻪ اﻳﻨﮏ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر او اﻳﺴﺘﺎدﻩ ام ﻗﺴﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ اﺣﺘﺮام ﻳﻬﻮﺷﺎﻓﺎط ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا را ﻧﮕﺎﻩ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﺷﺘﻢ ﺑﻪ ﺳ ِﻮی ﺗﻮ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻴﮑﺮدم ‪،‬اﻣﺎ اﻻن ﺑﺮِای ﻣﻦ ﻣﻄﺮ ِﺑﯽ ﺑﻴﺎور ‪،‬و ﭼﻮن ﻣﻄﺮب ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ و ﺳﺎزﻣﻴﺰﻧﺪ ﺧﺪا ﺧﻮﺷﺶ ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ و‬
‫ﺑﻪ اﻟﻴﺸﻊ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﻮد دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﻬﻮرام ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ دراﻳﻦ وا ِدی ﺧﻨﺪق هﺎ ﺑﺴﺎزﻳﺪ ﺗﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓ ِﺘﯽ ﮐﻨﻨﺪ )ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪،‬ﺑﺎب ﺳﻮم ‪ .(17-13،‬اﺧﺎب ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ اﻏﻮِای هﻤﺴﺮش اﻳﺰاﺑﻞ ﮐﻪ اورا ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﺗﺎﮐﺴﺘﺎن واﻣﻴﺪاردﺧﺸﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﺰد و ﻳﻬﻮﻩ ﺗﻮﺳﻂ اﻟﻴﺎس ﻧ ِﺒﯽ ﺑﻪ او ﭘﻴﻐﺎم ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ او را‬
‫ﺑﺎﻟﮑﻞ هﻼک ﺧﻮاهﺪ ﺳﺎﺧﺖ و ﮐﻠﻴﻪ ﻣﺮدان ﺧﺎﻧﺪان او را ﺧﻮاﻩ ﺁزاد و ﺧﻮاﻩ ﻣﺤﺒﻮس ﺧﻮاهﺪ ﮐﺸﺖ و دﺳﺘﻮر ﺧﻮاهﺪ داد ﮐﻪ ﺳﮕﺎن‬
‫ﺧﻮن ﺧﻮد او را ﺑﻠﻴﺴﻨﺪ و اﻳﺰاﺑﻞ هﻤﺴﺮش را ﻧﻴﺰ ﺣﺼﺎرﻳﺰرﻋﻴﻞ ﺑﺨﻮرﻧﺪ ‪،‬و ﺁﺧﺎب ﮐﻪ اﻳﻦ را ﻣﻴﺸﻨﻮد ﺟﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﭼﺎک ﻣﻴﺰﻧﺪو‬
‫ﭘﻼس در ﺑﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ و روزﻩ ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻴﺨﻮاﺑﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎل ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﻟﻴﺎس ﻧﺎزل ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ دﻳ ِﺪی ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺧﺎب‬
‫از ﻣﻦ ﺗﺮﺳﻴﺪ و ﻣﺘﻮاﺿﻊ ﺷﺪ؟ ﭘﺲ از اﻳﻨﺠﻬﺖ ﮐﻪ در ﺣﻀﻮر ﻣﻦ ﻣﺘﻮاﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﻼ ِﺋﯽ ﺑﺮ ﺳﺮش ﻧ ِﻤﯽ ﺁورم ‪،‬اﻣﺎ دراﻳﺎم‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭘﺴﺮش ﺑﻼ را ﺑﺮ او ﻋﺎرض ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد )ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ‪.(29-21،‬‬

‫"و ﭼﻮن ﺳﻠﻄﻨﺖ رﺣﺒﻌﺎم اﺳﺘﻮار ﮔﺮدﻳﺪ او ﺑﺎ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ را ﺗﺮک ﮐﺮدﻧﺪ ‪،‬و ﻳﻬﻮﻩ ﺷﻴﺸﻖ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﺼﺮ‬
‫را ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺮ ﺁورد ﺑﺎ‪ 1200‬اراﺑﻪ و‪ 60000‬ﺳﻮار و ﺧﻠ ِﻘﯽ ﺑﻴﺸﻤﺎر از ﻣﺼﺮﻳﺎن و ﻟﻮﺑﻴﺎن و ﺳﮑﻴﺎن و ﺣﺒﺸﻴﺎن ‪،‬و ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﻌﻴِﺎی ﻧ ِﺒﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ او ﺑﻪ رﺣﺒﻌﺎم و ﺳﺮوران ﻳﻬﻮﻩ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺷﻤﺎرا ﺑﺪﺳﺖ ﺷﻴﺸﻖ هﻼک ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ‬
‫رﺣﺒﻌﺎم و ﺳﺮداران اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺗﻮاﺿﻊ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ‪،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﻌﻴﺎﮔﻔﺖ ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺗﻮاﺿﻊ ﻧﻤﻮدﻩ اﻧﺪ اﻳﺸﺎن را هﻼک ﻧﺨﻮاهﻢ ﮐﺮد و ِﻟﯽ‬
‫ﺑﻨﺪﻩ ﺷﻴﺸﻖ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻗﺪر ﺑﻨﺪ ِﮔﯽ ﻣﺮا ﺑﺪاﻧﻨﺪ ")ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪.(8-1،‬‬
‫‪..............................................................................................................................................‬‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا در ﻧﻘﺶ ﻳﮏ ﺟﺎﺳﻮس ﻳﺎ ﻣﺄﻣﻮر اﻃﻼﻋﺎ ِﺗﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪:‬‬

‫"در ﺁن زﻣﺎن اﻳﻨﺎ ﭘﺴﺮ ﻳﺮﺑﻌﺎم ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪ ‪ ،‬و ﻳﺮﺑﻌﺎم ﺑﻪ زن ﺧﻮد ﮔﻔﺖ ‪ ":‬ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﺻﻮرت ﺧﻮد را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎ ﺗﺎ ﻧﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮ زن ﻳﺮﺑﻌﺎم هﺴ ِﺘﯽ ‪ ،‬وﺑﻪ ﻧﺰد اﺧﻴِﺎی ﻧ ِﺒﯽ ﺑﺮوو ﺑﺮِای او دﻩ ﻗﺮص ﻧﺎن و ﮐﻠﻮﭼﻪ و ﮐﻮزﻩ ﻋﺴﻞ ﺑﺒﺮ ﺗﺎ ﺗﺮا از ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫ﻣﺎ ر ِوی ﺧﻮاهﺪ داد ﺧﺒﺮ دهﺪ ‪ .‬ﭘﺲ زن ﻳﺮﺑﻌﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮد و ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﺎ ﺻﻮرت ﻣﺒﺪل ﺑﻪ ﺷﻴﻠﻮﻩ رﻓﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اﺧﻴﺎ رﺳﻴﺪ واﺧﻴﺎ‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ او را ﺑﺒﻴﻨﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﺸﻤﺎن او از ﭘﻴ ِﺮی ﺗﺎر ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ‪ .‬وِﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ درﮔﻮش او ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻨﮏ زن ﻳﺮﺑﻌﺎم ِﻣﯽ‬
‫ﺳﯽ ‪ .‬ﭘﺲ‬ ‫ﮕﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮ او را ﻧﺸﻨﺎ ِ‬ ‫ﺁﻳﺪ ﺗﺎ در ﺑﺎرﻩ ﭘﺴﺮش ﮐﻪ ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ از ﺗﻮ ﺑﭙﺮﺳﺪ و ﭼﻮن داﺧﻞ ﺷﻮد و ﺑﻪ هﺌﺖ ﺳﺎﺧﺘ ِ‬
‫ﭼﻮن ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺑﺪوﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﺑﮕ ِﻮی ‪.‬و ﭼﻮن اﺧﻴﺎ ﺻﺪِای ﭘﺎه ِﺎی زن اﺧﻴﺎ راﮐﻪ ﺑﻪ در داﺧﻞ ﻣﻴﺸﺪ ﺷﻨﻴﺪ ﮔﻔﺖ ِای زن ﻳﺮﺑﻌﺎم داﺧﻞ‬
‫ﺷﻮ ‪،‬ﭼﺮا هﺌﺖ ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻩ ِای ؟اﮐﻨﻮن از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻳﺮﺑﻌﺎم ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﭼﻮن از ﺧﺪاﻳﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﻦ ر ِوی ﻧﮕﺮداﻧ ِﺪی‬
‫از اﻳﻦ راﻩ ﻏﻀﺐ ﻣﺮا ﺑﻪ هﻴﺠﺎن ﺁور ِدی ﻣﻦ ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮏ ﺑﺮهﻤﻪ ﺧﺎﻧﺪان ﻳﺮﺑﻌﺎم ﺑﻼ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻢ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎرا دور ِﻣﯽ اﻧﺪازﻧﺪ‪.‬و‬
‫ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻢ ﮐﻪ هﺮ ﮐﻪ از ﻳﺮﺑﻌﺎم در ﺷﻬﺮ ﺑﻤﻴﺮد ﺳﮕﺎن او را ﺑﺨﻮرﻧﺪ و هﺮ ﮐﻪ در ﺻﺤﺮا ﺑﻤﻴﺮد ﻣﺮﻏﺎن هﻮا او را ﺑﺨﻮرﻧﺪ ‪،‬و ﭘﺴﺮت‬
‫ﺑﻪ ﻣﺠﺮد رﺳﻴﺪن ﭘﺎهﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮاهﺪ ﻣﺮد ‪ .‬ﭘﺲ زن ﻳﺮﺑﻌﺎم ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ رواﻧﻪ ﺷﺪ ‪،‬و ﺑﻪ ﻣﺠﺮد رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺴﺮش ﻣﺮد ‪".‬‬
‫‪1‬‬
‫)ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ ‪.( 17-1،‬‬
‫‪...............................................................................................................................................‬‬

‫ﮐﻤﺎل ﻣﻄﻠﻮب ﻳﻬﻮﻩ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻗﻮم ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ اش اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ او را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از او ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ ‪.‬درﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻼ ِﮐﯽ ﻧ ِﺒﯽ از ﻗﻮل ﺧﺪاوﻧﺪﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻋﻬﺪ ﺑﺴﺘﻪ ام ﮐﻪ ﻣﻴﺜﺎق ﺣﻴﺎت و رﺳﺘﮕﺎ ِری ﺷﻤﺎ اﺳﺖ ‪،‬و ﺑﻬﺮﻩ اﻳﻦ ﻣﻴﺜﺎق‬
‫ﺗﺮس از ﺧﻮدم را ﻧﻴﺰ دادﻩ ام ‪ ،‬ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ ازﻣﻦ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎم ﻣﻦ هﺮاﺳﺎن ﺷﻮﻳﺪ )ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم ‪ . ( 2،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻓﻮن‬
‫راد ﮐﺎر ﺷﻨﺎس ﻣﻌﺮوف ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ‪،‬ﺑﺮِای ﻳﻬﻮﻩ ﭘﺎﻳﻪ هﻤﻪ ﻋﺒﺎدات ﺗﺮس از او اﺳﺖ ﻧﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﺪو ﻳﺎ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ و ﻳﺎ‬
‫ﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از او ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺘﺮﺳﺪ ‪ ،‬و ﻧﺰدﻳﮏ ﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﮐﻮﺷﺶ در راﻩ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﮐﻤﺎل و ﺗﻘ ِﻮی ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻳﻬﻮ ِدی از ﻧﻈﺮ او ﺁن ﮐ ِ‬
‫ﻣﺠﺘﻬﺪان ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺑﺪو ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﺎﺑﺖ او را هﺮ ﭼﻪ زﻳﺎد ﺗﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺗﻔﻬﻴﻢ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬در ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪،‬ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ‬
‫ﺳﯽ اﻳﻤﺎن ﺁوردﻧﺪ"‪،‬و ﺳﺮو ِدی را ﺑﻪ اﻓﺘﺨﺎر ﺧﻮد دردهﺎن‬ ‫ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ " ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻗﻮم )ﻳﻬﻮد ( از ﺧﺪا ﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻩ او ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ وﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﮕﺬارد ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ ﻳﺎزدهﻢ ﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬ﮐﻴﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ِای ﻳﻬﻮﻩ ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﺧﺪاﻳﺎن ‪،‬ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻮ ِ‬
‫ﮑﯽ از ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﻮرا ِﺗﯽ ‪ ،‬از‬ ‫ﺗﺮﺳﻨﺎک ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎن ﺗﻮ ﻣﻬﺎﺑﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ؟ "‪ .‬در اﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ‪ ،‬ﻳ ِ‬
‫اﺛﺮﻣﻨﻈﻮم ﻣﻔﻘﻮد ﺷﺪﻩ ِای ﺑﻨﺎم "ﺟﻨﮕﻬِﺎی ﻳﻬﻮﻩ " ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺟﺰو ادﺑﻴﺎت ﺗﻮرا ِﺗﯽ ﺑﻮدﻩ و در ﺁن ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ اﻟﻘﺎب ﺧﺪِای‬
‫ﻣﻬﻴﺐ ‪،‬ﻓﺮﻋﻮن ﺷﮑﻦ ‪،‬ﺧﻮرد ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن و ادوﻣﻴﺎن و ﻣﻮﺁﺑﻴﺎن و ﮐﻨﻌﺎﻧﻴﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬در ﮐﺘﺎب ﻣﻼ ِﮐﯽ ﻧ ِﺒﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫ذﮐﺮ ﺁن رﻓﺖ ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﻣﻴﺰﻧﺪ ﮐﻪ " ﭘﺴﺮ از ﭘﺪرﺧﻮد و ﻏﻼم از ﺁﻗِﺎی ﺧﻮد‬
‫___________________________________________________________‬
‫ِﯽ ﺁن زن اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻪ‬ ‫ِﯽ را ﮔﻔﺖ وﻟ‬ ‫ِﯽ از زﻧﺎن ﺧﻮد ﻣﻄﻠﺒ‬ ‫ِﯽ ﺑﻪ ﻳﮑ‬ ‫‪ -1‬درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﭘﻴﻐﻤﱪ در ﭘﻨﻬﺎﻧ‬
‫ِﯽ دﻳﮕﺮ اﻃﻼع داد ‪،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﱪ ﺧﱪ داد ﮐﻪ ﻓﻼن زن ﺳﺮ ﺗﺮا ﻓﺎش ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﱪ از ﺁن زن ﻣﻌﺎﺧﺬﻩ ﮐﺮد‬
‫ﮐﺴ‬
‫ِی داﻧﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﱪ داد ")ﲢﺮﱘ ‪( 3 ،‬‬
‫ِﯽ اﻳﻦ را ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺖ ؟ﭘﻴﻐﻤﱪ ﻓﺮﻣﻮد ﺧﺪا‬
‫‪،‬و او ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺴ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻴﺘﺮﺳﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﭘﺪر هﺴﺘﻢ ﺗﺮس از ﻣﻦ ﭼﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ؟ و اﮔﺮ ﺁﻗﺎ هﺴﺘﻢ هﻴﺒﺖ ﻣﻦ ﮐﺠﺎ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ؟ ﺧﻴﺎل ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﻧﺎن ﻧﺠﺲ ﺑﺮ ﻣﺬﺑﺢ ﻣﻦ ﻣﻴﮕﺬارﻳﺪ ‪،‬و ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻧﺮﻳﻨﻪ ِای در ﮔﻠﻪ ﺧﻮد دارﻳﺪ ﺑﺮﻩ ﻣﻌﻴﻮ ِﺑﯽ را ﺑﺮِای‬
‫ﻣﻦ ﺳﺮ ﻣﻴﺒﺮﻳﺪ ؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﻴﺒﺎﺷﻢ و اﺳﻢ ﻣﻦ در ﻣﻴﺎن اﻣﺖ هﺎ اﺳﻢ ﻣﻬﻴﺐ اﺳﺖ ؟ " )ﻣﻼ ِﮐﯽ ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب‬
‫اول ‪ .( 6 ،‬ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺟﻤﻼت ﺗﻮرات وﻋﺪﻩ ﺑﻴﻤﺎ ِری و وﺑﺎ و ﻣﺮگ و ﺁﺗﺶ ﺑﺮِای ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺷﻨﻴﺪن ﻧﺎم ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ هﺮاس‬
‫ﻧﻴﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻨﺪ ﭘﺎﻳﺎ ِﻧﯽ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ ":‬اﻳﻨﮏ ﻣﻦ اﻳﻠﻴِﺎی ﻧ ِﺒﯽ را ﻗﺒﻞ از ﻓﺮا رﺳﻴﺪن روز ﻋﻈﻴﻢ و ﻣﻬﻴﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ دل ﭘﺪران و ﭘﺴﺮان را ﺑﺮ ﮔﺮداﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﺒﺎدا ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻣﻬﺎﺑﺖ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻳﻢ و زﻣﻴﻦ را ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺰﻧﻢ" )ﻣﻼ ِﮐﯽ ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎرم ‪ 5،‬و‪.( 6‬‬

‫ﺸﯽ ﭼﻨﺎن ﻏﻴﺮ اﺧﻼ ِﻗﯽ اﻳﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﻋﺮف ﺣﻘﻮ ِﻗﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻼﻩ ﺑﺮدا ِری ﺟﺮ ِﻣﯽ‬
‫در ﻣﻮار ِدی ﭼﻨﺪ در ﺗﻮرات ‪ ،‬ﻳﻬﻮﻩ ﻧﻘ ِ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻘﻴﺐ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮِای ﻓﺮﻣﺎﻧﻬِﺎی دﻩ ﮔﺎﻧﻪ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد او ﻧﻴﺰ ﻣﺒﺎﻳﻨﺖ دارد ﮐﻪ "دز ِدی ﻧﺨﻮا ِهﯽ ﮐﺮد "‪ .‬هﻨﮕﺎ ِﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺳﯽ ﺧﺒﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ زو ِدی هﻤﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ارﺷﺪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ه ِﺎی ارﺷﺪ ﻣﺼ ِﺮی را ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ ﮐﺸﺖ و‬ ‫در ﻣﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺁن در دل ﻓﺮﻋﻮن ﺧﻮاهﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ اﺟﺎزﻩ ﺧﺮوج ﻳﻬﻮدﻳﺎن را از ﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﻪ راهﻨﻤﺎ ِﺋﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﻳﻬﻮدﻳﺎن از هﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﻣﺼ ِﺮی ﺧﻮد هﺮ ﻗﺪر ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻇﺮوف و ﺁﻻت ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻌﺪا ﺁﻧﻬﺎ را هﻤﺮاﻩ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺒﺮﻧﺪ ‪ .‬ﻋﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات در اﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ‪ ... " :‬اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﮔﻮش ﻗﻮم ﺧﻮد ﺑﮕﻮ ﮐﻪ هﺮﻣﺮد از هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد و هﺮ‬
‫ﺳﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدﻩ‬ ‫زن ازهﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد ﺁﻻت ﻧﻘﺮﻩ و ﺁﻻت ﻃﻼ ﺑﺨﻮاهﻨﺪ )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ ‪ ،( 2 ،‬و ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻮ ِ‬
‫از ﻣﺼﺮﻳﺎن ﺁﻻت ﻧﻘﺮﻩ و ﺁﻻت ﻃﻼ و رﺧﺘﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺪﻳﺸﺎن دادﻧﺪ ‪ ،‬و ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺼﺮﻳﺎن را ﺑﻪ ﮐﻤﺎل ﻏﺎرت ﮐﺮدﻧﺪ ")هﻤﺎﻧﺠﺎ‬
‫‪،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ ‪ 35 ،‬و‪.( 36‬‬

‫در ﻣﻮرد ﺟﻨﮓ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎ دو ﻗﻮم ﻋﻤﻮن و ﻣﻮﺁب ﮐﻪ در ﺁن ﺣﻖ ﺑﺎ ﻣﻮﺁﺑﻴﺎن اﺳﺖ ‪ ،‬ﻳﻬﻮد ﺑﺎ ﮐﻤﻴﻦ ﮔﺬا ِری ﮐﻠﻴﻪ ﻣﺮدم اﻳﻦ دوﻗﻮم‬
‫را هﻼک ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﻳﻬﻮدﻳﺎن اﻃﻼع ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺳﻪ روز اﻣﻮال و اﻟﺒﺴﻪ و اﺷﻴﺎء ﮔﺮاﻧﺒﻬِﺎی ﺁﻧﻬﺎ را ﻏﺎرت ﮐﻨﻨﺪ و در‬
‫روز ﭼﻬﺎرم او را ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ‪:‬‬

‫"‪...‬و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻳﻬﻮ ﺷﺎﻓﺎط ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻳﻬﻮدا درﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﺻﺤﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ ‪ِ :‬ای ﻳﻬﻮﻩ ‪ِ ،‬ای‬
‫ﺧﺪِای ﭘﺪران ﻣﺎ ‪،‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ در ﺁﺳﻤﺎن ﺧﺪا ﻧﻴﺴ ِﺘﯽ و ﻣﮕﺮ در دﺳﺖ ﺗﻮ ﻗﻮت ﺟﺒﺮوت ﻧﻴﺴﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﺗﻮ ﺧﺪِای ﻣﺎ ﻧﻴﺴ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﻪ ﺳﮑﻨﻪ‬
‫اﻳﻦ زﻣﻴﻦ را از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون راﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﺮا ﺑﺮِای اﺑﺪاﻻﺑﺎد ﺑﻪ ذرﻳﺖ دوﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺪهﺪ ؟ ﭘﺲ اﮐﻨﻮن ﺑ ِﻨﯽ ﻋﻤﻮن و ﺑ ِﻨﯽ‬
‫ﻣﻮﺁب ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎرا از ﻣﻠﮏ ﺗﻮ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﻣﺎ دادﻩ ِای ﺑﻴﺮون ﮐﻨﻨﺪ ‪ِ .‬ای ﺧﺪِای ﻣﺎ ‪ ،‬ﺁﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺣﮑﻢ ﻧﺨﻮا ِهﯽ ﮐﺮد‬
‫؟ ﺁﻧﮕﺎﻩ روح ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻳﺤﺰﺋﻴﻞ اﺑﻦ زﮐﺮﻳﺎاﺑﻦ ﺑﻨﺎﻳﺎاﺑﻦ ﻳﻌﺌﻴﻞ اﺑﻦ ﻣﺘﻨﻴِﺎی ﻻ ِوی درﻣﻴﺎن ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺣﻠﻮل ﮐﺮد ‪ ،‬و او ﮔﻔﺖ ِای ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ‬
‫ﻳﻬﻮدا وِای ﻳﻬﻮﺷﺎط ﭘﺎدﺷﺎﻩ ‪،‬ﮔﻮش ﮔﻴﺮﻳﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ از اﻳﻦ ﮔﺮوﻩ ﻋﻈﻴﻢ هﺮاﺳﺎن ﻣﺒﺎﺷﻴﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ ﺟﻨﮓ از ﺁن‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ از ﺁن ﻣﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ هﺴﺘﻢ‪ .‬ﻓﺮدا ﺑﻪ ﻧﺰد اﻳﺸﺎن ﻓﺮود ﺁﺋﻴﺪ وِﻟﯽ ﺟﻨﮓ ﻧﻨﻤﺎﺋﻴﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ و ﺁﻧﭽﻪ‬
‫را ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮِای ﻧﺠﺎت ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺿﺪ ﺑ ِﻨﯽ ﻋﻤﻮن و ﺑ ِﻨﯽ ﻣﻮﺁب ﮐﻤﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺖ و اﻳﺸﺎن را‬
‫هﻼک ﺳﺎﺧﺖ و ﭼﻮن اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ﺑﻪ دﻳﺪﺑﺎﻧﮕﺎﻩ ﺑﻴﺎﺑﺎن رﺳﻴﺪﻧﺪ دﻳﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻨﮏ ﻻﺷﻪ هﺎ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎدﻩ و اﺣ ِﺪی رهﺎ ِﺋﯽ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻳﻬﻮﻩ ﺷﺎﻓﺎط ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎ هﻤﻪ ﻗﻮم )اﺳﺮاﺋﻴﻞ( ﺑﺠﻬﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﺁﻧﻘﺪر اﻣﻮال و اﻟﺒﺴﻪ و ﭼﻴﺰهِﺎی ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﺑﺮِای‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺒﺮﻧﺪ ‪،‬و ﺗﺎ ﺳﻪ روز ﻣﺸﻐﻮل ﻏﺎرت ﻣﻴﺒﻮدﻧﺪ ‪،‬ﭘﺲ روز ﭼﻬﺎرم در وا ِدی ﺑﺮﮐﻪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و درﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻣﺘﺒﺎرک ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ " )ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪،‬ﮐﺘﺎب دوم ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ ‪.(26-5 ،‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫ﺳﯽ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺲ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﮑﻞ ﻇﺎه ِﺮی ﻳﻬﻮد از ﻣﻌﻤﺎهِﺎی ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﺳﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد ِوی در ﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺮا ﺑﺒﻴﻨﺪ و زﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪،‬درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس درﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪ ِدی ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان او و دﻳﮕﺮان ِوی را در ﺻﻮرت ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرﺗﻬﺎ ِﺋﯽ ﻧﺎﺷﻨﺎس ِﻣﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻴﻤﻴﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن اﻳﻦ دﻳﺪارهﺎرا ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ در ﺗﻮرات ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪:‬‬
‫ﺳﯽ از او درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ "ﻋﺰت ﺧﻮد را ﺑﻪ اوﻧﺸﺎن دهﺪ "‪،‬وِﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪو‬ ‫ﺳﯽ ﺑﺎ ﻳﻬﻮﻩ درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ‪ ،‬ﻣﻮ ِ‬ ‫در دﻳﺪار ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ وﺳﻮم ‪،‬‬ ‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ ":‬ﺗﻮ ﻧﻤﻴﺘﻮا ِﻧﯽ ﺻﻮرت ﻣﺮا ﺑﺒﻴ ِﻨﯽ ‪،‬زﻳﺮا هﻴﭻ ﺁد ِﻣﯽ ﻧ ِﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮا ﺑﺒﻴﻨﺪ و زﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ ")ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪،‬ﺑﺎب ِ‬
‫ﺳﯽ اﻣﮑﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﮐﺬﺷﺘﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺑﺮاﺑﺮاو ‪،‬ﻧﺸﻴﻤﻨﮕﺎهﺶ را ﺑﺒﻴﻨﺪ‬ ‫‪ .( 20-18‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺗﻮرات ﻣﻴﺎﻓﺰاﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻔﺖ "ﻣﺜﻞ‬ ‫)هﻤﺎﻧﺠﺎ ‪ .( 23-19،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ درهﻤﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ از روﺑﺮوﺑﺎ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺼﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ دوﺳﺖ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ "‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺗﻮرات ﺧﺪا ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش اﺑﺮاهﻴﻢ ﻏﺬا ﺧﻮردﻩ ﺑﻮد ) ﺳﻔﺮ‬ ‫ﺷﺨ ِ‬
‫ﺳﯽ دوﻳﺪﻩ‬ ‫ﺳﯽ و دوم ‪ ،( 31،‬و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻮ ِ‬ ‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪ ،‬ﺑﺎب هﻴﺠﺪهﻢ ‪ ،( 8-1،‬و ﺑﺎ ﻳﻌﻘﻮب ﮐﺸ ِﺘﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪ ،‬ﺑﺎب ِ‬
‫ﺑﻮد ﺗﺎ اورا ﺑﮑﺸﺪ )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم ‪ .( 24 ،‬درﮐﺘﺎب دوم ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ وﺻﻒ دﻗﻴ ِﻘﯽ از ﻳﻬﻮﻩ از زﺑﺎن داودﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻮﺟﺐ ﺁن ﻳﻬﻮﻩ از ﻓﺮاز اﺑﺮهﺎ ﺑﺰﻣﻴﻦ ﻓﺮو ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ از ﺑﻴ ِﻨﯽ او دود ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰد و از دهﺎﻧﺶ ﺁﺗﺶ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺠﻬﺪ و از‬
‫ﻣﻬﺎﺑﺘﺶ زﻣﻴﻦ ﻣﻴﻠﺮزد ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ زﻣﻴﻦ ﻣﺘﺰﻟﺰل ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﺎﻳﻪ هـــــِﺎی ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ ﺑـــﻠﺮزﻳﺪﻧﺪ ‪،‬و از ﺑﻴﻨـــﯽ وی دود ﺑﺮ ﻣﻴﺨﻴﺰد و از‬
‫ﮑﯽ ﻏﻠﻴﻆ زﻳﺮ‬ ‫دهﺎن او ﺁﺗﺶ ﺳﻮزان در ﺁﻣﺪ و اﺧﮕﺮهﺎ از ﺁن اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﮔﺮدﻳﺪواو ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎرا ﺧﻢ ﮐﺮدﻩ ﻧﺰول ﻓﺮﻣﻮد ‪ ،‬و ﺗﺎرﻳ ِ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪16‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﭘﺎﻳﻬﺎﻳﺶ ﺑﻮد ‪...،‬از درﺧﺸﻨﺪ ِﮔﯽ او اﺧﮕﺮهﺎ ِی ﺁﺗﺶ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺮق ﺟﻬﺎﻧﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﻋﻤﺎق درﻳﺎ ﻇﺎهﺮ ﺷﺪ و ﭘﺎﻳﻪ هِﺎی رﺑﻊ‬
‫ﻣﺴﮑﻮن ﻣﻨﮑﺸﻒ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ از اﻋِﻠﯽ ﻋﻠﻴﻴﻴﻦ ﻓﺮاﺳﺘﺎدﻩ ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ ")ﮐﺘﺎب دوم ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ‪،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم ‪.( 17-8،‬‬
‫ﮕﯽ ﺷﺒﻴﻪ ﻳﺎﻗﻮت ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ‪"،.‬و ﺑﺎ ِﻻی ﻓﻠﮏ‬ ‫ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ﻧﻴﺰ در ﮐﺘﺎب ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ِﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اورﻧ ِ‬
‫ﺷﺒﺎهﺖ ﺗﺨ ِﺘﯽ ﻣﺜﻞ ﻳﺎﻗﻮت ﮐﺒﻮد دﻳﺪم و ﺑﺮ ﺁن ﺗﺨﺖ ﺻﻮر ِﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﻮرت اﻧﺴﺎن ‪،‬و از ﮐﻤﺮ او ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﻈﺮﻩ ﻓﻠﺰ‬
‫ﺗﺎﺑﺎن دﻳﺪم و ﺑﺮ ﮔﺮداﮔﺮدش و اﻧﺪروﻧﺶ ﺷﻌﻠﻪ هِﺎی ﺁﺗﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻗﻮس و ﻗﺰح ﮐﻪ در روز ﺑﺎران دراﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬وداﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﺮ ﺟﻼل ﻳﻬﻮﻩ اﺳﺖ و ﭼﻮن ﺁﻧﺮا دﻳﺪم ﺑﻪ ر ِوی ﺧﻮد در اﻓﺘﺎدم و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺻﺪا ِﺋﯽ را ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ‪ِ :‬ای ﭘﺴﺮ ﺁد ِﻣﯽ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎﻳﻬ ِﺎی ﺧﻮد ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻢ " )ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب اول ‪.(28-26،‬اﺷﻌﻴﺎء ﻧ ِﺒﯽ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ را درﻣﻴﺎن‬
‫ﺳﯽ ﺑﺎ ﺷﮑﻮﻩ ﺧﻮد ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺳﺮاﻓﻴﻦ ﺑﺎ ِﻻی ﺁن اﻳﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻼﺋﮏ ﺑﺎﻟﺪار ِﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ را دﻳﺪم ﮐﻪ ﺑﺮ ﮐﺮ ِ‬
‫ﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ دﻳﮕ ِﺮی را ﺻﺪا زدﻩ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﻗﺪوس ﻗﺪوس ﻳﻬﻮﻩ ﺻﺒﺎﻳﻮت ﻣﻤﻠﻮ از ﺟﻼل‬ ‫هﺮ ﻳﮏ از ﺁﻧﻬﺎ ﺷﺶ ﺑﺎل داﺷﺖ ‪ ،‬و هﺮ ﻳ ِ‬
‫اوﺳﺖ ‪ .‬و ﭘﺎﻳﻪ هِﺎی ﺧﺎﻧﻪ از ﺻﺪِای او ﻣﻴﻠﺮزد وﺧﺎﻧﻪ از دود ﭘﺮ ﺷﺪ ‪.‬ﭘﺲ ﮔﻔﺘﻢ وِای ﺑﺮ ﻣﻦ ﮐﻪ هﻼک ﺷﺪﻩ ام ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﺻﺒﺎﻳﻮت ﭘﺎدﺷﺎﻩ را دﻳﺪﻩ اﺳﺖ " )ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎءﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ ‪ .(5-1،‬ﻳﻬﻮﺷﺎﻓﺎط ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا ‪ ،‬ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺴﯽ را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ‬ ‫ﺳﯽ ﺧﻮدش دﻳﺪﻩ و ﺷﺎهﺪ ﺁن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ِوی ﮐ ِ‬ ‫ﺁﺧﺎب ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ را ﺑﺮﮐﺮ ِ‬
‫ﺁﺧﺎب را ﻓﺮﻳﺐ دهﺪ و او را وادارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻠﻌﺎد ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ در ﺁﻧﺠﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺨﻮرد ‪":‬و ﻳﻬﻮﻩ ﺷﺎﻓﺎط ﺑﻪ ﺁﺧﺎب ﮔﻔﺖ ﺑﺪرﺳ ِﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺳﯽ ﺧﻮدش ﻧﺸﺴﺘﻪ دﻳﺪم و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﻟﺸﮑﺮ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻄﺮف راﺳﺖ و ﭼﭗ او اﻳﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻴﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺮ ﮐﺮ ِ‬
‫ﺑﺮود و اﺧﺎب را ﻓﺮﻳﺐ ﺑﺪهﺪ ﺗﺎﺑﻪ راﻣﻮت ﺟﻠﻌﺎد ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ و ﺑﻴﻔﺘﺪ ؟و روح ﭘﻠﻴﺪ ) ﺷﻴﻄﺎن (ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ اﻳﻨﮑﺎر را‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻢ و دردهﺎن ﺟﻤﻴﻊ اﻧﺒﻴﺎﻳﺶ روح ﮐﺎذب ﺧﻮاهﻢ ﺑﻮد ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﺪا ﻓﺮﻣﻮد ﺑﺮو و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﮑﻦ ‪ .‬ﭘﺲ هﺸﺪار ﺑﺎش ﮐﻪ اﻻن ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺣﯽ ﮐﺎذب را در درون ﺟﻤﻴﻊ اﻳﻦ اﻧﺒﻴِﺎی ﺗﻮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ")ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ ‪، 23-19،‬ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ‬ ‫رو ِ‬
‫اﻳﺎم ‪،‬ﺑﺎب هﺠﺪهﻢ ‪ .( 22-18،‬اﺷﻌﻴﺎء ﻧ ِﺒﯽ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ در ﮐﻮﻩ ﺻﻬﻴﻮن ﺳﺎﮐﻦ اﺳﺖ )ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎء‪،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪.( 18،‬‬
‫ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ ﻳﻬﻮﻩ را ﺷﺨﺼﺎ در داﺧﻞ ﻣﻌﺒﺪاورﺷﻠﻴﻢ ِﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪو ﺧﺒﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺧﻴﺎل دارد ﺑﺮِای هﻤﻴﺸﻪ درﺁﻧﺠﺎ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﮔﺰﻳﻨﺪ‬
‫‪" :‬ﭘﺲ ﺟﻼل ﺧﺪاوﻧﺪ از راﻩ دروازﻩ ِای ﮐﻪ روﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺸﺮق ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻌﺒﺪ درﺁﻣﺪ ‪،‬و ﻣﺮا ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﺤﻦ اﻧﺪرو ِﻧﯽ ﺁوردﻩ‬
‫و ﺻﺪا ِﺋﯽ را ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ از ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﮑﻠﻢ ﻣﻴﮑﺮد ‪ ،‬و ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﻣﺮ ِدی ﮐﻪ ﭘﻬﻠ ِﻮی ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ ِای ﭘﺴﺮ ﺁد ِﻣﯽ ‪،‬اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺨﺖ ﺧﺪا ِﺋﯽ ﻣﻦ و ﻣﮑﺎن ﮐﻒ ﭘﺎﻳﻬﺎﻳﻢ ﮐﻪ ﺧﻴﺎل دارم درﺁن درﻣﻴﺎن ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺗﺎ ﺑﻪ اﺑﺪ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻮم ")ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧ ِﺒﯽ‬
‫‪،‬ﺑﺎب ﭼﻬﻞ وﺳﻮم ‪ .( 7-4،‬و زﮐﺮﻳﺎ ِی ﻧ ِﺒﯽ از زﺑﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﺸﻨﻮد ﮐﻪ "اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺻﻬﻴﻮن ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻧﻤﻮدﻩ ام و ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ‬
‫درﻣﻴﺎن اورﺷﻠﻴﻢ ﺳﺎﮐﻦ ﺧﻮاهﻢ ﺷﺪ ")ﮐﺘﺎب زﮐﺮﻳﺎ ‪،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪.(3 ،‬‬

‫ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺗﻮرات داود ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺧﺎﻧﻪ ِای ﮐﻪ در اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺮِای ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺴﺎزد ﮐﻪ او درﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﺴﮑﻦ‬
‫ﻣﻌﻴ ِﻨﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺮ ﮔﺮدان ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ ،‬و ِﻟﯽ ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﺗﺎن ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﺑﺪو ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪":‬ﺑﺮو ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻦ داود ﺑﮕﻮ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻪ ِای ﺑﺮِای ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻣﻦ ﺑﻨﺎﮐ ِﻨﯽ ‪،‬زﻳﺮا از رو ِزی ﮐﻪ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﺑﻴﺮون ﺁوردﻩ ام ﺗﺎ اﻣﺮوز در‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ِای ﺳﺎﮐﻦ ﻧﺸﺪﻩ ام ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﺧﻴﻤﻪ ِای ﺑﻪ ﺧﻴﻤﻪ ِای و از ﻣﺴﮑ ِﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﮑ ِﻨﯽ رﻓﺘﻪ ام ‪،‬و ﺁﻳﺎ دراﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻪ اﺣ ِﺪی از‬
‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺧﺎﻧﻪ ِای ازﭼﻮب ﺳﺮو ﺁزاد ﺑﺮِای ﻣﻦ ﻧﺴﺎﺧﺘﻴﺪ ؟" ) ﮐﺘﺎب اول ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ ‪.( 6-3،‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ‪،‬ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ داود ‪،‬اﻳﻦ ﮐﺎر را ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻋﻤ ِﻠﯽ ﻣﻴﺴﺎزد و ﺧﺪاوﻧﺪ را از ِﺑﯽ ﺳﺮو ﺳﺎﻣﺎ ِﻧﯽ ﺑﻴﺮون ِﻣﯽ ﺁورد ‪....":‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻨِﺎی ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺗﻤﺎم ﮐﺮد ‪ ...‬و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺷﺐ ﺑﺮ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻇﺎهﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﺪو ﮔﻔﺖ ‪:‬اﻳﻨﮏ ﺗﻘﺎﺿِﺎی ﺗﺮا اﺟﺎﺑﺖ‬
‫ﻧﻤﻮدم و اﻳﻦ ﻣﮑﺎن را ﺑﺮِای ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﺪم ‪ .‬و اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﺁﺳﻤﺎن را ﺑﺒﻨﺪم ﺗﺎ ﺑﺎران ﻧﺒﺎردو اﮔﺮ اﻣﺮ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﻠﺦ هﺎ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ زﻣﻴﻦ را ﺑﺨﻮرﻧﺪ و اﮔﺮ وﺑﺎ درﻣﻴﺎن ﻗﻮم ﺧﻮد ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ و ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻗﻮم ﻣﻦ ﻣﺘﻮاﺿﻊ ﺷﻮﻧﺪو دﻋﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎ وﺟﻮد هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﻃﺎﻟﺐ ﺣﻀﻮر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻣﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎﻳﺸﺎن را از ﺁﺳﻤﺎن اﺟﺎﺑﺖ ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﻣﻮد واز اﻳﻦ ﺑﺒﻌﺪ ﺑﻪ دﻋﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ در اﻳﻦ ﻣﮑﺎن‬
‫ﺑﺤﻀﻮر ﻣﻦ ﮐﺮدﻩ ﺷﻮد ازﻧﺰدﻳﮏ از ﻧﺰدﻳﮏ ﺷﻨﻮا ﺧﻮاهﻢ ﺑﻮد " )ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ ‪.( 16-11،‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ هِﺎی ﻣﮑﺮر ﺗﻮرات ‪ ،‬ﺁﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ ﺗﺼﺮﻳﺢ داد ﮐﻪ هﻴﭻ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ِای ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺧﺪارا ﻧﺪﻳﺪﻩ اﺳﺖ ) ﻳﻮﺣﻨﺎ ‪،‬ﺑﺎب‬
‫اول ‪ 18،‬وﺑﺎب ﭼﻬﺎرم ‪ . (12،‬ﭘﺎﺋﻮ ﻟﻮس رﺳﻮل ﻧﻴﺰ در رﺳﺎﻟﻪ اول ﺧﻮد ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن )ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ ‪ (2،‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ دﻳﺪن‬
‫‪1‬‬
‫ﻋﯽ ﺁن دراﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬‫ﺧﺪا از روﺑﺮو ﺗﻨﻬﺎ در زﻧﺪﮔﺎ ِﻧﯽ ﺁن ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ و هﺮﮐﺲ ﻣﺪ ِ‬
‫‪...................................................................‬‬
‫ِﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﳘﻪ دﻳﺪﮔﺎن را‬
‫ِی ﳕﻴﺘﻮاﻧﺪ او )ﺧﺪاوﻧﺪ (را ﺑﺒﻴﻨﺪ ‪،‬وﻟ‬‫‪ -1‬در ﻗﺮﺁن در ﳘﲔ ﺑﺎرﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ " هﻴﭻ دﻳﺪﻩ ا‬
‫ِی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﺁ‪‬ﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺪا )ﻣﺎﺋﺪﻩ ‪،( 64،‬ﭼﺸﻢ‬‫ﻣﻴﺒﻴﻨﺪ ")اﻧﻌﺎم ‪ .( 100،‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد در ﻗﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻮارد‬
‫ﺧﺪا)ﻗﻤﺮ‪،( 14،‬ﭼﻬﺮﻩ ﺧﺪا )ﺑﻘﺮﻩ ‪( 115،‬و ﺧﺪا در ﻋﺮش ﺧﻮد در ﻣﻴﺎن ﻣﻼﺋﮏ )ﻃﻪ ‪(5 ،‬اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ اﺷﺎرات‬
‫ِی ﺑﺴﻴﺎر را دراﺳﻼم ﻣﻴﺎن ﻣﺎﻟﮑﻴﺎن از ﻳﮑﺴﻮ و ﺣﻨﺒﻠﻴﺎن و ﮐﺮاﻣﻴﻪ و‬ ‫ِی ﻓﮑﺮ‬
‫ِﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺸﻤﮑﺸﻬﺎ‬‫روﺷﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﺟﺴﻤﺎﻧ‬
‫ِﯽ ﺑﻮد و‬
‫ِﯽ ﻣﻌﺮوف ﻇﺎهﺮﻳﻪ )ﮐﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺁن اﺑﻮ داود اﺻﻔﻬﺎﻧ‬ ‫ِی دﻳﮕﺮ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮد ‪ .‬ﻓﺮﻗﻪ اﺳﻼﻣ‬‫ﻇﺎهﺮﻳﺎن از ﺳﻮ‬
‫ِی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻔﻮذ ﺑﺴﻴﺎر ﻳﺎﻓﺖ (ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﻋﺮش ﺧﺎﻧﻪ دارد ﮐﻪ ﺑﺮ دوش ﻣﻼﺋﮏ اﺳﺖ و هﺮ‬ ‫ﲞﺼﻮص دراﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‬
‫ِﯽ‬
‫ِی ﻗﻮﻳﻬﻴﮑﻞ ﺑﺮ ﻣﻴﺨﻴﺰد ﺑﮕﻮش ﻣﲑﺳﺪ ‪ .‬ﺑﻌﻀ‬ ‫ِﯽ ﺷﺒﻴﻪ ﺁﻧﭽﻪ از زﻳﻦ ﺷﱰ درزﻳﺮ ﺳﻮار‬ ‫وﻗﺖ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ ‪،‬از ﻋﺮش ﺻﺪاﺋ‬
‫ِﯽ‬
‫ِی ﭼﻬﺮﻩ ﺟﻮاﻧ‬
‫ِﯽ ﺑﻌﮑﺲ دارا‬
‫ِی ﺳﻴﺎﻩ و ﺳﭙﻴﺪ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ و ﺑﺮﺧ‬‫ِی ﺑﺎ ﻣﻮ‬
‫ﻋﻘﻴﺪﻩ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻬﺮﻩ ﺧﺪا ﺑﻪ ﭼﻬﺮﻩ ﻣﺮد ﺳﺎﳋﻮردﻩ ا‬
‫ِی دارد ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﺧﺪا ﺁﻧﻘﺪر ﮔﺮﻳﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ِﯽ ﺑﻪ ﭘﺎ‬
‫ِﯽ ﻃﻼﺋ‬
‫ﺳﺎدﻩ و ﺧﻮﺷﺮو ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻌﻠﻴﻨ‬
‫ِی ﺁﺳﻴﺎﻳﺶ‬
‫ِﯽ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺁﻧﻘﺪر ﺧﻨﺪﻳﺪ ﮐﻪ دﻧﺪا‪‬ﺎ‬ ‫ِی ﮐﻪ ﻣﻼﺋﮏ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدﺗﺶ رﻓﺘﻨﺪ ‪،‬و ﻣﻮﻗﻌ‬ ‫ﺑﻪ درد ﭼﺸﻢ ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪ ‪،‬ﺑﻄﻮر‬
‫ِی‬
‫ِی ﺁﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮ‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ)ﺗﺸﻴﻊ وﺗﺼﻮف ‪،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﺷﻢ ﻣﻌﺮوف اﳊﺴﻴﲏ‪،‬ﺗﺮﲨﻪ ﺳﻴﺪ ﺻﺎدق ﻋﺎرف ‪،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﭘﮋوهﺸﻬﺎ‬
‫‪،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ، 1369‬ﻧﻘﻞ از ﮐﺘﺎب اﻟﻪ اﮐﱪ ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ دﮐﱰ روﺷﻨﮕﺮ ‪،‬ص‪.( 171‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪17‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫در ﻣﻮارد ﻣﺨﺘﻠ ِﻔﯽ ﻳﻬﻮﻩ درﻣﻮارد راﺑﻄﻪ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺑﺎ هﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮد ﺧﻮد ‪ ،‬ﺁﺷﮑﺎراﻣﻮﺿ ِﻌﯽ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ در اﺻﻄﻼح‬
‫اﻣﺮو ِزی ‪) Apartheid‬ﺗﺒﻌﺾ ﻧﮋا ِدی ( ﻧﺎم دارد ‪ .‬ﺣ ِﺘﯽ ﻳﮑﺒﺎر ﺷﺪت ﺧﺸﻢ او از اﻳﻨﮑﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ از ﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮدﻳﺎن زن ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﻧﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮ او ﻋﺰرا را از ﻧﺎراﺣ ِﺘﯽ ﺑﻪ ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺮگ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ ‪:‬‬

‫"‪....‬و ﻣﻦ ﭼﻮن ﺁﮔﺎﻩ ﺷﺪم ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را از ﻣﺮدم ﮐﺸﻮرهِﺎی دﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ از دﺧﺘﺮان اﻳﺸﺎن ﺑﺮِای‬
‫ﺧﻮد و ﭘﺴﺮان ﺧﻮﻳﺶ زﻧﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ و ذرﻳﺖ ﻣﻘﺪس ﺧﻮد را ﺑﺎ رﺟﺎﺳﺖ و ﻧﺠﺎﺳﺖ اﻣﺘﻬِﺎی دﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺟﺎﻣﻪ و ردِای‬
‫ﺧﻮد را ﭼﺎک زدم و ﻣ ِﻮی ﺳﺮ و رﻳﺶ ﺧﻮدرا ﮐﻨﺪم و ﺗﺎ وﻗﺖ ﺷﺎم ﻣﺘﺤﻴﺮ ﻧﺸﺴﺘﻢ ‪ ،‬و در وﻗﺖ ﺷﺎم از ﺗﺬﻟﻞ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺘﻢ و ﺑﺎ‬
‫ﻟﺒﺎس و ردِای درﻳﺪﻩ ﺑﻪ زاﻧﻮ در ﺁﻣﺪم و دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳ ِﻮی ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ِای ﺧﺪا ‪ ،‬ﻣﻦ ﺧﺠﺎﻟﺖ دارم‬
‫ﮐﻪ اواﻣﺮ ﺗﺮا ﺗﺮک ﻧﻤﻮدﻩ اﻳﻢ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ِای ﺁن زﻣﻴ ِﻨﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ )ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ (ﺑﺮِای ﺗﺼﺮف ﺁن ﻣﻴﺮوﻳﺪ زﻣﻴ ِﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از‬
‫ﻧﺠﺎﺳﺎت اﻣﺘﻬِﺎی ﮐﺸﻮرهﺎ ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ رﺟﺎﺳﺎت و ﻧﺠﺎﺳﺎت ﺧﻮﻳﺶ از ﺳﺮ ﺗﺎﺳﺮ ﻣﻤﻠﻮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ ‪،‬ﭘﺲ دﺧﺘﺮان‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﺴﺮان اﻳﺸﺎن ﻣﺪهﻴﺪ و دﺧﺘﺮان اﻳﺸﺎن را ﺑﺮِای ﭘﺴﺮان ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﺪ و هﺮﮔﺰ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨ ِﺪی وﺳﻼﻣ ِﺘﯽ را ﺑﺮِای اﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻴﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدﺗﺎن اﻳﻦ زﻣﻴﻦ را ﺑﺨﻮرﻳﺪ و ﺁﻧﺮا ﺑﺮِای ﭘﺴﺮان ﺧﻮد ﺑﻪ ارﺛﻴﺖ اﺑ ِﺪی واﮔﺬارﻳﺪ‪ ....‬ﭘﺲ ﻋﺰرا ﮔﺮﻳﻪ ﮐﻨﺎن ﭘﻴﺶ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺧﺪارو ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻬﺎدﻩ ﺑﻮد وﮔﺮوﻩ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻈﻴ ِﻤﯽ از ﻣﺮدان و زﻧﺎن و اﻃﻔﺎل اﺳﺮاﺋﻴﻞ زار زار ﻣﻴﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ ‪،‬و ﺷﮑﻨﻴﺎ ‪،‬اﺑﻦ ﻳﺤﻴﺎ ﺋﻴﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻋﺰرا ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﺣﺎل ﺑﺎ ﺧﺪِای ﺧﻮﻳﺶ ﻋﻬﺪ ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ زﻧﺎن و اوﻻد ﺁﻧﺎن را از ﺧﻮد دور ﮐﻨﻴﻢ ‪ ...‬ﭘﺲ در روز ﺳﻮم ﮐﻪ روز‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ازﻣﺎﻩ ﻧﻬﻢ ﺑﻮد هﻤﻪ ﻣﺮدان ﻳﻬﻮدا و ﺑﻨﻴﺎﻣﻴﻦ در اورﺷﻠﻴﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و از ﺗﺮس ﺧﺪا وﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﺎران ﺳﺨﺖ ﻣﻴﻠﺮزﻳﺪﻧﺪ‬
‫‪.‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻋﺰا ِری ﮐﺎهﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ورزﻳﺪﻩ و زﻧﺎن ﻏﺮﻳﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺟﺮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ را اﻓﺰودﻩ اﻳﺪ ‪...‬ﭘﺲ‬
‫ﺟﻤﻴﻊ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮهِﺎی ﻣﺎ زﻧﺎن ﻏﺮﻳﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ در وﻗﺘﻬِﺎی ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﻣﺸﺎﻳﺦ و داوران هﺮ ﺷﻬﺮهﻤﺮاﻩ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪت ﺧﺸﻢ ﺧﺪِای ﻣﺎ در ﺑﺎرﻩ اﻳﻦ اﻣﺮ ازﻣﺎ رﻓﻊ ﮔﺮدد‪.. .‬ﭘﺲ در روز اول ﻣﺎﻩ دهﻢ ﺑﺮِای ﺗﻔﺘﻴﺶ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ وﺗﺎ روز اول‬
‫ﻣﺎﻩ اول ﮐﺎرهﻤﻪ ﻣﺮدا ِﻧﯽ راﮐﻪ زﻧﺎن ﻏﺮﻳﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ ‪)".‬ﮐﺘﺎب ﻋﺰرا ‪،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ و دهﻢ (‪.‬‬

‫ﺣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ و ﺁﻧﻬﺎرا واﺳﻄﻪ هِﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ‬

‫وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁب ﭘﺎ ِﮐﯽ را ر ِوی دﺳﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎرهﺎ ﺧﻮدش ﺑﻪ اﻳﺸﺎن و ِ‬
‫ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮد داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻴﺮﻳﺰد و هﻤﻪ را دروﻏﮕﻮ و ﻓﺮﻳﺒﮑﺎر ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬

‫"ﻣﻦ اﻳﻦ اﻧﺒﻴﺎءرا ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدم ‪،‬وِﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ادﻋِﺎی رﺳﺎﻟﺖ ﻣﺮا ﮐﺮدﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻔﺘﻢ ‪،‬اﻣﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻧﺒﻮت ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ‪...‬‬
‫ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻦ اﻧﺒﻴِﺎی ﮐﺎذب راﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﻳﻬﻮﻩ درﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﺎ درﻋﺎﻟﻢ روﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ‪...‬ﺗﺎ ﺑﻪ ِﮐﯽ اﻳﻦ‬
‫اﻧﺒﻴﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دروغ ﻧﺒﻮت ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ ر ِوی ﺧﻮدﺷﺎن ﻧ ِﻤﯽ ﺁورﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺒﻴِﺎی دل ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻧﻘﻞ روﻳﺎهﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ هﺮ‬
‫ﮐﺪام ﺑﻪ هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﻮ ِﺋﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﺎ ِری ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﻢ ﻣﺮا از ﻳﺎد ﻗﻮم ﻣﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﺪران اﻳﺸﺎن ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻌﻞ از‬
‫ﻳﺎد ﺑﺮدﻧﺪ ؟ ﭼﺮا ﺁن ﻧ ِﺒﯽ ﮐﻪ ﻣﺮا درﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﺎ در روﻳﺎ دﻳﺪﻩ اﺳﺖ روﻳ ِﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ راﺳ ِﺘﯽ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ؟ و ﺁﻧﮑﻪ ﮐﻼم ﻣﺮا دارد‬
‫ﮐﻼم ﻣﺮا ﺑﻪ درﺳ ِﺘﯽ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ؟ﺁﺧﺮ ﮐﺎﻩ را ﺑﺎ ﮔﻨﺪم ﭼﻪ ﮐﺎراﺳﺖ ؟ اﻳﻨﮏ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺿﺪ اﻳﻦ اﻧﺒﻴﺎ ِﺋﯽ هﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﮐﻼم ﻣﺮا از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻴﺪزدﻧﺪ و ﺑﻪ دروغ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ او ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﺎ اﮐﺎذﻳﺐ ﺧﻮد ﮔﻤﺮاﻩ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻦ هﻴﭽﻴﮏ از اﻳﺸﺎن را ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدم‬
‫ﺣﯽ ؟ و اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‬ ‫ﺣﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻴﺴﺖ ؟ﭘﺲ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﮕﻮ ‪:‬ﮐﺪام و ِ‬ ‫و ﻣﺄﻣﻮرﻳ ِﺘﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪادم ‪ .‬و ﭼﻮن ﻗﻮم ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ و ِ‬
‫ﺣﯽ ﻳﻬﻮﻩ را ﻣﮑﻨﻴﺪ ‪.‬ﻟﻬﺬا اﻳﻨﮏ ﺷﻤﺎرا ﺑﻪ اﻟﮑﻞ‬ ‫ﺣﯽ ﻳﻬﻮﻩ ‪،‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ هﺴﺘﻢ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮدم ادﻋِﺎی و ِ‬ ‫وِ‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و ﻋﺎر ﻋﺒ ِﺪی و رﺳﻮا ِﺋﯽ را ﮐﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد <")ﮐﺘﺎب ارﻣﻴﺎء ﻧ ِﺒﯽ ‪،‬ﺑﺎب‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم ‪.(40-21،‬‬

‫ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﺷﺎهﮑﺎر ﺷﺎهﮑﺎرهﺎي"ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ"ﭼﻴﺰ دﻳﮕ ِﺮی ﻏﻴﺮ از هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎﺳﺖ ‪،‬ﭼﻴ ِﺰی ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﺑﺼﻮرت ﮐِﻠﯽ ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪﻩ ِای ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ‪،‬در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻬﺎﺟﺮت اﺑﺮاهﻴﻢ از ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺑﻪ ارض ﮐﻨﻌﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ِوی ﻇﺎهﺮ ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﺪو‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪":‬ﻣﻴﺨﻮاهﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻋﻬ ِﺪی ﺑﺒﻨﺪم ﮐﻪ ذرﻳﺖ ﺗﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﮐﺜﻴﺮ ﮔﺮداﻧﻢ و ﺗﺮا ﭘﺪر اﻣﺘﻬِﺎی ﻓﺮاوان ﮐﻨﻢ و ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎرور ﻧﻤﺎﻳﻢ‬
‫___________________________________‬
‫ِی ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن ﮐﺎذب ﻳﻬﻮﻩ اﻋﻼم ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪،‬ﻗﺒﻼﺷﺨﺺ‬ ‫ِﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺒﻴﺎ‬ ‫ِﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﳕﺎﻳﻨﺪﮔ‬ ‫ِی ﻧﺒ‬‫‪-1‬اﻳﻦ ارﻣﻴﺎ‬
‫ِﯽ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻄﻔﻪ او ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺧﻮدش را درﮐﺘﺎب ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺘ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﭘﻴﻐﻤﱪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫"‪ .....‬ﭘﺲ ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﮔﻔﺖ ﻗﺒﻞ از ﺁﻧﮑﻪ ﺗﺮا در ﺷﮑﻢ ﻣﺎدرت ﺻﻮرت ﺑﻨﺪم ﺗﺮا ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ و درﳘﺎﳒﺎ‬
‫ِﯽ ‪،‬ﺑﺎب اول ‪ 4،‬و‪.(5‬‬
‫ِﯽ اﻣﺘﻬﺎ ﻗﺮار دادم ")ﮐﺘﺎب ارﻣﻴﺎ ﻧﺒ‬
‫ﺗﺮا ﺗﻘﺪﻳﺲ ﳕﻮدم و ﻧﺒ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪18‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫و اﻣﺘﻬﺎ از ﺗﻮ ﭘﺪﻳﺪ ﺁورم و ﭘﺎدﺷﺎهﺎن از ﺗﻮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺮا و ﺑﻌﺪ از ﺗﻮذرﻳﺖ ﺧﺪاﺑﺎﺷﻢ و زﻣﻴﻦ ﻏﺮﺑﺖ ﺗﻮ ﻳﻌ ِﻨﯽ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ارض‬
‫ﮐﻨﻌﺎن را ﺑﻪ ﺗﻮ و ﺑﻌﺪ ازﺗﻮ ﺑﻪ ذرﻳﺖ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻠﮑﻴﺖ اﺑ ِﺪی دهﻢ ‪،‬ﺑﻪ ﺷﺮط ﺁﻧﮑﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻋﻬﺪ ﻣﺮا ﻧﮕﺎﻩ دا ِری ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ازﺗﻮ ﮔﻮﺷﺖ‬
‫ﮕﯽ ﺧﺘﻨﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬ ‫ﻏﻠﻔﻪ هﺮذﮐﻮ ِری از اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﻮد ")ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ (‪،‬و ﭘﻴﺶ از هﻤﻪ ﺧﻮد اﺑﺮاهﻴﻢ در‪ 99‬ﺳﺎﻟ ِ‬
‫ﻃﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎﻩ اﻟ ِﻬﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺸﮑﻞ‬ ‫وِﻟﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺁﻟﺖ ﻓﺮزﻧﺪان اﺳﺮاﺋﻴﻞ ارﺗﺒﺎ ِ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ در ﮐﺎر ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴ ِﻨﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺮا از درﻳِﺎی ﻗﻠﺰم ﺗﺎ ﺑﺤﺮ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ و از ﺻﺤﺮِای ﺳﻴﻨﺎ ﺗﺎ ﻧﻬﺮ ﻓﺮات ﺑﻄﻮر‬
‫درﺑﺴﺖ و ﺑﺮِای هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ذرﻳﺖ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﻳﮏ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ِﺑﯽ ﺻﺎﺣﺐ و ﺧﺎِﻟﯽ از ﺳﮑﻨﻪ ﻧﺒﻮدﻩ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﮑﻦ هﻔﺖ ﻗﻮم ﺑﺰرگ‬
‫ﻄﯽ ﻣﻨﻄﻘﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﭘﻴﺶ از‬ ‫و دﻩ هﺎ ﻗﻮم ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺎ ِﻣﯽ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ دﻗﻴﻘﺎ در ﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬درﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳ ِ‬
‫اﺟﺮِای ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮِﻟﯽ ﺑﺮِای ﺟﺎﺑﺠﺎ ِﺋﯽ اﻳﻦ ﻣﺮد ِﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ دادﻩ ﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺼﻮر ِﺗﯽ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ وﻣﺸﺮوع ﺑﺮِای ﻣﺎﻟﮑﺎن ﻧﻮرﺳﻴﺪﻩ ﺧﺎِﻟﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬راﻩ ﺣﻞ اﻧﺘﺨﺎ ِﺑﯽ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻄﻠﻘﺎ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ‪،‬راﻩ ﺣﻞ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮﻩ دﻳﮕ ِﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﺗﻤﺎم از ﮐﺘﺎﺑﻬِﺎی ﺗﻮرات ‪،‬ﺷﺎﻣﻞ‪ 24‬ﺑﺎب و ‪ 800‬ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح دﻗﺎﻳﻖ ﺁن اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ دوازدﻩ هﺰار ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﺪﻳﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺁﻧﻬﺎ هﻤﻪ ذﮐﻮران ﻣﺪﻳﺎن را ﮐﺸﺘﻨﺪ و زﻧﺎن‬ ‫اﺳﺖ ‪ " :‬ﭘﺲ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺷﯽ اﻳﺸﺎن هﻤﻪ اﻣﻼﮐﺸﺎن را ﻏﺎرت ﮐﺮدﻧﺪ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﻣﺴﺎﮐﻦ اﻳﺸﺎﻧﺮا ﺑﻪ‬ ‫و اﻃﻔﺎل اﻳﺸﺎﻧﺮا ﺑﻪ اﺳﻴ ِﺮی ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺟﻤﻴﻊ ﺑﻬﺎﺋﻢ و ﻣﻮا ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ روﺳِﺎی ﻟﺸﮑﺮ ﻏﻀﺒﻨﺎک ﺷﺪ ﭼﺮا‬ ‫ﺳﯽ و اﻟﻌﺎزار ﮐﺎهﻦ ﺁوردﻧﺪ ‪،‬و ﻣﻮ ِ‬ ‫ﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﻴﺪﻧﺪ و ﭘﺲ اﺳﻴﺮان و ﻏﻨﺎﺋﻢ را ﻧﺰد ﻣﻮ ِ‬
‫زﻧﺎن و اﻃﻔﺎل را زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ‪،‬و ﮔﻔﺖ ﭘﺲ اﻻن هﺮ ذﮐﻮ ِری از اﻃﻔﺎل را ﺑﮑﺸﻴﺪ و هﺮ ز ِﻧﯽ را ﮐﻪ ﻣﺮ ِدی را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﮑﺸﻴﺪ ‪ ،‬وِﻟﯽ هﺮ دﺧﺘ ِﺮی را ﮐﻪ ﻣﺮ ِدی را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺎاو هﻤﺒﺴﺘﺮ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮِای ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﮕﺎﻩ دارﻳﺪ ")ﺳﻔﺮ اﻋﺪاد ‪،‬ﺑﺎب‬
‫ﺳﯽ وﻳﮑﻢ ‪.( 18-1،‬‬ ‫ِ‬

‫ﮕﯽ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ اﻃﻼع او‬ ‫ﺳﯽ ‪،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﺳﭙﺎهﻴﺎن او ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن ﺗﻤﺎس ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﻃﺮح ﺟﻨ ِ‬ ‫ﺑﻌﺪ از در ﮔﺬﺷﺖ ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﻮد ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن ﺧﻄﺎب ﮐﺮد‬ ‫ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺟﺰﺋﻴﺎت اﺟﺮِای ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ....":‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻌﺪاز وﻓﺎت ﻣﻮ ِ‬
‫ﺳﯽ وﻋﺪﻩ ﮐﺮدم هﺮ ﺟﺎ ِﺋﯽ را ﮐﻪ‬ ‫ﺳﯽ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻦ وﻓﺎت ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪،‬ﭘﺲ ﺑﺮ ﺧﻴﺰ از رود اردن ﻋﺒﻮر ﮐﻦ ‪،‬و ﻣﻦ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﮐﻒ ﭘِﺎی ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﺁن ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﺒﺨﺸﻢ ‪،‬از ﺻﺤﺮا و ﻟﺒﻨﺎن ﺗﺎ ﻧﻬﺮ ﻓﺮات و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ زﻣﻴﻦ ﺣﺘﻴﺎن ﺗﺎ درﻳِﺎی ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻃﺮف‬
‫ﻣﻐﺮب ‪،‬و ﺗﻮ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اﻳﻦ ﻗﻮﻣﻬﺎرا ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻢ هﻼک ﺧﻮا ِهﯽ ﮐﺮد ‪،‬وﻣﺒﺎدا ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺮﺣﻢ ﮐ ِﻨﯽ ‪ ،‬زﻳﺮا ﻳﻬﻮﻩ‬
‫ﺧﺪاﻳﺖ اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ اﻇﻄﺮاب ﻋﻈﻴ ِﻤﯽ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ هﻼک ﺷﻮﻧﺪ و ﭘﺎدﺷﺎهﺎن اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﺸﺎن را هﻼک ﺳﺎ ِزی و ﻧﺎﻣﺸﺎن را از زﻳﺮ ﺁﺳﻤﺎن ﻣﺤﻮ ﮐ ِﻨﯽ ‪ ،‬از اﻳﺸﺎن ﻣﺘﺮس زﻳﺮا ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای ﺗﻮ ﺧﺪا ِﺋﯽ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫و ﻣﻬﻴﺐ اﺳﺖ ")ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ ‪،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ ‪.( 25-16،‬‬

‫ﺷﯽ‬‫ﮕﯽ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﮐﺮدم ‪.‬ﭘﺲ ﺁﻧﺮا ﺗﺼﺮف ﮐﺮدﻩ ﺑﺎ ِ‬

‫"و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ ارﻳﺤﺎ و ﭘﺎدﺷﺎهﺶ و ﻣﺮدان ﺟﻨ ِ‬
‫ﺴﯽ را‬‫هﺮ ﻣﻮﺟﻮ ِدی را ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ اﺳﺖ از ﻣﺮد و زن و ﺟﻮان و ﭘﻴﺮ و ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ واﻻغ را ﺑﻪ دم ﺷﻤﺸﻴﺮ هﻼک ﮐﻦ و ذﻳﻨﻔ ِ‬
‫در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﮕﺬار ‪ ،‬و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﻧﻘﺮﻩ و ﻃﻼ و ﻇﺮوف ﻣﺴﻴﻦ و ﺁهﻨﻴﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﻴ ِﺮی وﻗﻒ ﻣﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪ .‬و ﻳﻮﺷﻊ ﺷﻬﺮ را‬
‫ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ درون ﺁن ﺑﻮد ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﻴﺪ ﺑﺠﺰ راﺣﺎب ﻓﺎﺣﺸﻪ را ﮐﻪ زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺖ " )ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ ‪.( 25-2،‬‬

‫ﮕﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮدار و‬ ‫"‪ ....‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ ﻣﻠﮏ ﻋِﺎی و هﻤﻪ ﻗﻮم اورا ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ دادم ‪ .‬ﭘﺲ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﻣﺮدان ﺟﻨ ِ‬
‫ﺑﻪ ﻋِﺎی ﺑﺮو ‪ ...‬وﭼﻮن ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ ﺗﺼﺮف درﺁور ِدی ﭘﺲ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﺳﻮزان ‪.‬ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﻳﻮﺷﻊ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ‬
‫ﺴﯽ ازﺁﻧﺎن ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻳﻮﺷﻊ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﭘﺲ ﻧﮑﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺳﺎﮐﻨﺎن‬ ‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﺮدان ﻋِﺎی را ﮐﺸﺘﻨﺪ ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﮐ ِ‬
‫ﻋِﺎی را هﻼک ﮐﺮد ‪ ،‬ﻟﻴﮑﻦ ﺑﻬﺎﺋﻢ و ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺁﻧﺮا اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮِای ﺧﻮدﺑﻪ ﺑﻪ ﺗﺎراج ﺑﺮد ﻣﻮاﻓﻖ ﮐﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد‬
‫‪ .‬ﭘﺲ ﻳﻮﺷﻊ ﻋِﺎی را ﺳﻮزاﻧﻴﺪ و ﺁﻧﺮا ﺧﺮاﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﺑﺎ ِﻗﯽ اﺳﺖ ‪)".‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪.( 25-22 ،‬‬

‫در ﺗﺼﺮف ﺷﻬﺮ ﻋِﺎی ﻣﺜﻞ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻳﻬﻮﻩ هﻤﻪ ﺁدﻣﻴﺎن و ﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎن ﺷﻬﺮﺣ ِﺘﯽ ﺳﮕﺎن وﮔﺮﺑﻪ هﺎ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﺧﻮد‬
‫ﺷﻬﺮ ﻧﻴﺰ وﻳﺮان ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺧﺪا ِﺋﯽ ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ هﻨﻮز ﭼﻴ ِﺰی ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮐﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮑﯽ از ﻳﻬﻮدﻳﺎن‬
‫و ﻳﻮﺷﻊ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻗﺼﻮر ﻣﻮرد ﻋﺘﺎب ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﺪ ‪.‬ﻳﻮﺷﻊ ﭘﺲ از ﺟﺴﺘﺠ ِﻮی ﻓﺮاوان ِﭘﯽ ﻣﻴﺒﺮد ﮐﻪ ﻳ ِ‬
‫ﺑﻨﺎم ﻋﺨﺎن ﺑﻦ ﮐـــﺮ ِﻣﯽ ﺑﻦ زﺑـــ ِﺪی ﺑﻦ زارح ﻳﮏ ﺷـــﻤﺶ ﻃـــﻼ و‬
‫دوﻳﺴﺖ ﺳﮑﻪ ﻧﻘﺮﻩ را از ﺑﻴﻦ ﻧﺒﺮدﻩ و ﺑﺮِای ﺧﻮد ش ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﻋﺨﺎن ﺧﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻨﺎﻩ اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ را‬
‫ﭘﺲ ﻣﻴﺪهﺪ ‪،‬و ِﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻳﻬﻮﻩ او را ﺑﺎ زن و ﻓﺮزﻧﺪان و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺑﺴﺘﮕﺎﻧﺶ و ﺧﺪﻣﺘﮑﺎراﻧﻮ ﺧﺮان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪاﻧﺶ ﺑﻪ درﻩ ﺁﺧﻮر‬
‫ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ و در ﺁﻧﺠﺎ و در ﺁﻧﺠﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎرا ﺳﻨﮕﺴﺎر ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ در ﺁﺗﺶ ﻣﻴﺴﻮزاﻧﻨﺪ )ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن ‪،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ ‪-18 ،‬‬
‫‪.( 25‬‬

‫"‪ ...‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﮔﻔﺖ ‪:‬از ادوﻧﻴﺎن ﻣﺘﺮس ‪،‬زﻳﺮا اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ دادم ‪ .‬و ﻳﻮﺷﻊ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﺷﺐ را از ﺟﻠﺠﺎل ﮐﻮچ‬
‫ﮐﺮدﻩ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺑﺮ ﺁﻣﺪو ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﺸﺎن را ﭘﻴﺶ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻨﻬﺰم ﺳﺎﺧﺖ و اﻳﺸﺎن را درﺟﺒﻌﻮن ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎر ﻋﻈﻴ ِﻤﯽ هﻼک ﮐﺮد‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪19‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫‪،‬و ﭼﻮن ﭘﻴﺶ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻓﺮار ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﻳﺸﺎن از ﺁﺳﻤﺎن ﺳﻨﮕﻬِﺎی ﺑﺰرگ ﺑﺎراﻧﻴﺪ و ﻣﺮدﻧﺪ ‪،‬و ﺁﻧﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ از ﺳﻨﮕﻬﺎ ِی‬
‫ﺗﮕﺮگ ﻣﺮدﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ از ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﺘﻨﺪ ")ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪،‬ﺑﺎب دهﻢ ‪.( 11-9،‬‬

‫"و اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ﻗﻮم ﻣﻮﺁب را ﮐﻪ از ﺣﻀﻮر اﻳﺸﺎن ﻣﻨﻬﺰم ﺷﺪﻧﺪ ﮐﺸﺘﻨﺪ و ﺷﻬﺮهﺎﻳﺸﺎن را ﻣﻨﻬﺪم ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺮهﺮ ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻴﮑﻮ‬
‫ﺳﻨﮓ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﺁﻧﺮا از ﺳﮑﻮﻧﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ ﭼﺸﻤﻪ هِﺎی ﺁب را ﻣﺴﺪودﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﮐﻠﻴﻪ درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮﻩ راﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و در‬
‫ﺟِﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻨﮕﻬ ِﺎی ﻗﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ")ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ‪،‬ﺑﺎب ﺳﻮم ‪ 24 ،‬و‪.(25‬‬

‫ﺴﯽ را ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬

‫ﺳﯽ را ﮐﻪ در ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ دم ﺷﻤﺸﻴﺮ هﻼک ﮐﺮد و ﮐ ِ‬ ‫"ﭘﺲ ﻳﻮﺷﻊ ﻣﻘﻴﺪﻩ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪهﻤﻪ ﻧﻔﻮ ِ‬
‫‪،‬و ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺑﺎ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺎ ﻟﺒﻨﻪ ﺟﻨﮓ ﮐﺮد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺮا ﻧﻴﺰ ﺑﺪﺳﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﻮد ‪،‬ﭘﺶ هﻤﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ را ﮐﻪ در ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺴﯽ راﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺖ ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺑﻪ ﻻﺧﻴﺶ ﮔﺬﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﺶ اردو زدﻩ ﺑﺎ ﺁن ﺟﻨﮓ ﮐﺮد و ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﺖ و ﮐ ِ‬
‫ﻻﺧﻴﺶ را ﺑﺪﺳﺖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺳﭙﺮد ﮐﻪ در روز دوم ﺗﺴﺨﻴﺮﻧﻤﻮد وﻳﻮﺷﻊ هﻤﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ را ﮐﻪ در ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺪم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﺖ ‪.‬ﺁﻧﮕﺎﻩ‬
‫ﺴﯽ را ﺑﺮِای او ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺖ ‪،‬و ﭘﺲ ﺑﻪ ﻋﻠﺠﻮن‬ ‫هﻮرام ﻣﻠﮏ ﺟﺎزرﺑﺮِای اﻋﺎﻧﺖ ﻻﺧﻴﺶ ﺁﻣﺪ وﻳﻮﺷﻊ اوراﺷﮑﺴﺖ ‪،‬ﺑﺤﺪﻳﮑﻪ ﮐ ِ‬
‫ﮔﺬﺷﺖ و در هﻤﺎن روز ﺁﻧﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺪم ﺷﻤﺸﻴﺮ زد و هﻤﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ در ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ در ﻳﮏ روز هﻼک ﮐﺮد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﻻﺧﻴﺶ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﻮد ‪ .‬و ﭘﺲ ﺑﻪ ﺣﺒﺮون ﺑﺮ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎ ﺁن ﺟﻨﮓ ﮐﺮد و هﺮ ِذی ﻧﻔﺲ را هﻼک ﮐﺮد ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد ‪.‬و‬
‫ﻳﻮﺷﻊ اﻳﻦ ﻣﻠﻮک و زﻣﻴﻨﻬِﺎی اﻳﺸﺎن را ﮔﺮﻓﺖ زﻳﺮا ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮِای اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﮑﺮد ‪".‬‬

‫"و ﺷﻬ ِﺮی ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺻﻠﺢ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬زﻳﺮا از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ دل اﻳﺸﺎن را ﺳﺨﺖ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﺳﯽ اﻣﺮ‬
‫درﺁﻳﻨﺪ و او اﻳﺸﺎن را ﺑﺎاﻟﮑﻞ هﻼک ﺳﺎزد و ﺑﺮاﻳﺸﺎن رﺣﻤﺖ ﻧﺸﻮد ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻳﺸﺎن را ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎزد ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮ ِ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد ") ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪،‬ﺑﺎب هِﺎی اول ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ (‪.‬‬

‫دردﻧﺒﺎﻟﻪ اﻳﻨﻬﺎ ‪،‬درﺑﺎب هِﺎی ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم هﻤﻴﻦ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪ 76،‬ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﺎﻳﮏ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪،‬ﺑﺪﺳﺘﻮر ﻳﻬﻮﻩ و ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ او وﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪ ِهﯽ او ﺗﺼﺮف و ﻗﺘﻞ ﻋﺎم و ﻏﺎرت و ﺳﻮزاﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻗﺘﻞ و ﻋﺎﻣﻬﺎ ﺁﻧﻘﺪر ﺑﺮِای ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ و ﺑﺮِای ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ او ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣ ِﺘﯽ ﻳﮑﺒﺎر ﻳﻮﺷﻊ ﮔﺮدش ﺧﻮرﺷﻴﺪ را درﺁﺳﻤﺎن‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی ﺑﺮِای ﺗﻌﻘﻴﺐ "اﻣﻮرﻳﺎن " وﮐﺸﺘﻦ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ...":‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻳﻮﺷﻊ دررو ِزی ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺁﻣﻮرﻳﺎن را ﭘﻴﺶ ﺑ ِﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﮐﺮد ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻓﺘﺎب ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺟﺒﻌﻮن ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ ‪،‬و ﺑﻪ ﻣﺎﻩ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ وا ِدی اﻳﻠﻮن ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‬
‫‪،‬ﭘﺲ ﭘﺎﻓﺘﺎب اﻳﺴﺘﺎد و ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺗﻤﺎ ِﻣﯽ روز درﻓﺮورﻓﺘﻦ ﺗﻌﺠﻴﻞ ﻧﮑﺮد ‪،‬و ﻣﺎﻩ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻗﻮم ﺑﻘﻴﻪ ﺁﻣﻮرﻳﺎن را ﻧﺎﺑﻮد‬
‫‪1‬‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ")ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ‪،‬ﺑﺎب دهﻢ‪ 12،‬و‪.(13‬‬

‫ﺳﯽ ﺁﺷﻮ ِری ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ﭘﻴﺮو ِزی‬ ‫ﺳﯽ ازﻣﻨﻈﻮﻣﻪ هِﺎی ﺣﻤﺎ ِ‬ ‫ﻣﺤﻘﻖ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ِﺋﯽ ﮔﺎرِﻟﯽ ﻣﺤﺘﻮِای ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺗﻮرات را اﻗﺘﺒﺎ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﻴﺘﻮان دﻳﺪ ‪:‬‬ ‫هِﺎی ﺧﻮﻧﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﺁن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬و ﻧﻤﻮﻧﻪ ِای از ﺁﻧﻬﺎ را هﻢ اﮐﻨﻮن درﻣﻮزﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎ ِ‬
‫ﮕﯽ ﺧﻮدم از ﮐﻮهﺎ ﮔﺬﺷﺘﻢ و‬ ‫"ﺑﻪ ﻳﺎ ِری اﻳﺸﺘﺎر و ﺁﺷﻮر‪،‬ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺰرگ ‪،‬و ﺑﻪ ﻓﺘﻮِای ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻘﺪس ‪،‬ﺑﺎ ﻟﺸﮑﺮﻳﺎن و اراﺑﻪ ِای ﺟﻨ ِ‬
‫ﺑﺠﺎﻧﺐ ﮐﻴﻨﺎﺑﻮ رﻓﺘﻢ ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻬﺮ و ﻗﻠﻌﻪ ﻣﺴﺤﮑﻢ ﺁن ﻳﻮرش ﺁوردم و ﺁﻧﺠﺎ ﺗﺼﺮف ﮐﺮدم ‪،‬هﻤﻪ ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﻗﻠﻌﻪ را از دم ﺗﻴﻎ ﮔﺬراﻧﺪم و‬
‫ﺳﻪ هﺰار اﺳﻴﺮ را زﻧﺪﻩ زﻧﺪﻩ در ﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﺪم و ﺣ ِﺘﯽ ﻳﮏ ﺗﻦ از ﺁﻧﺎن را ﺑﺎ ِﻗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮوﮔﺎ ِﻧﯽ رود ‪ .‬ﺳﺮدار دﺷﻤﻦ‬
‫دا ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮدم ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪم و ﭘﻮﺳﺘﺶ را ﺑﻪ دﻳﻮار ﺷﻬﺮ ﺁوﻳﺨﺘﻢ ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺷﻬﺮ ﺗﻼ رﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮ ِﺑﯽ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و‬
‫ﺳﻪ ﺑﺎرو داﺷﺖ ‪ .‬ﭼﻮن ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺑﺪان ﻳﻮرش ﺑﺮدم و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺁﻧﺮا ﮔﺸﻮدم‪ .‬ﺳﻪ هﺰار ﺳﭙﺎ ِهﯽ را در هﻤﺎن دروازﻩ ﺷﻬﺮ از دم ﺗﻴﻎ‬
‫ﮔﺬراﻧﺪم ‪،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺴﻴﺎ ِری دﻳﮕﺮ را در ﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﺪم ‪ .‬اﺳﺮِای ﻓﺮاوا ِﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﮐﻪ از ﺁﻧﻬﺎﭘﺎرﻩ ِای را دﺳﺖ ﺑﺮﻳﺪم و ﭘﺎرﻩ ِای‬
‫دﻳﮕﺮ را ﮔﻮش و ﺑﻴ ِﻨﯽ ‪،‬و ﭼﺸﻤﺎن ﺑﺴﻴﺎ ِری از ﺁﻧﻬﺎرا درﺁوردم ‪ .‬از ﺑﺪﻧﻬِﺎی ﮐﺸﺘﮕﺎن ﭘﺸﺘﻪ هﺎ ﺳﺎﺧﺘﻢ و ﺳﺮهﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺗﺎﮐﻬِﺎی‬
‫ﺑﻴﺮون ﺷﻬﺮ ﺁوﻳﺨﺘﻢ و ﺟﻮاﻧﺎن و دﺧﺘﺮان را زﻧﺪﻩ در ﺷﻌﻠﻪ ه ِﺎی ﺁﺗﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻢ ‪ .‬ﮐﺎ ِری ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺧﺪِای ﺑﺰرگ ‪،‬ﺁﺷﻮر ‪،‬و ﺧﺪِای‬
‫ﺿﯽ ﺷﺪﻧﺪ " )ﺳﻨﮕﻨﻮﺷﺘﻪ ﺁﺷﻮرﻧﻀﻴﺮﺑﻌﻞ ‪ Assurnazirpal‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮر درﻗﺮن ﻧﻬﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد (‪.‬‬ ‫ﺑﺰرگ اﻳﺸﺘﺎر ‪،‬ازﻣﻦ را ِ‬
‫ﺷﯽ ﻣﺸﺎﺑ ِﻬﯽ از ﺟﺎﻧﺐ "ﻣﻠﺖ ﺑﺮﺗﺮ "دﻳﮕ ِﺮی ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ‬ ‫ﺑﺤﮑﻢ اﻳﻨﮑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﮑﺮار ﻣﻴﺸﻮد درﺳﺎﻟﻬِﺎی ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎ ِﻧﯽ دوم ﻧﻴﺰ ﺗﻼ ِ‬
‫"ﻓﻀ ِﺎی ﺣﻴﺎ ِﺗﯽ "ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻧﻔﺮ در ﻟﻬﺴﺘﺎن و روﺳﻴﻪ و در دﻳﮕﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬِﺎی اروﭘِﺎی ﺷﺮ ِﻗﯽ ﻗﺮﺑﺎ ِﻧﯽ ﺑﺎر ﺁورد‬
‫‪،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺁدﻣﮑﺸﺎن اﺟﺎزﻩ ﻧﺎﻣﻪ ِای از ﻳﻬﻮﻩ در دﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ‪،‬ﺧﺘﻨﻪ هﻢ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ إ‬

‫____________________________________‬
‫ﻣﻌﺮوف او در ﺳﺎل‪ 1616‬ﻗﺮار داﺷﺖ زﻳﺮا ﻗﻀﺎوت ﮐﻠﻴﺴﺎ‬ ‫‪ -1‬اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات ﻳﮑ‬
‫ِﯽ از دﻻﺋﻞ ﳏﮑﻮﻣﻴﺖ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ در ﳏﺎﮐﻤﻪ‬
‫ِی ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را از ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﻮدو ﻧﻪ زﻣﲔ را ‪،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﲑ‬
‫ِﯽ ﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ زﻣﲔ ﺑﺮ ﺧﻼف ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس و ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻣﺒﻨ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪20‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫* * *‬
‫ﺴﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﺪِای ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻗﺪﻳﺲ )ﺳﻦ ﭘﻞ ( ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ‬ ‫در اﻧﺠﻴﻞ ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ‪،‬ﺧﺪا ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪِای ﻋﻴ ِ‬
‫ﻧﻴ ِﻤﯽ از "ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ "و ﺳﺎزﻣﺎن دهﻨﺪﻩ واﻗ ِﻌﯽ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺳﺖ ‪،‬دو ﺷﺨﺼﻴ ِﺘﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ دارد ‪ .‬در ﺁن ﺑﺨﺶ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮداﺷﺘﻬِﺎی ﻓﮑ ِﺮی و ﻣﺬه ِﺒﯽ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس اﺳﺖ رﺳﺘﮕﺎ ِری هﺮ اﻧﺴﺎن دردرﺟﻪ اول درﮔﺮودرﺟﻪ اﻳﻤﺎن اواﺳﺖ ‪،‬و اﻳﻦ‬
‫ﺴﯽ‬‫اﺻِﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪،‬درﺻﻮر ِﺗﯽ ﮐﻪ در ﺁن ﺑﺨﺶ دﻳﮕ ِﺮی ﮐﻪ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻧﻈﺮات ﺧﻮد ﻋﻴ ِ‬
‫ﺳﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﺻﺮﻓﺎ‬ ‫ﺴﯽ اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺮِای رﺳﺘﮕﺎر ﺷﺪن ﺷﺮط اﺳﺎ ِ‬ ‫ﺤﯽ ﺑﻮدن وﺑﻪ ﻋﻴ ِ‬ ‫اﺳﺖ ﺣ ِﺘﯽ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺴﯽ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر در اﻧﺠﻴﻠﻬﺎاز ﻗﻮل ﻋﻴ ِ‬
‫ﺴﯽ ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪا را ﺑﺎ ﭘﺎﮐﺪِﻟﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﻧﭙﺬﻳﺮد‬ ‫زﻧﺪ ِﮔﯽ ﮐﻨﺪ در ﺧﺪا ﺳﺎﮐﻦ اﺳﺖ و ﺧﺪا دراو ﺳﺎﮐﻦ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎز ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﮐ ِ‬
‫هﻴﭽﻮﻗﺖ ﺑﺪان راﻩ ﻧﺨﻮاهﺪ ﻳﺎﻓﺖ ) ﻣ ِﺘﯽ ‪،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ ‪ 15-13 ،‬ﻣﺮﻗﺲ ‪،‬ﺑﺎب دهﻢ ‪ : 15،‬ﻟﻮﻗﺎ ‪،‬ﺑﺎب هﻴﺠﺪهﻢ ‪ 16 ،‬و‪ ،( 17‬و ِﻟﯽ‬
‫ﺤﯽ ﻣﻮﻣﻦ ﺑﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺑﺎ هﻴﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫درﺑﺨﺶ "ﻳﻬﻮ ِدی "ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ در ﺑﺎرﻩ ﻧﺤﻮﻩ راﺑﻄﻪ ﻳﮏ ﻣﺴﻴ ِ‬
‫ﺳﯽ ﻧﮑﻨﻴﺪ‬ ‫‪":‬ازﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﺎن ﺧﻮد ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﺧﻠﻮص و اﺣﺘﺮا ِﻣﯽ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ از ﻣﺴﻴﺢ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ‪،‬و اﻳﻦ راازراﻩ ﭼﺎﭘﻠﻮ ِ‬
‫ﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ از اﻳﻦ راﻩ ارادﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺠﺎ ِﻣﯽ ﺁورﻳﺪ ‪ ،‬زﻳﺮاﮐﻪ زﻣﺎﻣﺪاران ﺟﻬﺎن ﺟﺰ‬ ‫‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎدﺑﮑﻨﻴﺪﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻼﻣﺎن ﻋﻴ ِ‬
‫ﺑﺎ ارادﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ اﻓﺴﻴﺎن‪،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ ‪ ،(5،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ در اﻧﺠﻴﻠﻬ ِﺎی‬
‫ﺴﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ :‬هﻴﭽﮑﺲ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻨﺪﻩ دو ارﺑﺎب ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﻨﺪﻩ ﻃﻼ‬ ‫ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ از ﻗﻮل ﻋﻴ ِ‬
‫")ﻣﺘﻲ‪،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، 24،‬ﻟﻮﻗﺎ ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ ‪ .( 22،‬دو ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺁﻟﻤﺎ ِﻧﯽ ‪ ،‬اﺷﺘﺎوﻓﺮ و اﻟﺮت درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﺗﻀﺎد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮداﺷﺖ اﻧﺠﻴﻞ دررﺳﺎﻟﻪ هِﺎی ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس را ﻣﻼک ﻗﺮار دهﻴﻢ ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺮون دوران ﺧﻮد او ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ هﻤﻪ ﺁدﻣﮑﺸﺎن ﺗﺎﺟﺪار‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻌﻨﻮان ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﻣﻮرد ﺗﻘﺪﻳﺲ ﻣﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬درﺑﺨﺶ "ﺗﻮرا ِﺗﯽ "ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ )رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ روﻣﻴﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ ‪ ،( 30،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درﺑﺨﺶ ﺁن هﺮ ﮐﺲ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻣﺤﺒﺖ ﺧﻮد را ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻨﺪ و ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺣﻘﻴﺮﺗﺮﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮان ﺁﺳﺎن ﺑﻪ ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪا راﻩ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ ‪ ،‬ﻣﻼﻳﺎن‬
‫رﻳﺎﮐﺎر هﺮ ﻗﺪرهﻢ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻊ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﮑﻮت ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ راﻩ ﻧﻤﻴﻴﺎﺑﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ دره ِﺎی ﻗﻠﻤﺮو‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ر ِوی دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺒﻨﺪﻧﺪ ) ﻣ ِﺘﯽ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻮ ﺳﻮم‪ ، 4،‬ﻟﻮﻗﺎ ‪،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪ ،52 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪.(40 ،‬‬

‫در ﺑﺨﺶ "ﻳﻬﻮدي" اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﺧﺪا هﻤﺎن ﺧﺪِای ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻪ و ﻗﻬﺎر و ﺳﺨﺘﮕﻴ ِﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻮرات ﻣﺘﺠِﻠﯽ ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﻌﺪا ﻧﻴﺰ او را‬
‫ﺑﺼﻮر ِﺗﯽ ﺑﺎزهﻢ ﻣﻄﻠﻖ ﺗﺮو ﻣﻘﺘﺪرﺗﺮ درﻗﺮﺁن ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد اﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪":‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ از ﻳﻌﻘﻮب‬
‫ﺟﺎﻧﺒﺪا ِری ﮐﺮدم زﻳﺮا اورا دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ ‪،‬اﻣﺎ از ﺑﺮادرش ﻋﻴﺴﻮ ﮐﻪ ﺗﻮأم ﺑﺎ او زاﺋﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ‪ .‬و ﺑﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺗﺮا‬
‫ﮑﯽ از‬‫ﺑﻬﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﺷﺮارت ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﻮ ﻗﺪرت ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دهﻢ و اﺳﻢ ﻣﻦ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﺑﺪ ‪ .‬ﻳ ِ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ ‪:‬ﭘﺲ دﻳﮕﺮ ﭼﺮا ﺧﺪا ازﻣﺎ اﻳﺮاد ﻣﻴﮕﻴﺮد ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ارادﻩ او ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ ؟وِﻟﯽ ِای ﺁدم إ ﺗﻮ‬
‫ﮐﻴﺴ ِﺘﯽ ﮐﻪ از ﺧﺪا ﺟﻮاب ﻣﻴﺨﻮا ِهﯽ ؟ ﺁﻳﺎ ﮐﻮزﻩ ازﮐﻮزﻩ ﮔﺮﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﭼﺮا ﻣﺮا ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﺳﺎﺧ ِﺘﯽ ؟ﭼﻪ ﻣﻴﺸﻮد اﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺻﺒﺮ زﻳﺎد ﻣﺘﺤﻤﻞ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺧﺸﻢ او هﺴﺘﻨﺪ وِﻟﯽ ﺳﺰاوار هﻼﮐﺖ ﻧﻤﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ‪،‬ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ هﻢ ﻏﻀﺐ ﺧﻮد را ﻧﻤﺎﻳﺎن‬
‫ﺳﺎزد و هﻢ ﻗﺪرت ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دهﺪ ؟ ﭼﻪ ﻣﻴﺸﻮد اﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاهﺪ ﻋﻈﻤﺖ وﺟﻼل ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﻣﻮرد رﺣﻤﺖ او هﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪1‬‬
‫وﻗﺒﻼ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮِای اﻳﻦ ﺟﻼل ﺁﻣﺎدﻩ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزد ؟ " )رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪ 22،‬و‪.(23‬‬

‫در ﺟ ِﺎی دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ "هﻴﭻ اﻧﺴﺎ ِﻧﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﺧﺪا را ﺑﺠﻮﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﺪو ﮔﺮاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺧﺪا ﺑﻪ او ر ِوی ﺁوردﻩ ﺑﺎﺷﺪ "‪ .‬اﻳﻦ درﺳﺖ هﻤﺎن ﺑﺮداﺷ ِﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﺪهﺎ ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ‪ .‬ﺑﻌﮑﺲ در ﻣﻮار ِدی ﻣﺘﻌﺪد در ﺑﺨﺶ "ﻋﻴﺴﺎ ِﺋﯽ " اﻧﺠﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁد ِﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ‬
‫ﺧﺪارا ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ‪ .‬ﻳﺎ ﺳﭙﺮس ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس درارزﻳﺎ ِﺑﯽ اﻳﻦ دو ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﻴﻞ از ﻧﻘﺶ ﺧﺪا‬
‫درزﻧﺪ ِﮔﯽ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫"ﺁﻧﭽﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﺎ ﺗﺸﺒﻴﻬﺎ ِﺗﯽ ﻋﺎِﻟﯽ و ِﻟﯽ وﺣﺸﺘﻨﺎک ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺎﻣﺮوز اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را درﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺣﻔﻆ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺁوﮔﻮﺳﺘﻴﻨﻮس ﻗﺪﻳﺲ )ﺳﻦ اوﮔﻮﺳﺘﻦ ( اﻳﻦ اﺻﻞ ﻋﺪم اﺧﺘﻴﺎراﻧﺴﺎن و ﺗﻘﺪﻳﺮ ازِﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻِﻠﯽ ﻣﺴﻠﻢ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻟﻮﺗﺮو ﮐﺎﻟﻮن ﻧﻴﺰ ﭼﻮن او ‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ را هﺴﺘﻪ ﮐﻨﻮ ِﻧﯽ ﻣﮑﺘﺐ ﻣﺬه ِﺒﯽ ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ ‪.‬اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد دراﻳﻦ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫رﺳﺘﮕﺎ ِری ﻳﺎ ﮔﻤﺮا ِهﯽ اﺑ ِﺪی هﺮ اﻧﺴﺎن ﺣ ِﺘﯽ ﻗﺒﻞ از اﻧﻌﻘﺎد ﻧﻄﻔﻪ او ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪،‬و در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﺴﺎن واﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد او ﻧﻴﺴﺖ ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﻳﺎ رﺣﻤﺖ اﻟ ِﻬﯽ اﺳﺖ ‪".‬‬
‫___________________________________‬
‫ِﯽ‬
‫ِی ﺗﻨﺪرﺳﺘ‬‫ِی ﺻﻠﺢ و ﺟﻨﮓ ‪ ،‬ﺧﺪا‬ ‫ِﯽ ‪ ،‬ﺧﺪا‬‫ِﯽ و ﺗﺎرﻳﮑ‬ ‫ِی روﺷﻨﺎﺋ‬‫‪ – 1‬اﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات ﮐﻪ ‪ " :‬ﻣﻨﻢ ﮐﻪ ﺧﺪا‬
‫ِﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﳐﺎﺻﻤﺖ‬
‫ِی ﺑﺮ ﮐﺴ‬
‫ِﯽ ﺁورم ‪ .‬وا‬
‫ِﯽ را ﮐﻪ ﲞﻮاهﻢ ﻣﻴﺒﺨﺸﻢ و ﺑﺮهﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﲞﻮاهﻢ رﲪﺖ ﻣ‬
‫ِی هﺴﺘﻢ ‪ .‬هﺮﮐﺴ‬
‫و ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ِی ؟") ﺳﻔﺮﺧﺮوج‬
‫ِﯽ ﺑﻪ زن ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﭼﻪ زاﺋﻴﺪ‬
‫ِﯽ ‪ ،‬ﻳﺎ ﮐﺴ‬
‫ﳕﺎﻳﺪ ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﮐﻮزﻩ ﺑﻪ ﮐﻮزﻩ ﮔﺮ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﻣﺮا اﻳﻨﻄﻮرﺳﺎﺧﺘ‬
‫ِﯽ وﺳﻮم ‪ 19،‬و ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎء‪،‬ﺑﺎب ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺠﻢ ‪.( 7،‬‬
‫ﺑﺎب ﺳ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪21‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫* * *‬
‫در ﻗﺮﺁن ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪،‬ﺧﺪا ﻧﻪ ﺧﺪِای هﺰار ﭼﻬﺮﻩ ﺗﻮرات اﺳﺖ ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﺪِای دو ﺷﺨﺼﻴ ِﺘﯽ اﻧﺠﻴﻞ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺪا ِﺋﯽ در ﺣﺪ اﻋ ِﻠﯽ‬
‫ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮِای دو ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴ ِﺪی دﻳﮕﺮ ﻣﻄﺮح ﺷﻮﻧﺪ در ﻣﻮرد او ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ِﻧﯽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﮑﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ درﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ‬ ‫‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ در ﺑﻴﺮون از اﻳﻦ ﺧﺪا اﺻﻮﻻ هﻴﭻ واﻗﻌﻴ ِﺘﯽ و هﻴﭻ اﺧﺘﻴﺎ ِری وﺟﻮد ﻧﺪارد ‪ .‬هﻴﭻ ﺗﺮوﺧﺸ ِ‬
‫او ﺛﺒﺖ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ وهﻴﭻ ﺑﺮ ِﮔﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ِﺑﯽ اﺟﺎزﻩ او از درﺧ ِﺘﯽ ﻓﺮواﻓﺘﺪ ‪ .‬هﻴﭽﮑﺲ ﺟﺰ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او ﺑﺪﻧﻴﺎ ﻧ ِﻤﯽ ﺁﻳﺪ و ﺟﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن او ﻧﻤﻴﻤﻴﺮد و هﺮ ﻋﺰ ِﺗﯽ از او اﺳﺖ و هﺮ ذﻟ ِﺘﯽ ﻧﻴﺰ ازاواﺳﺖ‪ .‬هﺮﮐﺲ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮد او رﺳﺘﮕﺎرش ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و هﺮﮐﺲ‬
‫هﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻤﺮا ِهﯽ رود او ﮔﻤﺮاهﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮد ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ او ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و هﺮ ﮐﺲ هﻢ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺎﻓﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﮐﺎﻓﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺧﻮد او اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﺮ ﺑﺮ دﻟﻬﺎ و ﭘﺮدﻩ ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻬﺎ و‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎ ِی ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﻣﻴﮕﺬارد ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺧﻄﺎﮐﺎر ﺑﺎ ِﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮدم ﺷﻬ ِﺮی هﻼک ﺷﻮﻧﺪ ﺧﻮد او ﺑﺮ ﺁﻧﺎن ﺣﺮام ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ از ﮐﻔﺮﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ،‬وﻗ ِﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻏﻀﺐ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻗﻮ ِﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺧﻮد او ﺣﮑﺎم ﺁن ﻗﻮم را ﺑﻪ راﻩ ﻓﺴﻖ ﻣﻴﺒﺮد‬
‫ﮑﯽ ﭘﺲ از دﻳﮕ ِﺮی ﺑﻪ ﺧﺎک هﻼک‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﮐﻴﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬و ﭘﺲ از هﻼک ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ اﻗﻮا ِﻣﯽ دﻳﮕﺮ ﭘﺪﻳﺪ ِﻣﯽ ﺁورد و ﺁﻧﻬﺎ را هﻢ ﻳ ِ‬
‫ِﻣﯽ اﻧﺪازد ﺗﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ هﺮ ﻗﻮم ﻋﺒﺮت دﻳﮕﺮان ﺷﻮد ‪ .‬ﺣ ِﺘﯽ ﻟﺒﺎس ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او ﺑﺮاﻳﺸﺎن دوﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد و ﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﻳﺎ‬
‫ﺧﻴﻤﻪ هِﺎی ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻳﺎ اﻓﺮاﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬او اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺷﺎخ و ﺑﺮﮔﻬِﺎی درﺧﺘﺎن ﻳﺎ از داﻣﻨﻪ هِﺎی‬
‫ﮐﻮهﻬﺎﺑﺮِای ﻣﺮدم ﺳﺎﻳﺒﺎﻧﻬﺎ ِﺋﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻴﺴﺎزد ‪،‬و اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻏﻬﺎ وﮐﺸﺘﺰارهﺎ را ﺑﻪ ﻣﺰارع ﮔﻨﺪم ﻳﺎ ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬﺎ و‬
‫ﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗ ِﺮی ﻣﻴﺪهﺪ ‪.‬‬ ‫ﺧﯽ از ﻣﻴﻮﻩ هﺎ را ﺑﺮِای ﺧﻮردن ﺑﺮ ﺑﺮ ِ‬ ‫ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬و ﺑﺎز هﻢ او اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ِ‬

‫ﺳﯽ و دوﺳﻮرﻩ و ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن ﺑﻄﻮر ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺑﺮهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫در ِ‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ هﺮﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﻪ ﮔﻤﺮا ِهﯽ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ و هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ هﺪاﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ " )اﺑﺮهﻴﻢ ‪، 4 ،‬اﻧﻌﺎم‬
‫‪،125،‬رﻋﺪ‪،27،‬اﻋﺮاف ‪ ،155،‬ﻓﺎﻃﺮ‪،8،‬ﻧﺤﻞ ‪،9،‬ﺳﺠﺪﻩ ‪، 12،‬ﻳﻮﺳﻒ‪ "، 110،‬هﺮ ﮐﻪ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻓﻬﻢ ﻣﻴﺪهﺪ و هﺮ ﮐﻪ را ﮐﻪ‬
‫ﻧﺨﻮاهﺪ ﻧﻤﻴﺪهﺪ " ) ﺑﻘﺮﻩ ‪"،( 372 ، 269، 255 ،‬هﺮ ﮐﻪ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻨﺪ دﻟﺶ را ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﺎﻳﻞ ﻣﻴﮕﺮداﻧﺪ و هﺮ‬
‫ﮐﺲ راﮐﻪ ﻧﺨﻮاهﺪ دﻟﺶ را در ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﻳﻤﺎن ﺳﺨﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ " )اﻧﻌﺎم ‪، 125، 107 ،25،‬ﮐﻬﻒ ‪، 57،‬ﺑﻘﺮﻩ ‪ ، 70،‬ﻳﻮﻧﺲ ‪99،‬‬
‫‪،‬و‪، 100‬ﺟﺎﺛﻪ ‪،( 33 ،‬هﺮ ﮐﺲ را ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺸﻮل رﺣﻤﺖ ﺧﻮدﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ ‪ ،‬و هﺮ ﮐﺲ را ﺑﺨﻮاهﺪ ﻋﺬاب ﻣﻴﺪهﺪ ")ﺁل‬
‫ﻋﻤﺮان ‪ 74 ،‬و ‪ ، 129‬ﻣﺎﺋﺪﻩ ‪ " ،(18 ،‬هﺮ ﮐﻪ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬و هﺮﮐﻪ را ﺑﺨﻮاهﺪ ذﻟﻴﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ‬
‫ﺴﯽ را‬‫ﺑﺨﻮاهﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻴﺪهﺪ و از هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪهﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻴﮕﻴﺮد " ) ﺁل ﻋﻤﺮان ‪، 26 ،‬اﺳﺮاء‪ 21 ،‬و ‪ " ،( 30‬هﺮ ﮐ ِ‬
‫ﺴﯽ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻓﺮاخ رو ِزی ﻣﻴﮑﻨﺪ‬ ‫ﺴﯽ او را ﻋﺰﻳﺰ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺮد " )ﺣﺞ‪ 16،‬و ‪ " ، 18‬ﺧﺪاوﻧﺪ هﺮ ﮐ ِ‬ ‫ﮐﻪ ﺧﺪا ذﻟﻴﻞ ﮐﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﮐ ِ‬
‫و هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺗﻨﮓ رو ِزی ﻣﻴﮑﻨﺪ " )رﻋﺪ‪، 26،‬ﻋﻨﮑﺒﻮت ‪ 62،‬روم ‪، 37،‬ﺳﺒﺎ ‪ ، 39،‬ﻧﻮر ‪" ،( 46 ، 34 ، 21‬و ﻣﺎ‬
‫ﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗ ِﺮی درﺟﻪ دادﻳﻢ ﺗﺎ ﻋﺪﻩ ِای از ﺁﻧﻬﺎ ﻋﺪﻩ دﻳﮕ ِﺮی را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد ﮔﻴﺮﻧﺪ " )زﺧﺮف ‪( 32 ،‬‬ ‫ﻀﯽ از ﻣﺮدم راﺑﺮ ﺑﻌ ِ‬‫ﺑﻌ ِ‬
‫ﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﮑﻨﻴﺪ " )ﻧﺴﺎء ‪ " ،( 32،‬ﺑﻨﮕﺮ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﻀﯽ ﺑﺮ ﺑﻌ ِ‬ ‫‪ " ،‬ﺁرزو و ﺗﻮﻗﻊ ﺑﻴﺠﺎ در ﻣﺰﻳ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﺮِای ﺑﻌ ِ‬
‫ﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﺧﻮاهﻴﻢ‬ ‫ﻀﯽ ﺑﺮ ﺑﻌ ِ‬‫ﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗ ِﺮی ﺑﺨﺸﻴﺪﻳﻢ ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ در ﺁﺧﺮت ﺑﺮﺗ ِﺮی ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘ ِﺮی ﺑﻪ ﺗﻌ ِ‬ ‫ﻀﯽ از ﻣﺮدم را ﺑﺮ ﺑﻌ ِ‬‫ﺑﻌ ِ‬
‫داد ")اﺳﺮاء ‪ ،( 21،‬ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﺎر ﺧﺪا ‪ ،‬ﮐﻪ هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ " ) ﺁل ﻋﻤﺮان ‪" ،( 40 ،‬درﮐﺮدﻩ ﺧﺪا ﭼﻮن و ﭼﺮا‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد " )اﻧﺒﻴﺎ ء ‪ " ،( 23 ،‬هﻴﺞ ﻣﺮد و زن ﻣﻮﻣﻦ رادرﮐﺎ ِری ﮐﻪ ﺧﺪا و رﺳﻮل او ﺑﺪان ﺣﮑﻢ ﮐﻨﻨﺪ اﺧﺘﻴﺎ ِری ﻧﻴﺴﺖ‬
‫")اﺣﺰاب ‪"،( 36،‬هﻴﻴﭻ ﻣﺼﻴﺒ ِﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ اذان ﺧﺪاوﻧﺪ " ) ﺗﻐﺎﺑﻦ ‪ " ،( 11،‬هﺮ ﮐﺲ ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺘﺎع‬
‫دﻧﻴﺎ را ﺑﻪ او ﻣﻴﺪهﻴﻢ – اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺸﺮط ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ارادﻩ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪ .-‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺟﻬﻨﻢ را ﻧﺼﻴﺐ او ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺧﻮا ِری ﺑﺪان‬
‫در ﺁﻳﺪ ")اﺳﺮا ء ‪.( 18‬‬

‫درﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕ ِﺮی ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺖ دﻗﻴﻖ ﺗﻮﻟﺪ و ﻣﺮگ هﺮ ﺁد ِﻣﯽ ‪ ،‬ﮐﻠﻴﻪ ﺁﻧﭽﻪ درﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻦ دو ﺑﺮ او ﻣﻴﮕﺬرد‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ در "ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ " ﺧﺪاوﻧﺪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ هﻴﭻ ﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ ‪:‬‬

‫"ﺑﻪ هﻴﭽﮑﺲ ﻣﺼﻴﺒ ِﺘﯽ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ")ﺑﻘﺮﻩ ‪ "،( 102،‬ﺑﺮ ِﮔﯽ از درﺧﺖ ﻓﺮو ﻧ ِﻤﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺁن ﺁﮔﺎﻩ‬
‫ﮑﯽ ﮐﻪ در ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎ ﺛﺒﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ ")اﻧﻌﺎم‪"،( 59،‬و ﻣﺜﻘﺎل ذرﻩ‬ ‫ﮑﯽ زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ هﻴﭻ ﺗﺮ و ﺧﺸ ِ‬‫ﻧﺒﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬و داﻧﻪ ِای در زﻳﺮ ﺗﺎرﻳ ِ‬
‫ِای در ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و درزﻣﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ در ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ")ﺳﺒﺎ‪، 30،‬ﻧﻤﻞ‪ ، 74،‬ﻗﻤﺮ ‪" ،( 52،‬هﻴﭽﮑﺲ ﺟﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪا و وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ اﺟﻞ او ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﻤﻴﻤﻴﺮد ")ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ ، 145،‬ﻓﺎﻃﺮ ‪ ، 11،‬اﻧﻌﺎم ‪، 2،‬ﻟﻘﻤﺎن‪،( 34 ،‬‬

‫"ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ اﮔﺮ درﺧﺎﻧﻪ هِﺎی ﺧﻮد هﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﭘ ِﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﻗﺘﻠﮕﺎﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁﻣﺪ " )ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ "،( 154،‬هﻤﻪ اﻣﻮر‬
‫ﻋﻠﻢ ‪،‬ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﻴﻔﺘﺪ ‪ ،‬وﺑﻌﺪ از ﺁن ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ") رم ‪" ،( 4،‬هﺮﭼﻪ ﺑﺮِای ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺶ ﺁﻳﺪ ‪،‬ﻳﺎ ﻧﻔﺲ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﺪ ‪،‬ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻮﻗﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪد در ﮐﺘﺎب ازِﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻘﺮرﺷﺪﻩ اﺳﺖ ")ﺣﺪﻳﺪ ‪" ،( 22 ،‬ﻣﺎ ﺧﻮد ﺑﺮِای هﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫دﺷﻤﻨﺎ ِﻧﯽ را از ﺁدﻣﻴﺎن و از اﺟﻨﻪ و ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺨﺘﻴﻢ ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻤﻴﺨﻮاﺳﺘﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻴﺸﺪ ")اﻧﻌﺎم ‪.(112 ،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪22‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮِای اﻳﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻳﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺁدﻣﻴﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﮐﺸﺘﻴﻬﺎ‬
‫ﺑﺮِای اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮا ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻮار ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ از ﺑﺎﺑﺖ ﺷﮑﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺠﺎ ﺁورﻧﺪ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﺟﺎﻧﺪاران ر ِوی‬
‫زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮِای ﺑﻬﺮﻩ ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻮﺟﻮدﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ‪:‬‬

‫"‪ ....‬هﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات زﻣﻴﻦ را ﺑﺮِای ﺑﻬﺮﻩ ﺷﻤﺎ ﺁدﻣﻴﺎن ﺧﻠﻖ ﮐﺮدﻳﻢ )ﺑﻘﺮﻩ ‪ ،( 29،‬و اﺳﺐ وﻗﺎﻃﺮ و اﻻغ را ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺳﻮار ﺷﻮﻳﺪ )ﻧﺤﻞ ‪،( 8 ،‬و ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن را ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ از ﻣﻮ و ﭘﺸﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺒﺮﻳﺪ و ﮔﻮﺷﺘﺸﺎن را ﺑﺨﻮرﻳﺪ و ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎرهﺎ ِی‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﻤﺎرا ﮐﻪ ﺟﺰ ﺑﺎ ﻣﺸﻘﺖ ﺣﻤﻞ ﻧﺘﻮاﻧﻴﺪ ﮐﺮد از ﺷﻬ ِﺮی ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺒﺮﻧﺪ )ﻧﺤﻞ ‪ .( 7،‬و ﺑﺮِای ﺳﻮا ِری ﺷﻤﺎ ﮐﺸ ِﺘﯽ هﺎ را‬
‫ﺧﻠﻖ ﻓﺮﻣﻮدﻳﻢ ﺗﺎ ﭼﻮن ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻮار ﺷﻮﻳﺪ ﺷﮑﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﻣﺎرا ﺑﺠﺎ ﺁورﻳﺪ )زﺧﺮف ‪ ،( 12،‬و اﮔﺮ ارادﻩ ﮐﻨﻴﻢ ﺑﺎد را ﻓﺮوﻣﻴﻨﺸﺎﻧﻴﻢ ﺗﺎ‬
‫ﮐﺸﺘﻴﻬﺎ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺁن از ﺣﺮﮐﺖ )ﺷﻮ ِری ‪. "( 33 ،‬‬

‫" و ﻣﺎ ﺁب را در اﻧﺪازﻩ ﻻزم از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ و ﺁﻧﺮادرر ِوی زﻣﻴﻦ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻴﻢ در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺁﻧﺮا از ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﺒﺮﻳﻢ‪،‬و ﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖ ﺁن ﺑﺮِای ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﻴﻮﻩ هِﺎی ﺧﻮرا ِﮐﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﺮاوا ِﻧﯽ درﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ‪ .‬و‬
‫درﺧ ِﺘﯽ را ﻧﻴﺰ روﻳﺎﻧﺪﻳﻢ ﮐﻪ از ﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ و ﺑﺮِای ﺧﻮرﻧﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﻣﻴﻮﻩ ِای ﭘﺮروﻏﻦ )زﻳﺘﻮن(ﺑﻪ ﺑﺎر ِﻣﯽ ﺁورد ‪ .‬و ﻧﻴﺰ ﺑﺮِای‬
‫ﺷﻤﺎ ﮔﺎوان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان را ﺑﻮﺟﻮد ﺁوردﻳﻢ ﺗﺎ ﺷﻴﺮﻩ ِای را ﮐﻪ از ﭘﺴﺘﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺮون ِﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﺑﻨﻮﺷﻴﺪ و ﺑﻬﺮﻩ هِﺎی دﻳﮕﺮ ﺑﺒﺮﻳﺪ و‬
‫ﮔﻮﺷﺘﺸﺎن را ﻧﻴﺰ ﺑﺨﻮرﻳﺪ ‪،‬و ﺑﻬﻨﮕﺎم ﺿﺮورت ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﮑﺎر ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺧﻮد ﺑﮕﻤﺎرﻳﺪ و ﺑﺮ ﭘﺸﺘﺸﺎن ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﺮ ر ِوی ﮐﺸ ِﺘﯽ ﺳﻔﺮ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ ")ﻣﻮﻣﻨﻮن ‪.( 22-18،‬‬

‫در ﻣﻮرد ﺳﺎرﻩ ﺗﺮﻳﻦ اﻣﻮر زﻧﺪ ِﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﺁدﻣﻴﺎن ﻧﻴﺰ از ﺁﻧﺎن ﺳﻠﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﺷﺪﻩ و ﺣ ِﺘﯽ در ﻣﺴﺎﺋِﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﮑﻦ و ﻟﺒﺎس و‬
‫ﺧﻮراک و ﮐﺸﺖ و ﮐﺎر هﻴﭻ ﺳﻬ ِﻤﯽ ﺑﺮِای ﺧﻮد ﺁﻧﺎن ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ‪ " :‬ﺑﺮِای ﺷﻤﺎ ﻟﺒﺎس ﺧﻠﻖ ﮐﺮدﻳﻢ ﺗﺎ از ﮔﺮﻣﺎ و ﺳﺮﻣﺎ‬
‫ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪،‬و ﺑﺮِای ﺳﮑﻮﻧﺖ داﺋﻢ ﺷﻤﺎ ﺧﺎﻧﻪ هﺎرا ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ و ﺑﺮِای ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻣﻮﻗﺘﺘﺎن ﺧﻴﻤﻪ هﺎ ِﺋﯽ را از ﭘﻮﺳﺖ ﭼﻬﺎر‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺗﺮﺗﻴﺐ دادﻳﻢ ﺗﺎ دروﻗﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﺒﮏ ﺑﺎﺷﻴﺪ ‪ ،‬و از ﭘﺸﻢ و ﮐﺮک و ﻣ ِﻮی اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮِای ﺷﻤﺎ اﺛﺎﺛﻪ ﻣﻨﺰل و ﻣﺘﺎع هِﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻠﻖ ﻓﺮﻣﻮدﻳﻢ )ﻧﺤﻞ ‪ ،( 80،‬و در ﮐﻮهﺎ و ﺟﺎدﻩ هﺎ راهﻬﺎ ِﺋﯽ ﺑﺮِای رﻓﺖ و ﺁﻣﺪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻳﻢ )اﻧﺒﻴﺎء‪ ،( 31 ،‬و ﺑﺮِای‬
‫ﺸﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁﻓﺘﺎب ﻗﺮار دادﻳﻢ‬‫ﺣﻔﻆ ﺷﻤﺎ از ﮔﺮﻣﺎ از درﺧﺘﺎن ﺳﺎﻳﺒﺎن ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ و ﻧﻴﺰ دﻳﻮرهِﺎی ﮐﻮهﻬﺎ وﻏﺎرهﺎ را ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﭘﻮﺷ ِ‬
‫)ﻧﺎزﻋﺎت ‪ ،( 32،‬و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎ ِﺗﯽ ﻣﺠﺎور ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ دادﻳﻢ ﮐﻪ ﻳﮑﺠﺎ ﺑﺎغ اﻧﮕﻮر ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺎ ِﺋﯽ ﻣﺰرﻋﻪ ﻏﻼت و ﺟﺎ ِﺋﯽ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗ ِﺮی دادﻳﻢ )رﻋﺪ ‪."(4،‬‬
‫ﻀﯽ از ﻣﻴﻮﻩ هﺎرا ﺑﺮِای ﺧﻮردن ﺑﺮ ﺑﺮ ِ‬
‫ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن )رﻋﺪ ‪ ،( 3،‬و ﺑﻌ ِ‬

‫ﺁﻳﺎت ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕ ِﺮی از ﻗﺮﺁن ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖ ﺁور ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﻮدﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮا ِدی را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ‬
‫ﻣﻴﺒﺮد ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮﻧﺪ ‪،‬و اﻓﺮا ِدی را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻄﺎﮐﺎ ِری ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﻣﺴﺘﺤﻖ دوزخ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا " وﻋﺪﻩ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺨﻠﻒ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﻨﻢ را از ﺁدﻣﻴﺎن و از اﺟﻨﻪ ﭘﺮ ﮐﻨﺪ "‪:‬‬

‫ﺧﯽ از اﻓﺮاد ﻧﻬﺎدﻩ اﻳﻢ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺸﺎن ﺑﺮ ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻦ ﺣﻖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ")اﻧﻌﺎم ‪، 25،‬اﺳﺮاء ‪، 46،‬‬ ‫"ﻣﺎ ﺧﻮد ﭘﺮدﻩ ﺑﺮ دل ﺑﺮ ِ‬
‫اﻋﺮاف ‪ " ،( 100 ،‬ﻣﻬﺮ ﺑﺮ دﻟﻬﺎ و ﭘﺮدﻩ ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻬﺎ و ﭼﺸﻤﻬﺎ ﻳﺘﺎن ﻧﻬﺎدﻩ اﻳﻢ " )ﺑﻘﺮﻩ ‪ 6،‬و ‪ " ،( 7‬اﮔﺮ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻴﻢ هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن‬
‫را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ هﺪاﻳﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻳﻢ ‪،‬وِﻟﯽ وﻋﺪﻩ ﻣﺎ ﺗﺨﻠﻒ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﻨﻢ را از اﺟﻨﻪ و از ﺁدﻣﻴﺎن ﭘﺮ ﮐﻨﻴﻢ " )اﻧﻌﺎم ‪128،‬‬
‫و‪ ، 149‬هﻮد ‪ 118،‬و‪ ، 119‬اﻋﺮاف‪ 178،‬و ‪، 179‬ﺳﺠﺪﻩ ‪ ، 13،‬ﻧﺴﺎء ‪ 10،‬و ‪ ، 14‬ﺗﻮﺑﻪ ‪ ، 68،‬ﻋﻠﻖ‪" ،( 15،‬اﮔﺮ‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻴﻢ ‪،‬ﺗﻤﺎم ﺧﻼﻳﻖ را اﻣﺖ واﺣ ِﺪی ِﻣﯽ ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ‪،‬ﻟﻴﮑﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮑﺮدﻳﻢ ﺗﺎ هﺮ ﮐﻪ را ﺧﻮد ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺸﻤﻮل رﺣﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﮐﻨﻴﻢ "‬
‫)ﺷﻮ ِری ‪ " ،(8،‬هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اورا ﺑﻪ ﮔﻤﺮا ِهﯽ رﺳﺎﻧﺪ ‪،‬دﻳﮕﺮ هﻴﭽﮑﺲ هﺎ ِدی او ﻧﺸﻮد و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ درﮔﻤﺮا ِهﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬
‫")اﻋﺮاف ‪ 30،‬و‪، 186‬ﻧﺴﺎء‪، 143،‬زﻣﺮ‪ 23 ،‬و‪، 36‬رﻋﺪ ‪، 33 ،‬ﻏﺎﻓﺮ ‪، 33،‬ﻓﺎﻃﺮ ‪ 8،‬ﻣﺪﺛﺮ‪، 31،‬ﺷﻌﺮا ‪ "،( 4،‬اﮔﺮ ﺧﺪا‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺸﺮک ﻧﻤﻴﺸﺪﻧﺪ ‪،‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺧﻮد ﭼﺸﻢ و دل اﻳﺸﺎن را از ﮔﺮوﻳﺪن ﺑﻪ ﺣﻖ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ " )اﻧﻌﺎم ‪ 107 ،‬و ‪..."،( 110‬‬
‫و ﺗﺎ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ دﺷﻤ ِﻨﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ " ) ﺗﺤﺮﻳﻢ ‪ .( 1،‬ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮ ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺮ ِدی ﺣﮑﻤﻔﺮﻣﺎ‬
‫اﺳﺖ ‪،‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺸﺎﺑ ِﻬﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ زﻧﺪ ِﮔﯽ دﺳﺘﻪ ﺟﻤ ِﻌﯽ اﻗﻮام و ﻣﻠﻞ ﺟﻬﺎن ﺣﮑﻔﺮﻣﺎ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫"ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻏﻀﺐ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺳﺮ هﺮ ﻗﻮ ِﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﻓﺮود ِﻣﯽ ﺁورﻳﻢ ") رﻋﺪ ‪ ..." ،( 13،‬ﭼﻮن ﺑﺨﻮاهﻴﻢ اهﻞ دﻳﺎ ِری را هﻼک‬
‫ﮐﻨﻴﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﺎن ﺁﻧﺮا واﻣﻴﺪارﻳﻢ ﺗﺎ راﻩ ﻓﺴﻖ ﺑﺮوﻧﺪ و ﻣﺴﺘﺤﻖ ﮐﻴﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺁﻧﻬﺎراهﻼک ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ " ) اﺳﺮاء ‪ 16‬و‪"،( 17‬و‬
‫ﺣﺮام اﺳﺖ ﺑﺮ هﺮﺷﻬ ِﺮی ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮدم ﺁن هﻼک ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺁن ﻣﺮدم از ﮐﻔﺮ ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﻨﺪ " )اﻧﺒﻴﺎء ‪" ،( 95،‬ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺸﺎن ﺗﺎ‬
‫زﻧﺦ زﻧﺠﻴﺮ ﻋﺬاب ﻧﻬﺎدﻳﻢ و راﻩ ﭘﺲ و ﭘﻴﺶ را ﺑﺮ ﺁﻧﺎن ﺑﺴﺘﻴﻢ و ﭘﺮدﻩ ﺑﺮ ﭼﺸﻤﻬﺎ و دﻟﻬﺎﻳﺸﺎن اﻓﮑﻨﺪﻳﻢ ")ﻳﺲ‪ " ،( 10- 7،‬ﺗﻨﺪ‬
‫ﮕﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻗﻪ ﻧﺨﻞ ﺧﺸﮏ ﺷﺪﻩ ِای ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺎ ِدی ﺳﺮﮐﺶ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ هﻔﺖ ﺷﺐ و هﺸﺖ روز ﻣﺘﻮاِﻟﯽ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻮد ‪،‬و ﺟﻤﻠ ِ‬
‫ﺧﺎک هﻼک اﻓﺘﺎدﻧﺪ " )ﺣﺎﻗﻪ ‪ 6،‬و ‪" ،( 7‬ﭘﺲ ﺁﻧﻬﺎرا ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺁﺗﺶ در ﮔﺮﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻧﻪ ﺗﻮان ﮔﺮﻳﺨﺘﻦ داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﻳﺎر و‬
‫ﻣﺪدﮐﺎ ِری ﺑﺮِای ﺧﻮد ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ " )ذارﻳﺎت ‪ 44،‬و‪"،(45‬و ﺑﺮِای هﻼک ﺁﻧﻬﺎ ﺻﻴﺤﻪ ِای از ﺁﺳﻤﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻴﺎﻩ ﺧﺸﮏ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ ")ﻗﻤﺮ رﻳﺎل‪ "،( 31‬و ﺗﻨﻮر ﺁﺗﺶ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺠﻮﺷﻴﺪ " )هﻮد ‪"،( 40،‬و ﻋﺬاب ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺑﺎ ِدی ﺳﻬﻤﮕﻴﻦ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ر ِوی‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪23‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﺁورد و ﭼﻮن ﺻﺒﺢ ﺷﺪ ﺟﺰ ﺧﺎﻧﻪ هِﺎی وﻳﺮان از ﺁﻧﻬﺎ اﺛ ِﺮی ﻧﻤﺎﻧﺪ ")اﺣﻘﺎف‪ 24،‬و‪ "،( 25‬دﻳﺪﮔﺎﻧﺶ را ِﺑﯽ ﻧﻮر ﮐﺮدﻳﻢ وﮔﻔﺘﻴﻢ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻨﮏ ﻋﺬاب ﻗﻬﺮ و اﻧﺘﻘﺎم ﻣﺎرا ﺑﭽﺸﻴﺪ ")ﻗﻤﺮ ‪ 37،‬و‪"،( 39‬زﻟﺰﻟﻪ ِای ﺳﺨﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﺁﻧﺎن ﻣﺮگ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻬﻤﺮاﻩ‬
‫ﺁورد")ﻋﻨﮑﺒﻮت ‪"،( 37،‬ﺗﻨﺪ ﺑﺎ ِدی ﺧﺰا ِﻧﯽ ﺑﻪ ﺳ ِﻮی ﺁﻧﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ هﺮﭼﻪ ﻣﻴﻮزﻳﺪ ﺁﻧﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻴﭙﻮﺳﺎﻧﻴﺪ)ذارﻳﺎت‪،‬‬
‫‪ 41‬و‪ "،(42‬ﺑﺮ ﺁﻧﺎن ﺳﻨﮕﺒﺎران ﻋﺬاب ﻧﺎزل ﮐﺮدﻳﻢ ")ﺣﺠﺮ ‪ 73 ،‬و‪"،( 74‬ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ و ﻗﺴﻢ ﺑﻪ روز ﻣﻮﻋﻮد ‪،‬ﮐﻪ هﻤﻪ‬
‫اﺻﺤﺎب ﺣﺪودرا ﮐﺸﺘﻴﻢ ")ﺑﺮوج ‪ "،( 4- 1،‬و ﺟﺰ ﻧﻮح و اﺻﺤﺎﺑﺶ هﻤﻪ را ﻏﺮق درﻳِﺎی هﻼﮐﺖ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ ‪،‬و هﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪِای‬
‫ﺗﻮﺧﺪِای رﺣﻴ ِﻤﯽ اﺳﺖ ")ﺻﺎﻓﺎت ‪ "،( 82،‬و ﻗﻮم ﻟﻮط را ﺟﺰ اهﻞ ﺑﻴﺖ او ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺒﺎران ﻋﺬاب هﻼک ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ ‪،‬وهﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪِای ﺗﻮ‬
‫ﮑﯽ ﺑﻌﺪ از دﻳﮕ ِﺮی‬
‫ﺗﻮاﻧﺎ و ﻣﻬﺮﺑﺎن اﺳﺖ ")ﺷﻌﺮا ‪ 172،‬و‪"،( 173‬ﭘﺲ ازهﻼک اﻳﻨﺎن اﻗﻮا ِﻣﯽ دﻳﮕﺮ ﭘﺪﻳﺪ ﺁوردﻳﻢ ‪،‬و ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ﻳ ِ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎک هﻼک اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ ﺗﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ هﺮ ﻗﻮم را ﻋﺒﺮت دﻳﮕﺮان ﻗﺮاردهﻴﻢ")ﻣﻮﻣﻨﻮن‪ 31،‬و‪" ،( 41‬اﺻﺤﺎب ﺣﺠﺮ رﺳﻮﻻن ﻣﺎ را‬
‫ﺗﮑﺬﻳﺐ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺮِای ﻓﺮار از ﺧﻄﺮ درﮐﻮهﻬﺎ ﻣﻨﺰل ﮔﺰﻳﺪﻧﺪ ‪،‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺻﺒﺤﮕﺎ ِهﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا در هﻤﺎن ﺑﺎ ِﻻی ﮐﻮهﻬﺎﺑﺎ ﺻﻴﺤﻪ ﻋﺬاب ﻧﺎﺑﻮد‬
‫ﺸﯽ ﮐﺮد و ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻨﺪﺑﺎ ِدی دراﻳﺎم ﻧﺤﺲ ﻋﺬاب ذﻟﺖ را ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﭼﺸﺎﻧﺪﻳﻢ ")اﻋﺮاف‪،( 73،‬‬ ‫ﮐﺮدﻳﻢ ")ﺣﺠﺮ ‪ "،( 80،‬ﻗﻮم ﻋﺎد ﺳﺮﮐ ِ‬
‫"ﻗﻮم هﻮد ﺷﺘﺮ ﺻﺎﻟﺢ را ِﭘﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ‪،‬ﭘــﺲ ﺑﺮ ﺁﻧﺎن زﻟﺰﻟﻪ ِای ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ هﻤﻪ را در ﺧﺎﻧﻪ هﺎﻳﺸﺎن از ﭘِﺎی در ﺁورد")اﻋﺮاف‪74،‬‬
‫(‪"،‬و ﻗﻮم ﺷﻌﻴﺐ را ﭼﻨﺎن هﻼک ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ﮔﻮ ِﺋﯽ هﺮﮔﺰ درر ِوی زﻣﻴﻦ ﻧﺒﻮدﻩ اﻧﺪ ")هﻮد ‪" ،( 94،‬و ﻧﻴﺰ اﺻﺤﺎب رس را ‪،‬و ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻃﻮاﻳﻒ و اﻗﻮام دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﮐﻴﻔﺮ ﮐﺮدارﺷﺎن هﻼک ﮐﺮدﻳﻢ ")ﻓﺮﻗﺎن ‪ "،( 38،‬و ﻗﺎرون را ﺑﺎ هﻤﻪ ﺿﻴﺎع و ﻋﻘﺎرش ﺑﻪ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﺮو ﺑﺮدﻳﻢ ")ﻗﺼﺺ‪.( 81،‬‬

‫در ﻣﻮار ِدی ﻣﺘﻌﺪد ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺪف ﺧﺪاوﻧﺪ از روﻳﺪادهِﺎی ﺑﺪ ﻳﺎﺧﻮ ِﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﺮِای ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ و درک ﻋﻠﺖ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺮِای ﺧﻮد اﻳﺸﺎن دﺷﻮار اﺳﺖ ‪،‬ﺁزﻣﺎﻳﺶ درﺟﻪ اﻳﻤﺎن ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ‪.‬در ﺻﻮر ِﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎرهﺎ در ﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻤﺎن ﻳﺎ ﻋﺪم اﻳﻤﺎن‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ارادﻩ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﺁﻧﺎن ﺷﺨﺼﺎ اﺧﺘﻴﺎ ِری دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﺪارﻧﺪ ‪.‬در ﻣﻮرد دوﺟﻨﮓ اﺣﺪ و ﺑﺪر ﮐﻪ اوِﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﺴﺖ و دو ِﻣﯽ ﺑﻪ ﭘﻴﺮو ِزی ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ " :‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ در ﺟﻨﮓ )اﺣﺪ( اﺳﻴ ِﺒﯽ رﺳﻴﺪ در ﻋﻮض ﺑﻪ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ )درﺟﻨﮓ ﺑﺪر(ﺁﺳﻴ ِﺒﯽ ﺳﺨﺖ وارد ﺁﻣﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺎ ﭘﻴﺮو ِزی وﺷﮑﺴﺖ را ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﻴﮕﺮداﻧﻴﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ اﻳﻤﺎن ﺁوردﻩ اﻧﺪﮐﺪاﻣﻨﺪ ؟) ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ ( 140،‬رو ِزی ﮐﻪ دو ﮔﺮوﻩ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ )درﺟﻨﮓ اﺣﺪ (روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ رﺳﻴﺪ ﺑﻪ اذان ﺧﺪا ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﮐﻴﺎﻧﻨﺪ و ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﮐﺪام ؟ ") ﺁل ﻋﻤﺮان ‪".( 166،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ درﺟﻨﮓ ﺑﺪرﻳﺎ ِری‬
‫ﮐﺮد ‪ .‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺿﻌﻴﻔﺎ ِﻧﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮدﻳﺪ ‪...:‬وﻗ ِﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﮔﻔ ِﺘﯽ ﺁﻳﺎ ﺷﻤﺎ را ﺑﺲ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﺮوردﮔﺎراﺗﺎن ﺳﻪ هﺰار ﺗﻦ‬
‫ازﻣﻼﺋﮑﻪ را ﺑﻪ ﻳﺎ ِری ﺷﻤﺎ ﻓﺮﺳﺘﺪ ‪،‬و اﮔﺮ از او ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ و ﺑﺮدﺑﺎ ِری ﻧﺸﺎن دهﻴﺪ هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺁورﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﭘﻨﺠﻬﺰار ﻣﻠﮏ دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻧﺎن ﺑﺘﺎزﻧﺪ ‪،‬ﺧﺪا ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮑﺮد ﻣﮕﺮ ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺒﺮ ﻧﮑﻮ ِﺋﯽ را ﺑﻪ‬
‫‪2‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺸﺎرت دهﺪ ﺗﺎ دﻟﻬﺎﻳﺘﺎن ﺁرام ﮔﻴﺮد ")ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ 125،‬و‪،( 126‬‬

‫ﺴﯽ ﺑﺎ او ﺑﻪ‬ ‫ﺴﯽ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﻴﺮ ِوی ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﭼﻪ ﮐ ِ‬

‫"ﻣﺎﻗﺒﻠﻪ ِای را ﮐﻪ ﺗﻮ ﭘﻴﺶ از ﺁن ﺑﺮﺁن ﺑﻮ ِدی ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻳﻢ ﺗﺎ درﻳﺎﺑﻴﻢ ﭼﻪ ﮐ ِ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰد ")ﺑﻘﺮﻩ ‪"،( 143،‬ﻣﺎ اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ را ازﺧﻮاب ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﺁن دو ﮔﺮوﻩ ﺣﺴﺎب ﻣﺪت‬
‫درﻧﮓ در ﻏﺎر را ﺑﻬﺘﺮ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ") ﮐﻬﻒ ‪ "،( 12،‬و ﺷﻴﻄﺎن را ﺑﺮﻣﺮدﻣﺎن ﺗﺴﻠﻂ ﻧﺪادﻳﻢ ﻣﮕﺮ ﺑﺮِای اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻴﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺁﺧﺮت ﻣﻮﻣﻦ اﺳﺖ وﮐﻴﺴﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺷﮏ دارد") ﺳﺒﺎ ‪"،( 21،‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ درر ِوی زﻣﻴﻦ هﺴﺘﻨﺪ‬
‫اﻳﻤﺎن ﻣﻴﺂوردﻧﺪ ‪.‬ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮ )ﻣﺤﻤﺪ( ﻣﻴﺘﻮا ِﻧﯽ هﻤﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ اﮐﺮاﻩ ﻣﻮﻣﻦ ﮐ ِﻨﯽ ؟ زﻳﺮا ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺲ ِﺑﯽ اﺟﺎزﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻤﺎن‬
‫ﺴﯽ هﺮﮔﺰ‬ ‫ﺴﯽ را ﮐﻪ ﺧﺪا ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ هﺪاﻳﺖ ﮐ ِﻨﯽ ؟ﺑﺮِای ﭼﻨﻴﻦ ﮐ ِ‬‫ﻧ ِﻤﯽ ﺁورد ‪ ):‬ﻳﻮﻧﺲ ف‪ 99‬و ‪( 100‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺨﻮا ِهﯽ ﮐ ِ‬
‫را ِهﯽ ﺑﻪ هﺪاﻳﺖ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد )ﻧﺴﺎء ‪ .( 90،‬و ﻧﻮح ﺑﻪ ﻗﻮم ﺧﻮد ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﻤﺎ را ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﻨﺪ ‪،‬اﻧﺪرز ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺳﻮ ِدی ﻧﺨﻮاهﺪ داﺷﺖ )هﻮد ‪ ...."( 34،‬و ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪات ﻣﮑﺮر درﻣﮑﺮر ﮐﻪ ﺁدﻣﻴﺎن ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ اﺧﺘﻴﺎ ِری درﺁﻧﭽﻪ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﻘﺪرﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ‪،‬در ﻣﻮار ِدی ﻗﺮﺁن ﻧﺎﮔﻬﺎن راﻩ ﻋﻮض ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺑﺮِای ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ را ِهﯽ ﺟﺰ راﻩ ﺣﻖ را ﺑﺮ ﮔﺰﻳﺪﻩ اﻧﺪ‬
‫ﺧﻂ و ﻧﺸﺎن ﻣﻴﮑﺸﺪ ‪:‬‬
‫"ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻧﻮران در ﻧﺰد ﺧﺪا ﮐﺴﺎ ِﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻌﻘﻞ ﻧ ِﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ و اﮔﺮهﻢ ﺁﻧﺎن را ﺑﻪ ﮐﻼم ﺣﻖ ﺷﻨﻮا ﮐﻨﻴﻢ ﺑﺎز ر ِوی از ﺁن ﺑﺮ‬
‫ﻣﻴﺘﺎﺑﻨﺪ وﺑﺪان اﻋﺘﺮاض ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ") اﻧﻔﺎل ‪"،( 22 ،‬اﮔﺮ هﻢ ﻣﻼﺋﮑﻪ را ﺑﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ﻳﺎ ﻣﺮدﮔﺎن از ﻗﺒﺮهﺎ ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ و ﺑﺎ اﻳﻨﺎن‬
‫ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺎز اﻳﻤﺎن ﻧ ِﻤﯽ ﺁورﻧﺪ " ) اﻧﻌﺎم ‪ "،( 111،‬ﺧﺪا ﮐﺎﻓﺮان را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ او را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدﻩ‬

‫____________________________________‬
‫‪ – 1‬اﻳﻦ ﺁﻳﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻓﺮﳝﻦ ﮐﻼرک در ﺗﻌﱪ ﻣﻌﺮوﻗﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ از او ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﺧﺪای ﳏﻤﺪ را‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎﻳﺪ در زﻟﺰﻟﻪ و ﻃﻮﻗﺎن و ﺁﺗﺶ ﺟﺴﻨﺠﻮ ﮐﺮد"‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪن ﻣﻼﺋﮏ ﺑﺮا‬

‫ِی ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﱪان از ﺗﻮرات واﳒﻴﻞ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬در ﮐﺘﺎب دوم ﲰﻮﺋﻴﻞ )ﺑﺎب‬
‫ِﯽ‬ ‫ﭘﻨﺠﻢ ‪(24،‬و ﮐﺘﺎب ﻣﮑﺎﺑﻴﺎن )ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ ‪. 4- 2،‬وﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ ‪( 10- 8،‬اﻳﻦ روﻳﺪاد ﺑﺼﻮرﺗ‬
‫ِﯽ ﻣﺒﻬﻢ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬وﻟ‬
‫ِﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﺧﺪا ﲞﻮاهﺪ ﮐﻪ دوازدﻩ ﻓﻮج از ﻣﻼﺋﮏ را‬‫در اﳒﻴﻞ ﺻﺮﳛﺎ از ﻗﻮل ﻋﻴﺴ‬
‫ِﯽ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺸﻢ‪.( 53 ،‬‬
‫ِی او ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ )ﻣﺘ‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎر‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪24‬‬
‫ﺧــــﺪا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫ﮑﯽ دو ﻣﻮرد ﺣ ِﺘﯽ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺧﻮب و ﺑﺪ ﺁدﻣﻴﺎن ﺣﺎﺻﻞ اﻋﻤﺎل‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ " )اﻋﺮاف‪، 51 ،‬ﺗﻮﺑﻪ ‪ ، 67،‬ﺟﺎﺛﻴﻪ ‪ .( 43،‬در ﻳ ِ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ ‪" :‬ﺑﺮِای ﺁد ِﻣﯽ ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺳ ِﻌﯽ ﺧﻮد اﻧﺠﺎم دادﻩ ﺣﺎﺻ ِﻠﯽ ﻧﻴﺴﺖ ")ﻧﺠﻢ ‪" ،(39،‬از ﺳ ِﻮی ﺧﺪا ﺑﺮِای ﺷﻤﺎ ﺁﻣﺪﻩ‬
‫ﺴﯽ ﮐﻪ ﮐﻮر ﻣﺎﻧﺪ درﺧﺴﺮان ﻣﺎﻧﺪ ")اﻧﻌﺎم ف‪.( 104‬‬ ‫ﺴﯽ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا دﻳﺪ ﺑﻪ رﺳﺘﮕﺎ ِری رﺳﻴﺪ وهﺮ ﮐ ِ‬
‫اﺳﺖ ‪،‬هﺮ ﮐ ِ‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ و هﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ِای ﮐﻪ ﻗﺮﺁن ﺑﺮِای ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ ‪،‬ﮔﺎﻩ هﻤﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪﺑﻪ رواﻳﺖ ﺁﻳﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ هﻤﻴﻦ ﻗﺮﺁن‬
‫ﺑﺼﻮر ِﺗﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻮ ِﺋﯽ ﻓﻘﻂ ﺳﺨﻨﮕ ِﻮی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮد و ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻪ هِﺎی او درﻣﻮار ِدی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ِوی ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﺣﺠﺐ ﻳﺎ ﻓﺮوﺗ ِﻨﯽ وﻳﺎ ﺑﺮِای اﺣﺘﺮاز ازﺑﺮﺧﻮرده ِﺎی ﻧﺎ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺑﺮاز ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺮارا اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را‬
‫درﭘﻴﺶ ﺁوردﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﺮﺁن ﭘﻴﺎم ﺁﺳﻤﺎ ِﻧﯽ ﺑﺮِای هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن وﺑﺮِای هﻤﻪ دوراﻧﻬﺎﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋِﻠﯽ ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ زﻣﺎ ِﻧﯽ و‬
‫ﻣﮑﺎ ِﻧﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﻌﻴ ِﻨﯽ از زﻧﺪﮔﺎ ِﻧﯽ روزﻣﺮﻩ ﭘﻴﻤﺒﺮاﺧﺘﺼﺎص دارﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ درﺁن ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟‬

‫"ِای ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ اﻳﻤﺎن ﺁوردﻩ اﻳﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ هِﺎی ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ داﺧﻞ ﻧﺸﻮﻳﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد او اﺟﺎزﻩ ﺁﻧﺮا دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬و ﺑﺮ ﺳﻔﺮﻩ ﻃﻌﺎﻣﺶ‬
‫ﻣﻨﺸﻴﻨﻴﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد او ﺷﻤﺎ را دﻋﻮت ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬وﻗ ِﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ دﻋﻮت ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻌﺎم ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ زودﺗﺮ از وﻗﺖ‬
‫ﻣﻘﺮرﻧﻴﺎﺋﻴﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻃﻌﺎم ِﭘﯽ ﮐﺎرﺧﻮد ﺑﺮوﻳﺪ ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮِای ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﺑﺎ ِﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر ﻣﺎﻳﻪ ﺁزار ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ‬
‫هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد از ﮔﻔﺘﻦ ﺁن ﺷﺮم ﮐﻨﺪ ‪،‬وِﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ از اﻇﻬﺎر ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺷﺮ ِﻣﯽ ﻧﺪارد ) اﺣﺰاب ‪ .( 53،‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﺪ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﺻﺪا ﮐﻨﻴﺪ ‪،‬او را ﺁﻧﻄﻮ ِری ﺻﺪاﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺗﺎن ﺻﺪا ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ )ﻧﻮر‪.( 63،‬ﺻﺪاﻳﺘﺎن را از ﺻﺪِای‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺒﺮﻳﺪ و ﺑﺎ او ﺑﻪ هﻤﺎن ﺑﻠﻨ ِﺪی ﺻﺤﺒﺖ ﻣﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ هﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ‪ ...‬ﺁﻧﻬﺎ ِﺋﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮرا ﭘﺸﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﺷﺎن ﻣﺮد ِﻣﯽ ﺑﻴﺸﻌﻮر هﺴﺘﻨﺪ ‪،‬زﻳﺮا ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺧﻴِﻠﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺒﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاز ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎرج ﺷﻮد )هﺠﺮت‬
‫‪ .( 5 – 1،‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ از ﺷﻤﺎ ﻣﻴﺨﻮاهﺪﮐﻪ ﺟﺎﺑﺎز ﮐﻨﻴﺪ ﭘﺲ ﺟﺎ را ﺑﺮِای دﻳﮕﺮان ﺑﺎز ﮐﻨﻴﺪ و زﻣﺎ ِﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺑﺮ‬
‫ﻋﯽ را ﻣﻴﻄﻠﺒﻴﺪ از ﭘﺸﺖ ﺣﺠﺎب ﺑﻄﻠﺒﻴﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪارا ﻧﻴﺎزارﻳﺪ ‪.‬‬ ‫ﺧﻴﺰﻳﺪ ﭘﺲ ﺑﺮ ﺧﻴﺰﻳﺪ ) ﻣﺠﺎدﻟﻪ ‪.( 12،‬هﺮﮔﺎﻩ از زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﺘﺎ ِ‬
‫ﭘﺲ از وﻓﺎت او ﻧﻴﺰهﺮﮔﺰ ﺑﺎ هﻤﺴﺮاﻧﺶ ازدواج ﻣﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻨﺎ ِهﯽ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ‪).‬اﺣﺰاب ‪."( 53،‬‬

‫در ﺟ ِﺎی دﻳﮕﺮ در ﻣﻮرد هﻤﻴﻦ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ‪،‬در هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺑﺎ او ﮔﻠﻪ ﻣﻨﺪﻳﻬِﺎی زﻧﺎﺷﻮ ِﺋﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ‪،‬در ﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ِ":‬ای‬
‫ﺷﯽ ﺁزادﺗﺎن ﮐﻨﻢ‬‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺎن ﺧﻮد ﺑﮕﻮاﮔﺮ ﺧﻮاهﺎن زﻳﻨﺖ دﻧﻴﺎ ِﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﻬﺮﻳﻪ ﺗﺎن را ﺑﭙﺮدازم و ﺑﻪ ﺧﻮ ِﺑﯽ و ﺧﻮ ِ‬
‫ﺷﯽ ﺑﺰرگ ﺧﻮاهﺪ داد ‪،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺎر ﻧﺎروِای ﺷﻤﺎرا دو ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﮕﺮان‬ ‫‪،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻃﺎﻟﺐ زﻧﺪ ِﮔﯽ اﺧﺮ ِوی ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺎدا ِ‬
‫ﺑﻪ ﮐﻴﻔﺮ ﺧﻮاهﺪ رﺳﺎﻧﻴﺪ ‪،‬و هﺮ ﮐﻪ را ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﻣﻄﻴﻊ ﻓﺮﻣﺎن رﺳﻮل ﺑﺎﺷﺪ اﺟ ِﺮی ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ‪ .‬ﺷﻤﺎ ِای زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫‪ ،‬ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﻪ ﻧﺮ ِﻣﯽ وﻧﺎز ِﮐﯽ ﺳﺨﻦ ﻣﮕﻮﺋﻴﺪ و در ﺧﺎﻧﻪ هﺎﻳﺘﺎن ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ و ﺧﺪا و رﺳﻮل او‬
‫را اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ )اﺣﺰاب ‪( 34- 28،‬و ﺗﻮ ِای رﺳﻮل ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ در هﻤﺒﺴﺘﺮ ﺷﺪن ﺑﺎ زﻧﺎن ﺧﻮد ﻧﻮﺑﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﺮاﻋﺎت ﮐ ِﻨﯽ ‪ .‬هﺮ‬
‫ﻳﮏ از ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺪو ﻧﺒﻮ ِدی ﻧﻮﺑﺘﺶ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻴﻨﺪاز و اﮔﺮ هﻢ ﺑﺪو ﻣﺎﻳﻞ ﺷ ِﺪی دو ﺑﺎرﻩ او را ﻧﺰد ﺧﻮد ﺑﺨﻮان ‪ .‬هﻴﭽﮑﺪام‬
‫ﮕﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺗﻮ ﺑﺪاﻧﺎن ﻋﻄﺎ ﻣﻴﮑ ِﻨﯽ رﺿﺎ دهﻨﺪ ) اﺣﺰاب ‪ . ( 51،‬ﺑﺮِای‬ ‫ﺿﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ هﻤ ِ‬‫از ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﻮ ﻧﺎرا ِ‬
‫ﭼﻪ ِای ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ از ﺁﻧﭽﻪ ﺧﺪا ﺑﺮ ﺗﻮ ﺣﻼل ﮐﺮدﻩ ﺑﺮِای ﺧﺸﻨﻮ ِدی زﻧﺎﻧﺖ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻴﮑﻨﻲ؟ )ﺗﺤﺮﻳﻢ ‪."( 1،‬‬

‫دو ﺁﻳﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮﺁن ﺣﮑﺎﻳﺖ ازﺁن دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮد ﺗﻮﺻﻴﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺒﺮک ﺑﻪ دﻳﺪار‬
‫او ِﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ﭘﻮ ِﻟﯽ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻌﺎش او ﺑﺮﺳﺪ ‪،‬وِﻟﯽ ﭼﻮن اﻳﻨﺎ از اﻳﻦ ﮐﺎر اﮐﺮاﻩ ﻧﺸﺎن دادﻩ اﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪا ﺁﻧﺎن را‬
‫از ﭘﺮداﺧﺖ اﻳﻦ ﭘﻮل ﻣﻌﺎف ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫ﺸﯽ " )ﺗﻮﺑﻪ ‪ ( 103،‬وِﻟﯽ‬ ‫" ِای رﺳﻮل ‪ ،‬از ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﻧﺖ ِﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ﺻﺪﻗﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻦ ﺗﺎ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﭘﺎک ﮔﺮدا ِﻧﯽ و ﻃﻬﺎرت ﺑﺨ ِ‬
‫ﭼﻮن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از اﻳﻦ ﮐﺎر ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻴﺰدﻧﺪ ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺁﻳﻪ دﻳﮕ ِﺮی راﻩ ﻋﺬ ِری در ﺑﺮاﺑﺮﺷﺎن ﻣﻴﮕﺬارد ‪ ... ":‬اﮔﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮا ِﻧﯽ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﮐ ِﻨﯽ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ و رﺣﻴﻢ اﺳﺖ ‪ .‬ﺁﻳﺎ اﮐﺮاﻩ دارﻳﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از دﻳﺪار ﺧﻮد ﺻﺪﻗﻪ ِای ﺑﺪهﻴﺪ ؟ دراﻳﻨﺼﻮرت ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﺷﻤﺎ را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﺮط ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮد را ﺑﺮﭘﺎ دارﻳﺪ و زﮐﻮﻩ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺪهﻴﻢ و ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﺶ را ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺮدار ﺑﺎﺷﻴﻢ‬
‫" )ﻣﺤﺎﺟﻪ ‪ 12،‬و ‪.( 13‬‬

‫ﺻﯽ ﺑﻦ داﺋﻞ ‪ ،‬ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﻴﺎوردن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را دﻟﻴﻞ ﺑﺮ‬

‫ﮑﯽ از دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺤﻤﺪ ‪ ،‬ﻋﺎ ِ‬
‫درﺟﺎ ِﺋﯽ دﻳﮕﺮ ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ در اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﻧﻴﺸﺨﻨﺪ ﻳ ِ‬
‫ﻋﻘﻴﻢ ﺑﻮدن او داﻧﺴﺘﻪ و ﻣﺤﻤﺪ را ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﺁوردﻩ ﺑﻮد ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺪ ﺧﻮاﻩ اوﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮدش ﻋﻘﻴﻢ اﺳﺖ )ﮐﻮﺛﺮ ‪ ، ( 3،‬و ﺑﺎز در ﺟﺎ ِﺋﯽ دﻳﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﺑﻮﻟﻬﺐ ﻋﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و هﻤﺴﺮش ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪ دﺷﻤ ِﻨﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‬
‫ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ‪ ":‬ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺑﺎد دﺳﺖ اﺑﻮ ﻟﻬﺐ ‪ ،‬و زﻧﺶ ﻧﻴﺰ هﻴﺰم ﮐﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺎد ! " )ﻟﻬﺐ ‪.( 3-1 ،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪25‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی "ﺗﻮﺣﻴﺪی"‪:‬‬

‫ﺗﻮرات‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﻗﺮﺁن‬

‫ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺗﻮرات‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ و ﻗﺮﺁن ﮐﻪ در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺳﻪ ﮐﺘﺎﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﻣﻮﺳﻲ‬
‫وﻋﻴﺴﻲ وﻣﺤﻤﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺤﻮﻩ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻌﮑﺲ هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ ﻧﺤﻮﻩ ﺷﮑﻞ‬
‫ﮔﻴﺮي و ﺗﺪوﻳﻦ و اﻧﺘﺸﺎر ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اي ﺑﮑﻠﻲ ﺟﺪا از دوﺗﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ازاﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎﻩ هﻴﭻ ﺷﺒﺎهﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن درﻃﻮل ﻗﺮون ﻣﺘﻤﺎدي ﺑﻄﻮرﺳﻨﺘﻲ ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ درﺗﻮرات ﺑﺮاﺳﺎس ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺎ ﻳﻬﻮﻩ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺁﻧﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن درﻃﻮل ﻗﺮون اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺼﻮرت‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ وﺣﻲ ﺑﺮ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﻋﺘﻘﺎدي اﻣﺮي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ازروز اول ﺁن را ﺑﻪ ﺻﻮرت واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺪاﻧﺎن اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬درﻣﻮرد‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻣﻴﺘﻮان اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎﻩ را ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻓﺮع اﻳﻦ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻻاﻗﻞ ﺗﺎ ﻗﺮن هﻔﺪهﻢ ﮐﺴﻲ از ﺗﺮس ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﺗﮑﻔﻴﺮ و ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺣﺘﻲ‬
‫ﺟﺮﺋﺖ اﺑﺮاز ﺗﺮدﻳﺪي را درﺑﺎرﻩ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ان ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ درﻣﻮرد‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻮي ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻋﻠﺖ ﺁﻧﺮا دراﻳﻦ ﺟﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﻠﻤﺎ و ﻓﻘﻬﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺻﻮﻻ ﺗﻮرات را از ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و اﻣﺮوز هﻢ ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا در ﺧﻮد اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻲ ﮐﻪ ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻮﺳﻲ و ﻳﺎ وﺣﻲ اﻟﻬﻲ ﺑﺮاو ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪﻩ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻣﺮگ ﺷﺨﺺ ﻣﻮﺳﻲ و ﻣﺮاﺳﻢ ﮐﻔﻦ و دﻓﻦ او وﻋﺰاداري ﻳﮑﻤﺎهﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درﻣﺮگ وي ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺷﺮح دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬
‫“ﭘﺲ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ درزﻣﻴﻦ ﻣﻮﺁب ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻗﻮل ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻤﺮد‪ ،‬و او را درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﺖ ﻓﻌﻮر دﻓﻦ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﺣﺪي‬
‫ﻣﺤﻞ ﻗﺒﺮ اورا ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻮﺳﻲ دروﻗﺖ وﻓﺎت ﺻﺪو ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل داﺷﺖ‪ ،‬و ﻧﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﺗﺎر و ﻧﻪ ﻗﻮﺗﺶ ﮐﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮاي او درﻋﺮﺑﺎت ﻣﻮﺁب ﺳﻲ روز ﻣﺎﺗﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ روزهﺎي ﻣﺎﺗﻢ ﺑﺮاي ﻣﻮﺳﻲ ﺳﭙﺮي ﮔﺸﺖ‪ .‬وﻧﺒﻲ‬
‫ﻣﺜﻞ ﻣﻮﺳﻲ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل دراﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮﻧﺨﺎﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ")ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ و ﭼﻬﺎرم‪ .(12 – 5 ،‬درﺟﺎي دﻳﮕﺮي درﺗﻮرات‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬اﻳﻨﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎﻧﻲ ﮐﻪ درزﻣﻴﻦ ادوم ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﺮدﻧﺪ ﻗﺒﻞ از ﺁﻧﮑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪان اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﻨﻨﺪ ")ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ و ﺷﺸﻢ‪ ، (31 ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درزﻣﺎن ﻣﻮﺳﻲ هﻨﻮز ﻧﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎﻧﻲ دراﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫روي ﮐﺎر ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﺻﻮﻻ ﺻﺤﺒﺘﻲ از ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﭘﻴﺶ از دوران داود ﻳﺎ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺘﻮاﺋﻲ ﮐﻪ ﻗﺪﻳﺲ ﻣﻌﺮوف ارﺗﺪﮐﺲ‪ ،‬اورﻳﮕﻨﺲ‪ ،‬در ﻗﺮن ﺳﻮم ﻣﻴﻼدي ﻋﻠﻴﻪ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ دراﻧﺘﺴﺎب ﺗﻮرات ﺑﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﺷﮏ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺻﺎدر ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ از هﻤﺎن زﻣﺎن اﺻﺎﻟﺖ ﺗﻮرات ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻗﺮن دوازدهﻢ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ دراوج ﺗﻌﺼﺐ ﻣﺬهﺒﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺎن وﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‪ ،‬اﺑﺮاهﺎم ﺑﻦ ﻋﺰرا‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت ﻳﻬﻮدي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ ﮐﻪ‬
‫درﺷﻬﺮ ﺗﻮﻟﺪوي اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ) ﻃﻠﻴﻄﻠﻪ( ﻣﻴﺰﻳﺴﺖ و ﺁﺛﺎر او درهﻤﺎن زﻣﺎن ﺑﻪ ﻻﺗﻴﻨﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪ‪ ،‬درﭼﻨﺪﻳﻦ ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺁﺷﮑﺎر ﺑﺎ اﺻﺎﻟﺖ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﺗﻮرات ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮد و اﺻﻮﻻ ﺗﻮرات ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﮐﺎهﻨﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻌﺪاز ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﺷﺘﺎهﻠﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ درارزﻳﺎﺑﻲ رﺳﺎﻻت ﺑﻦ ﻋﺰرا ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ وي ﺑﺎ ﻣﻌﺠﺰات‬
‫ادﻋﺎﺋﻲ ﻣﻮﺳﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻩ و ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺁﺳﺎي ﻳﻬﻮدﻳﺎن را از درﻳﺎي ﺳﺮخ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻴﮑﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن‬
‫درهﻨﮕﺎم ﺟﺰردرﻳﺎاز ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﺁن ﮐﻪ ﻋﻤﻘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻢ دارد ﮔﺬر ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ وهﻴﭻ ﺁﺑﻲ درﭘﻴﺶ ﭘﺎي ﺁﻧﻬﺎ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻦ ﻋﺰرا ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺳﺮﺧﻮردﮔﻲ از ﻗﺸﺮﻳﺖ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﻮﻟﺪ و ﺷﻬﺮ ﺧﻮد را ﺗﺮک ﮔﻔﺖ و ﺑﻪ ﻗﺮﻃﺒﻪ و ﻧﺎرﺑﻦ ورم و ﻟﻨﺪن و ﻣﺼﺮ و‬
‫ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺳﻔﺮﮐﺮد و ﻧﺴﺨﻪ هﺎي ﺧﻄﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي او ﮐﻪ اﮐﻨﻮن درﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﻲ ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﮕﺎهﺪاري ﻣﻴﺸﻮد از‬
‫ارزﻧﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎر ﻓﺮهﻨﮕﻲ ﻗﺮون وﺳﻄﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻴﺮود‪.‬‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻳﻬﻮدي ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻌﺪا اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﻦ ﻋﺰرا را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮐﺮدﻩ اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺰرگ هﻠﻨﺪي ﻗﺮن هﻔﺪهﻢ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ دررﺳﺎﻟﻪ ‪ Tractatus thelogico-politicus‬ﺧﻮد ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ هﻴﭽﻴﮏ از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﻲ و ﺗﻮﺳﻂ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻲ ﮐﻪ ﻣﻮﻟﻒ اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎهﻨﺎن‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﺗﻮرات ﻣﻮﺳﻲ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻋﺰرا ﮐﺎهﻦ اﻋﻈﻢ دوران ﺑﻌﺪ از اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻳﻬﻮد و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ .‬ﻋﻨﻮان ﻓﺼﻞ ﺧﺎص ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ دررﺳﺎﻟﻪ اﺳﭙﻴﻨﻮزاﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﮐﺘﺎب داوران و ﮐﺘﺎب روت و ﮐﺘﺎب ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ و ﮐﺘﺎب ﭘﺎدﺷﺎهﺎن واﻗﻌﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎن ﺑﺮاﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻳﮏ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﻟﻒ دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫ودراﻳﻨﺼﻮرت اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ؟"‬

‫ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻃﻮﻓﺎن ﺧﺸﻤﻲ ﮐﻪ ﭼﺎپ اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ اﺳﭙﻴﻨﻮزادرﺟﻬﺎن ﻳﻬﻮدي ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ‪ ،‬ﺧﺎﺧﺎم هﺎي ﺳﺮاﺳﺮاروﭘﺎ ﻣﺠﻤﻌﻲ در‬
‫ﺁﻣﺴﺘﺮدام ﺗﺸﮑﻴﻞ دادﻧﺪ و درﭘﺎﻳﺎن ﺁن ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ را ﻋﻠﻴﻪ او ﺻﺎدرﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﻲ از ﺟﺎﻟﺒﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎي ﻧﻮع ﺧﻮد‬
‫درﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫"ﻃﺒﻖ رأي ﻣﻘﺪس اﻟﻬﻲ و داوري هﻤﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان او‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎروخ اﺳﭙﻴﻨﻮزاي ﺑﻴﺪﻳﻦ وﻣﺮﺗﺪ را درﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻗﺎﻧﻮن‬
‫)ﺗﻮرات( و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ‪ 613‬ﮔﺎﻧﻪ ﺁن ﺑﺮاي هﻤﻴﺸﻪ ﻧﻔﺮﻳﻦ و ﻃﺮد و اﺧﺮاج ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ ،‬وهﻤﻪ ﻟﻌﻨﺘﻬﺎﺋﻲ را ﮐﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﺮﻣﺮدم ارﻳﺤﺎ‬
‫و اﻟﻴﺸﻊ ﺑﺮ ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ هﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺧﺮس ﺁﻧﻬﺎ را ﺧﻮرد ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و ﺗﻤﺎم ﻟﻌﻨﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮي راﮐﻪ درﺗﻮرات ﻣﻘﺪس ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺮاو‬
‫ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻴﻢ‪ .‬ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮاو ﺑﺎد درهﻤﻪ روزهﺎ و ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮاو ﺑﺎد درهﻤﻪ ﺷﺒﻬﺎ‪ .‬ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ او ﺑﺎد درهﺮ وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻴﻨﺸﻴﻨﺪ و درهﺮ‬
‫وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰد‪ .‬ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮاوﺑﺎدرهﺮﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ داﺧﻞ ﻣﻴﺸﻮد ودرهﺮﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ازﺁن ﺧﺎرج ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ هﺮﮔﺰ‬
‫اورا ﻧﺒﺨﺸﺪ و ﺧﺸﻢ اوﺑﺮاﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﻣﻠﻌﻮن ﮐﺎهﺶ ﻧﻴﺎﺑﺪ و هﻤﻪ ﻧﻔﺮﻳﻨﻬﺎﺋﻲ را ﮐﻪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺮاو ﻧﺎزل ﺳﺎزد و‬
‫ﻧﺎﻣﺶ را از ﺻﻔﺤﻪ روزﮔﺎرﺑﺮاﻧﺪازد‪ .‬ﻣﺎ هﻴﺄت داوران اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻠﻌﻮن را ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ از ﺟﺎﻧﺐ هﻤﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن روي زﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻤﻨﻮع اﻟﻤﻼﻗﺎت و ﻣﻤﻨﻮع اﻟﻤﮑﺎﻟﻤﻪ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﺶ را ﮐﻔﺮ اﻋﻼم ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪“.‬‬

‫دو ﻳﻬﻮدي ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕﺮ دوران ﻣﺎ‪ ،‬زﻳﮕﻤﻮﻧﺪ ﻓﺮوﻳﺪ و ﺁﻟﺒﺮت اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد اﺻﺎﻟﺖ ﺗﻮرات را ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ‬
‫ﻧﻔﻊ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻲ ﮐﻪ اﻳﻦ اﺻﺎﻟﺖ را ﻣﻮرد اﻧﮑﺎر ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ از وﻟﺘﺮ ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ‬
‫دردﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺧﻮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺻﺎﻟﺖ ﺗﻮرات ﺑﻠﮑﻪ وﺟﻮد ﺧﻮد ﻣﻮﺳﻲ را ﺑﻪ اﺳﺘﻬﺰاﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و درﻣﻮرد اﻧﺘﺴﺎب‬
‫ﺗﻮرات ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪" :‬ﺑﺮﺧﻲ ازﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﮐﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻳﻤﺎن ﭘﺮو ﭘﺎ ﻗﺮﺻﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻴﺠﻬﺖ ﺑﻪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺷﮏ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫اﻇﻬﺎر ﺗﻌﺠﺐ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ از اﻳﻨﮑﻪ هﻴﭽﭙﻴﻐﻤﺒﺮي از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ‪ 1167‬ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺗﻮرات ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺧﻮد ﻣﻄﻠﻘﺎﻧﺎﻣﻲ از ﻣﻮﺳﻲ ﻧﺒﺮدﻩ و درهﻴﭻ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻘﺪﺳﻲ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺧﻮاﻩ‬
‫درﻣﺰاﻣﻴﺮ داود‪ ،‬ﺧﻮاﻩ درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺧﻮاﻩ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮﻳﺮﻣﻴﺎي ﻧﺒﻲ و اﺷﻴﺎء ﻧﺒﻲ و ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪،‬‬
‫ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ اﺷﺎرﻩ اي ﺑﺪو ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ اﺳﺎﻣﻲ اﺳﻔﺎر ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﺗﻮرات‪ :‬ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺧﺮوج‪ ،‬اﻋﺪاد‪ ،‬ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺗﺜﻨﻴﻪ‪،‬‬
‫درهﻴﭻ ﮐﺘﺎﺑﻲ از هﻴﭻ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺗﻮرات ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﺁدﻣﻬﺎي ﺷﮑﺎک ﻣﻴﭙﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ واﻗﻌﺎ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ اﻳﻦ اﺳﻔﺎر‬
‫ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ درﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ازدواج ﺑﺎ زن ﺑﺮادر را ﺣﺮام ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺧﻮد او‬
‫درﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ اﻳﻦ ازدواج را وﻇﻴﻔﻪ اي ﺷﺮﻋﻲ ﺑﺸﻤﺎرد؟و ﭼﻄﻮر ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ درﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﮐﻪ هﻴﭽﻮﻗﺖ ﺣﺘﻲ دﻩ ﺷﻬﺮ ﺁﺑﺎد هﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺪﻳﺪﻩ اﺳﺖ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻻوﻳﺎن را ﺻﺎﺣﺐ ﭼﻬﻞ وهﺸﺖ ﺷﻬﺮ اﻋﻼم ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ درﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺧﻮد او و ﻗﻮﻣﺶ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل‬
‫درﺁن ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ ﺣﺘﻲ ﺧﺎﻧﻪ اي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ؟ و ﺑﺎز هﻢ ﭼﻄﻮر ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ از ﭘﺎدﺷﺎهﺎﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ دراﺳﺮاﺋﻴﻞ ﭘﻴﺪا ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ از وﺟﻮد داوران و ﻗﺎﺿﻴﺎﻧﻲ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ادارﻩ ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫ﺧﺒﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ؟"ﻓﻬﺮﺳﺖ هﻤﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان و ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎراﻧﻲ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﻧﻈﺮ دادﻩ اﻧﺪ )و از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان از دﻳﺪرو‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺴﮑﻴﻮ‪ ،‬ﮔﻮﺗﻪ‪ ،‬ﮐﺎﻧﺖ‪ ،‬رﻧﺎن‪ ،‬ﻧﻴﭽﻪ‪ ،‬هـ‪ .‬ج‪ .‬وﻟﺰ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ‪ ،‬ﺁﻟﺒﺮت ﺷﻮاﻳﺘﺴﺮ ﻧﺎم ﺑﺮد(‬
‫از ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎو ﻣﻘﺎﻻﺗﺸﺎن از ﭼﻨﺪ هﺰار ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻴﺮود‪ ،‬ﮐﻪ درﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺷﻤﺎري از‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫از ﺟﺎﻧﺐ درﮔﺮ‪ ،‬ﺑﺮﺳﻴﻬﺎي ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﻮرات ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻏﺮﺑﻲ درهﻤﻴﻦ ﺳﻪ ﻗﺮن‪ ،‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ را ﻧﻴﺰ روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺗﻮرات اﺻﻮﻻ ﻳﮏ ﻣﺘﻦ واﺣﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺧﺪا ﻳﺎ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺮﮐﻴﺒﻲ از ﭼﻬﺎر ﻣﺘﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و درﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و‬
‫ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺳﺒﮏ ﻧﮕﺎرش و ﭼﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺤﺘﻮاي ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ هﻤﺎهﻨﮓ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد هﻤﺎهﻨﮓ و‬
‫ﮔﺎﻩ اﺻﻮﻻ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﺘﻦ هﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮرات ﻣﻮﺳﻮم "ﻳﻬﻮي "اﺳﺖ ) زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ درﺁن‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد( ﮐﻪ درﻗﺮن ﻧﻬﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬دوﻣﻲ ﺗﻮرات"اﻟﻮهﻲ"اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ازﺧﺪا ﺑﺼﻮرت‬
‫اﻟﻮهﻴﻢ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬و درﻗﺮن هﺸﺘﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد درﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻳﻬﻮدا ﮐﻪ درﺁﻧﻮﻗﺖ ﻳﮑﻲ از دو ﮐﺸﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻳﻬﻮد ﺑﻮد‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺘﻦ ﺳﻮم ﻣﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﺒﻲ )اواﺧﺮ ﻗﺮن هﻔﺘﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ( ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ و‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺘﻦ ﭼﻬﺎرﻣﻲ ﮐﻪ ﻣﺘﻦ رﺳﻤﻲ ﮐﻨﻮﻧﻲ اﺳﺖ ﻣﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا از دوران اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻳﻌﻨﻲ درزﻣﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ درﻓﻠﺴﻄﻴﻦ )ﻗﺮن ﺷﺸﻢ و ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ( ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهﻲ از ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺗﺤﻮﻻت و ﻧﻴﺎزهﺎي ﻓﮑﺮي وﻣﺬهﺒﻲ ﺟﺎﻣﻪ ﻳﻬﻮدي ﺁن دوران ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﺧﺎﺧﺎم هﺎ ﻳﺎ ﮐﺎهﻨﺎن‪Sacerdotal‬‬
‫ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺁن اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﺎ ﻗﺮن دوم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺑﻨﻴﺎدي ﺗﻮرات‬
‫درﺑﺮﺧﻲ ازاﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺘﻦ دﻳﺪﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻳﺎ دو ﻣﺘﻦ از ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ داﺳﺘﺎن ﺗﻮﻟﺪ ﺁدم و ﺣﻮا ﮐﻪ‬
‫درﻣﺘﻦ "ﻳﻬﻮي"ﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬درﻣﺘﻦ "اﻟﻮهﻲ "ﺁن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬و ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺧﺪا درروز هﻔﺘﻢ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﻪ ﺗﻌﻄﻴﻞ‬
‫اﻟﺰاﻣﻲ روز ﺷﻨﺒﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد از ﺁن ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ درﺗﻮرات ﺧﺎﺧﺎﻣﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬دو ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﻳﻬﻮدي‬
‫اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ‪ ،‬دﻳﻮﻳﺪ روزﻧﺒﺮگ وهﺮوﻟﺪ ﺑﻠﻮم درﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴﺮ درﮐﺘﺎب ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪاﺋﻲ ﺑﻨﺎم ﮐﺘﺎب ﻳﻬﻮﻩ‪The Book of J. .‬‬
‫ادﻋﺎ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﻲ ازﭼﻬﺎرﻣﻮأﻟﻒ ﺗﻮراﺗﻬﺎي ﭼﻬﺎر ﮔﺎﻧﻪ ﻳﮏ زن ﮐﺎهﻨﻪ ﻳﻬﻮدي ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻮرﻟﻨﺪراﺳﺘﺎد ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ اﻟﻬﻴﺎت و ﮐﺸﻴﺶ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻳﻬﻮدي ﺑﻌﺪ از ﻣﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ اﺷﻌﻴﺎء‪،‬‬
‫ﻣﻴﮑﺎﻩ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻮس‪ ،‬هﻮﺷﻴﺎ درهﻴﭻ ﺟﺎي ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج و ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ اﺷﺎرﻩ اي ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ و اﺻﻮﻻ در‬
‫هﻴﭽﻴﮏ از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﻣﺬهﺒﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوران ﭘﻴﺶ از اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻧﻪ ﻧﺎﻣﻲ ازﻣﻮﺳﻲ ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ و ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎﺟﺮاي ﺧﺮوج اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ازﻣﺼﺮ اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺧﻮد ﺗﻮرات درزﻣﺎن اﺳﺎرت ﻳﻬﻮدﻳﺎن درﺑﺎﺑﻞ‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ هﺰار ﺳﺎل ﺑﺮدوران ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻴﮕﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻓﻮرﻟﻨﺪر ﺁﻧﭽﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﻣﺘﻮن ﻣﻮﺟﻮد ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس دﻳﺪﻩ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺑﻪ ﻣﺘﻮن اﺻﻠﻲ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ اﺳﺎﻣﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج از‬
‫ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮﺳﻲ و هﺎرون و ﻣﺮﻳﻢ و ﻳﻮﺷﻊ ﮐﻪ درﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ از ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ درهﻴﭽﻴﮏ از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﭘﻴﺶ از دوران‬
‫اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫درﺟﺎﺋﻲ دﻳﮕﺮ از ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ازﻣﺘﻦ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ دﻳﮕﺮي از ﺗﻮرات ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﻳﮑﻲ از ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﻳﻬﻮدا درهﻨﮕﺎم‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺗﻮﺳﻂ رﺋﻴﺲ ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ ﮐﺸﻒ و ﺑﺮاي ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﻗﺮاﺋﺖ ﺁن ﻳﮏ ﺗﺤﻮل ﺑﺰرگ‬
‫"ﺳﻴﺎﺳﻲ – ﻣﺬهﺒﻲ "را درﮐﺸﻮر ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ ﺁورد‪ .‬ﺷﺮح اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ درﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ ودوم ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻳﻮﺷﻴﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا درهﺠﺪهﻤﻴﻦ ﺳﺎل ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮد )‪ 622‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ( از ﮐﺎﺗﺐ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﺸﻨﻮد ﮐﻪ رﺋﻴﺲ ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ درهﻨﮕﺎم ﺟﺎﺑﺠﺎ ﮐﺮدن ﻃﻼهﺎ و ﻧﻘﺮﻩ هﺎي ﻣﻌﺒﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اي از ﺗﻮرات را‬
‫درﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺁﻧﺮا ﺗﻮﺳﻂ وي ﺑﺮاي ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﮐﺎﺗﺐ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﺑﺮاي ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻩ‬
‫از ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺟﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﻣﻴﺪرد و ﺣﻠﻘﻴﺎءﮐﺎهﻦ و ﺷﺎﻓﺎن ﮐﺎﺗﺐ و ﻋﮑﺒﻮرﺑﻦ ﻣﻴﮑﺎﻳﺎرا ﻣﺄﻣﻮر ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮوﻧﺪ و از ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﻀﺐ اوﺑﺮﻗﻮم ﻳﻬﻮدا ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮد"از اﻳﻨﺠﻬﺖ ﮐﻪ ﭘﺪران ﻣﺎ ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﮔﻮش ﻧﺪادﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻮاﻓﻖ‬
‫هﺮ ﺁﻧﭽﻪ درﺑﺎرﻩ ﻣﺎ ﻣﮑﺘﻮب اﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ "‪ ،‬و ﭘﺲ از ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﮐﺎهﻨﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻠﺪﻩ زوﺟﻪ ﺷﻼم ﺑﻦ ﺗﻘﻮﻩ ﺑﻦ‬
‫ﺟﺮﺟﺲ ﻟﺒﺎﺳﺪار ﻣﺤﻠﻪ دوم اورﺷﻠﻴﻢ درﺑﺎرﻩ ﭘﻴﺎم واﻗﻌﻲ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺠﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻣﻴﺜﺎق ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮدش ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬و از ﺁن ﭘﺲ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮐﻠﻲ دوﻟﺖ ﻳﻬﻮدا دراﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ ﮐﻠﻴﻪ اﻣﻮر ﻣﺬهﺒﻲ‬
‫دراورﺷﻠﻴﻢ و درﻣﻌﺒﺪ ﺁن ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻳﺎﺑﺪ و اﻣﺘﻴﺎزات ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﻴﺮد‪ ،‬و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل هﻤﮑﺎري هﻤﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻪ اي ﻣﻴﺎن دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎي ﺳﻠﻄﻨﺖ و روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﻨﻔﻊ ﺗﺤﮑﻴﻢ ﻣﻮاﺿﻊ هﺮ دو ﻃﺮف ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮﺳﻴﻬﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫رﻳﭽﺎردﻓﺮﻳﺪﻣﻦ اﺳﺘﺎد ﻳﻬﻮدي اﻻﺻﻞ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺳﻦ دﻳﻪ ﮔﻮي ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ دراﺛﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ او ﺑﻨﺎم "ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس راﭼﻪ ﮐﺴﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ؟"روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺘﻦ از اول ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﺮﻣﻴﺎ ﻳﮑﻲ از ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ وﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻳﻮﺷﻴﺎ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﺑﻄﻮر ﺟﻌﻠﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﮐﻪ ﺑﺎ هﻤﮑﺎري ﺧﻮد ﻳﻮﺷﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻩ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اي‬
‫ازﻋﻬﺪ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺷﻮراي ﻣﺬهﺒﻲ )‪ (Council‬ﮐﻠﻴﺴﺎي واﺗﻴﮑﺎن درﺳﺎل ‪1870‬ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﺮدﻳﺪ هﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﺗﻮرات‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪ‪ ،‬رﺳﻤﺎ اﻋﻼم ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻮرات وﺣﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ روح اﻟﻘﺪس ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻩ و ازراﻩ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن‬
‫رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ هﻤﻴﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺑﺎ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺌﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ "هﻴﺮوﻧﻴﻤﻮس “ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﺗﻮرات‬
‫ﻣﺴﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻧﻬﺎﺋﻲ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺣﺘﻲ ﺗﺎﺳﺎل ‪ 444‬ﭘﻴﺶ ا زﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ )هﺰار ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ازﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺮگ ﻣﻮﺳﻲ(‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ 1.‬ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر ﺗﻨﻬﺎ درﻗﺮن اول ﻣﻴﻼدي ﭘﺎﻳﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫وﭼﻨﺪﺗﻦ ازﺁﻧﺎن ﺣﺘﻲ اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ راﺣﺪود ﺳﺎل ‪ 500‬ﻣﻴﻼدي داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻤﻮﺟﺐ رواﻳﺘﻲ ازﻗﺮن اول ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﺴﺨﻪ‬
‫هﺎي ﻗﺪﻳﻢ و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﮐﺘﺎب ﻋﻬﺪﻋﺘﻴﻖ درهﻨﮕﺎم وﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺳﻮزاﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﺪﺗﻬﺎ هﻴــــــــــﭻ ﻧﺴﺨﻪ دﻳﮕﺮي از ﺁن‬

‫_______________________________‬
‫‪ – 1‬ﺷﻮراي واﺗﻴﮑﺎن دوم )‪.(1965 – 1962‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫دردﺳﺖ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﺘﻦ ﺁن درﻣﮑﺎﺷﻔﻪ اي از ﺟﺎﻧﺐ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻋﺰرا ﮐﺎهﻦ اﻋﻈﻢ ﻳﻬﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻼ دراﻳﺮان ﺑﺴﺮﻣﻴﺒﺮد وﺣﻲ ﺷﺪ و‬
‫وي ﺁﻧﺮا در ﻣﺪت ﭼﻬﻞ روز و ﭼﻬﻞ ﺷﺐ ﭘﻴﺎﭘﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﮐﺎﺗﺐ ﻳﻬﻮدي دﻳﮑﺘﻪ ﮐﺮد‪ ،‬و وﻗﺘﻲ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ ﻣﺄﻣﻮر‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺷﺪ )ﮐﻪ درﺁﻧﺰﻣﺎن ﺑﺨﺸﻲ از ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ هﺨﺎﻧﺸﻲ ﺑﻮد(‪ ،‬وي ﺑﺎ ﮔﺮوهﻲ از ﮐﺎهﻨﺎن ﺑﻪ‬
‫اورﺷﻠﻴﻢ رﻓﺖ و درﺁﻧﺠﺎ ﺗﻮرات ﮐﻨﻮﻧﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن اﺑﻼغ ﮐﺮد ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮐﺮﻧﻔﻠﺪ ﻣﻮرخ و ﺗﻮرات‬
‫ﺷﻨﺎس ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ﻋﻠﺖ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ درﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎري اﺻﺎﻟﺖ ﺗﻮرات اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺑﺮرواﻳﺎت ﺗﻮرات اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﻣﺘﺰﻟﺰل ﻣﻴﺸﻮد‪“ :‬ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ اﮔﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﮐﺘﺎب‬
‫ﻳﻮﺷﻊ وﺣﻮادث ﺁن ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﻣﺴﻠﻢ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﻌﻠﻲ و ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ ،‬دراﻧﺼﻮرت ﺗﻤﺎم اﺳﻄﻮرﻩ ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ‬
‫ﻳﻬﻮد درﻣﻮرد ﺑﺨﺸﺶ ارض ﻣﻮﻋﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺰ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﺨﻴﻠﻲ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﻗﺒﻮل ﭼﻨﻴﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻣﺒﻨﺎي دﻳﻦ ﻗﻮﻣﻲ ﻳﻬﻮد ﺑﮑﻠﻲ ﻣﺘﺰﻟﺰل ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺪون ﻣﻴﺜﺎق ﻳﻬﻮﻩ و ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﻲ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد‪ ،‬دﻳﻦ ﻳﻬﻮد دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺤﺘﻮاﺋﻲ ﻧﺨﻮاهﺪ داﺷﺖ "‪.‬‬

‫دﻳﻤﻮﻧﺖ درﮐﺘﺎب "ﻳﻬﻮدﻳﺎن‪ ،‬ﺧﺪا و ﺗﺎرﻳﺦ”دو ﮐﺎهﻦ ﻳﻬﻮدي را ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن واﻗﻌﻲ ﺗﻮرات ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﻋﺰرا و ﻧﺤﻤﻴﺎ‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ هﺮدوي ﺁﻧﻬﺎ دردرﺑﺎر هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻩ اﻧﺪ و هﺮ دو ﻧﻴﺰ از ﺟﺎﻧﺐ اردﺷﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺗﺪوﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر ﺁﻧﺎن ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﻳﻮﺷﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺎ‬
‫ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻻزم ﺑﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﭼﻬﺎر ﮔﺎﻧﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻮرات اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪﻩ و از اﻳﻦ ﺗﺮﮐﻴﺐ "اﺳﻔﺎر ﺧﻤﺴﻪ ")ﺗﻮرات( ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﻮﺟﻮد‬
‫ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺑﺮا ﺳﺎس ﭘﻨﺞ ﮐﺘﺎﺑﻲ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺸﺘﺼﺪ ﺗﺎ هﺰارودوﻳﺴﺖ ﺳﺎل‬
‫ﭘﺲ از ﺗﺎرﻳﺦ ادﻋﺎﺋﻲ ﻣﺮگ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ در"هﮕﺪﻩ"‪ ،‬ﮐﺘﺎب ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻌﺮوف ﻳﻬﻮدي‬
‫ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درهﺮ ﻋﻴﺪ ﻓﺼﺢ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺑﻮد ﺧﺮوج ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ از ﻣﺼﺮ درﮐﻨﻴﺴﻪ هﺎﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻳﮑﺒﺎر ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻲ از ﺧﻮد‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺮدﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ اواﺳﻂ ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﺮاي ﺗﺪوﻳﻦ واﻗﻌﻲ ﺗﻮرات‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ زﻣﺎن اردﺷﻴﺮ‬
‫درازدﺳﺖ در اﻳﺮان اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﻧﻴﺰ هﺴﺖ‪.‬‬

‫ک‪ .‬م‪ .‬ﮐﻨﻴﺎن ﭘﮋوهﺸﮕﺮان اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ درﮐﺘﺎب "ﺗﻮرات و ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪ "ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﺗﻮرات ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺰرا و ﻧﺤﻤﻴﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻳﻦ دو ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺳﻨﺎرﻳﻮي ﻳﻮﺷﻴﺎ را ﺗﺠﺪﻳﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ درﺗﻤﺎم اﻣﭙﺮاﺗﻮري‬
‫اﻳﺮان ) ﮐﻪ ﺧﺎور ﻧﺰدﻳﮏ و ﻣﺼﺮ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺁن ﺑﻮد( اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ را رواج دهﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﻔﺎر ﺧﻤﺴﻪ )ﺗﻮرات( ﻣﻮﺳﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺁﺳﺎ ﻳﻌﻨﻲ درﻋﺎﻟﻢ ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﺑﻪ ﻋﺰرا اﻟﻬﺎم ﺷﺪﻩ درروز اول ﺳﺎل ﻧﻮ ﻳﻬﻮدي درﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮدي ﺳﺮاﻧﺠﺎم درﺳﺎل ‪ 444‬ﭘﻴﺶ ازﻣﻴﻼد ﺳﻨﺪ ﮐﺘﺒﻲ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁورد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﺁﻧﭽﻪ واﻗﻌﺎ ﺗﻮرات ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻴﺸﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ازرواﻳﺎت ﺷﻔﺎهﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ درﻃﻮل ﻗﺮون ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و درهﺮ ﻧﻘﻞ واﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﺨﻮاﻩ راوي ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬از‬
‫دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ هﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﻮرات اﻣﺮوزﻩ ﺣﺘﻲ ﻧﺴﺨﻪ اي ﮐﻪ از ﺳﺪﻩ هﺎي اول ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ دردﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ و‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ اي ﮐﻪ ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺁﺋﻴﻦ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن از ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ از روي ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﻣﺘﺄﺧﺮﺗﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ "ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس “ﺗﻨﻬﺎ درﺁﻟﻤﺎن ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ دردوران ﻟﻮﺗﺮ‪،‬‬
‫درﺣﺪود ‪ 4000‬دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮرات وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﺴﻴﺎري از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎهﻢ ﻧﻤﻴﺨﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫درﻃﻮل دوهﺰار ﺳﺎل از ﻣﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺘﻦ دﻳﮕﺮ اﻧﻮاع دﺳﺘﮑﺎرﻳﻬﺎﺋﻲ درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫اﺻﺎﻟﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺁﻧﻬﺎ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدﻩ ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺎﻩ اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي راﻧﻴﺰ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ هﻤﺮاﻩ ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺜﻼ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻗﺪﻳﺲ‪ ،St Paulus‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻌﺪ از ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﮐﻪ دو ﮐﻠﻤﻪ ﻋﺎم "ﺁدم "ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ‬
‫زادﻩ ﺧﺎک و "ﺣﻮا”ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺎدررا درﻣﺘﻦ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺧﻮد اﺳﺎﻣﻲ ﺧﺎص اوﻟﻴﻦ ﻣﺮد و زن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ و‬
‫ﺁﻧﺮا ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺻﻮرت در"رﺳﺎﻟﻪ ﭘﻮﻟﺲ رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن "ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ واﺳﻼم‬
‫ﺁدم وﺣﻮا را ﻧﺎﻣﻬﺎي ﺧﺎص اﻳﻦ دوﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁورﻧﺪ و ﺑﻌﺪا ﻧﺎم ﺁدم ﺑﺎ هﻤﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺖ درﻗﺮﺁن و ﻧﺎم ﺣﻮا دردﻳﮕﺮ ﮐﺘﺐ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺟﺮوﻧﻴﻤﻮي ﻗﺪﻳﺲ )ﺳﻦ ژروم( درﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﻠﻤﻪ ‪ malum‬درﻣﺘﻦ‬
‫ﻻﺗﻴﻨﻲ ﺗﻮرات ﺑﻪ ﺳﻴﺐ )ﮐﻠﻤﻪ اي ﮐﻪ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻤﻨﻮع راﻧﻴﺰ دارد( ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﻃﻮل ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ دو هﺰار ﺳﺎل‬
‫ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﮔﻨﺎﻩ راﻧﺪﻩ ﺷﺪن ﺁدم و ﺣﻮا رااز ﺑﻬﺸﺖ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺳﻴﺐ ﺑﻴﮕﻨﺎﻩ ﺑﻴﻨﺪازد‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﮔﺴﺘﺮش ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ در ﺳﻨﺘﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻠﻲ ﮐﻪ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ اﺳﺎﺳﺎ ﺳﻴﺐ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮔﻨﺪم‬
‫دادﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﻣﺮوزﻩ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺪوﻳﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻳﻬﻮد ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺷﺪﻩ وﻟﻲ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺁﻧﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي داﻧﻴﻞ‪ ،‬اﻳﻮب‪ ،‬ﻋﺰرا‪ ،‬ﻧﺤﻤﻴﺎ‪،‬‬
‫داوران‪ ،‬زﮐﺮﻳﺎ‪ ،‬ﻣﻼﮐﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺮ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺲ‪ ،‬هﻮﺷﻊ هﻤﮕﻲ درﻗﺮون ﺷﺸﻢ ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺎ دوﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﻗﺮن‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ از زﻣﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد اﻳﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب ﻣﺰاﻣﻴﺮ داود‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮد او درﻗﺮن دهﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد‬
‫ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻪ )ودرﻗﺮﺁن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮداود ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ( ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬
‫درﻃﻮل ﭼﻬﺎر ﻗﺮن )ﻗﺮون هﺸﺘﻢ ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد( ﻧﮕﺎرش ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬و ﮐﺘﺎب ﻏﺰل ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت‬
‫درﻃﻮل ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ ﻗﺮن ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺑﺮﺳﻴﻬﺎي دو داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪Holscher ،‬‬
‫و‪ ،M.Burrows‬از ‪ 1273‬ﺑﻨﺪ ﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ﺣﺰﻗﻴﺎل ﺗﻮرات ﻓﻘﻂ ‪ 150‬ﺑﻨﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﻮد اوﺳﺖ و ﺑﻘﻴﻪ ﺁن ﮐﺎر ﮐﺴﺎن‬
‫دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﭼﻬﺎر ﻗﺮن ﺑﻌﺪ از ﺧﻮد او درﻗﺮون دوم و ﺳﻮم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺁﺷﻮرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻮي‪ J.Bottero‬ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎء – ﮐﻪ ﺧﻮدش درﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 760‬ﺗﺎ ‪700‬‬
‫ﭘﻴﺶ از ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻪ – ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺳﻘﻮط ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺪﺳﺖ اﻳﺮاﻧﻴﺎن دردو ﻗﺮن ﺑﻌﺪ ازﺁن ﺑﺼﻮرﺗﻲ دﻗﻴﻖ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺣﺘﻲ ﻧﺎم ﮐﻮروش ﻓﺎﺗﺢ ﺑﺎﺑﻞ و ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ وي ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﺮاﺣﺘﺎ ذﮐﺮ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي "ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ”درﻃﻮل دو ﺳﺪﻩ اي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻳﮑﻲ ازاﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ‬
‫اﻳﺮان ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻓﺮاوان و ﺁﺷﮑﺎري از ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﻲ درﺁﻧﻬﺎ دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪا از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮرات‬
‫ﺑﺎزﺗﺎﺑﻬﺎي ﮐﺴﺘﺮدﻩ ﺁﻧﻬﺎرا درﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و دراﺳﻼم ﻧﻴﺰﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي داﻧﻴﺎل واﺷﻌﻴﺎء و ﻣﺰاﻣﻴﺮداود‬
‫و ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم و اﻳﻮب و ﻋﺰرا وﻧﺤﻤﻴﺎ و ﻳﻮﻧﺲ و اﺳﺘﺮواﻣﺜﺎل ﺳﻠﻴﻤﺎن‪ .‬درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﻬﻢ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪي‬
‫درﺻﻔﺤﺎت ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاهﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﻮرات‪ ،‬اﻳﺮان وﭘﺎدﺷﺎهﺎن و ﺷﻬﺮهﺎي ﻣﻬﻢ ﺁن ﺟﺎي ﻣﻤﺘﺎزي دارﻧﺪ ﮐﻪ هﻴﭻ ﮐﺸﻮر دﻳﮕﺮي ﻧﺪارد‪ 27 :‬ﺑﺎر از‬
‫ﮐﻮروش‪ 18 ،‬ﺑﺎر از دارﻳﻮش‪ 21 ،‬ﺑﺎر ﺑﺨﺸﻮرش ) ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ ﻳﺎ اردﺷﻴﺮ( ‪ 35 ،‬ﺑﺎر از ﭘﺎرس‪ 33 ،‬ﺑﺎر ازﻣﺎد ‪ 4‬ﺑﺎر از‬
‫ﺷﻮش ‪ 2‬ﺑﺎر از ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ و ﻳﮑﺒﺎر از ري درﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و درﺑﺎرﻩ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ اﻳﺮان ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬هﺮﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﺎﻩ )ﻣﻠﺖ ﻳﻬﻮد( وﺑﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺪاي ﻣﺎ دراﻳﻦ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣﺎرا ﺗﺮک ﻧﮑﺮدﻩ‪ ،‬زﻳﺮا ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺰرﮔﻮاري ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‬
‫ﭘﺎرس را ﺑﺮﺳﺮﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﺳﺖ ")ﮐﺘﺎب ﻋﺰرا‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ، (5 ،‬و ﮐﻮروش‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد درﺗﻤﺎم‬
‫ﺗﻮرات‪" ،‬ﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪاوﻧﺪ "و"ﺁزادي ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ "و ﮐﻤﺮﺑﺴﺘﻪ ﺧﺪا ﻟﻘﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ L.H.Mills‬ﻳﮑﻲ از‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ درﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ – ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ –"درﻃﻮل دو ﻗﺮن ﺣﮑﻮﻣﺖ اﻳﺮان‬
‫هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺑﺮﻓﻠﺴﻄﻴﻦ‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻘﺪري ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻳﻬﻮدي‬
‫ﺁن زﻣﺎن اورﺷﻠﻴﻢ را ﺑﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﻳﻬﻮدي ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻴﺸﻤﺮدﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﻳﺎد ﺁوري ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ از ﺳﺎل ‪ 538‬ﺗﺎﺳﺎل ‪330‬ﭘﻴﺶ ازﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺨﺸﻲ از ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺑﻮد و‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎﺗﺮاﭘﻲ ﭘﻨﺠﻢ از ﺳﺎﺗﺮاﭘﻲ هﺎي ﺑﻴﺴﺖ ﮔﺎﻧﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎن دارﻳﻮش اﻳﺠﺎد ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﻣﺮﮐﺰ ﺁن دﻣﺸﻖ ﺑﻮد واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﮐﻮروش ﺁﻏﺎز ﺷﺪﻩ ﺑﻮد درزﻣﺎن ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ ﻳﺎ اردﺷﻴﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و درﺁن‬
‫هﻨﮕﺎم ﻋﺰرا و ﻧﺤﻤﻴﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﻳﻬﻮد ﮐﻪ دردرﺑﺎر اﻳﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ از ﻃﺮف اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ رﻓﺘﻨﺪ و ﻣﺄﻣﻮر‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮاي ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ دوران ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻔﻮذ ﻓﺮهﻨﮕﻲ اﻳﺮان درﻣﻘﻴﺎس وﺳﻴﻌﻲ درﻓﺮهﻨﮓ ﻳﻬﻮد ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺘﻮن دﻳﮕﺮ ﺗﻮرات ﮐﻪ درﻗﺮون ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺴﺨﻪ هﺎي ﮐﻬﻦ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﺘﻮﻧﻲ ﺑﮑﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ و ﺗﻘﻠﺒﻲ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ درﻗﺮن ﭼﻬﺎردهﻢ درﺁﻟﻤﺎن ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ ﺗﻮراﺗﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﻃﻐﺮاي ﻣﻘﺪس ﻧﺎﺑﻠﻮس ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﮐﺘﺎب ﺁن ﺳﺎل ﺳﻴﺰدهﻢ از ورود ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﮐﻨﻌﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻴﺰدﻩ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻮد وﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ درﺳﺮاﺳﺮ‬
‫اروﭘﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ اﻳﻦ ﺗﺼﻮررا ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﮐﻪ هﻤﺎن ﺗﻮراﺗﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﮐﺎﺗﺐ اﻳﻦ ﻃﻐﺮا ﮐﻪ ﺑﺮروي ﭘﻮﺳﺖ ﺑﻴﺴﺖ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻓﻴﻨﺤﺎس ﺑﻦ اﻟﻌﺎزارﺑﻦ هﺎرون ﮐﺎهﻦ ﻧﻮادﻩ ﺑﺮادر ﻣﻮﺳﻲ‬
‫ذﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺁﻧﺮا ﺗﻮرات ﻓﻴﻨﺤﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺎم دادﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪا ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻓﻴﻨﺤﺎس ﺑﻦ اﻟﻌﺎزار ﮐﺎهﻦ‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن دﻣﺸﻖ ﺑﻮدﻩ و ﺗﻮرات اودرﺳﺎل ‪ 1318‬ﻳﻌﻨﻲ درﺣﺪود ‪ 2500‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ااز ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺿﻲ ﻣﻮﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ !‬

‫* * *‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﺗﻮرات )ﻋﻬﺪﻋﺘﻴﻖ( ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬درﻣﻮرد اﻧﺠﻴﻞ )ﻋﻬﺪﺟﺪﻳﺪ( ﺗﺬﮐﺮﻣﻴﺘﻮان داد‪.‬‬

‫اﻧﺠﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻼف اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﺳﻨﺘﻲ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺸﺨﺼﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﻋﻴﺴﻲ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﭼﻬﺎر ﮐﺘﺎب ﻣﺠﺰا ازﻳﮑﺪﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻊ ﺁﻧﻬﺎ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬هﻴﭽﻴﮏ از اﻳﻦ ﭼﻬﺎر اﻧﺠﻴﻞ ﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻧﻪ ﺧﻮد او هﺮﮔﺰ ﻣﺪﻋﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت وﺣﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻬﺎر اﻧﺠﻴﻞ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺣﺘﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻮارﻳﻮن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺋﻴﮑﻪ از ﻧﺰدﻳﮏ ﺷﺎهﺪ زﻧﺪﮔﻲ و ﻣﺮگ وي ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﺎوت از ﺳﺎل ‪ 70‬ﺗﺎﺳﺎل ‪ 110‬ﺑﻌﺪ ازﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ و ﺷﺎﻳﺪ هﻢ دﻳﺮﺗﺮ از ﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ دﻗﻴﻖ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫هﻴﭽﻴﮏ از اﻳﻦ اﻧﺠﻴﻞ هﺎ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻋﻘﻴﺪﻩ اﮐﺜﺮاﻧﺠﻴﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺮﻗﺲ‪ Macus‬در دهﻪ‪70‬‬
‫ﻣﻴﻼدي‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ هﺎي ﻣﺘﻲ ‪ Matthew‬و ﻟﻮﻗﺎ‪ Luc‬دردهﻪ هﺎي ‪ 80‬و ‪ 90‬ﻣﻴﻼدي و اﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ Johannes‬درﺣﺪود‬
‫ﺳﺎل ‪ 110‬ﻣﻴﻼدي ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ازاﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﻣﺮﻗﺲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ زﺑﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ و ﻏﻴﺮﻳﻬﻮدي اﻧﺠﻴﻞ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ زﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ دررم ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻲ ﻳﻬﻮدي ﺳﺎﮐﻦ اورﺷﻠﻴﻢ وﻋﺒﺮي زﺑﺎن اﻧﺠﻴﻞ ﺧﻮد رادراورﺷﻠﻴﻢ ﺑﻪ زﺑﺎن‬
‫ﻋﺒﺮي‪ ،‬ﻟﻮﻗﺎ ادﻳﺐ و روﺷﻨﻔﮑﺮﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮدي اﻧﺠﻴﻞ ﺧﻮد را درﺁﺳﻴﺎي ﺻﻐﻴﺮ)ﻳﺎ اﺣﺘﻤﺎﻻ دررم( ﺑﻪ زﺑﺎن ﻻﺗﻴﻨﻲ‪ ،‬وﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﻳﻮﺣﻨﺎ روﺣﺎﻧﻲ ﻳﻬﻮدي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻧﺠﻴﻞ ﺧﻮد را ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺤﺘﻮاي ﺧﻮد ﺑﺎ ﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت‬
‫ﺁﺷﮑﺎر دارد ﺑﻪ زﺑﺎن ﺁراﻣﻲ در"اﻓﺴﻮس"ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺠﻴﻞ هﺎي ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ درﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻌﺪ ازﻣﺮگ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﭼﻬﺎر اﻧﺠﻴﻞ ﻧﺎﻣﺒﺮدﻩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻧﺠﻴﻞ هﺎي ﻣﺘﻌﺪد‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎم اﻧﺠﻴﻞ ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﻋﺒﺮﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺼﺮﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮدﻳﺼﺎن‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺮﻗﻴﻮن‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮﻧﺎﺑﻪ و‬
‫اﻧﺠﻴﻞ ﺗﻮﻣﺎس ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎي هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺠﺰ ﭼﻬﺎر اﻧﺠﻴﻞ ﮐﻪ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺠﻴﻞ ﺗﻮﻣﺎس ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺪﻳﺲ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺳﻦ ﺗﻮﻣﺎس ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ درﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﻗﺮﺁن‬
‫‪ 114‬ﺳﻮرﻩ )ﺑﺎب( دارد‪.‬‬

‫در"داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﻣﺴﻴﺤﻲ "ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1972‬ﺑﺼﻮرت اﺛﺮ دﺳﺘﺠﻤﻌﻲ ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﻣﺬهﺒﻲ ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ و‬
‫ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪Introduction a la traduction oecumenique du Nouveau Testament‬در‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺳﺎل ‪140‬ﺑﻌﺪ ازﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ اﺻﻮﻻ هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺪرﮐﻲ ﺣﺎﮐﻲ از اﻳﻨﮑﻪ ﻳﮏ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي اﻧﺠﻴﻠﻲ دردﺳﺘﺮس ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬وﺗﻨﻬﺎ درﺳﺎل ‪ 150‬ﻣﻴﻼدي اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫"ﺳﻦ ژوﺳﺘﻦ"ﻗﺪﻳﺲ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎرازﭼﻬﺎر ﻣﺘﻦ ﻧﺎﻣﺒﺮدﻩ ﺑﻪ ﺻﻮرت "ﺧﺎﻃﺮات ﺣﻮارﻳﻮن")و ﻧﻪ اﻧﺠﻴﻞ( ﻧﺎم‬
‫ﻣﻴﺒﺮد‪ .‬ﻋﻨﻮان "اﻧﺠﻴﻞ”ﺗﻨﻬﺎ درﺳﺎﻟﻬﺎي دهﻪ ‪ 170‬ﺗﺎ ‪ 180‬ﻣﻴﻼدي ﺗﻮﺳﻂ "اﻳﺮﻧﻪ"اﺳﻘﻒ ﺷﻬﺮ ﻟﻴﻮن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي‬
‫ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ دادﻩ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ از ﮐﻠﻤﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻗﺪﻳﻢ ‪ Evangelion‬ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺧﺒﺮ ﺧﻮب ﻳﺎ "ﻣﮋدﻩ"رادارد‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﻣﻴﺎن هﻤﻪ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪد وﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻬﺎر اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﻳﻮﺣﻨﺎ را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﺧﻮد اﻳﻦ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ﻧﻴﺰﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻤﺎهﻨﮕﻲ ﮐﺎﻣﻞ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﻲ ﺿﺪوﻧﻘﻴﺾ هﺎو ﺧﻼﻓﮕﻮﺋﻲ هﺎي‬
‫ﭼﻨﺎن ﺁﺷﮑﺎري وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻋﺘﺒﺎر هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را درﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﺌﻮال ﻗﺮارﻣﻴﺪهﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ گ‪ .‬وﻳﻨﮑﻦ "از‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن هﺸﺘﺎد هﺰار ﺑﺮداﺷﺖ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻳﺎ ﮐﺴﻲ هﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﺪاﻣﻴﮏ از اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ وﺣﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﮐﺪاﻣﻴﮏ راﻧﻈﺮﻳﺎت ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﺪاﻧﻴﻢ ؟"‪.‬ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾ هﺎ‪ :‬ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ‬
‫ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺷﺠﺮﻩ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻴﺴﻲ دردواﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ و ﻟﻮﻗﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ اوﻟﻲ ﻧﺴﺐ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺎ‪ 28‬واﺳﻄﻪ ﺑﻪ داود ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫وﺑﺎ ‪ 42‬واﺳﻄﻪ ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ دراﻧﺠﻴﻞ دوم ‪ 55‬واﺳﻄﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻴﺰدﻩ واﺳﻄﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﺎن ﻋﻴﺴﻲ و اﺑﺮاهﻴﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﺗﺎزﻩ هﻮﻳﺖ اﻳﻦ واﺳﻄﻪ هﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﮑﻠﻲ ﺑﺎﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت دارد‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺴﺮ ﻳﻮﺳﻒ‪ ،‬ﭘﺴﺮﻳﻌﻘﻮب‪ ،‬ﭘﺴﺮﻣﺘﺎن‪ ،‬ﭘﺴﺮاﻳﻠﻌﺎزار‪ ،‬ﭘﺴﺮ اﻳﻠﻴﻬﻮد و‪ ...‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و‬
‫دراﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ هﻤﻴﻦ ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺴﺮ ﻳﻮﺳﻒ‪ ،‬ﭘﺴﺮ هﺎﻟﻲ‪ ،‬ﭘﺴﺮﺑﻦ ﻣﺘﺎت‪ ،‬ﭘﺴﺮﻻوي‪ ،‬ﭘﺴﺮﻣﻠﮑﻲ‪ ،‬ﭘﺴﺮﻳﻨﺎ و‪ .. ..‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﺗﺼﻮر ﮐﺮد ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﺻﺤﺒﺖ ازدوﻋﻴﺴﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درﻣﻴﺎن اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ دراﻳﻦ هﺮ دو ﺷﺠﺮﻩ ﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﻴﻞ‬
‫هﺎي ﻣﺘﻲ و ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ از راﻩ ﻳﻮﺳﻒ ﺷﻮهﺮ ﻣﺮﻳﻢ از داودو اﺑﺮاهﻴﻢ ﻧﺴﺐ ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺧﻮد اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻣﺪﻋﻲ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﻳﻢ درهﻨﮕﺎم ﺑﺎردارﺷﺪن ﺑﺎﮐﺮﻩ ﺑﻮدﻩ و ﺑﺎﺷﻮهﺮش راﺑﻄﻪ زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﮑﺎرت ﻣﺮﻳﻢ وﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ از روح اﻟﻘﺪس ﮐﻪ از اﺻﻮل ﻣﻌﺘﻘﺪاب ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن اﺳﺖ و درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺎرهﺎ ﺑﺮ ﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ‬
‫ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ) وﻟﻲ درﺧﻮد اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﻳﮏ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ و درﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ( از ﻳﮏ ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎي ﺗﻮرات رﻳﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺎﮐﺮﻩ اي ﺧﻮاهﺪ زاﺋﻴﺪ و ﻧﺎم ﻓﺮزﻧﺪش ﻋﻤﺎﻧﻮﺋﻴﻞ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺁن ﺧﺪا ﺑﺎ ﻣﺎ اﺳﺖ ) ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎء‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ .(14 ،‬وﻟﻲ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي زﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﺎﮐﺮﻩ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻏﻠﻄﻲ از اﺻﻞ ﻋﺮﺑﻲ "ﺁﻟﻤﺎح "اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﻲ واﻗﻌﻲ ﺁن دﺧﺘﺮ زﻳﺒﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد‬
‫را وﻗﻒ ﻣﻌﺒﺪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺎﮐﺮﻩ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﺳﻄﻮرﻩ ﺑﺎﮐﺮﻩ ﮔﻲ ﻣﺮﻳﻢ دراﻧﺠﻴﻞ و ﺑﺨﺼﻮص‬
‫درﻗﺮﺁن و اﻧﻌﮑﺎس ﻓﺮاوان ﺁن درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﮏ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﻟﻐﻮي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ و ﻣﺮﻗﺲ و ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬دوران ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﺬهﺒﻲ ﻋﻴﺴﻲ و ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎي او درﺟﻠﻴﻠﻪ و ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﮕﺮ و‬
‫دراورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺘﻔﺎوت از ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﺗﺎ ﻳﮑﺴﺎل ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ) اﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ( اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﻤﻴﻦ اﻧﺠﻴﻞ ﻋﻴﺴﻲ دراﻳﻦ ﻣﺪت ﺳﻪ ﺑﺎر ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺁﻣﺪﻩ ودرﺁﻧﺠﺎ ﺟﻤﻌﺎ هﻔﺖ ﺑﺎر‬
‫ﻣﻌﺠﺰﻩ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ دﻳﮕﺮوي ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺳﻔﺮ ﮐﺮدﻩ و درﻣﺪت ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﻣﻌﺠﺰﻩ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دراﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬درروز ﻋﻴﺪ ﻓﺼﺢ ﮐﻪ ﭘﺲ ﻓﺮداي ﺁن‬
‫ﺑﻮد از درون ﮔﻮر ﺧﻮد ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن رﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻲ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻮرات )ﮐﺘﺎب اﻋﻤﺎل رﺳﻮﻻن( ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﻟﻮﻗﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﺻﻌﻮد ﭼﻬﻞ روز ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و دردو اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ و ﻳﻮﺣﻨﺎ اﺻﻮﻻ ذﮐﺮي از ﺻﻌﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻬﻞ روز ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ از ﻃﺮف ﮐﻠﻴﺴﺎ ي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺗﺎرﻳﺦ رﺳﻤﻲ ﺻﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن‬
‫)‪ (Ascension‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻣﻮرد ﻇﻬﻮر ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺣﻮارﻳﻮن ﺧﻮد ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻣﺤﻞ اﻳﻦ ﻇﻬﻮر را ﺟﻠﻴﻠﻪ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ ﻳﻬﻮدا‪،‬‬
‫اﻧﺠﻠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ ﻃﺒﺮﻳﻪ‪ .‬دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﺧﻮاب ﺑﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﺷﻮهﺮ ﻣﺮﻳﻢ درهﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﻃﻔﻞ ﻧﻮزاد و ﻣﺎدرش راﺑﺮدارد و ﺑﻪ ﻣﺼﺮ ﺑﺮود و ﺗﺎوﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﺠﺪدا دﺳﺘﻮري ﺑﺪو ﻧﺪادﻩ ﺑﺪو ﻧﺪادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺎز ﻧﮕﺮدد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﻴﺮودﻳﺲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮد ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻳﮏ ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ ﮐﻪ ﺑﺪو ﺷﺪﻩ درﺟﺴﺘﺠﻮي ﻃﻔﻞ اﺳﺖ ﺗﺎ اورا‬
‫هﻼک ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻳﻮﺳﻒ ﺷﺒﺎﻧﮕﺎﻩ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻧﻮزاد و ﻣﺎدراو رواﻧﻪ ﻣﺼﺮ ﻣﻴﺸﻮد و ﺗﺎ هﻨﮕﺎم ﻣﺮگ هﻴﺮودﻳﺲ درﺁﻧﺠﺎ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‬
‫)ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ ، (15- 13 ،‬وﻟﻲ از اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﻣﻬﻤﻲ درﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ و ﺣﺘﻲ دراﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﻟﻮق ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﻳﻢ ﭘﺲ از ﺁﻧﮑﻪ اﻳﺎم ﺗﻄﻬﻴﺮ ﺧﻮد را ﻃﺒﻖ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﻮﺳﻲ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺷﻮهﺮ و‬
‫ﻓﺮزﻧﺪش از ﺑﻴﺖ اﻟﻠﺤﻴﻢ ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﺻﺮﻩ رﻓﺖ‪ .‬درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﻧﺎﺻﺮﻩ دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻮﺳﻒ‬
‫ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﻣﺮﻳﻢ و ﻓﺮزﻧﺪش ﻋﻴﺴﻲ درﺑﻠﺪﻩ ﻧﺎﺻﺮﻩ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﺒﻴﺎي ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﺑﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﻧﺎﺻﺮي ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ درﮐﺘﺎب هﻴﭻ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻳﻬﻮدي درﺗﻮرات ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻮدن ﻋﻴﺴﻲ ﮐﻪ ﺳﻨﮓ زﻳﺮ ﺑﻨﺎي ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ درﻳﮏ ﻣﻮرد ﺁﻧﻬﻢ درﻳﮏ اﻧﺠﻴﻞ از اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎر ﮔﺎﻧﻪ‬
‫اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬و ﻋﻴﺴﻲ رو ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﭘﺪر‪ ،‬ﺣﻴﺎت ﺟﺎوداﻧﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺮا ﺧﺪاي واﺣﺪﺣﻘﻴﻘﻲ‬
‫وﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ را ﮐﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺗﻮ اﺳﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ ")ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪ .(3 ،‬ﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ و ﻟﻮﻗﺎ و ﻣﺮﻗﺲ هﻴﭽﮑﺪام‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﻲ را از ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﺻﻮﻻ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻮدﻩ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮگ او‬
‫ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻨﻮان "ﻣﺴﻴﺤﻲ "ﻧﻴﺰ ﻓﻘﻂ درﺣﺪود ﺳﺎل ‪ 40‬ﺑﻌﺪ از ﻣﻴﻼد اﺑﺪاع ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﻨﻴﺎدي دﻳﮕﺮ‬
‫ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺴﺮ ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ دراﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﻪ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺣﻮارﻳﻮن او‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ رواﻳﺖ ﻣﺠﻌﻮل اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﭘﺲ از ﻣﺮگ او درروي ﺻﻠﻴﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ ﺳﻨﺘﻮرﻳﻮن روﻣﻲ ﺑﺪو‬
‫دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ "ﺣﻘﺎ ﮐﻪ او ﭘﺴﺮ ﺧﺪا ﺑﻮد!"ﭘﺎﺋﻮﻟﺲ رﺳﻮل ﺑﻌﺪا دررﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻏﻼﻃﻴﺎن اﻳﻦ اﺻﻄﻼح را ازﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺧﻮدش‪ ،‬و ﻧﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺑﮑﺎر ﺑﺮدﻩ اﺳﺖ‪" :‬وﻗﺘﻴﮑﻪ زﻣﺎن ﻣﻌﻴﻦ ﻓﺮا رﺳﻴﺪﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را ﮐﻪ از ﻳﮏ زن‬
‫ودرﺷﺮﻳﻌﺖ ﻳﻬﻮد ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد ") ﻏﻼﻃﻴﺎن‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ . (4 ،‬وﻟﻲ هﻤﻴﻦ ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﻮدش اﻗﺘﺒﺎﺳﻲ از ﻣﺰﻣﻮر دوم داود درﺗﻮرات اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن داود ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪" :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﭘﺴﺮ ﻣﻦ‬
‫هﺴﺘﻲ و اﻣﺮوز ﺗﻮرا ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺁوردم‪ .‬اﻳﻨﮏ اﻣﺘﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻴﺮاث ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ داد و اﻗﺼﺎي زﻣﻴﻦ را ﻣﻠﮏ ﺗﻮ ﺧﻮاهﻢ ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪:‬‬
‫اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻋﺼﺎي ﺁهﻨﻴﻦ ﺧﻮاهﻲ ﺷﮑﺴﺖ و ﻣﺜﻞ ﮐﻮزﻩ ﮔﺮ ﺧﻮرد ﺧﻮاهﻲ ﮐﺮد “)ﻣﺰاﻣﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮر دوم‪ .(12- 8 ،‬و‬
‫ﺗﺎزﻩ ﺧﻮد اﻳﻦ ﻣﺰﻣﻮر داود ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻟﻮﺣﻪ ﺣﻤﻮراﺑﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن وي ﻣﺮدوخ ﺧﺪاي ﺑﺎﺑﻠﻲ را ﭘﺴﺮ ﺁﻧﻮ ﺧﺪاي ﺑﺰرگ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻋﻴﺴﻲ ﻳﻌﻨﻲ زﻧﺪﻩ ﮐﺮدن ﻣﺮدﻩ )زﻧﺪﻩ ﺷﺪن اﻳﻠﻌﺎزار ﺑﺪﺳﺖ ﻋﻴﺴﻲ درﭼﻬﺎر روز ﭘﺲ از ﻣﺮگ او( ﮐﻪ‬
‫درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ از ﺁن ﻳﺎد ﺷﺪﻩ )ﻣﺎﺋﺪﻩ‪ (110 ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ اﻧﺠﻴﻞ )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ (44 – 38 ،‬ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ و ﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ دﻳﮕﺮ اﺻﻮﻻ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ اي را ﻣﻄﺮح ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻄﻼح ﻣﻌﺮوف "ﭘﺴﺮ اﻧﺴﺎن “ﺑﺮاي ﻋﻴﺴﻲ ﺗﻨﻬﺎ درﻳﮏ ﻣﻮرد و درﻳﮑﻲ از اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪. .." :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﭘﻄﺮوس‬
‫از ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﮐﻪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺗﺮک ﮐﺮدﻩ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﻮ ﺁﻣﺪﻩ اﻳﻢ ﭘﺎداﺷﻤﺎن ﭼﻪ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ؟و ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺎﺳﺦ داد ﮐﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درروز ﻣﻌﺎد‪ ،‬درﺁﻧﻬﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﭘﺴﺮ اﻧﺴﺎن درﺟﻼل ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺧﻮد ﺟﻠﻮس ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ دوازدﻩ ﺗﺨﺖ‬
‫ﺧﻮاهﻴﺪ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮ دوازدﻩ ﻃﺎﻳﻔﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ داوري ﺧﻮاهﻴﺪ ﮐﺮد ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ .(28 – 27 ،‬ﺑﺮﺳﻴﻬﺎي زﺑﺎن‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎن اﻣﺮوزﻩ روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﭘﺴﺮ اﻧﺴﺎن زادﻩ اﺷﺘﺒﺎﻩ درﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﻋﺒﺮي "ﺑﻦ ﺁدم "اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﻳﮑﻲ از ﺑﻨﺪﻩ هﺎي ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل درﺗﻮرات ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻌﻨﻲ ﮐﻠﻲ ﺑﻨﻲ ﺁدم را دارد و ﻧﻪ ﻓﺮد ﺑﺨﺼﻮﺻﻲ را‪ ..." :‬دﻳﺮ‬
‫ﻳﺎ زود ﺑﻨﻲ ﺁدﻣﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﺮهﻤﻪ ﻗﻮﻣﻬﺎ و ﻣﻠﺘﻬﺎ و زﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ")ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫هﻔﺘﻢ‪.(13 ،‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع ﺣﻮارﻳﻮن دوازدﻩ ﮔﺎﻧﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺴﻞ ﺳﻮم ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ اﻳﻦ هﺪف ﮐﻪ درﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬ﻧﺴﻞ اول ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺻﻮرت ﻳﮏ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺘﺸﮑﻞ وﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻗﻢ دوازدﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ دوازدﻩ ﻃﺎﻳﻔﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺳﻨﺘﻲ دوﻋﻬﺪﻋﺘﻴﻖ وﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ Heneselmann .‬ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﻳﮏ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺜﻠﻴﺚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﭘﺪر وﭘﺴﺮ )ﺧﺪا و ﻋﻴﺴﻲ( و روح اﻟﻘﺪس ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد درهﻴﭽﻴﮏ از اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ﻣﻄﺮح ﻧﺸﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﺣﺘﻲ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻧﻴﺰ ﮐﻪ دررﺳﺎﻟﻪ هﺎي ﺧﻮد درﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻓﺮﺿﻴﻪ اﻟﻮهﻴﺖ ﻋﻴﺴﻲ را ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻩ از ﺗﺜﻠﻴﺚ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ درﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﺗﺎ ﺳﺪﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻴﻼدي ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺜﻠﻴﺚ ﺟﺰوﻣﻌﺘﻘﺪات‬
‫اﺻﻮﻟﻲ ﺳﺮان ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ وﻟﺘﺮ در"دﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮﻓﻠﺴﻔﻲ "‪ ،‬از زﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ‬
‫ﺷﺪ ﺗﺎ وﻗﺘﻴﮑﻪ وي ﺑﻪ ﺧﺪاﺋﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ﺳﻪ ﻗﺮن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮد‪ ،‬و اﻳﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﺧﺪا دراﻳﻦ ﻣﺪت درﺳﺖ ﺑﺮاﻟﮕﻮي ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮران ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن دراﻣﭙﺮاﺗﻮري رم اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬درﺁﻏﺎز ﻋﻴﺴﻲ ﻓﻘﻂ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ ﺑﺮﺗﺮ از دﻳﮕﺮان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻣﺎﻓﻮق‬
‫ﻣﻼﺋﮏ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪاﺗﺮاوش ﺧﺪا داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺧﻠﻘﺖ ﮐﺎﺋﻨﺎت وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﺧﻮدش ﺧﺪاي‬
‫دوم اﻋﻼم ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻌﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪا اﺳﺖ ﻣﻮرد ﻧﻔﻲ ﺻﺮﻳﺢ ﻗﺮﺁن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪“ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺪاﺋﻲ‬
‫ﻳﮑﺘﺎ اﺳﺖ و ﻣﻨﺰﻩ اﺳﺖ از ﺁﻧﮑﻪ وي را ﻓﺮزﻧﺪي ﺑﺎﺷﺪ )ﻧﺴﺎء ‪ ، (171‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻋﺰﻳﺮ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﺮﺳﺎﻳﺎن‬
‫‪1‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪااﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا ﺑﮑﺸﺪﺷﺎن ﮐﻪ ﺑﺪوﭼﻨﻴﻦ دروغ ﻣﻴﺒﻨﺪﻧﺪ !"‬

‫)ﺗﻮﺑﻪ‪" .(31- 30 ،‬اﻳﻦ ﮐﺲ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻦ ﻣﺮﻳﻢ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪا‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪارا ﻧﻤﻴﺸﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪي ﺑﺮاي ﺧﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ")ﻣﺮﻳﻢ‪ .(35- 34 ،‬ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﺼﻠﻮب ﺷﺪن ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ درهﺮ ﭼﻬﺎر اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ درﻗﺮﺁن‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻔﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻋﻴﺴﻲ واﻗﻌﻲ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪":‬ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺁري‪ ،‬ﻣﺎ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﺮﻳﻢ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺧﺪا را ﮐﺸﺘﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ اورا ﻧﮑﺸﺘﻨﺪ وﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﻧﮑﺸﻴﺪﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮﺁﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﺘﺒﻪ ﺷﺪ و‬
‫ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﻪ راﻩ ﺧﻄﺎ ﻣﻴﺮوﻧﺪ واز ﺣﻘﺎﺋﻖ اﻣﻮر ﺑﻲ اﻃﻼﻋﻨﺪ و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﻨﺪار ﺑﺎﻃﻞ ﺧﻮﻳﺸﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻳﻘﻴﻦ اوراﻧﮑﺸﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اورا ﺑﺴﻮي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎﻻ ﺑﺮد")ﻧﺴﺎء ‪. (158 – 157‬‬

‫ﮔﻠﺪﺗﺴﻴﻬﺮاﻳﻦ دو ﺁﻳﻪ را ﺑﺎزﺗﺎب ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻌﺮوف ﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ واﻗﻌﻲ ﺟﻮن ﺟﻮهﺮﻣﺎدي ﻧﺪاﺷﺖ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ‬
‫ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮد و ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﺻﻠﻴﺐ رﻓﺖ ﻗﺎﻟﺐ زﻣﻴﻨﻲ و ﻏﻴﺮاﺻﻴﻞ او ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻌﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﮔﺴـــــــﺘﺮش‬
‫ﻳﺎﻓﺖ وﻣﻮاﻓﻘﺎن وﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺪا ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﻲ ﭘﻴﺶ از ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺎﻧﻮي داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن درﻣﮑﻪ و ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫از دﻳﺪﮔﺎﻩ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ– ﺧﻮاﻩ واﻗﻌﻲ وﺧﻮاﻩ اﺳﻄﻮرﻩ اي‬
‫ﻣﺪﻳﻮن اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮي و ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺪﻳﻮن ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس اﺳﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﺤﺮاف ﺑﻨﻴﺎدي ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ از‬
‫اودارد‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﮔﻮﺳﺘﺎوﻟﻮﺑﻮن در‪ Bibliotheque de Philosophie Scientifique‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫"ﭘﺲ ازﻣﺮگ ﻋﻴﺴﻲ ﺷﺎﮔﺮدان او ﮐﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻴﻬﺎو ﻣﻮاﻋﻆ اﺧﻼﻗﻲ او را ﺑﻪ دﻳﮕﺮان اﺑﻼغ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ درﻣﺮاﺣﻞ‬
‫______________________________‬
‫‪ – 1‬هﻮﻳﺖ اﻳﻦ "ﻋﺰﻳﺮ"ﮐﻪ ازاوﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﳏﻘﻘﲔ اورا ﳘﺎن ﻋﺰرا ﭘﻴﻐﻤﱪ ﺗﻮرات ﴰﺮدﻩ‬
‫اﻧﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ درﺁﺋﲔ ﻳﻬﻮد ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ دارد‪ ،‬وﱄ هﻴﭽﻮﻗﺖ ادﻋﺎي ﻓﺮزﻧﺪي ﺧﺪا را ﻧﮑﺮدﻩ و ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺮاي او ﭼﻨﲔ ﻣﻘﺎﻣﻲ را ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻧﻔﺮﻳﻦ "ﺧﺪا ﺑﮑﺸﺪﺷﺎن "از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﺧﺪا ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻲ دراﻳﻦ راﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎوردﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺪاﻧﺼﻮرﺗﻲ ﮐﻪ ﮐﺎر ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮﻓﺖ اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﺪت‬
‫زﻳﺎدي ﭘﺲ ازﻣﺮدن ﺧﻮد او ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪک ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ درﻋﻤﻞ درﺳﺖ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس‪،‬‬
‫ﺧﺎﺧﺎم داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻳﻬﻮدي ﮐﻪ ﺧﻮدش هﺮﮔﺰ ﻋﻴﺴﻲ را ﻧﺪﻳﺪ و روﻳﺎروﺋﻲ ﻣﻌﺮوف او ﺑﺎ ﻋﻴﺴﻲ درﺟﺎدﻩ دﻣﺸﻖ ﭘﺲ ازﻣﺮگ و‬
‫رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻌﺎ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺗﺨﻴﻞ ﻓﺮاوان ﺧﻮد وﺑﺎاﺣﺎﻃﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ و ﺑﻪ ﻣﺬاهﺐ ﺧﺎورزﻣﻴﻦ داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬و ﺑﻨﺎم ﻣﺴﻴﺢ ﻣﺬهﺒﻲ را ﺳﺎﺧﺖ و ﺷﮑﻞ داد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻮد‬
‫ﻣﺴﻴﺢ زﻧﺪﻩ ﺑﻮد هﻴﭻ ﭼﻴﺰ از ﺁن ﺳﺮ درﻧﻤﻲ ﺁورد‪ ،‬و ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻣﺬهﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻇﻮاﺑﻂ ﺗﻮراﺗﻲ ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺧﻮد ﻣﺴﻴﺢ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ ﺷﺎﻳﺎن ﺗﺬﮐﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻧﻴﺰ درﺻﺪداﻳﻦ ﺑﺮﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﻣﺴﻴﺢ‬
‫ﻳﮏ ﺧﺪا ﺑﺴﺎزد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اوراﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﺧﺪاﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ داﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﺎن اﺑﻼغ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﺑﺪي‬
‫دراﻧﺘﻈﺎرﺁﻧﺎن اﺳﺖ و او )ﻋﻴﺴﻲ( اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺮگ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺁﻧﺎن ﺧﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻴﭻ ﻧﺸﺎﻧﻪ اي ازاﻳﻦ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد ﮐﻪ درﻗﺮن اول ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻋﻴﺴﻲ از ﻧﻈﺮ ﭘﻴﺮوان او ﺧﺪا ﻳﺎ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ اي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫درﻗﺮن دوم ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺗﺪرﻳﺠﺎ درﺟﻮاﻣﻊ ﻋﻴﺴﻮي رواج ﻳﺎﻓﺖ‪" .‬‬

‫"ﮔﻴﻨﻲ ﺑﺮ"اﺳﺘﺎد ﻓﻠﺴﻔﻪ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺳﺮﻳﻦ درﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ‪ Levolution des Dogmes‬ﺧﻮد درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن ﻋﻴﺴﻲ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺧﺪاي زﻧﺪﻩ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬درﺗﻤﺎم دوران زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﻧﻪ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﺧﺪاداﻧﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ اﻋﻼم ﻣﺬهﺒﻲ ﺗﺎزﻩ ﺷﺪ‪.‬اﮔﺮﺑﻪ دوازدﻩ ﺣﻮاري ﺳﺎدﻩ دل اوﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺗﺠﻠﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ درروي زﻣﻴﻦ ﺑﻮد‪،‬‬
‫درﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﻣﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺣﺮف را ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬دردرﺟﻪ ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﮐﻔﺮ و اﺗﻬﺎم ﺑﺮﻧﻤﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻓﺮزﻧﺪ داﺷﺘﻦ ﺧﺪا ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﺣﻮارﻳﻮﻧﻲ ﮐﻪ هﺮ دوازدﻩ ﻧﻔﺮﺷﺎن ﻳﻬﻮدي ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺟﺰﻳﮏ ﮐﻔﺮ وﺣﺸﺘﻨﺎک ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺟﺰﻳﮑﻲ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﻣﺘﻌﺪد ﻳﻬﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ادﻋﺎراداﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﺰدﻳﮑﻲ ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪاوﻧﺪ را ﮐﻪ از‬
‫دﻳﺮزﻣﺎﻧﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن وﻋﺪﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﺸﺎرت دهﺪ "‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮع ﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮض اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺤﺮز ﺑﺎﺷﺪو واﻗﺎﻳﻌﻲ ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻠﻬﺎي‬
‫ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ و درﺳﺎﻳﺮ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و رﺳﺎﻻت ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ازاورواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ واﻗﻌﺎ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻲ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﻋﻴﺴﻲ و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﺋﻲ ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﻧﺠﺎم دادﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫اﺻﻮﻻ دروﺟﻮد ﺧﺎرﺟﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻴﺴﻲ ﺟﺎي ﺗﺮدﻳﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﻮح واﺑﺮاهﻴﻢ وﻳﻌﻘﻮب و ﻳﻮﺳﻒ و ﺑﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺳﻲ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎﺋﻲ اﺳﻄﻮرﻩ اي ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﺎهﻨﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺗﻮرات ﺑﺎ هﺪﻓﻬﺎﺋﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫وﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﻄﻮرﻩ اي دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ هﺪف ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺁﺋﻴﻦ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺁﺋﻴﻦ ﻗﺸﺮي ﻳﻬﻮد اﺑﺪاع ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ اﺻﻮﻟﻲ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺮاﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮرات و ﺷﻴﻮخ ﺑﺰرگ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬درﻣﻮرد ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺰ هﻴﭻ ﻣﺪرک ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻲ ازوﺟﻮد واﻗﻌﻲ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دوران وي دوراﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري رم از ﺁرﺷﻴﻮ هﺎي ﻣﻨﻈﻢ و از وﻗﺎﻳﻊ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻲ دﻗﻴﻖ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺪارک ﻓﺮاواﻧﻲ از اﻳﻦ دوران را دراﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﺎ ﻣﺎﺟﺮاي ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ واﻗﻌﺎوﺟﻮدداﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺘﻲ درﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮ ﻳﻬﻮدي زﻣﺎن ﺁﻏﺎز ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻓﻴﻠﻮن ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮف اﺳﮑﻨﺪرﻳﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺳﺎل هﺸﺘﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 50‬ﻣﻴﻼدي ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وي ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻت ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻪ درﺁﻧﺰﻣﺎن ﺑﺨﺸﻲ از اﻣﭙﺮاﺗﻮري رم ﺑﻮد ﺁﺷﻨﺎﺋﻲ ﻧﺰدﻳﮏ داﺷﺖ‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ او درﻣﺤﻴﻂ ﻣﺬهﺒﻲ‬
‫ﻣﺼﺮ و درﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎي ﺧﺎور ﻧﺰدﻳﮏ و ﻣﻴﺎﻧﻪ درﺣﺪي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮي ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را‬
‫ﻣﺪﻳﻮن اﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻓﻼﻃﻮﻧﻲ ﻣﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ و ﻓﺮدرﻳﮏ اﻧﮕﻠﺲ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﭘﺮداز ﻧﺎﻣﻲ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ او را اﺳﺎﺳﺎ ﭘﺪرﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻟﻘﺐ‬
‫ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ درهﻴﭽﻴﮏ از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﻓﻴﻠﻮن ﮐﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻋﻴﺴﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ اﺷﺎرﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و ﻣﻮرخ ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕﺮهﻤﺎن زﻣﺎن ﻳﻮﺳﻒ ﻓﻼوﻳﻮس اﺳﺖ ﮐﻪ او ﻧﻴﺰ ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ و دو ﮐﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺦ او ﺑﻨﺎﻣﻬﺎي‬
‫ﺟﻨﮕﻬﺎي ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻳﻬﻮد از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮارﻳﺦ ﻗﺮن اول ﻣﻴﻼدي ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ درزﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻬﻀﺖ ﻣﺬهﺒﻲ ﭘﻮﻳﺎﺋﻲ دراﻣﭙﺮاﺗﻮري رم درﺣﺎل ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮي و ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫وﺑﺎاﻳﻨﻮﺻﻒ ج اﺷﺎرﻩ اي ﭼﻨﺪ ﺳﻄﺮي ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺣﺘﻲ ﺧﻮد ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺁﻧﺮا ﺗﻮﺷﺘﻪ اي ﺟﻌﻠﻲ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ درﻗﺮون اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﮐﺘﺎب اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ هﻴﭻ ﺳﺨﻨﻲ از ﻋﻴﺴﻲ درﺁن ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ درﻣﻮرد ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻮرخ‬
‫ﻳﻬﻮدي دﻳﮕﺮﺁن زﻣﺎن‪ ،‬ﻳﻮﺳﻴﻮس‪ ،‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮد اواهﻞ ﻃﺒﺮﻳﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺮي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺎرهﺎ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ درﺁﻧﺠﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬هﻴﭻ ﻧﺎﻣﻲ از ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ درﮐﺘﺎب اوﺑﺮدﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﻏﻴﺮﻳﻬﻮدي‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫هﻤﺎن زﻣﺎن‪ ،‬ﭘﻠﻮﺗﺎرک)ﭘـﻠﻮﺗﺎرﺧـﻮس( و ﻟﻮﮐﻴﺎﻧﻮس ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ و ﭘﻠﻴﻨﻴﻮس و ﺳﻠﺰوس روﻣﯽ‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎران ﻗﺮون‬
‫اول و دوم ﻣﻴﻼدی‪ ،‬ذﮐﺮی از ﻋﻴﺴﻲ ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫درﺳﻪ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﻳﮑﻲ از ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ هﺎ و ﺗﺠﺰﻳﻪ هﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ وﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺟﻬﺎن ﻏﺮب‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺷﻤﺎر ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ وﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﮐﻪ درﮐﺸﻮرهﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اروﭘﺎﺋﻲ واﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ ودردﻳﮕﺮ ﺳﺮ زﻣﻴﻨﻬﺎي‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ از ﭼﻨﺪﻳﻦ هﺰار ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻴﺮود‪ .‬ﺑﺨﺶ زﻳﺎدي ازاﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و ﻣﻘﺎﻻت ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ودﻳﮕﺮﻣﺤﻘﻘﺎﻧﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎﺁﮐﺎدﻣﻴﺴﻴﻦ ﻳﺎاﺳﺘﺎد ﻣﻮرخ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮد ﺟﺎﻣﻪ ﻣﺬهﺒﻲ ﺑﺮﺗﻦ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬وﺷﺎﻳﺪ ﺗﺬﮐﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺷﮕﻔﺖ ﺁور ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎرﺁن ﮔﺮوهﻲ از اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﮐﻪ وﺟﻮد‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻴﺴﻲ را ﻣﻮرد اﻧﮑﺎرﻳﺎ ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ از ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﻣﻄﻠﻘﺎ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮاﺳﺖ‪ ،‬وﻣﻦ دراﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ اي ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ دوﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﮐﻮﺗﺎﻩ ازﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﺁﻟﺒﺮت ﺷﻮاﻳﺘﺴﺮ‪ ،‬ﻣﺘﻔﮑﺮو ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻣﻌﺮوف ﺳﻮﻳﺴﻲ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮدش ﮐﺸﻴﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ ،‬هـ‪ .‬ج‪ .‬وﻟﺰ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و ﻣﻮرخ ﺳﺮﺷﻨﺎس اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬اﮐﺘﻔﺎﻣﻴﮑﻨﻢ‪ .‬ﺷﻮاﻳﺘﺴﺮ درﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫دوﺟﻠﺪي ﻣﻔﺼﻞ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪" :‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺎﺻﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻇﻬﻮرﮐﺮد و‬
‫ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪارا اﻋﻼم ﻧﻤﻮد و ﻗﻠﻤﺮو اﻟﻬﻲ را درزﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﺮﺑﺎﻻي ﺻﻠﻴﺐ ﺟﺎن ﺳﭙﺮد ﺗﺎ اﻗﺪام ﺧﻮد‬
‫را ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﺗﻘﺪﻳﺲ ﮐﻨﺪ هﺮﮔﺰ وﺟﻮد ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ راﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ ﻃﺮاهﻲ ﺷﺪﻩ‪،‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺴﻢ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺌﻮ ﻟﻮژي ﺑﺮاو ﻟﺒﺎس ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ ﮐﻮﺷﺸﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ‬
‫درﺻﺪو ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺗﺌﻮﻟﻮژي )اﻟﻬﻴﺎت( ﻣﺪرن ﺑﻌﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻋﻴﺴﺎ ﮐﻠﻴﺴﺎ راازدﻳﺪ ﻣﻨﻄﻘﻲ وﻋﻠﻤﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ وازاﻳﻦ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺪو هﻮﻳﺘﯽ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻋﻴﺴﺎی ﺗﺎرﻳﺨﯽ واﻗﻌﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻌﮑﺲ واﻗﻌﻴﺖ دارد ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺪون ﻋﻴﺴﻲ و ﺟﺪااز ﻣﻌﺠﺮات و اﻋﻤﺎل ﺧﺎرق اﻟﻌﺎدﻩ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﮏ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﻄﻮرﻩ اي ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ“‪ .‬هـ‪ .‬ج‪ .‬وﻟﺰ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد درﮐﺘﺎب ﻧﮕﺎهﻲ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ..." :‬از‬
‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﺮﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺳﻨﺘﻬﺎي اﻧﺠﻴﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻨﺎﺑﻊ اوﻟﻴﻪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ وﺁن ﻋﻴﺴﺎﺋﻲ ﮐﻪ‬
‫درﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪارک ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﻬﻴﭽﻮ ﺟﻪ ﻋﻴﺴﺎي اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اوﻟﻴﻦ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬اﻧﺎﺟﻴﻞ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﺷﺪﻩ اي را دراﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺁﻧﭽﻪ درﺑﺎرﻩ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ زﻣﺎن‬
‫ﻣﺘﺄﺧﺮﺗﺮي از زﻣﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ﺑﺮﻣﻴﮕﺮدد‪....‬ﻗﺼﻮر ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن درذﮐﺮ وﻗﺎﻳﻊ ﻣﺸﺨﺼﻲ از زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ وﻗﺎﻳﻊ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ هﻤﻴﻦ اﻓﺮاد ﻃﺮﺣﻲ ﺷﺪﻩ و ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ وارد اﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ "‪.‬‬

‫دراواﺳﻂ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ داوﻳﺪ اﺷﺘﺮاوس‪ ،‬از ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﮑﺘﺐ هﮕﻞ‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮدش ﮐﺸﻴﺶ و اﺳﺘﺎد اﻟﻬﻴﺎت ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻣﺬهﺒﻲ هﮕﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻃﻲ ﮐﺘﺎب ﻗﻄﻮري درﺑﺎرﻩ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ‬
‫و ﺗﻀﺎد هﺎي ﺁﻧﻬﺎ ارزش ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﻳﻦ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ را ﺑﮑﻠﻲ اﻧﮑﺎر ﮐﺮد وﭼﻮن ازﻧﻈﺮﻋﻘﻠﻲ ﺟﺎﺋﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﺠﺰات ﻣﺴﻴﺤﺎﺋﻲ ﻧﻤﺪﻳﺪ‪،‬‬
‫ﮐﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺘﻲ ﺑﺪون اﺳﻄﻮرﻩ و ﺑﺪون ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻴﺴﻲ اراﺋﻪ دهﺪ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﮐﺘﺎب او درﺳﺎل ‪ 1837‬ﺑﻨﺎم ﻧﻘﺪي‬
‫ﺑﺮزﻧﺪﮔﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﮑﻲ از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬهﺐ دراﺷﺎرﻩ ﺑﺪان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫ﮐﺎش ﻻاﻗﻞ اﺷﺘﺮاوس اﺛﺮي ﭼﻨﻴﻦ وﻳﺮان ﮐﻨﻨﺪﻩ را ﺑﻪ ﻻﺗﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﻋﺎدي اﻣﮑﺎن ﺧﻮاﻧﺪن ﺁﻧﺮا ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎرﻩ اﺻﺎﻟﺖ ﻳﺎ ﻋﺪم اﺻﺎﻟﺖ وﺟﻮد ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوهﺸﮕﺮﻣﻌﺎﺻﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺁﺷﺘﻴﺎﻧﻲ درﮐﺘﺎب‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ دردﻳﻦ ﻣﺴﻴﺢ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺪان رﺟﻮع ﮐﺮد‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﻗﺮﺁن‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻼف ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﺎن ﺗﺪوﻳﻦ ﺁن ﻣﺎﻧﻨﺪ هﻮﻳﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺁورﻧﺪﻩ ﺁن ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ دو ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوﺗﻲ اﺻﻮﻟﻲ دارد‪ ،‬زﻳﺮا درﺁن از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺷﺨﺺ ﺳﻮم ﻳﺎد ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﺷﺨﺺ اول ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬در ﻣﻮرد اﺻﺎﻟﺖ ﻣﺘﻦ‬
‫ﮐﻨﻮﻧﻲ ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ازهﻤﺎن ﺁﻏﺎز درﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺮدﻳﺪهﺎ و اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮهﺎي ﺑﺴﻴﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ دردوران‬
‫ﺧﻮد ﻣﺎهﻢ هﻤﻴﻦ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮهﺎ و ﺗﺮدﻳﺪهﺎ درﻧﺰد اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺳﺎن وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﻗﺮﺁن درزﻣﺎن وﻓﺎت ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ اي ازﺁﻳﺎﺗﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺪﻩ اي ازﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺿﺒﻂ ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺪﻩ اي‬
‫دﻳﮕﺮ از ﺁﻧﻬﺎ ازﺑﺮﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﭼﻮن ﺑﺎ درﮔﺬﺷﺖ ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺗﺪرﻳﺠﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻴﻢ ﺁن ﻣﻴﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﻦ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ از دﺳﺖ ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻋﻤﺮ‪ ،‬ﮐﺎر ﮔﺮد ﺁوري ﻗﺮﺁن ﺑﻪ زﻳﺪﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻪ درﺑﺎزﭘﺴﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﺗﺐ او ﺑﻮد ﻣﺤﻮل ﺷﺪ‪ ،‬ووي ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺮﺁن را از ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻤﻊ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻲ ازﻗﺮﺁن ازﻣﺠﻤﻮع ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺘﻨﻲ ﮐﻪ زﻳﺪﮔﺮد ﺁورد ﺑﺪون ﻧﻘﻄﻪ و اﻋﺮاب ﺑﺮ ﺻﻔﺤﺎﺗﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫و ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺤﻒ ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ اوﻟﻴﻪ ﻗﺮﺁن ﺟﻨﺒﻪ رﺳﻤﻲ ﻧﺪاﺷﺖ وﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺨﺺ ﭘﻴﺸﻮاﻳﺎن ﺟﺎﻣﻪ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ دﻳﮕﺮ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ )ﮐﻪ اﺳﻤﺸﺎن اﻳﻦ ﻧﺪﻳﻢ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ( ﺁﻳﺎت‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﺪﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪ و ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻘﺪم و ﺗﺄﺧﺮﺁﻳﺎت ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻗﺮﺁن‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻲ ﺷﺒﺎهﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺘﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮرات ﻧﺒﻮد‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻋﻤﺮﻋﺜﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﻼﻓﺖ رﺳﻴﺪ‪،‬‬
‫وي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ از ﻣﺠﻤﻮع اﻳﻦ رواﻳﺎت ﻳﮏ ﻣﺘﻦ رﺳﻤﻲ ﻗﺮﺁن ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺮﺁن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﻣﻮرد‬
‫ﻗﺒﻮل ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﻳﺪ‪ ،‬واﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﺑﻪ زﻳﺪﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺎﺗﺐ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻮل ﺷﺪ‪ ،‬وﻋﺜﻤﺎن ازﺣﻔﺼﻪ دﺧﺘﺮﻋﻤﺮوزوﺟﻪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ اوراق ﻗﺮﺁﻧﻲ را ﮐﻪ اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺑﺪودادﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ هﻴﺌﺖ ﭼﻬﺎرﻧﻔﺮي زﻳﺪوهﻤﺮاهﺎﻧﺶ ﺗﺤﻮﻳﻞ دهﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ازﺗﺪوﻳﻦ‬
‫ﻗﺮﺁن رﺳﻤﻲ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﺼﻪ ﻣﺴﺘﺮد ﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﺪارک وﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي دﻳﮕﺮﻗﺮﺁن ﻣﻨﻬﺪم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺴﺨﻪ اﻧﺤﺼﺎري‬
‫ﺣﻔﺼﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ او درﺳﺎل ‪ 46‬هﺠﺮي ﺑﻪ اﻣﺮ ﻣﺮوان اول ﺧﻠﻴﻔﻪ اﻣﻮي ﺿﺒﻂ و ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺘﻨﻲ‬
‫از ﻗﺮﺁن ﮐﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻣﺘﻨﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻋﺜﻤﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎﻧﻲ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻧﺪﮐﻪ ﻋﺜﻤﺎن و ﻧﺰدﻳﮑﺎن وي ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻨﻲ اﻣﻴﻪ از اﻳﻦ‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﺘﻦ واﺣﺪي از ﻗﺮﺁن ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻈﺮ دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻨﻈﻮرهﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬اي‪ .‬پ‪.‬‬
‫ﭘﺘﺮوﺷﻔﺴﮑﻲ ﮐﻪ درﮐﺘﺎب اﺳﻼم دراﻳﺮان ﺧﻮد هﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﺎت را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادﻩ‪ ،‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﮔﻔﺖ درﺟﻤﻊ ﺁوري ﻗﺮﺁن ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻮد هﻮاداران ﺑﻨﻲ اﻣﻴﻪ درﻣﺘﻦ ﺁن دادﻩ ﺷﺪﻩ و زﻳﺪﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ رﺿﺎﻳﺖ‬
‫ﻋﺜﻤﺎن و اﻣﻮﻳﺎن ﺁﻳﺎت ﻣﻌﻴﻨﻲ رااز ﻣﺘﻦ ﻗﺮﺁن ﺣﺬف ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﻮﺳﻌﻮد ﻳﮑﻲ از ﻧﺰدﻳﮑﺎن ﻣﺤﻤﺪ و از ﺣﺎﻓﻈﺎن‬
‫ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻣﺘﻦ ﻗﺮﺁن ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﺘﻦ دﻳﮕﺮي از ﻗﺮﺁن را ﺗﺪوﻳﻦ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﺁﺷﮑﺎرا ﺳﻮرﻩ هﺎي ‪ 113‬و‪ 114‬ﻗﺮﺁن را ﻏﻴﺮ اﺻﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ‪ ،‬و ﺧﻮارج ﻧﻴﺰ اﺻﺎﻟﺖ ﺳﻮرﻩ ﻳﻮﺳﻒ را ﻣﻨﮑﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﻻاﻗﻞ ﺗﺎ ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮي هﻨﻮز ﻧﺴﺨﻪ هﺎﺋﻲ از ﻗﺮﺁن ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﺑﻦ اﺑﻲ ﮐﻌﺐ و ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد در ﻣﻴﺎن ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻗﺮﺁن ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﻋﺜﻤﺎن را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺧﺘﻨﺪ رواج داﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺿﺒﻂ ﻣﻨﻈﻢ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ هﺎ و اﻧﻬﺪام ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﻠﻔﺎي وﻗﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﮑﺎم ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬اﻧﺪک اﻧﺪک‬
‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺦ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮد و ﻓﻘﻂ رواﻳﺖ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺣﺘﻲ ﺷﻴﻌﻴﺎن و ﺧﻮارج ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺟﺎهﺎي‬
‫اﻳﻦ ﻣﺘﻦ را ﺗﺤﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺸﻤﺮدﻧﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺁﻧﺮا ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺻﺎﻟﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﺁﻳﻪ هﺎي ﻗﺮﺁن دردرﺟﻪ اول از ﻃﺮف ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮﻳﻦ ﮐﺴﺎن ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼ‬
‫دراﺣﺎدﻳﺚ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ ،‬از ﻗﻮل ﻋﺎﻳﺸﻪ‪ ،‬هﻤﺴﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻧﺰول ﺁﻳﻪ هﺎي ‪ 49‬ﺗﺎ ‪ 52‬ﺳﻮرﻩ اﺣﺰاب ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ‬
‫از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش درﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب زﻧﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮش ﺑﺮاي هﻤﺒﺴﺘﺮي و ﻋﺪم اﻟﺰام او ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﺟﺎري دراﻳﻦ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ اﺧﺘﻴﺎري ﮐﺎﻣﻞ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ هﻤﺴﺮش ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪" :‬ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻲ ارﺑﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻴﺖ‬
‫درﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ هﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﺗﻮ ﺧﻴﻠﻲ ﺷﺘﺎب دارد "‪ .‬ﮐﺲ دﻳﮕﺮي ﮐﻪ اﺻﺎﻟﺖ اﻳﻦ ﺁﻳﻪ هﺎرا ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار دادﻩ ﺑﻮد‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ اﺑﻲ ﺳﺮح ازﻧﺰدﻳﮑﺘﺮﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮو ﮐﺎﺗﺐ ﻣﺨﺼﻮص وﺣﻲ هﺎي او ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ اﺻﺎﻟﺖ اﻳﻦ وﺣﻲ هﺎ‬
‫و ﮐﻴﻔﻴﺖ ﻧﺰول ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﻲ رااﻧﮑﺎر ﮐﺮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺧﻮد او درﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﺁﻳﺎت ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ‬
‫دادﻩ و ﭘﻴﻤﺒﺮﻧﻴﺰاﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﺣﺘﻲ ﻳﮑﺒﺎرﺁﻳﻪ"ﻓﺘﺒﺎرک اﷲ اﺣﺴﻦ اﻟﺨﺎﻟﻘﻲ”)ﻣﻮﻣﻨﻮن‪ (14 ،‬را ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺳﺮح ﺑﻮدﻩ درﻣﺘﻦ ﻗﺮﺁن ﺟﺎي دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻲ ﺳﺮح ﭘﺲ از ﻃﺮح اﻳﻦ اﺧﺘﻼف اﺳﻼم را ﺗﺮک ﮔﻔﺖ و ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺧﻮﻧﺶ را ﺣﻼل ﮐﺮد و ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻨﺶ ﻓﺮﻣﺎن داد‪ .‬ﺷﺮح اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ درﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﺮي و ﺗﻔﺴﻴﺮ‬
‫اﺑﻮاﻟﻔﺘﻮح رازي و ﮐﺎﻣﻞ اﺑﻦ اﺛﻴﺮو ﺗﻔﺴﻴﺮﺷﺮﻳﻒ ﻻهﻴﺠﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬رواﻳﺎت ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺣﺎﮐﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﻋﻤﺮاﺑﻦ ﺧﻄﺎب ﻧﻈﺮاﺗﻲ درﺑﺎرﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ درﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺟﺎي دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻋﺠﻴﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺳﻮرﻩ ﺗﻮﺑﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺎن وﻣﺎل ﻣﻮﻣﻨﺎن را ﺑﻪ ﺑﻬﺎي ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺧﺮﻳﺪاري ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درراﻩ ﺧﺪا ﺑﮑﺸﻨﺪ ﻳﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﻋﺪﻩ ﻗﻄﻌﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ وﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫")ﺗﻮﺑﻪ‪.(111 ،‬‬

‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ درﻣﻮرد ﺗﻮرات ﻣﺼﺪاق ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ درﺁن ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﻳﻮﺷﻊ اﻣﺮﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ "ﭼﻮن ﺷﻬﺮي را ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ‬
‫ﺑﺴﭙﺎرم ﺟﻤﻴﻊ ذﮐﻮران ﺁﻧﺮا ﺑﻪ دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮑﺶ و درهﻴﭽﻴﮏ از ﺷﻬﺮهﺎي اﻳﻦ اﻗﻮاﻣﻲ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺗﻮ درﻣﻲ ﺁورد‬
‫هﻴﭻ ذي ﻧﻔﺴﻲ را از اﻧﺴﺎن وﺣﻴﻮان زﻧﺪﻩ ﻣﮕﺬار و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻟﮑﻞ هﻼک ﺳﺎز ")ﺳﻔﺮﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ، (17- 13 ،‬و‬
‫اﮔﺮ درﻣﻮرد ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ ﮐﻪ‪“ :‬ﭼﻮن ﺑﺎ ﮐﻔﺎر روﺑﺮوﺷﻮﻳﺪ ﮔﺮدﻧﻬﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ از ﻓﺮط ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي از ﭘﺎي‬
‫درﺁﻳﻨﺪ‪). ..‬ﻣﺤﻤﺪ‪ ، (4 ،‬درﻋﻮض درﻣﻮرد اﻧﺠﻴﻞ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺻﺎدق ﻧﻴﺴﺖ )ﮐﻪ درﺁن ﺣﺘﻲ ﻳﮏ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﮐﻪ دﺳﺘﻮري ﺑﺮاي ﮐﺸﺘﻦ ﮐﻔﺎر دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ( ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ ﺑﻌﮑﺲ دراﻳﻦ ﮐﺘﺎب هﺸﺪار دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮﺑﮑﺸﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪ ،52 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ ،42 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻴﺴﺖ ودوم‪ ، (46 ،‬و هﻴﭻ ﻣﻔﺴﺮي ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز درهﻴﭻ ﺟﺎي اﻧﺠﻴﻞ ﻧﺸﺎﻧﻲ از اﻳﻦ "وﻋﺪﻩ ﻗﻄﻌﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ"ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫‪1‬‬
‫ﮐﻪ ﺟﺎن وﻣﺎل ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺎي ﺑﻬﺸﺖ ازﻃﺮﻳﻖ ﮐﺸﺘﻦ ﻳﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﻮد‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﻗﺮﺁن درﺟﺰو ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺒﻴﺎء ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ اززﺑﻮر داوود هﻢ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ اﺳﺖ‪" :‬و زﺑﻮر را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ داود ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ )ﻧﺴﺎء‪" ، (163 ،‬و هﻤﺎﻧﺎ ﺑﺮﺗﺮي دادﻳﻢ ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان راﺑﺮﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬و زﺑﻮر را ﺑﻪ داود‬
‫ﻋﻄﺎﮐﺮدﻳﻢ ")اﺳﺮاء‪ .(55 ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب زﺑﻮر )ﮐﻪ درﺧﻮد ﺗﻮرات از ﺁن ﺑﺼﻮرت ﻣﺰاﻣﻴﺮﻳﺎد ﺷﺪﻩ( هﻴﭽﻮﻗﺖ درﺗﻮرات ﻳﺎ‬
‫دراﻧﺠﻴﻞ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺸﻤﺎر ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ وﺧﻮد داود ﻧﻴﺰدرهﻴﭻ ﺟﺎ ﭼﻨﻴﻦ ادﻋﺎﺋﻲ را ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺰاﻣﻴﺮ داود‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺳﺮودهﺎي ﺻﺪ وﭘﻨﭽﺎﻩ ﮔﺎﻧﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ داود‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﭘﭙﻐﻤﺒﺮﻳﻬﻮد‪ ،‬ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮد‬
‫ﺳﺮودﻩ اﺳﺖ )ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ درﮔﺎﺗﺎهﺎدرﻣﻮرد زرﺗﺸﺖ و اهﻮراﻣﺰدا ﻣﻴﺘﻮان دﻳﺪ( وﻟﻲ درهﻴﭻ ﺟﺎي ﺁن ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ داود‬
‫ﺳﺨﻨﻲ ﻧﻤﻴﮕﻮﻳﺪ‪ .‬و ﺗﺎزﻩ اﻧﺘﺴﺎب ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﺳﺮودهﺎ ﺑﻪ داود اﻧﺘﺴﺎب ﻏﻠﻄﻲ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﮐﺴﺘﺮدﻩ دو ﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ درﭼﻬﺎر دوران ﻣﺨﺘﻠﻒ ودرﻃﻮل ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺳﺮودﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻻاﻗﻞ ﻳﮑﻲ از ادوار ﺁن دوراﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮ زﻣﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺟﺰء ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻗﺮﺁن ﮐﻪ هﺮ ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ادﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪي )ﺗﻮرات‪ ،‬اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﻗﺮﺁن( از ﺟﺎﻧﺐ ﻳﮏ ﺧﺪاي واﺣﺪ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ) و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﻘﺎ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ واﺣﺪ و ﻣﺸﺘﺮک درﻗﺎﻟﺐ "ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺑﺪي و ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮاﻟﻬﻲ "ﺑﺎﺷﻨﺪ( ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﺑﺴﻴﺎري از ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ دراﻳﻦ ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎ وﮔﺎﻩ ﺗﻨﺎﻗﺾ هﺎﻳﻲ ﭼﻨﺎن ﺑﻨﻴﺎدي وﺟﻮد‬
‫دارد ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﺮض ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ از ﻳﮏ ﻣﻨﺒﻊ واﺣﺪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫درﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺼﻮرﺗﻲ ‪ 180‬درﺟﻪ اي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻘﻴﺪﻩ دادﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻣﻮرد زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻴﺰ ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﮑﻢ ﺗﻮرات اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﭼﻮن ﮐﺴﻲ زﻧﻲ را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﺧﻮد درﺁوردﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬هﺮﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ اﻳﻦ زن دﻳﮕﺮدرﻧﻈﺮش ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻴﺎﻳﺪ ﻃﻼﻗﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺪﺳﺘﺶ ﺑﺪهﺪ و اورا از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﮐﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫اﮔﺮ ﺁن زن ﺷﻮهﺮ دﻳﮕﺮي ﮐﻨﺪ و او ﻧﻴﺰ وي را ﻣﮑﺮوﻩ ﺑﺪارد و ﻃﻼﻗﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺪﺳﺘﺶ ﺑﺪهﺪ و او را از ﺧﺎﻧﻪ اش ﺑﻴﺮون‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻮهﺮ اول ﮐﻪ اورا رهﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد دﻳﮕﺮ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ اورا دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﺧﻮد درﺁورد "‪ .‬درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎدرﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪" :‬زﻧﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﺧﻮد درﺁورﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪﺗﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ :‬دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر زن )ﻧﺴﺎء‪ ، (20 ،‬و اﮔﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ اول ﺁﻧﻬﺎرا ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ از ﺑﺴﺘﺮﺷﺎن دوري ﮔﺰﻳﻨﻴﺪ‪ ،‬و دﺳﺖ ﺁﺧﺮ ﮐﺘﮑﺸﺎن ﺑﺰﻧﻴﺪ )ﻧﺴﺎء‪ ، (34 ،‬و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫دﻟﭙﺴﻨﺪﺗﺎن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ دراﻣﺮ ﻃﻼق ﺁﻧﻬﺎ ﻧﮕﺮان ﻣﺒﺎﺷﻴﺪ)ﻧﺴﺎء‪ ." (19 ،‬وﻟﻲ درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻋﻴﺴﻲ ﻓﺮﻣﻮد ﻣﺮد و زﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ازدواج ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ دﻳﮕﺮ دو ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻳﮏ ﺗﻦ واﺣﺪ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺧﺪاﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺪاﺳﺎزد‪ .‬و ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﻮﺳﻲ اﺟﺎزﻩ داد ﮐﻪ ﻣﺮد ﺑﺎ دادن ﻳﮏ‬
‫ﻃﻼﻗﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ زن ﺧﻮد ازاوﺟﺪاﺷﻮد ؟ و ﻋﻴﺴﻲ درﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ هﺮﮐﺲ زن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻠﺘﻲ ﺑﺠﺰ زﻧﺎ‬
‫ﻃﻼق ﺑﺪهﺪ و ﺑﺎ زﻧﯽ دﻳﮕﺮ ازدواج ﮐﻨﺪ ﺧﻮدش ﻣﺮﺗﮑﺐ زﻧﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﻣﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ (9- 5 ،‬ﺑﺎ زﻧﻲ دﻳﮕــــﺮ ازدواج‬
‫ﮐﻨﺪ ﺧﻮدش ﻣﺮﺗﮑﺐ زﻧﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ ، (9- 5 ،‬و هﺮ زﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ از ﺷﻮهﺮ ﺧﻮد ﺟﺪاﺷﻮد و ﺑﺎﻣﺮد دﻳﮕﺮ‬
‫ازدواج ﮐﻨﺪ ﻣﺮﺗﮑﺐ زﻧﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪." (12 ،11 ،‬‬

‫درﻣﻮرد ﺧﻮراﮐﻲ هﺎي ﺣﺮام و ﺣﻼل درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ ازهﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ ﮐﻪ ﺑﺮروي زﻣﻴﻦ هﺴﺘﻨﺪ‬
‫هﺮﮐﺪام را ﮐﻪ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﺸﺨﻮار ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺸﺮط اﻳﻨﮑﻪ ﺳﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺨﻮرﻳﺪ واﻣﺎ ﺷﺘﺮ را ﻧﺨﻮرﻳﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﺧﺮﮔﻮش را ﻣﺨﻮرﻳﺪ زﻳﺮا ﻧﺸﺨﻮار ﻣﻴﮑﻨﺪ وﻟﻲ ﺳﻢ ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺧﻮک را ﻧﺨﻮرﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ‬
‫هﺴﺖ وﻟﻴﮑﻦ ﻧﺸﺨﻮار ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و از هﺮﭼﻪ درﺁب اﺳﺖ هﺮﮐﺪام ﮐﻪ ﭘﺮو ﻓﻠﺲ دارد ﺑﺨﻮرﻳﺪ و هﺮ ﮐﺪام راﮐﻪ ﭘﺮوﻓﻠﺲ ﻧﺪارد‬
‫ﻧﺨﻮرﻳﺪ‪ ،‬و از ﻣﺮﻏﺎن هﻮا ﻋﻘﺎب وﻣﺮغ ﻻﺷﺨﻮار و ﻣﺮغ اﺳﺘﺨﻮان ﺧﻮار و ﺷﺘﺮ ﻣﺮغ وﺟﻐﺪوﺷﺐ ﭘﺮﻩ و هﺪ هﺪ را ﻧﺨﻮرﻳﺪ‪،‬‬

‫______________________________‬
‫‪ – 1‬اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻃﺮﻓﺪار ﮐﺸﱳ درراﻩ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ هﻴﭻ ﻣﻔﺴﺮ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﺮار‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻇﺎهﺮا ﺗﻨﻬﺎ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﻮاﻓﻘﻲ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺷﺪﻩ ﮔﻔﺘﻪ ﺁﻳﺖ اﷲ ﲬﻴﲏ دردﻳﺪار ﺑﺎ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن‬
‫ﻋﻠﲑﺗﺒﻪ رژﱘ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درﻣﺮاﺳﻢ ﺳﻼم ﺳﺎﻟﺮوز ﳏﻤﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺮﺻﺖ دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ او هﻢ ﴰﺸﲑ‬
‫ﻣﻴﮑﺸﺪ و ﻣﻴﮑﺸﺖ‪ ،‬زﻳﺮا وﻇﻴﻔﻪ هﺮ ﭘﻴﻐﻤﱪﳘﲔ اﺳﺖ ﮐﻪ ﴰﺸﲑ ﺑﮑﺸﺪ وﺑﮑﺸﺪ‪) :‬ﲨﺎران‪ 30 ،‬ﺁذر ‪.(1363‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وﻟﻲ هﻤﻪ ﺣﺸﺮات ﺑﺎﻟﺪار راﮐﻪ ﺑﺮ ﭼﻬﺎر ﭘﺎ راﻩ ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﺑﺨﻮرﻳﺪ‪ .. ..‬و از ﭼﺸﺮاﺗﻲ ﮐﻪ ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻴﺨﺰﻧﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻧﺠﺲ‬
‫اﻧﺪ‪ :‬ﻣﻮش ﮐﻮرو ﻣﻮش و ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﮐﺮﺑﺎﺳﻪ وﭼﻠﭙﺎﺳﻪ و ﺑﻮﻗﻠﻤﻮن و هﺮﭼﻪ ﺑﺮﺷﮑﻢ راﻩ رود و هﺮ ﭼﻪ ﭘﺎﻳﻬﺎي زﻳﺎد ﻩ دارد‬
‫")ﺳﻔﺮﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪ (30- 1 ،‬ودرهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﺣﺮام ﮔﺮداﻧﻴﺪ ﺧﺪاﺑﺮﺷﻤﺎ ﻣﺮدار و ﺧﻮن و‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﺧﻮک را‪ ،‬و هﺮ ﺣﻴﻮاﻧﻲ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا ذﺑﺢ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،(173 ،‬و هﺮ ﺣﻴﻮاﻧﻲ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن ﻳﺎ‬
‫ﭼﻮب زدن ﻳﺎ از ﺑﻠﻨﺪي ﭘﺎﺋﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﺎخ زدن ﻣﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﺋﺪﻩ‪ ، (3 ،‬و ﺣﻼل ﮐﺮدﻳﻢ ﺑﺮﺷﻤﺎ هﺸﺖ ﺟﻔﺖ از ﭼﻬﺎر‬
‫ﭘﺎﻳﺎن را‪ :‬ﻧﺮوﻣﺎدﻩ ﺑﺮﻩ و ﻧﺮوﻣﺎدﻩ ﺑﺰو ﺑﭽﻪ هﺎي ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﻪ درﺷﮑﻢ ﻣﺎدرﺷﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﻧﺮو ﻣﺎدﻩ ﺷﺘﺮو ﻧﺮو ﻣﺎدﻩ ﮔﺎو وﺑﭽﻪ‬
‫هﺎي ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﻪ درﺷﮑﻢ هﺎي ﻣﺎدﻩ هﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ )اﻧﻌﺎم‪ 143 ،‬و‪ ." (144‬وﻟﻲ درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ دراﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫"‪....‬و ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن از راﻩ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺨﻮرد و ﻣﻴﻨﻮﺷﺪ ﻧﺠﺲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﺮﭼﻪ ازراﻩ دهﺎن‬
‫وارد ﺑﺪن ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﻌﺪﻩ ﻣﻴﺮود و ﭘﺲ از ﺁن ﺑﻪ ﻣﺰﺑﻠﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺁدﻣﻲ از راﻩ ﺁن ﭼﻴﺰهﺎﺋﻲ ﻧﺠﺲ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ از دل‬
‫ودهﺎﻧﺶ ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺨﻦ زﺷﺖ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﻠﻴﺪ‪ ،‬ﻗﺘﻞ‪ ،‬زﻧﺎ‪ ،‬ﻓﺴﻖ‪ ،‬دزدي‪ ،‬ﻃﻤﻊ‪ ،‬ﺷﻬﺎدت دروغ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻧﺖ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻳﺐ‪ ،‬ﺣﺴﺎدت‪ ،‬ﺗﻬﻤﺖ‪ ،‬ﺧﻮدﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺪﺧﻮاهﻲ و ﺣﻤﺎﻗﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎﻳﻨﺪ ﮐﻪ از درون ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ و ﺁدﻣﻲ را ﻧﺠﺲ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‬
‫“)ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪ ،20 ،17 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ .(23- 18 ،‬و ﺑﺎز درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﭼﺮا ﻣﻄﻴﻊ‬
‫ﻣﻘﺮراﺗﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻦ ﻣﻴﺸﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ را ﺑﺨﻮر و ﺁﻧﺮا ﻧﺨﻮر و ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﺰن ﻳﺎ دﺳﺖ ﻣﺰن ؟ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫در ﻣﻮرد ﺧﻮراﮐﻲ و ﺁﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﻳﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻋﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﺎﻩ ﻧﻮ ﻳﺎ روز ﺳﺒﺖ ) ﺷﻨﺒﻪ( ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد دﻳﮕﺮان اهﻤﻴﺖ ﻧﺪهﻴﺪ ")رﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ ﮐﻮﻟﺴﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪. (21 – 16 ،‬‬

‫در ﺑﺎرﻩ ﻗﺼﺎص درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي ﭼﺸﻢ و دﻧﺪان ﺑﻪ ﺟﺎي دﻧﺪان‪ ،‬و دﺳﺖ وﭘﺎ ﺑﺠﺎي ﭘﺎ و داغ ﺑﺠﺎي‬
‫داغ‪ .‬و اﮔﺮ ﮐﺴﻲ ﭼﺸﻢ ﻏﻼم ﻳﺎ ﮐﻨﻴﺰﺧﻮد را ﮐﻮرﮐﻨﺪ اورا ﺑﻪ ﻋﻮض ﭼﺸﻤﺶ ﺁزاد ﮐﻨﺪ")ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪24 ،‬‬
‫‪ .(34-‬ودرهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ “ﻣﺮد ﺁزادرا درﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺮد ﺁزاد‪ ،‬وﺑﻨﺪﻩ را درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻨﺪﻩ و زن را در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫زن ﺑﮑﺸﻴﺪ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ، (178 ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﺠﺎي ﭼﺸﻢ وﺑﻴﻨﻲ ﺑﺠﺎي ﺑﻴﻨﻲ و ﮔﻮش ﺑﺠﺎي ﮔﻮش و دﻧﺪان ﺑﺠﺎي دﻧﺪان )ﻣﺎﺋﺪﻩ‪(45 ،‬‬
‫‪ ،‬و اﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮل از ﻗﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺎرﺑﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎ ﺑﺮﻗﺎﺗﻞ ﺿﺮور ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻮﺁﻧﮑﻪ ﻣﻘﺘﻮل ﻣﻮﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫)ﻧﺴﺎء‪ ." (92 ،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد دراﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ..." :‬وﻋﻴﺴﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫ﭼﺸﻢ ودﻧﺪان ﺑﺠﺎي دﻧﺪان‪.‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ ﮐﻪ اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﻓﻘﻂ ﺣﻖ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ ،‬واواﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺳﺰاي‬
‫ﮔﻨﺎهﮑﺎران را ﺑﺪهﺪ)ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪ ، (29 – 27 ،‬ﺗﻮ ﮐﻴﺴﺘﻲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻲ درﺑﺎرﻩ اﻧﺴﺎن دﻳﮕﺮي ﻗﻀﺎوت ﮐﻨﻲ ؟‬
‫اوﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ارﺑﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺗﻮ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﮐﺎر رادرﻣﻮرد او اﻧﺠﺎم دهﺪ )رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎردهﻢ‪ ، (4 ،‬و"ﭼﺮا ﭘﺮﮐﺎهﻲ راﮐﻪ درﭼﺸﻢ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻲ وﻟﻲ ﭼﻮﺑﻲ را ﮐﻪ درﺧﻮدت درﭼﺸﻢ داري ﻧﻤﻲ ‪-‬‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ؟ اﮔﺮ ﺁن ﭼﻮب رااز ﭼﺸﻢ ﺧﻮدت ﺑﻴﺮون ﺁوردﻩ ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮاهﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﺮ ﮐﺎﻩ را ﻧﻴﺰ از ﭼﺸﻢ ﺑﺮادرت‬
‫ﺑﻴﺮون ﺁوري ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ ،4- 1 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪“ (42- 37 ،‬و "اي ﺁدﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻮ ﮐﻴﺴﺘﻲ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ دﻳﮕﺮان‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻣﻴﮑﻨﻲ ؟ وﻗﺘﻲ ﺗﻮ دﻳﮕﺮان را ﻣﺤﮑﻮم ﻣﻴﮑﻨﻲ وﻟﻲ ﺧﻮدت هﻤﺎن ﮐﺎري را ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم دادﻩ اﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪهﻲ‪،‬‬
‫ﺧﻮدت را ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدﻩ اي ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وهﻔﺘﻢ‪ (53 – 52 ،‬و "در ﺑﺎرﻩ دﻳﮕﺮان ﻗﻀﺎوت ﻣﮑﻨﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﺑﻬﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ دﻳﮕﺮان را ﻣﺤﮑﻮم ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺤﮑﻮم ﺧﻮاهﻴﺪ ﺷﺪ ") ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ 1 ،‬و ‪.(2‬‬
‫درﻣﻮرد ﻣﺠﺎزات زﻧﺎ‪ ،‬ﺗﻮرات ﻣﻘﺮرﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬اﮔﺮزﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺮدي ﻧﺎﻣﺰد ﺷﻮد وﻟﻲ دﻳﮕﺮي او را درﺷﻬﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺎاوهﻤﺒﺴﺘﺮ ﺷﻮد ﭘﺲ هﺮدوي اﻳﺸﺎن راﺑﻪ دروازﻩ ﺷﻬﺮ ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻬﺎ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ")ﺳﻔﺮﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ‬
‫ودوم‪ 23 ،‬و‪ ، (24‬و ﻗﺮﺁن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‪" :‬زن زﻧﺎﮐﺎرو ﻣﺮد زﻧﺎﮐﺎر هﺮﮐﺪام را ﺻﺪﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﺑﺰﻧﻴﺪ و هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺗﺮﺣﻤﻲ ﺑﺪاﻧﺎن رواﻣﺪارﻳﺪ‪ ،‬واﻳﻦ ﻣﺠﺎزات درﺣﻀﻮر ﮔﺮوهﻲ ازﻣﻮﻣﻨﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد)ﻧﻮر‪." (2 ،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد دراﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ‪" :‬ﮐﺎﺗﺒﺎن و ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن زﻧﻲ را ﮐﻪ درزﻧﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﭘﻴﺶ او )ﻋﻴﺴﻲ( ﺁوردﻧﺪو ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻮﺳﻲ درﺗﻮرات ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎ ﺣﮑﻢ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ زﻧﺎن ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﭼﻪ ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ؟ و ﻋﻴﺴﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬دراﻳﻨﺼﻮرت ﺷﻤﺎ هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﻨﻴﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺸﺮط اﻳﻨﮑﻪ ﺳﻨﮓ اول را ﮐﺴﻲ ﺑﺮاو اﻧﺪازد ﮐﻪ ﺧﻮد زﻧﺎ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﺁﻧﺎن ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ ﻳﮑﻲ ﻳﮏ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻨﺪ )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪." (10- 3 ،‬و درﺟﺎي دﻳﮕﺮ اﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ""ﺗﻮﮐﻪ ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ زﻧﺎ ﻣﮑﻦ‪ ،‬ﺁﻳﺎ ﺧﻮدت زﻧﺎ ﻧﻤﻴﮑﻨﻲ ؟ﺗﻮﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ دزدي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺁﻳﺎ ﺧﻮدت دزدي ﻧﻤﻴﮑﻨﻲ ؟ ﺗﻮﮐﻪ دﻳﮕﺮان را ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻴﺪهﻲ‪ ،‬ﭼﺮا ﺧﻮدت راﺗﻌﻠﻴﻢ ﻧﻤﻴﺪهﻲ ؟")ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪.(22- 21 ،‬‬

‫درﻣﻮرد ﺗﻌﻄﻴﻞ روز ﺳﺒﺖ )ﺷﻨﺒﻪ( وﻗﻮاﻧﻴﻦ اﮐﻴﺪﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﻓﺮﻣﻮد ﺷﺶ روز‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎش و هﻤﻪ ﮐﺎرهﺎي ﺧﻮد را ﺑﺠﺎ ﺁور‪ ،‬اﻣﺎ روز هﻔﺘﻤﻴﻦ روز ﺳﺒﺖ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاي ﺗﻮ اﺳﺖ ودرﺁن هﻴﭻ ﮐﺎر ﻣﮑﻦ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﺗﻮوﻧﻪ ﭘﺴﺮت ودﺧﺘﺮت وﻏﻼﻣﺖ وﮐﻨﻴﺰت وﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎﻧﺖ و ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺖ ﮐﻪ درون دﻳﻮار ﺗﻮﺑﺎﺷﺪ")ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪9 ،‬‬
‫و‪ ، (10‬و ﺣﺘﻲ ﻗﺮﺁن دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﺼﺮﻳﺢ دارد ﮐﻪ ﭼﻮن ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﻘﺮرات ﺷﻨﺒﻪ را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﮑﺮدﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻮزﻳﻨﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﺮد )ﺑﻘﺮﻩ‪ ، (65 ،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد درﺳﻪ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮاﻧﺪ ﮐﻪ‪" :‬درﺁﻧﺰﻣﺎن ﻋﻴﺴﻲ درﻳﮑﺮوز ﺷﻨﺒﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد از ﻣﻴﺎن ﻣﺰارع ﮔﻨﺪم ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭼﻴﺪن ﺧﻮﺷﻪ هﺎي ﮔﻨﺪم و‬
‫ﺧﻮردن ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮﻳﺴﻴﺎن ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺎﮔﺮدان ﺗﻮ ﮐﺎري را ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ درﺗﻮرات اﮐﻴﺪا ﺑﺮاي روز ﺷﻨﺒﻪ ﻣﻨﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و او درﺟﻮاب ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ داود وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺧﻮدش و ﻳﺎراﻧﺶ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ اﻧﺠﺎم داد درﺗﻮرات ﻧﺨﻮاﻧﺪﻩ اﻳﺪ‪،‬‬
‫ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاوارد ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﺎﻧﻬﺎي ﺗﻘﺪﻳﺲ ﺷﺪﻩ درﺧﻮردﻧﺪ و ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮردن ﺁن ﻧﺎن هﺎ هﻢ ﺑﺮاي او و هﻢ ﺑﺮاي‬
‫ﻳﺎراﻧﺶ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد ؟ و ﺁﻳﺎ درﺗﻮرات ﻧﺨﻮاﻧﺪﻩ اﻳﺪ ﮐﻪ ﮐﺎهﻨﺎن ﻳﻬﻮد ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ درروز ﺷﻨﺒﻪ درﻣﻌﺒﺪ ﻣﻘﺪس ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺒﺖ را‬
‫ﻣﻴﺸﮑﻨﻨﺪ ﻣﻘﺼﺮﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ؟")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ ،5- 1 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ ،28- 23 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪.(5 – 1 ،‬‬

‫درﻣﻮرد ﺧﺘﻨﻪ ﭘﺴﺮان‪ ،‬درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪":‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮاهﻴﻢ ﻇﺎهﺮ ﺷﺪﻩ ﮔﻔﺖ‪:‬ﺗﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎرورﻧﻤﺎﻳﻢ و ﭘﺪراﻣﺖ هﺎي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻗﺮار دهﻢ و ﺗﻤﺎﻣﻲ زﻣﻴﻦ ﮐﻨﻌﺎن را ﺑﻪ ﺗﻮ و ﺑﻪ ذرﻳﺖ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻠﮑﻴﺖ اﺑﺪي دهﻢ‪.. ..‬و درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻬﺪ ﻣﺮا ﻧﮕﺎﻩ داري‪،‬‬
‫و ﻋﻬﺪ ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻮ هﺮ ذﮐﻮري ازﻗﻮم ﺗﻮ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﻮد‪ ،‬وﮔﻮﺷﺖ ﻏﻠﻔﻪ او ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺷﻮد‪ ،‬و هﺮ ذﮐﻮر ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻏﻠﻔﻪ او ﺑﺮﻳﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﻧﮑﺲ ازﻗﻮم ﺧﻮد ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻋﻬﺪ ﻣﺮا ﺷﮑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ")ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫هﻔﺪهﻢ‪ ،14- 5 ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ و ﭼﻬﺎرم‪ .(17 – 14 ،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ دراﻧﺠﻴﻞ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﻣﻮﻣﻦ واﻗﻌﻲ‬
‫ﮐﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﻼن ﻋﻀﻮ ﺑﺪﻧﺶ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺴﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻠﺒﺶ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﺷﺮﻳﻌﺖ ﭘﻴﺮوي ﮐﻨﻲ‬
‫ﺧﺘﻨﻪ ﺗﻮ ارزش دارد‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ازﺁن ﺳﺮﺑﭙﻴﭽﻲ ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻼ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﻲ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪،‬‬
‫ﺑﺎب دوم‪ 25 ،‬و‪ (29‬و‪" :‬ﺁﻧﭽﻪ اهﻤﻴﺖ دارد ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪن ﻳﺎ ﻧﺸﺪن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻃﺎﻋﺖ ﭘﺎﮐﺪﻻﻧﻪ از ﻓﺮﻣﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ")رﺳﺎﻟﻪ‬
‫اول ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ ﻗﺮﻧﻄﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ (19 ،‬و‪" :‬ﺑﻴﻦ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ و ﻳﻬﻮدي و ﺑﺮﺑﺮ و ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪﻩ و ﻳﺎ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﻓﺮﻗﻲ‬
‫درﭘﻴﺶ ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ ﮐﻮﻟﺴﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪.(16 ،‬‬

‫درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﻋﻴﺴﻲ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﮐﺎهﻨﺎن ﻳﻬﻮد ﮐﻪ ﺧﻮاهﺎن اﺟﺮاي ﺑﻴﻘﻴﺪ و ﺷﺮط ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮرات هﺴﺘﻨﺪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪" :‬ﺷﻤﺎ‬
‫درهﺎي ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﻪ روي ﻣﺮدم ﻣﻴﺒﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺗﺎن وارد ﺁن ﻧﻤﻴﺸﻮﻳﺪ ودﻳﮕﺮان راهﻢ ازورود ﺑﺪان ﺑﺎز ﻣﻴﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎل ﺑﻴﻮﻩ زﻧﺎن را ﻣﻴﺒﻠﻌﻴﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﻤﺎﺋﻲ ﻧﻤﺎزﺗﺎن را ﻃﻮل ﻣﻴﺪهﻴﺪ و دﻋﺎهﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺑﺎزوﻳﺘﺎن را ﻗﻄﻮرﺗﺮو‬
‫داﻣﻦ رداهﺎﻳﺘﺎن را ﭘﻬﻦ ﺗﺮﻣﻴﮑﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎرهﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺮدوش ﻣﺮدم ﻣﻴﮕﺬارﻳﺪ وﻟﻲ ﺧﻮدﺗﺎن ﺣﺎﺿﺮﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ﺑﺮاي ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺣﺘﻲ اﻧﮕﺸﺘﺘﺎن را ﺗﮑﺎن دهﻴﺪ ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪ ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪ ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻬﺎي ﻳﺎزدهﻢ و ﺑﻴﺴﺘﻢ(‪.‬‬

‫* * *‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﺳﻨﻦ ﻣﺬهﺒﻲ ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﺗﻮرات ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﮔﻔﺘﮕﻮي دوﻧﻔﺮي او ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﺳﻨﻦ ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ از ﺁﺳﻤﺎن درﻳﺎﻓﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬درﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﻲ ﻗﺮﺁن ﮐﺘﺎﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁن ﺑﺼﻮرت وﺣﻲ ﺑﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﺘﻌﺪدي ﮐﻪ دردوﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس "ﺗﻮﺣﻴﺪي"رااز دﻳﺪﮔﺎﻩ ﺻﺮﻓﺎ ﻋﻠﻤﻲ و‬
‫ﺑﺎ اﺗﮑﺎ ﺑﻪ ﻣﺪارک ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ و زﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ و اﺳﻄﻮرﻩ ﺷﻨﺎﺳﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺗﻮرات ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درهﻤﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﻨﻨﺪﻩ اﺳﺎﻃﻴﺮ و ﻣﺘﻮن ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮراﺗﻲ اﺳﺖ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ اﻧﺠﻴﻞ‬
‫درﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﻮرات اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ درﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺣﺘﻲ ﻋﻴﻦ ﺟﻤﻼت ﻳﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺁﻧﻬﺎ درﺁن ﺑﺎزﮔﻮﺋﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ اﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺳﻮرﻩ اﻋﺮاف را ﮐﻪ‪" :‬ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﺁﻳﺎت ﻣﺎ را ﺗﮑﺬﻳﺐ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ راﻩ ﻧﻴﺎﺑﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﺷﺘﺮ از ﭼﺸﻤﻪ ﺳﻮزن ﺑﮕﺬرد ") اﻋﺮاف‪ (40 ،‬ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ از اﻳﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻋﻴﺴﻲ دراﻧﺠﻴﻞ ﺷﻤﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ‪" :‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺘﻦ ﺷﺘﺮ از ﭼﺸﻤﻪ ﺳﻮزن ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ از راﻩ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﮏ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪااﺳﺖ ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ ، (24 ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻮرﻩ ﺁل ﻋﻤﺮان ﮐﻪ "ﺧﺪاوﻧﺪ هﺮﮐﻪ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺸﻤﻮل‬
‫رﺣﻤﺖ ﺧﻮد ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﺮ ﮐﺲ راهﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﻪ ﻋﺬاب ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ ")ﺁل ﻋﻤﺮان‪ (26 ،‬ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ ازاﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺠﻴﻞ )ﮐﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺁن ﻧﻴﺰازﺗﻮرات ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ( ‪“ :‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﺮهﺮﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻢ رﺣﻤﺖ ﺑﻴﺎورم و ﺑﺮهﺮﮐﺲ هﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻢ ذﻟﺖ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ، (18- 15 ،‬و ﻳﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻮرﻩ ﺑﻘﺮﻩ راﮐﻪ‪:‬‬
‫"ﺑﺮدﻟﻬﺎﻳﺸﺎن ﭘﺮدﻩ اﻓﮑﻨﺪﻳﻢ و ﺑﺮﮔﻮﺷﻬﺎ و ﭼﺸﻤﻬﺎ ﻳﺸﺎن ﻣﻬﺮزدﻳﻢ “ﺗﮑﺮاري ازاﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﮐﻪ‪“ :‬اﻳﻨﺎن ﭼﺸﻤﻬﺎﺋﻲ‬
‫دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻨﺪ و ﮔﻮﺷﻬﺎﺋﻲ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻴﺸﻨﻮﻧﺪ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪.(8 ،‬‬

‫ﺟﻤﻼت ﺁﻏﺎزﻳﻦ ﺳﻮرﻩ ﺗﮑﻮﻳﺮدرﻗﺮﺁن ﮐﻪ‪“ :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎرﻳﮏ ﺷﻮد‪ ،‬و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﮔﺮدﻧﺪ “و ﺳﻮرﻩ‬
‫اﻧﻔﻄﺎر ﮐﻪ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺸﮑﺎﻓﺪ‪ ،‬و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺑﭙﺮاﮐﻨﻨﺪ‪”.. ..‬ﺑﺎزﮔﻮﺋﻲ ﺁﺷﮑﺎر اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻋﻴﺴﻲ دراﻧﺠﻴﻞ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ‪" :‬درﺁﻧﻮﻗﺖ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎرﻳﮏ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺑﻴﻔﺮوغ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ “)ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‪ ،42 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ ودوم‪ ، (46 ،‬و ﻧﻴﺰ ﺁﻳﻪ هﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﻮرﻩ ﻓﻴﻞ ﮐﻪ “ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﺁﻧﺎن ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺳﺠﻴﻞ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎراﻧﻴﺪ‬
‫"ﺑﺎزﮔﻮﺋﻲ اﻳﻦ ﺟﻤﻼت ﮐﻪ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻨﮕﻬﺎﺋﻲ ﺑﺰرگ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎراﻧﻴﺪ “)ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪.(11 ،‬‬
‫درﻗﺮﺁن هﻔﺖ ﺑﺎر از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺼﻮرت ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،29 ،‬ﻣﻮﻣﻨﻮن‪ ،17 ،‬ﻓﺼﻠﺖ‪،12 ،‬‬
‫ﻃﻼق‪ ،12 ،‬ﻣﻠﮏ‪ ،3 ،‬ﻧﻮح‪ ،15 ،‬ﻧﺒﺎء‪ .(12 ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻈﺮﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ هﻔﺖ ﺁﺳﻤﺎن از‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮرات )ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪ ،14 ،‬ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ،27 ،‬ﻣﺰاﻣﻴﺮ داود‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮر ﺻﺪ‬
‫و ﭼﻬﻞ و هﺸﺘﻢ‪ (4 ،‬و از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﻔﺴﻴﺮی واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻮرات )ﺑﺖ ﺣﺎﻣﻴﺪراش‪ ،‬ﻣﻴﺜﺎق ﻻوي‪ ،‬هﮑـــﺪﻩ‪ ،‬رﺑﯽ ﻧﺎﺗﺎن‪،‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻋﺮوج اﺷﻌﻴﺎ( ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺑﺎرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺁدم‪ ،‬درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدم را از ﮔﻠﻲ ﺗﻴﺮﻩ و ﻧﺮم ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ وﺁﻧﮕﺎﻩ روح ﺧﻮد رادرﺑﻴﻨﻲ او دﻣﻴﺪﻳﻢ )ﺁل‬
‫ﻋﻤﺮان‪ ،59 ،‬اﻋﺮاف‪ ،12 ،‬ﺣﺠﺮ‪ ،29 ،28 ،26 ،‬اﺳﺮي‪ ،61 ،‬ص‪ 71 ،‬و‪ ،72‬ﺳﺠﺪﻩ‪ .(9 ،‬اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﻗﺒﻼ درﺗﻮرات ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻳﻬﻮﻩ اﻟﻮهﻴﻢ ﺁدم را از ﮔﻞ ﺳﺮﺷﺖ و دم زﻧﺪﮔﻲ را درﺑﻴﻨﻲ او دﻣﻴﺪ و ﺁدم زﻧﺪﻩ‬
‫ﺷﺪ )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ ، (7 ،‬اي ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻬﺎي ﺗﻮ ﻣﺮا ﺳﺮﺷﺘﻪ وﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻔﺎل از ﮔﻞ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ )ﮐﺘﺎب اﻳﻮب‪،‬‬
‫ﺑﺎب دهﻢ‪ ،(9- 8 ،‬اي ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﮔﻞ هﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﻬﺎي ﺗﻮﺳﺮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻳﻢ )ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎء‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺼﺖ وﭼﻬﺎرم‪." (8 ،‬‬

‫درﺷﺶ ﺳﻮرﻩ ﻗﺮﺁن از "ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ"ﮐﻪ ﺗﻤﺎم روﻳﺪادهﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺟﻬﺎن و ﺁدﻣﻴﺎن درﺁن ﺛﺒﺖ اﺳﺖ )اﻧﻌﺎم‪،59 ،‬‬
‫ﻳﻮﻧﺲ‪ ،61 ،‬هﻮد‪ ،6 ،‬ﻧﻤﻞ‪ ،75 ،‬ﺳﺒﺎ‪ ،3 ،‬ﺣﺪﻳﺪ‪ . (22 ،‬وﺻﻒ اﻳﻦ ﻟﻮح ﻗﺒﻼ درﭼﻨﺪ ﮐﺘﺎب ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻬﺪﻋﺘﻴﻖ)ﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﺰاﻣﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮرﺻﺪوﺳﻲ وﻧﻬﻢ‪ ،16 ،‬ﮐﺘﺎب اول ﺣﻨﻮخ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﺎﻩ و ﺳﻮم‪ ،2 ،‬ﺑﺎب اول‪ 29 ،‬و ﺑﺎب ﺳﻲ ودوم‪،21 ،‬‬
‫ﻋﺮوج اﺷﻌﻴﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ (31 ،‬ﻋﻴﻨﺎ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﺗﻠﻤﻮد"روش هﺎﺷﺎﻧﺎ")ﺑﺎب اول‪ 2 ،‬و‪ (16‬ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ‬
‫‪2‬‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪادرروز اول هﺮ ﺳﺎل ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻳﮑﺎﻳﮏ ﺁدﻣﻴﺎن را درﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺛﺒﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﺑﻪ ﻧﻮح ﮔﻔﺘﻴﻢ وﻓﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻮﻋﺪ ﻗﻬﺮ ﻣﺎ ﻓﺮارﺳﺪوﺗﻨﻮرﺁﺗﺶ ﺑﺠﻮﺷﺪ‪)".. ..‬هﻮد‪ ،40 ،‬ﻣﻮﻣﻨﻮن‪.(27 ،‬‬
‫اﻳﻦ اﺻﻄﻼح از ﺗﻠﻤﻮد اورﺷﻠﻴﻢ )ﺳﻬﻨﺪرﻳﻦ دهﻢ‪ (5 ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪“ :‬هﺮﻗﻄﺮﻩ ﺁﺑﻲ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻃﻮﻓﺎن‬
‫ﻧﻮح ﻧﺎزل ﮐﺮد درﮐﻮرﻩ دوزخ ﺟﻮﺷﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد "‪.‬‬

‫درﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻃﻠﻮع ﺳﺘﺎرﻩ ﺷﺐ رادﻳﺪ وﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاي ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺳﺘﺎرﻩ ﻏﺮوب ﮐﺮد‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي را ﮐﻪ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻴﺸﻮد دوﺳﺖ ﻧﺪارم‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻃﻠﻮع ﻣﺎﻩ رادﻳﺪ وﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺧﺪاي ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﻏﺮوب ﮐﺮدن ﺁن‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﺪاي راﺳﺘﻴﻦ ﻣﺮا هﺪاﻳﺖ ﻧﮑﻨﺪ اززﻣﺮﻩ ﮔﻤﺮاهﺎن ﺧﻮاهﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻃﻠﻮع ﺧﻮرﺷﻴﺪ را دﻳﺪ و ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻳﮑﻲ‬
‫ﺣﺘﻤﺎ ﺧﺪاي ﻣﻦ اﺳﺖ زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ هﻤﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺁﻧﺮا هﻢ دﻳﺪ ﮐﻪ ﻏﺮوب ﮐﺮد‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﻗﻮم ﺧﻮد ﮔﻔﺖ ﻣﻦ اﻳﻨﻬﺎﺋﻲ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺷﺮﻳﮏ ﺧﺪاي ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻴﺪ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارم و ﺑﻪ راﻩ ﺷﺮک ﻧﻤﻴﺮوم )اﻧﻌﺎم‪.(79 – 76 ،‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ اﻗﺘﺒﺎس ﮐﺎﻣﻞ رواﻳﺘﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﮐﺘﺎب ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻳﻬﻮدي ﻣﻴﺪراش )ﺑﺎب ﺳﻲ وهﺸﺘﻢ‪ (17- 13 ،‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺖ ﺷﮑﻨﻲ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ اﻓﮑﻨﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺑﻪ ﺁﺗﺶ اﻣﺮ ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ‬
‫اﺑﺮاهﻴﻢ را ﻧﺴﻮزاﻧﺪو ﺑﺮاﻳﺶ ﺁراﻣﺶ و ﺧﻨﮑﻲ ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﻴﺎورد ") اﻧﺒﻴﺎء‪ .(69 ،‬اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬اﻗﺘﺒﺎس ﺁﺷﮑﺎري از ﮐﺘﺎب‬
‫داﻧﻴﺎل ﺗﻮرات اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ ﺳﻪ ﺟﻮان ﻳﻬﻮدي ﺑﻪ ﺁﺗﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ وﻟﻲ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻳﻬﻮﻩ‬
‫ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﻣﻴﺪﻣﺪ و ﺁﺗﺶ ﺑﺮاي ﺁﻧﺎن ﺧﻨﮑﻲ و ﻟﻄﺎﻓﺖ ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﻣﻲ ﺁورد )ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪(26- 23 ،‬‬

‫از ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ زرﻳﻦ ﺗﻮرات ﮐﻪ درهﻨﮕﺎم اﻗﺎﻣﺖ ﭼﻬﻞ روزﻩ ﻣﻮﺳﻲ درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻳﻬﻮﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ ﺁﻧﺮا ﺑﺠﺎي ﺧﺪا ﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ ودوم( درﻗﺮﺁن ﺑﺼﻮرت ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﺳﺎﻣﺮي ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁري‪ ،‬ﭘﺲ ازرﻓﺘﻦ ﺗﻮ از ﻗﻮم‪ ،‬ﻣﺎ ﻗﻮم ﺗﺮا ﺁزﻣﻮدﻳﻢ و دﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﺳﺎﻣﺮي ﺁﻧﻬﺎرا ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﺮدﻩ‬

‫________________________________‬
‫‪ -1‬اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮراﺗﻲ هﻔﺖ ﺁﲰﺎن‪ ،‬ﺧﻮد از اﺳﻄﻮرﻩ ﺑﺎﺑﻠﻲ هﻔﺖ ﻓﻠﮏ )ﻋﻄﺎرد‪ ،‬زهﺮﻩ‪ ،‬ﻣﺮﻳﺦ‪ ،‬ﻣﺎﻩ‪ ،‬ﻣﺸﱰي‪ ،‬زﺣﻞ‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ(‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ اﺧﱰ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺑﺮﺁن ﺑﻨﻴﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺘﻮن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻓﻠﮑﻲ درروي اﻟﻮاح ﻣﺘﻌﺪدي ﮐﻪ‬
‫درﮐﺎوﺷﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ درﺑﲔ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ – 2‬ﺧﻮد ﺗﻮرات اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ راازﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺑﺎﺑﻠﻲ ‪Enuma Elish‬ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﲟﻮﺟﺐ ﺁن ﻣﺮدوخ ﺧﺪاﻳﺎن درﺁﻏﺎز هﺮ ﺳﺎل‬
‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺁدﻣﻴﺎن را درﻃﻮل ﺁن ﺳﺎل ﺑﺪﺳﺖ ﭘﺴﺮش ﺑﺮﻟﻮح ﳏﻔﻮظ رﻗﻢ ﻣﻴﺰﻧﺪ‪ .‬ﻣﱳ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ E.Dhorme‬ﺗﺮﲨﻪ‬
‫ودرﮐﺘﺎب‪ Choix des texts religieux ass‬ﭼﺎپ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻮد ")ﻃﻪ‪ .(85 ،‬اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ از ﮐﺘﺎب هﻮﺷﻊ ﻧﺒﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪":‬اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﻴﮑﻮﺋﻲ را ﺗﺮک ﮐﺮدﻩ و از ﻧﻘﺮﻩ‬
‫وﻃﻼي ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﺳﺎﻣﺮي ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ")هﻮﺷﻊ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ 4 ،‬و‪ .(5‬درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻮرات‬
‫ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﭘﺲ ﻳﺮﺑﻌﺎم ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺳﺎﻣﺮ ﻩ دو ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﻃﻼﺋﻲ ﺳﺎﺧﺖ و ﻳﮑﻲ از ﺁﻧﻬﺎ را درﺑﻴﺖ ﺋﻴﻞ و دﻳﮕﺮي را دردان‬
‫درﻣﻌﺒﺪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﮔﺬاﺷﺖ ") ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪.(28 ،‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﻴﮑﻪ دوﻓﺮﺷﺘﻪ اي ﮐﻪ ﻣﺄﻣﻮر هﺮ ﺁدﻣﻲ هﺴﺘﻨﺪ دردو ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ و ﭼﭗ او ﻣﻴﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﻋﻤﺎل او را‬
‫ﻳﺎدداﺷﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وي ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ هﻴﭻ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺮزﺑﺎن ﺁورد ﻣﮕﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﮐﺎﺗﺒﻲ ﺁﻣﺎدﻩ ﺛﺒﺖ در ﺁن درﮐﻨﺎر ﺧﻮﻳﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ) ق‪،‬‬
‫‪ .(17‬اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ اﻗﺘﺒﺎس از ﺗﻠﻤﻮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺁن دو ﻣﻠﮏ‪ ،‬ﻳﮑﻲ ﺧﻮب و ﻳﮑﻲ ﺑﺪ‪ ،‬هﺮ ﻣﻮﻣﻨﻲ را ﮐﻪ از ﮐﻨﻴﺴﻪ‬
‫ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد هﻤﺮاهﻲ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ )ﺣﻘﻴﻘﻪ‪ ،16 ،‬اﻟﻒ‪ ،‬ﮐﺘﻮﺑﻮت‪ ،104 ،‬اﻟﻒ‪ ،‬ﺷﺒﺎت‪ ،119 ،‬ب( ‪.‬درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﮐﺘﺎب دوم‬
‫ﺣﻨﻮخ )ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ (5 ،‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﻣﻠﮏ درﻟﺤﻈﻪ ﻣﺮگ روح ﻣﺮدﻩ را ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺎﻣﻪ اﻋﻤﺎﻟﺶ را ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪاي داور ﻋﺮﺿﻪ ﺑﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫درﺳﻮرﻩ ﻣﻄﻔﻔﻴﻦ ازﮐﺘﺎﺑﻲ ﺑﻨﺎم ﻋﻠﻴﻴﻴﻦ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺰدﻳﮑﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮوﺟﻮد ﺁن اﮔﺎهﻨﺪ‪" :‬ﻋﻠﻴﻴﻴﻦ ﮐﺘﺎب‬
‫ﻧﻴﮑﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻮ ﭼﻪ داﻧﻲ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﻮن ﭼﻴﺴﺖ ؟ ﮐﺘﺎﺑﻲ ﻣﮑﺘﻮب اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺮﺑﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﺁن ﮔﻮاهﻨﺪ ")ﻣﻄﻔﻔﻴﻦ‪18 ،‬‬
‫و‪ . (19‬درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب درﻗﺮﺁن ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮي دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﺘﻌﺪدي اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﻴﮑﺎن را هﻤﺎن‬
‫"ﮐﺘﺎب ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎن "ﺗﻮرات داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ درﭼﻬﺎرﮐﺘﺎب ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ و دو‪ ،32 ،‬ﻣﺰاﻣﻴﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺰﻣﻮر ﺷﺼﺖ و ﻧﻬﻢ‪ ،29 ،‬داﻧﻴﺎل‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ ،1 ،‬ﺣﻨﻮخ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﻞ وهﻔﺘﻢ‪ (3 ،‬و دردو ﮐﺘﺎب ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ )اﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪ 20 ،‬و ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻧﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ 15 ،‬ﺑﺼﻮرت دﻓﺘﺮ ﻣﮑﺘﻮب ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺁن ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮراﺗﯽ ﺧﻠﻘﺖ ﺣﻮا ازدﻧﺪﻩ ﺁدم‪ ،‬درﭘﻨﺞ ﺳﻮرﻩ ﻗﺮﺁن ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )ﻧﺴﺎء‪ ،10 ،‬اﻧﻌﺎم‪،189 ،‬‬
‫روم‪ ،21 ،‬زﻣﺮ‪ ،6 ،‬ﺷﻮری‪ (11 ،‬و درهﺮﺑﺎر ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ از ﻧﺴﻞ ﺁدم و ﺣﻮا ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﭼﻮن ﺗﻮرات هﻤﻪ ﺁدﻣﻴﺎن را زادﻩ زﻧﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎﺻﻞ هﻤﺨﻮاﺑﮕﯽ ﭘﺴﺮان ﺁدم ﺑﺎ ﻣﺎدر ﻳﺎ ﺧﻮاهﺮاﻧﺸﺎن و‬
‫ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﺎرم ﻧﺰدﻳﮑﺎﻧﺸﺎن )ﺧﻮاهﺮ زادﻩ ﻳﺎ ﺑﺮادرزادﻩ ﻳﺎ ﻋﻤﻪ و ﺧﺎﻟﻪ( ﻣﻴﺸﻤﺎرد ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع هﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ هﺎ درهﺮدوﮐﺘﺎب‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﻨﻊ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺸﻲ دﻳﮕﺮ ازﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁن ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از اﻧﺠﻴﻞ و ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫درﺳﻮرﻩ ﻧﻤﻞ ازﺣﻴﻮاﻧﻲ ﺑﻨﺎم داﺑﻪ اﻻرض ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ از زﻣﻴﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁدﻣﻴﺎن هﺸﺪار دهﺪ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺴﺎﻧﻲ ازﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﺁﻳﺎت ﭘﺮوردﮔﺎراﻋﺘﻘﺎد واﻗﻌﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ)ﻧﻤﻞ‪ .(82 ،‬اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ اﻗﺘﺒﺎس روﺷﻨﻲ ازﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ‬
‫درﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺣﻴﻮاﻧﻲ وﺣﺸﻲ را دﻳﺪم ﮐﻪ از زﻣﻴﻦ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ ودو ﺷﺎخ داﺷﺖ و هﻤﭽﻮن اژدهﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲ‬
‫ﮔﻔﺖ ")ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪.(11 ،‬‬
‫‪................................................................‬‬
‫‪.......‬‬
‫درﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "درروز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ دﻓﺘﺮي ﮔﺸﻮدﻩ را ﺑﻪ ﮔﺮدن هﺮ ﮐﺲ ﻣﻲ ﺁوﻳﺰﻳﻢ و ﺑﺪو ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﻢ اﻳﻦ‬
‫_________________________________‬
‫‪ -1‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﳘﻪ ﳏﻘﻘﺎﻧﻲ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﻗﺮﺁن ﺑﺮرﺳﻲ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﱪاﺳﻼم ﺑﺎ ﺗﻮرات وﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬
‫زﻣﺎن‬ ‫ﮐﺘﺎﲠﺎي ﺗﻔﺴﲑي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان )ﺗﻠﻤﻮد‪ ،‬ﻣﻴﺸﻨﻪ‪ ،‬هﻠﺨﻪ‪ ،‬هﮕﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻴﺪراش( ﮐﻪ ﳘﻪ ﺁ‪‬ﺎ درﺟﺎﻣﻪ ﻳﻬﻮدي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺁن‬
‫ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ و ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻮدﻧﺪ از ﻧﺰدﻳﮏ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﱄ اﳒﻴﻞ و ﮐﺘﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان را ﺗﻨﻬﺎ از‬
‫ﻃﱪي‬ ‫راهﺒﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ درﺳﻔﺮهﺎي ﲡﺎرﺗﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﺎم و ﻓﻠﺴﻄﲔ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺁﺷﻨﺎﺋﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺁ‪‬ﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮن‬ ‫درﺗﻔﺴﲑ ﮐﺒﲑ ﺧﻮد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﳏﻤﺪ ﳔﺴﺘﲔ ﺁﻳﻪ هﺎي ﻗﺮﺁن را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد ﺣﱵ ﳘﺴﺮش ﺧﺪﳚﻪ ﻧﻴﺰ از‬
‫ﺗﻮراﺗﻲ و ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻴﺎﻣﱪان ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺁﮔﺎهﻲ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻟﺪ ﮐﻪ ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﳏﻤﺪ ﻻاﻗﻞ ﻣﺘﻮن ﻣﺬهﱯ هﮕﺪﻩ )ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﲞﺶ اﺧﱰﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‪ ،‬ﭘﺰﺷﮑﻲ‪ ،‬ﺗﺼﻮف و داﺳﺘﺎ‪‬ﺎي‬
‫ﺗﻮرات( را درﺧﻮد ﻣﮑﻪ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬وﻳﻠﻬﻠﻢ رودﻟﻒ درﮐﺘﺎب "اﻗﺘﺒﺎﺳﻬﺎي ﻗﺮﺁن از ﺁﺋﲔ ﻳﻬﻮد “ ‪Die Abhangigkeit des‬‬
‫‪Qorans von Judentum‬و ﺗﻮري درﮐﺘﺎب "ﺑﻨﻴﺎد ﻳﻬﻮدي اﺳﻼم “‪ The Jewish Foundation Of Isalam‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻔﺼﻠﻲ از اﺣﮑﺎم و‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﲏ را ﮐﻪ درﻗﺮان از ﺗﻮرات اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﲰﻮﺋﻞ ﺗﺴﻮﳝﺮدرﮐﺘﺎب ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﺋﻲ درﺑﺎرﻩ اﺳﻼم‬
‫‪Studies in Islam‬ﺑﺮاﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮕﺬارد ﮐﻪ اﺳﺎﻣﻲ و ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﱪان ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ درﻗﺮﺁن ﻏﺎﻟﺒﺎ از‬
‫ﮐﺘﺎﲠﺎي ﺗﻠﻤﻮد و ﻣﻴﺪراش و ﮐﻤﱰاز ﺧﻮد ﺗﻮرات اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎرﮔﻮﻟﻴﻮث درﮐﺘﺎب ‪Mohammad and the Rise of Islam‬‬
‫ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ درﳘﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﻗﺮﺁن اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ رواﻳﺖ ﺗﻮرات را ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي اﺳﻼم ﺗﻄﺒﻴﻖ دهﺪ‬
‫و ﺑﺮﺁ‪‬ﺎ ﻣﻬﺮ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪16‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﺎﻣﻪ اﻋﻤﺎل ﺗﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻧﺮا ﺑﺨﻮان ﺗﺎ ﺣﺴﺎب ﻧﻴﮏ و ﺑﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺪاﻧﻲ ")ﻣﻌﺎرج‪ .(13 ،‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﮑﺮار ﻣﻄﺎﻟﺐ دﻳﮕﺮي‬
‫از ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬و دﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ دﻓﺘﺮهﺎرا ﮔﺸﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ دﻓﺘﺮي ﮔﺸﻮدﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ دﻓﺘﺮ ﺣﻴﺎت اﺳﺖ و ﺑﺮﻣﺮدﮔﺎن‬
‫داوري ﺷﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ اﻋﻤﺎﻟﺸﺎن ازﺁﻧﭽﻪ دردﻓﺘﺮهﺎﻣﮑﺘﻮب اﺳﺖ")ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎي رﺳﻮل‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪.(12 ،‬‬

‫درﺳﻮرﻩ ﻣﺮﻳﻢ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﻳﻢ ﭼﻮن ﻋﻴﺴﻲ را ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ دوردﺳﺘﻲ رﻓﺖ و درﺁﻧﺠﺎ درزﻳﺮ درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎﺋﻲ درد‬
‫زاﻳﻤﺎن ﺑﺮاو ﻋﺎرض ﺷﺪ وﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﮐﺎش ﻣﺮدﻩ ﺑﻮدم و اﻳﻨﻄﻮر ﮔﺮﺳﻨﻪ و ﺗﺸﻨﻪ درﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﻤﻴﻤﺎﻧﺪم‪ .‬وﻟﻲ ﻓﺮزﻧﺪش‬
‫اززﻳﺮ ﭘﺎي او ﺧﻄﺎب ﮐﺮد ﮐﻪ ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ ﺑﺮاﻳﺖ ﭼﺸﻤﻪ ﺁﺑﻲ از زﻣﻴﻦ ﺑﺮﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﺑﺮاي ﺧﻮراک ﺧﻮد‬
‫ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻗﻪ ﻧﺨﻞ را ﺗﮑﺎن ﺑﺪﻩ ﺗﺎ ﺧﺮﻣﺎهﺎي ﺗﺎزﻩ ورﺳﻴﺪﻩ ﺑﺮﺗﻮ ﻓﺮورﻳﺰد ")ﻣﺮﻳﻢ‪.(25 – 22 ،‬‬

‫ﻣﻀﻤﻮن اﻳﻦ ﺁﻳﻪ‪ ،‬ﺗﮑﺮار ﺻﺤﻨﻪ اي از ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺗﻮرات اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن هﺎﺟﺮ ﮐﻨﻴﺰ و هﻤﺴﺮ اﺑﺮاهﻴﻢ ﮐﻪ ﺷﻮهﺮش وي را‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ زن دﻳﮕﺮش ﺳﺎرا ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﻮزادش اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ازﻧﺰد ﺧﻮد ﻣﻴﺮاﻧﺪ درﺑﻴﺎﺑﺎن از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﺗﺸﻨﮕﻲ ﻣﻴﻨﺎﻟﺪ و‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﮐﺎش ﻣﺮدﻩ ﺑﻮد و ﮔﺮﺳﻨﻪ و ﺗﺸﻨﻪ درﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﻤﻴﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي او ﭼﺸﻤﻪ اي از زﻣﻴﻦ ﺑﻴﺮون ﺁورد و ﺑﺪو‬
‫ﺧﻮراک ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ‪ .(19- 18 ،‬ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺧﻢ ﺷﺪن درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﻮﻩ ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮﻳﻢ وﻓﺮزﻧﺪش درﻣﺘﻦ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﻣﺘﻲ)ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ( رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮاﻧﻪ در زﻣﺎن ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درهﻨﮕﺎم‬
‫ﺳﻔﺮ ﻣﺮﻳﻢ و هﻤﺴﺮوﻓﺮزﻧﺪ ﻧﻮزادش ﺑﻪ ﻣﺼﺮدرﺑﻴﺎﺑﺎن اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬

‫درهﻤﻴﻦ ﺳﻮرﻩ ﻣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﺎرداري ﻣﺮﻳﻢ از روح اﻟﻘﺪس داﺳﺘﺎﻧﻲ از زﮐﺮﻳﺎي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر‬
‫روﺷﻦ اﻗﺘﺒﺎس از اﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ اﺳﺖ‪.‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﻗﺮﺁن ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪":‬و ﻳﺎد ﺁورازرﺣﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎرﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻩ اش‬
‫زﮐﺮﻳﺎ‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ وي از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴﺌﻠﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ وارﺛﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا زوﺟﻪ اش ﻧﺎزاﺳﺖ و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺮ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ وﻣﺎ ﺑﻪ دو ﮔﻔﺘﻴﻢ اي زﮐﺮﻳﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﻣﮋدﻩ ﻣﻴﺪهﻴﻢ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﭘﺴﺮي ﺧﻮاهﻲ ﺷﺪ ﮐﻪ او را ﻳﺤﻴﻲ ﻧﺎم ﺧﻮاهﻲ داد‪ ،‬و‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ هﻴﭽﮑﺲ ﻧﺪادﻩ اﻳﻢ‪ .‬ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ ﺳﺎﻟﺨﻮردﻩ ام و‬
‫هﻤﺴﺮم ﻧﻴﺰ ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﻤﻲ ﺁورد‪.‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮا ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻓﺮﻣﺎ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻪ ﺷﺐ ﺗﻤﺎم ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮدﻣﺎن ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻮﺋﻲ‪ .‬وزﮐﺮﻳﺎ ازﻣﻌﺒﺪ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﺎن ﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺒﺢ و ﺷﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻮﺋﻴﺪ‪ .‬و ﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻳﺤﻴﻲ ﺧﺮدﻣﻨﺪي ﺑﺴﻴﺎر دادﻳﻢ‪ ،‬و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ وﺻﻔﺎ‪ ،‬و ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ هﻨﻮز ﮐﻮدﮐﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد ")ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از ﺳﻮرﻩ ﻣﺮﻳﻢ‪1 ،‬‬
‫– ‪ .(13‬درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ‪ ،‬دراﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"درزﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ هﻴﺮودﻳﺲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﮐﺎهﻨﻲ ﺑﻨﺎم زﮐﺮﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ هﻤﺴﺮ او از ﺧﺎﻧﺪان هﺎرون ﺑﻮد و اﻟﻴﺼﺎﺑﺎت‬
‫ﻧﺎم داﺷﺖ‪ .. ..‬و اﻳﺸﺎن را ﻓﺮزﻧﺪي ﻧﺒﻮد‪ .‬و ﭼﻮن زﮐﺮﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﺒﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮر ﺑﺴﻮزاﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮوي‬
‫ﻇﺎهﺮ ﺷﺪ و ﺑﺪو ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎي ﺗﺮا ﻣﺴﺘﺠﺎب ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و زوﺟﻪ ات ﺑﺮاي ﺗﻮ ﭘﺴﺮي ﺧﻮاهﺪ زاﺋﻴﺪ ﮐﻪ اورا ﻳﺤﻴﻲ‬
‫ﺧﻮاهﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪ و از درون رﺣﻢ ﻣﺎدر ﺧﻮد هﻤﺮاﻩ روح اﻟﻘﺪس ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ ...‬زﮐﺮﻳﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺪاﻧﻢ‬
‫ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﺮ هﺴﺘﻢ و زوﺟﻪ ام ﻧﻴﺰ دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺳﺎل اﺳﺖ ؟ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ هﺴﺘﻢ ﮐﻪ درﺣﻀﻮر ﺧﺪا ﻣﻴﺎﻳﺴﺘﻢ و‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪم ﺗﺎ از اﻳﻦ اﻣﻮر ﺗﺮا ﻣﮋدﻩ دهﻢ‪ ،‬وﻟﻴﮑﻦ ﭼﻮن ﺳﺨﻨﻬﺎي ﻣﺮا ﺑﺎور ﻧﮑﺮدي ﺗﺎ هﻨﮕﺎم وﻗﻮع اﻳﻦ اﻣﻮرﻻل ﺧﻮاهﻲ‬
‫ﺷﺪ و ﻧﻴﺮوي ﺗﮑﻠﻢ ﻧﺨﻮاهﻲ داﺷﺖ‪ .. ..‬و ﭼﻮن اﻟﻴﺼﺎﺑﺎت ﭘﺴﺮي ﺑﺰاد هﻤﺴﺎﻳﮕﺎن درروز هﺸﺘﻢ ﺑﺮاي ﺧﺘﻨﻪ ﻃﻔﻞ ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﻧﺎم‬
‫زﮐﺮﻳﺎ را ﺑﺮاو ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ ﻧﻲ‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺎم او ﻳﺤﻴﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺗﻮ هﻴﭽﮑﺲ اﻳﻦ ﻧﺎم را ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﭘﺲ درﺳﺎﻋﺖ ﻃﻔﻞ ﻧﻮزاددهﺎن ﮔﺸﻮدﻩ ﺑﻪ ﺣﻤﺪ ﻣﺘﮑﻠﻢ ﺷﺪ و ﺑﺮﺗﻤﺎﻣﻲ ﺁﻧﺎن ﺧﻮف ﻣﺴﺘﻮﻟﻲ ﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺎد‬
‫")ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از اﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ 1 ،‬ﺗﺎ ‪.(68‬‬

‫اﻗﺘﺒﺎس ﺁﺷﮑﺎر دﻳﮕﺮي از اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﺁﻳﻪ اي از ﺳﻮرﻩ ﺣﺪﻳﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ..." :‬وﺁﻧﺮوز ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻣﻮﻣﻦ و‬
‫ﻣﻮﻣﻨﻪ را ﺧﻮاهﻲ دﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﻌﻠﻬﺎﺋﻲ را ﺑﺪﺳﺖ دارﻧﺪ ﺗﺎ راهﺸﺎن را روﺷﻦ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﮐﺎﻓﺮان ﻣﺮد و زن ﺑﺪاﻧﺎن ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ اﻧﺪﮐﻲ‬
‫درﻧﮓ ﮐﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﻧﻴﺰﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﻴﻢ واز ﻧﻮر ﻣﺸﻌﻠﻬﺎﻳﺘﺎن ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺑﺪاﻧﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎز‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺸﻌﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬و دراﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺣﺼﺎري ﻣﻴﺎن ﻣﻮﻣﻨﺎن و ﮐﺎﻓﺮان ﭘﺪﻳﺪ ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻮﻣﻨﺎن در درون وﮐﺎﻓﺮان درﺑﻴﺮون ﺁن ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ")ﺣﺪﻳﺪ‪ .(12 ،‬درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ‪ ،‬دراﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"درﺁن روز ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﺁن دﻩ دوﺷﻴﺰﻩ اي ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮدﮐﻪ ﭼﺮاﻏﻬﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺒﺎز داﻣﺎد رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺞ ﺗﻦ ازاﻳﻦ دﺧﺘﺮان داﻧﺎ ﭼﺮاﻏﻬﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺎﻇﺮﻓﻬﺎي روﻏﻦ هﻤﺮاﻩ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن داﻣﺎد درﺁﻣﺪن ﺗﺄﺧﻴﺮ ﮐﺮد هﻤﮕﻲ ﺧﻮاﺑﺸﺎن‬
‫ﺑﺮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺁن هﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﮐﺴﻲ درﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺑﺎﻧﮓ زد ﮐﻪ داﻣﺎد ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺒﺎز او ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮان ﮐﻪ اﻳﻦ را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ هﻤﮕﻲ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪17‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﭼﺮاﻏﻬﺎﻳﺸﺎن رادردﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮان ﻧﺎدان ﺑﻪ دﺧﺘﺮان داﻧﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮاﻏﻬﺎي ﻣﺎ درﺣﺎل ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻗﺪري از روﻏﻦ ﺧﻮدﺗﺎن راﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪهﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻮاب دادﻧﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬روﻏﻦ ﺑﺮاي هﻤﻪ ﮐﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮوﻳﺪ و روﻏﻦ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺨﺮﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ رﻓﺘﻨﺪ داﻣﺎد وارد ﺷﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮاﻧﻲ ﮐﻪ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ او ﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺮوﺳﻲ وارد ﺷﺪﻧﺪ و درﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺁن ﭘﻨﺞ دﺧﺘﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زدﻧﺪ‪ :‬اي ﺁﻗﺎ‪ ،‬دررا ﺑﻪ روي ﻣﺎ ﺑﺎز ﮐﻦ !‬
‫اﻣﺎ داﻣﺎد ﺟﻮاب داد‪ :‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻢ !")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﭘﻨﺠﻢ‪.(13 – 1 ،‬‬

‫اﺷﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درهﺎي ﺑﻬﺸﺖ و ﻣﻼﺋﮏ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺁﻧﻬﺎ درﺳﻪ ﺳﻮرﻩ ﻗﺮﺁن )رﻋﺪ‪ ،23 ،‬ص‪ ،50 ،‬زﻣﺮ‪ (73 ،‬اﻗﺘﺒﺎس‬
‫ازﻓﺼﻠﻲ ازﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ دراﻧﺠﻴﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن از ‪ 12‬دروازﻩ اورﺷﻠﻴﻢ وﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻧﮕﺎهﺒﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪" :‬و‬
‫ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﻘﺪس را ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﮑﻮﻩ ﺧﺪاﺋﻲ ﺧﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻮاهﺮي ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﻣﻴﺪرﺧﺸﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ دﻳﻮار ﺑﻠﻨﺪي ﺑﺎ‬
‫دوازدﻩ دروازﻩ داﺷﺖ و ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ دوازدﻩ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﻪ دروازﻩ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺧﺎور‪ ،‬ﺳﻪ دروازﻩ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺷﻤﺎل‪،‬‬
‫ﺳﻪ دروازﻩ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺑﺎﺧﺘﺮ “)ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ رﺳﻮل‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ ﻳﮑﻢ‪.(13 – 11 ،‬‬

‫اﻓﺴﺎﻧﻪ دﺟﺎل و ﻇﻬﻮراودرﺁﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ درﻗﺮﺁن ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻧﺸﺪﻩ وﻟﻲ از هﻤﺎن ﺁﻏﺎز درﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎﺋﻲ‬
‫اﺳﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻗﺘﺒﺎس ﺁﺷﮑﺎري از رﺳﺎﻟﻪ اﻧﺠﻴﻠﻲ ﺗﺴﺎﻟﻮﻧﻴﮑﻴﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁن ﻧﻴﺰ اﻗﺘﺒﺎس از داﺳﺘﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮي‬
‫ﭘﺮوﻣﺘﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درزﻣﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن اﺳﮑﻨﺪردرﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺑﺎﺁن ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دراﻧﺠﻴﻞ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "‪ ...‬و درﺁﻧﻮﻗﺖ )ﭘﻴﺶ ازﻇﻬﻮر ﻣﺴﻴﺢ درﺁﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن( ﺁن ﻣﺮد ﺷﺮﻳﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮزﻧﺪ هﻼﮐﺖ )ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ازاو‬
‫ﺑﺼﻮرت ‪ ،Antechrist‬ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ( ﻇﻬﻮر ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬درﻣﻌﺒﺪ ﺧﺪاﻣﻴﻨﺸﻴﻨﺪ و ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺧﺪااﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎﻇﻬﻮر او ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ ﺑﺎ هﺮﻧﻮع ﻗﻮت و ﺁﻳﺎت و ﻋﺠﺎﺋﺐ دروغ و ﺑﻪ هﺮﻗﺴﻢ ﻓﺮﻳﺐ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﮔﻤﺮاهﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ راﺳﺘﻲ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬و ﺁن ﺳﺮﺑﻴﺪﻳﻨﻲ هﻤﭽﻨﺎن ﻋﻤﻞ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻋﻴﺴﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫اورا ﺑﻪ ﻧﻔﺲ دهﺎن ﺧﻮد هﻼک ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﺠﻠﻲ ﻇﻬﻮر ﺧﻮﻳﺶ اوراﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎزد ")رﺳﺎﻟﻪ دوم ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ‬
‫ﺗﺴﺎﻟﻮﻧﻴﮑﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ .(10 – 3 ،‬ﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ را ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﻓﻘﻂ ﺟﺎي ﻋﻴﺴﻲ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﺪي دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ ﺑﺨﺼﻮص درﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ اهﻤﻴﺖ ﺧﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺑﻴﺶ از دﻩ ﺻﻔﺤﻪ‬
‫از ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار ﻣﻼ ﺑﺎﻗﺮﻣﺠﻠﺴﻲ )ﺟﻠﺪ ﺳﻴﺰدهﻢ( ﺑﻪ اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻇﻬﻮر دﺟﺎل و ﺷﺮح ﭘﻴﺮوزﻳﻬﺎي ﮐﺎذب او‬
‫ﺗﺨﺼﻴﺺ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ دﺟﺎل درﺁﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن ازﻣﺤﻠﻪ ﻳﻬﻮدﻳﻪ اﺻﻔﻬﺎن )ﮐﻪ درﻣﺴﺎﻟﮏ وﻣﻤﺎﻟﮏ اﺻﻄﺨﺮي‬
‫ازﺁن ﺑﺼﻮرت ﺟﻬﻮدﺳﺘﺎن ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ( ﻳﺎازﺷﻬﺮي درﺧﺮاﺳﺎن ﺳﺮﺑﺮﻣﻴﺪارد و اﻋﻼم ﺧﺪاﺋﻲ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﺲ از ﭼﻬﻞ‬
‫روز ﺑﺪﺳﺖ اﻣﺎم زﻣﺎن ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻏﻴﺒﺖ ﮐﺒﺮاي ﺧﻮد درﻣﮑﻪ ﻇﻬﻮر ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﺐ دﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁن‪ ،‬هﻢ درﺗﻮرات و هﻢ دراﻧﺠﻴﻞ رﻳﺸﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ "ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ “ﮐﻪ در ﺑﻴﺴﺖ ﺳﻮرﻩ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻗﺮﺁن ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮرات اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ "ﺻﻮر"ﻧﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻃﻼﻳﻪ روزﻗﻴﺎﻣﺖ )ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫روزي درﺗﻮرات ﺟﺎﺋﻲ ﻧﺪارد(‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﻣﻮارد وﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﻮاﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ :‬درﺳﻔﺮ ﺧﺮوج )ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪16 ،‬‬
‫و‪ (19‬اﻳﻦ ﺷﻴﭙﻮر درهﻨﮕﺎم درﻳﺎﻓﺖ اﻟﻮاح دﻩ ﮔﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﻲ‪ ،‬درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎﺑﺼﺪادر ﻣﻴﺂﻳﺪ و درهﻤﺎﻧﺠﺎ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ دوﺷﻴﭙﻮرﻧﻘﺮﻩ اي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪن ﻗﻮم ﻳﻬﻮد و ﺻﺪور ﻓﺮﻣﺎن ﻋﺰﻳﻤﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺴﺎزد )ﺳﻔﺮاﻋﺪاد‪،‬‬
‫ﺑﺎب دهﻢ‪ 1 ،‬و‪ .(2‬درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺷﻴﭙﻮرهﺎ ﮔﺎﻩ درهﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ )ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪،‬‬
‫‪ ،12‬ﮐﺘﺎب هﻮﺷﻊ ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ، (8 ،‬ﮔﺎﻩ درﺁﻏﺎز ﻣﺮاﺳﻢ ﻧﻴﺎﻳﺶ )ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪،12 ،‬‬
‫ﻣﺰاﻣﻴﺮداود‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮرﻧﻮدوهﺸﺘﻢ‪ ، (6 ،‬ﮔﺎﻩ درﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻳﺎاﻋﻼم هﻼل ﻣﺎﻩ ﻧﻮ ﻳﺎ ﺁﻏﺎز و ﭘﺎﻳﺎن ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺒﺖ )ﺷﻨﺒﻪ( ﻳﺎ‬
‫ﺁﻏﺎزﺳﺎل ﻧﻮ ﻧﻮاﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬درﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ودررﺳﺎﻻت ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ "ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ "درﻣﺎهﻴﺖ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰي ﺧﻮد ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻴﺸﻮد‪:‬‬
‫دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻋﻴﺴﻲ درﭘﺎﻳﺎن ﺟﻬﺎن ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎﺷﻴﭙﻮري ﭘﺮﻃﻨﻴﻦ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﻣﻨﺎن را از ﭼﻬﺎر ﮔﻮﺷﻪ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻨﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎرم‪ .(31 ،‬دررﺳﺎﻟﻪ هﺎي ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻗﺪﻳﺲ‪ ،‬ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻣﺮدﮔﺎن را اﻋﻼم‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ )رﺳﺎﻟﻪ اول ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪ 452 ،‬رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺗﺴﺎﻟﻮﻧﻴﮑﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ ، (16 ،‬ودرﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ‪،‬‬
‫هﻔﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ درﺷﻴﭙﻮرهﺎي ﺧﻮد ﻣﻴﺪﻣﻨﺪ وﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎران ﺁﺗﺶ ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻴﺒﺎرﻧﺪ و درﻳﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮن ﻣﺒﺪل ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺳﺘﺎرﻩ اي‬
‫ﺳﻮزان از ﺁﺳﻤﺎن ﻓﺮود ﻣﻲ ﺁورﻧﺪ وﻳﮏ ﺛﻠﺚ ازﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﺎﻩ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن را ﺗﺎرﻳﮏ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﻣﻠﺨﻬﺎ راﺑﺮاي وﻳﺮان ﮐﺮدن‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻨﺪ و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﮐﺮورﺳﻮار را ﺑﺮاي ﮐﺸﺘﻦ ﻳﮏ ﺛﻠﺚ از ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺑﺴﻮي ﺁﻧﻬﺎ رواﻧﻪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺗﺎﺑﻪ ﺳﻼح ﺁﺗﺶ‬
‫و دود و ﮔﻮﮔﺮد دﻣﺎرازروزﮔﺎرﺁﻧﺎن ﺑﺮﺁورﻧﺪ )ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎي رﺳﻮل‪ ،‬ﺑﺎﺑﻬﺎي هﺸﺘﻢ و ﻧﻬﻢ(‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮازﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁن ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ازﻃﺮﻳﻖ اﻧﺠﻴﻞ ازﻣﺘﻮن زرﺗﺸﺘﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ازﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان ازﺁﻳﻪ‬
‫هﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻼﺋﮏ ﻧﮕﺎهﺒﺎن ﻋﺮش ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روزرﺳﺘﺎﺧﻴﺰوﺗﺮازوي ﺣﺴﺎب‪ ،‬وﺁﻳﻪ هﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻞ‬
‫ﺻﺮاط ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪18‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺮش ﺧﺪا و ﻣﻼﺋﮏ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺁن ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ دراوﺳﺘﺎ اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺁن‬
‫اهﻮراﻣﺰدا درﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﺗﺨﺘﻲ زرﻳﻦ ﺟﺎي دارد ﮐﻪ ﺷﺶ اﻣﺸﺎﺳﭙﻨﺪ)ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﻘﺮب( و ﮔﺮوﻩ ﺑﺴﻴﺎري ازاﻳﺰدان‬
‫)ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن( ﺁﻧﺮا درﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ )ﮔﺎﺗﺎي ﺳﻴﺰدهﻢ‪ ،9 ،‬وﻧﺪﻳﺪاد‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻧﻮزدهﻢ‪ 33 ،‬و‪ . (36‬اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﻌﺪهﺎ درﮐﺘﺎب‬
‫ﻃﻮﺑﻴﺎي ﺗﻮرات )ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ (15 ،‬و ﮐﺘﺎب ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ ي رﺳﻮل دراﻧﺠﻴﻞ ﺑﺼﻮرت هﻔﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ اي ﮐﻪ درﺑﺮاﺑﺮﺗﺨﺖ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺎي دارﻧﺪ)ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ ،4 ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ 1 ،‬وﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ (6 ،‬ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪”:‬درﺁﻧﺮوزﻣﻼﺋﮏ راﮔﺮداﮔﺮدﻋﺮش ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاهﻲ دﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ “)زﻣﺮ‪" (75 ،‬ﻣﻼﺋﮑﻲ ﮐﻪ ﻋﺮش ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺮدوش دارﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ درﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺁن وﻳﺮا ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻣﻴﮕﻮ‬
‫ﻳﻨﺪ")ﻣﻮﻣﻦ‪" ، (7 ،‬وﭼﻮن ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ ﺑﺪﻣﺪ‪ ،‬هﺸﺖ ﺗﻦ ازﻣﻼﺋﮏ ﻋﺮش ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺮا ﺑﺮدوش ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺻﺤﺮا‬
‫ي ﻣﺤﺸﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁورد ")ﺣﺎﻗﻪ‪.(17 ،‬‬

‫ﺁﻳﻪ هﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ و ﺳﻨﺠﺶ اﻋﻤﺎل ﻧﻴﮏ وﺑﺪ ﺁدﻣﻴﺎن درﺗﺮازوي ﺣﺴﺎب‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﺎ ﻣﺘﻮن‬
‫زرﺗﺸﺘﻲ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺷﺒﺎهﺖ دارﻧﺪ‪ .‬دردﻳﻨﮑﺮت ﺳﻮم )ﻓﺼﻞ ‪ 209 ،35‬و‪ (312‬و ﺑﻨﺪهﺸﻦ )ﻓﺼﻞ ﺳﻲ ام‪(9- 6 ،‬‬
‫وداﺗﺴﺘﺎن دﻳﻨﻴﮏ )ﻓﺼﻞ ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم( ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درروزﺣﺴﺎب ﮐﺎرهﺎي ﻧﻴﮏ و ﺑﺪﮐﺴﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺮوش ورﺷﻦ‬
‫درﺗﺮازوي ﻋﺪل ﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد و دراﻳﻦ ﺳﻨﺠﺶ ﻧﻪ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻮد و زﻳﺎن ﭘﺎﮐﺎن ﻳﺎ ﮔﻨﺎهﮑﺎران اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد‬
‫و ﻧﻪ ﻣﻴﺎن ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﻳﺎ ﺣﻘﻴﺮﺗﺮﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮان ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﺗﺮازو ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﻣﻮﺋﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ ﺑﺎﻻو ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻧﻤﻴﺮود )ﻣﻴﻨﻮک‬
‫ﺧﺮد دوم‪ . (110 ،‬درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن روز ﺣﺴﺎب ﮐﺎرهﺎي ﻧﻴﮏ وﺑﺪ ﮐﺴﺎن درﺗﺮازوﺳﻨﺠﻴﺪﻩ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ داﻧﻪ ﺧﺮدﻟﻲ ﺑﻪ ﺣﻖ هﻴﭽﮑﺲ ﺗﺠﺎوزي ﺻﻮرت ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد )اﻧﺒﻴﺎء ‪" (47‬ودرﺁﻧﺮوز ﮐﻪ روز ﺣﻖ اﺳﺖ‬
‫هﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﮐﻔﻪ ﺗﺮازوﻳﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮﺷﻮد رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮد و ﺁﻧﮑﻪ ﮐﻔﻪ اش ﺳﺒﮏ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺴﺮان ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درزﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺁﻳﺎت ﻣﺎ ﺳﺘﻢ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد")اﻋﺮاف‪ 7 ،‬و‪ 8‬وﻧﻴﺰﻣﻮﻣﻨﻮن‪ ،102 ،‬ﺷﻮري‪ -17 ،‬ﻗﺎرﻋﻪ‪. (9-6 ،‬‬

‫ﺁﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻞ ﺻﺮاط )ﺻﺮاط اﻟﺠﺤﻴﻢ( اﻗﺘﺒﺎس ﺁﺷﮑﺎري از ﭼﻴﻨﻮد ﭘﻞ اوﺳﺘﺎﺋﻲ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ درهﻴﭻ ﮐﺘﺎب ﻣﺬهﺒﻲ دﻳﮕﺮي‬
‫ازﺁن ﺳﺨﻦ ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )اﻋﺮاف‪ ،46 ،‬ﻳﺲ‪ -66 ،‬ﺻﺎﻓﺎت‪. (22 ،‬ازاﻳﻦ ﭘﻞ ﮐﻪ ارواح ﺑﻬﺸﺘﻲ و دوزﺧﻲ ازروي ﺁن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﺰﻟﮕﺎﻩ ﺟﺎودان ﺧﻮد ﻣﻴﺮوﻧﺪ درﮔﺎﺗﺎهﺎي ﭼﻬﻞ و ﺷﺸﻢ و ﭘﻨﺠﺎﻩ وﻳﮑﻢ‪ ،‬ﻳﺴﻨﺎي هﻔﺘﺎدو ﻳﮑﻢ‪ ،‬وﻧﺪﻳﺪاد ﻓﺼﻞ ﻧﻮزدهﻢ ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ‬
‫ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻀﻤﻮن ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﺁﻳﻪ هﺎ‪ ،‬ازﻣﺘﻮن ﻣﺎﻧﻮي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻳﻪ اي از ﺳﻮرﻩ اﺣﺰاب ﮐﻪ درﺁن ﻣﺤﻤﺪ "ﺧﺎﺗﻢ‬
‫اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ "ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﻣﺤﻤﺪ ﭘﺪر هﻴﭽﻴﮏ از ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺧﺪاوﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ )ﻣﻬﺮﭘﻴﻐﻤﺒﺮان(‬
‫اﺳﺖ ")اﺣﺰاب‪ .(40 ،‬اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﻋﻨﻮاﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺮن ﺳﻮم ﻣﻴﻼدي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﺎر ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ازاﺳﻼم ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻲ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد وﺑﻌﺪازﺁن ﺟﺰدرﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﮐﺲ دﻳﮕﺮي دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﻳﻪ اي از ﺳﻮرﻩ ﻧﺴﺎء ﮐﻪ درﺁن ﻣﺮگ ﻋﻴﺴﻲ درﺑﺎﻻي‬
‫ﺻﻠﻴﺐ اﻧﮑﺎر ﺷﺪﻩ اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺎﻧﻮي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﺁﻧﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﺮﻳﻢ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺧﺪارا ﮐﺸﺘﻴﻢ دروغ ﮔﻔﺘﻨﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ و ﮐﺸﺘﻪ ﻧﺸﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺁﻧﺎن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺟﺰاﻳﻦ ﻣﻴﭙﻨﺪارﻧﺪ دراﺷﺘﺒﺎهﻨﺪ و ادﻋﺎﺋﻲ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮدرﺳﺘﻲ ﺁن وﻗﻮف ﻧﺪارﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ از ﭘﻨﺪاري‬
‫واهﻲ ﭘﻴﺮوي ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﺎن ﺑﻴﮕﻤﺎن ﻋﻴﺴﻲ را ﻧﮑﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮهﻤﻪ ﮐﺎري ﺗﻮاﻧﺎ اﺳﺖ اورا ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﺮد‪)".‬ﻧﺴﺎء‪ (157 ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎازﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎﻧﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ درﺟﻮهﺮ ﻳﺰداﻧﻲ ﺧﻮد‬
‫وﺟﻮدي ﻏﻴﺮﻣﺎدي ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮد‪ ،‬وﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي ﺻﻠﻴﺐ رﻓﺖ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺎدي ﻏﻴﺮاﺻﻴﻞ او ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎﻧﻮي ﮐﻪ از ﻣﻌﺘﻘﺪات اﺻﻮﻟﻲ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻴﺂﻳﺪ وﺑﺎﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬رﺳﻤﻲ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ اﺳﺖ ازهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ازﻃﺮف ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﻋﻲ "زﻧﺪﻗﻪ "ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪهﺎ ﻧﻴﺰدرﻣﺤﺎﮐﻤﺎت ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮاﻧﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﺑﻌﻨﻮان ﻳﮑﻲ ازﺟﺮاﺋﻢ ﮐﺒﻴﺮﻩ ﺁﻧﺎن ﻣﻮرد ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداري ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ دﻣﺸﻘﻲ‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻌﺮوف ﻗﺮن هﻔﺘﻢ هﺠﺮي‪ ،‬درﮐﺘﺎب ﻧﺨﺒﻪ اﻟﺪهﺮﺧﻮد ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺁﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁن را ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ از‬
‫دوﮔﺎﻧﮕﻲ ﺗﺎرﻳﮑﻲ وروﺷﻨﺎﺋﻲ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ وﻋﺎﻟﻢ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺻﺤﻨﻪ ﻧﺒﺮد ﻧﻮروﻇﻠﻤﺖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وهﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﻳﺎﺗﻲ را‬
‫ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻮرﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و ﻓﺮوغ ﻓﺮوغ هﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )اﻧﻌﺎم‪ ،1 ،‬ﻧﻮر‪ ،35 ،‬ﺑﻘﺮﻩ‪ ،257 ،‬ﻣﺎﺋﺪﻩ‪،16 ،‬‬
‫اﺑﺮاهﻴﻢ‪ 1 ،‬و‪ ،5‬اﺣﺰاب‪ ،43 ،‬ﺣﺪﻳﺪ‪ ،9 ،‬ﻃﻼق‪ (11 ،‬ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﻣﺎﻧﻮي ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻠﺪ ﺗﺴﻴﻬﺮ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁن راﮐﻪ ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻮي اﺳﺖ )ﺗﻮﺑﻪ‪ ،9 ،‬ﮐﻬﻒ‪ ،18 ،‬ﻣﺤﻤﺪ‪ (47 ،‬ﻣﻠﻬﻢ‬
‫ازﻣﺘﻮن ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺎﻧﻮي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪19‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺣﺘﻲ درزﻣﺎن ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﮐﺴﺎﻧﻲ درﻣﺪﻳﻨﻪ وﻣﮑﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري ازﻣﻄﺎﻟﺐ ﻗﺮﺁن ازﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ درﺣﺪي ﺷﻴﻮع ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻻزم ﺁﻣﺪ ﺁﻳﻪ اي درﺗﮑﺬﻳﺐ ﺁن ﻧﺎزل ﺷﻮد‪:‬‬

‫"‪ ....‬ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ اﻳﻨﺎن ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﺸﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎراﺑﻪ ﺗﻮﻣﻲ ﺁﻣﻮزد‪ .‬اﻣﺎ زﺑﺎن ﺁن ﮐﺲ ﮐﻪ ﻣﻮرد اﺷﺎرﻩ اﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬
‫ﻋﺠﻤﻲ اﺳﺖ درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ زﺑﺎن ﻗﺮﺁن زﺑﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﻲ اﺳﺖ ")ﻧﺤﻞ‪. (103 ،‬‬

‫درﻗﺮﺁن اززﺑﺎن ﻋﻴﺴﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ ازاوﭘﻴﺎﻣﺒﺮدﻳﮕﺮي ﺑﻨﺎم اﺣﻤﺪ )ﻳﮑﻲ از اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺤﻤﺪ( از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫رﺳﺎﻟﺖ ﺧﻮاهﺪﺁﻣﺪ‪ ...." :‬و ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻦ ﻣﺮﻳﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬هﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺧﺪاﻳﻢ ﺑﺴﻮي ﺷﻤﺎ‪ ،‬و ﮔﻮاهﻲ دارم‬
‫ﺑﺮدرﺳﺘﻲ ﺗﻮراﺗﻲ ﮐﻪ دردﺳﺖ دارم‪ ،‬وﻧﻴﺰﺷﻤﺎرا ﺑﺸﺎرت ﻣﻴﺪهﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ازﻣﻦ ﺧﻮاهﺪﺁﻣﺪ وﻧﺎﻣﺶ اﺣﻤﺪ‬
‫اﺳﺖ”)ﺻﻒ‪ . (6 ،‬ﻋﺪﻩ اي ازﻣﻔﺴﺮان اﺳﻼم اﻳﻦ ﺁﻳﻪ را اﺷﺎرﻩ اي ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ درﺁن از زﺑﺎن‬
‫ﻋﻴﺴﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ...":‬وﻣﻦ از ﭘﺪرﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻠﺖ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﺲ ازﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻳﺎوردﻳﮕﺮي ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎاﺑﺪ‬
‫ﺑﺼﻮرت روح ﺣﻘﻴﻘﺖ درﮐﻨﺎرﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ ")ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ 16 ،‬و‪ .(17‬اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ "ﻳﺎور"ﮐﻪ درﻣﺘﻦ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ اﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﻳﻮﺣﻨﺎ ﺑﺼﻮرت ‪) parakletos‬ﻣﺪاﻓﻊ وﭘﺸﺘﻴﺒﺎن( ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ودرﺗﻔﺴﻴﺮ اﺑﻮاﻟﻔﺘﻮح رازي از ﻗﺮﺁن )ﻣﻔﺎﺗﻴﺢ اﻟﻐﻴﺐ( ﺑﺼﻮرت‬
‫"ﻓﺎرﻗﻠﻴﻂ"ﻋﺮﺑﻲ ﺿﺒﻂ ﺷﺪﻩ و ﺑﻌﺪا ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻣﻼک ﻋﻤﻞ دﻳﮕﺮﻣﻔﺴﺮان ﻗﺮﺁن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺪﮐﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ اﻣﻼي ‪ periklutos‬درزﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺎﻣﺪار و ﺳﺘﻮدﻩ رادارد ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮن ﺁﻧﺮا ﻣﺮادف ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم"اﺣﻤﺪ”درزﺑﺎن‬
‫ﻋﺮﺑﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از هﻤﻴﻦ ﻣﻔﺴﺮان ﻗﺮﺁن ﮐﻮﺷﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ درﺗﻮرات ﻧﻴﺰاﺷﺎراﺗﻲ ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﺳﻼم ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎ‬
‫راﮐﻪ‪" :‬ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﺪ و ﺳﭙﺮهﺎي ﺧﻮدراروﻏﻦ ﺑﻤﺎﻟﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺮوودﻳﺪﻩ ﺑﺎﻧﺎن ﺑﺮﮔﻤﺎر ﺗﺎ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ اﻋﻼم ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن ﻓﻮج اﻻغ ﺳﻮاران و ﻓﻮج ﺷﺘﺮﺳﻮاران را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺗﻤﺎم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ”‬
‫)ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ اﺷﻌﻴﺎي ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ‪ ، (7- 6 ،‬ﻋﻠﻲ ﺑﻦ رﺑﻦ اﻟﻄﺒﺮي درﻓﺮدوس اﻟﺤﮑﻤﻪ ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ ﻇﻬﻮر ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻻغ‬
‫ﺳﻮار)ﻋﻴﺴﻲ( و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﺷﺘﺮﺳﻮار)ﻣﺤﻤﺪ( داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻣﻮاردي دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﺳﺎﻣﻲ ﺧﺎﺻﻲ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺁن در ﺗﻮرات ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫درﺗﻮرات ذﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﮑﻠﻲ ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻧﺎم هﺎﻣﺎن ﮐﻪ درﻗﺮﺁن وزﻳﺮ ﻓﺮﻋﻮن داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ)ﻣﻮﻣﻦ‪ (36 ،‬دراﺻﻞ ﻧﺎﻣﻲ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮرات ﺑﻪ وزﻳﺮاﺧﺸﻮرش)ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ( ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﭘﺎرس دادﻩ اﺳﺖ)ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ(‪ .‬درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺮﻳﻢ ﻣﺎدر ﻋﻴﺴﻲ‬
‫"ﺧﻮاهﺮهﺎرون"ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﺮﻳﻢ ﺧﻮاهﺮهﺎرون درﺗﻮرات ﻣﺮﻳﻢ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاهﺮ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻴﺰهﺴﺖ و‬
‫ﺗﻮرات از او درﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺬر ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ از درﻳﺎي ﺳﺮخ درﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﻣﺼﺮ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ اﺳﺖ )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪،‬‬
‫ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪ 20 ،‬و‪ .(21‬ﻋﻤﺮان ﻧﻴﺰﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﭘﺪرﻣﺮﻳﻢ )ﻣﺎدرﻋﻴﺴﻲ( داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ )ﺗﺤﺮﻳﻢ‪ (12 ،‬درﺗﻮرات ﭘﺪرﻣﻮﺳﻲ و‬
‫هﺎرون و ﻣﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاهﺮ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﺎدرﻋﻴﺴﻲ )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ ،1 ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ،20 ،‬ﺳﻔﺮاﻋﺪاد‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺸﻢ‪ ،59 ،‬ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ .(29 ،‬درﺧﻮد اﻧﺠﻴﻞ هﺎ هﻴﭻ ﻧﺎﻣﻲ از ﭘﺪر ﻣﺮﻳﻤﻲ ﮐﻪ ﻣﺎدرﻋﻴﺴﻲ اﺳﺖ ﺑﺮدﻩ‬
‫ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻬﻤﻴﻨﻄﻮر اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮ از وزﻳﺮ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي او ﺑﺮج ﺑﻠﻨﺪي ﺑﻨﺎ ﮐﻨﺪ ﺗﺎوي ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮﺁن ﺑﺎﻻ رود‬
‫و ﺑﺒﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاﺋﻲ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻲ ادﻋﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ واﻗﻌﺎ درﺁﻧﺠﺎ وﺟﻮد دارد ﻳﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻇﺎهﺮا ﺑﺎاﻓﺴﺎﻧﻪ ﺗﻮراﺗﻲ ﺑﺮج ﺑﺎﺑﻞ )ﮐﻪ درﺻﻔﺤﺎت‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﺷﺪ( ﻣﻮرد ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻗﺮﺁن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻣﻮاردي ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺟﻤﻼت ﮐﺎﻣﻠﻲ از ﺗﻮرات ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي درﻗﺮﺁن ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼ درﺳﻮرﻩ اﻧﺒﻴﺎء ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫"ﺗﻮرات را ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ واﻧﺠﻴﻞ را ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ودرﺁن ﻧﻮﺷﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺎ وارث زﻣﻴﻦ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ")اﻧﺒﻴﺎء‪،‬‬
‫‪ (105‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درﺗﻮرات ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮد داود اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﺪا‪":‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻘﺪﺳﺎن ﺧﻮد راﺗﺮک ﻧﺨﻮاهﺪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ ،‬و ﺻﺎﻟﺤﺎن وارث زﻣﻴﻦ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ")ﻣﺰاﻣﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ و هﻔﺘﻢ‪. (29 ،‬‬

‫اﺳﺎﻣﻲ ﻣﻼﺋﮏ ﻣﻘﺮب‪:‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ‪ ،‬ﻣﻴﮑﺎﺋﻴﻞ‪ ،‬اورﻳﻞ‪ ،‬رﻓﺎﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ‪ ,‬ﻳﺎﻓﻴﻞ‪ ،‬زدﮐﻴﻞ( ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ )درزﺑﺎن‬
‫ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺁدم ﺧﺪا( درﺗﻮرات ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮﺁن ﻣﻠﮏ ﻣﻘﺮب اﺻﻠﻲ اﺳﺖ و او اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﻧﻴﺎل ﭘﺮواز ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮاﺑﻬﺎي ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ را ﺑﺪو ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﮑﻪ او ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺧﺒﺮدهﺪ‪ .‬اﺻﻄﻼح ﺟﺤﻴﻢ ازﺟﺤﻴﻦ اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪20‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﺻﻄﻼح ﻓﺮدوس ازﭘﺮدﻳﺲ اوﺳﺘﺎﺋﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻄﻼح ﻣﻠﮑﻮت ﮐﻪ درﭼﻬﺎر ﺟﺎي ﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ و درزﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ‬
‫ﻧﺎﻣﺄﻧﻮس اﺳﺖ از اﺻﻞ ﮐﻠﺪاﻧﻲ ‪malkut‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درزﺑﺎن ﻋﺒﺮي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻠﺨﻮت ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺟﻤﻌﺎاز‪ 30‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ )ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﭘﻨﺞ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاوﻟﻮاﻟﻌﺰم( ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ‪ 23‬ﻧﻔﺮازﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺗﻮراﺗﻨﺪ و ‪3‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان اﻧﺠﻴﻞ )ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻳﺤﻴﻲ وزﮐﺮﻳﺎ( و ‪ 4‬ﻧﻔﺮﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻋﺮب )ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬هﻮد‪ ،‬ﺻﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺷﻌﻴﺐ( ‪ ،‬وﻟﻲ از‪ 16‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻳﻬﻮد دﻳﮕﺮي ﮐﻪ درﺗﻮرات ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﭘﻴﻤﺒﺮان ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺷﻌﻴﺎء‪ ،‬ﺣﺰﻗﻴﺎل‪ ،‬ﻳﺮﻣﻴﺎ‪ ،‬وداﻧﻴﺎل درﻗﺮﺁن ذﮐﺮي‬
‫ﺑﻤﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻋﻮض از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﺑﻨﺎم ادرﻳﺲ ﺑﺼﻮرت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺻﺪﻳﻖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪوﻣﻘﺎﻣﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻩ‬
‫)ﻣﺮﻳﻢ‪ ،56 ،‬اﻧﺒﻴﺎء‪ (85 ،‬ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ ﮐﻪ درهﻴﭻ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ وزﻣﻴﻨﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﻣﻲ ازاوﺑﺮدﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪............................................................................................................................................‬‬
‫‪....‬‬
‫هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻧﺎم "ﻳﻬﻮﻩ"ﺧﺪاي اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺗﻮرات ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺧﻮد را‬
‫درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﺎم ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﺮد )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ (2 ،‬رﻳﺸﻪ ﻋﺒﺮي ﻧﺪارد و از ﻃﺮف ﺧﻮد ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻧﻴﺰ‬
‫وﺿﻊ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺎم "اﻟﻪ “ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﻤﺘﺪ ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﻲ دارد ورﻳﺸﻪ ﺻﺮﻓﺎﻋﺮﺑﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﻧﺎم ﺧﺪاي ﻣﺤﻠﻲ ﻗﻮم ﻣﺪﻳﺎن درﺑﺎرﻳﮑﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ درﻳﺎي ﺳﺮخ وﺟﻨﻮب ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺁﻧﺮا از اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎدﻳﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺼﻮرت ﺧﺪاي ﺧﺎص ﻗﻮم ﻳﻬﻮد درﺁ وردﻧﺪ وﺑﻌﺪاﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮرات ﺳﺎﺑﻘﻪ ارﺗﺒﺎط او را ﺑﺎ ﻳﻬﻮد ﺗﺎ‬
‫دوران ﻓﺮﺿﻲ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺪود هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ازدوران ﺧﺮوج ﻳﻬﻮدﻳﺎن ازﻣﺼﺮ ﻋﻘﺐ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺮاﻳﻦ ﺧﺪا ﮐﻮﻩ ﺣﻮرﻳﺐ‬
‫ﺑﻮدﻩ‪ ،‬و اﻳﻦ هﻤﺎن ﮐﻮهﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺗﻮرات "ﮐﻮﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ “ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ ، (1 ،‬و ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ و ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ از ﻣﺼﺮ ﺑﻴﺮون روﻳﺪ ﻣﺮاﺑﺮاﻳﻦ ﮐﻮﻩ ﻋﺒﺎدت ﺧﻮاهﻴﺪ ﮐﺮد )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ . (14 ،‬ﮐﻠﻤﻪ‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻪ درزﺑﺎن ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻋﺒﺮي "ﻣﻦ هﺴﺘﻢ "ﻳﺎ"ﻣﻦ ﺁﻧﻢ ﮐﻪ هﺴﺘﻢ "ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬درﺧﻂ ﺑﺪون اﻋﺮاب ﻋﺒﺮي ﻳﻬﻮ‪YHW‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﺑﺮﺧﻲ اززﺑﺎﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﺻﻄﻼح ﻋﺮﺑﻲ و اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺎهﻮ ﺷﮑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ اي ازﺁن اﺳﺖ‪.‬‬

‫هﻤﺎﻧﻨﺪ اﻟﻮﺁﻩ و ﻳﻬﻮﻩ ﺗﻮرات اﷲ اﺳﻼم ﻧﻴﺰ)ﮐﻪ‪ 2702‬ﺑﺎرازاودرﻗﺮﺁن ﻳﺎدﺷﺪﻩ اﺳﺖ( رﻳﺸﻪ اي ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﻲ دارد ﺣﻴﺘﻲ‬
‫ﻣﻮﻟﻒ اﺛﺮﻣﻌﺮوف ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﺮب ﮐﻪ ﻳﮏ اﺛﺮ ﮐﻼﺳﻴﮏ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰﻋﺮب اﺳﺖ‪ ،‬در ﺑﺮﺳﻲ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﺧﻮﻳﺶ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺗﺬﮐﺮﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم درﭼﻨﺪ ﺳﻨﮕﻨﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ درﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺟﻨﻮﺑﻲ وﻧﻴﺰدرﮐﺘﻴﺒﻪ اي ﻟﺤﻴﺎﻧﻲ از‬
‫ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ )ﻳﺎزدﻩ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم( و درﺳﻨﮕﻨﻮﺷﺘﻪ هﺎي ﺻﻔﺎ درﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم و‬
‫درﻧﻮﺷﺘﻪ اي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ از ﻗﺮن اول ﭘﻴﺶ ازاﺳﻼم درام اﻟﺠﻤﺎل ﺳﻮرﻳﻪ ﻣﮑﺮرا ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و درﺧﻮد ﻣﮑﻪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﺪاﺋﻲ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻧﺎم درﻣﺠﺘﻤﻊ ﺧﺪاﻳﺎن ﮐﻌﺒﻪ ﺟﺎي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﺪان اﺷﺮاﻓﻲ ﻗﺮﻳﺶ درﻣﮑﻪ )ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ازﺁن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ( ﻣﺘﻮﻟﻴﺎن ﺁن ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ وازهﻤﻴﻦ ﺑﺎﺑﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺪرﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﺎم داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻟﺪﺗﺴﻴﻬﺮ دراﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺗﺬﮐﺮ‬
‫ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﮔﺮوﻩ "ﺣﻨﻔﺎ"درﻋﺮﺑﺴﺘﺎن )ﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎرازﺁﻧﺎن ﺑﺎاﺣﺘﺮام ﻳﺎدﺷﺪﻩ ودوﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺮوان ﮐﻴﺶ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺧﻮاﻧﺪﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ( ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر اﺳﻼم ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻮﻋﻲ ﺧﺪاي واﺣﺪ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اورا اﷲ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬و هﻢ او ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‬
‫ﮐﻪ اﻋﺮاب ﺷﻤﺎل ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮﻩ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن دردوران ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﻲ اﷲ را ﺑﺼﻮرت ﺧﺪاﺋﻲ واﻻ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻪ ﺧﺪاي واﺣﺪ ﭘﺮﺳﺘﺶ‬
‫ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬و اﻧﮕﻴﺰﻩ اﻳﻦ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ اﷲ دراﺳﻼم اﮐﺒﺮ )ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ( ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ هﻤﻴﻦ اﻣﺘﻴﺎزي ﺑﻮد ﮐﻪ اوﺑﺮﺳﺎﻳﺮ ﺑﺘﺎن داﺷﺖ‪.‬‬
‫ازﻧﻈﺮ زﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮐﻠﻤﻪ اﷲ از رﻳﺸﻪ ال ‪ El‬ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻘﺎت دﻳﮕﺮ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت اﻟﻬﻪ ‪ Elaha‬درﺳﺮﻳﺎﻧﻲ و‬
‫اﻟﻮﺁﻩ ‪ Eloah‬درﻋﺒﺮي ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺣﻨﻔﺎ ﮔﺮوهﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺪﮐﻲ ﭘﻴﺶ ازﻇﻬﻮر اﺳﻼم درﻣﮑﻪ ﻣﮑﺘﺐ ﺗﺎزﻩ اي را درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺬهﺒﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ‬
‫ﺧﺪاي واﺣﺪي ﺑﻨﺎم اﷲ ﻣﺘﮑﻲ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاران ﺁن ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ورﻗﻪ‪ ،‬زﻳﺪ‪ ،‬ﻋﺒﻴﺪاﻟﻪ و ﻋﺜﻤﺎن‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬درهﻤﺎن زﻣﺎن اﻳﻨﺎن ﺑﻪ رواﻳﺎﺗﻲ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺮﺧﻮردﻧﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ازﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺣﺎﮐﻲ از‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﻴﺎي ﻗﻮم ﻋﺮب ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬درهﻨﮕﺎم اﻗﺎﻣﺖ ﺧﻮددرﺟﺰﻳﺮﻩ اﻟﻌﺮب ﺑﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻳﮑﺘﺎ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و‬
‫ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ از ﻃﺮف ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﻋﺮب ﺣﻨﻴﻒ)ازدﻳﻦ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ( ﻟﻘﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ و از اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻃﺮد ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ‬
‫ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ هﻤﻴﻦ ﻧﺎم ﺣﻨﻴﻒ راﺑﺮﺁﺋﻴﻦ ﺗﺎزﻩ ﺧﻮد ﻧﻬﺎدﻧﺪ وﺑﻪ ﺗﺒﻠﻎ ﻳﮑﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ اﻓﺮادﻗﺮﻳﺶ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺘﻮﻟﻴﺎن‬
‫ﺳﻨﺘﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ وﻋﺪﻩ ازدرﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري درﺁﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺪﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﮐﻪ ارﺷﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﺑﻪ ﮐﻮﻩ ﺣﺮا ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﻲ‬
‫ﻣﺤﻞ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﭘﻨﺎهﻨﺪﻩ ﺷﺪ و ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﻣﻮرﺧﺎن ﻋﺮب ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ درهﻤﻴﻦ اﻧﺰواﮔﺎﻩ )ﻏﺎرﺣﺮا( ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻪ ﺑﺎاو از ﻧﺰدﻳﮏ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪ و درﺑﺎرﻩ ﻳﮑﺘﺎ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺎ وي ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﮐﺮد‪ ،‬وﻟﻲ زﻳﺪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﺑﻌﺜﺖ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪21‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﻳﮑﻲ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺁﻳﺎت وﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﭘﺲ روي ﺧﻮد را ﺑﺴﻮي دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﮕﺮدان ﮐﻪ اﻳﻦ‬
‫دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮاي ﺁن ﺳﺮﺷﺖ و ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ ")روم‪. (30 ،‬از ﺁن ﭘﺲ درهﺸﺖ ﻣﻮرد‬
‫دﻳﮕﺮ از اﺑﺮاهﻴﻢ و ازدﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،129 ،‬ﺁل ﻋﻤﺮان‪60 ،‬و‪ ،89‬اﻧﻌﺎم‪ ،162 ،‬ﻧﺤﻞ‪،‬‬
‫‪ ،122‬ﺑﻴﻨﻪ‪ ،5 ،‬ﻳﻮﻧﺲ‪ ،105 ،‬ﺣﺞ‪ . (31 ،‬ﺁﻳﺎت ﻣﺘﻌﺪدي از ﻗﺮﺁن ﮔﻮاﻩ ﺑﺮاﻳﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺖ ﻣﻤﺘﺎزي ﺑﻨﺎم اﷲ از ﭘﻴﺶ ازاﺳﻼم‬
‫درﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ و ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﻓﻮق ﺑﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪" :‬اﮔﺮ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﭙﺮﺳﻲ ﭼﻪ ﮐﺴﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ‬
‫وزﻣﻴﻦ را ﺁﻓﺮﻳﺪ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﺎﻩ را درﺟﺎي ﺧﻮدﻗﺮارداد‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﷲ‪ .‬واﮔﺮ ﺑﭙﺮﺳﻲ ﭼﻪ ﮐﺴﻲ ﺑﺎران ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ‬
‫)ﻋﻨﮑﺒﻮت‪،‬‬ ‫و زﻣﻴﻦ ﻣﺮدﻩ را زﻧﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺟﻮاب ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪ :‬اﷲ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا اﻣﺮوز روي از ﺣﻘﻴﻔﺖ ﻣﻴﮕﺮداﻧﻨﺪ ؟”‬
‫‪62‬و‪". (63‬ازﺁﻧﻬﺎﺑﭙﺮس زﻣﻴﻦ وﺁﻧﭽﻪ درﺁن اﺳﺖ ازﺁن ﭼﻪ ﮐﺴﻲ اﺳﺖ و ﻣﺎﻟﮏ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺟﻬﺎن و ﭘﻨﺎﻩ هﻤﻪ دراﻳﻦ دﻧﻴﺎ‬
‫ﮐﻴﺴﺖ ؟ﺑﻪ ﺗﻮ ﺟﻮاب ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪":‬اﷲ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﺎزهﻢ ﭘﻨﺪ ﻧﻤﻴﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺧﻮد را ﻓﺮﻳﺐ‬
‫ﻣﻴﺪهﻨﺪ؟" )ﻣﻮﻣﻨﻮن‪. (92-86 ،‬‬

‫ﻣﻌﺠﺰات‬
‫__________________‬

‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﮐﻠﮑﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﺟﺎﻟﺒﻲ از ﻧﻮع ﻣﻌﺠﺰاﺗﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ﻗﺪرت اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ ﺧﻮد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﻗﺪرت از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺎرق اﻟﻌﺎدﻩ دارﻧﺪ‪" .‬رﮐﻮرددار"اﻳﻦ ﻗﺪرت ﻧﻤﺎﺋﻲ ﺗﻮرات و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن اﻧﺠﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻗﺮﺁن ﺧﻮد ﻣﻌﺠﺰﻩ اي ﺗﺎزﻩ را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺮﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻌﺠﺰاﺗﻲ ﮐﻪ درﺗﻮرات واﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺻﺤﻪ ﻣﻴﮕﺬارد‪.‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ اﻳﻦ هﺮ ﺳﻪ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺟﻨﮕﻲ ﻣﻮﺳﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎ و ﻗﺘﻞ ﻋﺎم‬
‫هﺎي ﺧﻮددرﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻨﻌﺎن‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻨﮑﻪ وﻗﺖ ﮐﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اداﻣﻪ ﮐﺸﺘﺎر ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ را‬
‫درﺁﺳﻤﺎن از ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎز ﻣﻴﺪارد و اﻳﻦ ﺗﻮﻗﻒ ﺗﺎ هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﮐﻠﻴﻪ ﻣﺮدان و زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ و ﺣﺘﻲ ﮔﺎوهﺎ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪهﺎ‬
‫واﻻﻏﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ هﻼﮐﺖ ﻣﻴﺮﺳﻨﺪ اداﻣﻪ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ )ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪12 ،‬و‪ . (13‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻌﺠﺰات اﻟﻴﺎس ﻧﺒﻲ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺁﺗﺶ از ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎزل ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺳﻨﮓ وﺧﺎک وﺣﺘﻲ ﺁب ﺧﻨﺪق ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ ﺑﻌﻞ‬
‫راﻣﻴﺴﻮزاﻧﺪ )ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪ ، (40-38 ،‬ﮐﻼﻏﻬﺎ هﺮﺻﺒﺢ و ﺷﺐ ﺑﺮاﻳﺶ از ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎن و ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺮﻳﺎن‬
‫ﻣﻲ ﺁوردﻧﺪ )ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪ ، (6 ،‬ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﮐﺸﻮراﺳﺮاﺋﻴﻞ )رﻗﻴﺐ ﮐﺸﻮرﻳﻬﻮدا( ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺑﻤﻴﺮ و وي ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﻴﻤﻴﺮد‪ ،‬رداي ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻪ ﺁب اردن ﻣﻴﺰﻧﺪ و رود اردن ﻣﻴﺸﮑﺎﻓﺪ ﺗﺎاوواﻟﻴﺸﻊ ازﺁن ﺑﮕﺬرﻧﺪ)ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ ، (8 ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫دردرون ﮔﺮدﺑﺎدي ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻴﺮود )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪. (11 ،‬ﺑﻌﺪ از رﻓﺘﻦ اﻟﻴﺎس ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن‪ ،‬اﻟﻴﺸﻊ ﮐﻪ روح اﻟﻴﺎس درﺗﻨﺶ ﺣﻠﻮل‬
‫ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﻣﻌﺠﺰات اورااداﻣﻪ ﻣﻴﺪهﺪ‪ .‬اوﻧﻴﺰ رداي اﻟﻴﺎس راﮐﻪ دروﻗﺖ رﻓﺘﻦ وي ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن از ﺗﻨﺶ اﻓﺘﺎدﻩ اﺳﺖ ﺑﻪ رود اردن‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ و ﺁﻧﺮا ﻣﻴﺸﮑﺎﻓﺪ )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ، (14 ،‬ﻣﺮدﻩ اي را زﻧﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ )ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ ، (37-31 ،‬ﻣﺸﺘﻲ‬
‫ﺁرد دردﻳﮓ ﻣﻴﺮﻳﺰد و ﺑﺎﺁن ﺻﺪﻧﻔﺮ را ﻏﺬا ﻣﻴﺪهﺪ و ﺑﺎزهﻢ ﻏﺬا ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ، (44-41 ،‬ﻳﮏ ﮐﻮزﻩ روﻏﻦ را ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﺑﻪ دﻩ هﺎ ﮐﻮزﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ، (7-1 ،‬ﺁب ﺁﻟﻮدﻩ و ﻣﺴﻤﻮم را ﺑﺎ ﺗﮑﺎن دﺳﺖ ﺁﺑﻲ ﭘﺎﮐﻴﺰﻩ و ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ درﻣﻴﺂورد )ﮐﺘﺎب دوم‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ ، (13 ،‬ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﺎرﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﮏ وادي ﺑﺰرگ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺪﺳﺖ او ﭘﺮ ازﺁب ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎﻳﻬﻮدﻳﺎن و‬
‫ﮔﺎوهﺎ وﮔﻮﺳﻔﻨﺪاﻧﺸﺎن ازﺁن ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ)هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ، (17 ،‬ﺁب رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن اوﺑﻪ رﻧﮓ ﺧﻮن درﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺗﺎ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﻓﺮﻳﺐ ﺑﺨﻮرﻧﺪ )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ، (22 ،‬ﻏﺬاي ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪﻩ رادوﺑﺎرﻩ ﺳﺎﻟﻢ و ﻟﺬﻳﺬ ﻣﻴﮑﻨﺪ)ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ ، (38 ،‬ﻣﺮض ﺧﻮرﻩ ﺳﺮدار‬
‫ﺁراﻣﻲ را ﺷﻔﺎﻣﻴﺪهﺪ و درﻋﻮض ﻏﻼم ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺑﺮص دﭼﺎر ﻣﻴﮑﻨﺪ)ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ، (15 ،‬ﺁهﻦ را ﺑﺼﻮرت ﭼﻮب درﻣﻴﺂورد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ روي ﺁب ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ )ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، (7-6 ،‬ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ هﺎﺋﻲ را ﮐﻪ دررهﮕﺬرﺑﺎزي ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ وﺑﺪﻳﺪن اوﮐﻪ ﺳﺮي ﺑﻴﻤﻮ دارد‬
‫وي را ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮐﭽﻞ ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻳﻬﻮﻩ ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ دوﺧﺮس از ﺟﻨﮕﻞ ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ و ﭼﻬﻞ و دوﭘﺴﺮﺑﭽﻪ‬
‫راﻣﻴﺪرﻧﺪ و ﻣﻴﺒﻠﻌﻨﺪ )ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ ، (25-21 ،‬وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ارم ﺷﻬﺮي را ﮐﻪ اﻟﻴﺸﻊ درﺁﻧﺠﺎ ﺳﺎﮐﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﮐﻮهﻬﺎي اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ از ﺳﻮاران و اراﺑﻪ هﺎي "ﺁﺗﺸﻴﻦ"اوﭘﺮﻣﻴﺸﻮد اﻟﻴﺸﻊ ﺟﺴﺪ ﻣﺮدي راﮐﻪ ﺗﺎزﻩ‬
‫ﻣﺮدﻩ اﺳﺖ درﮔﻮر اوﻣﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ و ﻣﺮدﻩ ﺑﻤﺤﺾ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪﻧﺶ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎي اﻟﻴﺸﻊ ﻣﻴﺨﻮرد زﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﺮدوﭘﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﺎﻳﺴﺘﺪ)هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪ ، (21-20 ،‬ﻣﻮﻗﻌﻲ هﻢ ﮐﻪ ﺳﺨﺎرﻳﺐ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮر ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻟﺸﮑﺮ ﮐﺸﻲ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﻠﮑﻲ راﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ "هﻤﻪ ﺷﺠﺎﻋﺎن ﺟﻨﮕﻲ و روﺳﺎ وﺳﺮداران را ﮐﻪ دراردوي او هﺴﺘﻨﺪ هﻼک ﮐﻨﺪ "و ﺳﺨﺎرﻳﺐ ﺑﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪22‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬
‫‪1‬‬
‫ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد)ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ ودوم‪. (21 ،‬‬
‫‪............................................................................................................................................‬‬

‫اﻧﺠﻴﻞ هﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻﺋﻲ از ﻣﻌﺠﺰاﺗﻲ راﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺗﻨﻬﺎ درﻇﺮف ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ درﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻧﺠﺎم دادﻩ اﺳﺖ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻲ ازﺁﻧﻬﺎروﻧﻮﺷﺘﻲ ازﻣﻌﺠﺰات ﺗﻮراﺗﻨﺪ وﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮازﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﺎﻃﻴﺮي ﻳﺎ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ اي دﻳﮕﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻟﺸﮑﺮ از دﻳﻮان ﮐﻪ درﺗﻦ دﻳﻮاﻧﻪ اي ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ از ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ ودرﺑﺪن دوهﺰار ﺧﻮﮐﻲ ﮐﻪ درﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﭼﺮا ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬و درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻮﮐﻬﺎ دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي درﻳﺎ ﻣﻴﺸﺘﺎﺑﻨﺪ و درﺁب ﻏﺮق ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ،34-28 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ،13-2 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫هﺸﺘﻢ‪ ، (39-26 ،‬زﻧﻲ ﮐﻪ دوازدﻩ ﺳﺎل ﻣﺒﺘﻼي ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي اﺳﺖ وهﻴﭻ ﻃﺒﻴﺒﻲ اﻣﮑﺎن درﻣﺎن اورا ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻴﺰﻧﺪ و ﻓﻮرا ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي او ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻴﺸﻮد )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ، (21-18 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ،33- 25 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ، (47-43 ،‬دﺧﺘﺮﻣﺮدﻩ ﻳﮏ ﺧﺎﺧﺎم ﻳﻬﻮدي ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن "ﺑﺮﺧﻴﺰ"ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰد و ﺑﻪ راﻩ ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ ،26-22 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ،42-35 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ، (56- 48 ،‬ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ درﻳﺎي ﻃﻮﻓﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﺪهﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺁرام ﺷﻮد و درﻳﺎ ﺁرام ﻣﻴﺸﻮد )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ،27-23 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ ،31-35 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪-22 ،‬‬
‫‪ ، (25‬ﭘﻨﺞ ﻗﺮص ﻧﺎن و دوداﻧﻪ ﻣﺎهﻲ را ﻣﻴﺎن ﭘﻨﺞ هﺰار ﻧﻔﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻴﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﺑﺎز هﻢ‬
‫دوازدﻩ ﺳﺒﺪ از ﺧﺮدﻩ هﺎي ﻧﺎن و ﻣﺎهﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ ، ،21-13 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪،44-30 ،‬‬
‫ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ،17-10 ،‬ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، (14-1 ،‬درﺷﺐ ﺗﺎرﻳﮏ و ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ روي ﺁب درﻳﺎ راﻩ ﻣﻴﺮود )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎردهﻢ‪ ،23-22 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ،51-45 ،‬ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، (21-15 ،‬ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺘﻌﺪد داﻣﻦ ﻗﺒﺎي اورا ﻟﻤﺲ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺷﻔﺎ ﻣﻴﻴﺎﺑﻨﺪ)ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ ،36-34 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، (56-53 ،‬روح ﻧﺎﭘﺎک رااز درون دﺧﺘﺮﻳﮏ‬
‫زن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﮑﻨﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪(28-21 ،‬؛ ‪ 2‬ﻣﺮدي ﮐﺮو ﻻل را ﺑﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻧﮕﺸﺖ درﮔﻮش او واﻧﺪاﺧﺘﻦ‬
‫ﺁب دهﺎن ﺑﺮروي زﺑﺎﻧﺶ ﺷﻨﻮاو ﮔﻮﻳﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ )ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ ، (37-31 ،‬ﺑﻴﻨﺎﺋﻲ ﻣﺮد ﮐﻮري را ﺑﺎﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺖ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮﭼﺸﻤﺎن اوﺑﻪ وي ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮداﻧﺪ )ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ،(36-22 ،‬ﺳﻪ ﺗﻦ از ﺣﻮارﻳﻮن اووي رادرﺑﺎﻻي ﮐﻮهﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ و اﻟﻴﺎس درﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻨﺪ و درهﻤﺎن هﻨﮕﺎم اﺑﺮي ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻲ اﻓﮑﻨﺪ و ازدرون ﺁن ﺻﺪاي ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻣﻴﺸﻨﻮﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻋﺰﻳﺰﻣﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ او ﮔﻮش ﺑﺪهﻴﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪ ،13-1 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ،7-2 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﻧﻬﻢ‪ ، (36-28 ،‬ﺑﻪ روح ﺷﺮﻳﺮي ﮐﻪ دردرون ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ اي رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و وﻳﺮادرﺁب و ﺁﺗﺶ ﻣﻴﺎﻧﺪازد ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻴﺰﻧﺪ اي روح‬
‫ﮐﺮوﻻل‪ ،‬از اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎ ودﻳﮕﺮ هﻴﭽﻮﻗﺖ ﺑﻪ او داﺧﻞ ﻣﺸﻮ‪ ،‬و روح ﻧﻌﺮﻩ زﻧﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪،‬‬
‫‪ ،21-14‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ،27-14 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ، (43-37 ،‬ﮔﺪاي ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﺋﻲ رادرارﻳﺤﺎ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻣﻦ‬
‫ﺑﻴﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻨﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،34-29 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﻓﺼﻞ دهﻢ‪ ،51-46 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﻓﺼﻞ هﺠﺪهﻢ‪ ، (43-35 ،‬هﻨﮕﺎم‬
‫ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ درﺧﺖ اﻧﺠﻴﺮ ﭘﺮ ﺑﺮﮔﻲ ﺑﺮﻣﻴﺨﻮرد وﻟﻲ ﭼﻮن درﺁن ﻣﻴﻮﻩ اي ﻧﻤﻴﻴﺎﺑﺪ ﺑﻪ درﺧﺖ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺑﺪو ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ‬
‫دﻳﮕﺮي ﮐﺴﻲ از ﻣﻴﻮﻩ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺧﻮرد‪ ،‬و هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ درﺧﺖ از رﻳﺸﻪ ﺧﺸﮏ ﻣﻴﺸﻮد )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪،19-18 ،‬‬
‫ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدهﻢ‪ 3 ، (14-12 ،‬درﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺧﻮد اﻳﻠﻌﺎزار ﻣﺮدي از اهﺎﻟﻲ ﻳﻬﻮدﻳﻪ راﭼﻬﺎر روز ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ و ﺗﺪﻓﻴﻦ او زﻧﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ و از درون ﮔﻮر ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁورد )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدهﻢ‪. (44-38 ،‬‬

‫____________________________‬
‫‪-1‬اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻣﺪن ﻣﻼﺋﮏ ﺑﻪ ﻳﺎري ﭘﻴﻐﻤﱪان ﻳﺎ ﺳﭙﺎهﺎن ﺁ‪‬ﺎ دراﳒﻴﻞ وﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﻋﻴﻨﺎ ﻣﻮرد اﻗﺘﺒﺎس ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دراﳒﻴﻞ از ﻗﻮل ﻋﻴﺴﻲ‪ .‬درﻣﻮﻗﻊ دﺳﺘﮕﲑي اوﺗﻮﺳﻂ ﺳﺮﺑﺎزان روﻣﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻳﮑﻲ از ﺣﻮارﻳﻮن ﮐﻪ ﻗﺼﺪ‬
‫دﻓﺎع از او را دارد ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪":‬ﻣﮕﺮ ﳕﻴﺪاﻧﻲ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﻴﺘﻮاﱎ از ﭘﺪر ﺁﲰﺎﻧﻴﻢ ﲞﻮاهﻢ ﺑﻴﺶ ازدوازدﻩ ﻓﻮج از ﻣﻼﺋﮑﻪ‬
‫را ﺑﻪ ﻳﺎري ﻣﻦ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ .‬اﻣﺎ درﺁﻧﺼﻮرت ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻴﻬﺎي ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﭼﮕﻮﻧﻪ ﲢﻘﻖ ﻳﺎﺑﺪ؟")ﻣﱵ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺸﻢ‪(53 ،‬‬
‫‪.‬درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﺟﻨﮓ اﺣﺪ ﺳﻪ هﺰار ﻣﻠﮏ را ﺑﻪ ﻳﺎري ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ و ﺑﺪاﻧﺎن‬
‫وﻋﺪﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺮدﺑﺎرﺑﺎﺷﻨﺪ ﭘﻨﺠﻬﺰار ﺗﻦ دﻳﮕﺮ از ﻣﻼﺋﮑﻪ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺁﻧﺎن ﺧﻮاهﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد )ﺁل ﻋﻤﺮان‪،‬‬
‫دررواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﱵ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﳒﻴﻞ‪ ،‬ﻣﻼﺋﮑﻪ درروز ﻋﺎﺷﻮرا از ﺧﺪاوﻧﺪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪا‪‬ﺎ‬ ‫‪(125‬‬
‫اﺟﺎزﻩ دادﻩ ﺷﻮد درﺟﻨﮓ ﮐﺮﺑﻼ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﲑوي ﺣﺴﲔ ﺑﺸﺘﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬وﱄ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺎﻧﺮا از اﻳﻨﮑﺎر ﺑﺎز ﻣﻴﺪارد ﺗﺎﻃﺒﻖ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد او ﺣﺴﲔ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬درﻧﻘﻞ اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ اﳒﻴﻞ ﻣﱵ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ‪ ،‬اززﺑﺎن ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن زن ﺗﻘﺎﺿﺎ ﮐﻨﻨﺪﻩ‬
‫ﻳﻬﻮدي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ درﺁﻏﺎز ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ او ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ ﳕﻴﺪهﺪ و ﺑﻪ وي ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﺎن ﻓﺮزﻧﺪان‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﻩ )ﻳﻬﻮدﻳﺎن( راﭘﻴﺶ ﺳﮕﻬﺎ ﺑﻴﻨﺪازﱘ‪ ،‬ول ﭼﻮن زن ﺟﻮاب ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﻮﺻﻒ ﺑﻪ ﺳﮕﻬﺎي ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ از ﺧﺮدﻩ‬
‫هﺎي ﺧﻮراک ﻓﺮزﻧﺪان ﺳﻬﻤﻲ ﻣﲑﺳﺪ‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ ﺗﻘﺎﺿﺎي اورا ﻣﻴﭙﺬﻳﺮد و دﺧﱰش را ﺷﻔﺎ ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ‪ .‬ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﺘﻌﺪدي‬
‫ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﲔ ﺑﺮداﺷﱵ ﺑﮑﻠﻲ ﳐﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﺁن ﻃﺮزﻓﮑﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺴﻴﺎري ازﻣﻮارد دﻳﮕﺮ دراﳒﻴﻠﻬﺎي‬
‫ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3‬وﻟﱰ درارزﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺑﺮاي ﻋﻴﺴﻲ ﮐﻪ ﺧﻴﺎل ﻣﻌﺠﺰﻩ داﺷﺖ‪ ،‬ﺁﺳﺎﻧﱰ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ درﺧﺖ اﳒﲑﺑﻴﮕﻨﺎﻩ‬
‫را از ﻣﻴﻮﻩ ﺑﺮﺧﻮردار ﮐﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺁﻧﺮا ﲞﺸﮑﺎﻧﺪ؟‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪23‬‬
 ‫ﮐﺘﺎب هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻴﺴﻲ ﺣﺘﻲ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ اوﻧﻴﺰ اداﻣﻪ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ‪ .‬درﻟﺤﻈﻪ ﺟﺎن ﺳﭙﺮدن او ﺑﺮروي ﺻﻠﻴﺐ ﻗﺒﺮهﺎ ﺑﺎز ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﻣﻘﺪﺳﻴﻦ از درون ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺂﻳﻨﺪ و وارد ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس )اورﺷﻠﻴﻢ( ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وهﻔﺘﻢ‪52 ،‬و‪(53‬‬
‫‪.‬ﭘﺲ ازرﺳﺘﺎﺧﻴﺰاز درون ﮔﻮر و ﺻﻌﻮد ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن‪ ،‬وي درﺟﻠﻴﻠﻪ ﺑﻪ دﻳﺪار ﺷﺎﮔﺮدان )ﺣﻮارﻳﻮن( ﺧﻮد ﻣﻴﺮود و ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻴﮑﻨﺪ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وهﺸﺘﻢ‪ ،20-16 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪ ،18-14 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‪-36 ،‬‬
‫‪ ،49‬ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ، (23-19 ،‬وﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﻣﺮﻳﻢ ﻣﺠﺪﻟﻴﻪ ﻇﺎهﺮ ﻣﻴﺸﻮد )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ‪،10-9 ،‬‬
‫ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪ ،11-9 ،‬ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ، (18-11 ،‬ﺗﻮر ﻣﺎهﻴﮕﻴﺮي ﭘﻄﺮوس و هﻤﺮاهﺎن اورا دردرﻳﺎي‬
‫ﻃﺒﺮﻳﻪ از ﺁﻧﻘﺪرﻣﺎهﻲ ﭘﺮﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﺑﺮدن ﺗﻮر را ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﺎﻳﻖ ﺧﻮد ﻧﺪارد و ﭘﻄﺮوس )ﺷﻤﻌﻮن( ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ ‪153‬‬
‫ﻣﺎهﻲ ﺑﺰرگ ﺻﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪ . (11-3 ،‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻴﺴﻲ اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا دراﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻌﺠﺰات ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ درﺣﻀﻮر ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد اﻧﺠﺎم داد ﮐﻪ دراﻳﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ هﻤﻴﻨﻘﺪر ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﮐﻪ او ﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪا و ﭘﺴﺮ ﺧﺪا اﺳﺖ ")ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ‪. (31-30 ،‬‬

‫ﺑﺮﺧﻼف اﻧﺠﻴﻞ ﮐﻪ ﻣﻌﺠﺰات ﺗﻮرات را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬و ﻗﺮﺁن ﮐﻪ هﻢ ﻣﻌﺠﺰات ﺗﻮرات و هﻢ ﻣﻌﺠﺰات اﻧﺠﻴﻞ را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮد‪،‬‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻳﻬﻮد هﻴﭽﻴﮏ از ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻴﺴﻲ را ﺑﺼﻮرت ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﺁﻧﺮا ﺳﺤﺮ و ﺟﺎدوﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ .‬درﺗﻠﻤﻮد )ﻗﺪوﺷﻴﻢ‬
‫‪ ،49‬ب( ﻋﻴﺴﻲ ﺳﺎﺣﺮي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺳﺤﺮ و ﺟﺎدوي ﺧﻮد را از ﺳﺎﺣﺮان ﻣﺼﺮي ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻘﻖ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‬
‫ﻣﻮرﺗﻮن اﺳﻤﻴﺚ دررﺳﺎﻟﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻋﻘﻴﺪﻩ دارد ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻧﺠﻴﻞ هﺎ اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰات را ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ از ﻣﺘﻮن ﻗﺪﻳﻤﻲ ﮐﻠﺪاﻧﻲ و ﺑﺎﺑﻠﻲ و ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺼﺮي اﻗﺘﺒﺎس ﮐﺮدﻩ و ﺣﺘﻲ درﻣﻮاردي ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎي اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎﺣﺮان را ﺑﮑﺎر ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ درﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺎﺳﻴﺘﻮس ﻣﻮرخ ﻻﺗﻴﻨﻲ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺣﺮي دراﺳﮑﻨﺪرﻳﻪ ﺑﻪ ﻳﺎري‬
‫ﺧﺪاي ﺁﭘﻴﺲ ﺑﺎ ﺁب دهﺎن ﺧﻮد ﺑﻴﻨﺎﺋﻲ ﻳﮏ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ را ﺑﺪوﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﺪ و ﭘﺎهﺎي ﻣﺮد ﻣﻔﻠﻮﺟﻲ را ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درﺁورد‪ .‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺁب ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮاب ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ )ﺑﺎب دوم‪ (10-6 ،‬ﺑﺼﻮرت ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻋﻴﺴﻲ رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻌﺠﺰﻩ اي اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﻣﻴﺘﻮﻟﻮژي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﻪ دﻳﻮﻧﻴﺰوس ﺧﺪاي ﺷﺮاب ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ وﺣﺘﻲ ﺟﺰﺋﻴﺎت اﻳﻦ رواﻳﺖ اﻧﺠﻴﻞ از هﻤﺎن اﺳﻄﻮرﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﻣﻌﺠﺰات اﺿﺎﻓﻲ دﻳﮕﺮي هﻢ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﺧﻮد اﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ﺳﺨﻨﻲ از ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ‬
‫اﻳﻨﮑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺷﮑﻞ ﭘﺮﻧﺪﻩ اي را از ﺧﺎک و ﮔﻞ ﻣﻴﺴﺎزد و ﺑﺎ اﺟﺎزﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺮا ﺟﺎن ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ )ﺁل ﻋﻤﺮان‪49 ،‬؛ﻣﺎﺋﺪﻩ‪،‬‬
‫‪110‬؛ﻣﺮﻳﻢ‪ (32 ،‬ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﻋﻴﺴﻲ درﮔﻬﻮارﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﺪ ) ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ ،46‬ﻣﺎﺋﺪﻩ ‪ ،110‬ﻣﺮﻳﻢ‬
‫‪29‬و‪ (30‬ﻣﻌﺠﺰﻩ ﭘﺮﻧﺪﻩ از اﻧﺠﻴﻞ ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ ﺗﻤﺎس )ﺑﺎب ﺳﻮم‪ (2-1 ،‬وﻣﻌﺠﺰﻩ ﺣﺮف زدن ﻋﻴﺴﻲ از ﻣﺘﻦ ﺣﺒﺸﻲ‬
‫"ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻴﺴﻲ ")ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ (626 ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪24‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت و ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن‪ ،‬از ﺳﻪ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ هﺮ ﺳﻪ ﻣﺬهﺐ‬
‫"ﺗﻮﺣﻴﺪي"ﺟﻬﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا دراﻳﻦ ﻣﻮرد اﻳﻦ هﺮ ﺳﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ رودرروي واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﻧﺪ‪ .‬هﺮﻗﺪم ﺗﺎزﻩ اي ﮐﻪ درﻃﻮل اﻳﻦ ﻗﺮون دراﻣﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺎ‪،‬و ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺷﻤﺴﻲ ﻣﺎ‪،‬‬
‫وﮐﻬﮑﺸﺎن ﻣﺎ‪ ،‬وزﻣﻴﻦ هﺎ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ هﺎ و ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬و هﺮ ﮐﺸﻒ ﺟﺪﻳﺪي ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ‬
‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ زﻧﺪﮔﻲ درروي زﻣﻴﻦ و ﺳﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﻲ ﺁن از ﺑﺎﮐﺘﺮي هﺎي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﺘﻔﮑﺮ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﺻﻮدت ﮔﺮﻓﺘﻪ‪،‬‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺰاران ﺳﺎﻟﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺶ روزﻩ ﺁﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ و ﻣﻮﺟﻮدات اﻳﻦ زﻣﻴﻦ را ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎرﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻧﻔﺮﻳﻬﻮدي درﻃﻮل ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ هﺰار ﺳﺎل‪ ،‬و ﻣﻴﻠﻴﺎرد هﺎ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻴﺤﻲ درﻃﻮل ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ دوهﺰار ﺳﺎل‪،‬‬
‫درﻋﻬﺪﻋﺘﻴﻖ و ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﻧﺤﻮﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت و ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن درروي زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻧﺪ واﻣﺮوز‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ‪:‬‬

‫"دراﺑﺘﺪا ﺧﺪاﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ راﺁﻓﺮﻳﺪ‪ ،‬و زﻣﻴﻦ ﺗﻬﻲ وﺑﺎﻳﺮ ﺑﻮد و ﺗﺎرﻳﮑﻲ ﺑﺮروي ﻟﺠﻪ ﺑﻮد‪ ،‬وروح ﺧﺪا ﺳﻄﺢ ﺁﻧﻬﺎ را‬
‫ﻓﺮوﮔﺮﻓﺖ‪ ... .‬و ﺧﺪا ﮔﻔﺖ ﺁﺑﻬﺎي زﻳﺮ ﺁﺳﻤﺎن درﻳﮑﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﻮد و ﺧﺸﮑﻲ ﻇﺎهﺮ ﮔﺮدد‪،‬و ﺧﺪا ﺧﺸﮑﻲ رازﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻴﺪ و‬
‫اﺟﺘﻤﺎع ﺁﺑﻬﺎرا درﻳﺎ ﻧﺎﻣﻴﺪ‪ ... .‬و ﺧﺪا ﮔﻔﺖ زﻣﻴﻦ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﺮوﻳﺎﻧﺪ‪ ... .‬وﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﺑﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺒﻮﻩ ﻣﺎهﻴﺎن ﭘﺮ ﺷﻮد و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ‬
‫ﺑﺎﻻي زﻣﻴﻦ ﺑﺮروي ﻓﻠﮏ ﺁﺳﻤﺎن ﭘﺮواز ﮐﻨﻨﺪ‪ .. .‬و ﮔﻔﺖ زﻣﻴﻦ ﺟﺎﻧﻮران راﺑﻪ اﺟﻨﺎس ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺣﺸﺮات و ﺑﻬﺎﺋﻢ را ﺑﻪ‬
‫اﺟﻨﺎس ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎورد‪ .... .‬ﭘﺲ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺁدم را ﺷﺒﻴﻪ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺴﺎزﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺮﻣﺎهﻴﺎن درﻳﺎ و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺁﺳﻤﺎن و‬
‫ﺑﻬﺎﺋﻢ و ﺣﺸﺮاﺗﻲ ﮐﻪ ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺨﺰﻧﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺁدم را ﺁﻓﺮﻳﺪ و اﻳﺸﺎن راﻧﺮوﻣﺎدﻩ ﺁﻓﺮﻳﺪ‪ ... .‬و ﺁدم رااز ﺧﺎک‬
‫ﺑﺴﺮﺷﺖ‪ .... .‬ودرﺑﻴﻨﻲ وي روح ﺣﻴﺎت دﻣﻴﺪ‪ ... .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻏﻲ درﺟﻬﺖ ﻣﺸﺮق ﻏﺮس ﻧﻤﻮد و ﺁن ﺁدم راﮐﻪ ﺳﺮﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد درﺁﻧﺠﺎ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ....‬وﭼﻬﺎرﻧﻬﺮ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ ﺗﺎ ﺁن ﺑﺎغ راﺳﻴﺮات ﮐﻨﺪ‪ .. .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را درﺷﺶ روز ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫رﺳﺎﻧﻴﺪ ")ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب اول(‪.‬‬

‫ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد‪،‬درﻃﻮل هﺰارو ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎل درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ درﻗﺮﺁن ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻧﺪ و اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ‪" :‬ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ وزﻣﻴﻦ را درﺷﺶ روزﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ )ﺑﻘﺮﻩ‪ (117 ،‬و ﺷﺐ راﺗﺎرﻳﮏ و روز را روﺷﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ‪.. .‬‬
‫ﭘﺲ زﻣﻴﻦ را ﺑﮕﺴﺘﺮاﻧﺪﻳﻢ و ﮐﻮهﻬﺎرا ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي ﺁﺳﻤﺎن ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ )ﻧﺎزﻋﺎت‪ ، (33-27،‬و ﺁﺑﻬﺎ را ﺑﺼﻮرت دو درﻳﺎي‬
‫ﺷﻮر و ﺷﻴﺮﺷﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ و اﻳﻦ دو درﻳﺎ را ﺑﺎ ﺣﺎﺋﻠﻲ از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﮐﺮدﻳﻢ )ﻓﺮﻗﺎن‪، (53،‬و هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻮران راازﺁب‬
‫ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻲ ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺷﮑﻢ راروﻧﺪ وﺑﺮﺧﻲ ﺑﺮدوﭘﺎوﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﭼﻬﺎرﭘﺎ)ﻧﻮر‪، (45،‬وﺁدم راازﺧﺎک ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ)ﺁل‬
‫ﻋﻤﺮان‪ (59 ،‬وﺑﻪ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ )ﻣﻮﻣﻦ‪، (64،‬وروح ﺧﻮﻳﺶ راﺑﺮاودﻣﻴﺪﻳﻢ )ﺣﺠﺮ‪، (29،‬وﭼﺮاﻏﻬﺎي‬
‫ﺳﺘﺎرﮔﺎن راﺑﺮاي راهﻨﻤﺎﺋﻲ او درﺗﺎرﻳﮑﻲ هﺎي ﺑﻴﺎﺑﺎن ودرﻳﺎ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻴﻢ )اﻧﻌﺎم‪."(97،‬‬

‫درﻃﻮل ﻗﺮﻧﻬﺎ‪،‬اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮراﺗﻲ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ واﻗﻌﻴﺖ اﻧﮑﺎرﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﮑﺎرﺁن ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺗﺮدﻳﺪ‬
‫درﻗﺒﻮل ﺑﻴﻘﻴﺪ وﺷﺮط ﺁن اﺗﻬﺎم ﮐﻔﺮو زﻧﺪﻗﻪ و ﮐﻴﻔﺮﺷﮑﻨﺠﻪ و ﻣﺮگ راﺑﺪﻧﺒﺎل داﺷﺖ‪ .‬هﺮﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﻮﻣﻦ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ اﻟﺰاﻣﺎ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دﻧﻴﺎ در‪ 4004‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻘﻒ اﻋﻈﻢ اﻳﺮﻟﻨﺪي‪ ،‬ﺟﻴﻤﺰﺁﺷﺮدرﺁﻏﺎز‬
‫ﻗﺮن هﻔﺪهﻢ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺣﺘﻲ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮﺳﻴﻬﺎي او ازﻣﺘﻮن ﻣﺬهﺒﻲ اﻳﻦ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ دﻗﻴﻘﺎدرﺳﺎﻋﺖ ﻧﻪ ﺻﺒﺢ روز‬
‫دوﺷﻨﺒﻪ ‪ 26‬اﮐﺘﺒﺮ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬درﺗﻘﻮﻳﻢ رﺳﻤﻲ ﻳﻬﻮد ﺳﺎل ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺳﺎل ‪ 5758‬ازﺧﻠﻘﺖ دﻧﻴﺎ اﺳﺖ و روز ‪7‬‬
‫اﮐﺘﺒﺮﺳﺎﻟﺮوز ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺟﻬﺎن‪ .‬از اﻳﻦ ‪ 5758‬ﺳﺎل‪ 1056 ،‬ﺳﺎل ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن ﺁدم و ﻧﻮح‪ 892 ،‬ﺳﺎل ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻮح‬
‫واﺑﺮاهﻴﻢ‪ 1812 ،‬ﺳﺎل ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن اﺑﺮاهﻴﻢ و ﻋﻴﺴﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ رواﻳﺎت ﻣﺬهﺒﻲ ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﺧﺎﮐﻲ ﮐﻪ ﺁدم ﺑﺎ ﺁن ﺳﺮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ از ﻣﺤﻞ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن دراورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دراﺣﺎدﻳﺚ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﺷﺐ ﻣﻌﺮاج ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﻣﺤﻤﺪ اﻃﻼع داد ﮐﻪ زﻣﻴﻦ را روز‬
‫ﺷﻨﺒﻪ‪ ،‬ﮐﻮهﻬﺎرا روز ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ‪ ،‬ﮔﻴﺎهﺎن ودرﺧﺘﻬﺎراروز دوﺷﻨﺒﻪ‪ ،‬ﺁﻓﺮﻳﺪﻧﻲ هﺎي ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ راروز ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ‪ ،‬ﻧﻮررا‬
‫روز ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ‪،‬وﺣﻴﻮاﻧﺎت راروزﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ وﺁدم راروزﺁدﻳﻨﻪ اﻧﺪﮐﻲ ﭘﺲ ازﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ)ﻣﺸﮑﻮﻩ اﻟﻤﺼﺎﺑﺢ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫زﻣﺨﺸﺮي( ‪ .‬ﺑﻴﻀﺎوي درﺗﻔﺴﻴﺮﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ازﻗﺮﺁن)اﻧﻮاراﻟﺘﻨﺰﻳﻞ واﺳﺮاراﻟﺘﺄوﻳﻞ( ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ‬
‫راروزﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ وﺳﺘﺎرﮔﺎن راروز ﺟﻤﻌﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﺟﺎي داد‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي"ﺗﻮﺣﻴﺪي"ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻳﻦ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت و ﺁدﻣﻴﺎن از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ درﮔﻔﺘﮕﻮي دو ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻳﻬﻮﻩ‬
‫و ﻣﻮﺳﻲ درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ و از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺰول وﺣﻲ ﺑﺮﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻃﻼع ﻣﻮﺳﻲ و ﻋﻴﺴﻲ و ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪،‬‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺨﺶ ﻓﻴﺰﻳﮏ ﺳﻤﺎوي )‪ (Astro-Physic‬داﻧﺶ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ رﻳﺎﺿﻲ و‬
‫ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﻬﺎ وﺧﻮرﺷﻴﺪ هﺎ و ﭘﻴﺪاﻳﺶ زﻧﺪﮔﻲ درروي زﻣﻴﻦ را ﺗﺎ ﺁن اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﻨﻲ‬
‫ﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮﻧﻲ اﺟﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﺪ دﻗﻴﻘﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮي از هﻤﻴﻦ داﻧﺶ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺨﺶ ﮐﺎوﺷﻬﺎي‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ را دراﺧﺘﻴﺎرﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻗﺮاردادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﺗﻮرات و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺁن دو ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪي دﻳﮕﺮ درزﻣﻴﻨﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁﻧﮑﻪ ازوﺣﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ازاﺳﻄﻮرﻩ هﺎ و اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮراﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺑﺎﺑﻠﻲ و اﮐﺪي وﮐﻠﺪاﻧﻲ ودرﺑﺨﺶ‬
‫اﺳﺎﺳﻲ دﻳﮕﺮي ازﺁن ﻳﻌﻨﻲ درزﻣﻴﻨﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺶ روزﻩ ﮐﺎﺋﻨﺎت از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺰداﺋﻲ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻮاح و ﻣﺪارک ﻣﮑﺸﻮﻓﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ دراﺑﻄﺎل ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺳﻨﺘﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻗﺎﻃﻊ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت رﻳﺎﺿﻲ وﻧﺠﻮﻣﻲ وﺑﺮﺳﻴﻬﺎي ﻓﻀﺎﺋﻲ دراﺑﻄﺎل اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﺎت داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻀﻤﻮن ﻳﮏ ﻟﻮﺣﻪ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻣﮑﺸﻮﻓﻪ درﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﮐﺎخ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ‪ Assurbanipal‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮر‪،‬ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁن ﻧﻴﺰاﻗﺘﺒﺎس از‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮي درﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎن ﻋﺎﻟﻢ هﺴﺘﻲ را از ﺁب ﺁﻓﺮﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬و درﺁن هﻨﮕﺎم‬
‫ﮔﺮداﺑﻲ ﮔﺮداﮔﺮد زﻣﻴﻦ راﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬وزﻣﻴﻦ ﺳﻄﺤﻲ داﻳﺮﻩ اي ﺷﮑﻞ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮدورﺁن ﮐﻮهﻬﺎاﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ وﺳﻘﻒ‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮاﻳﻦ ﮐﻮهﻬﺎ ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺖ‪ ،‬و هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ درﻣﻴﺎن ﺁب ﺑﻮد‪ ،‬و ﺧﺪاﻳﺎن ﺁﺑﻬﺎرا ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺷﻮروﺷﻴﺮﻳﻦ ازهﻢ‬
‫ﺟﺪاﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺁن ﭼﻬﺎر رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ و روﺋﻴﺪﻧﻲ هﺎ وﺣﻴﻮاﻧﺎت وﺣﺸﻲ و اهﻠﻲ و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﻣﺎهﻴﺎن راﻳﮑﻲ ﭘﺲ‬
‫از دﻳﮕﺮي ﺁﻓﺮﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ودرﺁﺧﺮ اﻟﻬﻪ "ﺁرزو"اﻧﺸﺎر اوﻟﻴﻦ ﻣﺮدوﮐﻴﺸﺎر اوﻟﻴﻦ زن را ﺁﻓﺮﻳﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اوﻟﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺁﺳﻤﺎن و‬
‫دوﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ زﻣﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و روح زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻮﺳﻂ "دوﻣﺎﺳﺎﮔﺎ" و" ﮔﺎﺗﻮﻣﺎدوک" دو ﺧﺪاي ﻣﺮد وزن درﺑﻴﻨﻲ ﺁﻧﻬﺎ دﻣﻴﺪﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬واز درﺁﻣﻴﺨﺘﻦ ﺁن دو‪ ،‬ﻧﻮع اﻧﺴﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻠﻪ هﺎي ﺁﻏﺎزﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺗﻮرات ﮐﻪ‪ :‬ﭘﻴﺶ از ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ زﻣﻴﻦ ﺗﻬﻲ و ﺑﺎﻳﺮ ﺑﻮد و ﺗﺎرﻳﮑﻲ ﺑﺮروي ﻟﺠﻪ ﺑﻮد و روح‬
‫ﺧﺪا ﺳﻄﺢ ﺁﺑﻬﺎ را ﻓﺮو ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﺑﺎﺑﻠﻲ ‪)Enuma Elish‬ﺣﻤﺎﺳﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ( اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﻦ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺁﻧﺮا هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان درﮐﺘﺎب اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ وﺳﻨﺖ هﺎي ژان ﺑﻮﺗﺮوﺁﺷﻮرﺷﻨﺎس ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‬
‫ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﺮاﺻﻞ ﺁﻣﻴﺰش دو درﻳﺎي ﺁب ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺁب ﺷﻮر ﮐﻪ ﺑﺨﺼﻮص درﻗﺮﺁن از ﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ‬
‫و‪) Tiamat‬ﺁب ﺷﻮر( ﻟﺠﻪ‬ ‫اﺳﺖ ﺗﮑﻴﻪ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ‪ ،‬درﺁﻏﺎز‪) Apsou‬ﺁب ﺷﻴﺮﻳﻦ(‬
‫)‪ (Chaos‬راﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ ﺁورﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﺮدوخ ﺧﺪاي ﺑﺰرگ ﺟﺮﻳﺎن زﻣﺎن را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت‬
‫و ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺳﻄﻮرﻩ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺁدم از ﺧﺎک و‬
‫دﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪن روح زﻧﺪﮔﻲ درﺑﻴﻨﻲ او از ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ اي ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ‪ 4000‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺁن اﻟﻬﻪ‬
‫"ﻧﻴﻦ ﺗﻮ"ﺧﺎک زﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﺧﻮن ﻳﮑﻲ ازﺧﺪاﻳﺎن ﻋﺠﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ وازاﻳﻦ ﺧﻤﻴﺮﻗﺎﻟﺐ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎن را ﻣﻴﺴﺎزد‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ درﮐﺘﺎﺑﻲ ﺑﻨﺎم "وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺁدﻣﻬﺎ را ﻣﻲ ﺁﻓﺮﻳﺪﻧﺪ " ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﮐﺮﻣﺮ درﻣﺠﻤﻮﻋﻪ "ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻦ‬
‫اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ " ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درهﻤﻴﻦ اﺳﺎﻃﻴﺮ ﺑﺎﺑﻠﻲ از ﺧﻠﻘﺖ ﻋﺎﻟﻢ درهﻔﺖ روز ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮح ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ هﺮ روز ﺁن ﺑﺮ روي ﻟﻮﺣﻪ اي از اﻟﻮاح هﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ﮐﺎوﺷﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﺷﻮرﺑﻨﻲ‬
‫ﺑﻌﻞ‪ Assurbanipal‬درﻧﻴﻨﻮا ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ‪ ، Bottero‬ﻣﺘﻔﮑﺮان ﻣﺬهﺒﻲ ﻳﻬﻮد ﺑﺮاي ﭘﻲ رﻳﺰي اﺳﻄﻮرﻩ اﻟﻬﻲ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻏﻠﺒﺎﮐﺎري ﺟﺰ اﻳﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ را درﺑﺎرﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﺑﺎهﻢ درﺁﻣﻴﺰﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎرا درﻣﺴﻴﺮ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي‬
‫ﻣﺬهﺒﻲ ﺧﺎص ﺧﻮدﺷﺎن دﺳﺘﮑﺎري ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ودرﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺘﻦ رﺳﻤﻲ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس از ﺣﻤﺎﺳﻪ‬
‫ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﺘﺬﮐﺮﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺘﻮن اوﻟﻴﻪ ﺗﻮرات ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ زﻣﻴﻦ و ﺁﺳﻤﺎن درهﺸﺖ‬
‫روز اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد وﻧﻪ درﺷﺶ روز‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺧﺎﺧﺎم هﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺗﻮرات ﮐﻨﻮﻧﻲ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺗﻮرات ﮐﺎهﻨﺎن ﻻزم‬
‫داﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﺪا درروز هﻔﺘﻢ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻞ روز ﺷﻨﺒﻪ ﻳﻬﻮد ﺑﻌﺪي ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻪ وﮐﺎﺋﻨﺎﺗﻲ دادﻩ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮراﺗﻲ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺧﺪا درروز هﻔﺘﻢ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ درﻗﺮﺁن ﻣﻮرد رﻳﺸﺨﻨﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫زﻳﺮا درﺁن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ "ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ و ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ درﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ درﺷﺶ روز ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ و ﺧﺴﺘﻪ‬
‫‪1‬‬
‫هﻢ ﻧﺸﺪﻳﻢ " )ق‪. (37 ،‬‬

‫دو ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ V.G.Lambert‬و‪ A.R.Milland‬درﮐﺘﺎب ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﺧﻠﻘﺖ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﻣﻬﻤﻲ درﭘﻲ‬
‫رﻳﺰي اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺗﻮراﺗﻲ ﺑﺮاي اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺁﺷﻮري ﻗﺎﺋﻠﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﮐﻴﺒﻲ از اﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﺳﻮﻣﺮي و‬
‫اﮐﺪي وﺣﻮراﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻮﺣﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ اﮐﻨﻮن درﻣﻮزﻩ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ )ﺑﺮﻳﺘﻴﺶ ﻣﻴﻮزﻳﻮم( درﻟﻨﺪن ﻧﮕﺎهﺪاري‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ‪ F.Helling‬ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺁﺷﮑﺎري از اﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﻣﺼﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎن را دراﻓﺴﺎﻧﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫ﺗﻮرات ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺁﻧﺠﻤﻠﻪ ﻣﻴﺘﻮان از ﺁﺳﻤﺎن و ﺁﺑﻬﺎي زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺣﻴﻮاﻧﺎت از ﺧﺎک وﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و‬
‫ﻣﺎهﻴﺎن از ﺁب‪ ،‬و دﻣﻴﺪن دم زﻧﺪﮔﻲ درﺑﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاﻳﺎن ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪..............................................................‬‬
‫_____________________________‬
‫‪ – 1‬درﻗﺮﺁن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر از ﺧﻠﻘﺖ ﮐﺎﺋﻨﺎت درﺷﺶ روز ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﱄ درﻳﮏ ﺳﻮرﻩ اﻳﻦ ﻣﺪت هﺸﺖ‬
‫روز ﺗﻌﻴﲔ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ..." :‬و زﻣﲔ را دردوروز ﺁﻓﺮﻳﺪﱘ‪ ،‬وﺁﲰﺎ‪‬ﺎ را دردوروزدﻳﮕﺮ‪ ،‬وﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ‬
‫درروي زﻣﲔ اﺳﺖ درﭼﻬﺎر روز دﻳﮕﺮ ﺁﻓﺮﻳﺪﱘ ") ﻓﺼﻠﺖ‪ .(12 – 9 ،‬اﻓﺴﺎﻧﻪ اﺳﱰاﺣﺖ ﺧﺪا درهﻔﺘﻤﲔ روز‬
‫ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺎﺧﺎم هﺎي ﻳﻬﻮد دردوران ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻳﮑﻲ از ﻣﱰﻗﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎي ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﻣﻮرد‬ ‫ﺁﺧﻮﻧﺪان ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﺁ‪‬ﻢ درﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ ودر‬
‫ﲠﺮﻩ ﺑﺮداري ﺷﮕﻔﺖ ﺁوري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﳕﻮﻧﻪ ﮔﻮﻳﺎﺋﻲ از ﺁﻧﺮا درﻧﺰد ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻌﺮوف ﮔﻮاهﺎن‬
‫ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل‬ ‫ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬهﱯ ‪) Witnesses Of Jehovah‬ﮔﻮاهﺎن ﻳﻬﻮﻩ( ﮐﻪ ﻗﺮﻳﺐ‬
‫ﭘﻴﺶ دراﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻳﮑﻲ از ﻣﻮﻓﻖ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ هﺎي ﻣﺬهﱯ واﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪ ،‬درﻳﮏ ﺑﺮداﺷﺖ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺬهﱯ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن‪،‬‬
‫دﻧﻴﺎرا ﺻﺤﻨﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ ﳘﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺧﺪا و ﺷﻴﻄﺎن ﻣﻴﺪاﻧﺪ و ﻋﻘﻴﺪﻩ دارد ﮐﻪ هﻢ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎ و هﻢ‬
‫‪‬ﺎدهﺎي ﻣﺬهﱯ ﺟﻬﺎن ﮐﺎﻣﻼ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻴﻄﺎﻧﻨﺪ و از زﻣﺎن ﻧﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺁدم درﲠﺸﺖ ﳘﻮارﻩ‬
‫زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﻌﺪ ازﺁﻧﮑﻪ ﺁدم و ﺣﻮا را درروز ﺷﺸﻢ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧﻠﻘﺖ ﮐﺮد ﺑﻪ‬ ‫ﭼﻨﲔ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﺳﱰاﺣﺖ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺷﻴﻄﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺖ از اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ و داﻣﻨﻪ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد را درزﻣﲔ ﮔﺴﱰش‬
‫دهﺪ‪ .‬ﺗﻼش ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪا ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻧﺒﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎﰲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﳘﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎي ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﻴﺴﻲ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﻣﺬهﱯ ﮔﻮاهﺎن ﻳﻬﻮﻩ را ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ راﻩ را ﺑﺮاي ﺣﮑﻮﻣﺖ ‪‬ﺎﺋﻲ اودرﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻃﻠﻴﻌﻪ روز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﳘﻮار ﺳﺎزد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﮔﻮاهﺎن ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﭘﻄﺮوس ﻗﺪﻳﺲ‬
‫دراﳒﻴﻞ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻳﮑﺮوز ﻣﻌﺎدل هﺰار ﺳﺎل اﺳﺖ ﺧﻠﻘﺖ ﺟﻬﺎن ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﻣﻨﻄﻘﺎ ‪ 6000‬ﺳﺎل ﻃﻮل‬
‫ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﺧﲑا ﮔﺮاﻳﺸﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮروز ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻣﻌﺎدل‬
‫هﻔﺘﻬﺰار ﺳﺎل ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁوردﻩ ﺷﻮد‪ .‬وﱄ درهﺮدوﻣﻮرد‪ ،‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن روز اﺳﱰاﺣﺖ ﺧﺪا ﻧﺰدﻳﮏ اﺳﺖ و وي ﺑﺰودي ﮐﺎر ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ ودرﭘﻴﮑﺎري‬
‫ﻋﻈﻴﻢ ﺑﻨﺎم ‪ Harmaguedon‬ﺑﻄﻮر ‪‬ﺎﺋﻲ ﺑﺮﺷﻴﻄﺎن ﭘﲑوز ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺁن دوران هﺰار ﺳﺎﻟﻪ اي‬
‫ﮐﻪ درﺁن ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ از ﻓﺮاز ﺁﲰﺎ‪‬ﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ زﻣﻴﲏ ﺧﻮد را ادارﻩ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪،‬‬ ‫ﻓﺮاﺧﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ‬
‫و درﺁن زﻣﺎن ﻣﺮدﻩ هﺎ ﻧﻴﺰ زﻧﺪﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ﺗﺎاز اﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﺟﱪان ﮔﻨﺎهﺎن ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﭼﻮن رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﲨﻌﻴﺖ ﺑﺼﻮرت ﻳﮑﺠﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺑﻄﻮر ﺗﺪرﳚﻲ و‬
‫درﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﳔﺴﺘﲔ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﲏ هﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ اول اﻳﻦ ﮐﺎر درﺳﺎل‬
‫‪ 1914‬اﳒﺎم ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ وﭼﻮن ﭼﻨﲔ ﻧﺸﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺁﻣﺎدﮔﻲ ﺗﻼش ﺑﻴﺸﱰي‬
‫درراﻩ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﳒﺎم ﮔﲑد‪ .‬وﱄ ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ درﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ هﺰارﺳﺎﻟﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﺁ‪‬ﺎﺋﻲ ﮐﻪ وﻓﺎداري ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬ﺧﺪاي ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ﮐﺎﺋﻨﺎت‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫روي ﳘﲔ زﻣﲔ – ﮐﻪ درﺁﻧﺰﻣﺎن ﻣﺎهﻴﺖ ﲠﺸﺖ زﻣﻴﲏ ﭘﻴﺸﲔ ﺧﻮد )ﺑﺎغ ﻋﺪن( راﺑﺎز ﺧﻮاهﺪ‬ ‫ﺑﺎردﻳﮕﺮ در‬
‫ﻳﺎﻓﺖ – ﺧﻮاهﻨﺪ زﻳﺴﺖ و ﺷﻴﻄﺎن ﺑﺰرگ و زادﻩ هﺎي او ﮐﻪ اﻧﺪﮐﻲ ﭘﻴﺶ از روز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺁزاد ﺷﺪﻩ‬
‫اﻧﺪ ﺑﺪﺳﺖ اﻳﻦ ﲠﺸﺘﻴﺎن ﻧﺎﺑﻮد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎ‪‬ﺎي دﻩ ﮔﺎﻧﻪ ﻣﻮﺳﻲ‬
‫درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﮐﺴﻲ را ﳔﻮاهﻲ ﮐﺸﺖ " ﮔﻮاهﻴﺎن ﻳﻬﻮﻩ از ﺧﺪﻣﺖ ﺳﺮﺑﺎزي ﺳﺮﺑﺎز ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ وﻳﮋﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ دوﻟﺘﻬﺎي ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺟﻬﺎن ﳘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻴﻄﺎﻧﻨﺪ‪ .‬از اداي اﺣﱰام ﺑﻪ ﭘﺮﭼﻢ‬
‫ﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺧﻮدداري ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ زﻳﺮا اﻳﻦ را ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﱵ ﻣﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﻧﲑوﻣﻨﺪ ﻣﺬهﱯ )ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺪﺳﺖ ‪ Charles Taze Russel‬اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ‬
‫ﺑﻨﺒﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ( درﺑﺮوﮐﻠﲔ ﻧﻴﻮﻳﻮرک اﺳﺖ وﱄ درﺧﺎرج از اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ‪ ،‬درﺑﻴﺴﺖ ﮐﺸﻮر دﻳﮕﺮ‬
‫اﻣﺮﻳﮑﺎ و اروﭘﺎ و اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻴﻪ و ﺁﺳﻴﺎ و اﻓﺮﻳﻘﺎ ﺷﻌﺒﻪ و ﭘﲑودارد‪ ،‬ودوﻧﺸﺮﻳﻪ ارﮔﺎن ﺁن ﻳﮑﻲ‬
‫ﺑﺎﺑﻴﺶ از دﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﺴﺨﻪ ﺗﲑاژ ﺑﻪ ﻳﮑﺼﺪ زﺑﺎن و دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﻧﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﺴﺨﻪ ﺗﲑاژﺑﻪ ‪ 54‬زﺑﺎن‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺑﻬﺸﺖ زﻣﻴﻨﻲ )ﺑﺎغ ﻋﺪن( ﮐﻪ درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ‪ " :‬وﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻏﻲ درﻋﺪن ﺑﻄﺮف ﻣﺸﺮق ﺑﻮﺟﻮد ﺁورد و هﻤﻪ‬
‫درﺧﺘﺎن ﺧﻮﺷﻨﻤﺎ وﺧﻮﺷﺨﻮراک را درﺁن زﻣﻴﻦ روﻳﺎﻧﻴﺪ و ﻧﻬﺮي ازﻋﺪن ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ ﺗﺎﺑﺎغ را ﺳﻴﺮاب ﮐﻨﺪ و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺷﻌﺒﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪ ") ﺳﻔﺮﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ (10- 8 ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد از اﺳﺎﻃﻴﺮ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ از ﺁن‬
‫ﺑﺎغ ﺑﺼﻮرت ‪ Edinu‬درزﺑﺎن ﺑﺎﺑﻠﻲ وﺁﺷﻮري و‪ Edin‬درزﺑﺎن ﺳﻮﻣﺮي ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻇﺮﻳﻔﻲ از اﻳﻦ ﺑﺎغ و‬
‫ﻧﻬﺮ ﭼﻬﺎر ﺷﺎﺧﻪ ﺁن رادرﻧﻘﻮش دﻳﻮاري ﮐﺎخ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﺑﺎﺑﻞ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻗﺮن هﻴﺠﺪهﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﮐﻪ دراواﺳﻂ ﻗﺮن‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻮﺳﻂ هــــﻴــﺌــﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳــــﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ درﮐﺎوﺷﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺎري ﮐﺸﻒ ﺷــــﺪ‪ ،‬درﻣﻮزﻩ ﻟﻮورﭘﺎرﻳﺲ‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺧﻠﻖ ﺁدم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺪا ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﺁن درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﺁدم را ﺑﺼﻮرت ﺧﻮدﻣﺎن و‬
‫ﻣﻮاﻓﻖ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺴﺎرﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺧﺪا ﺁدم را ﺑﺼﻮرت ﺧﻮد ﺁﻓﺮﻳﺪ و اورا ﺑﺼﻮرت ﺧﺪا ﺁﻓﺮﻳﺪ ") ﺳﻔﺮﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‪ ،‬ﺑﺎب اول ‪،‬‬
‫‪ (26‬اﻗﺘﺒﺎس دﻳﮕﺮي ازاﺳﺎﻃﻴﺮ ﺑﺎﺑﻠﻲ و ﺳﻮﻣﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﺧﺪاﻳﺎن و ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﻳﮏ ﺻﻮرت ﻧﻮدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻳﮏ زوج ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻋﻘﻴﺪﻩ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درهﻤﻪ ﻣﺬاهﺐ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ دارد‪ .‬دراﺳﺎﻃﻴﺮ‬
‫ﺳﻮﻣﺮي اﻳﻦ زوج دوﻣﻮﺳﻲ واﻳﻨﺎﻧﺎ‪ ،‬دراﺳﺎﻃﻴﺮ اﮐﺪي و ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻣﺮدوخ و ﺳﺮﭘﻴﻨﺖ‪ ،‬دراﺳﺎﻃﻴﺮ ﻣﺼﺮي اوزﻳﺲ و‬
‫ازﻳﺮﻳﺲ‪ ،‬دراﺳﺎﻃﻴﺮ هﻨﺪي ﺑﺮهﻤﺎ و ﺷﺎﮐﺘﻴﺲ‪ ،‬ودرﻣﻌﺘﻘﺪات اوﺳﺘﺎﺋﻲ ﻣﺸﻴﺎو ﻣﺸﻴﺎﻧﮓ ﻧﺎم دارﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ داﺳﺘﺎن اﺧﻴﺮ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ درﺗﻮرات ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﮐﻨﻮن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫داﺳﺘﺎن ﺁدم و ﺣﻮاي ﺗﻮرات )ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺑﻪ هﻤﺎن ﺻﻮرت درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ(‬
‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﺑﻴﺶ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﻲ داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﻣﻌﺘﺒﺮﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮑﻲ ‪ Theo‬ﻧﻴﺰ‬
‫اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ اﻓﺴﺎﻧﻪ اﺳﺎﻃﻴﺮي اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ازﻧﻮع "ﭘﺮﻣﺤﺘﻮاي "اﻳﻦ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎاﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ﺁن و داﺳﺘﻨﻬﺎﺋﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺮاﻧﻪ رﻻﻧﺪ ﻳﺎ ﮔﺮﺑﻪ ﭼﮑﻤﻪ ﭘﻮش ﺗﻔﺎوت ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﺮﭼﻨﺪ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺪارد وﻟﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻌﻨﻮي ﻋﻤﻴﻖ دارد‪ .‬درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺻﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن داﻧﺶ ﺁﻣﻮز و داﻧﺸﺠﻮي ﻳﻬﻮدي‬
‫وﻣﺴﻴﺤﻲ و ﻣﺴﻠﻤﺎن دردﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎي ﺧﻮد درزﻣﻴﻨﻪ هﻤﻴﻦ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺶ روزﻩ ﻣﻴﺂﻣﻮزﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ازﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز درﺣﺪود ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل‪ ،‬ازﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺷﻤﺴﻲ ﻣﺎ درﺣﺪود ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل و‬
‫ازﭘﻴﺪاﻳﺶ زﻧﺪﮔﻲ در روي زﻣﻴﻦ درﺣﺪود ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪ ،‬و ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﺁن ﻣﻲ ﺁﻣﻮزﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻬﮑﺸﺎن )‪(Galaxy‬‬
‫وزﻣﻴﻦ ﺑﺪان ﺗﻌﻠﻖ دارد ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﻲ از ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﮐﻬﮑﺸﺎن ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺎﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺷﻤﺴﻲ‬
‫ﮐﻬﮑﺸﺎن ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺧﻮرﺷﻴﺪ دارد ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻳﮑﻲ ازﺁﻧﻬﺎ و ﺁﻧﻬﻢ ﻧﻪ ازﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬و وﺳﻌﺖ هﻤﻴﻦ ﮐﻬﮑﺸﺎن ﻣﺎ درﺣﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﻴﻦ از ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮﻓﺮض ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﻄﺮ‬
‫اﻳﻦ ﮐﻬﮑﺸﺎن ﺑﻪ ‪ 6300‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﻟﻎ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬و ﺑﺎزهﻢ ﻣﻲ ﺁﻣﻮزﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎر ﮐﻠﻲ ﺧﻮرﺷﻴﺪ هﺎي ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﻳﮑﻬﺰارﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻣﻴﻠﻴﺎرد )رﻗﻢ‪ 1‬ﺑﺎ‪ 21‬ﺻﻔﺮﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن( اﺳﺖ‪ ،‬و ﺣﺪود ﮔﺴﺘﺮش اﻳﻦ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺗﺎﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺁن ﺑﺎ‬
‫وﺳﺎﺋﻞ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻋﻠﻤﻲ ﮐﻨﻮﻧﻲ اﻣﮑﺎن دارد ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﻧﻮري اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎﻟﻲ ﮐﻪ هﺮﺛﺎﻧﻴﻪ ﺁن‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻴﺼﺪ هﺰارﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮوهﺮﺳﺎﻋﺖ ﺁن ﻣﻔﻬﻮم ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ رادارد‪.‬‬

‫درروي زﻣﻴﻦ ﺧﻮد ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ازﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﺎهﻴﺎن درﺣﺪود ‪ 450‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل‪ ،‬از ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن درﺣﺪود ‪180‬ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﺳﺎل‪ ،‬از ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران درﺣﺪود‪ 160‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل‪ ،‬از ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﻴﻤﻮﻧﻬﺎي ﺁدم ﻧﻤﺎ ﺑﻴﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر و ﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬

‫____________________________‬
‫‪ – 1‬ازاﻳﻦ ﲠﺸﺖ زﻣﻴﲏ درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﲠﻤﲔ ﺻﻮرت و ﺑﺎﳘﲔ اﺳﻢ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،35،‬اﻋﺮاف‪،27-19،‬‬
‫ﻃﻪ‪ . (126-117،‬ﳘﭽﻨﲔ از رودﺧﺎﻧﻪ هﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺁب و ﺷﲑو ﺷﺮاب ﻃﻬﻮروﻋﺴﻞ ﮐﻪ درﲠﺸﺖ ازﺁ‪‬ﺎ ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫)ﳏﻤﺪ‪. (15،‬‬
‫‪ -2‬اﻳﻦ ارﻗﺎم ازﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﺴﮑﻮپ ﻓﻀﺎﺋﻲ ‪ Hubble‬ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻋﻠﻤﻲ ‪Nasa‬دراﻳﺎﻻت‬
‫ﻣﺘﺤﺪﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﳐﺎﺑﺮﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻠﺴﮑﻮپ ﮐﻪ ‪ 13‬ﻣﱰﻃﻮل و‪ 4 ،3‬ﻣﱰﻗﻄﺮو ‪ 11 ،6‬ﺗﻦ وزن دارد و درﺳﺎل ‪1990‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻀﺎﭘﻴﻤﺎي ‪ Discovery‬درﻣﺪار زﻣﲔ ﻗﺮار دادﻩ ﺷﺪﻩ در‪ 610‬ﮐﻴﻠﻮﻣﱰي زﻣﲔ درﮔﺮدش اﺳﺖ وﻋﮑﺴﻬﺎي ارﺳﺎﱄ ﺁن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺘﻨﺘﻮي ﻋﻠﻤﻲ وﻳﮋﻩ اي ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻮرد ﺑﺮﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﲑد‪ .‬ﺗﻠﺴﮑﻮپ "هﺎﺑﻞ"ﺑﻄﻮر ﺷﮕﻔﺖ ﺁور ي در‬
‫روز‪ 16‬اﮐﺘﱪ‪ 1994‬ﺗﺼﻮﻳﺮي از اﻧﻔﺠﺎري ﺁﲰﺎﻧﻲ درﮐﻬﮑﺸﺎﻧﻲ واﻗﻊ در‪ 500‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﻧﻮري از زﻣﲔ ﻣﺎ درﻳﺎﻓﺖ‬
‫داﺷﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﳏﺎﺳﺒﺎت ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ‪ Nasa‬ذرات ﻧﺎﺷﻲ ازﺁن ﺑﺎﺳﺮﻋﺖ ‪ 320000‬ﮐﻴﻠﻮﻣﱰ درﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺗﻮﻟﺪﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎزﻩ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺳﺎل‪ ،‬از ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻳﮏ وﻧﻴﻢ ﺗﺎ ‪3‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل واز ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻧﺴﺎن ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ‪700‬هﺰار ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪.‬‬
‫ﺗﺎﮐﻨﻮن درﺣﺪود ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻮع ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪﻩ درروي زﻣﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺎاﻣﺮوزﻩ ﻓﻘﻂ دﻩ ﺗﺎﭘﺎﻧﺰدﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن از‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ و ازاﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺁﻧﺮا ﺣﺸﺮات ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪ .‬ﺑﻤﻮازات ﺁن درﺣﺪود ‪ 450‬هﺰار‬
‫ﻧﻮع ﮔﻴﺎﻩ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ درﺧﺘﺎن و ﮔﻴﺎهﺎن ﮔﻞ دار و ﻣﻴﻮﻩ دار هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺮﻧﻬﺎي ﭘﻴﺎﭘﻲ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﺘﻮن ﻣﻘﺪس ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ اﺧﺘﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫روﺷﻦ ﮐﺮدن روزهﺎ و ﺷﺒﻬﺎي ﺁدﻣﻴﺎن درﺁﺳﻤﺎن ﺟﺎ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪" :‬و ﺧﺪا ﮔﻔﺖ ﻧﻴﺮهﺎدرﻓﻠﮏ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫روﺷﻨﺎﺋﻲ دهﻨﺪ‪،‬وﭼﻨﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬وﺧﺪا ﺳﺘﺎرﮔﺎن را درﻓﻠﮏ ﺁﺳﻤﺎن ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ زﻣﻴﻦ را روﺷﻦ ﮐﻨﻨﺪ")ﺗﻮرات‪ ،‬ﺳﻔﺮﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‪،‬‬
‫ﺑﺎب اول‪15 ،‬و‪"، (16‬و ﭼﺮاﻏﻬﺎي ﺳﺘﺎرﮔﺎن را ﺑﺮاي راهﻨﻤﺎﺋﻲ ﺁدﻣﻴﺎن درﺗﺎرﻳﮑﻲ هﺎي ﺑﻴﺎﺑﺎن و درﻳﺎ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻴﻢ‬
‫")ﻗﺮﺁن‪ ،‬ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم‪ ،97،‬ﻳﻮﻧﺲ‪،5 ،‬اﻧﺒﻴﺎء‪ ،33،‬ﻓﺼﻠﺖ‪،37 ،‬ﻣﻠﮏ‪" .(5 ،‬وﺧﺪاوﻧﺪ ﺁدم راﺑﺼﻮرت ﺧﻮد ﺁﻓﺮﻳﺪ و‬
‫ﺑﺪو ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺎرورﺷﻮد وﺑﺮﻣﺎهﻴﺎن درﻳﺎ وﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺁﺳﻤﺎن وهﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ ﮐﻪ ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻴﺨﺰﻧﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﺪ‪،‬وهﻤﻪ‬
‫ﮔﻴﺎهﺎن ﺗﺨﻤﺪاري ﮐﻪ ﺑﺮروي ﺗﻤﺎم زﻣﻴﻦ اﺳﺖ و هﻤﻪ درﺧﺘﻬﺎي ﻣﻴﻮﻩ دار ﺑﺮاي او ﺧﻮراک ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺮاي او‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ")ﺗﻮرات ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ ..."، (31-27 ،‬وهﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات زﻣﻴﻦ راﺑﺮاي ﺑﻬﺮﻩ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺁدﻣﻴﺎن ﺧﻠﻖ ﮐﺮدﻳﻢ )ﺑﻘﺮﻩ‪، (29 ،‬واﺳﺐ وﻗﺎﻃﺮ واﻻغ راﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺳﻮار ﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬و ﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎن را ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ‬
‫از ﻣﻮ و ﭘﺸﻤﺸﺎن ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺒﺮﻳﺪ و ﮔﻮﺷﺘﺸﺎن راﺑﺨﻮرﻳﺪ ")ﻧﺤﻞ‪ 7 ،‬و‪"، (8‬ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬﺎ را ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻴﻮﻩ هﺎي ﻓﺮاوان از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮرﻳﺪ )ﻣﻮﻣﻨﻮن‪ (18 ،‬و ﻣﻘﺮر ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ﻳﮑﺠﺎ ﺑﺎغ اﻧﮕﻮر ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺎﺋﻲ ﻣﺰرﻋﻪ ﻏﻼت‬
‫)رﻋﺪ‪ ." (3 ،‬وﻟﻲ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ هﺎ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﻧﺒﺎﺗﺎت هﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻮع‬
‫اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮق ﺳﻮﮔﻠﻲ ﺧﺪا‪ ،‬ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز دﺳﺘﺎوردهﺎي ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﺳﺎل و اﻳﻦ ﺣﻴﻮاﻧﺎت وﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮق ﺳﻮﮔﻠﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫و ﺣﻴﻮان دوﭘﺎ ﻧﻪ اوﻟﻴﻦ ﺑﻠﮑﻪ دﻳﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺎﻟﺒﯽ ﮐــــــﻪ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﭘﻴــــــﺶ ازاﻳﻦ ﺗﻮﺳــﻂ‬
‫‪ Carl Sagan‬اﺳﺘﺎد ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻋﻠﻮم ﻓﻀﺎﺋﻲ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﮐﺮﻧﻞ اﻣﺮﻳﮑﺎ اﻧﺘﺸﺎرﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺣﺎﮐﻲ ازاﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫اﮔﺮﻋﻤﺮﮐﺎﺋﻨﺎت راﻳﮑﺴﺎل ﻓﺮض ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ درﺳﺎﻋﺖ ‪ 22‬و ﺳﻲ دﻗﻴﻘﻪ روز ﺁﺧﺮﻣﺎﻩ دوازدهﻢ ﭘﻴﺪا ﺷـــــــﺪﻩ اﻧﺪ‪،‬‬
‫‪..............................................................‬‬

‫و اوﻟﻴﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ درﺳﺎﻋﺖ ‪23‬و‪59‬دﻗﻴﻘﻪ و‪20‬ﺛﺎﻧﻴﻪ‪ ،‬و ﺁﺋﻴﻨﻬﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻳﻬﻮدي و ﻣﺴﻴﺤﻲ و اﺳﻼم ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ درﺳﺎﻋﺖ‬
‫هﺎي ‪23‬و‪ 59‬دﻗﻴﻘﻪ و‪54‬و‪55‬و‪ 56‬ﺛﺎﻧﻴﻪ‪ ،‬و درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺎدرﺛﺎﻧﻴﻪ ﭘﻨﺠﺎﻩ و ﻧﻬﻢ ازﺳﺎﻋﺖ ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرو ﺁﺧﺮ روز‬
‫از ﻣﺎﻩ دوازدهﻢ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ژﺋﻮﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺣﺘﻲ درﻗﺮون ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺎن ﺁﺷﮑﺎر ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻗﺸﺮي ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﭘﻴﺮوان ﻣﮑﺘﺐ ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ دﻓﺎع از اﺳﻄﻮرﻩ ﺧﻠﻘﺖ ﺷﺶ روزﻩ ﺁﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ و ﮐﻠﻴﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺁن اﻣﮑﺎن ﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﭼﺎر اﻳﻦ راﻩ ﺣﻞ ﻣﻐﻠﻄﻪ ﺁﻣﻴﺰاراﺋﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ روزهﺎي ﺑﻴﺒﻠﻴﮏ)ﺗﻮراﺗﻲ( راروزهﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻤﻴﺒﺎﻳﺪ ﺗﻠﻘﻲ ﮐﺮد‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﻌﺎدل ﭼﻨﺪ ﺻﺪهﺰار ﺳﺎل ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁورد‪ .‬وﻟﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮد ﮐﻠﻴﺴﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬
‫را رﺳﻤﺎ رد ﮐﺮد‪،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺁن ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﻧﻴﺰ ﺑﺠﺎي ﭼﻬﻞ روز ﭼﻨﺪﻳﻦ هﺰار ﺳﺎل اداﻣﻪ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺠﺎي ‪ 120‬ﺳﺎل ﭼﻨﺪ دﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻋﻤﺮ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوان ﻣﮑﺘﺐ ﻗﺮﺁن‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ هﻤﻪ ﺗﻘﺮﺳﻲ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺮاي ﺻﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﭘﻴﺮوان ﺁن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و دارد‪ ،‬دﻓﺎع از ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎﻳﻲ ﭼﻮن‬
‫اﻳﻨﮑﻪ‪" :‬زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺑﺴﺘﺮي ﻣﺴﻄﺢ ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ")ﻧﺒﺎء‪ (6 ،‬و "ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﭼﺸﻤﻪ ﺁب ﺗﻴﺮﻩ اي ﻏﺮوب ﻣﻴﮑﻨﺪ " )‬
‫ﮐﻬﻒ‪ ، (86 ،‬و "ﺁﺳﻤﺎن را ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻴﺪارﻳﻢ ﮐﻪ روي زﻣﻴﻦ ﻧﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺧﻮد ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ارادﻩ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ "‬
‫)ﺣﺞ‪ 65 ،‬و " ﮐﻮهﻬﺎرا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺦ درزﻣﻴﻦ ﻓﺮو ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ " ) ﻧﺒﺎء ‪ ، (7‬و " ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫دوﻣﺸﺮق و دو ﻣﻐﺮب ")اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ ،‬ﻓﻒ‪ (17‬و " ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺸﺮق هﺎ" )ﺻﺎﻓﺎت‪ (5،‬ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ درﻗﺮﺁن‬
‫درﺑﺎرﻩ ﮔﺮدش ﻣﺎﻩ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﺁن از هﻼل ﺑﻪ ﺑﺪر و از ﺑﺪرﺑﻪ هﻼل ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ درﻣﻮرد ﺳﺒﻘﺖ روز ﺑﺮﺷﺐ و‬
‫دوري ﺧﻮرﺷﻴﺪ از ﻣﺎﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ اﻧﺪازﻩ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ اﺳﺖ‪ ..." :‬و ﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را اﺟﺎزﻩ دادﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻩ ﺑﺮﺳﺪ‪،‬‬
‫وﻧﻪ ﺷﺐ را ﮐﻪ ﺑﺮ روز ﺳﺒﻘﺖ ﮔﻴﺮد )ﻳﺲ‪ ، (40 ،‬و ﺳﻴﺮ ﻣﺎﻩ را درﻣﻨﺎزل ﻣﻌﻴﻦ ﻗﺮار دادﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﺷﻤﺎ ﺣﺴﺎب‬
‫ﻣﺎهﻬﺎ و روزهﺎ را ﻧﮕﺎﻩ دارﻳﺪ )ﻳﺲ‪ (5،‬و اﮔﺮ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ هﻼل و ﺑﺪروﻣﺎﻩ ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺎن ﭘﺎﺳﺦ دﻩ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺁز ﺁن ﺗﻌﻴﻴﻦ اوﻗﺎت ﺣﺞ و ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻣﺮدم اﺳﺖ " ) ﺑﻘﺮﻩ‪ 1 . (189 ،‬ﺑﺮﺳﻴﻬﺎي هﺠﺪﻩ ﺳﺎﻟﻪ درروي ‪381‬ﮐﻴﻠﻮﮔﺮم‬
‫ﺳﻨﮕﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1969‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺮﻧﺸﻴﻨﺎن ﻓﻀﺎﭘﻴﻤﺎي ﺁﭘﻮﻟﻮ از ﮐﺮﻩ ﻣﺎﻩ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺁوردﻩ ﺷﺪﻧﺪ روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫از ﻋﻤﺮ ﮐﺮﻩ ﻣﺎﻩ درﺣﺪود ﭼﻬﺎر وﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪ ،‬و ﻳﮑﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭼﻬﺎر هﺰار و‬
‫ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﮐﺮﻩ ﻣﺎﻩ ﺑﺎ اﻳﻦ هﺪف ﺑﻪ ﮔﺮدش درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدﻣﻴﺎن درﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺣﺴﺎب‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ وروزهﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮاﺳﺎس هﻼل و ﺑﺪرﺁن ﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ ؟ و ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻩ از هﻼل ﺑﻪ ﺑﺪر ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﮔﺮدش اﻳﻦ ﮐﺮﻩ ﺑﻪ دور زﻣﻴﻦ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ اوﻗﺎت ﺣﺞ و ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻣﺮدم اﺳﺖ ؟‬

‫درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﻋﺪد ﻣﺎهﻬﺎي ﺳﺎل را دوازدﻩ ﻗﺮار دادﻳﻢ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﻣﺎﻩ از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﻩ هﺎي ﺣﺮام اﺳﺖ‪ ،‬و از‬
‫روزي ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ را ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫‪2‬‬
‫")ﺗﻮﺑﻪ‪ ، (36 ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺳﺎل ﺑﻪ دوازدﻩ ﻣﺎﻩ ﻗﻤﺮي ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﺑﺎﺑﻞ ﻋﻤﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻣﻨﺘﻬﺎ درﺁﻧﺠﺎ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدوخ ﺧﺪاي ﺑﺰرگ ﺑﺎﺑﻞ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺼﺮﻳﺢ دﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﺣﺮام ﺑﻮدن ﭼﻬﺎرﻣﺎﻩ ازدوازدﻩ ﻣﺎﻩ ﺳﺎل‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺿﺮورت اﺟﺘﻨﺎب از هﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﻨﮓ وﻗﺘﺎل دراﻳﻦ‬
‫ﭼﻬﺎرﻣﺎﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ از هﻨﮕﺎم ﺧﻠﻖ ﺁﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮدﻩ و درﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را‬
‫ﺑﺮاي ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ دراﻳﻨﺼﻮرت ﭼﺮا درهﻴﭽﻴﮏ از دوﻣﺬهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوان اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ اﻋﻼم ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر اﺳﻼم ازﺁن ﺑﺎ ﺧﺒﺮ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ اﻋﺮاب ﻋﺼﺮ ﺟﺎهﻠﻴﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺑﻪ ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ؟‬

‫و درﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺁدم از ﺧﺎک و دﻣﻴﺪن زﻧﺪﮔﻲ درﺑﻴﻨﻲ او و ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪن ﺣﻮا از دﻧﺪﻩ او ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬از‬
‫ﭘﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﮐﻪ ﺗﺌﻮري ﺗﮑﺎﻣﻞ داروﻳﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاهﺪ و ﻣﺪارک اﻧﮑﺎر ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫ﻧﻬﺎدﻩ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺻﻒ ﺁراﺋﻲ هﺎي ﭘﺮﺳﺮوﺻﺪاي ﮐﻨﻴﺴﻪ هﺎ و ﮐﻠﻴﺴﺎ هﺎ وﻣﺴﺠﺪ و ﺟﻨﺠﺎﻟﻬﺎي ﺧﺸﻢ ﺁﮔﻴﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﻲ ﮐﻪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻓﺮود ﺁﻣﺪن از ﺻﺪر ﻧﺸﻴﻨﻲ هﺰاران ﺳﺎﻟﻪ ﺁدﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻞ ﺳﺮ ﺳﺒﺪ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺟﺎي اﺳﺘﻮار‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را دردﻧﻴﺎي داﻧﺶ و درﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎي ﺁﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن و داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺳﺮاﺳﺮ ﺟــــــــﻬﺎن ﺑﺎز ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪،‬‬

‫واز وﻗﺘﻴﮑﻪ هﺰاران ﻓﺴﻴﻞ اﺟﺪاد دوﭘﺎي ﻣﺎ از ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺗﺎ ﺑﻪ دوران ﺣﺎﺿﺮ درﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻬﺎ و‬
‫ﻣﻮزﻩ هﺎي ﺟﻬﺎن ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﺳﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ و ﻓﮑﺮي ﻧﻮع ﺑﺸﺮ را ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺁﺷﮑﺎر ﺑﻪ اراﺋﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫دﻳﮕﺮﺑﺮاي ﺁدم و ﺣﻮاي ﺁﺷﻨﺎي ﻣﺎ ﺟﺰدرﺗﻮرات ودرﻗﺼﻪ هﺎي ﻣﺎدرﺑﺰرﮔﻬﺎ ﺟﺎﺋﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻘﻮل ﻳﮏ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮ‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮ اﺷﮑﺎل اﺳﺎﺳﻲ دراﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮرات ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﺟﺰ ﻣﺘﻮن اﺳﺎﻃﻴﺮي ﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺧﻮد ﻳﺎ هﻤﺰﻣﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد دراﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ اﻣﺮوز ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﺻﺤﺒﺖ از ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﻬﺎ‬
‫و از‪ Big-Bang‬ﻣﻴﺸﺪ و ﺣﻮا ﺑﺠﺎي اﻳﻨﮑﻪ از دﻧﺪﻩ ﺁدم ﺑﻴﺮون ﺁﻳﺪ از درون ﺻﻔﺤﺎت " اﺻﻞ اﻧﻮاع "ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺂﻣﺪ‪.‬‬

‫______________________________‬
‫‪ -1‬اﻳﻦ دو ﺁﻳﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ از دو اﺛﺮ ﻣﺬهﱯ ﻳﻬﻮد ﺗﻠﻤﻮداورﺷﻠﻴﻢ و ﻣﻴﺪراش اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺁ‪‬ﺎ‬
‫هﺪف از ﺗﻐﻴﲑ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻩ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن روزهﺎي ﺟﺸﻨﻬﺎ و ﻓﺮاﺋﺾ دﻳﲏ اﺳﺖ‪ .‬درﮐﺘﺎب‪ Judaism and the Koran‬ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫‪J.Katsh‬اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ – 2‬درﺑﺎﺑﻞ ﺳﺎل ﺑﻪ ‪ 12‬ﻣﺎﻩ و ‪ 360‬روز ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﺪ و ﺁﻏﺎز ﺁن ﺁﻏﺎز ﲠﺎر ﺑﻮد‪ ،‬وﱄ اﻳﻦ ‪ 12‬ﻣﺎﻩ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻤﺮي‬
‫و ﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪي ﺗﻌﻴﲔ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬و ﲠﻤﲔ ﺟﻬﺖ هﺮ ﺳﺎل – ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ دراﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ – وﻗﺖ ﺁﻏﺎز ﺳﺎل ﻧﻮ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﺧﱰ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺗﻌﻴﲔ و اﻋﻼم ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺟﻦ‬
‫ﻗﺮﺁن از وﺟﻮد ﻣﻮﺟﻮدات ﻧﺎﭘﻴﺪاي دﻳﮕﺮي ﺑﻨﺎم ﺟﻦ ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺁدﻣﻴﺎن ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺨﻼف‬
‫ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎﮐﻪ ﺁدﻣﻬﺎرا ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻨﺪ‪،‬ﺁدﻣﻬﺎ ﺑﻪ دﻳﺪن ﺁﻧﻬﺎ‪،‬ﺟﺰ درﻣﻮارد ﺧﺎص‪،‬ﻗﺎدرﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﻗﺮﺁن اهﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ "اﺟﻨﻪ"‬
‫دادﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ‪ 48‬ﺁﻳﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ دردو ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ‪،‬ﺳﺨﻨﻲ‬
‫از ﺟﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺟﻦ‪،‬اﻋﺘﻘﺎدي اﺳﺖ ﮐﻪ ازاﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪات اﻋﺮاب ﻋﺼﺮﺟﺎهﻠﻴﺖ و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻗﺮﺁن و ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﻼﻣﻲ راﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دراﺳﺎﻃﻴﺮ ﺑﺎﺑﻠﻲ اوﺗﻮﮐﻮهﺎ)اﺟﻨﻪ( ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﻧﺎﭘﻴﺪا ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ از ﺁﺗﺶ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ دوﮔﺮوﻩ ﺧﻮب و ﺑﺪ ﻧﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ ﮐﻪ هﺮ دوي ﺁﻧﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎ ﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺁدﻣﻴﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﺟﻨﻪ ﺧﻮب‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ "ﺷﺪو"ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ ﺣﺎﻣﻲ و ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﺮدﻣﺎن درﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺮات روزﻣﺮﻩ زﻧﺪﮔﻲ ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺧﻄﺮات‬
‫ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺁﮔﺎﻩ ﻧﺒﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺟﻨﻴﺎن ازاﻳﻦ ﺧﻄﺮات ﺧﺒﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬اﻳﻦ اﺟﻨﻪ درﺳﻔﺮ ودرﺣﻀﺮ‬
‫وﺣﺘﻲ درﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار ﺁدﻣﻴﺎن را ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ دﻳﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬هﻤﺮاهﻲ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ودرهﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ ﺁﻧﻬﺎرا از ﺗﻴﺮ دﺷﻤﻦ‬
‫ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬درﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬اﺟﻨﻪ ﺑﺪﮐﻪ "ادﻳﻤﻮ" ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﺸﺪﻧﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ درﭘﻲ ﺁزار ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺮاي ﺁﻧﻬﺎ اﻧﻮاع و‬
‫اﻗﺴﺎم دﺷﻮارﻳﻬﺎ و دردﺳﺮهﺎرا ﻓﺮاهﻢ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪،‬ﺣﺘﻲ ﻳﮏ دﺳﺘﻪ اﻓﺮاﻃﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻨﺎم "ﺁراﻟﻮ"از دﻧﻴﺎي ﻇﻠﻤﺖ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري هﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن هﻤﺮاﻩ ﻣﻲ ﺁوردﻧﺪ ﻳﺎﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﻪ ﺟﻨﺎﻳﺖ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ وﮔﻠﻪ هﺎﻳﺸﺎن را از ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺒﺮدﻧﺪ و‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎ راﺑﻪ ﺟﺪاﺋﻲ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوﻩ از اﺟﻨﻪ ﺷﺮورﺑﺮﺧﻼف ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻨﻴﺎن ازدواج ﻧﻤﻴﮑﺮدﻧﺪ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎر ﻧﻤﻲ ﺁوردﻧﺪ‪ .‬اﻧﻮاع هﻔﺘﮕﺎﻧﻪ اي از ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ درﮐﻮهﺴﺘﺎن ﻣﻐﺮب زادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﻋﺎدﺗﺎ دروﻳﺮاﻧﻪ هﺎﻳﺎدرزﻳﺮ زﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻨﺪ و ﺁدﻣﻴﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎرا از ﭘﺎهﺎي ﺳﻢ دارﺷﺎن ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ وﺑﺮاي دﻓﻊ ﺷﺮﺷﺎن از ﮐﺎهﻨﺎن و ﺟﺎدوﮔﺮان ﮐﻤﮏ‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬درﻋﻮض ﺟﻨﻬﺎي ﺧﻮب ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ازدواج ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺁدﻣﻴﺎن ﻧﻴﺰ درﺁﻣﻴﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻗﺮﺁن اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﺎﺑﻠﻲ و ﻋﺮﺑﻲ دوران ﺟﺎهﻠﻴﺖ‪،‬ﮐﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ دراﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي اﺳﺎﻃﻴﺮي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ژرﻣﻨﻴﻮ اﺳﻼو وﻓﻨﻴﻘﻲ وﺁﺷﻮري ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﮏ واﻗﻌﻴﺖ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪":‬اﺟﻨﻪ را ﭘﻴﺶ از‬
‫ﺁدﻣﻴﺎن ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﺎرا ﭘﺮﺳﺘﺶ ﮐﻨﻨﺪ )ذارﻳﺎت‪، (56،‬و ﺁﻧﻬﺎرا ازﺁﺗﺶ ﺳﻮزان ﺧﻠﻖ ﮐﺮدﻳﻢ )اﻟﺮﺣﻤﻦ‪-15،‬ﺣﺠﺮ‪. (27،‬‬
‫ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ اﺟﻨﻪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻧﺪ )ذارﻳﺎت‪ (57 ،‬و ﮐﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ اﺟﻨﻪ را ﺷﺮﮐﺎي ﺧﺪا داﻧﺴﺘﻨﺪ‬
‫)اﻧﻌﺎم‪، (100،‬و اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ هﺮدودﺳﺘﻪ دروغ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ )ﺻﺎﻓﺎت‪ . (158،‬ﭼﻮن ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺮاي دﻋﻮت ﺑﻪ ﺧﺪاﻗﻴﺎم ﮐﺮد ﻃﺎﻳﻔﻪ‬
‫ﺟﻨﻴﺎن ﺑﺮاو ازدﺣﺎم ﺁوردﻧﺪ )ﺟﻦ‪، (19،‬ﮔﺮوهﻲ ازاﺟﻨﻪ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁن را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ وﺑﺎﺗﻌﺠﺐ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﺎراﺑﻪ راﻩ‬
‫هﺪاﻳﺖ ﻣﻴﺒﺮد و ﻻﺟﺮم دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺪاي واﺣﺪ ﺷﺮک ﻧﺨﻮاهﻴﻢ ورزﻳﺪ)ﺟﻦ‪1،‬و‪ . (2‬اﻳﻨﻬﺎ اﺳﻼم ﺁوردﻧﺪ واﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ درراﻩ‬
‫راﺳﺖ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺁب ﮔﻮارا ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد)ﺟﻦ‪ . (16،‬اﻣﺎ ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺎﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و هﻴﺰم‬
‫ﮐﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﺷﺪﻧﺪ )ﺟﻦ‪14،‬و‪ (15‬وﻣﺎ ﺁﻧﻬﺎراﺑﻪ ﻋﺬاﺑﻲ ﺑﺴﻴﺎراﻟﻴﻢ ﻣﻌﺬب ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ )ﺟﻦ‪ (17،‬و ﺑﻪ ﺁﻧﺎن ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﻢ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻧﻴﺰﺟﺰو ﺁن ﮔﺮوهﻲ از اﺟﻨﻪ و ﺁدﻣﻴﺎن ﺷﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ دوزخ داﺧﻞ ﺷﺪﻧﺪ )اﻋﺮاف‪ . (38،‬درروزﻣﺤﺸﺮ‬
‫ﺑﻪ اﺟﻨﻪ ﺧﻄﺎب ﺷﻮد ﮐﻪ اي ﮔﺮوﻩ ﺟﻨﻴﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎ از ﺣﻴﺚ ﺗﻌﺪاد ﺑﺮﺁدﻣﻴﺎن ﻓﺰوﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ‪،‬وﻟﻲ ﺁﻳﺎ ﻣﺎﺑﺮاي ﺷﻤﺎ رﺳﻮﻻﻧﻲ‬
‫ازﺟﻨﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ ﺁﻳﺎت ﻣﺎرا ﺑﺮﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﺷﻤﺎ رااز ﭼﻨﻴﻦ روزي ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ؟)اﻧﻌﺎم‪." (130،‬‬

‫ﺑﻪ رواﻳﺖ ﻗﺮﺁن‪،‬دردوران ﭘﻴﺶ از ﻧﺰول اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﮔﺮوهﻲ از اﺟﻨﻪ ﮐﻮﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎدرﺁﻧﺠﺎ‬
‫اﺳﺘﺮاق ﺳﻤﻊ ﮐﻨﻨﺪ و از اﺳﺮار ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻﺁﮔﺎﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﺟﻨﻴﺎن ﭘﺲ از ﻧﺰول ﻗﺮﺁن درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺷﺪﻳﺪا ﺗﺤﺖ‬
‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ اﺳﺖ واﺟﻨﻪ اي ﮐﻪ ﻗﺼﺪ رﺧﻨﻪ ﺑﺪان راداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ هﺪف ﺗﻴﺮﺷﻬﺎب ﻣﻼﺋﮏ ﭘﺎﺳﺪارﻗﺮارﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ)ﺟﻦ‪8،‬و‪. (99‬‬
‫هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻗﺮﺁن‪،‬ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﭙﺎهﻴﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎن از اﺟﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺎﻧﻲ از ﮔﺮوﻩ ﺧﻮدﺷﺎن داﺷﺘﻨﺪ)ﻧﻤﻞ‪.(17،‬‬

‫ادﺑﻴﺎت اﺳﻼﻣﻲ و اﺣﺎدﻳﺚ و ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻋﺎﻣﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺮاي ﺟﻨﻴﺎن‬
‫در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮﻩ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ رواﻳﺘﻲ ﮐﻪ ﻃﺒﺮي در"ﺗﻔﺴﻴﺮﮐﺒﻴﺮ"ﺧﻮد ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ‪،‬درهﻨﮕﺎم ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ از ﻃﺎﺋﻒ ﺑﻪ ﻣﮑﻪ‪ ،‬ﮔﺮوهﻲ هﻔﺖ ﻧﻔﺮي از اﺟﻨﻪ درﻧﺨﻠﺴﺘﺎن "ﻧﺨﻠﻪ"اورادرﺣﺎل ﺧﻮاﻧﺪن ﻗﺮﺁن دﻳﺪﻧﺪ وﺑﻘﺪري ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ﺧﻮدرا ﺑﻪ وي ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ و ازاو اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻦ اﺳﻼم درﺁﻳﻨﺪ‪.‬ﻣﺤﻤﺪ ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ﺁﻧﺎن ﻣﺄﻣﻮرﺷﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ ﺟﻨﻴﺎن دﻳﮕﺮراﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﺟﻨﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺧﻮد وﻓﺎﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪهﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ دﻳﺪار او رﻓﺘﻨﺪ وﺧﺒﺮ دادﻧﺪ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﻼم ﺁوردﻩ اﻧﺪ‪،‬و ﻃﺒﻖ درﺧﻮاﺳﺖ ﺁﻧﺎن‪،‬اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻌﺪ اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ‬
‫درﻣﺤﻠﻲ درﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﮔﺮد ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮاي ﺁﻧﻬﺎ ﺁﻳﺎﺗﻲ از ﻗﺮﺁن را ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞ از ﺁن ﺑﺒﻌﺪ وادي‬
‫اﻻﺟﻨﻪ ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )ﻃﺒﺮي‪ :‬ﺗﻔﺴﻴﺮﮐﺒﻴﺮ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ﻓﺼﻞ هﻔﺘﺎدو ﭘﻨﺠﻢ(‪.‬‬

‫ﻣﻮﻟﻔﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﮐﺮات از ازدواج اﺟﻨﻪ ﺑﺎ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن رواﻳﺖ ﮐﺮدﻩ و ﮐﺴﺎﻧﻲ ازاﻓﺮاد ﺳﺮﺷﻨﺎس رازادﻩ ﻣﺸﺘﺮک‬
‫اﺟﻨﻪ وﺁدﻣﻴﺎن داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬اﺑﻦ ﺧﻠﮑﺎن ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ ازﮐﺴﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮادرﺷﻴﺮي ﻳﮑﻲ ازاﺟﻨﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ)وﻓﻴﺎت اﻻﻋﻴﺎن‪،‬‬
‫ﺟﻠﺪ ﺳﻮم‪ ،‬ص‪ ، (76‬ذهﺒﻲ هﻮﺷﻤﻨﺪي ﻓﺮاوان ﭼﻨﺪﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ را – ﮐﻪ ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺮد – ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﻲ از‬
‫اﺟﺪادﺷﺎن ﺟﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ )ﺗﺬﮐﺮﻩ اﻟﺤﻔﺎظ‪،‬ﺟﻠﺪدوم‪ ،‬ص ‪ . (149‬دﻣﻴﺮي ﺑﺤﺚ ﻣﻔﺼﻠﻲ دراﻳﻦ دارد ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ اﺟﻨﻪ‬
‫اي را ﮐﻪ درﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ درﺁﻣﺎر ﻧﻤﺎز ﮔﺬاران ﻣﻨﻈﻮر داﺷﺖ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻧﺮا ﻣﺠﺰاﮐﺮد ؟)ﮐﺘﺎب اﻟﺤﻴﻮان‪،‬‬
‫ﺟﻠﺪاول‪ ،‬ص ‪ (265‬و ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮﻣﺠﻠﺴﻲ از اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق رواﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻃﺎﻳﻔﻪ ﮐﺮد ﺟﻨﻴﺎﻧﻲ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﺼﻮرت ﺁدﻣﻴﺎن درﺁوردﻩ اﺳﺖ )ﺣﻠﻴﻪ اﻟﻤﺘﻘﻴﻦ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردهﻢ(‪.‬‬

‫ﻣﺤﺪث ﻣﻌﺮوف ﻗﺮن هﺸﺘﻢ هﺠﺮي‪ ،‬اﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻪ اﻟﺸﺒﻠﻲ درﮐﺘﺎب "ﻓﻲ اﺣﮑﺎم اﻟﺠﻦ" در‪ 112‬ﻓﺼﻞ ﭼﻨﺪ هﺰار ﺣﺪﻳﺚ در‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎاﺟﻨﻪ ﮔﺮد ﺁوري ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺪﻳﺜﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﮕﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ دراﺻﻞ ﺟﻦ هﺴﺘﻨﺪ‪،‬و‬
‫ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﭼﭗ ﮐﺎرﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﻨﺪ و اﺟﻨﻪ درﺁﻧﻬﺎ رﺧﻨﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺟﻦ هﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻧﺎ ﻣﺸﺮوع ﺑﺎزﻧﺎن‬
‫ﻣﻘﺎرﺑﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪،‬و ﺟﻨﻴﺎﺋﻲ ﮐﻪ زﻧﺎن را از ﺷﻮهﺮاﻧﺸﺎن ﻣﻴﺮﺑﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و اﺟﻨﻪ اي ﮐﻪ وﻗﻮع ﺟﻨﮓ ﺑﺪر را ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﺒﺮدادﻧﺪ‪،‬‬
‫و ﺟﻦ هﺎي ﻓﻘﻴﻪ ﮐﻪ ﻓﺘﻮا ﺻﺎدرﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪،‬واﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻨﮑﻪ ﺁﻳﺎ ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم ﺟﻨﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻃﺎﻳﻔﻪ اﺟﻨﻪ ﻣﺒﻌﻮث‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ؟‬

‫درﻣﻴﺎن ﻓﻘﻬﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ اﺟﻨﻪ از ﺁﺗﺶ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎهﻴﺖ‬
‫ﻣﺎدي دارد ﭼﻄﻮر ﺧﻮدﺷﺎن داراي ﺟﺴﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ درﺁﺗﺶ دوزخ ﺑﺴﻮزﻧﺪ ؟ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﻄﻬﺮي ﮐﻮﺷﻴﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ ":‬اﻣﺎ درﺑﺎرﻩ اﻳﻨﮑﻪ ﺟﻦ ﭼﻮن از ﺁﺗﺶ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺟﺴﻢ اﺳﺖ ﭼﺮا‬
‫ﺧﻮدش ﺟﺴﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺮوزﻩ ﻋﻠﻤﺎ رﺳﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻳﮑﻨﻮع ﺟﺴﻢ ﻧﺪارﻳﻢ ﮐﻪ ﺟﺴﻢ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫اﻣﮑﺎن دارد اﺟﺴﺎﻣﻲ ﺑﺎ اﺑﻌﺎدي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﮐﻤﺘﺮ درﮐﺮاﺗﻲ ﺁﺗﺸﻴﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪" .‬‬

‫ﻧﺎﺳﺦ هﺎ و ﻣﻨﺴﻮخ هﺎ‬

‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﮏ‪ ،‬ﻓﮑﺮي‪،‬اﺧﻼﻗﻲ وﻋﺎﻃﻔﻲ ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس"ﺗﻮﺣﻴﺪي"ﺑﮑﻠﻲ ﺑﺎﻳﮑﺪﻳﮕﺮاﺧﺘﻼف دارﻧﺪ و‬
‫ﮔﺎهﻲ اﺻﻮﻻ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ هﻤﺪﻳﮕﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﺧﺎص ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺁﮐﻨﺪﻩ از ﺿﺪو ﻧﻘﻴﺾ هﺎ و ﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮﺧﻬﺎ و در‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد اﺷﺘﺒﺎهﺎت ﺁﺷﮑﺎري هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬رﻗﻢ ﮐﻠﻲ ﺁﻧﻬﺎ رادرارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫دو ﮐﺘﺎب ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ و ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ )ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ( درﺣﺪود هﺸﺘﺎد هﺰارﺑﺮﺁورد ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻧﺎهﻤﺎهﻨﮕﻲ ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎزهﻢ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ اﺻﺎﻟﺖ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ اﻋﺘﻤﺎد داﺷﺖ ؟‬

‫درﻃﻮل ﺑﻴﺶ از دو ﻗﺮن اﺧﻴﺮ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾ هﺎ درﺻﺪهﺎ ﮐﺘﺎب و هﺰاران ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ درﺟﻬﺎن ﻏﺮب‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ درﺟﻬﺎن‬
‫ﺧﻮد ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻦ‬
‫ﻃﺒﻌﺎ ﺑﺎزﮔﻮﺋﻲ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﺪارم‪ ،‬ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﺋﻲ ﭼﻨﺪ از ﺁﻧﻬﺎ اﮐﺘﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﻢ‪ .‬دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺧﺎص‬
‫ﺑﺮﮐﺘﺎب ﺟﺎﻟﺐ "ارزﻳﺎﺑﻲ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس" وﻟﺘﺮ ﻧﻬﺎدﻩ ام‪ ،‬ﮐﻪ درﺁن ﺑﻴﺶ ازهﺸﺘﺼﺪ اﻳﺮاد دﻗﻴﻖ – ﺗﻘﺮﻳﺒﺎهﻤﻴﺸﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ‬
‫ﻃﻨﺰ ﺧﺎﺻﻲ ﮐﻪ درهﻤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎي وﻟﺘﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ – ﺑﻪ ﻳﮑﺎﻳﮏ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﻮرات وارد ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺬﮐﺮ اﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻴﻤﻮرد ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺎن اﻧﺘﺸﺎر ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺘﺎﺑﻲ )درﺳﺎل ‪ (1772‬ﺑﺎ ﺗﺄﻟﻴﻒ "ﮐﺘﺎب ﻣﺴﺘﻄﺎب ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار" ﻣﻼﺑﺎﻗﺮ‬
‫ﻣﺠﻠﺴﻲ دراﻳﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮرات‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺻﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻳﻬﻮدي و ﻣﺴﻴﺤﻲ درﻃﻮل ﻗﺮون‬
‫ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻏﺎز ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‪" :‬دراﺑﺘﺪاﺧﺪاﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ را ﺁﻓﺮﻳﺪ‪ ....‬و ﺧﺪا ﮔﻔﺖ روﺷﻨﺎﺋﻲ ﺑﺸﻮد و روﺷﻨﺎﺋﻲ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬و ﺧﺪا روﺷﻨﺎﺋﻲ را دﻳﺪ ﮐﻪ ﻧﻴﮑﻮ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﺪا روﺷﻨﺎﺋﻲ را از ﺗﺎرﻳﮑﻲ ﺟﺪاﺳﺎﺧﺖ‪ .. .‬وﺷﺎم ﺑﻮد و ﺻﺒﺢ ﺑﻮد‬
‫روزي اول "وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ درﺷﺮح ﮐﺎرهﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ درروزﭼﻬﺎرم ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮدﮐﻪ‪" :‬و ﺧﺪا ﮔﻔﺖ ﻧﻴﺮهﺎ درﻓﻠﮏ‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﺋﻲ دهﻨﺪ و روزرا ازﺷﺐ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﺪا دوﻧﻴﺮ ﺑﺰرگ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﮐﻪ اﻋﻈﻢ راﺑﺮاي‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ روزوﻧﻴﺮاﺻﻐﺮ راﺑﺮاي ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺷﺐ‪،‬و ﺳﺘﺎرﮔﺎن را‪ ،‬و هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎرا درﻓﻠﮏ ﺁﺳﻤﺎن ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺮزﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﺋﻲ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫دهﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﺪا دﻳﺪ ﮐﻪ ﻧﻴﮑﻮﺳﺖ‪ ،‬و ﺷﺎم ﺑﻮدوﺻﺒﺢ ﺑﻮد‪،‬روزﭼﻬﺎرم"‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ درﺳﻪ روز اول ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺎم ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ و ﺻﺒﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ هﻨﻮز ﺧﻮرﺷﻴﺪي و ﻣﺎهﻲ و ﺳﺘﺎرﮔﺎﻧﻲ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ هﻨﻮز ﺑﻪ‬
‫ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺧﻮد ﺗﻮرات روز وﺷﺒﻲ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ درروزﭼﻬﺎرم ازهﻢ ﺟﺪاﺷﺪﻩ اﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬و ﻃﺒﻌﺎ ﻧﻮرﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺳﻪ روزﺗﻤﺎم ﺗﺎﺑﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درروزﭼﻬﺎرم ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬

‫"‪ ...‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﺑﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺮﺁدم ﻣﺴﺘﻮﻟﻲ ﮐﺮد و ﻳﮑﻲ از دﻧﺪﻩ هﺎﻳﺶ راﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻮﺷﺖ درﮔﻮﺷﺖ درﺟﺎﻳﺶ ﭘﺮﮐﺮد‬
‫وﺁن دﻧﺪﻩ راﮐﻪ از ﺁدم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد زﻧﻲ ﺑﻨﺎ ﮐﺮدواورا ﺑﻨﺰد ﺁدم ﺁورد"‪ .‬وﻟﺘﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ از اول ﺁدم ﺑﺎ ﻳﮏ دﻧﺪﻩ‬
‫اﺿﺎﻓﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻓﺮزﻧﺪان او هﻤﭽﻨﺎن درهﺮدوﻃﺮف ﺑﺪن دﻧﺪﻩ هﺎﺋﻲ ﻣﺴﺎوي دارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ هﻢ اوﻣﺘﺬﮐﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺳﻦ اوﮔﻮﺳﺘﻦ ﻗﺪﻳﺲ ﻣﻌﺮوف دررﺳﺎﻟﻪ اﻟﻬﻴﺎت ﺧﻮد ﺑﻨﺎم ‪ De Genesis‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ اﺳﺖ‬
‫‪1‬‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﻟﻬﻲ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ وﺑﺮﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ درﻣﻮرد ﺁن ﮐﻨﺠﮑﺎوي ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫"‪ ...‬وزن )ﺣﻮا( ﺑﻪ ﻣﺎر ﮔﻔﺖ از ﻣﻴﻮﻩ درﺧﺘﺎن ﺑﺎغ ﻣﻴﺨﻮرﻳﻢ ﻟﻴﮑﻦ از ﻣﻴﻮﻩ درﺧﺘﻲ ﮐﻪ دروﺳﻂ ﺑﺎغ )ﺑﻬﺸﺖ( اﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﻴﺨﻮرﻳﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪا ﮔﻔﺖ ازﺁن ﻣﺨﻮرﻳﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻴﻤﻴﺮﻳﺪ‪ " .‬وﻟﻲ درﺧﻮد ﺗﻮرات )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ (2 ،‬ﺁﻣﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدم ﭘﺲ از راﻧﺪﻩ ﺷﺪن از ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ‪ 930‬ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ ﮐﺮد‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﻀﺎد ﺗﻮراﺗﻲ از ﺁﻏﺎزﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻋﻠﻤﺎي اﻟﻬﻴﺎت ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻗﺪﻳﺲ ﻣﻌﺮوق اوﮔﻮﺳﺘﻴﻨﻮس )ﺳﻦ‬
‫اوﮔﻮﺳﺘﻦ( ﺁﻧﺮا درﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﺪﻳﻨﺼﻮرت ﺣﻞ ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ ﻇﺎهﺮا اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺒﻼ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﭼﻮن ﺁدم هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺧﺪا ﻧﻴﺰازﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد ﻋﺪول ﮐﺮد‪.‬‬
‫"‪ .....‬و ﻣﺎر ﺑﻪ زن ﮔﻔﺖ‪ :‬هﺮ ﺁﻳﻨﻪ ﺑﺎ ﺧﻮردن اﻳﻦ ﻣﻴﻮﻩ ﻧﺨﻮاهﻴﺪ ﻣﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺪا ﻣﻴﺪاﻧﺪ درروزﻳﮑﻪ ازﺁن ﺑﺨﻮرﻳﺪ‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺘﺎن ﺑﺎز ﻣﻴﺸﻮد و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪا ﻋﺎرف ﻧﻴﮏ وﺑﺪ ﺧﻮاهﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ زن از ﻣﻴﻮﻩ درﺧﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺨﻮرد و ﺑﻪ ﺷﻮهﺮ ﺧﻮد‬
‫ﻧﻴﺰ داد"‪.‬‬

‫وﻟﺘﺮ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ ﺣﺮف زدن ﻣﺎر درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﺷﮑﺎﻟﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا درﺟﺎي دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻣﺎدﻩ‬
‫اﻻﻏﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺒﺮي ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﺪ و ﻣﺎهﻲ ﻳﻮﻧﺲ روزي دو ﺑﺎر از رود ﻓﺮات ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﺗﺎﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺸﮑﻠﺘﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎر )ﺷﻴﻄﺎن( ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ راﻩ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ درﮐﺠﺎ ﺑﺎ ﺁدم وﺣﻮا ﮔﻔﺘﮕﻮ ﮐﺮد ؟ و درﺁﻧﻮﻗﺖ ﮐﻪ هﻨﻮز زﺑﺎن ﻣﻘﺪس ﻋﺒﺮي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ را ﺑﺎ ﭼﻪ‬
‫زﺑﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم داد؟‬

‫"‪ .....‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺎر ﻓﺮﻣﻮد ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺁدم را اﻏﻮا ﮐﺮدي از ﺟﻤﻴﻊ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺻﺤﺮا ﻣﻠﻌﻮﻧﺘﺮ ﺧﻮاهﻲ ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ ازاﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﺷﮑﻤﺖ راﻩ ﺧﻮاهﻲ رﻓﺖ وﺗﻤﺎم اﻳﺎم ﻋﻤﺮت ﺧﺎک ﺧﻮاهﻲ ﺧﻮرد"‪ .‬درارزﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻴﺰ وﻟﺘﺮ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ‬
‫ﻣﺎر ﭘﻴﺶ از ﻣﻠﻌﻮن ﺷﺪن روي ﭼﻬﺎر ﭘﺎ راﻩ ﻣﻴﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ؟ و اﮔﺮ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻇﺎهﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ وي درﺗﻤﺎم اﻳﺎم‬
‫ﻋﻤﺮش ﺧﺎک ﺑﺨﻮرد‪ ،‬ﭼﺮا هﻴﭻ ﻣﺎري ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﺧﺎک ﻧﺨﻮردﻩ اﺳﺖ ؟‬
‫"‪......‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﮏ ﮐﻪ ﺁدم از درﺧﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﮏ وﺑﺪ ﺧﻮردﻩ هﻤﺎﻧﺎ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ ﺷﺪﻩ و ﻋﺎرف ﻧﻴﮏ وﺑﺪﮔﺮدﻳﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻨﮏ ﻣﺒﺎداﮐﻪ دﺳﺖ ﺧﻮدرا درازﮐﻨﺪ و از درﺧﺖ ﺣﻴﺎت ﻧﻴﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺨﻮرد و ﺗﺎ ﺑﻪ اﺑﺪ زﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺧﺪا اورا از ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون ﮐﺮد ﺗﺎ ﮐﺎرزﻣﻴﻨﻲ را ﮐﻪ از ﺁن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﮑﻨﺪ‪،‬و ﺷﻤﺸﻴﺮﺁﺗﺸﺒﺎري راﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﮔﺮدش‬
‫ﻣﻴﮑﺮد ﻣﺄﻣﻮرﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎ درﺧﺖ زﻧﺪﮔﻲ را ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﺪ‪ ".‬ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﮐﻪ وﻟﺘﺮ درﻣﻮرد اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺑﻨﺪ ﻣﻴﺪهﺪ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻠﺴﻔﻲ‬
‫ﺟﺎﻟﺒﻲ دارد‪ ":‬اﮔﺮﺧﺪاوﻧﺪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺧﻮد واﻗﻌﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﺁن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﮏ و ﺑﺪ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن ﻳﮏ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ و درﺳﺖ درﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺁن اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬و‬
‫ﺁن اﻧﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﻗﻮﻩ ﺗﻤﻴﺰ ﺧﻮب را ازﺑﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ " .‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد وﻟﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻳﻮﻟﻴﺎﻧﻮس اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﻣﻴﺘﺮاﻧﻲ و ﺿﺪ ﻣﺴﻴﺤﻲ روم رادرﺧﻄﺎﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر اوﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاي ﻳﻬﻮد و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ از ﺁدم و ﺣﻮا ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ازﻣﻴﻮﻩ درﺧﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﮏ وﺑﺪ هﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺨﻮرﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﺪاي ﺧﻮدﺷﺎﻧﺮا‬
‫ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ﺗﺮﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ و ﺧﻮب را از ﺑﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﻨﺪ‪.‬‬

‫____________________________‬
‫‪ -1‬ارﺗﺒﺎط زن و دﻧﺪﻩ دراﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮراﺗﻲ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ازاﻳﻨﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درزﺑﺎن ﺳﻮﻣﺮي اﻳﻦ هﺮدوﮐﻠﻤﻪ ﺗﻠﻔﻆ‬
‫ﻣﺸﺎﲠﻲ دارﻧﺪ و ﻣﻴﺘﻮان اﺣﺘﻤﺎل داد ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮرات اﻳﻦ دوﻣﻔﻬﻮم را ﺟﺎي ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫"‪ ...‬و ﺁدم ﺑﻪ زن ﺧﻮد ﺣﻮا درﺁﻣﺪ و اوﺁﺑﺴﺘﻦ ﺷﺪ و ﻗﺎﺑﻴﻞ را زاﺋﻴﺪ‪ ،‬وﺑﺎردﻳﮕﺮ ﺁﺑﺴﺘﻦ ﺷﺪ وهﺎﺑﻴﻞ را زاﺋﻴﺪ‪،‬و هﺎﺑﻴﻞ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻠﻪ داري ﭘﺮداﺧﺖ و ﻗﺎﺑﻴﻞ ﺑﻪ زراﻋﺖ‪ .‬و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﺮور اﻳﺎم ﻗﺎﺑﻴﻞ از ﻣﺤﺼﻮل زﻣﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺧﺪاوﻧﺪ هﺪﻳﻪ ﺁورد و‬
‫هﺎﺑﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﻧﻮزادان ﮔﻠﻪ ﺧﻮد وﭘﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎراﺑﺮاي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁورد‪،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ هﺪﻳﻪ هﺎﺑﻴﻞ را ﭘﺴﻨﺪﻳﺪ اﻣﺎ هﺪﻳﻪ ﻗﺎﺑﻴﻞ راﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﺸﻢ ﻗﺎﺑﻴﻞ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺳﺮﺧﻮد را ﺑﻪ زﻳﺮ اﻓﮑﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪو ﮔﻔﺖ ﭼﺮا ﺧﺸﻤﻨﺎک ﺷﺪي ؟‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮهﻢ هﺪﻳﻪ اي ﻣﺜﻞ ﺑﺮادرت هﺎﺑﻴﻞ ﻣﻲ ﺁوردي هﺮ ﺁﻳﻨﻪ ﻣﻘﺒﻮل ﻣﻦ ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬و واﻗﻊ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﺻﺤﺮا رﻓﺘﻨﺪ ﻗﺎﺑﻴﻞ‬
‫ﺑﺮﺑﺮادر ﺧﻮد هﺎﺑﻴﻞ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ اورا ﺑﮑﺸﺖ "‪ .‬وﻟﺘﺮ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ :‬ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮا ﺧﺪاﻳﺎن درهﺮ دورﻩ و ﺑﻪ‬
‫هﺮﺻﻮرت ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت را ﺑﺮهﺪاﻳﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﺎر درﺁﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻴﺪهﻨﺪ ؟ وﻟﻲ ﺣﺘﻲ دراﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﻧﻴﺰﺁﻳﺎ ﻳﻬﻮﻩ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻴﺎن دوﺑﺮادر ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزي ﺑﻮﺟﻮد ﻧﻴﺎورد و ﻳﮑﻲ از ﺁن دو را ﻃﻮري ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﻪ ﻧﮑﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮادرش دﺳﺖ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺎزﻩ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺑﺮادرﮐﺸﻲ‪ ،‬ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ ازﺑﺮادر ﺁدﻣﮑﺶ و ﻧﻪ از ﺑﺮادرﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﮐﻨﺪ ؟‬

‫"‪ ...‬و ﭼﻮن ﻗﺎﺋﻦ )ﻗﺎﺑﻴﻞ( ﺑﺮادرش هﺎﺑﻴﻞ را ﮐﺸﺖ‪،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺪا ﻣﻘﺮرﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ هﺮ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻴﻞ راﺑﮑﺸﺪ هﻔﺖ ﭼﻨﺪان ازاو‬
‫اﻧﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻗﺎﺑﻴﻞ ﻋﻼﻣﺘﻲ داد ﮐﻪ هﺮﮐﻪ اورا ﺑﻴﺎﺑﺪ وي را ﻧﮑﺸﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻗﺎﺑﻴﻞ ا زﺣﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‬
‫و درﺷﺮق ﺑﺎغ ﻋﺪن ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪ‪،‬و درﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ زوﺟﻪ ﺧﻮد درﺁﻣﺪ واز اوﭘﺴﺮي ﺑﻨﺎم ﺧﻨﻮخ ﺁورد و ﺷﻬﺮي ﺑﻨﺎ ﮐﺮد و ﺁﻧﺮا‬
‫ﺑﻨﺎم ﭘﺴﺮ ﺧﻮد ﺧﻨﻮخ ﻧﺎم ﻧﻬﺎد " )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ . (17-15 ،‬دراﺷﺎرﻩ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات‪ ،‬وﻟﺘﺮ‬
‫ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ‪ " :‬ﮔﺬﺷﺘﻪ ازاﻳﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﮏ ﻗﺎﺗﻞ ﺑﺮادر ﮐﺶ رازﻳﺮ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪،‬ﺁﻧﻬﻢ درﺷﺮاﻳﻄﻲ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﭘﺪرو‬
‫ﻣﺎدر او و درﭘﻲ ﺁﻧﻬﺎ هﻤﻪ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮردن ﻳﮏ ﻣﻴﻮﻩ ﻣﻤﻨﻮع ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﻋﺬاب داﺋﻢ درروي زﻣﻴﻦ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻗﺘﻞ هﺎﺑﻴﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺮادرش‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺟﺰﺳﻪ ﻧﻔﺮ)ﺁدم‪،‬‬
‫ﺣﻮا‪ ،‬ﻗﺎﺑﻴﻞ( هﻴﭻ اﻧﺴﺎﻧﻲ درروي زﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻴﻞ را ﺑﻴﺎﺑﺪ و اوراﺑﮑﺸﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ازاوﺑﺪﻳﻦ ﮔﻨﺎﻩ هﻔﺖ‬
‫ﺑﺎراﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮد؟ و روﺷﻦ هﻢ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ زوﺟﻪ اي ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻴﻞ ﮔﺮﻓﺖ ازﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد؟ وﺷﻬﺮي ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ وﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﭘﺴﺮش ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﮐﺮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﮐﺪام ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ؟ و ﭼﻪ ﻣﺮدﻣﻲ درﺁن ﺳﮑﻮﻧﺖ ﮔﺰﻳﺪﻧﺪ ؟"‬

‫ﭘﻴﺶ از ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح‪ ،‬ﺧﺪا ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ درﺁﻳﻨﺪﻩ " اﻳﺎم ﻋﻤﺮ ﺑﺸﺮﺷﺶ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ"‬
‫)ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، (3 ،‬وﻟﻲ هﻤﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ )ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪ (32-10 ،‬ازدﻩ ﻧﺴﻞ ﭘﻴﺎﭘﻲ از ﻓﺮزﻧﺪان ﻧﻮح‬
‫ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺮد ﮐﻪ هﺮﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت از‪ 148‬ﺳﺎل ﺗﺎ ‪ 600‬ﺳﺎل ﻋﻤﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ وﺣﺘﻲ ﻳﮑﻲ از ﺁﻧﺎن هﻢ زودﺗﺮاز ﺻﺪو‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻧﻤﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن هﻤﻴﻦ ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻮح دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ از هﺮﺣﻴﻮان روي زﻣﻴﻦ ﻳﮏ‬
‫ﺟﻔﺖ ﻧﺮوﻣﺎدﻩ درﮐﺸﺘﻲ ﺧﻮد ﺟﺎدهﺪ)ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ، (19،‬وﻟﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮررا ﻓﺮاﻣﻮش‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ و از هﻤﻴﻦ ﻧﻮح ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ هﻔﺖ ﺟﻔﺖ ازﺑﻬﺎﺋﻢ راﺑﻪ ﮐﺸﺘﻲ ﺧﻮد ﺑﻴﺎورد )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪. (3 ،‬‬

‫هﻨﮕﺎﻣﻲ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺑﺮاي ﺁزﻣﺎﻳﺶ درﺟﻪ اﺧﻼص اﺑﺮاهﻴﻢ از او ﺑﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺮش را درراﻩ ﺧﺪا ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات ﺑﺪو ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ " اﮐﻨﻮن ﭘﺴﺮ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮدت اﺳﺤﺎق راﺑﺮدارو ﺑﺰﻣﻴﻦ ﻣﻮرﻳﺎ ﺑﺮوﺗﺎ درﺁﻧﺠﺎ اورا‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﮐﻨﻲ ")ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ ودوم‪ (2 ،‬ووﻗﺘﻴﮑﻪ ﺧﻮدش ﻣﺎﻧﻊ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺷﺪن اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻴﺨﻮرد ﮐﻪ‪" :‬ﺑﻪ ذات اﻗﺪس ﺧﻮدم ﻗﺴﻢ ﻣﻴﺨﻮرم ﮐﻪ ﭼﻮن ﭘﺴﺮ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮدت راازﻣﻦ درﻳﻎ ﻧﺪاﺷﺘﻲ هﺮ ﺁﻳﻨﻪ‬
‫ذرﻳﺖ ﺗﺮﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺁﺳﻤﺎن و رﻳﮕﻬﺎي ﮐﻨﺎر درﻳﺎ ﮐﺜﻴﺮ ﺳﺎزم " )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ . (16،‬وﻟﻲ هﻤﻴﻦ ﺗﻮرات درﻓﺼﻮل ﻗﺒﻞ از‬
‫ﺁن ﺧﺒﺮ دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ اﺳﺤﺎق ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﻮد‪ ،‬ازﮐﻨﻴﺰ ﺧﻮد هﺎﺟﺮ ﻓﺮزﻧﺪي ﺑﻨﺎم اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫)ﮐﻪ درﺳﻨﺘﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺎي ﻗﻮم ﻋﺮب و ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ اﺳﺖ و اﺳﺤﺎق ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ از ﺁن از ﻣﺎدرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺧﻮد ﺳﺎرا ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺴﺎب اﺳﺤﺎق ﻣﻄﻠﻘﺎ ﭘﺴﺮ ﻳﮕﺎﻧﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻣﻌﺠﺰات دﻩ ﮔﺎﻧﻪ ﻣﺤﻴﺮاﻟﻌﻘﻮل ﻣﻮﺳﻲ درﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺠﺰﻩ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺣﮑﺎﻳﺖ ازاﻳﻦ دارد ﮐﻪ "ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺳﺒﺎن و اﻻﻏﺎن و‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﻣﺼﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ وﺑﺎﺋﻲ ﺳﺨﺖ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪﻧﺪ "‪ ،‬وﻟﻲ دردهﻤﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ هﻤﻴﻦ ﻣﻮﺳﻲ‪،‬ﻓﺮﻋﻮن ﺑﺎ هﻤﻪ‬
‫ﺳﻮاران و اﺳﺒﻬﺎ و اراﺑﻪ هﺎ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻟﺸﮑﺮﻳﺎن ﺧﻮدﺑﺪﻧﺒﺎل ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﻴﺸﺘﺎﺑﺪو ﺧﻮد او ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ دردرﻳﺎ ﻏﺮق‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬درﺳﻔﺮﺧﺮوج ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺸﺼﺪ هﺰارﻣﺮد ﻳﻬﻮدي ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ زﻧﺎن و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد از ﻣﺼﺮ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ در"اﻳﻠﻴﻢ " ﭼﺎدر زدﻧﺪ ﮐﻪ درﺁن ﺗﻨﻬﺎ دوازدﻩ ﭼﺸﻤﻪ ﺁب و هﻔﺘﺎد درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﻮد و هﻤﮕﻲ ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‬
‫و ﺧﻮردﻧﺪ و ﻣﺪت زﻳﺎدي درﺁﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ )ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪ . (27 ،‬درﭘﺎﻳﺎن دورﻩ ﺳﺮﮔﺮداﻧﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درﺻﺤﺮا‪ ،‬ﻣﻮﺳﻲ‬
‫ﺑﺪاﻧﺎن ﺧﻄﺎب ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ "اﻳﻨﮏ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاﻳﺘﺎن ﺷﻤﺎ را ﭼﻬﻞ ﺳﺎل و ﻳﺎزدﻩ ﻣﺎﻩ دراﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎن رهﺒﺮي ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﻟﺒﺎس ﺑﺮﺗﻨﺘﺎن ﻣﻨﺪرس ﺷﻮد ﻳﺎ ﭘﺎهﺎﻳﺘﺎن ﺁﻣﺎس ﮐﻨﺪ")ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ، (4-2 ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻮرات ﻣﻮﺳﻲ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫هﻨﮕﺎم ﺧﺮوج از ﻣﺼﺮ هﺸﺘﺎد ﺳﺎل داﺷﺘﻪ ودروﻗﺖ ﻣﺮگ ﺻﺪو ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺎاﻳﻦ ﺣﺴﺎب درﻣﻮﻗﻊ ﺧﻄﺎب‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﻣﺪﺗﻲ از ﻣﺮﮔﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺟﺎﻧﺐ دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﻣﺮدان و زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻗﻮل ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻪ ﻟﺒﺎس ﺑﺮﺗﻨﺸﺎن ﻣﻨﺪرس ﺷﺪﻩ و ﻧﻪ ﭘﺎهﺎﻳﺸﺎن ﺁﻣﺎس ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬درهﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ ارض ﮐﻨﻌﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻋﺰرا ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻳﻬﻮد درﮐﺘﺎﺑﻲ ﮐﻪ ﻧﺎم ﺧﻮد اورا دارد‪،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻣﺎر ﮔﻴﺮي ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪" :‬و ﺷﻤﺎر ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ ﮐﻪ درﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ازﻣﺼﺮ ﺑﻪ ارض ﮐﻨﻌﺎن ﺁﻣﺪﻧﺪ ‪ 42630‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﻮاي ﻏﻼﻣﺎن و ﮐﻨﻴﺰان اﻳﺸﺎن ﮐﻪ ‪ 7337‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻐﻨﻴﺎن و‬
‫ﻣﻐﻨﻴﺎت اﻳﺸﺎن ﮐﻪ ‪ 200‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و اﺳﺒﺎن اﻳﺸﺎن ﮐﻪ ‪ 730‬رأس ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬واﻻﻏﺎن اﻳﺸﺎن ﮐﻪ ‪ 6720‬رأس‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ")ﮐﺘﺎب اول ﻋﺰرا‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ . (64 ،‬هﻤﻴﻦ ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ درﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺁﻣﺪﻩ درﺑﻴﺶ از‬
‫ﻳﮑﺼﺪﺣﻤﻠﻪ ﭘﻴﺎﭘﻲ ﺷﻬﺮهﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻨﻌﺎن راﻣﺘﺼﺮف ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ وﻣﺮدم ﺁﻧﻬﺎ راﻗﺘﻞ ﻋﺎم و ﺧﻮد ﺷﻬﺮهﺎ را وﻳﺮان ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫و ﺑﺎهﻤﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﺳﺎﻳﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺮﺳﺮﺷﺎن ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺗﻠﻔﺎﺗﻲ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ درﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﺷﻤﺎر ﺁﻧﺎن ﺳﻴﺼﺪ هﺰارﺗﻦ ﺑﺮﺁورﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫درﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻳﻌﻘﻮب هﻨﮕﺎم ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﺼﺮ ﺑﺮاي دﻳﺪارﻳﻮﺳﻒ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻓﺮﻋﻮن درﻧﻴﮑﻮﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ‬
‫ﻣﺼﺮ ﻳﻌﻨﻲ درارض ﻋﻤﺴﻴﺲ)زﻣﻴﻦ راﻣﺴﺲ( ﺳﮑﻮﻧﺖ دادﻩ ﺷﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دراﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﮐﻪ ﺗﻮرات ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫هﻨﻮز ﻧﻪ راﻣﺴﺲ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد وﻧﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻨﺎم ارض راﻣﺴﺲ درﻣﺼﺮ وﺟﻮد داﺷﺖ )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﻞ هﻔﺘﻢ‪،‬‬
‫‪ . (11‬درهﻤﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺳﺎرا زن اﺑﺮاهﻴﻢ در‪ 127‬ﺳﺎﻟﮕﻲ درﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﺑﺮاهﻴﻢ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫زﻣﻴﻨﻲ را ﺑﺮاي دﻓﻦ او درﺣﺒﺮون ﺧﺮﻳﺪاري ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﺎﻟﮏ زﻣﻴﻦ او ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻬﺎي ﺁن ‪ 400‬ﺷﮑﻞ ﻧﻘﺮﻩ ﺧﻮاﺳﺖ )ﺳﻔﺮ‬
‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم‪ ، (15 ،‬وﻟﻲ ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ وﻟﺘﺮ ﺗﺬﮐﺮﻣﻴﺪهﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﺁن هﻨﮕﺎم ﺳﮑﻪ اي ﺑﻨﺎم ﺷﮑﻞ‬
‫درﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻨﻌﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﻲ درزﻣﺎن ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻴﺰ هﻴﭻ ﺟﺎ اﺷﺎرﻩ اي ﺑﻪ وﺟﻮد ﺳﮑﻪ ﻃﻼ ﻳﺎ ﻧﻘﺮﻩ ﻧﺸﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪﻩ ﺑﺮاي دﻓﻦ ﺳﺎرا ﻧﺸﺎن ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻠﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺗﻮرات ﺑﺴﻴﺎر دﻳﺮﺗﺮ از ﺁﻧﮑﻪ ادﻋﺎ ﻣﻴﺸﻮد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺳﻔﺮ ﺧﺮوج ﻣﺤﻞ دﻳﺪار ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺎ ﻳﻬﻮﻩ ﻳﮑﺠﺎ ﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﮐﻮﻩ ﺣﻮرﻳﺐ )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫هﻔﺪهﻢ‪ . (6 ،‬درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ازﻗﻮل ﻳﻬﻮﻩ درﮔﻔﺘﮕﻮي او ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ اﻧﺘﻘﺎم ﮔﻨﺎﻩ ﭘﺪران را ﺗﺎ ﭼﻬﺎر‬
‫ﻧﺴﻞ از ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن ﻣﻴﮕﻴﺮم ) ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ، (5 ،‬وﻟﻲ درﮐﺘﺎب ﻳﺮﻣﻴﺎ اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎم ﺑﻪ ﻳﮏ ﻧﺴﻞ ﻣﺤﺪود ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ) ارﻣﻴﺎء‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ وﻳﮑﻢ‪ ، (29 ،‬و درﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل از زﺑﺎن هﻤﻴﻦ ﻳﻬﻮﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺴﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﺑﺖ ﮔﻨﺎﻩ‬
‫ﺧﻮدش ﺧﻮد ﺟﻮاب ﺧﻮاهﺪ داد )ﺣﺰﻗﻴﺎل‪ ،‬ﺑﺎب هﺠﺪهﻢ‪. (16-12 .4-2 ،‬‬

‫درﮐﺘﺎب ﻳﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺧﺪا ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش اﻃﻼع ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﺰودي ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻣﻐﻠﻮب ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﺷﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻋﻮن و ﮐﺴﺎﻧﺶ را ﺑﺪﺳﺖ دﺷﻤﻨﺎن ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺧﻮد ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﻧﻪ اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ هﻴﭽﻮﻗﺖ‬
‫ﻣﺼﺮ را ﺗﺼﺮف ﮐﺮد و ﻧﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮ ﺑﺪﺳﺖ او اﺳﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬درﻋﻮض ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻌﺪ ﻣﺼﺮ ﻣﻐﻠﻮب ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎرس ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﭘﻴﺶ از ﺁن ﺧﻮد ﺑﺎﺑﻞ را ﻧﻴﺰ ﺗﺼﺮف ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد )ﮐﺘﺎب ارﻣﻴﺎء ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﻞ وﺷﺸﻢ‪ .(28-25 ،‬ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ‬
‫از ﺟﺎﻧﺐ ﺣﺰﻗﻴﺎل درﻣﻮرد هﻮﻓﺮا ﻓﺮﻋﻮن دﻳﮕﺮ ﻣﺼﺮ و ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ ﺑﻬﻤﻴﻦ اﻧﺪازﻩ ﻏﻠﻂ از ﮐﺎر درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﮐﺘﺎب ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺗﻮرات ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺳﻲ هﺰار اراﺑﻪ ﺟﻨﮕﻲ و ﺷﺸﻬﺰار ﺳﻮار‬
‫و " ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﺷﻦ هﺎي درﻳﺎ " ﺳﺮﺑﺎز ﮔﺮد ﺁوردﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻟﺸﮑﺮ ﺁراﺋﻲ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ را ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ درﺁن‬
‫هﻨﮕﺎم ﭼﻨﺎن ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺟﻨﮕﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺞ ﮔﺴﺘﺮدﻩ را از ﺟﺎﻧﺐ دﺷﻤﻨﺎن ﺁن اﻳﺠﺎب ﻣﻴﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ از اﻳﻦ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درزﻳﺮ ﺗﺴﻠﻂ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﻳﮏ ﭼﺎﻗﻮ را هﻢ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪" :‬و درﺗﻤﺎﻣﻲ زﻣﻴﻦ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺁهﻨﮕﺮي ﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﻣﺒﺎدا ﻋﺒﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮاي ﺧﻮد‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻳﺎ ﻧﻴﺰﻩ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬و ﺟﻤﻴﻊ اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ﻧﺰد ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن ﻓﺮود ﻣﻲ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ هﺮ ﮐﺲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻴﻞ و ﮔﺎوﺁهﻦ و ﺗﺒﺮ و‬
‫داس ﺧﻮد را ﺗﻴﺰ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و درروز ﺟﻨﮓ ﺷﻤﺸﻴﺮ و ﻧﻴﺰﻩ دردﺳﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ")ﮐﺘﺎب اول ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ‪،‬‬
‫ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪.(21-19 ،‬‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺿﺪ وﻧﻘﻴﺾ هﺎي ﻓﺮاوان‪ ،‬ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮرات ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﮔﻮﺋﻲ هﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ارﺗﺒﺎط دادن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم را ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺻﻮﻻ ﺑﺎ ارﻗﺎم و ﺁﻣﺎر و ﻣﻌﺎدﻻت ﺟﻤﻊ و ﺗﻔﺮﻳﻖ ﺁﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﮔﺎن واﻗﻌﻲ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﻧﻴﺰ دراﻓﺴﺎﻧﻪ ﭘﺮدازﻳﻬﺎي ﺧﻮد از واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﺁﻣﺎر و ارﻗﺎم ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫"‪ ...‬ﭘﺲ زارح ﺣﺒﺸﻲ ﺑﺎ هﺰار هﺰار )ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن( ﺳﭙﺎﻩ و ﺳﻴﺼﺪ اراﺑﻪ ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺸﻪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺁﺳﺎ )ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا( ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاي ﺧﻮد را ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺒﺸﻴﺎن را ﺑﻪ ﺣﻀﻮر‬
‫ﻳﻬﻮدا ﺷﮑﺴﺖ داد و ﺁﺳﺎ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﻌﺎﻗﺐ ﻧﻤﻮد‪ ،‬و از ﺣﺒﺸﻴﺎن ﺁﻧﻘﺪراﻓﺘﺎدﻧﺪ ﮐﻪ ازاﻳﺸﺎن ﺣﺘﻲ ﻳﮏ ﺗﻦ زﻧﺪﻩ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺷﻬﺮهﺎ را ﺗﺎراج ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر درﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺧﻴﻤﻪ هﺎي ﮔﺎوان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان را ﻧﻴﺰ زدﻧﺪو‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨــــﺪهﺎ و ﺷﺘﺮان ﻓــــﺮاوان ﺑﺮداﺷــــﺘﻪ ﺑﻪ اورﺷﻠﻴـــﻢ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻧـــﻤﻮدﻧﺪ " )ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎردهﻢ‪. (16-10 ،‬‬

‫"‪ ....‬و ﺁﺟﺎز ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ درﻧﻈﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺴﻨﺪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺎورد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ دروادي‬
‫اﺑﻦ هﻨﻮم ﺑﺨﻮر ﺳﻮزاﻧﻴﺪ و ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ هﺎ را ﺑﺮﺑﺎﻻي ﺗﻞ هﺎ و زﻳﺮ درﺧﺘﻬﺎ ي ﺳﺒﺰ ﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاﻳﺶ ﻓﻘﺢ‬
‫ﺑﻦ رﻣﻠﻴﺎ را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﮐﻪ درﻇﺮف ﻳﮑﺮوز ‪ 120000‬ﻧﻔﺮ از اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﮐﻪ ﺟﻤﻴﻊ اﻳﺸﺎن ﻣﺮدان ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻮدﻧﺪ در ﺳﺮ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻳﻬﻮدا ﮐﺸﺖ و ‪ 200000‬ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از ﺁﻧﺎن زﻧﺎن و ﭘﺴﺮان و دﺧﺘﺮاﻧﺸﺎن را ﺑﻪ اﺳﻴﺮي ﮔﺮﻓﺖ ")ﮐﺘﺎب دوم‬
‫ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ‪.(8-1 ،‬‬

‫"‪ ...‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ )اورﺷﻠﻴﻢ( را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﻮدم داود ﻧﺠﺎت ﺧﻮاهﻢ داد‪ .‬ﭘﺲ درﺁن ﺷﺐ ﻓﺮﺷﺘﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ ‪ 185000‬ﻧﻔﺮ از اردوي ﺁﺷﻮري را زد‪ ،‬و ﺑﺎﻣﺪادان ﭼﻮن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ اﻳﻨﮏ ﺟﻤﻴﻊ ﺁﻧﻬﺎ ﻻﺷﻪ هﺎي‬
‫ﻣﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ " )ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ . (35-34 ،‬اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﺁﺷﻮرﻳﺎن درزﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺳﻨﺎ ﺧﺮﻳﺐ)ﺳﺨﺎرﻳﺐ ﺗﻮرات( ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻳﻬﻮدا ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﻳﻬﻮد‬
‫و ﻏﺎرت اورﺷﻠﻴﻢ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﺟﻨﮕﻲ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻮرات درﺁن ﻧﺰدﻳﮏ دوﻳﺴﺖ هﺰار ﻧﻔﺮ از ﺳﭙﺎهﻴﺎن ﺁﺷﻮر‬
‫ﺑﺪﺳﺖ "ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ " درﻋﺮض ﻳﮏ ﺷﺐ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻨﮕﻨﻮﺷﺘﻪ ﺳﻨﺎﺧﺮﻳﺐ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮر‪،‬ﮐﻪ درﮐﺎوﺷﻬﺎي‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﻨﻮا ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و اﮐﻨﻮن درﻣﻮزﻩ ﺑﺮﻟﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﮐﻲ اﺳﺖ‪" :‬‬

‫"‪ ....‬وﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺮ ﺣﺰﻗﻴﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻓﺮود ﻧﻴﺎوردﻩ ﺑﻮد ﺗﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﭼﻬﻞ وﺷﺶ ﻗﻠﻌﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ او و ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺑﻴﺸﻤﺎري از ﺷﻬﺮهﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﻣﻨﺠﻨﻴﻖ هﺎ و ﭘﻴﺎدﻩ ﻧﻈﺎم و ﻧﺮدﺑﺎﻧﻬﺎي ﺣﻤﻠﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ و ﺗﺼﺮف‬
‫ﮐﺮدم‪ 200000 ،‬ﻧﻔﺮ از ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ وﻣﺮد وزن وﺷﻤﺎر ﻧﺎﻣﺤﺪودي از اﺳﺒﺎن و اﻻﻏﺎن و ﺷﺘﺮان و ﮔﺎوان و‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﺑﺰهﺎ را ﺑﻪ اﺳﺎرت و ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺧﻮد ﺣﺰﻗﻴﺎ را ﮐﻪ دردرون اورﺷﻠﻴﻢ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺧﻮد ﻣﻮﺿﻊ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮن ﻣﺮﻏﻲ درﻗﻔﺲ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺷﻬﺮهﺎﺋﻲ را ﮐﻪ ﻏﺎرت ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم ازﮐﺸﻮراو ﺟﺪاﮐﺮدم وﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﻋﺸﻮد و‬
‫ﻋﮑﺮون و ﻏﺰﻩ ﺑﺨﺸﻴﺪم ﺗﺎﺳﺮزﻣﻴﻦ اورا ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﺮﻣﺎن دادم ﮐﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﻦ‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻬﻮدا ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﻮد‪ .‬هﺮاس از ﺷﻮﮐﺖ و ﺟﻼل ﻣﻦ ﺣﺰﻗﻴﺎ را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺖ و ﻋﺮﺑﻬﺎ و ﺳﺮﺑﺎزان ﮔﺰﻳﺪﻩ اي ﮐﻪ‬
‫وي ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﻳﺖ اورﺷﻠﻴﻢ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺧﻮد ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺁوردﻩ ﺑﻮد دﺳﺖ از ﮐﺎر ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم او ﻏﺮاﻣﺖ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺰد ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ دﺧﺘﺮان و زﻧﺎن و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدش را‪ ،‬و ﻧﻴﺰﺳﻲ ﺗﺎﻻن ﻃﻼ و هﺸﺘﺼﺪ ﺗﺎﻻن ﻧﻘﺮﻩ و ﻗﻠﻊ‬
‫و ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ و ﺻﻨﺪﻟﻴﻬﺎي ﻋﺎج و ﭼﺮم ﻓﻴﻞ و ﻋﺎج و ﺁﺑﻨﻮس و ﺑﺴﻴﺎر ﭼﻴﺰهﺎي دﻳﮕﺮ ﮐﻪ هﻤﻪ را ﺑﻪ ﻧﻴﻨﻮا ﺷﻬﺮ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺳﻔﻴﺮان ﺧﻮد را ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﻏﺮاﻣﺖ هﺎ را ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻦ ﮐﻨﻨﺪ و اﻃﺎﻋﺖ و زﻳﺮ دﺳﺘﻲ او را‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ اﻋﻼم دارﻧﺪ "‪.‬‬

‫درﺧﻮد ﺗﻮرات ﻧﻴﺰ‪ ،‬درهﻤﺎن ﮐﺘﺎب دوم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻮﺋﻲ داﺳﺘﺎن ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺁﺷﻮرﻳﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻓﺮاﻣﻮش‬
‫ﺷﺪﻩ‪ ،‬در ﻓﺼﻞ دﻳﮕﺮي درزﻣﻴﻨﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻨﮓ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺁﺳﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"‪ ...‬و درﺳﺎل ﭼﻬﺎردهﻢ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺣﺰﻗﻴﺎ‪ ،‬ﺳﺨﺎرﻳﺐ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮر ﺑﺮﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﻬﺮهﺎي ﺣﺼﺎر دار ﻳﻬﻮدا ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ را‬
‫ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻧﻤﻮد و ﺣﺰﻗﻴﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا ﻧﺰد ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮر ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﮔﻔﺖ ﺧﻄﺎﮐﺮدم از ﻣﻦ ﺑﺮﮔﺮد و ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺑﺮﻣﻦ ﻣﻘﺮر‬
‫داري ادا ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮرﺳﻴﺼﺪ ﺗﺎﻻن ﻧﻘﺮﻩ و ﺳﻲ ﺗﺎﻻن ﻃﻼ ﺑﺮﺣﺰﻗﻴﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮدا ﮔﺬاﺷﺖ )ﮐﺘﺎب دوم‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﺠﺪهﻢ‪13 ،‬و ‪.(14‬‬
‫درﺑﺎرﻩ ﻗﺪرت ﺟﻨﮕﻲ هﻤﻴﻦ ﺳﺮﺑﺎزان ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردﻩ‪ ،‬درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ..." :‬وﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮد‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ازاﻳﻦ ﻗﻮﻣﻬﺎ )اﻗﻮام ﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮدي( ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﭘﻨﺞ از ﺷﻤﺎ )ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ( ﺻﺪ از ﺁﻧﻬﺎ‬
‫را ﺗﻌﺎﻗﺐ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد‪ ،‬و ﺻﺪازﺷﻤﺎ دﻩ هﺰار را ﺧﻮاهﻨﺪ راﻧﺪ‪ ،‬و هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺶ روي ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ اﻓﺘﺎد "‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪1‬‬
‫)ﺳﻔﺮﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪. (8 ،‬‬

‫دراﺷﺎرﻩ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻀﺎد هﺎ‪ ،‬ﻟﺮد ﺑﻮﻟﻴﻨﮕﺒﺮوک ﻣﺤﻘﻖ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ Gulliver " :‬ﻣﺎ هﻢ از ﻧﻮع اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎ‬
‫دارد‪،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﺎﺷﻴﮕﺮي را درﺑﻴﺎﺑﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪارد "‪.‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري از‬ ‫ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ هﺎي ﻓﺮاوان دﻳﮕﺮي از هﻤﻴﻦ ﻧﻮع را درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﻬﻢ ﺗﻔﺴﻴﺮ و ﺣﺪﻳﺚ ﻳﻬﻮدي ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪،‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺣﺪﻳﺚ اﺳﻼﻣﻲ و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﻇﺎهﺮ از ﺁﻧﻬﺎ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪:‬‬

‫درﺗﻠﻤﻮد )ﺑﺮاﺧﻮت ‪ 32‬ب( ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ازﺧﺪا ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﮕﺮ اورا ﺗﺮک ﮐﺮدﻩ و از ﻳﺎد ﺑﺮدﻩ اﺳﺖ؟ و‬
‫ﺧﺪا ﺑﻪ ﺻﻬﻴﻮن ﺟﻮاب داد‪:‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﻦ درﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮوج دوازدﻩ ﮔﺎﻧﻪ را ﺁﻓﺮﻳﺪم‪ ،‬ﺑﺮاي هﺮﺑﺮج ﺳﻲ ﻟﺸﮑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻢ‪ .... .‬و ﺑﺮاي هﺮ ﻟﺸﮑﺮ ﺳﻴﺼﺪ و‬
‫ﺷﺼﺖ و ﭘﻨﺞ هﺰار ﮐﺮور ﺳﺘﺎرﻩ از ﺁﺳﻤﺎن ﺁوﻳﺨﺘﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﺼﺪ و ﺷﺼﺖ و ﭘﻨﺞ روز ﺳﺎل‪ ،‬و هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻮﺁﻓﺮﻳﺪم‪.‬ﺁﻳﺎ روا اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﺋﻲ ﮐﻪ ﺗﺮا ﺗﺮک ﮔﻔﺘﻪ ام ﻳﺎ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺖ ﮐﺮدﻩ ام؟ ﺑﻪ ﻓﺮض ﺁﻧﻬﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪،‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻢ ﻗﻮچ هﺎ ﺑﺮﻩ هﺎي ﻧﻮزاد ﻩ اي را ﮐﻪ ﺗﻮ از ﺻﺤﺮا ﺑﺮاﻳﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺁوردﻩ اي ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮم ؟‬

‫رواﻳﺖ ﻣﺬهﺒﻲ دﻳﮕﺮي ﺣﮑﺎﻳﺖ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺧﺪا هﻢ دراﻳﻦ راﻩ ﮐﻮﺗﺎهﻲ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ ﻗﺼﻮر وي را ﺑﺪو‬
‫ﻳﺎد ﺁور ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ در"ﻧﺪارﻳﻢ ")‪39‬ب( ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮش ﺧﺪا ﻣﻴﺎﻳﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد ﻧﻤﻴﺮوﻧﺪ ﭼﻴﺴﺖ ؟ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ دو از ﻓﻠﮏ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﺮش ﺧﺪا ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻨﺪ و‬
‫ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﺳﺮورﺟﻬﺎن‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﺣﻖ ﻣﻮﺳﻲ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﺮام )ﻋﻤﺮان( را ﺑﺠﺎﺁوري ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻮر ﭘﺮاﮐﻨﻲ ﺧﻮد‬
‫اداﻣﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ داد‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ دﻳﮕﺮﻧﺨﻮاهﻴﻢ درﺧﺸﻴﺪ‪ .‬و ﺧﺪا ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻴﺮﺷﻬﺎﺑﻲ ﭘﺮﺗﺎب ﮐﺮد وﮔﻔﺖ هﺮ روزﺳﺘﺎرﻩ ﭘﺮﺳﺘﺎن‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ درﺑﺮاﺑﺮﺷﻤﺎ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﺎز هﻢ ﻣﻴﺪرﺧﺸﻴﺪ و ﻓﮑﺮ ﺁﺑﺮوي ﻣﺮا ﻧﻤﻴﮑﻨﻴﺪ‪ ،‬و ﺣﺎﻻ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﮏ‬
‫ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻦ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻗﻴﻞ وﻗﺎل راﻩ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻳﺪ؟ "‬

‫درﺳﻬﻨﺪرﻳﻦ ‪38‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁدم را ازﺁن ﺟﻬﺖ درﺷﺐ ﺷﻨﺒﻪ ﺧﻠﻖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ درﻃﻌﺎم ﺟﺸﻦ ﺷﻴﺖ)ﺷﻨﺒﻪ(‬
‫ﮐﻪ هﺮهﻔﺘﻪ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺪهﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ودرﺳﻬﻨﺪرﻳﻦ‪ 108‬درﺗﻮﺟﻴﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﭼﺮا ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻴﮕﻨﺎﻩ روي زﻣﻴﻦ‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺁدﻣﻴﺎن ﮔﻨﺎهﮑﺎر روي زﻣﻴﻦ هﻤﺮاﻩ ﺁدﻣﻴﺎن ﮔﻨﺎهﮑﺎر درﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا ﭼﻮن‬
‫ﭘﺪري ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﺴﺮش ﺣﺠﻠﻪ ﻋﺮوﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﺑﺮاﺛﺮ ﺧﻄﺎﮐﺎري او ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﻮد وﺣﺠﻠﻪ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت را هﻢ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دردي ﻧﻤﻴﺨﻮردﻧﺪ هﻤﺮاﻩ ﺁدﻣﻬﺎ دور رﻳﺨﺖ‪.‬‬

‫درﺳﻬﻨﺪ رﻳﻦ‪ 59‬رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﺮاي ﺁدم درﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮردن ﮔﻮﺷﺖ ﺣﻴﻮاﻧﺎت زﻣﻴﻨﻲ ﻣﺠﺎز ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫ﮔﻮﺷﺖ از ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎزل ﻣﻴﺸﺪ و ﺧﺪﻣﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺮا ﺑﺮاﻳﺶ ﮐﺒﺎب ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ و هﻤﺮاﻩ ﺷﺮاب ﺑﺮ ﺳﻔﺮﻩ اش ﻣﻴﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ وي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ درﺑﺎغ ﻋﺪن ﺑﺮﺳﺮ ﺳﻔﺮﻩ ﻏﺬا ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬درهﻤﻴﻦ رواﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدم‬
‫وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﺮاﺛﺮ ﺧﻄﺎي ﺧﻮد از ﺑﻬﺸﺖ راﻧﺪﻩ ﺷﺪ‪ 130 ،‬ﺳﺎل روزﻩ ﮔﺮﻓﺖ‪ 130 ،‬ﺳﺎل دوم ﺑﺎ ﺣﻮا هﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ﻧﮑﺮد‪،‬‬
‫و در‪130‬ﺳﺎل ﺳﻮم ﻋﻮرت ﺧﻮد را ﺑﺮگ اﻧﺠﻴﺮ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ .‬درﺳﻬﻨﺪرﻳﻦ ‪ 59‬ب ‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ رﺑﻲ ﺳﻴﺮاازرﺑﻲ‬
‫اواهﻮﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ اﻳﻨﮑﻪ درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻻغ از ﺁﺳﻤﺎن ﺁﻣﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻻغ ﺑﺼﻮرت ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺑﻪ زﻳﺮ ﺁﻣﺪﻩ ﻳﺎ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺠﺰا ؟ و رﺑﻲ اواهﻮﺟﻮاب داد اﻟﺒﺘﻪ ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا از ﺁﺳﻤﺎن هﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﺼﻮرت ﻧﺎﻗﺺ ﻧﺎزل‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫در ﺟﺎي دﻳﮕﺮ )ﺳﻬﻨﺪرﻳﻦ ‪،38‬ب( راب )ﺧﺎﺧﺎم( ﻳﻮﺧﺎﻧﺎن از ﻣﻔﺴﺮان ﺗﻠﻤﻮدي ﺗﻮرات ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑﺼﻮرت "ﻣﺎ" از ﺧﻮدش ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺮد ؟ و ﺧﻮدش ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﺪهﺪ‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ هﻴﭻ ﮐﺎري را ﻧﻤﻴﮑﻦ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﮑﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻗﺒﻼ ﺑﺎ ﻣﺸﺎورﻳﻦ ﺧﻮدش درﺑﺎرﻩ ﺁن ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫* * *‬
‫________________________________‬
‫‪ -1‬درﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﲬﻴﲏ ﻧﻴﺰ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺎ اﳍﺎم ازﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﱯ ﻳﺎ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن‪،‬ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮاﻧﺪ‪ " :‬از‬
‫ﺳﺮداران اﺳﻼم ﻳﺎد ﺑﮕﲑﻳﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﻲ از ﺁﻧﺎن ﮔﻔﺖ ‪ 30‬ﻧﻔﺮ ﳘﺮاﻩ ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ‪ 60000‬ﻧﻔﺮ ﻃﻠﻴﻌﻪ ﻟﺸﮑﺮ روم را‬
‫رد ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﭼﮏ و ﭼﻮﻧﻪ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎ ﳕﻴﺸﻮد‪ .‬ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ و ‪ 60‬ﻧﻔﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷﺼﺖ ﻧﻔﺮ ﺁدم رﻓﺘﻨﺪ و ﺷﺼﺖ‬
‫هﺰارروﻣﻲ را ازدم ﴰﺸﲑﮔﺬراﻧﺪﻧﺪ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ"‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد – ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮرات – ﺁﮐﻨﺪﻩ از ﺿﺪو ﻧﻘﻴﺾ هﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮخ هﺎ و اﺷﺘﺒﺎهﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫اﻋﻈﻢ ﺁﻧﻬﺎ از واﻗﻌﻴﺘﻲ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ از ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻧﺎﻣﺘﺠﺎﻧﺲ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب و ازﺧﺪاي دو ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺁن‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﮑﻠﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ از هﻤﺎن ﺁﻏﺎز وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ازﻳﮑﻄﺮف ﺧﻮدش ﻳﻬﻮدي‬
‫اﺳﺖ و ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ اﺳﺖ ﻣﮑﺘﺐ ﺧﻮد رااداﻣﻪ دهﻨﺪ و ﻣﮑﻤﻞ ﻣﮑﺘﺐ ﺗﻮرات و ﻧﻪ ﻧﺎﻗﺾ ﺁن ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﺎﻧﺐ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻓﮑﺮي و ﻋﺎﻃﻔﻲ او ﭼﻪ درزﻣﻴﻨﻪ زﻣﻴﻨﻲ و ﭼﻪ درزﻣﻴﻨﻪ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﮑﻠﻲ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎ ي ﺗﻮرات دراﻳﻦ هﺮدو‬
‫زﻣﻴﻨﻪ اﺧﺘﻼف دارد‪ ،‬زﻳﺮاﺳﻨﮓ زﻳﺮ ﺑﻨﺎﺋﻲ ﻣﮑﺘﺐ ﻋﻴﺴﺎﺋﻲ ﻣﺤﺒﺖ و ﮔﺬﺷﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ هﻢ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ رواﺑﻂ‬
‫ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ و هﻢ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎ رواﺑﻂ ﺁﻧﺎن ﺑﺎ " ﭘﺪرﺁﺳﻤﺎﻧﻲ " ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺳﻨﮓ زﻳﺮﺑﻨﺎﺋﻲ ﺗﻮرات‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﺑﻴﻘﻴﺪ و ﺷﺮط از ﺧﺪاوﻧﺪ و اﺟﺮاي دﻗﻴﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات او اﺳﺖ ﮐﻪ درﺻﻮرت ﺗﺨﻠﻒ از ﺁن ﻳﺎ ﻗﺼﻮر درﺁن‬
‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﺨﺸﺶ و ﮔﺬﺷﺘﻲ درﮐﺎر ﻧﻴﺴﺖ و ﻓﻘﻂ ﮐﻴﻔﺮ‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺼﻮرﺗﻲ اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮﻳﺎﻧﻪ و ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزاﻧﻪ درﮐﺎر اﺳﺖ‪ .‬درﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬهﺒﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﮑﺘﺐ ﺷﺨﺼﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﮑﺘﺐ ﺣﻼج اﺳﺖ و ﻣﮑﺘﺐ ﺣﻼج اﺳﺖ وﻣﮑﺘﺒﻲ‬
‫ﮐﻪ اﻧﺠﻴﻞ ادﻋﺎي دﻧﺒﺎﻟﻪ روي ﺁﻧﺮادارد ﻣﮑﺘﺐ ﺁن ﻗﻀﺎت ﺷﺮع ﮐﻪ ﺣﻼج را ﺑﻪ دارﮐﺸﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ )اﻧﺠﻴﻞ( ‪،‬‬
‫ﺻﺤﻨﻪ داﺋﻤﻲ ﺑﺮﺧﻮرد اﻳﻦ دوﮔﺮاﻳﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺁﻧﮑﻪ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺧﻂ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ درﺧﻂ ﺗﻮرات‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ ﻧﻘﺶ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻗﺪﻳﺲ )ﺳﻦ ﭘﻮل( اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻼ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﻪ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ در اﻳﻦ "ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮي" ﻧﻘﺸﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺳﺎدﻩ و ﻋﺎﻣﻲ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻲ ﺳﻮاد او ﮐﻪ‬
‫در ﻋﻴﻦ ﭘﺎﮐﺪﻟﻲ از ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻲ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﭘﺎﺋﻮ ﻟﻮس ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد اﺣﺘﻤﺎﻣﻼ ﺣﺮﮐﺘﻲ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁوردﻩ ﺑﻮد ﺑﺎ ﻣﺮگ او ﻣﺘﻮﻗﻒ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﻠﻲ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲ ﺷﺪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس در ﺑﺪو اﻣﺮ ﻳﮏ ﺧﺎﺧﺎم‬
‫ﻣﺘﻌﺼﺐ و ﻗﺸﺮي ﻳﻬﻮدي ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻮﺁوري ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺎﺻﺮي را ﺑﺪﻋﺘﻲ ﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ دردﻳﻦ ﻳﻬﻮد ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ –‬
‫ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺧﻮدش درﭼﻨﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮﻳﺶ اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﺪ – هﻤﻪ ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را درﻧﻔﻲ اﻳﻦ ﺑﺪﻋﺖ ﺑﮑﺎر ﻣﻴﺒﺮد و از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﮐﺎهﻨﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ و ﻣﺮگ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ هﻤﻴﻦ ﮐﺎهﻦ ﻣﻄﻠﻊ و ﻣﺘﻌﺼﺐ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫هﻴﭻ وﻗﺖ اورا ﻧﺪﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺧﻮدش درراﻩ دﻣﺸﻖ ﺑﺎ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻌﺪ از ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻌﺪ از رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ او ﻣﻼﻗﺎت و‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﮐﺮد و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﺑﮑﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮔﺮاﻳﻴﺶ داد و ازﺁن ﭘﺲ ﺗﺎ ﺑﻬﻨﮕﺎم ﺷﻬﺎدت ﺧﻮد دررم ﺗﻤﺎم داﻧﺶ وﺑﻴﻨﺶ و ﻧﻴﺮوي‬
‫ﺧﻮد رادرﺷﮑﻞ دادن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﮑﺎر اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ اﻳﻦ ﺗﺸﮑﻞ راﺑﺮاﺳﺎس روﺣﻴﻪ و ﻣﻌﺘﻘﺪات وﺑﺎورهﺎي‬
‫ﺗﻮراﺗﻲ ﺷﺨﺺ ﺧﻮدش ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﮐﺮد و ﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻋﺎﻃﻔﻲ و اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﻳﮏ ﻳﻬﻮدي ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ ،‬و اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﮐﻪ درهﻤﻪ ﭼﻬﺎردﻩ رﺳﺎﻟﻪ او درﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ‬
‫اﻧﮕﻴﺰﻩ اﺻﻠﻲ ﺗﻀﺎدي اﺳﺖ ﮐﻪ ازهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻴﺎن ﺑﺨﺶ ﻋﻴﺴﺎﺋﻲ اﻧﺠﻴﻞ و ﺑﺨﺶ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮﺳﻲ ﺁن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺬﮐﺮ اﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ از ﺑﺪو ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ رﺳﻤﻲ ﺧﻮد درﻗﺮن ﺳﻮم ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﻋﻤﻼ‬
‫ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮﺳﻲ اﻧﺠﻴﻞ را ﮐﻪ ﺿﺎﻣﻦ ﻗﺪرت و ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮاي ﮐﻠﻴﺴﺎ اﺳﺖ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ و ﮔﺮاﻳﺶ ﻋﻴﺴﺎﺋﻲ ﺁﻧﺮا‬
‫ﺟﺰ ﺑﺼﻮرت ﺗﺌﻮري و ﻣﻮﻋﻈﻪ‪ ،‬ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دررﺳﺎﻻت ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁن ﮐﺴﺎﻧﻲ را ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ اﻳﻤﺎن ﺁوردﻧﺪ و‬
‫رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﻧﺪ از ﭘﻴﺶ از ﺗﻮﻟﺪﺷﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل درهﻤﻴﻦ رﺳﺎﻟﻪ هﺎ ﻣﺮدم دﻋﻮت ﺑﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ راﻩ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و از ﭘﺎداش ﻧﻴﮑﺎن و ﺟﺰاي ﮔﻤﺮاهﺎن ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و وﻗﺘﻲ هﻢ ﮐﻪ ازاو ﻣﻴﭙﺮﺳﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺧﻮد رﺳﺘﮕﺎران را ﺑﺮﻣﻴﮕﺰﻳﻨﺪ ﭼﺮا ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﮔﻤﺮاهﺎن را ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻨﺪ و ﮐﻴﻔﺮ دهﺪ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﺪهﺪ‪ :‬ﻓﻀﻮﻟﻲ ﻣﻮﻗﻮف !ﺗﺮا‬
‫اي اﻧﺴﺎن ﭼﻪ ﺟﺎي ﺳﺌﻮال از ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ؟ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻳﻦ‪ ،‬درهﻤﻴﻦ ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ از ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ و اﻳﻤﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻴﺰ ﺷﺮط اﺻﻠﻲ رﺳﺘﮕﺎري ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط رﺳﺘﮕﺎري ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ﮔﺬﺷﺖ از‬
‫_________________________‬
‫‪ -1‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺮداﺷﺖ هﺎي ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﺗﺪوﻳﻦ ﺗﻠﻤﻮد "ﺣﻘﺎﻳﻖ اﺑﺪي و ﺗﻐﻴﲑ ﻧﺎﭘﺬري اﳍﻲ "اﻋﻼم ﻣﻴﺸﺪ –‬
‫واز ﻧﻈﺮ ﻣﺎهﻴﺖ ﻓﺮق زﻳﺎدي ﺑﺎ "واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﲑ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﳍﻲ " ﺑﺴﻴﺎري از ﳏﺪﺛﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﲞﺼﻮص‬
‫ﺷﻴﻌﻪ ﻧﺪارد – ﻇﺎهﺮا اﻣﺮوزﻧﻴﺰ ﺟﺎي ﳑﺘﺎزي درﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﻲ وارﺛﺎن ﺗﻠﻤﻮد دارد‪،‬ﳘﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﻈﺎﻳﺮ ﺁ‪‬ﺎ‬
‫ﺟﺎي ﳑﺘﺎزي درﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﻲ وارﺛﺎن "ﺻﺤﺎح ﺳﺘﻪ " و"اﺻﻮل ﮐﺎﰲ" ﺛﻘﻪ اﻻﺳﻼم ﮐﻠﻴﲏ دارﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻴﻢ‬
‫ﺑﻴﺎﻟﻴﮏ ﻣﺘﻔﮑﺮ و ادﻳﺐ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻳﻬﻮدي ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪" :‬ﺗﻮرات اﺑﺰار دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻖ ﻋﺎﱂ اﺳﺖ ﮐﻪ ﲤﺎم ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ از روي‬
‫ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺁن اﳒﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ وروح زﻧﺪﻩ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون ﺁن ﺟﻬﺎن ﻣﺎ ﻋﻠﺖ وﺟﻮدي ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﺗﻮرات ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ﺧﻠﻘﺖ ﺁدم ﺧﻠﻖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ "‪ .‬وﻳﻨﮑﻠﺮداﻧﺸﻤﻨﺪ ﻳﻬﻮدي ﺁﳌﺎﻧﻲ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس را ﻣﻨﺒﻊ ﭘﺨﺶ ﻧﲑوي‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ را ﳔﺴﺖ ﺑﻪ ﻟﺮز و ﲢﺮﻳﮏ واﻣﻴﺪارد و ﺳﭙﺲ از او ﻣﻮﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪي‬
‫ﻣﻴﺴﺎزد)ﭼﻴﺰي ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ اﺷﻌﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺘﻮاي ﳔﺴﺘﲔ رﺋﻴﺲ ﲨﻬﻮر اﺳﻼﻣﻲ از ﮔﻴﺴﻮان زﻧﺎن ﺟﻮان ﺗﺮاوش ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫و ﻣﻮﻣﻨﺎن را ﺑﻪ ﻟﺮزو ﲢﺮﻳﮏ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ( ‪ .‬ﻣﺎرﺗﲔ ﺑﻮﺑﺮﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﻬﻮدي وﺑﺮﻧﺪﻩ ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻧﻮﺑﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫از ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎي ﻧﱯ درﺗﻮرات )ﺑﺎب ﭼﻬﻞ و ﺳﻮم‪ (6-4 ،‬ﮐﻪ درﺁن ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﭼﻮن ﺗﻮﳏﺒﻮب ﻣﲏ‬
‫ﺻﻬﻴﻮن و ﳘﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎرا ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻴﺪهﻢ و ﳘﻪ اﻗﻮام ﺟﻬﺎن را درراهﺖ ﻓﺪا ﻣﻴﮑﻨﻢ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﲑد ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻣﺮوز ﲞﺎﻃﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮﺳﺮﭘﺎاﺳﺖ و ﲡﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺑﺎز ﺳﺎزي ﺻﻬﻴﻮن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺧﻄﺎهﺎي ﺁﻧﺎن اﺳﺖ‪ " :‬ﻧﻪ هﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﻣﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﺎر ﺧﻄﺎب ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻠﮑﻮت ﺁﺳﻤﺎن داﺧﻞ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺴﻲ ﮐﻪ‬
‫ارادﻩ ﭘﺪر ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺮاﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ " ) ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪" (21 ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺪر ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ از ﺷﻤﺎ ﻣﺘﻨﻔﺮﻧﺪ ﻧﻴﮑﻲ ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺷﻨﺎم ﻣﻴﺪهﻨﺪ دﻋﺎي ﺧﻴﺮ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﺁﻧﭽﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻨﺪ " )ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪. (31-27 ،‬‬

‫دررﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻏﻼﻃﻴﺎن و ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ﺑﺮﺗﺮي ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﺮدﻳﮕﺮان ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ":‬ﺧﺪاوﻧﺪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس )ﺗﻮرات(‬
‫ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﮐﻨﻴﺰ وﭘﺴﺮش )هﺎﺟﺮ و اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ( راﺑﻴﺮون ﮐﻦ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﺴﺮ ﮐﻨﻴﺰ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪان زن ﺁزاد هﻢ‬
‫ارث ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﺎ‪ ،‬اي ﺑﺮادران‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان ﮐﻨﻴﺰﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اوﻻد ﺁزادﻳﻢ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ ﻏﻼﻃﻴﺎن‪،‬‬
‫ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ ، (30 ،‬وﻟﻲ دردو اﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ و ﻣﺘﻲ از ﻋﻴﺴﻲ درﻣﻮﻋﻈﻪ ﻣﻌﺮوف اوﺑﺮﺳﺮﮐﻮﻩ ﻧﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‪ " :‬ﺧﻮﺷﺎ‬
‫ﺑﺤﺎل ﺣﻘﻴﺮان وﻣﺴﮑﻴﻨﺎن‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻠﮑﻮت ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻴﺶ ازهﻤﻪ ازﺁن اﻳﺸﺎن اﺳﺖ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ،1 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪،‬‬
‫‪ .(30‬دررﺳﺎﻟﻪ ﻋﺒﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ "وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻣﻮﺳﻲ هﻤﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﻬﺎي ﺷﺮﻳﻌﺖ را ﺑﻪ ﻣﺮدم رﺳﺎﻧﻴﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻮن ﺑﺰو ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺁب و ﭘﺸﻢ ﻗﺮﻣﺰو روﻓﺎﺑﺮهﻤﻪ ﭘﺎﺷﻴﺪ و ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺧﻮن ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ راﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣﻘﺮر‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪،‬زﻳﺮا ﺑﺮﻃﺒﻖ ﺷﺮﻳﻌﺖ هﻤﻪ ﭼﻴﺰﺑﺎﺧﻮن ﭘﺎک ﻣﻴﺸﻮدو ﺑﺪون رﻳﺨﺘﻦ ﺧﻮن ﺁﻣﺮزش ﮔﻨﺎهﺎن ﻣﻔﻬﻮم‬
‫ﻧﺪارد")ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻮﻟﺲ رﺳﻮل ﺑﻪ ﻋﺒﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ . (22-19 ،‬وﻟﻲ دراﻧﺠﻴﻞ هﺎي ﻣﺘﻲ و ﻣﺮﻗﺲ از ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻼﻳﺎن ﻳﻬﻮد ﮐﻪ از اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﻧﺰد او ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪" :‬اي رﻳﺎﮐﺎران ! ﺷﻤﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ واﻗﻌﻲ ﺧﺪا را‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺁداب و رﺳﻮم ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺑﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا اﺣﺘﺮام ﻣﻴﮕﺬارﻳﺪ اﻣﺎ دﻟﻬﺎﻳﺘﺎن از او دور اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎدت ﺷﻤﺎ ﺑﻴﻬﻮدﻩ اﺳﺖ‪،‬زﻳﺮا اواﻣﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺟﺎي اﺣﮑﺎم ﺣﻘﻴﻘﻲ اﻟﻬﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻴﺪهﻴﺪ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪،7-1 ،‬‬
‫ﻣﺮﻗﺲ‪،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪. (13-1 ،‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﻣﺘﻲ و ﻣﺮﻗﺲ وﻟﻮﻗﺎ ﻋﻴﺴﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﻓﻘﻂ اﺳﺘﺎد ﺧﻄﺎب ﻣﻴﺸﻮد‪،‬ﺣﺘﻲ ﻳﮑﺒﺎر ﮐﻪ اورا ﺑﻪ ﺻﻔﺖ‬
‫ﻧﻴﮏ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﺧﻄﺎب اﻋﺘﺮاض ﻣﻴﮑﻨﺪ‪"،‬زﻳﺮا ﻓﻘﻂ ﺧﺪااﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﮑﻮ اﺳﺖ" )ﻣﺮﻗﺲ‪،‬ﺑﺎب‬
‫دهﻢ‪ (18،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ "ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ"ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس دررﺳﺎﻟﻪ هﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮد اورا ﺟﻠﻮﻩ ﺗﻤﺎم ﺧﺪاﻣﻴﺪاﻧﺪﮐﻪ "ازازل داراي‬
‫ﻣﻘﺎم اﻟﻮهﻴﺖ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ")رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪،11-6 ،‬رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﮐﻮﻟﺴﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ (19،‬و" ﺗﺠﻠﻲ ﺧﺪا‬
‫ﻧﺎدﻳﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﻮﺳﻂ او ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ " )رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﮐﻮﻟﺴﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب اول‪"، (15 ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺧﺪا وﺟﻮد‬
‫دارد واو ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ " )رﺳﺎﻟﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪"، (61 ،‬ﺧﺪاي زﻧﺪﮔﺎن و ﻣﺮدﮔﺎن اﺳﺖ ") رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ‬
‫روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ . (10-6 ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﻟﻮهﻴﺖ ﻣﺴﻴﺢ درﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اوﻟﻴﻪ ﻣﻄﺮح ﻧﺒﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ‪ Albert Schweitzer‬ﺧﻮدﻋﻴﺴﻲ ﺧﻮدش راﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬واﻳﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ و دﻳﻮهﺎو‬
‫‪1‬‬
‫اﺟﻨﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اوﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫دررﺳﺎﻟﻪ هﺎي ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس‪ ،‬ﺑﺎهﺪف ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﻣﺸﮑﻠﺘﺮاﺷﻲ ﺣﮑﻮﻣﺖ رم درراﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ هﺮﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﺎﻳﺪ از اﺣﮑﺎم وﻗﺖ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ و ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﺪ‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﻴﭻ ﻗﺪرﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫وﻣﺄﻣﻮر ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ هﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم اﻟﻬﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و هﺮﮐﻪ‬
‫روﻳﺎروي ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺧﻮد را ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ )رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ 4 ،‬و ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪-1 ،‬‬
‫‪ . (3‬ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ درﻳﮏ رژﻳﻢ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﺿﺪ ﺧﺪا ﻧﻴﺰ ﻳﮏ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺻﺎدق ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﻣﻮﻣﻨﻲ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻳﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻘﻖ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ "اﺷﺘﺎوﻓﺮ"‬
‫دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ :‬ﺑﺎ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻋﺠﻴﺐ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻣﭙﺮاﺗﻮر زﻣﺎن ﺧﻮدش ﻧﺮون را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﺎص ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﺮوﻧﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ و ﺑﻌﺪي ﭼﻮن ﭼﻨﮕﻴﺰ و ﺁﺗﻴﻼ و اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ و هﻴﺘﻠﺮ ﻧﻴﺰ ﻟﺒﻴﮏ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا از‬
‫ﻧﻈﺮ او هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁدﻣﮑﺸﻲ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻌﺘﻘﺪاﺳﺖ اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس از ﮐﺘﺎب‬
‫ﻳﺮﻣﻴﺎي ﻧﺒﻲ درﺗﻮرات اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﺮﻣﻴﺎ ﺑﻪ ﻣﻠﺖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪهﺪ از ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ‬

‫_______________________________‬
‫‪ -1‬اﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﳒﻴﻞ ﮐﻪ وﻗﱵ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻴﻤﺎران را ﺷﻔﺎداد‪ ،‬دﻳﻮاﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او ازﺑﺪن ﺁ‪‬ﺎ‬
‫ﺑﲑون ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ درﭘﻴﺶ او ﺑﻪ ﺧﺎک اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮﺁوردﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ ﭘﺴﺮ ﺧﺪا هﺴﱵ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺎﺗﺄﮐﻴﺪ ﺑﻪ ﺁ‪‬ﺎ اﻣﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ اﻳﻦ را ﺑﻪ ﮐﺴﻲ ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ)ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪. (11-10 ،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫)ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ( ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ ﮐﻪ ﺑﺰودي ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺣﻤﻠﻪ ﺧﻮاهﺪ ﺑﺮد و ﺁﻧﺮا ﺗﺼﺮف ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ اﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن و ﺣﺘﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﺸﺎن ﺧﺎدم و ﭘﺴﺮ و ﻧﻮﻩ او ﺑﺎﺷﻨﺪ‪":‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﺁﻧﻢ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن و اﻧﺴﺎن و‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت را ﮐﻪ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻗﻮت ﻋﻈﻴﻢ و ﺑﺎزوي اﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺧﻮد ﺁﻓﺮﻳﺪم و ﺁﻧﺮا ﺑﻪ هﺮﮐﺲ ﮐﻪ درﻧﻈﺮم ﭘﺴﻨﺪ ﺁﻣﺪ‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪم‪ ،‬و اﻻن ﻣﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻬﺎرا ﺑﺪﺳﺖ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﻮد ﻧﺒﻮﮐﺪﻧﺼﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ دادم و ﻧﻴﺰ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺻﺤﺮا را ﺑﻪ او‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪم ﺗﺎ او را ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪،‬و ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻣﺘﻬﺎ اورا و ﭘﺴﺮش و ﭘﺴﺮ ﭘﺴﺮش را ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮاهﻨﺪ ﻧﻤﻮد‪.....،‬و هﺮ اﻣﺘﻲ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺒﻮﮐﺪﻧﺼﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ را ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪو ﮔﺮدﻧﺶ را زﻳﺮ ﻳﻮغ او ﻧﮕﺬارد ﺁن اﻣﺖ راﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ وﻗﺤﻄﻲ و وﺑﺎ‬
‫ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاهﻢ داد و ﺑﺪﺳﺖ او هﻼک ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد")ﮐﺘﺎب ﻳﺮﻣﻴﺎي ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﻔﺘﻢ‪ . (8-5،‬و اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ هﻤﺎن ﺑﺨﺖ‬
‫اﻟﻨﺼﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا اورﺷﻠﻴﻢ را وﻳﺮان و ﻣﻌﺒﺪﺳﻠﻴﻤﺎن را ﻏﺎرت ﮐﺮدوﻳﻬﻮدﻳﺎن را ﺑﻄﻮر دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻪ اﺳﺎرت ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺮد‪ .‬درﻣﻮرد هﻤﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎي وﻗﺖ‪ ،‬از زﺑﺎن ﻋﻴﺴﻲ دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺮﻗﺲ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‬
‫از ﺧﻤﻴﺮ ﻣﺎﻳﻪ هﻴﺮودﻳﺲ )ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﻬﻮد( ﺑﺮﺣﺬر ﺑﺎﺷﻴﺪ")ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ (15 ،‬و در اﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ‪ " :‬دزد ﻧﻤﻲ ﺁﻳﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺮاي ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪزددو ﺑﮑﺸﺪو هﻼک ﮐﻨﺪ")ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪.(10 ،‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع رﺳﺎﻟﺖ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺮگ ﺧﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس درﺑﺎرﻩ ﺁن ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪" :‬اﮔﺮ ﭼﻪ او از ازل‬
‫ﻣﻘﺎم اﻟﻮهﻴﺖ داﺷﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻧﺸﻤﺮد ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺎ ﺧﺪا را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ ﺑﺮدﻩ‬
‫درﺁﻣﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﻳﮏ اﻧﺴﺎن ﺷﺪ و ﺣﺘﻲ ﻣﺮگ ﺑﺮروي ﺻﻠﻴﺐ را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ") رﺳﺎﻟﻪ ﭘﻮﻟﺲ رﺳﻮل ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﺎن‪،‬‬
‫ﺑﺎب دوم‪ (8-6 ،‬اﻗﺘﺒﺎس ازﺷﺮح ﻣﻔﺼﻞ ﮐﺘﺎب اﺷﻴﺎء ﻧﺒﻲ درﺗﻮرات اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺁن ﮐﺴﻲ ﺑﻨﺎم ﻋﺒﺪ ﻳﻬﻮﻩ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد وﻣﻮردهﻤﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺤﻘﻴﺮ و ﺁزار ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬وﻟﻲ هﻤﻪ ﺑﻼﻳﺎ و‬
‫ﻣﺼﺎﺋﺐ را ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻣﻴﺨﺮد ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻘﺸﻪ ﻧﺠﺎت ﻣﻌﻨﻮي ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ او اﺟﺮا ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻋﺒﺪ‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺮاي ﺧﺮﻳﺪن ﮔﻨﺎهﺎن ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺟﺎن ﺧﻮدش را ﭼﻮن ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﮔﻨﺎﻩ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻴﮑﻨﺪ)ﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎءﻧﺒﻲ‪42 ،‬و‪-49‬‬
‫‪ . (53‬درﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ از اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺮادف اﻳﻦ ﻋﺒﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد)ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪،‬‬
‫‪18‬وﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،28 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪،24،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ ودوم‪ . (27 ،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع درﮐﻠﻴﺴﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻋﺒﺪ ﻳﻬﻮﻩ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺧﺪا درﻗﺎﻟﺐ ﻣﺴﻴﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺗﻨﺎﻗﺾ اﺻﻮﻟﻲ ﻣﻴﺎن دو ﺑﺨﺶ ﻳﻬﻮدي و ﻣﺴﻴﺤﻲ "ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ"‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺠﻴﻠﻬﺎي‬
‫ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺁﮐﻨﺪﻩ از ﺿﺪو ﻧﻘﻴﺾ هﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ از ﻃﺮزﻓﮑﺮو درﺟﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺁﻧﻬﺎ – و ﻧﻪ از‬
‫وﺣﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ‪ -‬ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻠﻬﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻗﺲ و ﻟﻮﻗﺎ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻪ ﺧﻮد راﺧﺪاﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﭘﺴﺮ ﺧﺪا و ﻧﻪ ﻣﺴﻴﺢ‪ ،‬وﻟﻲ دراﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ‬
‫وي ﺷﺨﺼﺎ اﻋﻼم ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و از ﭘﻴﺶ از ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺟﻬﺎن ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺧﺪا ﺑﻪ روي زﻣﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪. (8-3 ،‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰراﺑﺪﺳﺖ ﻋﻴﺴﻲ ﺳﭙﺮدﻩ اﺳﺖ و او ﺑﺮهﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﮕﺬرد و ﺧﻮاهﺪ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﺁﮔﺎﻩ اﺳﺖ )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪ ، (3 ،‬وﻟﻲ درهﺮ ﺳﻪ اﻧﺠﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ ﻣﻬﻤﻲ ازﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ هﺮﮔﺰ‬
‫ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ هﻴﭻ ﺁﮔﺎهﻲ واﻗﻌﻲ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪﻩ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"‪ ...‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻋﻴﺴﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬درﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ وﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻋﻼﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻇﺎهﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺗﻨﮕﻲ و ﺣﻴﺮت‬
‫ﺑﺮاي هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن روي ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ .‬درﻳﺎهﺎ ﺑﻪ ﺗﻼﻃﻢ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁﻣﺪ و ﻗﺪرﺗﻬﺎ ي ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻟﺮزﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ اﻓﺘﺎد و ﺁدﻣﻴﺎن‬
‫از وﺣﺸﺖ از هﻮش ﺧﻮاهﻨﺪ رﻓﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﻮﻗﺖ هﻤﮕﺎن ﭘﺴﺮاﻧﺴﺎن )ﻋﻴﺴﻲ( راﺧﻮاهﻨﺪ دﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺪرت و ﺟﻼل ﻋﻈﻴﻢ از‬
‫درون اﺑﺮي ﻓﺮو ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺷﻴﭙﻮرﺑﺰرگ )ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ( ﺑﻪ ﺻﺪا درﺧﻮاهﺪﺁﻣﺪ و او ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺧﻮد را ﺧﻮاهﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎن ﺧﺪا را از ﭼﻬﺎرﮔﻮﺷﻪ ﺟﻬﺎن و از ﮐﺮاﻧﻪ هﺎي ﻓﻠﮏ ﺟﻤﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬و ﻳﻘﻴﻦ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ از درﮔﺬﺷﺖ ﻧﺴﻞ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ روي ﺧﻮاهﺪ داد " ) ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎرم‪ ،32-24 ،‬ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻴﺰدهﻢ‪ ،27-24 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ‪. (28-25،‬‬

‫درﻳﮑﺠﺎ از زﺑﺎن ﻋﻴﺴﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ "ﭼﻮن اﮐﻨﻮن ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن ﺑﺮﮐﺮﺳﻲ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺁﻧﺎن ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﮔﻮش دهﻴﺪ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺁن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ " )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم‪ (3-1 ،‬وﻟﻲ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ از ﻗﻮل‬
‫هﻤﻴﻦ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ "واي ﺑﻪ ﺣﺎل ﺷﻤﺎاي ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن ﮐﻪ از اﺟﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻏﺎﻓﻞ هﺴﺘﻴﺪ و ﺣﮑﻢ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪16‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻗﺒﺮهﺎﺋﻲ رادارﻳﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ اي روي ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺮدم داﻧﺴﺘﻪ و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﺴﺮاﻏﺸﺎن ﻣﻴﺮوﻧﺪ")ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪،‬‬
‫‪. (43-42‬‬

‫درﻳﮑﺠﺎ ﻋﻴﺴﻲ درﻣﻮﻋﻈﻪ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺮ ﮐﻮﻩ ﺑﻪ ﭘﻴﺮواﻧﺶ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ " :‬ﺑﮑﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﮐﺎرهﺎي ﻧﻴﮏ ﺷﻤﺎ را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و از اﻳﻦ راﻩ ﭘﺪر ﺁﺳﻤﺎن ﺷﻤﺎ را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﮐﻨﻨﺪ ") ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪ ، (16 ،‬وﻟﻲ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ از زﺑﺎن هﻤﻴﻦ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ " :‬ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﺎرهﺎي ﻧﻴﮏ ﺧﻮد را دراﻧﻈﺎر ﻣﺮدم اﻧﺠﺎم ﻧﺪهﻴﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﻨﻴﺪ اﺟﺮي ﻧﺰد‬
‫ﭘﺪرﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺨﻮاهﻴﺪ داﺷﺖ " )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪. (1،‬‬

‫درﻳﮑﺠﺎ از ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ "ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را ﺗﻌﻠﻴﻢ دهﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﺮوﺗﻦ و ﺑﺮدﺑﺎر هﺴﺘﻢ ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪،‬‬
‫‪، (30-29‬وﻟﻲ در ﺟﺎي دﻳﮕﺮ رواﻳﺖ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‪" :‬ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮدم ﻧﻴﻨﻮا وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻮﻋﻈﻪ‬
‫ﻳﻮﻧﺲ را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻠﮑﻪ ﺳﺒﺎ از دوردﺳﺖ ﺁﻣﺪ ﺗﺎ ﺣﮑﻤﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن را ﺑﺸﻨﻮدو ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﮐﻪ‬
‫دراﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ از ﺳﻠﻴﻤﺎن داﻧﺎﺗﺮ اﺳﺖ") ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪.(42-41 ،‬‬

‫درﻳﮑﺠﺎ از زﺑﺎن ﻋﻴﺴﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‪ " :‬ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺧﺪا ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ)ﻳﻬﻮدﻳﺎن( اﻳﻨﮏ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﮔﻨﺎهﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻇﻠﻤﺖ و اﺷﮏ اﻓﮑﻨﺪﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ، (12 ،‬و درﺟﺎي دﻳﮕﺮازهﻢ او‬
‫ﻧﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‪ " :‬ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﮔﻤﺸﺪﻩ ﺧﺎﻧﺪان اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ام ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪. (24 ،‬‬

‫درﻳﮑﺠﺎ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻗﺪرت درک ﺳﺨﻨﺎن ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻋﻄﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان هﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫ﺑﺼﻮر ﻣﺜﻞ ﺑﻴﺎن ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪو ﻧﻔﻬﻤﻨﺪو ﺑﻨﮕﺮﻧﺪو ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ")ﻣﺮﻗﺲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ (12-10 ،‬وﻟﻲ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ‬
‫هﻤﻴﻦ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ ":‬ﺷﻤﺎﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺳﺎدﻩ ﻣﺮا ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻴﺪﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺜﻠﻬﺎي دﻳﮕﺮراﺧﻮاهﻴﺪ‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪ؟")هﻤﺎﻧﺠﺎ‪. (13،‬‬

‫درﺟﺎﺋﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺤﻴﻲ ﺗﻌﻤﻴﺪ دهﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﮔﻔﺖ‪":‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮ ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﺁﻣﺪﻩ اي‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ‬
‫ﺣﻘﺎﻣﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻮ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺑﮕﻴﺮم ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ (14 ،‬و ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻋﻴﺴﻲ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﮔﺮﻓﺖ روح‬
‫ﺧﺪا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺒﻮﺗﺮي از ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺻﺪاﺋﻲ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻔﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﭘﺴﺮ ﻋﺰﻳﺰﻣﻦ)هﻤﺎﻧﺠﺎ‪، (17-16 ،‬وﻟﻲ‬
‫در ﺟﺎﺋﻲ دﻳﮕﺮ درهﻤﻴﻦ اﻧﺠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﻳﺤﻴﻲ درزﻧﺪان از ﮐﺎرهﺎي ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺎﺧﺒﺮﺷﺪ دوﻧﻔﺮ از‬
‫ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد را ﭘﻴﺶ او ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ ﺁﻳﺎ ﺗﻮ هﻤﺎن ﺷﺨﺼﻲ هﺴﺘﻲ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺘﻈﺎر ﺷﺨﺺ‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﻴﻢ ؟")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪. (3-1 ،‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ ازوي ﺁﻧﻬﺎرادﺳﺘﮕﻴﺮﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮدوﻋﺪﻩ اي ازﺁﻧﺎن را‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺸﺖ )ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ‪ (16 ،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ از ﻗﻮل وي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﺋﻲ‬
‫ازﺳﺮهﻴﭽﮑﺪام از ﺷﻤﺎ ﮐﻢ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ)هﻤﺎﻧﺠﺎ‪ . (18 ،‬ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت اﻧﺠﻴﻞ ازﻃﺮف ﺑﺴﻴﺎري ازﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﺬﮐﺮ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از رﺳﺎﻟﻪ "ﺗﺨﺠﻴﻞ ﻣﻦ ﺣﺮف اﻻﻧﺠﻴﻞ" اﺑﻮاﻟﺒﻘﺎء‬
‫ﺟﻌﻔﺮي ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ ﻣﺘﻦ ﺗﻠﺨﻴﺺ ﺷﺪﻩ اي از ﺁن ﺑﻨﺎم "اﻟﺮد ﻋﻠﻲ اﻟﻨﺼﺎري " درﻻﻳﺪن هﻠﻨﺪ ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﺑﮑﺎرت ﻣﺮﻳﻢ درهﻨﮕﺎم ﺑﺎرداري او ﮐﻪ ﮐﺮارا درﻗﺮﺁن ﺑﺮﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ) ﺁل ﻋﻤﺮان‪ ،47-42 ،‬ﻣﺮﻳﻢ‪،‬‬
‫‪ ،26-16‬اﻧﺒﻴﺎء‪،91 ،‬اﺣﻘﺎف‪ (12،‬وﻟﻲ درﺧﻮد اﻧﺠﻴﻞ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﺒﺎر ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ (18 ،‬و ﺑﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻄﻮرﺿﻤﻨﻲ )ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ (34 ،‬ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ اﺷﻌﻴﺎء درﺗﻮرات ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫" ﺑﺎﮐﺮﻩ اي ﺁﺑﺴﺘﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و ﭘﺴﺮي ﺧﻮاهﺪ زاﺋﻴﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﺎﻧﻮﺋﻴﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪا ﺑﺎ ﻣﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺧﻮاهﺪ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺷﺪ")اﺷﻌﻴﺎء ﺑﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ . (14 ،‬وﻟﻲ درﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ اﺷﻌﻴﺎء ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوران ﺧﻮداو و ﺷﮑﺴﺘﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺮاﺋﻴﻞ واردﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺴﺮ ﻧﻮزادﻩ ﻧﻴﺰﻋﻤﺎﻧﻮﺋﻴﻞ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ و ﻳﺸﻮﻋﺎ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻠﻔﻆ ﻋﺒﺮي ﻋﻴﺴﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮﻟﺪﻳﮏ اﻧﺴﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ ازﻣﺎدري ﺑﺎﮐﺮﻩ اﻗﺘﺒﺎس ازاﺳﻄﻮرﻩ هﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﭘﻴﺶ ازﺁن درهﻤﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺼﺮ و ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ و اﻳﺮان و هﻨﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬درﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﺎﻃﻴﺮي‬
‫ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻣﻠﮑﻪ اي ﺑﺎﮐﺮﻩ از ﺧﺪاي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺎردار ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬دراﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﻓﻨﻴﻘﻲ ﺁﺗﻴﺲ از ﻣﺎدرﺑﺎﮐﺮﻩ اي ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻧﺎﻧﺎﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬درﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻴﺘﺮا ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎت اﻟﮕﻮي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻴﺘﺮا)ﻣﻬﺮ( از‬
‫ﺁﻧﺎهﻴﺘﺎ‪ ،‬ﻣﺎدري ﺑﺎﮐﺮﻩ ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮود ﻣﻘﺪس ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﮐﻪ درﻃﻮل ﭼﻬﺎر ﻗﺮن رواج ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮادراﻣﭙﺮاﺗﻮري رم‬
‫درﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪ ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ‪" :‬اﻣﺮوز ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ از ﻣﺎدر ﺑﺎﮐﺮﻩ اي‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪17‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫زاﺋﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ "‪ ،‬و اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﻨﺎ ﻣﻮرد اﻗﺘﺒﺎس اﻧﺠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ " :‬اﻣﺮوز ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻤﺎ زاﺋﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ")ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪. (11 ،‬‬

‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ درﻳﮏ ﻃﻮﻳﻠﻪ ﻧﻴﺰ از اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي ﮐﻬﻦ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﺮا درﻏﺎري ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﺎﻃﻴﺮي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ هﺮﻣﺲ‪،‬ﺧﺪاي ﺷﺒﺎﻧﺎن‪،‬‬
‫درﻃﻮﻳﻠﻪ اي ﻣﻴﺎن ﺧﺮي و ﮔﺎوي ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ ﺻﺤﻨﻪ ﺟﺎﻟﺒﻲ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ان ﭘﻴﺮﻣﺮد ﭘﺎرﺳﺎﺋﻲ ﺑﻨﺎم ﺷﻤﻌﻮن ﮐﻪ از‬
‫روح اﻟﻘﺪس ﺑﺪو اﻟﻬﺎم رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻮﻋﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻧﺒﻴﻨﺪ ﻧﺨﻮاهﺪ ﻣﺮد‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻮزاد را ﮐﻪ واﻟﺪﻳﻨﺶ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﺒﺪ ﺑﺰرگ ﺁوردﻩ اﻧﺪ درﺁﻏﻮش ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺑﻪ ﺣﺎﺿﺮان ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﻮدک ﻧﻮري اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن را روﺷﻦ ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﮐﺮد)ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ . (32-25 ،‬اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ روﻧﻮﺷﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻮدا ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻮدا ﻧﻴﺰ‬
‫ﭘﺴﺮ اﻧﺴﺎن و اﺳﺘﺎد ﻧﺎم دادﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻌﺠﺰاﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻔﺎ دادن ﺑﻴﻤﺎران وﮐﻮران و اﻓﻠﻴﺞ هﺎ و راﻩ رﻓﺘﻦ ﺑﺮروي ﺁب ﺑﺮاي‬
‫او ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺎﺋﺮﺁﻧﻬﺎ راﺷﺶ ﻗﺮن ﺑﻌﺪ از او ﻋﻴﻨﺎ دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻳﮑﻲ از اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎ ﺣﺎﮐﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻳﮑﻲ از ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﻮدا ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﭼﻮن ﺧﻮد او روي ﺁب راﻩ ﺑﺮود‪ ،‬وﻟﻲ درﺁب ﻓﺮوﻣﻴﺮود و ﺑﻮدا اوراﻧﺠﺎت ﻣﻴﺪهﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻄﻮر ﺁﺷﮑﺎر اﻟﮕﻮي اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ..." :‬ﭘﻄﺮس ﮔﻔﺖ اي ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻤﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺪﻩ ﺗﺎ ﻣﻦ هﻢ ﺑﺮ‬
‫روي ﺁب ﻧﺰد ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻳﻢ‪ .‬ﻋﻴﺴﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻴﺎ‪.‬ﭘﻄﺮس از ﻗﺎﻳﻖ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ وﺑﺮروي ﺁب ﺑﻪ ﻃﺮف ﻋﻴﺴﻲ رﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در‬
‫ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻏﺮق ﻣﻴﺸﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬اي ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺠﺎﺗﻢ ﺑﺪﻩ‪ .‬وﻋﻴﺴﻲ دﺳﺘﺶ راﮔﺮﻓﺖ ﮔﻔﺖ اي ﮐﻢ اﻳﻤﺎن‪ ،‬ﭼﺮا ﺷﮏ ﮐﺮدي ؟و‬
‫ﺑﺎاو ﺳﻮار ﻗﺎﻳﻖ ﺷﺪ و ﺑﺎد ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ " )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪. (28 ،‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﻣﺼﻠﻮب ﺷﺪن ﻋﻴﺴﻲ و رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ اوﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد دراﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﻣﺎﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫دارد‪ .‬ﺗﻤﻮز درﺑﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺁدوﻧﻴﺲ درﻓﻨﻴﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺁﺗﻴﺲ درﻓﺮﻳﮕﻴﻪ‪ ،‬ازﻳﺮﻳﺲ درﻣﺼﺮ‪ ،‬ارﺑﺎب اﻧﻮاﻋﻲ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺼﻠﻮب‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ وﺑﺮﺧﻲ از ﺁﻧﺎن ﭼﻮن ﺁﺗﻴﺲ و ﺁدوﻧﻴﺲ و ازﻳﺮﻳﺲ درﺳﺖ هﻤﺎﻧﻨﺪ ﻋﻴﺴﻲ ﺳﻪ روز ﭘﺲ ازﻣﺮگ زﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫دراﻣﭙﺮاﺗﻮري رم ﭘﻴﺮوان ﺁﺗﻴﺲ‪ ،‬ﺧﺪاﺋﻲ ﮐﻪ از ﺁﺳﻴﺎي ﺻﻐﻴﺮ ﺑﻪ رم رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬هﺮ ﺳﺎل در ﺳﺎﻟﺮوز ﺳﻨﺘﻲ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن او‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ وي را ﺑﻪ درﺧﺖ ﮐﺎﺟﻲ ﻣﻲ ﺁﻣﻴﺨﺘﻨﺪ و ﺳﻪ روز ﺑﺮاي ﻣﺮﮔﺶ ﻋﺰاداري ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪرﺳﺘﺎﺧﻴﺰش را ﺟﺸﻦ‬
‫ﻣﻴﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮوان دﻳﻮﻧﻴﺰوس ﻧﻴﺰ درﻣﻌﺎﺑﺪ ﺧﻮدﻣﺠﺴﻤﻪ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ اورا ﻧﺼﺐ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬درﺳﺖ درهﻤﺎن ﺻﻮرت‬
‫ﮐﻪ درﮐﻠﻴﺴﺎهﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺼﻠﻮب ﻧﺼﺐ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اورﻳﮕﻨﺲ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺰرگ اﻟﻬﻴﺎت وﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﮐﻠﻴﺴﺎي‬
‫ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ درﺑﺎرﻩ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺑﺮاي ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺗﺎزﮔﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﺮا دراﺳﺎﻃﻴﺮ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬دﻳﺒﻠﻴﻮس اﺳﻘﻒ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ درﮐﺘﺎب "رﺳﺎﻟﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ"ﺧﻮد ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻳﻬﻮدي اﻻﺻﻞ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻋﻴﺴﻲ را ﺑﺮهﻤﺎن اﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﻧﺒﻲ هﺎ و ﺧﺎﺧﺎم هﺎ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮدي اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي اﺳﺎﻃﻴﺮي را ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﺧﺮ ﻋﻴﺴﻲ ﮐﻪ وي ﺳﻮارﺑﺮﺁن وارد اورﺷﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ‪ ،‬و دراﺣﺎدﻳﺚ اﺳﻼﻣﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺮ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫ﻋﻴﺴﻲ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺛﺮ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﺎﺗﻴﻮس ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ دردرک ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﻲ اﻳﻦ ﺗﻤﺜﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﻀﺤﮑﻲ وارد ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬ﺑﻪ دﺧﺘﺮ ﺻﻬﻴﻮن ﺑﺸﺎرت دهﻴﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺗﻮ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺳﻮارﺑﺮاﻻﻏﻲ و ﺑﺮﮐﺮﻩ اﻻﻏﻲ اﺳﺖ وﻓﺮوﺗﻨﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺰد ﺗﻮ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬و ﺁن دوﺷﺎﮔﺮد ﻋﻴﺴﻲ رﻓﺘﻨﺪ و اﻻغ و ﮐﺮﻩ اورا‬
‫ﺁوردﻧﺪ و ﺁﻧﮕﺎﻩ رداهﺎي ﺧﻮد راﺑﺮﭘﺸﺖ ﺁﻧﻬﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻋﻴﺴﻲ ﺳﻮار ﺷﺪ ") ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ‪ . (7-5 ،‬ﻣﺤﻘﻖ‬
‫ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ وﻳﻨﮑﻦ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻋﻴﻨﺎ از ﮐﺘﺎب زﮐﺮﻳﺎي ﺗﻮرات ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ":‬اي دﺧﺘﺮ ﺻﻬﻴﻮن‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺑﺎﻧﮏ ﺑﻠﻨﺪ هﻠﻬﻠﻪ ﮐﻦ‪ ،‬و اي دﺧﺘﺮ اورﺷﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻗﻬﻘﻬﻪ ﺑﺰن‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺖ ﺑﺴﻮي ﺗﻮ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ و ﺑﺮاﻻﻏﻲ ﺳﻮار اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺮﮐﺮﻩ اﻻﻏﻲ ﺳﻮار اﺳﺖ ") ﮐﺘﺎب زﮐﺮﻳﺎي ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ، (9 ،‬و ﻳﺎد ﺁوري ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻳﮏ ﺳﻨﺖ ﺳﺎﺑﻘﻪ دار ادﺑﻴﺎت‬
‫ﻋﺒﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺟﻤﻠﻪ را دوﺑﺎرﺗﮑﺮار ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‪ ،‬از روي ﺑﻲ اﻃﻼﻋﻲ ﺗﺼﻮر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﺑﺮدو اﻻغ ﺳﻮار ﺑﻮدﻩ و ﺁﻧﺮا ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت دراﻧﺠﻴﻞ ﺧﻮد ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﺮدﻩ و ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ " هﻤﻪ اﻳﻦ ﺣﻮادث‬
‫روي داد ﺗﺎ ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ اﻧﺒﻴﺎء ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﺑﺪ"‪.‬‬

‫درﺗﻮرات ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻬﻴﻮن ﻣﻲ ﺁﻳﺪ و ﻗﻮم ﺧﻮد را ﺑﺪور ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮدﻣﻲ ﺁورد و ﺑﻄﻮر ﺛﺎﺑﺖ دراورﺷﻠﻴﻢ ﺳﮑﻨﻲ‬
‫ﻣﻴﮕﺰﻳﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ دراﻧﺠﻴﻞ ﻗﻠﻤﺮوﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮز ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﻧﺪاردو روادﻳﺪ ورودﺑﺪان ﺑﺪون ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺻﺎدر ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬هﻤﻴﻦ‬
‫ﻋﻴﺴﺎي ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ و ﺁزادﻣﻨﺶ‪ ،‬درﻧﻴﻤﻪ "ﻳﻬﻮدي " اﻧﺠﻴﻞ درﻗﺎﻟﺐ ﻳﮏ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺗﺮﺷﺮوي ﻣﺘﻌﺼﺐ و ﺳﺨﺘﮕﻴﺮ و‬
‫ﺑﻲ ﮔﺬﺷﺖ ﺗﻮرات درﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﺗﮑﻔﻴﺮﻣﻴﮑﻨﺪووﻋﺪﻩ ﻣﺠﺎزات ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬وازﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎﻧﺎم ﻣﺴﻴﺢ رادارد‪ ،‬ﺑﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪18‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮔﻔﺘﻪ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺁن ﻣﺮد ﺳﺎدﻩ ژﻧﺪﻩ ﭘﻮش و ﭘﺎﮐﺪل و ﺧﻴﺎﻟﺒﺎﻓﻲ ﮐﻪ از ﻳﮑﺴﻮ ﻋﻠﻴﻪ رﻳﺎ و ﻓﺴﺎد و ﻓﺮﻳﺐ ﮐﺎهﻨﺎن‬
‫ﻳﻬﻮد و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان و ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪان هﻴﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺮﻣﻴﺪارد و ﺑﺮﺧﻼف ﺳﻨﺖ زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﺎ‬
‫روﺳﭙﻴﺎن و ﺧﻄﺎﮐﺎران ﻣﻴﻨﺸﻴﻨﺪ وﺑﺎ ﺁﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﺳﺨﻦ ﻣﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﺁﻟﺒﺮت ﺷﻮاﺗﺴﺮ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﭘﺎپ ﺑﺮژﻳﺎ ﻳﺎ ﭘﺎپ ﮔﺮﮔﻮار ﮐﻪ ﺟﺰ ﮐﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت ﭼﻴﺰي ﻋﺮﺿﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎرﮐﻴﻮن ‪ Markion‬ﻳﮑﻲ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮐﺸﻴﺸﻬﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم " ﮐﻠﻴﺴﺎ ي ﻣﺴﻴﺢ "ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫ي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺟﺪا ﻋﻠﻴﻪ ﺁن ﻣﻮﺿﻌﮕﻴﺮي ﮐﺮد‪ ،‬وﻟﻲ اﺻﻮل ﻓﮑﺮي اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ ) ﻣﺎرﮐﻴﻮﻧﻴﺴﻢ( رواج ﮔﺴﺘﺮدﻩ اي ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫درﺑﺮداﺷﺖ ﻓﮑﺮي ﻣﺎرﮐﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﻋﻴﺴﻲ ﭘﺴﺮ ﺧﺪا اﺳﺖ‪،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺧﺪا هﻤﺎن ﺧﺪاﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ درﺗﻮرات ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻩ و‬
‫ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻗﺪﻳﺲ او را ﺑﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻧﻴﺰ راﻩ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاي اﻧﺠﻴﻞ ﺧﺪاي ﺑﺨﺸﺶ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺧﺪاي‬
‫ﺗﻮرات ﺧﺪاي ﮐﻴﻨﻪ و اﻧﺘﻘﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﻻﻳﺰﻳﻨﮓ ﻣﺤﻘﻖ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ درﮐﺘﺎب ‪ Gnose‬ﺑﻨﻤﺎﻳﻪ ﻓﮑﺮي اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ را ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ " ﺳﺮاﺳﺮﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن‪ ،‬از ﺧﻠﻘﺖ ﺁدم ﺗﺎ ﻇﻬﻮر ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺼﻮرت ﮐﻪ درﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫درام ﻏﻴﺮ اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﺸﻤﺌﺰ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺧﺪاﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ دﻧﻴﺎ را ﺑﻪ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻪ ﮔﺮدش‬
‫درﺁورد‪ ،‬و درﻳﮏ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻠﻲ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪاﺋﻲ ارزﺷﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻧﻴﺎي ﺑﻲ ﺳﺮوﺗﻬﻲ ﮐﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﮐﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻓﺮزﻧﺪ ﻳﮏ ﺧﺪاي ﺧﻮب ﺑﺎ ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪاﺋﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻲ از ﺧﻮﺑﻲ دراو ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ "‪ .‬ﻣﺎرﮐﻴﻮن ﺧﻮد درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ درﻣﻮﻋﻈﻪ اي ﻣﺸﻬﻮر اﻇﻬﺎر ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺘﺴﺎب ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮرات ﺗﻮﻃﺌﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ هﺪف اﻋﺎدﻩ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺑﺮاي ﺧﺪاي ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺗﺮﺗﻴﺐ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻮﻟﻴﺎﻧﻮس ‪ Julianus‬اﻣﭙﺮاﺗﻮرروﻣﻲ ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ﮐﻪ ﭘﻴﺮو ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ و دﺷﻤﻦ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮد‪-‬‬
‫و ﻣﺮگ ﻧﺎﺑﻬﻨﮕﺎم او درﺟﻨﮓ ﺑﺎ اﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ درﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را از ﺧﻄﺮي ﺑﻨﻴﺎدي ﻧﺠﺎت داد‪ -‬دررﺳﺎﻟﻪ اي‬
‫ﮐﻪ درردﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ اﻳﺮاد اﺻﻮﻟﻲ ﺑﺮ ﺁن ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ وﻟﺘﺮ درارزﻳﺎﺑﻲ او از‬
‫ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻠﻤﻮت ﻣﺎرﮐﻞ اﺳﺘﺎد ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ دراﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ " :‬ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎﻓﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ را درک ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻋﻠﻤﺎي اﻟﻬﻴﺎت ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ هﻨﻮز هﻢ ﻳﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ و ﻳﺎ‬
‫ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎ را درک ﮐﻨﻨﺪ "‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮرات‪ -‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻤﺘﺮ از ﺁن – داراي ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﺾ هﺎ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح راﻳﺞ ﺗﺮﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮخ هﺎﺋﻲ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻮد ﺁﻧﻬﺎ از هﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻔﺴﺮان و ﺷﺎرﺣﺎن ﻗﺮﺁن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮑﻲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻧﺎﺳﺦ و‬
‫ﻣﻨﺴﻮﺧﻬﺎ درﻃﻮل هﻤﻪ ﻗﺮون اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ درﺑﺤﺚ هﺎ و ﮔﻔﺘﮕﻮهﺎ‪ ،‬هﺮﻳﮏ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺁﻳﻪ اي از ﻗﺮﺁن ﮐﻪ ﻣﻮﻳﺪ ﻧﻈﺮ او ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻨﺎد ﮐﻨﺪ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﺎن از ﺣﺪود اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻗﺮﺁن ﺗﺠﺎوز‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﺁزادي ﻗﺒﻮل ﻳﺎ ﻋﺪم ﻗﺒﻮل دﻳﻦ دراﺳﻼم ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺁﻳﺎﺗﻲ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺘﻨﺎد ﮐﻨﺪ‪" :‬ﻻاﮐﺮﻩ ﻓﻲ اﻟﺪﻳﻦ " )ﺑﻘﺮﻩ‪ (256 ،‬و‪ " :‬ﺑﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻨﺪ اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﺑﮕﻮ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد اداﻣﻪ دهﻴﺪ و ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﺎﻋﺖ ﺧﻮﻳﺶ اداﻣﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ داد")هﻮد‪ (121،‬وﻳﺎ‪ ...":‬اﮔﺮ ﺑﺎز روي از‬
‫ﺧﺪا ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ ﺑﺮﺗﻮ)ﻣﺤﻤﺪ( ﺗﮑﻠﻴﻔﻲ ﺟﺰ ﺗﺒﻠﻴﻎ رﺳﺎﻟﺘﺖ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ " )ﻧﺤﻞ‪ ، (82،‬ودرهﻤﺎن ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ او‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﻲ دﻳﮕﺮي ازاﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺜﺎل ﺁوردﮐﻪ‪" :‬ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و ﺑﻪ روز ﺁﺧﺮ اﻳﻤﺎن‬
‫ﻧﻤﻲ ﺁورﻧﺪ و ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺧﺪا ورﺳﻮﻟﺶ ﺣﺮام ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺣﺮام ﻧﻤﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ و ﺑﻪ ﮐﻴﺶ ﺣﻖ ﻧﻤﻴﮕﺮوﻧﺪ ﻣﻘﺎﺗﻠﻪ ﮐﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻳﺎ‬
‫ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﭼﺰﻳﻪ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ")ﺗﻮﺑﻪ‪"، (29 ،‬وﺁﻧﻬﺎﺋﻲ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺧﺪا روي ﻧﻤﻲ ﺁورﻧﺪ ﺑﮑﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﻓﺘﻨﻪ از ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد ")ﺑﻘﺮﻩ‪193 ،‬و‪. (256‬‬

‫درﺳﻮرﻩ ﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ )اﻧﻌﺎم‪34 ،‬و‪ ،115‬ﮐﻬﻒ‪ ،27،‬ﻳﻮﻧﺲ‪. (64،‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ درهﻤﻴﻦ ﻗﺮﺁن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻣﺎ ﺁﻳﻪ اي را ﻧﺴﺦ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﻳﺎ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﺋﻴﻢ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺁﻳﻪ اي ﻧﻴﮑﻮﺗﺮ و ﻳﺎ هﻤﺎﻧﻨﺪﺁﻧﺮا ﻣﻲ ﺁورﻳﻢ ")ﺑﻘﺮﻩ‪ ،106 ،100،‬ﻧﺤﻞ‪. (103 ،‬‬

‫ﻣﻔﺴﺮان ﻗﺮﺁن ﺗﺎ ‪ 225‬ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن راﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮخ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ دﻟﻴﻞ ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ اي ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﺳﺦ‬
‫و ﻣﻨﺴﻮﺧﻬﺎ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا هﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ درﻣﺘﻦ ﻗﺒﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺿﻤﻨﻲ را ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺁن ﻣﺘﻦ درﺳﺖ و ﻳﺎ دﺳﺖ ﮐﻢ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪19‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﻳﮑﺠﺎي ﻗﺮﺁن ﺷﻴﻄﺎن از ﺟﻤﻠﻪ اﺟﻨﻪ ﺑﺸﻤﺎر ﺁﻣﺪﻩ )ﮐﻬﻒ‪ (50 ،‬وﻟﻲ درﭼﻨﺪ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﺷﻴﻄﺎن ﻳﮑﻲ از ﻣﻼﺋﮏ‬
‫داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،34 ،‬اﻋﺮاف‪11،‬و ﻳﺎزدﻩ ﻣﻮرددﻳﮕﺮ(‪ .‬درﻳﮑﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﺑﺮهﻤﻪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﻓﻀﻴﻠﺖ دادﻳﻢ )ﺟﺎﺛﻴﻪ‪ (16 ،‬وﻟﻲ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻬﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ روﻧﺪ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ‬
‫ذﻟﺘﻨﺪ)ﺁل ﻋﻤﺮان‪ . (110،‬درﻳﮑﺠﺎ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ اهﻞ ﮐﺘﺎب از روي ﺣﺴﺪ ﻗﺼﺪﺳﺴﺖ ﮐﺮدن‬
‫اﻳﻤﺎﻧﺸﺎن راداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪﺁﻧﻬﺎ راﺑﺒﺨﺸﻨﺪ)ﺑﻘﺮﻩ‪ (109 ،‬وﻟﻲ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﮐﺴﺎن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ " ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن‬
‫و ﮐﺎﻓﺮان را ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﺎن ﺷﻮﻳﺪﺑﻪ دوﺳﺘﻲ ﻣﮕﻴﺮﻳﺪو اﮔﺮ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﮐﻨﻨﺪ ﺁﻧﺎﻧﺮا هﺮﺟﺎﻳﺎﻓﺘﻴﺪ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و‬
‫ﺑﮑﺸﻴﺪ")ﻧﺴﺎء ‪. (89‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁدﻣﻴﺎن را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﮑﻦ )اﺣﺴﻦ ﺻﻮرواﺣﺴﻦ ﺗﻘﻮﻳﻢ( ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ)ﻣﻮﻣﻦ‪،‬‬
‫‪ ،64‬ﺗﻐﺎﺑﻦ‪ ،3،‬ﺗﻴﻦ‪ ، (4،‬وﻟﻲ درﭼﻨﺪ ﻣﻮرد دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﺁدﻣﻴﺎن ﻧﺎﺗﻮان‪ ،‬ﺿﻌﻴﻒ‪ ،‬ﺁزﻣﻨﺪ‪،‬ﻋﺠﻮل‪ ،‬ﺑﻴﻨﻮا ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﺮ"ﮐﻠﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن"ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )اﻋﺮاف‪ (158 ،‬وﻟﻲ درﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻗﺮﺁن راﺑﺮاي ﺁن ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﺑﺮﺗﻮ)ﻣﺤﻤﺪ( ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﺮدم ام اﻟﻘﺮي)ﻣﮑﻪ( وﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺁﻧﺮا ازروز ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﻲ )ﺷﻮري‪ . (7،‬درﻳﮑﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺮش ﺧﺪا ﺑﺮروي ﺁب اﺳﺖ)هﻮد‪ (7،‬وﻟﻲ درﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕﺮ ﻋﺮش‬
‫ﺧﺪاﺟﺎﺋﻲ درﺁﺳﻤﺎن ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻼﺋﮏ ﺁﻧﺮا ﺑﺮدوش ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ )اﻋﺮاف‪ ،54 ،‬ﻳﻮﻧﺲ‪ ،3 ،‬ﺗﻮﺑﻪ‪ ،129 ،‬رﻋﺪ‪،2،‬‬
‫ﻃﻪ‪ ،5 ،‬ﻓﺮﻗﺎن‪.(59،‬‬

‫دﺳﺖ ﮐﻢ درﭼﻬﺎر ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻓﻘﻂ ﻣﺄﻣﻮر اﺑﻼغ ﮐﻼم ﺣﻖ)ﻗﺮان( ﺑﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺴﺌﻮل‬
‫ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد اﻳﻦ اﺑﻼغ از ﺟﺎﻧﺐ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪" :‬ﻣﺎ ﻗﺮﺁن را ﺑﺮاي دﻋﻮت ﺑﻪ ﺣﻖ ﺑﺮﺗﻮﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ‪ ،‬هﺮﮐﺲ ﮐﻪ هﺪاﻳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد ﮐﻤﮏ ﮐﺮدو هﺮﮐﺲ هﻢ ﮐﻪ ﮔﻤﺮاﻩ ﺷﺪ ﺑﻪ زﻳﺎن ﺧﻮد ﮔﻤﺮاﻩ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺗﻮوﮐﻴﻞ هﻴﭽﻴﮏ ازﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻲ " )زﻣﺮ‪،‬‬
‫‪" . (41‬اﮔﺮ از ﺗﻮ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺑﺖ دﻋﻮﺗﻲ ﮐﻪ ﻣﻴﮑﻨﻲ ﭼﻪ اﺟﺮﺗﻲ ﻣﻴﺨﻮاهﻲ‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﻣﻦ اﺟﺮي ﺟﺰازﺧﺪا ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻢ و‬
‫ﻓﻘﻂ ﻣﺄﻣﻮرم ﮐﻪ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎﺷﻢ")ﻳﻮﻧﺲ‪ " (72،‬ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﻲ ﺁورﻧﺪ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد اداﻣﻪ دهﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد اداﻣﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ داد")هﻮد‪ (121،‬؛ "و اﮔﺮ ﺑﺎزهﻢ روي ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺗﻮ ﺟﺰﺗﺒﻠﻴﻎ رﺳﺎﻟﺘﺖ وﻇﻴﻔﻪ اي‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ") ﻧﺤﻞ‪ . (72،‬وﻟﻲ درﺳﺖ درﺟﻬﺖ ﻋﮑﺲ ﺁن درﭼﻨﺪﻳﻦ ﺁﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﻣﺸﺮﮐﻴﻦ را درهﺮﺟﺎ ﻳﺎﻓﺘﻴﺪ‬
‫ﺑﮑﺸﻴﺪ و ﺑﮕﻴﺮﻳﺪو ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﮐﻨﻴﺪ و درﮐﻤﻴﻨﺸﺎن ﺑﺎﺷﻴﺪ)ﺗﻮﺑﻪ‪ ....، (15،‬اﻳﻦ ﻣﻠﻌﻮﻧﺎن رادرهﺮﺟﺎ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ وﺟﻬﻲ ﺑﮑﺸﻴﺪ)اﺣﺰاب‪ (61 ،‬؛ ﺑﮑﺸﻴﺪ ﺁﻧﻬﺎﺋﻲ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا وروز واﭘﺴﻴﻦ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﻲ ﺁورﻧﺪ )ﺗﻮﺑﻪ‪ (29،‬؛‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﮑﺸﻴﺪ و ﺁوارﻩ ﮐﻨﻴﺪ")ﺗﻮﺑﻪ‪. (29،‬‬

‫ﻳﮑﻲ از ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت ﻗﺮﺁن را درﺁﻳﻪ هﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ درﺑﺨﺸﻲ ازﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"اي ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺑﻴﺎد ﺁورﻳﺪ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎﺋﻲ راﮐﻪ ﻣﺎﺑﻪ ﺷﻤﺎاﻋﻄﺎء ﮐﺮدﻳﻢ وﺑﺮهﻤﻪ ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن ﺑﺮﺗﺮﻳﺘﺎن دادﻳﻢ ")ﺑﻘﺮﻩ‪"، (47،‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ و ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﻧﺒﻮت ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻳﻢ و ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﺮهﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﻓﻀﻴﻠﺖ دادﻳﻢ‬
‫")ﺟﺎﺛﻴﻪ‪ ، (16 ،‬وﻟﻲ درﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮ از هﻤﻴﻦ ﺁﻳﺎت ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬اﻳﻨﺎن ﺗﻮرات را ﺣﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻻﻏﻲ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﻲ‬
‫راﺑﺮﭘﺸﺖ ﮐﺸﺪ" )ﺟﻤﻌﻪ‪" ، (5 ،‬ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﮕﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺪوﺣﻤﻠﻪ ﺁوري ﻋﻮﻋﻮﮐﻨﺪواﮔﺮ اورا ﺑﺤﺎل‬
‫ﺧﻮدﮔﺬاري ﺑﺎز ﻋﻮﻋﻮ ﮐﻨﺪ")اﻋﺮاف‪" . (176،‬ﺳﺰاي اﻳﻦ ﺑﺪﮐﺎران ذﻟﺖ ﺁﻧﻬﺎ دراﻳﻦ ﺟﻬﺎن و ﻋﺬاب ﺳﺨﺖ درﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫اﺳﺖ " )ﺑﻘﺮﻩ‪ (85 ،‬؛ "و ﻣﺎ ﺁﻧﻬﺎرا ﻟﻌﻨﺖ ﮐﺮدﻳﻢ و دﻟﻬﺎﻳﺸﺎن را ﺳﺨﺖ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ ")ﻣﺎﺋﺪﻩ‪ " ، (13،‬وﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را‬
‫درروي زﻣﻴﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ ")اﻋﺮاف‪ " . (168 ،‬اﻳﻦ ﻳﻬﻮدﻳﺎ ن ﺑﻪ هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﺁرزوي هﺰار ﺳﺎل ﻋﻤﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﻋﻤﺮ هﺰار ﺳﺎﻟﻪ هﻢ ﺁﻧﺎﻧﺮا از ﻋﺬاب ﺧﺪا ﻧﺮهﺎﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺮدار ﻧﺎﭘﺴﻨﺪﺷﺎن ﺁﮔﺎﻩ اﺳﺖ" )ﺑﻘﺮﻩ‪. (96،‬‬

‫درﺳﻪ ﺟﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮﺁن ﺣﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪﻩ اي از ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﻮزﻳﻨﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ) ﺑﻘﺮﻩ‪،‬‬
‫‪ ،65‬ﻣﺎﺋﺪﻩ‪ ،60 ،‬اﻋﺮاف‪ . (166 ،‬دراﻳﻨﺠﺎ ﻃﺒﻌﺎ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي ﻧﻘﻞ هﻤﻪ ﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮخ هﺎي ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺴﺖ‪،‬وﻟﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎزﮔﻮﺋﻲ ﻳﮏ ﻣﻮرد ﺑﺨﺼﻮص از ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮﻩ اﻋﺮاب ﺻﺪر اﺳﻼم ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد از ﻧﻈﺮﻃﻨﺰي ﮐﻪ‬
‫درﺁن ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻣﻮﺿﻮع ﺁﻳﻪ اي از ﺳﻮرﻩ ﺑﻘﺮﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮﺟﺐ ﺁن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻘﺎرﺑﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫را درﺷﺒﻬﺎي ﻣﺎﻩ رﻣﻀﺎن ﺑﺎ زﻧﺎﻧﺸﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن ﻣﻮﻣﻨﺎن اﻳﻦ ﺣﺮﻣﺖ را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺧﻮد‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻋﺪول ﻣﻴﮑﻨﺪ و دوﺑﺎرﻩ اﻳﻦ اﺟﺎزﻩ را ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ﻻاﻗﻞ درﻣﻮﻗﻊ‬
‫اﻋﺘﮑﺎف درﻣﺴﺎﺟﺪﺣﺪﺧﺪا راﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ‪":‬ﻣﺎ ﻗﺒﻼ ﻣﻘﺎرﺑﺖ ﺷﻤﺎراﺑﺎزﻧﺎﻧﺘﺎن درﺷﺒﻬﺎي ﻣﺎﻩ رﻣﻀﺎن ﺣﺮام ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫ﭼﻮن دراﻳﻦ راﻩ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ و ﺧﻮدرا ﺑﻪ ورﻃﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﻣﻲ اﻓﮑﻨﻴﺪ از ﮔﻨﺎهﺘﺎن ﻣﻴﮕﺬرﻳﻢ و ﺣﮑﻢ ﺧﻮد را ﭘﺲ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‬
‫و از اﻳﻦ ﭘﺲ ﻣﻘﺎرﺑﺖ ﺑﺎ زﻧﺎﻧﺘﺎن را در ﺷﺒﻬﺎي ﻣﺎﻩ روزﻩ ﺑﺮﺷﻤﺎ ﺣﻼل ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺣﺪود ﺧﺪا را ﻧﮕﺎﻩ دارﻳﺪو‬
‫درهﻨﮕﺎم اﻋﺘﮑﺎف درﻣﺴﺎﺟﺪ ﺑﺎﺁن ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ ﻣﮑﻨﻴﺪ")ﺑﻘﺮﻩ‪. (187،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪20‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺣﻘﺎﻳﻖ "ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ" ﻳﺎ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ؟‬

‫___________________________________________‬

‫درهﺮﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪدﺁوردﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺗﻮرات واﻧﺠﻴﻞ ﻣﻨﺒﻊ ﺁﻧﻬﺎرا ﮔﻔﺘﮕﻮي ﭼﻬﻞ روزﻩ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻲ‬
‫درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬ودرﻗﺮﺁن هﻤﻴﻦ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ"ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اي" داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ وﺣﻲ‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮداﺷﺖ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ و ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ درﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﻴﺎن ﺧﻠﻘﺖ ﺁدم و‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻧﺪ و ﭘﻴﺶ از ﺗﻮرات ﮐﺴﻲ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺁﮔﺎهﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰاززﺑﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ "هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺼﻮرت وﺣﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮ )ﻣﺤﻤﺪ( ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻴﻢ‪ ،‬و ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ‪،‬‬
‫ﺧﻮدﺗﻮوﻗﻮم ﺗﻮﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﮔﺎهﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ")هﻮد‪،49،‬ﺁل ﻋﻤﺮان‪،44،‬ﻳﻮﺳﻒ‪ . (102،‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ اﻣﺮوزﻩ ﻣﺪارک ﻓﺮاوان‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬اﻋﻢ از اﻟﻮاح ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺁﺛﺎر ادﺑﻲ ﻣﻨﻈﻮم و ﻣﻨﺜﻮر ﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﺑﺎﺑﻠﻲ وﻣﺼﺮي و ﺁﺷﻮري و‬
‫ﭘﮋوهﺸﻬﺎي ﻣﺤﻘﻘﺎن دو ﻗﺮن اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻧﺸﺎن دادﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ از اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ و اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ‬
‫ﺗﻮراﺗﻲ و ﻃﺒﻌﺎ ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻮﻧﺘﮕﻤﺮي وات‪ ،‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﻧﺎﻣﻲ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻳﮑﻲ از‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ درهﻨﮕﺎم ﺗﺪوﻳﻦ ﻗﺮﺁن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎ‪ ،‬ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺗﻮرات و ﻗﺮﺁن اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻌﺪ ازﺧﻠﻘﺖ ﺁدم درزﻣﺎن ﻧﻮح ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫روي دادﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"‪ ......‬و ﺧﺪاوﻧﺪ دﻳﺪ ﮐﻪ ﺷﺮارت اﻧﺴﺎن درزﻣﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‪ .... .‬و ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬و‬
‫ﮔﻔﺖ اﻧﺴﺎن را ﮐﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ام و ﺑﻬﺎﻳﻢ و ﺣﺸﺮات و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن هﻮاراازروي زﻣﻴﻦ ﻣﺤﻮﺳﺎزم‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﺘﺄﺳﻒ ﺷﺪم از‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﺸﺎن‪ ... .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﻧﻮح ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻨﮏ ﻣﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺸﺮ را هﻼک ﺧﻮاهﻢ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﮐﺸﺘﻲ از ﭼﻮب‬
‫ﮐﻮﻓﺮﺑﺴﺎزو درون و ﺑﻴﺮوﻧﺶ را ﺑﻪ ﻗﻴﺮﺑﻴﺎﻻ‪ ،‬و ﻃﻮل ﮐﺸﺘﻲ ‪ 300‬ذراع ﺑﺎﺷﺪو ﻋﺮض ﺁن ‪50‬ذراع و ارﺗﻔﺎع ﺁن ‪30‬‬
‫ذراع‪..... .‬وﺗﻮ وﭘﺴﺮاﻧﺖ و زوﺟﻪ ات و ازواج ﭘﺴﺮاﻧﺖ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻲ درﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬و ازﺟﻤﻴﻊ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ازهﺮذي ﺟﺴﺪي ﺟﻔﺘﻲ‬
‫ازهﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻲ درﺧﻮاهﻲ ﺁورد ﻧﺮو ﻣﺎدﻩ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ داري‪ .‬و از ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ اﺟﻨﺎس ﺁﻧﻬﺎ و از‬
‫هﺮ ﺁذوﻗﻪ اي ﮐﻪ ﺧﻮردﻩ ﺷﻮد ﺑﮕﻴﺮ و درﮐﺸﺘﻲ ذﺧﻴﺮﻩ ﻧﻤﺎﺗﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮ و ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮراک ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از هﻔﺖ روز‬
‫دﻳﮕﺮ ﭼﻬﻞ روزو ﭼﻬﻞ ﺷﺐ ﺑﺎران ﻣﻴﺒﺎراﻧﻢ و هﺮ ﻣﻮﺟﻮدي را ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ام از روي زﻣﻴﻦ ﻣﺤﻮ ﻣﻴﺴﺎزم‪ ... .‬ﭘﺲ ﻧﻮح‬
‫ﻣﻮاﻓﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اورا اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد‪ ....‬و ﭼﻮن ﻃﻮﻓﺎن ﺁب ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺁﻣﺪ درﺳﺎل ﺷﺸﺼﺪ از زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﻮح درروزهﻔﺪهﻢ از ﻣﺎﻩ دوم ﺟﻤﻴﻊ ﭼﺸﻤﻪ هﺎي ﻟﺠﻪ ﻋﻈﻴﻢ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪو روزﻧﻪ هﺎي ﺁﺳﻤﺎن ﮔﺸﻮدﻩ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫درﮐﺸﺘﻲ را از ﻋﻘﺐ ﺑﺴﺖ‪ ،‬و ﻃﻮﻓﺎن ﭼﻬﻞ روز ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺁﻣﺪ و ﺁب هﻤﻲ اﻓﺰودوﮐﺸﺘﻲ را ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺎ از زﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻠﻨﺪﺷﺪ‪ ،‬و ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺁب ﻣﻴﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ هﻤﻪ ﮐﻮهﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻪ زﻳﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﻣﺴﺘﻮرﺷﺪ‪ ،‬و هﺮ ذي‬
‫ﺟﺴﺪي ﮐﻪ ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻴﮑﺮد از ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن وﺑﻬﺎﻳﻢ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﮐﻞ ﺣﺸﺮات ﺧﺰﻧﺪﻩ و ﺟﻤﻴﻊ ﺁدﻣﻴﺎن ﻣﺮدﻧﺪ‪ ....‬و ﺧﺪا‬
‫ﻣﺤﻮ ﮐﺮد هﺮﻣﻮﺟﻮدي را ﮐﻪ ﺑﺮروي زﻣﻴﻦ ﺑﻮدازﺁدﻣﻴﺎن و ﺑﻬﺎﻳﻢ و ﺣﺸﺮات وﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺁﺳﻤﺎن‪ ،‬و ﻓﻘﻂ ﻧﻮح ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫هﻤﺮاﻩ وي درﮐﺸﺘﻲ ﺑﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ ...‬و ﺁب ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺻﺪو ﭘﻨﺠﺎﻩ روزﻏﻠﺒﻪ ﻣﻴﻴﺎﻓﺖ‪ .. .‬و ﺧﺪا ﻧﻮح و هﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ را ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎوي درﮐﺸﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺁورد وﺑﺎدي ﺑﺮزﻣﻴﻦ وزاﻧﻴﺪو ﺁب ﺳﺎﮐﻦ ﮔﺮدﻳﺪ و روزﻧﻪ هﺎي ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎران از‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎز اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬و روز هﻔﺪهﻢ ازﻣﺎﻩ هﻔﺘﻢ ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺮﮐﻮﻩ ﺁرارات ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪... .‬و واﻗﻊ ﺷﺪ ﺑﻌﺪ از ﭼﻬﻞ روز ﮐﻪ‬
‫ﻧﻮح درﻳﭽﻪ ﮐﺸﺘﻲ را ﺑﺎز ﮐﺮد وﮐﺒﻮﺗﺮي را رهﺎ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﺁب از روي زﻣﻴﻦ ﮐﻢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ؟ اﻣﺎ ﮐﺒﻮﺗﺮﭼﻮن‬
‫ﻧﺸﻴﻤﻨﻲ ﺑﺮاي ﮐﻒ ﭘﺎ ي ﺧﻮد ﻧﻴﺎﻓﺖ ﻧﺰد وي ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .....‬و ﻧﻮح هﻔﺖ روز دﻳﮕﺮ درﻧﮓ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎز ﮐﺒﻮﺗﺮ را از‬
‫ﮐﺸﺘﻲ رهﺎ ﮐﺮد‪ .‬و دروﻗﺖ ﻋﺼﺮ ﮐﺒﻮﺗﺮ ﻧﺰد وي ﺑﺮﮔﺸﺖ و اﻳﻨﮏ ﺑﺮگ زﻳﺘﻮﻧﻲ را درﻣﻨﻘﺎر داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻧﻮح داﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺁب از روي زﻣﻴﻦ ﮐﻢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬و ﻧﻮح هﻔﺖ روز دﻳﮕﺮ درﻧﮓ ﮐﺮد و ﮐﻼﻏﻲ را رهﺎ ﻧﻤﻮد و او دﻳﮕﺮ ﻧﺰد وي‬
‫ﺑﺮﻧﮕﺸﺖ‪ .‬و درﺳﺎل ﺷﺸﺼﺪ و ﻳﮑﻢ از ﺧﻠﻘﺖ ﺟﻬﺎن درروز اول از ﻣﺎﻩ اول‪ ،‬ﺁب از روي زﻣﻴﻦ ﺧﺸﮏ ﺷﺪ و ﻧﻮح و‬
‫ﭘﺴﺮان اوو زﻧﺶ و زﻧﺎن ﭘﺴﺮاﻧﺶ و هﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﺣﺸﺮات و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و هﺮ ﭼﻪ ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﺎ اﺟﻨﺎس‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ازﮐﺸﺘﻲ ﺑﺪر ﺷﺪﻧﺪ " )ﺗﻮرات‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از ﺑﺎﺑﻬﺎي ﺷﺸﻢ و هﻔﺘﻢ و هﺸﺘﻢ(‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪21‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"‪ ...‬وﺑﻪ ﻧﻮح وﺣﻲ ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﺸﺘﻲ درﺣﻀﻮرﻣﺎ وﺑﻪ دﺳﺘﻮرﻣﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮ‪ ،‬واوﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﺸﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺖ‪،‬‬
‫و ﭼﻮن از اﻳﻦ ﮐﺎر ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﻪ او ﺧﻄﺎب ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ازهﺮﺟﻔﺘﻲ دوﻓﺮدﻧﺮو ﻣﺎدﻩ ﺑﺮدار و ﺑﺎ ﺟﻤﻴﻊ زن و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ و‬
‫ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ اﻳﻤﺎن ﺁوردﻩ اﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺮوﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا ﮐﺸﺘﻲ روان ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﻧﺠﺎت ﺑﺮﺳﺪ)هﻮد‪– 38 ،‬‬
‫‪ ، (40‬و ﺑﻪ ﻧﻮح ﮔﻔﺘﻴﻢ ﮐﻪ هﻤﻪ اهﻞ ﺑﻴﺖ ﺧﻮد را ﺑﺠﺰ ﺁن ﻓﺮزﻧﺪت ﮐﻪ ﺑﻪ هﻼک او ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻲ ﺑﻨﺸﺎن‪،‬‬
‫و ﭼﻮن ﺑﺎ هﻤﺮاهﺎﻧﺖ درﮐﺸﺘﻲ ﻧﺸﺴﺘﻲ ﻣﺎ را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﮐﻦ )ﻣﻮﻣﻨﻮن‪27 ،‬و‪ ، (28‬و ﭼﻮن ﻣﻮﻋﺪ ﻗﻬﺮ ﻣﺎ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ از‬
‫ﺗﻨﻮر ﺁﺗﺶ ﺑﺠﻮﺷﻴﺪ و ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺮروي اﻣﻮاج ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻮﻩ ﺑﻪ ﮔﺮدش درﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺁن هﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺧﻄﺎب ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁب را‬
‫ﻓﺮو ﺑﺮ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺧﻄﺎب ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎران را ﻗﻄﻊ ﮐﻦ‪ ،‬و ﺁب ﺑﻪ ﻳﮏ ﻟﺤﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﻮح ﺧﻄﺎب ﺷﺪ ﮐﻪ از‬
‫ﮐﺸﺘﻲ ﻓﺮو ﺁي ﮐﻪ ﺳﻼم ﻣﺎ و ﺑﺮﮐﺎت و رﺣﻤﺖ ﻣﺎﺑﺮﺗﻮ و ﺑﺮﺁن اﻣﺖ هﺎ و ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﺑﺎد ﮐﻪ ﺑﺎﺗﻮ هﻤﺮاهﻨﺪ )هﻮد‪، (48 -41،‬‬
‫‪ .... .‬و ﻧﻮح را ﺑﺎهﻤﻪ ﺁدﻣﻴﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ ﮐﻪ درﮐﺸﺘﻲ وي ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﺎﻧﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺮدم هﻤﻪ را ﺑﻪ‬
‫درﻳﺎ ﻏﺮق ﮐﺮدﻳﻢ )ﺷﻌﺮا‪ . (119،‬و اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻧﻮح از اﺧﺒﺎر ﻏﻴﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ﻣﺎ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺗﻮ وﺣﻲ‬
‫ﮐﻨﻴﻢ ﺗﻮ و ﻗﻮﻣﺖ از ﺁن ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﺒﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻴﺪ)هﻮد‪." (49،‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ هﺎ‪ ،‬ﻣﺪارک ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﺣﮑﺎﻳﺖ از ﺁن دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﺶ ازﻗﺮﺁن‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﭘﻴﺶ از ﺗﻮرات ﻧﻴﺰ اﻳﻦ "ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻧﻮح درﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﺁن‬
‫اﻳﻨﮑﻪ اﺻﻮﻻ داﺳﺘﺎن ﺗﻮرات ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از هﻤﻴﻦ اﺳﻄﻮرﻩ هﺎي ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﺗﻮراﺗﻲ اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ وﻗﺘﻲ دﻗﻴﻘﺎ‬
‫روﺷﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻟﻮاح ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ "ﻟﻮﺣﻪ هﺎي ﺑﺎﺑﻠﻲ"درﺳﺎل‪ 1872‬ﺗﻮﺳﻂ هﻴﺌﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﻨﺎﺳﻲ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ درﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ‪ G.Smith‬ﮐﺸﻒ و ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻟﻮاح ﺣﺎوي ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﮔﻠﻴﮕﻤﺶ‪ ،‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﺛﺮادﺑﻲ ﺑﻴﻦ‬
‫اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ دراواﺧﺮ هﺰارﻩ دوم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺳﺮودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﺎزﻩ ﺧﻮد ﺁن اﻗﺘﺒﺎﺳﻲ از‬
‫ﻳﮏ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﻮﻣﺮﺳﺮودﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻟﻮﺣﻪ ﺁﺧﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﮐﻪ "ﻟﻮﺣﻪ ﻳﺎزدهﻢ " ﻧﺎم دارد ﺣﺎوي داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺎﻃﻴﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺁﺷﮑﺎر اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﺗﻮرات از ﺁن‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ‪ ،‬ﮐﻪ ﮐﺸﻒ ﺁن ﺧﻮد ﻃﻮﻓﺎن دﻳﮕﺮي را ﭼﻪ درﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﭼﻪ‬
‫دردﻧﻴﺎي ﻣﺬهﺒﻲ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ‪ ،‬از روي ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﺁن ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1969‬در ﻟﻨﺪن ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺰرگ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺁﻧﻮ‪ ،‬ﺑﻌﻞ‪ ،‬ﻧﻲ ﺑﻴﺐ‪،‬اﻧﻮﮐﻲ‪ ،‬از ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺁدﻣﻴﺎن ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪،‬ودرﻳﮏ ﺟﻠﺴﻪ ﮐﻨﮕﺎش درﮐﻨﺎر‬
‫ﻓﺮات ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮدات زﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ از ﺁب ازﻣﻴﺎن ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ "ا ﺁ"‪Ea‬‬
‫ﺧﺪاي ﺁﺑﻬﺎ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﺣﻀﻮر دارد ﻗﻠﺒﺎ ﺑﺎﻧﺎﺑﻮدي ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﺪاﻳﺎن را‬
‫ﺑﻪ ﻧﻴﺰارهﺎي ﮐﻨﺎر ﻓﺮات ﺧﺒﺮ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬و ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺎم "ا ﺁ" را ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺎهﻴﮕﻴﺮي ﺑﻨﺎم اوﺗﺎﻧﺎﭘﻴﺸﺘﻴﻢ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﻨﺪ وﺑﺪو‬
‫هﺸﺪار ﻣﻴﺪهﻨﺪ ﮐﻪ هﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﺧﺎﻧﻪ اي را ﮐﻪ درﺳﺎﺣﻞ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﺧﺮاب ﮐﻨﺪو از ﭼﻮب ﺁن‬
‫ﻳﮏ ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺴﺎزد و زن و ﻓﺮزﻧﺪ و اﺛﺎﺛﻪ ﺧﻮد و ﻧﻴﺰ ﻳﮏ ﺟﻔﺖ ﻧﺮو ﻣﺎدﻩ از هﺮﻳﮏ از ﭼﺮﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن را درﺁن ﺟﺎي‬
‫دهﺪ ﺗﺎاز اﻳﻦ راﻩ زﻧﺪﮔﻲ درروي زﻣﻴﻦ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺰودي ﻣﺮگ ﺑﻪ ﺳﺮاغ هﻤﻪ زﻧﺪﮔﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ‪.‬‬
‫اوﺗﺎﻧﺎﭘﻴﺸﺘﻴﻢ اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺧﺪاي ﺁﺑﻬﺎ را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮد و ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 120‬ذراع ﻣﻴﺴﺎزد و ﺧﺎﻧﻮادﻩ و ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﺧﻮد و ﺟﻔﺖ هﺎﺋﻲ از هﺮ ﻳﮏ ازﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻮﻳﺶ رادر ﺁن ﺟﺎي ﻣﻴﺪهﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﺿﻤﻦ ﻣﻮﻋﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻤﺶ )ﺧﺪاي ﺁﻓﺘﺎب( ﻓﺮاﻣﻴﺮﺳﺪ درﻳﭽﻪ ﻃﻮﻓﺎن ﮔﺸﻮدﻩ ﻣﻴﺸﻮد و ﺷﺶ روز وﺷﺶ ﺷﺐ ﺑﺎران ﺳﻴﻞ ﺁﺳﺎ از‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﻣﻴﺒﺎرد و ﺁب از زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺠﻮﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ درﺳﭙﻴﺪﻩ دم روزهﻔﺘﻢ ﻃﻮﻓﺎن ﺁرام ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬هﻤﻪ ﺁدﻣﻴﺎن و ﭼﺮﻧﺪﮔﺎن‬
‫و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻓﻘﻂ اوﺗﺎﻧﺎﭘﻴﺸﺘﻴﻢ و هﻤﺮاهﺎن اودرﮐﺸﺘﻲ وي ﮐﻪ ﺑﺮﻗﻠﻪ ﮐﻮﻩ ﻧﻴﺴﻴﺮ ﺑﺨﺎک ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ زﻧﺪﻩ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻓﺮوﻧﺸﺴﺘﻦ ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬اوﺗﺎﻧﺎﭘﻴﺸﺘﻴﻢ ﮐﺒﻮﺗﺮي را از ﮐﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺁﻧﮑﻪ ﺟﺎﺋﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺑﻌﺪا ﮐﻼﻏﻲ را ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ وﻟﻲ اﻳﻨﺒﺎر ﮐﻼغ‬
‫ﺑﺎزﻧﻤﻴﮕﺮدد‪،‬و ﺁﻧﻮﻗﺖ ﮐﺸﺘﻲ ﻧﺸﻴﻨﺎن‪ ،‬اﻋﻢ از ﺁدﻣﻴﺎن و ﭼﺮﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ازﺁن ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ و دور ﺗﺎزﻩ اي از‬
‫زﻧﺪﮔﻲ درروي زﻣﻴﻦ ﺁﻏﺎز ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن درﺣﻤﺎﺳﻪ ﮔﻴﻠﮕﻤﺶ ﻋﻴﻨﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫" درﺁﻏﺎز هﻔﺘﻤﻴﻦ روز ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬ﮐﺒﻮﺗﺮي را از ﮐﺸﺘﻲ ﺑﻴﺮون ﺁوردم و ﭘﺮواز دادم‪ .‬رﻓﺖ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ ،‬اﻧﺪﮐﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﻮﺋﻲ را ﺑﻴﺮون ﺁوردم و ﭘﺮواز دادم‪ .‬او ﻧﻴﺰ رﻓﺖ و ﺑﺎز ﮔﺸﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺟﺎﺋﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪22‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﻼﻏﻲ را ﺑﻴﺮون ﺁوردم و ﭘﺮواز دادم‪ .‬رﻓﺖ و دﻳﺪ ﮐﻪ ﺁﺑﻬﺎ ﻓﺮوﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮرد و ﺑﺎزﻳﮕﻮﺷﻲ ﮐﺮد وﻟﻲ ﺑﺎز ﻧﮕﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺁﻧﻮﻗﺖ ﮔﻮﺷﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ را ﺑﺮﺑﺎﻻي ﮐﻮهﻲ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺮﺁن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد روي ﺁﺗﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻢ و ﺧﺪاﻳﺎي ﺑﻮي دﻟﭙﺬﻳﺮش را‬
‫ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪" .‬‬

‫درﻣﻮرد هﻤﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ":‬و ﻧﻮح ﺁﺗﺸﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺖ وازهﺮﭘﺮﻧﺪﻩ ﭘﺎک ﮐﻪ درﮐﺸﺘﻲ‬
‫ﺑﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ هﺎي ﺳﻮﺧﺘﻨﻲ ﺑﺮﺁن ﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮي ﺧﻮش ﺁﻧﺮا ﺷﻨﻴﺪودردل ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ازاﻳﻦ دﻳﮕﺮ زﻣﻴﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻧﺴﺎن ﻟﻌﻨﺖ ﻧﮑﻨﻢ " )ﺳﻔﺮﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪20 ،‬و‪ .(21‬ﻣﺎﺟﺮاي ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺁﺷﮑﺎري اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﻮن ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬وﻟﻮﺁﻧﮑﻪ ﻃﻲ ﻗﺮون ﻣﺘﻤﺎدي از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ اﻓﺮاد ﺑﺸﺮوﺣﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازﻩ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﻣﺴﻠﻢ ﺗﺎرﻳﺨﻲ وﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ و ﻋﻠﻤﻲ و اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻐﺎﻳﺮت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫از ﻧﻈﺮ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺣﺪود ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻮع ﻣﻮﺟﻮدزﻧﺪﻩ درروي زﻣﻴﻦ ردﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ درادوار ﮔﺬﺷﺘﻪ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﻘﺮض ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ودرﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻤﺘﺮ ازﻳﮑﻬﺰارم ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻮع‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ‪ 30‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻮع ﺣﺸﺮﻩ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﻮاع هﻤﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻓﺴﻴﻞ هﺎو ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﻳﺸﺎن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮﺣﻮم ﻧﻮح ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ از هﻤﻪ اﻳﻦ ﭼﻬﻞ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻳﮏ زوج ﻧﺮوﻣﺎدﻩ درﮐﺸﺘﻲ ﺧﻮد ﺟﺎي دهﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺸﺘﻲ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﻤﺎم درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﻳﺎ ﺧﻠﻴﺞ‬
‫ﻓﺎرس ﻃﻮل وﻋﺮض داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺁن ﮐﺸﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﺗﻮرات اﺑﻌﺎدﺁﻧﺮا دﻗﻴﻘﺎ ﺳﻴﺼﺪ ذراع ﻃﻮل و ﭘﻨﺠﺎﻩ‬
‫ذراع ﻋﺮض و ﺳﻲ ذراع ارﺗﻔﺎع ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫از ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ رﻳﺰش ﺑﺎران ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭼﻬﻞ روزو ﭼﻬﻞ ﺷﺐ ﻣﻮرد ادﻋﺎي ﺗﻮرات اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻴﺴﺖ از ﺟﻮ زﻣﻴﻦ ﺁﻧﻘﺪر ﺁب ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺮﻳﺰدﮐﻪ ﺣﺘﻲ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ – ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ – ﺗﺎ‬
‫ﻗﻠﻪ ﮐﻮهﻲ ﭼﻮن ﺁرارات ﺑﺎ‪ 5000‬ﻣﺘﺮارﺗﻔﺎع ﺑﻪ زﻳﺮ ﺁب ﺑﺮود‪ .‬ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ وﻟﺘﺮدرهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﮑﻪ ﻗﻠﻪ ﮐﻮﻩ ﺁرارات را ﺁب ﻓﺮا ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ‪ 12‬اﻗﻴﺎﻧﻮس ﺑﺮ روي ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫‪ 24‬ﺑﺎر ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺁن اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دوﻧﻴﻤﮑﺮﻩ ﻣﺎ رادرﻣﻴﺎن دارد‪ ،‬و ﺑﺎ ﺷﻴﻄﻨﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد اﻓﺰود ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﺠﺰﻩ اي روي دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ هﻴﭻ ﻣﻌﺠﺰﻩ دﻳﮕﺮي درهﻤﻪ ﻗﺮون و اﻋﺼﺎر ﻧﻴﺎزي ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ازﻧﻈﺮ اﺻﺎﻟﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﺑﺎدرﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﮑﻪ ﻃﺒﻖ ﮔﺰارش ﺗﻮرات ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﺳﻪ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از اﺑﺮاهﻴﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ روي‬
‫دادﻩ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ وﻗﻮع اﻳﻦ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺧﻮد ﺗﻮرات ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ درﺣﺪود‪ 22‬ﻳﺎ ‪ 21‬ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫درزﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ دوهﺰار ﺳﺎل از ﺁﻏﺎز ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮاﻋﻨﻪ ﻣﺼﺮ و هﻔﺘﺼﺪ ﺳﺎل ازﺑﻨﺎي هﺮم ﺑﺰرگ ﮐﺌﻮﭘﺲ ﻣﻴﮕﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻲ‬
‫ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻪ هﺮﻣﻲ و ﻧﻪ ﻓﺮﻋﻮﻧﻲ ﺑﻪ زﻳﺮ ﺁب رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ هﻴﭽﻴﮏ از ﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻣﻮﺟﻮد درﺁن زﻣﺎن درﻣﺼﺮ و‬
‫ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ و ﭼﻴﻦ و هﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﻃﻮﻓﺎن ﻣﻨﻘﺮض ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .......‬و ازﻧﻈﺮﮔﺎﻩ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ) ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﮐﻴﺪﻣﮑﺮر ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ و ﻗﺮﺁن ﺑﺮهﻤﻪ اﻣﻮر ﺟﻬﺎن‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺁﮔﺎﻩ اﺳﺖ و هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﮕﺬرد ﺑﺎ اﻃﻼع و اﺟﺎزﻩ اوﺳﺖ( ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎهﻲ ﭘﺲ از ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ‬
‫از ﮐﺎر ﺧﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﺮارت ﺁدﻣﻴﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﺁﻧﺎن ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻩ‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﭼﺮﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺣﺸﺮات زﺑﺎن ﺑﺴﺘﻪ اي ﮐﻪ هﻴﭻ ﺷﺮارﺗﻲ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ دراﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﭼﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ؟‬
‫دو ﻗﺮن ﭘﻴﺶ وﻟﺘﺮ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎهﻤﻴﻦ داﺳﺘﺎن ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﻧﻮﺷﺖ‪ " :‬هﻤﻪ اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي ﻣﻘﺪس ﻧﻮﻋﻲ ﻗﺼﻪ هﺎي‬
‫هﺰاروﻳﮑﺸﺐ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎ ﻇﺮاﻓﺘﻲ ﮐﻤﺘﺮ‪ ،‬هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪرد ﻻﻻﺋﻲ ﺑﭽﻪ هﺎ ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪو ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي‬
‫ﺧﻮد ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮدﻧﻴﺰ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﭼﻮن درﮐﺎﺗﺎﻟﻮگ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻳﻬﻮدي ﺟﺎ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ درﻃﻮل زﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻬﻮدﻳﺎن‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻘﺪس ﺑﺪاﻧﻬﺎ دادﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬و اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎل ﻳﻬﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪......................................................................................................................................‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻳﻮﺳﻒ درﻣﺼﺮ و ﻣﺎﺟﺮاي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ او ﺑﺎ زﻟﻴﺨﺎ ﮐﻪ ﭼﻬﺎردﻩ ﻓﺼﻞ از ﺗﻮرات و ‪ 180‬ﺁﻳﻪ ازﻗﺮﺁن ﺑﺪان اﺧﺘﺼﺎص‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻲ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا را ﻣﻮرد ﺑﺮﺳﻲ ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮐﺎﻣﻼ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ دﻳﮕﺮي‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺠﺰدرﺧﻮد ﺗﻮرات‪ ،‬درهﻴﭻ ﻣﺪرک ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ادﺑﻲ و ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺼﺮي ﻳﺎ ﺑﺎﺑﻠﻲ و ﮐﻠﺪاﻧﻲ و ﺁﺷﻮري و‬
‫ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ اﺷﺎرﻩ اي ﺑﺪان ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ هﻴﭻ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮي درهﻴﭻ دوراﻧﻲ‬
‫ﺻﺪراﻋﻈﻢ ﻳﺎ ﻣﺒﺎﺷﺮﻳﻬﻮدي ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪23‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻗﺼﻪ ﻳﻮﺳﻒ و زﻟﻴﺨﺎ – ﮐﻪ وﻟﺘﺮ ﺁﻧﺮا ﻳﮏ رﻣﺎن ﻳﻬﻮدي ﻧﺎم دادﻩ اﺳﺖ – ﺑﺴﻴﺎرﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎ ي رواﻳﺖ ﺗﻮراﺗﻲ‬
‫ﺁن درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﻳﻬﻮد ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي رواﻳﺖ ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺁن درﺟﻬﺎن اﺳﻼم و ﺑﺨﺼﻮص‬
‫درادﺑﻴﺎت و هﻨﺮهﺎي زﻳﺒﺎي اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺷﺎرات ﻣﺘﻌﺪد ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮاي ﻳﻮﺳﻒ‬
‫وزﻟﻴﺨﺎ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ ﮔﻮﺗﻪ ﻧﻴﺰ درﺳﺮودن زﻟﻴﺨﺎ ﻧﺎﻣﻪ او دردﻳﻮان ﺷﺮﻗﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻗﺮن هﺠﺪهﻢ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر اﺻﺎﻟﺖ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﻣﺤﻘﻘﺎن اروﭘﺎﺋﻲ )ﺑﻮﻟﻴﻨﮕﺒﺮوک وهﺮﺑﺮت در‬
‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻮﻻﻧﮋﻩ و ﻓﺮﻩ و ﺑﺨﺼﻮص وﻟﺘﺮ درﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻟﺴﻴﻨﮓ و ﮐﻠﻮﭘﺴﺘﻮک درﺁﻟﻤﺎن( ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در‬
‫دﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮﻓﻠﺴﻔﻲ وﻟﺘﺮدراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ داﺳﺘﺎن ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪن زﻟﻴﺨﺎ ﺑﻪ ﻳﻮﺳﻒ و اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮﺋﻲ او ازاﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﺑﺖ ﮐﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﺗﻦ ﺑﻪ هﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ﺑﺎ او ﻧﺪادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮاﺑﻖ ﺁﻧﺮا درﻣﻮرد هﻴﭙﻮﻟﻴﺖ و‬
‫ﻓﺪر‪ ،‬ﺑﻠﺮوﻓﻮن و اﺳﺘﻨﻮﺑﻪ‪ ،‬هﺒﺮوس و دﻣﺎزﻳﭗ‪ ،‬ﺗﺎﻧﻴﺲ و ﭘﺮﻳﺒﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺮﺗﻴﻞ و هﻴﭙﻮداﻣﻲ‪ ،‬ﭘﻠﻪ و دﻣﻨﺖ و ﺳﻴﺎوش و‬
‫ﺳﻮداﺑﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫درﻋﻮض ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻨﮑﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﺧﻮاب اوراﺗﻌﺒﻴﺮ ﮐﺮد وي را ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺳﺎﺑﻘﻪ اي ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺣﺘﻲ درﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎي اﻓﺮﻳﻘﺎﺋﻲ و ﺁﺳﻴﺎﺋﻲ هﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎ‬
‫ﻳﮏ زﻧﺪاﻧﻲ‪،‬ﺁﻧﻬﻢ ازﻗﻮم ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﺑﺖ ﻳﮏ ﺗﻌﺒﻴﺮﺧﻮاب ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‪ .‬هﻤﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن از ﻧﻈﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺻﺎﻟﺖ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ازﻧﻈﺮ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﺁب‬
‫ﻧﻴﻞ هﻔﺖ ﺳﺎل ﭘﻴﺎﭘﻲ از ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮد ﺑﺎﻻ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ اي ﻧﺎﺑﻮدي ﻣﺼﺮ را درﭘﻲ ﺑﻴﺎورد‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي‬
‫ﻣﺘﻌﺪدي ﮐﻪ در ادﺑﻴﺎت ﺷﺮق و ﻏﺮب درﺑﺎرﻩ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ رﻣﺎن زﻳﺒﺎي ﺗﻮﻣﺎس ﻣﺎن‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﺰرگ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻨﺎم "ﻳﻮﺳﻒ و ﺑﺮادران او " اﺳﺖ هﻤﻪ از رواﻳﺖ ﺗﻮراﺗﻲ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و‬
‫ﻃﺒﻌﺎ هﻴﭽﮑﺪام اﺻﺎﻟﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﻮﻻﻧﮋﻩ ﻣﺤﻘﻖ ﻓﺮاﻧﺴﻮي‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﻳﻮﺳﻒ اﺣﺘﻤﺎﻻ درزﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫ﺳﻠﺴﻠﻪ‪ Ptolemeus‬درﻣﺼﺮ )ﺳﺪﻩ هﺎي ﭼﻬﺎرم ﺗﺎ اول ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد( ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﺗﻮرات ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا درﺳﺎﻟﻬﺎي ﺳﻠﻄﻨﺖ "اورﮔﺘﻮس"ﺳﻮﻣﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺷﺮت ﮐﻞ اﻣﻼک‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻣﺼﺮ ﻣﻨﺼﻮب ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﻳﻮﺳﻒ ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﺗﻮراﺗﻲ ﻳﻮﺳﻒ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻧﻴﺰ اﺿﺎﻓﺎﺗﻲ دارد‪،‬و درﻳﮑﺠﺎي‬
‫ﺁن ﺑﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻌﺠﺰﻩ اي ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺧﻮد ﺗﻮرات ذﮐﺮي از ﺁن ﻧﻴﺴﺖ‪ ....." :‬و ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ ﭘﻴﺮاهﻦ ﻣﺮا‬
‫ﺑﻪ ﮐﻨﻌﺎن ﺑﺒﺮﻳﺪ و روي ﺻﻮرت ﭘﺪرم ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎﻧﻴﺮوي ازدﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺑﻴﻨﺎﺋﻲ او ﺑﻪ وي ﺑﺎزﮔﺮدد" )ﻳﻮﺳﻒ‪ . (93،‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻌﺠﺰﻩ و هﻤﻪ اﺿﺎﻓﺎت دﻳﮕﺮ از ﮐﺘﺎب ﺗﻔﺴﻴﺮي ﻣﻴﺪراش و از رﺳﺎﻟﻪ ﻳﻬﻮدي وﺻﻴﺘﻨﺎﻣﻪ ﻳﻮﺳﻒ)ﺑﺎﺑﻬﺎي ‪ (10-3‬ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪......................................................................................................................................‬‬
‫درﻗﺮﺁن داﺳﺘﺎن ﺧﺎص درﺑﺎرﻩ ﻣﻮﺳﻲ ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ درﺗﻮرات ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ درادﺑﻴﺎت ﻳﻬﻮدي ﻣﺘﺎﺧﺮﺗﺮاز‬
‫ﺗﻮرات )ﻗﺮن ﺳﻮم ﻣﻴﻼدي( ﮐﻪ درﻣﻴﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﻬﻮدي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺻﺪر اﺳﻼم راﻳﺞ ﺑﻮدﻩ ازﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺟﻮاﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺎ اوهﻤﺮاهﻲ ﻣﻴﮑﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎوﻗﺘﻴﮑﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل دو درﻳﺎ )ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺷﻮر( را ﺑﻪ‬
‫ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﺪا ﻧﮑﻨﻢ ﺁرام ﻧﺨﻮاهﻢ ﻧﺸﺴﺖ وﻟﻮﺁﻧﮑﻪ هﻔﺘﺎد ﺳﺎل راﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﺘﻘﺎي اﻳﻦ دودرﻳﺎ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻣﺎهﻲ‬
‫را ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮردن هﻤﺮاﻩ داﺷﺘﻨﺪ ﺟﺎﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻣﺎهﻲ دردرﻳﺎ ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد رﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻃﻲ ﻣﺴﺎﻓﺘﻲ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺧﻮد ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻏﺬاي ﻣﺎرا ﺑﻴﺎور‪،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ازﻃﻲ راهﻲ ﭼﻨﻴﻦ دور ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻳﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﺟﻮان ﮔﻔﺖ ﺁﻳﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ‬
‫ﻧﺸﺪي ﮐﻪ درﺁﻧﻮﻗﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮕﻲ ﺗﮑﻴﻪ دادﻩ ﺑﻮدﻳﻢ ﻣﺎهﻲ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدم‪ ،‬و ﻳﻘﻴﻦ دارم ﮐﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﻣﺮا ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ واداﺷﺖ‪ ،‬و ﻻﺟﺮم ﻣﺎهﻲ راﻩ ﺧﻮد را ﺑﺎز ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺎ ﺑﺪاﻧﭽﻪ ﻣﻴﺠﺴﺘﻴﻢ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ راهﻲ راﮐﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ درﺟﻬﺖ ﺑﺎز ﮔﺸﺖ درﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬و درﻋﺮض راﻩ ﻳﻪ ﻳﮑﻲ از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎ ﺑﺮﺧﻮردﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫‪1‬‬
‫اوراﻣﺸﻤﻮل ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺧﺎص ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار دادﻩ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺑﺨﺸﻲ از ﻋﻠﻢ ﺧﻮد را ﺑﺪو ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺪو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻢ هﻤﺮاﻩ ﺗﻮ ﻃﻲ ﻃﺮﻳﻖ ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺷﻤﻪ اي از ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ راﻩ راﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎﻣﻮزي ؟ وي ﭘﺎﺳﺦ داد‪ :‬هﻤﺎﻧﺎ ﺗﻮ ﺑﺮﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮﻣﻦ ﻣﻴﻄﻠﺒﻲ ﺻﺒﺮ ﻧﺪاري‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮ ﺁﻣﻮﺧﺘﻦ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﻧﻲ ﺻﺒﺮ ﺧﻮاهﻲ داﺷﺖ ؟ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺮا ﺻﺒﻮر ﺧﻮاهﻲ ﻳﺎﻓﺖ و از هﻴﭽﻴﮏ از اواﻣـــــــــــﺮ ﺗﻮ‬
‫ـــــــــــــــــــــ‬
‫‪ -1‬ﻣﻔﺴﺮان ﻣﻌﺘﱪ ﻗﺮﺁن‪ :‬ﻃﱪي‪ ،‬زﳐﺸﺮي‪ ،‬ﺛﻌﺎﻟﱯ‪ ،‬ﺑﻴﻀﺎوي‪ ،‬رازي‪ ،‬اﻳﻦ ﳘﺴﻔﺮﻣﻮﺳﻲ راﺧﻀﺮ ﭘﻴﻐﻤﱪ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪24‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﺨﻮاهﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﺧﺎدم ﻣﺎ ﺑﻪ وي ﮔﻔﺖ‪ :‬دراﻳﻦ ﺻﻮرت هﻤﺮاﻩ ﻣﻦ ﺑﻴﺎ اﻣﺎ درﺑﺎرﻩ هﻴﭻ از ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮاهﻲ دﻳﺪ ﭘﻴﺶ‬
‫از ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻦ درﺑﺎرﻩ ﺁن ﺑﺘﻮ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ دهﻢ ازﻣﻦ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻣﮑﻦ‪ .‬و هﺮدو ﺑﻪ راﻩ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺑﺮﮐﺸﺘﻲ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎدم ﻣﺎ‬
‫ﺷﮑﺎﻓﻲ درﺁن ﮐﺸﺘﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﺁورد و ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺪو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻳﺎ اﻳﻦ ﺷﮑﺎف را ﺑﻮﺟﻮد ﺁوردي ﺗﺎ ﮐﺴﺎﻧﻲ را ﮐﻪ درﺁﻧﻨﺪ دردرﻳﺎ‬
‫ﻏﺮق ﮐﻨﻲ و ﮐﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﺻﻮاب اﻧﺠﺎم دهﻲ؟ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺮاﻣﻮﺷﮑﺎري ﻣﺮا ﺑﺮﻣﻦ ﻣﻼﻣﺖ ﻣﮑﻦ و ﭼﻴﺰي ﭼﻨﻴﻦ‬
‫دﺷﻮار را ازﻣﻦ ﻣﺨﻮاﻩ‪ .‬و ﺑﺎز ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ روﺑﺮوﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺎدم ﻣﺎ او راﮐﺸﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﻲ‬
‫ﺑﺪو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﮐﺴﻲ را ﮐﻪ ﻗﺘﻞ ﻧﻔﺲ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﺸﺘﻲ و ﮐﺎري ﺑﺲ ﻧﺎدرﺳﺖ ﮐﺮدي‪ .‬و وي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺗﻮﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻣﻦ ﺻﺒﺮﻧﺘﻮاﻧﻲ ﮐﺮد؟ ﻣﻮﺳﻲ ﺟﻮاب داد‪ :‬اﮔﺮﺑﻌﺪازاﻳﻦ ازﺗﻮدرﺑﺎرﻩ ﭼﻴﺰي ﭘﺮﺳﺸﻲ ﮐﻨﻢ دﻳﮕﺮ ﻣﺮا هﻤﺮاهﻲ ﻧﭙﺬﻳﺮ واﮐﻨﻮن‬
‫ﻧﻴﺰ ﭘﻮزش ﻣﺮا ﻗﺒﻮل ﮐﻦ‪ .‬و ﺑﺎز ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺷﻬﺮي رﺳﻴﺪﻧﺪ ﮐﻪ از ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺁن درﺧﻮاﺳﺖ ﻏﺬاﺋﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮردن ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺁﻧﺎن ازﻗﺒﻮل ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻳﺸﺎن ﺳﺮ ﺑﺎز زدﻧﺪ‪ .‬و درهﻤﺎن هﻨﮕﺎم دﻳﻮاري را درﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫درﺣﺎل ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺧﺎدم ﻣﺎ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت اول ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﺁﻧﺎن ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اﺟﺮﺗﻲ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﺧﺎدم ﻣﺎ ﺑﻪ وي ﭘﺎﺳﺦ داد‪ :‬اﮐﻨﻮن وﻗﺖ ﺟﺪاﺋﻲ ﻣﺎ ﻓﺮا رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻦ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻢ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﻲ را ﮐﻪ ﺑﺮﺷﻨﻴﺪن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺻﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻲ ﺑﺘﻮ ﺑﺪهﻢ‪ .‬ﺁن ﮐﺸﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﺁن ﺷﮑﺎف ﺁوردم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﺎهﻴﮕﻴﺮان ﻓﻘﻴﺮي ﺑﻮد ﮐﻪ ازراﻩ ﺁن اﻣﺮار‬
‫ﻣﻌﺎش ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻦ ﺁﻧﺮا ﻋﻤﺪا ﺁﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﻴﺪم‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ درﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﻳﺸﺎن ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻲ هﺎ را ﺑﻪ زور‬
‫ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬و ﺁن ﺟﻮاﻧﻲ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻢ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺪرو ﻣﺎدري ﺑﻮد ﮐﻪ هﺮدو ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻴﻢ ﺁن ﺑﻮد ﮐﻪ وي‬
‫ﻋﺼﻴﺎن و ﮐﻔﺮرا ﺑﺮﺁﻧﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﮐﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر درﻋﻮض ﻓﺮزﻧﺪي ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﺮ و ﭘﺎﮐﺪل ﺗﺮﺑﺪان دوﻋﻄﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ .‬و اﻣﺎ ﺁن دﻳﻮاري ﮐﻪ ﺑﺮﺟﺎي ﺧﻮدش ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوﻃﻔﻞ ﻳﺘﻴﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ اهﻞ ﺁن ﺷﻬﺮﻧﺪ و ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ اي ﮐﻪ‬
‫ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ درزﻳﺮ اﻳﻦ دﻳﻮار ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﭘﺪر اﻳﻦ دو ﻃﻔﻞ ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺤﻲ ﺑﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻘﺮر ﻓﺮﻣﻮدﻩ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﮔﻨﺞ دﺳﺖ ﻧﺨﻮردﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﺎن ﺑﻬﻨﮕﺎم ﺑﻠﻮغ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت ﻟﻄﻔﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن دراﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﺁورﻧﺪ‪ .‬هﻴﭽﮑﺪام از اﻳﻨﻬﺎ را ﮐﻪ ﮐﺮدم ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد ﻧﮑﺮدم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ اﺟﺮا درﺁوردم‪ ،‬و اﻳﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﮐﻪ ﺑﺮﺷﻨﻴﺪﻧﺶ ﺻﺒﺮ ﮐﺎﻓﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﺪادي " )ﮐﻬﻒ‪. (81-60،‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬روﻧﻮﺷﺖ دﻗﻴﻘﻲ ازﻳﮏ داﺳﺘﺎن ﻳﻬﻮدي ﻗﺮن ﺳﻮم ﻣﻴﻼدي اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﺴﺎﻓﺮت‬
‫ﻳﻮﺷﻮهﺎﺑﻦ ﻟﻮي ﺧﺎﺧﺎم ﺑﺰرگ ﺑﺎﺗﻘﺎق اﻟﻴﺎس ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﻳﻬﻮد و ﻣﮑﺎﺷﻔﺎت ﺁﻧﺎن دراﻳﻦ ﺳﻔﺮﺷﺮح دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫داﺳﺘﺎن ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﻳﺎزدﻩ داﺳﺘﺎن دﻳﮕﺮ ﻳﻬﻮدي ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺼﻴﻢ ﺑﻦ ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻮرخ و ﺧﺎﺧﺎم ﻳﻬﻮدي اواﺳﻂ ﻗﺮن ﻳﺎزدهﻢ‬
‫درﻗﻴﺮوان درﻣﺠﻤﻮﻋﻪ واﺣﺪي ﺑﻨﺎم ﺣﻴﺒﻮرﻳﺎﻓﺢ ﮔﺮد ﺁوري ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ‪J.Pelling‬‬
‫دررﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد در ﺑﺎرﻩ ﮐﺘﺎب ﻣﺬهﺒﻲ ﻳﻬﻮدي ﺑﺖ هﺎ ﻣﻴﺪراش ﺁﻧﺮا ﻣﻔﺼﻼ ارزﻳﺎﺑﻲ ﮐﺮدﻩ واﻟﮑﺴﺎﻧﺪرﮐﻮهﻮت ﺗﻮرات ﺷﻨﺎس‬
‫وﺧﺎﺧﺎم اﻋﻈﻢ ﻧﻴﺰ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ درﻣﺠﻠﻪ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ "ﻧﻴﻮﻳﻮرک اﻳﻨﺪ ﭘﻨﺪﻧﺖ") ژاﻧﻮﻳﻪ ‪(1891‬‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‬
‫داﺳﺘﺎن زورﺁزﻣﺎﺋﻲ داود ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺎ ﺟﺎﻟﻮت )‪ (Goliath‬ﭘﻬﻠﻮان ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ ﮐﻪ از اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ‬
‫ﺗﻮرات اﺳﺖ‪ ،‬درﻗﺮﺁن از ﮐﺘﺎب ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ ﺗﻮرات ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮواﻳﺖ ﺁن ﭘﻬﻠﻮان ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻳﺎري ﻳﻬﻮﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺳﻨﮓ ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪﻩ از ﻓﻼﺧﻦ داود ﺑﻪ هﻼﮐﺖ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ " :‬و داود ﺑﻪ ﺷﺎﺋﻮل ﮔﻔﺖ هﻤﺎﻧﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻲ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻦ ﮐﺸﺘﻪ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻟﺸﮑﺮﻳﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﺑﻲ ﺁﺑﺮوﺋﻲ ﮐﺸﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺎﻟﻮت را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺎ ﺧﻮاهﺪ ﺳﭙﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺳﻨﮕﻲ درﻓﻼﺧﻦ اﻧﺪاﺧﺖ و ﺳﻨﮓ ﺑﺮﻣﻴﺎن ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺟﻠﻴﺎت ﺧﻮرد و او را‬
‫ﺑﺮزﻣﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬و ﭘﺲ داود وي را ﺑﮑﺸﺖ وﺳﺮش راازﺗﻦ ﺟﺪاﮐﺮد وﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ اردوي ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﺎن راﻏﺎرت‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ")ﮐﺘﺎب اول ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪ . (54-48 ،‬درهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .…" :‬و هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ داود و‬
‫ﮐﺴﺎﻧﺶ ﺑﺎ ﺟﺎﻟﻮت و ﺳﭙﺎهﻴﺎن او روﺑﺮوﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺮوردﮔﺎرا‪ ،‬ﭘﺎﻳﻬﺎي ﻣﺎرا اﺳﺘﻮاردار و ﻣﺎرا ﺑﺮﮐﺎﻓﺮان ﻳﺎري دﻩ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ را ﻳﺎري ﺑﺨﺸﻴﺪ و داود ﺟﺎﻟﻮت را ﺑﮑﺸﺖ ") ﺑﻘﺮﻩ‪ .(249 ،‬درﻗﺮﺁن دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺣﺘﻲ ﻣﺘﻦ ﺗﻮرات‬
‫ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮي درﻧﺤﻮﻩ اﻧﺸﺎي ﺁن ﺗﮑﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬و ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ از ﺷﻤﺎ ﺻﺪﻧﻔﺮ از دﺷﻤﻨﺎﻧﺘﺎن را ﺗﻌﺎﻗﺐ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد و ﺻﺪ‬
‫ﻧﻔﺮ ازﺷﻤﺎ هﺰار ﻧﻔﺮ ازﺁﻧﺎن را ﺧﻮاهﻨﺪ راﻧﺪ ") ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪ .…" ، (8 ،‬ﭼﻪ ﺑﺎرهﺎ ﮐﻪ ﮔﺮوهﻲ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ را ﻳﺎري دادﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ اﺟﺎزﻩ ﻣﺎ ﮔﺮوهﻲ ﻓﺮاوان را ﻣﻐﻠﻮب ﮐﻨﻨﺪ") ﺑﻘﺮﻩ‪. (249 ،‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‬
‫داﺳﺘﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮐﻪ درهﻔﺖ ﺳﻮرﻩ و ﭼﻬﻞ و ﻧﻪ ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ازﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ‪ ،‬دراﺻﻞ از ﺗﻮرات ﻧﻘﻞ‬
‫ﺷﺪﻩ وﻟﻲ رواﻳﺘﻲ ﮐﻪ درﻗﺮﺁن درﺑﺎرﻩ ﻗﺪرت ﻣﻌﺠﺰ ﺁﺳﺎي او و ﻓﺮﻣﺎﻧﺰواﺋﻲ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي وي ﺑﺮ اﺟﻨﻪ و دﻳﻮان ﻣﺮﻏﺎن و‬
‫ﻣﻮران و ﺑﺎد و ﻃﻮﻓﺎن ﺁﻣﺪﻩ هﻴﭽﮑﺪام درﺗﻮرات واﻧﺠﻴﻞ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﻋﺪﻩ اي از ﺗﻮرات ﺷﻨﺎﺳﺎن روﺷﻦ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻊ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﺧﺎﺧﺎﻣﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮح و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺗﻮرات ﺑﻨﺎم "ﻣﻴﺪراش ﮐﻮﺣﻠﺖ رﺑﺎح " و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪25‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وﻟﻲ درﺟﻮاﻣﻊ‬ ‫"ﺗﺮﮔﻮم ﺷﻨﻲ" ﻣﮑﻤﻞ ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ و " ﺑﺖ هﺎﻣﻴﺪاراش" اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﺘﻮﻧﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻮﺛﻖ هﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻬﻮدي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن درزﻣﺎن ﻇﻬﻮر اﺳﻼم راﻳﺞ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫درﺧﻮد ﺗﻮرات ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺷﮑﻮﻩ درﺑﺎر ﺳﻠﻴﻤﺎن و ﻗﺪرت ﻣﺎدي او و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺮﺧﺮدﻣﻨﺪي و ﺣﮑﻤﺖ وي ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ وﻧﻪ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﻗﺪرت و‪:‬‬

‫"…و ﺳﻠﻴﻤﺎن را هﻔﺘﺎد ﻣﺮد ﺑﺎرﺑﺮدار و هﺸﺘﺎد هﺰارﻧﻔﺮ ﭼﻮب ﺑﺮدرﮐﻮﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﻮاي ﺳﻪ هﺰارو ﺳﻴﺼﺪ ﻧﻔﺮ ﻧﺎﻇﺮ ﮐﺎر ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻋﺎﻣﻼن ﺿﺎﺑﻂ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬و ﺳﻠﻴﻤﺎن را ﭼﻬﻞ هﺰار ﺁﺧﻮراﺳﺐ ﺑﻮد‪ .‬و ﺁذوﻗﻪ او ﺑﺮاي هﺮروز ﺳﻲ ﮐﺮﺁرد ﻧﺮم و ﺷﺼﺖ‬
‫ﮐﺮﺑﻠﻐﻮر و دﻩ ﮔﺎوﭘﺮوار و ﺑﻴﺴﺖ ﮔﺎو از ﭼﺮاﮔﺎﻩ و ﺻﺪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺳﻮاي ﻏﺰاﻟﻬﺎ وﺁهﻮهﺎ و ﮔﻮزﻧﻬﺎ و ﻣﺮﻏﻬﺎي ﻓﺮﺑﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﮐﻪ او ﺑﺮاي ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﺬراﻧﻴﺪ ﺑﻴﺴﺖ و دوهﺰار ﮔﺎو و ﺻﺪ و ﺑﻴﺴﺖ هﺰار ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﻮد…‪..‬وﺧﺪا ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن‬
‫ﺣﮑﻤﺖ و ﻓﻄﺎﻧﺖ از ﺣﺪ زﻳﺎدﻩ و وﺳﻌﺖ دل ﻣﺜﻞ رﻳﮓ ﮐﻨﺎرﻩ درﻳﺎ ﻋﻄﺎﻓﺮﻣﻮد‪ .‬وﺳﻪ هﺰار ﻣﺜﻞ ﮔﻔﺖ و ﺳﺮودهﺎﻳﺶ‬
‫هﺰاروﭘﻨﺞ‪ .‬و درﺑﺎرﻩ درﺧﺘﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ از ﺳﺮو ﺁزاد ﻟﺒﻨﺎن ﺗﺎ زوﻓﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺑﺮدﻳﻮارهﺎ ﻣﻴﺮوﻳﺪ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ درﺑﺎزﻩ ﺑﻬﺎﻳﻢ و‬
‫ﻣﺮﻏﺎن و ﺣﺸﺮات و ﻣﺎهﻴﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬واز ﺟﻤﻴﻊ ﻃﻮاﻳﻒ و از ﺗﻤﺎم ﭘﺎدﺷﺎهﺎن زﻣﻴﻦ ﮐﻪ ﺁوازﻩ ﺣﮑﻤﺖ اورا ﺷﻨﻴﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻲ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﮑﻤﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن را اﺳﺘﻤﺎع ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪)".‬ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ . (34-22 ،‬وﻟﻲ درهﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﻗﺮﺁن ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‪ .…" :‬و ﻣﺎ ﺑﺎد ﺻﺮﺻﺮ راﻣﺴﺨﺮ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮاو ﺑﻮزد‪ ،‬و ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ را ﻣﺄﻣﻮر ﮐﻪ ﺑﺮاي او ﻏﻮاﺻﻲ ﮐﻨﻨﺪ)اﻧﺒﻴﺎء ‪81‬و‪ (82‬و ﺁﻧﺎﻧﺮا دو ﺑﻪ دو درزﻧﺠﻴﺮ ﮐﺸﻴﺪﻳﻢ )ص‪ (38،‬و ﺑﻪ‬
‫ﺳﻠﻴﻤﺎن زﺑﺎن ﻣﺮﻏﺎن را ﺁﻣﻮﺧﺘﻴﻢ )ﻧﻤﻞ‪ ، (16،‬و ﺳﭙﺎهﻴﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎن رااز اﺟﻨﻪ و ﺁدﻣﻴﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺼﻮرت ﺻﻔﻮﻓﻲ‬
‫ﻣﻨﻈﻢ ﮔﺮد ﺁوردﻳﻢ )ﻧﻤﻞ‪ (17 ،‬و ﺑﺎد ﺻﺒﺤﮕﺎهﻲ راﻓﺮﻣﻮدﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﺪت ﻳﮑﻤﺎﻩ ﺑﻮزد و ﺑﺎد ﺷﺎﻣﮕﺎهﻲ راﻓﺮﻣﻮدﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﺎﻩ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻮزد )ﺳﺒﺎ‪." (12،‬‬

‫درﻣﻮرد ﻣﺎﺟﺮاي ﺳﻠﻴﻤﺎن وﺑﻠﻘﻴﺲ )ﻣﻠﮑﻪ ﺳﺒﺎ( ﻧﻴﺰ رواﻳﺖ ﺗﻮرات درﻗﺮﺁن ﺑﺮاﺳﺎس هﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺎﺧﺎﻣﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬درﺗﻮرات درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﻣﻠﮑﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ .…" :‬و ﭼﻮن ﻣﻠﮑﻪ ﺳﺒﺎ ﺁوازﻩ ﺳﻠﻴﻤﺎن رادرﺑﺎرﻩ اﺳﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻨﻴﺪ‬
‫ﻧﺰد او ﺁﻣﺪ ﺗﺎ اورا ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﺘﺤﺎن ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎ ﻣﻮﮐﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻈﻴﻢ وﺑﺎ ﺷﺘﺮاﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻄﺮﻳﺎت و ﻃﻼي ﺑﺴﻴﺎر و‬
‫ﺳﻨﮕﻬﺎي ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﺑﺎر ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ وارد ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺁﻣﺪ و ﺑﺎ وي از هﺮ ﭼﻪ دردﻟﺶ ﺑﻮد ﮔﻔﺘﮕﻮ‬
‫ﮐﺮد و ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺴﺎﺋﻠﺶ را ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ و ﭼﻴﺰي ازاوﻣﺨﻔﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻴﺎن ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻠﮑﻪ ﺳﺒﺎ‬
‫ﺑﺪوﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺎد ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاي ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺮﺗﻮ رﻏﺒﺖ ﺁورد وﺗﺮا ﺑﺮﮐﺮﺳﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ‪ .‬وﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺻﺪو ﺑﻴﺴﺖ‬
‫وزﻧﻪ ﻃﻼ و ﻋﻄﺮﻳﺎت زﻳﺎدﻩ ازﺣﺪ وﺳﻨﮕﻬﺎي ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ داد‪ ،‬و ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﻋﻄﺮﻳﺎت هﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺁن ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬و ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻠﮑﻪ ﺳﺒﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ارادﻩ اوراﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد دادﺳﻮاي ﺁﻧﭽﻪ از ﮐﺮم ﻣﻠﻮﮐﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ وي ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺲ او ﺑﺎ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﺑﻪ‬
‫وﻻﻳﺖ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ")ﮐﺘﺎب ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪ . (14-1 ،‬وﻟﻲ هﻤﻴﻦ ﻣﺎﺟﺮا درﻗﺮﺁن ﺑﺪﻳﻨﺼﻮرت ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫"ﭼﻮن ﺳﭙﺎهﻴﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎن ازاﺟﻨﻪ و ﺁدﻣﻴﺎن و ﻣﺮﻏﺎن درﺑﺮاﺑﺮش ﺻﻒ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻠﻴﻤﺎن درﺻﻒ ﻣﺮﻏﺎن ﮔﻔﺖ ﭼﺮا هﺪهﺪ‬
‫رادراﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻢ و هﻤﺎﻧﺎ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻋﺬر ﻣﻮﺟﻬﻲ ﺑﺮاي ﻏﻴﺒﺖ ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮش را ﻣﻴﺒﺮم‪ .‬وﻟﻲ هﺪهﺪ درﺳﺖ‬
‫درهﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺁﻣﺪ و ﺑﺪو ﮔﻔﺖ از ﺟﺎﺋﻲ دورﺁﻣﺪﻩ ام ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻲ و ﺧﺒﺮي ﻧﺎداﻧﺴﺘﻪ ﺑﺮاﻳﺖ از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺒﺎ و از‬
‫ﻣﻠﮑﻪ ﺁن دارم ﮐﻪ ﺑﺮاورﻧﮓ ﺑﺰرﮔﻲ ﺗﮑﻴﻪ زدﻩ اﺳﺖ و ﺑﺮﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎري ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ")ﻧﻤﻞ‪ . (42-20 ،‬درهﻤﻴﻦ ﺳﻮرﻩ ﻧﻤﻞ دردﻧﺒﺎﻟﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺳﻠﻴﻤﺎن ﮔﻔﺖ‬
‫ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﺷﻤﺎ ﺳﺮان ﻗﻮم ﺣﺎﺿﺮ اﻳﻦ ﺗﺨﺖ راﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻴﺎورد ؟ وﻋﻔﺮﻳﺘﻲ از ﺟﻤﻊ ﺟﻨﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ ازﺟﺎﻳﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ ﺁﻧﺮا ﺑﺮاﻳﺖ ﺧﻮاهﻢ ﺁورد")ﻧﻤﻞ‪ . (38،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻴﻨﺎ ازﺗﻔﺴﻴﺮ ﻳﻬﻮدي ﺑﺖ هﺎﻣﻴﺪراش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪،‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ درﺗﻔﺴﻴﺮ ﻳﻬﻮدي ﻋﻔﺮﻳﺖ هﺎ ﺗﺨﺖ ﺧﻮد ﺳﻠﻴﻤﺎن را ﺑﺮدوش ﺧﻮد درﻓﻀﺎ ﻣﻴﺒﺮدﻧﺪ و ﻧﻪ ﺗﺨﺖ ﻣﻠﮑﻪ ﺳﺒﺎ‬
‫را‪ .‬درﺟﺎي دﻳﮕﺮ از ﻗﺮﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ زﻳﺎد درﻣﻮرد ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻣﻮرد اﻗﺘﺒﺎس ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ " :‬و‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎن ﻣﺎ اﺟﻨﻪ اي ﮐﻪ درﺧﺪﻣﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاي او ﭼﺸﻤﻪ ﻣﺴﻴﻦ ) ﻋﻴﻦ اﻟﻘﻄﺮ( ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ واﮔﺮ دراﻳﻦ ﮐﺎر ﻗﺼﻮر‬
‫ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﻃﻌﻢ ﺁﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ راﺑﺮﺁﻧﺎن ﻣﻴﭽﺸﺎﻧﺪﻳﻢ‪ .‬و ﺁﻧﻬﺎ هﺮ ﭼﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ از ﻣﺤﺮاﺑﻬﺎ و ﭘﻴﮑﺮهﺎ و ﺁﺑﮕﻴﺮهﺎ‬
‫ودﻳﮕﻬﺎ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺤﮑﻤﻲ ﻣﻴﺴﺎﺧﺘﻨﺪ" )ﺳﺒﺎ‪ . (13،‬درﺗﻮرات درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ .…" :‬و ﺣﻴﺮام ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﺮاي ﻣﻌﺒﺪ ﺁﺑﮕﻴﺮهﺎ ي ﺑﺮﻧﺠﻴﻦ و دﻳﮕﻬﺎ و ﭘﻴﮑﺮهﺎو ﻣﺤﺮاﺑﻬﺎ ﺳﺎﺧﺖ ")ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪،‬‬
‫‪ 39-38‬و ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪.(6 ،‬‬

‫درﺟﺎي دﻳﮕﺮ درﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ اﺑﻬﺎم ﺁﻣﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﺑﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺪن دﻳﮕﺮي ﺑﺮروي ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن‬
‫اورا ﺁزﻣﻮدﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ اواز ﮔﻨﺎﻩ ﺧﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪ")ص‪ . (34 ،‬ﻣﻨﺒﻊ اﻳﻦ ﺁﻳﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن ﻧﻴﺰ از‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺧﺎﺧﺎﻣﻲ "ﺑﺖ هﺎﻣﻴﺪراش " ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺁن ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﺮﺁﺛﺮ ﮔﻨﺎهﺎﻧﺶ ﻧﮕﻴﻦ ﺳﺤﺮ ﺁﺳﺎﺋﻲ را ﮐﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪26‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫هﻤﻪ ﻗﺪرﺗﺶ از ﺁن ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻴﺸﺪ ﮔﻢ ﮐﺮد وﻣﻮﻗﺘﺎ ﺳﻠﻄﻨﺘﺶ را ا زدﺳﺖ داد و ﺳﺮﮔﺮدان ﺷﺪ‪ ،‬و ﺷﻴﻄﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫اودرﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺮﺗﺨﺖ وي ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺳﻠﻴﻤﺎن از ﮔﻨﺎﻩ ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدو ﺧﺪاﻧﻴﺰ ﺗﻮﺑﻪ اورا ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ودرﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﮕﻴﻨﺶ‬
‫را ﺑﺎز ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻄﻨﺘﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ ) ﺑﺖ هﺎﻣﻴﺪراش‪ ،‬ﻓﺼﻞ دوم‪ ،‬ﺑﻨﺪهﺎي ‪86‬و‪. (87‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‬
‫ﻣﺎﺟﺮاي ﻳﻮﻧﺲ و ﻣﺎهﻲ‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ ودرﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﻬﻤﺎﻧﺼﻮرت ﺑﺎزﮔﻮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﻳﮏ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﻳﻬﻮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻴﺴﻲ اهﻞ ﺟﻠﻴﻠﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬وي از ﺁﻧﭽﻪ درﺷﻬﺮﺧﺪا‪ ،‬اورﺷﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻴﮕﺬرد ﺳﺨﺖ ﻧﺎراﺿﻲ اﺳﺖ و‬
‫هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ رااز ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺧﺪا ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺑﻪ دورﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺮ ﺗﺮﺗﺴﻮس‬
‫)ﺗﺮﺷﻴﺶ( دراﺳﭙﺎﻧﻴﺎي ﮐﻨﻮﻧﻲ ﮐﻪ درﺁﻧﻮﻗﺖ ﮐﺸﻮر ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﻣﻘﺘﺪري ﺑﻮد ﺑﺮود‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮرﺑﻪ ﻳﮏ ﮐﺸﺘﻲ ﻋﺎزم اﻳﻦ‬
‫ﺷﻬﺮ ﺳﻮار ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﻲ درراﻩ ﺧﺪا اورا ﻏﻀﺐ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻃﻮﻓﺎن ﺳﻬﻤﮕﻴﻦ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ وﮐﺸﺘﻲ ﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ﮐﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ او‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﺳﺖ از وي ﻣﻴﺨﻮهﻨﺪ ﺑﺮاي ﻓﺮوﻧﺸﺴﺘﻦ ﻃﻮﻓﺎن ﻧﺰد ﺧﺪاي ﺧﻮد دﻋﺎﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ وي ﭼﻮن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻗﻬﺮ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺪﻳﻨﮑﺎر ﻧﻤﻴﺸﻮد ودرﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻠﻮاﻧﺎن ﺧﻮد اورا ﺑﻪ درﻳﺎﻣﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ وﺑﺎاﻳﻨﮑﺎرﺁﻧﻬﺎ ﻃﻮﻓﺎن ﺁرام ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ‬
‫ﻳﻮﻧﺲ ﻏﺮق ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪا ﻣﺎهﻲ ﺑﺰرﮔﻲ اوراﻣﻴﺒﻠﻌﺪ و ﻳﻮﻧﺲ ﺳﻪ روز و ﺳﻪ ﺷﺐ درﺷﮑﻢ ﻣﺎهﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‬
‫وﺳﭙﺲ ﻣﺎهﻲ اورا درﺳﺎﺣﻞ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬وي از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻨﻮا – ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻣﻌﺮوف ﺁﺷﻮر‪ -‬ﻣﻴﺮود و از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺁن اﻃﻼع ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺮارت ﺷﺪﻩ و ازﺧﺪا روي ﮔﺮداﻧﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺰودي ﻧﻴﻨﻮا وﻳﺮان ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﺮدم ﻧﻴﻨﻮا و ﭘﺎدﺷﺎهﺸﺎن ﮐﻪ از ﮐﺎرهﺎي ﺧﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ و ﺧﺪا ﻧﻴﺰ از وﻳﺮان‬
‫ﮐﺮدن ﺷﻬﺮﻣﻨﺼﺮف ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﮐﺎر او ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﻳﻮﻧﺲ ﻗﺮار ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬و او ﺑﺎ ﺧﺸﻢ ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﺁﻳﺎ‬
‫ﺁﻧﻮﻗﺖ ﮐﻪ دروﻃﻨﻢ ﺑﻮدم ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﻴﮑﺮدم ﮐﻪ ﺗﻮ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻴﮑﻨﻲ اﻣﺎ ﺑﺪان ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻴﮑﻨﻲ و ﺟﺮﺋﺖ ﮐﺎر ﺟﺪي ﻧﺪاري‪ ،‬و‬
‫ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ هﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻢ ازﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﺮﺷﻴﺶ ﻓﺮار ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﮐﻪ اﻳﻨﻄﻮر اﺳﺖ ﺟﺎ ن ﻣﺮا ﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﻣﺮگ دراﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮ از زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬و ﻳﮑﺒﺎر دﻳﮕﺮ از ﺧﺪا ﻗﻬﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪو درﺑﻴﺮون ﻧﻴﻨﻮا ﮐﻨﺎر ﮐﻮرﻩ راهﻲ‬
‫ﻣﻴﻨﺸﻴﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪا ﺑﻪ ﺑﻮﺗﻪ اي ﮐﻪ درﮐﻨﺎر او روﺋﻴﺪﻩ اﺳﺖ اﻣﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺁﻧﻘﺪر رﺷﺪ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ درﺁﻓﺘﺎب ﺳﻮزان ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﻳﻮﻧﺲ ازاﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺮﺳﻨﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺪا اﻳﻦ ﺑﺎر ﮐﺮﻣﻲ را ﻣﺄﻣﻮد ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ رﻳﺸﻪ ﺑﻮﺗﻪ راﺑﺨﻮردو ﺑﻮﺗﻪ‬
‫ﺧﺸﮏ ﻣﻴﺸﻮد وﻳﻮﻧﺲ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺪا ﺑﻪ او ﭘﻴﺎم ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺗﻮﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﺸﮏ ﺷﺪن اﻳﻦ‬
‫ﺑﻮﺗﻪ ﮐﻪ ﺧﻮدت هﻴﭻ زﺣﻤﺘﻲ درﮐﺎﺷﺘﻦ ﻣﺘﻘﺒﻞ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮدي اﻳﻨﻄﻮر ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪﻩ اي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﮐﻪ‬
‫ﺻﺪو ﺑﻴﺴﺖ هﺰار ﻧﻔﻮس درﺁن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و اﻳﻨﻬﻤﻪ ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن ﻧﻴﺰ درﺁن ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ دﻟﺴﻮزي ﻧﮑﻨﻢ ؟ و ﻣﺎﺟﺮاي‬
‫ﻳﻮﻧﺲ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ او ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻧﻤﻴﺸﻮد و درﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫وﻟﺘﺮ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺗﻮرات را ﻓﻘﻂ ﻳﮏ "ﻗﺼﻪ ﺑﻲ ﺳﺮوﺗﻪ"ﻣﻴﺸﻤﺎرد ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﮐﻪ در‬
‫دوران ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ روﻧﻮﺷﺘﻲ از ﻳﮏ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ دوﺗﻦ ازﺷﻌﺮاي ﻣﻌﺮوف ﻳﻮﻧﺎن‬
‫هﻮﻣﺮ و ﻟﻴﮑﻮﻓﻮرن ﺁﻧﺮا درﺷﺮح دروازﻩ ﺧﻮان هﺮﮐﻮل ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﻃﺒﻖ ﺁن هﺮﮐﻮل ﺳﻪ روز و ﺳﻪ ﺷﺐ درﺷﮑﻢ‬
‫ﻳﮏ ﻏﻮل درﻳﺎﺋﻲ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮد و درﺁﻧﺠﺎ ﺟﮕﺮ اورا ﮐـــــﺒﺎب ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻣﻴﺨﻮرد‪ ،‬و ﻏﻮل درﻳﺎﺋـــــﯽ از درد اورا ﺑﻴﺮون‬
‫ﻣﻲ اﻧﺪازد‪ .‬و ﺑﻬﻤﺮاﻩ اﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ اوﻻ ﭼﻄﻮر ﺷﺪ ﮐﻪ ﻳﻮﻧﺲ ﮐﻪ درﺳﺎﺣﻞ درﻳﺎ از دهﺎن ﻣﺎهﻲ ﺑﻴﺮون اﻓﺘﺎدﻩ‬
‫ﺑﻮد ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﻨﻮا رﻓﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ از درﻳﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ دارد‪ ،‬و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﭼﻄﻮر وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺧﻮد اورﺷﻠﻴﻢ ﺷﻬﺮ ﺧﺪا‬
‫و ﺷﻬﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان و ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ او درﻃﻮل ﺳﺎﻟﻬﺎ درﺣﺎل ﺷﺮک ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮدم ﻣﺸﺮک ﻧﻴﻨﻮا ﺗﻨﻬﺎ درﻋﺮض‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻳﻮﻧﺲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﺮﺳﺘﻲ روي ﺁوردﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻄﻮر درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺷﻬﺮﻧﻴﻨﻮا‬
‫درﺳﺎل ‪ 612‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺎدهﺎ درﺁﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻪ و ﺑﮑﻠﻲ وﻳﺮان ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ ازﺁن ﻧﻴﺰ هﺮﮔﺰ دوﺑﺎرﻩ‬
‫ﺁﺑﺎد ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺲ درﻗﺮن ﺳﻮم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺗﻮاﻧﺴﺖ درﺁﻧﺠﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﻨﺪ و ﻣﺮدم ﺁﻧﺮا ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ ﺑﻴﺎورد؟‬
‫…………………………………………………………………………………………‪..‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون در ﻗﺮﺁن ازداﺳﺘﺎﻧﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎزﺗﺎب وﺳﻴﻌﻲ درادﺑﻴﺎت ﺟﻬﺎن اﺳﻼم درﻃﻮل ﻗﺮون داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن درﺳﻮرﻩ ﻗﺼﺺ ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬ﻗﺎرون ﻳﮑﻲ از ﻗﻮم ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺮاو ﺳﺮﮐﺸﻲ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺪو‬
‫ﮔﻨﺠﻬﺎﺋﻲ ﻋﻄﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻳﻢ ﮐﻪ ﺣﺘﻲ ﺣﻤﻞ ﮐﻠﻴﺪهﺎي ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﺮداﻧﻲ ﻗﻮﻳﻬﻴﮑﻞ دﺷﻮار ﺑﻮد‪ .‬ﻗﻮم او ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺎدﻣﺎن‬
‫ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﺎدﻣﺎﻧﺎن را دوﺳﺖ ﻧﺪارد‪ ،‬و درﻣﻴﺎن ﻧﻌﻤﺘﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺧﺪا ﻧﺼﻴﺐ ﺗﻮ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﺳﺮاغ از ﺁﺧﺮت ﺧﻮد‬
‫ﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬و ﺳﻬﻢ ﺧﻮﻳﺶ را از زﻧﺪﮔﻲ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬و ﻧﮑﻮﺋﻲ ﮐﻦ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﮑﻮﺋﻲ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻓﺴﺎد درارض ﻣﺮوزﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺴﺎد ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن را دوﺳﺖ ﻧﺪارد‪ ،‬وﻟﻲ ﻗﺎرون ﺑﺪاﻧﺎن ﮔﻔﺖ ﻣﻦ هﺮﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ‬
‫دارم ازﮐﺎرداﻧﻲ ﺧﻮدم دارم‪ .‬و ﺁﻳﺎ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺶ از او درﻃﻮل ﻗﺮﻧﻬﺎ ﺳﺮﮐﺸﺎﻧﻲ ﺳﺨﺖ ﺗﺮازاورا ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮﺑﻪ هﻼﮐﺖ ﮐﺸﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ و ﮔﻨﺎهﮑﺎران ﮐﻴﻔﺮﮔﻨﺎهﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﻮاهﻨﺪ داد؟و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﮑﻮﻩ و ﺟﻼل‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﺳﻮي ﮐﺴﺎﻧﺶ رﻓﺖ و ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺧﻮب ﺑﻮد اﮔﺮ ﻣﺎﻧﻴﺰ ﺛﺮوت ﻗﺎرون داﺷﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺛﺮوﺗﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮان اﺳﺖ‪ ... .‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﻗﺎرون و ﺧﺎﻧﻪ اورا ﺑﻪ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ ﻓﺮوﺑﺮدﻳﻢ درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ هﻴﭻ ﮔﺮوهﻲ را ﺧﺎرج ازﺧﺪاﺑﺮاي‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪27‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻳﺎري ﻧﺪاﺷﺖ و هﻴﭽﮑﺲ ﺑﻪ داد اوﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬و ﺁن ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ دوش ﺑﺪو ﻏﺒﻄﻪ ﺧﻮردﻩ و ﺁرزو ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ درﺟﺎي او‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻣﺪادان ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﺪا ﺑﻪ ﺣﺎل ﺗﻮ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ هﺮﮐﺲ ﮐﻪ ازﻣﻴﺎن ﺧﺎدﻣﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻋﻄﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪) " .‬ﻗﺼﺺ‪(82-76 ،‬‬

‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺗﻤﺎﻣﺎ از ﺗﻮرات و از ﺗﻠﻤﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ) ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ،21 ،‬ﺳﻔﺮ اﻋﺪاد‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪ ،‬ﮐﺘﺎب اول ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ (7 ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺎرون )درزﺑﺎن ﻋﺒﺮي ‪ (Qorah‬ﻳﮑﻲ از‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن ﻗﻮم ﻻوي ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ دﻳﮕﺮ از ﺷﻴﻮخ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و دوﻳﺴﺖ و ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻧﻔﺮ از ﻓﺮزﻧﺪان ﻗﻮم ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻮﺳﻲ و‬
‫هﺎرون ﺳﺮﮐﺸﻲ ﮐﺮد و ﻣﻮﺳﻲ اورا ﺑﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻧﺪ و ﭼﻮن وي ﮔﻨﺎهﮑﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ زﻣﻴﻦ دهﺎن ﺑﺎز ﮐﺮدواوراﺑﺎهﻤﻪ‬
‫هﻤﺮاهﺎن و ﮐﻠﻴﻪ ﻣﺎل و ﻣﻨﺎﻟﺶ ﻓﺮوﺑﺮد)ﺳﻔﺮاﻋﺪاد‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪ 33-31 ،‬وﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪ .(10 ،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺗﻠﻤﻮد ) ﺳﻬﻨﺪرﻳﻦ اﻟﻒ‪ (10 ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻴﺪهﺎ ي ﮔﻨﺠﻬﺎي ﻗﺎرون ﺑﺎر ﺳﻴﺼﺪ ﻗﺎﻃﺮ ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن اﺻﺤﺎب و ﮐﻬﻒ ﮐﻪ ﺳﻮرﻩ ﺧﺎﺻﻲ در ﻗﺮﺁن ﺑﺪان اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮاي اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﭼﻨﺪ ﺟﻮاﻧﻲ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪرون ﻏﺎري ﭘﻨﺎﻩ ﻣﻴﺒﺮدﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻴﺒﺮد و ﺑﻌﺪا ﺑﻴﺪار ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬از‬
‫ﺷﻤﺎر اﻳﻦ ﮔﺮوﻩ درﻗﺮﺁن ﺑﺼﻮرت ﻣﻌﻤﺎ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪" :‬ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻪ ﺗﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﭼﻬﺎرﻣﻴﻨﺸﺎن‬
‫ﺳﮕﺸﺎن ﺑﻮد‪ ،.‬و ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻨﺞ ﺗﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﮕﺸﺎن ﺷﺸﻤﻴﻨﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﻤﺎ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن هﻔﺖ ﺗﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﮓ هﻤﺮاهﺸﺎن هﺸﺘﻤﻴﻨﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﺸﺎن ﺑﮕﻮ ﺷﻤﺎر ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺁﻧﻬﺎ را ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫ﻣﻦ ﻣﻴﺪاﻧﺪ وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﻣﻌﺪود ﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻤﺎر ﺁﮔﺎهﻨﺪ ")ﮐﻬﻒ‪ . (22 ،‬ﺧﻔﺘﮕﺎن ﻏﺎر ﭘﺲ از ﺑﻴﺪاري درﺑﺎرﻩ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻴﭙﺮدازﻧﺪ‪":‬ﻳﮑﻲ از ﺁﻧﺎن ازدﻳﮕﺮان ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬ﭼﻪ ﻣﺪت دراﻳﻨﺠﺎ ﺑﺴﺮ ﺑﺮدﻳﺪ؟وﺁﻧﺎن ﭘﺎﺳﺦ‬
‫دادﻧﺪ‪ :‬ﻳﮑﺮوز‪ ،‬ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻳﮑﺮوز‪ .‬و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﺪاي ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮازهﺮﮐﺲ ﺑﺮزﻣﺎن ﺷﻤﺎﺗﻮﻗﻒ ﺷﻤﺎ دراﻳﻨﺠﺎ ﺁﮔﺎﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻳﮑﻲ از ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺎ ﺳﮑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ ﺗﺎدرﺁﻧﺠﺎ ﻧﻴﮑﻮ ﺗﺮﻳﻦ ﺧﻮراک را ﺑﺨﺮدوﺑﺮاي ﺧﻮردن ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﻴﺎورد‪ .‬و ﻧﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﺳﺎل‪ ،‬و ﻧﻪ ﺳﺎل ﻓﺰون ﺑﺮﺁن‪ ،‬درﻏﺎر ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ")ﮐﻬﻒ‪19-10 ،‬و‪. (25‬‬

‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن اﻗﺘﺒﺎس ﺁﺷﮑﺎري از اﻓﺴﺎﻧﻪ "هﻔﺖ ﺧﻔﺘﻪ " اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 560‬ﻣﻴﻼدي ) ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم( درﮐﺘﺎب‬
‫ﺳﻦ ﮔﺮﻳﮕﻮرﻳﻮس ﻗﺪﻳﺲ ﻣﻌﺮوف ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ 1.‬و ﺧﻮد ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﮔﻮﺋﻲ ﻣﺘﻦ دﻳﮕﺮي ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫از ﺁن ﻳﺎﮐﻮﺑﻮس ﺳﺮوﺟﻲ راهﺐ ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺴﻴﺤﻲ درﮐﺘﺎب ﺧﻮد ﺁوردﻩ ﺑﻮد‪ 2 .‬ﻣﻮﺿﻮع داﺳﺘﺎن ﺷﺮح ﺣﺎل‬
‫هﻔﺖ ﺟﻮان ﻣﺴﻴﺤﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻏﺎري ﻧﺰدﻳﮏ ﺷﻬﺮ‪ Ephesus‬درﻣﺤﻞ ازﻣﻴﺮ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻴﺮوﻧﺪ و ﺳﻪ ﻗﺮن ﺑﻌﺪ‬
‫ازﺁن ﺑﺘﺼﻮراﻳﻨﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﺮوز ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﻴﺪارﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﻴﺮوﻧﺪ وﻟﻲ ﺧﻮدرادرﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﮑﻠﻲ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻴﻴﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪......................................................................................................................................‬‬
‫داﺳﺘﺎن ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ وﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد درﮐﺘﺎب دﻳﮕﺮي از هﻤﻴﻦ ﻳﻌﻘﻮب ﺳﺮوﺟﻲ راهﺐ ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ از ﺁن ﺑﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ رﻓﺘﻦ اﺳﮑﻨﺪر ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭼﺸﻤﻪ ﺁب ﺣﻴﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻋﻤﺮ اﺑﺪي اﺧﺘﺼﺎص‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ ذﮐﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ 3 .‬ﺑﻮﺟﺐ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن )ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺁﺛﺎر ادﺑﻲ ﻣﺘﻌﺪد ﭘﺎرﺳﻲ و ﻋﺮﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ(‬
‫اﺳﮑﻨﺪر درﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺁب ﺣﻴﺎت ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺣﻤﻠﻪ ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج دﻳﻮاري از ﺁهﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﺁهﻨﮕﺮان ﺧﻮد‬
‫درﭘﻴﺶ روي ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﮑﺸﺪ‪ .‬درﻗﺮﺁن اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ )ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﻲ هﻤﺎن اﺳﮑﻨﺪر داﻧﺴﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد( ﻧﺴﺒﺖ‬
‫دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ":‬و از ﺗﻮ)ﻣﺤﻤﺪ( داﺳﺘﺎن ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ را ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﺑﮕﻮي ﮐﻪ ﻣﺎ)ﺧﺪا( اورادرزﻣﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﻲ دادﻳﻢ‪،‬‬
‫وازهﺮﭼﻴﺰي ﺷﻤﻪ اي ﺁﮔﺎهﺶ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ‪ .‬و اوازاﻳﻦ داﻧﺶ ﺧﻮد ﭘﻴﺮوي ﮐﺮدﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﺁن‬
‫ﻏﺮوب ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﻮرﺷﻴﺪ رادﻳﺪ ﮐﻪ درﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺪ‪ .‬و ﻧﺰدﻳﮏ ﺁن ﭼﺸﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ را ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻴﻢ اي‬
‫_______________________________‬
‫‪ George Tourensis: De Gloria Confessorum -1‬ﭼﺎپ ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،1563 ،‬ص ‪.122-124‬‬

‫‪ Jacobus Saroujensis De Pueris Ephesi -2‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻻﺗﻴﻨﯽ ‪) A. Assemani‬ﺟﻠﺪ ﺑﻴﺴﺖ و هﻔﻘﺘﻢ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ Bibliotheca Orentalis‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ ،283‬و ‪(235‬‬
‫ﻣﺤﻘﻖ و ﻣﺘﺼﻮف ﻓﻘﻴﺪ ﻓﺮاﻧﺴﻮی‪ ،‬ﻟﻮﺋﯽ ﻣﺎﺳﻴﻨﻴﻮن در ﺑﺎرﻩ اﻳﻦ دﺳﺘﺎن ﭘﮋوهﺶ ﻣﺎﺳﻴﻨﻴﻮن ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻨﺎم ‪ Les Sept dormants, apocalypse de l”Islam‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪ ((“Melange Paul Peeters”, t. 2, 1949: “Analecta bollandiana, t. 68. Paris 1950‬ﻣﺤﻘﻖ ﻣﺼﺮی ﻳﺤﯽ ﻣﺒﺎرک ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی هﻤﻴﻦ ﭘﻴﻮهﺶ ﻣﺎﺳﻴﻨﻮن‬
‫”‪“Le Culte Liturique et popoulaire des sept dormants, martyrs d’Ephese‬‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ وﺳﻴﻌﺘﺮی ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "اهﻞ اﻟﮑﻬﻒ" اﻧﺠﺎم دادﻩ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺁن ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫در ﺟﻠﺪ ﺳﻮم ) ‪ (Opera Minora‬از ﻣﺤﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎر ﻟﻮﺋﯽ ﻣﺎﺳﻴﻨﻴﻮن )ﺻﻔﺤﺎت ‪ 104‬ﺗﺎ ‪ (180‬در ﺳﺎم ‪ 1963‬در ﭘﺎرﻳﺲ ﭼﺎپ ﺷﺌﺪ ﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﻣﻬﺪی اﻟﻬﯽ ﻗﻤﺸﻪ ای در ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺁﻳﺎت اﻟﻘﺮان اﻟﺤﮑﻴﻢ" در اﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﺎﺣﺮا ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﻣﮑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن در ﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁن ﮐﻪ اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ ﺳﻴﺼﺪ ﺳﺎل و ﻧﻪ ﺳﺎل هﻢ زﻳﺎدﺗﺮ در‬
‫ﻏﺎر ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم اﻋﺘﺮاض ﮐﺮدهﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻪ ﺳﺎل اﺿﺎﻓﯽ در ﺗﻮرات ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ اﻳﻦ ﻧﻪ ﺳﺎل ﺗﻔﺎوت ﺑﺮای اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺳﺎل ﺷﻤﺎ ﺷﻤﺴﯽ اﺳﺖ و ﺳﺎل ﻣﺎ ﻗﻤﺮی‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮی از داﺳﺘﺎن اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب از اﺻﻞ ﺳﺮﻳﺎﻧﯽ ﺁن در ﺳﺎل ‪ 1889‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎور ﺷﻨﺎﺳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ‪ A.T.W. budge‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪The history of Alexander the Great, being‬‬
‫‪ the Syrian version of the Pseudo –Callistene‬در ﺁﮐﺴﻔﻮرد ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪28‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ‪ ،‬از اﻳﻨﺎن هﺮ ﮐﻪ راﻻزم ﺑﺪاﻧﻲ ﻋﺬاب ﮐﻦ و ﺑﺎ هﺮﮐﺪام ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ داﻧﻲ ﻣﻼﻃﻔﺖ ﻧﻤﺎ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺁﻧﮑﺲ را ﮐﻪ‬
‫ﮐﺎﻓﺮ اﺳﺖ اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺬاب ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻌﺪا از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺬاﺑﻲ ﺳﺨﺖ ﺗﺮﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬و ﺁﻧﮑﺲ راﮐﻪ اﻳﻤﺎن ﺁوردﻩ ﺑﺪوﭘﺎداش‬
‫ﻧﻴﮑﻮ دهﻢ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ راﻩ ﺧﻮد اداﻣﻪ داد ﺗﺎﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎﺋﻲ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻃﻠﻮع ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬وﺑﺮﮔﺮوهﻲ ﻣﻴﺘﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻧﺎن‬
‫و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻧﺒﻮد‪،‬واﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ از اﺣﻮال اﻳﺸﺎن ﺑﺎﺧﺒﺮﻳﻢ‪ .‬و دراداﻣﻪ ﺳﻔﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻴﺎن دو ﺳﺪرﺳﻴﺪ‪ ،‬و ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﻗﻮﻣﻲ را ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻓﻬﻢ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺪوﮔﻔﺘﻨﺪ ﻳﺎ ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ‪ ،‬هﻤﺎﻧﺎ ﮐﻪ ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج درﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺎ ﻓﺴﺎد‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻳﺎ اﮔﺮ ﺧﺮج ﺁﻧﺮا ﺑﺪهﻴﻢ ﺗﻮﺳﺪي ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﺎ و ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاهﻲ ﺑﺴﺖ ؟‪.....‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎن داد ﺗﺎ ﺁهﻦ‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ و زﻣﻴﻦ را ﺣﻔﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎﺑﻪ ﺁب ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬و ازﺳﻨﮓ و ﺁهﻦ دﻳﻮاري ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺑﺮﺁن ﺁﺗﺶ اﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻣﻔﺮغ‬
‫ﮔﺪاﺧﺘﻪ ﺑﺮﺁن رﻳﺨﺘﻨﺪ و ازﺁن ﭘﺲ ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج ﺑﺮﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﺪ و رﻓﺘﻦ ﺑﺮﺑﺎﻻي ﺁن ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬و ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ رﺣﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ وﻋﺪﻩ ﺧﺪاي ﻣﻦ ﻓﺮا رﺳﺪ اﻳﻦ ﺳﺪ راﻣﺘﻼﺷﻲ ﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ وﻋﺪﻩ‬
‫ﺧﺪاي ﻣﻦ ﻣﺤﻘﻖ اﺳﺖ")ﺳﻮرﻩ ﮐﻬﻒ‪ 83 ،‬ﺗﺎ ‪.(97‬‬

‫و دراﻧﺠﻴﻞ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج ﭘﻴﺶ ازﻗﺮﺁن درﺗﻮرات )ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ وهﺸﺘﻢ‪2 ،‬و‪(3‬‬
‫)ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎي رﺳﻮل‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪8 ،‬و‪ (9‬ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬درﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "‪.....‬‬
‫و ﭼﻮن ﻣﺪت هﺰار ﺳﺎل ﺑﺴﺮ رﺳﺪ ﺷﻴﻄﺎن از زﻧﺪان ﺧﻮد ﺧﻼص ﻳﺎﺑﺪو ﺑﻴﺮون رود و اﻣﺘﻬﺎﺋﻲ را ﮐﻪ درﭼﻬﺎر زاوﻳﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج را ﮐﻪ ﻋﺪدﺷﺎن ﭼﻮن رﻳﮓ درﻳﺎ اﺳﺖ ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﻨﺪ"‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎن "ﺧﻔﺘﻪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ" ﻳﮑﻲ دﻳﮕﺮ از داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻗﺮﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ از دو ﮐﺘﺎب ﻣﺬهﺒﻲ درﺟﻪ دوم ﻳﻬﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪،‬‬
‫وﻟﻲ درﺧﻮد ﺗﻮرات ﺳﺨﻨﻲ از ﺁن ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ....":‬و ﺁن ﻣﺮدﺑﺮﺷﻬﺮي ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫وﻳﺮاﻧﻪ و ﺧﺎﻟﻲ از ﺳﮑﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬و ﮔﻔﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ وﻳﺮاﻧﻪ اي راﭘﺲ از ﻣﺮدﻧﺶ دﮔﺮ ﺑﺎرﻩ زﻧﺪﻩ‬
‫ﮐﻨﺪ ؟ ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ او راﺑﻤﺪت ﺻﺪ ﺳﺎل ﺑﻤﻴﺮاﻧﺪ و ﺁﻧﮕﺎﻩ دوﺑﺎرﻩ ﺟﺎن داد‪ ،‬و ازاوﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻪ ﻣﺪت دراﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﻮدي ؟‬
‫ﺟﻮاب داد ﻳﮑﺮوز‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻮ ﺻﺪ ﺳﺎل دراﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪي‪ ،‬و ﺑﻨﮕﺮ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺧﻮراک و ﻧﻪ ﭘﻮﺷﺎک هﻴﭽﮑﺪام‬
‫ﻓﺎﺳﺪ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ واﻻﻏﺖ را ﻧﻴﺰ ﺑﺒﻴﻦ ﮐﻪ هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﺟﺎي ﺧﻮد اﻳﺴﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪ .‬و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎ راﺑﺒﻴﻦ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎﺁﻧﻬﺎ را‬
‫ﺑﻪ هﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺪهﻴﻢ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﻣﻴﭙﻮﺷﺎﻧﻴﻢ ")ﺑﻘﺮﻩ‪ . (259 ،‬ﻗﺴﻤﺖ اول اﻳﻦ داﺳﺘﺎن از ﻳﮏ رواﻳﺖ ﺣﺒﺸﻲ ﮐﺘﺎب‬
‫"ﺑﺎروخ" اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺪﮐﻲ ﻗﺒﻞ ازﻇﻬﻮر اﺳﻼم ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و درﻣﮑﻪ ﺑﺎﺁن ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺁن‬
‫ﻋﺒﺪﻣﻠﮏ ﮐﻮﺷﻲ)ﺣﺒﺸﻲ( ﻳﺮﻣﻴﺎء ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻳﻬﻮد را ازﺳﻴﺎهﭽﺎل ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺂورد‪ ،‬ودرﻋﻮض ارﻣﻴﺎء ازﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﺨﻮاهﺪ‬
‫ﮐﻪ اوراﮐﻪ ﻣﻮﻣﻦ ﭘﺎﮐﻨﻬﺎدي اﺳﺖ ﺷﺎهﺪ ﺳﻘﻮط اورﺷﻠﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮﻋﺪﺁن ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻮد ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪو‬
‫دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺪﻣﻠﮏ را ﺑﻪ ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و وي ﺗﺎهﻨﮕﺎم ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﻠﺖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﭘﺲ از‬
‫ﭘﺎﻳﺎن اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ درﺁﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺒﺪﻣﻠﮏ ﺑﻪ ﺗﺎﮐﺴﺘﺎن ﻣﻮﻋﻮد ﻣﻴﺮود ودرﺁﻧﺠﺎ ﺳﺮش راروي ﻳﮏ ﺳﺒﺪ‬
‫اﻧﺠﻴﺮ ﻣﻴﮕﺬارد و ﻣﺪت ‪ 66‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻴﺮود‪ ،‬ووﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ درﭘﻲ ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﮐﻮرش ﮐﺒﻴﺮ ﺑﻴﺪار ﻣﻴﺸﻮد هﻨﻮز اﻧﺠﻴﺮهﺎي درون ﺳﺒﺪ ﺗﺎزﻩ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ دوم اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﮐﻪ درﺁن از زﺑﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪" :‬اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎ راﺑﺒﻴﻦ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺪهﻴﻢ و ﺑﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﻣﻴﭙﻮﺷﺎﻧﻴﻢ "ﺁﺷﮑﺎراازاﻳﻦ ﺑﻨﺪ از‬
‫ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل درﺗﻮرات ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬و دﻳﺪم ﮐﻪ هﺮاﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان دﻳﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺪان ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮد‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ ﺷﺪ و ﺑﺪان ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﭘﻲ وﮔﻮﺷﺖ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺁﻣﺪ و ﺳﭙﺲ ﭘﻮﺳﺖ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ رااز ﺑﺎﻻ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ "‬
‫)ﮐﺘﺎب ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻲ و هﻔﺘﻢ‪7 ،‬و‪. (8‬‬
‫‪......................................................................................................................................‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻟﻘﻤﺎن ﺣﮑﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﻮرﻩ ﺧﺎﺻﻲ از ﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﻧﺎم اوﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬اﻗﺘﺒﺎس دﻳﮕﺮي از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻲ ﮐﻪ اﻳﻦ رواﻳﺖ ازﺁن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻳﮏ اﺛﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻳﻬﻮدي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺁن‬
‫____________________________‬
‫‪ -1‬ﻗﺮﺁن درﺟﺎي دﻳﮕﺮﻳﺎﺟﻮج وﻣﺄﺟﻮج راﻣﺄﻣﻮران اﺟﺮاي ﻏﻀﺐ اﳍﻲ ﻣﻌﺮﰲ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ":‬و ﺣﺮام ﮐﺮدﱘ ﺑﻪ هﺮ ﺷﻬﺮي ﮐﻪ‬
‫ﻗﺼﺪ هﻼک ﻣﺮدم ﺁﻧﺮا داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﮐﻪ اﻳﻨﺎن از ﮐﻔﺮ ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ دروازﻩ هﺎ را ﺑﺮروي‬
‫ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج ﺑﮕﺸﺎﺋﻴﻢ ")اﻧﺒﻴﺎء‪ . (96-95 ،‬اﺣﺎدﻳﺚ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﮐﺮارا ازﻳﺄﺟﻮج وﻣﺄﺟﻮج و ﻧﻘﺶ ﺁ‪‬ﺎ‬
‫درﺁﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن ﻳﺎد ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﲝﺎراﻻﻧﻮار ﳎﻠﺴﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ال ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ":‬و‬
‫ﭼﻮن ﺁﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن رﺳﺪ‪ ،‬ﺳﺪي ﮐﻪ درﺑﺮاﺑﺮ ﻳﺄﺟﻮج وﻣﺄﺟﻮج اﺳﺖ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﻮد و ﺁ‪‬ﺎ از هﺮﺑﻠﻨﺪي ﺑﺴﺮﻋﺖ ﺳﺮازﻳﺮ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬و ﻣﺄﺟﻮج اﻣﱵ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮﻳﮏ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻃﺎﻳﻔﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و هﻴﭻ ﻣﺮدي از اﻳﺸﺎن ﳕﻴﻤﲑد ﺗﺎ هﺰار ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺪﻳﺪ‬
‫ﺁورد‪،‬و اﻳﺸﺎن ﺳﻪ ﺻﻨﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ :‬ﺻﻨﻔﻲ ازاﻳﺸﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺻﻨﻒ دﻳﮕﺮ ﻃﻮل و ﻋﺮﺿﺸﺎن ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ‬
‫و ﳘﲔ ﺻﻨﻔﻨﺪ ﮐﻪ هﻴﭻ ﮐﻮﻩ ﺁهﲏ درﭘﻴﺶ اﻳﺸﺎن ﳕﻲ اﻳﺴﺘﺪ‪ .،‬ﺻﻨﻒ ﺳﻮم ﻳﮏ ﮔﻮش ﺧﻮد را ﻓﺮش ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﮔﻮش دﻳﮕﺮ‬
‫راﳊﺎف‪ ،‬واز ﮐﻨﺎر هﺮ ﻓﻴﻠﻲ و ﺷﱰي و ﺧﻮﮐﻲ ﮐﻪ ﻣﻴﮕﺬرﻧﺪﺁﻧﺮا ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻳﻦ ﻗﻮم درﺷﺎم ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و‬
‫ﺳﺎﻗﻪ اﻳﺸﺎن درﺧﺮاﺳﺎن و ‪‬ﺮهﺎي ﻣﺸﺮق و درﻳﺎﭼﻪ ﻣﺎزﻧﺪران را ﺁﺧﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ") ﲠﺎر اﻻﻧﻮار‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﺳﻴﺰدهﻢ(‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪29‬‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪ Histoire et Sagesse d’Alikar l’Assyrien, fils d’Anael‬درﺳﺎل ‪ 1909‬ﺗﻮﺳﻂ ‪F. Nau‬‬
‫درﭘﺎرﻳﺲ ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻟﻘﻤﺎن ﻣﺮدي ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ درزﻣﺎن دو ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺷﻮرﺳﻨﺎﺧﺮﻳﺐ‬
‫و ﻋﺼﺮ ﺣﺪون درﻧﻴﻨﻮا ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺁﺷﻮر ﻣﻴﺰﻳﺴﺖ‪ ،‬و ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﻮرات ﻣﻴﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ ي ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﺪو وﮐﺘﺎب‬
‫ﻃﻮﺑﻴﺎي ﺗﻮرات ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﻳﮏ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ )ﮐﺘﺎب ﻃﻮﺑﻴﺎ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ 22 ،‬و ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪(18 ،‬‬
‫درﮐﺘﺎب ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻳﻬﻮد از زﺑﺎن ﻟﻘﻤﺎن ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﭘﺴﺮش ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ " :‬ﭘﺴﺮ ﺟﺎن‪ ،‬ﻣﺘﻮاﺿﻊ ﺑﺎش و هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫زﻳﺮﭘﺎ داري ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻦ‪ .‬ﺑﺮدﺑﺎر وﺁرام ﺑﺎش وهﺮﭼﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻲ داﻧﺶ ﺑﻴﺎﻣﻮز‪ .‬ﺳﺘﻴﺰﻩ ﺟﻮوﺑﻲ اﺣﺘﻴﺎط ﻣﺒﺎش ﺻﺪاﻳﺖ را‬
‫ﺑﺎﻋﺮﺑﺪﻩ ﺟﻮﺋﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﮑﻦ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻠﻨﺪي ﺻﺪا ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪ اي ﮐﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻻغ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ روزي دو ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺴﺎزد " و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ "ﻟﻘﻤﺎن ﺑﻪ ﭘﺴﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﺪاﻳﺖ راﻧﺮم ﮐﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺎﻧﮏ‬
‫اﻻغ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﺻﺪاهﺎﺳﺖ ") ﻟﻘﻤﺎن‪. (199 ،‬‬
‫‪......................................................................................................................................‬‬
‫درﺳﻮرﻩ ﺑﻘﺮﻩ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن هﺎروت و ﻣﺎروت ﺑﺪﻳﻨﺼﻮرت اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪":‬ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ درﺑﺎرﻩ ﺳﻠﻴﻤﺎن داﺳﺘﺎﻧﻬﺎﺋﻲ‬
‫دروﻏﻴﻦ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺳﺤﺮ و ﺟﺎدو راﺑﻪ ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﻲ ﺁﻣﻮزﻧﺪ و ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺮدوﻣﻠﮏ هﺎروت و‬
‫ﻣﺎروت ﺁﺷﮑﺎر ﺷﺪﻩ ﺑﻮد" )ﺑﻘﺮﻩ‪. (102 ،‬‬

‫اﺻﻞ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﮐﻪ از ﻳﮏ اﺳﻄﻮرﻩ اﮐﺪي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ وﺑﺼﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درادﺑﻴﺎت اوﺳﺘﺎﺋﻲ وهﻨﺪي ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻼﺋﮏ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﮐﻪ از ﮔﻨﺎهﺎن ﺁدﻣﻴﺎن روي زﻣﻴﻦ ﻧﺎﺧﺮﺳﻨﺪ ﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ را از ﺑﺎﺑﺖ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ اﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪﻳﺸﺎن ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻮد ﺁﻧﺎن ﺟﺰو ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ راﻩ ﺁﻧﺎن ﻣﻴﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻴﻄﻠﺒﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اوﻣﻼﺋﮏ ازﻣﻴﺎن ﺧﻮد دوﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺑﻨﺎم هﺎروت و‬
‫ﻣﺎروت ﺑﺮﻣﻴﮕﺰﻳﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺼﻮرت ﺁدﻣﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺮوﻧﺪ ودرﺟﻤﻊ ﺁدﻣﻴﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ وهﻤﺎﻧﻨﺪﺁﻧﺎن درﻣﻌﺮض وﺳﻮﺳﻪ هﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﮔﻨﺎهﺎن ﮐﺒﻴﺮﻩ از ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﻲ‪ ،‬ﻗﺘﻞ‪ ،‬زﻧﺎو ﺷﺮاﺑﺨﻮاري ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬هﺎروت و‬
‫ﻣﺎروت ﺑﺎاﻳﻦ ﺗﻌﻬﺪ رواﻧﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ درﺑﺪو ورود ﺑﺎزﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ روﺑﺮو ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ دل از هﺮدوي ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻴﺮﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺑﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اوﻣﻴﺮوﻧﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﮐﺎرﺷﺎن ﺑﻪ هﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ﺑﺎاو ﻣﻴﮑﺸﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫رهﮕﺬري ﺷﺎهﺪ اﻳﻦ ﮔﻨﺎﻩ ﺁﻧﺎن ﻣﻴﺸﻮد و ﺁن دو ﺑﺮاي ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺎﻧﺪن رازﺷﺎن اوراﻣﻴﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﺪا درﺁﺳﻤﺎن ﻣﻼﺋﮏ را‬
‫ﻧﺰد ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﮐﻪ دوﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺁﻧﺎن ﺑﻬﺘﺮازﺁدﻣﻴﺎن ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وﻣﻼﺋﮏ اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫دراﻧﺘﻘﺎد ﺧﻮد اﺷﺘﺒﺎﻩ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ وﺣﻖ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ .‬درﺑﺎزﮔﺸﺖ دو ﻣﻠﮏ ﺧﻄﺎﮐﺎر ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﺧﺘﻴﺎر دادﻩ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺠﺎزات دردوزخ و ﻣﺠﺎزات درروي زﻣﻴﻦ ﻳﮑﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ و ﺁﻧﺎن ﻣﺠﺎزات زﻣﻴﻨﻲ را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫واژﮔﻮﻧﻲ اﺑﺪي دردرون ﭼﺎهﻲ درﺑﺎﺑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫و اﻣﺮﺗﺎت )ﺟﺎوداﻧﮕﻲ(‬ ‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ازﻣﺘﻮن اوﺳﺘﺎﺋﻲ اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﺁن از هﺎروت ﺑﺼﻮرت هﺮوﺗﺎت )ﮐﻤﺎل(‬
‫ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﻠﻤﺮو ﺁﺑﻬﺎ و رﺳﺘﻨﻲ هﺎ ﺳﺮ ﭘﺮﺳﺘﻲ دارﻧﺪ واﻳﻦ دو ﻧﺎم اوﺳﺘﺎﺋﻲ درﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺼﻮرت‬
‫‪1‬‬
‫ﺧﺮداد و اﻣﺮداد درﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫_____________________________________‬
‫‪ -1‬در ﺑﺎرﻩ رﻳﺸﻪ اﻳﺮاﻧﯽ هﺎروت و ﻣﺎروت ﻗﺮﺁن‪ ،‬ﲢﻘﻴﻖ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ‪ J. Darmersteter‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪Haurvatat et Amertat: essi‬‬
‫‪ sur la mythologie de l’Avesta‬در ﺳﺎل ‪ 1875‬در ﭘﺎریﻴﺲ و ﲢﻘﻴﻖ ﺟﺎﻣﻊ دﻳﮕﺮی ﺗﻮﺳﻂ ﳏﻘﻖ و روﺣﺎﻧﯽ ﻓﻘﻴﺪ ﻓﺮاﻧﺴﻮی‬
‫در ﻣﺠﻠﻪ ‪Etudes‬‬ ‫‪Jean de Menasce‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪Une legende iranienne dans l’angeologie Judeo-musulmane a propos de Harut et de Marut‬‬
‫‪ Asiatiques‬ﻧﺸﺮﻳﻪ "اﻧﺠﻤﻦ ﺳﻮﻳﺴﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺁﺳﻴﺎﺋﯽ" )ﺷﻤﺎرﻩ اول‪ ، 1947 ،‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ ( 10-18‬ﻣﻨﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن درزﻣﺎن ﻓﻠﺴﻄﲔ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ درادﺑﻴﺎت ﺗﻮراﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﺁ‪‬ﺎ اﻳﻦ دو ﻧﺎم ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻋﺰازﻳﻞ و ﴰﺨﺎزاي ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﻳﺎﻟﻘﻮاط‪ ،‬ﺟﻠﺪ اول‪ . (44 ،‬درﮐﺘﺎب اول ﺣﻨﻮخ )ﺑﺎب هﺸﺘﻢ(‬
‫ﻣﻼﺋﮏ ﻣﻄﺮود ﺑﻪ زﻧﺎن درس ﺧﻮد ﺁراﺋﻲ و ﺁراﺳﱳ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺟﻮاهﺮات را ﻣﻴﺪهﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدان درس اﺧﱰ ﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫وﺟﺎدوﮔﺮي راﺑﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ‪ Adolphe Lods‬درﮐﺘﺎب "ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت ﻋﱪي و ﻳﻬﻮدي " اﺳﻄﻮرﻩ هﺎروت و ﻣﺎروت ﻳﮏ‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﻣﺸﱰک اﻳﺮاﻧﻲ و اﮐﺪي ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪30‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان‬
‫درﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬
‫ﺟﻬﺎن ﻣﺎوراءاﻟﻄﺒﻴﻌﻪ درﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺑﺮﻇﻮاﺑﻄﻲ ﻣﺸﺘﺮک ﻣﺘﮑﻲ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻘﺎي روح ﺁدﻣﻴﺎن دردﻧﻴﺎﺋﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ‬
‫ﻣﺮدﮔﺎن درروزي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻗﻴﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺳﻨﺠﺶ ﺛﻮاﺑﻬﺎ و ﮔﻨﺎهﺎن اﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺁﻧﺎن درﺗﺮازوي ﺣﺴﺎب و ﭘﺎداش ﺁن هﺎ ﺑﺼﻮرت‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﺑﺪي درﺑﻬﺸﺖ ﻳﺎ دوزخ‪.‬‬

‫درﻃﻮل ﻗﺮون ﻣﺘﻤﺎدي‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺑﺮاﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ از راﻩ ﺗﻮرات ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ اﺑﻼغ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﻘﻴﺪﻩ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ و ﻋﻴﺴﻲ وﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﻧﻴﺰ وﺣﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ ﺳﺌﻮال ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ دﻳﮕﺮي درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ ﺑﺤﺚ هﺎ و ﺟﺪﻟﻬﺎي ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬و‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮﻳﻬﺎ و اﺧﺘﻨﺎق هﺎ و ﺗﮑﻔﻴﺮهﺎ و ﻗﺘﻞ ﻋﺎم هﺎ و دﻳﻮاﻧﻬﺎي ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ،‬ازاواﺳﻂ ﻗﺮن هﺠﺪهﻢ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺘﻔﮑﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺪود‪ ،‬ﺳﭙﺲ از ﺳﻮي ﻣﺤﻘﻘﺎن و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮاﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺬﮐﺮ و ﺑﻤﻮازات‬
‫ﺁن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ ﺳﺌﻮال اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮهﻤﻪ اﻳﻦ اﺻﻮل از ﺁﻏﺎز ﺑﺼﻮرت واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي اﺑﺪي و اﻟﻬﻲ‬
‫ﺑﺮﭘﻴﻤﺒﺮان ﻗﻮم ﻳﻬﻮد اﻋﻼم ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ درهﻴﭽﻴﮏ از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ اﺻﻴﻞ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫و ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺁن ﮐﻪ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺗﻮرات ﻧﺎم دارد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ هﻴﭽﮑﺪام از اﻳﻦ اﺻﻮل اﺷﺎرﻩ اي ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ درﺁﻧﻬﺎ ﻧﻪ از‬
‫اﺑﺪﻳﺖ روح ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ازوﺟﻮد دﻧﻴﺎﺋﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬ﻧﻪ از رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و روز ﺣﺴﺎب‪ ،‬ﻧﻪ از ﺑﻬﺸﺖ و‬
‫دوزخ و ﻧﻪ ازﺷﻴﻄﺎن و ﻣﻼﺋﮏ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ درﺟﻬﺖ ﻋﮑﺲ ﺁن هﻤﻮارﻩ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻨﺎهﺎن ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﻣﻨﺤﺼﺮا‬
‫درهﻤﻴﻦ دﻧﻴﺎﮐﻴﻔﺮ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻨﺪ و درﺻﻮرت ﻟﺰوم ﻧﺴﻠﻬﺎي ﺑﻌﺪي ﮔﻨﺎهﮑﺎران ﺟﻮاب ﮔﻨﺎهﺎن ﭘﺪران و ﭘﺪرﺑﺰرﮔﺸﺎن را ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪،‬‬
‫وﻟﻮ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ درﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ :‬ﮐﺴﻲ ﮐﻪ از ﻳﻬﻮد ﭘﻴﺮوي ﮐﻨﺪ از ﻋﻤﺮ دراز و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﻓﻪ ﺑﺮﺧﻮردار و‬
‫ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي او ﻧﺒﺎﺷﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﮐﻮﺗﺎﻩ و ﺁﮐﻨﺪﻩ ازذﻟﺖ دارد‪ ،‬و ﻣﺮگ زودرس ﮐﻴﻔﺮي ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺼﻴﺐ‬
‫ﺑﺪﮐﺎران ﻣﻴﺸﻮد )ﻣﺰاﻣﻴﺮ ‪ 18‬و‪ ،27‬ﮐﺘﺎب اﻳﻮب‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ( ‪ .‬ﺗﮑﻠﻴﻒ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺑﮑﻠﻲ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ )ﻣﺰﻣﻮرﺳﻲ‬
‫و ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﻩ‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮر ﻧﻮدم‪ .(10 ،‬ﺁدﻣﻲ ازﺧﺎک اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎک ﺑﺮﻣﻴﮕﺮدد‪ ،‬و وﺟﻮد ﺷﻴﻄﺎن و ﻣﻼﺋﮏ ﭼﻨﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺗﻮرات ﺣﮑﺎﻳﺖ ازﺁن ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺁدم و ﺣﻮا درﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﻮﻩ ﻣﻤﻨﻮع را ﺧﻮردﻩ و از ﺑﻬﺸﺖ راﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺪﻳﻦ ﮐﺎر اﻏﻮا ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺷﻴﻄﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎر اﺳﺖ‪ ...... ” :‬و ﻣﺎر ازهﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺻﺤﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫هﻮﺷﻴﺎرﺗﺮﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ زن )ﺣﻮا( ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا ازﺁن ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎرا ازﺧﻮردن ﻣﻴﻮﻩ اﻳﻦ درﺧﺖ ﻣﻨﻊ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺪاﻧﺪ روزي‬
‫ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﺨﻮرد ﭼﺸﻤﺎﻧﺘﺎن ﺑﺎز ﺷﻮد و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪا ﻧﻴﮏ و ﺑﺪ را ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﺪ )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ .. . .(5-1 ،‬و ﺧﺪاون ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎر ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﭼﻮﻧﮑﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر راﮐﺮدي از هﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺻﺤﺮا ﻣﻠﻌﻮن ﺗﺮ ﺧﻮاهﻲ ﺑﻮد وﺑﺮ ﺷﮑﻤﺖ راﻩ ﺧﻮاهﻲ رﻓﺖ وﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫اﻳﺎم ﻋﻤﺮت را ﺧﺎک ﺧﻮاهﻲ ﺧﻮرد” )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪.(14 ،‬‬

‫ﺑﻴﺶ از دوﻗﺮن ﭘﻴﺶ وﻟﺘﺮ دراﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات درﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎﻣﮕﻴﺮي ﺧﺪا از ﭘﺴﺮان ﺑﺎﺑﺖ ﮔﻨﺎﻩ ﭘﺪراﻧﺸﺎن ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ازﭼﻬﺎر ﭘﺸﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎﺑﺖ ﮔﻨﺎهﺎن ﭘﺪران و ﭘﺪرﺑﺰرﮔﺎن و اﺟﺪاد ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرﻣﺸﺎن ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درادوار اوﻟﻴﻪ ﺗﺎرﻳﺦ و ﻣﺬهﺐ ﺧﻮد از ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺑﻘﺎي روح ودﻧﻴﺎي دﻳﮕﺮ و ﮐﻴﻔﺮ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﮔﻨﺎهﺎن ﺑﮑﻠﻲ‬
‫ﺑﻲ اﻃﻼع ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و اﺻﻮﻻ ﺗﺼﻮري از ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﺑﺪان ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﮐﻪ ﻣﺎاﻣﺮوزﺑﺮاي هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻗﺎﺋﻠﻴﻢ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا درهﻴﭻ ﺟﺎي ﺗﻮرات اﺷﺎرﻩ اي ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﻘﺎي روح ﻳﺎ ﮐﻴﻔﺮو ﭘﺎداش ﺑﻌﺪ ازﻣﺮگ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﺑﺠﺎي‬
‫ﺁن ﺗﻨﻬﺎ ازﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎﮐﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰار‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺒﺮي ﻣﻄﻠﻖ ﺧﻮد ازاﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد دﻧﻴﺎﺋﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫هﻤﻴﻦ دﻧﻴﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻋﻘﻠﺶ ﻣﻴﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺬﮐﺮ وﻟﺘﺮ و دﻳﮕﺮ ﺁزاد ﻓﮑﺮان” ﻗﺮن روﺷﻨﺎﺋﻲ” درﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺁﻟﻤﺎن درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎهﻤﻪ اﻳﻨﮑﻪ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪ‬
‫ﺁﻣﺎﺗﻮري داﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ از ﺳﺎل ‪ 1866‬ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪاي ‪ Alexander Kohut‬ﺑﻨﺎم” درﺑﺎرﻩ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺁﺋﻴﻦ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪1‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻳﻬﻮدی درارﺗﺒﺎط ﺁن ﺑﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﭘﺎرﺳﻲ” ‪(Uber die judische Angeologie im ihre Abhangkeit vom‬‬
‫‪ (Parsismus‬درﺁﻟﻤﺎن اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وارد ﻳﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎﻣﻼ ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺷﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻣﻮﻟﻒ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮدش هﻢ ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ و هﻢ ﺧﺎﺧﺎم اﻋﻈﻢ‪ ،‬ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻳﮑﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﺗﻮرات درﺑﺎرﻩ ﺷﻴﻄﺎن و ﻣﻼﺋﮏ ﻳﺎدﮔﺎر دوران ﺑﻌﺪ از اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﻲ ﺁﺷﻨﺎﺋﻲ ﻧﺰدﻳﮏ ﻳﺎﻓﺘﻪ وﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺁﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺑﻪ دوﺑﺨﺶ ﻣﺠﺰا ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ اول ﺁن ﺷﺎﻣﻞ ﺁﻏﺎز ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻬﻮد ﺗﺎ دوران اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 587‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ‪ Nabuchodonosor‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﺗﺼﺮف اورﺷﻠﻴﻢ و وﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن و ﮐﻮچ دادن دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎﺑﻞ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ و ﻗﺮﻳﺐ ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 539‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﺳﺎل اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﺎﺑﻞ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﭘﺎرﺳﻴﺎن ﻣﻨﻘﺮض ﺷﺪو ﮐﻮرش ﭘﺎدﺷﺎﻩ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن ﺁزادي هﻤﻪ اﻗﻮام اﺳﻴﺮ ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ اﺳﻴﺮان ﻳﻬﻮدي و ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﺁﻧﺎن را ﺑﻪ ﮐﺸﻮرهﺎﻳﺸﺎن ﺻﺎدرﮐﺮد و ازاﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﮐﻪ ﺟﺰو اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﺎﺑﻞ ﺑﻮد ﺑﺼﻮرت ﻳﮑﻲ از‬
‫اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ درﺁﻣﺪ‪ .‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻪ وﻃﻦ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻌﺘﻘﺪات زرﺗﺸﺘﻲ را ﮐﻪ دردوران اﺳﺎرت‬
‫ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮد هﻤﺮاﻩ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬واز ﺁن ﭘﺲ ﻧﻴﺰ درﻃﻮل ‪ 200‬ﺳﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺮاﺋﻴﻞ زﻳﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻳﺮان ﻗﺮار داﺷﺖ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺁﺷﻨﺎﺋﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﭘﻴﺪا ﮐﺮد ﮐﻪ اﻧﻌﮑﺎس ﺁﻧﺮا درهﻤﻪ ﺁن ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﻮرات ﮐﻪ‬
‫دراﻳﻦ دوران ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎر ﮐﺘﺎب ‪ Kohut‬و ﺑﺎزﺗﺎب ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺁن درﻣﺤﺎﻓﻞ ﻋﻠﻤﻲ اروﭘﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﻣﮑﺘﺐ ﭘﻮﻳﺎﺋﻲ را ﺑﻨﺎم ﻣﮑﺘﺐ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬
‫ﭘﻲ رﻳﺰي ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﺻﺪهﺎ ﻣﺤﻘﻖ و ﻣﻮرخ و ﺧﺎورﺷﻨﺎس و ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺬهﺒﻲ درﺁن ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻪ و ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ﺑﻪ ﻳﮑﻬﺰار اﺛﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺑﺼﻮرت ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و رﺳﺎﻟﻪ هﺎ و ﻣﻘﺎﻻت دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ ازﺑﺮﺳﻲ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻣﺎورااﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﺗﻮرات‪ ،‬و‬
‫ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن دوﮐﺘﺎب” ﺗﻮﺣﻴﺪي" دﻳﮕﺮ اﻧﺠﻴﻞ و ﻗﺮﺁن درزﻣﻴﻨﻪ ﺑﻘﺎي روح و ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ و ﺳﻨﺠﺶ اﻋﻤﺎل ﺁدﻣﻴﺎن درروز‬
‫رﺳﺘﺎﺧﻴﺰوﮐﻴﻔﺮوﭘﺎداش ﺁﻧﺎن درﺑﻬﺸﺖ ﻳﺎ دوزخ‪ ،‬و ﻧﻴﺰدرﺑﺎرﻩ ﺷﻴﻄﺎن ﻳﺎﻣﻼﺋﮏ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎازﻓﺮﺟﺎم ﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫)‪ (Eschatology‬ﻣﺰداﺋﻲ اﻳﺮان دوران هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ درﺳﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺑﺨﺸﻲ از ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ ﭘﺎرس ﺑﻮد‬
‫وارد ﺗﻮرات ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺗﻨﻬﺎاز ﻗﺮن ﺷﺸﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن و ﻣﻼﺋﮏ و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ در"ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس” ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﺎم ﺷﻴﻄﺎن )اهﺮﻳﻤﻦ( ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر‬
‫درﺗﻮرات درﮐﺘﺎب اﻳﻮب دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ درﺳﺪﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ )ﺑﺎب اول‪ ، (6،‬و ﺑﻨﺎم ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ و‬
‫ﻣﻴﮑﺎﺋﻴﻞ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل ﺁﻣﺪﻩ )ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪،16 ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ،21 ،‬ﺑﺎب دهﻢ‪ ،13،‬دوازدهﻢ‪ (1،‬ﮐﻪ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺁن‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺪﻩ ﺳﻮم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد اﺳﺖ‪ .‬اﺷﺎرﻩ اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ هﻔﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ اي ﮐﻪ ﺗﺨﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ را درﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ )ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ‬
‫ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ (4 ،‬و اﺷﺎرﻩ ﻗﺮﺁن ﺑﻪ هﺸﺖ ﻣﻠﮑﻲ ﮐﻪ ﻋﺮش ﭘﺮوردﮔﺎر را ﺑﺮدوش دارﻧﺪ )اﻟﺤﺎﻗﻪ‪ (17،‬اﻧﻌﮑﺎس ﺁﺷﮑﺎري‬
‫از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﮔﺎﺗﺎهﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ” اهﻮراﻣﺰدا ﺑﺮﺗﺨﺖ زرﻳﻦ ﺧﻮد ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻔﺖ اﻣﺸﺎﺳﭙﻨﺪ ﺁﻧﺮا در ﻣﻴﺎن دارﻧﺪ" )ﮔﺎﺗﺎي‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻣﺮدﮔﺎن و روز‬ ‫ﺳﻲ ام‪ ،9 ،‬ﻳﺸﺖ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪ ،4 ،‬وﻧﺪﻳﺪاد‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻧﻮزدهﻢ ‪33‬و‪.(36‬‬
‫ﺣﺴﺎب را درﺗﻮرات درﮐﺘﺎب اﺷﻌﻴﺎي ﻧﺒﻲ )ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪ (19 ،‬و ﮐﺘﺎب ﻣﮑﺎﺑﻴﺎن)ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪9 ،‬و‪ (14‬ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫هﺮدوي ﺁﻧﻬﺎ درهﻤﺎن دوران هﺨﺎﻧﺸﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﻣﺘﻮن اوﺳﺘﺎﺋﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ ” :‬درﺁﻧﺮوز ﮐﺎرهﺎي‬
‫ﺧﻮب و ﺑﺪ هﺮﮐﺲ ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ودﻗﻴﻖ ﻗﺮار ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ )دﻳﻨﮑﺮت ﺳﻮم‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻴﺠﻢ‪209 ،‬و‪،312‬‬
‫ﺑﻨﺪهﺸﻦ‪ ،‬ﺳﻲ ام‪ ،9-6 ،‬داﺗﺴﺘﺎن دﻳﻨﻴﮏ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم( ‪ ،‬و ﺗﺮازوي ﺣﺴﺎب ذرﻩ اي ﺑﻪ ﺳﻮد ﻳﺎ ﺑﻪ زﻳﺎن ﮐﺴﻲ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﺮدﻩ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮاي ﻧﻴﮑﺎن و ﻧﻪ ﺑﺮاي ﺑﺪان‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮاي ﺷﺎهﺎن و ﻧﻪ ﺑﺮاي ﮔﺪاﻳﺎن )ﻣﻴﻨﻮک ﺧﺮد‪ ،‬ﮐﺘﺎب دوم‪(110،‬‬
‫‪ ،‬ودرهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .. .. ” :‬و درﺁﻧﺮوز اﻋﻤﺎل هﺮﮐﺲ درﺗﺮازوﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬وﺗﺮازوﺑﻪ اﻧﺪازﻩ داﻧﻪ‬
‫ﺧﺮدﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﻮد ﻳﺎ ﺑﻪ زﻳﺎن ﮐﺴﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ")اﻧﺒﻴﺎء‪.(47،‬‬

‫زﻳﮕﻤﻮﻧﺪ ﻓﺮوﻳﺪ درﺑﺮﺳﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺑﺮهﻤﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺗﮑﻴﻪ ﻣﻴﮕﺬارد ﮐﻪ درﻣﻌﺘﻘﺪات اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻳﻬﻮدي ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻘﺎي روح ﺑﮑﻠﻲ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و اﻳﻦ ﭘﻨﺪار ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ ازاﺗﻤﺎم ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﭘﺎرﺳﻲ درﺁن راﻩ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻮن ﮔﺎل ﺧﺎورﺷﻨﺎس ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺗﻮرات و ﻣﻔﺴﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ و اوﺳﺘﺎ‪ ،‬درﮐﺘﺎب ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﺑﻨﺎم ‪) Basileia ton Theon‬ﭼﺎپ ﺑﻦ‪ (1926،‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪" :‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻘﺎي روح دوزﺧﻲ ﻳﺎ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﻮدن ﺁن درﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد رﻳﺸﻪ درﺁﺋﻴﻦ ﭘﺎرﺳﻲ دارد‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ اﺻﻮل و ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺧﺸﮏ ﻳﻬﻮدﻳﺎن را‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪2‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫دردوران ﭘﺲ از اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺁﻧﺎن ﻟﻄﺎﻓﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮاﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي ﻓﺮﺟﺎم ﺷﻨﺎﺳﻲ زرﺗﺸﺘﻲ درﺁﺋﻴﻦ ﺁﻧﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺁن اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ را ﮔﻮﺷﺖ و اﺳﺘﺨﻮان ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬درﺣﺪي ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرگ ﻳﻬﻮد‪ ،‬اﺷﻌﻴﺎء ﮐﻮرش ﭘﺎرﺳﻲ را ﻣﺴﻴﺢ و‬
‫ﺷﺒﺎن ﻳﻬﻮﻩ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ دﻳﻦ ﻳﻬﻮد دردوران ﭘﺲ از ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﻨﻴﺎدي و درﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﺗﺤﻮل ﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ اﻧﺪﻳﺸﻪ زرﺗﺸﺘﻲ ﺑﻮد"‪.‬‬

‫ﮐﺘﺎب ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ دﻳﮕﺮي ﮐﻪ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎردﻳﻨﺎل ﻓﺮاﻧﺘﺲ ﮐﻮﻧﻴﮓ اﺳﻘﻒ اﻋﻈﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ اﺗﺮﻳﺶ و ﻳﮑﻲ از‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ‪،‬ﺣﺎوي ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮازﻣﺤﻘﻘﺎن و ﺗﻮرات ﺷﻨﺎﺳﺎن‬
‫ﺟﻬﺎن ﻏﺮب درﺑﺎرﻩ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻨﻴﺎدي ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﻲ درﻓﺮﺟﺎم ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﻬﻮدي وﻣﺴﻴﺤﻲ و اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ .1‬اهﻤﻴﺖ ﺧﺎص اﻳﻦ اﺛﺮ‬
‫دراﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻟﻒ ﺁن ﺧﻮد ﻳﮑﻲ ازداﻧﺸﻤﻨﺪان ﻃﺮاز اول ﺟﻬﺎن ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻮﻣﺎرهﺎي ﻣﻌﺮوف” ﮐﻤﺮان" ﮐﻪ دراواﺳﻂ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ درﮐﻨﺎر ﺑﺤﺮاﻟﻤﻴﺖ ﮐﺸﻒ ﺷﺪ و ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﺳﻨﺎد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﻴﺮود ﻧﻔﻮذ ﻣﻌﺘﻘﺪات اﻳﺮاﻧﻲ رادرﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺑﺨﻮﺑﻲ روﺷﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ از ﻓﺮﻗﻪ ﻳﻬﻮدي” اﺳﻨﻲ" ﺑﺠﺎﻣﺎﻧﺪﻩ‬
‫ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎ ﻓﺮﻗﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺎم ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن ﺑﺨﻼف ﮐﺎهﻨﺎن ﺳﻨﺘﻲ ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﺑﻪ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺑﻌﺪ ازﻣﺮگ‬
‫و ﺑﻘﺎﻳﺎي روح و روز ﺣﺴﺎب و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اوﺳﺘﺎﺋﻲ ﺑﺪﻳﺸﺎن رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺟﻬﺎن‬
‫هﺴﺘﻲ راﻣﻴﺪان ﻣﺒﺎرزﻩ دوﻋﻨﺼﺮ ﺧﻴﺮ وﺷﺮ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ درﮐﺘﺎب” ﻃﻮﺑﻴﺎ" ي ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﺁﻧﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد ﺷﻴﻄﺎن” اﺷﻤﻮداﺋﻲ"ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺗﻠﻔﻆ ﻳﻬﻮدي ﺷﺪﻩ اﺷﻤﻪ داﺋﻮﻩ)دﻳﻮﺧﺸﻢ( اوﺳﺘﺎاﺳﺖ )ﺗﻮرات ﻃﻮﺑﻴﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪،‬‬
‫‪8‬و‪ .(17‬درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ‪ ،‬ﻓﻮن ﮔﺎل درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﮐﺘﺎب زﮐﺮﻳﺎ درﺗﻮرات )ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ (14،‬و ﮐﺘﺎب ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ دراﻧﺠﻴﻞ‬
‫)ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪3 ،‬و‪ (4‬ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎازدوﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺮاﺑﺮ او اﻳﺴﺘﺎدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ دو ﻣﻈﺎهﺮ ﻳﻬﻮدي ﺷﺪﻩ‬
‫هﻮﺷﻴﺪرو هﻮﺷﻴﺪرﻣﺎﻩ زرﺗﺸﺘﻲ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﻄﻮرﻩ ﺳﺎﺋﻮﺷﻴﺎﻧﺲ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬واﻳﻦ ﺑﻨﻈﺮاوﺣﮑﺎﻳﺖ ازﺁن ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ دوﮐﺘﺎب ﻋﻬﺪﻋﺘﻴﻖ وﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ دو"ﭘﻴﺶ ﮐﺴﻮت” اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻴﺎﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬داوﺳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻴﺶ‬
‫از ﻳﮑﺼﺪ ﻣﻮرد از ﻧﮑﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ دوﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هـــــﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ از ﻣﻌﺘﻘﺪات اوﺳﺘﺎﺋﯽ اﻗﺘﺒﺎس‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫درﺑﺎرﻩ ارﺗﺒﺎط ﺳﺎﺋﻮﺷﻴﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﻣﻬﺪي و ﭼﻴﻨﻮدﭘﻞ ﺑﺎ ﭘﻞ ﺻﺮاط‪ ،‬و ارﺗﺒﺎط ﻣﺸﻴﺎگ و ﻣﺸﻴﺎﻧﮓ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮد و زن ﺟﻬﺎن )ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﺘﻮن اوﺳﺘﺎﺋﻲ ﺗﻮﺳﻂ اهﻮراﻣﺰدا ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ و درﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اهﻮراﻣﺰدا ازﺁﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺐ‬
‫اهﺮﻳﻤﻦ را ﻧﺨﻮرﻧﺪ وﻟﻲ اهﺮﻳﻤﻦ ﺁﻧﺎﻧﺮا اﻏﻮا ﮐﺮدو درﻧﺘﻴﺠﻪ از ﺑﻬﺸﺖ راﻧﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪهﺎ ﻧﺴﻞ ﺁدﻣﻴﻴﺎن ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪ(‬
‫ﺑﺎﺁدم وﺣﻮاي ﺗﻮرات و ﻗﺮﺁن‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﻗﺮﻧﮕﺬﺷﺘﻪ و ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮﺗﺤﻘﻴﻘﺎت وﺳﻴﻌﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﭼﻮن‬
‫ﻧﻮﻟﺪﮐﻪ‪ ،‬ﻣﺎرﮐﻮارت‪ ،‬اﺷﭙﻴﮕﻞ‪ ،‬وﻳﻨﺪﻳﺸﻤﻦ‪ ،‬هﻮﺳﻴﻨﮓ‪ ،‬دارﻣﺴﺘﺘﺮاﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در هﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﺮون دوران اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻮرﺧﺎن ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻲ ﭼﻮن ﻃﺒﺮي‪ ،‬ﺑﻴﺮوﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮدي‪ ،‬ﺣﻤﺰﻩ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻘﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﮐﺘﺎب ﺁرﺗﻮر ﮐﺮﻳﺴﺘﻴﻦ ﺳﻦ ﺑﻨﺎم”‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎن و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ درﺗﺎرﻳﺦ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي اﻳﺮاﻧﻴﺎن” ‪Les types du premier Homme‬‬
‫‪et du premier Roi dans l’historie legendaire des Iraniens‬اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1917‬ﺑﻪ زﻳﺎن‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ دراﺳﺘﮑﻬﻠﻢ ﭼﺎپ ﺷﺪﻩ ودرﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﻴﺶ ازاﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﺮﺟﻤﻪ و در ﺗﻬﺮان ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درهﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﭘﮋوهﺶ هﺎ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ‪ W. Aiger‬رﺷﻨﺎس ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ دراواخ ﺳﺪﻩ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﺘﻮن اوﻟﻴﻪ ﺗﻮرات‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺁدم و ﺣﻮا ﮐﻪ ازاﺳﺎﻃﻴﺮ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺒﻬﻢ و ﮔﻨﮓ ﺑﻮدﻩ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﻲ ﺁﻧﻬﺎ دردوران ﭘﺲ‬
‫از اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﻟﻬﺎم ازاﺳﻄﻮرﻩ ﻣﺸﻴﺎوﻣﺸﻴﺎﻧﮓ زرﺗﺸﺘﻲ ﺷﮑﻞ اﻣﺮوزي ﺧﻮد را ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬اﺳﻄﻮرﻩ ﻣﺸﻴﺎگ‬
‫وﻣﺸﻴﺎﻧﮓ اوﺳﺘﺎﺋﻲ ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ درداﺗﺴﺘﺎن دﻳﻨﻴﮏ)ﺑﺎب ﺳﻲ وهﻔﺘﻢ‪ ،82 ،‬ﺑﺎب ﺷﺼﺖ وﭘﻨﺠﻢ‪ ،2 ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﺎدوهﻔﺘﻢ‪، (4،‬‬
‫دﻳﻨﮑﺮت)ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ (80 ،‬وﺑﻨﺪهﺸﻦ)ﺑﺎب اول‪ (27-1 ،‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﻴﺮﺷﻤﻦ‪ ،‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻌﺮوف ﺗﺎرﻳﺦ و ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﺟﻬﺎن ﺁﺋﻴﻨﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫‪ ” :‬درزﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﻧﻔﻮذ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي ﻣﺬهﺒﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﺴﻮي ﻣﺮزهﺎي اﻳﺮان درﺷﺮق وﻏﺮب ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﺻﻞ‬
‫ﺛﻨﻮﻳﺖ اﻳﺮاﻧﻲ درﺁﺋﻴﻦ ﺑﻮدا ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ازراﻩ ﺁﺳﻴﺎي ﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺗﺮﮐﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﭼﻴﻦ‪ ،‬ازراﻩ ﺳﻮرﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮ و‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ اﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬و از راﻩ ﺁﺳﻴﺎي ﺻﻐﻴﺮ ﺑﻪ ازﻣﻨﺴﺘﺎن و ﺑﺎﻟﮑﺎن و ﺑﻌﺪا ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﻓﺮاﻧﺴﻪ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬهﺒﻲ‬

‫‪ F. Konig: Zarathustras Jenesitsvorstellungen und das Alte Testament -1‬ﭼﺎپ وﻳﻦ و زورﻳﺦ ‪ .1964‬از هﻤﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻧﻴﺰ در ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺧﺎور ﺷﻨﺎﺷﯽ ‪) MIDEO‬ﺷﻤﺎرﻩ دهﻢ ﺳﺎل ‪ (1970‬زﻳﺮ ﻋﻨﻮان ‪ Linfluence de Zoroastre dans le monde‬ﺑﭽﺎپ‬
‫رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪3‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﮐﺎﺗﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺁن ﺑﻮد‪ .‬ﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻴﺘﺮا )ﻣﻬﺮ( ﺳﺮاﺳﺮ اﻣﭙﺮاﺗﻮري روم را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻌﺪا ﻧﻴﺰ ﻧﻘﺶ درﺟﻪ اوﻟﻲ‬
‫درﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻳﻔﺎ ﮐﺮد‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻧﺴﺘﻮري‪ ،‬ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل اﻳﺮان ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻲ را‬
‫ﺑﻪ ﭼﻴﻦ ﺑﺮد‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي ﻣﺬهﺒﻲ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ از اﻳﺮان ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ از اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ درﻣﻐﺮب‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وارث ﻓﮑﺮي اﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ اﺳﻼم ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ هﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ رﻓﺖ ﺁﺛﺎر ﻓﮑﺮي و اﻧﺪﻳﺸﻪ و‬
‫هﻨﺮ ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ را ﺑﺎﺧﻮد هﻤﺮاﻩ ﺑﺮد")رﻣﺎن ﮔﻴﺮﺷﻤﻦ‪ :‬اﻳﺮان از ﺁﻏﺎز ﺗﺎ اﺳﻼم( ‪.‬‬

‫* * *‬
‫دﺳﺖ ﮐﻢ ﻳﮏ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺴﻴﺢ‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻬﺮ)ﻣﻴﺘﺮا( ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري رم راﻩ ﻳﺎﻓﺖ و اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻌﺪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺳﻪ ﻗﺮن ﺑﺼﻮرت ﺁﺋﻴﻦ رﺳﻤﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮران روﻣﻲ درﺁﻣﺪ‪ .‬درﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ اﻣﭙﺮاﺗﻮرﻳﻬﺎي ﻳﻮﻧﺎن وروم ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮردي ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪ‬
‫ﻓﺮد ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻓﺮاﻧﺘﺲ ﮐﻮﻣﻮن ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻬﺮ ﺧﺪاي ﺑﺰرگ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﮏ ﻓﺘﻴﻠﻪ ﺑﺎروت‬
‫درﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺗﻲ از ﺷﺮق ﺗﺎ ﻏﺮب اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﭘﻬﻨﺎور روم ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬

‫"ﮔﺴﺘﺮش ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا دررم ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ازﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺸﺪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ روي داد‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ درﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺗﻲ از رود داﻧﻮب ﺗﺎ‬
‫اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ و از روﻣﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﺟﺒﻞ اﻟﻄﺎﻟﻖ وﺳﺮاﺳﺮ اﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻣﻬﺮاﺑﻪ هﺎي ﺑﻴﺸﻤﺎر ﻳﮑﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي‬
‫ﺳﺮﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻨﺪ” )ﻓﺮاﻧﺘﻴﺲ ﮐﻮﻣﻮن‪ .Les mysteres de Mithra :‬ﻣﻴﺘﺮا دراﻳﺮان دوران ﭘﻴﺶ اززرﺗﺸﺖ‪ ،‬ﺧﺪاي‬
‫ﺑﺰرگ ﺁرﻳﺎﺋﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاي روﺷﻨﺎﺋﻲ‪ ،‬دادﮔﺴﺘﺮي‪،‬وﻓﺎ ﺑﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬دوﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎروري وﭘﻴﺮوزي ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬
‫دردوران ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﭘﺎرﺗﻬﺎ)اﺷﮑﺎﻧﻴﺎن( ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻬﺮﺁﺋﻴﻦ رﺳﻤﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﻳﺮان ﺑﻮد و درهﻤﻴﻦ دوران ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻟﮋﻳﻮن هﺎي روﻣﻲ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺎرت هﺎ ﻣﻴﺠﻨﮕﻴﺪﻧﺪ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ را ﮐﻪ ﺑﺎ روﺣﻴﺎت و ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﻠﻲ و ﺁرﻣﺎﻧﻲ ﺁﻧﺎن ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﻮد‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري روم ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﭘﮋوهﺸﻬﺎي ﺗﺎزﻩ ﺗﺮ‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ از هﻤﺎن زﻣﺎن اﺳﮑﻨﺪر درﺑﺨﺸﻬﺎﺋﻲ‬
‫ازﻳﻮﻧﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬درﻗﺮن دوم ﮐﻤﺪﻳﻮس اﻣﭙﺮاﺗﻮر رم رﺳﻤﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ راﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬درﺳﺎل ‪ 274‬اﻣﭙﺮاﺗﻮر دﻳﮕﺮ‬
‫رم‪ ،‬ﺁورﻟﻴﺎﻧﻮس‪،‬اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ را ﺁﺋﻴﻦ رﺳﻤﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﻋﻼم ﮐﺮد‪ .‬دردوران ﮐﻠﺴﻴﺎﻧﻮس‪ ،‬اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﺑﺰرگ روﻣﻲ‪ ،‬درﻧﺰدﻳﮑﻲ‬
‫ﺷﻬﺮ وﻳﻦ ﻣﻬﺮاﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ودرﺷﻮراي اﻣﭙﺮاﺗﻮري‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﺘﺮا ﻋﻨﻮان ﺧﺪاي ﺣﺎﻣﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮري رم‬
‫‪ Fautori imperii sui‬ﻣﻴﺘﺮا” ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ"‪ Sol invictus‬ا ﭘﺎﻳﺎن ﺗﺎرﻳﺦ اﻣﭙﺮاﺗﻮري روم اﻳﻦ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﺮاي او ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬و اﻣﭙﺮاﺗﻮري رم‪ ،‬ﺗﭙﻪ ﮐﺎﭘﻴﺘﻮﻟﻴﻨﻮ‪ ،‬ﻣﻴﺘﺮاﺋﻮم )ﻣﻬﺮاﺑﻪ( اﺻﻠﻲ ﻣﻬﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و اﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎزي ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺑﻪ هﻴﭻ ﻣﺬهﺐ دﻳﮕﺮي دادﻩ ﻧﺸﺪ ﻩ ﺑﻮد‪ .‬درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﻘﺎﻳﺎي ﭼﻨﺪﺻﺪ ﻣﻌﺒﺪ ﻣﻬﺮ درﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ روم )اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻠﮋﻳﮏ‪ ،‬ﺳﻮﻳﺲ‪ ،‬اﺗﺮﻳﺶ‪ ،‬ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬روﻣﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﮐﺸﻮرهﺎي ﺑﺎﻟﮑﺎن‪،‬ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬ﺗﺮﮐﻴﻪ‪ ،‬ﺳﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﻟﺒﻨﺎن‪ ،‬ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ‪،‬اردن‪ ،‬ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻟﻴﺒﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻧﺲ‪،‬اﻟﺠﺰاﻳﺮ‪،‬ﻣﺮاﮐﺶ(‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻴﺨﻮرد‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻨﺪر ﮐﻮﭼﮏ اوﺳﺘﻴﺎ درﻧﺰدﻳﮏ رم ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎردﻩ ﺗﺎي ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﭘﻠﻴﻨﻴﻮس ﻣﻮرخ ﻧﺎﻣﻲ ﻻﺗﻴﻦ‪ ،‬ازﻣﺼﺐ داﻧﻮب ﺗﺎ دﻳﻮار ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ و از درﻳﺎي ﺁدرﻳﺎن )درﻳﺎي ﺳﻴﺎﻩ( ﺗﺎ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي هﺮﮐﻮل )ﺟﺒﻞ‬
‫اﻟﻄﺎرق( هﻤﻪ ﺟﺎ ﻗﻠﻤﺮو ﻣﻴﺘﺮا ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻴﺘﺮا ﮐﻪ از ﻗﺮن اول ﭘﻴﺶ ازﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ دررم ﺷﺮوع ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﺪﻩ ﭼﻬﺎرم ﻣﻴﻼدي اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ ،‬واز اﻳﻦ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺒﻌﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﮐﻨﺴﺘﺎﻧﺘﻴﻨﻮس اﻣﭙﺮاﺗﻮرروﻣﻲ ﻳﺎ ﺑﺮاﺛﺮ ﻣﻌﺠﺰﻩ اي)ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ وﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ( و ﻳﺎ‬
‫ﺑﺎﺣﺴﺎﺑﮕﺮي هﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮐﻪ ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ درﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ را ﺁﺋﻴﻦ رﺳﻤﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﻋﻼم‬
‫ﮐﺮد ﻣﻴﺘﺮاﺋﻴﺴﻢ روﺑﻪ زوال ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﻘﺎﻳﺎي ﺁن ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻌﺪ هﻤﭽﻨﺎن درﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫واﻗﻌﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ دﻳﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﮐﻤﮏ ﮐﺮد ﻣﺮگ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮرﻳﻮﻟﻴﺎﻧﻮس‪ ،‬ﻧﻮادﻩ ﮐﻨﺴﺘﺎﻧﺘﻴﻨﻮس ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺨﻼف ﭘﺪر ﺑﺰرﮔﺶ دﺷﻤﻦ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردﻩ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻮد و ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮد درزﻣﺎن وﻟﻴﻌﻬﺪي ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺪرش ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺷﺨﺼﺎ ﻧﻴﺰ رﺗﺒﻪ ﮐﺸﻴﺸﻲ داﺷﺖ و ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ رااز ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻴﺸﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و رﺳﺎﻟﻪ اي دررد ﻳﻬﻮدﻳﺖ و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ از ﺟﺎﻟﺒﺘﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﮐﻬﻦ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﮑﻨﺪر ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎﺋﻲ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و درﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﻧﻴﺮوهﺎي ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ‬
‫درﻧﺰدﻳﮏ ﺗﻴﺴﻔﻮن ﺗﻴﺮ ﺧﻮرد ودرﺳﺎل ‪355‬در‪ 32‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ارزﻳﺎﺑﻲ “ ارﻧﺴﺖ رﻧﺎن” ﻣﻮرخ و ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا ﺑﺎرهﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﺑﻼﺋﻲ زود رس ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺁﻣﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺮوز ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا ﺁﺋﻴﻦ ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﺟﻬﺎن ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪4‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺗﺄﺛﻴﺮ وﺳﻴﻊ وهﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻴﺴﻢ درﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬هﻤﻮارﻩ ﻣﻮرد ﺷﮕﻔﺖ ﭘﮋوهﺸﮕﺮاﻧﻲ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮﺳﻲ هﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬وﺳﻌﺖ اﻗﺘﺒﺎس هﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درزﻣﻴﻨﻪ هﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺳﻨﺖ هﺎي ﻣﻬﺮي ﺑﻌﻤﻞ‬
‫ﺁوردﻩ‪ ،‬درهﻴﭻ ﺁﺋﻴﻦ درﮔﺮي ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﮐﭙﻲ ﺑﺮداري هﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ روز ‪ 25‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﺳﺎل ‪ 325‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻪ ﻗﺮن ﭘﺲ از‬
‫ﺧﻮد ﻋﻴﺴﻲ درﺷﻮراي ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ درﻣﻮرد ﺁن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﺗﺎ ﺑﺪان هﻨﮕﺎم ﺿﺎﺑﻄﻪ اي دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻧﮕﻴﺰﻩ اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ روز‪ ،‬اززﻣﺎن رواج ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا دراﻣﭙﺮاﺗﻮري رم ﺑﻌﻨﻮان روز‬
‫ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻴﺘﺮا ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬زﻳﺮا دراﻳﻦ روز ﮐﻪ ﻣﻘﺎرن ﺁﻏﺎز زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ از ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﭘﺎﺋﻴﺰي ﺧﻮد‬
‫درﺷﺐ ﻳﻠﺪا دوﺑﺎرﻩ ﺁهﻨﮓ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﻣﻴﮑﺮد و ﻃﻮل روزهﺎ ﺗﺎﺑﻪ ﺟﺸﻦ ﺁﻏﺎز ﺑﻬﺎر ﮐﻪ درﺁن دوﺑﺎرﻩ ﺗﻌﺎدل روز و ﺷﺐ ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﻣﻴﺸﺪ اداﻣﻪ ﻣﻴﻴﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ روز ‪ 25‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ﺑﻌﻨﻮان روز” ﺗﻮﻟﺪ"ﻣﻬﺮ )ﻣﻴﺘﺮا( ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫رﻳﺸﻪ داري ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ دراﻣﭙﺮاﺗﻮري رم‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺻﻼح دراﻳﻦ دﻳﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺠﺎي‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ روز دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ هﻤﻴﻦ هﻤﻴﻦ روز ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻬﺮرا ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻋﻴﺴﻲ را درﺟﺎي‬
‫ﻣﻴﺘﺮا ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻈﻴﺮ هﻤﻴﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﻲ درﻣﻮرد روز ﻣﻘﺪس هﻔﺘﮕﻲ اﻧﺠﺎ م ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ روز هﻔﺘﮕﻲ ﻣﻬﺮ ﮐﻪ روز ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪ و ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﻮد روز ﻣﻘﺪس هﻔﺘﮕﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ واز ﺟﺎﻧﺐ ﮐﻠﻴﺴﺎ” روزﺧﺪاوﻧﺪ”‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ هﻨﻮزهﻢ اﺻﻄﻼح دوران ﻣﻬﺮي ﺁن ﺑﺼﻮرت روز ﺧﻮرﺷﻴﺪ درزﺑﺎﻧﻬﺎي ﺁﻧﮕﻠﻮﺳﺎﮐﺴﻮن وژرﻣﻨﻲ‬
‫)‪Sunday‬دراﻧﮕﻴﺴﻲ‪ Sunntag،‬درﺁﻟﻤﺎﻧﻲ وزﺑﺎﻧﻬﺎي اﺳﮑﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي( ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ اﻧﻌﻘﺎد ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﻄﻔﻪ ﻋﻴﺴﻲ را درروز‪ 25‬ﻣﺎرس داﻧﺴﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻘﺎرن ﺑﺎ ﻧﻮروز اﻳﺮان اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺸﻦ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻬﺎري ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا ﮐﻪ درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﺑﻌﺪ از اوﻟﻴﻦ ﻣﺎﻩ ﺷﺐ ﭼﻬﺎردهﻢ ﺑﻬﺎر ﺑﺮﭘﺎﻣﻴﺸﺪ ﻋﻴﻨﺎ هﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ اﮐﻨﻮن درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺼﻮرت ﻋﻴﺪ ﭘﺎک‬
‫)‪ Paques‬ﻳﺎ‪ (Easter‬و ﺻﻌﻮد ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﮐﻤﺎ ﺑﻴﺶ ﻣﻘﺎرن ﺑﺎ ﻋﻴﺪ ﭘﺴﺢ )ﻓﺼﺢ( ﻳﻬﻮد‬
‫ﻧﻴﺰ هﺴﺖ ﮐﻪ ﻳﺎد ﺁور ﺧﺮوج ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ از ﻣﺼﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪد دﻳﮕﺮي از ﺳﻨﺖ هﺎ و ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺴﻴﺤﻲ روﻧﻮﺷﺖ ﺁﺷﮑﺎري از ﻣﻌﺘﻘﺪات و ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻄﻮرﻩ‬
‫ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﻲ از ﻣﺎدري ﺑﺎﮐﺮﻩ درﻳﮏ ﻃﻮﻳﻠﻪ ﻋﻴﻨﺎ هﻤﺎن اﺳﻄﻮرﻩ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻬﺮ از ﻣﺎدري ﺑﺎﮐﺮﻩ دردرون ﻳﮏ ﻏﺎراﺳﺖ‪ ،‬و اﻓﺴﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﻎ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل زاﻳﺶ ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ راهﻨﻤﺎﺋﻲ ﺳﺘﺎرﻩ اي ﺑﻪ دﻳﺪاراوﻣﻲ ﺁﻳﻨﺪ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﮑﺮار اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺳﻪ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﺘﺎرﻩ اي ﺑﺮاي دﻳﺪار ﻣﻬﺮ ﺑﻪ ﻏﺎر زاﻳﺸﮕﺎﻩ اورﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رﺳﻢ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﮐﻪ ازاﺻﻮل ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺳﺖ‬
‫و هﻤﭽﻨﻴﻦ رﺳﻢ ﻋﺸﺎي رﺑﺎﻧﻲ )‪ (Eucharistie‬ﮐﻪ ﺧﻮردن ﺷﺮاب و ﻧﺎن ﻣﻘﺪس ﺑﺮاي ﺁﻣﻴﺨﺘﻦ ﺑﺎﺧﻮن وﮔﻮﺷﺖ ﻣﺴﻴﺢ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻄﻮرﮐﺎﻣﻞ ازﺳﻨﻦ ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ درﻣﻴﺘﺮاﺋﻴﺴﻢ اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﺎن و ﺁب ﻣﻘﺪس هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ‬
‫ﮔﻴﺎﻩ هﺎﺋﻮﻣﺎ ﺧﻮردﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻩ دراروﭘﺎ ﻧﻤﻴﺮوﺋﻴﺪ‪ ،‬درﻣﻴﺘﺮاﺋﻴﺴﻢ روﻣﻲ ﺷﺎﺧﻪ هﺎي ﻧﻮرس ﺗﺎک راﺑﺠﺎي ﺁن‬
‫ﺑﮑﺎر ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﻮد اﻧﮕﻮر و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻓﺸﺮدﻩ ﺁن ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺮاب ﻣﻘﺪس ﺷﺪ‪ .‬درﻗﺮن دوم ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺗﻮﻟﻴﺎﻧﻮس‬
‫اﺳﻘﻒ و ﻣﻮرخ ﮐﺎرﺗﺎژي دراﺛﺮ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ‪ De praescriptiones hereticorum‬ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﻲ و ﺧﺸﻢ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻧﻮﺷﺖ ‪" :‬ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﻔﺎر)ﻣﻬﺮﻳﺎن( ﺿﻴﺎﻓﺖ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﻧﺎن وﺷﺮاب ﻣﻘﺪس ﺧﻮد راﻋﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﻋﺸﺎء رﺑﺎﻧﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﺎ هﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮدﻩ اﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن راﺑﺪﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﻲ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺼﻮرت ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻴﺸﻮد راﻩ ﻧﺪهﻴﻢ” ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮐﺘﺎب” ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﺪا"‪ ،‬از ﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺪﮐﻲ ﻃﻨﺰ ﺑﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ‪ " :‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎﻓﺮان‬
‫ﻣﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﻘﺪس ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﺣﺘﻲ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ از ﺗﻮل ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن دزدﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ"‪ .‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﺎﻣﻞ‬
‫درﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮا هﻔﺖ درﺟﻪ دارد ﮐﻪ ﻋﻴﻨﺎ ﺑﺼﻮرت هﻔﺖ ‪ Sacramentum‬درﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻌﺪا‬
‫درهﻔﺖ وادي ﺳﻠﻮک ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﻲ و هﻔﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﺮان ﻣﺎﺳﻮﻧﺮي اروﭘﺎﺋﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﺠﻠﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي دﺧﻮل ﺑﻪ هﺮﻳﮏ از‬
‫درﺟﺎت هﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺷﺴﺖ و ﺷﻮي ﺧﺎﺻﻲ ﺿﺮوري ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺒﻨﺎي ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻋﻴﺴﻮﻳﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺖ‬
‫ﻧﻮاﺧﺘﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ درهﻨﮕﺎم ﺳﺮودن دﻋﺎهﺎي ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬و زاﻧﻮ زدن درهﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎﻳﺶ‪ ،‬و ﻧﻮاﺧﺘﻦ ﻧﺎﻗﻮس‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد از ﺳﻨﻦ‬
‫ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺼﻮص ارﻏﻨﻮن )‪ (orgue‬درﺁن ﻣﻘﺎم اﺻﻠﻲ دارد‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻨﺴﺎن رﺳﻢ اﻓﺮوﺧﺘﻦ ﺷﻤﻊ ﮐﻪ رﻳﺸﻪ‬
‫در ﺁﺗﺶ ﻣﻬﺮي ﻣﻬﺮاﺑﻪ هﺎ دارد‪.‬‬

‫ﻟﻘﺐ ﻧﺠﺎت دهﻨﺪﻩ ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻠﻬﺎ ي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻟﻘﺒﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﻲ‬
‫درﺁﺋﻴﻦ ﻣﻬﺮي ﺑﻪ ﻣﻴﺘﺮا دادﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺎﺗﻮ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ)ﻣﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان( درﻗﺮﺁن ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺎﻧﻲ درﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺎﻧﻮي ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﺣﺘﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﺻﻠﻴﺐ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﻳﮑﻲ ازﻋﻼﺋﻢ ﺑﻨﻴﺎدي ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻬﺮ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ و ﮐﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻮش‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪5‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺘﻌﺪدي ازﻣﻴﺘﺮا راهﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺑﺮﻩ اي ﮐﻪ درﺁﻏﻮش دارد ﻧﺸﺎن اﻗﺘﺒﺎس دﻳﮕﺮي ازﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ازاﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﮏ ﻣﻬﺮي‬
‫ﺷﻤﺮدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻮﺳﺘﺎوﻟﻮﺑﻮن درﮐﺘﺎب ‪ La vie des Verites‬ﺧﻮد دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ‪:‬‬

‫"ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت و رﺳﻮم ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﻣﻘﻴﺎس ﭼﻨﺎن وﺳﻴﻊ از ﺁﺋﻴﻦ هﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ ﮐﻪ از ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﻦ ﻧﻘﻞ واﻧﺘﻘﺎﻟﻬﺎي ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﺑﻴﺨﺒﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻴﺘﺮا را ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫را ﺑﺎ ﺗﻘﻠﺒﻲ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ واﻗﻌﻴﺖ درﺳﺖ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ از ﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺘﺮا ﺗﻘﻠﻴﺪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد"‪.‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ ﺷﺒﺎهﺖ دو ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ وﻣﺴﻴﺤﻴﺖ هﻤﺎهﻨﮕﻲ ﺁﻧﻬﺎ درﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮو رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ‬
‫ﻣﺮدﮔﺎن و ﭘﻴﺮوزي ﻧﻬﺎﺋﻲ روﺷﻨﺎﺋﻲ ﺑﺮﺗﺎرﻳﮑﻲ درﭘﻴﮑﺎر ﻧﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﻘﻴﺎس ﮐﺎﺋﻨﺎت ﻣﻴﺎن ﻳﺰدان و اهﺮﻳﻤﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬وﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ را‪ -‬ﮐﻪ درﺗﻮرات ﺳﺎﺑﻘﻪ اي ﻧﺪارد و ﺑﺮداﺷﺘﻲ ﮐﺎﻣﻼ ﺁرﻳﺎﺋﻲ اﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﻣﺸﺘﺮﮐﺎ از ﻣﻌﺘﻘﺪات زرﺗﺸﺘﻲ درﻓﻠﺴﻄﻴﻦ و از ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﻴﺘﺮاﺋﻲ روم اﻗﺘﺒﺎس ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪،‬ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺁن درﭘﺎﻳﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﻴﺘﺮا‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻣﺮدﮔﺎن راﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و درﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺑﺴﻴﺎري ازﻣﻮارد دﻳﮕﺮ‪ ،‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﺑﺠﺎي ﻣﻴﺘﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﺮان ﺑﻪ دﻧﻴﺎي ﮐﻬﻦ ارﻣﻐﺎن داد‪ .‬اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﺤﺘﻮاي ﺧﻮد ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮﻳﻦ هﻤﻪ‬
‫ادﻳﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬و درﺁن ﻧﻘﺶ ﺳﻨﺘﻲ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﻲ درﺗﺮﮐﻴﺐ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎ و ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎ ﺑﻴﺶ از هﺮ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺟﻠﻮﻩ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ اي اﺳﺖ از ﺳﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ زرﺗﺸﺘﻲ و ﺑﻮداﺋﻲ و ﻣﺴﻴﺤﻲ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬و‬
‫هﻤﻴﻦ درﺁﻣﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ را‪ ،‬درﻇﺮف ﻣﺪﺗﻲ ﮐﻮﺗﺎﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎي ﭘﻬﻨﺎوري از ﭼﻴﻦ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁورد‪ ،‬و ﭘﺎﻳﺪاري ﺁﻧﺮا‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮﻳﻬﺎ و دﺷﻤﻨﻲ هﺎﺋﻲ ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﺷﺪت و ﺧﺸﻮﻧﺖ درهﻴﭻ‬
‫ﺁﺋﻴﻦ دﻳﮕﺮي درﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﻧﻈﻴﺮ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻧﺮي ﺷﺎرل ﭘﻮﺋﺶ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮي در داﺋﺮﻩ‬
‫اﻟﻤﻌﺎرف اوﻧﻴﻮرﺳﺎﻟﻴﺲ‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮش ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ﭼﻪ از ﻧﻈﺮزﻣﺎﻧﻲ و ﭼﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﮑﺎﻧﻲ از ﺷﮕﻔﺘﻲ هﺎي ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ‬
‫ﺁﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ درﺳﺖ ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ هﻤﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﭼﻪ درﺧﻮد اﻳﺮان و ﭼﻪ دراﻣﭙﺮاﺗﻮري روم و اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﺳﻼم واروﭘﺎي ﻋﺼﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ درﺣﺪ اﻋﻠﻲ‬
‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮاﻧﻪ اي ﺑﺎ ﺁن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬هﺰار ودوﻳﺴﺖ ﺳﺎل‪ ،‬از ﻗﺮن ﺳﻮم ﺗﺎ ﻗﺮن ﭘﺎﻧﺰدهﻢ ﻣﻴﻼدي درﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ وﺟﻮاﻣﻊ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﮐﺮاﻧﻪ هﺎي ﺧﺎوري اﻗﻴﺎﻧﻮس ﮐﺒﻴﺮ ﺑﺼﻮرت ﻧﻴﺮوﺋﻲ ﭘﻮﻳﺎ و رﻳﺸﻪ دار ﺑﻪ ﺗﺤﺮک ﺧﻮد‬
‫اداﻣﻪ داد‪ ،‬و ﺣﺘﻲ اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻬﺎي ﺁن رادرزﻣﻴﻨﻪ هﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ازﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي‪ ،‬ﭼﻪ درﻣﺸﺮق و ﭼﻪ درﻏﺮب ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻮی درﺳﺪﻩ ﺳﻮم ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﭼﻬﺎرﻗﺮن ﭘﻴﺶ ازﻇﻬﻮر اﺳﻼم‪ ،‬دراﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻧﻲ )ﮐﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ واﻳﻦ اﻟﻨﺪﻳﻢ‬
‫اورا ﻳﮑﻲ از ﻧﻮادﮔﺎن ﭘﺎدﺷﺎهﺎن اﺷﮑﺎﻧﻲ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ( ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺎﻧﻮي‪ ،‬درﻧﻮروز ﺳﺎل ‪242‬‬
‫ﻣﻴﻼدي ﻓﺮوﻏﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺎﻧﻲ درهﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺎدي هﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ازﻗﺎﻟﺐ زﻣﻴﻨﻲ اوﺟﺪا ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ ﭘﺲ از ﻣﺮگ او دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ‬
‫وي ﺑﭙﻴﻮﻧﺪد‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻓﺮﺷﺘﻪ اي ﺑﺪو ﺧﺒﺮ داد ﮐﻪ وي ﺑﺮاي اﺑﻼغ ﭘﻴﺎم ﺁﺋﻴﻨﻲ ﻧﻮﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬وي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﺬهﺒﻲ ﺧﻮد‬
‫را ﮐﻪ ‪ 23‬ﺳﺎل اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎ ﺳﻔﺮهﺎي ﻣﻤﺘﺪ ﺑﻪ هﻨﺪ و ﺳﻮرﻳﻪ وﻣﺼﺮ و ﺑﺨﺼﻮص درداﺧﻞ اﻳﺮان ﺁﻏﺎز ﮐﺮد ﮐﻪ درﻣﺮاﺣﻞ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺎﻋﺪ درﺑﺎز ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ هﻤﺮاﻩ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪا ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻮﺑﺪان زرﺗﺸﺘﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎﮐﺎرﺷﮑﻨﻲ‬
‫هﺎي ﺁﻧﺎن ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ و ﮐﺎﻟﺒﺪش را ﺑﻪ دارﺁوﻳﺨﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺮﭘﻴﮑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و‬
‫اﺑﺪي ﻧﻮر و ﻇﻠﻤﺖ ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺖ و” ﺁﺋﻴﻦ ﻓﺮوغ" ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪ ﺑﺎ ﻣﺮگ او ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﭼﻨﺎن ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺎوري هﻤﻪ ﺁﺳﻴﺎي ﻣﻴﺎﻧﻪ راﺗﺎ ﭼﻴﻦ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و درداﺧﻞ ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﭘﻬﻨﺎور ﭼﻴﻦ ﺗﺎ ﮐﺎﻧﺘﻮن درﺟﻨﻮﺑﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫ﮐﺸﻮر راﻩ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﺣﺘﻲ درﺳﺮزﻣﻴﻦ اوﻳﻐﻮر ﻣﺬهﺐ رﺳﻤﻲ اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎهﻲ اﻋﻼم ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻤﻮازات ﺁن از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﺎﺧﺘﺮي ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ اﻣﭙﺮاﺗﻮري روم و اﻓﺮﻳﻘﺎ ي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺗﺎ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻴﺘﺮاﮐﻪ‬
‫دراﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﺎﻧﻈﺮﻣﻮاﻓﻖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺁﻧﮑﻪ ازاﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺣﺮﻳﻒ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري رم‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻌﮑﺲ ﻣﻴﺘﺮاﺋﻴﺴﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد روﻣﻴﺎن ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري راﻩ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﻮرد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﺪﻳﺪ اﻣﭙﺮاﺗﻮران‬
‫روﻣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮي ﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ اي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﻲ ﺑﻌﺪ از ﺳﻘﻮط اﻣﭙﺮاﺗﻮر روم درﺁﻓﺮﻳﻘﺎ ي‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪6‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺣﮑﻢ ﺳﻮزاﻧﺪﻩ ﺷﺪن زﻧﺪﻩ‬،‫ﺑﻴﺰاﻧﺲ و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎي وﻳﺰﻳﮓ واروﭘﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ و ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﻲ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫زﻧﺪﻩ درﺁﺗﺶ – ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﺪﺳﺖ دﻳﻮان ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ )اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن( درهﻤﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ راﻳﺞ ﺷﺪ دراﺳﭙﺎﻧﻴﺎ درﻣﻮرد‬
‫ و اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻌﺪ ازﺁن درﺧﻼﻓﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ‬،‫ﭘﺮﻳﺴﻴﻠﻴﺎﻧﻮس روﺧﺎﻧﻲ ﻋﻴﺴﻮي ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﺗﻤﺎﻳﻼت ﻣﺎﻧﻮي ﺑﻪ اﺟﺮادرﺁﻣﺪ‬
،‫ ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‬.‫دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻧﺪﻳﻖ – ﻋﻨﻮاﻧﻲ ﮐﻪ اﻋﺮاب ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ – در ﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‬
‫ ﺟﻨﺒﺶ هﺎي ﻣﺬهﺒﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻮﮔﻮﻣﻴﻞ و ﮐﺎﺗﺎر‬،‫ هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﺎﻧﻮﻳﺖ را ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻴﭙﻨﺪاﺷﺖ‬،‫ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﺑﻌﺪ‬
‫ ازﺑﺎﻟﮑﺎن و اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ و ﺟﻨﻮب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺳﺮ ﺑﺮﺁوردﻧﺪ و ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﭘﻴﺎﭘﻲ ﻣﺒﺎرزﻩ اي ﭼﻨﺎن ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ‬،‫ﮐﻪ” ﻧﻮﻣﺎﻧﻮي" ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬
‫را ﺑﺎ ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺳﺎزﻣﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺎپ اﻳﻨﻮﺳﻨﺖ ﺳﻮم اﺳﺎﺳﺎ ﻳﮑﻲ از ﺟﻨﮕﻬﺎي ﺻﻠﻴﺒﻲ را ﺑﺠﺎي ﭘﻴﮑﺎر ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ‬
‫ ودراﻳﻦ راﻩ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻓﺌﻮداﻟﻬﺎ و دﺳﺘﮕﺎﻩ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﭼﻨﺎن ﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ‬،‫ﭘﻴﮑﺎر ﺑﺎ ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﺟﻨﻮب ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺧﺘﺼﺎص داد‬
‫ درﮐﺘﺎب‬C.N. Parkinson) ‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮدﮐﻪ ﻳﮑﻲ ازﻣﻮرﺧﺎن دوران ﺣﺎﺿﺮ اوراﭘﻴﺶ ﮐﺴﻮت ﺁدﻟﻒ هﻴﺘﻠﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ‬
.(East and West

‫ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ‬،‫ﺑﺎ هﻤﻪ اهﻤﻴﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺰداﺋﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن درﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺤﻮﻻت ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم دارد‬
‫ﻧﻘﻞ اﺳﺎﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﮐﺘﺎب و ﻣﻘﺎﻟﻪ اي ﮐﻪ درﻳﮑﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ درﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ دراﻳﻨﺠﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻤﺎري از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ‬،‫ درﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺤﺪود ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬،‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
.‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺁﮔﺎهﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﮐﺘﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﻢ‬

K.R. Kama: The Jewish Angeology and Demonology based upon Parsism,
London 1883;
Ch. De Harlez: La Bible et l’Avesta, Paris 1884;
A. Ferner: Zoroastrian Influences on the Religion Of Israel, Edinburgh, 1891;
A. Bertholet: Enge Beziehungen zwischen der Parsistischen and Judisch-
Christlichen Apocalyptik, Leipzig 1891;
L.H. Mills: Zoroaster and the Bible, New York, 1894;
I. Aiken: The Avesta and the Bible, Washington, 1897;
E. Stave: Uber den Einfluss des Parsismus auf das Judentum, Haarlem, 1898;
E. Boklen: Die Verwandtschaft der judisch-Christlichen mit der Persischen
Eschatologie, Gottingen, 1902;
H. Gunkel: Religionsgeschichtlichen Arbeiten sehr fruh schon Persischen
Einfluss in der Alttestamentlischen Eschatologie, Gottingen, 1902;
L.H. Mills: Avestan eschatology compared with the Books of Daniel and
Revelations, Chicago, 1908;
E. Albert: Die israelitisch-judische Auferstehungshoffunf in ihre Beziehung zum
Parsismus, Koningsberg, 1910;
L.H. Mills: Our own Rligion in Ancient Persia, Leipzig, 1913;
A. Bertholet: Zur frage des Verhaltnisses vom persischen und judischen
Auferstehungslauben, Leipzig, 1916;
L.H. Mills: Zoroastrism in Judaism, Boston, 1918;
M. Gater: Parsism in Judaism, Hastings Encyclopedia, 1919;
W.R. Alger: Resurrection and Immortality of the Soul in Zarathustra and Judaism,
Gotha, 1920;
E. Meyer: Geschichte des altertums, Ursprung und Anflage des Christentums,
Berlin, 1921;
A. vin Gall: Basileia ton Theon, Bonn, 1926;
F. Notscher: Altorientalische und Alttestamentlischer Auferstehungsglaube,
Wurzburg, 1926;
J.H. Moulton: Zoroastrian Influence on Judaism, London, 1926;

7‫ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

A. Marmorstein: Iranische und Judische Religion, Gottingen, 1927;

A. Christensen: Essai sur la demonologie iranienne, Copenhague, 1929;
A.V.W. Jackson & F.J. Foaks: The Influence of Iran upon early Judaism and
Christianity, Oxford, 1933;
R. Otto: Reich Gottes und Menschensohn, Stuttgart, 1933;
P. Volz: Uber den eschatologischen glauben in Alten Testamen jeden Persischen
Einfluss, Stuttgart, 1935;
Ch. Autran: Zoroastre et la prehistoire aruenne du Christianisme, Paris, 1935;
H.S. Nyberg: Die Religionen des alten Iran, Leipzig, 1938;
H.H. Schaeder: Parsismus ind Judentum, Wiesbaden, 1938;
R. Meyer: Eine Untersuschung uber die Beziehungen zwischen Parsismus und
Judentum, Bonn, 1956;
J. Duchesne-Guillemin: The Weetern Response to Zoroaster, Oxford, 1958;
U. Bianchi: Il dualismo religioso, Rome, 1956;
A. Bausani: La Persai religiosa, Torino, 1959;
J.P. Asmussen: Das Christentum und sein Verhaltnis zum Zoroastrianismus,
Stockholm, 1961;
M. Leroy: Zarathustra et nous, Bruxelles, 1963;
F. Koning: Zarathustras Jenseitsvorstellungen und das Alte Testament, Wien,
1964;
G. Widengren: Die Religionen Irans, Stuttgart, 1965;
R.N. Frye: Zoroastriiskie predstalveniya o bessamertii Duschii, Moscou, 1967;
Gikvo Ito: Zoroaster shuhen-ron, Kyoto, 1967
F. Konig: L’influence de Zoroastre dans le monde, Le Caire, 1970;
J.H. Hinnels: Zoroastruan Inflence on the New Testament, Leyden, 1973;
E.M. Yamamucho: The Apocalypse of Adam, Mithraism and prechristian
Gnosticism, Tokyo y Leyeden, 1974;
J. Harmatta: A Biblia es Iran, Budapest, 1977;
S. Shaked: Iranian Inflence on Judaism, Cambridge, 1978 & Jerusalem 1979;

‫"رﻣﺎن ﻳﻬﻮدی" اﺳﺘﺮ‬

‫ﻳﮑﻲ از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮرات ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﺮان هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد و وﻗﺎﻳﻊ ﺁن ﻧﻴﺰ از اول ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ‬
‫ ﻧﺎم اﻳﻦ ﮐﺘﺎب” ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ" اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن ﺁن داﺳﺘﺎن ﺗﺴﻠﻂ ﺑﻴﭽﻮن و‬.‫درﺷﻮرش و دردرﺑﺎر ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ ﭘﺎرس ﻣﻴﮕﺬرد‬
127‫ﭼﺮاي دﺧﺘﺮي ﻳﻬﻮدي ﺑﺮدرﺑﺎر ﭘﺎدﺷﺎهﻲ اﻳﺮان درزﻣﺎن” اﺧﺸﻮرش” اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺗﻮرات” ازهﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺒﺶ ﺑﺮ‬
‫ اﻳﻦ اﺧﺸﻮرش )ﮐﻪ ﻇﺎهﺮا ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ ﻓﺮزﻧﺪ دارﻳﻮش هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ اﺳﺖ( در ﺳﺎل ﺳﻮم ازﺳﻠﻄﻨﺖ‬. ”‫ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻴﮑﺮد‬
‫ روز‬180 ‫ﺧﻮﻳﺶ ﺿﻴﺎﻓﺘﻲ در"داراﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺷﻮﺷﻦ")ﺷﻮش( ﺑﺮاي"ﻧﺸﺎن دادن ﺟﻼل وﺣﺸﻤﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮد" ﺑﺮﭘﺎﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ و ﭘﺲ از اﻧﻘﻀﺎي اﻳﻦ ﻣﺪت ﺿﻴﺎﻓﺖ هﻔﺖ روزﻩ دﻳﮕﺮي درﻗﺼﺮ ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ درروز هﻔﺘﻢ‬،‫ﺗﻤﺎم اداﻣﻪ ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ‬
‫ﺁن درﻋﺎﻟﻢ ﻣﺴﺘﻲ اﻣﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺷﺘﻲ ﺷﻬﺒﺎﻧﻮي اوراﺑﺎﺗﺎج ﻣﻠﻮﮐﺎﻧﻪ ﺑﺤﻀﻮر ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻼﻳﻖ زﻳﺒﺎﺋﻲ او را ازﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ وﻟﻲ ﺷﻬﺒﺎﻧﻮ ازاﻳﻦ ﮐﺎر‬، (‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ )درﻣﺘﻦ ﮐﻠﺪاﻧﻲ ﺗﻮرات ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻩ ﻓﺮﻣﻮد اوﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺮاﭘﺎ ﺑﺮهﻨﻪ ﺷﻮد‬
‫ﺳﺮ ﺑﺎزﻣﻴﺰﻧﺪ و درﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻐﻀﻮب ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﻴﺸﻮد و ﺷﺎﻩ ﭘﺲ ازﻣﺸﻮرت ﺑﺎ رﻳﺶ ﺳﻔﻴﺪان ﻗﻮم ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ رﺗﺒﻪ‬
‫ دﺧﺘﺮي ﺑﻨﺎم اﺳﺘﺮ ﮐﻪ‬،‫ و ﭘﺲ از ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺳﺮاﺳﺮ ﮐﺸﻮر‬،‫ﻣﻠﻮﮐﺎﻧﻪ و ﺷﺘﻲ راﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﺮازاو ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪهﺪ‬
‫ﻋﻤﻮزادﻩ و دﺧﺘﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ” ﻣﺮدي ﻳﻬﻮدي ﺑﻨﺎم ﻣﺮدﺧﺎي ﺑﻦ ﻳﺎﺋﻴﺮﺑﻦ ﺷﻤﻌﻲ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ ﺑﻨﻴﺎﻣﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ازاورﺷﻠﻴﻢ ﺟﻼي وﻃﻦ‬

8‫ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﺮدﻩ و درداراﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺷﻮﺷﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﮑﻨﺪ” ﺑﺮاي ﺷﻬﺒﺎﻧﻮﺋﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺪﺳﺘﻮر ﻣﺮد ﺧﺎي ﻗﻮﻣﻴﺖ ﻳﻬﻮدي و‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺮدﺧﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻴﺪارد‪.‬‬

‫اﻳﻦ اﺧﺸﻮرش وزﻳﺮي ﺑﻨﺎم هﺎﻣﺎن دارد ﮐﻪ” ﺟﻤﻴﻊ ﺧﺎدﻣﺎن ﺷﺎﻩ ﺑﺤﻀﻮر او ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ” ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺮدﺧﺎي ﺳﺠﺪﻩ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ و‬
‫هﺎﻣﺎن ﮐﻪ ﺑﺮﻳﻬﻮدي ﺑﻮدن ﻣﺮدﺧﺎي ﺁﮔﺎﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺼﺪ ﮐﺸﺘﻦ ﻣﺮد ﺧﺎي ﺑﻠﮑﻪ” ﻗﺼﺪ هﻼک ﻧﻤﻮدن ﺟﻤﻴﻊ ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ را‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ درﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻤﻠﮑﺖ اﺧﺸﻮرش ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ازﺁﻧﺮوزﮐﻪ ﻗﻮم ﻣﺮدﺧﺎي ﺑﻮدﻧﺪ"‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﻓﻌﻞ واﻧﻔﻌﺎﻟﻬﺎﻳﻲ ﮐﻪ درداﺳﺘﺎن اﺳﺘﺮ‬
‫ﺑﺘﻔﺼﻴﻞ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ درﻳﮏ ﺑﺰم ﻣﻴﮕﺴﺎري ﺑﻪ اﺳﺘﺮ ﻗﻮل ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ هﺮﭼﻪ راﮐﻪ اوﺑﺨﻮاهﺪ‪ ،‬وﻟﻮ ﻧﺼﻒ ﻣﻤﻠﮑﺘﺶ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪوﺑﺪهﺪ‪ ،‬و اﺳﺘﺮ از او اﻋﺪام هﺎﻣﺎن راﻣﻴﺨﻮاهﺪ‪ ،‬و ﺷﺎﻩ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳﺖ را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬و اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮﺁن اﺳﺘﺮ و ﻋﻤﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﺮدﺧﺎي اﺟﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ” ﻧﺎﻣﻪ هﺎﺋﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ واﻟﻴﺎن و روﺳﺎي ‪ 127‬وﻻﻳﺖ از هﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺒﺶ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ ﮐﻪ درهﻤﻪ ﺷﻬﺮ هﺎ هﺴﺘﻨﺪ اﺟﺎزﻩ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ "ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﻮﻣﻬﺎ و وﻻﻳﺘﻬﺎ را ﮐﻪ ﻗﺼﺪ اذﻳﺖ اﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﻃﻔﺎل و زﻧﺎن اﻳﺸﺎن هﻼک ﺳﺎزﻧﺪو ﺑﮑﺸﻨﺪ و ﺗﻠﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و اﻣﻮال اﻳﺸﺎن را ﺗﺎراج ﮐﻨﻨﺪ"‪ .. ..‬و ﻣﺮدﺧﺎي ﭘﺲ از‬
‫ﺻﺪور اﻳﻦ ﺣﮑﻢ ازﺣﻀﻮر ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﻠﻮﮐﺎﻧﻪ ﻻﺟﻮردي و ﺳﻔﻴﺪ و ﺗﺎج ﺑﺰرگ زرﻳﻦ و رداي ﮐﺘﺎن ﻧﺎزک ارﻏﻮاﻧﻲ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺮود و ﻳﻬﻮدﻳﺎن درﺷﻬﺮ ﺷﻮﺷﻦ ﺷﺎدي ووﺟﺪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ داﺳﺘﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺑﭙﺎﻳﺎن ﻣﻴﺮﺳﺪ ﮐﻪ ‪ ” :‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬
‫ﺧﻮد را درهﻤﻪ وﻻﻳﺘﻬﺎي اﺧﺸﻮش ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ اﺟﺎزﻩ او ﺑﻪ دم ﺷﻤﺸﻴﺮ زدﻩ ﮐﺸﺘﻨﺪ و هﻼک ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻳﺸﺎن هﺮﭼﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﻌﻤﻞ ﺁوردﻧﺪ‪ ،‬و درداراﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺷﻮﺷﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬و درﺁﻧﺮوز ﻋﺪد ﺁﻧﺎﻧﻴﺮا ﮐﻪ درداراﻟﺴﻠﻄﻨﻪ‬
‫ﺷﻮﺷﻦ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺤﻀﻮر ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻋﺮﺿﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ اﺳﺘﺮ ﻣﻠﮑﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻳﻬﻮرﻳﺎن درداراﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺷﻮﺷﻦ ﭘﺎﻧﺼﺪ‬
‫ﻧﻔﺮ را هﻼک ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ درﺳﺎﻳﺮ وﻻﻳﺘﻬﺎ ي ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﭼﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ؟ ﺣﺎل ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮدادﻩ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬و‬
‫اﺳﺘﺮ ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ ﮐﻪ درﺷﻮﺷﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ اﺟﺎزت دادﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﺮدا ﻧﻴﺰ ﻣﺜﻞ اﻣﺮوز ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺸﻮد‪ ،‬وﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺮروﻳﻬﻢ هﻔﺘﺎد و هﻔﺘﻬﺰار ﻧﻔﺮ از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﮐﺸﺘﻨﺪ و ﺁﻧﺮوز را روزﺑﺰم و ﺷﺎدي داﻧﺴﺘﻨﺪ‪".‬‬

‫وﻟﺘﺮ درارزﻳﺎﺑﻲ ﮐﻠﻲ ﺧﻮد ازﺗﻮرات‪ ،‬درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ " :‬هﻤﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن‪ ،‬ازﺁﻏﺎز ﺗﺎ اﻧﺠﺎم ﻳﮏ‬
‫رﻣﺎن ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺣﺘﻲ ﻳﮏ رﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺗﺎ اﻧﺪازﻩ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺳﺮ و ﺗﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ درﺁن ﻳﮏ ﺿﻴﺎﻓﺖ‬
‫ﺷﺶ ﻣﺎﻩ ﺗﻤﺎم ﺑﺪون وﻗﻔﻪ اداﻣﻪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ودرﺟﺎﺋﻲ ﮐﻪ هﺮودوت و دﻳﮕﺮﻣﻮرﺧﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺟﻤﻠﮕﻲ ﺑﺮﻣﻘﺮرات اﺧﻠﻘﻲ‬
‫ﺳﺨﺘﮕﻴﺮاﻧﻪ درﺑﺎر هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﻳﻦ درﺑﺎر دﺳﺘﻮر ﻧﺪادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ هﻤﺴﺮش را ﺑﺮهﻨﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺗﺒﺎع‬
‫ورﻋﺎﻳﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬و درهﺮ ﺟﺎﺋﻲ ﮐﻪ هﺮﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﻘﺘﺪر ﺷﺮﻗﻲ‪ ،‬ﭼﻪ ﭘﺎرﺳﻲ و ﭼﻪ ﻋﺮب و ﺗﺮک و ﻣﻐﻮل و ﭼﻴﻨﻲ‬
‫ﺣﺘﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻳﮏ اﺳﺐ را ﺑﺮاي اﺻﻄﺒﻞ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ ﺑﺮﺳﻲ دراﺻﺎﻟﺖ ﺁن ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ‪ 127‬ﮐﺸﻮر دﺧﺘﺮ‬
‫ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ راﺑﺪون هﻴﭻ ﺑﺮﺳﻲ درﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﻗﻮﻣﻲ و ﻣﺬهﺒﻲ او ﺑﻪ هﻤﺴﺮي ﺧﻮد ﺑﺮﻧﮕﺰﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻳﮏ ﭘﻨﺎهﻨﺪﻩ‬
‫ﻣﻔﻠﻮک ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻨﺼﺐ ﺻﺪارت و ﻟﺒﺎس ﻣﻠﻮﮐﺎﻧﻪ و ﺗﺎج زرﻳﻦ ﻧﺒﺨﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ودرﮐﺸﻮري ﮐﻪ روح اﻏﻤﺎض و ﻣﺪاراي‬
‫ﻣﺬهﺒﻲ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﺁن زﺑﺎﻧﺰد دوﺳﺖ ودﺷﻤﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﭼﺸﻢ و اﺑﺮوي ﻳﮏ دﺧﺘﺮ ﻳﻬﻮدي اﺟﺎزﻩ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم هﺰاران‬
‫ﻧﻔﺮازاﺗﺒﺎع ﺧﻮد را ﺻﺎدرﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وازهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻴﺎن ﺳﻨﮕﺪﻟﻲ وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ وﻧﻔﺮت ﺁور اﺳﺘﺮ‬
‫ﻳﻬﻮدي درﻣﻮرد ﮐﺸﺘﻦ هﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺎ دﺳﺘﻮرهﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ وﮔﺬﺷﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوان ﺧﻮد دادﻩ اﺳﺖ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دو ﮐﺘﺎب ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس واﺣﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻴﺸﻮد؟” و ﺧﻮد وﻟﺘﺮ ﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺎﻓﺰاﻳﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮاﻧﻲ ﭼﻮن ﺑﻮﻟﻴﻨﮕﺒﺮوک‪ ،‬دﻣﺎرﺳﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻩ‪ ،‬ﺗﻴﺎدﻩ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻴﻪ‪ ،‬ﺑﻮﻻﻧﮋﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن‬
‫ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس را ﭼﻴﺰي ازﻗﺒﻴﻞ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي هﺰارو ﻳﮑﺸﺐ ﻣﻨﺘﻬﺎ ازﻧﻮع ﻣﺒﺘﺬل ﺁن داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و هﻤﮕﻲ ﺑﺮاﻳﻦ اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ درﺳﺮاﺳﺮ ﺁن ﻳﮏ ﺣﺮف راﺳﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد؟‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ Le monde de la Bible‬ﮐﻪ ﺑﺎ هﻤﮑﺎري ﻣﻮزﻩ ﻟﻮور ﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬درﺷﻤﺎرﻩ وﻳﮋﻩ اي ﮐﻪ‬
‫دراﮐﺘﺒﺮ ‪ 1997‬ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﺮﮔﺰاري ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺑﺰرگ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن دراﻳﻦ ﻣﻮزﻩ اﻧﺘﺸﺎر داد‪ ،‬دوﺑﺮﺳﻲ ﺟﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻳﮑﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﻳﮏ ﮐﺎرﺷﻨﺎس” ﻣﺮﮐﺰﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوهﺸﻬﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ” ‪ ،CNRS‬و دﻳﮕﺮي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻳﮑﻲ ازاﻋﻀﺎء هﻴﺌﺖ ﻣﺪﻳﺮﻩ ﻣﺠﻤﻊ “‬
‫ﮔﺮان ﺷﺎن" ﻓﺮاﻧﺴﻪ را ﮐﻪ هﺮدو ﻳﻬﻮدي هﺴﺘﻨﺪ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﭼﺎپ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺠﺎي هﺮ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫دﻳﮕﺮي دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻬﺎي ﮐﻮﺗﺎهﻲ از هﺮﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ رادراﻳﻨﺠﺎ ﻧﻘﻞ ﮐﻨﻢ ‪ " :‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮازاﺧﺸﻮرش)اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ(‬
‫ﮐﻠﻴﻪ ﮐﺴﺎن دﻳﮕﺮي ﮐﻪ درﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ از ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ از ﻧﻈﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و اﺳﺎﻣﻲ ﺁﻧﻬﺎ اﺻﻮﻻ اﺳﺎﻣﻲ‬
‫ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﮑﻲ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب راﺑﻴﺸﺘﺮ درﻗﻠﻤﺮو داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺧﻴﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻨﺪ ﺗﺎ ﻳﮏ وﻗﺎﻳﻊ ﻧﮕﺎري ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﭼﻮن ﻣﺮدﺧﺎي و اﺳﺘﺮ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎدﺁور ﻣﺮدوخ و اﻳﺸﺘﺎر ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن دردوران اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺟﺸﻦ ﭘﻮرﻳﻢ ﮐﻪ ﻳﻬﻮرﻳﺎن هﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮاي ﻳﺎد ﺁوري هﻤﻴﻦ ﻣﺎﺟﺮاي اﺳﺘﺮ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪9‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻌﺎدل ﻳﻬﻮدي ﺟﺸﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ ﺑﺎهﻤﻴﻦ ﻧﺎم هﺮﺳﺎﻟﻪ درﺁﻏﺎز ﺳﺎل ﻧﻮ ﺑﺎﺑﻠﻴﺎن ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻴﺸﺪ‪ 1 ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﺎرﻣﻔﻬﻮم ﭘﻴﺮوزي ﻗﻮم‬
‫ﻳﻬﻮد رادرﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺁﻧﺎن داﺷﺖ‪ .‬هﺪف از ﺳﻨﺎرﻳﻮي اﻳﻦ رﻣﺎن اﺳﺘﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺗﺒﺎع ﮐﺸﻮري دﻳﮕﺮﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل هﻮﻳﺖ ﻳﻬﻮدي ﺧﻮد راﺣﻔﻆ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻮازات ﺁن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺳﻨﮓ‬
‫زﻳﺮﺑﻨﺎﺋﻲ ﻳﮏ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻗﺮار دهﻨﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﺑﺮاي اﺑﻼغ اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫دردوراﻧﻬﺎﺋﻲ ﺑﺤﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ دوﻟﺘﻬﺎي ﺣﺎﮐﻢ هﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻲ ﺁﻧﮑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺖ ﺧﻮد را اﻧﮑﺎر ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪".‬‬

‫"ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دهﺪ ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ ﮐﻪ رﻋﺎﻳﺎي ﺷﺎهﻨﺸﺎهﺎن اﻳﺮان ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺷﺮﻳﮏ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ و ازاﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﭘﺎدﺷﺎﻩ درﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮﻃﺌﻪ هﺎﺋﻲ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﻪ او ﻣﻴﺸﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﭘﺎﺳﺦ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬وﺁن اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﻳﻬﻮدﻳﺎن دراﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮري و‬
‫ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻮﺿﻊ ﻣﺬهﺒﻲ ﺁﻧﺎن درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺰداﺋﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﭼﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ؟ اﮔﺮ درﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﮐﻪ زﻳﺮ ﺑﻨﺎي ﻓﮑﺮي‬
‫ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺮﺗﻮﺣﻴﺪ ﻳﻬﻮداﺋﻲ ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﺋﻲ ﻣﺰداﺋﻲ ﺗﮑﻴﻪ دارد‪ ،‬و اﮔﺮﺑﺪﻳﻦ ﻧﻴﺰﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺘﺎب ﺗﻮرات اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﻣﻄﻠﻘﺎ ازﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاي اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب راﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺬهﺒﻲ ﻳﮏ اﺛﺮ ﺷﺒﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺷﺒﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﺗﻠﻘﻲ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ درزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻌﻴﻦ و درﻣﮑﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻌﻴﻦ دوﺁﺋﻴﻦ ﻣﺰداﺋﻲ و ﻳﻬﻮداﺋﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ” ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺎزي ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﻳﮑﻲ از‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي رﺳﻤﻲ هﻤﺎن ﺗﻮراﺗﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درﮐﻨﻴﺴﻪ هﺎي ﻳﻬﻮد و درﮐﻠﻴﺴﺎهﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺧﺪاوﻧﺪ و درﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻮرات ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﺑﺼﻮرت وﺣﻲ اﻟﻬﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل‬
‫ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﻲ ﻳﮑﻲ دﻳﮕﺮازﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺁن ازﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎاﻳﺮان ارﺗﺒﺎط دارد‪ ،‬و‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ ﺳﺮاﭘﺎي ﺁن ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ و دور از واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺗﻮرات‪ ،‬داﻧﻴﺎل ﻳﮑﻲ از ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﻲ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺮدﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ وي دردرﺑﺎر ﺑﺎﺑﻞ و ﺑﻌﺪ ازﺁن دردرﺑﺎر ﻣﺎد و هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﻬﻤﻲ ﻧﺎﺋﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﮐﻪ ازﺁن ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺑﺴﻴﺎ رزﻧﻨﺪﻩ ﺑﻪ زﻳﺎن ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﻪ ﻧﻔﻊ هﻤﮑﻴﺸﺎن ﺧﻮد ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداري ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﻳﻦ‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻲ ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﻳﻬﻮدي و ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﺜﻞ دﻳﮕﺮ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي” ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس" ﺑﺎزﺗﺎب ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬هﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮐﺘﺎب اﺳﺘﺮ درﺣﺪ ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ اي ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺗﻪ و ﮔﺎﻩ اﺻﻮﻻ اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ :‬دارﻳﻮش ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﺎد)و ﻧﻪ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ( اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮﻣﻤﻠﮑﺖ ﮐﻠﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ)و ﻧﻪ ﺑﺮﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ ﭘﺎرس( ‪ ،‬و ﭘﺴﺮ ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ اﺳﺖ )و ﻧﻪ ﭘﺪراو( ‪ ،‬و ﮐﻮرش ﭘﺎدﺷﺎﻩ‬
‫ﭘﺎرس ﺑﻌﺪ از دارﻳﻮش ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻴﺮﺳﺪ)و ﻧﻪ ﭘﻴﺶ ازاو( ‪ .‬دارﻳﻮش درﺁﻏﺎز ﭘﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ﺑﻌﻞ ﺑﺖ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺑﻠﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﻌﺪا ﻳﮏ اژدهﺎرا ﻣﻴﭙﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬وﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ راهﻨﻤﺎﺋﻲ داﻧﻴﺎل ﻳﻬﻮدي ﻣﻴﺸﻮد وﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ هﻤﻪ اﺗﺒﺎع اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺧﻮد‬
‫ﺻﺎدرﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ"ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاي داﻧﻴﺎل ﻟﺮزان وهﺮاﺳﺎن ﺷﻮﻧﺪ"‪ .‬ﺑﺨﺸﻬﺎﺋﻲ ازﻣﺘﻦ ﻣﻘﺪس ﺗﻮراﺗﻲ اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮ‪،‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"‪ ....‬وﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ)ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ( ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﻞ رﺋﻴﺲ ﺧﻮاﺟﻪ ﺳﺮاﻳﺎن ﺧﻮﻳﺶ را اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ازﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻨﻲ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ )اﺳﺮاي ﻳﻬﻮد ﺑﺎﺑﻞ( راﮐﻪ ﻧﻴﮑﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي اﻳﺴﺘﺎدن درﻗﺼﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻴﺎورد ﺗﺎ ﻋﻠﻢ وزﺑﺎن ﮐﻠﺪاﻧﻴﺎن راﺑﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﺗﻌﻠﻴﻢ دهﻨﺪ‪ .‬و ﭘﺎدﺷﺎﻩ وﻇﻴﻔﻪ روزاﻧﻪ از ﻃﻌﺎم و ﺷﺮاب ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺁﻧﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد و اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ اﻳﺸﺎن را ﺳﻪ‬
‫ﺳﺎل ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ازﺁن درﺣﻀﻮر ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺁورﻧﺪ‪ .‬و درﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن داﻧﻴﺎل و ﻣﻴﮑﺎﺋﻴﻞ و ﻋﺰرﻳﺎ ازﺑﻨﻲ ﻳﻬﻮدا‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ داﻧﻴﺎل ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺳﺎﻗﻴﺎن ﮐﻪ ﺑﺮاوﮔﻤﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ ﻣﺴﺘﺪﻋﻲ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻦ و دوﺳﺘﺎﻧﻢ را دﻩ روزﻓﻘﻂ ﺑﻘﻮﻻت‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮردن و ﺁب ﺑﺠﻬﺖ ﻧﻮﺷﻴﺪن ﺑﺪهﻲ و ﺑﻌﺪازﺁن ﭼﻬﺮﻩ هﺎي ﻣﺎراو ﭼﻬﺮﻩ هﺎي ﺟﻮاﻧﺎن دﻳﮕﺮي را ﮐﻪ ﻃﻌﺎم وﺷﺮاب‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ راﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﺋﻲ و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﻧﻬﺠﻲ ﮐﻪ ﺧﻮاهﻲ ﺑﺎﻣﺎﻋﻤﻞ ﮐﻨﻲ‪ .‬و اﻳﺸﺎن را اﺟﺎﺑﺖ ﮐﺮد وﺑﻌﺪ ازاﻧﻘﻀﺎي دﻩ‬
‫روزﭼﻬﺮﻩ هﺎي اﻳﺸﺎن را دﻳﺪ ﮐﻪ ازﺳﺎﻳﺮ ﺟﻮاﻧﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻃﻌﺎم ﭘﺎدﺷﺎﻩ را ﻣﻴﺨﻮردﻧﺪ ﻧﻴﮑﻮﺗﺮو ﻓﺮﺑﻪ ﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ رﺋﻴﺲ ﺳﺎﻗﻴﺎن‬
‫ﻃﻌﺎم و ﺷﺮاب اﻳﺸﺎن ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻘﻮﻻت وﺁب ﺑﻪ اﻳﺸﺎن داد‪ ....‬و ﺑﻌﺪ ازاﻧﻘﻀﺎي ﻣﺪﺗﻲ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﻌﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد رﺋﻴﺲ‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ ﺳﺮاﻳﺎن اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ ﺁورد‪ ،‬و ﭘﺎدﺷﺎﻩ را از ﺁﻧﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮش ﺁﻣﺪ و اﻳﺸﺎن راازﺟﻤﻊ دﻳﮕﺮان‬
‫________________________________________‬
‫‪ -1‬ﻋﻴﺪ ﭘﻮرﻳﻢ ﻋﻴﺪ ﺑﻬﺎري ﺑﺎﺑﻠﻴﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ درﮐﻨﻌﺎن ﻧﻴﺰﺑﺮﮔﺬارﻣﻴﺸﺪ وﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﺁﻧﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري ازدﻳﮕﺮﺳﻨﻦ ﺧﻮد ﺁﻧﺮا ازﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ اﻗﺘﺒﺎس ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺸﻦ درروزهﺎي ‪14‬و‪15‬‬
‫ﻣﺎﻩ ادرﺑﺮﭘﺎ ﻣﻴﺸﺪ ﮐﻪ ﺑﺎاواﺧﺮ اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎﻩ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ‪ ،‬و اﮐﻨﻮن ﻧﻴﺰ درهﻤﺎن زﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺮﮔﺰارﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪10‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪1‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬و داﻧﻴﺎل ﺗﺎﺳﺎل اول ﮐﻮرش ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎ ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ ﺑﻮد" )ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ ازﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب اول(‪.‬‬

‫اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻌﺪ ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮﺧﻮاب وﺣﺸﺘﻨﺎﮐﻲ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ اوراﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮان ﻣﻴﺴﺎزد‪ ،‬واﻣﺮﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ"ﻣﺠﻮﺳﻴﺎن وﺟﺎدوﮔﺮان و‬
‫ﻓﺎﻟﮕﻴﺮان و ﮐﻠﺪاﻧﻴﺎن" ﺑﻪ ﺣﻀﻮر اوﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮاﺑﺶ را ﺗﻌﺒﻴﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﮔﺮازﻋﻬﺪﻩ ﺑﺮﻧﻴﺎﻳﻨﺪ ﭘﺎرﻩ ﭘﺎرﻩ ﺷﻮﻧﺪ وﺧﺎﻧﻪ هﺎﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﺰﺑﻠﻪ ﺷﻮد"‪ ،‬و ﭼﻮن اﻳﺸﺎن ﻗﺎدرﺑﺪﻳﻨﮑﺎر ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ ﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ هﻤﻪ ﺣﮑﻴﻤﺎن ﺑﺎﺑﻞ ﮐﻪ داﻧﻴﺎل ورﻓﻘﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻳﻬﻮدي او‬
‫ﺣﻨﻨﻴﺎ و ﻣﻴﺸﺎﺋﻴﻞ و ﻋﺰرﻳﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬اﻣﺎ داﻧﻴﺎل ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﻬﻠﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ و درﺁن ﺷﺐ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺧﻮاب ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ داﻧﻴﺎل ﺧﺒﺮﻣﻴﺪهﺪ و ﻓﺮداي ﺁن داﻧﻴﺎل هﻤﻪ ﺧﻮاب ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ و ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺁﻧﺮا ﺑﺪو ﺑﻴﺎن ﻣﻴﮑﻨﺪ‪" :‬‬
‫ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺮوي ﺧﻮد دراﻓﺘﺎدﻩ داﻧﻴﺎل راﺳﺠﺪﻩ ﻧﻤﻮدووي راﺧﻄﺎب ﮐﺮدﻩ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺪرﺳﺘﻲ ﮐﻪ ﺧﺪاي ﺗﻮ ﺧﺪاي‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن و ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ داﻧﻴﺎل را ﻣﻌﻈﻢ ﺳﺎﺧﺖ واورا ﺑﺮﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺎﺑﻞ ﺣﮑﻮﻣﺖ داد و رﺋﻴﺲ‬
‫روﺳﺎ ﺑﺮﺟﻤﻴﻊ ﺣﮑﻤﺎي ﺑﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺖ")ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪.(48 -46 ،‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ اﻧﺪﮐﻲ ﺑﻌﺪ ﻣﺠﺴﻤﻪ اي رااز ﺧﺪاي ﺑﺎﺑﻠﻲ ﺧﻮدﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 60‬ذراع و ﻋﺮض‪ 6‬ذراع ﻣﻴﺴﺎزد و هﻤﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن ﮐﺸﻮر راﺳﺠﺪﻩ ﺑﺮ ﺁن دﻋﻮت ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن داﻧﻴﺎل و دوﺳﺘﺎن اوازﺳﺠﺪﻩ ﺳﺮﺑﺎز ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ ﺳﻪ دوﺳﺖ داﻧﻴﺎل را ﺑﻪ‬
‫درون ﮐﻮﻩ ﺁﺗﺶ ﻣﻴﺎﻓﮑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ هﺮﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻧﻔﺮ ﭼﻬﺎرﻣﻲ دﻳﮕﺮي ﮐﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﭘﺴﺮ ﺧﺪا اﺳﺖ درﻣﻴﺎن ﺁﺗﺶ ﻣﻴﺨﺮاﻣﻨﺪ‬
‫و"ﻧﻪ ﺁﺗﺶ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻬﺎي اﻳﺸﺎن اﺛﺮي ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻮﺋﻲ ازﺳﺮﺷﺎن ﻣﻴﺴﻮزد‪ ،‬ﻧﻪ رﻧﮓ رداي اﻳﺸﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮد"‪ ،‬و ﺁﻧﻮﻗﺖ‬
‫ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ دوﺑﺎرﻩ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺎد ﺧﺪاي ﺷﺪرک و ﻣﻴﺸﮏ و ﻋﺒﺪﻧﻐﻮ‪ ،‬و ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ازﺁن ﭘﺲ هﺮ ﻗﻮم و اﻣﺖ‬
‫وزﺑﺎن ﮐﻪ ﺣﺮف ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اي ﺑﻪ ﺿﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﭘﺎرﻩ ﭘﺎرﻩ ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﺎﻧﻪ هﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻣﺰﺑﻠﻪ ﻣﺒﺪل ﮔﺮدد و ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻪ”‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﻮم هﺎ و اﻣﺖ هﺎ و زﺑﺎﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﺮﺗﻤﺎﻣﻲ زﻣﻴﻦ ﺳﺎﮐﻨﻨﺪ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاي ﺗﺎزﻩ ﺧﺪاﺋﻲ ﻋﻈﻴﻢ اﺳﺖ‪،‬‬
‫و ﻣﻠﮑﻮت او ﻣﻠﮑﻮت ﺟﺎوداﻧﻲ اﺳﺖ و ﺳﻠﻄﻨﺖ او ﺗﺎ اﺑﺪاﻻﺑﺎد …‪ ..‬و اﻻن ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ هﺴﺘﻢ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ راﺗﺴﺒﻴﺢ‬
‫و ﺗﮑﺒﻴﺮ و ﺣﻤﺪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ” ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬درﺿﻴﺎﻓﺖ ﺑﺰرﮔﻲ ﮐﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ او‬
‫ﺑﻠﺸﺼﺮ درﮐﺎخ ﺑﺎﺑﻞ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻲ ﻧﺎﻣﺮﺋﻲ درﻧﻮﺷﺘﻪ اي ﮐﻪ داﻧﻴﺎل ﻣﻌﻨﻲ ﺁﻧﺮا ﺑﺮاي اوﺷﺮح ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وي اﻃﻼع‬
‫ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ او ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪﻩ و ﺑﻪ ﻣﺎدﻩ و ﭘﺎرس هﺎ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وهﻤﺎن ﺷﺐ ﺑﻠﺸﺼﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺪﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا‪ ،‬ﺟﺎﻟﺒﺘﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﻓﺴﺎﻧﻪ داﻧﻴﺎل ﺁﻏﺎز ﻣﻴﺸﻮد ‪ :‬دارﻳﻮش ﻣﺎدي )وﻧﻪ ﮐﻮرش ﭘﺎرﺳﻲ( ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﮐﻠﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪،‬‬
‫و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ ‪ 120‬واﻟﻲ ﺑﺮﻣﻤﻠﮑﺖ ﻧﺼﺐ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺁﻧﻬﺎرازﻳﺮﻓﺮﻣﺎن ﺳﻪ وزﻳﺮ ﻣﻴﮕﺬارد ﮐﻪ داﻧﻴﺎل وزﻳﺮ اﻋﻈﻢ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺮﻣﺎن ﺻﺎدرﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ هﺮﮐﺴﻲ ﺗﺎ ﺳﻲ روز ﺧﺪاﺋﻲ ﻏﻴﺮازاو دﻋﺎ ﮐﻨﺪ درﭼﺎﻩ ﺷﻴﺮان اﻓﮑﻨﺪﻩ ﺷﻮد‪ ،‬و‬
‫واﻟﻴﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻩ داﻧﻴﺎل را درﺣﺎل دﻋﺎ ﮐﺮدن ﺑﺴﻮي اورﺷﻠﻴﻢ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬داﻧﻴﺎل را ﺑﻪ ﮔﻮدال ﺷﻴﺮان ﻣﻲ اﻧﺪازﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺻﺒﺤﮕﺎﻩ اوراﻣﻴﺒﻴﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻴﺮهﺎراﭘﻴﺶ ﭘﺎﻳﺶ ﻣﺜﻞ ﺑﺮﻩ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و داﻧﻴﺎل دوﺑﺎرﻩ ﺻﺪر اﻋﻈﻢ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﭘﺲ‬
‫ازﺁن دارﻳﻮش ﺑﻪ ﺟﻤﻴﻊ ﻗﻮﻣﻬﺎ و اﻣﺖ هﺎ و زﺑﺎﻧﻬﺎﺋﻲ ﮐﻪ درﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﺳﺎﮐﻦ هﺴﺘﻨﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺻﺎدرﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ” ﮐﻪ‬
‫درهﺮﻣﻤﻠﮑﺘﻲ ازﻣﻤﺎﻟﮏ او ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﺪاي داﻧﻴﺎل ﻟﺮزان و هﺮاﺳﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا او ﺧﺪاي ﺣﻲ وﺗﺎاﺑﺪاﻻﺑﺎد ﻗﻴﻮم‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻠﮑﻮت او ﺑﻲ زوال اﺳﺖ" )ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ 26 ،‬و ‪. (27‬‬

‫ﺑﻌﺪ از” دارﻳﻮش ﺑﻦ اﺧﺸﻮرش ﮐﻪ ازﻧﺴﻞ ﻣﺎدﻳﺎن و ﺑﺮﻣﻤﻠﮑﺖ ﮐﻠﺪاﻧﻴﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻮد")ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ (1،‬ﮐﻮرش‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺎرس ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ او ﻣﻴﺸﻮد)ﺑﺎب دهﻢ‪ (1 ،‬وﻟﻲ داﻧﻴﺎل هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﺣﺪود ﻳﮏ ﻗﺮن ﻓﺎﺻﻠﻪ ازﻧﺒﻮﮐﺪ ﻧﺼﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻲ ﮐﻨﻨﺪﻩ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮاﺑﻬﺎي ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ راﺑﺼﻮرت اﻧﺴﺎﻧﻲ از زﺑﺮﺟﺪ درﺧﺸﺎن ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎﻧﻲ ﭼﻮن ﺷﻌﻠﻪ‬
‫ﺁش و دﺳﺖ و ﭘﺎﺋﻲ ﭼﻮن ﻣﻔﺮغ ﺻﻴﻘﻠﻲ و ﺻﺪاﺋﻲ ﭼﻮن هﻤﻬﻤﻪ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺳﭙﺎهﻴﺎن‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﻴﮑﺎﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﻴﺴﺖ‬
‫و ﻳﮑﺮوز ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن اﻳﺮان ﮐﺸﺘﻲ ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم اوراﻣﻐﻠﻮب ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و دارﻳﻮش ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺑﺖ ﺑﻌﻞ ﮐﻪ‬
‫روزاﻧﻪ ‪ 12‬ﮐﻴﻠﻮ ﺁرد و ‪ 40‬ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺮﻳﺎن و ‪ 6‬ﺧﻤﺮﻩ ﺷﺮاب ﺧﻮراک اواﺳﺖ ﻣﻴﭙﺮدازد و ﺑﻌﺪ ازاو ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ اژدهﺎﺋﻲ‬
‫روي ﻣﻲ ﺁورد و ﺑﻪ داﻧﻴﺎل اﻃﻼع ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ اژدهﺎ ﺧﺪاي زﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﻪ ﻣﻮﻋﻈﻪ و راهﻨﻤﺎﺋﻲ داﻧﻴﺎل‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺑﻌﻞ را ﻣﻴﺸﮑﻨﺪ و ﮐﺎهﻨﺎن ﺁﻧﺮا ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﻳﻬﻮدي ﻣﻴﺸﻮد )ﮐﺘﺎب دوم داﻧﻴﺎل‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎردهﻢ(‪.‬‬

‫_____________________________________‬
‫‪ -1‬وﻟﺘﺮ دراﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﮐﺘﺎب داﻧﻴﺎل ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺁدﻣﻬﺎ ي ﮐﺞ ﺧﻴﺎل ازاﻳﻦ رواﻳﺖ ﻣﻘﺪس ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺗﻤﺎﻳﻼﺗﻲ اﻧﺤﺮاﻓﻲ داﺷﺘﻪ و ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ داﻧﻴﺎل‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺗﻮرات دراﺻﻞ هﻢ ﻧﻴﮑﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﻮدﻩ ﺑﻌﺪازﭼﻨﻴﻦ رژﻳﻢ ﻏﺬاﺋﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص او ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺧﻮد او ﺑﺎاﻳﻦ اﻓﮑﺎرﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﺳﺮوﮐﺎري‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪11‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺤﻤﻴﺎ‬
‫ﮐﺘﺎب ِﻧ ِ‬
‫_________‬
‫ﺳﻮﻣﻴﻦ ﮐﺘﺎب از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺗﻮرات ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﺘﺎب ﻧﺤﻤﻴﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺤﻤﻴﺎ ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺧﻮدش ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‬
‫‪1‬‬
‫وﻟﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺼﻮرت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻳﻬﻮﻩ ازﮐﺘﺎب ﺗﻮرات ﺳﺮﺑﺮﻣﻲ ﺁورد و ﮐﺘﺎب‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ” ارﺗﺤﺸﺴﺘﺎ" ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﻳﺮان اﺳﺖ‪،‬‬
‫اوﺑﻨﺎم ﮐﺘﺎب ﻧﺤﻤﻴﺎ ﻳﮑﻲ از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي درﺟﻪ اول ﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺧﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﺎﺟﺮا راﭼﻨﻴﻦ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪:‬‬

‫"…‪ .‬و درﻣﺎﻩ ﻧﻴﺴﺎن درﺳﺎل ﺑﻴﺴﺘﻢ ارﺗﺤﺸﺴﺘﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ واﻗﻊ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﺮاب ﭘﻴﺶ وي ﺑﻮد و ﻣﻦ ﺷﺮاب راﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ‬
‫دادم‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻦ ﺳﺎﻗﻲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻮدم …‪ ..‬و او ﻣﺮاﮔﻔﺖ ﭼﺮا روي ﺗﻮ ﻣﻠﻮل اﺳﺖ ﻳﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻴﻤﺎر هﺴﺘﻲ؟ ﭘﺲ ﻣﻦ ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﺗﺮﺳﺎن ﺷﺪم و ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺎدﺷﻪ ﺗﺎ اﺑﺪاﻻﺑﺎد زﻧﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬روﻳﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻼل ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ ﺷﻬﺮي ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻊ‬
‫ﻗﺒﺮهﺎي ﭘﺪراﻧﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺮاب اﺳﺖ و دروازﻩ هﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ .‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻣﺮا ﮔﻔﺖ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻴﻄﻠﺒﻲ؟ ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ را ﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﺑﻨﺪﻩ ات درﺣﻀﻮرت اﻟﺘﻔﺎت ﻳﺎﺑﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻬﻮدا ﺑﻔﺮﺳﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﺮا ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺻﻮاب‬
‫دﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﺳﺮداران ﺳﭙﺎﻩ و ﺳﻮاران ﻧﻴﺰ هﻤﺮاﻩ ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎد” )ﮐﺘﺎب ﻧﺤﻤﻴﺎي ﻧﺒﻲ‪،‬ﺑﺎب دوم‪.(10-1 ،‬‬

‫ﻧﺤﻤﻴﺎ ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﻣﻴﺮﺳﺪ و ﻓﺮﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻩ را ﺑﻪ واﻟﻴﺎن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪:‬‬

‫"… ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺷﺒﮕﺎهﺎن ﺑﻄﻮر ﻧﺎﺷﻨﺎس از ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻤﻪ اژدهﺎ ﺗﺎ دروازﻩ ﺧﺎﮐﺮوﺑﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻢ و ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﭼﻬﺎرﭘﺎﺋﻲ ﮐﻪ زﻳﺮ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻮد درﺧﺮاﺑﻪ هﺎ راهﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﮐﺎهﻨﺎن و ﺷﺮﻓﺎ و ﺳﺮوران از ﺧﺪاي ﺧﻮد ﮐﻪ ﺑﺮﻣﻦ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻴﺒﻮد و ﻧﻴﺰ‬
‫ازﻣﻼﻃﻔﺘﻲ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﺧﺒﺮدادم وهﻤﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﻢ و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ” )ﺑﺎب دوم‪ . (18- 13 ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﺣﺼﺎر ﺑﺰرگ اورﺷﻠﻴﻢ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺳﻨﺒﻠﻂ ﺣﺮوﻧﻲ و ﺷﻤﻌﻴﺎ اﺑﻦ دﻻﻳﺎاﺑﻦ ﻣﻬﻴﻄﺒﺌﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد و ﻧﺤﻤﻴﺎ ﺑﺮادرﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﻲ ﺁن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻃﺒﻖ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﮐﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺪهﺪ ‪ 42360‬ﻧﻔﺮ را درﺁن ﻣﺴﮑﻦ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﺳﻮاي ‪7337‬‬
‫ﻧﻔﺮﻏﻼﻣﺎن وﮐﻨﻴﺰان و‪ 245‬ﻧﻔﺮ ﻣﻄﺮب و ‪ 736‬اﺳﺐ و ‪ 245‬ﻗﺎﻃﺮ و ‪ 435‬ﺷﺘﺮو ‪ 6720‬اﻻغ‪ ،‬و ﺿﻤﻨﺎ ‪ 41‬هﺰار درم ﻃﻼ و‬
‫‪ 2200‬ﻣﻨﺎي ﻧﻘﺮﻩ و ‪ 597‬دﺳﺖ ﻟﺒﺎس ﮐﻬﺎﻧﺖ و ‪ 50‬ﻗﺎب ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ هﺪﻳﻪ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﺰراي ﮐﺎهﻦ ﮐﻪ اوﻧﻴﺰ‬
‫دردرﺑﺎر ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﻳﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻩ و ازﺟﺎﻧﺐ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮد ﺁوري ﻣﺘﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﻮرات ﺑﺮاي ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺟﺰاﺋﻲ ﺑﺮاي ﺁﻧﺎن ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ در روزاول ﻣﺎﻩ هﻔﺘﻢ درﮐﻨﺎردروازﻩ ﺁب ازروﺷﻨﺎﺋﻲ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺗﺎ ﻧﺼﻒ روزﺗﻮرات ﺑﺮاي ﻗﻮم ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ وﮐﺎهﻨﺎن دﻳﮕﺮﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺻﺪاي روﺷﻦ ﺗﮑﺮار و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﻮم ﭼﻮن ﮐﻼم‬
‫ﺗﻮرات را ﻣﻴﺸﻨﻮﻧﺪ ﺷﻴﻮن ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و درروز ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﭘﻼس درﺑﺮﺧﺎک ﺑﺮﺳﺮ ﺑﻪ ﮔﻨﺎهﺎن ﺧﻮد و ﺗﻘﺼﻴﺮات ﭘﺪراﻧﺸﺎن‬
‫اﻋﺘﺮاف ﻣﻲ ﺁورﻧﺪ و ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ازازل ﻣﺘﺒﺎرک ﺑﺎﺷﻲ زﻳﺮا ﺗﻮ ﺑﻮدي ﮐﻪ اﺳﻢ ﺁﺑﺮام را ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﻮدي …‪..‬‬
‫و ﭘﺎدﺷﺎهﺎن و ﻗﻮﻣﻬﺎي ﮐﻨﻌﺎﻧﻴﺎن راﺗﺴﻠﻴﻢ اﻳﺸﺎن ﻧﻤﻮدي ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ هﻼﮐﺖ رﺳﺎﻧﻨﺪ و زﻣﻴﻨﻬﺎي ﺑﺮوﻣﻨﺪ و ﺧﺎﻧﻪ هﺎي ﭘﺮ از‬
‫ﻧﻔﺎﻳﺲ و ﭼﺸﻤﻪ هﺎي ﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ و ﺗﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻬﺎو ﺑﺎﻏﻬﺎي زﻳﺘﻮن و درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮﻩ دارﺑﻴﺸﻤﺎر ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺘﺼﺮف ﺁوردﻧﺪ و ﺧﻮردﻩ وﺳﻴﺮ‬
‫ﺷﺪﻩ و ﻓﺮﺑﻪ ﮔﺸﺘﻪ و از ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي ﻋﻈﻴﻢ اوﻣﺘﻠﺬذ ﮔﺮدﻧﺪ)ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ از ﺑﺎﺑﻬﺎي ﺷﺸﻢ ﺗﺎ ﻧﻬﻢ ﮐﺘﺎب ﻧﺤﻤﻴﺎ(‪ .‬و درﭘﻲ اﻳﻦ اﻗﺮارﺑﻪ‬
‫ﮔﻨﺎﻩ ﻋﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻣﻀﺎء ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮدي ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻨﻌﺎن ﻧﺪهﻨﺪ و‬
‫دﺧﺘﺮان ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﭘﺴﺮان ﺧﻮد ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ و ازﺁﻧﻬﺎ درروزهﺎي ﺷﻨﺒﻪ ﻣﺘﺎع ﻳﺎ ﺁذوﻗﻪ ﻧﺨﺮﻧﺪ و ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ هﺎي ﺧﻮدﺷﺎن و‬
‫ﮔﺎوان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪاﻧﺸﺎن را وﻗﻒ ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻨﻨﺪ )هﻤﺎن ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺑﺎب هﺎی دهﻢ ﺗﺎ دوازدهﻢ( ‪.‬‬

‫ﺑﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﺟﻌﻞ و ﺗﻘﻠﺒﻲ ﻋﻤﺪي رادرﻳﮏ ﮐﺘﺎب” ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ"ﻧﻤﻴﺒﺎﻳﺪ داﺷﺖ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮرات‬
‫درﻣﻮرد ﺁزادي ﻗﻮم ﻳﻬﻮد از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﻮرش ﺑﺰرگ ﭘﺲ از ﺗﺼﺮف ﺑﺎﺑﻞ و ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺘﻦ ﻓﺮﻣﺎن اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ دراﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻘﻞ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﺁﺷﮑﺎرا ﺟﻌﻠﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ درهﺮ دادﮔﺎﻩ اﻣﺮوزي ﺑﺼﻮرت ﻧﺸﺮ اﮐﺎذﻳﺐ ﻣﻮرد ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫_________________________________‬
‫‪ -1‬هﻮﻳﺖ واﻗﻌﻲ اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﺸﻮرش داﺳﺘﺎن اﺳﺘﺮ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻴﺮود ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر اردﺷﻴﺮ اول )ارﺗﺨﺸﺘﺮ‪ (Artaxerxes‬ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺸﺎﻳﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪12‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﻳﺮان در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ” ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم” درﻋﻬﺪ ﻋﺘﻴﻖ‪ ،‬ﺑﺎاﻳﻦ ﺟﻤﻼت ﺗﻤﺎم ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‪" :‬وﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻮرش ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺎرس را‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﺗﺎ درﺳﺎل اول ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮد درﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺧﻮد ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﺎﻓﺬ ﮐﺮد و درﺁن ﻧﻮﺷﺖ ‪ :‬ﮐﻮرش ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺎرس‬
‫ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاي ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ ﻣﺮا ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻤﺎﻟﮏ زﻣﻴﻦ ﮐﺮدﻩ و ﺑﻪ ﻣﻦ اﻣﺮﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ اي ﺑﺮاي وي‬
‫دراورﺷﻠﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻳﻬﻮد اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ﻧﻤﺎﻳﻢ” ‪ .‬اﺻﻞ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن ﮐﻮرش درﮐﺎوﺷﻬﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ درﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ‬
‫ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ و اﮐﻨﻮن ﺑﻨﺎم” اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﮐﻮرش” درﻣﻮزﻩ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ درﻟﻨﺪن ﻧﮕﺎهﺪاري ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻣﺘﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺁن ﻧﻴﺰ درﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ دو هﺰارو ﭘﺎﻧﺼﺪوﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ اﻳﺮان درﺳﺎل ‪ 1971) 1350‬ﻣﺴﻴﺤﻲ( ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫اززﺑﺎﻧﻬﺎي ﺟﻬﺎن ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪ ودردﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻴﺰ ﺑﺼﻮرت ﻣﺪرﮐﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ درزﻣﻴﻨﻪ” ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ" درﺑﻨﺎي‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ درﻧﻴﻮﻳﻮرک ﻧﺼﺐ ﺷﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﻧﻪ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺻﺤﺒﺘﻲ از اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻮرش را‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺟﻬﺎن ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ ازﺟﺎﻧﺐ او ﺑﻪ ﮐﻮرش ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻲ درﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﺎﻧﻪ اي ﺑﺮاي وي دراورﺷﻠﻴﻢ دادﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ واﻗﻌﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻮرش ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺗﺒﺎع ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻲ ﭘﺎرس ﺣﻖ ﺁزادي ﻋﻘﻴﺪﻩ و ﺁزادي ﻣﺬهﺐ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ درﮐﺘﺎﺑﻬﺎي اﺳﺘﺮ و داﻧﻴﺎل و ﻧﺤﻤﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺧﻼف واﻗﻊ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن اﻳﺮان ‪ :‬دارﻳﻮش‪،‬‬
‫ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ‪ ،‬اردﺷﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻻاﻗﻞ دراﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻣﺘﻦ ﻣﺸﺨﺼﻲ از ﺁن ﻧﻮع ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﻮرش ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﺑﻌﺪ از ﺁن‪ ،‬اﮐﺘﺸﺎف ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺟﻌﻠﻲ ﺑﻮدن رواﻳﺖ ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ را ﻣﺴﺠﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‪13‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻣﺮگ‬
‫درﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻬﺸﺖ ودوزخ ﮐﻪ ازﺿﻮاﺑﻂ ﺑﻨﻴﺎدي ﺁﺋﻴﻦ هﺎي ﺗﻮﺣﻴﺪي اﺳﺖ وﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎرﻣﻬﻤﻲ درزﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮﻩ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن و‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻼف ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻨﻄﻘﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻴﺘﻮان داﺷﺖ درهﺮﮐﺪام ازاﻳﻦ ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺑﺎدوﺗﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و درک‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻀﺎدي درﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻨﻲ ﮐﻪ ﺧﺪاي ﻣﺸﺘﺮک و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻣﺬهﺒﻲ ﻣﺸﺘﺮک دارﻧﺪ از دﻳﺮﺑﺎز‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري ازﻣﻔﺴﺮان ﻣﺬهﺒﻲ دﺷﻮار ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ درﻳﮑﻲ از اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ هﺎ اﺳﺎﺳﺎ وﺟﻮد ﺑﻬﺸﺖ و دوزﺧﻲ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ و ﺁﻧﭽﻪ هﻢ ﮐﻪ اﻣﺮوز دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ درﺁن وﺟﻮد دارد ﺑﻌﺪهﺎ و ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺒﻬﻢ ﺑﺪان اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪،‬‬
‫دردﻳﮕﺮي ﻓﻘﻂ ازدوزخ ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﮐﻤﺎ ﺑﻴﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﺮود و ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺎهﻴﺘﻲ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻌﻨﻮي دارد ﮐﻪ از ﺁن ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫روﺷﻨﻲ ﺑﻌﻤﻞ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﺳﻮﻣﻲ ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎﻏﻲ ﭘﻬﻨﺎور و هﻤﻴﺸﻪ ﺳﺮﺳﺒﺰ و ﭘﺮ از ﺟﻮي هﺎي‬
‫ﺷﻴﺮ وﻋﺴﻞ و ﺷﺮاب ﻃﻬﻮر و درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮﻩ دار و ﺣﻮرﻳﺎن وﻏﻼﻣﺎن ﺑﻬﺸﺘﻲ و ﺟﻬﻨﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻴﺎهﭽﺎﻟﻲ ﺁﺗﺸﻴﻦ و ﺁﮐﻨﺪﻩ‬
‫از ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮ دﺳﺖ وﺁب ﺟﻮﺷﺎن وﻏﺬاي ﭼﺮﮐﻴﻦ و درﺧﺖ زﻗﻮم ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫درﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎزﻣﺎن اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درﻗﺮن ﺷﺸﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ اﺻﻮﻻ ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻲ اززﻧﺪﮔﻲ درﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮوﻃﺒﻌﺎ ازﺑﻬﺸﺖ ﻳﺎ ﺟﻬﻨﻢ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ وارواح ﻣﺮدﮔﺎن ﺟﻤﻠﮕﻲ درﻣﮑﺎن ﺗﺎرﻳﮏ و ﺳﺮد و‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻨﺎم ﺷﺌﻮل ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﻠﻤﺮوﻇﻠﻤﺖ و ﺳﮑﻮت ﺑﻮد و درﻣﺤﻠﻲ درزﻳﺮ زﻣﻴﻦ ‪ ،‬ﻳﺎ درژرﻓﻨﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻧﺎﻣﺘﻨﺎهﻲ‬
‫ﮐﺎﺋﻨﺎت ‪ ،‬ﻳﺎ درﻣﮑﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اي ﮐﻪ هﺮ ﺷﺎﻣﮕﺎﻩ ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﺁﻧﺠﺎ ﻏﺮوب ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻇﻠﻤﺎت را ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺧﻮد ﻣﻲ ﺁورد ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ ‪ .‬دراﻳﻦ دﻳﺎر ﺧﺎﻣﻮﺷﺎن هﻤﻪ ﻣﺮدﮔﺎن ﻣﺮد و زن و ﻧﮑﻮﮐﺎر و ﺷﺮﻳﺮ درﮐﻨﺎر هﻢ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ و اﻣﺘﻴﺎزي ﺑﺮﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﺎداش و ﮐﻴﻔﺮ اﻓﺮاد درهﻤﻴﻦ دﻧﻴﺎ و هﻤﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ دادﻩ ﻣﻴﺸﺪ ‪ .‬ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻴﻦ‬
‫ودﺳﺘﻮرهﺎي ﻳﻬﻮﻩ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﺮد )و ﻧﻪ ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﻧﮑﻮﮐﺎرﺗﺮو ﭘﺎﮐﺘﺮﺑﻮد(از زﻧﺪﮔﻲ درازﺗﺮ و رﻓﺎﻩ زﻳﺎد ﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻴﺸﺪ‬
‫و ﮐﺴﻲ ﮐﻪ درﭘﻴﺮوي از اواﻣﺮ ﻳﻬﻮﻩ ﻗﺼﻮر ﻣﻴﮑﺮد ﺑﻪ ﻣﺮگ زودرس ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﺁﻣﺪ )ﮐﺘﺎب ﻣﺰاﻣﻴﺮ ‪ ،‬ﻣﺰﻣﻮر دهﻢ‪،27 ،‬‬
‫ﻣﺰﻣﻮر ﻳﺎزدهﻢ ‪ ،9،‬ﻣﺰﻣﻮرهﻔﺘﺎد وﺳﻮم ‪ ،18 ،‬ﮐﺘﺎب اﻳﻮب‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وهﻔﺘﻢ‪ ( 7،‬درﻣﻮرد ﭘﺎداش وﮐﻴﻔﺮ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﻗﻮم‬
‫ﻳﻬﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﺸﺪ ‪ ":‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻓﺮاﺋﺾ ﻣﻦ ﺳﻠﻮک ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ و اواﻣﺮ ﻣﺮا ﺑﺠﺎ ﺁورﻳﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺎران هﺎي ﺷﻤﺎ را‬
‫درﻣﻮﺳﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاهﻢ داد و زﻣﻴﻨﺎن ﻣﺤﺼﻮل ﻓﺮاوان ﺧﻮاهﺪ ﺁورد و درﺧﺘﺎﻧﺘﺎن ﻣﻴﻮﻩ ﺧﻮب ﺧﻮاهﻨﺪ داد و ﺧﺮﻣﻦ ﺷﻤﺎ ﺗﺎ‬
‫رﺳﻴﺪن اﻧﮕﻮرﺗﺎن ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و ﻧﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﻴﺮي ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮرد و دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﺧﻮاهﻴﺪ ﮐﺮد و هﻤﻪ را‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮﺧﻮاهﻴﺪ ﮐﺸﺖ‪ ،‬و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺷﻤﺎ اﻟﺘﻔﺎت ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و درﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﺧﺮاﻣﻴﺪ و ﺧﺪاي ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﺑﻮد ")‬
‫ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺸﻢ ‪ .( 12-3 ،‬و اﮔﺮ ﻓﺮاﺋﺾ ﻣﺮا ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ام ﺑﺠﺎﻧﻴﺎورﻳﺪ ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺧﻮف وﺳﻞ و ﺗﺐ‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺁﺳﻤﺎﻧﺘﺎن راﻣﺜﻞ ﺁهﻦ و زﻣﻴﻨﺘﺎن را ﻣﺜﻞ ﻣﺲ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد و ﺣﻮش ﺻﺤﺮا را ﺑﺮﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﺷﻤﺎ‬
‫را ﺑﻲ اوﻻد ﮐﻨﻨﺪ و ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﺘﺎن را ﺑﻪ هﻼﮐﺖ رﺳﺎﻧﻨﺪ ‪ ،‬و دﻩ زن ﻧﺎن ﺷﻤﺎرا درﻳﮏ ﺗﻨﻮر ﺧﻮاهﻨﺪ ﭘﺨﺖ ‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖ ﭘﺴﺮان ﺧﻮد‬
‫را ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮرد و ﮔﻮﺷﺖ دﺧﺘﺮان ﺧﻮد را ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮرد و ﺷﻤﺸﻴﺮ را درﻋﻘﺐ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺸﻴﺪ " )ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ ‪. (33-15 ،‬‬

‫اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺑﻘﺎي روح و ﺟﻬﺎن ﺑﻌﺪ ازﻣﺮگ وروز ﺣﺴﺎب وﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﺗﻨﻬﺎ دردوران ﺁﺷﻨﺎﺋﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎ اﻳﺮان زرﺗﺸﺘﻲ و‬
‫‪1‬‬
‫دراﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎ ي ﺗﺎزﻩ ﮔﻨﺎهﮑﺎران‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ دوﻳﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ هﺨﺎﻣﻨﺸﻲ ﺑﺮﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ دردﻳﻦ ﻳﻬﻮد راﻩ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫درﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ درﻣﺮگ اﺑﺪي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪﻧﺪ ‪ ،‬وﻟﻲ ﺛﻮاﺑﮑﺎران ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻣﻴﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺎغ ﻋﺪن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﭼﻬﺎر رودﺧﺎﻧﻪ‬
‫داﺷﺖ ‪ :‬ﻳﮏ رود ﻋﺴﻞ ﺑﺮاي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان اﺳﺮاﺋﻴﻞ ‪ ،‬ﻳﮏ رود ﺷﻴﺮ ﺑﺮاي ﮐﻮدﮐﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ ‪ ،‬ﻳﮏ رود ﺷﺮاب ﺑﺮاي ﺷﻴﻮخ‬
‫ﻣﺬهﺒﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و ﻳﮏ رود روﻏﻦ ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﻳﻬﻮد ‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺤﺮاﺑﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ درﺗﻤﺎم ﻣﺪت داود‬
‫‪2‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ درﺁن ﺑﻪ ﻧﻮاﺧﺘﻦ ﻋﻮد و ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﺮود هﺎي ﻣﺰاﻣﻴﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ – 1‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪات زرﺗﺸﺘﻲ درﺁﺋﻴﻦ هﺎي ﺗﻮﺣﻴﺪي ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ – 2‬در ﺣﻤﺎﺳﻪ ﺑﺎﺑﻠﻲ ﮔﻴﻠﮕﻤﺶ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﭘﻬﻠﻮان داﺳﺘﺎن درﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﻲ وارد ﺑﺎﻏﻲ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ درﺧﺖ ﺧﺪاﻳﺎن درﻣﺮﮐﺰ ﺁن ﻗﺮار دارد و ﺷﺎﺧﻪ هﺎي ﺁن از ﻓﻴﺮوزﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫دراﻧﺠﻴﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ارواح ﻣﺮدﮔﺎن ﺑﻪ دو ﮔﺮوﻩ ﻧﻴﮑﺎن و ﺑﺪان ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺁن ﻧﻴﮑﺎن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﺮوﻧﺪ و ﺑﺪان ﺑﻪ دوزخ ‪،‬‬
‫درروزي ﺑﻨﺎم روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻳﺎ روز ﺣﺴﺎب اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ از ﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫"‪ ....‬درﺁﻧﺮوز ﭘﺴﺮ اﻧﺴﺎن )ﻋﻴﺴﻲ ( ﺑﺮﺗﺨﺖ ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬و ﺗﻤﺎم ﻣﺮدﮔﺎن درﺣﻀﻮر او ﮔﺮد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁﻣﺪ‬
‫ووي ﺁﻧﺎن را ﺑﻪ دو ﮔﺮوﻩ ﺁﻣﺮزﻳﺪﮔﺎن و ﻣﻠﻌﻮﻧﺎن ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻧﻴﮑﻪ درﺳﻤﺖ راﺳﺖ اوهﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫‪ :‬اي ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺪر ﻣﻦ ﺑﺮﮐﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻳﺪ ‪ ،‬ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ و وارث ﺁن ﭘﺎدﺷﺎهﻲ ﺷﻮﻳﺪ ﮐﻪ از ﺁﻏﺎز ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‬
‫ﺁﻣﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺷﻤﺎ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﻮراک دادﻳﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدم ﺁب دادﻳﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﺮهﻨﻪ ﺑﻮدم‬
‫ﻣﺮا ﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻳﺪ ووﻗﺘﻴﮑﻪ ﻏﺮﻳﺐ ﺑﻮدم ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﺮدﻳﺪ‪ .‬وﻧﻴﮑﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪ :‬اي ﺧﺪاوﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﺮا هﻴﭽﻮﻗﺖ‬
‫ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻳﺎ ﺗﺸﻨﻪ ﻳﺎ ﺑﺮهﻨﻪ و ﻳﺎ ﻏﺮﻳﺐ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪ ،‬وﻟﻲ ﻋﻴﺴﻲ درﺟﻮاب ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻳﮑﻲ از ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮادران ﻣﻦ ﮐﺮدﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻦ ﮐﺮدﻳﺪ ‪ .‬و ﭘﺲ از ﺁن ﺑﻪ ﻣﻠﻌﻮﻧﺎن ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ ‪ :‬ازﻣﻦ دور ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺁﺗﺶ اﺑﺪي ﮐﻪ ﺑﺮاي اﺑﻠﻴﺲ و ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ او ﺁﻣﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺮوﻳﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ وﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﻮراک ﻧﺪادﻳﺪ ‪،‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻣﻦ ﺁب ﻧﺪادﻳﺪ ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﺮهﻨﻪ ﺑﻮدم ﻣﺮا ﻧﭙﻮﺷﺎﻧﺪﻳﺪ و وﻗﺘﻲ ﻏﺮﻳﺐ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﺴﮑﻦ ﻧﺪادﻳﺪ وﺁﻧﺎن ﺟﻮاب‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪ :‬ﮐﻲ ﻣﺎ ﺗﺮا ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻳﺎ ﺗﺸﻨﻪ ﻳﺎ ﻏﺮﻳﺐ و ﻳﺎ ﻋﺮﻳﺎن دﻳﺪﻳﻢ و ﮐﺎري ﺑﺮاﻳﺖ ﻧﮑﺮدﻳﻢ ؟ وﻟﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ ‪:‬‬
‫ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ ازﻳﮑﻲ ازﮐﻮﭼﮑﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮادران ﻣﻦ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ ﮐﺮدﻳﺪ ازﻣﻦ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ ﮐﺮدﻳﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ازﺁن‪ ،‬ﻧﻴﮑﺎن ﺑﻪ ﺣﻴﺎت ﺟﺎوداﻧﻲ‬
‫وارد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ وﺑﺪان ﺑﻪ ﮐﻴﻔﺮاﺑﺪي ﺧﻮاهﻨﺪ رﺳﻴﺪ")ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﭘﻨﺠﻢ‪.(45-31،‬‬

‫دررﺳﺎﻟﻪ "ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﭘﻄﺮوس رﺳﻮل" ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺁﻧﺮا درﻣﺘﻮن رﺳﻤﻲ ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﮔﻮﻳﺎﺋﻲ‬
‫از ﻣﻌﺘﻘﺪات اوﻟﻴﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن درﺑﺎرﻩ ﺑﻬﺸﺖ و ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ‪ ،‬دوزخ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن رودهﺎﺋﻲ‬
‫ازِﺁﺗﺶ ﺟﺎري اﺳﺖ و درﻳﺎﺋﻲ از ﺁﺗﺶ ﮔﻨﺎهﮑﺎران را دردرون ﺧﻮد ﺟﺎي دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺳﻴﺎهﭽﺎﻟﻬﺎﺋﻲ درﺁن وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫درﺁﻧﻬﺎ دوزﺧﻴﺎن درﻣﻌﺮض ﻧﻴﺶ ﻣﺎرهﺎ و ﻋﻘﺮﺑﻬﺎ ﻗﺮاردارﻧﺪ ودرﻣﻴﺎن ﺧﻮن و ﻧﺠﺎﺳﺖ و ﻣﺪﻓﻮﻋﺎت ﻣﺘﻌﻔﻨﻲ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫زﻧﺎن ﮔﻨﺎهﮑﺎر ﺗﺎ ﮔﻠﻮ درﺁن ﻓﺮو ﻣﻴﺮود‪ ،‬و ﮔﺎﻩ ﻧﻴﺰاﻳﻦ ﮔﻨﺎهﮑﺎران دردرﻳﺎﺋﻲ ازﻳﺦ ﺟﺎي دارﻧﺪ ‪ .‬درﺑﺮﺧﻲ ازرﺳﺎﻟﻪ هﺎي ﻋﻬﺪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻴﺴﺤﻴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ درﮐﻴﻔﺮﮔﻨﺎهﺎن ﺧﻮدازاﻣﺘﻴﺎزات ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ درﺟﻬﻨﻢ ﺟﺎي دادﻩ‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﻣﮑﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﺮزخ ﮐﻪ ﺣﮑﻢ ﭘﻴﺸﺨﻮان ﺟﻬﻨﻢ را دارد ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪ ،‬ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪا ﻣﻮرد ﺑﺨﺸﺶ ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬ﮐﻠﻴﺴﺎي ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﮐﻪ روزي ﺧﺎص ﺑﻨﺎم روز ارواح دارد ﻋﻘﻴﺪﻩ دارد ﮐﻪ از راﻩ ﺻﺪﻗﻪ و دﻋﺎي ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺠﺎت اﻳﻦ ﺑﺮزﺧﻴﺎن ﺑﺪرﮔﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻦ هﻤﻪ اﻳﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻋﻘﻴﺪﻩ "اورﻳﮕﻨﺲ" ﻗﺪﻳﺲ ﻗﺮن ﺳﻮم را ﮐﻪ‬
‫ﺳﺮﮔﺮداﻧﻲ اﺑﺪي اﻳﻦ ﺑﺮزﺧﻴﺎن ﺑﺎ ﺑﺨﺸﺶ و رﺣﻤﺖ اﻟﻬﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻴﺴﺖ و اﻳﻨﺎن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺟﻤﻠﮕﻲ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﺷﺪ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﺣﺘﻲ اورا ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺑﺪﻋﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺑﺎرﻩ ﺑﻬﺸﺖ و ﻣﺎهﻴﺖ ﺁن درﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺸﺨﺺ دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬دراﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ ﻳﮑﺒﺎراز ﻗﻮل ﻋﻴﺴﻲ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮدي ﮐﻪ هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎاو ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ‪ " ،‬اﻣﺮوز ﺑﺎﻣﻦ درﻓﺮدوس ﺧﻮاهﻲ ﺑﻮد" )ﻟﻮﻗﺎ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم ‪(43 ،‬‬
‫‪ .‬دررﺳﺎﻟﻪ دوم ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﺨﺼﻲ راﻣﻴﺸﻨﺎﺳﻢ ﮐﻪ ﭼﻬﺎردﻩ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺳﻮم ﺑﺎﻻ ﺑﺮدﻩ‬
‫ﺷﺪ و ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد" ) ﻓﺼﻞ دوازدهﻢ ‪.(3-2 ،‬ﮐﺎﻣﻠﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺴﻴﺤﻲ را درﻋﻬﺪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ درﻧﺎﻣﻪ اول ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ ﺗﺴﺎﻟﻮﻧﻴﮑﺎن ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ‪:‬‬

‫"ﻣﺎ اﻳﻦ را ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﻢ ‪ :‬ﺁن ﮐﺴﺎﻧﻲ ازﻣﺎ ﮐﻪ ﺗﺎ روز ﺁﻣﺪن ﺧﺪاوﻧﺪ زﻧﺪﻩ ﻣﻴﻤﺎﻧﻨﺪ زودﺗﺮ از ﻣﺮدﮔﺎن ﺻﻌﻮد‬
‫ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درهﻤﺎن وﻗﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎن اﻟﻬﻲ ﺻﺎدر ﻣﻴﺸﻮد و رﺋﻴﺲ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻧﺪا درﻣﻴﺪهﺪ و ﺷﻴﭙﻮرﺧﺪا ﺑﻪ ﺻﺪا درﻣﻲ‬
‫ﺁﻳﺪ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻪ زﻳﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ و ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ دراﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﺮدﻩ اﻧﺪ زودﺗﺮ از دﻳﮕﺮان ﺑﺮﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﺧﺎﺳﺖ ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺁن هﺎﺋﻲ ﮐﻪ درﻣﻴﺎن ﻣﺎ هﻨﻮز زﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺁﻧﺎن دراﺑﺮهﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ درﺁﺳﻤﺎن ﺑﺎ ﺧﺪا‬
‫ﻣﻼﻗﺎت ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬از ﺁن ﭘﺲ ﻣﺎ هﻤﻴﺸﻪ درﮐﻨﺎر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻮد‪ ) ".‬رﺳﺎﻟﻪ اول ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ ﺗﺴﺎﻟﻮﻧﻴﮑﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‬
‫‪.(17-16،‬‬

‫درﻗﺮﺁن در‪ 30‬ﺳﻮرﻩ ‪ 70‬ﺁﻳﻪ از روزﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ روز ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار ﺳﺎل زﻣﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ ﺁﻏﺎز ﻣﻴﺸﻮد )اﺑﺮاهﻴﻢ ‪ ،73 ،‬ﮐﻬﻒ‪ (99،‬و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺁن دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻋﻈﻴﻤﻲ درﮐﺎﺋﻨﺎت ﺻﻮرت ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺁن درﺳﻮرﻩ ﺗﮑﻮﻳﺮﭼﻨﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪" :‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻓﺮوغ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪهـﺪ ‪ ،‬وﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺗﺎرﻳﮏ ﺷﻮﻧﺪ ‪،‬‬
‫و ﮐﻮهﻬﺎ از ﺟﺎي ﮐﻨﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺷﺘﺮان ﺁﺑﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد رهﺎ ﮔﺮدﻧﺪ ‪ ،‬و ﺣﻴﻮاﻧﺎت وﺣﺸﻲ ﺑﺪورهﻢ ﮔﺮدﺁﻳﻨﺪ ‪ ،‬و‬
‫درﻳﺎهﺎ ﺑﻪ ﺟﻮﺷﺶ درﺁﻳﻨﺪ ‪ ،‬و ارواح ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ درﺁﻣﻴﺰﻧﺪ ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﻪ اﻋﻤﺎل ﮐﺴﺎن ﮔﺸﻮدﻩ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺁﺳﻤﺎن ﺟﺎي ﺧﻮد را‬
‫ﻋﻮض ﮐﻨﺪ ‪ ،‬و ﺗﻨﻮردوزخ ﻓﺮوزان ﮔﺮدد‪ ،‬وﺑﻬﺸﺖ ﻧﺰدﻳﮏ ﺁوردﻩ ﺷﻮد‪ ،‬هﺮرواﻧﻲ ﺧﻮاهﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﭼﻪ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺟﻮاب ﭘﺲ ﺑﺪهﺪ") ﺗﮑﻮﻳﺮ‪ (13-1،‬و درﺳﻮرﻩ ﺑﻌﺪ ازﺁن ‪ ،‬اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺸﮑﺎﻓﺪ ‪ ،‬و ﺳﺘﺎرﮔﺎن‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬و درﻳﺎهﺎ از ﻣﺮزهﺎي ﺧﻮد ﻓﺮاﺗﺮروﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺎﺑﻮﺗﻬﺎي ﻣﺮدﮔﺎن واژﮔﻮن ﮔﺮدد‪ ،‬هﺮرواﻧﻲ ﺑﺮﺁﻧﭽﻪ ازﺧﻮب و ﺑﺪ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺁﮔﺎهﻲ ﺧﻮاهﺪ ﻳﺎﻓﺖ")اﻧﻔﻄﺎر‪ .(5-1 ،‬دراﻳﻦ روزﮐﻪ روزي وﺣﺸﺘﻨﺎک )اﻧﻌﺎم ‪ ،(15،‬روزي ﭘﺮرﻧﺞ )هﻮد‪، (26،‬‬
‫روزي ﭘﺮﺣﺴﺮت)ﻣﺮﻳﻢ‪،(39،‬روزﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن دﻳﺪﮔﺎن ازﺑﻴﻨﺎﺋﻲ )اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،(42،‬روزي دﺷﻮار)ﻗﻤﺮ‪ ،(8،‬روزﻣﻮﻋﻮد)ﺑﺮوج‪،(2،‬‬
‫روزي ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ)روم‪ (43،‬ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬هﻤﻪ ﻣﺮدﮔﺎن ازﮔﻮرهﺎ ي ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮاهﻨﺪ ﺧﻮاﺳﺖ )ق‪ ،(42 ،‬و ﺑﻪ ﭘﺎي‬
‫ﺗﺮازوي ﺣﺴﺎب ﺑﺮدﻩ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ )ﻟﻘﻤﺎن‪ (33،‬ﺗﺎ ﺛﻮاﺑﻬﺎ و ﮔﻨﺎهﺎن ﺁﻧﺎن ﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﺷﻮد )ﻣﻮﻣﻨﻮن ‪ . (104-102 ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺪﻧﺒﺎل‬
‫ﻳﮏ داوري ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﮐﻪ ذرﻩ اي درﺁن ﺗﺨﻠﻒ ﻧﻤﻴﺸﻮد ﮔﺮوهﻲ از ﺁﻧﺎن ﺑﺮاي هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاهﻨﺪ رﻓﺖ و ﮔﺮوهﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻪ دوزخ ﺧﻮاهﻨﺪ اﻓﺘﺎد ﺗﺎ ﺑﺼﻮرت اﺑﺪي درﺁن ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ )ﺑﻘﺮﻩ‪ .(48،‬ﻣﺴﻴﺮ ارواح دررﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻳﺎ دوزخ ‪ ،‬ﭘﻠﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﻗﺮﺁن "ﺻﺮاط اﻟﺠﺤﻴﻢ"ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ودراﺻﻄﻼح ﺟﺎري ﺑﺪان ﭘﻞ ﺻﺮاط ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ) ﺻﺎﻓﺎت‪ .(22 ،‬هﻨﮕﺎم ﻋﺒﻮر‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻴﺎن اﻳﻦ ﭘﻞ ﺻﻮرﺗﻲ ﭘﻬﻦ و زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺮم و هﻤﻮار دارد‪ ،‬وﻟﻲ درﻣﻮﻗﻊ ﮔﺬﺷﺘﻦ دوزﺧﻴﺎن ﺑﻪ ﺑﺎرﻳﮑﻲ ﻳﮏ ﻣﻮو ﺑﻪ ﺗﻴﺰي‬
‫ﻳﮏ ﺷﻤﺸﻴﺮ درﻣﻲ ﺁﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﺑﺎر درﻗﺮﺁن ازدوزخ ﺑﺼﻮرت ﺟﻬﻨﻢ و ﺟﺤﻴﻢ ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ )ﮐﻪ هﺮدو اﺻﻄﻼح ازﺗﻮرات ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ(‪.‬‬
‫درهﻤﻪ ﺁﻳﺎت ‪ ،‬ازﺁﺗﺶ ﺳﻮزان و ﺗﻨﻮر ﮔﺪاﺧﺘﻪ و ﺷﻌﻠﻪ هﺎي ﻓﺮوزان دوزخ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬و از اﻳﻨﮑﻪ دوزﺧﻴﺎن ﺟﺎوداﻧﻪ‬
‫دراﻳﻦ ﺁﺗﺶ ﺧﻮاهﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪو هﺮﮔﺰ ازﺁن رهﺎﺋﻲ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ ‪ .‬دﻳﻮارهﺎي دوزخ از ﺁﺗﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و درون ﺁﻧﻬﺎ ﺁﮐﻨﺪﻩ‬
‫ازﺑﺎد ﺳﻮزﻧﺪﻩ و ﺁﺑﻬﺎي ﺧﺮوﺷﺎن و دود ﻏﻠﻴﻆ اﺳﺖ )واﻗﻌﻪ ‪(44-42،‬؛ دﺳﺖ و ﭘﺎي هﺮ دوزﺧﻲ درزﻧﺠﻴﺮي هﻔﺘﺎد زرﻋﻲ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺁن ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﮐﺸﺎﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد )ﺣﺎﻗﻪ ‪(30 ،‬و ﺑﺮﺳﺮش ﺁب ﺟﻮﺷﺎن رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد )دﺧﺎن‪(47،‬و ﮔﺮز‬
‫ﺁهﻨﻴﻦ ﮐﻮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ) ﺣﺞ‪ (19 ،‬و ﺁﺗﺶ ازﺑﺎﻻ و ﭘﺎﺋﻴﻦ و از هﻤﻪ ﺳﻮاورادرﻣﻴﺎن ﻣﻴﮕﻴﺮد )ﻋﻨﮑﺒﻮت‪ ،(54 ،‬ﺟﺎﻣﻪ اوازﺁﺗﺶ‬
‫اﺳﺖ )ﺣﺞ‪ (22،‬و ﭼﻬﺮﻩ او ﻧﻴﺰ ازﺁﺗﺶ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ) ﻣﻮﻣﻨﻮن‪ ،(103 ،‬و هﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻨﺶ درﺁﺗﺶ ﺑﺮﻳﺎن‬
‫ﺷﻮد ﭘﻮﺳﺘﻲ ﺗﺎزﻩ ﺑﺮاو ﻣﻴﺮوﻳﺪ ﺗﺎ ﻋﺬاﺑﺶ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ) ﻧﺴﺎء ‪ .( 56 ،‬دوزﺧﻲ ﻣﻴﮑﻮﺷﺪ ﺗﺎ از ﺷﻌﻠﻪ هﺎي ﺁﺗﺶ ﺑﮕﺮﻳﺰد ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫هﺮﺑﺎر ﻣﻼﺋﮏ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺪو ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺠﺎي ﺧﻮد ﺑﺎز ﮔﺮدد و ﻋﺬاب دوزخ را ﺑﭽﺸﺪ )ﺳﺠﺪﻩ ‪ .(20،‬دراﻋﻤﺎق دوزخ‬
‫درﺧﺘﻲ ﺗﻠﺦ روﺋﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﻮﻩ هﺎﺋﻲ ﺑﺸﮑﻞ ﺳﺮهﺎي ﺷﻴﻄﺎن دارد و دوزﺧﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻴﻮﻩ هﺎ را ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ و رودﻩ هﺎﻳﺸﺎن‬
‫درﺷﮑﻤﻬﺎ ﭘﺎرﻩ ﻣﻴﺸﻮد) ﺻﺎﻓﺎت ‪ ( 62 ،‬و هﻨﮕﺎﻣﻲ ﮐﻪ ازﺗﺸﻨﮕﻲ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮﻣﻲ ﺁورﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﺄﻣﻮران دوزخ ﺑﺪاﻧﺎن ﺁﺑﻲ ﭼﺮﮐﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﻨﻮﺷﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻄﺸﺸﺎن را زﻳﺎد ﺗﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ )اﺑﺮاهﻴﻢ ‪ .(16،‬و ﭼﻮن ازﺧﺪاوﻧﺪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺮوج ازدوزخ را ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﮔﻨﺎهﺎن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺟﺒﺮان ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪاﻧﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﻋﺬاب ﺁﻧﺎن هﺮﮔﺰ ﻓﺮوﮐﺶ ﻧﺨﻮاهﺪ ﮐﺮد ‪ .‬و ﻣﺮگ ﺗﺎزﻩ اي‬
‫‪2‬‬
‫ﻧﻴﺰﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﻘﺪرﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﺘﻤﮑﺎران ﻳﺎروﻳﺎوري ﻧﻴﺴﺖ )ﻓﺎﻃﺮ‪.( 37،‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ 135‬ﺑﺎر ﻧﻴﺰ از ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﻨﺖ و ﺟﻨﺎت ‪ 10 ،‬ﺑﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺪن و دوﺑﺎر ﺑﺼﻮرت ﻓﺮدوس ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درهﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎﻏﻲ ﺑﺰرگ را دارد ﮐﻪ ﺑﻬﺸﺘﻴﺎن زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺧﻮد را ﺟﺎوداﻧﻪ درﺁن ﻣﻴﮕﺬراﻧﻨﺪ و‬
‫ازﻧﻮع ﻟﺬاﻳﺬ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎغ درﻗﺮﺁن ﺑﺼﻮرت داراﻟﺴﻼم )ﺧﺎﻧﻪ ﺁراﻣﺶ ( وﻣﻘﻌﺪاﻟﺼﺪﻳﻖ ) ﻧﺸﻴﻤﻨﮕﺎﻩ راﺳﺘﻲ (‬
‫وﺟﻨﺎت ﺧﻠﺪ) ﺑﺎغ هﺎي اﺑﺪي ( ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﻬﻨﺎي ﺁن ﺑﺎﻧﺪازﻩ ﺁﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ) ﺁل ﻋﻤﺮان ‪ (133 ،‬و‬
‫درﻣﮑﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ ﺟﺎي دارد )ﺣﺎﻗﻪ ‪ (22،‬و درﺁن ﺟﻮي هﺎي ﺑﺴﻴﺎر )ﺑﻘﺮﻩ ‪(25،‬و ﭼﻬﺎر رودﺧﺎﻧﻪ اﺻﻠﻲ )ﻣﺤﻤﺪ‪(15،‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎن دارﻧﺪ و ﭼﺸﻤﻪ هﺎ از زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺠﻮﺷﻨﺪ ) ﺣﺠﺮ ‪ (45 ،‬و ﭼﻤﻨﺰارهﺎي ﺁن هﻤﻮارﻩ ﺑﻪ ﮔﻞ ﺁراﺳﺘﻪ اﻧﺪ )روم‪.(15،‬‬
‫ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن ﺑﻬﺸﺘﻲ )ﺑﻘﺮﻩ ‪ (82 ،‬دراﻳﻦ ﺳﺮاي ﺟﺎوداﻧﻲ ازﺳﻌﺎدت اﺑﺪي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ )ﻧﺴﺎء‪ (13،‬واز ﭘﺎداﺷﻲ ﺑﻴﮑﺮان ﺑﻬﺮﻩ‬
‫ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ ) ﻣﺎﺋﺪﻩ ‪ . (9،‬ﻣﻴﻮﻩ هﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ هﻤﻮارﻩ دردﺳﺘﺮﺳﺸﺎن اﺳﺖ ) ﻳﺲ ‪ (57 ،‬و ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ هﺎي ﻓﺮاوان) ﺻﺎﻓﺎت‪(45 ،‬‬
‫و ﺷﺮاب ﭘﺎک )ﻣﻄﻔﻔﻴﻦ‪ (25 ،‬ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻮرﻳﺎن ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﺸﻮد )دﺧﺎن‪ ،(44 ،‬ﺣﻮرﻳﺎﻧﻲ ﺳﭙﻴﺪ اﻧﺪام وﻓﺮاخ ﭼﺸﻢ‬
‫)ﻃﻮر‪ ،(20،‬ﺑﻪ ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻣﺮوارﻳﺪهﺎﺋﻲ درﺻﺪف )واﻗﻌﻪ ‪(23 ،‬ﮐﻪ درﮐﻨﺎرﺷﺎن زﻳﺮ ﺳﺎﻳﺒﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺁراﻣﻨﺪ )ﻳﺲ ‪(56،‬و ﭘﻴﺶ ازﺁن‬
‫دﺳﺖ هﻴﭻ ﺟﻦ ﻳﺎ ﺁدﻣﻲ ﺑﺪاﻧﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ )اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ (56 ،‬وﺑﻪ زﻳﺒﺎﺋﻲ ﻳﺎﻗﻮت و ﻣﺮﺟﺎﻧﻨﺪ )اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ ،(58،‬و هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﮐﺮﻩ‬
‫اﻧﺪ )واﻗﻌﻪ ‪ ،(36،‬وﻧﻴﺰ ﭘﺴﺮاﻧﻲ ﺟﻮان )ﻏﻠﻤﺎن(ﮐﻪ درﺟﺎﻣﻬﺎ و ﺻﺮاﺣﻲ هﺎﺑﺎدﻩ ﮔﻮارا ﮐﻪ درد ﺳﺮ ﻧﻤﻲ ﺁورد و ﻣﻴﻮﻩ هﺎﺋﻲ‬
‫ازهﺮﻗﺴﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ و ﮔﻮﺷﺘﻬﺎي ﭘﻨﺪﮔﺎن ازهﺮﻧﻮع ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮﺁﻧﺎن دور ﻣﻴﮕﺮداﻧﻨﺪ )واﻗﻌﻪ ‪.(21-17،‬‬
‫________________________________‬
‫‪ -1‬درﻩ ﺟﻬﻨﻢ درﻧﺰدﻳﮑﻲ اورﺷﻠﻴﻢ دراﺻﻞ از ﻣﺮاﮐﺰ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻮﻟﻮخ ﺧﺪاي ﺑﺰرگ ﮐﻨﻌﺎﻧﻴﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ دردوران اﺳﺘﻴﻼي روﻣﻴﺎن ﻣﺤﮑﻮﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﺮگ درﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎم اﻳﻦ درﻩ‬
‫از ﻣﺎﻟﮏ اوﻟﻴﻪ ﺁن ﺑﻨﺎم هﻨﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺑﺼﻮرت ﺟﻬﻨﻢ درﺁﻣﺪ و ﻣﺮادف ﺑﺎ دوزخ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬درﻣﻴﺘﻮﻟﻮژي ﺁﺷﻮري ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ دوزخ هﺎي "ﺗﻮﺣﻴﺪي" اﺳﺖ‪ ،‬دوزخ درزﻳﺮ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار دارد و داراي هﻔﺖ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ دوزﺧﻴﺎن ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﮔﻨﺎهﺎن ﺧﻮد درﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺟﺎي دارﻧﺪ ‪ ،‬و هﻔﺖ ﺣﺼﺎر ﺑﺮدور ﺁن ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮراک دوزﺧﻴﺎن ﺧﺎک وﮔﻞ اﺳﺖ ‪ ،‬و راﻩ ورود ﺑﺪان رودﺧﺎﻧﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ رود ﻇﻠﻤﺖ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ‪ ،‬هﻢ درﺗﻮرات ‪ ،‬هﻢ دراﻧﺠﻴﻞ و هﻢ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻏﺰل ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺳﻠﻴﻤﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ":‬ﻋﺮوس ﻣﻦ ﻓﺮدوﺳﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ درهﺎﻳﺶ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ")ﻏﺰل ﻏﺰﻟﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم ‪ ،( 12،‬و دراﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ...":‬و ﻋﻴﺴﻲ درﺑﺎﻻي ﺻﻠﻴﺐ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ اﻣﺮوز ﺑﺎﻣﻦ درﻓﺮدوس ﺧﻮاهﻲ ﺑﻮد ") ﻟﻮﻗﺎ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم ‪ " ،(43 ،‬ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻪ ﻓﺮدوس ﺑﺮدﻩ ﺷﺪ")رﺳﺎﻟﻪ دوم ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن ‪،‬ﺑﺎب دوم ‪" ،(4،‬ﮐﺴﻲ ﮐﻪ رﺳﺘﮕﺎري ﺷﻮد از درﺧﺖ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﮐﻪ درﻓﺮدوس ﺧﺪا ﻣﻴﺮوﻳﺪ ﺧﻮاهﺪ ﺧﻮرد " ) ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ ‪،‬‬
‫ﺑﺎب دوم ‪ .(7،‬درﻗﺮﺁن دردو ﺳﻮرﻩ اﺳﺘﺮي ‪ ،‬ﺁﻳﻪ ‪ 107‬و ﻣﻮﻣﻨﻮن ‪ ،‬ﺁﻳﻪ ‪ ،11‬اﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻓﺮدوس ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻬﺸﺘﻴﺎن ﺟﺎﻣﻪ هﺎﺋﻲ ازاﺳﺘﺒﺮق ﺳﺒﺰ ﺑﺮﺗﻦ و دﺳﺘﺒﻨﺪهﺎﺋﻲ زرﻳﻦ دردﺳﺖ دارﻧﺪ )ﮐﻬﻒ ‪ (31،‬وﺑﺮﺗﺨﺖ هﺎﺋﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻓﺮﺷﻬﺎﺋﻲ زﻳﺒﺎ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﺮﺑﺎﻟﺸﻬﺎﺋﻲ ازﺣﺮﻳﺮ ﺳﺒﺰ ﺗﮑﻴﻪ ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ )رﺣﻤﻦ ‪ ، (76،‬درﮐﻨﺎر ﺣﻮرﻳﺎﻧﻲ درﺷﺖ ﭼﺸﻢ و‬
‫ﮐﻮﺗﻪ ﻧﮕﺎﻩ )ﮐﻪ ﺟﺰ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﺸﺎن ﻧﻤﻴﻨﮕﺮﻧﺪ ( و ﮔﻮﺋﻲ دﻳﺪﮔﺎﻧﺸﺎن ﺑﻴﻀﻪ هﺎي درﭘﺮدﻩ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﺎﮐﻴﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪1‬‬
‫)ﺻﺎﻓﺎت ‪. (49 ،48،‬‬

‫_________________________________‬
‫‪ -1‬ﻏﺰاﻟﻲ دراﺣﻴﺎء ﻋﻠﻮم اﻟﺪﻳﻦ ‪ ،‬اﺛﺮ ﻣﻌﺮوف و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺧﻮد‪ ،‬ازﻗﻮل ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ هﺮ ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﺮود دﻗﻴﻘﺎ ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺣﻮري ﺑﺎﮐﺮﻩ و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺣﻮري دﺳﺖ‬
‫دوم و هﺸﺘﻬﺰار ﺑﻴﻮﻩ ﺑﺮاي هﻤﺴﺮي ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻴﮕﻴﺮد )ﺟﻠﺪ ﭼﻬﺎرم ‪ ،‬ﭼﺎپ ﻗﺎهﺮﻩ ‪ 1348 ،‬هﺠﺮي (‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫درﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی‪ ،‬ﭘﺲ از اﺷﺘﺒﺎهﺎت ﺁﺷﮑﺎرﺁﻧﻬﺎ درﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت و زﻣﻴﻦ‬
‫و ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﻣﻘﺮراﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎﻣﺴﺎﺋﻞ روزﻣﺮﻩ ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺁدﻣﻴﺎن ﺁوردﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺪﻳﻨﮑﻪ درﻳﮏ ﺁﺋﻴﻦ "ﺗﻮﺣﻴﺪي"ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ اﻟﺰاﻣﺎ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺑﺪی و ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻟﻬﯽ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻧﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ‬
‫ﮐﻪ "ازﻣﻐﺰ هﺎی ﺳﻔﻠﻴﺴﯽ ﻣﺸﺘﯽ ﻣﺮدم ﺑﻴﺨﺮد ﺗﺮاوش ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ " )روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ‪ ،‬ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار(‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪،‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺑﺪی و ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮواﻗﻌﯽ ﺗﺎرﻳﺦ از ﺁﻏﺎز اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﮑﻢ ﺑﺮ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی دوﺷﺎدوش‬
‫ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻤﺪن هﺎ و ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮدﺗﯽ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﮑﺎﻣﻠﻨﺪ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮی‬
‫را درﻣﻘﻄﻊ ﻣﻌﻴﻨﯽ از ﺁن ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان وﻧﺎﺷﯽ ازﺁﻧﺮا ﻧﻴﺰ درﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺎﺻﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻴﺘﻮان‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬درﻏﻴﺮ اﻳﻨﺼﻮرت ﺗﻤﺪن ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮود و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﻬﻨﻪ ای ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﺋﻂ ﺗﺎزﻩ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎرهﺎی‬
‫ﺑﯽ ﻣﺤﺘﻮاﺋﯽ ازدوراﻧﻬﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺎﻳﺸﺎن ﺗﻨﻬﺎ درﺑﺎﻳﮕﺎﻧﯽ هﺎی اﺳﻨﺎد ﺗﺎرﻳﺨﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ درزﻧﺪﮔﺎﻧﯽ روزﻣﺮﻩ‬
‫اﻓﺮاد و ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی‪ ،‬درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﺎﻧﺼﻮرت ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی " ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮﺣﻴﺪي" ﻧﻴﺰ اﮐﻨﻮن درﻣﻮزﻩ هﺎی‬
‫ﺁﺛﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮﺳﻴﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ دراﻟﻮاح و ﻣﺪارک ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺗﻮرات از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮراﺗﯽ ﺳﻮﻣﺮی‪ ،‬اﮐﺪي‪ ،‬ﺑﺎﺑﻠﯽ و ﺁﺷﻮری‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص از ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺳﻮﻣﺮی اورﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوهﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ازﻣﻴﻼد و ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻤﻮراﺑﯽ )ﮐﻪ ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﺁن درﺳﺎل ‪ 1902‬درﮐﺎوﺷﻬﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻮش درﺧﻮزﺳﺘﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ( اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎم ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺪاﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را وﺣﯽ اﻟﻬﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ از ﻗﺒﻮل اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻳﮑﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ اﺑﻼغ ﻧﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اززﻣﺎن ﻣﻮﺳﯽ ﺗﺎ دوران اﻧﺠﻴﻞ ﺗﺪﻳﺠﺎ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﻳﺎ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﺮﺁﻏﺎز ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻤﻮراﺑﯽ ﻧﻴﺰﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻊ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎن ﺁﻧﻮ و ﺑﻌﻞ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺰرگ ﺑﺎﺑﻞ اﺳﺖ و هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻟﻬﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.........................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺮﺧﻼف ﺁﻧﭽﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ادﻋﺎ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬درهﻴﭽﻴﮏ از ﻣﺬاهﺐ "ﺗﻮﺣﻴﺪی " زن اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻌﺎدل ﻣﺮد و دارای ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ و‬
‫ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎاو ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻧﺴﺎن درﺟﻪ دوﻣﯽ ﺑﺤﺴﺎب ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ درﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ از ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻧﺼﻒ‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺮد ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺗﻮرات‪،‬ﺧﺪاوﻧﺪ درﻓﺮﻣﺎﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ اﺑﻼغ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻣﻘﺎم زن راﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ روﺷﻨﯽ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ " :‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ ﻓﺮﻣﻮد ‪ :‬هﺮﮔﺎﻩ زﻧﯽ ﺁﺑﺴﺘﻦ ﺷﻮد و ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﺮﻳﻨﻪ ای ﺑﺰاﻳﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﻣﺪت هﻔﺖ روز ﻧﺠﺲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﯽ وﺳﻪ روز درﺧﻮن ﺗﻄﻬﻴﺮ ﺧﻮد ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ دﺧﺘﺮی ﺑﺰاﻳﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﻣﺪت دوهﻔﺘﻪ ﻧﺠﺲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺼﺖ و‬
‫ﺷﺶ روز درﺧﻮن ﺗﻄﻬﻴﺮ ﺧﻮد ﺑﻤﺎﻧﺪ")ﺳﻔﺮﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪2 ،‬و‪.(5‬‬

‫"و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد ‪ :‬ﭼﻮن ﻣﺮدی زن ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﺪو درﺁﻳﺪ‪ ،‬و ﭘﺲ اوراﻣﮑﺮوﻩ دارد و ﺑﮕﻮﻳﺪ اﻳﻦ زن راﺑﺎﮐﺮﻩ ﻧﻴﺎﻓﺘﻢ‪.....‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮﺳﺨﻦ ﺷﻮهﺮدرﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺻﺪ ﻣﺜﻔﺎل ﻧﻘﺮﻩ ﺑﻪ ﭘﺪر دﺧﺘﺮ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﺎﮐﺮﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﻴﮑﻦ‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ وﻋﻼﻣﺖ ﺑﮑﺎرت ﺁن دﺧﺘﺮ ﭘﻴﺪا ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ دﺧﺘﺮ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪرش ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﭘﺲ اهﻞ ﺷﻬﺮ‬
‫اورا ﺑﺎﺳﻨﮓ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻤﻴﺮد ")ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم‪.(21-13 ،‬‬

‫درﻓﺮهﻨﮓ ﻳﻬﻮد زن زاﺋﻴﺪﻩ ای ازﻣﺮد ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ازدﻧﺪﻩ او زاﺋﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ازاﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداری ﺑﯽ‬
‫ﻗﻴﺪ و ﺷﺮط ازاو ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻀﺎﻓﺎ ﺑﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﮔﻨﺎﻩ اوﻟﻴﻪ را او ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪﻩ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻨﺎﻩ ﺁدم را از ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون راﻧﺪﻩ و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ ﮔﻨﺎهﮑﺎر ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬درﺟﺎﻣﻪ ﺳﻨﺘﯽ ﻳﻬﻮد زﻧﺎن ﺣﻖ ﺗﺤﺼﻴﻞ درﻣﺪارس را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت روﺣﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ‬
‫دﺳﺖ ﻧﻤﻴﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴﭻ ﺧﺎﺧﺎﻣﯽ زن ﺧﻮد را درﺳﻔﺮ ﻧﻤﻴﺒﺮد‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﮐﺎر دون ﺷﺄن اوﺑﻮد‪ .‬ﺣﺘﯽ درﻣﻌﺎﺑﺪ ﻳﻬﻮدی زﻧﺎن‬
‫اﺟﺎزﻩ دﺧﻮل ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﯽ ﻣﻌﺒﺪ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺻﺤﻦ اول ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺨﻮان ﻳﺎ دهﻠﻴﺰ زﻧﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬دراﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺮﮐﺖ زﻧﺎن درﻣﺮاﺳﻢ و ﺣﺘﯽ ﺣﻀﻮر ﺁﻧﺎن ﺑﺼﻮرت ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎزﻧﺒﻮد‪ .‬در اﻣﻮر‬
‫ازدواج و ﻃﻼق و ارث زن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻓﺎﻗﺪ هﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﻘﯽ ﺑﻮد و اﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﻄﻮر درﺑﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﺮد ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺖ‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﺗﻮرات‬
‫اﺻﻮﻻ هﻮﻳﺖ ﺁدم اﻃﻼق ﺑﻪ ﻣﺮد ﻣﻴﺸﻮد و زن ﻓﻘﻂ زن ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬درﻗﺒﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﮐﻪ درﺗﻮرات‬
‫ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ ﭘﺪر درﻣﻘﺎﺑﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﺣﻖ اﺑﻮت ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻬﺎی ﺑﮑﺎرت دﺧﺘﺮش )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم‪ (15 ،‬ﻋﻤﻼ‬
‫وی را ﺑﻪ ﺷﻮهﺮﺁﻳﻨﺪﻩ اش ﻣﻴﻔﺮوﺷﺪ و ازهﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﻤﻠﮏ در ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬
‫هﺮاﻧﺪازﻩ ﮐﻪ داراﺋﻴﺶ اﺟﺎزﻩ دهﺪ هﻤﺴﺮ اﺧﺘﻴﺎر ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﮐﻨﻴﺰﻳﺎ ﺟﺎرﻳﻪ ﺑﺨﺮد‪ .‬ﺣﺘﯽ درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﭼﻮن ﻣﺮگ ﭘﺪر و ﻣﺎدرزن‬
‫ﺟﺰﻣﺪت ﻣﺤﺪودی ﮐﻪ ﺗﻮرات ﺑﺪو اﺟﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﺣﻖ ﮔﺮﻳﺴﺘﻦ ﻧﺪارد ‪":‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ درﻣﻴﺎن اﺳﻴﺮان ﺧﻮد زﻧﯽ‬
‫ﺧﻮب ﺻﻮرت ﺑﺒﻴﻨﯽ و ﺑﺪو ﻣﺎﻳﻞ ﺷﻮی‪ ،‬ﭘﺲ او وﻇﻴﻔﻪ دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ات درﺁﻳﺪ و ﺳﺮﺧﻮد را ﺑﺘﺮاﺷﺪ و ﻧﺎﺧﻦ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﮕﻴﺮد و رﺧﺖ ﺧﻮد را ﺑﻴﺮون ﮐﻨﺪ و ﺑﺮای ﭘﺪر وﻣﺎدر ﺧﻮد ﻳﮑﻤﺎﻩ ﻣﺎﺗﻢ ﮔﻴﺮد‪ ،‬و ﭘﺲ ﺁﻣﺎدﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺪو درﺁﺋﯽ ") ﺳﻔﺮ‬
‫ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪.(13-11 ،‬‬

‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮراﺗﯽ – ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﻳﻬﻮﻩ اﺑﻼغ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ – ﻣﺮد ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ درهﺮﻣﻮﻗﻊ ﻃﻼﻗﻨﺎﻣﻪ ای ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ و‬
‫ﺑﺪﺳﺖ زﻧﺶ ﺑﺪهﺪ و اورا از ﺧﺎﻧﻪ اش ﺑﻴﺮون ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ زن درهﻴﭻ ﺻﻮرت ﺑﺪون ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺷﻮهﺮش اﻣﮑﺎن ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻧﺪارد ودرﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﺮای ﻣﺮد هﻤﺨﻮاﺑﮕﯽ ﺑﺎ هﺮزﻧﯽ ﺑﯽ اﺷﮑﺎل اﺳﺖ‪ ،‬زن درﺻﻮرت ارﺗﮑﺎب ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﻄﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ‬
‫ﻣﺠﺎزات ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ اﺣﺘﻤﺎل زﻧﺎ از ﺟﺎﻧﺐ او ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﮐﺎرش ﺑﻪ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﻣﻴﮑﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ روﺷﻦ‬
‫ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﻮء ﻇﻦ ﻣﺮد ﺑﻪ هﻤﺴﺮش ﺑﺠﺎ ﺑﻮدﻩ ﻳﺎ ﻧﺒﻮدﻩ‪ ،‬ﻣﺮد ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﺧﺎم ﭘﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻧﻴﺎز ﻏﻴﺮت " ﺑﭙﺮدازد و ﮐﺎهﻦ‬
‫ﺑﺎﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻣﺬهﺒﯽ ﺁب ﺁﻟﻮدﻩ ای را ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁب ﺗﮑﻔﻴﺮ ﺑﻪ زن ﺑﺨﻮراﻧﺪ ﺗﺎ اﮔﺮ ﮔﻨﺎهﯽ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺷﺎهﺪ ﻋﻴﻨﯽ‬
‫ﺁن ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ رودﻩ هﺎﻳﺶ ﺷﻞ ﺷﻮد و ﺷﮑﻤﺶ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﻴﻔﺘﺪ و دراﻳﻨﺼﻮرت درﻣﻼء ﻋﺎم ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮزن‬
‫ازاﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻴﮕﻨﺎﻩ ﺑﻴﺮون ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺮدازﺑﺎﺑﺖ اﺗﻬﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺪو واردﺁوردﻩ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﯽ ﻧﺪارد‪) .‬ﺳﻔﺮ اﻋﺪاد‪ ،‬ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ‪-11 ،‬‬
‫‪ .(30‬درﻣﻴﺜﺎق ﻳﻬﻮﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدی ﮐﻪ ﺑﻪ دﺧﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﮐﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻬﺎی ﺑﮑﺎرت اورا ﺑﻪ ﭘﺪرش ﺑﭙﺮدازد )ﺳﻔﺮ‬
‫ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم ‪ ،(15‬و اﻳﻦ ﺑﻬﺎ درﺟﺎی دﻳﮕﺮ )ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم‪ 50(28 ،‬ﺷﮑﻞ ﻧﻘﺮﻩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬درﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن )ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪7 ،‬و‪ (8‬زﻧﯽ ﮐﻪ از ﻃﺮف ﺷﻮهﺮش رهﺎ ﺷﻮد ﻣﻌﺎدل ﻓﺎﺣﺸﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و‬
‫ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎهﻨﺎن ﺣﻖ ازدواج ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ زﻧﯽ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬درﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺳﻔﺮﺗﺜﻨﻴﻪ )ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و دوم‪(21-13 ،‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدی ﺑﺎ زﻧﯽ ازدواج ﮐﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﻌﺪا از اوﺳﻴﺮﺷﺪﻩ و ﺑﺪو ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از زﻧﺎﺷﻮﺋﯽ درﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﺪرش ﺑﺎ دﻳﮕﺮی هﻤﺨﻮاﺑﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺪر ﺁن زن ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺟﺎﻣﻪ زرﻳﻦ ﺷﺐ زﻓﺎف دﺧﺘﺮش را ﮐﻪ ﻣﻌﺮف‬
‫ﺑﮑﺎرت اواﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎهﻦ اراﺋﻪ دهﺪ‪ ،‬ودرﻏﻴﺮﺁن‪،‬زن درﮐﻨﺎردروازﻩ ﺷﻬﺮﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎازﻣﺮد ﭘﺮﺳﻴﺪﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﭼﺮا‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را درﻓﺮدای هﻤﺎن ﺷﺐ زﻓﺎف اﻋﻼم ﻧﮑﺮدﻩ و ﻓﻘﻂ ﺑﻌﺪ از ﺳﻴﺮ ﺷﺪن ازﺁن زن ﺑﻪ ﻳﺎد ﺁن اﻓﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺳﻨﺪی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرخ ﻣﻌﺮوف ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺁﻧﺪرﻩ ﺷﻮراﮐﻲ‪ ،‬درﮐﺘﺎب "ﻣﺮدان ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس" ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﺑﺮای هﺮ ﻣﺮد‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻠﯽ درﺳﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﮔﺬاری ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ :‬ازﻳﮑﻤﺎﻩ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل‪ ،‬ﭘﺴﺮ‪ 5‬ﺷﮑﻞ و دﺧﺘﺮ ‪3‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ ،‬از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺮد ‪ 20‬ﺷﮑﻞ و زن ‪ 10‬ﺷﮑﻞ‪ ،‬ازﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺗﺎ ﺷﺼﺖ ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺮد ‪ 50‬ﺷﮑﻞ و زن‬
‫‪ 30‬ﺷﮑﻞ‪ ،‬ازﺷﺼﺖ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺮد ‪ 15‬ﺷﮑﻞ و زن ‪10‬ﺷﮑﻞ‪ ،‬ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد ﺣﺘﯽ ﺣﻴﻮاﻧﺎت را هﻢ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺜﻼ درهﺮﻣﻮرد ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ از ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﻳﻬﻮﻩ ﻣﻴﺎن ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬وی ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ از ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ "ﻧﺮﻳﻨﻪ " ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺒﺎدا ﮐﻪ ازﻧﻮع ﻣﺎدﻳﻨﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﻮرات از ﻣﻘﺎم زن‪ ،‬درﺁن ﺑﺨﺶ از اﻧﺠﻴﻞ ﻧﻴﺰ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺁﻧﺮا ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻮراﺗﯽ ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ در"ﺑﺨﺶ ﻋﻴﺴﺎﺋﯽ "هﻤﻴﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب دوﻗﻄﺒﯽ‪ ،‬هﻤﻴﻦ زن ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺶ رﻗﻴﻖ ﺗﺮ و ﻋﻄﻮﻓﺘﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﻘﺎﻣﯽ ارﺟﻤﻨﺪ دارد‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ‬
‫دررﺳﺎﻟﻪ هﺎی ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫"ﻣﺮد ﺟﻼل ﺧﺪا را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﺴﺎزد‪ ،‬اﻣﺎ زن ﺟﻼل ﻣﺮدراﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﺴﺎزد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﺮد ازﺁن زن زادﻩ ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ زن‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ازﻣﺮد ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪ‪ ،‬و ﻣﺮد ﺑﺨﺎﻃﺮ زن ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ زن ﺑﺮای ﻣﺮد ﺧﻠﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ زن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻬﻨﮕﺎم‬
‫دﻋﺎ ﺳﺮش را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن دهﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻳﺎ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﺑﺎ ﺳﺮ ﺑﺮهﻨﻪ درﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫دﻋﺎ ﮐﻨﺪ؟ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺳﺮهﺮﻣﺮدﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ و ﺳﺮ ﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺳﺮ هﺮزن ﺷﻮهﺮاواﺳﺖ‪ .‬زﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺮهﻨﻪ‬
‫دﻋﺎﮐﻨﺪ ﺳﺮﺧﻮد ﻳﻌﻨﯽ ﺷﻮهﺮش را رﺳﻮا ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ")رﺳﺎﻟﻪ اول ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدهﻢ‪ " ،(13-3 ،‬ای زﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻃﻮری‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ازﺷﻮهﺮان ﺧﻮد اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ازﺧﺪاوﻧﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ") رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ اﻓﺴﻴﺎن‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪" ،(22 ،‬‬
‫زن اﺟﺎزﻩ ﻧﺪارد ﺗﻌﻠﻴﻢ دهﺪ ﻳﺎ ﺑﺮﻣﺮدان ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﮐﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اول ﺁدم ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﺣﻮا‪ ،‬وﺁدم‬
‫ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮرد ﺑﻠﮑﻪ زن ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮرد و ﻗﺎﻧﻮن ﺧﺪارا ﺷﮑﺴﺖ " )رﺳﺎﻟﻪ اول ﭘﻮﻟﺲ رﺳﻮل ﺑﻪ ﺗﻴﻤﻮﺗﺎﺋﻮس‪ ،‬ﻓﺼﻞ‬
‫دوم‪ .(14-12 ،‬ﺑﻪ ﻣﻮازات ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس‪ ،‬دررﺳﺎﻟﻪ ﭘﻄﺮس رﺳﻮل ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ":‬زﻧﺎن ﻣﻘﺪﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﻮﮐﻞ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ هﻤﻪ ﻣﻄﻴﻊ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﻮهﺮان ﺧﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎرا ﮐﻪ ازاﺑﺮاهﻴﻢ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﺮدو اورا ارﺑﺎب ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ" )رﺳﺎﻟﻪ‬
‫اول ﭘﻄﺮوس رﺳﻮل‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ 5،‬و‪.(6‬‬

‫درﺑﺨﺶ "ﻣﺴﻴﺤﯽ اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﺑﻌﮑﺲ ﻋﻴﺴﯽ ﺑﺎزﻧﺎن ﺑﺎ ﻋﻄﻮﻓﺘﯽ " اﻧﻘﻼﺑﯽ " و ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻮراﺗﯽ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﮔﻨﺎﻩ ﻣﺮﻳﻢ ﻣﺠﺪﻟﻴﻪ روﺳﭙﯽ راﺑﻪ ﺻﻔﺎی روح او ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ و از اﺟﺮای ﻗﺎﻧﻮن اﮐﻴﺪ ﻣﺬهﺒﯽ درﺑﺎرﻩ ﺳﻨﮕﺴﺎر او ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد )ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ .(10-3 ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﻌﻮن ﻓﺮﻳﺴﯽ ﮐﻪ او را درﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺻﺮف ﻏﺬا دﻋﻮت ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و از‬
‫اﻳﻨﮑﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﮔﻨﺎهﺎن ﻳﮏ زن ﺑﺪﮐﺎرﻩ ﺷﻬﺮ را ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﻌﺠﺐ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ زن ﭘﺎهﺎی ﻣﺮا ﺑﺎ اﺷﮏ ﭼﺸﻢ‬
‫ﺷﺴﺖ و ﺑﺎ ﮔﻴﺴﻮاﻧﺶ ﺧﺸﮏ ﮐﺮد‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺗﻮ ﻣﻬﻤﺎن ﺧﻮدت را ﻓﻘﻂ ﻏﺬا دادی )ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ .(48-36 ،‬درﺻﺤﻨﻪ‬
‫اﻋﺪام او ﺗﻨﻬﺎ زن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺪو ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﺮدان‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺣﻮارﻳﻮن او‪ ،‬ﺣﻀﻮر دراﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺧﻮداری‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻧﻴﺰ ﻋﻴﺴﯽ ﭘﻴﺶ از هﻤﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﺮﻳﻢ ﻣﺠﺪﻟﻴﻪ )ﻣﺎری ﻣﺎدﻟﻦ( ﻇﺎهﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺗﺎ ﺑﺎﻣﺮوز هﻤﻮارﻩ ازﺳﻨﺖ ﺗﻮراﺗﯽ اﻧﺠﻴﻞ ﭘﻴﺮوی ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮای ﮐﻠﻴﺴﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺗﺎﮐﻨﻮن راﻩ ارﺗﻘﺎء ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺎﻻی ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ روی زﻧﺎن‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻗﺪﻳﺴﻪ هﺎی ﺁﻧﺎن ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮازﺟﻠﻮﻩ هﺎی ﺧﺪای دوﺷﺨﺼﻴﺘﯽ اﻧﺠﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺣﺘﯽ ﺑﺤﺚ هﺎﺋﯽ درﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎرﻩ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻧﺎن اﺻﻮﻻ دارای روح هﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ؟ اﻳﻦ ﺳﺌﻮال ﺑﺨﺼﻮص درﺷﻮرای ﻣﺬهﺒﯽ ﺷﻬﺮ‬
‫"ﻣﺎﮐﻮن"ﻓﺮاﻧﺴﻪ درﺳﺎل ‪ 585‬ﻣﻄﺮح ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﻄﻌﯽ هﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ ﻗﺮﺁن اززن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﺗﻮرات و ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي"ﺑﺨﺶ ﺗﻮراﺗﻲ"اﻧﺠﻴﻞ اﺳﺖ‪" :‬ﻣﺮدان را ﺑﺮزﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮی اﺳﺖ‬
‫)ﺑﻘﺮﻩ‪ ،(228 ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﺧﯽ را ﺑﺮ ﺑﺮﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮﻣﻘﺮر ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻧﻴﺰ ازاﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدان را ازﻣﺎل‬
‫ﺧﻮد و زﻧﺎن ﻧﻔﻘﻪ ﻣﻴﺪهﻨﺪ )ﻧﺴﺎء‪ ،(34 ،‬زﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﺧﻮد درﺁورﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﺗﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ :‬دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر‬
‫)ﻧﺴﺎء‪ ،(30 ،‬و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دﻟﭙﺴﻨﺪ ﺗﺎن ﻧﺒﻮد دراﻣﺮ ﻃﻼق ﺁﻧﻬﺎ دﻏﺪﻏﻪ ای ﺑﻪ ﺧﻮد راﻩ ﻧﺪهﻴﺪ ) ﻧﺴﺎء ‪ ،(19‬زﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ از‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻴﺸﺎن ﺑﻴﻤﻨﺎﮐﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮐﻨﻴﺪ ﺳﭙﺲ ازﺧﻮاﺑﮕﺎهﺸﺎن دوری ﮔﺰﻳﻨﻴﺪ‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﻪ زدن ﺗﻨﺒﻴﻪ ﮐﻨﻴﺪ‬
‫)ﻧﺴﺎء‪ ،(33 ،‬اﻳﻨﺎن ﮐﺸﺘﺰار ﺷﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ هﺮﺻﻮرت ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﺮای ﮐﺸﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﺑﺠﻮﺋﻴﺪ )ﺑﻘﺮﻩ‪،‬‬
‫‪ ،(223‬و هﺮﮐﺪام اززﻧﺎﻧﺘﺎن راﮐﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺧﻄﺎﺋﯽ ﻓﺎﺣﺶ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از ﮔﻮاهﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻄﺎی ﺁﻧﺎن ﮔﻮاهﯽ دهﻨﺪ ﺁﻧﻘﺪر درﺧﺎﻧﻪ زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻨﻴﺪ ﺗﺎﻋﻤﺮﺷﺎن ﺑﻪ ﺁﺧﺮﺑﺮﺳﺪ ﻳﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ راﻩ ﻧﺠﺎﺗﯽ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻓﺮاهﻢ‬
‫ﺁورد)ﻧﺴﺎء‪ .(15 ،‬ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ارث ﻳﮏ ﭘﺴﺮ را دوﺑﺮاﺑﺮ ارث ﻳﮏ دﺧﺘﺮ ﻗﺮار دهﻴﺪ ) ﻧﺴﺎء‪،(11 ،‬‬
‫وﺑﺮای ادای ﺷﻬﺎدت دوﻣﺮد ﮔﻮاﻩ ﺁورﻳﺪ و اﮔﺮ دوﻧﻔﺮ ﻣﺮد ﻧﻴﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﻣﺮد و دوزن را ﮔﻮاﻩ ﺑﻴﺎورﻳﺪ") ﺑﻘﺮﻩ‪.(282 ،‬‬

‫در"ﺟﺎﻣﻊ" ﺗﺮﻣﺬی ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از "ﺻﺤﺎح ﺳﺘﻪ"‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻬﺎن ﺗﺴﻨﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ازﻗﻮل اﺑﻮهﺮﻳﺮﻩ ﺻﺤﺎﺑﯽ‬
‫ﻣﻌﺮوف ﻣﺤﻤﺪ ازﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﺮارﺑﻮد دﺳﺘﻮر دهﻢ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن دﻳﮕﺮ ﺳﺠﺪﻩ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻘﻴﻨﺎ‬
‫دﺳﺘﻮر ﻣﻴﺪادم زﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻮهﺮاﻧﺸﺎن ﺳﺠﺪﻩ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ودر"ﺻﺤﻴﺢ " ﺑﺨﺎري‪ ،‬ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ از"ﺻﺤﺎح ﺳﺘﻪ" ازﻗﻮل هﻤﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﯽ ﮐﻪ زﻧﯽ ﺑﺮﺁن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﺪ ﺣﮑﻢ ﺗﺒﺎهﯽ ﺧﻮد راﺻﺎدرﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ دردوران ﺧﻮد ﻣﺎ‪،‬‬
‫درﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻳﮏ داﻧﺸﮕﺎﻩ اﺳﻼﻣﯽ درﻳﮏ ﺳﻤﻴﻨﺎر دوﻟﺘﯽ زن دراﺳﻼم ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﺿﻮاﺑﻂ اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‪" :‬زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ازﺗﻔﮑﺮهﺎی ﺳﻨﺘﯽ درﻣﻮرد ﺣﻘﻮق زن و ﻣﺮد ﭘﺮهﻴﺰ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ روﺣﺎﻧﻴﻮن و‬
‫ﺁﮔﺎهﺎن ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺎﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ "‪.‬‬

‫ﻣﻮﻧﺘﮕﻤﺮی وات ﻣﺤﻘﻖ و ﻣﻮرخ ﺳﺮﺷﻨﺎس زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﺳﻼم درﮐﺘﺎب "ﻣﺤﻤﺪ درﻣﺪﻳﻨﻪ"ازﻗﻮل ﻋﺎﻳﺸﻪ‪ ،‬هﻤﺴﺮﻣﺤﻤﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ "هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺑﺎﻣﻦ ازدواج ﮐﺮد ﺷﺶ ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ و هﻨﻮز ﺑﺎدﺧﺘﺮان ﺧﺮدﺳﺎل ﮐﻪ هﻤـــــﺴﻦ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎزی ﻣﻴﮑﺮدم‪ ،‬ﺗﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺪم و هﻤﺴﺮم ﻣﺮا ﺑﺎﻋﺮوﺳﮑﻬﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﺮد‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫‪1‬‬
‫‪ 54‬ﺳﺎل داﺷﺖ"‪.‬‬

‫رس ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺑﺮدﮔﯽ و ﺑﺮدﻩ داری ﮐﻪ درﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺤﮑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ وﮐﻠﻴﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮاﻟﻐﺎی ﺁن ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن درهﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ازﺁن "ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ و ﻻﻳﺘﻐﻴﺮاﻟﻬﻲ" اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدﻣﻴﺎن‬
‫ﺣﻖ ﻟﻐﻮ ﻳﺎ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺁﻧﻬﺎرا ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﻣﺘﻴﺎزی ﮐﻪ دوﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ واﺳﻼم دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد دارﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﺁﻧﻬﺎ رﻓﺘﺎری ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ اﺳﺎس ﺑﺮدﻩ داری ﻣﻮرد ﻧﻔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ درﺟﻬﺖ ﻋﮑﺲ‪ ،‬هﻢ دراﻧﺠﻴﻞ و هﻢ درﻗﺮﺁن ﺑﺼﻮرت ﻗﺎﻃﻊ ازاﺻﻞ ﺑﺮدﻩ داری ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﻧﺠﻴﻞ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﺑﺮدﮔﺎن را از ارﺑﺎﺑﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ اﻃﺎﻋﺖ ﺁﻧﺎن از ﻣﺴﻴﺢ ﻳﮏ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻣﺬد هﺒﯽ ﺷﻤﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و درﻗﺮﺁن ازﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ ای ﮐﻪ هﻴﭻ اﺧﺘﻴﺎری ازﺧﻮد ﻧﺪارد ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺮدﺁزادی ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﺪو رزق وروزی‬
‫ﻓﺮاوان اﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﻳﮑﺴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫درﺗﻮرات ﺑﺼﻮرت ﻓﺮﻣﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "اﮔﺮ ﻏﻼﻣﯽ ﻋﺒﺮی ﺑﺨﺮی ﭘﺲ ﺷﺶ ﺳﺎل ﻧﺰد ﺗﻮ ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﮐﻨﺪ و ﺳﺎل هﻔﺘﻢ ﺑﯽ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻴﺮون رود‪ ،‬و اﮔﺮ ﺁﻗﺎﻳﺶ دراﻳﻦ ﻣﺪت زﻧﯽ ﺑﺪو دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ و ﺁن زن ﭘﺴﺮان و دﺧﺘﺮان ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫زاﺋﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ زن و اوﻻدش ازﺁن ﺁﻗﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺁن ﻣﺮد ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺮون رود‪ ،‬ﻟﻴﮑﻦ هﺮﮔﺎﻩ ﺁن ﻏﻼم ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ هﺮ ﺁﻳﻨﻪ‬
‫زن و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﻣﻴﺪارم و ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻢ ﺑﺪون ﺁﻧﻬﺎ ﺁزاد ﺑﻴﺮون روم‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺁﻗﺎﻳﺶ اوراﺑﺤﻀﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫)درﻣﻌﺒﺪ( ﺑﻴﺎورد دوﮔﻮش اورادرﻓﺸﯽ ﺳﻮراخ ﮐﻨﺪ واو وی راهﻤﻴﺸﻪ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﻧﻤﺎﻳﺪ ")ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ‪-2 ،‬‬
‫‪ .(6‬ودرﺗﻔﺴﻴﺮ ﻳﻬﻮدی ﺑﻦ ﺳﻴﺮاخ ازﺗﻮرات ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﻋﻠﻮﻓﻪ ﭼﻮب و ﺑﺎر ﺑﺮای اﻻﻏﺖ‪ ،‬ﻧﺎن وﮐﺘﮏ و ﮐﺎر‬
‫ﺑﺮای ﺑﻨﺪﻩ ات‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ او ﺳﺮش را ﺑﺎﻻﻧﮕﺎﻩ دارد ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ ﻧﺨﻮاهﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻳﻮغ و ﻃﻨﺎب اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺮدن‬
‫اورا ﺧﻢ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﻧﺼﻴﺐ ﻏﻼم ﺑﺎﻳﺪ ﺷﮑﻨﺠﻪ و ﻓﻠﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻨﺪﻩ ات ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮرا اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﻨﺪ ﺑﻴﺪرﻧﮓ اوراﺑﻪ ﻏﻞ وزﻧﺠﻴﺮ‬
‫ﺑﻴﻨﺪاز")ﺑﺎب ﺳﯽ وﺳﻮم ‪.(25‬‬

‫درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ در"ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ"ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪":‬ای ﻏﻼﻣﺎن‪ ،‬ﻃﻮری ﺑﺎاﺷﺘﻴﺎق ﻣﻄﻴﻊ ارﺑﺎﺑﺎن زﻣﻴﻨﯽ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ازارﺑﺎب‬
‫ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻣﺴﻴﺢ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ")رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ اﻓﺴﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﻩ(‪" ،‬ﺑﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﺑﮕﻮ ﮐﻪ درهﺮ‬
‫اﻣﺮ ﻣﻄﻴﻊ ارﺑﺎﺑﺎن ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ و درﺑﺎرﻩ اﺣﮑﺎم ﺁﻧﺎن ﺟﺮو ﺑﺤﺚ ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎرا هﻤﻮارﻩ ازﺧﻮد راﺿﯽ ﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ " )رﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ ﺗﻴﻄﺲ‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪ .(9 ،‬ﻗﺪﻳﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎس ﺁﮐﻮﻳﻨﻮس)ﺳﻦ ﺗﻮﻣﺎس دان( درهﻤﻴﻦ‬
‫ﺑﺎرﻩ ﻓﺘﻮا دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺑﺮدﮔﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻨﺎهﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدم ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪ‪ ،‬ازﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻈﺎم ﻣﻔﻴﺪ و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ای‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮااﻣﺮی ﻃﺒﻴﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺮوهﯽ ﮐﺎرﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮﺁزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ازﻗﺎﻧﻮن ﺧﺪا واز ﺧﻮد ﺁﻧﺎن دﻓﺎع‬
‫ﮐﻨﻨﺪ "‪.‬‬

‫________________________________________‬
‫‪ -1‬ﭼﻪ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﭼﻪ درﻋﺎﻟﻢ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص درﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺸﻴﻊ‪ ،‬ﮐﺴﺎنی درهﻤﻪ ادوار ﮐﻮﺷﻴﺪﻩ اﻧﺪ و ﻣﻴﮑﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﺑﺤﺚ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺬهﺐی "ﻳﻬﻮدی – ﻣﺴﻴﺢی "‬
‫ﻳﺎاﺳﻼمی راﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ هﺎئی ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ واﻗﻌﺎ ﮔﺮﻩ ازﻣﺸﮑﻞی ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﮔﺮﻩ هﺎی ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺮﺁن ﻣﻴﺎﻓﺰاﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺌﻮﻳﺴﻴﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼمی‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺮﺗﺾی ﻣﻄﻬﺮی‪ ،‬ازدواﺟﻬﺎی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن اﺳﻼم درﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺮای ﺗﺤﺒﻴﺐ ﻗﻠﻮب ﺑﻪ ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت‬
‫اﺣﺘﻴﺎج داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺴﺎب ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻌﺪدزوﺟﺎت درﻗﺮﺁن ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮای ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎسی ﺧﻮد ﺑﺪان ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‪ .‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﭘﺮدازی دﻳﮕﺮی هﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫راازدﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺨﺘﺼﺎت اﻗﻠﻴﻢی و ﻣﺰاج و ﺣﻘﻮق ﻓﺮدو ﻋﺎﺋﻠﻪ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪" :‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﻞی درﻣﻮرد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺗﺎ ﻧﻪ زن ودرﻣﻮرد دﻳﮕﺮان ﺗﺎ ﭼﻬﺎر زن ﺟﺎﻳﺰﺷﻤﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺧﻮاص اﻗﻠﻴﻢ و ﻧﻴﺎزهﺎی ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺰاج و ﺣﻘﻮق ﻓﺮد و ﻋﺎﻳﻠﻪ و ﺗﺒﻌﺎت هﻨﮕﺎمی ﻣﺎﻧﻨﺪ وﻗﻮع ﺟﻨﮓ و ﭘﺮورش اﻳﺘﺎم و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻞی ﮐﻪ دراﺻﻞ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺁن دﺧﺎﻟﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻓﺮق ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اهﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰای ﺁن روزﮔﺎر ﮐﻪ هﺮﮐﺲ از ﻗﺒﻴﻠﻪ ای زن ﻣﻴﺴﺘﺎﻧﺪ درﺣﻤﺎﻳﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﺁن ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﻮد ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻧﺎن ﻣﺘﻌﺪد اﻗﺪام ﮐﺮد وﺧﻮد راﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎﻗﺒﺎﻳﻞ ﭼﻨﺪی‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪ داد ﺗﺎدرراﻩ ﻧﺸﺮ اﺳﻼم ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ او ﻣﺨﺎﻟﻔﺖی ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ازاو را وﻇﻴﻔﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ای ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﺪاﻧﻨﺪ") ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺮﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺎرسی اﺳﻼم دراﻳﺮان‬
‫ای‪ .‬پ‪ .‬ﭘﺘﺮوﺷﻔﺴﮏی‪ ،‬ص ‪.(414‬‬
‫درﺟﺎی دﻳﮕﺮ درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب دررد اﻳﻦ ﻧﻈﺮﮐﻪ ﺑﺮدﻩ دار دراﺳﻼم ﻣﺠﺎز ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ " :‬ﺑﺮدگی واﻗﻌﻴﺖی ﺑﻮد ﺗﺎرﻳﺦی ﮐﻪ اﺳﻼم ﺑﺎ ﺁن روﺑﺮو ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻳﺸﻪ‬
‫دارﺑﻮدن ﺁن‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ازﺟﻨﺒﻪ اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬اﺳﻼم ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺁﻧﺮا ﻳﮑﺒﺎرﻩ و ﺁﻧﺎﺑﺮاﻧﺪاد‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻨﮕﺮﻳﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺑﺎﺁن ﻣﺤﺎل اﺳﺖ و ﻟﻐﻮ ﺁنی و ﻓﻮری ﺁن ﻋﻤﻞی ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ازاﻳﻦ‬
‫رو ﺑﻪ اﺻﻞ ﺗﺪرﻳﺞ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻟﻄﺎﺋﻒ اﻟﺤﻴﻞ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﺮور اﺳﺎس ﺁﻧﺮا ﺑﺮﺷﻮراﻧﺪ" )هﻤﺎن ﮐﺘﺎب‪ ،‬ص ‪ 409‬و‪.(473‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻل هﺎئی ﺑﺮای ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞی ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺸﺮﻳﺖ اﻣﺮوز و ﺑﺨﺼﻮص ﻓﺮدا اﺻﻮﻻ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ اﺳﺘﺪﻻﻟﻬﺎئی ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦی ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻋﺘﺮافی اﺳﺖ ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦی ﮐﻪ ازﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺼﻮرت ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻟﻪی ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺎن‪ ،‬درهﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﮑﺎنی و درهﺮ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎنی اﺑﻼغ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ازهﺮﭼﻴﺰﺑﺎاﻳﻦ هﺪف وﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ رادر ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺻﺪراﺳﻼم ﺣﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ راهﻨﻤﺎی هﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن درهﻤﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﺎنی و ﻣﮑﺎنی ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﻣﻮرد ﺑﺮدﮔﯽ درﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬ﻳﮑﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﯽ دراﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮداﺷﺘﯽ دﻳﮕﺮ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ دارد‬
‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﺪان رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ ازﺁن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻓﻘﻂ ﺟﻤﻼت ﮐﻮﺗﺎهﯽ دراﻧﺠﻴﻞ هﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﮔﺎﻩ و ﺑﻴﮕﺎﻩ‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ و ازﺁن ﻣﻴﮕﺬرﻧﺪ‪ ،‬ازاﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﮐﻪ ‪" :‬هﻴﭽﮑﺲ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻨﺪﻩ دو ارﺑﺎب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ دراﻳﻨﺼﻮرت ﻳﺎ ازاوﻟﯽ‬
‫ﺑﺪش ﻣﯽ ﺁﻳﺪ و دوﻣﯽ رادوﺳﺖ دارد ﻳﺎ ﺑﻪ اول )ﺧﺪا( ارادت ﻣﻴﻮرزد و دراﻳﻨﺼﻮرت دوﻣﯽ را ﺣﻘﻴﺮﻣﻴﺸﻤﺎرد" )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﺷﺸﻢ‪ ،24 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ 22 ،‬و ﺑﺎب ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪.(13 ،‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺮاﺻﻞ ﺑﺮدﻩ داری ﺗﺎﮐﻴﺪی ﻗﺎﻃﻊ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺳﻨﺖ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ارادﻩ و ﻣﺸﻴﺖ ﺧﺎص او ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪" :‬ﺧﻮد ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻳﻢ ﮐﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ درﺟﻪ ﺑﺮﺗﺮاز دﻳﮕﺮان‬
‫ﻗﺮار دهﻴﻢ ﺗﺎ اﻳﻨﺎن راﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ ﺧﻮﻳﺶ درﺁورﻧﺪ ")زﺧﺮف‪ " ،(31 ،‬ﺧﺪا رزق ﺑﻌﻀﯽ از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﺮﺑﻌﻀﯽ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻓﺰوﻧﯽ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ رزﻗﺶ اﻓﺴﻮن ﺷﺪﻩ زﻳﺎدﻩ را ﺑﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﺧﻮد ﻧﻤﻴﺪهﺪ ﺗﺎﺑﺎاوﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻮﻧﺪ ")ﻧﺤﻞ‪" ،(71 ،‬‬
‫ﺁﻳﺎ ﺑﻨﺪﻩ ای ﮐﻪ هﻴﭻ اﺧﺘﻴﺎری ازﺧﻮدﻧﺪارد و ﻣﺮدی ﺁزاد ﮐﻪ ﻣﺎﺑﻪ او رزق ﻓﺮاوان ﻋﻄﺎﮐﺮدﻩ اﻳﻢ و ﭘﻨﻬﺎن و ﺁﺷﮑﺎرا هﺮﭼﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاهﺪ ازﻣﺎل ﺧﻮد اﻧﻔﺎق ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﺎهﻢ ﻳﮑﺴﺎﻧﻨﺪ ؟")ﻧﺤﻞ‪ " ،(75 ،‬دوﻧﻔﺮﻣﺮد‪ ،‬ﻳﮑﯽ ﺑﻨﺪﻩ ای ﮔﻨﮓ و ﻧﺎﺗﻮان ﮐﻪ ﺳﺮﺑﺎر‬
‫ﻣﻮﻻی ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ و ازهﻴﭻ راﻩ ﺧﻴﺮی ﺑﻪ ﻣﺎﻟﮏ ﺧﻮد ﻧﻤﻴﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬و دﻳﮕﺮی ﻣﺮدی ﺁزاد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ اﻣﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫ودرﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ‪،‬ﺁﻳﺎ اﻳﻦ دوﻧﻔﺮدارای ﺣﻘﻮق ﻣﺘﺴﺎوی هﺴﺘﻨﺪ؟")ﻧﺤﻞ‪ .(76 ،‬در"ﺻﺤﺎﺳﺘﻪ" ازﺧﻮدﻣﺤﻤﺪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ":‬هﺮﻏﻼﻣﯽ ﮐﻪ ازﺻﺎﺣﺐ ﺧﻮد ﺑﮕﺮﻳﺰد ازﺑﺮاﺋﺖ ﺧﺪای ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻨﺪﻩ ای ﮐﻪ از ﻧﺰد ارﺑﺎب ﺧﻮد‬
‫ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﺎزش ازﺣﺪ ﺷﺎﻧﻪ هﺎﻳﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺨﻮاهﺪ رﻓﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺣﻘﺘﻌﺎﻟﯽ ﻧﻤﺎزو روزﻩ ﻏﻼم وﮐﻨﻴﺰ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ ﭘﺎرا‬
‫ﻧﻤﻴﭙﺬﻳﺮد"‪.‬‬

‫درﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻨﺪﻩ داری دارای ﺳﻪ ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﯽ اﺳﺖ ‪ :‬اﺳﻴﺮاﻧﯽ ﮐﻪ درﺟﻨﮓ ازﮐﻔﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ از‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺸﺎن ﺧﺮﻳﺪاری ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪،‬و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ازﻏﻼﻣﺎن و ﮐﻨﻴﺰان ﺑﺪﻧﻴﺎ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪ .‬رﻳﺸﻪ اﻳﻦ هﺮﺳﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﺑﺮدﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺑﺎزار ﺑﺮدﻩ ﻓﺮوﺷﺎن ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺧﻮد درﺟﻨﮕﻬﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﺒﺮدهﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﯽ‬
‫درﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮدﮔﺎن ﻓﺮاری ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ درهﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺸﺎن ﺑﺎزﭘﺲ دادﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮارﺑﺎﺑﺎن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺪاﻧﺸﻮﻧﺪ ﻏﻼم ﻳﺎ ﮐﻨﻴﺰ ﮔﺮﻳﺰ ﭘﺎ زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻨﺪﻩ ای ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ارﺑﺎب ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ هﺮﻳﮏ از ﺻﺎﺣﺒﺎن او‬
‫ﺣﻖ دارد ﻗﺴﻤﺘﯽ ازﺑﺪن وی راﮐﻪ ﺳﻬﻢ او ﺑﺤﺴﺎب ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﻓﻼن دﺳﺖ ﻳﺎ ﻓﻼن ﻋﻀﻮ اورا ﺑﻔﺮوﺷﺪ ﻳﺎ ﺁزاد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮدﻩ ﻓﻘﻂ وﻗﺘﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺎﻣﻼ ﺁزاد ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎی ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﺧﺮﻳﺪ ﮐﺮدﻩ ﻳﺎ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﺎزﺧﺮﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪.........................................................................................................................................‬‬

‫دﺳﺖ ﮐﻢ دردوﻣﺬهﺐ ازﺳﻪ ﻣﺬهﺐ "ﺗﻮﺣﻴﺪي"‪ ،‬هﻨﺮهﺎی زﻳﺒﺎ ﮐﻪ ازﺁﻏﺎزﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮی هﻤﻮارﻩ ازاﺟﺰای اﺻﻠﯽ ﻓﺮهﻨﮓ و‬
‫ﻣﺪﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺟﺎی ﺑﺴﻴﺎرﮐﻤﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﺳﺎﺳﺎ ﺟﺎﺋﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮﻣﺎرﮔﻮﻟﻴﻮث‪ Margoliouth‬در‬
‫ﻣﻴﺎن رﺷﺘﻪ هﺎی ﺷﺸﮕﺎﻧﻪ هﻨﺮهﺎی زﻳﺒﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ‪ ،‬ﻧﻘﺎﺷﯽ‪ ،‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزي‪ ،‬درام‪ ،‬ﺷﻌﺮو ﻣﻌﻤﺎري‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ رﺷﺘﻪ‬
‫ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺑﺼﻮرت روﺷﻦ‪ ،‬و رﺷﺘﻪ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺁﺧﺮ ﺑﺎﻗﻴﺪ ﮐﺮاهﺖ و ﺑﺎﺗﺬﮐﺮ اﻳﻨﮑﻪ "ازﺷﻌﺮا ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺒﮑﻤﻐﺰان ﭘﻴﺮوی ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ "‬
‫)ﻧﻤﻞ‪ (224 ،‬ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل اﺳﻼم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﭼﻬﺎر رﺷﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻔﯽ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﻣﻨﻊ‬
‫ﭘﻴﮑﺮﺳﺎزی اوﻟﻴﻦ وﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن ازﻓﺮاﻣﻴﻦ دهﮕﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻋﻮض ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ دراﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﺎﺣﺪ زﻳﺎدی‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﺣﺘﯽ ﻳﮑﯽ از ﺣﺮﻓﻪ هﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ هﻤﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .....":‬ﭘﺲ ﺑﺎﺑﺎل ﻧﻮادﻩ ﻧﺴﻞ هﻔﺘﻢ‬
‫ﻗﺎﺑﻴﻞ ﭘﺪر ﮔﻠﻪ داران ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﺮادرش ﻳﻮﺑﺎل ﭘﺪرﺑﺮﺑﻂ ﻧﻮازان وﻧﯽ زﻧﺎن و ﻗﺎﺋﻦ ﭘﺪرﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﺻﺎﻧﻊ ﻣﺲ و ﺁهﻦ هﺴﺘﻨﺪ "‬
‫) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪21،‬و‪ .(22‬ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﻳﻬﻮد اﺻﺎﻟﺘﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺬهﺒﯽ داﺷﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮق و ﺷﺎخ ﻗﻮچ و ﻧﯽ و‬
‫زﻧﮕﻮﻟﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻮﺑﺎل اﺑﺪاع ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫درهﻤﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮ‪ :‬ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﮐﻠﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﺁﺷﻮر‪ ،‬ﻓﻨﻴﻘﻲ‪ ،‬اﻳﺮان‪ ،‬هﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻴﻦ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬رم‪ ،‬ودرهﻤﻪ ﺁﺋﻴﻦ‬
‫هﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی و ﻧﻴﻤﻪ اﺳﺎﻃﻴﺮی ﺟﻬﺎن ﮐﻬﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﺎزﺑﻠﮑﻪ ﮔﺎﻩ ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ اﻣﺮوز‬
‫ﻧﻴﺰدرﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﯽ زرﺗﺸﺘﯽ و ﺑﻮداﺋﯽ و ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺟﺰء ﺟﺪاﺋﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮاﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ اﺳﺖ‪ .‬دراﺳﻼم ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ راهﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﻏﻴﺮ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ درﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺑﺎ دﺷﻤﻨﯽ ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ ﻓﻘﻴﻬﺎن و ﻣﺘﺸﺮﻋﺎن و‬
‫ﻣﺤﺪﺛﺎن ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮدﻩ و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﺮﻓﺎ و ﺻﻮﻓﻴﺎن و ﺟﺮم "ﺳﻤﺎع" ﻣﻮرد ﻃﻌﻦ و ﺁزار ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬درهﻤﻴﻦ دوران‬
‫ﺧﻮدﻣﺎ‪ ،‬دردهﻪ هﺎی ﭘﺎﻳﺎﻧﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ درﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﺧﻮد ﻓﺘﻮا داد و ﺑﻌﺪا ﻧﻴﺰ درﻣﻘﺎم وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﺄﮐﻴﺪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﺮد ﮐﻪ "ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ روح ﺷﻬﻮﺗﺮاﻧﯽ و ﻋﺸﻘﺒﺎزی و ﺧﻼف ﻋﻔﺖ دراﻧﺴﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪو ﺷﻬﺎﻣﺖ و ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﺟﻮاﻧﻤﺮدی‬
‫راازاوﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺁن ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺴﺖ و ﺑﻴﺸﺮﻣﺎﻧﻪ اﺳﺖ واﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﻳﮏ ﻣﻮﺟﻮد هﺰل و ﺑﻴﻬﻮدﻩ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻤﻠﮑﺖ اﺳﻼﻣﯽ "‪.‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻮﻋﯽ ازﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﮐﻪ درﻣﮑﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ "اﺳﻼﻣﻲ" ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﻃﺒﻞ و ﺷﻴﭙﻮر و ﺳﺮودهﺎی ﺟﻨﮕﯽ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎل روی ﮐﺎرﺁﻣﺪن ﺧﻤﻴﻨﯽ‪ ،‬اورﻳﺎﻧﺎ ﻓﺎﻻﻧﭽﯽ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر ﺳﺮﺷﻨﺎس اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﺋﯽ درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ای ﭘﺮﺳﺮوﺻﺪا‬
‫ازاو ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ را ﺗﺤﺮﻳﮏ ﮐﻨﻨﺪﻩ روح ﺷﻬﻮﺗﺮاﻧﯽ و ﺑﯽ ﻋﻔﺘﯽ ﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ درﻣﻮرد ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺑﺎخ‬
‫و ﻣﻮﺗﺴﺎرت و ﺑﺘﻬﻮﻓﻦ ﭼﻪ ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﺪ؟ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﭘﺎﺳﺦ داد‪ :‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﺁدﻣﻬﺎﺋﯽ را ﮐﻪ اﺳﻢ ﻣﻴﺒﺮﻳﺪ ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮﻣﻮﺳﻴﻘﯽ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﻣﺎرش ﺑﺎﺷﺪ اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎﺋﯽ ﺧﺎص ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﻤﻴﻨﯽ و ﻧﻈﺎﻳﺮ او دﻧﺒﺎﻟﻪ روان ﻣﮑﺘﺒﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن‬
‫ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ از ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﺪ ﺛﺎن ﻣﻌﺘﺒﺮ ازﻗﻮل ﺧﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم در"ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻮﺛﻖ " ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪" :‬ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﯽ و‬
‫ﻧﻮازﻧﺪﮔﯽ ازاﺟﻞ ﻣﻌﺎﺻﯽ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ ﺑﺪﻳﻦ راﻩ ﺑﺮوﻧﺪ درروزﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺎﺗﻔﺎق زﻧﺎﮐﺎران و ﺻﻮرﺗﮕﺮان ﮐﺮ و ﮐﻮر و ﻟﻨﮓ‬
‫و ازﮔﻮرهﺎی ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﺁﻳﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﮓ ﻧﻮﺣﻪ ﮐﻨﻨﺪ"‪.‬ﺣﺘﯽ ازهﻤﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﻳﮏ درهﻢ ﺑﻪ‬
‫اهﻞ ﺳﺎز و ﺁواز ﺑﺪهﺪ ﻣﻌﺼﻴﺖ او ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﺪﻳﺪ ﺗﺮ ازﻣﻌﺼﻴﺖ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻔﺘﺎد ﺑﺎر ﺑﺎ ﻣﺎدر ﺧﻮد زﻧﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻈﻴﺮهﻤﻴﻦ ﺗﺬﮐﺮرادرﻣﻮرد دورﺷﺘﻪ هﻨﺮی دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎﺷﯽ وﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزی ﻣﻴﺘﻮان داد‪ ،‬ﮐﻪ اﻳﻦ هﺮدوﻧﻴﺰازاﺟﺰاء ﺟﺪاﺋﯽ‬
‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ هﻤﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ و ﻣﺬاهﺐ اﺳﺎﻃﻴﺮی و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻴﺮوﻧﺪ‪ ،‬ودرهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺰاران‬
‫ﺷﺎهﮑﺎر هﻨﺮی ﺷﺮق و ﻏﺮب ﺑﺼﻮرت ﺁﺛﺎر ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺎﻧﻮی و ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ و روﻣﻲ‪،‬وﻧﻴﺰ ﺁﺛﺎر ﺣﺠﺎری ﻣﺼﺮی وﺑﺎﺑﻠﯽ‬
‫وﺑﻮداﺋﯽ و ﺑﺮهﻤﺎﺋﯽ و ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ و روﻣﯽ و اﻳﺮاﻧﯽ و ﻣﺴﻴﺤﯽ درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ دو ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد و‬
‫اﺳﻼﻣﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد راازاﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬درﺗﻮرات ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ راﮐﻪ درﻃﻮر ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ‬
‫دﻳﮑﺘﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﺎاﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺁﻏﺎز ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ " هﻴﭻ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ و هﻴﭻ ﺗﻤﺜﺎﻟﯽ ازﺁﻧﭽﻪ ﺑﺎﻻ درﺁﺳﻤﺎن اﺳﺖ و ﺁﻧﭽﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫درزﻣﻴﻦ اﺳﺖ و ﺁﻧﭽﻪ درﺁب درزﻳﺮ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺧﻮدﻣﺴﺎز‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻦ ﻳﻬﻮﻩ ﮐﻪ ﺧﺪای ﺗﻮهﺴﺘﻢ ﺧﺪاﺋﯽ ﻏﻴﺮﺗﻤﻨﺪ و‬
‫ﺣﺴﻮدم " )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ .(3 ،‬دراﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﺎ ﭘﻴﻤﺒﺮان و اﻣﺎﻣﺎن و اﺻﻮﻻ‬
‫هﺮﻣﻮﺟﻮد ﺟﺎﻧﺪار ﻣﻨﻊ ﺷﺪﻩ و دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺪﻳﺪاﻟﻌﺬاب ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم درروز ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫ﺻﻮرﺗﮕﺮاﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﻳﺎ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺁدم ﻳﺎ ﺣﻴﻮان راﻣﻴﺴﺎزﻧﺪ‪ ،‬وازﻗﻮل ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ای ﮐﻪ درﺁن‬
‫ﺳﮕﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺻﻮرﺗﯽ راﺑﺮدﻳﻮار ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ داﺧﻞ ﻧﻤﻴﺸﻮم‪.‬‬
‫‪.........................................................................................................................................‬‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺰاﺋﯽ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ "ﺗﻮﺣﻴﺪي"‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ وﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﺷﺮاﻳﻂ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ هﻴﭻ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻤﺪﻧﯽ – هﺮ ﻗﺪر هﻢ ﮐﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ازاﻓﺮادﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﻠﻮص ﻧﻴﺖ ازاﻳﻤﺎن ﻳﻬﻮدی ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺤﯽ و‬
‫ﻳﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﻨﺪ و روزهﺎی ﺟﻤﻌﻪ و ﺷﻨﺒﻪ و ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ ﮐﻨﻴﺴﻪ و ﻳﺎ ﮐﻠﻴﺴﺎ روﻧﺪ‪ -‬ﻧﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﺟﺮای‬
‫ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺻﺤﻪ ﺑﮕﺬارد‪.‬‬

‫درﺗﻮرات ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ ﮔﻨﺎهﮑﺎران دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺁدﻣﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﮑﻤﻪ ﺷﺮع ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ و ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ " هﺮﺁﻳﻨﻪ اﻧﺘﻘﺎم‬
‫ﺧﻮن ﺷﻤﺎ راازهﺮاﻧﺴﺎن و ازهﺮ ﺣﻴﻮان ﺧﻮاهﻢ ﮔﺮﻓﺖ ")ﺳﻔﺮﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ .(5 ،‬دراﻧﺠﻴﻞ درﺳﺖ درﺟﻬﺖ ﺧﻼف‬
‫ﺗﻮرات ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺨﺸﺶ و ﮔﺬﺷﺖ ﺟﺎﺋﯽ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﺁﻣﻴﺰ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻳﮑﯽ از ﺷﮕﻔﺘﯽ هﺎی ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﺸﻤﺎر‬
‫ﺁﻳﺪ ﮐﻪ "ﺑﺮای ﻧﻘﺾ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁن دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ "‪ .‬دردواﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﯽ و ﻟﻮﻗﺎ ازﻗﻮل‬
‫ﻋﻴﺴﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻋﻮض ﭼﺸﻢ و دﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻮض دﻧﺪان‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﺪی ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﺪی ﻣﮑﻦ و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺮﮔﻮﻧﻪ راﺳﺘﺖ ﺳﻴﻠﯽ ﻣﻴﺰﻧﺪ ﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮت راﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ‬
‫اوﺑﮕﺮدان‪ .‬ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ازﺗﻮ ﭼﻴﺰی ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﺁﻧﺮا ﺑﺒﺨﺶ و ازﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی وام ازﺗﻮﻣﻴﮑﻨﺪروی ﻣﮕﺮدان )ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ 42-38،‬و ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪29 ،‬و‪ .(30‬و درﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﮐﻪ هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﺑﺪارو‬
‫ازدﺷﻤﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﺎش‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﺑﺪارﻳﺪ و ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﺘﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ دﻋﺎ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﮐﺴﯽ را دوﺳﺖ ﺑﺪارﻳﺪ ﮐﻪ اوﻧﻴﺰ ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ دارد ﭼﻪ ﭘﺎداﺷﯽ را ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺘﻮﻗﻊ ﺑﺎﺷﻴﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﺑﺎج ﮔﻴﺮان‬
‫هﻤﻴﻦ ﮐﺎررا ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ ؟ اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﺳﻼم ﮐﻨﻴﺪ ﭼﻪ ادﻋﺎی دﻳﻨﺪاری ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮑﻨﻴﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﺑﯽ دﻳﻨﺎن ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ ؟)هﻤﺎﻧﺠﺎ‪47-43،‬و‪ .(36-23‬ودرﭘﺎﺳﺦ ﭘﻄﺮوس ﺣﻮاری ﮐﻪ ازﻋﻴﺴﯽ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ اﮔﺮ ﺑﺮادر )هﻤﻨﻮع( ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﻖ‬
‫ﻣﻦ ﺗﺠﺎوزﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﺎﻳﺪ اورا ﺑﺒﺨﺸﻢ؟ ﺁﻳﺎ ﺗﺎهﻔﺖ ﺑﺎر ؟ وی ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ :‬ﻧﻪ هﻔﺖ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ هﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ هﻔﺖ‬
‫ﺑﺎر)ﻣﺘﻲ‪،‬ﺑﺎب هﺠﺪهﻢ‪21 ،‬و‪ .(22‬درﺑﺎرﻩ اﻋﻤﺎل ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎﺋﯽ ﭼﻮن ﻗﺼﺎص و دﻳﻪ‪ ،‬رهﻨﻤﻮد ﻋﻴﺴﯽ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﮑﻮم‬
‫ﻧﮑﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺤﮑﻮم ﻧﺸﻮﻳﺪ و ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﺷﻮﻳﺪ)ﻣﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ ،5- 1 ،‬ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪.(37،‬‬

‫درﻗﺮﺁن‪،‬ﺧﺪاوﻧﺪازﺻﻮرت ﭘﺪرﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ هﻮﻳﺖ ﺗﻮراﺗﻲ"وﻟﻢ ﻓﯽ اﻟﻘﺼﺎص ﺣﻴﻮﻩ ﻳﺎاوﻟﯽ اﻻﻟﺒﺎب" ﺑﺎزﻣﻴﮕﺮدد‬
‫)ﺑﻘﺮﻩ‪ ،(179،‬وﺑﺮﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮراﺗﯽ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻋﻮض ﭼﺸﻢ و دﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻮض دﻧﺪان – ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁن اﻗﺘﺒﺎس ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ از‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻤﻮراﺑﯽ اﺳﺖ‪ -‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮕﺬارد )ﺑﻘﺮﻩ‪194 ،‬؛ ﻧﺴﺎء‪92،‬؛ ﻣﺎﺋﺪﻩ ؛‪ ،45‬ﻧﺤﻞ؛‪ ،126‬اﺳﺮی ؛‪ ،33‬ﺷﻮری‪،40 ،‬‬
‫‪1‬‬
‫وهﻤﻴﻦ ﮐﻴﻔﺮ ﺑﺮای‬ ‫ﺣﺞ‪ .(60،‬درﻣﻮرد دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ دﺳﺖ ﻣﺮد و زن دزد راﻗﻄﻊ ﮐﻨﻴﺪ )ﻣﺎﺋﺪﻩ‪0 .(38 ،‬‬
‫ﻣﺤﺎرﺑﻴﻦ ﺑﺎﺧﺪا وﻣﻔﺴﺪﻳﻦ ﻓﯽ اﻻرض ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد ‪ ":‬ﻣﺠﺎزات ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ ﻣﺤﺎرب ﺧﺪا و رﺳﻮل اوﻳﻨﺪ و درزﻣﻴﻦ ﻓﺴﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دار ﺁوﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ دﺳﺘﻬﺎ و ﭘﺎهﺎﻳﺸﺎن درﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺷﻮد ")ﻣﺎﺋﺪﻩ‪،33 ،‬اﻋﺮاف‪ ،124 ،‬ﻃﻪ‪،‬‬
‫‪ ،71‬ﺷﻌﺮا‪.(49،‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻘﺮرات ﻗﻀﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻼ دردوراﻧﻬﺎی ﺑﻌﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺎن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص دردوﺟﻬﺎن ﺗﺴﻨﻦ و ﺗﺸﻴﻊ‪ ،‬ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻈﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻬﻤﻴﻦ اﻧﺪازﻩ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻧﺤﻮﻩ دادرﺳﯽ‬
‫دردادﮔﺎﻩ هﺎی ﺷﺮع اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن اﻣﺮوز درﻣﻮرد ﺻﺪور رأی ﻧﻬﺎﺋﯽ درﺑﺎرﻩ‬
‫ﻣﺘﻬﻤﺎن و ﻣﺮاﻋﺎت ﺣﺪاﮐﺜﺮدﻗﺖ وﻋﺪاﻟﺖ درﺻﺪورواﺟﺮای رأي‪ ،‬ﻣﻴﺮاﺛﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ دراﻳﺎم ﻣﻌﻴﻨﯽ درﻣﺤﮑﻤﻪ وﮔﺎﻩ ﻧﻴﺰ درﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ اﻣﺮدادرﺳﯽ اﻗﺪام ﮐﻨﺪ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن ﺟﻠﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻋﯽ و ﻣﺪﻋﯽ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ را ﺑﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ دﻋﻮت ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻳﮑﯽ ازﻃﺮﻓﻴﻦ دﻋﻮا ﻣﺴﻠﻤﺎن و دﻳﮕﺮی اهﻞ ذﻣﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻦ دﻋﻮت ﮐﻨﺪ واهﻞ ذﻣﻪ را ﺳﺮ ﭘﺎ ﻧﮕﺎﻩ دارد‪ .‬درﻣﺤﮑﻤﻪ ﺷﺮع ﻣﺪﻋﯽ اﻟﻌﻤﻮم و وﮐﻴﻞ دﻋﻮی وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺧﻮد‬
‫ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ دو وﻇﻴﻔﻪ را اﻳﻔﺎﮐﻨﺪ‪ .‬دوﻃﺮف دﻋﻮا ﺧﻮد از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮﻳﺶ دﻓﺎع ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و درﻣﺤﮑﻤﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﻴﻴﺎﺑﻨﺪ و اﮔﺮ‬
‫زن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ای را ﺑﻪ ﺟﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺴﻴﻞ ﻣﻴﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﯽ ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاراﻧﯽ ﻣﺮﮐﺐ از ﻳﮏ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﮐﺎﺗﺐ )ﻣﻨﺸﻲ( و ﻳﮏ‬
‫درﺑﺎن ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ داد ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻳﺎ ﺷﻬﻮد رادرﻣﺤﮑﻤﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻨﺪ دراﺧﺘﻴﺎر دارد‪ .‬ﺣﮑﻢ ﻗﻄﻌﯽ دادﮔﺎﻩ ﺑﺎﻳﺪ درهﻤﺎن ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺤﮑﻤﻪ‬
‫و ﺗﻨﻬﺎ درﻳﮑﺮوز ﺻﺎدر ﺷﻮد و اﻳﻦ ﺣﮑﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻔﻮرﻳﺖ ﺑﻪ اﺟﺮا درﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫ﻧﻤﺎز درﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ "ﺗﻮﺣﻴﺪي"ﺧﺎص ﺁﺋﻴﻦ اﺳﻼم اﺳﺖ ودردوﺁﺋﻴﻦ درﮔﺮ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﯽ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺧﻮد اﺳﻼم وﺿﻊ ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﻠﻴﻪ اﺟﺰاء ﺁن )وﺿﻮ‪ ،‬ﻧﻴﺖ‪ ،‬ﻗﻨﻮﻩ‪ ،‬رﮐﻮع‪ ،‬و ﺳﺠﻮد( ازﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻮی اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺣﺘﯽ اﻳﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﺁب ﺑﺮای وﺿﻮ ﭘﻴﺪا ﻧﺸﻮد ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﺧﺎک ﺗﻴﻤﻢ ﮐﺮد‪.‬‬

‫اوﻗﺎت ادای ﻧﻤﺎز هﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ هﻤﺎن اوﻗﺎت ﻧﻤﺎزهﺎی ﻣﺎﻧﻮی ﻳﻌﻨﯽ ﭘﻴﺶ از ﻃﻠﻮع ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻴﻤﺮوز‪ ،‬ﺷﺒﺎﻧﮕﺎﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎرﻧﻤﺎزهﺎی روزاﻧﻪ درﺁﻏﺎز ﮐﺎر‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ دردوراﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ درﻣﮑﻪ ﺑﻮد ﺗﻨﻬﺎ دو ﺑﺎرﺑﻮد‪ ":‬ﺑﺠﺎﺁورﻳﺪ ﻧﻤﺎز را دردوﺳﻮی‬
‫هﺮروز")هﻮد‪ .(114 ،‬ﭘﺲ از هﺠﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ اﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻤﺎز اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ ‪":‬ﻧﻤﺎز رادرﺳﭙﻴﺪﻩ دم و‬
‫درﺷﺎﻣﮕﺎﻩ و درﻃﻮل ﺷﺐ ﺑﺮﭘﺎدارﻳﺪ")ﻃﻪ‪ ،(130 ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﻤﺎزهﺎی ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﭘﺎرﺳﯽ ﺑﺼﻮرت ﻧﻬﺎﺋﯽ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻧﻤﺎز ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درهﻤﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺠﺰ درﻧﺰد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭼﻴﻦ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩ ای ازﺁن را ﺑﻪ‬
‫ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺒﻠﻐﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻴﻦ رﻓﺘﻨﺪ ﺧﺮاﺳﺎﻧﻴﺎﻧﯽ از ﻓﺮﻗﻪ ﺣﻨﻔﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﺳﻪ ﻓﺮﻗﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺗﺴﻨﻦ و ﻓﺮﻗﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز را ﺑﺮای ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ هﺮزﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﺁن ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺠﺎزﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن – ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ هﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز روﺑﺪان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ – در ﺁﻏﺎز اورﺷﻠﻴﻢ )ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس( ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﯽ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﻴﺮﮔﯽ رواﺑﻂ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮﻩ درﻗﺮﺁن ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ازاﻳﻦ راﻩ درﺟﻪ اﻳﻤﺎن ﻣﻮﻣﻨﺎن را ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﮐﻨﺪ‪ " :‬ﻧﺎﺑﺎوران ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺁن ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ازﻗﺒﻠﻪ ای ﮐﻪ ﺑﺮﺁن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﻌﺒﻪ روی ﺁوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﮕﻮ اﻳﻦ ﮐﺎر را ازاﻳﻦ رو ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ درﻳﺎﺑﻴﻢ‬

‫‪ - 1‬ﺳﺎﺑﻘﻪ " دﺳﺖ ﺑﺮﻳﺪن " راﺑﻌﻨﻮان ﻣﺠﺎزات‪ ،‬ﭘﻴﺶ ازﻗﺮﺁن دردوﻣﺘﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎنی دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻳﮏی درﻗﺎﻧﻮن ﺣﻤﻮرابی ﮐﻪ درﺁن ﻣﺠﺎزات ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﺑﺮﻳﺪن هﺮدو دﺳﺖ ﺑﺰهﮑﺎر‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و دﻳﮕﺮی درﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ ﺗﻮرات ) ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪(12-11 ،‬ﮐﻪ درﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ....":‬واﮔﺮ دوﺷﺨﺺ ﺑﺎﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎزﻋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و زن ﻳﮏی ﭘﻴﺶ ﺁﻳﺪ ﺗﺎﺷﻮهﺮ ﺧﻮد را‬
‫ازدﺳﺖ زﻧﻨﺪﻩ اش ﻧﺠﺎت دهﺪ و دﺳﺖ ﺧﻮد را دراز ﮐﺮدﻩ ﻋﻮرت اوراﺑﮕﻴﺮد ﭘﺲ دﺳﺖ اوراﻗﻄﻊ ﮐﻦ‪ ،‬و ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺮاوﺗﺮﺣﻢ ﻧﮑﻨﺪ"‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ازﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﻴﺮوی ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ازاوروی ﺑﺮﻣﻴﮕﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ روﻳﺖ را ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﺴﺠﺪاﻟﺤﺮام ﺑﮕﺮدان‪،‬‬
‫و هﻤﻪ ﺷﻤﺎ هﺮﺟﺎﮐﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ازاﻳﻦ ﭘﺲ روﻳﺘﺎن را ﺑﺪاﻧﺴﻮ ﺑﮕﺮداﻧﻴﺪ ")ﺑﻘﺮﻩ‪.(140 ،‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫ﺑﻪ ﺧﻼف ﻧﻤﺎز‪ ،‬رﺳﻢ روزﻩ داری درﻧﺰد اﻋﺮاب ﺟﺰﻳﺮﻩ اﻟﻌﺮب ﺳﺎﺑﻘﻪ ای ﻗﺪﻳﻤﯽ و ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ‬
‫رواﻳﺖ ﻣﻮرﺧﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺟﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﺎﻟﯽ ﻳﮑﺒﺎر ﺑﺮای ﻋﺒﺎدت "اﷲ " ﮐﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻣﺘﻮﻟﯽ ﻣﻌﺒﺪ او ﺑﻮد اﻧﺰوا‬
‫ﻣﻴﮕﺰﻳﺪو دراﻳﻦ ﻣﺪت روزﻩ ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪ .‬وﻟﯽ درزﻣﺎن ﻇﻬﻮر اﺳﻼم ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ وﺟﻮد داﺷﺖ و‬
‫ﺁن روزﻩ ﻳﮑﻤﺎﻩ ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن درهﺮﺳﺎل ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺑﻮد زﻧﺪان و ﻣﺮگ ﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ و ﺑﺎروزﻣﻘﺪس "ﺑﻪ ﻣﺎ" ﻣﻌﺎدل‬
‫روزﻓﻄﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻴﻴﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ روزﻩ ﮐﻪ هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻋﻴﺪ ﭘﺎک ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﻮد درﻣﺎﻩ ﻓﺮوردﻳﻦ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬
‫درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎل ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ روز دهﻢ ﻣﺤﺮم را ﮐﻪ ﻳﮏ روزﻣﺬهﺒﯽ ﻗﺪﻳﻤﯽ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ دهﻢ ﺗﺸﺮﻳﻦ ﻳﻬﻮدﻳﺎن‬
‫ﺑﻮد ﺑﺮای روزﻩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮد‪ ،‬اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ ازﺁن ﺗﻤﺎم ﻣﺎﻩ ﻋﺒﺎدت ﮐﻠﻴﻤﻴﺎن )ﻣﺎﻩ ﮐﻴﭙﻮر( را ﻣﺎﻩ روزﻩ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻘﺮرداﺷﺖ‪ ،‬وﻟﯽ‬
‫ﺑﻌﺪاز ﻗﻄﻊ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ازﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس ﺑﻪ ﻣﮑﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺎﻩ ﻋﺒﺎدت را ﺑﻪ ﻣﺎﻩ رﻣﻀﺎن‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎری ازﻣﺤﻘﻘﺎن اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن روزﻩ داری ﻣﺎﻩ رﻣﻀﺎن را ﻧﺸﺎﻧﯽ ازاﻳﻦ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﺎرع اﺳﻼم ازوﺿﻊ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ و‬
‫اﻗﻠﻴﻤﯽ ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ازﺟﻬﺎن ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﮔﺎﻩ ﻃﻮل روز ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻴﺮﺳﺪ و درﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﻧﻴﺰ ﺣﺘﯽ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻏﺮوب‬
‫ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ﺑﻴﺨﺒﺮ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻟﺪ ﺗﺴﻴﻬﺮ دراﺷﺎرﻩ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﺁﻳﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﺑﻪ هﻤﻪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮﻩ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﺤﺘﻮای ﺁﻧﻬﺎ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ و ﮔﺮم‬
‫ﺁﻓﺘﺎﺑﯽ اﻳﻦ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮﻩ و ﻣﺴﺎﺋﻞ روزﻣﺮﻩ ﺻﺤﺮاﻧﺸﻴﻨﺎن ﺁﻧﺮا درﺑﺮﻣﻴﮕﻴﺮد و هﻴﭻ ﻣﺤﻠﯽ درﺁن ﺑﺮای ﺳﺎﮐﻨﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﺳﺮدﺳﻴﺮ و ﻏﻴﺮ ﺁﻓﺘﺎﺑﯽ ﮐﺮﻩ زﻣﻴﻦ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫ﺳﻨﺖ ﺣﺞ ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ازﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻌﯽ )دوﻳﺪن(ﻣﻴﺎن ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوﻩ اداﻣﻪ‬
‫ﺳﻨﺘﯽ ﻗﺪﻳﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دراﺟﺮای ﺁن ﻃﻮاف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻧﺸﺎن ادای اﺣﺘﺮام ﺑﻪ دوﺑﺖ اﺳﺎف و ﻧﺎﺋﻠﻪ ﮐﻪ دراﻳﻦ دوﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ هﻔﺖ ﺑﺎرﻣﻴﺎن اﻳﻦ دوﻣﮑﺎن رﻓﺖ وﺁﻣﺪ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺮ ﺁداب ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺣﺞ ‪ :‬ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﻮی ﺳﺮ‪ ،‬ﺑﻮﺳﻴﺪن‬
‫ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد‪ ،‬ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻒ ﮐﻮﺗﺎﻩ درﻋﺮﻓﺎت‪ ،‬ﭘﺮﺗﺎب ﺳﻨﮓ ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن‪ ،‬هﻤﮕﯽ ﻳﺎدﮔﺎر دوران ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﯽ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﻮﺣﺎﻣﺪ ﻏﺰاﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت اﻳﺮان اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ هﻴﭻ دﻟﻴﻞ ﻣﻮﺟﻬﯽ‬
‫ﺑﺮای ﻣﻨﺎﺳﮏ ﺣﺞ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ام‪ ،‬وﻟﯽ ﭼﻮن اﻣﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻢ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫دﺳﺖ ﮐﻢ دردوﺁﺋﻴﻦ ازﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ "ﺗﻮﺣﻴﺪي" ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﻴﺮی ﻣﻘﺎم ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﯽ دارد‪ .‬درﺗﻮرات ﮐﺴﺐ ﻏﻨﻴﻤﺖ از‬
‫اﺻﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺑﺮﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮕﺬارد و درهﺮزورﺁزﻣﺎﺋﯽ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺎ اﻗﻮام دﻳﮕﺮ ﺑﺪاﻧﺎن ﻳﺎدﺁوری‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻐﻠﻮﺑﺎن را ازﻣﺮدو زن و ﮐﻮدک ﺑﮑﺸﻨﺪ اﻣﺎ داراﺋﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺑﺮای ﺧﻮد ﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ‪.… ":‬و ﺑﻨﯽ‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺷﻬﺮهﺎی ﺁن ﻣﻠﻮک را ﮔﺮﻓﺘﻪ و اهﺎﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎرا ﺑﺎﻟﮑﻞ ﺑﺪم ﺷﻤﺸﻴﺮ هﻼک ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻨﺪﻩ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺁن ﺷﻬﺮهﺎ وﻧﻴﺰ ﺑﻬﺎﺋﻢ ﺁﻧﻬﺎ راﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺑﺮدﻧﺪ )ﺻﺤﻴﻔﻪ‪ ،‬ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ‬
‫ﻧﻮن‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪(14 ،‬؛"و ﭼﻮن ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاﻳﺖ ﺷﻬﺮی را ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﺴﭙﺎرد ﺟﻤﻴﻊ ذﮐﻮراﻧﺶ را ﺑﻪ دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮑﺶ‬
‫ﻟﻴﮑﻦ زﻧﺎن و اﻃﻔﺎل و ﺑﻬﺎﺋﻢ و ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ درﺷﻬﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﺎراج ﺑﺒﺮ و ﻏﻨﺎﺋﻢ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد را ﮐﻪ ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاﻳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮدهﺪ ﺑﺨﻮر" )ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪(13 ،‬؛" و ﺟﺪﻋﻮن ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺖ هﺮﻳﮑﯽ ازﺷﻤﺎ ﮔﻮﺷﻮارﻩ هﺎی ﻃﻼی ﻏﻨﻴﻤﺖ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﭘﺲ رداﺋﯽ ﭘﻬﻦ ﮐﺮدﻩ هﺮﻳﮑﯽ ﮔﻮﺷﻮارﻩ هﺎی ﺧﻮد را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ درﺁن اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و‬
‫وزن ﺁﻧﻬﺎ هﺰار و هﻔﺘﺼﺪ ﻣﺜﻘﺎل ﻃﻼﺑﻮد ﺳﻮای ﮔﺮدن ﺑﻨﺪهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﮔﺮدن ﺷﺘﺮاﻧﺸﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و ﺟﺪﻋﻮن ازﺁﻧﻬﺎ اﻳﻔﻮدی‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و ﺁﻧﺮا درﺷﻬﺮ ﺧﻮد ﻋﻔﺮﻩ ﺑﺮﭘﺎداﺷﺖ و ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ درﻋﻘﺐ ﺁن زﻧﺎﮐﺮدﻧﺪ " )ﺳﻔﺮ داوران‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪-24 ،‬‬
‫‪" ،(27‬و ﭼﻮن داود ﺑﻪ ﺻﻘﻠﻎ رﺳﻴﺪ ﺑﻌﻀﯽ از ﻏﻨﻴﻤﺖ هﺎ را ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻳﺦ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﮔﻔﺖ اﻳﻨﮏ هﺪﻳﻪ ای از ﻏﻨﻴﻤﺖ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮای ﺷﻤﺎﺳﺖ " ) ﮐﺘﺎب اول ﺳﻤﻮ ﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﯽ ام‪.(26 ،‬‬

‫ﺁﻳﺎت ﻣﺘﻌﺪدی درﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﻴﺮی و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ) ﺑﻘﺮﻩ‪212 ،‬و‪245‬‬
‫اﻧﻔﺎل‪ ،69 ،41 ،1 ،‬ﻓﺘﺢ‪ ،21-19 ،‬ﺣﺸﺮ‪ ،10-6 ،‬ﻣﻤﺘﺤﻨﻪ‪ .(11 ،‬درﺳﻮرﻩ اﻧﻔﺎل ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻏﻨﺎﺋﻢ دﻗﻴﻘﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮداران اﺳﻼم ﭘﻴﺶ ازهﺮ ﭘﻴﮑﺎری اﻳﻦ ﺳﻮرﻩ را ﺑﺮای ﺟﻨﺪﻳﺎن ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﻮر و‬
‫ﺣﺮارت ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﻧﺪ‪ .‬درﻳﮑﺠﺎ اﮐﻴﺪا ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ را از دﺳﺖ ﻧﺪهﻨﺪ و ﺑﺮای ﮐﺴﺐ ﻏﻨﻴﻤﺖ‬
‫ﻋﺠﻠﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ":‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺴﺐ ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺑﺴﻴﺎررا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ وﻋﺪﻩ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮﺷﻤﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺷﺘﺎب ﮐﻨﻴﺪ "‬
‫)ﻓﺘﺢ‪.(20 ،‬‬

‫درزﻣﺎن ﺟﻬﺎد اﺳﻼﻣﯽ اﺳﻴﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺟﻨﮕﯽ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ زﻧﺎن ﺷﻮهﺮداری هﻢ ﮐﻪ‬
‫دراﻳﻦ ﺟﻨﮕﻬﺎ ﺑﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﻣﺮدان ﻋﺮب درﺁﻳﻨﺪ)ﻧﺴﺎء‪.(24 ،‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫ﺳﻨﺖ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و‬
‫از ﻣﻤﻴﺰات هﻤﻪ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی ﺳﺎﻣﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎرهﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درﮔﺎﺗﺎهﺎی زرﺗﺸﺖ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ ﻣﺤﮑﻮم‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﺻﻞ ﻋﺒﺎدت ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬درﺣﺪی ﮐﻪ ﺑﺪان اهﻤﻴﺘﯽ درﺣﺪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺗﻮرات ﺣﮑﺎﻳﺖ ازاﻳﻦ دارد ﮐﻪ هﻴﭻ ﺑﻮﺋﯽ ﺑﺮای ﻳﻬﻮﻩ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺗﺮ ازﺑﻮی ﺧﻮش ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺒﺎب ﺷﺪﻩ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬درداﺳﺘﺎن اﺑﺮاهﻴﻢ ﺣﺘﯽ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ درﺁﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﻮﭼﯽ‬
‫راﺑﺠﺎی ﻓﺮزﻧﺪ او ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ دوم‪.(15-12 ،‬‬

‫درﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ درﻣﻌﺒﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﺎ درﺟﺎهﺎی دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭘﺎﺷﻴﺪن ﺧﻮن ﺣﻴﻮان ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﻪ اﻃﺮاف و اﮐﻨﺎف ﻣﻌﺒﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺁﺗﺶ ﻧﻴﺎز اهﻤﻴﺖ اﺳﺎﺳﯽ دارد‪ ،‬زﻳﺮا " ﺑﺪون رﻳﺨﺘﻦ ﺧﻮن ﺁﻣﺮزش ﮔﻨﺎهﺎن ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻧﺪارد " )رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ‬
‫ﻋﺒﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪.(22 – 19 ،‬‬

‫درﺗﻮرات اﺻﻮﻻ هﻤﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ارﺷﺪ و ذﮐﻮرهﺮﺧﺎﻧﻮادﻩ ﻳﻬﻮدی و ﻧﻴﺰ ﻧﻮزادان ﮔﺎوان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﺁن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫دارﻧﺪ و ﺑﺎﻳﺪ وﻗﻒ او ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺑﺠﺎی ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺁدﻣﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺎوو ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ درﻣﻮرد اﻻغ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺻﺎﺣﺐ اﻻغ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺁن ﺑﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺮای ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮدن اﻻغ را ﺑﺸﮑﻨﺪ‬
‫)ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﻔﺘﻢ‪ .(28 ،‬درهﻤﻴﻦ ﺗﻮرات ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر از ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺁدﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ‬
‫ﺁﺧﺎزﻳﺎ و ﻣﻨﺎﺳﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﻳﻬﻮدا و ﻣﺘﻮﻟﻴﺎن ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را ﺑﻌﻨﻮان ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ درﺁﺗﺶ ﻣﯽ اﻓﮑﻨﻨﺪ )ﮐﺘﺎب دوم‬
‫ﺗﻮارﻳﺦ اﻳﺎم‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و هﺸﺘﻢ( و درزﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺁﺧﺎب ﺷﺎﻩ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺧﻴﺌﻴﻞ ﺑﻴﺖ ﺋﻴﻠﯽ ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺑﻨﺎی ﺷﻬﺮ‬
‫ارﻳﺤﺎ ﭘﺴﺮ ارﺷﺪ ﺧﻮدش را درهﻨﮕﺎم زدن ﮐﻠﻨﮓ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﭘﺴﺮ دﻳﮕﺮش را درهﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺘﻦ دروازﻩ ﺁن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫)ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪.(34 ،‬‬

‫اﻳﻦ ﺳﻨﺖ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﻧﻴﺰ از ارﮐﺎن ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﻋﻴﻨﺎ از دﻳﻦ ﻳﻬﻮد ﺑﻪ اﺳﻼم راﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﮐﻪ دردوران ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﺋﯽ ازﺁﻧﺮا درﻧﺰد ﺑﺮﺧﯽ ازﻗﺒﺎﻳﻞ ﻋﺮب ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ازاﻳﻦ ﺳﻨﺖ درﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﺳﻮرﻩ ﻗﺮﺁن )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،67 ،‬ﺁل ﻋﻤﺮان‪ ،183 ،‬ﻣﺎﺋﺪﻩ‪20 ،‬و‪ ،95‬ﺣﺞ‪ ،37-33 ،28 ،‬ﻓﺘﺢ‪ ،25،‬ﮐﻮﺛﺮ‪ (2 ،‬ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺘﺴﺎب ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﻪ اﺑﺮاهﻴﻢ ﺳﻨﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ را ﺑﻌﻨﻮان ﻳﺎدﮔﺎر اﺑﺮاهﻴﻢ درﻣﺘﻦ ﺷﻌﺎﺋﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺞ ﻗﺮار دادﻩ و ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ رادراﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺼﻮرت ﻳﮑﯽ از ﻓﺮاﻳﺾ ﺣﺞ درﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮری ﮐﻪ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻴﻦ ﻳﮏ ﺗﺎ دو ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ )و ﮔﺎﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮ( درﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ ﮐﻪ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬درﻳﮑﺮوزﻣﻌﻴﻦ درﻣﮑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪﻩ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻋﺪم اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮدال رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﻄﺮات ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﯽ‬
‫ﺁورﻧﺪ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻪ ﺧﺪا اﺣﺘﻴﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺸﺘﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬از اﻧﺪوﻧﺰی و ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺻﺤﺮای اﻓﺮﻳﻘﺎ ازﺁن ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫ﺳﻨﺖ ﺧﺘﻨﻪ ﭘﺴﺮان ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﺮا ﺑﺮای ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻟﺰاﻣﯽ ﺷﻤﺮدﻩ وﻟﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن راازﺁن ﻣﻌﺎف داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺳﻨﺘﻬﺎ و ﺷﻌﺎﺋﺮ دﻳﮕﺮ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد از ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮراﺗﯽ اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﺮودوت ﺧﺘﻨﻪ رااز ﺳﻨﻦ‬
‫ﻓﻨﻴﻘﻴﺎن ﻣﻴﺸﻤﺎرد‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﻓﻨﻴﻘﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﺁﻧﺮا ازﻣﺼﺮﻳﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬درﺧﻮد ﺗﻮرات دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺼﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻋﻤﻮﻧﻴﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺁﺑﻴﺎن و ادوﻣﻴﺎن اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ) ﮐﺘﺎب ﻳﺮﻣﻴﺎء ﻧﺒﯽ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ .(24 ،‬درﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد اﻳﻦ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺘﻨﻪ ازاهﻤﻴﺘﯽ ﺣﻴﺎﺗﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮد ﻗﺮار دهﺪ و‬
‫ارض ﮐﻨﻌﺎن راازﻧﻴﻞ ﺗﺎ ﻓﺮات ﺑﺪو ﺑﺒﺨﺸﺪ و ذرﻳﺖ اﺑﺮاهﻴﻢ را ﺷﻤﺎر ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺁﺳﻤﺎن و ﻏﺒﺎر زﻣﻴﻦ زﻳﺎد ﮐﻨﺪ‪ ،‬درﮔﺮو اﻳﻦ‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺑﺮاهﻴﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻓﺮزﻧﺪان ذﮐﻮر ﺧﻮدرا ﺧﺘﻨﻪ ﮐﻨﺪ درواﻗﻊ ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ و ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ و ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد را دردﺟﻪ اول ﺑﻪ ﺁﻟﺘﻬﺎی ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﭘﺴﺮان ﺧﻮد ﻣﺪﻳﻮن اﺳﺖ‪ .‬اهﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ‬
‫درﺣﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮدش درﺷﺒﯽ ﺗﺎرﻳﮏ درﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﺼﺮ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اوﻟﻮاﻟﻌﺰﻣﺶ ﻣﻮﺳﯽ ﻣﻴﺪود ﺗﺎاورا‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﮑﺸﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪان ذﮐﻮر ﻳﻬﻮدی ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮرات درروز هﺸﺘﻢ ﺗﻮﻟﺪ ﺧﺘﻨﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ) ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ ،(3 ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺗﻮرات اﺑﺮاهﻴﻢ ﺧﻮدش در‪ 99‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﯽ ﻧﻴﺰﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﻣﻴﺜﺎق اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺎ ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﺮدﮔﺎن ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎی اﺳﺮاﺋﻴﻠﯽ ﻧﻴﺰﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﻮﻧﺪ)ﺳﻔﺮﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺪهﻢ‪.(12 ،‬‬

‫در"ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ" ﺧﺘﻨﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻌﻨﻮان ﻳﮏ رﺳﻢ ﻇﺎهﺮی ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﻳﻌﻨﯽ ﺑﺪون "ﺧﺘﻨﻪ ﻗﻠﺒﻲ" ارزش ﻧﺪارد‬
‫ازﺟﺎﻧﺐ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﻮرد ﺗﺨﻄﺌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺟﺴﻤﺎ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ اﺣﮑﺎم ﺧﺪا را ﺑﺠﺎ‬
‫ﺁورد ﺣﻖ دارد ﺁﻧﮑﺴﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎوﺟﻮد داﺷﺘﻦ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﺘﻨﻪ ازﺷﺮﻳﻌﺖ ﺗﺠﺎوز ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻣﺤﮑﻮم ﮐﻨﺪ) رﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪.(29-25 ،‬‬

‫درﻗﺮﺁن اﺷﺎرﻩ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ و وﺣﯽ وﻳﮋﻩ ای ﻧﻴﺰ درﻣﻮرد ﺁن ﻧﺰول ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ هﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﺗﻮراﺗﯽ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ رﺳﻢ ﺑﺎ اﺑﺮاهﻴﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺁﻏﺎز ﺷﺪﻩ ﮐﻪ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﭘﺪر اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ‬
‫ﻧﻴﺎی اﻋﺮاب ﻧﻴﺰ هﺴﺖ‪.‬‬
‫………………………………………………………………………………………………‪........‬‬

‫درﻣﻮرد ﺧﻮراﮐﯽ هﺎی ﺣﺮام و ﺣﻼل درﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی وﺿﻌﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻮرد ﺧﺘﻨﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ دراﻳﻦ‬
‫ﺑﺎرﻩ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺗﺎﺑﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺪی و اﻧﻌﻄﺎف ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ درهﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮ وﻟﯽ ﻣﻼﻳﻤﺘﺮ دارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ازهﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ و ﺿﻮاﺑﻄﯽ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻌﺎف ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ﺗﻮرات ﻳﮏ ﺑﺎب ﺗﻤﺎم ﺑﻪ ﭼﺮﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺣﺸﺮات وﻣﺎهﯽ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻮﺷﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺧﻮرد و‬
‫ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﻧﻤﻴﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮردﻩ ﺷﻮﻧﺪ اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ازﻧﻈﺮ ﺿﻮاﺑﻂ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ دﻟﻴﻞ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻴﻬﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا هﺪف ﻧﻬﺎﺋﯽ ﺁن‪ -‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎری ازدﻳﮕﺮ ﻣﻘﺮرات ﺗﻮرات – ﻓﻘﻂ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮم و ﺁداب‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ‪ ،‬ﻗﻮم ﻳﻬﻮد را ازدﻳﮕﺮ اﻗﻮاﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎاودرارﺗﺒﺎﻃﻨﺪ ﺟﺪا ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی درﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﻧﻴﺰ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺗﺴﻨﻦ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﺗﻮرات دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .… " :‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ و هﺎرون ﺧﻄﺎب‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ ازهﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮروی زﻣﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬هﺮﮐﺪام را ﮐﻪ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻧﺸﺨﻮار‬
‫ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺘﺮ را ﻧﺨﻮرﻧﺪ زﻳﺮا ﻧﺸﺨﻮار ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻟﻴﮑﻦ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﮔﻮرﮐﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ او ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺨﻮار‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﺧﺮﮔﻮش زﻳﺮا ﻧﺸﺨﻮار ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ ﺳﻢ ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﻋﻴﺴﯽ ﺑﺮروی هﻤﻪ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﻣﻴﮑﺸﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ازدﻳﺪﮔﺎﻩ او ﺁن ﭼﻴﺰهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ازراﻩ دهﺎن وارد‬
‫ﻣﻌﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﭘﺲ از ﺁن ﺑﺼﻮرت ﻣﺪﻓﻮع ﺑﻪ ﻣﺰﺑﻠﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺁدﻣﯽ را ﻧﺠﺲ ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺁن اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی‬
‫ﻧﺎﭘﺎﮐﯽ اوراﻧﺠﺲ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ازﻗﻠﺐ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪو ازراﻩ ﭼﺸﻢ ﻳﺎ دهﺎن اوﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﺗﺮاوش ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ)ﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭘﺎﻧﺰدهﻢ‪ ،19-10 ،‬رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪ ،10 ،‬رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫ﭼﻬﺎردهﻢ‪(20 ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ درﮐﺘﺎب اﻋﻤﺎل رﺳﻮﻻن )ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪(28 ،‬ازﻗﻮل ﭘﻄﺮوس رﺳﻮل‪ ،‬دروﻗﺘﻴﮑﻪ درﻋﺎﻟﻢ روﻳﺎ‬
‫ازﺧﺪا ﻣﻴﺸﻨﻮد ﮐﻪ اورا ﺑﻪ ﺧﻮردن ﮔﻮﺷﺘﻬﺎ و ﻣﻴﻮﻩ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ درﭘﻴﺶ رودارد ﻓﺮاﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ای ﺧﺪاوﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻮراﮐﻴﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺣﺮام و ﻧﺎﭘﺎک اﺳﺖ ﻟﺐ ﻧﻤﻴﺰﻧﻢ‪.‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ هﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮرات‪ ،‬ﺧﻮراﮐﻴﻬﺎﺋﯽ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻨﺘﻬﺎ درﻣﻘﻴﺎس ﻣﺤﺪودﺗﺮ‪ ،‬ﺣﺮام ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪:‬‬

‫________________________________‬
‫‪ -1‬ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ وﻟﺘﺮ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﺪاوﻧﺪ دراﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻨـﺪی اﺷﺘﺒﺎﻩ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﮔﻮرﮐﻦ و ﺧﺮﮔﻮش هﻴﭽﮑﺪام ﻧﺸﺨﻮار ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻓﻘﻂ دهﺎن ﺧﻮد را ﻣﻴﺠﻨﺒﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫" ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮردن ﻣﺮدار و ﺧﻮن و ﮔﻮﺷﺖ ﺧﻮک و هﺮﺣﻴﻮاﻧﯽ را ﮐﻪ هﻨﮕﺎم ذﺑﺢ ﺁن ﻧﺎﻣﯽ ﺟﺰ ﺧﺪارا ﺑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮﺷﻤﺎ‬
‫ﻣﻨﻊ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ )ﺑﻘﺮﻩ‪.(173 ،‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ درﻗﺮﺁن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎی ﻏﺬاﺋﯽ را ﺑﺮای ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﮐﺎهﺶ دادﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪ ":‬ﻣﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﺎﺧﻦ دار را ﺑﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺣﺮام ﮐﺮدﻳﻢ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻪ ﻃﻴﻮر وﭼﻬﺎر ﭘﺎﻳﺎن را ﺑﺠﺰ ﺁن ﻗﺴﻤﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫از ﭘﺸﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎ از اﺣﺸﺎﻳﺸﺎن ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎﻳﺸﺎن ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺁﻧﺎن را ازﺑﺎﺑﺖ ﻋﺼﻴﺎﻧﺸﺎن ﺗﻨﺒﻴﻪ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪ 1‬وﻟﯽ ﺑﺮای ﺷﻤﺎ ﺑﺴﻴﺎری ازاﻳﻦ ﻣﻨﻊ هﺎ را ﺑﺮداﺷﺘﻴﻢ " )اﻧﻌﺎم‪.(146،‬‬

‫هﻤﻴﻦ ﻳﻬﻮدﻳﺎن درﻗﺮﺁن ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ درروزﺷﻨﺒﻪ ﻣﺎهﯽ ﺧﻮردﻩ اﻧﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﻮزﻳﻨﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ )ﺑﻘﺮﻩ‪ ،65 ،‬ﻣﺎﺋﺪﻩ‪،60 ،‬‬
‫اﻋﺮاف‪ (166،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺟﺎزﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻨﺒﻪ هﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎهﯽ ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﻧﮕﺮان ﺑﻮزﻳﻨﻪ ﺷﺪن‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫……………………………………………………………………………………………‪...........‬‬

‫ﺑﺎ هﻤﻪ اهﻤﻴﺘﯽ ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎد درزﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﭘﻴﺮوان ﺁﺋﻴﻦ هﺎی "ﺗﻮﺣﻴﺪي" دارد و ﺑﺎ هﻤﻪ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ اﻳﻦ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ درﭘﻴﺪاﻳﺶ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ و ﺗﺤﻮﻻت ﺁﻧﻬﺎ درﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻔﺎ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درهﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان ﻧﺸﺪﻩ و ﺁﻧﻘﺪر هﻢ ﮐﻪ ﺷﺪﻩ ﺻﺮﻓﺎ درﺣﺪ اﻗﺘﺼﺎدهﺎی ﺷﺒﺎﻧﯽ ﻳﺎ ﺻﺤﺮاﺋﯽ‬
‫دوراﻧﻬﺎی ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺁﻧﻬﺎﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درهﻴﭻ ﺻﻮرت ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﺘﺼﺎدی ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻮﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﺎﻧﯽ ﻳﻬﻮدی ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻠﻴﺪ ﺣﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺗﺎ ﺑﻪ اﺑﺪاﻻﺑﺎد درﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺑﺠﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫درﺗﻮرات ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ) ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ درزﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﻧﻘﺶ درﺟﻪ اول داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( درﻣﻮاردی‬
‫ازاﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ ":‬اﮔﺮﭼﻴﺰی ﺑﻪ هﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮدت ﺑﻔﺮوﺷﯽ ﻳﺎ ﭼﻴﺰی از دﺳﺖ هﻤﺴﺎﻳﻪ ات ﺑﺨﺮی ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫را ﻣﻐﺒﻮن ﻧﺴﺎزﻳﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺤﺼﻮل زﻣﻴﻨﺶ را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﻔﺮوﺷﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻳﺎدﺗﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﺁﻧﺮا زﻳﺎدﻩ ﮐﻦ و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮐﻤﯽ‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻗﻴﻤﺘﺶ راﮐﻢ ﻧﻤﺎ‪ ،‬و زﻣﻴﻦ ﺧﻮد را ﺑﻄﻮر اﺑﺪی ﻣﻔﺮوش زﻳﺮا زﻣﻴﻦ از ﺁن ﻣﻦ)ﻳﻬﻮﻩ(اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﻧﺰدﻣﻦ ﻏﺮﻳﺐ و‬
‫ﻣﻴﻬﻤﺎن هﺴﺘﻴﺪ …‪ .‬و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﮑﻮﻧﺘﯽ درﺷﻬﺮ ﺣﺼﺎر دار ﺑﻔﺮوﺷﺪ ﺗﺎ ﻳﮑﺴﺎل ﺑﻌﺪ ﺣﻖ اﻧﻔﮑﺎک ﺁﻧﺮا ﺧﻮاهﺪ داﺷﺖ‬
‫و اﮔﺮ درﻣﺪت ﻳﮑﺴﺎل ﺗﻤﺎم ﺁﻧﺮا اﻧﻔﮑﺎک ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ ﭘﺲ ﺁن ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ درﺷﻬﺮ ﺣﺼﺎر دار اﺳﺖ ﺑﺮای ﺧﺮﻳﺪاران ﻧﺴﻼ ﺑﻌﺪ ﻧﺴﻞ‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ) ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ(‪.‬‬

‫دراﻧﺠﻴﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ای ﺑﻨﺎم اﻗﺘﺼﺎد اﺻﻮﻻ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ و ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻋﻴﺴﯽ ﺁﻧﺮا ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻨﺘﻔﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ‪":‬و ﻋﻴﺴﯽ ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺨﺎﻃﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻧﮕﺮان ﻏﺬا و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺪن ﻧﮕﺮان ﻟﺒﺎس ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﻣﻴﮑﺎرﻧﺪ و ﻧﻪ درو ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﻧﻪ اﻧﺒﺎر دارﻧﺪ و ﻧﻪ ﮐﺎهﺪان‪ ،‬وﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ روزی ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻧﺰد ﺧﺪا ارزش دارﻳﺪ ) ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ ،‬و ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻧﺰد ﺧﺪا‬
‫ارزش دارﻳﺪ )ﻟﻮﻗﺎ‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪.(24-22 ،‬‬

‫ﺑﺮای ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺨﻮرﻳﺪ و ﻣﯽ ﺁﺷﺎﻣﻴﺪ اﻳﻨﻘﺪر ﺗﻘﻼ ﻣﮑﻨﻴﺪ و ﻧﮕﺮان ﻣﺒﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰهﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم دﻧﻴﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺸﺎن‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻤﺎ ﭘﺪری در ﺁﺳﻤﺎن دارﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ ﺑﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺤﺘﺎﺟﻴﺪ و ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ )هﻤﺎﻧﺠﺎ‪-29 ،‬‬
‫‪ .(31‬ﭼﺮا ﺑﺮای ﻟﺒﺎس ﻧﮕﺮاﻧﻴﺪ ؟ ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻦ هﺎی ﺻﺤﺮا ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﻮﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ زﺣﻤﺖ ﻣﻴﮑﺸﻨﺪ‬
‫وﻧﻪ ﻣﻴﺮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺳﻠﻴﻤﺎن هﻢ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﻤﻪ ﺣﺸﻤﺖ ﻣﺜﻞ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺁراﺳﺘﻪ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﺨﻮرﻳﻢ ﻳﺎ ﭼﻪ‬
‫ﺑﻨﻮﺷﻴﻢ و ﭼﻪ ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ ؟ هﻤﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺑﺮای ﺑﺪﺳﺖ ﺁوردن اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎ ﺗﻼش ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺪر ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎ اﺣﺘﻴﺎج دارﻳﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺮان ﻓﺮدا ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻓﺮدا ﺑﺮای ﻓﺮدا اﺳﺖ و ﺑﺪی اﻣﺮوز ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬
‫)ﻣﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪.(34-28 ،‬‬

‫_________________________________________‬
‫‪ -1‬اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن ﮐﻪ درﺁن ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﻢ و ﻧﺎﺧﻨﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﻼل و ﺣﺮام ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﭘﻴﻪ و ﭼﺮبی ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ درﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮﺑﺎنی ﻣﺨﺼﻮص ﻳﻬﻮﻩ اﺳﺖ و ﮐﺲی اﺟﺎزﻩ‬
‫ﺧﻮردن ﺁﻧﻬﺎ راﻧﺪارد )ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ 3 ،‬و ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪.(25-22 ،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻣﻨﻊ رﺑﺎ و درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻤﺲ و زﮐﻮﻩ و ﺟﺰﻳﻪ‪ ،‬دﺳﺘﻮر اﻗﺘﺼﺎدی روﺷﻨﯽ ﮐﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫"ﭼﻮن ﺑﻪ ﻗﺮض و ﻧﺴﻴﻪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺳﻨﺪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ درﻣﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﮐﺎﺗﺐ درﺳﺘﮑﺎری ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ را‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ و از ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺑﺎ ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻦ را ﺑﻪ وی ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ وﻣﺪﻳﻮن ﺁﻧﺮا اﻣﻀﺎء ﮐﻨﺪ و از‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻘﺮر ﺷﺪﻩ ﭼﻴﺰی ﻧﮑﺎهﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﺪﻳﻮن ﺳﻔﻴﻪ ﻳﺎ ﺻﻐﻴﺮ اﺳﺖ و ﺻﻼﺣﻴﺖ اﻣﻀﺎء ﻧﺪارد ﭘﺲ دوﺗﻦ ازﻣﺮدان ﮔﻮاﻩ‬
‫ﺁورﻳﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ دو ﻣﺮد ﻧﻴﺎﺑﻴﺪ ﻳﮏ ﺗﻦ ﻣﺮد و دوزن ﺷﺎهﺪ ﺁورﻳﺪ‪ ،‬و ازذﮐﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﻴﻦ ﻏﻔﻠﺖ ﻣﮑﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺰرگ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﮐﻮﭼﮏ‪ .‬و اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎﺗﺐ ﺳﻨﺪ و ﮔﻮاهﺎن دراﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﯽ اﺟﺮ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ " )ﺑﻘﺮﻩ‪.(282 ،‬‬
‫‪.........................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺮﺧﯽ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺬهﺒﯽ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﻳﮑﯽ از ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺨﺸﯽ ﺧﺎص ازﺁن دارﻧﺪ و ﺣﺘﯽ درﺑﺨﺸﻬﺎی دﻳﮕﺮ‬
‫هﻤﺎن ﻣﺬهﺐ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ازﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن "ﺗﻘﻴﻪ " اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ درﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﻳﮏ ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺷﺮﻋﯽ را دارد‪ ،‬و درﺑﺨﺶ ﺳﻨﯽ دﻧﻴﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ دهﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺁﻧﺮا ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ اﺻﻞ "ﺗﻘﻴﻪ "ﻳﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺣﻖ دارد درﻣﻮاردی ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ اﻣﻨﻴﺖ ﺟﺎﻧﯽ ﻳﺎ ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮد ﺑﻤﺼﻠﺤﺖ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﺪ دروغ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد را ﻣﻮرد اﻧﮑﺎر و ﺣﺘﯽ ﻟﻌﻦ و دﺷﻨﺎم ﻗﺮار دهﺪ ﻳﺎ ﺷﻬﺎدت دروغ‬
‫ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ودراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺣﺘﯽ اﻣﺎﻣﺎن دوازدﻩ ﮔﺎﻧﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﻌﺼﻮم ﺑﺪﻧﻴﺎ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ اﺻﻮﻻ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﭼﻴﺰی را ﺑﺮ زﺑﺎن ﺁورﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺟﺎزﻩ دارﻧﺪ ازروی ﺗﻘﻴﻪ اﺣﮑﺎﻣﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ دﺳﺘﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺻﺎدر ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫درهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﻋﺼﺮ اﺑﺪاع وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬درﻣﻬﻤﺘﺮی ﮐﺘﺎب ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻬﺎن ﺷﻴﻌﻪ ﻳﻌﻨﯽ اﺻﻮل ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ازﻗﻮل ﻋﻠﯽ ﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ‬
‫و اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ و اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﮐﺎ‪ ،‬اﻋﻼم ﺷﺪ ﮐﻪ "ﺗﻘﻴﻪ اﺳﺎس دﻳﻦ ﻣﺎ و اﺳﺎس دﻳﻦ ﭘﺪران ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﻴﻪ‬
‫ﺳﭙﺮ ﻣﻮﻣﻦ و ﻧﮕﻬﺪار ﻣﻮﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻘﻴﻪ ﻧﮑﻨﺪ اﻳﻤﺎن ﻧﺪارد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻧﻪ ﻋﺸﺮ دﻳﻦ درﺗﻘﻴﻪ اﺳﺖ و ﻳﮏ ﻋﺸﺮ ﺁن‬
‫درهﻤﻪ اﻋﻤﺎل دﻳﮕﺮ "‪ ،‬و درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب از زﺑﺎن اﻣﺎم هﺸﺘﻢ ﻧﻘﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ ‪ ":‬از اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﮐﻪ دراﻋﻴﺎد‬
‫ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻴﺠﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎوﺟﻮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮرد زﻧﺎرﻣﻴﺒﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﺧﺪای ﻋﺰوﺟﻞ را اﻳﻨﮑﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮش ﺁﻣﺪ و‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را دو ﺑﺎر ﭘﺎداش داد‪".‬‬

‫"‪ ......‬وﻧﻴﺰﺣﻀﺮت رﺿﺎ ﻓﺮﻣﻮد ‪:‬ﺧﺪا رﺣﻤﺖ ﮐﻨﺪ ﻣﻮﻣﻨﯽ را ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﻴﻔﻬﻤﻨﺪ و ﻣﻴﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ و‬
‫ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ ﻧﻤﻴﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ازﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻗﻊ ﻣﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ هﺮﭼﻪ ﻣﻴﭙﺮﺳﻴﺪ ﺟﻮاﺑﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺪهﻴﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﮐﻪ اﻣﺮ اﻣﺎﻣﺖ اوﻻد ﻋﻠﯽ را ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺼﻮرت رازی ﺑﺪﺳﺖ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ‬
‫ﺳﭙﺮد‪ ،‬و ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت رازی ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﭙﺮد‪ ،‬وﻣﺤﻤﺪ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت رازی ﺑﻪ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫ﺳﭙﺮد و ﻋﻠﯽ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻴﺰ ﺁﻧﺮا ﺑﺼﻮرت رازی ﺑﻪ هﺮ ﮐﻪ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﺳﭙﺮد‪ .‬و ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ راز را ﻓﺎش ﻣﻴﺴﺎزﻳﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮد واﻣﺎم ﺧﻮد رادرﺧﻄﺮ ﻗﺮاردهﻴﺪ؟ ﭼﺮا ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺣﺮﻓﯽ را ﮐﻪ ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﭘﻴﺶ ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﮕﺎﻩ دارﻳﺪ ؟")ﮐﻠﻴﻨﻲ‪ ،‬اﺻﻮل‬
‫ﮐﺎﻓﻲ‪ ،‬ﮐﺘﺎب اﻻﻳﻤﺎن و اﻟﮑﻔﺮ(‪.‬‬

‫ودرﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ درﻣﻘﺎم ﻧﺎﻳﺐ اﻣﺎم زﻣﺎن )و ﻃﺒﻌﺎ ﻧﺎﻳﺐ اﻣﺎم رﺿﺎ( درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻓﺘﻮا داد ﮐﻪ ‪:‬‬

‫"واﺟﺐ ﺑﻮدن ﺗﻘﻴﻪ از روﺷﻨﺘﺮﻳﻦ اﺣﮑﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻨﯽ ﺗﻘﻴﻪ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺣﮑﻤﯽ راﺑﺮﺧﻼف واﻗﻊ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﺎ ﻋﻤﻠﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻴﺰان ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﮑﻨﺪ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن ﺧﻮد ﻳﺎ ﻧﺎﻣﻮس ﻳﺎ ﻣﺎل ﺧﻮد‪ .‬ازاﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺎهﯽ اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻳﮏ‬
‫ﺣﮑﻢ را ﺑﻄﻮر ﺗﻘﻴﻪ ﺑﺮﺧﻼف دﺳﺘﻮر ﺧﺪاﻣﻴﺪاﻧﺪ ")ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار(‪.‬‬
‫‪.........................................................................................................................................‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺮﻋﯽ دﻳﮕﺮی ﮐﻪ ﺁن ﻧﻴﺰ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺷﻴﻌﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم دارد و ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﺮا درﺑﺨﺶ ﺳﻨﯽ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن‬
‫اﺳﻼﻣﯽ و دردوﺁﺋﻴﻦ "ﺗﻮﺣﻴﺪي" دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن "ﻣﺘﻌﻪ " ﻳﺎ ﺻﻴﻐﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻘﺪﻳﻦ ﺁن‪ ،‬ﺁﻧﺮا ﻓﺤﺸﺎی‬
‫ﻣﺸﺮوع ﻳﺎ ﻓﺤﺸﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬درﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪،‬ﺣﻘﻮق زن ﺻﻴﻐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫"ﻣﺘﻌﻪ ﻳﺎ ﺻﻴﻐﻪ زﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺪت ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﻳﮑﺴﺎﻋﺖ ﻳﺎ ﻳﮑﺮوز ﻳﺎﻳﮑﻤﺎﻩ ﻳﺎ ﻳﮑﺴﺎل ﻋﻘﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬زﻧﯽ ﮐﻪ ﺻﻴﻐﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺁﺑﺴﺘﻦ ﺷﻮد ﺣﻖ ﺧﺮﺟﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺣﻖ هﻤﺨﻮاﺑﯽ ﻧﻴﺰ ﻧﺪاردو از ﺷﻮهﺮ ارث ﻧﻤﻴﺒﺮد‪ ،‬و اﮔﺮهﻢ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﻪ ﺣﻖ ﺧﺮﺟﯽ وﺣﻖ هﻤﺨﻮاﺑﯽ ﻧﺪارد ﻋﻘﺪ او ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ و ﺣﻘﯽ ﺑﻪ ﺷﻮهﺮ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮﻣﺮد ﻣﺪت ﺻﻴﻐﻪ را ﺑﻪ زن‬
‫ﺑﺒﺨﺸﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎزن ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﭘﻮﻟﯽ را ﮐﻪ ﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اوﺑﺪهﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﻧﮑﺮدﻩ ﻓﻘﻂ‬
‫ﻧﺼﻒ ﺁﻧﺮا ﺑﺪهﺪ"‪.‬‬

‫"‪ ....‬اﮔﺮ ﻣﺮد ﺑﻌﺪ ازﻋﻘﺪ زﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻔﻬﻤﺪ ﮐﻪ ﺁن زن دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻮرﻩ داردو ﻳﺎ ﮐﻮر اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﭼﻼق اﺳﺖ ﺑﺸﺮط‬
‫اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻼﻗﯽ او ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ راﻩ ﺑﻮل و ﺣﻴﺾ ﻳﺎ راﻩ ﺣﻴﺾ و ﻏﺎﻳﻂ او ﻳﮑﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﺎﺁﻧﮑﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻳﺎ‬
‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ درﻓﺮج اوﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ذﮐﺮ ﻣﺮد ﻧﺘﻮاﻧﺪ ازﺁن ﺑﮕﺬرد‪،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻘﺪ راﺑﻬﻢ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﻴﻦ زن اﮔﺮ ﺑﻌﺪ ازﻋﻘﺪ ﺷﺪن‬
‫ﺑﻔﻬﻤﺪ ﮐﻪ ﺷﻮهﺮش دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺗﺨﻤﻬﺎﻳﺶ را ﮐﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻘﺪ را ﺑﻬﻢ ﺑﺰﻧﺪ‪ ....‬اﮔﺮاﻧﺴﺎن ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ دﺧﺘﺮ‬
‫ﻋﻤﻪ ﻳﺎ دﺧﺘﺮ ﺧﺎﻟﻪ ﺧﻮد راﺑﮕﻴﺮد ﺑﺎ ﻣﺎدر ﺁﻧﻬﺎ زﻧﺎ ﮐﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎن ازدواج ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ اول ﺑﺎدﺧﺘﺮﻋﻤﻪ ﻳﺎ‬
‫دﺧﺘﺮ ﺧﺎﻟﻪ ﺧﻮد ازدواج ﮐﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻣﺎدرﺷﺎن زﻧﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻋﻘﺪ ﺁﻧﺎن اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‪ .‬و اﮔﺮ ﺑﺎ زﻧﯽ ﻏﻴﺮ از ﻋﻤﻪ و ﺧﺎﻟﻪ‬
‫ﺧﻮدزﻧﺎﮐﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎدﺧﺘﺮ اوازدواج ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ زﻧﯽ راﻋﻘﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺎاوﻧﺰدﻳﮑﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻣﺎدراو زﻧﺎﮐﻨﺪ ﺁن زن‬
‫ﺑﺮاوﺣﺮام ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ......‬و ﻣﺎدروﺧﻮاهﺮ و دﺧﺘﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻟﻮاط دادﻩ ﺑﺮاوﺣﺮام ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﺎدر ﺧﻮاهﺮﻳﺎ دﺧﺘﺮﮐﺴﯽ‬
‫ازدواج ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻌﺪ ازازدواج ﺑﺎﺁن ﮐﺲ ﻟﻮاط ﮐﻨﺪ ﺑﺮاو ﺣﺮام ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ دﺧﺘﺮ ﻧﺎﺑﺎﻟﻐﯽ راﺑﺮای ﺧﻮد ﻋﻘﺪ ﮐﻨﺪو‬
‫ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ‪ 9‬ﺳﺎل دﺧﺘﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎاوﻧﺰدﻳﮑﯽ و دﺧﻮل ﮐﻨﺪ و راﻩ ﺑﻮل و ﺣﻴﺾ ﻳﺎ راﻩ ﺣﻴﺾ و ﻏﺎﻳﻂ اوراﻳﮑﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ اوﻧﺰدﻳﮑﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﺑﺎزن ﻧﺎﻣﺤﺮﻣﯽ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن اﻳﻨﮑﻪ ﻋﻴﺎل ﺧﻮد اوﺳﺖ ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺁن زن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺪت‬
‫ﭼﻬﺎرﻣﺎﻩ و دﻩ روزﻋﺪﻩ ﻧﮕﻬﺪارد"‪.‬‬

‫ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻋﻼﻣﻪ ﮐﺎﺷﻒ اﻟﻐﻄﺎء‪ ،‬دررﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد درﻧﺠﻒ اﺷﺮف‪ ،‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ارزﻳﺎﺑﯽ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮی دارد‪:‬‬

‫" ﺻﻴﻐﻪ ﻳﮑﯽ ازﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮﮐﺎت ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻼم ﺑﺨﺼﻮص ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ اﺳﺖ‪،‬هﻢ ﻣﻨﻔﻌﺖ دﻧﻴﻮی دارد وهﻢ ﻣﻨﻔﻌﺖ اﺧﺮوی و‬
‫درﻣﻘﺎﺑﻞ هﻴﭻ زﻳﺎن دﻧﻴﻮی ﻳﺎ اﺧﺮوی ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺨﺪاﺳﻮﮔﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺎن دﺳﺘﻮرهﺎی ﻋﺎﻟﯽ اﻳﻦ دﻳﻦ ﺟﺎوداﻧﯽ‬
‫را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻴﺒﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮﮐﺎت زﻣﻴﻦ و ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎزل ﻣﻴﮕﺸﺖ و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻋﻈﻤﺖ و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎزﻣﻴﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‬
‫و ﻳﮑﯽ ازاﻳﻦ ﻣﻮهﺒﺖ هﺎ هﻤﻴﻦ ﺻﻴﻐﻪ ﮐﺮدن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ رواﻳﺖ اﻳﻦ اﺛﻴﺮ درﮐﺘﺎب ﻧﻬﺎﻳﻪ رﺣﻤﺘﯽ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﻣﺖ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﺳﺖ‪ .‬درﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ازﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺻﺎف اﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﻋﻠﯽ ﺗﺮاوش ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ﺻﻴﻐﻪ ﮐﺮدن‬
‫ﻧﻌﻤﺖ و ﺑﺮﮐﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای ﮐﺎﻓﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻣﺮوز ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺁﻧﺮا ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ازﺁﺛﺎر و‬
‫ﺛﻤﺮات ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎی ﺁن ﻣﺤﺮوم ﻣﻴﻤﺎﻧﻨﺪ‪".‬‬
‫‪.........................................................................................................................................‬‬

‫ﺿﺎﺑﻄﻪ دﻳﮕﺮی درهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ‪ ،‬درﻃﻮل ﻗﺮون اﻋﺘﺒﺎری درﺣﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺬهﺒﯽ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻴﭻ‬
‫ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺻﺮاﺣﺘﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻳﻦ ﺣﮑﻢ ﻗﺮﺁﻧﯽ ﻧﻴﺰ هﺴﺖ ﮐﻪ" ان ﮐﺮﻣﮑﻢ ﻋﻨﺪاﻟﻪ اﺗﻘﻴﮑﻢ")ﺣﺠﺮات‪ ،(13 ،‬و‬
‫ﺁن اﻓﺴﺎﻧﻪ"ﺳﻴﺪ اوﻻد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ "اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺼﻮص اززﻣﺎن ﺻﻔﻮﻳﻪ ﺑﺮﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻨﻮان ﺳﻴﺪ دراﺻﻞ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﺁﻗﺎ وﺳﺮور رادارد‪ ،‬وﻟﯽ درﺟﻬﺎن ﺷﻴﻌﻪ اﻳﻦ ﻟﻘﺐ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺸﺎن ازراﻩ ﻓﺎﻃﻤﻪ‪ ،‬دﺧﺘﺮﭘﻴﻤﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ادﻋﺎی ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﺮاﺛﯽ رادارﻧﺪ‪.‬‬
‫ازهﻤﺎن زﻣﺎن ﮐﻪ "ﺗﻮﻗﻴﻊ"اﻣﺎم زﻣﺎن راوﻳﺎن اﺣﺎدﻳﺚ راﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻧﻴﺎﺑﺖ اﻣﺎم دراﻣﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ " ﺳﺎدات " ﻧﻴﺰ‬
‫ازﺟﺎﻧﺐ اﻳﻦ راوﻳﺎن اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎن ﺧﺎص ﺧﺪاوﻧﺪ درروی زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﺎن ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن اوﻻد‬
‫اﺑﺮاهﻴﻢ ازﺟﺎﻧﺐ ﺗﻮرات ﻣﻠﺖ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻳﻬﻮﻩ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪﻳﺜﯽ ﮐﻪ ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق درﮐﺘﺎب اﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮد از اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ‬
‫ﺻﺎدق و ﺑﻪ ادﻋﺎی او ﺧﻮد اﻳﻦ اﻣﺎم ازﭘﻴﻤﺒﺮ اﺳﻼم ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ "ﺳﺎدات اوﻻد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ " اﺳﺖ‪:‬‬

‫"درﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ از ﮐﺸﺎف ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺟﻌﻔﺮﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪ ،‬ﮐﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﯽ ﻋﻠﻴﻪ و ﺁﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬درروز‬
‫ﻗﻴﺎﻣﺖ ازاوﻟﻴﻦ ﺗﺎ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮدم درﻳﮑﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻇﻠﻤﺖ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﻮﻟﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﺪا اﻟﺘﻤﺎس ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻇﻠﻤﺖ‬
‫ﺑﺮﻃﺮف ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ ﻗﻮﻣﯽ ﻧﻮراﻧﯽ ﭘﻴﺪا ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻴﺪ؟ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻨﺪ ‪ :‬ﻣﻼﺋﮑﻪ اﻳﺪ؟ ﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ :‬ﺷﻬﺪاﺋﻴﺪ؟ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﺧﻮد ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ ﮐﻪ هﺴﺘﻴﺪ؟ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎﺳﺎداﺗﻴﻢ‪ .‬و هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ازﺁﺳﻤﺎن‬
‫ﻧﺪارﺳﺪ ﮐﻪ ای ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺳﺎدات‪ ،‬ﺑﺮای هﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ دوﺳﺘﺪار ﺷﻤﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﺑﻪ درﮔﺎﻩ ﻣﺎ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﻣﻴﭙﺬﻳﺮﻳﻢ !"‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺿﻤﻨﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دردﺳﺘﮕﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ هﺮﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬هﺮﻗﺪر هﻢ ﭘﺮهﻴﺰﮐﺎر ﻳﺎ ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪ ﻳﺎ اهﻞ‬
‫ﻋﻠﻢ و ﻓﻀﻞ ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎزهﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺑﺖ هﻤﻪ اﻋﻤﺎل ﺻﻮاب ﻳﺎ ﻧﺎﺻﻮاب ﺧﻮد دﻗﻴﻘﺎ ﺟﻮاب ﭘﺲ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﮏ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻨﯽ ﻳﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺣﺴﻴﻨﯽ ﻳﺎ ﻣﻮﺳﻮی ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪون ﺳﺌﻮال و ﺟﻮاﺑﯽ ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻬﺮ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ را دارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ هﺮدو دوﺳﺖ و ﺁﺷﻨﺎی دﻳﮕﺮ‬
‫ﺧﻮد راﻧﻴﺰ‪ ،‬درهﺮ درﺟﻪ ازﺻﻼﺣﻴﺖ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻔﺎﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﻮد هﻤﺮاﻩ‬
‫ﺑﺒﺮد‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ درهﻤﻴﻦ دﻧﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﺳﻴﺪ ﺑﻮدن ﻣﺰاﻳﺎی ﻓﺮوان دارد‪ ... ." :‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺧﻤﺴﯽ ﮐﻪ دراﺳﻼم وﺻﻮل ﻣﻴﺸﻮد ﻳﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﺁن‬
‫ﺳﻬﻢ ﺳﺎدات اﺳﺖ وﻳﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﺁن ﺳﻬﻢ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺟﺎﻣﻊ اﻟﺸﺮاﻳﻂ " )ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار‪ ،‬ص‪ (260‬و " ﻓﻘﻂ ﺑﻌﺪ ازﺁﻧﮑﻪ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺳﺎدات دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻘﻴﻪ ﺁن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ درراﻩ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮐﺸﻮر ﺻﺮف ﺷﻮد"‪ .‬ازدﻳﮕﺮ اﻣﺘﻴﺎزات اﻳﻦ ﺳﻴﺪﺑﻮدن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪":‬زن‬
‫ﻳﺎ دﺧﺘﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻴﻐﻪ ﺳﻴﺪ درﺁﻳﺪ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺮوس ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﺮود و ﭘﺪر و ﻣﺎدر و ﺑﺴﺘﮕﺎﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﯽ‬
‫اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﺳﺌﻮال و ﺟﻮاب ﺑﺎ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ" )ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ،‬ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﺷﺸﻢ(‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫>>>>‬ ‫‪2‬‬ ‫<<<<‬

‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﺻﻔﺤﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻮﺷﻴﺪم ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﮐﺘﺎب اﺟﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮداری ﮐﻠﯽ ازﻣﺘﻮن ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪی رادرزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻨﻴﺎدی ﻧﻘﻞ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ درﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮی ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ در ﺻﻔﺤﺎت ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺧﻮاهﻴﺪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ ﻧﻤﻮداری از اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮهﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺳﯽ هﺎ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮﻳﻬﺎی ﭘﮋوهﺸﮕﺮان و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان و ﻣﻮرﺧﺎن ﺟﻬﺎن ﻏﺮب درارﺗﺒﺎط‬
‫ﺑﺎهﻤﻴﻦ ﻣﺘﻮن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻧﻬﺎ هﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﺼﻮرت هﺰاران ﮐﺘﺎب و ﻣﻘﺎﻟﻪ و رﺳﺎﻟﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﯽ دردﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻗﺮار دارد‪ .‬هﻤﻪ‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪ ازﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ای ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ از اﺳﺎﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎوﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻳﺎ ﻣﻘﺎﻻﺗﺸﺎن‬
‫رادرارﺗﺒﺎط ﺑﺎهﺮﻳﮏ ازﻓﺼﻮل ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮدرﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺁوردﻩ ام‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن راازاﺻﻞ ﻣﻨﺤﺮف‬
‫ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺮﺟﻴﺢ دادﻩ ام ازذﮐﺮ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت در زﻳﺮ ﻧﻮﻳﺲ هﺮﺻﻔﺤﻪ ﺧﻮداری ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎزی ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺬﮐﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و ﻣﻘﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ درﻃﻮل اﻳﻦ ﺳﻪ ﻗﺮن درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺻﺪهﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﭘﺎﻳﺎن ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ ام ﺗﻨﻬﺎ ﻓﻬﺮﺳﺖ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺁﺛﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺧﻮد ﻣﻦ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................................‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ وﺟﻮد ﻗﺪرﺗﻬﺎﺋﯽ ﻧﺎﭘﻴﺪا وﻟﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮروﻧﺪ زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﺑﺸﺮ ﻧﻈﺎرت و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ودرﻃﻮل زﻣﺎن ﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﺬاهﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺎﻃﻴﺮی و ﺑﻌﺪا ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ازﮐﺠﺎ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد ؟ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻓﺮاواﻧﯽ دردوﺳﻪ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﮐﻮﺷﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺎﺑﺮای اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻓﺮﺿﻴﻪ زﻳﺮﻳﮑﯽ از واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫“ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﺬاهﺐ راﺑﻮﺟﻮد ﺁوردﻩ اﺳﺖ ﺗﺮس از ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮس ﺑﺸﺮ اﺑﺘﺪاﺋﯽ ازﻧﻴﺮوهﺎی ﻣﻘﺘﺪر‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﮐﻪ اورادرﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮس ﺑﺸﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮازﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ رادراﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﺮس ﺑﺸﺮ‬
‫ﺑﺎزهﻢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮازﺧﺪای واﺣﺪی ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺠﻤﻮع اﻳﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬واﮐﻨﺶ هﻤﻪ ﺁﻧﺎن دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ‪ ،‬واﮐﻨﺶ ﺑﻮﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﮑﺰﻳﮏ وﭘﺮودرهﻨﮕﺎم ﮐﺸﻒ ﻗﺎرﻩ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎﻳﺎن اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻮن ﺁﻧﻬﺎ را ﺳﻮار ﺑﺮاﺳﺒﻬﺎﺋﯽ دﻳﺪﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫هﻴﭽﻮﻗﺖ ﻧﺪﻳﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ازﻟﻮﻟﻪ هﺎی ﺁﺗﺸﺒﺎرﺗﻮﭘﻬﺎی ﺁﻧﻬﺎﺻﺪاﺋﯽ رﻋﺪ ﺁﺳﺎ ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ ﮐﻪ هﻴﭻ وﻗﺖ ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮدﻳﺪی دراﻳﻦ‬
‫ﻧﮑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ ﻣﻘﺘﺪر روﺑﺮوﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎراﭘﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ واﮐﻨﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺬاهﺐ اوﻟﻴﻪ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻋﻤﻼ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ واﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮی ﺧﻮد را ﺗﺎﺣﺪ ﺑﺴﻴﺎری ﻣﺪﻳﻮن هﺮاس ﻣﺮدم ﻣﺘﻤﺪن ﻋﺼﺮازدوزخ ﺑﻌﺪ‬
‫ازﻣﺮگ و ﺁﺗﺶ ﺳﻮزان و ﻣﻼﺋﮏ ﻋﺬاب و ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ و ﻣﺎرهﺎ و ﻋﻘﺮﺑﻬﺎ و ﺁب ﺟﻮﺷﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﯽ ﻃﺒﻌﺎ ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎری‬
‫از” ﭼﺮا” هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﺪ وهﻨﻮز ﺟﻮاب ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ ای ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻴﺪاد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫درﭘﺲ هﺮﻳﮏ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ ای ﻧﺎﭘﻴﺪا ﺟﺎی دادﻩ ﺷﺪ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﺎﻩ راﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﺁوردﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫دﻳﮕﺮی ﻏﻼت وﻣﻴﻮﻩ هﺎراﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ رﻋﺪ وﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬دراﻧﺘﻈﺎر ﺁﻧﮑﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد زﻳﺮﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن ﻣﻘﺘﺪرﺗﺮی ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ هﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ راﻣﻴﮕﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬هﻢ ﮔﻨﺪم و ﺗﺎک راﻣﻴﺮوﻳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬هﻢ رﻋﺪ و ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻨﺪ”‬
‫)ﮔﻮﺳﺘﺎوﻟﻮﺑﻮن‪ :‬زﻧﺪﮔﯽ ﺣﻘﺎﻳﻖ(‪.‬‬

‫ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪا درﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻠﯽ ﻣﺎ ﺧﺪاﺋﯽ ﻣﺬﮐﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻘﺎﺷﺎن وﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزان ﻧﻴﺰاوراهﻤﻮارﻩ ﺑﺎرﻳﺶ و ﮔﻴﺴﻮی ﺳﭙﻴﺪ ﻣﺠﺴﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺎن اوﻟﻴﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﮕﯽ ﺧﺪاﻳﺎن زن ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﻼﻗﻴﺖ و ﺑﺎروری درﺁﻧﺎن و ﻧﻪ درﻣﺮدان ﺗﺠﻠﯽ ﻣﻴﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﺪهﺎ ﭘﻴﮑﺮﻩ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﮐﻪ از اﺳﺘﺨﻮان ﻳﺎ ﻋﺎج ﻳﺎ ﻗﻠﻮﻩ ﺳﻨﮓ ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬درﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻗﺮن ﮐﻨﻮﻧﯽ درﻧﻮاﺣﯽ‬
‫ﭘﻬﻨﺎوری ازﺳﻴﺒﺮی ﺧﺎوری ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اروﭘﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ و اﺳﮑﺎﺗﻠﻨﺪو اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﻣﻨﻄﻘﻪ داﻧﻮب و ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن وﺳﺎردﺗﯽ و‬
‫ﻣﺎﻟﺖ و ﺧﺎورﻧﺰدﻳﮏ و ﺁﻧﺎﺗﻮﻟﯽ و اﻓﺮﻳﻘﺎ و ﭼﻴﻦ و اﻧﺪوﻧﺰی ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ازﺟﺎﻧﺐ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻟﻘﺐ‬
‫وﻧﻮس ) وﻧﻮس وﻳﻠﻨﺪف‪ ،‬وﻧﻮس ﻟﺴﭙﻮگ‪ ،‬وﻧﻮس ﮔﺎﮔﺎرﻳﻨﻮ‪ ،‬وﻧﻮس ﮐﻴﻮﺗﺴﺎو ﻏﻴﺮﻩ ( دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺪام ازﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺷﺒﺎهﺖ زﻳﺎدی ﺑﺎ وﻧﻮس زﻳﺒﺎی ﻣﻴﻠﻮﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ هﻤﻪ اﻳﻦ وﻧﻮس هﺎ ﻓﺮﺑﻬﯽ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺎﻣﻮس اﺟﺪاد ﮐﻬﻦ ﻣﺎازﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮای ﺑﺎروری ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ازﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﮐﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺗﺪرﻳﺠﺎ درﺟﻮاﻣﻊ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی اوﻟﻴﻪ ﺷﮑﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻣﺬهﺐ ﻧﻴﺎﮐﺎن دوردﺳﺖ ﻣﺎ ﺟﻨﺒﻪ” ﻣﺎدرﺧﺪاﺋﯽ” داﺷﺖ وﺗﻨﻬﺎ درﺣﺪود ﭘﻨﺠﻬﺰارﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ ﺟﺎی ﺧﻮدرا ﺑﻪ”‬
‫ﭘﺪرﺧﺪاﺋﯽ” ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺳﭙﺮد‪ .‬ﺳﻨﺖ ﭘﺮﺳﺘﺶ” اﻟﻬﻪ ﻣﺎدر” ﻳﺎ” ﻣﺎدرزﻣﻴﻦ” ﺣﺘﯽ دردﻧﻴﺎی اﻣﺮوزی ﻣﺎﻧﻴﺰدرﻧﺰد ﻣﺮدم ﺷﻤﺎﻟﯽ اروﭘﺎ)‬
‫اﺳﮑﺎﺗﻠﻨﺪ‪ ،‬اﻳﺮﻟﻨﺪ‪ ،‬اﺳﮑﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي‪ ،‬ﭘﺮوس ﺷﺮﻗﻲ( ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ و روز‪ 15‬اوت )ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ازﺳﺎل‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪ 1950‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪﺁﻧﺮا روزﻣﺮﻳﻢ ﻣﻘﺪس ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ( ﺑﺼﻮرت روز” زﻣﻴﻦ ﻣﺎدر” ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬درﻟﻴﺘﻮاﻧﯽ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ‪ ،‬ﺟﺸﻦ‬
‫‪ Zemyna‬ﻧﺎم داردﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ رﻳﺸﻪ اﻳﺮاﻧﯽ زﻣﻴﻦ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻋﺼﺮ ﺧﺪای ﻣﺮدم درﺣﺪود ﺷﺸﻬﺰارﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﺁرﻳﺎﺋﯽ هﺎ ﮐﻪ درﺁن هﻨﮕﺎم ﭘﺎ ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺁﻏﺎزﺷﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﯽ ﻗﻄﻮری ﺑﻨﺎم” ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﺪا” ‪ Histoire generale de Dieu‬ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺶ درﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‬
‫ﺁرﻳﺎﺋﯽ هﺎی اﻳﺮاﻧﯽ راﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺮوﻩ ازﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺑﺰرگ” هﻨﺪ و اروﭘﺎﺋﻲ” ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﻣﺮد را درﻣﺠﻤﻊ ارﺑﺎب اﻧﻮاع ﺑﺮ ﻣﺴﻨﺪ‬
‫ﻗﺪرت ﻧﺸﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻇﻬﻮراﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن‪ ”،‬اﻟﻬﻪ هﺎی ﻣﺎدر” ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﻮﻗﺖ ﺑﺪون ﻣﺮد ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﯽ ﺁوردﻧﺪ و ﻧﻘﺶ ﺑﻨﻴﺎدی ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﻈﻬﺮ اداﻣﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺗﺮی ﭘﻴﺪاﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن ﻣﺮد ﻧﻮرﺳﻴﺪﻩ ای ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ هﻢ ﺷﻮهﺮان وهﻢ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ درﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﯽ ازﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ درﺁﺳﻴﺎی ﺑﺎﺧﺘﺮی و ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﺷﺮﻗﯽ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﯽ درازﺟﻨﺒﻪ ﻣﺎدری‬
‫ﺑﺮﺟﻨﺒﻪ هﻤﺴﺮی ﺑﺮﺗﺮی داﺷﺖ و ﮐﻤﺎﮐﺎن اﻳﻔﺎی ﻧﻘﺶ ﺳﺎﻻراﻧﻪ ﺑﺎ زﻧﺎن ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ دوران اﺳﺎﻃﻴﺮی‪ ،‬درهﺮﻳﮏ از ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮓ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ و اﻗﻠﻴﻤﯽ و ﻗﻮﻣﯽ‬
‫ﺧﺎص ﺧﻮدﺷﺎن رادارﻧﺪ‪ .‬هﻤﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی ﻣﺤﻠﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﺎص ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ و ﺳﻨﺖ هﺎ و‬
‫ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎ‪ ،‬و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﻧﻴﺎزهﺎی ﻣﺎدی و روﺣﯽ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺁﻧﻬﺎ‪ .‬ﻳﻮﻧﺎن ﮐﻬﻦ درﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی ﺧﻮد ﺧﺪاﺋﯽ ﺑﻨﺎم ﺧﺪای ﺷﺮاب داﺷﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﻗﺴﻤﺘﯽ ازﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﮕﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن دراﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﭘﺮورش ﻣﻴﻴﺎﻓﺖ‪ ،‬و اﻓﺮﻳﻘﺎی ﺳﻴﺎﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪاﺋﯽ را ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﺮای اﻳﻦ ﮐﻪ‬
‫اﺻﻮﻻ اﻧﮕﻮر ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻋﻮض ﺧﺪای ﺑﺎﺋﻮﺑﺎب داﺷﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺼﺮﻳﺎن ﺧﺪای ﺗﻤﺴﺎح داﺷﺘﻨﺪ و ﺳﺮخ ﭘﻮﺳﺘﺎن ﺧﺪای‬
‫ﮔﺎوﻣﻴﺶ و ﺑﻮﻣﻴﺎن اﻣﺮﻳﮑﺎ ی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺧﺪای ذرت و هﻨﺪﻳﺎن ﺧﺪای ﺑﺒﺮ ﮐﻪ ﺗﺠﻠﯽ ﮐﺎﻟﯽ اﻟﻬﻪ ﺧﻮن ﺁﺷﺎم ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺤﺜﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ دراروﭘﺎی ﻗﺮن ﻓﺮوغ وﻳﺎﺑﻌﺪ ازﺁن ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﮐﺰوﻧﻮﻓﺎﻧﻮس‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﺷﺎﻋﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ”:‬ﺧﺪاﻳﺎن ﺣﺒﺸﯽ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﻴﺎﻩ و ﻣﻮهﺎی ﻣﺠﻌﺪ دارﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫ﺑﺮﺑﺮهﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺁﺑﯽ ﭼﺸﻢ و ﻣﻮﻃﻼﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮔﺎوان و اﺳﺒﺎن ﻧﻴﺰ ﻋﻘﻞ ﻣﺎرا داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و دﺳﺘﻬﺎی ﻣﺎرا‪ ،‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﺪاﻳﺎﻧﺸﺎن را ﺑﺎﺷﺎخ و دم ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ”‪.‬‬

‫در” دﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮﻓﻠﺴﻔﯽ” وﻟﺘﺮ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ” :‬اﺧﻴﺮا اﻃﺎﻗﮑﯽ درﮔﻮﺷﻪ ﺑﺎغ ﺑﺮای ﺧﻮدم ﺳﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﻳﮏ ﮐﻮر‬
‫ﺑﻪ دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮش ﮐﻮر ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻬﻤﯽ اﻳﻦ ﺑﻨﺎی ﻋﻈﻴﻢ راﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻳﮏ راﺳﻮ ﺑﺪو ﺟﻮاب داد‪ :‬ﺷﻮﺧﯽ ﻣﻴﮑﻨﻲ؟‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺎری ﻓﻘﻂ ازﻳﮏ راﺳﻮی ﻧﺎﺑﻐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﮑﺮﻣﻴﮑﻨﻢ اﮔﺮﻳﮏ ﮐﺮم اﺑﺮﻳﺸﻢ هﻢ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﻠﻪ اﺑﺮﻳﺸﻤﯽ ﮐﻪ دور ﺧﻮد‬
‫ﺗﻨﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﺪهﺪ اﺳﻤﺶ راﺁﺳﻤﺎن ﻣﻴﮕﺬاﺷﺖ‪”.‬‬

‫ﻣﺬاهﺐ درﺁﻏﺎز ﺻﺮﻓﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺤﻠﯽ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺪﻧﺒﺎل” ﺑﺎزارﻳﺎﺑﯽ” ﻧﻤﻴﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬هﺮﻗﻮم و ﻗﺒﻴﻠﻪ ای ﻣﺬهﺐ ﺧﺎص ﺧﻮدش را داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻬﻤﺎن ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ زﺑﺎن و رﺳﻮم و ﻣﻘﺮرات اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺧﻮد راداﺷﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺗﺼﻮر اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﺧﺪاﻳﺎن اورا ﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﯽ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻠﻘﯽ ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاﺋﯽ درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﺧﺎص از اﻗﻠﻴﻢ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻤﯽ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺳﻔﺮ ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎی ﺷﺮاﻳﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺗﺎزﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﺎهﻴﺖ ﻣﻴﺪاد‪ ،‬واﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩ دردوران ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی” ﺗﻮﺣﻴﺪي” ﻧﻴﺰ‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﻗﺮارﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻘﻮل ﻓﻮﺳﺘﻞ دوﮐﻮﻻﻧﮋ ﻣﻮرخ ﻧﺎﻣﯽ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﻓﺮاﻧﺴﻪ” وﻗﺘﻴﮑﻪ ﮐﻨﺴﺘﺎﻧﺘﻴﻨﻮس اﻣﭙﺮاﺗﻮر رم ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را‬
‫ﺁﺋﻴﻦ رﺳﻤﯽ اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم اﻋﻼم ﮐﺮد وﺑﺪان هﻮﻳﺘﯽ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ داد‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺖ ﻧﻴﺰ ازﭼﻬﺮﻩ ﻋﺒﻮﺳﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺁن درﻃﻮل ﻗﺮون‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪو ﺑﺪﺳﺖ ﮐﺸﻴﺸﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ راﺁﻣﻮﺧﺘﻪ و ازﺁن اﺷﺒﺎع ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺻﻮرت ﺧﺪای ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮت و دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ راﺑﺨﻮد ﮔﺮﻓﺖ”‪ .‬درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ودرهﻤﺎن زﻣﺎن‪ ،‬ﮔﻮﺳﺘﺎو ﻟﻮﺑﻮن در” ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی هﻨﺪ”‬
‫ﺧﻮدﻧﻮﺷﺖ‪ ” :‬ﺁﺋﻴﻦ ﺑﻮداﺋﯽ هﻨﺪ و ﺁﺋﻴﻦ ﺑﻮداﺋﯽ ﭼﻴﻦ و ژاﭘﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺒﺎهﺘﯽ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻔﺎوت ﺁﻧﻬﺎ درﺣﺪی اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر دراﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ درﺑﺎرﻩ ﺑﻮداﺋﻴﺴﻢ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ﺗﺼﻮر ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺬهﺐ ﺗﺎزﻩ ای‬
‫روﺑﺮوﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺁﺋﻴﻦ اﺳﻼم درﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮدازﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ هﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﯽ ﭼﻨﺎن ﺑﻨﻴﺎدی ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺁﻧﺮا‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺬهﺐ ﺟﻬﺎن دراﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻋﻤﻼ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﮑﯽ ازﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‬
‫ﻣﺜﻼ درﻧﺰد ﺑﻮﻣﻴﺎن دراوﻳﺪی دﮐﻦ ﺑﻄﻮری رﻧﮓ ﺑﺮهﻤﺎﺋﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دوﺁﺋﻴﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺤﻤﺪ رادرﺟﺎی ﺑﺮهﻤﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ”‪.‬‬

‫ازﺣﺪود ﭘﻨﺠﻬﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی )‪ (mythological‬ﻣﺘﻌﺪدی درﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎودرﻧﺰد اﻗﻮام ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﺷﮑﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ ازﺁﻧﻬﺎ درﻃﻮل زﻣﺎن ازﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ اﻧﺪوﺑﺨﺸﯽ دﻳﮕﺮهﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﻣﻌﺘﺒﺮ”‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی هﺎ” ﮐﻪ ﺑﺎهﻤﮑﺎری دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ‪97‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ درﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﺶ‬
‫از ﻳﮑﺼﺪ ﺁﺋﻴﻦ اﺳﺎﻃﻴﺮی ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﮐﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ درﭘﻨﺞ ﻗﺎرﻩ ﺟﻬﺎن ﭘﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ازﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان ازﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﮐﻬﻦ ﻣﺼﺮی و ﺳﻮﻣﺮی و ازﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی هﺎی ﺳﺎﻣﯽ )ﺑﺎﺑﻠﻲ‪ ،‬اﮐﺪي‪ ،‬ﺁﺷﻮري‪ ،‬ﻓﻨﻴﻘﻲ‪ ،‬ﻋﺮب(‪،‬‬
‫ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی هﺎی ﺁرﻳﺎﺋﻲ) هﻴﺘﻲ‪ ،‬اﻳﺮاﻧﻲ‪،‬هﻨﺪي‪ ،‬ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‪ ،‬ژرﻣﻨﻲ‪ ،‬اﺳﮑﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي‪ ،‬ﻻﺗﻴﻨﻲ‪ ،‬اﺳﻼو‪ ،‬ارﻣﻨﻲ‪ ،‬اوﺳﺘﻲ(‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی هﺎی‬
‫ﺁﺳﻴﺎﺋﻲ) ﭼﻴﻨﻲ‪ ،‬ژاﭘﻨﻲ‪ ،‬وﻳﺘﻨﺎﻣﻲ‪ ،‬ﮐﺮﻩ اي‪ ،‬ﻣﻐﻮل‪ ،‬ﺗﺮک‪ ،‬ﺗﺎﺗﺎر‪ ،‬ﻓﻨﻼﻧﺪي‪ ،‬اﺳﮑﻴﻤﻮ(‪،‬ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﻗﺒﻴﻠﻪ ای اﻓﺮﻳﻘﺎﺋﯽ و ﺑﻮﻣﻴﺎن اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ‬
‫و ﻧﻴﻮزﻳﻠﻨﺪ و ﮔﻴﻨﻪ ﻧﻮ وﺟﺰاﻳﺮ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﺁرام‪ ،‬و ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی هﺎی اﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺟﻤﻊ ﺧﺪاﻳﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ ازﺻﺪ هﺰارﺑﺮﺁورد‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ ازاﻳﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی درﺳﻄﺤﯽ ﺑﺴﻴﺎر اﺑﺘﺪاﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬درﻋﻮض ﺑﺮﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎﺋﯽ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ وﻇﺮﻳﻔﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ رادرﻳﻮﻧﺎن ﮐﻬﻦ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی ﭘﺮﺁب ورﻧﮓ و ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای ازﺳﯽ هﺰار ﺧﺪای ﻣﺮد وزن و ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺪاﻳﺎن و ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن رادرﺑﺮﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎری ازﺁﻧﻬﺎ درﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﺎﻃﻴﺮی‬
‫ﺁرﻳﺎﺋﯽ )هﻨﺪ و اروﭘﺎﺋﯽ ( رﻳﺸﻪ دارﻧﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺁرﻳﺎﺋﯽ ﭘﺎﻳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺰداﺋﯽ اﻳﺮان ﮐﻬﻦ ﻧﻴﺰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪی زرﺗﺸﺘﯽ ازﺁن ﺳﺮﺑﺮﺁورد و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای درﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﯽ ) ﻳﻬﻮدﻳﺖ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬اﺳﻼم( ﺑﺮﺟﺎی ﮔﺬاﺷﺖ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺷﻌﺒﻪ ﻣﻴﺘﺮاﺋﯽ ﻣﺰداﺋﻴﺴﻢ ﻧﻴﺰ ازراﻩ اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم ﻋﻤﻴﻘﺎ در ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ازدوران رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮﻟﻮژی ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﻄﻮری درهﻨﺮ و ادب واﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب رﺧﻨﻪ ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ ﻧﻔﻮذ” ﻳﻬﻮدی – ﻣﺴﻴﺤﻲ” ﺳﻨﺘﯽ‬
‫ﺁﻧﺮادرﻣﻘﻴﺎس وﺳﻴﻌﯽ ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮار دادﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻮل ﺑﻨﻴﺎدی ﺑﻌﺪی درﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺧﺪاﻳﺎن” ﺗﻮﺣﻴﺪی” و اﺳﺘﻘﺮار ﺁﻧﻬﺎ درﺟﺎی ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮی درﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﯽ‬
‫ازﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺤﻮﻟﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺗﺎﺑﻪ اﻣﺮوز ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮی درروﻧﺪ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮی اﻳﻔﺎﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻧﻘﺶ اﻟﺰاﻣﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا درﺳﺖ هﻤﻴﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻨﺖ ﮐﺸﺘﺎر ﮔﺮوهﯽ از ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﺪا‬
‫راﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮ ازﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن هﻤﻴﻦ ﺧﺪا و ﺑﻨﺎم هﻤﻴﻦ ﺧﺪا ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدﻧﺪ ودراﻳﻦ راﺳﺘﺎ دوهﺰار ﺳﺎل ﺑﺮﺻﻔﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺦ رﻧﮓ‬
‫ﺧﻮن زدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻣﺎری ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1994‬ازﺟﺎﻧﺐ ﻳﮏ اﻧﻴﺴﺘﻴﺘﻮی ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ ﺣﺎﮐﯽ ازاﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ درﺑﻴﺴﺖ ﻗﺮن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﺸﺮی هﺰار و ﻧﻬﺼﺪ ﺳﺎل رادرﺟﻨﮓ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﺁﻧﺮا درﺻﻠﺢ ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬واز اﻳﻦ هﺰار و ﻧﻬﺼﺪ ﺳﺎل‬
‫ﺑﻴﺶ ازﻳﮑﻬﺰار ﺳﺎل درﺟﻨﮕﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ دوﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﻋﺎﻣﻞ ﺁن ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ هﻤﻴﻦ ﺁﻣﺎر‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﺮدان و زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻨﺎم ﺧﺪا ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ازﻣﺠﻤﻮع ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﺮﺑﺮهﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺁﺗﻴﻼ و ﻣﻐﻮل و‬
‫ﺗﺎﺗﺎر و ﺟﻨﮕﻬﺎی ﻣﺴﺘﻌﻤﺮاﺗﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺳﺨﻦ ازﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻪ ﻣﺬهﺐ ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﻣﺸﻤﻮل اﻳﻦ ﺻﻔﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬درﺧﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﺷﺎهﺪ ﺳﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺶ – و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺁزﻣﺎﻳﺶ –از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ و درﻃﻮل‬
‫ﻗﺮون ﺳﻪ ﻧﻬﻀﺖ و ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻧﻬﻀﺖ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎ درﻣﺼﺮ ﮐﻬﻦ و درزﻣﺎن ﺁﻣﻨﻮﻓﻴﺲ‬
‫ﭼﻬﺎرم ) ﻗﺮن ﭼﻬﺎردهﻢ ﭘﻴﺶ ازاﺳﻼم ﻣﺴﻴﺢ ( ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ دردوران ﻓﺮﻋﻮﻧﯽ ﺧﻮد ﺧﺪاﺋﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁﺗﻦ را ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻈﻬﺮ‬
‫ﺁن ﺑﻮد ﺧﺪای ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ و ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ ﺟﻬﺎن هﺴﺘﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﻤﺎم دﻳﮕﺮ ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮی ﻣﺼﺮرااز ﻣﺴﻨﺪ ﺧﻮد ﻓﺮود ﺁورد‪ ،‬و‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﺎم ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ” ﺁﺧﻦ ﺁﺗﻦ” ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬وﻟﯽ اﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺧﻮد اﻳﻦ ﻓﺮﻋﻮن ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ و ﭘﺲ از وی‬
‫ﺁﺋﻴﻦ ﮐﻬﻦ ﻣﺼﺮی ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ درﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺁزﻣﺎﻳﺶ دوﻣﻴﻦ دراﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ زرﺗﺸﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ازﻣﺠﺘﻤﻊ ﺧﺪاﻳﺎن ﺁرﻳﺎﺋﯽ‪ ،‬اهﻮراﻣﺰدا را ﺑﻴﺮون ﺁورد واورا ﺧﺪای ﻳﮕﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ و دوﻣﻈﻬﺮ ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ‪ ،‬ﺳﭙﻨﺘﺎﻣﻴﻨﻮ و اﻧﮕﺮﻩ ﻣﻴﻨﻮ) اهﺮﻳﻤﻦ( و ﺑﻘﻴﻪ رادرﻣﻘﺎم اﻣﺸﺎﺳﭙﻨﺪان و اﻳﺰدان درزﻳﺮ ﻓﺮﻣﺎن اوﻗﺮار‬
‫داد‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﻼف ﺁﺋﻴﻦ ﺁﺗﻦ‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی او ﺑﺼﻮرت ﺗﻨﻬﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺁرﻳﺎﺋﯽ ﭘﺎی ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪ و دردوران ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺁﺋﻴﻦ‬
‫رﺳﻤﯽ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ اﻳﺮان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﭘﺲ ازﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺪﺳﺖ ﭘﻴﺮوان اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ درﺧﻮد اﻳﺮان و ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎرﺳﻴﺎن اﻳﺮاﻧﯽ درهﻨﺪ‬
‫اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺸﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮم ﮐﻮﭼﮏ ﻳﻬﻮد درﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻨﻌﺎن) ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ( ﺁﻏﺎز ﺷﺪ وﺑﻌﺪا درﻗﺎﻟﺐ دو ﺁﺋﻴﻦ ﺳﺎﻣﯽ‬
‫دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺨﺸﻬﺎی ﺑﺰرﮔﯽ ازﺟﻬﺎن را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻳﮋﮔﯽ اﻳﻦ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻤﯽ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﺁﻧﻬﺎرا ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺨﻼف دوﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻣﺼﺮی و اﻳﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﺋﯽ ﺑﺮای‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ درﺑﺎﻓﺖ ﻣﺬهﺒﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی ﺷﻤﺸﻴﺮ رااﺑﺰار اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻘﺮار و‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬دردوﺗﺎی اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد و ﺁﺋﻴﻦ اﺳﻼم‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺎﺳﺎ ﻳﮏ ﻓﺮﻳﻀﻪ ﻣﺬهﺒﯽ اﻋﻼم‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ درﺁﺋﻴﻦ ﺳﻮﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮداواﻳﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﯽ را ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻓﺮﻳﻀﻪ درﺁوردﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺗﺎهﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﭘﺎ ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬هﻴﭻ ﺟﻨﮕﯽ ﺑﻨﺎم ﻣﺬهﺐ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و هﻴﭽﻴﮏ‬
‫ازﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی ازراﻩ زور ﺑﺪﻧﺒﺎل ﮔﺴﺘﺮش ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد ﻧﺮﻓﺘﻪ و دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎر ﻣﻘﺪس ﻧﺰدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﻣﺬهﺐ ﻓﺮﻣﺎن ﮐﺸﺘﺎر دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎﮐﺲ وﺑﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ﮐﻨﻴﺴﻪ هﺎ و ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎ و ﻣﺴﺎﺟﺪ اﻧﺤﺼﺎرداران ﺣﻖ ﺁدﻣﮑﺸﯽ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬هﻴﭻ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻘﯽ راﺑﻨﺎم ﺧﺪاﻳﺎن ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و هﻴﭻ ﺷﻤﺸﻴﺮی ﺑﺨﺎﻃﺮ‬
‫ﺁن ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاﺋﯽ را ﺑﺎﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮد ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻘﺒﻮﻻﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮی‪ ،‬اﺳﺘﻘﺮار دﻳﮑﺘﺎﺗﻮری ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ درﺟﺎی دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﺎ ﺁن زﻣﺎن اﻳﻦ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺎﻃﻴﺮی هﺮﮐﺪام درﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﻮد اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺧﻮﻳﺶ را داﺷﺘﻨﺪ و ﻋﺎدﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر دﻳﮕﺮان دﺧﺎﻟﺘﯽ‬
‫ﻧﻤﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼﻓﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺧﺪای ﺧﺪاﻳﺎن – ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﻧﻘﺶ ﮐﺪﺧﺪاﻣﻨﺸﯽ داﺷﺖ – ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ‬
‫ﺁﻣﻴﺰ ﺣﻞ ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮوان زﻣﻴﻨﯽ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺠﺎی ﺗﺮﺳﻴﺪن از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺁﻧﺎن دوﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻴﮑﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺴﻦ ﻧﻈﺮ و ﻳﺎرﻳﺸﺎن‬
‫راﺑﺎ اهﺪاء ﭘﻴﺸﮑﺸﯽ ﺟﻠﺐ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ازﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎراﺿﯽ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮی ﻣﻴﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻇﻬﻮر ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ‬
‫ای درﺁﺳﻤﺎن اﻳﻦ هﻤﺰﻳﺴﺘﯽ دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺑﺮهﻢ ﺧﻮردو ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﯽ ﻳﮏ ﺧﺪای ﺧﻮدﮐﺎﻣﻪ و ﺳﺨﺘﮕﻴﺮ داد ﮐﻪ ﺑﺨﻼف‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻪ ﻣﻴﺸﺪ ﺑﺎاو ﮔﻔﺘﮕﻮﺋﯽ داﺷﺖ و ﻧﻪ ﻣﻴﺸﺪ ﺳﺎزﺷﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ازاو ﺗﺮﺳﻴﺪ و ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮا اﻃﺎﻋﺘﺶ راﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ” ﻳﮏ ﮐﺸﻮر ﻳﮏ ﻣﻠﺖ‪ ،‬ﻳﮏ ﭘﻴﺸﻮا” ‪ Ein Volk, ein Land, ein Reich, ein Fuhrer‬ﺑﺎ ﻧﻮﺁوری‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪی درﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮﻗﺮارﺷﺪ و ﺟﺎی ﺗﻌﺠﺐ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﺎهﻤﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪهﺎی ﺁن ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن را ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫درﮐﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﺪا ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ازﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺖ‪ ،‬درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ” :‬دردوران ﻣﺎ ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮی از ﮔﺮدوﻧﻪ‬
‫ﺧﺎرج ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺁﻳﺎ واﻗﻌﺎ ﺧﺪاﻳﺎن” ﺑﺮﺗﺮی” درﻗﺎﻟﺐ ﺧﺪاهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺁﻧﺎن ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ؟ و اﮔﺮﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ” ﺑﺮﺗﺮي” زادﻩ ﭼﻪ ﺿﻮاﺑﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ازﺁن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ارزﺷﻬﺎی ﺑﻨﻴﺎدی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻳﻌﻨﯽ‬
‫اﺧﻼق و ﻋﺪاﻟﺖ و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻤﺪن ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﻧﻀﺞ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ ،‬و ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﻌﻨﻮی‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ وﺁن ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﺿﻮاﺑﻂ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﯽ و دﻳﮕﺮ ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ درﺟﻬﺎن اﺳﻼم ادﻏﺎم ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻬﻮدﻳﺖ هﻢ‬
‫ﺗﺎﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﻧﻴﺎﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮد اﺻﻮﻻ ﺿﻮاﺑﻄﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺪاﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻼک داوری ﻗﺮار ﮐﻴﺮد‪”.‬‬

‫ﺁﻳﺎ واﻗﻌﺎ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ اﺻﻴﻞ ﺗﺮ و ﻣﻌﻨﻮی ﺗﺮی را ازﻣﻔﻬﻮم” ﺧﺪا” ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﺁوردﻧﺪ ؟ درﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﻧﻴﭽﻪ درﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﻏﺮوب ﺑﺖ هﺎ‪ Gotzendammerung‬ﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﯽ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺘﻬﺎرا واژﮔﻮن ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪﺧﻮی ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ را ﺗﺮک ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ” ؛ و ﺁﻧﭽﻪ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدﻧﺪ ازﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﻴﭽﻪ ﺗﺮک ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺑﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻳﺎ ﺑﺘﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ هﻤﻪ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺘﻬﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ راداﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎاﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﻗﺪرت و اﺧﺘﻴﺎر ﮐﻠﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﻳﮑﺠﺎ درﺧﻮد ﺗﻤﺮﮐﺰ دادﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫درﺳﻪ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺻﺪ هﺎ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ و ﭘﮋوهﺸﮕﺮ و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻓﻠﺴﻔﯽ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای‬
‫ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﺼﻮرت ﺻﺪهﺎ ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﻣﺸﺘﺮک ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺪان ﺻﻮرت ﮐﻪ در ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﻣﻘﺪس ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﻧﺴﺎﻧﻨﺪ‬
‫و ﻧﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨــــﻨﺪﻩ او‪ ،‬و از هﻤﻴﻦ رو اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ از زﺑﺎن ﺁﻧﻬﺎ در اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ را واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ و واﻗﻌﻴﺖ‬
‫هﺎی ﺗﺎرﻳﺨﯽ و در ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد ﺧﻼف ﺑﺪﻳﻬﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻠﺴﻔﯽ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان؛ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺌﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ای ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از ﻻ ﻳــﺐ‪ ،‬ﻧﻴﺘﺲ‪ ،‬ﻧﻴﻮﺗﻦ‪ ،‬ﮐﺘﻨﺖ‪ ،‬وﻟﺘﺮ‪ ،‬روﺳﻮ‪ ،‬دﻳﺪرو‪ ،‬هﮕﻞ‪ ،‬ﺑﻮﻳﻞ‪ ،‬ﺷﻮﭘﻨﻬﺎور‪ ،‬داروﻳﻦ‪،‬‬
‫رﻧﺎن‪ ،‬اﻧﮕﻠﺲ‪ ،‬زوﻻ‪ ،‬ﻧﻴﭽﻪ‪ ،‬هﺎﻳﺪﮔﺮ‪ ،‬ﻓﺮوﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪراﺳﻞ‪ ،‬ﺗﻮﻳﻦ ﺑﻲ‪ ،‬وﻟﺰ‪ ،‬ﻣﺘﺮﻟﻴﻨﮏ‪ ،‬ﻧﺎم ﺑﺮد‪ ،‬اﺟﺎزﻩ ﺁن ﻧﻤﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮهﺎی ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻣﻬﺮﻏﺮض ورزی زدﻩ ﺷﻮد‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﻏﺎﻟﺐ اﻳﻨﺎن دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬اﻧﮑﺎر ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫اﻧﮑﺎر ﺁن ﺧﺪاﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﻣﻘﺪس ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﻴﭽﻪ درﺑﺎرﻩ اواززﺑﺎن ﻳﮏ ﻏﻴﺒﮕﻮی دورﮐﻬﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ”:‬ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬
‫را ﺑﺒﻴﻦ ﮐﻪ درروی زﻣﻴﻦ ﺳﺮوران ﮐﻬﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻓﺮوﻣﺎﻳﮕﺎن ﻧﻮ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ودرﺁﺳﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺧﺪای ﻳﻬﻮدی ازﮐﺎر درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪”.‬‬

‫اﮔﺮهﻢ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪای واﺣﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ زﻳﮕﻤﻮﻧﺪ ﻓﺮوﻳﺪ ﻋﻘﻴﺪﻩ دارد‪ ،‬درﻣﺼﺮ ﮐﻬﻦ و دردوران ﻳﮏ ﻓﺮﻋﻮن” ﺗﻮﺣﻴﺪي” ﺷﮑﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺑﻨﺎم ﻳﻬﻮﻩ اوﻟﻴﻦ ﺧﺪای” ﺗﻮﺣﻴﺪي” ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬هﻴﭻ ﺷﺒﺎهﺘﯽ ﺑﺎ” ﺁﺗﻮن” ﻣﺼﺮی ﮐﻪ ﻣﻈﻬﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و‬
‫ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ای از زﻳﺒﺎﺋﯽ و ﻓﺮوغ و ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺪاﺋﯽ ﺗﺮﺷﺮو‪ ،‬ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮز‪ ،‬ﺑﻴﺮﺣﻢ و ﺧﻮد ﺧﻮاﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ‬
‫زﺑﺎن ﺗﻬﺪﻳﺪ و ارﻋﺎب ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻔﺖ واز ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﻗﻊ را داﺷﺖ ﮐﻪ ازاوﺑﺘﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ اورا دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﻳﻬﻮﻩ درﺗﻮرات ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﺧﺪاﺋﯽ ﺣﺴﻮد) ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،(15،‬ﺑﻴﺮﺣﻢ )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪ ،(29‬وﻳﺮاﻧﮕﺮ) ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ ،(24 ،‬ﻣﻐﺮور)ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪ ،(4،‬ﺧﻮدﺳﺘﺎ)ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﭼﻬﺎردهﻢ‪،‬‬
‫‪ ،(5‬ﻣﺎل اﻧﺪوز)ﺳﻔﺮ اﻋﺪاد‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﯽ وﻳﮑﻢ‪ ،(41-37 ،‬اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮ )هﻮﺷﻊ‪ ،‬ﺑﺎب هﻔﺘﻢ‪ ،(23،‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان او ﻧﻴﺰ از‬
‫دﺳﺘﻮرهﺎی ﻣﻮﮐﺪ وی درﻗﺘﻞ ﻋﺎم )ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻳﻮﺷﻊ( و ﮐﻼﻩ ﺑﺮداری )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪ (2،‬ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫درهﺮﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺧﺪای ﺗﻮﺣﻴﺪی هﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮی‪ ،‬درﭼﻬﺮﻩ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ :‬درﺗﻮرات ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺧﻮد‬
‫ﻏﺬا ﻣﻴﺨﻮرد و ﮐﺸﺘﯽ ﻣﻴﮕﻴﺮدو ﻗﺼﺪ ﮐﺸﺘﻨﺸﺎن درﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬دراﻧﺠﻴﻞ و ﻗﺮﺁن ﺑﺮروی ﺗﺨﺘﯽ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻳﮑﺠﺎ هﻔﺖ ﻣﻠﮏ‬
‫ﻣﻘﺮب درﺑﺮاﺑﺮش اﻳﺴﺘﺎدﻩ اﻧﺪ) ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب اول‪ (40 ،‬و درﺟﺎی دﻳﮕﺮ هﺸﺖ ﻣﻠﮏ ﺁﻧﺮا ﺑﺮدوش ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ )اﻟﺤﺎﻗﻪ‪ .(17 ،‬درهﺮ‬
‫ﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺧﺪای ﻣﻮﺳﯽ راازروﺑﺮو درﺑﺎﻻی ﮐﻮﻩ ﻃﻮر )ﺳﻴﻨﺎ( ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ وﺑﺎ اوﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﺪ‪ ،‬ودرﺗﻮرات ﻧﺸﻴﻤﻨﮕﺎهﺶ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ) ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﯽ وﺳﻮم‪ ،(19،‬و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻳﮕﺮش داود رادرروی ﺗﺨﺖ ﺧﻮد دردﺳﺖ راﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻴﻨﺸﺎﻧﺪ) ﺣﺰﻗﻴﺎل ﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم(‪ .‬هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی‪ ،‬ﻋﻤﻮن‪ ،‬ﺑﻌﻞ‪ ،‬ﻣﺮدوخ‪،‬‬
‫زﺋﻮس‪ ،‬ژوﭘﻴﺘﺮ ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ هﻢ ﺷﮑﻞ ﺁدﻣﯽ راداﺷﺘﻪ اﻧﺪ هﻢ ﺧﺼﺎﺋﺺ ﺁدﻣﻴﺎن را‪.‬‬

‫و اﺗﻔﺎﻗﺎ درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‪ Einstein‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ” ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان دراﻳﻦ ﺗﺮدﻳﺪ ﮐﻪ ﺧﺪا اﺻﻮﻻ وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬و‬
‫ﮐﺎﺋﻨﺎت ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ ﮐﺎﺋﻨﺎت اﺑﺪی اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﯽ درهﻴﭻ ﺻﻮرت ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪاﺋﯽ‬
‫ازﻧﺰدﻳﮏ ﻳﺎازدور‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﮏ اﻧﺴﺎن دوﭘﺎی روی زﻣﻴﻦ ﺷﺒﺎهﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪”.‬‬

‫از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی ﮐﻪ هﻤﻴﻦ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺁﻧﻬﺎﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺟﻨﮕﺠﻮﺋﯽ ﺁﻧﺎن و دﻋﻮﺗﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎر و ﻏﺎرت وﻳﺮاﻧﮕﺮی ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﺮدﻟﻴﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﺑﺎ هﺮ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ اﻳﻦ ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﻣﻘﺪس ﺁوردﻩ ﺷﻮد‪.‬‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮرد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دوﺁﺋﻴﻦ اﺳﻼم و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ – و ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ دوﺁﺋﻴﻦ – هﻤﻮارﻩ دﻳﺪﮔﺎﻩ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻪ زور اﺳﻠﺤﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮد را ﺑﺮﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﻖ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺘﯽ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺳﻌﺪی دو ﭘﺎدﺷﺎﻩ دراﻗﻠﻴﻤﯽ ﻧﮕﻨﺠﻨﺪ ﺑﺮای دو ﺧﺪای ﺑﺎﻻﻧﺸﻴﻦ ﻧﻴﺰ اﻣﮑﺎن هﻤﺰﻳﺴﺘﯽ‬
‫درﺁﺳﻤﺎن ﻳﺎ درزﻣﻴﻦ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁرﻧﻮﻟﺪ ﺗﻮﻳﻦ ﺑﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮرخ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ‪ ،‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ در” ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎرﻳﺦ” ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ” :‬ﮐﺎهﺶ ﺗﺪرﻳﺠﯽ ﺷﻤﺎر ﻣﺬاهﺐ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮرد اﻟﺰاﻣﯽ دو ﻣﺬهﺐ ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮ‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺁورد‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎورﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺟﻨﮓ ﺧﺪا ﺑﺎ ﺧﺪا ﺷﺪ”‪.‬‬

‫ارزﻳﺎﺑﯽ ﮐﺘﺎب” ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﺪا” ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ذﮐﺮ ﺁن رﻓﺖ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﯽ ﺟﺎﻟﺐ دﻳﮕﺮی درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺖ‪ ”:‬هﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم‬
‫ﭼﻨﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ رﺳﺎﻟﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻟﻬﻴﺎت را ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﮏ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻌﻬﺪﻩ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫ودراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺟﻨﮕﻬﺎی ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺻﻠﻴﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮرد دو ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺎرﻳﺴﻢ ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﭘﻴﮑﺎر ﻣﺴﺘﻌﻤﺮاﺗﯽ‪،‬‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن و اﻟﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﺎرﺷﺎل هﺎﺋﯽ رااﻳﻔﺎ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮوهﺎی ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎﺋﯽ‬
‫ﺗﻤﺎم و ﮐﻤﺎل رهﺒﺮی ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻮ اﻳﻨﮑﻪ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﺎﺑﻮدی هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻣﺎدﻩ ﻗﺒﻮل ﺑﯽ ﭼﻮن وﭼﺮای‬
‫اﻳﻦ ﻧﻈﻢ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻳﻨﺎن اﻟﺰاﻣﺎ ﻳﺎ ﮐﺎﻓﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺟﺎهﻞ‪ ،‬ﻳﺎﭘﻴﺮوان ﺷﻴﻄﺎن‪ ،‬و ﺑﺎ ﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر هﺮﺳﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ .‬و‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻃﻮل ﻗﺮون ﺁﺋﻴﻦ هﺎي” ﺗﻮﺣﻴﺪي” ﮐﻪ ﺧﻮد راﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪاﺋﯽ ﻣﺸﺘﺮک درروی زﻣﻴﻦ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻴﺶ ازهﻤﻪ”‬
‫ﻏﻴﺮﺗﻮﺣﻴﺪی هﺎ” دﺷﻤﻨﺎن ﺁﺷﺘﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ازﮐﺎر درﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻧﯽ هﻤﺪل و هﻤﺰﺑﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ درﻧﻘﺶ ژﻧﺮال هﺎی ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺖ ﺑﻴﺶ ازهﺮ ﮐﺲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ روی ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪”.‬‬

‫هﻤﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ درﺟﺎی دﻳﮕﺮ ازاﻳﻦ ارزﻳﺎﺑﯽ ﺧﻮد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫“ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﭘﺮاز ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺬهﺒﯽ‪ ،‬ﺑﻨﺎم ﺧﺪا ﺁدم ﮐﺸﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﺑﺎ وﺟﺪان‬
‫ﺁﺳﻮدﻩ دراﻧﺘﻈﺎر ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺮاﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد راﺳﺦ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺁﻧﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺪ دار ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻄﻠﻖ اﻟﻬﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻳﮏ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎر از ﺟﺎﻧﺐ ﺁﺳﻤﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪن اﻟﺰاﻣﯽ ﺟﻨﮓ درروی زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻔﻬﻮم اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ دﺧﺎﻟﺖ‬
‫ﻳﮏ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ دراﻣﻮر زﻣﻴﻨﯽ اﺻﻄﮑﺎک ﻣﻴﺎن ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪواﻳﻤﺎن ﺁوردﻩ اﻧﺪ و ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ازﻗﺒﻮل اﻳﻦ اﻳﻤﺎن ﺳﺮﺑﺎز‬
‫زدﻩ اﻧﺪ ﻳﺎ اﺻﻼ اﻃﻼﻋﯽ ﺑﺮوﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻳﮏ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﯽ از ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ دﻳﮕﺮ ازﺁﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب زدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﭼﻨﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺧﻮاﻩ ﻧﺎﺧﻮاﻩ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺧﻮﻧﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﺖ هﺎی ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﺪا ﺑﺮروی ﺷﻤﺸﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺎهﻴﺖ راﺑﻄﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺧﺪا ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ ازﺁن ﺗﺮس‬
‫از” ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ” ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺪا را ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﻳﻦ ﺗﺮس ﺑﻌﺪا ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﺮس از” ﺧﺪای ﺁن دﻳﮕﺮی” دادﮐﻪ راهﮕﺸﺎی‬
‫اﻟﺰاﻣﯽ ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزی ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﮐﺸﺘﺎر زﻳﺎدﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺮﺷﻮر ﺗﺮﻳﻦ اﺷﺘﻴﺎق ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ و ﻋﺪاﻟﺖ‪،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﻈﻢ وﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی ﺷﺪﻩ ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﺬاهﺐ” ﺗﻮﺣﻴﺪي” هﻴﻤﻪ هﺎی دوزخ رادرهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ‪”.‬‬

‫اﻳﻦ ﭘﺮواﻧﻪ ﺁدﻣﮑﺸﯽ درﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺮاﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻄﯽ ﻣﺸﺘﺮک ﺻﺎدر ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ :‬درﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﻣﻘﺪس‬
‫ﻓﻘﻂ ﺁن ﻧﻮع ﮐﺸﺘﺎری ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎدی ﻗﻮم اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮای ﺗﺮوﻳﺞ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮد‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﮐﺸﺘﺎری هﺮﻗﺪر ﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ ﺗﺮﺻﻮرت ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﺎ وﻳﺮاﻧﯽ ﺷﻬﺮهﺎ وﻗﺘﻞ ﻋﺎم اهﺎﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﺎی‬
‫زﻳﺎدﺗﺮی ﺑﺮای اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ﺑﺎزﻣﻴﺸﺪ‪ .‬درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺮاث ﺑﺮان اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم ازهﻤﺎن زﻣﺎن اﻋﻼم رﺳﻤﻴﺖ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺴﻴﺢ‬
‫ﺳﻨﺖ ﺟﻨﮕﺠﻮﺋﯽ و ﺳﻠﻄﻪ ﻃﻠﺒﯽ اﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮری را‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﻠﻴﺴﺎ ی ﻣﻘﺪﺳﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺁن از رﻳﺨﺘﻦ ﻳﮏ ﻗﻄﺮﻩ ﺧﻮن‬
‫وﺣﺸﺖ داﺷﺖ‪ ،‬اداﻣﻪ دادﻧﺪ و ﭘﻴﺎم ﺻﻠﺢ و ﻣﺤﺒﺖ اورا ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﻣﻘﺪس ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ازﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﮐﺎﺗﺎهﺎ ﺗﺎ‬
‫ﺧﻮرد ﺷﺪن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎی ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن‪ ،‬ازﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﻠﻴﺒﯽ ﺗﺎ ﮐﺸﺘﺎر ﺳﻦ ﺑﺎرﺗﻠﻤﯽ‪ ،‬و ازﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﺗﺎ‬
‫ژﻧﻮﺳﻴﺪ اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﻮﻣﻴﺎن اﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬ﭘﺮﭼﻢ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ازدرون درﻳﺎﺋﯽ ازﺧﻮن ﺳﺮﺑﺮاﻓﺮاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻇﻬﻮر اﺳﻼم اﻳﻦ ﭘﺮواﻧﻪ ﮐﺸﺘﺎر ﻣﻘﺪس ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ اﻣﻀﺎی رﺳﻤﯽ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺻﺎدرﺷﺪ‪ ”:‬ﻗﺎﺗﻠﻮ اﻟﺬﻳﻦ ﻻﻳﻮﻣﻨﻮن‬
‫ﺑﺎﷲ”‪ ” ،‬ﻗﺎﺗﻠﻮاﻟﻤﺸﺮﮐﻴﻦ ﮐﺎﻓﻪ ﮐﻤﺎﻳﻘﺎﺗﻠﻮﻧﮑﻢ ﮐﺎﻓﻪ”‪ ” ،‬و ﻗﺎﺗﻠﻮهﻢ ﺣﺘﯽ ﻻﺗﮑﻮن ﻓﺘﻨﻪ”‪ ” ،‬ﺁﻧﻬﺎ را ﮔﺮدن ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ ازﻓﺮط ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی‬
‫ازﭘﺎی درﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬و اﺳﻴﺮاﻧﺸﺎن را ﻣﺤﮑﻢ درﺑﻨﺪ ﺑﮑﺸﻴﺪ”‪ ... .” ،‬ﺁﻧﺎن را ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮑﺸﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ دار ﺑﻴﺎوﻳﺰﻳﺪ ﻳﺎ دﺳﺘﻬﺎ و ﭘﺎهﺎﻳﺸﺎن‬
‫را درﺟﻬﺖ ﺧﻼف ﺑﺒﺮﻳﺪ”‪ ” ،‬هﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎرا ﻳﺎﻓﺘﻴﺪ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺑﮑﺸﻴﺪ”‪.‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺑﻄﻮر ﺑﯽ وﻗﻔﻪ درﺟﻨﮕﻬﺎی ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎﺋﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪراﺳﻞ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﻴﺮی ﻧﻴﺰ درﺁن ﺳﻬﻤﯽ اﺳﺎﺳﯽ داﺷﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻣﻮج ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﺘﺎر ﺗﻨﻬﺎ وﻗﺘﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب در ﭘﻮاﺗﻴﻪ‬
‫ودرﻗﺴﻄﻨﻄﻨﻴﻪ و ﺁﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ ازﮐﺎر اﻓﺘﺎد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻮج دوم ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎﺋﯽ اﺳﻼﻣﯽ دردوران ﺗﺮﮐﺎن ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ وﻗﺘﻴﮑﻪ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﺮک دروﻳﻦ و ﻟﭙﺎﻧﺘﻪ و ﺗﺒﺮﻳﺰ از ﺑﺮش اﻓﺘﺎد ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ازﮐﺎر اﻓﺘﺎدن ﺷﻤﺸﻴﺮهﺎی ﻋﺮب وﺗﺮک ﮐﺸﺘﺎرهﺎی‬
‫دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻨﺎم اﺳﻼم را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﮑﺮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﻠﻴﺒﯽ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎرهﺎی ﻣﺬهﺒﯽ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺪاد‪.‬‬
‫درﺳﺖ ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ درﻃﻮل ﺑﻴﺶ ازهﺰار ﺳﺎل ﻓﺠﺎﻳﻌﯽ درهﺮ دو دﻧﻴﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ روی‬
‫ﻣﻐﻮﻻن و ﺗﺎﺗﺎران و ﺑﺮﺑﺮهﺎی ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ اروﭘﺎ را ﺳﻔﻴﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻴﺸﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن اﻳﻦ ﻓﺠﺎﻳﻊ ﮐﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی از اﻧﺤﺎ ﻣﺰاﺣﻢ ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﯽ ﻳﺎ ﺳﻮدﺟﻮﺋﯽ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎر ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﻳﺎ ﭘﻴﻤﺒﺮ اﺳﻼم ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد دﻳﻦ ﻳﺎ ﺑﻪ دﻳﻨﺪاران زﻳﺎﻧﯽ رﺳﺎﻧﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺻﺪهﺎ هﺰار ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺁﻳﻦ ﺁدﻣﮑﺸﻴﻬﺎی ﻣﻘﺪس ﻋﻤﻮﻣﺎ هﻢ ازاﻳﻤﺎن‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪو هﻢ روﻳﺎروﺋﯽ ﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰی ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎرهﺎ ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻬﺮ ﻻزم راازﺟﺎﻧﺐ ﻗﺪﻳﺴﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻳﺎ ﺁﻳﺎت ﻋﻈﺎم ﻣﺴﻠﻤﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁن ﻧﻴﺰ‬
‫ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻬﺮ ﺷﻴﻮخ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻳﻬﻮﻩ رادراﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻦ اﮔﻮﺳﺘﻦ ﻗﺪﻳﺲ ﻧﺎﻣﯽ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻓﺘﻮا ﻣﻴﺪاد ﮐﻪ‪ ” :‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎی ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻴﺪهﺪ ﻓﺮﻣﺎن ﮐﺸﺘﻦ ﺻﺎدر ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﻓﻀﺎﺋﻞ ﻣﻴﺸﻮد و ﺣﺮﻓﻪ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ‬
‫درراﻩ ﺧﺪا ﻣﻴﮑﺸﺪ ﺑﺼﻮرت دﻟﭙﺬﻳﺮﺗﺮﻳﻦ ﺣﺮﻓﻪ هﺎ درﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ”.‬ﻗﺪﻳﺲ ﻧﺎﻣﯽ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺳﻦ ﺗﻤﺎس ﺁﮐﻮﻳﻨﻮس‪ ،‬اﻋﻼم ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ” ﮐﺸﺘﻦ‬
‫زﻧﺪﻳﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺶ ازﮔﻨﺎﻩ ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﻧﮑﻨﺪ درﻧﻈﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺛﻮاﺑﻬﺎ اﺳﺖ و درﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮردی ﺗﻨﻬﺎ ﺗﮑﻔﻴﺮ ﻣﺮﺗﺪان‬
‫ازﺟﺎﻧﺐ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺻﻮﻻ وﺟﻮد ﻧﺤﺴﺸﺎن راازﺻﻔﺤﻪ روزﮔﺎ ر ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺖ”‪ .‬ﻗﺪﻳﺲ ﻧﺎﻣﯽ ﺳﻮﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻦ‬
‫ﺑﺮﻧﺎرد‪ ،‬هﺸﺪار ﻣﻴﺪاد ﮐﻪ” ﺑﺪا ﺑﻪ ﺣﺎل ﺟﻨﮕﺠﻮی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮش ﻏﺮق درﺧﻮن ﮐﺎﻓﺮان ﻧﺒﺎﺷﺪ”‪ ،‬و ﺁرﻧﻮ اﺳﻘﻒ اﻋﻈﻢ‬
‫ﺗﻮﻟﻮز درﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻌﺎر ﻣﻴﺪاد ﮐﻪ” ای ﺷﻤﺸﻴﺮ‪ ،‬ازﻏﻼف ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﺁ‪ ،‬ﺗﻴﺰ ﺷﻮ و ﺗﻴﺰﺗﺮﺷﻮ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮ وﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻠﻮ‬
‫هﺎرا ﭘﺎرﻩ ﮐﻨﯽ !”‪ .‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺁﺋﻴﻦ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﻧﻴﺰ اﻋﻼم ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ‪ ” :‬ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺎﻓﺮان را ﮐﺸﺖ‪ ،‬ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ‬
‫ﺳﺮ ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬ﺑﻪ دارﻣﯽ ﺁوﻳﺰد‪ ،‬اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎ را ﻣﻴﺸﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎهﺮﮔﻬﺎرا ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺧﻮﻧﺸﺎن را ﺑﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮﻳﺰد دﻳﮕﺮ ﻳﮏ ﺁدﻣﯽ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ”‪.‬‬

‫درﻓﺎﺟﻌﻪ ﻣﻌﺮوف ﺳﻦ ﺑﺎرﺗﻠﻤﯽ درﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬درﻳﮏ ﺷﺐ وروز ‪ 23‬اوت ‪ 13000 ،1572‬ﻣﺮد و زن و ﮐﻮدک ﺣﺘﯽ ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬
‫هﻨﻮز درﺟﻨﻴﻦ ﻣﺎدرﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺎ ﺗﻀﻤﻴﻨﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﺨﺮﻧﺪ در ﮐﻮﭼﻪ هﺎ و ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎی‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮐﺸﻴﺸﯽ ﭘﺎرﻳﺴﯽ در دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ‪ ” :‬اﻣﺮوز ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد دﻳﺪم ﮐﻪ ﺷﮑﻤﻬﺎی زﻧﺎن را ﺑﺎ ﺧﻨﺠﺮ‬
‫ﻣﻴﺪرﻳﺪﻧﺪ و ﺑﭽﻪ هﺎی ﺷﻴﺮﺧﻮار را ازﺁﻏﻮش ﻣﺎدراﻧﺸﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻴﮑﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎرا ازﺑﺎﻻی دﻳﻮارهﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﻴﺴﯽ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ رااز ﺧﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ راﺿﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ”‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺎﺟﺮای ﻧﻔﺮت اﻧﮕﻴﺰ اﻧﮑﺰﻳﺴﻴﻮن ) دﻳﻮان ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ( ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﭘﻴﺎﭘﯽ اروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ را ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎر ﮔﺎهﯽ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﺮد و‬
‫ﻣﺮدﻣﺎن را ﮔﺮوﻩ ﮔﺮوﻩ ﺑﻪ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﮔﺎهﻬﺎ وﺳﻴﺎهﭽﺎل هﺎ و ﺷﻌﻠﻪ هﺎی ﺁﺗﺶ و ﭼﻮﺑﻪ هﺎی داری ﺳﭙﺮد ﮐﻪ ﭘﺎپ اﻋﻈﻢ درﻣﻮرد‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺘﻮای ﺷﺮﻋﯽ ﺻﺎدر ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻠﻮﻩ دﻳﮕﺮی از ﻓﺠﺎﻳﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا اﻧﺠﺎم‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ دراﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻃﺒﻖ ﺁﻣﺎر ﺧﻮد ﮐﻠﻴﺴﺎ ‪ 31 ،912‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم زﻧﺪﻳﻖ و ﻣﺮﺗﺪ و ﻣﻨﺎﻓﻖ زﻧﺪﻩ زﻧﺪﻩ درﺁﺗﺶ‬
‫ﺳﻮزاﻧﻴﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮑﻬﺎ و ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎﻧﻬﺎ درﻗﺮون ﺷﺎﻧﺰدهﻢ و هﻔﺪهﻢ‪ ،‬ﺷﻮرای ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫هﻮﮔﻨﻮت هﺎ رأی داد ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﻳﺪن ﺳﺮ ﻳﮏ ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻳﮏ ﻣﻮﻣﻦ واﻗﻌﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ اول زﺑﺎن اورا از ﺣﻠﻘﺶ‬
‫ﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ اوراﺷﺶ روز ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ زد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﮔﻮﺷﺘﻬﺎﻳﺶ را ﻋﺴﻞ ﻣﺎﻟﻴﺪ و زﻧﺒﻮران و ﻗﻮﭼﺎن وﺣﺸﯽ راﺑﻪ ﺟﺎﻧﺶ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﻳﺎ زﺧﻤﻬﺎﻳﺶ را ﺑﺴﺖ ودوﺑﺎرﻩ ﺑﺎز ﮐﺮد و ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﮏ ﭘﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺪﻧﺶ را ﻃﻮری ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧﺖ ﮐﻪ ازروی ﻧﻴﺰﻩ‬
‫وﺷﻤﺸﻴﺮ ﻓﺮود ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺷﮑﻤﺶ را درﻳﺪ و درﺁن ﮐﺎﻩ و ﻳﻮﻧﺠﻪ رﻳﺨﺖ و ﺁﻧﺮا ﺑﺠﺎی ﺁﺧﻮر ﺟﻠﻮ اﺳﺐ هﺎ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺳﻨﺪی رﺳﻤﯽ ازاﺳﻨﺎد دوران ﮐﺸﻒ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﮐﻪ ﻣﺘﻦ ﺁن در ﺳﺎل ‪ 1941‬درﻣﮑﺰﻳﮏ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﺸﻴﺸﺎن اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﺋﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان اﻧﺠﺎم ﻳﮏ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻘﺪس‪ ،‬ﻧﻮزادان ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎی ﺑﻮﻣﯽ ﻣﮑﺰﻳﮑﯽ رااول ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻣﻴﺪادﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﻐﺰﺷﺎن را ﺑﺎ‬
‫ﺳﻨﮓ ﻣﻴﮑﻮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را از ﺧﻄﺮ ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺪن ﺑﻌﺪی درﺁﻏﻮش ﻣﺎدراﻧﺸﺎن ﻧﺠﺎت دادﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺁﻧﭽﻪ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ ،‬ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﺻﺤﻨﻪ ﮐﺸﺘﺎرهﺎ و ﺑﻴﺮﺣﻤﯽ هﺎﺋﯽ ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ و ﺑﻪ هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﻧﻔﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎاﻳﻦ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺁدﻣﮑﺸﯽ” ﺣﻔﻆ ﺑﻴﻀﻪ اﺳﻼم” ﺑﻮد و ﻧﻪ اﻳﻤﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد ﻏﺰﻧﻮی ﮐﻪ هﻔﺪﻩ ﺑﺎر ﺑﻨﺎم ﺻﺪور اﺳﻼم‬
‫وﻟﯽ ﺑﺎ هﺪف واﻗﻌﯽ ﻏﺎرت ﺑﺘﮑﺪﻩ هﺎی ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ هﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺪان ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮدﻩ و ﭘﺲ از ﮐﺸﺘﺎرهﺎی وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻏﺰﻧﻴﻦ ﺑﺎز‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺑﺎرﻩ ﺣﻤﻠﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ری‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﻐﺪاد ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫“ ﺳﻴﺪ و ﻣﻮﻻی ﻣﺎ اﻣﺎم اﻟﻘﺎدر ﺑﺎﷲ اﻣﻴﺮ اﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﺎ ﻃﻨﻴﻪ ﺷﻬﺮ ری را ﭘﻨﺎهﮕﺎهﯽ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ و‬
‫درﺁﻧﺠﺎ ﮐﻔﺮ ﺧﻮدرا ﺁﺷﮑﺎر ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﺳﭙﺎهﻴﺎن ﺑﺮﺳﺮﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎﺧﺘﻢ و ﭼﻮن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﺎراﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻢ و‬
‫ﺁﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺘﻮا دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺘﻞ و ﻗﻄﻊ و ﻧﻔﯽ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ واﺟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻦ دراﺟﺮای اﻳﻦ ﻓﺘﻮا زﻧﺎدﻗﻪ و ﺑﻮاﻃﺌﻪ و دﻳﻠﻤﻴﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﻟﺸﮑﺮﻳﺎن ﺗﺮک واﮔﺬاﺷﺘﻢ ﺗﺎ ﺗﺨﻢ اﻳﺸﺎن را از ﺑﻴﺦ ﺑﺮﮐﻨﺪﻧﺪ و ﺑﻪ اﻧﺪک روزﮔﺎر زﻣﻴﻦ ﻋﺮاق رااز ﺑﺪ ﻣﺬهﺒﺎن ﭘﺎک ﮐﺮدم ﺑﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ‬
‫ﺧﺪای ﻋﺰوﺟﻞ”‪.‬‬

‫ﺗﻴﻤﻮر ﮔﻮرﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺮﺁن راازﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺪﻳﻦ ﻓﺨﺮ ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺷﺄن ﻧﺰول ﺑﺴﻴﺎری ازﺁﻳﺎت ﺁﻧﺮا ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬درﻗﺘﻞ ﻋﺎﻣﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬
‫دراﻳﺮان ﺑﻨﺎم اﺳﻼم و ﻧﻪ ﺑﻨﺎم ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎﺋﯽ اﺳﻼم اﻧﺠﺎم داد ﭼﻬﺎر ﺻﺪ هﺰار ﻧﻔﺮ راﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪ و از ﺳﺮهﺎﻳﺸﺎن ﻣﻨﺎزهﺎ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬و‬
‫هﺮﺑﺎر ﺧﺪاوﻧﺪ را ازﻳﻦ ﮐﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺎﻋﺘﯽ را ﺑﺪو ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﺳﭙﺎس ﮔﻔﺖ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﯽ‬
‫اﻳﺮان ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی واﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬هﺮﺑﺎر ﮐﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻋﺰم ﺟﻨﮓ ﮐﺮدﻧﺪ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ را ﺑﻪ اﻣﺮ ﺳﺎﻃﺎن ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ و‬
‫ﺳﻨﻴﺎن اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﺮﺷﺪ ﮐﺎﻣﻞ ﺻﻔﻮی‪ ” ،‬ﻗﺮﺑﺘﺎاﻟﯽ اﷲ” ﺳﺮﺑﺮﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻳﮏ ﻣﻮرد ﭼﻬﻞ هﺰار ﺷﻴﻌﻪ‬
‫ﺁﻧﺎﺗﻮﻟﯽ و ﺳﯽ هﺰار ﺳﻨﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﮔﺮدن زدﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺎن ﺻﻮرت ﮐﻪ درﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﻠﻴﺒﯽ درﻳﮑﺮوز دوازدﻩ هﺰار‬
‫اﺳﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن رﻳﭽﺎرد ﺷﻴﺮدل “ ﺷﻬﺴﻮار ﮐﻠﻴﺴﺎ” و دوازدﻩ هﺰار اﺳﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﯽ را ﺑﻪ اﻣﺮ ﺻﻼح اﻟﺪﻳﻦ اﻳﻮﺑﯽ” ﺷﻴﺮ‬
‫ﻣﺮد اﺳﻼم” درﻧﺒﺮد ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس ﮔﺮدن زدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬درﺗﺒﺮﻳﺰ درﻋﺮض دو ﺷﺒﺎﻧﺮوز ﺑﻴﺴﺖ هﺰار ﻧﻔﺮ از ﺧﻮد ﺗﺒﺮﻳﺰﻳﺎن را ﺑﺠﺮم‬
‫ﺳﻨﯽ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺷﺎﻩ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺷﮑﻢ درﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻤﻮازات ﺁن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎی ﻣﺮدﮔﺎن را از ﻗﺒﺮ هﺎ ﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ و درﻣﻼء‬
‫ﻋﺎم درﮐﻨﺎر ﺳﺮهﺎی ﺑﺮﻳﺪﻩ دزدان و روﺳﭙﻴﺎن درﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬دردوران هﻤﻴﻦ” ﻣﺮﺷﺪ ﮐﺎﻣﻞ” ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎی دﻳﮕﺮی ﺑﺮای”‬
‫دﺷﻤﻨﺎن ﺁل ﻋﻠﯽ” اﺑﺪاع ﺷﺪ ﮐﻪ در ﺣﮑﻮﻣﺖ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن او اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬و ازﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدان ﻣﺘﻌﺪد ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫درﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﺸﺎن ﺁوردﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﮔﭻ ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺮدن اﻋﻀﺎ و ﺟﻮارح‪ ،‬زﻧﺪﻩ ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪن‪ ،‬ﻣﻴﻞ درﭼﺸﻢ ﮐﺸﻴﺪن‪ ،‬ﮔﻮش و‬
‫ﺑﻴﻨﯽ ﺑﺮﻳﺪن‪ ،‬ﺳﺮب ﮔﺪاﺧﺘﻪ درﮔﻠﻮ رﻳﺨﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻴﺦ ﮐﺸﻴﺪن و ﮐﺒﺎب ﮐﺮدن‪ ،‬در روﻏﻦ ﮔﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‪ ،‬و ﺑﺠﺎی ﺧﻤﭙﺎرﻩ درﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﺗﻮپ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ .....‬ودرهﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ اﺣﻮال‪ ،‬ﻣﺠﺘﻬﺪان ﻋﻈﺎم و ﻣﺮاﺟﻊ ﻋﻠﻴﻘﺪر ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮردی ﺑﺮای اﻋﺘﺮاض ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اهﺘﻤﺎم‬
‫ذاﺗﻬﺎی اﻗﺪس ﻣﻠﻮﮐﺎﻧﻪ را درﺗﻘﻮﻳﺖ” ﺑﻴﻀﻪ اﺳﻼم” ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﮐﻤﺎل ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻧﻴﺰ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺣﺎج ﺳﻴﺎح ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد ﺁزاداﻧﺪﻳﺶ اﻳﺮاﻧﯽ‪ ،‬درﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮدش ﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬اﻣﺮوزﻩ” ﺑﺎﺑﯽ ﮐﺸﻲ” ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﭘﺮﻣﻨﻔﻌﺘﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﻼهﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﺎﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﺎرش ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺗﻮﻗﻌﺎت ﺁﻧﻬﺎ را ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﺮﻧﻴﺎوردﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺤﺖ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﭼﻪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎ از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻨﺪ و ﭼﻪ ﺳﺮهﺎ ﺑﺮﺑﺎد رﻓﺖ و ﺣﮑﺎم ﭼﻪ دﺧﻞ هﺎ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺣﮑﺎم ﺷﺮع‬
‫ﭼﻪ ﭘﻮﻟﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﻴﺐ زدﻧﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻮد و ﺑﺲ‪ .‬هﻤﻴﻨﻘﺪر ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﺑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم‬
‫دﺳﺘﻮرﻣﻴﺪاد ﮐﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺒﺮﻳﺪﺁﺳﻮدﻩ اش ﮐﻨﻴﺪ”‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫و درﺳﺎﻟﻬﺎی ﭘﺎﻳﺎﻧﯽ هﻤﻴﻦ ﻗﺮن‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎراﻣﺎم زﻣﺎن ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎرﺑﺮﻣﺴﻨﺪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻓﺘﻮا داد ﮐﻪ‪ “ :‬ﻗﺮﺁن‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﮑﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺒﺲ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻓﻘﻂ هﻤﺎن ﻃﺮﻓﺶ راﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺷﻤﺎ رﺣﻤﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ رﺣﻤﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬اﻣﻴﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﮐﻨﺪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﻤﻴﮑﺸﻴﺪ ﺗﺎ ‪ 700‬ﻧﻔﺮرا ﻳﮑﺪﻓﻌﻪ ﺑﮑﺸﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ و‬
‫زﻧﺪان ﮐﺎر درﺳﺖ ﻧﻤﻴﺸﻮد و اﻳﻦ ﻋﻮاﻃﻒ ﮐﻮدﮐﺎﻧﻪ ﺑﺮﻗﺎﻧﻮن ﺧﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪) ” .‬روح اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ” دهﻪ ﻓﺠﺮ”‪ 14 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ .(1363‬و‬
‫هﻢ او‪ ،‬درﻣﺮاﺳﻤﯽ دﻳﮕﺮی ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎﻟﺮوز ﺗﻮﻟﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﺳﻼم )‪ 30‬ﺁذر ‪ (1363‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ‪:‬‬

‫“ ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ درﺁن ﻧﻴﺴﺖ ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﯽ ﺳﻼم اﷲ ﻋﻠﻴﻪ هﻢ ﻣﻬﻠﺖ ﻣﻴﺪادﻧﺪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﺳﻼم اﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮد و ﺣﻀﺮت ﻧﻮح ﺳﻼم اﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮد‪ 1 .‬اﻳﻦ اﺷﺨﺎص ﮐﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﯽ اﺻﻼ ﺳﺮاﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻧﺎﺻﺢ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺒﻮت ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﯽ ﻟﻄﻤﻪ وارد‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ دارد‪ ،‬ﺟﻨﮓ دارد‪ ،‬ﺟﻨﮓ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم را ﻧﺠﺎت ﺑﺪهﺪ‪ .‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﻣﺎم هﺎی ﻣﺎ هﻢ هﻤﻪ‬
‫ﺟﻨﺪی )ﺳﺮﺑﺎز( ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﺒﺎس ﺳﺮﺑﺎزی ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺮﻓﺘﻨﺪ‪،‬هﻤﻪ ﺁدم ﻣﻴﮑﺸﺘﻨﺪ‪ 2 .‬ﺁﻧﺎﺋﻴﮑﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ اﺳﻼم دﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ و‬
‫اﺳﻼم ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﺑﮑﻨﺪ اﺳﻼم را ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮﺁن ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺟﻨﮓ ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ از ﻗﺮﺁن ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻧﻘﺪر ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﮓ اداﻣﻪ دهﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺘﻨﻪ از ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺮادﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﮓ ﻳﮏ رﺣﻤﺘﯽ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺗﻤﺎم ﻋﺎﻟﻢ وﻳﮏ رﺣﻤﺘﯽ اﺳﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑﺮای هﺮﻣﻠﺘﯽ درهﺮﻣﺤﻴﻄﯽ ﮐﻪ هﺴﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﭼﺮا هﯽ ﺁﻳﺎت رﺣﻤﺖ رادرﻗﺮﺁن ﻣﻴﺨﻮاﻧﻴﺪ و ﺁﻳﺎت ﻗﺘﺎل را ﻧﻤﻴﺨﻮاﻧﻴﺪ ؟”‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﺒﺮ وﺗﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ) و درﺻﻔﺤﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی ﻣﺘﻌﺪدی‬
‫ازﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی هﺮﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪی رادرارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻳﺪ ( ﺑﺮای هﺮ اﻧﺴﺎن ﺁﻣﻮزش دﻳﺪﻩ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز و ﺑﺨﺼﻮص ﺟﻬﺎن‬
‫ﻓﺮدا‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ای درﺣﺪ اﻋﻠﯽ ﺳﺌﻮال ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﻃﻮل ﻗﺮون ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮای ﺑﺴﻴﺎری ازﭘﻴﺮوان اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ‬
‫ﺳﺌﻮال ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻬﻤﺎﻧﺴﺎن ﮐﻪ درﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮای ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﯽ ﺳﺌﻮال ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ژول‬
‫ﻻﺑﻮم اﺳﻼم ﺷﻨﺎس ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 114 ،‬ﺁﻳﻪ ﻗﺮﺁﻧﯽ را اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺁﻧﻬﺎ از ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﻳﻦ اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺁدﻣﻴﺎن‪ ،‬ﭼﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺎﺋﻞ روزﻣﺮﻩ دارﻧﺪ و ﭼﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻣﻮر درازﻣﺪت زﻧﺪﮔﯽ و ﻣﺮگ ﺁﻧﺎن ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ دﻗﻴﻘﺎ ﺑﺪاﻧﺴﺎن ﻣﻴﮕﺬرد ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﺮای ﺁﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و اﮔﺮزﻣﻴﻦ وزﻣﺎن ﺑﺨﻮاهﻨﺪ ﻣﺜﻘﺎﻟﯽ درﺁن ﭘﺲ وﭘﻴﺶ‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬درﺳﺎﻟﻬﺎی ﭘﻴﺶ ازﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم‪ ،‬اﺳﻼم ﺷﻨﺎس ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺘﺲ ﺑﻮهﻞ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺒﺮ ﻣﻄﻠﻘﯽ ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺖ‪“ :‬‬

‫اﮔﺮ واﻗﻌﺎ ﺧﺪاﺋﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬و اﮔﺮاﻳﻦ ﺧﺪا ﺧﺪای واﺣﺪی اﺳﺖ‪ ،‬دراﻳﻨﺼﻮرت هﻤﻪ ﭼﻴﺰ دراﺧﺘﻴﺎر اوﺳﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﭼﻴﺰی ﺑﻨﺎم ﺷﺮ‬
‫درروی زﻣﻴﻦ وﺟﻮد دارد ﻧﻤﻴﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ او اﺟﺎزﻩ ﺁﻧﺮا دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ او ﺧﻮد ﺁﻧﺮا ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬و ﺧﺪاﺋﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺷﺮ را ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪاﺋﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺬرﺑﺪﺗﺮ ازﮔﻨﺎﻩ ﮐﻪ ﺷﺮ ﮐﻴﻔﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﺁدم و ﺣﻮا‬
‫درﺑﻬﺸﺖ ﻧﺼﻴﺐ ﻓﺮزﻧﺪان ﺁدم ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﺸﮑﻠﯽ راﺣﻞ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﮔﺮ ﺁدم ﮔﻨﺎﻩ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ را ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮای اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺪا‬
‫ﺧﻮد اﺟﺎزﻩ ﺁﻧﺮا دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺧﻮدش ﺁﻧﺮا ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻨﺼﻮرت اﻳﻦ ﭼﻪ ﺟﻮر ﺧﺪای ﻣﻘﺘﺪر و ﻋﺎدل و رﺣﻴﻤﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اوﻣﺮﺗﮑﺐ ﮔﻨﺎﻩ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ وی را از ﺑﺎﺑﺖ ﺁن ﻣﺠﺎزات ﮐﻨﺪ ؟ ﺁﻳﺎ ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺪا ﺑﭙﺬﻳﺮد ﮐﻪ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ هﺎی ﻣﺎدی و ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ هﺎی ﻣﻌﻨﻮی درروی زﻣﻴﻦ ﺧﻮد او اﺳﺖ ؟”‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮی ﻓﺮاﻧﺴﻮی ازاﻳﻦ ارزﻳﺎﺑﯽ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ‪:‬‬

‫“ هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺧﺪا ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﺠﺎی اﻧﺴﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد و راﻩ اورا دﻗﻴﻘﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎزد‪ ،‬و ﺗﻤﺎم اﺧﺘﻴﺎرات ﺑﺸﺮی ﺑﺪﻳﻦ ﻣﺤﺪود‬
‫ﺷﻮد ﮐﻪ اواﻣﺮ ﺻﺎدرﻩ را درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻨﺪ و اﻋﻤﺎل ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺳﺎزد‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎﻋﻘﻞ و ﺷﻌﻮرﺑﺸﺮی ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ زوال ﻣﻴﺸﻮد‪،‬‬
‫و اﻳﻦ درﺳﺖ هﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻪ هﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺼﺐ اﻓﺮاد زﻳﺎد ﺗﺮ ﺷﺪﻩ‪،‬‬
‫ﺷﻌﻮرﺷﺎن ﮐﺎهﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ” ) ژراﻟﺪ ﻣﺴﺎدﻳﻪ‪ :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﺪا(‪.‬‬
‫___________________________________‬
‫‪ -1‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺦ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ” ﺣﻀﺮت ﻧﻮح ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم” ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ درﺗﻮرات درﺑﺎرﻩ اورواﻳﺖ ﺷﺪﻩ ودرﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ ﻋﻴﻨﺎ ﻣﻮرد اﻗﺘﺒﺎس ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ هﻴﭽﻮﻗﺖ ادﻋﺎی ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺁورد‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮای ﺧﺎﻃﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺬهﺒﯽ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎدﺁوری ﺷﻮد ﮐﻪ درﻣﻴﺎن دوازدﻩ اﻣﺎم اول ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺠﺰﻋﻠﯽ و ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬دو اﻣﺎم اول وﺳﻮم‪ ،‬هﻴﭽﻴﮏ ازاﺋﻤﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﺟﻨﺪی ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ درﻋﻤﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﺟﻨﮓ رﻓﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﺁدم‬
‫ﮐﺸﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎم دوازدهﻢ ﻧﻴﺰ اﺻﻮﻻ ﭘﺎ ﺑﻪ هﻴﭻ ﻣﻴﺪاﻧﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﺷﺮﻋﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﮑﺮﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﺘﻌﺪدی ذﮐﺮ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺮداﺷﺖ‪ ،‬ازﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻨﻴﺎدی ﻓﺮهﻨﮓ ﺳﺎﻣﯽ اﺳﺖ و ﭘﻴﺶ از ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻧﻴﺰ‬
‫ﺷﻮاهﺪ ﺁﻧﺮا دراﺳﻄﻮرﻩ هﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻮام ﺳﺎم ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ )اﮐﺪي‪ ،‬ﮐﻠﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻠﻲ‪ ،‬ﺁﺷﻮري( ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ازﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺳﻨﺎد ﻟﻮﺣﻪ ﻣﮑﺸﻮﻓﻪ درﮐﺎوﺷﻬﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﺎل ‪ 1975‬در” اﺑﻼ” )ﺗﻞ ﻣﺮدﻳﺦ ﮐﻨﻮﻧﯽ در ﺳﻮرﻳﻪ ( ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ‪ 2500‬ﺳﺎل‬
‫ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺁن ﻣﺮدوخ‪ ،‬ﺧﺪای ﺑﺰرگ‪ ،‬درﺁﻏﺎز هﺮﺳﺎل ﺁن ﻗﺴﻤﺖ ازﺳﺮﻧﻮﺷﺖ هﺮﻓﺮد ﺑﺸﺮی راﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن‬
‫ﺳﺎل ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش” ﻧﺒﻮ” دﻳﮑﺘﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ووی ﻧﻴﺰ ﺁﻧﺮا در ﻟﻮﺣﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻨﺎم ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺁدﻣﻴﺎن و ﺑﻴﻤﺎری ﻳﺎ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﺁﻧﺎن درﻃﻮل ﺳﺎل‪ ،‬و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ هﺎ ﻳﺎ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ هﺎی ﺁﻧﺎن‪ ،‬و ﮐﻠﻴﻪ اﻣﻮر روزﻣﺮﻩ‬
‫دﻳﮕﺮﺷﺎن‪ ،‬هﻤﻪ ازﻣﺴﺎﺋﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺛﺒﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺮدوخ اﺧﺘﻴﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺪت ﻋﻤﺮﺁدﻣﻴﺎن را ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش ﻧﺒﻮ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﮐﻪ اوﺑﺮای ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﺮ هﺮﮐﺲ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﮐﻢ و زﻳﺎد ﺷﺪن ﻧﺪارد‪.‬‬

‫درﻃﻮل هﻤﻪ ﻗﺮون اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺗﻼﺷﻬﺎی ﺑﯽ وﻗﻔﻪ ای ازﺟﺎﻧﺐ ﻣﻔﺴﺮان و ﻣﺤﺪﺛﺎن و راوﻳﺎن ﻣﺬهﺒﯽ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻼم ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺁﺷﮑﺎر ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دوﻧﻈﺮﻳﻪ ﻗﺮﺁﻧﯽ را ﮐﻪ از ﻳﮑﺴﻮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ هﺮﻓﺮد ﺁدﻣﯽ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ رﻗﻢ زدﻩ ﺷﺪﻩ و هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺎﻧﺪﻳﺸﺪ‬
‫ﻳﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪهﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﺮای اوﻣﻘﺮر ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ازﺳﻮی دﻳﮕﺮ وی ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺑﺖ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺟﻮاب ﭘﺲ ﺑﺪهﺪ و هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ درروز‬
‫ﺣﺴﺎب درﺗﺮازوی او ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ازاﻧﺤﺎء ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﻮد اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﮐﻪ هﺮﺑﺎر ﻣﻔﺴﺮ ﺗﺎزﻩ ای ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﻣﻔﺴﺮان ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﻼش ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻼش ﻣﻔﺴﺮان ﻗﺒﻠﯽ ﭼﻨﺪان ﻗﺮﻳﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫* * *‬
‫وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک دﻳﮕﺮ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻋﺒﻮدﻳﺖ ﻣﻄﻠﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﺧﺪا ازﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﻃﻠﺐ ﻣﻴﮑﻨﺪ و اﻳﻦ ﻋﺒﻮدﻳﺖ‬
‫رارﮐﻦ اﺻﻠﯽ اﻳﻤﺎن ﺁﻧﺎن ﻣﻴﺸﻤﺎرد‪ .‬درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ هﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻪ دراﻳﻦ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﻣﻘﺘﺪرﺗﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‬
‫ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮان و ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎرﺗﻨﺰل ﻣﻴﻴﺎﺑﻨﺪ‪ .‬درﺗﻮرات‪ ،‬و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺁن دراﻧﺠﻴﻞ ودرﻗﺮﺁن‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁدم را ﺑﻨﺪﻩ ﺳﺮ ﺑﻪ راهﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺁﻓﺮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﺸﺨﻴﺺ و اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ او و زﻧﺶ ﺣﻮا هﺸﺪار ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ درﺧﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﮏ وﺑﺪ ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﺎر )ﺷﻴﻄﺎن( ﺁﺷﮑﺎرا ﺑﻪ ﺣﻮا ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﺪای ﺷﻤﺎ را ازﺧﻮردن ﻣﻴﻮﻩ اﻳﻦ درﺧﺖ ﻣﻨﻊ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮردن اﻳﻦ ﻣﻴﻮﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮد ﻣﺎ اﻣﮑﺎن ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﮏ و ﺑﺪ را ﺧﻮاهﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﭼﻴﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ اوﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫درﺳﺖ هﻢ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﺁدم وهﻤﺴﺮش ﺑﺎ ﺧﻮردن ﻣﻴﻮﻩ ﻣﻤﻨﻮع ﻗﺪرت ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺗﻌﻘﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ را از‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺮاﻧﺪو اﻧﻮاع دردهﺎ و ﺑﻴﻤﺎرهﺎ را درروی زﻣﻴﻦ ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮد ﺁﻧﺎن وﺗﺎ اﺑﺪاﻻﺑﺎد ﻧﺼﻴﺐ هﻤﻪ ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﻧﺸﺎن ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ازهﺮﺳﻪ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﻣﻴﺸﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺸﺮ ﻧﻪ ﺣﻖ اﻳﻨﺮا داردﮐﻪ ﺁزاداﻧﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪوﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫ﺑﺪهﺪ‪ ،‬وﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺸﺨﻴﺼﯽ اﺻﻮﻻ ﺑﺮاﻳﺶ ﺣﺎﺻﻠﯽ دارد‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻪ هﺮﺣﺎل ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮای اوﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ وﻇﻴﻔﻪ اواﺳﺖ اﻃﺎﻋﺖ ﺑﻴﭽﻮن ﭼﺮا از ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻘﺪﻳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا” ﮐﻮزﻩ ازﮐﻮزﻩ ﮔﺮ ﻧﻤﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﻣﺮا ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﯽ و ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺴﺎﺧﺘﯽ‪ ” .‬ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﯽ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ درﺑﺮاﺑﺮ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻋﺒﻮدﻳﺖ ﻣﻘﺎم ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮی دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان‬
‫ﺗﻮرات ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ دزد ﻳﺎ دﻳﻮث ﻳﺎ زﻧﺎﮐﺎر ﻳﺎ دروﻏﮕﻮوﻳﺎﻣﺘﻘﻠﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ هﻤﭽﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان وﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺸﺮط اﻳﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﻳﻬﻮﻩ از ﻳﮑﯽ ازﺁﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﻳﮕﺎﻧﻪ اش را ﺑﺮای او ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮا اﻳﻦ ﮐﺎر راﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ‬
‫ازدﻳﮕﺮی ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺷﺮط ﺑﻨﺪی ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺎ ﺷﻴﻄﺎن رﺿﺎﻳﺖ دهﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ و ﮐﺸﺘﺰارهﺎﻳﺶ ﺁﺗﺶ ﺑﮕﻴﺮد و‬
‫ﺧﻮدش ﺑﺎ هﺰار و ﻳﮏ ﺑﻴﻤﺎری ﺧﺎﮐﺴﺘﺮﻧﺸﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﯽ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﭙﺬﻳﺮد و هﻤﭽﻨﺎن ﺷﮑﺮ ﮔﺰار او ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫دﻳﮕﺮش ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻤﺪت ‪ 390‬روز ﺑﺮروی ﻧﺎن روزاﻧﻪ ﺧﻮدش ﮔﻪ ﺑﻤﺎﻟﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﻧﯽ را ﺑﺎ اﺷﺘﻴﺎق ﺑﺨﻮرد و ﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ روزی‬
‫ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ درﮔﺎهﺶ دﻋﺎ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫دراﺳﻼم ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﯽ ﻗﻴﺪ و ﺷﺮط ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺑﺎز هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻳﺎت ﻣﺘﻌﺪدی ازﻗﺮﺁن ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺁﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اهﻤﻴﺖ ﻋﺒﻮدﻳﺖ را درﺳﺎﺧﺘﺎر اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﮏ اﺳﻼم ازاﻳﻨﺠﺎ ﻣﻴﺘﻮان ﻗﻴﺎس ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﺳﺎﻣﯽ ﺧﺎص ﻓﺮاواﻧﯽ اﺻﻮﻻ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻮﻧﺪ” ﻋﺒﺪ”‬
‫ﺁﻏﺎز ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮع اﺳﺎﻣﯽ رادرهﻴﭻ ﺁﺋﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﭘﺪر ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪،‬‬
‫و ﺁﻧﻬﻢ درزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ هﻨﻮز اﷲ ﺧﺪای ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ﺑﺘﯽ ﺑﺰرگ در ﺟﻤﻊ ﺑﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل روژﻩ‬
‫ﺁرﻧﺎﻟﺪز اﺳﺘﺎد ﮐﻠﮋدوﻓﺮاﻧﺲ‪ ” :‬ﭼﻬﺎردﻩ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺳﻮاران اﷲ ازﺻﺤﺮای ﺳﻮزان ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ دﻧﻴﺎی ﮐﻬﻦ ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺧﻼف ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ اﻳﻨﺎن ﺣﺎﻣﻞ ﻣﺬهﺐ ﺗﺎزﻩ ای ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ درﺁن ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﻣﻴﺪاد و داوری ﻣﻴﮑﺮد و ازﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻴﭙﺮداﺧﺖ‪ ،‬ودر اﻳﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰی ﮐﻪ ازﺑﻨﺪﮔﺎن او ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮا ﺑﻪ ارادﻩ او ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻴﺰی ﮐﻪ دﻗﻴﻘﺎ ﻣﻌﻨﯽ اﺳﻼم )ﺗﺴﻠﻴﻢ ( اﺳﺖ‪”.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫* * *‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮔﻨﺎﻩ درﻧﻬﺎد اﻧﺴﺎن ﻣﺬهﺒﯽ ازدﻳﮕﺮ وﻳﮋﮔﯽ هﺎی ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﻈﻴﺮﺁﻧﺮا درﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‬
‫ﻣﺼﺮی و اﻳﺮاﻧﯽ و درﻣﺬاهﺐ ﻏﻴﺮﺗﻮﺣﻴﺪی ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮔﻨﺎﻩ ﺑﻮﻳﮋﻩ دردوﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﯽ هﻤﻮارﻩ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻋﺎﻣﻞ ﻓﺸﺎری از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﻨﻴﺴﻪ و ﮐﻠﻴﺴﺎ درراﻩ ﺗﺤﮑﻴﻢ ﺳﻠﻄﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮد ﻣﻮﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﮔﻨﺎهﮑﺎر‬
‫ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻗﺴﻤﺘﯽ ازﺑﺎر ﮔﻨﺎهﯽ راﮐﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺪر وﻣﺎدراو ﺑﺎ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺧﻮردن ﻣﻴﻮﻩ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ او‬
‫ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺮدوش دارد‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ درﻣﻘﺎم ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﮔﻨﺎﻩ را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺮگ ﺧﻮد در روی‬
‫ﺻﻠﻴﺐ ﺑﺮای ﺁدﻣﻴﺎن ﺧﺮﻳﺪاری ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ” ﺧﺪا ﺑﻪ ﺣﻮا ﮔﻔﺖ اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﮐﺮدی رﻧﺞ واﻟﻢ ﺑﺴﻴﺎراﻓﺰون ﮔﺮداﻧﻢ وﺑﺎ درد ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮاهﯽ زاﺋﻴﺪ‬
‫و ﺷﻮهﺮت ﺑﺮﺗﻮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺁدم ﮔﻔﺖ ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺳﺨﻦ زوﺟﻪ ات راﺷﻨﻴﺪی ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻮ زﻣﻴﻦ ﻣﻠﻌﻮن ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫و ﺗﻤﺎم اﻳﺎم ﻋﻤﺮت ازﺁن ﺑﺎرﻧﺞ ﺧﻮاهﯽ ﺧﻮرد و ﺧﺎر و ﺧﺲ ﺑﺮاﻳﺖ ﺧﻮاهﺪ روﺋﻴﺪ وﺑﻪ ﻋﺮق ﭘﻴﺸﺎﻧﻴﺖ ﻧﺎن ﺧﻮاهﯽ ﺧﻮرد ﺗﺎ ﺣﻴﻨﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺑﺎزﮔﺮدی ﮐﻪ از ﺁن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪي” )ﺳﻔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎب ﺳﻮم‪ .(19 -16،‬دراﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس اﺻﻮﻻ ﻧﻮع زن را‬
‫ﻣﺴﺌﻮل راﻧﺪﻩ ﺷﺪن ﻣﺮد از ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﺪاﻧﺪ و ازﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ ﮔﻨﺎﻩ زﻧﺎﻧﺮا ﻣﻮﻇﻒ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻴﺸﻤﺎرد ﮐﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ زﻳﺮ دﺳﺖ ﺷﻮهﺮاﻧﺸﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮﺁن ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺮوی از ﺗﻮرات‪ ،‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ” ﭘﺲ ﺑﻪ ﺁدم و زوﺟﻪ اش ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ازﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون روﻳﺪ‪ ،‬وازاﻳﻦ ﭘﺲ‬
‫ﺑﻌﻀﯽ ازﺷﻤﺎ ﺑﻌﻀﯽ دﻳﮕﺮرادﺷﻤﻦ ﺧﻮاهﻴﺪ ﺑﻮد و زﻣﻴﻦ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺗﺎ ﺑﻬﻨﮕﺎم ﻣﺮگ ﭘﻨﺎهﮕﺎهﯽ ﻣﻮﻗﺘﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد” )ﺑﻘﺮﻩ‪.( 36 ،‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ هﻤﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﻗﺮون‪ ،‬هﻨﻮز ﺑﺪﻳﻦ دو ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺦ ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ ای دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﺪا ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺷﻴﻄﺎن اﺟﺎزﻩ‬
‫دادﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮدﻣﺎن را ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻩ ﺁدم وﺣﻮا ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺐ اﻳﻦ ﺷﻴﻄﺎن را ﺧﻮردﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ و ﺑﻔﺮض ﺁﻧﻬﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ دو ﮔﻨﺎهﮑﺎر‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮزﻧﺪان ﻧﺴﻞ هﺎی ﺑﻌﺪی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺑﺖ ﮔﻨﺎﻩ اﻳﻦ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺳﺎدﻩ ﻟﻮح ﺟﻮاب ﭘﺲ ﺑﺪهﻨﺪ؟‬

‫* * *‬
‫درﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی‪ ،‬ﻋﺎدﺗﺎ ﺧﺪا از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﻧﻤﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ اورا دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮐﻴﺪا ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ازاو‬
‫ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع درﺳﺮاﺳﺮ ﺗﻮرات و ﻗﺮﺁن و درﻧﻴﻤﻪ ﺗﻮراﺗﯽ اﻧﺠﻴﻞ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ” :‬ازﻣﻦ ﺑﺘﺮس‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬ﺧﺪاﺋﯽ ﻣﻬﻴﺐ و ﺗﺮﺳﻨﺎک هﺴﺘﻢ” )ﺳﻔﺮ ﻻوﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻮزدهﻢ‪ 14 ،‬و ‪ ” ،( 32‬از ﻣﻦ ﺑﺘﺮس و ﻣﺮا ﻋﺒﺎدت ﮐﻦ و‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻦ ﻗﺴﻢ ﺑﺨﻮر” )ﺳﻔﺮ ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪ ”،(13 ،‬ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪای ﺗﻮ‪ ،‬ازﺗﻮﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ازاو ﺑﺘﺮﺳﯽ و اورا ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ دل و‬
‫ﺟﺎن ﺧﻮدت اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻤﺎﺋﯽ” )ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ”،(7 ،‬اﺑﺘﺪای ﺣﮑﻤﺖ ﺗﺮس از ﻳﻬﻮﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻧﺘﻬﺎی ﺁن ﻧﻴﺰ ﺗﺮس از ﻳﻬﻮﻩ‬
‫اﺳﺖ” ) اﻣﺜﺎل ﺳﻠﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻧﻬﻢ‪ ”،(10 ،‬ﺧﻮﺷﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ از ﻣﻬﺎﺑﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﺘﺮﺳﺪ” ) ﻣﺰاﻣﻴﺮ داود‪ 112 ،‬و‬
‫‪(128‬؛”‪ .... .‬وﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻳﻬﻮﻩ دﻋﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ هﺮﮐﺲ از ﻣﺎ ﻳﺎری دﻩ ﺗﺎ درﺗﻤﺎم روزهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روی زﻣﻴﻦ ﭘﺪران ﺧﻮد‬
‫زﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ از ﺗﻮ ﺑﺘﺮﺳﺪ” ) ﮐﺘﺎب اول‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ‪ ،40 ،‬ﮐﺘﺎب دوم ﺗﻮارﻳﺦ‪ ،‬ﺑﺎب ﺷﺸﻢ‪.(31 ،‬‬

‫درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ” :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ازﻣﻦ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ و ﻧﺠﺎت ﺧﻮد را ﺑﺎﺗﺮس وﻟﺮز ﺑﻪ ﮐﻤﺎل ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ”‬
‫)ﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوم‪(1 ،‬؛” هﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﺪ ﻧﺰد او ﻣﻘﺒﻮﻟﺘﺮاﺳﺖ” )اﻋﻤﺎل رﺳﻮﻻن‪ ،‬ﺑﺎب‬
‫دهﻢ‪ (25 ،‬؛” ﺧﺪا را ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻘﺒﻮل اﺳﺖ ﻋﺒﺎدت ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ازاو ﺑﺘﺮﺳﻴﻢ و اﺣﺘﺮاﻣﺶ ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪا ﺁﺗﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺴﻮزاﻧﺪ” ) رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب دوازدهﻢ‪ 28 ،‬و ‪ (29‬؛” ﻋﻤﺮﺧﻮد را در روی زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺗﺮس از ﺧﺪا ﺑﮕﺬراﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ ﺑﺨﻮﺑﯽ داوری ﺷﻮﻳﺪ” )رﺳﺎﻟﻪ اول ﭘﻄﺮس رﺳﻮل‪ ،‬ﺑﺎب اول‪(17 ،‬؛” ﻣﻐﺮور ﻣﺒﺎش‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺘﺮس” )رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس‬
‫رﺳﻮل ﺑﻪ روﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪(20 ،‬؛” ای ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬اﮐﻨﻮن ﮐﻪ زﻣﺎن داوری ﻣﺮدﮔﺎن اﺳﺖ وﻗﺖ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎدﻣﺎن ﺧﻮد ﻳﻌﻨﯽ‬
‫ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ازﺗﻮ ﺗﺮﺳﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﭘﺎداش ﺑﺪهﯽ” )ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻳﻮﺣﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺎب ﻳﺎزدهﻢ‪.(18،‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﺒﺎهﺘﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﺗﻮرات‪ ،‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ” :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد ازﻣﻦ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاﺋﯽ ﻳﮕﺎﻧﻪ هﺴﺘﻢ”‬
‫)ﻧﺤﻞ‪(51 ،‬؛” ازﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ازاوﺗﺮﺳﻴﺪ” ) ﺁل ﻋﻤﺮان‪(102 ،‬؛” ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺁﻧﺎﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻧﺎم ﺧﺪا ﺁﻳﺪ‬
‫دﻟﻬﺎﻳﺸﺎن ﻟﺮزان ﺷﻮد” ) اﻧﻔﺎل‪(2،‬؛” ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ازﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ” ) ﺗﻐﺎﺑﻦ‪(16،‬؛” ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ از ﺧﺪاﻳﺸﺎن درﻧﻬﺎن ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ اﺟﺮی ﺑﺰرگ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ داﺷﺖ” ) ﻣﻠﮏ‪ ”،(12 ،‬ﺑﺸﺎرت ﻧﻴﮑﻮدﻩ ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ﭼﻮن ﻳﺎدﺧﺪا ﮐﻨﻨﺪ دﻟﻬﺎﻳﺸﺎن از ﺗﺮس ﺑﻠﺮزد” ) ﺣﺞ‪(35 ،‬؛” ازﺧﺪا‬
‫ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا او ﺑﺮهﺮﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﺁﮔﺎﻩ اﺳﺖ” ) ﺣﺸﺮ‪ ”،(18 ،‬ازﻣﻦ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ ﺗﺎ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎم ﮐﻨﻢ و ﺑﻪ رﺳﺘﮕﺎری‬
‫راﻩ ﻳﺎﺑﻴﺪ” ) ﺑﻘﺮﻩ‪.(150 ،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮرد ﺟﺒﺮ و اﺧﺘﻴﺎر‪ ،‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻳﻬﻮدی و ﺗﻮﺣﻴﺪ اﻳﺮاﻧﯽ اﺧﺘﻼﻓﯽ ﺑﻨﻴﺎدی وﺟﻮد دارد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ درﺁﺋﻴﻦ‬
‫هﺎی اﻳﺮاﻧﯽ هﻴﭻ ﺟﺎ ﺳﺨﻦ از ﺗﺮﺳﻴﺪن ازﺧﺪا ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ و ﺁﻧﭽﻪ اهﻮراﻣﺰدا ازﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاهﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ازراﻩ‬
‫ﭘﻨﺪار و ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدار ﺧﻮد دوﺳﺖ و ﻳﺎور اوﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺸﯽ از ﮔﺎﺗﺎهﺎی ﺳﯽ و ﻳﮑﻢ زرﺗﺸﺖ اﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﻨﻴﺎدی را ﺑﻪ روﺷﻨﯽ اراﺋﻪ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ”:‬اهﻮراﻣﺰدا‪ ،‬ﺳﺮﺁﻏﺎز وﺳﺮاﻧﺠﺎم هﻤﻪ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﭘﺪرﻣﻨﺶ ﭘﺎک و ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ راﺳﺘﯽ و داور دادﮔﺮ‪ ،‬ﺷﮑﻮﻩ ﺧﺴﺮواﻧﯽ ﺧﻮدرا‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ رﺳﺎﺋﯽ و ﺟﺎوداﻧﮕﯽ و راﺳﺘﯽ و ﺷﻬﺮﻳﺎری و ﭘﺎک ﻣﻨﺸﯽ ﺑﻪ ﺁن ﮐﺲ ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ ﮐﻪ دراﻧﺪﻳﺸﻪ و ﮐﺮدار ﻧﻴﮏ دوﺳﺖ‬
‫اوﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎور ارﺟﻤﻨﺪ اهﻮرا ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدارﺧﻮﻳﺶ راﺳﺘﯽ و درﺳﺘﯽ و ﻧﮑﻮﺋﯽ راﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﺑﺎﺷﺪ”‪.‬‬

‫اﻳﻦ دو ﮔﺎﻧﮕﯽ ﺑﺮداﺷﺖ هﺎ درﻣﻴﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻨﺘﯽ اﻳﺮان ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼم واﻳﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻮع راﺑﻄﻪ اﻧﺴﺎن و ﺧﺪا و‬
‫درزﻣﻴﻨﻪ ﺣﺪود اﺧﺘﻴﺎر ﺁدﻣﯽ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر او‪ ،‬ﺧﻤﻴﺮ ﻣﺎﻳﻪ اﺻﻄﮑﺎک هﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﻓﺮهﻨﮓ ﭘﺎرﺳﯽ ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﺬهﺒﯽ ﺳﺎﻣﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ازﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺖ‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﺑﺎهﻤﻪ ﺑﺎﻻﻧﺸﻴﻨﯽ و ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪی ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی‪ ،‬و ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ ﺁدﻣﻴﺎن درهﻤﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎر و ﺳﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺁﻧﺎن ﺑﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﺧﺪاﻳﺎن اﺣﺘﻴﺎج ﻣﺒﺮﻣﯽ ﺑﺪﻳﻦ دارﻧﺪ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ زﺑﺎن ﺑﻪ ﺣﻤﺪ ﺁﻧﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻋﺮض‬
‫ﺷﮑﺮ ﮔﺰاری ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺮﻋﺒﻮدﻳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮﻳﮏ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮ اﻳﺮاﻧﯽ” ﺑﻄﻮر داﺋﻢ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاﻩ درود و ﺗﻌﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﺨﻠﻮق ﺧﻮﻳﺶ و ﻣﺮاﻗﺐ وردهﺎ ودﻋﺎهﺎی ﺁﻧﺎن درﮐﻨﻴﺴﻪ هﺎ و ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎ وﻣﺤﺮاﺑﻬﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ازﮐﻮﺗﺎهﯽ هﺎی اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ذرﻩ ﺑﻴﻨﯽ‬
‫ﺧﻮد ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﺎم دارﻧﺪ ﺧﺸﻤﻨﺎک ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮﺁﻧﺎن ﺳﻨﮓ و ﺁﺗﺶ ﻓﺮورﻳﺰﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺗﻤﻠﻖ و ﺗﮑﺮﻳﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺎﺋﺪﻩ‬
‫ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﺎداﺷﺸﺎن ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ” )ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺁﺷﺘﻴﺎﻧﯽ درﮐﺘﺎب ﺗﺤﻘﻴﻘﯽ در دﻳﻦ ﻳﻬﻮد (‪ .‬ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﻔﺎﺧﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪای‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺁﺳﻤﺎن اﺳﺖ و ﺑﺰرﮔﺘﺮ ازاو ﺧﺪاﺋﯽ ﻧﻴﺴﺖ درﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‪ ” :‬ﺧﻴﺎل‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﻣﻦ ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﻩ ﻧﺮﻳﻨﻪ ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺮا ی ﺧﻮد ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻴﺪارﻳﺪ و ﺑﺮﻩ ﮐﻮر و ﻟﻨﮓ و ﺑﻴﻤﺎری راﺑﺮای ﻣﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ اﮔﺮﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺧﻮدﺗﺎن هﻢ هﺪﻳﻪ ﺑﺪهﻴﺪ ازﺷﻤﺎ ﻧﺨﻮاهﺪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ؟ ﭼﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﺘﺮام ﻣﺮا ﮐﻪ اﻳﻨﻘﺪرﻋﻈﻴﻢ و‬
‫ﻣﻬﻴﺐ هﺴﺘﻢ ﻧﮕﺎﻩ ﻧﻤﻴﺪارﻳﺪ؟”‪ ،‬و” اﻟﻪ”‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻦ واﻧﺲ را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﺁن ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ اوراﺳﺘﺎﻳﺶ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺸﺘﯽ هﺎ را ﺑﺮای ﺁن ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدﻣﺎن هﻨﮕﺎم ﺳﻮار ﺷﺪن ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺷﮑﺮ ﻧﻌﻤﺘﺶ را ﺑﺠﺎی‬
‫ﺁورﻧﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ زﮐﺮﻳﺎ درﻋﺎﻟﻢ ﺳﺎﻟﺨﻮردﮔﯽ و ﺑﯽ ﻓﺮزﻧﺪی ﺑﻪ درﮔﺎﻩ او ﺧﺎﺿﻊ و ﺧﺎﺷﻊ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺎداش هﻤﺴﺮش راﮐﻪ‬
‫ﻧﺎزااﺳﺖ اﺟﺎزﻩ ﺑﺎرداری ﻣﻴﺪهﺪ و ﻳﺤﻴﯽ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﺑﻪ او ﻋﻄﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ) اﻧﺒﻴﺎء‪.(90 ،‬‬

‫* * *‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﺳﻨﺘﯽ ﭘﻴﺮوان ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ راهﯽ ﮐﻪ ﻣﺬهﺐ ﺁﻧﺎن ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ وﻧﺮﻓﺘﻦ ﺑﺪان دوزخ و ﺷﻌﻠﻪ هﺎی ﺁﺗﺶ ﺁﻧﺮا ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﺁورد‪ ،‬اﮔﺮ دردرازای ﻗﺮون ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺮای ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺗﻀﻤﻴﻦ‬
‫ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺪرت و ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ و ﺛﺮوت ﻓﺮاوان ﺑﺮای ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد درﻃﻮل هﻤﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻗﺮون ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذ دﺳﺘﮕﺎهﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮای ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮی ازﺑﻴﻢ و اﻣﻴﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ و ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﭘﻴﺮوان اﻳﻦ‬
‫ﻣﺬاهﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻟﯽ اﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری ازﻣﺬهﺐ درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﭘﻴﺎﻣﺪهﺎی ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺴﻴﺎر را ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁوردﻩ و زﻳﺎﻧﻬﺎی ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ را ﭼﻪ‬
‫درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎدی و ﭼﻪ درراﺳﺘﺎی ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺮای ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی درﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﻴﺸﻤﺎری درﻃﻮل ﻗﺮون ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﺑﺎاﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﮐﺸﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺸﺘﻦ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺪا ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻬﺸﺖ ﺁن ﺟﻬﺎن را ﺑﺎ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮای ﺧﻮد ﺧﺮﻳﺪاری ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﺗﻔﺎﻗﺎ اﻳﻦ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺪا درﺳﺖ هﻤﺎﻧﻬﺎﺋﯽ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺪاﺋﯽ ﻣﺸﺘﺮک و‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻧﯽ ﻣﺸﺘﺮک و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺸﺘﺮک داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺎزﻩ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺴﻠﻤﺎن اﮐﺘﻔﺎ ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮوﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮ راﻧﻴﺰﺑﻴﺪرﻳﻎ وﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ ﮐﺸﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﮔﺮوهﯽ ازﺁﻧﺎن ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ‬
‫وﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﮔﺮوهﯽ ﺳﻨﯽ وﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮﺷﻴﻌﻪ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﭽﻪ اﻳﻨﺎن را واﻗﻌﺎ روﻳﺎروی هﻤﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار دادﻩ‬
‫ﺑﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎر او درروی زﻣﻴﻦ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ وﮐﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ هﺎﻳﺸﺎن را ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ و‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن اﻣﻀﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﺁرﻧﻮﻟﺪ ﺗﻮﻳﻦ ﺑﯽ ﺟﻨﮓ ﺧﺪا ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻴﻨﺎﻣﺪ درﻋﻤﻞ ﺟﻨﮓ ﮔﺮوهﯽ ازﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﺑﺎ ﮔﺮوهﯽ‬
‫دﻳﮕﺮ ازاﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ هﺮدوی ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻬﺎدت ﻧﻘﺪ رادرﺑﻬﺎی ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺴﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ ازﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی اﻳﻦ ﺳﻮدای ﻧﻘﺪ و ﻧﺴﻴﻪ رادر هﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎی درس ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ روی ﻣﻴﻦ هﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺁن ﺳﻮی‬
‫ﻣﺮزﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ دراﺟﺴﺎد ﺁﻧﺎن دﻳﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬هﻤﮕﯽ ﮐﻠﻴﺪ هﺎی ﻣﺎرک ‪ Made In Taiwan‬ﺑﺮﮔﺮدن داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﺾ ﺷﻬﺎدت ﺑﺎاﻳﻦ ﮐﻠﻴﺪهﺎ درهﺎی ﮐﺎﺧﻬﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺧﻮد را درﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ روی ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺎخ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﺣﺪﻳﺚ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻮﺛﻘﯽ ﮐﻪ از اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﺑﻪ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ دﺳﺘﻐﻴﺐ ﺷﻴﺮازی‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﺮاب‪ ،‬و از ﺁﻳﺖ اﻟﻪ دﺳﺘﻐﻴﺐ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن رﺳﻴﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدﺷﺸﺪاﻧﮓ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن واﮔﺬار ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ”:‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﯽ اﻟﻪ ﻋﻠﻴﻪ و ﺁﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ هﺮﺷﻬﻴﺪ را ﻗﺼﺮی ﻧﺼﻴﺐ اﺳﺖ درﺑﻬﺸﺖ‪،‬‬
‫ازﻟﻮﻟﻮ‪ ،‬ﮐﻪ درﺁن هﻔﺘﺎد ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ ازﻳﺎﻗﻮت ﺳﺮخ‪ ،‬و درهﺮﺧﺎﻧﻪ هﻔﺘﺎد ﺣﺠﺮﻩ اﺳﺖ اززﻣﺮد ﺳﺒﺰ‪ ،‬ودرﺣﺠﺮﻩ هﻔﺘﺎد ﺗﺨﺖ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺮهﺮ ﺗﺨﺘﯽ هﻔﺘﺎد ﻓﺮش‪ ،‬و ﺑﺮهﺮ ﻓﺮش ﺣﻮراﻟﻌﻴﻨﯽ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ هﻔﺘﺎد ﺧﻮان ﻃﻌﺎم درﺑﺮاﺑﺮ ﮐﻪ درهﺮ ﺧﻮان ﺁن هﻔﺘﺎد ﻗﺴﻢ‬
‫ﻃﻌﺎم اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﺪاﻳﺘﻌﺎﻟﯽ ﭼﻨﺎن ﻗﻮﺗﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ازهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم و ﮐﻤﺎل ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻴﺒﺮد”‪ .‬واﮔﺮ ﺧﻮد ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺣﺴﺎب‬
‫ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن رﻳﺎﺿﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﭘﻴﺶ ازﺷﻬﺎدت ﺣﺴﺎب ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻮﺛﻖ اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ 24‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺣﻮراﻟﻌﻴﻦ درﻣﺎﻟﮑﻴﺖ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ هﺮﻳﮏ ازﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮارﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪......‬و درﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ و ﻣﻌﻨﻮی ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﻴﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻖ ﻧﮑﻮﮐﺎر ﺑﻮدن درﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺰد ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﮔﺮﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ وﻳﺮاﻧﮕﺮاﺧﻼق ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ درﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ﺧﻮدش‬
‫“ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻢ” دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺖ‪ ” :‬اﮔﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪﻩ رﻓﺘﺎر ﺑﺸﺮ دراﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﻢ ازﮐﻴﻔﺮ ﻳﺎ اﻣﻴﺪ‬
‫ﭘﺎداش درﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﻣﺎ ﺷﺮاﻳﻄﯽ ﺗﺮﺣﻢ ﺁور ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد”‪ ،‬ودرﻗﺮن ﭘﻴﺶ ازاو ﻣﺘﻔﮑﺮ‬
‫ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮی‪ ،‬اﻣﻴﻞ ﻓﺎﮔﻪ‪ ،‬درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ” :‬اﺳﻄﻮرﻩ ﭘﺎداش ﻳﺎ ﮐﻴﻔﺮ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﯽ وﻳﺮان ﮐﻨﻨﺪﻩ هﻤﻪ ﻣﻮازﻳﻦ‬
‫اﺧﻼﻗﯽ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﮐﻴﻔﺮ و ﭘﺎداش واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﻮﺑﯽ و اﺧﻼق راﺑﺨﺎﻃﺮ‬
‫اﺧﻼق ﻧﻤﻴﺠﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺁﻧﺮا ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ای ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺁورد ﮐﻪ درﺁن اﺧﻼق داﺷﺘﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ای ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ و اﺧﻼق ﮐﺎﻻﺋﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ وﻓﺮوش ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد”‪.‬‬

‫دراﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ‪ ،‬ﻋﺎدﺗﺎ اﺟﺎزﻩ ﺗﻘﻠﺐ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ دادﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﻗﺰوﻳﻦ اﻣﺎﻣﺰادﻩ ای ﮐﻪ ﻧﻴﺎز درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺘﻪ وﻟﯽ‬
‫ﮐﺎرﮔﺸﺎﺋﯽ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ اﻣﺎﻣﺰادﻩ ﺑﻴﻐﻴﺮت ﻧﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻗﺪﻳﺴﺎن هﺸﺪار دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻮل اﻳﻦ ﻗﺪاﺳﺖ‬
‫ازﺟﺎﻧﺐ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪاﺗﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ دارﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﻮﺳﺘﻞ دوﮐﻮﻻﻧﮋ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎر ﻗﺮن‬
‫ﻧﻮزدهﻢ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬درارﺗﺒﺎط ﺑﺎاﻳﻦ ﻗﺮارداد ﺳﻨﺘﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی ﺟﺎﻟﺒﯽ اراﺋﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪:‬‬

‫“ ﺳﻦ ﮐﻠﻮﻣﺒﺎن ﻗﺪﻳﺲ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﻗﺪﻳﺲ ﺑﺰرگ ﻗﺮن ﺳﻮم‪ ،‬ﺳﻦ ﻣﺎرﺗﻦ راﭘﺲ ازاﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ دﻋﺎ‬
‫و ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺗﺮک ﮔﻔﺘﻪ و ﻋﺎزم ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻮد ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ درﻏﻴﺎب او دزدان ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اش دﺳﺘﺒﺮد زدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اوﻗﺎت‬
‫ﺗﻠﺨﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﺳﻦ ﻣﺎرﺗﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺧﻴﺎل ﻣﻴﮑﻨﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدم درﮐﻨﺎر اﺳﺘﺨﻮان هﺎی ﺗﻮ دﻋﺎ ﮐﻨﻮ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺎﻟﻢ را ﺑﺪزدﻧﺪ ؟ و اﻋﺘﻘﺎد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ ﺳﻦ ﻣﺎرﺗﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﮐﺮد و دزد ﭘﻴﺪا ﺷﺪ و ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎل و اﻣﻮال ﮔﻢ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ‪ .‬درﮐﻠﻴﺴﺎی ﺳﻦ ﮐﻠﻤﺐ ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻴﺰ اﺗﻘﺎق ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﮐﺸﻴﺶ ﻣﺘﻮﻟﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر ﺿﺮﻳﺢ ﻗﺪﻳﺲ رﻓﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻦ ﮐﻠﻤﺐ‪ ،‬درﺳﺖ ﮔﻮش ﮐﻦ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ‪ :‬اﮔﺮ هﺮﭼﻪ زودﺗﺮ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ ازاﻳﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ دزدﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮﻧﮕﺮداﻧﯽ‪ ،‬درﮐﻠﻴﺴﺎی ﺗﺮا ﺧﻮاهﻢ ﺑﺴﺖ و دﻳﮕﺮ هﻴﭻ اﺣﻤﻘﯽ ﻧﺬر وﻧﻴﺎز ﺑﺮاﻳﺖ ﻧﺨﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ ،‬و اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﻓﺮدای اﻳﻦ هﺸﺪار‬
‫هﻤﻪ اﺷﻴﺎء دزدﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪﻳﺴﻴﻦ ﻧﻴﺰ هﺮ ﭼﻴﺰی ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎﺑﯽ دارد‪ ،‬و ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺪﻩ و ﺑﺴﺘﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻨﻔﮑﺮ و ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮑﯽ ﭼﻮن ﻟﻮﺋﯽ ﭼﻬﺎردهﻢ ﻧﻴﺰ ازاﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﮐﻠﯽ ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻧﺒﻮدﻩ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﭘﺲ‬
‫ازدرﻳﺎﻓﺖ ﺧﺒﺮ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺮﺑﺎزاﻧﺶ درﻣﺎﻟﭙﻼﮐﻪ‪ ،‬درهﻴﺌﺖ وزﻳﺮاﻧﺶ ﺑﺎ ﻟﺤﻨﯽ ﻣﻼﻣﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﮔﻔﺖ‪ ” :‬ﺑﻨﻈﺮم ﺧﺪا ﺁن ﮐﺎرهﺎﺋﯽ راﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﮐﺮدﻩ ام ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ!”‪.‬‬

‫ﻧﺤﻮﻩ اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ و ﻧﻮع ﻣﺰد درﻳﺎﻓﺘﻲ‪ ،‬درﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ :‬درﻧﺰد ﻳﻬﻮدﻳﺎن‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﻴﺶ‬
‫ازدوران اﺳﺎرت ﺑﺎﺑﻠﯽ ﺁﻧﺎن اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻘﺪا و درهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎهﻤﻪ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﺧﻮد‪ ،‬هﻨﻮز‬
‫ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮی ﺑﺎ ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﺁن ﺁﺷﻨﺎ ﻧﺒﻮد‪ ”:‬ﻳﻬﻮﻩ ﺧﺪاﻳﺖ را ﻋﺒﺎدت ﮐﻦ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺎن وﺁب ﺗﺮا ﺑﺮﮐﺖ دهﻢ و‬
‫ﺑﻴﻤﺎری رااز ﺗﻮ دور ﮐﻨﻢ وﺗﺮا ﺑﻪ ﭘﻴﺮی ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ‪ ،‬وزﻧﺖ رااز ﺳﻘﻂ ﻓﺮزﻧﺪ دراﻣﺎن ﺑﺪارم‪ ،‬و زﻧﺒﻮرهﺎ را ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ ﺗﺎ ﺟﻤﻴﻊ دﺷﻤﻨﺎﻧﺖ‬
‫رااز ﭘﻴﺶ روﻳﺖ ﺑﺮاﻧﻨﺪ” )ﺳﻔﺮﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎب ﺑﻴﺴﺖ وﺳﻮم ( و” اﮔﺮازﻣﻦ ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﺮﺳﯽ و ﻓﺮاﺋﻀﻢ راﺑﺠﺎ ﺁوری‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮ زﻣﻴﻦ ﭘﺮ ازﻧﻬﺮهﺎی ﺁب و ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎر و ﮔﻨﺪم و ﺟﻮ و اﻧﮕﻮر و اﻧﺠﻴﺮ و اﻧﺎر ﻣﻴﺪهﻢ‪ ،‬زﻳﺘﻮن و ﻋﺴﻞ هﻢ ﻣﻴﺪهﻢ” ) ﺳﻔﺮ‬
‫ﺗﺜﻨﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺎب هﺸﺘﻢ(‪ .‬وﻟﯽ دردوﺁﺋﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎداش ﺑﻪ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﻮﮐﻮل ﺷﺪﻩ و ﮐﻴﻔﻴﺖ و ﮐﻤﻴﺖ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ”:‬ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻳﺎت ﻣﺎاﻳﻤﺎن ﺁوردﻧﺪ و ﺗﺴﻠﻴﻢ اﻣﺮ ﻣﺎﺷﺪﻧﺪ‪،‬از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺎ ﺧﻄﺎب رﺳﺪ ﮐﻪ ﺧﻮدﺗﺎن و هﻤﺴﺮاﻧﺘﺎن ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ وارد ﺑﻬﺸﺘﯽ ﺷﻮﻳﺪ ﮐﻪ درﺁن ﺟﺎﻣﻬﺎی زرﻳﻦ و ﺳﺒﻮهﺎی ﺷﺮاب ﻃﺎهﺮ و ﻃﻌﺎﻣﻬﺎی ﻟﺬﻳﺬ ﺑﺮﺷﻤﺎ دورﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ و هﺮﺁﻧﭽﻪ را‬
‫ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ دﻟﻬﺎ وﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ دراﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﮔﺬارﻧﺪ” ) زﺧﺮف‪69 ،‬و‪(70‬؛” و هﺮﮐﻪ ازﻣﻘﺎم ﮐﺒﺮﻳﺎﺋﯽ ﻣﺎ ﺑﻬﺮاﺳﺪ اورا‬
‫دوﺑﺎغ ﭘﺎداش ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ اﻧﻮاع ﻣﻴﻮﻩ هﺎاﺳﺖ‪،‬ازهﺮﮐﺪام دوﻧﻮع‪ ،‬و ﺑﻬﺸﺘﻴﺎن ﺑﺮ ﺑﺴﺘﺮهﺎﻳﯽ ازﺣﺮﻳﺮ و اﺳﺘﺒﺮق ﺗﮑﻴﻪ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ و ﺣﻮرﻳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻳﺎﻗﻮت و ﻣﺮﺟﺎن درﮐﻨﺎر ﺧﻮد دارﻧﺪﮐﻪ ﭘﻴﺶ ازﺁن دﺳﺖ هﻴﭽﮑﺲ ﺑﺪاﻧﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ” ) رﺣﻤﻦ‪،‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪ 46‬ﺑﺒﻌﺪ(؛”‪ ... .‬وﺷﺮاﺑﯽ ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺶ ﭼﻮن ﮐﺎﻓﻮرو ﻃﻌﻤﺶ ﭼﻮن زﻧﺠﺒﻴﻞ اﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺎن دور ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬وﺑﺮﮔﺮد ﭼﺸﻤﻪ ای ﮐﻪ‬
‫ﺳﻠﺴﺒﻴﻞ ﻧﺎم دارد ﭘﺴﺮاﻧﯽ زﻳﺒﺎ روی ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻮﺟﻮاﻧﻨﺪ و ﭼﻮن ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﻨﮕﺮی ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮوارﻳﺪهﺎی ﻏﻠﻄﺎﻧﯽ ﺧﻮاهﯽ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ” ) دهﺮ‪18 ،‬و‪(19‬؛” و ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ ﻧﻤﺎزهﺎی ﺧﻮد را ﺑﻄﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺠﺎی ﺁورﻧﺪ ﻓﺮدوس ﺑﺮﻳﻦ را ﻣﻴﺮاث ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﺮد”‬
‫)ﻣﻮﻣﻨﻮن‪ (11-9 ،‬؛”‪ ... .‬و هﻤﺎﻧﺎ ﺑﺮای ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ درهﺎی ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺸﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و درﺁن ﺳﺮﻳﺮهﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺁن ﺗﮑﻴﻪ زﻧﻨﺪ و‬
‫ﻣﻴﻮﻩ هﺎی ﻓﺮاوان ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﺷﺮاب ﮔﻮارا ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬وﺣﻮرﻳﺎن ﻣﺎهﺮوﺑﺮﮔﺮداﮔﺮدﺷﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ رادرروز ﺣﺴﺎب‬
‫ﺑﺪاﻧﺎن وﻋﺪﻩ دادﻩ ﺑﻮدﻳﻢ” )ص‪.(54-49 ،‬‬

‫دراﻳﻦ داد و ﺳﺘﺪ زﻣﻴﻨﯽ و ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﮐﻪ درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬درﺟﻪ اﻳﻤﺎن و اﺧﻼص ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ‬
‫هﻴﭻ ﺟﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر اﺧﻼق و ﻋﺪاﻟﺖ ﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر ﻃﻮل و ﻋﺮض ﮔﻨﺒﺪ ﻣﻌﺒﺪ ﻳﺎ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻳﺎ ﻣﺮﻗﺪی ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و‬
‫اﻧﺪازﻩ ﻃﻼﺋﯽ ﮐﻪ درﺗﺰﻳﻴﻦ ﺁن ﺑﮑﺎر ﻣﻴﺮود‪ ،‬و ﺗﻌﺪاد ﮔﺎوان و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻨﺠﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ‬
‫ﺳﻠﻴﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﺧﻮد ﺗﻮرات ﺑﺮادرش را ﺑﮑﺸﺪ‪ ،‬ﮐﻤﺮ ﻣﻠﺘﺶ رادرزﻳﺮ ﺑﺎر ﮐﺎر اﺟﺒﺎری و‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺸﮑﻨﺪ و ﻋﺼﻴﺎﻧﻬﺎی ﺑﺠﺎن رﺳﻴﺪﻩ ﻣﺮدم را ﺑﺪﺳﺖ ﺳﺮﺑﺎزان ﻣﺰدور ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮن ﺑﮑﺸﺪ‪ ،‬و هﻔﺘﺼﺪ زن ﻋﻘﺪی و ﺳﻴﺼﺪ‬
‫ﺟﺎرﻳﻪ درﺣﺮﻣﺴﺮای ﺧﻮدداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎری از ﺁﻧﺎن ﭘﻴﺮوان ﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻳﻬﻮﻩ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﭼﺸﻢ و‬
‫اﺑﺮوی اﻳﻦ هﻤﺴﺮان ﺑﺮای هﺮﻳﮏ ازﺧﺪاﻳﺎن ﺁﻧﺎن ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﯽ ﺑﻨﺎ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﺎن ازاوراﺿﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎد‬
‫ﺻﺮﺻﺮوﺟﻦ واﻧﺲ و ﻣﺮغ و ﻣﻮروﻣﺎهﯽ رادرزﻳﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ ﮔﺬارد و ﺗﺨﺖ ﺷﺎهﯽ او راﺑﺮدوش ﻋﻔﺮﻳﺘﺎن اﻣﮑﺎن ﻃﯽ اﻻرض دهﺪ و‬
‫ﺻﻴﺖ ﺣﮑﻤﺖ اورادرﺁﻓﺎق ﺑﭙﺮاﮐﻨﺪ‪ ،‬هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻣﻌﺒﺪی ﺑﻨﺎم ﻳﻬﻮﻩ دراورﺷﻠﻴﻢ ﺑﭙﺎ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺼﺖ‬
‫ذراع ﻃﻮل وﺳﯽ ذراع ارﺗﻔﺎع داردو ﺳﺮاﺳﺮش زراﻧﺪود ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻬﻨﮕﺎم ﮔﺸﺎﻳﺸﺶ ﺻﺪو ﭼﻬﻞ هﺰار ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻳﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻳﻬﻮﻩ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫“ و ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻨﺎ ﮐﺮد ﻃﻮﻟﺶ ﺷﺼﺖ ذراع و ﻋﺮﺿﺶ ﺑﻴﺴﺖ ذراع و ارﺗﻔﺎﻋﺶ ﺳﯽ ذراع ﺑﻮد‪ ،‬و ﺳﻠﻴﻤﺎن داﺧﻞ‬
‫ﻣﺤﺮاب راﮐﻪ ﻃﻮل و ﻋﺮض و ارﺗﻔﺎﻋﺶ ﺑﻴﺴﺖ ذراع ﺑﻮد ﺑﻪ ﻃﻼی ﺧﺎﻟﺺ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ ،‬و ﭘﻴﺶ روی ﻣﺤﺮاب زﻧﺠﻴﺮهﺎی ﻃﻼ ﮐﺸﻴﺪ و‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻃﻼ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ ،‬و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺧﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﻃﻼ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺬﺑﺢ راﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ روی ﻣﺤﺮاب ﺑﻮد ﺑﻪ ﻃﻼ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ و‬
‫درﻣﺤﺮاب دو ﮐﺮوﺑﯽ ازﭼﻮب زﻳﺘﻮن ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ ﻗﺪ هﺮﻳﮏ از ﺁﻧﻬﺎ دﻩ ذراع ﺑﻮد و هﺮﺑﺎل ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻨﺞ ذراع‪ ،‬و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻃﻼ‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪ را ازاﻧﺪرون و ﺑﻴﺮون ﺑﻪ ﻃﻼ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ ،‬وﺑﺠﻬﺖ در ﻣﺤﺮاب دوﻟﻨﮕﻪ ازﭼﻮب زﻳﺘﻮن و ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ای ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ‬
‫ﭘﻨﺞ ﺻﻨﻮﺑﺮ ﺑﻮد و ﺁﻧﻬﺎ رادو ﺗﺨﺘﻪ ﻟﻨﮕﻪ دوم ﻧﺎﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﻃﻼﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻘﺸﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪) ” .‬ﮐﺘﺎب اول ﭘﺎدﺷﺎهﺎن‪،‬‬
‫ﺑﺎب ﺷﺸﻢ (‪.‬‬

‫دردوران ﮐﺸﻒ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺪﺳﺖ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﺋﻴﻬﺎ‪ ،‬درﻣﺪﺗﯽ ﮐﻤﺘﺮازﻳﮏ ﻗﺮن دواﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻣﺘﻤﺪن وﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺁزﺗﮏ واﻳﻨﮑﺎردر ﻣﮑﺰﻳﮏ و‬
‫ﭘﺮوی ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻔﻨﮕﺪاران اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﺋﯽ ﺑﮑﻠﯽ ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪﻧﺪ و ﻃﺒﻖ ﺁﻣﺎر ﺧﻮد ﻣﻮرﺧﺎن اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﺳﯽ ﺗﺎ ﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺮدم ﺑﻮﻣﯽ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ درﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ژﻧﻮﺳﻴﺪ ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻨﺎن ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﺑﻌﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ازﺁﻧﺎن زﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻗﺴﻤﺘﯽ ازﻃﻼهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ازاﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎر ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﻪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻃﻼ ﮐﺎری‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎﺋﯽ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﻳﺎ ﻗﺒﻼ دراﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن و اﺷﺮاف و ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﺧﻠﻮص و اﻳﻤﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺁﻧﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺎپ اﻋﻈﻢ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﯽ ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎر ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ازﺁﻧﺎن اﻇﻬﺎر رﺿﺎﻳﺖ ﮐﺮد و ﻧﻴﻤﯽ از ﺗﻤﺎم‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎی ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ و ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﮐﺸﻒ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﻧﻴﻢ دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﭘﺮﺗﻘﺎل ﺑﺨﺸﻴﺪ و هﺮدوی‬
‫ﺁﻧﻬﺎرا ﻟﻘﺐ” ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﻴﺤﯽ” داد‪ ،‬هﻤﺎن ﻣﺴﻴﺢ ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ازاو ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ” هﻴﭽﮑﺲ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ هﻢ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫هﻢ ﺑﻨﺪﻩ ﻃﻼ‪”.‬‬

‫درهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬درﺳﺎﻟﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ در” روﺳﻴﻪ ﻣﻘﺪس” ﻋﺼﺮ ﺗﺰاری روﺳﺘﺎﺋﻴﺎن ﻣﺤﺮوم ازﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﯽ هﺰار هﺰار‬
‫درﮐﺸﺘﺰارهﺎی ﺧﻮد ﺟﺎن ﻣﻴﺴﭙﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎی ارﺗﺪﮐﺲ ﻏﺮق ﻃﻼ وﺟﻮاهﺮﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ دردوران ﺧﻮد ﻣﺎ‪،‬‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮری ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﻓﺮﻳﻘﺎ ﺋﯽ ﻓﻘﻴﺮی ﭼﻮن ﺳﺎﺣﻞ ﻋﺎج ﮐﻪ درﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺳﺎﮐﻨﺎﻧﺶ ازروی دو دﻻرﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪،‬‬
‫دردﻩ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎﺗﺪرال ﺟﻬﺎن را ﺑﺎوﺳﻌﺖ ‪ 90 ,000‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و ﺑﺎ ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ‪ 7000‬ﺟﺎی ﻧﺸﺴﺘﻪ و ‪ 11000‬ﺟﺎی‬
‫اﻳﺴﺘﺎدﻩ و ‪ 300000‬ﺟﺎی ﺑﻴﺮون ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ‪ 160‬ﻣﺘﺮ ارﺗﻔﺎع و ‪ 7500‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺁﺋﻴﻨﻪ ﮐﺎری‪ ،‬درداﺧﻞ‬
‫ﭘﺎرﮐﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 130‬هﮑﺘﺎر – ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻤﺎم وﺳﻌﺖ واﺗﻴﮑﺎن‪ -‬ﺑﺎهﺰﻳﻨﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر درﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﺑﻨﺎ ﮐﺮد‪،‬‬
‫درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ درﻃﻮل هﻤﺎن ﭼﻬﺎرﺳﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﻦ ﺑﻨﺎی ﺑﻴﻤﺼﺮف اداﻣﻪ داﺷﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﺁﻣﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺳﻴﺼﺪ هﺰار زن‬
‫و ﻣﺮد و ﮐﻮدک اﻓﺮﻳﻘﺎﺋﯽ درﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دوراز ﺳﺎﺣﻞ ﻋﺎج از ﻗﺤﻄﯽ ﺟﺎن ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﺣﺴﻦ دوم درﮐﺎزاﺑﻼﻧﮑﺎ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ‪ 300‬ﻣﺘﺮﻃﻮل و ‪ 100‬ﻣﺘﺮﻋﺮض و ‪ 60‬ﻣﺘﺮ‬
‫ارﺗﻔﺎع وﺑﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎزﻩ اﺳﻼﻣﯽ ﺟﻬﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب دﺳﺘﮕﺎﻩ ‪ laser‬ﺑﺎﻻی ﺁن ‪ 200‬ﻣﺘﺮ ارﺗﻔﺎع دارد ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ ازهﻤﻴﻦ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ ﮐﺎﻓﺮﻓﺮاﻧﺴﻮی ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎﺋﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻮی و ﺑﺎ ﺗﮑﻨﻮﻟﮋی‬
‫اروﭘﺎﺋﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 20000‬ﻣﺘﺮ زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺳﻘﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﺷﺪن ﺁن و ﺻﺤﻦ ‪ 80000‬ﻣﺘﺮی ﺁن و ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫ﮐﻠﯽ ﻧﻪ هﮑﺘﺎری ﺁن و ﺑﺎ ‪ 300000‬ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﺘﻮن و ‪ 40000‬ﺗﻦ ﻓﻮﻻدی ﮐﻪ درﺁن ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬ازﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﺸﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫دﻻر هﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﭘﻮل ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺠﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﻦ ﺑﻨﺎی ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻏﻴﺮ ﻻزم درﮐﺸﻮری ﮐﻪ ﺑﻴﺶ‬
‫از ﻳﮑﻬﺰار ﻣﺴﺠﺪ دﻳﮕﺮ دارد‪ ،‬ﺑﻤﺼﺮف اﺟﺮای ﻃﺮﺣﻬﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ﺁﻣﻮزﺷﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮوری ﺗﺮی‬
‫درﺧﻮد ﻣﺮاﮐﺶ ﻳﺎ ﺑﻤﺼﺮف ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﮔﺮﺳﻨﮕﺎن و ﻗﺤﻄﯽ زدﮔﺎن ﮐﺸﻮرهﺎی دﻳﮕﺮ اﻓﺮﻳﻘﺎﺋﯽ ﮐﻪ درهﻤﺎن ﺳﺎﻟﻬﺎی ﺑﻨﺎی اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﺟﺎن ﻣﻴﺴﭙﺮدﻧﺪ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮرد ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ راﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ دراﻳﺮان وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درﻣﻮرد ﺁراﻣﮕﺎهﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺣﺘﯽ ﺑﻨﺎم ﺧﺪا ﻧﻴﺰ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻳﮑﯽ ازﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎر او ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﮔﺰارش ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪاﻧﺮا در روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻬﺮان )‪ 16‬اﺳﻔﻨﺪ ‪(1371‬ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻤﻮﺟﺐ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻣﺮﻗﺪ و ﻣﺼﻼی اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ در ﺑﻬﺸﺖ زهﺮا ﺑﻨﺎﺋﯽ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺸﺼﺪ هﺰار ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻓﻀﺎی ﺳﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺴﻘﻔﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻳﮏ ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮوﻋﺮض ﺑﻴﺶ ازﻧﻴﻢ ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﺮا درهﻴﭽﻴﮏ از دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺎهﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﭼﻪ اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ ،‬ﭼﻪ ﻳﻬﻮدی و ﭼﻪ ﻣﺬاهﺐ” ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی”‬
‫ﻧﻤﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ” ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ” ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺑﻨﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﺑﻠﮑﻪ اﺻﻮﻻ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺑﻨﺎی ﻧﻮع ﺧﻮد درﺗﻤﺎم‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﻼم اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ وﺳﻌﺖ ﺁن ازﻣﺠﻤﻮع وﺳﻌﺖ ﻣﺮﻗﺪ رﺳﻮل اﺳﻼم درﻣﺪﻳﻨﻪ وﻣﺮﻗﺪهﺎی ﻋﻠﯽ ﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ وﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ‬
‫ﻋﻠﯽ وﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮوﻋﻠﯽ ﺑﻦ رﺿﺎ وﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﯽ وﻋﻠﯽ اﻟﻨﻘﯽ و ﺣﺴﻦ ﻋﺴﮑﺮی ﻳﻌﻨﯽ هﻔﺖ اﻣﺎم ﺷﻴﻌﻪ ﮐﻪ ﺁراﻣﮕﺎهﻬﺎی ﻣﺠﻠﻠﯽ‬
‫درﺧﺎک ﻋﺮاق و اﻳﺮان دارﻧﺪ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻴﺮود‪.‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎزی ﺑﺪﻳﻦ ﻳﺎد ﺁوری ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﭼﻮن درزﻣﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ و ﭘﺎدﺷﺎهﺎن” ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﻴﺤﻲ” اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و‬
‫ﺗﺰارهﺎی روﺳﻴﻪ ﻣﻘﺪس‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺮﻗﺪ و ﻣﺼﻼی ﻣﻄﻬﺮ ﺑﺎ ﺑﻮدﺟﻪ ای دوﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻری درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫دﺳﺖ ﮐﻢ ﻳﮏ ﺳﻮم ﻣﺮدم اﻳﺮان درزﻳﺮ ﻣﺮز ﻓﻘﺮ ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻘﻴﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﮐﻪ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺪﻋﯽ رهﺒﺮی ﺁن ﺑﻮد روزاﻧﻪ‬
‫هﺰاران ﮐﻮدک ازﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و ﺑﻴﻤﺎری ﺟﺎن ﻣﻴﺴﭙﺎردﻧﺪ‪.‬‬

‫درهﻤﺎن زﻣﺎن اﻋﻼم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺼﻼی اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ درﺑﻬﺸﺖ زهﺮا ﻳﮏ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﭼﺎپ ﺁﻟﻤﺎن ﺣﺴﺎب ﮐﺮد ﮐﻪ هﺰﻳﻨﻪ ای‬
‫ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻨﮑﺎرﺑﻴﻔﺎﻳﺪﻩ وﻣﻄﻠﻘﺎ ﻏﻴﺮﻻزم اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻤﺼﺮف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﮑﺼﺪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻳﺎ دﻩ هﺰار ﻣﺪرﺳﻪ‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﭼﻬﻞ هﺰار ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮای هﻤﺎن” ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎﻧﻲ” رﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ رژﻳﻢ” وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ” ﺑﺎ ادﻋﺎی ﺧﺪﻣﺖ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﺮﻣﺴﻨﺪ‬
‫ﻗﺪرت ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ .....‬و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺬﮐﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎزی ﻧﺒﺎﺷﺪﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺟﻬﺎن ﺳﺎﻣﯽ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺮﺳﺮﺑﻬﺸﺖ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﯽ را‬
‫ﻗﺎﻧﻮن راﻳﺞ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﺁرﻣﺎﻧﻬﺎﺋﯽ واﻻ و ﻓﺪاﮐﺎری ﺁﻧﺎن در راﻩ اﻳﻦ‬
‫ﺁرﻣﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬درﺣﺪ ﻗﺒﻮل داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و ﺣﺘﯽ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﻣﺮگ‪ ،‬هﻴﭽﻮﻗﺖ اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﻗﻊ ﭘﺎداﺷﯽ هﻤﺮاﻩ ﻧﺒﻮد ﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻴﺸﻤﺎر درراﻩ دﻓﺎع از ﺁب وﺧﺎک ﺧﻮد ﺑﯽ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺰدی اﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻳﺎ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬هﺰاران ﺷﻮاﻟﻴﻪ ﻗﺮون‬
‫وﺳﻄﯽ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺟﻮاﻧﻤﺮدی و ﻣﺮداﻧﮕﯽ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و هﺰاران دﻳﮕﺮ دردوران ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺗﻦ ﺑﻪ ﺗﻦ‬
‫)‪ (duel‬ﺑﻨﺎم ﺷﺮاﻓﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺮگ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺻﺪهﺎ هﺰارژاﭘﻨﯽ درﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰﻩ ای ﻣﺸﺎﺑﻪ”‬
‫هﺎراﮐﻴﺮی” ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﻗﺮن ﻣﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺿﺪ ﻣﺬهﺐ و ﺿﺪ ﺧﺪا دراﻧﻘﻼﺑﻬﺎی ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ روﺳﻴﻪ و ﭼﻴﻦ و‬
‫دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎ‪ ،‬درﺣﻤﺎﺳﻪ هﺎﺋﯽ ﭼﻮن اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﮕﺮاد و ﻟﻴﻨﮕﺮاد‪ ،‬ﺑﺨﺎک اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ هﻴﭽﮑﺪام ازﺁﻧﻬﺎ اﻧﮕﻴﺰﻩ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻣﻮﻋﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و دراﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ اﻟﺰاﻣﺎ ﺗﻘﻮی ﺑﺎ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺧﻮاهﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻮدا ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ و ﭼﻮن ﻋﺎرف ﭘﺎرﺳﯽ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫ﻣﺎ ز دوﺳﺖ ﻏﻴﺮ از دوﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺼﺪی ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻴﻢ‬

‫ﺣــــــﻮر و ﺟــــﻨـــﺖ ای زاهﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺗﻮ ﺑﺎد ارزاﻧﯽ !‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻨﻄﻖ دﻳﮕﺮی ﮐﻪ درﺟﻬﺎﻧﻬﺎی” ﺗﻮﺣﻴﺪی” ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﻣﺸﮑﻞ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺠﺰ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﺟﺰﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﻼم راهﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﮑﻠﻴﻒ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر اﻳﻦ دوﺁﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﺁﻣﺪﻩ‬
‫و ازﺟﻬﺎن رﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﻴﺸﻮد ؟ ازﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ درروی زﻣﻴﻦ ﺣﺪاود ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل و ازﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی‬
‫هﻮﺷﻤﻨﺪ ‪ Homo Sapiens‬ﮐﻪ ﺑﺸﺮاﻣﺮوزی درﺁﻧﺎن رﻳﺸﻪ دارد ﺳﯽ ﺗﺎ ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻬﺰار ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﭘﻨﺞ‬
‫ﺗﺎ هﻔﺘﻬﺰارﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ از ﺁﻏﺎز ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎ دوهﺰار ﺳﺎل و ازﻇﻬﻮراﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ‬
‫ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪ .‬اﮔﺮ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁدﻣﻴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ دوهﺰار ﺳﺎﻟﻪ درروی زﻣﻴﻦ زﻳﺴﺘﻪ اﻧﺪ راهﯽ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻪ دﻟﻴﻠﯽ‪ ،‬و ﺑﺎ ﭼﻪ ﻣﺠﻮزی ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ راﻩ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ و ﺗﺎزﻩ درﻣﻴﺎن ﺁدﻣﻴﺎن هﻤﻴﻦ دوهﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﭼﻮن‬
‫ﺑﻮﻣﻴﺎن اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ ﻳﺎ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﺋﯽ ﻳﺎ ﻣﺮدم اﻓﺮﻳﻘﺎی ﺳﻴﺎﻩ اﺳﺎﺳﺎ ﻧﺎﻣﯽ ازﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻳﺎ ازاﺳﻼم ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ و ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎﺋﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ اﺑﺪاﻻﺑﺎد درﺁﺗﺶ دوزخ ﺑﺴﻮزﻧﺪ ﻳﺎ درﺑﯽ ﺗﮑﻠﻴﻔﯽ ﺑﺮزخ ﺑﺴﺮ ﺑﺮﻧﺪ ؟ وﻳﻞ ﮐﻴﻨﮕﺴﻠﻨﺪ ﻣﺘﻔﮑﺮ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ درﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ‬
‫درارزﻳﺎﺑﯽ هﻤﻴﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ‪:‬‬

‫“ اﮔﺮ ﺑﺎﻣﺮگ ﻋﻴﺴﯽ درروی ﺻﻠﻴﺐ ﮔﻨﺎهﮑﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ازاو ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﮑﻠﻴﻒ ﻏﺎرﻧﺸﻴﻨﺎن‬
‫ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺸﻴﻨﺎن و ﭘﻴﺮوان ﻣﺬاهﺐ ﻗﺒﻞ ازﻣﺴﻴﺢ – ﻣﺬاهﺒﯽ ﮐﻪ درﺑﺮﺧﯽ از ﺟﻬﺎت هﻤﭙﺎﻳﻪ و ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﻋﺎﻟﻴﺘﺮ‬
‫ازﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ -‬ﭼﻪ ﻣﻴﺸﻮد؟ ﺁﻳﺎ هﻴﭽﮑﺪام ازاﻳﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﺁدم ﻣﺎﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻧﺴﺎن ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ اﺗﻔﺎق ﺑﻌﺪازﻣﺮگ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ازﺑﺨﺖ دﺳﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اﺑﺪی‬
‫ﺑﺮﺧﻮردارﺷﺪﻩ اﻧﺪ؟”‬

‫ﺣﺘﯽ ﺑﺮاﺑﯽ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﭘﺮو ﭘﺎﻗﺮص ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺻﻠﺤﺎی ﺁﻧﻬﺎ راﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﺎزﻳﻬﺎی” ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎﻧﻪ” ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﺋﯽ ﺑﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ واﻣﻴﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ازاﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﺑﺎزی رادر ﮐﻤﺪی اﻟﻬﯽ داﻧﺘﻪ ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ درﺁن ﺳﺨﻨﻮر ﺑﺰرگ ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬهﺒﯽ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﺋﯽ ﻧﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن هﻤﺮ و ﺑﻘﺮاط و ﺟﺎﻟﻴﻨﻮس و اﺑﻦ‬
‫ﺳﻴﻨﺎ راﮐﻪ ﻋﻤﻴﻘﺎ ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام و ﻋﻼﻗﻪ اوﻳﻨﺪ درﺁﺗﺶ دوزخ ﺑﺴﻮزاﻧﺪ و ﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻧﺒﻮدﻧﺸﺎن درﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺟﺎی دهﺪ‪ ،‬و ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﭘﻨﺎهﮕﺎهﯽ ﺑﻨﺎم ﺑﺮای ﺁﻧﺎن ﻣﻴﺴﺎزد ﮐﻪ درﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ دردوزخ ﺟﺎی دارﻧﺪ ﺁﺗﺶ دوزخ ﺑﺪاﻧﺎن راهﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫درﻣﻌﺘﻘﺪات اﺳﻼﻣﯽ ﺟﺎﺋﯽ ﺑﺮای ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻨﺎهﮕﺎﻩ دردرون دوزخ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺳﻘﺮاط‪ ،‬ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺁﻳﺖ‬
‫اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ اورا” ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺄﻧﻲ” داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ” ﻣﺮدم رااز ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ وازﺷﺮک ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﻔﯽ ﮐﺮد”‪ ،‬و‬
‫ﭼﻮن اﻓﻼﻃﻮن ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ هﻤﻴﻦ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ” ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺳﺖ و ازﺑﺰرﮔﺎن ﺣﮑﻤﺖ اﻟﻬﯽ اﺳﺖ”‪ ،‬و ﭼﻮن ﻓﻴﺜﺎﻏﻮرث ﮐﻪ” ﻋﻠﻢ‬
‫اﻟﻬﻴﺎت را ازﺣﻀﺮت ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻧﺒﯽ اﺧﺬ ﮐﺮد” ﻣﺤﮑﻮم ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن دﻳﮕﺮ ﮐﺎﻓﺮان ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ درﺁﺗﺶ دوزخ ﺑﺴﻮزﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻮاﻳﻨﮑﻪ‬
‫هﻴﭽﻴﮏ ازﺁﻧﺎن دردوران ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی ﺧﻮد اﺻﻮﻻ ﻧﺎﻣﯽ ازﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻳﺎ ازاﺳﻼم ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫* * *‬
‫ﻣﻮرد ﻣﻌﺠﺰﻩ‪ ،‬ﮐﻪ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی ازﺁن ﺑﺼﻮرت ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای ﺑﻬﺮﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ وﻟﯽ درﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻏﻴﺮ ﻳﻬﻮدی‬
‫ﺟﺎﺋﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻣﻮردی اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن اﻳﻦ هﺮﺳﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ روﻳﺎروی ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﺎﺋﻨﺎﺗﯽ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﮔﺮدش ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﮐﻬﮑﺸﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﭼﻨﺎن ﻓﺮاﮔﻴﺮ و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ‬
‫درﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﮑﻢ دور ﺗﺴﻠﺴﻞ ﻧﻈﻢ ﺳﺮاﺳﺮ ﮐﺎﺋﻨﺎت راﺑﺮهﻢ ﻣﻴﺰﻧﺪ و دﻳﮕﺮ ﻧﻪ زﻣﻴﻨﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ و ﻧﻪ ﺁدﻣﻴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﺠﺰﻩ هﺎرا ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و ازﺁن هﺎ ﻋﺒﺮت ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ ﻳﻮﺷﻊ‪ ،‬ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺶ ﻳﻬﻮﻩ‪ ،‬ﺑﺎاﺷﺎرﻩ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫رادرﺁﺳﻤﺎن ازﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎزﻣﻴﺪارد ﺗﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮای ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ازدﻳﺪﮔﺎﻩ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﮐﺎﺋﻨﺎﺗﯽ ﭘﻴﺎﻣﺪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای اﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺷﻤﺴﯽ ﺑﺮهﻢ رﻳﺰد‪ ،‬و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﻧﻈﻢ ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺷﻤﺴﯽ ﻣﺎ‬
‫ﺟﺰﺋﯽ ازﺁن اﺳﺖ ﺑﻬﻢ ﺑﺨﻮرد‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ اﺧﻼﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﻈﻢ ﮐﺎﺋﻨﺎﺗﯽ ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﮐﻬﮑﺸﺎن دﻳﮕﺮراﻓﺮوﭘﺎﺷﺪ‪ ،‬وهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮای‬
‫اﻳﻨﮑﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻨﺪ هﺰار ﻣﺮد و زن و ﮐﻮدک ﻓﻠﮑﺰدﻩ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی رادرارض ﮐﻨﻌﺎن ﺑﮑﺸﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻌﺠﺰﻩ ازهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﺣﺘﯽ ﻣﻮرد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺰرگ ازﺧﻮد ﻣﺬاهﺐ” ﺗﻮﺣﻴﺪي” ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اززﻣﺮﻩ‬
‫ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اززﮐﺮﻳﺎی رازی و اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ و ﺑﻴﺮوﻧﯽ درﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬اﺳﭙﻴﻨﻮزا و ﻧﻴﻮﺗﻦ و ﻓﺮوﻳﺪ و اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ‬
‫دردﻧﻴﺎی ﻳﻬﻮد‪ ،‬وﻟﺘﺮ و داروﻳﻦ و ﻧﻴﭽﻪ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﻋﻠﻢ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭼﻨﺪ ﻗﺮن اﺧﻴﺮ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﺎم ﺑﺮد و ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺟﺎﻟﺐ‬
‫رازی راﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻌﺎر ﻣﺸﺘﺮک ﺁﻧﻬﺎﻳﺎد ﺁوری ﮐﺮد ﮐﻪ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﻣﻌﺠﺰات را ﻻﻻﺋﯽ هﺎی ﻣﺎدرﺑﺰرﮔﺎن ﻟﻘﺐ دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﺎﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ راﮐﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺮدن ﭼﻴﺰی ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺗﻤﺴﺨﺮ و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﮐﻠﻴﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ اﺳﺖ و ﻃﺮح ﺁن درﺷﺄن هﻴﭻ‬
‫ﻣﺬهﺐ واﻗﻌﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪16‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ارزﻳﺎﺑﯽ دﻗﻴﻘﯽ ازﻣﻮﺿﻮع ﻣﻌﺠﺰﻩ رادردﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮﻓﻠﺴﻔﯽ وﻟﺘﺮﮐﻪ ﻳﮑﯽ ازﺑﺮﺗﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎوردهﺎی ﻓﻠﺴﻔﯽ وادﺑﻲ” ﻗﺮن ﻓﺮوغ” اروﭘﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬

‫“ ﻣﻔﻬﻮم ﻳﮏ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﻘﺾ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻨﻴﺎدی و اﺑﺪی ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﮐﺎﺋﻨﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫و ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺾ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا وﺿﻊ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد او ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺗﻌﻠﻴﻖ درﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻟﯽ ﺑﺮای ﭼﻪ ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮهﻤﻪ ﭼﻴﺰ داﻧﺎ اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ راﺑﺮﻗﺮارﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﺧﻮدش ﺁﻧﺮا ﻧﻘﺾ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد؟ داﻧﺎﺋﯽ ﻣﻄﻠﻖ او‬
‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻋﻈﻴﻢ راﺑﻪ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درﺁوردﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﺁن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫درﺁن ﻧﻘﺼﯽ ﺑﺮوز ﮐﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ وی ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﺮﺁن ﺁﮔﺎهﯽ داﺷﺘﻪ و اﻳﻦ ﻧﻘﺺ را ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واﻧﮕﻬﯽ ﮐﺎرهﺎی ﺧﺪا ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ‬
‫دﻟﻴﻠﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﭼﻪ دﻟﻴﻠﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ وی ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﻧﻈﻢ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻩ ﺧﻮد را ﺑﺮهﻢ ﺑﺰﻧﺪ؟ دراﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺁدﻣﻴﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬وﻟﯽ دراﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ هﻤﻪ‬
‫ﺁدﻣﻴﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد و ﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﭼﻨﺪ ﺁدم ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ اﻳﻨﮑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ هﻤﻪ ﮐﺎﺋﻨﺎت‪ ،‬ﮔﺮدش دﺳﺘﮕﺎهﯽ را ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫اورادرﺣﺮﮐﺖ دارد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻟﻄﻒ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻌﻴﻦ ﺧﻮد درﮔﻮﺷﻪ ای ازاﻳﻦ ﺟﻬﺎن دارد‪ ،‬ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﺪ! و ﺗﺎزﻩ‬
‫اﮔﺮ ﻓﺮض ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﻋﻄﺎی اﻣﺘﻴﺎزاﺗﯽ ﺧﺎص ﮔﺮوﻩ ﮐﻮﭼﮑﯽ ازاﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را ﺑﺮدﻳﮕﺮان ﺑﺮﺗﺮی دهﺪ‪ ،‬ﭼﻪ‬
‫ﺿﺮورﺗﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﺎر ﺁن ﻧﻈﻤﯽ راﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﺮای هﻤﻪ زﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺑﺮای هﻤﻪ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺮهﻢ ﺑﺰﻧﺪ‪،‬‬
‫وﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮهﻢ ﺑﺰﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮد ذرﻩ ﺑﻴﻨﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮد ذرﻩ ﺑﻴﻨﯽ دﻳﮕﺮش ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ راﮐﻪ ﺑﺼﻮرت اﺑﺪی وﺑﺮای هﻤﻪ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﺮﻗﺮارﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻖ درﻣﯽ ﺁورم‬
‫ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ازاﻳﻦ راﻩ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮدم ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺁن ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪم اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰﻧﻤﺎﺋﯽ ﺑﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ﻧﺸﺎن ﻗﺪرت ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺸﺎن ﺿﻌﻒ اواﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﻴﺪهﻨﺪ درﻋﻤﻞ ﺑﺪوﺗﻮهﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻋﻤﻼ اورا ﺿﻌﻴﻒ و دﻣﺪﻣﯽ‬
‫ﻣﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺗﺤﻘﻴﺮ ﺧﺪا اﺳﺖ”‪.‬‬

‫اﺗﻘﺎﻗﺎ ﺧﻮد ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی واﺣﺪی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎهﻢ ﺗﻮﻓﻖ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺗﻠﻤﻮد‬
‫هﺮﭼﻬﻞ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای را ﮐﻪ دراﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺳﺤﺮ و ﺟﺎدوی ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ ﻣﻴﺪاﻧﺪ و ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﺑﺪﻳﻦ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﺎدوﮔﺮی ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻤﯽ ازﻣﻌﺠﺰات ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﺗﮑﺮار هﻤﺎن ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ درﺧﻮد ﺗﻮرات ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺒﺮان اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺪﻋﯽ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای ﻧﺸﺪﻩ‬
‫و ﻗﺮﺁن دﺳﺖ ﮐﻢ درﭘﻨﺞ ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎری از ﻓﻘﻴﻬﺎی ﺑﺰرﮔﻮار هﻤﭽﻨﺎن دو ﭘﺎرادرﻳﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻴﺸﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان دﻳﮕﺮ ﻣﻌﺠﺰات ﻣﺘﻌﺪد ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ زﻳﺎدﺗﺮ ازهﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ”:‬ﮐﺎﻓﺮان ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﭼﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﻣﺤﻤﺪ ﺁﻳﺎت و ﻣﻌﺠﺰﻩ ای ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد؟ ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ وﻇﻴﻔﻪ ای ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮداری ارﺷﺎد ﺁﻧﻬﺎ و هﺸﻴﺎر ﮐﺮدﻧﺸﺎن اﺳﺖ” )رﻋﺪ‪ ... .”،(7،‬و ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﭼﺮا ﺑﺮﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای ازﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎزل ﻧﻤﻴﺸﻮد؟ ﺑﻪ‬
‫ﺁﻧﺎن ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ ﻋﻴﺐ ﺗﻨﻬﺎ ازﺁن ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ” )ﻳﻮﻧﺲ‪ ” ،(20 ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﺮا ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاو ﻓﺮود ﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ ؟ وﻟﯽ‬
‫ﺁﻳﺎ ﺑﺮای ﺁﻧﺎن اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﻳﻢ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻴﺴﺖ ؟” )ﻋﻨﮑﺒﻮت‪(50 ،‬؛ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ )ﻣﺤﻤﺪ ( ﻗﺮﺁن را ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا اﻓﺘﺮا ﺑﺴﺘﻪ و اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ازﺧﻮد اواﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﮕﻮ اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﺪ ﺷﻤﺎ هﻢ دﻩ ﺳﻮرﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁن ازﭘﻴﺶ ﺧﻮد ﺑﻴﺎورﻳﺪ و‬
‫هﺮﮐﺲ راهﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻴﺪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﻳﺎری ﺑﻄﻠﺒﻴﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﭘﺲ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺁن ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﺳﺖ”‬
‫)هﻮد‪16 ،‬و‪(17‬؛ واﮔﺮ هﻢ ﺟﻦ واﻧﺲ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻦ ﻗﺮﺁن راﻓﺮاهﻢ ﺁورﻧﺪ وﻟﻮ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ” ) ﺑﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪.(87 ،‬‬
‫وﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ هﺎی ﺻﺮﻳﺢ ﻗﺮﺁن‪ ،‬وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ اﻳﺮان درﻣﻘﺎم ﺳﺨﻨﮕﻮی هﻤﻪ ﮐﺎﺳﻪ هﺎی ﮔﺮﻣﺘﺮ ازﺁﺷﯽ ﮐﻪ اززﻣﺎن درﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﻣﻼﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﺷﻤﺎر روزاﻓﺰوﻧﯽ ازﻣﻌﺠﺰات راﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ اﻧﺪ‪ ،‬درﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﺧﻮد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫“ ﻣﺮﺣﻮم ﻣﺠﻠﺴﯽ درﮐﺘﺎب ﺣﻖ اﻟﻴﻘﻴﻦ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺎن ﻣﺠﻤﻠﯽ ازﻣﻌﺠﺰات ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻟﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺪاﻧﮑﻪ ﺣﻘﺘﻌﺎﻟﯽ هﻴﭻ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی را ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻋﻄﺎﻧﮑﺮد ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺜﻞ ﺁن و زﻳﺎدﻩ ﺑﺮﺁﻧﺮا ﺑﺮﺁن ﺣﻀﺮت ﻋﻄﺎﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻌﺠﺰات ﺁن ﺣﻀﺮت را اﺣﺼﺎ‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻦ ﺧﻮد زﻳﺎدﻩ ازهﺰار ﻣﻌﺠﺰﻩ اورادرﺳﺎﻳﺮ ﮐﺘﺐ ﺁوردﻩ ام‪ .‬ﭘﺲ وارد ﻣﻴﺸﻮد درﺑﻴﺎن ﻣﻌﺠﺰات ﺁن ﺣﻀﺮت‬
‫ﺑﻄﻮر ﺗﻔﺼﻴﻞ ازﻗﺒﻴﻞ زﻧﺪﻩ ﮐﺮدﻩ ﻣﺮدﮔﺎن و ﺷﻔﺎ دادن ﺑﻴﻤﺎران و اﻳﻦ ﻧﻮع زﻳﺎدﻩ ازﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺼﺮ ﺗﻮان ﮐﺮد‪ .‬و ﮔﻤﺎن ﻧﺪارم‬
‫درﺗﻤﺎم ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و درﺑﺴﻴﺎری ازﻣﻠﻞ ﻳﻬﻮد و ﻧﺼﺎری و دﻳﮕﺮ ﻃﻮاﻳﻒ ﮐﺴﯽ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﺎ و ﺷﻤﺎ هﻴﭻ ﻧﺸﻨﻴﺪﻳﻢ ﮐﻪ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮐﻮری راﺷﻔﺎ دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎری را ﺧﻮب ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ”‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪17‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰات ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ای ﮐﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم اﻧﺠﺎم دادﻩ و ﺧﻮد ازﺁن ﺑﻴﺨﺒﺮ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻨﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁوردﻩ اﺳﺖ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬زﻳﺮا هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ازﺁن‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﻣﻔﻴﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ ﻗﺪراول ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ‪ ،‬در” اﻟﮑﻨﺖ‬
‫اﻻﻋﺘﻘﺎدﻳﻪ” ﺧﻮد ﮐﻪ اﺳﺎس ﻋﻘﻴﺪﺗﯽ ﻣﮑﺘﺐ ﺷﻴﻌﻪ داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ از ﻣﻌﺠﺰات دﻳﮕﺮی ﭼﻮن ﻧﺎﻟﻪ درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ‪ ،‬و ﺟﻮﺷﻴﺪن ﺁب‬
‫ازﻣﻴﺎن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪ ،‬و ﺷﮑﺎﻳﺖ ﺷﺘﺮﺑﺪو‪ ،‬و ﺳﻼم ﺁهﻮ‪ ،‬و ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺰﻏﺎﻟﻪ ﺑﺮﻳﺎن‪ ،‬و ﻋﺮﺿﺤﺎل ﮔﺮگ‪ ،‬و اﻟﺘﻤﺎس‬
‫ﺳﻮﺳﻤﺎر‪ ،‬و راﻩ رﻓﺘﻦ ﺳﻨﮓ و ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدی ازهﻤﻴﻦ روال ﻧﺎم ﺑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﺎ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻦ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﭼﻮن رازی و راوﻧﺪی و ﺑﻴﺮوﻧﯽ و اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ دراﻧﮑﺎرﻣﻌﺠﺰﻩ و دررد ادﻋﺎهﺎی ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺷﻴﺦ ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫درﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﺧﻮد اﻳﻦ اﻧﮑﺎر ﻣﻌﺠﺰﻩ را ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺮﻓﻨﺪی ازﺟﺎﻧﺐ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاران ﺁﺋﻴﻦ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻗﺪرت ﻣﻌﺠﺰﻩ ﮐﺮدن‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ازهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻨﮑﺮ ﺁن ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫“ ﻣﻴﺮزا اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﯽ درﮐﺘﺎب ﺧﻮد ﺑﻨﺎم ﻓﺮاﺋﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﺮای ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﺬهﺐ ﺑﺎب و ﺑﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻨﮑﺮ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺷﺪﻩ وﮐﻼم هﻤﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻳﺎوﻩ ﺳﺮاﻳﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺠﺰات را اﻧﮑﺎرﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺪﻻﻟﺸﺎن ﺑﯽ ﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺖ ازﺁن ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‪ ،‬و ﻋﻠﺖ اﻧﮑﺎر ﮐﺮدن اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ‬
‫ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﯽ ﮐﺮاﻣﺖ و ﻣﻌﺠﺰات رااﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻮن دﺳﺖ ﺑﺎب و ﺑﻬﺎء ازﺁن ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻮد ازاﻳﻨﺠﻬﺖ ﭼﺎرﻩ ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻌﺠﺰات را‬
‫ﻳﮑﺴﺮﻩ اﻧﮑﺎر ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎﮐﺴﯽ ازﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﮑﻨﺪ”‪.‬‬

‫دﻳﻦ و داﻧﺶ‬
‫______________‬

‫دﺷﻤﻨﯽ ﺑﺎ هﺮﮔﻮﻧﻪ داﻧﺸﯽ ﮐﻪ ﭘﺎ ازﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﻣﺬهﺐ ﻓﺮاﺗﺮ ﮔﺬارد ازﻣﻤﻴﺰات اﺻﻮﻟﯽ هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ “ ﺗﻮﺣﻴﺪي” اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻦ‪ ،‬ﺗﺮدﻳﺪ دراﺻﺎﻟﺖ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺁن واﻗﻌﺘﻬﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ازﺟﺎﻧﺐ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و اﺑﺪی اﻋﻼم ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺗﻮرات ﺧﺪاوﻧﺪ اﺻﻮﻻ درﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺶ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ” ﺣﮑﻤﺖ ﺣﮑﻴﻤﺎن را ﺑﺎﻃﻞ و داﻧﺶ‬
‫داﻧﺸﻮران راﺗﺒﺎﻩ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد” ) ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس رﺳﻮل‪ ،‬رﺳﺎﻟﻪ اول ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎب اول‪.(19 ،‬‬

‫درﺟﻬﺎن ﻳﻬﻮد اﺻﻮﻻ ﻣﺴﺌﻠﻪ ای ﺑﻨﺎم ﻋﻠﻢ ﻣﻄﺮح ﻧﺒﻮدﻩ و ﺑﻪ ﭼﻴﺰی ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻔﻮذ ﻳﻬﻮﻩ و ﮐﺎهﻨﺎن ﻣﻌﺒﺪ او ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ‬
‫ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﺒﺬول ﻧﻤﻴﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻋﻮض ﮐﻠﻴﺴﺎی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﮑﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﭘﻬﻨﺎور رم و ﻓﺮهﻨﮕﻬﺎی ﺷﮑﻮﻓﺎی‬
‫ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ و ﻻﺗﻴﻨﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد از ﺁﻏﺎز ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ روﻳﺎروﺋﯽ داﻧﺶ و ﻣﺬهﺐ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﻴﺶ ازﻇﻬﻮر اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ اﻳﻦ هﺮدو ﺗﻤﺪن‬
‫ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی دﺳﺘﺎوردهﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ درهﻤﻪ رﺷﺘﻪ هﺎی ﻋﻠﻤﯽ و هﻨﺮی و ﻓﻠﺴﻔﯽ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫ﻧﻤﯽ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﭼﺎر ﮐﻠﻴﺴﺎ از هﻤﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪ ﮐﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ هﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻠﻤﯽ درﺧﺎرج ازﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻣﺠﺎزﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ ﻟﮕﺎم ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺑﺮهﺎن ﻗﺎﻃﻊ ﺗﮑﻔﻴﺮ و ﺷﮑﻨﺠﻪ و ﺁﺗﺶ ﮐﻪ دﻳﻮان ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ) اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻮن( ﻳﮑﯽ ازﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻈﺎهﺮ ﺁن ﺑﻮد ﺑﻪ اﻗﺘﺪای ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس” داﻧﺶ داﻧﺸﻤﻨﺪان را ﺗﺒﺎﻩ ﮐﻨﺪ”‪.‬‬

‫درﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﺷﺸﻢ ﭘﺎپ ﮔﺮﮔﻮرﻳﻮی ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ ﮐﺒﻴﺮ درﻧﺎﻣﻪ ای ﺧﻄﺎب ﺑﻪ اﺳﻘﻒ ﺷﻬﺮ ﭘﻮاﺗﻴﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫“ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻴﺰی را ﮔﺰارش دادﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺗﺬﮐﺮ ﺁن هﻢ ﺑﺮاﻳﻢ ﺷﺮم ﺁور اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ درﺣﻮزﻩ ﻣﺬهﺒﯽ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ اﻓﺮاد‬
‫زﺑﺎن ﻻﺗﻴﻦ ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮای ﻣﻦ ﻣﺎﻳﻪ ﺗﺄﺳﻒ و ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا زﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺳﺘﺎﻳﺶ ژوﭘﻴﺘﺮ ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد”‪ .‬ﭘﺎپ اﻋﻈﻢ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ وﻇﻴﻔﻪ ای ﺷﺮﻋﯽ ﺗﻠﻘﯽ‬
‫ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺗﻤﺎم ﺁﺛﺎر ﻋﻠﻤﯽ دوران اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم ﮐﻪ ﺑﻪ ﻻﺗﻴﻨﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﻃﺒﻌﺎ ﺗﻤﺎم ﺁﺛﺎر ﻋﻠﻤﯽ و‬
‫ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻦ زﺑﺎن ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺪﻳﻦ زﺑﺎن ازﺧﺪاﺋﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪای ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ) ﮐﻪ درﺁﻧﺰﻣﺎن اﺻﻮﻻ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد( ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﭘﺎپ ﮔﺮﮔﻮرﻳﻮ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻨﻄﻖ ﻣﻘﺪس هﻤﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻦ اوﮔﻮﺳﺘﻦ‪ ،‬ﻗﺪﻳﺲ ﻣﻌﺮوف ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ‬
‫درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺪﻳﻬﯽ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ درﺑﻬﺸﺖ ﺟﺰ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺒﺮی ﮐﻪ زﺑﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ‬
‫درﺳﺎﻟﻬﺎی ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬رواﻳﺖ ﺣﺴﻨﻴﻦ هﻴﮑﻞ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار و روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻣﺼﺮی درﻧﻘﻞ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اش ﺑﺎ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮی درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺁﻳﺖ اﷲ ازاﻳﻨﮑﻪ او ﺑﺎ ﻓﺮد دﻳﮕﺮی درﺣﻀﻮر وی ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﺣﺮف ﻣﻴﺰدﻩ ﻧﺎراﺿﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪18‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺷﺪﻩ و ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺪ زﺑﺎن ﺣﻮرﻳﺎن ﺑﻬﺸﺘﯽ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺖ و ﻳﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ زﺑﺎن ﮐﻔﺎر ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﮐﻨﺪ؟‬

‫درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎی هﺰارﻩ دوم‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎری ازﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﺑﺎ ﻋﻠﻮم ﻣﺤﺪود ﺁﻧﺰﻣﺎن ﺳﺮ وﮐﺎر داﺷﺘﻨﺪ درﻣﺠﻤﻊ ﺳﺮان ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮگ ﺷﺪﻧﺪ و درﺁﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻨﺪ‪ .‬درﺳﺎل ‪ 1170‬اﺳﻘﻒ ﺷﻬﺮ ﺑﺰاﻧﺴﻮن ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺪاﻧﺪ داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ دردﺳﺘﮕﺎﻩ او ﮐﺎر ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‬
‫ﻋﻠﻢ ﺧﻮد را ازﻣﺴﻴﺢ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﻳﺎ ازﺷﻴﻄﺎن‪ ،‬ازﻳﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ارواح ﮐﻤﮏ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ او ﺷﻴﻄﺎن را ﻓﺮﻳﺐ دادﻩ و واﻗﻊ‬
‫اﻣﺮ را ازوی درﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن اﻳﻦ راﺑﻂ ارواح ﭘﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ اﻳﻨﺎن ﺷﺎﮔﺮدان ﺷﻴﻄﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎب ﺑﺎ وﺟﺪان ﺁﺳﻮدﻩ دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ‬
‫هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ رادرﺁﺗﺶ ﺑﺴﻮزاﻧﻨﺪ‪ .‬ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ازﺁن ﻳﮏ اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺎزﻩ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪﻩ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻨﺎم داوﻳﺪ دﻳﻨﺎن را ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎﺋﯽ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻬﻤﻴﻦ ﮔﻨﺎﻩ ﻣﺮﺗﺪ داﻧﺴﺘﻨﺪ ودرﺁﺗﺶ اﻓﮑﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫درﻃﻮل ﻗﺮوﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺑﺎرژﻳﻢ هﺎی ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ادارﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﻧﻴﺰ از ﻃﺮف ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ دراﻧﺤﺼﺎر‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﯽ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻣﺪ و ﺗﻨﻬﺎ از ارادﻩ ﺧﺪاوﻧﺪی ﻣﺎﻳﻪ ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺸﺮ رادرﺁن ﺣﻖ دﺧﺎﻟﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﻼﻳﺎﺋﯽ ﭼﻮن وﺑﺎ و ﻃﺎﻋﻮن ﭘﻴﺎﻣﺪهﺎی ﺧﺸﻢ اﻟﻬﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﻴﺸﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﻧﺠﺎت ازﺁﻧﻬﺎ را در دﻋﺎ و ﺗﻮﺑﻪ و دادن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫ﺟﺴﺖ و ﻧﻪ درﻋﻠﻢ وﺗﺤﻘﻴﻘﯽ ﮐﻪ درﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﺳﺖ اﻟﻬﯽ ﮐﺎری از دﺳﺘﺶ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫روﻳﺎروﺋﯽ واﻗﻌﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ و داﻧﺶ دردوران رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﺮﺳﺮ اﻳﻦ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﺮوهﯽ از داﻧﺸﻤﻨﺪان اروﭘﺎﺋﯽ ) ﮐﭙﺮﻧﻴﮏ درﻟﻬﺴﺘﺎن‪،‬‬
‫ﮐﭙﻠﺮدرﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻴﮑﻮﺑﺮاهﻪ درداﻧﻤﺎرک‪ ،‬ﺟﻮرداﻧﻮ ﺑﺮوﻧﻮ وﮔﺎﻟﻴﻠﻪ دراﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ( ﺑﻪ ﭘﮋوهﺸﻬﺎﺋﯽ درﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﻴﻦ و ﺁﺳﻤﺎن و‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻧﺠﻮﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس و درﻃﻮل ﻗﺮون ﺣﻘﺎﻳﻘﯽ ﻣﺴﻠﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﻴﮑﺮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻼﺷﯽ ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﺎن درﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻮﻳﮋﻩ دراﻳﺮان و اﻧﺪﻟﺲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﯽ درزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﻞ ﺗﺎزﻩ داﻧﺸﻮران اروﭘﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺁﻣﺪﻧﺪ دﻧﻴﺎی اﺳﻼﻣﯽ دوران اﻧﺤﻄﺎط ﻋﻠﻤﯽ ﺧﻮد را ﺁﻏﺎز ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و دﻳﮕﺮ درﺷﺮاﻳﻄﯽ‬
‫ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺳﻬﻤﯽ در اﻳﻦ ﺗﻼش ﻧﻮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺿﻊ رﺳﻤﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺗﺎ ﺁن زﻣﺎن ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺼﻮرت ﺑﺴﺘﺮی ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﮐﺎﺋﻨﺎت اﺳﺖ و‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن هﻤﻪ درﺁﺳﻤﺎﻧﯽ واﺣﺪ ﺟﺎی دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دور ﺁن درﮔﺮدش اﺳﺖ‪ ،‬وﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﺿﻴﻪ‬
‫ﻧﺠﻮﻣﯽ اﻓﻼﻃﻮن و ارﺳﻄﻮ و ﺑﺎ ﺗﺌﻮری هﺎی ژﺋﻮﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﺑﻌﺪی ﺑﻄﻠﻤﻴﻮس ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻓﺮﺿﻴﻪ ارﺳﻄﻮ راهﻤﺮاﻩ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﻮراﺗﯽ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺶ روزﻩ زﻳﻤﻦ و ﺁﺳﻤﺎن ﻓﺮﺿﻴﻪ رﺳﻤﯽ ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﭘﮋوهﺸﻬﺎی ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان‬
‫ﻧﻮرﺳﻴﺪﻩ را‪ ،‬هﻤﺎﻧﻨﺪ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮهﺎی ﻓﻠﺴﻔﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺑﻴﮑﻦ ودﮐﺎرت و اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﺑﺪﻋﺖ هﺎی ﻋﻠﻤﯽ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺁﺷﮑﺎری ﺗﻠﻘﯽ‬
‫ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ ﺧﺸﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎ را ﺑﺮﻣﯽ اﻧﮕﻴﺨﺖ‪ ،‬زﻳﺮا درﺻﻮرت اﺛﺒﺎت اﻳﻦ ﺑﺪﻋﺘﻬﺎ‪ ،‬اﺻﺎﻟﺖ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن اﺻﺎﻟﺖ‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮﻳﻬﺎی ﮐﻠﻴﺴﺎ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﻬﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﺑﺒﺎر ﺁورد ﮐﻪ ازﺳﺮﺷﻨﺎس‬
‫ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان ازﺟﻮرداﻧﻮ ﺑﺮوﻧﻮ وازﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺟﻮرداﻧﻮ ﺑﺮوﻧﻮ‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺪان‪ ،‬ﻣﺘﻔﮑﺮو ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﺋﯽ ﻗﺮن ﺷﺎﻧﺰدهﻢ‪ ،‬ﮐﻪ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﺳﺘﺎد ﮐﻠﮋدوﻓﺮاﻧﺲ ﭘﺎرﻳﺲ و‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻩ اﮐﺴﻔﺮد اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻧﻴﺰﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺮم اﻳﻨﮑﻪ ﮐﺎﺋﻨﺎت را ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ و ﻧﻈﺮﻳﻪ ﮐﭙﺮﻧﻴﮏ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺮﻩ‬
‫زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دور ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻴﮕﺮدد و ﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ دور زﻣﻴﻦ‪ ،‬ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل وﺟﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪهﺎ وﻣﻨﻈﻮﻣﻪ هﺎی ﺷﻤﺴﯽ‬
‫دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ازﺟﺎﻧﺐ دﻳﻮان ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ) اﻧﮑﺰﻳﺴﻴﻮن( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻧﺪﻳﻖ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺧﻮاﻧﺪ ﺷﺪ‪ ،‬وﭼﻮن درﻋﻴﻦ‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪاﻋﺘﻘﺎد ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻗﺒﻮل اﻳﻨﮑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺮﮐﺰ ﮐﺎﺋﻨﺎت اﺳﺖ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻪ رای دادﮔﺎﻩ ﺷﻬﺮ رم ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﻣﺮگ ﺷﺪ‬
‫وزﻧﺪﻩ دردرون ﺷﻌﻠﻪ هﺎی ﺁﺗﺶ ﺟﺎن ﺳﭙﺮد‪.‬‬
‫اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ ازاو ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ اﺧﺘﺮ ﺷﻨﺎس ﻧﺎﻣﯽ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ و ﻣﺨﺘﺮع دورﺑﻴﻦ ﻧﺠﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺷﺪ درهﻔﺘﺎد ﺳﺎﻟﮕﯽ درﺑﺮاﺑﺮ داوران دادﮔﺎﻩ‬
‫اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن زاﻧﻮ ﺑﺮزﻣﻴﻦ زﻧﺪ و دﺳﺖ ﺑﺮﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺑﮕﺬارد و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ ﺧﻮد ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﮐﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ دورﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻴﮕﺮدد‪ ،‬و ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ دور زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺮدد‪ ،‬ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﮐﻠﻴﺴﺎ هﺮﮐﺲ‬
‫دﻳﮕﺮ راهﻢ ﺷﺎﺋﺒﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪﻋﺘﯽ درﻣﻮرد او ﺑﺮود و وی ﺑﺮﺁن اﻃﻼع داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ دﻳﻮان ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﻣﻘﺪس ﻣﻌﺮﻓﯽ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺰای ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻖ اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ دررد ﻓﺮﺿﻴﻪ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮرات ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا اول‬
‫زﻣﻴﻦ را ﺳﺎﺧﺖ وﺑﻌﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ را‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ وﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﻤﻨﻈﻮر ﮐﺸﺘﺎر‬
‫ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن دراﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﺑﺎ اﺷﺎرﻩ دﺳﺖ ازﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎز داﺷﺖ و ﻧﻪ زﻣﻴﻦ را‪ .‬ﻣﺎﺟﺮای ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻒ‬
‫ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﺬهﺐ ﺑﺎﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ رادرﺧﺎرج از ﭼﻬﺎرﭼﻮب” ﻣﺘﻮن ﻣﻘﺪس” ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﻨﻨﺪ واﻳﻦ ﻃﺒﻌﺎ ازدﻳﺪﮔﺎﻩ‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎ ﮐﻔﺮﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم – و ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 360‬ﺳﺎل –ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ در‪ 31‬اﮐﺘﺒﺮ ‪1992‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪19‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اززﺑﺎن ﭘﺎپ اﻋﻈﻢ ﺧﻮد در ﺁﮐﺎدﻣﯽ ﻋﻠﻮم واﺗﻴﮑﺎن رﺳﻤﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﮐﻠﻴﺴﺎی ﻣﻘﺪس اﺷﺘﺒﺎﻩ ﮐﺮدﻩ و ﺣﻖ ﺑﺎ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ هﻨﻮز ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻋﺎدﻩ ﺣﻴﺜﻴﺖ ازﺟﻮرداﻧﻮ ﺑﺮوﻧﻮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻣﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ درﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﻴﺪﻩ ﺷﺪ‬
‫ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺎرزﻩ ﮐﻠﺴﻴﺎ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻃﺒﻌﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻈﻢ ﮐﺎﺋﻨﺎت و ﺑﯽ ﭘﺎﻳﮕﯽ ﺁﺷﮑﺎر اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺗﻮراﺗﯽ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻋﺼﺮ ﻧﻮﺁوری هﺎی ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻧﻴﺰﺑﺎﻣﺎﺟﺮای ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻴﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺌﻮری” ﺟﺎذﺑﻪ” ﻧﻴﻮﺗﻦ ﮐﻪ ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﺑﺼﻮرت ﻳﮑﯽ از ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎوردهﺎی داﻧﺶ ﺑﺸﺮی ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻣﻮرد هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ازﺟﺎﻧﺐ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ‪ ،‬زﻳﺮا درﺗﺌﻮری ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺗﻮازن ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺎذﺑﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ازﻧﻈﺮ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻳﻦ ﺗﻮازن ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮد و هﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ درﺑﻴﺮون ازﺁن‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬وﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر اﻳﻦ ﺗﺌﻮری ﻧﻴﺰ ازﺟﺎﻧﺐ ﮐﻠﻴﺴﺎ” ﺗﺠﻠﯽ ﺗﺎزﻩ ای از ﮔﻤﺮاهﯽ هﺎی ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ” و ﺧﻮد ﻧﻴﻮﺗﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﻴﻄﺎن‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﺿﻴﻪ” ﺗﮑﺎﻣﻞ” داروﻳﻦ درﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ازاﻳﻦ هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺸﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎ را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺎهﻴﺖ اﻟﻬﯽ ﻧﻮع‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ ازﺑﻴﺦ وﺑﻦ ﻣﻮرد ﺳﺌﻮال ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺁدم ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪاوراﺑﺼﻮرت ﺷﺨﺺ ﺧﻮدش ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ و ﮔﻞ ﺳﺮﺳﺒﺪ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ داﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺣﺪ ﻳﮑﯽ ازاﻧﻮاع ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻴﻤﻮن ﺗﻨﺰل ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬درﺷﻮرای ﮐﻠﻴﺴﺎﺋﯽ” ﮐﻠﻦ” درﺳﺎل ‪ 1860‬ﻓﻀﻴﻪ‬
‫داروﻳﻦ ﺑﺎ ﻟﺤﻨﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﻔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﮐﺸﻴﺸﺎن هﻤﻪ ﮐﺸﻮرهﺎ دﺳﺘﻮر ﺑﺴﻴﺞ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺑﺪﻋﺖ ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ دادﻩ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻨﺴﺘﺎﻧﺘﻴﻦ ﺟﻴﻤﺰ‪ ،‬ﻣﻐﺮ ﻣﺘﻔﮑﺮ ﮐﻠﻴﺴﺎ درﮐﺘﺎب” ﻣﻮﺳﯽ وداروﻳﻦ” ﺧﻮد داروﻳﻦ راهﻤﺎن دﺟﺎل ﻣﻮﻋﻮد داﻧﺴﺖ ﮐﻪ زودﺗﺮ ازﻣﻮﻋﺪ‬
‫ﻣﻘﺮر ﻇﻬﻮر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻠﻴﺴﺎی واﺗﻴﮑﺎن ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ای رﺳﻤﯽ ﺻﺎدرﮐﺮدﮐﻪ” ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ درﻣﻴﺎن اﺟﺪاد ﻋﻴﺴﯽ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﻳﮏ ﻣﻴﻤﻮن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟”‪ .‬درﺧﻮد اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺁﻧﮕﻠﻴﮑﺎن ﻋﻠﻴﻪ داروﻳﻨﻴﺴﻢ اﻋﻼم ﺑﺴﻴﺞ ﮐﺮد وﺗﺌﻮری اورا‬
‫ﺣﻴﻠﻪ ﺗﺎزﻩ ﺷﻴﻄﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪ وﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ هﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ‪ ،‬هﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن وهﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺁﻧﮕﻠﻴﮑﺎن داروﻳﻦ راﺗﮑﻔﻴﺮو‬
‫ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ واﺗﻴﮑﺎن درﺳﺎل ‪ 1996‬ﺧﻮد راﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ازاﻋﺘﺮاف ﺑﺪﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ دﻳﺪ ﮐﻪ‪” :‬‬
‫درﻓﺮﺿﻴﻪ داروﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻣﻮاردی ازﺣﻘﻴﻘﺖ وﺟﻮد دارد!”‪.‬‬

‫ازﻗﺮن هﻔﺪهﻢ ﺗﺎ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎس درﺑﺎرﻩ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺎﮐﺘﺮی هﺎ درﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎری از ﺑﻴﻤﺎری‬
‫هﺎ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻮرد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ازﻧﻈﺮ ﮐﻠﻴﺴﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ زادﻩ ﮔﻨﺎهﺎن ﺑﺸﺮ ﺑﻮد و ﮐﻨﺠﮑﺎوی‬
‫درﺑﺎرﻩ ﻋﻠﺖ ﺑﺮوز ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ هﻨﮕﺎم ﮔﻨﺎﻩ ﺁدم و ﺣﻮا درﺑﻬﺸﺖ اﻧﻮاع دردهﺎ راﺑﻪ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن وﻋﺪﻩ دادﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﮐﻔﺮی ﺁﺷﮑﺎر ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻓﻴﺰﻳﮑﺪان و ﭘﺰﺷﮏ هﻠﻨﺪي‪ ،‬وان ﻟﻴﻮوﻧﻬﻮک‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﮔﺰارش ﻋﻠﻤﯽ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‬
‫درﻃﻮل ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﻪ روﻳﺎل ﺳﻮﺳﺎﻳﺘﯽ ﻟﻨﺪن اراﺋﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ هﻴﭽﮑﺪام ازﺁﻧﻬﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺛﺮی دادﻩ ﻧﺸﺪ‪ ،‬و درهﻤﺎن ﻣﺪت هﺰاران ﻧﻔﺮ‬
‫ازﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺟﺎن ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻴﮑﺮب ﻓﻘﻂ درﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻄﻮر ﺟﺪی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺟﺮﺋﺖ ﮐﺮدﻧﺪ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻏﻴﺮ ازﮔﻨﺎﻩ را درﺑﺴﻴﺎری از ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺑﻄﻮرﺟﺪی ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار دهﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﯽ اﻳﻦ ﺑﺎراﺷﮑﺎل ﺗﺎزﻩ ای ﺑﻤﻴﺎن ﺁﻣﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺴﻴﺎری ازﻣﻮﻣﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻠﻘﻴﺢ واﮐﺴﻦ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی‬
‫ازﺑﺮوزﺑﻴﻤﺎری ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ هﺎی اﻟﻬﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ودرﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﭘﺎپ ﻟﺌﻮن ﺳﻴﺰدهﻢ رﺳﻤﺎ ﻋﻠﻴﻪ واﮐﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﻓﺘﻮا‬
‫ﺻﺎدر ﮐﺮد‪ .‬درﺁﻏﺎز هﻤﺎن ﻗﺮن ﮐﻠﻴﺴﺎ اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﻘﻴﺢ ﺑﺮای ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﺁﺑﻠﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ زﻳﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮدش هﺮﮐﺲ را ﺑﺨﻮاهﺪ ازﺁﺑﻠﻪ ﻣﺼﻮن ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻴﺪارد‪ ،‬و اﮔﺮ اﻣﺮاﺿﯽ ازاﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ راﺟﺰو ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺸﺮ ﺣﻖ ﻓﻀﻮﻟﯽ درﮐﺎرﺧﺪا راﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﺮوی ازﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ اﭘﻴﺪﻣﯽ وﺑﺎی ﺳﺎل ‪ 1832‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ و‬
‫ﺗﻠﻔﺎت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺁﻧﺮا ﻣﺠﺎزات اﻟﻬﯽ ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ اﻧﻘﻼب ﺁزادﻳﺨﻮاهﺎﻧﻪ ﺳﺎل ‪ 1830‬اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻟﻐﻮ ﺑﺴﻴﺎری از اﻣﺘﻴﺎزات‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁورد‪.‬‬
‫دراواﺧﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺑﺮﻧﻮ ) درﺟﻤﻬﻮری ﮐﻨﻮﻧﯽ ﭼﮏ ( ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﮔﺮﮔﻮرﻣﻨﺪل ﻳﮑﯽ از هﻤﮑﺎراﻧﺸﺎن راﮐﻪ‬
‫ﺣﺎوی ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻟﻪ او درﺑﺎرﻩ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮرات ﺑﻮد ﭘﺲ از ﻣﺮگ وی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫زﻳﺮا دراﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ ﻧﺤﻮﻩ رﺷﺪ ﻧﺨﻮد ﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ ژﻧﺘﻴﮏ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻘﺪس ﺗﺼﺮﻳﺢ داﺷﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﮔﻴﺎهﺎن و ﻣﻴﻮﻩ هﺎرا ﺧﺪاوﻧﺪ درﻋﺮض ﻳﮑﺮوز و ﺑﺪون اﻳﻨﮑﻪ ﺳﺨﻨﯽ از ﻗﺎﻧﻮن و راﺛﺖ درﻣﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ و ﺻﺤﺒﺖ ازوراﺛﺖ ﻧﻮﻋﯽ دﺧﺎﻟﺖ درﮐﺎر ﺧﺪا ﺗﻠﻘﯽ ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫درﻧﻴﻤﻪ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺎپ ﮔﺮﮔﻮرﻳﻮی ﺳﻴﺰدهﻢ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ ” :‬ﺻﺤﺒﺖ از ﺁزادی ﺗﻔﮑﺮ درﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺪﻋﺘﯽ ﺑﮑﻠﯽ ﺑﻴﻤﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻄﻌﺎ ﻣﺤﮑﻮم ﺷﻮد‪ ،‬و ﻋﻠﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺪان ﺑﺎ ﻧﻈﺮ اﺣﺘﻴﺎط ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ”‪ .‬درهﻤﺎن زﻣﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺪرﻳﺲ‬
‫ﻋﻠﻮم ﻣﺪرن ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﮐﻠﻴﺴﺎ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪارس ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ اروﭘﺎ ﺣﺬف ﺷﺪ‪ ،‬و ﮐﻠﻴﺴﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر‬
‫ﺁزادی و ﺑﺮاﺑﺮی ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ داﻧﺶ ﻣﺪرن ﻳﮑﺠﺎ ﻣﺤﮑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬وزﻳﺮ ﻋﻠﻮم ﻣﺬهﺒﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪20‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺒﺴﻮﻃﯽ ﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬رﻳﺸﻪ ﺧﻄﺎی ﺑﺨﺸﺶ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ راﺑﺎﻳﺪ درﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺴﺖ‪ :‬ﮐﻨﺠﮑﺎوی ﺑﻴﺪﻟﻴﻞ درﺑﺎرﻩ ﺣﻞ‬
‫ﻣﺠﻬﻮﻻت‪ ،‬ﺗﮑﻴﻪ زﻳﺎد ﺑﺮﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬و اﻓﺮاط درﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻠﻤﯽ‪ .‬ﺗﺮﮐﻴﺐ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن اﻣﺮوزی را ﺑﺪﻳﻦ راﻩ ﺧﻄﺎ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ داﻧﺶ ﮐﺎذب ﻋﺼﺮ ﻧﻮ اﺻﺎﻟﺖ ﻣﻄﻠﻖ هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار دهﺪ”‪ .‬و اﺗﻔﺎﻗﺎ‬
‫درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ داﻧﺶ ﮐﺎذب ﺟﻬﺶ ﻏﻮل ﺁﺳﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ﺗﺎﺑﺎﻣﺮوز اداﻣﻪ دارد و دﺳﺘﺎوردهﺎی ﺁن ﭼﻬﺮﻩ ﺟﻬﺎن و‬
‫ﻧﺤﻮﻩ زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺸﺮﻳﺖ را ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ درهﻴﭽﻴﮏ ازادوار ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻤﺪن اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪارد ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻏﺎز‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬

‫درﺳﺎﻟﻬﺎی اﺧﻴﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬهﺒﯽ ﻃﺮﻓﺪار” ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺗﻮراﺗﯽ” ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻴﺴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫هﻤﮑﺎری ﺟﻨﺎح اﻓﺮاﻃﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای رادراﻣﺮﻳﮑﺎ ازﻃﺮﻳﻖ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺴﻬﺎ و ﺳﻤﻴﻨﺎرهﺎ و اﻳﺠﺎد ﻣﺮاﮐﺰ‬
‫ﻣﺘﻌﺪد ﭘﮋوهﺸﯽ ﺁﻏﺎز ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ هﻤﭽﻨﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس درﺑﺎرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻋﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ و‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺁﺳﻤﺎن و اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ هﻤﮕﯽ در‪ 5758‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ درﻋﺮض ﺷﺶ روز ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎرهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﯽ و ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﺎزﮔﯽ ﺷﮑﺎﻳﺖ هﺎی ﻗﻀﺎﺋﯽ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎﻟﻪ را ﺑﺮای ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﻬﺎ ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ دراﻳﺎﻻت ارﮐﺎﻧﺴﺎﻧﺲ و ﻣﻴﻨﺴﻮﺗﺎ و ﺁﻻﺑﺎﻣﺎ و‬
‫ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﺑﺪاﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺧﻴﺮا وزﻳﺮﺁﻣﻮزش ﻓﺮاﻧﺴﻪ درﮐﺘﺎب ﺧﺪادرﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺶ درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬ﺷﺎﻳﺪ ﺟﺎی ﺗﻌﺠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاﻃﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪاﻓﻌﺎن‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ را ﮐﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮐﺎﺋﻨﺎت دﻗﻴﻘﺎ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺻﻮرﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ درﺗﻮرات ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ‬
‫وﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻧﻴﺰ درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺗﺮﺗﻴﺒﯽ درﺣﺮﮐﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درهﻤﺎن ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ داﻧﺸﮕﺎهﯽ ﺁن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﻓﺮاوان ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﭘﻮﻳﺎﺋﯽ ﺧﺎص ﺧﻮد ازﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی داﻧﺸﮕﺎهﯽ‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺁﻣﺎرهﺎی ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬درهﻴﭻ ﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ازﺗﺪرﻳﺲ ﺗﺌﻮری هﺎی‬
‫ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ و داروﻳﻦ و اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس درﺗﻀﺎدﻧﺪ ﺷﮑﺎﻳﺎت ﭘﻴﺎﭘﯽ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺻﻮرت ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬ودرهﻴﭻ‬
‫ﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن ﻳﮏ ﺳﻨﺎﺗﻮر ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻳﮏ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ را ﺑﻪ اﺗﻬﺎم اﻳﻨﮑﻪ ﮐﺘﺎﺑﯽ درﺑﺎرﻩ ﻋﻤﺮ ﮐﺮﻩ زﻣﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻔﺎد ﺁن ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﺳﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﻴﻀﺎح ﻧﻤﻴﻄﻠﺒﺪ‪ ،‬و اﺣﺘﻤﺎﻻ درهﻴﭻ ﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﮐﺎرﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﭘﺰﺷﮑﺎﻧﯽ را‬
‫ﮐﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ ﮐﺸﺘﻦ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻴﺒﺮﻧﺪ”‪.‬‬

‫ﻃﺒﻖ ﻳﮏ ﻧﻈﺮﺧﻮاهﯽ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1982‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ %34 ،‬از اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻴﺎن هﻨﻮز ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻘﺪس ﺁﻣﺪﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ هﻤﻪ ﮐﺎﺋﻨﺎت رادرﻋﺮض ﺷﺶ روز ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁدم ﻧﻴﺰ درروز ﺷﺸﻢ ازﺧﺎک ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎهﻨﺎﻣﻪ‬
‫‪ Bible Science Newsletter‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ارﮔﺎن اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ ﻓﮑﺮی‪ ،‬اﺧﻴﺮا ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻧﻈﺮ داد ﮐﻪ‪ ”:‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ داروﻳﻦ‬
‫راهﮕﺸﺎی اﺻﻠﯽ ﺧﺪاﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬هﻤﺠﻨﺲ ﺑﺎزي‪ ،‬ﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ و ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻬﺎی ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻀﺎﻓﺎ‬
‫ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ ﺟﺎﻧﺒﺪاری ازﺣﻘﻮق زﻧﺎن و ﻧﻬﻀﺘﻬﺎی ﺻﺎح ﺟﻮﺋﯽ و ﮔﻴﺎهﺨﻮاری راﻧﻴﺰ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻴﮑﻨﺪ”‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪی ﭘﻴﺶ ﺳﻤﻴﻨﺎری ازﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻧﻈﺮﻳﻪ داروﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮﮐﺐ ازﺧﺎﺧﺎم هﺎ و ﻓﻘﻬﺎی ﻳﻬﻮدی و اﺳﺘﺎدان ﻣﺘﻌﺪدی ازداﻧﺸﮕﺎهﺎی اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﺟﺮای ﺗﻮراﺗﯽ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ وﺣﯽ اﻟﻬﯽ وﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮد و ﻧﻤﻴﺒﺎﻳﺪ درهﻴﭽﻴﮏ از ﻣﺮﮐﺰ‬
‫ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﯽ ﺧﻼف ﺁن ﺗﺪرﻳﺲ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺮﻓﺴﻮر ﺑﺎرﻧﻮورﻋﻀﻮ اﻳﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﮐﻪ اﺳﺘﺎد ﻓﻴﺰﻳﮏ داﻧﺸﮕﺎﻩ” ﻧﻪ ﮔﻮ” اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﺳﺖ‪،‬‬
‫درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر روزﻧﺎﻣﻪ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ‪ Sud Deutche Zeitung‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ اﺻﻞ ﺗﮑﺎﻣﻞ داروﻳﻦ را ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻴﺪاﻧﺪ و‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدم ﺑﻬﻤﺎن ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ درﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ ﺧﻠﻖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و درﻣﻮرد ﻋﻤﺮﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ دﻟﻴﻠﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺪت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪5758‬ﺳﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻮرات ﻣﻌﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اززﻣﺎن ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺰ هﻤﻴﻦ اﻧﺪازﻩ ﻣﻴﮕﺬرد‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻮرات‬
‫ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدم درﺷﺸﻤﻴﻦ روز ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧﻠﻘﺖ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻘﻮل ﮐﻠﻮد ﺁﻟﮕﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻠﯽ درﺳﯽ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺎهﺪ ﺗﮑﺮارهﻤﺎن ﺗﻌﺼﺒﺎت ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﺮﺗﺠﻌﺎﻧﻪ ای ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺪﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اﻓﺮاط ﮐﺎرﻳﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ زﻣﺎن ﻟﻮﺋﯽ هﻴﺠﺪهﻢ درواﮐﻨﺶ ﺑﻪ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ دراﻳﻦ ﮐﺸﻮر دﻳﺪﻩ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺬهﺒﯽ‪ ،‬ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎس اﺳﺮاﺋﻴﻠﯽ را ﺑﺠﺮم اﻳﻨﮑﻪ ﻣﻌﺒﺪی ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوران ﭘﻴﺶ ازﺳﻠﻴﻤﺎن را از ﺧﺎک ﺑﻴﺮون ﺁوردﻩ‬
‫اﻧﺪ ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﺗﻮرات اوﻟﻴﻦ ﻣﻌﺒﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺒﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺗﺮدﻳﺪ دراﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ راﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ازﻋﻤﺮ ﮐﺮﻩ زﻣﻴﻦ از‪ 6, 000‬ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪21‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻴﺶ ازﺳﻴﺼﺪ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬهﺒﯽ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دراﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﮐﺘﺎب ﭘﺮﺳﺮ وﺻﺪای” ﺳﺮود ﺑﺮای ﺳﻮﭘﺮﻣﻦ”‬
‫وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺗﻮراﺗﯽ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ و ﺧﺪای هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ رﻧﮓ دﻻر دارد‪ .‬ﻳﮑﯽ از روﺳﺎی اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﻗﻪ هﺎ ﺑﻨﺎم اورال راﺑﺮت اﺧﻴﺮا اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻳﮏ ﻣﺴﻴﺢ ﺳﻴﺼﺪ ﻣﺘﺮی ﺑﻪ ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ او ﺁﻣﺪﻩ و از وی ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺴﺎزد و درﻋﻮض ﻗﺪرت ﺧﻮد را درزﻧﺪﻩ ﮐﺮدن ﻣﺮدﮔﺎن ﺑﺪو ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﻤﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ‬
‫ﺗﺎﮐﻨﻮن دﻩ هﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ ازﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺟﻤﻊ ﺁوری ﮐﺮدﻩ وﻟﯽ ﻇﺎهﺮا هﻨﻮز ﻣﺮدﻩ ای را زﻧﺪﻩ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ازﺟﻤﻠﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ هﺎ ﻣﻴﺘﻮان ازدوﻓﺮﻗﻪ ﻣﻌﺮوف” ﻣﻮرﻣﻮن” و” ﮔﻮاهﺎن ﻳﻬﻮﻩ” ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ‪ Mormon‬ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺁن اﻳﺎﻟﺖ ﻳﻮﺗﺎﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ اﺳﺖ ودرﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ درﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺶ ازﺷﺶ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﭘﻴﺮو دارد‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﺻﻮﻟﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺁن ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﮐﻠﻴﺴﺎی‬
‫ﻣﻮرﻣﻮن ﻣﺮدی ﺑﻨﺎم ﺟﻮزف اﺳﻤﻴﺚ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮدش درﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ای درﺳﺎل ‪ 1820‬ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وی وﺣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ودرﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬در‪ 21‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1823‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ای ﺑﻨﺎم ﻣﻮروﻧﯽ ﺑﺪو ﻇﺎهﺮ ﺷﺪ واورا ازوﺟﻮد‬
‫ﮐﺘﺎب اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰی ﺁﮔﺎﻩ ﮐﺮد ﮐﻪ درﻣﺤﻠﯽ درﻧﺰدﻳﮑﯽ دهﮑﺪﻩ ﻣﻨﭽﺴﺘﺮ دراﻳﺎﻟﺖ ﻧﻴﻮﻳﻮرک اﻣﺮﻳﮑﺎ درزﻣﻴﻦ ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ودرﺁن‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﻗﺎرﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ و ﻧﻴﺰ راهﻬﺎی زﻧﺪﮔﯽ واﻗﻌﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا درﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪا ﺑﺮاوراق زرﻳﻦ و ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﺼﺮی‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺛﺒﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺘﺬﮐﺮﺷﺪ ﮐﻪ هﻨﻮز زﻣﺎن دﺳﺘﺮﺳﯽ اوﺑﺪﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻓﺮاﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ دوﺑﺎرﻩ‬
‫ﺑﺮاو ﻇﺎهﺮ ﺷﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﮐﺘﺎب ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ را ﺑﺪو ﺳﭙﺮد و ﻧﺤﻮﻩ ﻗﺮاﺋﺖ ﺁﻧﺮا ﻧﻴﺰ ﺑﻪ وی ﺁﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺗﺬﮐﺮ داد ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﺟﺰﻣﺪت‬
‫ﮐﻮﺗﺎهﯽ ﻧﺰد او اﻣﺎﻧﺖ ﻧﺨﻮاهﺪﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﺳﻤﻴﺚ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻋﻴﻨﮏ ﺑﻠﻮرﻳﻦ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺁﺳﺎﺋﯽ دردﺳﺘﺮس اوﻗﺮار دادﻩ ﺑﻮد‬
‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺧﻄﻮط ﻣﺼﺮی ﮐﺘﺎب را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از هﻤﺮاهﺎن ﺧﻮدش دﻳﮑﺘﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﺮﻣﻮز ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ را ﻓﻘﻂ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ و ﺳﭙﯽ هﺸﺖ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ازهﻤﺮاهﺎن او ازﻧﺰدﻳﮏ دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬وﺑﻌﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺁﻧﺮا ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ‬
‫ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﭘﺲ از ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮج ﺑﺎﺑﻞ را ﺑﺮهﻢ زد و ﺑﻨﺎ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺁﻧﺮا دراﻃﺮاف ﺟﻬﺎن ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺳﺎﺧﺖ‪،‬‬
‫ﮔﺮوهﯽ از ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﺎرﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ رﻓﺘﻨﺪ ودرﺁن ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬وﺑﻌﺪا اﻳﻦ ﻋﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮑﯽ ازﻗﺒﺎﻳﻞ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻗﺎرﻩ‬
‫اﻣﺮﻳﮑﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ راﻧﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ ودرﺣﺪودﺳﺎل ‪ 590‬ﻣﻴﻼدی اﻳﻦ اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن ﺑﻪ ﮐﺮاﻧﻪ هﺎی اﻗﻴﺎﻧﻮس ﮐﺒﻴﺮ رﺳﻴﺪﻧﺪ و‬
‫ﺁﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻳﺸﺎن ﮐﻪ ﻣﻮرﻣﻮن ﻧﺎم داﺷﺖ ﮐﺘﺎب ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ را ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪو وﺣﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺮای ﻧﺴﻠﻬﺎی‬
‫ﺁﻳﻨﺪﻩ ای ﮐﻪ ﻗﺎرﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ را دوﺑﺎرﻩ ﮐﺸﻒ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد ﺑﻴﺎدﮔﺎر ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﯽ ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از‬
‫رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻗﺎرﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺁﻣﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺎم ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﺎﮐﻨﺎن اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ ﭘﻴﺶ از ﮐﺮﻳﺴﺘﻒ ﮐﻠﻤﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﯽ ازﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ اﻳﻦ ﻧﻈﺮراﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻮرﻣﻮن ازﻧﻈﺮ ﻣﺬهﺒﯽ ازﺁﺋﻴﻦ اﺳﻼم ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ درﺁن ﻧﻴﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺘﺎﺑﯽ راﺑﺼﻮرت وﺣﯽ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ و وی را ﻣﺄﻣﻮر ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻮﻳﻨﯽ راﺑﺮاﺳﺎس‬
‫اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬارد‪.‬‬

‫ﺟﻮزف اﺳﻤﻴﺚ زﻧﺎن ﻣﺘﻌﺪد داﺷﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎر ﺁﻧﻬﺎ راﺑﻪ ﺗﻔﺎوت از ‪ 27‬ﺗﺎ ‪ 49‬ﻧﻔﺮ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ درﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫ﻣﻮرﻣﻮن ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﭘﺲ از وﺿﻊ ﻗﺎﻧﻮن ﺿﺪ ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت درﮐﻨﮕﺮﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ درﺳﺎل‬
‫‪ ،1862‬اﺟﺮای اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﻮرﻣﻮن‪ ،‬ﻻاﻗﻞ ﺑﺼﻮرت رﺳﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬهﺒﯽ دﻳﮕﺮی‪) Witnesses of Jehovah ،‬ﮔﻮاهﺎن ﻳﻬﻮﻩ( اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﺁن ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪...............................................................................................................................................‬‬
‫ﻣﺎﺟﺮای ﭘﺮﺳﺮ وﺻﺪای ﮐﻔﻦ و دﻓﻦ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻧﻘﺶ ﭼﻬﺮﻩ و اﻧﺪام ﻋﻴﺴﯽ ﭘﺲ از ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺁوردﻩ ﺷﺪن ﮐﺎﻟﺒﺪ او از ﺻﻠﻴﺐ ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻧﺎﻣﺮﺋﯽ ﺑﺮﺁن ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ و ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮی ازاﻳﻦ ﻧﻮع اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻳﻬﺎی‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی رواﻳﺎت ﺳﻨﺘﯽ اﻳﻦ ﭘﺎرﭼﻪ درزﻣﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﻠﻴﺒﯽ ازاورﺷﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺷﺎﻣﺒﺮی ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺮدﻩ ﺷﺪﻩ ودرﻗﺮن‬
‫ﺷﺎﻧﺰدهﻢ دراﺧﺘﻴﺎر ﺧﺎﻧﺪان اﺷﺮاﻓﯽ ﺳﺎووﻳﺎ ) ﮐﻪ ﺑﻌﺪا وﻳﮑﺘﻮراﻣﺎﻧﻮﺋﻞ ﻓﺮد ارﺷﺪ ﺁن درﺳﺎل ‪ 1861‬ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﯽ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ‬
‫ﺷﺪ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩ از ﺳﻪ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺁﻧﺮا درﮐﻠﻴﺴﺎی ﺑﺰرگ ﺷﻬﺮ ﺗﻮرﻳﻨﻮ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺤﺜﻬﺎی‬
‫ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻪ درهﻤﻪ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮﺳﺮ اﺻﺎﻟﺖ ﻳﺎ ﻋﺪم اﺻﺎﻟﺖ اﻳﻦ ﮐﻔﻦ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم واﺗﻴﮑﺎن راواداﺷﺖ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪1988‬‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ای از ﭘﺎرﭼﻪ ﺁﻧﺮا هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت دﻳﮕﺮ از ﭘﺎرﭼﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﮐﻠﺌﻮ ﭘﺎﺗﺮا در ﻣﺼﺮ و ﭘﺎرﭼﻪ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ای‬
‫ﺑﺮای ﺳﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻣﻌﺮوف ﺟﻬﺎن دراﮐﺴﻔﺮد و زورﻳﺦ و ﺗﮕﺰاس ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ ازﻃﺮﻳﻖ ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻤﯽ )ﮐﺎرﺑﻦ ‪ (14‬ﻋﻤﺮﮐﻔﻦ‬
‫ﺗﻮرﻳﻨﻮرا ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪ و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺳﻮﻳﺴﯽ و اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻣﺮﮐﺰ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ درﺟﺮﻳﺎن ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻧﻈﺮ دادﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺎرﭼﻪ اﻳﻦ ﮐﻔﻦ درﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎی ‪ 1260‬ﺗﺎ‪ 1390‬ﻣﻴﻼدی ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪22‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ درهﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻘﻒ ﺗﻮرﻳﻨﻮ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁن ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ وی ﻧﻴﺰ هﻴﭽﻮﻗﺖ ﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ ﮐﻔﻦ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﮐﻠﻴﺴﺎی واﺗﻴﮑﺎن ﮐﻪ ﺧﻮدش اﻳﻦ ﮐﻔﻦ را ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺻﺤﺖ ﻳﺎ ﺳﻘﻢ اﺻﺎﻟﺖ ﺁن ﺑﻪ ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ و‬
‫ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺶ را ﺑﻄﻮر رﺳﻤﯽ اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬دﻩ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺁن دوﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﭘﺎرﭼﻪ را درﮐﻠﻴﺴﺎی ﺗﻮرﻳﻨﻮ‬
‫درﻣﻌﺮض دﻳﺪار ﻣﻮﻣﻨﻴﻨﯽ ﻗﺮار داد ﮐﻪ دردو ﻣﺎهﻪ ﻣﻪ و ژوﺋﻦ ‪ 1998‬ازهﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﻪ زﻳﺎرت ﺁن ﺁﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻳﮑﯽ از اﻳﻦ زاﺋﺮان ﺧﻮد‬
‫ﭘﺎپ اﻋﻈﻢ ﺑﻮد‪.‬‬

‫درﺑﺴﻴﺎری ازﺗﻔﺴﻴﺮهﺎﺋﯽ ﮐﻪ هﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ازﺟﺎﻧﺐ رﺳﺎﻧﻪ هﺎی ﮔﺮوهﯽ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﭘﺎﻓﺸﺎری ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ درﻣﻘﺪس داﻧﺴﺘﻦ اﺷﻴﺎﺋﯽ ﻣﻌﻴﻦ‪ -‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﻧﺰد ﻗﺒﺎﻳﻞ اﻓﺮﻳﻘﺎﺋﯽ ﻳﺎ ﺑﻮﻣﻴﺎن اﻣﺮﻳﮑﺎ و اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻴﻪ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ – ﻳﺎدﮔﺎری ازدوراﻧﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ درﻃﻮل زﻣﺎن ازﻣﻴﺎن ﻧﺮﻓﺘﻪ و‬
‫ﻓﻘﻂ ﺷﮑﻞ ﻋﻮض ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﮐﻔﻦ ﻣﻘﺪس ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺗﻮرﻳﻨﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻔﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺖ ﮐﻢ دﻩ ﮐﻔﻦ دﻳﮕﺮ ازاﻳﻦ ﻧﻮع درﮐﻠﻴﺴﺎهﺎی دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﺮای ﻋﻠﯽ و ﭼﻨﺪ ﻣﺪﻓﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮای ﺳﺮﺣﺴﻴﻦ درﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ازﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﮐﻔﻨﻬﺎی ﻣﻘﺪس ﮐﻔﻦ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺑﺰرگ ﺷﻬﺮ اووﻳﺪودراﺳﭙﺎﻧﻴﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ازﺳﺎل ‪ 1113‬ﺗﺎﮐﻨﻮن درﺁﻧﺠﺎ ﻧﮕﺎهﺪاری ﻣﻴﺸﻮد و ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﻔﻦ درهﻨﮕﺎم ﺗﺼﺮف اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﺴﺮو ﭘﺮوﻳﺰ درﺳﺎل ‪ 614‬ﻣﻴﻼدی ازاورﺷﻠﻴﻢ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﺁوردﻩ ﺷﺪﻩ و‬
‫درﻗﺮون وﺳﻄﯽ دراﺧﺘﻴﺎر ﮐﻠﻴﺴﺎی اووﻳﺪوی اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ ازاﻳﻦ ﮐﻔﻨﻬﺎی ﻣﻘﺪس‪ ،‬ﮐﻔﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ازدﻳﺮﺑﺎز‬
‫درﺻﻮﻣﻌﻪ ای دراﺳﺘﺎن” ﭘﺮﻳﮕﻮر” ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﮕﺎهﺪاری ﻣﻴﺸﺪ و ﮐﺸﻴﺸﺎن اﻳﻦ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ زاﺋﺮﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎری ﮐﻪ ازﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ‬
‫ﺑﻪ دﻳﺪار ﺁن ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﭘﺎرﭼﻪ ای ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻘﺪس‪ ،‬ﻣﺎدر ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﺑﻌﺪا ﺑﺮای‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﮐﺎﻟﺒﺪ ﻋﻴﺴﯽ ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ودرﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﻠﻴﺒﯽ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻘﻒ ﺷﻬﺮ ﭘﻮی ﻓﺮاﻧﺴﻪ از اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﺮﻳﮕﻮر ﺁوردﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی اﻳﻦ ﮐﻔﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ای ﺑﻮد ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻘﺪس ﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺎرﭼﻪ ﻧﻘﺶ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬درﻗﺮن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﮐﻠﻴﺴﺎی واﺗﻴﮑﺎن ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻃﯽ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﺠﻠﻠﯽ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر زاﺋﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ ﭘﺎرﭼﻪ دﺳﺘﺒﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻘﺪس و ﺧﻄﻮط ﻧﻘﺶ ﺷﺪﻩ ﺁن از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﮑﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺗﺎزﻩ اﺧﺘﺮاع ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻋﮑﺲ ﺑﺮداری ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻀﻤﻮن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺁن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺧﻄﻮط ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺁﻳﻪ ای از ﻗﺮﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮی ﺑﻪ ﺧﻂ ﮐﻮﻓﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ !‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻘﻞ اﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ درهﻤﺎن زﻣﺎن درهﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮی ‪ 23 ) Evenement du Jeudi‬ﺁورﻳﻞ ‪ ( 1998‬ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﮔﺮوهﯽ ازﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ژاﭘﻨﯽ ﮐﻪ درﺷﻬﺮ ﺷﻴﻨﮕﻮ در‪ 600‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮی ﺷﻤﺎل ﺗﻮﮐﻴﻮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ درﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪ ای ﺷﯽ ري) ﺗﻠﻔﻆ ژاﭘﻨﯽ ژاک ( ﺑﺮادر ﻋﻴﺴﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮐﻔﻦ ﻣﻌﺮوف ﺗﻮرﻳﻨﻮ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ او اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻋﻴﺴﯽ‪ ،‬و ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺳﻨﺘﯽ اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ درﺣﺪود ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮏ ﺳﺎل ﭘﺲ از‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺮگ و رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺧﻮد‪ ،‬ازﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻳﻬﻮدا ﺑﻪ ژاﭘﻦ ﺁﻣﺪ و ﺟﺴﺪ ﺑﺮادر ﺧﻮد راﻧﻴﺰ هﻤﺮاﻩ ﺁورد ﮐﻪ هﻢ اﮐﻨﻮن ﮔﻮر اورا‬
‫درﮐﻨﺎر ﮔﻮر ﺧﻮد ﻋﻴﺴﯽ درﺷﻬﺮ ﺷﻴﻨﮕﻮ ﻣﻴﺘﻮان زﻳﺎرت ﮐﺮد‪ .‬ﺧﻮد ﻋﻴﺴﯽ دراﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪ ودرﺁﻧﺠﺎ زﻧﯽ ژاﭘﻨﯽ ﮔﺮﻓﺖ وازاو‬
‫دارای ﺳﻪ ﭘﺴﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ هﻨﻮز هﻢ اﻋﻘﺎب ﺁﻧﻬﺎ درﺷﻴﻨﮕﻮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺪﻳﻦ رواﻳﺖ ﻋﻴﺴﯽ در‪ 106‬ﺳﺎﻟﮕﯽ درهﻤﻴﻦ ﺷﻬﺮ‬
‫درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ روﻳﺎروﺋﯽ ﻣﺬهﺐ و داﻧﺶ درﺟﻬﺎن هﺎی ﻳﻬﻮد و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬درﻣﻮرد روﻳﺎروﺋﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ‬
‫درﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻴﺘﻮان داد‪ ،‬زﻳﺮا ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ ﺁن اﺣﺎدﻳﺚ واﻗﻌﯽ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ درﭼﻴﻦ ﻳﺎ درﺁﺳﻤﺎن‬
‫رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درهﻴﭽﻴﮏ ازادوار ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم و درهﻴﭻ ﮐﺸﻮری ازﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻋﻠﻢ درﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ‬
‫ﺁن ﺗﻨﻬﺎﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻓﻘﻬﺎ وﻣﺘﺸﺮﻋﻴﻦ ﻧﺒﻮدﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ ﺑﻌﮑﺲ هﻤﻮارﻩ ﻣﻮرد دﺷﻤﻨﯽ و ﮐﺎرﺷﮑﻨﯽ ﺁﻧﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺁن‬
‫ﻋﻠﻤﯽ هﻢ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺁﻧﺎن ﺑﻮدﻩ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻪ درﻗﺮون وﺳﻄﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﺘﺸﺮﻋﻴﻦ و ﻓﻘﻬﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫ﺑﻮدﻩ واﻗﻌﺎ ﻋﻠﻢ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺷﺎهﺪ ﺧﻠﻂ ﻣﺒﺤﺚ ﺁﺷﮑﺎری درارﺗﺒﺎط دادن دﻳﻦ ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻟﺰاﻣﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮی را دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻳﺠﺎب ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪23‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ درﻗﺮون دوم ﺗﺎ ﺷﺸﻢ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮد‪ ،‬ﮐﺎﻧﻮن ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺷﮑﻮﻓﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺳﻼم ﺷﻨﺎس ﻗﺮن اﺧﻴﺮ ﺑﺪان ﻋﻨﻮان‬
‫ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ” ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼﻣﻲ” دادﻩ اﻧﺪ ﺑﯽ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ ﺷﮑﻮﻓﺎﺋﯽ ﺑﺎ ﻣﺬهﺐ ارﺗﺒﺎﻃﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫درﺳﺎﻟﻬﺎی ﺻﺪر اﺳﻼم‪ ،‬ﻗﻮم ﻋﺮب ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺪ دار اﺻﻠﯽ اﺳﻼم ﺑﻮد اﺳﺎﺳﺎ ازﻋﻠﻢ ﮐﺮاهﺖ داﺷﺖ و ﺑﻘﻮل ﺟﺮﺟﯽ زﻳﺪان درﮐﺘﺎب”‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﯽ” درﻣﺪت ﭘﻴﺶ از ﻳﮏ ﻗﺮن ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺳﻴﺎدت ﻣﻨﺤﺼﺮا دردﺳﺖ اﻳﻦ ﻗﻮم ﺑﻮد ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ و اﻗﺒﺎﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﻢ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻋﺮب اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﻋﻠﻢ را ﮐﺎر ﻣﻮاﻟﯽ و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ وﺧﻮد ازﺁن ﻧﻨﮓ داﺷﺖ‪ .‬درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ‪ ،‬ﮐﺸﻒ‬
‫اﻟﻈﻨﻮن‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ‪ ” :‬ﻋﺮب درﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﻪ هﻴﭽﻴﮏ ازﻋﻠﻮم ﺟﺰﺑﻪ ﻃﺐ‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫درﺣﺪی ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺣﺎﺟﺖ او ﺑﻮد ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬و ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ رﺳﻮل اﷲ اﺻﻮﻻ ازﮐﺘﺎﺑﺖ ﻋﻠﻢ ﮐﺮاهﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ‬
‫ازﺳﻌﻴﺪ اﻟﺨﺪری رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ اواز ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اذن ﮐﺘﺎﺑﺖ ﻋﻠﻢ ﺧﻮاﺳﺖ اﻣﺎ ﭘﻴﻐﺎﻣﺒﺮ اورا اﺟﺎزت ﻧﺪاد‪ ،‬و ازاﻳﻦ ﻋﺒﺎس رواﻳﺖ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﻧﺪ ﮐﻪ اوﮐﺘﺎﺑﺖ راﻧﻬﯽ ﮐﺮدﻩ و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد هﺮﮐﺲ ﭘﻴﺶ از ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺘﺎﺑﺖ زد ﮔﻤﺮاﻩ ﺷﺪ‪ .‬وﻣﺮدی ﻧﺰدﻋﺒﺪاﻟﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎس رﻓﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ام وﻣﻴﺨﻮاهﻢ ﺑﺮﺗﻮﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻢ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺑﺪو ﻧﺸﺎن داد ﺁﻧﺮا ازوی ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺁب ﺷﺴﺖ”‪.‬‬

‫دررﺳﻮخ ﻋﻠﻢ وﮔﺴﺘﺮش ﺁن درﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﻧﻪ ﺧﻮد اﻋﺮاب وﻧﻪ ﻓﻘﻬﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻴﭻ ﺳﻬﻢ ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﺎﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮاﻩ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ رادرﻓﺼﻠﯽ از” ﻣﻘﺪﻣﻪ” ﻣﻌﺮوف اﺑﻦ ﺧﻠﺪون ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮرخ ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎرهﺎ و‬
‫“ ازاﻣﻮر ﻏﺮﻳﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎرهﺎ درﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﭘﮋوهﻨﺪﮔﺎن و ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎران ﺷﺮق و ﻏﺮب ﻣﻮردﻧﻘﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺣﺎﻣﻼن ﻋﻠﻢ دراﺳﻼم ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻋﺠﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و اﮔﺮ هﻢ ﻋﻠﻤﯽ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺸﺪ ﮐﻪ در ﻧﺴﺒﺖ ﻋﺮب ﺑﻮد درﻣﮑﺘﺐ ﻋﺠﻤﺎن ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﭘﺮورش‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد و زﺑﺎن ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺣﺮف ﻣﻴﺰد‪ .‬ﻗﻮم ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻋﺮب اﺻﻮﻻ ازاﻣﺮ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺄﻟﻴﻒ و ﺗﺪوﻳﻦ اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺪاﺷﺖ و ﺧﻮاهﺎن ﺁن ﻧﻴﺰ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺘﻤﺪﻧﻴﻦ اﻳﻦ ﻋﻬﺪ هﻤﻪ ﻋﺠﻢ ﻳﺎ ﭘﻴﺮو ﻋﺠﻤﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﺎرﺳﻴﺎن ﺑﺮاﺛﺮ رﺳﻮخ ﺗﻤﺪن درﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﺑﺮای اﻳﻨﮑﺎر ﺻﻼﺣﻴﺖ‬
‫دﻳﺮﻳﻨﻪ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺎﻟﻤﺎن اﺳﻼم هﻤﻪ از ﻋﺠﻢ ﻳﺎ از ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ و زﺑﺎن ﻋﺠﻤﯽ داﺷﺘﻨﺪ و هﻴﭻ ﻗﻮﻣﯽ ﭼﻮن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﻗﻴﺎم ﻧﮑﺮد”‪.‬‬

‫ازﻧﻈﺮ ﺧﻮد اﻋﺮاب‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺤﺪﺛﺎن و ﻓﻘﻴﻬﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻪ” ﻋﺠﻢ” ﺣﺎﻣﻞ ﺁن ﺑﻮد اﺻﻮﻻ ﻋﻠﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ .‬ذﺑﻴﺢ اﻟﻪ‬
‫ﺻﻔﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻘﻖ واﺳﺘﺎد ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻋﺼﺮﻣﺎ‪ ،‬درﮐﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت دراﻳﺮان در ارزﻳﺎﺑﯽ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ” :‬ﻓﻘﻬﺎ و‬
‫ﻣﺤﺪﺛﻴﻦ اﺻﻮﻻ ﻟﻔﻆ ﻋﻠﻢ را ﺟﺰﺑﺮ” ﻋﻠﻢ ﻣﻮروث ازﻧﺒﯽ” اﻃﻼق ﻧﻤﻴﮑﺮدﻧﺪ و ﺁﻧﺮا ﻋﻠﻢ ﻧﺎﻓﻊ ﻧﻤﻴﺸﻤﺮدﻧﺪ و ﺑﺪان ﻋﻠﻮم ﻣﻬﺠﻮرﻩ و‬
‫ﺣﮑﻤﺖ ﻣﺸﻮﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻴﺪادﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻔﻌﯽ ﺑﺮای اﻋﻤﺎل دﻳﻨﯽ ﻧﺪارد و درﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﮐﻔﺮ ﻣﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻓﻌﯽ‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻌﺮوف‪ ،‬ﺣﮑﻢ داد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻨﺪﻩ ای ﺑﻪ هﻤﻪ ﻣﻨﻬﻴﺎت ﻏﻴﺮ از ﺷﺮک ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻟﻮدﻩ ﺷﻮد ﺑﻬﺘﺮازﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﻋﻠﻮم ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻋﯽ ﻧﻈﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﮑﻢ ﻣﻦ درﺑﺎرﻩ اﻳﻨﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ ودرﻣﻴﺎن ﻋﺸﺎﻳﺮ و ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ و‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ اﻳﻦ ﺳﺰای ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب وﺳﻨﺖ را رهﺎ ﮐﺮد و ﺑﻪ ﻋﻠﻮم ﻋﻘﻠﯽ روی ﺁورد”‪ .‬اﺣﻤﺪ ﺣﻨﺒﻞ‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺰرگ دﻳﮕﺮ اﺻﻮﻻ‬
‫هﻤﻪ اﻳﻨﺎن را زﻧﺪﻳﻖ داﻧﺴﺖ‪ ،‬واﻳﻦ ﺟﻮزی در” ﺗﻠﺒﻴﺲ اﺑﻠﻴﺲ” ﺧﻮد اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻋﻠﻤﺎ را ﮔﺮوهﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ اﺑﻠﻴﺲ ﺁﻧﺎﻧﺮا‬
‫ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻔﺤﺺ درﻋﻠﻮم ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺧﻮد از زﻣﺮﻩ ﻋﻮام ﺑﻴﺮون ﺁﻳﻨﺪ وﺑﺮای ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺰﻳﺘﯽ ﺑﺮدﻳﮕﺮان ﺑﺠﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫“ اﺑﻠﻴﺲ درﻓﺮﻳﻔﺘﻦ اﻳﻨﺎن ازاﻳﻦ راﻩ ﻗﺪرت ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﺑﺮای درک ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﺧﻮد روی ﺁوردﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ‬
‫زﻣﻴﻦ را ﻧﻴﺰ ﺳﺘﺎرﻩ ای درﻣﻴﺎن ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺘﺎرﻩ هﺎ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ورﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ارواح درروز ﻗﻴﺎﻣﺖ را ﻣﻨﮑﺮﻧﺪ و ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﭼﻮن ﺳﻘﺮاط و ﺑﻘﺮاط و اﻓﻼﻃﻮن و ﺟﺎﻟﻴﻨﻮس و ارﺳﻄﺎﻃﺎﻟﻴﺲ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺎﺋﻠﻨﺪ و ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ هﺮ ﮐﻮﮐﺐ دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﻋﻮاﻣﻠﯽ‬
‫هﻤﺎﻧﻨﺪ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬و هﻤﺎﻧﺎ ﮐﻪ ﻋﺬر ﻳﻬﻮد و ﻧﺼﺎری درﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺧﺎﻟﻖ ازﻋﺬر اﻳﺸﺎن ﻣﻘﺒﻮﻟﺘﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد” ) اﻣﺎم اﺑﻦ اﻟﺠﻮزی‬
‫ﺑﻐﺪادی‪ :‬ﺗﻠﺒﻴﺲ اﺑﻠﻴﺲ (‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻏﺰاﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﻪ ﻧﺒﻮغ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎﺋﻘﻪ ﺗﻌﺼﺐ ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ‪ ” :‬ﺧﻮض دررﻳﺎﺿﻴﺎت‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻮﻣﻦ را ﺑﻪ ﮐﻔﺮ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ” و ﻧﻈﺮدرﻋﻠﻢ اﻗﻠﻴﺪس و ﺧﻮاﻧﺪن اﻟﻤﺠﺴﻄﯽ و ﺗﻌﻤﻖ درﺣﺴﺎب و هﻨﺪﺳﻪ را ﻣﺎﻳﻪ ﻓﺴﺎد داﻧﺴﺖ‬
‫و ﻋﻠﻮم ﻃﺒﻴﻌﯽ را ﻣﺬﻣﻮم ﺷﻤﺮد و ﺁﻧﺮا ﺣﻖ ﺁﻟﻮدﻩ ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻞ و ﺻﻮاب ﻣﺸﺘﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﺎﻣﻴﺪ ) ﻏﺰاﻟﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺻﺪ اﻟﻔﻼﺳﻔﻪ (‬
‫وﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬هﻨﻮز ﻳﮏ ﻗﺮن ﺑﺮﺗﺄﻟﻴﻒ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﺧﻮد او‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺘﻮای ﻗﺎﺿﯽ اﻟﻘﻀﺎﻩ ﺷﻬﺮ ﻗﺮﻃﺒﻪ‪،‬‬
‫دراﺳﭙﺎﻧﻴﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻖ ﺁﻟﻮدﻩ ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻞ درﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﺪﻩ ﺷﺪ و ﺧﻮاﻧﺪن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻨﻊ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫رﻓﺘﺎری ﮐﻪ ﺑﺎ دوﺗﻦ از ﻧﻮاﺑﻎ داﻧﺶ اﻳﺮان ودﻧﻴﺎی اﺳﻼﻣﯽ و ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺑﺸﺮﻳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﺎ زﮐﺮﻳﺎی رازی و اﺑﻮﻋﻠﯽ ﺳﻴﻨﺎ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﻧﻤﻮدار ﮔﻮﻳﺎﺋﯽ ازﺗﻀﺎد هﻤﻴﺸﮕﯽ داﻧﺶ و ﺗﻌﺼﺐ ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬زﮐﺮﻳﺎی رازی‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭘﺰﺷﮏ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫رواﻳﺖ ﺑﺮﺧﯽ ازﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎران درﺳﻨﻴﻦ ﭘﻴﺮی ﺑﺮاﺛﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی اوراﺑﺮﺳﺮش ﮐﻮﺑﻴﺪﻧﺪ ﺑﻴﻨﺎﺋﯽ ﺧﻮد را ازدﺳﺖ داد‪ ،‬و اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪،‬‬
‫ﺷﻴﺦ اﻟﺮﺋﻴﺲ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﻣﻮﻟﻒ ﻗﺎﻧﻮن و ﺷﻔﺎ و ﺑﻴﺶ از ‪ 120‬ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﮐﻪ ﺁﺛﺎر ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪﻩ ﻻﺗﻴﻨﯽ او ﺗﺎ‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻗﺮن ﺑﻌﺪ ازﺧﻮدش از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی درﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی اروﭘﺎﺋﯽ ﺑﻮد‪ ،‬ازﺟﺎﻧﺐ ﻓﻘﻬﺎ و ﻣﺘﺸﺮﻋﻴﻦ ﻋﺼﺮ ﺧﻮد” زﻧﺪﻳﻖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪24‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫و ﻣﻠﺤﺪ” اﻋﻼم ﺷﺪ‪ ،‬و” ﻋﻠﻢ دروﻏﻴﻦ و ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﻩ اش” ﻣﺎﻳﻪ ﮔﻤﺮاهﯽ ﺧﻠﻖ ودورﮐﺮدن ﺁﻧﺎن ازراﻩ ﺣﻖ وﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺸﻤﺎرﺁﻣﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ‬
‫اﻣﺮ ﺧﻠﻴﻔﻪ اﻟﻤﻨﺠﺪﺑﺎﷲ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎﻳﺶ درﺳﺎل ‪ 555‬هﺠﺮی ﺳﻮزاﻧﻴﺪﻩ ﺷﺪ و ﺑﺴﻴﺎری از اﺳﺎﺗﻴﺪ از ﺗﺪرﻳﺲ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی وی ﺧﻮد داری‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﯽ ﭼﻮن اﺑﻦ رﺷﺪ دراﻧﺪﻟﺲ اورا ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار داد ﮐﻪ اﻧﺴﺎن را ازﻧﻈﺮ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺎﺑﻊ هﻤﺎن‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ ﻣﻮش ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻤﻮل ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺘﻔﮑﺮی ﭼﻮن ﺳﻬﺮوردی ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﻔﺎ را ازﺟﺎﻧﺐ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‬
‫ﺗﻐﺎﻓﻞ او از ﭘﻴﺮوی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﻣﺘﻔﮑﺮ ﻣﻌﺮوف دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻣﺎم ﻓﺮﻳﺪاﻟﺪﻳﻦ اﺑﻦ ﻏﻴﻼن ﺣﮑﻴﻢ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻗﺮن ﺷﺸﻢ هﺠﺮی ﻳﮏ‬
‫رﺳﺎﻟﻪ ﮐﺎﻣﻞ درﺗﺨﻄﺌﻪ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ وی ﺑﻪ ﻣﻌﺠﺰﻩ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارد و ﻣﻨﮑﺮ زﻧﺪﻩ ﮐﺮدن ﻣﺮدﮔﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻴﺴﯽ و‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻋﺼﺎ ﺑﻪ اژدهﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﯽ و دوﻧﻴﻤﻪ ﮐﺮدن ﻣﺎﻩ ) ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ( ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻤﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻣﻌﺠﺰات را ﺗﺮهﺎت ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ﻃﺒﻌﺎ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ و ﺟﻤﻴﻊ ﺁﻧﭽﻪ راﻧﻴﺰ ﮐﻪ اﻧﺒﻴﺎء دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ از ﻗﺒﻴﻞ ﺑﻬﺸﺖ و‬
‫دوزخ و ﻧﺰول وﺣﯽ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪای ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺮاﻓﺮاد ﺑﺸﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﮏ ﻣﻠﮏ ﻣﻨﮑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻏﺰاﻟﯽ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻇﻬﺎر‬
‫ﻧﻈﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻠﻘﺖ از ازل وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ادﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺮاﻳﻦ ﺻﺮاﺣﺖ‬
‫دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ هﻤﻪ ﮐﺎﺋﻨﺎت را در ﺷﺶ روز و ﺁﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺨﻄﺌﻪ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ اﻳﻨﮑﻪ ﻋﻠﻢ را‬
‫درﺧﺎرج از ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﭼﻨﺎن درﻗﻠﻤﺮو ﻓﻘﻬﺎ و ﻣﺤﺪﺛﺎن ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﺣﮑﻴﻢ و ﻓﻴﻠﺴﻮف وﻗﺖ‪ ،‬ﺣﺴﻦ‬
‫اﻻرﺑﻠﯽ ) ﻗﺮن هﻔﺘﻢ هﺠﺮي( درﺁﺧﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﻮد درﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ ﮔﻔﺖ‪ ” :‬ﮔﻮاهﯽ ﻣﻴﺪهﻢ ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ اﺳﺖ و اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‬
‫ﮐﺬاب اﺳﺖ”‪ .‬دراﺷﺎرﻩ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬اﺧﻴﺮا وزﻳﺮ ﺁﻣﻮزش ﻓﺮاﻧﺴﻪ درﮐﺘﺎب” ﺧﺪا درﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺶ” ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬ﺑﺮای‬
‫ﮐﺸﻮری ﭼﻮن اﻳﺮان‪ ،‬وﻃﻦ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬ﮐﻪ دﻳﺮزﻣﺎﻧﯽ ﭼﺮاغ راهﻨﻤﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻮل ﺑﺴﻴﺎر ﻏﻢ اﻧﮕﻴﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻣﺮوزﻩ ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﯽ ﭼﻮن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺶ روزﻩ ﮐﺎﺋﻨﺎت و ﺧﻠﻘﺖ ﺧﻠﻖ اﻟﺴﺎﻋﻪ اﻧﺴﺎن از ﺧﺎک درﺁن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻘﺎﻳﻖ اﻟﻬﯽ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ و واﻗﻌﻴﺘﻬﺎ ی اﻧﮑﺎر ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ درهﻤﻴﻦ ﻣﻮارد ﺳﻔﺴﻄﻪ هﺎی ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﺷﻮﻧﺪ”‪.‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﯽ درﺳﺮاﺳﺮ دوران ﭘﺮروﻧﻖ” ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ” ﺑﺮﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺣﮑﻤﻔﺮﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻦ ﻣﻘﻔﻊ ﭘﺎرﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ادﻳﺐ‬
‫ﻋﺼﺮ ﺧﻼﻓﺖ و ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﻧﺜﺮ ادﺑﯽ ﻋﺮب ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻓﺠﻴﻊ زﻧﺪﻩ زﻧﺪﻩ درﺁﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﮐﻨﺪی‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮف واﻗﻌﯽ ﻋﺮب‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ اﻳﻨﮑﻪ ازﺁﺷﺘﯽ ﻣﻨﻄﻖ وﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺎ اﻟﻬﻴﺎت ﺟﺎﻧﺒﺪاری ﻣﻴﮑﺮد ﺑﻪ ﻓﺘﻮای ﻓﻘﻬﺎ وﺑﻪ دﺳﺘﻮر اﻟﻤﺘﻮﮐﻞ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻋﺒﺎﺳﯽ در ﺷﺼﺖ‬
‫ودو ﺳﺎﻟﮕﯽ ﭘﻨﺠﺎﻩ و دوﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﺧﻮرد وﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اش ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﺟﻠﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﺪی ﺑﻌﺪ از ﺁن درﺷﺮاﻳﻂ رواﻧﯽ ﻏﻢ‬
‫اﻧﮕﻴﺰی درﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﺑﻮاﻟﻌﻼء ﻣﻌﺮي‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮف وﻣﺘﻔﮑﺮ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎی ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ هﺠﺮی‪ ،‬ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ ﺧﻴﺎم ﻋﺮب و ﻳﮑﯽ‬
‫ازﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﻮران ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﯽ ﻣﻠﺤﺪ و زﻧﺪﻳﻖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ وﻓﺘﻮا دادﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب اﻟﻔﺼﻮل واﻟﻐﺎﻳﺎت‬
‫ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎی اﻧﺪﻟﺲ‪،‬‬ ‫اودرﻣﻌﺎرﺿﻪ ﺑﺎ ﻗﺮﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬اﺑﻦ رﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺮﺷﻨﺎس‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﻔﯽ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻏﺰاﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻔﺖ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﭘﻨﺒﻪ ای ﺁﺗﺶ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻋﻠﺖ ﺁن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮد ﺁﺗﺶ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻠﮑﯽ ازﺁﺳﻤﺎن ﻓﺮود‬
‫ﻣﯽ ﺁﻳﺪ وﺁﻧﺮا ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﺗﺶ ﻣﻴﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺘﻮای ﻓﻘﻴﻬﺎن زﻧﺪﻳﻖ و ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ اﻣﺮ اﻟﻤﻨﺼﻮرﺑﺎﷲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ وﻗﺖ‬
‫ازاﻧﺪﻟﺲ ﺑﻪ اﻓﺮﻳﻘﺎ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺷﺪ ودرهﻤﺎﻧﺠﺎ درﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﻴﮑﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ داﻧﺶ و ﺷﺮﻳﻌﺖ راﺑﺎهﻢ ﻧﺰدﻳﮏ ﮐﻨﺪ وﻣﻨﻄﻖ اواﻳﻦ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ اﻧﮑﺎر اﺻﻠﯽ ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮل اﻧﮑﺎر داﻧﺶ اﺳﺖ و اﻧﮑﺎر داﻧﺶ ﻧﻔﯽ ﺷﻌﻮر اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺑﻦ ﺧﻠﺪون‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎر ﻧﺎﻣﯽ ﻋﺮب ﮐﻪ ﺗﻮﻳﻦ ﺑﯽ اورا ﻳﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮرﺧﺎن هﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن و ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﻋﻠﻢ” ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻴﺸﻤﺎرد‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻠﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را زادﻩ ﺷﺮﻳﻂ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی و ﻗﻮﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ اﻟﻬﯽ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ و دﺷﻤﻨﯽ ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﻳﺎن ﻋﺮب ﻗﺮار دارد‪ ،‬درﺣﺪی ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از وزرای ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺁﻣﻮزش‬
‫وﭘﺮورش ﻋﺮاق ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺮب ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎی اورا ازﮔﻮر ﺑﻴﺮون ﺁورﻧﺪ و هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻧﺴﺨﻪ هﺎی ﺗﺎرﻳﺨﯽ‬
‫اودرﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻋﺮب ﺑﺴﻮزاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﯽ ﭼﻮن ﻃﻪ ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﺼﺮ‪ ،‬اورا” ﺧﺮد ﮔﺮای ﻧﺎﭘﺎﮐﯽ”‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ رﻳﺎ ﺗﻈﺎهﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬و هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ وی ﺗﺤﻠﻴﻠﯽ از روﺣﻴﺎت اﻋﺮاب ﺻﺪر اﺳﻼم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ازﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﻳﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺖ هﺎی ﻋﺮب ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪.‬‬

‫درﻣﺪارﺳﯽ ﮐﻪ ازﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ هﺠﺮی ﺑﻪ ﺑﻌﺪ درﺧﺮاﺳﺎن و ﻋﺮاق ودﻳﮕﺮ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻤﺎﻟﮏ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻋﻠﻮم ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻋﯽ‬
‫ازﻗﺒﻴﻞ رﻳﺎﺿﻴﺎت و ﻧﺠﻮم و ﻓﻴﺰﻳﮏ و ﺷﻴﻤﯽ و ﻃﺒﻴﻌﻴﺎت ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪ و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻋﻠﻮم دﻳﻨﯽ و ادﺑﻴﺎت اﻣﮑﺎن ﺗﺪرﻳﺲ دادﻩ ﺷﺪ‪.‬‬

‫دراﻳﺮان ﺁﺧﻮﻧﺪ ﭘﺮوری ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی ﮐﺎر ﺳﺨﺘﮕﻴﺮی ﻣﺬهﺒﯽ درﻣﻮرد اهﻞ داﻧﺶ ﺑﺠﺎﺋﯽ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﺎن ﺟﻼی وﻃﻦ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ راﻩ هﻨﺪ را درﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﺁرای ﻏﻔﺎری ﮐﻪ ﺧﻮد درﻋﺼﺮ ﺷﺎﻩ ﻃﻬﻤﺎﺳﺐ ﺻﻔﻮی ﻣﻴﺰﻳﺴﺖ‬
‫دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ” :‬درﻋﺼﺮوی ﺟﻬﻼی ﻣﻌﻤﻢ ﻓﻀﻼی ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻓﻀﻼی واﻗﻌﯽ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻬﻼ ﻣﻮﺳﻮم‬
‫ﻣﻴﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻻﺟﺮم اﮐﺜﺮﺑﻼد ازاهﻞ ﻓﻀﻞ ﺧﺎﻟﯽ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ازاهﻞ ﺟﻬﻞ ﻣﻤﻠﻮ‪ ،‬و ﺟﺰ ﻗﻠﻴﻠﯽ ازﻓﻀﻼ درﺗﻤﺎم ﻣﻤﺎﻟﮏ اﻳﺮان ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ”‪.‬‬
‫ﻋﻴﺴﯽ ﺻﺪﻳﻖ‪ ،‬اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎﻩ و وزﻳﺮ اﺳﺒﻖ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان درﮐﺘﺎب” ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان” ﺧﻮد درهﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﻴﺸﻮد‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪25‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﻪ” ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﺬهﺒﯽ دوﻟﺖ ﺻﻔﻮی ﮐﻪ ﻣﻘﺎرن ﺑﺎ دوران ﺑﻴﺪاری اروﭘﺎ و ﻧﻬﻀﺖ ﻋﻈﻴﻢ ﻓﺮهﻨﮕﯽ رﻧﺴﺎﻧﺲ و ﺗﺤﻮﻻت ﺷﮕﺮف ﻋﺼﺮ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮد اﻳﺮان را ازﻋﻠﻮم و ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻮﻳﻦ اروﭘﺎ ﺑﯽ ﻧﺼﻴﺐ ﮐﺮد و ازﮐﺎروان ﺗﻤﺪن ﺟﻬﺎن دور ﺳﺎﺧﺖ وﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻳﺮان روز‬
‫ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺴﻮی اﻧﺤﻄﺎط ﻋﻠﻤﯽ ﺳﻮق دادﻩ ﺷﺪ”‪.‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ راﻳﺞ اﻳﻦ ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی راازﻋﻠﻢ‪ ،‬درﺳﺖ درﻗﺮوﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﭼﻮن ﮐﭙﻠﺮ‪ ،‬ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ‪ ،‬ﻻﻳﺒﻨﻴﺘﺲ‪ ،‬ﻧﻴﻮﺗﻦ‪،‬‬
‫ﻓﺎرﻧﻬﺎﻳﺖ وﺁﻣﭙﺮرا ﻣﻴﭙﺮورﻳﺪ‪ ،‬ازرهﻨﻤﻮدی ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮﻣﺠﻠﺴﯽ در ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ‪،‬‬
‫ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار‪ ،‬ازاﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق رواﻳﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫“ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻂ ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺿﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ درﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا هﺮﻋﻠﻤﯽ ﻣﺎﻳﻪ ﻧﺠﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫وﻋﻠﻢ ﻧﺎﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺖ ﻧﺠﺎت ﺑﺸﻮد ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ و اﻣﺎﻣﺖ و ﻋﻠﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل و اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﺑﻪ ﻣﺎرﺳﻴﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺗﻔﮑﺮ درﺁﻧﻬﺎ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ازﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻮم ﻧﻴﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮای ﻓﻬﻤﻴﺪن ﮐﻼم اهﻞ ﺑﻴﺖ رﺳﺎﻟﺖ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ و ﺻﺮف و ﻧﺤﻮ و ﻣﻨﻄﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﻮد و ﻏﻴﺮ ﺁن ﻳﺎ ﻟﻐﻮ ﻳﺎ ﺑﻴﻔﺎﻳﺪﻩ و ﺗﻀﻴﻴﻊ ﻋﻤﺮ و ﻳﺎ اﺣﺪاث ﺷﺒﻬﻪ درﻧﻔﺲ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﻔﺮ و ﺿﻼﻟﺖ ﻣﻴﺸﻮد”‪ .‬ودراﺷﺎرﻩ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﻠﻢ ﺁﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ دردﻳﺪار ﺑﺎ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﺪرﺳﻪ ﻓﻴﻀﻴﻪ‬
‫درﻗﻢ ﮔﻔﺖ‪ ” :‬ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻂ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ازﻗﻢ ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰد‪ ،‬ﺑﺮا ی اﻳﻨﮑﻪ ﻗﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﻋﻠﻢ اﺳﺖ‪ .‬از ﻗﻢ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ هﻤﻪ ﺟﻬﺎن ﺻﺎدر ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫و ﺻﺎدر ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ”‪ .‬وﭼﻨﺪی ﺑﻌﺪ ازﺁن هﻤﻴﻦ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن” ﻧﻬﻀﺖ رادﻳﮑﺎل” درﻗﻢ ﮔﻔﺖ‪ ” :‬ﻣﺎهﺮﭼﻪ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ‬
‫ازاﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﯽ هﺎی ﻏﺮب زدﻩ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ‪ .‬ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ دارﻧﺪ ﺑﺪرد ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺎ ﻧﻤﻴﺨﻮرد”‪.‬‬

‫درﺳﺎﻟﻬﺎی ﺧﻮد ﻣﺎ اﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﮕﻴﺰ ﺑﺴﻮی اﻧﺤﻄﺎط ﻋﻠﻤﯽ هﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺟﺎﻣﻌﻪ” وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ” ﻳﮏ داﻧﺸﮕﺎﻩ دردرﺟﻪ اول ﻳﮏ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺪرﻳﺲ ﺷﺮﻋﻴﺎت و ﻳﮏ ﭘﺮورﺷﮕﺎﻩ” ﺧﻠﻴﻔﻪ اﷲ” ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﮐﻪ درﺁن ﺁﻣﻮزش هﺎی ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬درهﺮﻣﻮردی ودرهﺮ ﺳﻄﺤﯽ‪ ،‬دردرﺟﺎت ﺑﻌﺪی اهﻤﻴﺖ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬و ﮔﺎﻩ ﻧﻴﺰاﺻﻮﻻ اهﻤﻴﺘﯽ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎرﺗﻦ از ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن اﻳﻦ رژﻳﻢ‪ ،‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪:‬‬

‫“ درﺟﺎﻣﻌﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﮐﻪ درﺁن ﺗﻤﺎم ﺳﺎﺧﺘﻪ هﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻌﺒﻪ هﺎی اﻣﺎﻣﺖ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺨﺼﺺ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻬﺎی درﺟﻪ دوم رادارد‪.‬‬
‫ﺑﻬﺎی درﺟﻪ اول و ﺑﺨﺶ اﺻﻠﯽ را ﻣﻴﺪهﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﮑﺘﺐ‪ .‬درﺟﺎﻣﻌﻪ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﮑﺘﺐ اﻟﻬﯽ ﺷﮑﻞ و ﺟﻬﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫دراﻧﺘﺨﺎب اﻓﺮاد ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺌﻮال اول درﺟﻪ ﭘﺎی ﺑﻨﺪی اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ اﺻﻮل ﻣﮑﺘﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺌﻮال دوم درﺟﻪ ﺗﺨﺼﺺ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ” ) ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‪ ،‬رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ درﺣﺴﻴﻨﻴﻪ اﺣﻤﺪﻳﻪ‪ 30 ،‬ﺁﺑﺎن ‪.(1359‬‬

‫” ﻳﮑﯽ ازﺧﺎﺻﻴﺖ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ درﮐﺎرﺷﻤﺎ ) اﻋﻀﺎی ﺑﻨﻴﺎد اﺳﻼﻣﯽ ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺰﺷﮑﯽ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ ( وﺟﻮد دارد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدﮐﻔﺎﺋﯽ ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻃﺒﻴﺐ اﻳﺮاﻧﯽ ازدرون اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮدش ﻣﻴﺠﻮﺷﺪ‪ ،‬و وﺟﻮد ﭘﺰﺷﮑﺎن ﻣﻮﻣﻦ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﺮای‬
‫ﺣﻞ ﮐﻠﻴﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ” ) ﻋﻠﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪ ای رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮری‪ ،‬دردﻳﺪار ﺑﺎ ﻃﻼب ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻓﻴﻀﻴﻪ ﻗﻢ‪26 ،‬‬
‫ﺷﻬﺮﻳﻮر‪.( 1363‬‬

‫“ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﮏ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻋﻘﻴﺪﻩ دارم ﮐﻪ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﻣﺤﻞ ﻳﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺤﻞ ﻳﮏ ﻓﺮد ﻣﮑﺘﺒﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ درﺿﻤﻦ ﺗﺨﺼﺺ را هﻢ درﺁﻧﺠﺎ ﻓﺮا ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﮑﺘﺒﯽ ﺑﻮدن داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ را ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻓﺪای هﻴﭻ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮی‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ارزﺷﻬﺎی ﻏﺮﺑﯽ را ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﮐﻢ دارﻳﻢ ﻳﺎ اﺻﻼ ﻧﺪارﻳﻢ درداﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ اﺣﻴﺎ ﺑﮑﻨﻴﻢ” ) ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﻮی ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﮐﻴﻬﺎن‪ 26 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪.(1363‬‬
‫“ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺟﺎی ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬هﺪف ﻧﻈﺎم ﺁﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﭘﺮورش ﺧﻠﻴﻔﻪ اﷲ اﺳﺖ” ) ﮐﺎﻇﻢ اﮐﺮﻣﯽ وزﻳﺮ ﺁﻣﻮزش و‬
‫ﭘﺮورش درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ‪ 23 ،‬ﺁﺑﺎن ‪.(1363‬‬

‫داﻧﺸﮕﺎﻩ رﻳﺎﺿﯽ” اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق” درﺁﮔﻬﯽ ﺧﻮد ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ داﻧﺸﺠﻮ دررﺷﺘﻪ رﻳﺎﺿﯽ‪ ،‬ﻣﻮاد اﻣﺘﺤﺎﻧﯽ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ورودی را‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ” :‬اﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدات اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اﺣﮑﺎم اﺳﻼم‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﺷﺮﻋﻴﺎت” و‬
‫درﻣﺎهﻨﺎﻣﻪ ارﮔﺎن ارﺗﺶ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﮏ ﻣﮑﺘﺒﯽ واﻗﻌﯽ ﭼﻨﻴﻦ درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻴﺸﻮد‪ ” :‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪،‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت‪ ،‬ﺑﺮدواری ﻣﻮﺳﯽ وار‪ ،‬اﻃﺎﻋﺖ ازروﺣﺎﻧﻴﻮن‪ ،‬ﻧﻴﻤﺴﺎﻋﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﺷﺒﺎﻧﺮوز درﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻨﮕﻬﺎی زﻣﺎن رﺳﻮل‬
‫اﮐﺮم و اﺋﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼم”‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪26‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﯽ ﻣﻨﻄﻘﺎ ﺟﺎی ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﭼﻨﻴﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎﺋﯽ ﭼﻴﺰی درﺣﺪ اﻃﻼع ﺧﻮد‬
‫ول ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ” دو هﺰار ﺳﺎل اﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﺎرا اﺳﺘﻌﻤﺎر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ”‪ ،‬و درﺣﺪ اﻃﻼﻋﺎت دﺳﺘﻴﺎران ﺗﺮاز اول او ﮐﻪ” اﺳﻼم ﺑﺮای‬
‫اﻣﻨﻴﺖ راهﻬﺎی هﻮاﺋﯽ اهﻤﻴﺖ زﻳﺎدی ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎزات راهﺰن هﻮاﺋﯽ را اﻋﺪام ﻗﺮار دادﻩ اﺳﺖ” ) ﻳﻮﺳﻒ ﺻﺎﻧﻌﯽ‬
‫دادﺳﺘﺎن ﮐﻞ ﮐﺸﻮر و اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ ﻗﻢ‪ 6 ،‬ﻣﻬﺮ ‪ ،( 1363‬و‪ ” :‬ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺒﺪاﷲ اﻧﺼﺎری درﻗﺮن ﺳﻮم هﺠﺮی ﻳﮑﯽ از ﻋﺎﻣﻠﻴﻦ‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺑﻮد” ) ا‪ .‬اﺑﻄﻬﯽ درﮐﺘﺎب اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺿﺪ اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪.(1364 ،‬‬

‫و ﺑﺎزهﻢ درﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﯽ‪ ،‬ازﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﯽ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮری ﮐﻨﻮﻧﯽ اﻳﺮان‪ ،‬درﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺷﺮﻳﻌﺘﯽ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ”‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﻣﺎ درﺳﺎﻟﻬﺎی ﭘﻴﺶ ازاﻧﻘﻼب ﭘﺎﻳﮕﺎهﻬﺎی اﻟﺤﺎدی ﺑﺮای ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دﻳﻨﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻤﺪن ﺿﺪ دﻳﻨﯽ و‬
‫ﺿﺪ ﺧﺪاﺋﯽ ﻏﺮب ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺮﻋﻮب هﻴﺎهﻮی ﺗﺒﻠﻴﻐﯽ اﻟﺤﺎد ﺑﻮدﻧﺪ وﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ هﺎ واﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻬﺎرا روﺷﻨﻔﮑﺮان ﺑﻴﺪﻳﻦ‬
‫ﻏﺮب زدﻩ و ﻣﻠﺤﺪ ﺑﻌﻬﺪﻩ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪ هﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺎ درداﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی اﻳﺮان ﻗﺎﭼﺎﻗﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ”‪ .‬و اززﺑﺎن ﺧﻮد وﻟﯽ‬
‫ﻓﻘﻴﻪ روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ درﺑﺎرﻩ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺟﺪﻳﺪ و ﺗﺪرﻳﺲ ﺁن درداﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی اﻳﺮان ﭘﻴﺶ ازاﻧﻘﻼب ﺷﻨﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ” اﺳﺘﺎدان‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺟﻨﺪی ﺷﺎﭘﻮر اﻃﺒﺎء روﻣﯽ وﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻃﺐ ﻋﺎﻟﯽ ﻳﻮﻧﺎن را ﺑﻪ داﻧﺶ ﺁﻣﻮزان اﻳﺮان ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ و ﻃﺐ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ‬
‫رادرﮐﺸﻮر رواج دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ دوﻟﺖ رﺿﺎﺧﺎن ﻃﺐ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮای ﻋﻼج ﮐﻠﻴﻪ اﻣﺮاض ﻣﺰاﺟﯽ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ‬
‫ﺳﻬﻠﺘﺮﻳﻦ راﻩ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻗﺘﺼﺎد اﻳﻦ ﺧﺪﻣﺖ را ﺑﻬﺘﺮ از ﻃﺐ اﻣﺮوز اروﭘﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪاد ازﺑﻴﻦ ﺑﺮد و رﻳﺸﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ از ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺖ و ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﺰرﮔﯽ را ﺑﻪ ﮐﺸﻮر اﻳﺮان ﮐﺮد‪ .‬و اﻳﺮاﻧﻴﻬﺎ ﻳﮑﺒﺎرﻩ ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﻃﺐ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎ هﻤﻪ ﻗﻮا ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﻣﺸﺘﯽ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ را ﺑﺎ ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﻗﺺ ﺑﺮﺁن دﺳﺘﻪ ﮐﻤﯽ ﮐﻪ ﻳﺎدﮔﺎرهﺎی ﻃﺐ ﻳﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﻴﺮﻩ ﮐﺮدﻩ‬
‫و اﺳﺎس ﺁن ﻃﺐ رااز ﺟﻬﺎن ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮﭼﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ ازدﮐﺘﺮهﺎی اﻣﺮوزی ﻣﻴﮕﻔﺖ ﺑﺮﻣﺎ و ﺑﺮ دﮐﺘﺮهﺎی ﺑﺰرگ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺎری از ﻃﺐ اروﭘﺎ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ و داروهﺎی اروﭘﺎﺋﯽ ﻣﻌﺎﻟﺞ ﻧﻴﺴﺖ و ﻓﻘﻂ ﻣﺴﮑﻨﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﮑﺎرﻣﻴﺒﺮﻳﻢ‪”.‬‬

‫‪...............................................................................................................................................‬‬

‫ﺧﻮاﻩ ﻓﺮهﻨﮓ ﺷﮑﻮهﻤﻨﺪی ﮐﻪ” ﻓﺮهﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ” ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ دﺳﺘﺎورد ﺧﻮد اﺳﻼم ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮاﻩ دﺳﺘﺎورد‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺮب‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ اﻣﺮوزی ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺗﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﺧﻮاهﺪ ﻧﻬﺎد ازاﻳﻦ‬
‫ﺷﮑﻮﻩ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺟﺰدرﺻﻔﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪی ﮐﻪ روزﮔﺎری درﺻﻒ ﻣﻘﺪم ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ‬
‫ﺑﺸﺮی ﺟﺎی داﺷﺖ اﻣﺮوز ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﺎهﻤﺎهﻨﮕﯽ از ﭘﻨﺠﺎﻩ و دو ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﺳﻮﻣﯽ درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ‬
‫رادرهﻴﭻ رﺷﺘﻪ ازاﻳﻦ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ درهﻴﭻ ﺻﻒ ﻣﻘﺪﻣﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻮﻳﺎﺋﯽ ازاﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ رادردوﻣﻴﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺰرگ اﺳﻼﻣﯽ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮان دﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ازﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮر‬
‫اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اﻧﺪوﻧﺰی‪ ،‬ﺁﻣﺎرهﺎی ﺟﺎﻣﻌﯽ دردﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﮐﺸﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ازﺗﺠﺮﺑﻪ هﻨﺪوﺳﺘﺎن درﺳﺎل ‪ 1947‬ﺑﻮﺟﻮد‬
‫ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻠﺖ وﺟﻮدی ﺁن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدن ﺁن اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا درﺑﻴﺮون ازاﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ‪ ،‬اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ازهﻤﻪ ﺟﻬﺎت ﻧﮋادی‪،‬‬
‫زﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﯽ و ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺑﺨﺸﯽ ازهﻨﺪوﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻘﺎت ﺣﮑﻤﻪ هﺮ دوی ﺁﻧﻬﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺗﺤﺼﻴﻞ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬زﺑﺎن‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﯽ اﺳﺘﺜﻨﺎ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ اﺳﺖ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ازروی ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﺋﯽ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﮔﺮدﻩ ﺑﺮداری ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻨﻮﺻﻒ ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎﻟﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮑﻠﯽ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت دارد‪ :‬هﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮر دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺟﻬﺎن درهﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺪت ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ادارﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﻧﺰدﻳﮏ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ازاﻳﻦ ﻣﺪت را دردﻳﮑﺘﺎﺗﻮری ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫هﻨﺪ ازﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﺑﺎ ﮐﺎدر ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ازهﻴﭻ زﻳﺮﺑﻨﺎی‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬درهﻨﺪ ﺁﻣﻮزش ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺧﻮد را ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻘﻴﻪ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮو ﻃﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪،‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درداﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ درﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺁن ﻧﺤﻮﻩ اﻳﻦ ﺁﻣﻮزش درﺿﺎﺑﻄﻪ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻳﺎ ﻋﺪم ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺁن ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮازﻳﻦ ﻣﺬهﺒﯽ درﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﺌﻮال ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫درﺳﺎل ‪ 1983‬ﺳﻤﻴﻨﺎری در داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻞ ﺁوﻳﻮ ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن اﺳﺮاﺋﻴﻞ و اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ‬
‫ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ درﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ ﺗﺎ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان‬
‫از اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻬﺮﻩ را ﺑﻪ ﺳﻮد اﺳﺮاﺋﻴﻞ و اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ و اﺻﻮﻻ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و ﻣﺘﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎی اﻳﻦ‬
‫ﺳﻤﻴﻨﺎر دراواﺧﺮ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ درﻟﻨﺪن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ .‬ازﺟﻤﻠﻪ ﻧﺘﺎﻳﺠﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ‬
‫اﻳﺮان ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﺼﻮرت ﺣﺮﺑﻪ ﻣﻮﺛﺮی درﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و اﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﺎﻳﺪﻩ‬
‫ﺁن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮاﺳﺎس دﻳﻦ را ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﻓﺎﻳﺪﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ از‬
‫ﺗﮑﻮﻳﻦ ﺟﻨﺒﺸﻬﺎی ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﺧﻮد اﻳﺮان ﺑﻠﮑﻪ درهﻤﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﮔﺮاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪27‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درزﻣﻴﻨﻪ ﺿﺪﻳﺖ ﺑﺎ هﻤﺎهﻨﮕﯽ اﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺁورد و ﻣﺎﻧﻊ ازﺁن‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﻠﺘﻬﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﺣﺪهﺎی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ وﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد اﻗﺪام ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺳﻮم ازﻣﻴﺎن ﺑﺮدن روح‬
‫ﺗﺮﻗﯽ ﻃﻠﺒﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﯽ درﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و دور ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻦ ﺁﻧﺎن از ﻋﺼﺮ ﺗﮑﻨﻮﻟﮋی اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺰارش ﮐﻠﯽ ﮐﺎراﻳﻦ‬
‫ﺳﻤﻴﻨﺎر درهﻤﺎن زﻣﺎن در هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﮐﻴﻬﺎن ﭼﺎپ ﻟﻨﺪن اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪...............................................................................................................................................‬‬

‫روﻳﺎروﺋﯽ ﻣﺬهﺐ ﺑﺎ داﻧﺶ درﻧﻬﺎﻳﺖ هﻤﻮارﻩ ﺑﻪ زﻳﺎن ﻣﺬهﺐ ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻻزﻣﻪ داﻧﺶ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﻮﻗﻔﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا‬
‫ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ ﺟﺰﻣﯽ ﻣﺬاهﺐ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد‪ .‬ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮی از ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺳﺮوﮐﺎر دارد اﺧﻴﺮا دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫“ ﻣﺬاهﺐ درﻧﻬﺎﻳﺖ ازروﻳﺎ روﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻠﻢ زﻳﺎن دﻳﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬واﮔﺮ ﺁﺋﻴﻦ ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﺑﻴﺸﺘﺮ ازدﻳﮕﺮان دراﻳﻦ روﻳﺎروﺋﯽ ﺿﺮر ﮐﺮدﻩ‪،‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻳﺎد ﺗﺮ ازدﻳﮕﺮان ﺑﺪﻳﻦ راﻩ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ و ﭼﻪ ﻧﺨﻮاهﻴﻢ‪ ،‬روﻳﺎروﺋﯽ داﻧﺶ و ﻣﺬهﺐ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﺟﺰﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﻣﺬهﺐ ﭘﻴﺎﻣﺪی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻳﮑﯽ ازاﻳﻦ دو ﺑﺮواﻗﻌﻴﺘﻬﺎﺋﯽ ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﺴﻠﻢ ﻣﺘﮑﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺁن دﻳﮕﺮی ﻣﺪرﮐﯽ ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺑﺮﭼﻨﻴﻦ اﺻﺎﻟﺘﯽ اراﺋﻪ ﻧﻤﻴﺪهﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ از وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ –‬
‫ﻋﻤﺪﺗﺎ دردﻧﻴﺎی ﻏﺮب‪ -‬ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎﺋﯽ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ و زﻣﻴﻨﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ ی ﭼﻨﺪ هﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺬاهﺐ راﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﺻﺎﻟﺖ‬
‫اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ روز ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ودرﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ اﺻﻮﻻ ﻧﻔﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﺮدوران” داغ” ﭼﻨﻴﻦ‬
‫روﻳﺎروﺋﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﯽ ﻣﺬهﺐ‪ ،‬وﻟﻮﻳﺎ ﻣﻬﻠﺘﯽ دﻩ ﺗﺎ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻤﻼت ﻳﺎﮐﺎرﺷﮑﻨﯽ هﺎی ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫درﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ راﮐﻨﺪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ وﻟﯽ هﻴﭽﻮﻗﺖ اﻣﮑﺎن ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﺮدن ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬واﮔﺮ اﻣﺮوز ﻣﺬاهﺐ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺗﺮی ﺑﺎ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ دارﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻮل ﻓﮑﺮی ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ درک اﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ اﺻﻄﮑﺎک ﺗﺎزﻩ ای هﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ زﻳﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮐﺸﻮرهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪی‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﺳﺎﺳﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﺮای ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪی ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﺳﺎﺳﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﺮای ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﯽ درﺁﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬درﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد ﻣﺤﮑﻤﺘﺮ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از دﻧﻴﺎ ی اﺳﻼم و‬
‫هﻨﺪوﺋﻴﺴﻢ و ﺑﻮداﺋﻴﺴﻢ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ .‬درﺧﻮد ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت ﺁﺷﮑﺎری دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻴﺎن ﮐﺸﻮرهﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬دراﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﻤﺘﺪ اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن ) ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ(‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ ﺗﺎ ﭼﻨﺪی ﭘﻴﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪﻓﯽ درﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ روی ﻋﻠﻮم ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺴﺪود‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺰرگ ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮی درﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻠﻤﯽ ﺧﻮد ﺣﺘﯽ ﻳﮏ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻧﻮﺑﻞ در‬
‫رﺷﺘﻪ ﻋﻠﻮم ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﺁﻟﻤﺎن هﺮ ﮐﺪام ﺗﺎ ﮐﻨﻮن درﺣﺪود ‪ 60‬ﺑﺮﻧﺪﻩ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻮﺑﻞ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬در ﮐﺸﻮری‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺁﻏﺎزﮔﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻋﻠﻤﯽ ﻋﺼﺮ ﻣﺪرن ﺑﻮدﻩ‪ ،‬و ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﺁن ازﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و از ﻓﻌﺎﻟﺘﺮﻳﻦ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی اروﭘﺎﺋﯽ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و اﻣﺮوز هﻢ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ هﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻮﺁوری ﻋﻠﻤﯽ راﺧﻔﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و دوﻟﺘﻬﺎی اﻳﻦ‬
‫ﮐﺸﻮر هﻴﭽﻮﻗﺖ ﺷﻬﺎﻣﺖ ﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ روﻳﺎروﺋﯽ ﺑﺎاﻳﻦ ﻧﻔﻮذ رادرﺧﻮد ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪) ” .‬ﮐﻠﻮداﻟﮕﺮ‪ :‬ﺧﺪا درﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺶ (‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‬
‫درﭘﺎﻳﺎن ارزﻳﺎﺑﯽ ﺧﻮد هﺸﺪار ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ” هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ ﺑﻨﺎم ﺧﺪای ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎﻋﻠﻢ ﺟﻨﮕﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز ﻣﺬهﺐ”‬
‫اﻗﺘﺼﺎد” ﻣﻴﮑﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪای دﻻرﻋﻠﻢ راﻟﮕﺎم ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺁﻧﺮا ﺗﻨﻬﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد ﺑﮑﺎر ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ وﺿﻊ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺧﻔﻘﺎن ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺮای ﻋﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻨﮑﻪ ﭘﻴﺶ ازﺁن واﭘﺴﮕﺮاﻧﯽ ﻳﻬﻮدی ﻳﺎ ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﺋﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ای‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ”‪.‬‬
‫‪................................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺨﻼف ﺁﻧﭽﻪ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن هﺮدو ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ و اﺳﻼم ﺑﺼﻮرت واﻗﻌﻴﺘﯽ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﺪﻋﯽ ﺁﻧﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻘﺮار دوهﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫دراروﭘﺎ و اﺳﺘﻘﺮار هﺰارو ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﺳﻼم درﺁﺳﻴﺎ و اﻓﺮﻳﻘﺎ هﻴﭻ ﺗﺤﻮل ﻣﺜﺒﺘﯽ رادرﺳﺎﺧﺘﺎرهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ هﺎ ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻧﻪ اروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ از دوران رﻧﺴﺎﻧﺲ و” ﻋﺼﺮ ﻓﺮوغ” ﺷﮑﻮﻓﺎﺋﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻳﺎ اﻧﺴﺠﺎم‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ روﻧﻖ اﻗﺘﺼﺎدی ﻳﺎ ﻋﺪاﻟﺖ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی ازدوران اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم ﺑﺨﻮد دﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺁﺳﻴﺎو اﻓﺮﻳﻘﺎ ی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻳﺎ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﻳﺎ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﺮی ازﺁﻧﭽﻪ دردوران ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﯽ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁوردﻧﺪ‪ .‬اروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ‬
‫درﻃﻮل ﻗﺮون دﻗﻴﻘﺎ ﺑﻪ هﻤﺎن راهﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ اروﭘﺎی روﻣﯽ ﺑﺪان رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎهﻤﺎن روﺣﻴﻪ اﺳﺘﻴﻼ ﻃﻠﺒﯽ و ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﺋﯽ‪ ،‬ﺑﺎهﻤﺎن‬
‫ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ‪ ،‬هﻤﺎن ﺳﺘﻤﮕﺮﻳﻬﺎ‪ ،‬و هﻤﺎن روﻳﺎروﺋﯽ ﺳﻨﺘﯽ ﻏﺮب و ﺷﺮق ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ازﺁن درﺟﻨﮕﻬﺎی دﻳﺮﭘﺎی اﻳﺮان ﻳﺎ ﻳﻮﻧﺎن‬
‫و ﺳﭙﺲ ﺑﺎرم و ﺑﻴﺰاﻧﺲ ﺗﺒﻠﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬واﻳﻦ ﺑﺎردر ﺟﻨﮕﻬﺎی ﺻﻠﻴﺒﯽ وﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن درﻧﺒﺮدهﺎی اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺗﺒﻠﻮر ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎن‬
‫اﺳﻼم ﻧﻴﺰ هﻤﺎن راهﻬﺎﺋﯽ رادﻧﺒﺎل ﮐﺮد ﮐﻪ ﺁﺳﻴﺎ و اﻓﺮﻳﻘﺎی ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼم ﺑﺪان رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﻋﺮب ﭼﻨﺎن ﺑﻪ راﻩ اﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ‬
‫رﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﻣﻮرخ ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺧﻼﻓﺖ اﺳﻼﻣﯽ روﻧﻮﺷﺖ ﮐﺎﻣﻠﯽ ازﺣﮑﻮﻣﺖ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺷﺪو ﺑﻐﺪاد ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﺛﺎﻧﯽ ﺗﻴﺴﻔﻮن درﺁﻣﺪ و درﺑﺎر ﺧﻠﻴﻔﻪ رﻧﮓ درﺑﺎر ﺧﺴﺮوان اﻳﺮان را ﺑﻪ ﺧﻮدﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺗﻮﻳﻦ ﺑﯽ ﻣﻮرخ ﻧﺎﻣﯽ ﻗﺮن ﺧﻮد‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪28‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺎ‪ ،‬ﮐﺎر اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺮب ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺎدرﺟﺎی ﭘﺎی ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ هﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﺑﮕﺬارد‪ .‬درهﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ دو‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﻧﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ ازﻣﺮزهﺎی ﻣﺪﻧﯽ و ﻓﺮهﻨﮓ ﻳﻮﻧﺎن و رم و ﺑﻴﺰاﻧﺲ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن درﺑﻴﺮون ازﺁﻧﭽﻪ‬
‫وارﺛﺎن ﻓﺮهﻨﮓ هﺎی اﻳﺮان وهﻨﺪ وﻳﻮﻧﺎن ﺑﺪان ارﻣﻐﺎن دادﻧﺪ دﺳﺘﺎوردی ﭘﺪﻳﺪ ﺁورد‪ .‬ﺟﻬﺶ ﻓﺮاﮔﻴﺮﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ درﻗﺮون ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ ﺑﻌﮑﺲ درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﻳﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ ازﺳﺮ داﻧﺶ و هﻨﺮو‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ دﻧﻴﺎی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬واﮔﺮ درهﻤﻴﻦ ﻗﺮون درﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺸﯽ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺖ و ﺗﺎﺑﻪ اﻣﺮوزهﻢ‬
‫ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ هﻨﻮز هﻢ ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺸﺮﻳﺖ ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮﺁن ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ رﺳﺎﻟﺖ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺬاهﺐ ﭘﻴﺸﺒﺮد اﺧﻼق وﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ درهﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ دوﻣﻮرد ﻣﺬاهﺐ” ﺗﻮﺣﻴﺪی”‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻪ دردوران ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﻏﺮب و ﭼﻪ دردوران اﺳﻼم درﺷﺮق‪ ،‬ﻧﻪ ﻇﻠﻢ و ﺗﺒﻌﻴﺾ و‬
‫ﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﯽ ازدوراﻧﻬﺎی ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﯽ ﺟﺰ درﺷﻌﺎرهﺎی ﻣﻨﺒﺮ و ﻣﺤﺮاب ﻧﻘﺶ ﻓﺮﮔﻴﺮ ﺗﺮی‬
‫درﺟﻮاﻣﻊ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو دوران وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ دردورﻩ هﺎی ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﻮﺣﻴﺪی اﻳﻦ ﺗﺒﻌﻴﺾ هﺎ‬
‫و ﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﻴﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﻗﺪرت اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درﺟﻬﺎﻧﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﯽ ﺑﺪان زدﻩ ﺷﺪﻩ و ﺟﻨﺎﻳﺖ‬
‫رﻧﮓ اﻳﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮی ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ازوﻗﺘﻴﮑﻪ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺧﺪارا ﺑﺼﻮرت اﺑﺰار ﻗﺪرت دراﺧﺘﻴﺎر ﮐﻨﻴﺴﻪ‬
‫و ﮐﻠﻴﺴﺎ وﻣﺴﺠﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻣﺮزﻣﻌﻴﻨﯽ ﺑﺮای ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﯽ ﮐﺎرﮔﺰاران ﻣﺴﺠﺪ و ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﮐﻨﻴﺴﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬و درﺳﺖ‬
‫درهﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻗﺪرت اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻋﻠﻞ واﻗﻌﯽ ﺑﺤﺮاﻧﻬﺎﺋﯽ را ﮐﻪ اﻣﺮوزاﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻬﻨﺪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻟﻮدوﻳﮏ ﻓﻮﻳﺮ ﺑﺎخ‪ ،‬ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬دراﺛﺮ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻨﺎم” ﻓﻠﺴﻔﻪ وﻣﺴﻴﺤﻴﺖ” دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺖ‪“ :‬اﮔﺮهﺪف‬
‫ﻧﻬﺎﺋﯽ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی‪ ،‬ﺑﻪ ادﻋﺎی ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬اﺳﺘﻘﺮار ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻣﻮازﻳﻦ اﺧﻼﻗﯽ ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﺗﺮدر ﺟﻬﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا دراﻳﻦ ﺗﻼش ﺧﻮد ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردﻩ و هﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺎزﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ” .‬و هﻢ او در ﺑﺎرﻩ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ” درﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﺧﻮدش ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ازدﻧﻴﺎی ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ رﺧﺖ ﺑﺮﺑﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰی ﮐﻪ ازﺁن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ هﻤﭽﻨﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ هﺴﺘﻴﻢ”‪.‬‬

‫هﻢ ﮐﻠﻴﺴﺎ و هﻢ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬درهﻤﻪ ﻗﺮون ﻣﺴﻴﺤﯽ واﺳﻼﻣﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ﻣﻈﻬﺮ ﺣﻖ ﻋﺪاﻟﺖ و ﺗﻘﻮی ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﺑﺰار ﻗﺪرت و‬
‫ﺟﻨﺎﻳﺖ و ﻓﺴﺎد ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﮐﻠﻴﺴﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ژﻧﺪﻩ ﭘﻮش ﺳﺎدﻩ دﻟﯽ ﻋﻴﺴﯽ ﻧﺎم ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ -‬هﻤﺎن ﻋﻴﺴﯽ ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺘﻦ ﺷﺘﺮی‬
‫را ازﺳﻮراخ ﺳﻮزن ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ از ورود ﺗﻮاﻧﮕﺮی ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ – ﺑﺼﻮرت درﺑﺎری ﻏﺮق درﻃﻼ و ﺟﻮاهﺮ درﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺗﯽ‬
‫ﻣﺠﻠﻠﺘﺮ ازدرﺑﺎر ﺷﺎهﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﮐﻪ واﺗﻴﮑﺎن ازروی ﺁن ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮداری ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﺎ ﭘﺎﭘﻬﺎی ﻋﻈﻴﻤﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﻣﻪ ارﻏﻮاﻧﯽ‬
‫وﺗﺎج ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﯽ ﺧﻮد راازهﻤﻴﻦ ﺷﺎهﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻗﺪرت ﺑﻴﻤﻨﺎزع ﺧﻮﻳﺶ راﻧﻴﺰ درﺣﺪﺁﻧﺎن ﺑﺎﻻ ﺑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫درهﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﻟﻴﺎن ﺑﺎﻻﻧﺸﻴﻨﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺎپ ﮔﺮﮔﻮرﻳﻮی ﻧﻬﻢ ﮔﻔﺖ‪ ” :‬ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ‬
‫ﺑﻮد درﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ راﻩ ﺁﺷﺘﯽ و ﻣﺪارا ﺑﺮود‪ ،‬وﻟﯽ اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﺮای ﭼﻪ ازﻗﺪرت ﺧﻮد ﺑﻤﻨﻈﻮر‬
‫ﻧﺎﺑﻮدی ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﮑﻨﺪ؟”‪ .‬و ﺑﺎهﻤﻴﻦ ﻣﻨﻄﻖ ﻗﺮﻧﻬﺎی ﭘﻴﺎﭘﯽ اﻳﻦ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﻗﺘﻞ ﻋﺎم وﮐﺸﺘﺎر و ﺷﮑﻨﺠﻪ و ﺳﻮزاﻧﺪن درﺁﺗﺶ‬
‫دادو ﺁﻧﺠﺎ هﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺎﻳﺎت ﺑﺼﻮرت ﻋﻠﻨﯽ اﻧﺠﺎم ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬ﭼﻮن دوران ﺑﺮژﻳﺎ‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻤﺎن ازﻃﺮﻳﻖ درﻳﺎﻓﺖ ﺻﻠﻴﺐ زهﺮ ﺁﻟﻮد‬
‫ازدﺳﺖ ﭘﺪر ﻣﻘﺪس ازﺳﺮ راﻩ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎری ازدﻳﺮهﺎ وﺻﻮﻣﻌﻪ هﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻋﺸﺮﺗﮑﺪﻩ هﺎﺋﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻪ ای‬
‫ازاﺣﻮال ﺁﻧﻬﺎرا در “ دﮐﺎﻣﺮوﻧﻪ” اﺛﺮ ادﺑﯽ ﻣﻌﺮوف ﻗﺮن ﭼﻬﺎردهﻢ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬درهﻤﺎن ﺣﺎل ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﺼﻮرت ﺑﺎزار ﺧﺮﻳﺪ‬
‫و ﻓﺮوش ﻣﻨﺎﺻﺐ درﺁﻣﺪ‪ .‬ﺑﻨﺪﻳﮑﺘﻮی ﻧﻬﻢ ﮐﻪ دردوازدﻩ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﭘﺎپ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﻘﺎم ﭘﺎﭘﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮔﺮﮔﻮرﻳﻮی ﺷﺸﻢ ﻓﺮوﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎری از اﺳﻘﻒ هﺎ درﺳﻨﻴﻦ ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﺎ رﺷﻮﻩ ﭘﺪراﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﮐﺎردﻳﻨﺎﻟﯽ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ ای ﺑﻨﺎم ﮔﻴﺒﺮﺗﻮ درﻳﺎزدﻩ ﺳﺎﻟﮕﯽ اﺳﻘﻒ‬
‫اﻋﻈﻢ ﺷﺪ و ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ دﻳﮕﺮی ﺑﻨﺎم ﺁﻣﺪﺋﻮ درﺳﻴﺰدﻩ ﺳﺎﻟﮕﯽ درﻧﺎرﺑﻮن ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎری از اﻳﻦ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن ﻋﻴﺴﯽ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺮزﻧﺪان ﺣﺮﻣﺰادﻩ ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎی اﺷﺮاﻓﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن رﺳﻤﺎ ﻋﻨﻮان ﭘﺪراﻧﺸﺎن را ﺑﻪ ارث ﻧﻤﻴﺒﺮدﻧﺪ ﺑﺎ رﺷﻮﻩ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﯽ‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎﺋﯽ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺰار ﭘﺮژﻳﺎ‪ ،‬ﮐﻪ درهﻔﺪﻩ ﺳﺎﻟﮕﯽ اﺳﻘﻒ اﻋﻈﻢ و درهﺠﺪﻩ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﮐﺎردﻳﻨﺎل ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺮادرش را در‬
‫ﺗﻮﻃﺌﻪ ای ﺑﻘﺘﻞ رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎری ازﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺶ را درﺿﻴﺎﻓﺘﯽ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﮐﺸﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮاهﺮش ﻟﻮﮐﺮس ﺑﺮژﻳﺎ راﺑﻄﻪ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ داﺷﺖ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ هﻤﻴﻦ ﻟﻮﮐﺮس هﻤﺨﻮاﺑﻪ ﭘﺪرش ﭘﺎپ ﺑﺮژﻳﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ ،‬وﺑﺎهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﭘﺎپ ﺑﻮﻧﻴﻔﺎ ﺳﻴﻮی هﺸﺘﻢ ﻓﺘﻮا ﺻﺎدر‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺑﯽ ﻗﻴﺪ و ﺷﺮط ازﭘﺎپ ﻧﻬﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ هﺮ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮهﺮ ﻓﺮد ﺑﺸﺮی دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻧﺠﺎت روح ﺧﻮد‬
‫درﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ واﺟﺐ اﺳﺖ‪ .‬درهﻤﺎﻧﻮﻗﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺮرات وﺣﺸﺘﻨﺎک دﻳﻮان ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ )اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن ( ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺟﺮأت اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﻣﻘﺎم ﺻﻠﻴﺐ داران ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ را داﺷﺘﻨﺪ وﺿﻊ ﺷﺪ‪ .‬درﻣﺤﺎﮐﻤﺎﺗﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ دﻳﻮاهﺎ ﺑﺮاﻩ اﻓﺘﺎد‪ ،‬رﺋﻴﺲ‬
‫دادﮔﺎﻩ هﻢ ﻣﺪﻋﯽ اﻟﻌﻤﻮم ﺑﻮد‪ ،‬هﻢ ﻗﺎﺿﻲ‪ ،‬هﻢ دادﺳﺘﺎن‪ ،‬هﻢ ﮐﺸﻴﺶ اﻋﺘﺮاف ﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﻣﺬهﺒﯽ‪ .‬رﺁی دادﮔﺎﻩ او ﻧﻴﺰ ﻗﻄﻌﯽ و ﻻزم‬
‫اﻻﺟﺮا ﺑﻮد و اﻣﮑﺎن ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﺳﺖ روﻧﻮﺷﺖ ﮔﻮاهﯽ ﺷﺪﻩ ﻣﻘﺮراﺗﯽ ﮐﻪ در دوران ﻣﺎ دادﮔﺎﻩ هﺎی ﺷﺮع ﺟﻤﻬﻮری‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻤﻮرد اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪29‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﺟﻬﺎن اﺳﻼم وﺿﻊ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﻬﺘﺮ ازﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﺒﻮد‪ ،‬و ﮔﺎﻩ ﺣﺘﯽ ﺧﻮﻧﺨﻮاراﻧﻪ ﺗﺮ و ﻓﺴﺎد ﺁﻟﻮدﻩ ﺗﺮ ازﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫هﺰار وﺳﻴﺼﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻼﻓﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﻪ دردوران اﻣﻮی‪ ،‬ﭼﻪ درﻋﺼﺮ ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬و ﭼﻪ درﻋﻬﺪ ﺧﻼﻓﺘﻬﺎ ی ﻣﺼﺮ و اﻧﺪﻟﺲ و‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ازﺁﻏﺎز ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﺧﻮن وﺟﻨﺎﻳﺖ و ﻓﺴﺎد ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ” اﻣﻴﺮ اﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ” هﺎ اﻟﻘﺎب‬
‫ﻣﺴﺘﻌﺼﻢ ﺑﺎﷲ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻨﺼﺮﺑﺎﷲ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻈﻬﺮ ﺑﺎﷲ‪ ،‬ﻣﺴﺘﮑﻔﯽ ﺑﺎﷲ‪ ،‬ﻣﻌﺘﻀﺪﺑﺎﷲ‪ ،‬ﻣﻌﺘﻤﺪﺑﺎﷲ‪،‬ﻣﺘﻮﮐﻞ ﺑﺎﷲ‪ ،‬واﺛﻖ ﺑﺎﷲ و ﻣﺴﺘﻨﺠﺪ ﺑﺎﷲ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻔﺎح‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻋﺒﺎﺳﯽ هﻤﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﺑﻨﯽ اﻣﻴﻪ رادرﻳﮏ ﻣﺠﻠﺲ ﺿﻴﺎﻓﺖ ﺳﺮﺑﺮﻳﺪ و دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ روی اﺟﺴﺎد‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮدﻩ ﺁﻧﺎن ﺳﻔﺮﻩ ﻏﺬا ﺑﮕﺴﺘﺮاﻧﻨﺪ و ﺧﻮد و هﻤﺮاهﺎﻧﺶ ﺑﺮﺳﺮ ﺁن ﺳﻔﺮﻩ ﺑﻪ ﺻﺮف ﻏﺬا ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﮐﺸﺘﮕﺎن‬
‫ﻧﻴﻤﻪ ﺟﺎن درزﻳﺮ ﭘﺎﻳﺸﺎن ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ وﺟﺎن ﻣﻴﺪادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻤﻮی ﺳﻔﺎح ﮐﻪ ازﻃﺮف اوﻣﺄﻣﻮر ﺳﺮﮐﻮﺑﯽ وﻗﺘﻞ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن اﻣﻮی درهﻤﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزی را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪ و ﮔﻮرهﺎی اﻣﻮﻳﺎن ﻣﺮدﻩ را ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ اﺟﺴﺎدﺷﺎن را ازﺧﺎک ﺑﺪر ﺁورد و هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ درزﻣﺎن ﻗﺪرت‬
‫ﺟﺴﺪهﺎی ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺸﺎن را ﺑﻪ دار ﻣﯽ ﺁوﻳﺨﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺜﻠﻪ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪،‬ﻋﺒﺪاﻟﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻣﺮدﮔﺎن ﺑﻨﯽ اﻣﻴﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺟﺴﺪ هﺸﺎم ﺑﻦ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﮏ را ﮐﻪ هﻨﻮز ﻧﭙﻮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ازﮔﻮر درﺁورد و هﺸﺘﺎد ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮﺁن زد وﺳﭙﺲ ﺳﻮزاﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫هﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ ﺗﻨﻬﺎ درﻋﺮض ﻳﮑﺮوزو ﻳﮏ ﺷﺐ‪ 1300 ،‬ﻧﻔﺮ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﺪان ﺑﺮﻣﮑﯽ راﮐﻪ وی هﻤﻪ ﻗﺪرت و ﺷﮑﻮﻩ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﻣﺮهﻮن ﺁﻧﺎن ﺑﻮد ﺑﺪﺳﺖ ﺟﻼدان ﺧﻮد ﺳﭙﺮد و ﺣﺘﯽ ﻳﮏ ﺗﻦ از زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﺁﻧﺎﻧﺮا درﮐﺸﺘﺎری ﮐﻪ ﻣﺎﺟﺮای ﻣﻌﺮوف” ﺷﺐ‬
‫ﭼﺎﻗﻮﮐﺸﺎن” ﺁدﻟﻒ هﻴﺘﻠﺮ روﻧﻮﺷﺘﯽ ازﺁن ﺑﻮد زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻪ رواﻳﺖ ﻣﺸﻬﻮر وزﻳﺮ او ﺟﻌﻔﺮ ﺑﺮﻣﮑﯽ ﺑﺮﺧﻼﻓﺖ دﺳﺘﻮر وی‬
‫ﺑﺎهﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻴﺶ ﻋﺒﺎﺳﻪ ﺧﻮاهﺮ ﺧﻠﻴﻔﻪ هﻤﺒﺴﺘﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ هﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ ﺧﻮد ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاﻩ ﻋﺒﺎﺳﻪ ﺑﻮد‪ .‬هﻤﻴﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪ‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﻪ ﻣﻮﻣﻨﺎن درﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﻧﻤﺎزﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﻴﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬دردوراﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﺮﻣﮑﯽ وزﻳﺮ ﺳﻮﮔﻠﯽ اوﺑﻮد ﺷﺒﻬﺎ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎوی ﺑﻪ ﺑﺎدﻩ ﻧﻮﺷﯽ و ﻋﻴﺎﺷﯽ ﻣﻴﺮﻓﺖ‪ ،‬وﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ورﻗﺺ دراﺳﻼم ﺣﺮام ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﻪ هﺰار ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ و‬
‫ﻧﻮازﻧﺪﻩ و رﻗﺎﺻﻪ دردرﺑﺎرﺧﻼﻓﺖ ﺧﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺧﺎﻧﺪان اﻳﺮاﻧﯽ” ﻣﻮﺻﻠﯽ” ﻋﻬﺪﻩ دارﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬اﻟﻤﻌﺘﺼﻢ ﺑﺎﷲ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﻈﺎم اﻟﻤﻠﮏ درﺳﻴﺎﺳﺘﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﺮاﻧﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﺳﻪ ﺳﺮدار ﻣﺒﺎرز اﻳﺮاﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺑﮏ ﺧﺮم دﻳﻦ و ﻣﺎزﻳﺎر و اﻓﺸﻴﻦ راﮐﻪ هﺮﺳﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻴﻠﻪ و ﻧﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺮداﻧﻪ اﺳﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ دار ﺁوﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﺿﻴﺎﻓﺘﯽ ﺗﺮﺗﻴﺐ داد ﮐﻪ درﻃﻮل ﺁن ﺳﻪ ﺑﺎر ﭘﻴﺎﭘﯽ ﻣﺠﻠﺲ راﺗﺮک ﮔﻔﺖ و هﺮﺑﺎر ﺳﺎﻋﺘﯽ ﺑﻌﺪ ﺑﺪان ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ ،‬و درﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎر ﺳﻮم‬
‫درﭘﺎﺳﺦ ﺣﺎﺿﺮان ﮐﻪ ﺟﻮﻳﺎی ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻏﻴﺒﺖ هﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﺎش ﮐﺮد ﮐﻪ درهﺮ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻳﮑﯽ ازدﺧﺘﺮان ﭘﺪر ﮐﺸﺘﻪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺳﺮدار‬
‫هﻤﺨﻮاﺑﮕﯽ ﮐﺮدﻩ و ﺑﮑﺎرت ﺁﻧﺎن را ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و اووﺣﺎﺿﺮان ازاﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ راﺷﮑﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫دراﺳﭙﺎﻧﻴﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺪﺳﺘﻮر ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮد ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻨﯽ اﻣﻴﻪ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد از ﻗﺘﻞ ﻋﺎم اﻳﻦ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﮕﺮﻳﺰد و ﺧﻮد‬
‫را ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻪ اﻧﺪﻟﺲ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و درﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ اﻣﺎرت ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬واﻟﯽ ﻋﺮب ﺷﻬﺮ ﻃﻠﻴﻄﻠﻪ )ﺗﻮﻟﺪو(ﺿﻴﺎﻓﺘﯽ ﺗﺮﺗﻴﺐ داد و هﻤﻪ‬
‫اﻋﻴﺎن و اﺷﺮاف ﺷﻬﺮ را ﮐﻪ ﺑﺎ اﻣﺎرت ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺁﺷﺘﯽ ﺑﺪان دﻋﻮت ﮐﺮد وﻟﯽ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻋﺪﻩ‬
‫درداﺧﻞ ﻗﻠﻌﻪ ﺑﺪﺳﺖ دژﺧﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﻴﺪﻧﺪ واﺟﺴﺎدﺷﺎن درﺧﻨﺪﻗﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﺻﺪای ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺿﻴﺎﻓﺖ درداﺧﻞ ﻗﻠﻌﻪ و ﺻﺪای ﻃﺒﻞ و ﺷﻴﭙﻮرﻧﻈﺎﻣﻴﺎن درﺧﺎرج ﺁن اﺟﺎزﻩ رﺳﻴﺪن ﻧﺎﻟﻪ ای ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﮕﻮش دﻳﮕﺮان‬
‫ﺑﺪهﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن اﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎر ﮐﻪ ﺗﺎ ﺷﺎﻣﮕﺎﻩ ﺁﻧﺮوز اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻌﺪهﺎ هﻔﺘﻬﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁورد ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﻣﺼﺮ ﺁﻏﺎز ﻓﺮن ﻧﻮزدهﻢ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ﻣﺼﺮ ﮐﻪ ﻣﻠﮏ ﻓﺎروق ﺁﺧﺮﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁن ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻤﺤﺾ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﻟﯽ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ درﻣﺼﺮ وارد ﻗﺎهﺮﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﻠﻴﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﻤﺎﻟﻴﮏ – ﺳﻠﺴﻠﻪ ای را ﮐﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ازﺁن ﺑﺮﻣﺼﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻴﮑﺮد – ﺑﻪ ﻗﻠﻌﻪ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﻌﺮوف ‪ Citadelle‬ﺑﻪ ﺿﻴﺎﻓﺖ دﻋﻮت ﮐﺮد و ﺁﻧﺎﻧﺮا ﻳﮏ ﺑﻪ ﻳﮏ درﺗﺎﻻر‬
‫ﺿﻴﺎﻓﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺟﻼدان ﺧﻮﻳﺶ ﮐﺸﺖ وﮐﺎﻟﺒﺪهﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ درون ﭼﺎﻩ اﻓﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫دراﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺻﺪر اﺳﻼﻣﯽ ﻋﺮب ﺑﺮای ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاری ﻳﮏ ﺧﻼﻓﺖ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺁﻣﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺼﻮرت” ﻣﺮد ﺑﻴﻤﺎر اروﭘﺎ” ﺻﺤﻨﻪ اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ را ﺗﺮک ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﮐﺸﺘﺎر و ﺳﺘﻤﮕﺮی وﻓﺴﺎد و ارﺗﺸﺎء ﺳﮑﻪ راﻳﺞ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎرهﺎ ﺷﻴﻌﻪ هﺎی ﺗﺒﻌﻪ اﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮری‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻮدن هﺰار هﺰار ﺑﻪ ﻓﺘﻮای ﻣﻔﺘﻴﺎن و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺳﻼﻃﻴﻦ ﮔﺮدن‬
‫زدﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن وﺳﺮﺑﺮﻳﺪن و زهﺮ دادن وﮐﻮرﮐﺮدن اﻓﺮاد ذﮐﻮر ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺳﻠﻄﻨﺖ درﺁﻏﺎز ﭘﺎدﺷﺎهﯽ هﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﺗﺎزﻩ اﻣﺮی‬
‫ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻮد‪ .‬درﺣﺮﻣﺴﺮاهﺎی ﺑﻴﺸﻤﺎر ﺳﻼﻃﻴﻦ و اﺷﺮاف‪ ،‬هﺰاران زن ﺟﻮان و زﻳﺒﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﻮء ﻇﻦ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺠﺎی ﺷﻮهﺮاﻧﺸﺎن‬
‫دردرون ﮐﻴﺴﻪ هﺎی ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﻳﺎ اﻓﮑﻨﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ درﭘﯽ اﻋﻼم ﺟﻤﻬﻮری ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺼﻄﻔﯽ ﮐﻤﺎل ﭘﺎﺷﺎ)ﺁﺗﺎ ﺗﻮرک( اﺟﺴﺎد‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﺁﻧﺎن از ﺁﺑﻬﺎی ﺑﺴﻔﺮ ﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪ .‬در ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺮد و زن و ﮐﻮدک ارﻣﻨﯽ در ﻳﮑﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪30‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ای ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ژﻧﻮ ﺳﻴﺪ هﺎی ﻗﺮن در اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وﺑﺎ اﻳﻦ هﻤﻪ روح اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ در ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار هﻮد ﺳﻘﻮط ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺧﻼﻓﺘﯽ را ﺗﻮﻃﺌﻪ ای ﺣﻬﺎﻧﯽ ﻋﻠﻴﻪ اﺳﻼم داﻧﺴﺖ و ﻋﻠﯽ ﺷﺮﻳﻌﺘﯽ در "ﺗﺸﻴﻊ ﻋﻠﻮی و ﺗﺸﻴﻊ ﺻﻔﻮی" ﺧﻮﻳﺶ ﻗﻮﻣﻴﺖ ﮔﺮاﺋﯽ را‬
‫ﻣﺴﺌﻮل اﻳﻦ ﺷﻤﺮد ﮐﻪ "ﻗﺪرت ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺧﻼﻓﺖ وﺳﻴﻊ اﺳﻼﻣﯽ" ﻣﺘﻼﺷﯽ ﺷﻮد و اﺣﻴﺎی ﺣﺴﻦ ﻣﻠﻴﺖ اﻳﻦ ﭘﻴﮑﺮﻩ ﻋﻈﻴﻢ را ﺑﺎ ﺗﻴﻎ‬
‫ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ ﻟﻘﻤﻪ ﻟﻘﻤﻪ ﮐﻨﺪ‪".‬‬

‫دوران ﭘﺎدﺷﺎهﯽ ﺻﻔﻮی در اﻳﺮان از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻣﺤﺎﺳﻨﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﻔﺎﺳﺪی ﮐﻤﺘﺮ از دوران ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻮ‬
‫اﻳﻨﮑﻪ از ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﺮای اﻳﺮان دوران ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی ﺑﻮد‪ .‬هﻤﻪ ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی‪ ،‬از ﺁﻏﺎز ﺗﺎ اﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺨﻮاری‪ ،‬ﺑﻴﺮﺣﻤﯽ‪،‬‬
‫ﺑﺮادر ﮐﺸﯽ‪ ،‬ﻓﺴﺎد‪ ،‬و ﺗﺰوﻳﺮ و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮐﺎﻣﮕﯽ ﻣﻄﻠﻘﯽ ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻼ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ هﻤﻪ ﻣﻮازﻳﻦ اﺧﻼﻗﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺷﺎﻩ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ اﺋﻞ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺸﺘﺎر و ﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﺑﻴﺴﺖ هﺰار ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺁﻏﺎز ﮐﺮد‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﮑﺮوزﻩ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد را زﻳﺮا ﭘﺎ ﺑﮕﺰارﻧﺪ و زﺑﺎن ﺑﻪ ﻟﻌﻦ ﺳﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ اول از ﺧﻠﻔﺎی راﺷﺪﻳﻦ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺰﻣﺎن ﻣﻮرد‬
‫اﻋﺘﻤﺎد و اﺣﺘﺮام ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اهﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬در ﺗﻨﻴﺠﻪ ﻗﺰﻟﺒﺎﺷﺎن ﺷﺎﻩ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ هﻤﻪ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺟﺎ ﺑﺠﺎ ﺑﺎ ﺗﺒﺮ ﺑﻪ دو ﻧﻴﻢ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ ﻳﺎ ﺷﮑﻢ درﻳﺪﻧﺪ‪ .‬در هﻤﻴﻦ ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﺒﺶ ﻗﺒﺮ در اﺳﻼم‪ ،‬اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎی دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺎﻧﺪان ﺷﺎﻩ اﺳﻤﺎﻋﻠﻴﻞ را‬
‫ﺑﺪﺳﺘﻮر او از ﮔﻮرﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ و در ﮐﻨﺎر ﺳﺮ هﺎی ﺑﺮﻳﺪﻩ دزدان و روﺳﭙﻴﺎن ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪﻩ ﺧﻮاران او ﮐﻪ ﻗﻮرﭼﯽ ﻟﻘﺐ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ ﻻﺷﻪ ﺷﻴﺒﮏ ﺧﺎن ازﺑﮏ را ﮐﻪ ﻣﺬهﺐ ﺳﻨﯽ داﺷﺖ ﺑﻪ دﻧﺪان ﭘﺎرﻩ ﭘﺎرﻩ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﺒﺎﺷﺮاﻧﯽ ﮐﺎﺳﻪ ﺳﺮ هﻤﻴﻦ‬
‫ﺷﮑﻴﺐ ﺧﺎن را زر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﺎدﻩ ﻧﻮﺷﯽ ﺷﺎﻩ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮﻩ اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ‪ ،‬ﺷﺎ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ دوم‪ ،‬هﺮ ﺷﺶ ﺑﺮادر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ راﮐﻪ هﻨﻮز ﺷﻴﺮ ﺧﻮارﻩ ﺑﻮد ﮐﺸﺖ و در ﻳﮑﺮوز ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺗﻦ از ﺻﻮﻓﻴﺎن وارﺳﺘﻪ را ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺎس اول‬
‫ﭘﺪرش را ﺗﺎ ﺑﻪ هﻨﮕﺎم ﻣﺮگ در زﻧﺪان ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺖ و ﻓﺮزﻧﺪ ارﺷﺪ ﺧﻮد را ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪ و دو ﻓﺮزﻧﺪ دﻳﮕﺮش را ﮐﻮر ﮐﺮد‪ ،‬و ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ‬
‫او‪ ،‬ﺷﺎﻩ ﺻﻔﯽ‪ ،‬ﺣﻮﻧﺨﻮار ﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﻩ دودﻣﺎن ﺻﻔﻮی ‪ ،‬ﻣﺎدر و زن و ﻓﺮزﻧﺪ ﺷﻴﺮﺧﻮار وو ﻋﻤﻮع ﮐﻮر ﺧﻮد را ﮐﺸﺖ و دﻩ هﺎ ﻧﻔﺮ‬
‫از ﻧﺰدﻳﮑﺎﻧﺶ را ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺣﺮﻣﺖ ﺷﺮاب‪ ،‬هﻤﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﺻﻔﻮی ﺑﺠﺰ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺁﻧﺎن ﭼﻨﺎن در ﺑﺎدﻩ ﻧﻮﺷﯽ اﻓﺮاط ﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻪ ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از ﺁﻧﺎن از‬
‫ﺷﺮاﺑﺨﻮاری ﺟﺎن ﺳﭙﺮدﻧﺪو ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺎس‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﮐﻠﺐ ﺁﺳﺘﺎن ﻋﻠﯽ" هﺮ ﺷﺐ ﺑﻪ ﺑﺎزار وﻧﻴﺰان اﺻﻔﻬﺎن ﻣﻴﺮﻓﺖ و ﺗﺎ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎ ﻧﻮ‬
‫ﭘﺴﺮان وﻧﻴﺰی ﺑﺎدﻩ ﻣﻴﻨﻮﺷﻴﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻴﻤﻦ و ﺗﺒﺮک ﺑﺎ ﭘﺎی ﭘﻴﺎدﻩ از اﺻﻔﺤﺎن ﺗﺎ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻪ ﺁﺳﺘﺎن ﺑﻮﺳﯽ اﻣﺎم رﺿﺎ‬
‫ﻣﻴﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺑﺴﺎط رﻗﺺ و ﺁواز و ﺑﺎدﻩ ﻧﻮﺷﯽ او ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺷﺎرﻧﺪ در ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﺻﺪ هﺎ‬
‫روﺳﭙﯽ هﻤﺴﻔﺮ ﺳﭙﺎهﻴﺎﻧﺶ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎس هﺮﺑﺮت‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺤﻔﻪ ﺣﮑﺎم ﺑﻪ درﮔﺎﻩ ﺷﺎﻩ ﺷﺮاب ﻧﺎب ﻳﺎ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن ﺧﻮﺑﺮو ﺑﻮد‪ .‬هﻤﻴﻦ ﻣﺮﺷﺪ ﺑﺰرگ ﺑﺮای ﺣﺎﮐﻢ ﻓﺎرس اﻣﺎن ﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﻪ ﺧﻂ ﺧﻮد در ﭘﺸﺖ ﻗﺮﺁن ﻧﻮﺷﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﺋﯽ‬
‫ﺑﺮای او ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬وﻟﯽ در روز ﺑﻌﺪ دﺳﺘﻮر ﮐﺸﺘﻦ هﻤﻴﻦ ﺣﺎﮐﻢ را داد‪.‬‬

‫و هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ دﺳﺘﺎورد هﺎی دوراﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﺼﺮ ﻃﻼﺋﯽ ﺗﺸﻴﻊ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻣﺪ و ﻋﻠﻤﺎی ﻋﻈﺎم از زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺠﻮﺷﻴﺪﻧﺪ و هﺮ روز‬
‫ﺳﺎدات ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺎ ﺷﺠﺮﻩ ﻧﺎﻣﻬﻪ هﺎی ﻣﻮﺛﻖ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﻴﺎ وردﻧﺪ ئ ﻣﻘﺎﺑﺮ ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺮای اﻣﺎﻣﺰادﻩ هﺎﺋﯽ ﻧﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺧﻮاﺑﻨﻤﺎ ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ و ﻣﺘﻮﻟﻴﺎﻧﯽ ﺗﺎزﻩ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﺎﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ و زﻳﺎرﺗﻨﺎﻣﻪ هﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮی ﺑﻨﺎﻣﺸﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫در دوران ﻗﺎﺟﺎر ﺟﻨﺎﻳﺖ و ﻓﺴﺎد ﺑﻨﺎم ﻣﺬهﺐ از اﻳﻦ ﻧﻴﺮ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺖ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻮﮐﺮی اﺳﺘﻌﻤﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﺪان اﻓﺰودﻩ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻠﮑﻢ ﺧﺎن ﺳﻔﻴﺮ اﻳﺮان در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ‪" :‬اﻣﺮوزﻩ روﺣﺎﻧﻴﻮن در ﺁﻳﺮان هﺮ ﻳﮑﯽ ﺧﻮد در ﻣﻘﺎم اﻣﻴﺮ‬
‫اﻻﻣﺮای ﻣﻠﺖ هﺴﺘﻨﺪو ﮐﺴﺐ و ﺗﺠﺎرت ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻓﻼﺣﺖ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺧﻮردن ﺧﻮن و ﮔﻮﺷﺖ ﻳﮏ ﻣﺸﺖ رﻋﻴﺖ ﺑﯽ ﺻﺎﺣﺐ و ﺑﯽ ﭘﻨﺎﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺎب ﻣﺠﺪ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ ﻣﻨﺎب ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم ﮐﺎﻟﺴﮑﻪ ﭼﻨﺪ اﺳﺒﻪ ﺳﻮار ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻋﻤﺎرﺗﻬﺎی رﻓﻴﻊ و زﻧﺎن ﻣﺘﻌﺪد دارد‪ ،‬هﺮ ﮐﺪام از‬
‫ﺁﻗﺎزادﮔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻓﺮاﺧﻮر ﻣﺘﺎع دﮐﺎﻧﺪاری ﻋﺪﻩ ای ﻋﻴﺎر ﻃﺮار ﺑﻪ اﺳﻢ ﻣﺤﺮر دارد و ﺧﺮج هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را از ﻣﺎل ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻴﭽﺎرﻩ‬
‫ﺑﻮاﺳﻄﻪ اﺣﮑﺎم ﺑﺎﻃﻠﻪ و ﺗﺼﺮف در اﻣﻮال ﺻﻐﻴﺮ و ﮐﺒﻴﺮ و ﻇﻠﻢ وﺗﻌﺪی در ﺣﻖ ﺑﺮﻧﺎ و ﭘﻴﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد"‪.‬‬

‫درﻗﺼﺺ اﻟﻌﻠﻤﺎی ﺗﻨﮑﺎﺑﻨﯽ از ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﺷﻔﺘﯽ روﺣﺎﻧﯽ ﻣﻘﺘﺪر ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ "اﻳﻦ ﺧﺎدم ﺷﺮﻳﻌﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫وارد اﻳﻦ وﻻﻳﺖ ﺷﺪم ﺳﻮای ﻳﮏ ﺟﻠﺪ ﮐﺘﺎب ﻣﺴﺘﺪرک ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ ﺧﻮدم ﮐﺘﺎب ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم ﭼﻴﺰی ازﻣﺎل دﻧﻴﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻢ”‪ ،‬و هﻤﻴﻦ‬
‫ﻗﺼﺺ اﻟﻌﻠﻤﺎ ﮔﺰارش ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ” هﻤﻴﻦ روﺣﺎﻧﯽ ﺣﻘﻴﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ازﺁن در ﺷﻬﺮ اﺻﻔﻬﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﮐﺎرواﻧﺴﺮا و‬
‫زﻳﺎدﻩ ﺑﺮهﺰار ﺑﺎب دﮐﺎﮐﻴﻦ ﺑﻮد و اﻓﺰون ﺑﺮﺁن اﻣﻼﮐﯽ درﺑﺮوﺟﺮد داﺷﺖ ﮐﻪ درﺁﻣﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺁن هﺎ ﺷﺸﻬﺰار اﺷﺮﻓﯽ ﻃﻼ ﺑﻮد‪ ،‬و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪31‬‬
‫ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﻣﻼﮐﯽ ﻧﻴﺰ درﻳﺰد داﺷﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ دوهﺰار اﺷﺮﻓﯽ ﻃﻼ ﻋﺎﻳﺪی داﺷﺖ‪ ،‬و ﻋﻴﺎﻻت ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از ﭘﺴﺮان اﻳﺸﺎن و‬
‫ﻋﻴﺎﻻﺗﺸﺎن ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ ﻧﻔﺮ درﺷﻤﺎر ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ از زﻧﺎن و ﮐﻨﻴﺰان‪ ،‬و هﻔﺖ ﭘﺴﺮ داﺷﺘﻨﺪ هﺮ ﻳﮏ دارای اﻧﺪروﻧﯽ و ﺑﻴﺮوﻧﯽ‬
‫ﻋﻠﻴﺤﺪﻩ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺧﺮﻳﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ”‪ .‬ﻣﻮرخ ﻧﺎﻣﯽ دوران ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﻋﺒﺎس اﻗﺒﺎل‪ ،‬درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﺷﻔﺘﯽ ﻣﺘﺬﮐﺮ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮداوﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻗﺎﻣﻪ ﺣﺪود ﺷﺮﻋﯽ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻳﮑﺼﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁورد ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮرخ ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕﺮ ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر‪ ،‬ﻣﻬﺪﻳﻘﻠﯽ هﺪاﻳﺖ‪ ،‬درﮐﺘﺎب ﺧﺎﻃﺮات وﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮد ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ درهﻤﺎن ﺳﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺸﻮر دﭼﺎر ﻗﺤﻄﯽ ﺑﻮد و ﻣﺮدم دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻣﻴﻤﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﺟﯽ ﺁﻗﺎ ﻣﺤﺴﻦ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﻮد ﺳﺎﻟﻪ اراﮐﯽ دراﻧﺒﺎرهﺎی‬
‫ﺧﻮد‪ 250 , 000‬ﺧﺮوار ﮔﻨﺪم اﺣﺘﮑﺎر ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ازﻗﺮﻳﺐ ﺻﺪ ﭘﺎرﭼﻪ ﻣﻠﮏ ﺷﺸﺪاﻧﮕﯽ اوﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد و هﻤﻴﻦ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺰرﮔﻮار‬
‫ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ازﭘﺪر ﻣﺮﺣﻮم ﺧﻮد ﻓﻘﻂ ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﻪ ارث ﺑﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﻟﯽ هﻔﺪﻩ ﻣﻦ ﮔﻨﺪم ﻣﺤﺼﻮل ﺁن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮐﺘﺎب ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ” ﺁﻳﺎ واﻗﻌﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ رﺣﻤﺎن و رﺣﻴﻤﯽ اﻳﻦ اﻣﻮال ﺣﻼل رااز ﮔﻠﻮی ﭼﻨﺪ هﺰار ﮔﺪا و ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻣﺨﻠﻮق ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮﻳﺪﻩ و ﺑﻪ ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎ دادﻩ و درﺟﻮاب ﻣﻨﺎﺟﺎت ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺁﻗﺎ ﮐﻪ اﻳﻦ هﻤﻪ ﻣﺎل دﻧﻴﺎ راﻣﻴﺨﻮاهﻢ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ ﺑﺎو ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﻴﺪاﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻦ دوﺳﺘﯽ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﺗﻮواﺟﺪادت ﻣﺤﻤﺪ و ﻋﻠﯽ راﺑﺮای هﻤﻴﻦ ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺮدم ﺗﺎﺑﺎﺁﻧﻬﻤﻪ ﺟﻨﮕﻬﺎ و ﮐﺸﺘﺎرهﺎ ﻣﺮدم را ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻌﺪا ﺑﺎﻣﺸﻘﺖ ﺑﺮای ﺗﻮ زراﻋﺖ ﮐﻨﻨﺪ وﺗﻮ ﻣﺤﺼﻮل ﮐﺎرﺷﺎن را اﺣﺘﮑﺎر ﮐﻨﯽ و درﺳﺎل ﻗﺤﻄﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﺑﻔﺮوﺷﯽ‪ ،‬و اﮔﺮ درﮐﺎر ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﺁﻧﻘﺪر درﺣﺒﺲ ﻧﮕﺎهﺸﺎن داری ﺗﺎ ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ؟‬

‫” ﻣﻮرﺧﯽ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻋﻠﯽ اﺻﻐﺮ ﺷﻤﻴﻢ‪ ،‬درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕﺮی ازدوران ﻗﺎﺟﺎر‪ ،‬ﺁﻗﺎﻧﺠﻔﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﻋﻤﻼ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوای‬
‫ﺑﻴﻤﻨﺎزع اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻮدﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻇﻞ اﻟﺴﻠﻄﺎن ﻓﺮزﻧﺪ ارﺷﺪ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪﻳﻨﺸﺎﻩ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺘﺎن هﺎ ی اﺻﻔﻬﺎن و ﻟﺮﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﮑﯽ ازﭼﺎﻗﻮﮐﺸﺎن اﺻﻔﻬﺎن ک ﺑﺠﺮم ﺁدﻣﮑﺸﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﺄﻣﻮران ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﺁﻗﺎﻧﺠﻔﯽ ﭘﻨﺎهﻨﺪﻩ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺘﻬﺪ اﻋﻈﻢ ﺑﻪ ﻣﺄﻣﻮران ﺣﺎﮐﻢ ﺟﺪﻳﺪ هﺸﺪار داد ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺷﺎهﺰادﻩ ﭘﺎ روی دم ﻣﺎ ﻧﮕﺬارد‪ ،‬و ﻇﻞ اﻟﺴﻠﻄﺎن درﺟﻮاب ﭘﻴﻐﺎم‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺁﻗﺎرا اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﺣﺪودی ﺑﺮای دم ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻌﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ازوﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺷﻬﺮ ﺁﻣﺪﻩ ام ﺑﻪ هﺮ ﺟﺎﮐﻪ ﭘﺎ ﻣﻴﮕﺬارم ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ اﻳﻨﺠﺎ درﻣﺤﺪودﻩ دم ﺁﻗﺎ اﺳﺖ”‪.‬‬

‫و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬اﺳﻨﺎدی ﮐﻪ درﺗﺎرﻳﺦ ارزﻧﺪﻩ ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺤﻤﻮد ﺑﻨﺎم رواﺑﻂ ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﺮان واﻧﮕﻠﻴﺲ درﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ‪ ،‬ﻧﻘﻞ از ﺁرﺷﻴﻮ‬
‫ﺳﺮی وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ ازاوﻧﻴﺰدرﮐﺘﺎب ﺣﻘﻮق ﺑﮕﻴﺮان اﻧﮕﻠﻴﺲ دراﻳﺮان ﻣﺪارک ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ راﺋﻴﻦ ﺑﺪاﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ذﮐﺮ دﻗﻴﻖ اﺳﺎﻣﯽ وﻣﺸﺨﺼﺎت اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‪ ،‬روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺪﻩ ﺑﺴﻴﺎری‬
‫از اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻬﺪان ﻋﺎﻟﻴﻤﻘﺎم درﻃﻮل ﺳﺎﻟﻴﺎن دراز ازﺳﻔﺎرت ﻓﺨﻴﻤﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن دراﻳﺮان ﺣﻘﻮق وﻣﻘﺮری ﻣﺎهﺎﻧﻪ ای درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮد ﺳﺮ ﺁرﺗﻮهﺎردﻳﻨﮓ وزﻳﺮ ﻣﺨﺘﺎر ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎی ﮐﺒﻴﺮ ﺑﻌﺪا درﮐﺘﺎب ‪ A Diplomat in the East‬ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ” :‬اﺧﺘﻴﺎر ﺗﻘﺴﻴﻢ وﺟﻮﻩ ﻣﻮﻗﻮﻓﻪ” اود” دردﺳﺖ ﻣﻦ اهﺮﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را دراﻳﺮان و ﻋﺘﺒﺎت ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﻢ‬
‫و هﺮ ﻣﺸﮑﻠﯽ راازﻣﻴﺎن ﺑﺮدارم”‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪32‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬
‫از دﻳﺪﮔﺎﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬اﻣﺮوز ﻳﮑﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺸﺮﻳﺖ درﻣﺴﻴﺮﺗﺤﻮﻟﯽ ﺑﻨﻴﺎدی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺁن ﺗﺤﻮﻟﯽ‬
‫ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی رادرﺟﺎی ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﺎﻃﻴﺮی ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎردرﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن‬
‫ﺑﺸﺮي‪،‬اﻧﺴﺎن ‪ -‬اﻳﻦ اﻳﻦ ﺑﺎرﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖ داﻧﺶ و ﻧﻪ ازﻃﺮﻳﻖ ﺷﻴﻮخ ﻳﺎ ﮐﺎهﻨﺎن ﻗﻮم ﻳﻬﻮد‪ -‬ﺑﺎ ﺧﺪاﺋﯽ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ او اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺧﻮد او‪ ،‬و ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ درﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻴﻮان دوﭘﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﺎم‬
‫دارد ﺁن ﮔﻞ ﺳﺮﺳﺒﺪ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺪا اورا ﺑﺼﻮرت ﺧﻮدش ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ و اﺑﺮ وﺑﺎد و ﻣﻪ وﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻓﻠﮏ‬
‫راﺑﻪ ﺧﺪﻣﺘﺶ ﮔﻤﺎﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﻮﺟﻮد ذرﻩ ﺑﻴﻨﯽ دﻳﮕﺮ درروی ﮐﺮﻩ ای ازﮐﺮات ﮐﻮﭼﮏ ﺧﻮرﺷﻴﺪی از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد هﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ دﻳﮕﺮ ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﯽ ازﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﮐﻬﮑﺸﺎن دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ اﺳﺖ‪،‬‬
‫واﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد ذرﻩ ﺑﻴﻨﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪ ﻩ و ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ اﻳﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺎﻓﻮق ﺑﺰرگ ﺷﺒﺎهﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﭙﺎﻧﺰﻩ هﺎﺋﯽ ﺷﺒﻴﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ را درﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و درﺑﺎغ وﺣﺶ هﺎ ﻓﺮاوان ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮای ﻣﻴﻠﻴﺎردﻩ ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ هﺰارﻩ دوم را ﺑﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ اول و ﻧﻴﻤﻪ ﻧﻮﺁور دوم ﺁن درﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫ودر ﮐﻮﺗﺎﻩ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰارﻩ ﺳﻮم ﺧﻮاهﻨﺪ ﻧﻬﺎد‪ ،‬اﻣﺮوزﻩ روﺷﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ درﻃﻮل ﻧﺴﻠﻬﺎی ﭘﻴﺎﭘﯽ‬
‫درﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﻣﻘﺪس "ﺗﻮﺣﻴﺪي"ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎزﺗﺎب اﺳﻄﻮرﻩ هﺎی دور ﮐﻬﻦ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﻠﺴﮑﻮﭘﻬﺎی ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ زﻣﻴﻨﯽ و ﻓﻀﺎﺋﯽ و ﻋﮑﺴﻬﺎی درﻳﺎﻓﺘﯽ از ﻣﺎهﻮارﻩ‬
‫هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺎﻩ و ﻣﺮﻳﺦ و زهﺮﻩ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻳﺎ از ﭼﻨﺪ ﻗﺪﻣﯽ ﻣﺸﺘﺮی و زﺣﻞ و ﻧﭙﺘﻮن ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ دردﺳﺘﺮس ﺑﺸﺮ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻧﻬﺎدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﺪارک ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻗﺎﻃﻊ ﺣﮑﺎﻳﺖ از ﺁن دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ زﻣﻴﻦ و ﺁﺳﻤﺎن در ﻋﺮض‬
‫ﺷﺶ روز ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن درﺁﺳﻤﺎن واﺣﺪی ﺑﻪ دور زﻣﻴﻦ درﮔﺮدﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫هﺮﺷﺎﻣﮕﺎﻩ درﭼﺸﻤﻪ ﺁب ﺗﻴﺮﻩ ای ﻏﺮوب ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻣﺪادان از ﭼﺸﻤﻪ ﺁب دﻳﮕﺮی ﺳﺮﺑﺮﺁورد‪.‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ دراﻳﻦ هﺮﺳﻪ ﮐﺘﺎب درﺑﺎرﻩ ﺧﻠﻘﺖ ﺁدم ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ از ﻧﻈﺮ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ اﻣﺮوز ﺑﻪ هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ‬
‫اﺳﻄﻮرﻩ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ دور ازﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﻪ ﺑﺼﻮرت ﺧﻠﻖ اﻟﺴﺎﻋﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻪ ازﺧﺎک و ﮔﻞ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﻔﺤﻪ زﻧﺪﮔﯽ درﺑﻴﻨﯽ او دﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬ﺁﻧﭽﻪ هﻢ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ درﺑﺎرﻩ ﺟﻬﺎن ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻧﻪ ازﺁﺳﻤﺎن ﺑﻠﮑﻪ از اﺳﻄﻮرﻩ هﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﮐﺎوﺷﻬﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﺷﻨﺎﺳﯽ اﻟﻮاح ﺣﺎوی ﺁﻧﻬﺎ رادر ﻣﻮزﻩ هﺎی ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن دردﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺮار دادﻩ اﻧﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و‬
‫ﻣﻘﺮراﺗﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ازﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻤﻮراﺑﯽ ﮐﻪ ﻳﮑﻬﺰارﺳﺎل ﭘﻴﺶ‬
‫ازﺗﻮرات ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ و ﻟﻮﺣﻪ اﺻﻠﯽ ﺁن ﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ درﺣﻔﺮﻳﺎت ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻮش از ﺧﺎک ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ) و اﮐﻨﻮن درﻣﻮزﻩ ﻟﻮور ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﮕﺎهﺪاری ﻣﻴﺸﻮد( روﻧﻮﻳﺲ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺮوزﻩ درﻣﺮاﮐﺰ ﺁﻣﻮزﺷﯽ هﻤﻪ ﺟﻬﺎن "ﺗﻮﺣﻴﺪی "‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ دردﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺠﻮﻣﯽ ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ازﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮐﺮﻩ ﻣﺎﻩ – ﮐﻪ ﺑﺸﺮ درﺳﺎﻟﻬﺎی ﺧﻮد ﻣﺎﺑﺮﺁن ﭘﺎی ﻧﻬﺎدﻩ و‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﺋﯽ از ﺳﻨﮕﻬﺎی ﺁﻧﺮا ﺑﺮای ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺁوردﻩ اﺳﺖ – درﺣﺪود ﭼﻬﺎر وﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﺎر ﺳﺎل ﻣﻴﮕﺬرد‪،‬‬
‫ودرهﻤﻴﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ از ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻧﺴﺎن هﻮﺷﻤﻨﺪ درروی زﻣﻴﻦ ﺑﻴﺴﺖ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﻴﮕﺬرد‪،‬‬
‫وداﻧﺶ ﺁﻣﻮز ﻳﺎ داﻧﺸﺠﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺣﻖ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن دارد دﺷﻮار ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮﻩ ای ﺑﺮای روﺷﻦ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺷﺒﻬﺎ ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ اوﻗﺎت ﺣﺞ و ﻣﻌﺎﻣﻼت اﻳﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺋﯽ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻬﺎر و ﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل‬
‫ﺑﻌﺪ ﺳﺮ و ﮐﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ درروی زﻣﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﮐﻪ اﺳﺒﻬﺎ واﻻﻏﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﺳﺎل از ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺁﻧﻬﺎ درروی زﻣﻴﻦ ﻣﻴﮕﺬرد ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺳﻮاری دادن ﺑﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت دوﭘﺎﺋﯽ ﺧﻠﻖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ دﺳﺖ ﮐﻢ ﺻﺪ وﺳﯽ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ازﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮروی هﻤﻴﻦ زﻣﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺎزﻩ ﺧﻮد اﻳﻦ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت دوﭘﺎ ﺑﻌﺪ ازﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺗﯽ اﺑﺰارهﺎﺋﯽ ﺑﻨﺎم راﻩ ﺁهﻦ و ﮐﺎﻣﻴﻮن ﺑﺮای ﺧﻮﻳﺶ اﺧﺘﺮاع ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﻧﻴﺎز ﺁﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ازاﻳﻦ زﺑﺎن ﺑﺴﺘﻪ هﺎ ﺑﺮای ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﺑﺮﻃﺮف ﮐﻨﺪ و زﺣﻤﺖ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎﻟﻪ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫رادراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺬارد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫دو ﻗﺮن ﭘﻴﺶ وﻟﺘﺮ دردﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎن و هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ درﺁن اﺳﺖ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﮐﺮﻩ زﻣﻴﻦ و ﺁﻧﻬﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﺎﺻﯽ ازﻣﻮﺟﻮدات اﻳﻦ ﮐﺮﻩ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫هﻤﻪ ﮐﻮهﺴﺘﺎﻧﻬﺎ را ﺁﻓﺮﻳﺪ و ﻳﮏ ذرﻩ ﺷﻦ راﻧﻴﺰ درﮔﻮﺷﻪ ای ازﺁﻧﻬﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪ‪ ،‬و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﮐﻮهﺴﺘﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ذرﻩ ﺷﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﺋﯽ دردوراﻧﻬﺎی ﺟﻬﻞ وﺗﻌﺼﺐ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﺟﺰ ﺑﺮای اﻗﻠﻴﺘﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻌﺪود ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻴﺸﺪ‪،‬‬
‫وﺗﺎزﻩ ﺑﺮای اﻳﻦ ﮔﺮوﻩ ﻣﻌﺪود ﻧﻴﺰ اﻣﮑﺎن ﻃﺮح ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﺑﺤﺚ درﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺮوز درﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺁﻣﻮزش درهﻤﻪ ﺟﺎی ﺁن ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻴﺮود و ﻃﺮح و ﺑﺤﺚ هﻤﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ درﺁن روز ﺑﺮوز ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮی‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان از ﻃﺮح ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﺋﯽ ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮی ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬و‬
‫اﮔﺮ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﻗﺮون ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺻﻮﻻ اﺟﺎزﻩ ﺗﺮدﻳﺪی دراﺻﺎﻟﺖ ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮا ی ﻣﺘﻮن ﻣﻘﺪس را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻔﺮض ﺁﻧﻬﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻣﮑﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ هﻴﭻ ﭘﮋوهﺶ ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﻣﺮوز ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی هﺰاران‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس و ﭘﮋوهﺸﮕﺮ در هﻤﻪ اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ هﺎ ﺣﺘﯽ درﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن ﺳﻮﻣﯽ ﻧﻴﺰ دردﺳﺘﺮس ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮان راﻩ را ﺑﺮ ﮐﻨﺠﮑﺎوی هﻴﭻ اﻧﺴﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﺑﺴﺖ و ﻧﻤﻴﺘﻮان هﻢ اﻳﻦ‬
‫ﮐﻨﺠﮑﺎوی را ﺑﺎ ﺗﮑﻔﻴﺮ و اﺗﻬﺎم و ﭼﻤﺎق ﺟﻮاب داد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر درﻣﻮرد ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺬهﺐ ﺑﺨﻮاهﺪ ازﻣﺮزهﺎی واﻗﻌﯽ ﺧﻮد ﻓﺮاﺗﺮ رود و ﺣﮑﻮﻣﺖ و‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ را ﻧﻴﺰ دراﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺮای او ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ازدﻳﺪﮔﺎﻩ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی‬
‫ﻋﻠﻤﯽ ﻳﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻳﺎ ﻓﺮهﻨﮕﯽ دوراﻧﯽ ﮐﻪ درﺁن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺟﻮاب ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ ای ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﻤﻴﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﻼ ازﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﺪای او ﺧﺪای واﺣﺪ هﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ هﻤﻪ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻳﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﮕﺮد‪ ،‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا ﭘﻴﺎم ﺧﻮﻳﺶ را ازﻃﺮﻳﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﻳﮑﺴﺎن ﺑﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﺎن اﺑﻼغ ﺷﻮد ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﻣﺮدم ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 1 / 5000‬دﻧﻴﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ وﺳﻌﺖ ﻧﺪارد‪،‬‬
‫ﺁﻧﻬﻢ ﻧﻪ ازﻃﺮﻳﻖ ﻳﮏ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ازﻃﺮﻳﻖ ‪ 124, 000‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻳﻬﻮدی ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﺑﺮای ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان‬
‫ﻋﺮب هﻤﻴﻦ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻓﻘﻂ از ﻃﺮﻳﻖ ﭼﻬﺎر ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﺮب‪ ،‬ودرﺑﻴﺮون ازاﻳﻦ دو ﺑﺮای هﻴﭽﻴﮏ ازدﻳﮕﺮ ﻣﻠﺘﻬﺎ و ﻧﮋادهﺎ‬
‫و اﻗﻮام ﭘﻨﺞ ﻗﺎرﻩ ﺟﻬﺎن اﺻﻮﻻ ﭘﻴﺎﻣﯽ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ؟ و ﺑﺮای ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا درﻳﮑﺠﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺒﺮی ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺧﻮد ﭘﻴﺎم ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺁراﻣﯽ و ﺟﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬و ﺑﺠﺰ اﻳﻦ ﺳﻪ زﺑﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺶ‬
‫ازﺳﻪ هﺰار زﺑﺎن ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ دﻳﮕﺮی را ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﺎر ﻧﻔﺮ ازﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﮑﻠﯽ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا ﻳﮏ ﺟﺎ ﺧﻮد را ﻳﻬﻮﻩ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺎی دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻧﺎم را ﺑﻪ اﷲ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ هﺎی هﻴﭽﻴﮏ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان دﻳﮕﺮش ‪ :‬ﺁدم‪ ،‬ﻧﻮح‪ ،‬اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻘﻮب‪،‬‬
‫ﻣﻮﺳﻲ‪ ،‬و ﺑﻘﻴﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺪادﻩ اﺳﺖ؟ و اﺻﻮﻻ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮای اﺑﻼغ ﺣﻘﺎﺋﻘﯽ واﺣﺪ ﺑﻪ ﻳﮏ ﭘﻴﺎم واﺣﺪ اﮐﺘﻔﺎ ﻧﮑﺮدﻩ و‬
‫ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺎﻣﻬﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ؟ و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎدرﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت اﻳﻦ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاﺋﯽ واﺣﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ اﺧﺘﻼف ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪو ﮔﺎﻩ ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﺾ هﺎ و‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻩ هﺎ و ﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮخ هﺎ ﺋﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن هﺸﺘﺎد هﺰار ازﺁﻧﻬﺎ ﺷﻤﺎرش ﺷﺪﻩ اﻧﺪ؟‬

‫و ﺑﺎزهﻢ از ﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﺗﻼش ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮاﺳﺘﻘﺮار هﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن و ﻋﺪاﻟﺖ درروی زﻣﻴﻦ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ وﺗﻨﻬﺎ درﻃﻮل ﻳﮏ ﻗﺮن ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ازﻣﺮدم ﺁن‬
‫درﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ رژﻳﻤﻬﺎی ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻪ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻴﻦ ﻣﺮدم از ﺁﺳﻤﺎن ﭘﻴﺎم ﺧﻮد ﮐﺎﻣﮕﯽ ﻣﻄﻠﻖ درﻳﺎﻓﺖ‬
‫دارﻧﺪ وﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﻗﺒﻮل ﺁن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺳﺘﻮدن ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮑﺠﺎ اززﺑﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوای‬
‫ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺸﻨﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ ﺧﺪای ﻣﻘﺘﺪری هﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺮهﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻢ ﻟﻄﻒ ﻣﻴﮑﻨﻢ و هﺮ ﮐﺲ راهﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻢ ذﻟﺖ‬
‫ﻣﻴﺪهﻢ‪ ،‬از ﻳﻌﻘﻮب ﺟﺎﻧﺒﺪاری ﮐﺮدم زﻳﺮا ازاو ﺧﻮﺷﻢ ﻣﯽ ﺁﻣﺪ‪ ،‬و ﺑﺮادرش ﻋﻴﺴﻮ را زﻳﺮ دﺳﺖ او ﻗﺮار دادم زﻳﺮا از‬
‫او ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدم‪ ،‬و وای ﺑﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ازﻣﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺨﻮاهﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﮕﺮ ﮐﻮزﻩ ازﮐﻮزﻩ ﮔﺮ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﻣﺮا ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﯽ؟ )ﺗﻮرات‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﺧﺮوج (‪ ،‬و ﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﺑﺸﻨﻮد ﮐﻪ ‪ :‬ای ﺁدم‪ ،‬ﺗﻮﮐﻴﺴﺘﯽ ﮐﻪ درﮐﺎر ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﻀﻮﻟﯽ ﮐﻨﯽ و‬
‫ازاوﺑﭙﺮﺳﯽ ﮐﻪ ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮدی و ﭼﺮا ﭼﻨﺎن ﻧﮑﺮدی؟ ﺗﻮ ﮐﻴﺴﺘﯽ ﮐﻪ ازﺧﺪا ﺟﻮاب ﻣﻴﺨﻮاهﯽ؟ )اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬رﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﭘﺎﺋﻮﻟﻮس ﺑﻪ روﻣﻴﺎن (‪ ،‬و ﺑﺎز ﺟﺎی دﻳﮕﺮ ازﺧﻮد هﻤﻴﻦ ﺧﺪا ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﮐﻪ ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ هﺮﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ هﺪاﻳﺖ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﺮﮐﺲ را ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ درﮔﻤﺮاهﯽ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻴﺪارد‪ ،‬هﺮﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﺮﮐﺲ را هﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاهﺪ ذﻟﻴﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻴﺪهﺪ و ازهﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ راﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬هﺮ ﮐﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫را ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻨﺪ دﻟﺶ را ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﺎﻳﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﺮ ﮐﺲ را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﮐﺎﻓﺮ ﻧﮕﺎﻩ دارد ازﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﻳﻤﺎن‬
‫ﺑﺎز ﻣﻴﺪارد‪ ،‬و ﺑﻌﻀﯽ راﺑﺮ ﺑﻌﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮی ﻣﻴﺪهﺪ ﺗﺎ ﻋﺪﻩ ای ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻋﺪﻩ دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﺎر ﺧﺪا ﮐﻪ هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ودرﮐﺮدﻩ او ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد ) ﻗﺮﺁن‪ ،‬ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﺳﻮرﻩ هﺎی اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،‬ﺁل ﻋﻤﺮان‪ ،‬اﻧﻌﺎم‪ ،‬زﺧﺮف‪ ،‬اﻧﺒﻴﺎء (‪.‬‬

‫و ﺑﺎز ازﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ اﻳﻦ ﺧﺪا ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﺁﻧﮑﻪ از ﻋﻄﻮﻓﺖ وﻣﺤﺒﺘﯽ ﻧﺸﺎن داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮازﻧﺪﻩ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر اﺳﺖ ﺑﺮﺗﺮس و ارﻋﺎﺑﯽ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻋﺎدﺗﺎ دﻳﮑﺘﺎﺗﻮرهﺎی روی زﻣﻴﻦ ﺑﺮ ﺁن ﺗﮑﻴﻪ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ؟ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا ازﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﻋﺒﻮدﻳﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻄﻠﺒﺪ و ﺑﺎﺑﺖ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﭘﻴﺠﯽ ازاﻳﻦ ﻋﺒﻮدﻳﺖ ﺑﺪاﻧﺎن‬
‫ﻧﻬﻴﺐ ﺁﺗﺶ ﺳﻮزان و ﻣﺎر و ﻋﻘﺮب و ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ دوزخ دردهﺪ؟ وﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮای ﺗﺴﺠﻴﻞ اﻳﻦ ﻋﺒﻮدﻳﺖ ﺑﺪاﻧﺎن ﻋﻘﺪﻩ ﮔﻨﺎﻩ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ هﻤﻮارﻩ ﺑﺎﺑﺖ ﺧﻄﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدرﺷﺎن درﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺪهﮑﺎر او ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ و ﭼﺮا‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﺎ درﺣﺪ اﻋﻼی ﺑﯽ ﻧﻴﺎزی اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎری اززﻣﺎﻣﺪاران زﻣﻴﻨﯽ ﻣﺘﻮﻗﻊ ﺁن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﻠﻘﺶ‬
‫راﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺻﻠﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺮاﻳﺶ ﮔﻨﺒﺪ و ﺑﺎرﮔﺎﻩ ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﺗﺎازاو ﭘﺮواﻧﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ؟ و ﭼﺮا‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺁوردﻩ ﺷﺪن ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را ﻧﻪ دررﻓﺘﻦ ﭘﺎﮐﺪﻻﻧﻪ ﺑﻪ راﻩ او‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺷﻔﺎﻋﺖ ﮐﺎهﻨﺎن ﻳﺎ ﻗﺪﻳﺴﺎن ﻳﺎ اﻣﺎﻣﺎن و‬
‫اﻣﺎﻣﺰادﮔﺎن ﺑﻪ درﮔﺎﻩ او ﺑﺠﻮﻳﻨﺪ؟‬

‫و ﺑﺎز ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ درروی زﻣﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻻن ژﻧﻮﺳﻴﺪهﺎ ﺑﻪ دادﮔﺎهﻬﺎی ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺟﻨﺎﻳﺘﮑﺎران‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ درﺁﺳﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش ﻓﺮﻣﺎن ﮐﺸﺘﺎر دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺪهﺪ واورا ﻣﺄﻣﻮر‬
‫ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺎوان و ﺳﮕﺎن و ﮔﺮﺑﻪ هﺎی ﺷﻬﺮهﺎی ﺗﺴﺨﻴﺮ ﺷﺪﻩ راازدم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮕﺬراﻧﺪ؟‬
‫و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد اﻳﻦ ﺧﺪا درﻋﺮض ﻳﮑﺸﺐ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ هﺰار ﻧﺨﺴﺖ زادﻩ ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎی ﻣﺼﺮی و ﺣﺘﯽ ﻧﻮزادﮔﺎن‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮑﺸﺪ؟ وﭼﺮا درﺷﺮﻳﻄﯽ ﮐﻪ ﮐﻼهﺒﺮداری و دزدی درروی زﻣﻴﻦ ﺟﺮﻣﯽ ﺁﺷﮑﺎر‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا درﺁﺳﻤﺎن ازﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اوﻟﻮاﻟﻌﺰم ﺧﻮد ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺄﻣﻮر ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫هﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از هﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﻣﺼﺮی ﺧﻮدﺷﺎن ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را درﺧﺮوج ازاﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺎﺧﻮد‬
‫ﺑﺒﺮﻧﺪ؟ وﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻪ اﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎرهﺎ‪ ،‬و هﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﮔﺮﻳﻬﺎ و دزدی هﺎﺋﯽ ﮐﻪ درروی زﻣﻴﻦ ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام ﻳﺎ‬
‫زﻧﺪان دارﻧﺪ‪ ،‬درﮐﺘﺎب هﺎی ﻣﻘﺪس درهﺎﻟﻪ ﺗﻘﺪس ﺟﺎی ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت اﻋﻴﺎد ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد؟ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﺪا زﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ازﺁﻧﻬﺎ ﻧﻈﺮی ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻋﻤﺮﺷﺎن ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺮدان ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁورد‪ ،‬ﺷﻬﺎدﺗﺸﺎن را ﻧﺼﻒ ﺷﻬﺎدت ﻣﺮد ﻗﺮار دهﺪ و ارﺛﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﺼﻒ ارﺛﻴﻪ‬
‫ﺑﺮادرﺷﺎن‪ ،‬و ﺑﻪ ﺷﻮهﺮاﻧﺸﺎن اﺟﺎزﻩ داﺷﺘﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ زن دﻳﮕﺮﻧﻴﺰ ﺑﺪهﺪ درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن رادرزﻳﺮ ﭼﺎدر اﺟﺎزﻩ‬
‫ادای ﺑﻴﺶ از ﭘﻨﺞ ﮐﻠﻤﻪ درﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدان ﻧﺪهﺪ؟ و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ازﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ راﺑﺮدﻩ ﮐﺴﺎن دﻳﮕﺮی ﻗﺮار‬
‫دهﺪ ﮐﻪ ﭘﻮل ﺑﻴﺸﺘﺮی دارﻧﺪ ﻳﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺗﺮ‪ ،‬وﻟﯽ ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﺪارﻧﺪ؟ و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ اﻳﻦ و‬
‫ﺁن ﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﯽ راﺗﻨﻬﺎ درﮔﺮو اﻳﻦ ﺑﮕﺬارد ﮐﻪ " ﻣﺮدان را ﺑﺮ زﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮی اﺳﺖ" و ﻳﺎ "ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﯽ از ﺑﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﺑﺮﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮی دادﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد ﮔﻴﺮﻧﺪ؟"‪ ،‬و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮی‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮاﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﻋﻄﺶ ﺧﻮن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﻄﻠﺒﻨﺪ؟ و ﺗﺎزﻩ دراﻳﻦ ﺻﻮرت ﻧﻴﺰ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی اﻳﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ را دﻗﻴﻘﺎ ازراهﯽ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﮐﻨﻨﺪ و ﺁﻧﺮا "ذﺑﺢ ﺣﻼل" ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ رﻧﺞ وﻋﺬاب را‬
‫ﺑﺮای ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ هﻤﺮاﻩ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ و ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ دﻩ هﺎ ﺻﻔﺤﻪ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﭘﺎرﻩ ﮐﺮدن‬
‫ﮔﻠﻮی ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻳﺎ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﮔﺮدن اﻻغ اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟‬

‫ازهﻤﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻳﻦ ﺟﻮان ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺎم ﻋﺪل و ﻣﺴﺎوات ﺁﺳﻤﺎن ازﻃﺮﻳﻖ ﺷﻤﺸﻴﺮهﺎی ﺧﻮن ﭼﮑﺎن زﻣﻴﻨﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﺎن اﺑﻼغ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺁﻧﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ راهﯽ ﺑﻬﺘﺮ ازاﻳﻦ ﺑﺮای هﺪاﻳﺘﺸﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫وﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ ﻳﮏ ﺁﺋﻴﻦ درﮔﺮو ﻗﺪرت ﺑﺎزوی ﺷﻤﺸﻴﺮ زﻧﺎن ﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮار ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ‬
‫درﺳﺖ هﻤﺎن راهﯽ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻐﻮﻻن و ﺗﺎﺗﺎران ﺑﺮای ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎی زﻣﻴﻨﯽ ﺧﻮد ﺑﺪان رﻓﺘﻨﺪ؟ و ﭼﺮا‬
‫ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرﺧﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﻼم درﺑﺎرﻩ ﻧﺤﻮﻩ اﺑﻼغ ﭘﻴﺎم ﺗﻮﺣﻴﺪی اﺳﻼم ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺁﺋﻴﻨﯽ ﺗﻮﺣﻴﺪی‬
‫داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮔﺰارش دادﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ‪ ":‬درﺟﻨﮓ ﺟﻠﻮﻻء ﺁﻧﻘﺪر ازاﻳﺮاﻧﻴﺎن ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم دﺷﺖ و ﺻﺤﺮا ازاﺟﺴﺎد‬
‫ﺁﻧﺎن ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺷﺪ و ازﺁﻧﺮو ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ را ﺟﻠﻮﻻء )ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ( ﻧﺎم دادﻧﺪ‪ ،‬و ﺁن اﻧﺪازﻩ اززﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن اﻳﺮاﻧﯽ‬
‫ﺑﻪ اﺳﺎرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ درﺑﺎزارهﺎی ﻣﮑﻪ و ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺪای داﻧﺎد‪ ،‬و ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﺁﻧﺎن ﻓﺰون از ‪ 130, 000‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ودرهﻤﻴﻦ ﺟﻨﮓ ﺳﯽ هﺰار هﺰار )ﺳﯽ ﻣﻴﻠﻴﻮن ( ﻣﺜﻘﺎل ﻃﻼ ازﺟﺎﻧﺐ ﻓﺎﺗﺤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺁن ﺻﺪ هﺰار دﻳﻨﺎر زر وهﺰار هﺰار درهﻢ ﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﻌﺪ وﻗﺎص ﺑﺮای ﺷﺨﺺ ﺧﻮد ﺑﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﺎﻗﺴﻤﺘﯽ ازﺁن ﺳﺮاﺋﯽ ﻣﺠﻠﻞ در دﻩ ﻓﺮﺳﻨﮕﯽ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺖ ") اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ دﻳﻨﻮری‬
‫دراﺧﺒﺎراﻟﻄﻮال‪ ،‬ﻣﻘﺪﺳﯽ دراﺣﺴﻦ اﻟﺘﻘﺎﺳﻴﻢ‪ ،‬ﻃﺒﺮی دراﺧﺒﺎر اﻟﺮﺳﻞ و اﻟﻤﻠﻮک(‪ ،‬و ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ راﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻨﻄﻖ ﻳﮏ اﻧﺴﺎن ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ از ﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﮐﺸﺘﻦ ﺑﻴﺪرﻳﻎ ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ از ﻣﻔﻬﻮم ﭘﻴﺎم ﺗﺎزﻩ ﺑﯽ‬
‫اﻃﻼع ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و اﺳﻴﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﺁﻧﺎن و ﻓﺮوﺧﺘﻨﺸﺎن درﺑﺎزارهﺎی ﻣﮑﻪ و ﻣﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺑﺮدن‬
‫داراﺋﯽ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راهﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺧﺪا ی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺑﺮﻗﺮاری ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﺧﻮد درروی زﻣﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ؟ و ﺗﺎزﻩ ﺁﻳﺎ درﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮرﺗﯽ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺧﺪا درﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮد اﺷﺘﻴﺎﻩ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ؟‬
‫زﻳﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ ﭘﻴﺎم او ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ از راﻩ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﯽ ازﺟﻬﺎن را ﻓﺮا ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﭼﺎر هﻤﻴﻦ ﭘﻴﺎم ﺑﺎ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺷﺪن هﻤﻴﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﺪان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ دﻳﮕﺮی ﻧﺎﺷﻨﻴﺪﻩ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬و ازﮐﺎر اﻓﺘﺎدن ﮐﺎﻣﻞ اﻳﻦ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﻘﺘﺪر اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﺎن دﻳﮕﺮی ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮای اﻳﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟‬

‫و ﺑﺎز ازﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺪا ﮔﺮوهﯽ ازﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﺮدن ﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ درﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﺧﺘﻴﺎررﺳﺘﮕﺎری ﻳﺎ ﮔﻤﺮاهﯽ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫اوﺳﺖ‪" :‬و اﮔﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻴﻢ هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ هﺪاﻳﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻳﻢ‪ ،‬وﻟﯽ وﻋﺪﻩ ﻣﺎ ﺗﺨﻠﻒ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﻨﻢ رااز اﺟﻨﻪ و از ﺁدﻣﻴﺎن ﭘﺮﮐﻨﻴﻢ " ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻬﻨﻢ ازاﻳﻦ ﺁدﻣﻴﺎن و ازاﻳﻦ‬
‫اﺟﻨﻪ ای ﭘﺮ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ درﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺎﻧﺪﻳﺸﻨﺪ و ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ اﻧﺪازﻩ ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎرﻧﺪ؟‬

‫و ﺑﺎزهﻢ ازﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺎم ﺁوری ﺗﻮﻗﻊ ﺁن ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ادﻋﺎی ﭘﻴﺎم ﺁوری اورا ﺁﺳﺎن ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫ﺁﻧﮑﻪ دﻟﻴﻠﯽ ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺑﺮاﺻﺎﻟﺖ ﭼﻨﻴﻦ رﺳﺎﻟﺘﯽ ﺑﺪاﻧﺎن اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ؟ وﻟﯽ ازهﻤﻴﻦ ﻣﺮدم ﺑﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ‬
‫ادﻋﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﭘﻴﺎم ﺁوراﻧﯽ دﻳﮕﺮ را درهﻤﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ وﺑﺎ هﻤﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رد ﮐﻨﻨﺪ؟ دردﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮ ﻓﻠﺴﻔﯽ وﻟﺘﺮ‬
‫درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮاﻧﺪ ﮐﻪ ‪ " :‬ﺧﻮد ﻣﻦ روز هﺠﺪهﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﺎل ‪ ،1763‬دﻗﻴﻘﺎ درﻟﺤﻈﻪ ای ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ وارد ﺑﺮج ﺣﻮت ﻣﻴﺸﺪ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن رﻓﺘﻢ و اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺳﻔﺮرا ﺑﺎ ﺑﺮاق‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻧﮑﺮدم‪ ،‬ﺑﺎﮐﺎﻟﺴﮑﻪ ﺁﺗﺸﻴﻦ اﻟﻴﺎس ﻧﺒﯽ ﻳﺎ اﺳﺐ ﺑﺎﻟﺪار ﺳﻦ ﺟﺮج ﻳﺎ ﺧﻮک ﻣﻘﺪس ﺳﻦ ﺁﻧﺘﻮان ﻧﻴﺰ ﻧﮑﺮدم‪ .‬دراﻳﻦ‬
‫ﻣﻌﺮاج ﺧﻴﻠﯽ ﭼﻴﺰهﺎ درﺁﺳﻤﺎن دﻳﺪم ﮐﻪ ﺣﺎﻻ هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارم‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺘﻢ درﺻﺤﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻦ ﺗﺮدﻳﺪی ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ درﺻﺤﺖ ادﻋﺎهﺎی دﻳﮕﺮان ﺗﺮدﻳﺪی ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮدﻳﺪ"‪.‬‬

‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ وﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی دﻳﮕﺮی ﻧﻈﻴﺮاﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﭼﻪ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن ﮐﻨﻴﺴﻪ وﮐﻠﻴﺴﺎ وﻣﺴﺠﺪ ﺑﺨﻮاهﻨﺪ وﭼﻪ‬
‫ﻧﺨﻮاهﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﻧﺴﻞ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ای ﮐﻪ روز ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁﻣﻮزش ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز و ﺁﻣﻮزش ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻓﺮدا ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻣﻄﺮح ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺧﻮاﻩ ﻧﺎﺧﻮاﻩ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ ازﭘﻴﺶ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻧﺴﻠﯽ ﺑﺎﻟﻎ و ﻧﻪ ﺻﻐﻴﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﭘﺎﺳﺨﻬﺎﺋﯽ روﺷﻦ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎاﻳﻦ وﻳﮋﮔﯽ ﺧﺎص ﮐﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎر اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ را ﺗﻨﻬﺎ درﺑﻌﺪی ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ دردرون ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد وﮐﺸﻮر ﺧﻮد و ﻣﺬهﺐ ﺧﻮد ﻧﺨﻮاهﺪ ﺟﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ درﺑﻌﺪی ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻳﻌﻨﯽ دردرون هﻤﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی و درراﺳﺘﺎی هﻤﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ و هﻤﻪ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻣﺮوز‪ ،‬ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸﺮﻳﺖ‪ ،‬ﻓﻮاﺻﻞ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻋﻤﻼ ازﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و‬
‫هﺮﺟﺎی روی زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ درهﺮﻟﺤﻈﻪ روزﻳﺎ ﺷﺐ ﺑﺎهﺮﺟﺎی دﻳﮕﺮی درروی زﻣﻴﻦ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﯽ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن هﺎی ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ از ﺑﺎﻻی ﺳﺮ ﻣﺮزهﺎی ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ و ﻧﮋادی و زﺑﺎﻧﯽ و‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ و ﺳﻴﺎﺳﯽ دﻳﺮوز و اﻣﺮوز ﻣﻨﻈﻤﺎ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ و ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﮔﺴﺘﺮش روزاﻓﺰون وﺳﺎﺋﻞ‬
‫ﻧﻘﻠﻴﻪ زﻣﻴﻨﯽ و هﻮاﺋﯽ و درﻳﺎﺋﻲ‪ ،‬و دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎی رواﺑﻂ ﺟﻤﻌﯽ ‪ :‬رادﻳﻮهﺎ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬ووﺳﺎﺋﻞ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﮋﻳﮏ ‪ :‬ﺗﻠﻔﻦ ﺛﺎﺑﺖ وﻣﺘﺤﺮک و ﻓﮑﺲ و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ را ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺗﻤﺎس ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﺪ و‬
‫ﺑﻨﺎﭼﺎر زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﻣﺎدی وﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﻧﻴﺰ ﺑﻴﮑﺪﻳﮕﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ وﺧﻮراﮐﻴﻬﺎﻳﺸﺎن ﻳﮑﺴﺎﻧﺘﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﻪ هﺎی ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ را ﻣﻴﺸﻨﻮﻧﺪ و ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎﺋﯽ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ را ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬دروس ﺗﺤﺼﻴﻠﯽ‬
‫ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ را ﻣﯽ ﺁﻣﻮزﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﭘﺰﺷﮑﯽ وﺟﺮاﺣﯽ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی‬
‫ورزﺷﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻧﻴﺰ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ راﻩ ﺣﻞ ﻣﻴﺠﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫درﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﯽ اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎری ازﺟﺪاﺋﯽ هﺎ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﻣﻴﺴﭙﺎرﻧﺪ‪ ،‬وﺑﺴﻴﺎری ازﺁﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ در‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺼﻮرﺗﻬﺎﺋﯽ ﺧﻮﻧﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺮدم راروﻳﺎروی هﻢ ﻗﺮار ﻣﻴﺪادﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺁﻧﺎﻧﺮا درﮐﻨﺎر هﻢ ﻣﻴﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻳﮑﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ازاﺻﻮﻟﯽ ﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺟﺪاﺋﯽ هﺎی ﻣﺬهﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺟﻮان ﺁﻣﻮزش دﻳﺪﻩ ﺁﻏﺎز هﺰارﻩ ﺳﻮم ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ درﻣﻮرد ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺪاﺋﻲ‪،‬‬
‫ﺁﻧﻄﻮر ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺪران و ﻣﺎدران اوﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﻧﻴﻤﻪ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ هﺰارﻩ دوم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ درﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ و‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺁن ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﻣﺬاهﺐ ﺑﺼﻮرت ﮐﻼﺳﻴﮏ ﺧﻮد ﺑﺮاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺟﺪاﺋﯽ هﺎ ی ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﺤﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮاداﺷﺘﻬﺎی ﺳﻨﺘﯽ اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﺼﺎﺋﺐ زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﻗﺮن‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻤﯽ ا و هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺎرﻳﺨﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ ﺑﺮای او ازاﻋﺘﺒﺎر اﻓﺘﺎدﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮراﺗﯽ هﻢ ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ و اﺑﺪی ﺑﺪو اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ روﺷﻦ ﮐﻪ هﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﭼﻪ درﺳﻄﺢ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﭼﻪ درﺳﻄﺢ هﻤﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺑﺸﺮی ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ درﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﺷﺮاﻳﻂ و ﻧﻴﺎزهﺎی زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ و‬
‫رﮐﻦ ﺑﺰرگ ﻗﻮﻩ ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺁن اﺻﻮﻻ ﺑﺮای هﻤﻴﻦ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻠﺘﻬﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺼﻮرت ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺮﻗﻮاﻧﻴﻦ وﻣﻘﺮرات‬
‫ﺧﻮد ﻧﻈﺎرت ﮐﻨﻨﺪ و ﻃﺒﻖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻳﮏ ﻣﺬهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی از‬
‫ﺁﻏﺎز اﻋﻼم ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﺁوردﻩ اﺳﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‬
‫و اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ ﺣﻖ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف درﺁﻧﻬﺎ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺁن ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ هﻨﮕﺎم اﻋﻼم ﺁﻧﻬﺎ‬
‫درﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ وﻗﺮﺁن ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﻣﺘﺮﻗﯽ و ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن وﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎی ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی و ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺑﺼﻮرت ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ درﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﻣﺘﺮﻗﯽ هﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﻧﻴﺎزهﺎی‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ‪ ،‬وﭼﻨﻴﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ ﭼﻤﺎق و ﭘﺎﺳﺪار و ﮔﻠﻮﻟﻪ – ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﻣﺤﺪود – رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ‬
‫اﻣﺮوز درﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن "ﺗﻮﺣﻴﺪی " دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﻴﮕﺬرد ﻓﺮﻳﺒﮑﺎری ﺣﺴﺎب ﺷﺪﻩ ای ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا درﻋﻴﻦ‬
‫ﺁﻧﮑﻪ درهﻤﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺳﺨﻦ ازﻣﺬهﺐ و از اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺷﻌﺎﺋﺮ ﺁن ﻣﻴﺮود‪ ،‬درهﻴﭻ ﮐﺸﻮری ازدﻧﻴﺎی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و‬
‫ﻳﻬﻮد‪ ،‬و ﺑﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ ﭼﻨﺪ درهﻴﭽﻴﮏ ازﭘﻨﺠﺎﻩ و دوﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺮرات ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ و ﻗﺮﺁن‬
‫درﻋﻤﻞ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﮑﻪ درﺁﻏﺎز ﮐﺎر ﺧﻮد ادﻋﺎ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ اوﻟﻴﻦ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ واﻗﻌﯽ اﷲ درروی زﻣﻴﻦ اﺳﺖ درﻃﻮل ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﻋﻤﺮ ﺧﻮد اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎری از ﺁﻧﭽﻪ را ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﻻﻳﺘﻐﻴﺮ‬
‫اﻟﻬﯽ اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﺑﯽ ﺳﺮ وﺻﺪا ﺗﻌﺪﻳﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و ﺑﺴﻴﺎری دﻳﮕﺮ را ﺑﮑﻠﯽ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ‬
‫اﻣﺮوزﻩ از"اﺳﻼم ﻧﺎب ﻣﺤﻤﺪی " ﺁن ﺷﻴﺮ ﺑﯽ ﻳﺎل و دم و اﺷﮑﻤﯽ ﺑﻴﺶ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﮐﻪ درﺳﺎﻟﻬﺎی ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪﻩ درﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺎدﻩ ازﻣﻮاد ﺳﯽ ﮔﺎﻧﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺑﮑﻠﯽ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﻣﻘﺪس هﺮﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﯽ و اﺳﻼﻣﯽ درهﻤﺎن زﻣﻴﻨﻪ هﺎ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬واﻳﻦ ﺧﻮد اﻋﺘﺮاف ﺁﺷﮑﺎری اﺳﺖ ﺑﺮاﻳﻨﮑﻪ اﻣﻀﺎ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻨﺸﻮر ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ و اﺑﺪی ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ اﻧﺪ اﻋﺘﻘﺎدی ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬وﺑﻔﺮض هﻢ ﮐﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺻﻮﻻ اﻣﮑﺎن اﺟﺮای ﺁﻧﻬﺎرا‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻤﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی روی زﻣﻴﻦ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮﻟﻐﻮ ﻗﺎﻃﻊ اﺻﻞ ﺑﺮدﮔﯽ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد دوﻣﻴﻠﻴﺎرد‬
‫ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺟﻬﺎن هﻤﭽﻨﺎن درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ "ای ﻏﻼﻣﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ هﻤﺎن اﺷﺘﻴﺎﻗﯽ از ارﺑﺎﺑﺎن‬
‫زﻣﻴﻨﯽ ﺧﻮد اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ازارﺑﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ"‪ ،‬و ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎر ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺟﻬﺎن هﻤﭽﻨﺎن درﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ " ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮد ﺁزادی را ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺪورزق ﻓﺮاوان ﻋﻄﺎ ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻨﺪﻩ ای هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﺧﺘﻴﺎری ازﺧﻮد ﻧﺪارد ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﮔﺬاﺷﺖ "؟‬

‫ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺮ ﺗﺴﺎوی ﺣﻘﻮق ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺮد و زن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎوﺟﻮد اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺟﻬﺎن‬
‫هﻤﭽﻨﺎن درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ " ﺳﺮهﺮﻣﺮدی ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺳﺮهﺮزﻧﯽ ﺷﻮهﺮ اواﺳﺖ‪ ،‬وزﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻃﻮری از ﺷﻮهﺮان ﺧﻮد اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ازﺧﺪاوﻧﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ "‪ ،‬وﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ هﻤﭽﻨﺎن درﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻘﺪس ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ " ﻣﺮدان را ﺑﺮزﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮی اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ازﺑﻨﺪﮔﺎن او ﺑﺮﺑﺮﺧﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮﺑﺎﺷﻨﺪ"‪.‬‬

‫درﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮﻓﺮدﺑﺸﺮی ﺣﻖ دارد ﻣﺬهﺐ ﺧﻮدرا ﺁزاداﻧﻪ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ وﺁزاداﻧﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻨﻮﺻﻒ ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن هﻤﭽﻨﺎن درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ " هﺮﮐﺲ ازﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺧﺪاﺋﯽ ﻏﻴﺮ ازﻳﻬﻮﻩ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﮕﺬراﻧﻴﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ هﻼک ﺷﻮد و هﺮ ﮐﺲ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻧﺎم ﻳﻬﻮﻩ را ﺑﺎ ﺑﯽ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﺑﺒﺮد اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﻮد"‪ ،‬وﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻴﺰ هﻤﭽﻨﺎن درﮐﺘﺎب ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ " هﺮﮐﺲ ازﺷﻤﺎ ﮐﻪ ازدﻳﻦ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮﮔﺮدد اورا دردﻧﻴﺎ و ﺁﺧﺮت ﻋﺬاﺑﯽ اﻟﻴﻢ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد وﺧﺪا و ﻣﻼﺋﮏ و ﻣﺮدﻣﺎن هﻤﻪ ﺑﺮ ﺁﻧﺎن ﻟﻌﻨﺖ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺟﺎودان درﺟﻬﻨﻢ ﺟﺎی ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ درﺁن ﻋﺬاب ﺧﺪا ﺑﺮاوهﺮﮔﺰ ﺗﺨﻔﻴﻒ ﻧﺨﻮاهﺪ ﻳﺎﻓﺖ"‪ ،‬و درﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ازﻋﻀﻮﻳﺖ درﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻃﺮد ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﯽ ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ‬
‫ازدﺳﺖ ﻣﻴﺪهﺪ‪ :‬ﻧﮑﺎح او ﺑﺎ زوﺟﻪ اش ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻏﻼﻣﺎن و ﮐﻨﻴﺰاﻧﺶ ﺁزاد ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و اﻣﻮاﻟﺶ ﺑﻨﻔﻊ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل‬
‫ﻣﺼﺎدرﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬واﮔﺮ زن ﺑﺎﺷﺪ ﺁﻧﻘﺪر درزﻧﺪان ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻳﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻤﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن درﺳﺎل ‪ 1981‬ﻣﻨﺸﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ای ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎم " اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﺳﻼﻣﯽ " وﺿﻊ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دراﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ ‪ 13‬ﻧﻮع ﺣﻘﻮق ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺘﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﻴﺶ ازﺁﻧﭽﻪ درﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺮﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ازﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﻖ ﺁزادی ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬ﺁزادی ﻋﻘﻴﺪﻩ و ﻓﮑﺮ و ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺘﻬﺎ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ درﻣﺘﻮن ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺁﺷﮑﺎر دارﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﻧﻮول اﺑﺴﺮواﺗﻮر اﺧﻴﺮا درﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﮔﺮوهﯽ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم دادﻩ ﺑﻮد از‬
‫زﺑﺎن ﻓﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺟﻮان ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻓﺮﻳﻘﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ درﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺖ‪":‬ﻣﺬهﺐ ﻣﻦ راﺑﻄﻪ ﻗﻠﺒﯽ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫وﻟﯽ اﻳﻦ ﺧﺪا ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻣﻦ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﯽ ﭘﺪران ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎ ازﻃﺮﻳﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻣﻌﻴﻨﯽ ﺑﮕﺬرد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم راﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻴﺪاﻧﻢ‪ ،‬وﻟﯽ اﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ را ﻓﻘﻂ دردرون ﻳﮏ ﺑﺮداﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻗﺒﻮل دارم‪ ،‬ﻣﺜﻼﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻢ‬
‫ﺑﻔﻬﻤﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ هﻤﻪ ﮐﺎﺋﻨﺎت را ﻣﻴﮕﺮداﻧﺪ و ﺑﺮای او اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﻧﻈﺎرت ﮐﻨﺪ ﭼﺮا‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ را ﮐﻪ ﻣﻦ درﮔﻮﺷﻪ ﻗﻬﻮﻩ ﺧﺎﻧﻪ ای ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ و ﮔﻴﻼس ﺁﺑﺠﻮ ﺧﻮدم را ﺑﻨﻮﺷﻢ ﺟﺴﺎرﺗﯽ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﺪ؟‬
‫ﺗﺼﻮر ﻣﻴﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ اﻳﻤﺎن را ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﮐﺮدﻩ ام‪ .‬ﺑﻪ اﺳﻼم ﻓﺮهﻨﮓ ﺧﻴﻠﯽ واﺑﺴﺘﻪ ام‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻪ اﺳﻼم‬
‫ﻣﺬهﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﺘﺮ‪ .‬اﺳﻼم ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﮏ اﺳﻼم ﻓﺮدی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﺁزاداﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ام‪ ،‬ﻧﻪ ﺁن ﻧﻮع اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ﭘﺪراﻧﻢ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﺮای ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻓﮑﺮﻧﻤﻴﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﻼم ﭘﺪراﻧﻢ را ﺑﻪ ﭘﺴﺮ ﺁﻳﻨﺪﻩ ام ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﻨﻢ"‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ درﻳﮏ ﮔﺰارش ﺑﻌﺪی ﮐﻪ درژاﻧﻮﻳﻪ ‪ 1998‬ازﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮد ﺑﻪ ﻗﻢ درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ ﻧﻮﺷﺖ‪" :‬درﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ هﺎ ﺑﻴﺶ ازﭘﻴﺶ ﺧﺎﻟﯽ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و اﻳﻤﺎن هﺎ ﺑﻴﺶ ازﭘﻴﺶ‬
‫ﮐﺎهﺶ ﻣﻴﻴﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﺳﻼم اﻳﺮاﻧﯽ ﮐﻪ اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺷﻌﺎر و ﻣﻘﻨﻌﻪ و ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺤﺪود ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪﻓﯽ ﺧﺎﻟﯽ‬
‫روزﺑﺮوز از ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻌﻨﻮی ﺧﻮد ﺗﻬﯽ ﺗﺮ و ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﻨﺎرﻳﻮی ﺗﮑﺮاری ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎر‬
‫هﺮروز ﺑﻴﺸﺘﺮی از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﮐﻪ ازاﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوﻓﻬﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﻋﻤﺎﻣﻪ داران ﺑﺴﺘﻮﻩ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﻴﺪ اﻳﻨﮑﻪ هﻮﻳﺘﺸﺎن‬
‫ﻓﺎش ﻧﺸﻮد اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ازاﺳﻼم ﺑﻠﮑﻪ ازهﺮﮔﻮﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ دورﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﮐﺴﺎﻧﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺁﺷﮑﺎرا ﺧﻮد را ﺧﺪاﻧﺎﺷﻨﺎس ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺣﺎﺋﺮی ﻳﺰدي‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪ ﻳﮑﯽ از رهﺒﺮان درﺟﻪ اول ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺗﺸﻴﻊ‪ ،‬ﮐﻪ دﻳﭙﻠﻤﻪ ازﭼﻨﺪﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ و ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﻴﻘﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻏﺮﺑﯽ و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
‫درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ دﺳﺘﺶ از ﭘﺎرﮐﻴﻨﺴﻦ و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ازﺧﺸﻢ ﻣﻴﻠﺮزﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ دﻳﻮاﻧﻪ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻨﺎم‬
‫اﺳﻼﻣﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻧﮕﺮان اﺳﻼم هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ دﻧﻴﺎی اﻣﺮوز دﻧﻴﺎی ﻗﺮون وﺳﻄﯽ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺳﯽ وﻳﮏ ﺳﺎﻟﻪ ﻳﮏ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ دﻳﮕﺮ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﺁﻧﭽﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ‪،‬‬
‫ﻣﺬهﺐ را ازﻣﺮزهﺎی ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ واﺧﻼق ﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﺮا ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ روﻳﺎروی ﻣﺴﺎﺋﻞ روزﻣﺮﻩ ﻳﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ و‬
‫ﻳﮏ ﻣﻠﺖ ﻗﺮار دهﺪ‪ .‬درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻪ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺑﺮداﺷﺖ روﺷﻨﯽ ازاﺳﻼم دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺮدم ﭼﻴﺰی ازﺁن ﺳﺮ‬
‫درﻣﯽ ﺁورﻧﺪ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺮ ﺑﻨﺪ اﺳﮑﻮﻻﺳﺘﻴﮏ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺮک ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﻦ ازرژﻳﻢ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻻﺋﻴﮏ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درهﻤﻪ دﻧﻴﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺮادف ﺑﺎ‬
‫ﻻﻣﺬهﺒﯽ ﻳﺎ ﻣﺬهﺐ ﺑﻮدن ﺗﻠﻘﯽ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺁن‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در هﺮ داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف و هﺮدﻳﮑﺴﻴﻮﻧﺮی‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺟﺪاﺋﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ازﻣﺬهﺐ وﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻋﺪم دﺧﺎﻟﺖ دﻳﻦ و ﺳﻴﺎﺳﺖ دراﻣﻮرﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﻳﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻻﺋﻴﮏ دﻳﻦ رﺳﻤﯽ دوﻟﺘﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬وﻟﯽ اﻓﺮاد ﮐﺸﻮر درداﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻣﺬهﺐ ﻳﺎ ﭘﻴﺮوی ازهﺮ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺁزادﻧﺪ و دوﻟﺖ هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺣﻖ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻳﮏ ﻣﺬهﺐ ﺧﺎص را ﺑﺮﺁﻧﺎن ﻧﺪارد‪ ،‬ﺣﻖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از‬
‫ﻣﺬهﺐ راﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ دررژﻳﻤﻬﺎی ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺗﺎﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن هﺠﺪهﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درهﻴﭻ ﮐﺸﻮری رژﻳﻢ ﻻﺋﻴﮏ ﺑﻤﻔﻬﻮم اﻣﺮوزی ﺁن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬واﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺮداﺷﺖ از‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﻤﻼ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺟﻨﺒﺶ ﻓﻠﺴﻔﯽ و ﻓﮑﺮی ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﯽ اروﭘﺎی "ﻋﺼﺮ ﻓﺮوغ " ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﺟﺎزﻩ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﭘﮋوهﺸﻬﺎ و ﻋﻤﻠﮑﺮدهﺎ ی ﺟﻬﺎن داﻧﺶ را ﻧﺪاد‪ ،‬ودﻳﮕﺮ ازهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻨﺎم اﻋﻤﺎل ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ وﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﻣﺘﻮن ﻣﺬهﺒﯽ )ﮐﻪ درﻃﻮل ﻗﺮون هﺰاران اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ و ﻣﺤﻘﻖ و ﺁزاداﻧﺪﻳﺶ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم‬
‫ﺁن ﺑﻪ زﻧﺪان ﻳﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﻳﺎ ﭼﻮﺑﻪ دار و ﻳﺎ درون ﺷﻌﻠﻪ هﺎی ﺁﺗﺶ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ("ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﺷﺮﻋﻲ" ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪ‪.‬‬

‫دردوﻗﺮن اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻳﮑﯽ ﭘﺲ ازدﻳﮕﺮی ﻳﺎ رﺳﻤﺎ وﻳﺎ ﻋﻤﻼ اﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﺑﺮای ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وازﺳﺎل ‪ 1948‬اﺻﻮﻻ اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻳﮑﯽ ازاﺻﻮل زﻳﺮﺑﻨﺎﺋﯽ ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ درﻣﻴﺎن ‪ 188‬ﮐﺸﻮرﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 17‬ﮐﺸﻮر ﺑﺼﻮرت ﻣﺬهﺒﯽ ادارﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺠﺰ واﺗﻴﮑﺎن هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺸﻮرهﺎی اﺳﻼﻣﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و درﺟﻬﺎن ﺑﻮداﺋﯽ و ﺑﺮهﻤﺎﺋﯽ و‬
‫ﺷﻴﻨﺘﻮﺋﯽ ﺣﺘﯽ ﻳﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ اﻣﺮوزﻩ ﻋﻤﻼ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﺎﺧﺎم هﺎی‬
‫اﻓﺮاﻃﯽ ﺧﻮد ادارﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ازﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﻳﮏ دوﻟﺖ ﻻﺋﻴﮏ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎزی ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺬﮐﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از دوﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ‪ Bible‬ﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻘﺪس ﺑﺸﻤﺎرﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ازﻗﺒﻴﻞ ﺳﻨﮕﺴﺎر‪ ،‬ﻗﺼﺎص‪ ،‬ﺑﺮدﻩ داري‪ ،‬ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﺣﺮام و‬
‫ﺣﻼل‪ ،‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ازﻧﻈﺮ ﻣﺬهﺒﯽ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ درﮐﻮﻩ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ اﺑﻼغ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‬
‫وﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﻗﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ دراﻣﺮﻳﮑﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را اورﺷﻠﻴﻢ روی زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‬
‫ودرﺁن هﺮﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن هﺎ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ هﺎ ﻣﻴﺮوﻧﺪ و ﺑﻴﺶ ازدوﻳﺴﺖ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻨﺎم ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ هﻴﭽﮑﺲ ﺧﻮد را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ اﺟﺮای اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻻﻳﺘﻐﻴﺮاﻟﻬﯽ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺘﻨﻔﺬ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺨﻮد اﺟﺎزﻩ ﺗﺬﮐﺮی را درهﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ هﺎ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ اﺟﺮاﺋﯽ ﻳﺎ ﻣﻘﻨﻨﻪ ﻳﺎ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺮوی ﺧﻮد ﻋﻠﻴﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻮاﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺮﻣﻴﺨﻴﺰد‪ ،‬درهﻤﻴﻦ ﮐﺸﻮر ﻣﺬهﺒﯽ زورش ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎر ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺸﻮرهﺎی ﺷﺎﻧﺰدﻩ ﮔﺎﻧﻪ ای ﮐﻪ درﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﺑﺎ ﻣﺎرک "اﺳﻼﻣﯽ " ادارﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ هﻤﮕﯽ ﮐﺸﻮرهﺎﺋﯽ ﺟﻬﺎن ﺳﻮﻣﯽ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﻧﻮع ﺣﮑﻮﻣﺖ درﺷﺮاﺋﻂ ﻳﮑﺴﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﻧﺪارﻧﺪ ‪ :‬هﻔﺖ ﺗﺎی ﺁﻧﻬﺎ رﺳﻤﺎ ﻋﻨﻮان ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‬
‫دارﻧﺪ )اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻨﮕﻼدش‪ ،‬ﻳﻤﻦ‪ ،‬ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻮرﻳﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﮐﻮﻣﻮرو ﻟﻴﺒﯽ (‪ ،‬اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻋﻨﻮان اﻣﺎرت اﺳﻼﻣﯽ دارد و‬
‫ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدی و ﻋﻤﺎن ﻋﻨﻮان ﺳﻠﻄﺎن ﻧﺸﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ‪ .‬اﻧﺪوﻧﺰی رﺳﻤﺎ ﻋﻨﻮان اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺪارد وﻟﯽ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﺁن هﻤﻪ اﻓﺮاد ﺁن ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺮو ﻳﮑﯽ از ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮدان‪ ،‬اﻣﺎرات ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺘﺤﺪﻩ‪ ،‬ﮐﻮﻳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺤﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﻧﻴﺰ رﺳﻤﺎاﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻋﻤﻼ ﺑﺼﻮرت ﻣﺬهﺒﯽ ادارﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ‬
‫ﻧﻪ از ﺳﻄﺢ ﺁﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺎﻻﺋﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و ﻧﻪ از ﺳﻄﺢ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺎﻻﺋﻲ‪ ،‬وﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺠﺰ ﻋﻮاﺋﺪ ﻧﻔﺘﯽ ﻣﻨﺒﻊ درﺁﻣﺪی‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬هﻴﭽﮑﺪام ﻧﻴﺰ ﺑﺼﻮرت واﻗﻌﺎ دﻣﻮﮐﺮاﺗﻴﮏ ادارﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﻴﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ازﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ رﻓﺖ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ درﺟﻬﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻤﯽ و هﺰارﻩ‬
‫ﺳﻮﻣﯽ ﻣﺎ ﻋﺼﺮ دﻳﻦ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺼﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻮﺗﻪ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺣﺴﺎﺑﮕﺮاﻧﻪ ﺳﻨﺘﯽ‬
‫ازدﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪﻩ و ﻋﺼﺮ ﺗﺎزﻩ ای ﺁﻏﺎز ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن اﻧﺴﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺪا درارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻨﺪ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ‬
‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ او اﻟﺰاﻣﺎ از ﻣﺠﺮای ﻣﺬاهﺒﯽ ﻣﻌﻴﻦ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎم اﻻﺧﺘﻴﺎری ﻣﻌﻴﻦ ﺑﮕﺬرد‪.‬‬

‫دراﻳﻦ ﺗﺤﻮل ﺑﻨﻴﺎدي‪ ،‬ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ هﺮ ﺗﺤﻮل ﺑﻨﻴﺎدی دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻳﮑﺮوزﻩ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد و ﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁﺳﺎن‬
‫ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد – و ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ اﻟﺰاﻣﺎ ﺻﻮرت ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ – داﻧﺶ‪ ،‬ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻪ روﻳﺎروی ﻣﺬهﺐ ﺑﻠﮑﻪ درﮐﻨﺎر ﺁن‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮدش ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺬهﺐ ﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﻳﻦ دواﺻﻮﻻ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻳﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪:‬‬
‫ﻳﮑﯽ ازﺁﻧﻬﺎ واﻗﻌﻴﺘﯽ رﻳﺎﺿﯽ اﺳﺖ و دﻳﮕﺮی ﮔﺮاﻳﺸﯽ ﻋﺎﻃﻔﯽ‪ .‬ﻳﮑﯽ ﻣﺎدی اﺳﺖ و دﻳﮕﺮی ﻣﻌﻨﻮي‪ ،‬وﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎی‬
‫ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ درزﻣﻴﻨﻪ اوﻟﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺎز روﺣﯽ ﺑﺸﺮ را ﺑﻪ دوﻣﯽ ازﻣﻴﺎن ﻧﺒﺮدﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫هﻤﻴﻦ ﻗﺪرت روزاﻓﺰون ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺎدی ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ را اﻓﺰوﻧﺘﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درداﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺎ‬
‫دو ﺑﺨﺶ ﻋﻠﻮم رﻳﺎﺿﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ درﮐﻨﺎر ﻳﮑﺪﻳﮕﺮﻧﺪ وﻟﯽ ﮐﺎرﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬درﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮی ﻣﺎ ﻧﻴﺰ دوﻋﻨﺼﺮ‬
‫ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮی ﻣﮑﻤﻞ هﻤﺪﻳﮕﺮﻧﺪ وﻟﯽ ﻋﻠﯽ اﻟﺒﺪل هﻤﺪﻳﮕﺮﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﺮاﻳﺶ روزاﻓﺰوﻧﯽ ﮐﻪ درﺟﻮاﻣﻊ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﻮداﺋﻴﺴﻢ – وﻟﻮ درﺻﻮرت ﺳﻄﺤﯽ ﺁن – ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺎزﺗﺎب ﮔﻮﻳﺎﺋﯽ ازهﻤﻴﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮ راﻧﻴﺰ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ درهﻤﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪی‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﺋﯽ ‪ atheism‬وﺟﻮد داردﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﺘﮑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮزهﺎی واﻗﻌﯽ ﺁﻧﺮا ﺑﺎ‬
‫ﺁﻣﺎرهﺎی رﺳﻤﯽ رژﻳﻤﻬﺎﺋﯽ ﭼﻮن رژﻳﻢ هﺎی ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ دﻳﺮوز و اﻣﺮوز ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻧﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺎرﮐﺴﻴﺴﻢ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮدﻩ هﺎرا ﻗﻠﺒﺎ ازﮐﻠﻴﺴﺎ ﻳﺎ ﻣﻌﺒﺪ ﺟﺪاﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺎﻧﻮن وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎرا ﻗﻠﺒﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﮑﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﻨﻴﺎدي" ﻓﻠﺴﻔﯽ – ﻣﺬهﺒﯽ " ﮐﻪ ﺧﺪارا درﺑﻴﺮون ازﮐﻨﻴﺴﻪ و ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺟﺴﺖ‪ ،‬وﺑﺎ او ﺟﺪا‬
‫از ﺧﺎﺧﺎم و ﮐﺸﻴﺶ و ﻣﻔﺘﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻣﺮوزی ﭘﺪﻳﺪﻩ ای ازﻗﺮون‬
‫ﻓﺮوغ اروﭘﺎ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ ﻋﺼﺮ ﻓﺮوغ ﻧﻴﺰ ﭼﻪ دردﻧﻴﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﭼﻪ درﺟﻬﺎﻧﻬﺎی ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬واﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻌﺮوف وﻟﺘﺮ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ‪ ":‬اﮔﺮﻣﻦ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮای‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺮا ﺑﻬﺘﺮ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ " ﭘﻴﺶ ازوﻟﺘﺮ ﻧﻴﺰ از زﺑﺎن ﺁزاد اﻧﺪﻳﺸﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮﺷﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ‬
‫ازﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﻬﻮدی ﻗﺮن هﻔﺪهﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎروخ اﺳﭙﻴﻨﻮزا )‪ ،(1677-1632‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﻬﻮدی و ﻳﮑﯽ ازﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺟﻬﺎن ﻋﺮب‪ ،‬ازﻧﺴﻞ‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﭘﺎﻧﺰدهﻢ ﭘﺲ ازﺳﻘﻮط ﻏﺮﻧﺎﻃﻪ و ﺗﺼﺮف ﺁن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ازاﻳﻦ ﮐﺸﻮر راﻧﺪﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﮑﺘﺐ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ او ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬از هﻤﺎن دوران زﻧﺪﮔﻴﺶ ﺑﺎزﺗﺎب ﻓﺮاواﻧﯽ دراروﭘﺎی‬
‫ﻗﺮن هﻔﺪهﻢ ﭘﻴﺪا ﮐﺮد و ﺑﺎ ﻋﻨﻮان اﺳﭙﻴﻨﻮزﻳﺴﻢ درﺗﺤﻮﻻت ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻗﺮون ﺑﻌﺪ اروﭘﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮی ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻓﮑﺮی اﺳﭙﻴﻨﻮزا درﻣﻮرد ﻣﺬهﺐ ﻳﻬﻮدی ﮐﻪ ﺗﺎﺣﺪ زﻳﺎدی راهﮕﺸﺎی ﻧﻬﻀﺖ ﺁزاد اﻧﺪﻳﺸﯽ اروﭘﺎ ی ﻗﺮن‬
‫ﻓﺮوغ ﺷﺪ درﻗﺮﻧﯽ ﮐﻪ اودر ﺁن ﻣﻴﺰﻳﺴﺖ ﺑﮑﻠﯽ ﺗﺎزﻩ و اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﺑﻌﺪا ﭘﺪر ﻧﻘﺪ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس‬
‫)‪(Fater der Kritischen Biblewissenschaft‬ﻟﻘﺐ دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﺟﺮای ﺗﮑﻔﻴﺮ او ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﺎﺧﺎم‬
‫هﺎی ﻳﻬﻮدی اروﭘﺎ و ﻣﺘﻦ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮوﻓﯽ ﮐﻪ درﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻟﮕﯽ وی ﻋﻠﻴﻪ اوﺻﺎدر ﺷﺪ درﺻﻔﺤﺎت ﻗﺒﻞ‬
‫ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺗﻮرات ﻧﻪ وﺣﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺣﺘﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺧﻮد ﺁن" ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻲ" ﮐﻪ‬
‫اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎ ﭘﻴﺎﻣﯽ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ و‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻴﺎن ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎزﺗﺎب اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی ﺷﺨﺼﯽ ﺁﻧﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮد ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺮاز اﻏﻼط وﺁﺷﻔﺘﮕﯽ هﺎاﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺗﺪوﻳﻦ ﺁن ﺑﻪ دوراﻧﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﻠﻖ دارد از هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ هﻤﮕﻮﻧﯽ‬
‫و ﺗﺪاوﻣﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا رﻳﺸﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺁن ﺻﺮﻓﺎ رﻳﺸﻪ ای اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺁﺷﻔﺘﮕﯽ ﺁن ﺑﻪ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻳﻬﻮدﻳﺎن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮرات ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺁﮔﺎهﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی را ﺑﺮای ﭘﻴﺮوان ﺧﻮد‬
‫ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻳﻮغ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮی ﻧﻴﺰ ﺑﺮﮔﺮدن ﺁﻧﺎن ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﺠﺰات ﺗﻮرات هﻴﭽﮑﺪام اﺻﺎﻟﺘﯽ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﺳﺎﺳﺎ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺟﻮر ﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ ازﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺗﻮرات ﻧﻴﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻮﺳﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫درﻣﻨﻄﻖ اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮراﺗﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ رهﻨﻤﻮدی ﺑﺮای ﺟﻬﺎن ﺑﺸﺮی ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺮای ﻳﮏ ﻗﻮم‬
‫ﺧﺎص وﺿﻊ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ازﻧﻈﺎم ﻓﺮاﮔﻴﺮی ﻋﺎﻟﻢ هﺴﺘﯽ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎزﺑﺎن اﻋﺪاد و اﺷﮑﺎل رﻳﺎﺿﯽ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ وﻗﺎﻧﻮن ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﺁن ﻋﻘﻞ ﺁدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ازﻋﻘﻞ‬
‫ﮐﻞ ﺟﻬﺎن )‪ (Logos‬ﺳﻴﺮاب ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﺖ واﻗﻌﯽ ازراﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻮهﺒﺘﯽ اﻟﻬﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ‬
‫ازراﻩ اﺑﺘﺬال هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﻳﻬﻮد ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﻪ هﺮﮐﺴﯽ اﺟﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁزادی ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﮑﺮ ﺑﭙﺮدازدﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﻔﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ ﻣﻬﺮ ﮐﻔﺮ وارﺗﺪاد زدﻩ ﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺮﺗﺪان و ﮐﺎﻓﺮان ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎﺗﺸﺎن ﺑﺠﺎی ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت ﺑﺒﺎر ﻣﯽ ﺁورد و ﺁدﻣﻴﺎن را ازﺣﻘﻴﻘﺖ دور وﺑﻪ ﻋﺒﻮدﻳﺖ‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬هﺴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰی ﺑﺮداﺷﺘﯽ ﮐﻪ اﺳﭙﻴﻨﻮزا ازدﻳﻦ دارد ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ )‪ (Amor Dei‬اﺳﺖ ﮐﻪ وی‬
‫ﺗﻮرات را ﻧﻔﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ازﭼﻨﻴﻦ ﻋﺸﻘﯽ درﺁن ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻧﻤﻴﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﻪ درﻗﺮون هﻔﺪهﻢ و هﺠﺪهﻢ دراروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬درﻗﺮون اوﻟﻴﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ازﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ازاﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ازﻣﺤﻴﻂ ﻓﮑﺮی ﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎﺋﯽ ﮔﺎﻩ ﭘﻨﻬﺎن و ﮔﺎﻩ ﺁﺷﮑﺎرا‬
‫ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎﺋﯽ ﮐﻤﺎ ﺑﻴﺶ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ اﻣﺮوز ﺑﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ و ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ را ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻣﺘﻔﮑﺮاﻧﯽ اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﺎﻧﯽ ﭼﻮن‬
‫اﺑﻮاﻟﻌﻼء ﻣﻌﺮی و اﺑﻮﻧﻮاس ﻧﻴﺰ ﺑﻬﻤﻴﻦ راﻩ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺁوری اﻧﻘﻼﺑﯽ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان اﻳﺮاﻧﯽ اﻣﺮی ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺑﻮد‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﮐﻪ اﻳﻨﺎن رﻳﺸﻪ درزﻳﺮﺑﻨﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻬﻨﯽ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺟﻬﺎن ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻓﺎﻗﺪ ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﺬهﺒﯽ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ازاﺳﻼم ﺁﺋﻴﻨﻬﺎﺋﯽ ﭼﻮن زرﺗﺸﺘﯽ و ﻣﻬﺮی و ﻣﺎﻧﻮی راﺷﮑﻞ دادﻩ و ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﭘﻬﻨﺎوری درﺑﻴﺮون ازﻣﺮزهﺎ ی ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺻﺎدرﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ هﺮﻳﮏ ازﺁﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮی ﻋﻤﻴﻖ ﭼﻪ درﺁﺋﻴﻦ‬
‫هﺎی ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺑﻮداﺋﯽ و ﺑﺮهﻤﺎﺋﯽ وﻳﻮﻧﺎﻧﯽ و روﻣﻲ‪ ،‬وﭼﻪ درﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺮﺟﺎی ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ازﻧﻈﺮ اﺻﻮﻟﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ اﻳﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺁرﻳﺎﺋﯽ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﺟﺰﻣﯽ هﻴﭽﻴﮏ از‬
‫ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﻳﻬﻮدی و اﺳﻼﻣﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻀﺎد ﺑﻨﻴﺎدی ﺑﻨﺎﭼﺎر اﺻﺎﻟﺖ هﻤﻪ ﺁن اﺻﻮل‬
‫ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ راﮐﻪ ﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﯽ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاری ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺁزاداﻧﺪﻳﺶ درﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﺳﺌﻮال ﻗﺮار ﻣﻴﺪاد ودر ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﯽ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ازﻗﺒﻴﻞ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی و وﺣﯽ و ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪.‬‬

‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺮن ﻓﺮوغ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﻣﺘﻔﮑﺮاﻧﯽ ﭼﻮن وﻟﺘﺮ و ﮐﺎﻧﺖ و ﻟﺴﻴﻨﮓ و هﮕﻞ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺮن ﭘﻴﺶ‬
‫رس ﻓﺮوغ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ هﺸﺘﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ازﺁن ﻋﻤﺪﺗﺎ درﭼﻬﺎر اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﻳﺮاﻧﯽ ‪ :‬اﺑﻦ راوﻧﺪي‪،‬‬
‫ﺳﺮﺧﺴﻲ‪ ،‬ﺑﻠﺨﯽ و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ زﮐﺮﻳﺎی رازی ﺗﺒﻠﻮر ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻗﺮن و ﺑﺪﻳﻦ ﻋﺼﻴﺎﻧﮕﺮان ﻣﺤﺪود ﻧﻤﺎﻧﺪ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﮐﻪ دوﻗﺮن ﭘﺲ از ﺁﻧﺎن ﺧﻴﺎم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ راﻩ رﻓﺖ‪ ،‬ودرﻃﻮل ﻗﺮون ﺑﻌﺪ ﺟﻨﺒﺶ ﭘﺮﺷﮑﻮﻩ ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﯽ‬
‫ازهﻤﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی ﻣﺎﻧﻮی ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﺻﻮﻟﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان اروﭘﺎﺋﯽ‬
‫ﻗﺮن هﺠﺪهﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﺼﻴﺎن ﺁﻧﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﮑﻪ هﻨﻮز ﺷﺮاﻳﻂ ﺁﻣﻮزﺷﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺁﻣﺎدﻩ‬
‫ﭘﺬﻳﺮش اﻓﮑﺎر ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮد ﺟﻨﺒﻪ ﺷﺨﺼﯽ داﺷﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دراروﭘﺎی ﻗﺮن هﻴﺠﺪهﻢ اﻳﻦ ﻋﺼﻴﺎن ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﻓﮑﺮی دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺁن ﻧﻴﺰ ازهﻤﺎﻧﺠﺎ ﺁﻣﺪ‪.‬‬

‫اﺑﻦ راوﻧﺪي‪ ،‬ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﻣﺤﻘﻖ اواﺧﺮ ﻗﺮن ﺳﻮم هﺠﺮی درﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ هﻴﭽﻮﻗﺖ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺟﻮاب ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ ای درﺑﺎرﻩ ﻣﺴﺌﻠﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﺪان ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درﻣﺬاهﺐ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻣﻌﺘﺪﻟﺘﺮ اوﺑﺪﻳﻦ اﮐﺘﻔﺎ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ راوﻧﺪی ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺰول وﺣﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻩ و ﻋﻘﻴﺪﻩ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺣﯽ واﻗﻌﯽ ﻗﺪرت ﻣﻤﻴﺰﻩ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻳﮑﺴﺎن ﺑﻪ هﻤﻪ ﻧﻮع ﺑﺸﺮﻋﻄﺎ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫و ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺁﻣﻴﺰی ﺑﺼﻮرت ﻧﺰول وﺣﯽ ﺑﺮای اﻓﺮادی ﻣﻌﻴﻦ ﻧﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ و ﻧﻪ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬وی وﻗﻮع‬
‫ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ راﻧﻴﺰ ﮐﻪ هﻤﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻣﺪﻋﯽ ﺁن ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﻳﺎ ﭘﻴﺮوان ﺁﻧﺎن ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﮑﻠﯽ ﻣﻨﮑﺮ ﺑﻮد وﺁﻧﺮا‬
‫اﺑﺪاﻋﯽ ﺧﻴﺎﻟﺒﺎﻓﺎﻧﻪ و اﻓﺴﺎﻧﻪ ﭘﺮدازاﻧﻪ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺖ‪ ،‬ودرﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻋﻘﻴﺪﻩ داﺷﺖ ﮐﻪ اﺻﻞ اﻳﺮاﻧﯽ دوﮔﺎﻧﮕﯽ ﺧﻴﺮ وﺷﺮ‬
‫ﭼﻪ ازﻧﻈﺮﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ وﭼﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﺑﻤﺮاﺗﺐ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺗﺮ ازاﺻﻞ ﺗﻮﺣﻴﺪی "‬
‫ﻳﻬﻮدی – اﺳﻼﻣﯽ ( اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺮﺧﺴﻲ‪ ،‬دوﺳﺖ وهﻤﺪورﻩ ﺗﺤﺼﻴﻠﯽ اﺑﻦ راوﻧﺪي‪ ،‬ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻴﺎن درازﺳﺮﭘﺮﺳﺖ وﻣﻌﻠﻢ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻋﺒﺎﺳﯽ اﻟﻤﻌﺘﻀﺪ‬
‫دردوران وﻟﻴﻌﻬﺪی اوﺑﻮد‪ ،‬دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻋﻘﺎﻳﺪی ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺎﺑﻪ راوﻧﺪی داﺷﺖ واوﻧﻴﺰ دررﺳﺎﻟﻪ هﺎی ﻣﺘﻌﺪد ﺧﻮد‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی ووﺣﯽ و ﻣﻌﺠﺰﻩ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی هﻤﺎن دﻻﻳﻠﯽ ﮐﻪ درﻣﻮرد اﺑﻦ راوﻧﺪی ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﻧﮑﺎر ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬ﺑﺎهﻤﻪ‬
‫ﺣﻖ ﺗﺮﺑﻴﺘﯽ ﮐﻪ اوﺑﺮﺷﺎﮔﺮدﺧﻮد داﺷﺖ‪ ،‬وی ﭘﺲ ازرﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﺧﻼﻓﺖ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮدرا ازﻋﻘﻴﺪﻩ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﻗﻴﻤﻮﻣﺖ اوﺁزاد ﮐﻨﺪ اورا ﺑﻪ زﻧﺪان اﻧﺪاﺧﺖ و ﺳﺮﺧﺴﯽ دﻩ ﺳﺎل زﻧﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻧﺪ و ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﺧﻠﻴﻔﻪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫درهﻤﻪ ﻣﺪت زﻧﺪان او‪ ،‬ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ هﺮروزﻩ درﭘﺎی ﭘﻨﺠﺮﻩ زﻧﺪان ﮔﺮد ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ دروس ﻓﻠﺴﻔﯽ و ﻣﺬهﺒﯽ اورا‬
‫ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ وﻳﺎد داﺷﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﭼﻨﺪﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ وی درهﻤﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﮑﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻬﻞ ﺑﻠﺨﻲ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﺑﺰرگ ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮی ﮐﻪ هﻤﺰﻣﺎن ﺟﻮاﻧﺘﺮ اﻳﻦ دوﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮑﯽ ازﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻋﻠﻤﺎی اﻟﻬﻴﺎت و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻮرخ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎدان ﺑﺰرگ ﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻴﺮﻓﺖ و ﺑﺨﺼﻮص ﺑﻼﻏﺖ او درﺣﺪی‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ وی را ﻳﮑﯽ ازﺳﻪ ﺗﻦ ﺑﻠﻐﺎی درﺟﻪ اول زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ وﺑﺪو" ﺟﺎﺣﻆ ﺧﺮاﺳﺎن" ﻟﻘﺐ دادﻧﺪ‪ .‬اﺛﺮ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ ﻣﻌﺮوف او ﺻﻮرﻩ اﻻﻗﺎﻟﻴﻢ ﻳﮑﯽ از ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎر ﻧﻮع ﺧﻮد درﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﺣﺪود اﻟﻔﻠﺴﻔﻪ او ﻳﮑﯽ ازﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎرﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬وﻟﯽ ﺟﺎﻟﺒﺘﺮﻳﻦ اﺛﺮوی ﺗﻔﺴﻴﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺮﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ و درﺁن ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫واﻗﻌﯽ ﺑﺴﻴﺎری از ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ درﻗﺮﺁن وﺣﯽ ﻣﻨﺰل ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪﻩ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪارک‬
‫روﺷﻦ ﻧﺸﺎن دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺎﻣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺪاوﻧﺪ درﻗﺮﺁن ﻧﻪ از ﻣﻨﺒﻊ وﺣﯽ ﺑﻠﮑﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺮﻳﺎﻧﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺤﻘﻖ ﻧﻴﺰ ﻳﮑﯽ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ای ﺑﻮد ﮐﻪ درﻗﺮن ﺳﻮم وﭼﻬﺎرم هﺠﺮي‪ ،‬ﻧﻈﺮات ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﺎﻧﻪ ﺁﻧﺎن ﮐﻔﺮ‬
‫ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺸﻤﺎر ﺁﻣﺪ وﺧﻮدﺷﺎن زﻧﺪﻳﻖ و ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮﻳﻦ ﭼﻬﺮﻩ اﻳﻦ "ﻗﺮن ﻓﺮوغ "ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﮐﻪ ﺑﺎهﺸﺖ ﻗﺮن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺸﮕﺎم ﻗﺮن ﻓﺮوغ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭘﺰﺷﮏ دﻧﻴﺎی اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬زﮐﺮﻳﺎی رازي‪ ،‬ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ ﺟﺎﻟﻴﻨﻮس اﻟﻌﺮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎر رازی ﺷﺎﻣﻞ ‪ 200‬ﺗﺎ ‪ 271‬ﮐﺘﺎب ورﺳﺎﻟﻪ در رﺷﺘﻪ هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺰﺷﮑﻲ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻲ‪،‬‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ‪ ،‬اﻟﻬﻴﺎت‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﮑﯽ ازﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮان از"اﻟﺤﺎوی "‬
‫داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺳﯽ هﺰار ﺻﻔﺤﻪ ای ﻧﺎم ﺑﺮدﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻻﺗﻴﻨﯽ ﺁن دراروﭘﺎی ﻗﺮن ﺳﻴﺰدهﻢ ﺑﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﺎل وﻗﺖ ﺻﺮف ﺷﺪ و ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮدی از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎپ ﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ درﺳﺎل ‪ 1486‬ﮐﻪ اﮐﻨﻮن‬
‫درﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﻳﺸﺎ ﻧﮕﺎهﺪاری ﻣﻴﺸﻮد دﻩ ﮐﻴﻠﻮ ﮔﺮم وزن دارد‪ ،‬وﭼﻬﺎرﻗﺮن ﺗﻤﺎم ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﮐﺘﺎب‬
‫درﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی اروﭘﺎﺋﯽ ﺑﻮد‪.‬‬

‫وﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ دراﻳﻨﺠﺎ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﻣﻮرد ﺗﺬﮐﺮ ﻣﺎ اﺳﺖ رازی ﭘﺰﺷﮏ و ﺷﻴﻤﻴﺪان و ﮐﺎﺷﻒ اﻟﮑﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ رازی‬
‫ﻣﺘﻔﮑﺮ و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ازاﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎﻩ درﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﺎﻣﻼ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ دارد‪ ،‬وﺷﺨﺼﻴﺖ اودراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در ﺁن واﺣﺪ ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ ازﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎی اﺳﭙﻴﻨﻮزا و وﻟﺘﺮو هﮕﻞ وﻧﻴﺠﻪ و ﻓﺮوﻳﺪ و اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﺑﺤﺴﺎب ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫دوﮐﺘﺎب ﮐﺎﻣﻞ ازﻣﺠﻤﻮﻋﻪ هﻔﺪﻩ ﮐﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﯽ رازی ﺑﻪ ﻧﺎم هﺎی ﻣﺨﺎرق اﻻﻧﺒﻴﺎء ) درﻧﻔﯽ ﭘﻴﻤﺒﺮان( و ﺣﻴﻞ اﻟﻤﺘﻨﺒﻴﻴﻦ‬
‫)ﻓﺮﻳﺒﮑﺎرﻳﻬﺎی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻧﻤﺎﻳﺎن( ﺑﻪ ﺷﺮح اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎ و ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻓﻠﺴﻔﯽ او درزﻣﻴﻨﻪ ﺧﺪا وﻣﺬاهﺐ و ﭘﻴﻤﺒﺮان‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻞ اﻳﻦ هﺮدو ﮐﺘﺎب ﮐﻪ درﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺎﻣﻊ اﺑﻮرﻳﺤﺎن ﺑﻴﺮوﻧﯽ ازﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت رازي‪،‬‬
‫ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "ﮐﻔﺮﻳﺎت"ﻳﺎد ﺷﺪﻩ ازﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺨﺸﻬﺎﺋﯽ ازﻣﻄﺎﻟﺐ ﺁﻧﻬﺎ درﺁﺛﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺨﺼﻮص درﮐﺘﺎب اﻋﻼم اﻟﻨﺒﻮﻩ اﺑﻮﺣﺎﺗﻢ رازی ﮐﻪ ﺧﻮدش ﭘﻴﺮوﺁﺋﻴﻦ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﯽ ﺑﻮدﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رد ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﻘﻮل درﮐﺘﺎﺑــــــﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺼــــــﻮرت ﻳﺎزدﻩ ﻣﺒــــــﺤﺚ ﻣﺠﺰا درﺳﺎل ‪1939‬‬
‫درﻳــــــﮏ ﺟـــــﻠﺪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺧــــــﺎورﺷﻨﺎس ﺑــــﺮﺟﺴــــﺘﻪ ﺁﻟــــــﻤﺎﻧﯽ ‪ Paul Kraus‬ﺑﺎ ﻋـﻨﻮان ﻻﺗﻴﻨﯽ‬
‫‪Abu Mohamed Filii Zachariah Raghensis Opera Philosophica fragmentae‬‬
‫)ﺳﻴﺮﻩ اﻟﻔﻠﺴﻔﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻬﺎﺋﯽ ازﺁﺛﺎرﻓﻠﺴﻔﯽ اﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ زﮐﺮﻳﺎی رازی (درﻗﺎهﺮﻩ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮد "ﭘﺎول‬
‫ﮐﺮاوس" ﺑﻌﺪ ﺁﻧﻬﺎ را در ﺷﺮﺣﯽ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ رازی درداﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف اﺳﻼم‪ Encyclopedia of Islam‬ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وی ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی رازی را ﺑﯽ ﭘﺮوا ﺗﺮﻳﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻳﮏ ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم درﺑﺎرﻩ ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ‬
‫و ﻣﺬاهﺐ وﭘﻴﺎﻣﺒﺮان وﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ازﻗﺒﻴﻞ وﺣﯽ و ﻣﻌﺠﺰﻩ و رﺳﺎﻟﺖ ﻣﻴﺸﻤﺎرد و ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﺧﺎص اﻳﻦ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ دراﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺸﺖ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ازاروﭘﺎی وﻟﺘﺮ و هﮕﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻗﺎﻃﻊ ﺧﻮد را ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﻗﺸﺮی‬
‫ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﺻﻮﻻ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻓﮑﺮی ﺁﻧﻬﺎ اﺑﺮاز داﺷﺖ‪ .‬ﮐﺮاوس ﺗﺰهﺎی اﺻﻮﻟﯽ رازی رادراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ‪ :‬ﮐﻠﻴﻪ اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ ﺑﺎ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻳﮑﺴﺎن و ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻣﺴﺎوی ﺑﺪﻧﻴﺎ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ وﺧﺎﻟﻖ ﺁﻧﺎن ﺣﻘﺎﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮای‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ازﺁﻧﻬﺎ اﻣﺘﻴﺎزی ﺧﺎص ﺑﺮدﻳﮕﺮان ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا ﮐﺴﺎﻧﯽ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫دﻟﺨﻮاﻩ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪو ﺁﻧﺎﻧﺮا از ﺟﻤﻊ دﻳﮕﺮان ﺟﺪا ﮐﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﺎن ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺁﻣﻴﺰ رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی دهﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺎی اورا ازﻃﺮﻳﻖ وﺣﯽ درﻳﺎﻓﺖ دارﻧﺪ و ﺁﻧﺮا ﺑﻪ زور ﺷﻤﺸﻴﺮ و ازراﻩ ﺟﺎری ﮐﺮدن ﺳﻴﻞ ﺧﻮن ﺑﻪ‬
‫دﻳﮕﺮﺑﻨﺪﮔﺎن وی اﺑﻼغ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺧﺪا ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ را ازراﻩ ﺷﻌﻮری ﮐﻪ ﺧﻮد او‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ دادﻩ اﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺎن ﺗﻔﻬﻴﻢ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻔﻬﻮم ﺁن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺎ ﺧﺪاﻋﺎدل ﻧﻴﺴﺖ‬
‫و ﻳﺎ ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ادﻋﺎی رﺳﺎﻟﺖ اورا دارﻧﺪ ﺑﺪو دروغ ﻣﻴﺒﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ازدﻳﺪﮔﺎﻩ رازی هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ازﺁﻏﺎز ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺪﻋﯽ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی ﺷﺪﻩ اﻧﺪ درﺑﺪﺗﺮﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺮﻳﺒﮑﺎرﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و‬
‫درﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻌﺎدل رواﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﺠﺰات ﻣﻮرد ادﻋﺎی ﺁﻧﺎن ﻳﺎ ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﻳﮕﺮان ﺑﺪاﻧﺎن‬
‫ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﯽ اﺳﺎﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎوداﻧﯽ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮاﺛﺒﺎت ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ‬
‫ﻓﻼن ﮐﺲ ازﻧﻈﺮﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ درﺑﺎرﻩ ﺗﻨﻮع ﻣﺬاهﺐ ﻧﻴﺰ رازی ﺷﺪﻳﺪا ﻧﻈﺮ اﻧﺘﻘﺎدی دارد‪ ،‬زﻳﺮا‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺣﻘﻴﻘﺖ واﺣﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺬاهﺐ ﺧﻮد را ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺁن ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ‪ ،‬واﮔﺮ واﻗﻌﺎ‬
‫ازﭼﻨﻴﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ ﻧﺸﺎن داﺷﺘﻨﺪ دﻳﮕﺮ دﻟﻴﻠﯽ ﻧﺪاﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻳﮏ ﻣﺬهﺐ ﻣﺬهﺐ دﻳﮕﺮی ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺑﻴﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻗﺒﻠﯽ ﮐﻼ ﺟﺰﺋﺎ ﺗﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ازﻧﻈﺮ او اﮔﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﺑﻄﻮرﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ‬
‫ﺑﺮای اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اززﻳﺮ ﺑﺎر ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺨﺼﯽ ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬رازی هﻴﭻ دﻟﻴﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ‬
‫ﻣﻠﺖ ﻣﻌﻴﻦ )ﻣﻠﺖ ﻋﺮب(اﻳﻦ رﺳﺎﻟﺖ را ﺑﻨﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻠﺘﻬﺎی دﻳﮕﺮی راﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮا‬
‫ازدرﻳﺎﻓﺖ وﺣﯽ ﻣﺤﺮوم ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺎزور ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ هﺪاﻳﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ازﻧﻈﺮ اوﻣﺬاهﺐ دردرﺟﻪ اول ﻋﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﻨﮕﻬﺎﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ را ﺑﺎرﻩ و ﺑﺎرهﺎ ﺑﻪ ﺧﺎک و ﺧﻮن ﮐﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬واﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮﺁن ﺑﺎهﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﮑﺮ ﺁزاد و هﺮ‬
‫ﭘﮋوهﺸﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﻄﻮرﻩ هﺎی ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺒﺎﺷﺪ دﺷﻤﻨﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺠﺎی اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫ﻋﺒﻮدﻳﺖ وﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﻄﻠﺒﻨﺪ‪ .‬رازی هﻴﭽﻴﮏ ازﮐﺘﺒﯽ را ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺠﺎی اﻳﻨﮑﻪ هﺮﭼﻨﺪ ﻳﮑﺒﺎر ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮای ﻗﻮم ﻣﻌﻴﻨﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁدﻣﻴﺎن را ازراﻩ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ و ادراک ﺁﻧﺎن ﺑﻪ راﻩ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ هﺪاﻳﺖ ﮐﻨﺪ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﮔﺮوهﯽ ازﺁﻧﻬﺎ راﺑﺮای اﻳﻨﮑﺎر ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺸﺘﻦ‬
‫ﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻳﮏ داﻋﯽ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﯽ ازاو ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﻳﮏ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺮو ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ازراﻩ وﺣﯽ ﺑﺪو رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻮاب ﻣﻴﺪهﺪ" ﭼﻄﻮر ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدرا ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻴﺪاﻧﺪ و ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ ادﻋﺎی‬
‫اﺳﺘﺪﻻل و ﻣﻨﻄﻖ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ هﺎی ﺿﺪ وﻧﻘﻴﺾ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم وﺣﯽ ﺑﺪوﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺑﺎور ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﺣﻖ ﺗﺮدﻳﺪی رادرﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟" ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬رازی ﺑﻪ درک واﻗﻌﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ وﻗﻮاﻧﻴﻦ او‬
‫ازﻃﺮﻳﻖ داﻧﺶ وﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻤﻴﻘﺎ اﻋﺘﻘﺎد دارد و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ درﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﺬهﺐ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ راهﮕﺸﺎی‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻟﻬﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎول ﮐﺮاوس درﭘﺎﻳﺎن ﻧﻘﺪ ﺧﻮد ﻣﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ":‬ﻣﮑﺘﺐ ﻓﮑﺮی رازی ﺑﯽ ﺗﺮدﻳﺪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﺣﺎدﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺟﺪل ﻓﻠﺴﻔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺬهﺐ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺸﯽ ازﺿﻮاﺑﻂ اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ اﺣﺘﻤﺎﻻ‬
‫ازاﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن و ﺑﺨﺸﯽ دﻳﮕﺮازﺿﻮاﺑﻂ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻳﻮﻧﺎن ﮐﻬﻦ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻴﺶ ازهﺮﭼﻴﺰ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫و اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺧﻮد رازی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﮑﻞ دادﻩ اﺳﺖ "‪.‬‬

‫ﻻزم ﺑﻪ ﻳﺎدﺁوری اﺳﺖ ﮐﻪ رازی درزﻧﺪﮔﯽ ﺣﺮﻓﻪ ای ﺧﻮد ﻳﮑﯽ ازﻧﻮﻋﺪوﺳﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﺰﺷﮑﺎن ﻋﺼﺮﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮد‪ ،‬در‬
‫ﺣﺪی ﮐﻪ درﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ ﺟﺎﻟﻴﻨﻮس اﻟﻌﺮب ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﺪ ﻃﺒﻴﺐ اﻟﻔﻘﺮا ﻧﻴﺰ ﻟﻘﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا هﻤﻮارﻩ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﺎن را‬
‫ﺑﻪ راﻳﮕﺎن ﻣﻴﭙﺬﻳﺮﻓﺖ و ﻏﺎﻟﺒﺎ هﺰﻳﻨﻪ درﻣﺎن ﺁﻧﺎﻧﺮا ﻧﻴﺰ ازﮐﻴﺴﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﭙﺮداﺧﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دﻋﻮﺗﻬﺎی ﭘﻴﺎﭘﯽ راﮐﻪ‬
‫از ﺟﺎﻧﺐ اﻣﺮای ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺼﺮ ازاو ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭘﺰﺷﮏ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﻣﻴﺸﺪ رد ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬ازﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﻴﻬﺎی‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭼﻨﺎن زﻧﺞ ﻣﻴﺒﺮد ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﺮ ﮐﻮرﺷﺪ و ﺑﺪو ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ روش اﺑﺪاﻋﯽ ﺧﻮد او‬
‫وﻳﺮا ﻣﻮرد ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﻗﺮار دهﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﮐﻮر ﺑﻤﺎﻧﺪ و دوﺑﺎرﻩ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ زﺷﺘﯽ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﺮی ﺷﺎهﺪ ﺁن‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫درﺳﺖ هﺰار ﺳﺎل ﺑﻌﺪ اززﮐﺮﻳﺎی رازي‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎم اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎ و ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی اورا درﺑﺎرﻩ ﺧﺪا‪ ،‬ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺒﺮان‪ ،‬وﺣﯽ و ﻣﻌﺠﺰﻩ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺒﺎهﺘﯽ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ اززﺑﺎن ﻳﮑﯽ ازﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮاﺑﻎ ﻋﺼﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺁﻟﺒﺮت‬
‫اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮان ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬و اﺗﻔﺎﻗﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﯽ هﻢ ﮐﻪ ﻣﻮرﻳﺲ ﻣﺘﺮﻟﻴﻨﮏ ازاﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﺑﺼﻮرت" ﻣﺮدی ﮐﻪ ﻣﻐﺰ او‬
‫واﻻﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺸﺮی ﻋﺼﺮﻣﺎاﺳﺖ" ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ وﺻﻒ ﺟﺮج ﺳﺎرﺗﻦ اززﮐﺮﻳﺎی رازی در"ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻠﻢ"‬
‫اواﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن وی ﻳﮏ دوران ﮐﺎﻣﻞ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻠﻤﯽ ﺟﻬﺎن را"ﻋﺼﺮ رازي" ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‬
‫ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻠﻮد ﺁﻟﮕﺮوزﻳﺮ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺁﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﺎ ﻓﻴﺰﻳﮑﺪان ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﺖ‪ ،‬درﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺧﻮدش ﺑﻨﺎم " ﺧﺪا درﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺶ ") ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر دراﻳﻦ ﮐﺘﺎب ازﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ(‪ ،‬درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ و ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ﺧﻮدش ﻳﻬﻮدی اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮدی را ﺑﻄﻮرﮐﺎﻣﻞ ﻧﻔﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪوﺧﺪای ﺗﻮرات راﺧﺪاﺋﯽ ﺳﻨﮕﺪل‪،‬‬
‫ﺣﻘﻴﺮ‪ ،‬ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزو اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮ ﻣﻴﻨﺎﻣﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ هﻴﭻ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن هﻤﻪ ﻣﺬاهﺐ را ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻮرد‬
‫ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﺪ و ﺗﻌﺼﺒﺎت ﻓﮑﺮی ﺁﻧﺎن را ﺑﺎهﻤﻴﻦ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻣﺤﮑﻮم ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ ازﺁﻧﮑﻪ درهﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ‬
‫ﻣﻮاردﺟﺎی ﺗﺮدﻳﺪی ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﻴﮕﺬارد‪ ،‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاﻋﻤﻴﻘﺎ اﻋﺘﻘﺎد دارد‪ ،‬وازﺁن ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬اﺻﻮﻻ ﺑﺮای‬
‫هﺮﭘﮋوهﺶ ﻋﻠﻤﯽ زﻳﺮﺑﻨﺎﺋﯽ ﻣﺬهﺒﯽ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮاﮐﻪ ﻳﮏ اﻧﺪﻳﺸﻪ واﻗﻌﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ازﻳﮏ دﻳﺪ ﮐﺎﺋﻨﺎﺗﯽ ﺟﺪا‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻼش ﺟﻬﺎن داﻧﺶ را ﺑﺮای ﮐﺸﻒ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﮐﺎﺋﻨﺎت‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﺿﻤﻨﯽ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎﺋﻨﺎت‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻧﻈﻢ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ای ﺑﺮای اﻳﻦ ﻧﻈﻢ وﺟﻮد دارد‪ .‬و ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺮای‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺳﺎدﻩ وﻟﯽ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ای ﮐﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﯽ ﻇﺎهﺮی ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺗﮑﻴﻪ دارد ﺧﻮد ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﺗﻼﺷﯽ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺁدﻣﯽ را ﺑﺎ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ﺧﻮد ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺪهﺪ؟"‬

‫درارزﻳﺎﺑﯽ ارﺗﺒﺎط ﻓﺮﺿﯽ ﺧﺪا ﺑﺎ ﻣﺬاهﺐ‪ ،‬اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ دراﺛﺮﻣﻌﺮوف ﺧﻮد"ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮرﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﻴﺒﻴﻨﻢ"‪ ،‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪":‬‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ درک ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮل درﮔﺮدش اﺳﺖ و ﺑﺮوز ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ‬
‫اﺧﺘﻼﻟﯽ دراﻳﻦ ﻧﻈﻢ ﺳﺎﺧﺘﺎر هﻤﻪ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ راﺑﺮهﻢ ﻣﻴﺮﻳﺰد‪ ،‬ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ اﻓﺴﺎﻧﻪ ای ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺠﺰﻩ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ دراﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﺎﻓﻮق ﺑﺰرگ ﺟﺎﺋﯽ ﺑﺮای ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺮای ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻴﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﻢ ﻣﻮﺟﻮد را ﺑﻪ دﻟﺨﻮاﻩ‬
‫ﺧﻮد وﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰﻩ هﺎﺋﯽ ﺧﺎص ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪ ،‬وﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﭘﺎداش ﻳﺎ ﮐﻴﻔﺮ ﮐﺎرهﺎی ﺁدﻣﻴﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﺎﺋﻨﺎﺗﯽ رادرﺟﻬﺎﺗﯽ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف درﺁورد‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ازﻗﺒﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮدﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﻪ ﺁﻟﺘﻬﺎﺋﯽ دردﺳﺖ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ ﻓﺮﺿﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺳﺮﺑﺎز زﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﻮدرا ﺷﻴﺌﯽ ﺑﻴﺮوﺣﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﮐﺮدﻩ هﺎی ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ"‪.‬‬

‫درﺟﺎی دﻳﮕﺮ ازهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬وی درﺑﺎرﻩ درک ﺳﻨﺘﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی ازﻣﻔﻬﻮم ﺧﺪا ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺳﺎدﻩ ﻟﻮﺣﺎﻧﻪ ﺗﻮدﻩ هﺎ هﻤﻮارﻩ ﺧﺪاراﻣﻮﺟﻮد ﻏﻮل ﺁﺳﺎﺋﯽ ﺗﺼﻮر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ هﻢ ازاوﺗﺮﺳﻴﺪ وهﻢ‬
‫در ﺻﺪد ﺟﻠﺐ رﺿﺎﻳﺖ و ﻋﻄﻮﻓﺘﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ودرهﺮدوﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎاورواﺑﻂ دوﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد ﺗﺎ ازروﻳﺎروﺋﯽ ﺑﺎوی‬
‫اﺣﺘﺮاز ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮل هﻤﻴﻦ ﺧﺪا را درواﻗﻌﻴﺖ ﻧﻈﻢ ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ ﺑﺰرگ‬
‫ودر ﻋﻴﻦ ﺣﺎل هﻤﺎهﻨﮕﯽ ﻣﻴﺠﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺁن ﻣﻴﺘﻮان ﺁﻳﻨﺪﻩ را ﺑﻬﻤﺎﻧﺼﻮرﺗﯽ ردﻳﺎﺑﯽ ﮐﺮدﮐﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ را‪ ،‬وﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ را ﺟﻠﻮﻩ ﮔﺎﻩ ﻗﺪرت ﻣﻮزون و ﺑﯽ ﺗﺒﻌﻴﻀﯽ درﭼﻨﺎن اﺑﻌﺎدی دﻳﺪ ﮐﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺸﺮي‪ ،‬درهﺮﺣﺪی‬
‫ازﺗﻨﻮع و دورﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬درﺑﺮاﺑﺮ ﺁن ﺣﺘﯽ ذرﻩ ﻧﺎﭘﻴﺪاﺋﯽ ﺑﺤﺴﺎب ﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ‪".‬‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ازﻣﺬاهﺐ ﺑﺮاﻳﻦ اﺻﻞ ﮐﻠﯽ ﻣﺘﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮﻣﺬهﺒﯽ دردرﺟﻪ اول ازﺗﺮس از ﺟﻬﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬وﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ‪ " :‬درﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺮس ﺑﻄﻮرﻣﻨﻈﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺒﻘﻪ ای داﻣﻦ زدﻩ ﺷﺪﻩ و ﻣﻮرد‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻧﺎم دارد وﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﺳﺎزﻣﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را راﺑﻂ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﺪرﺗﻬﺎﺋﯽ رﻋﺐ اﻧﮕﻴﺰ ﻗﻠﻤﺪاد ﮐﻨﺪ ﺗﺎﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﺋﯽ ﺧﻮﻳﺶ راازاﻳﻦ راﻩ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن ﻋﻤﻞ‬
‫ﮔﺎﻩ زﻣﺎﻣﺪاران‪ ،‬ﺧﻮاﻩ ﺑﺼﻮرت ﭘﺎدﺷﺎﻩ و ﺧﻮاﻩ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻤﺘﺎز‪ ،‬درراﻩ ﺣﻔﻆ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ دﻓﺎع ازﻣﻨﺎﻓﻊ و‬
‫اﻣﺘﻴﺎزات ﻣﺎدی ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ اﻳﻔﺎی اﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﺬهﺒﯽ راﺑﻌﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ وﮔﺎﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺎن ﺁﻧﺎن و ﻃﺒﻘﺎت روﺣﺎﻧﯽ‬
‫دراﻳﻦ راﻩ اﺋﺘﻼف ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ازاﺷﺘﺮاک ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻳﻦ دودراﻣﺮاﺳﺘﻴﻼﺟﻮﺋﯽ اﻗﻠﻴﺘﯽ ﻣﻤﺘﺎز ﺑﺮاﮐﺜﺮﻳﺘﯽ‬
‫ﻣﻄﻴﻊ و اﺳﺘﺜﻤﺎر اﻳﻦ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ اﻗﻠﻴﺖ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد"‪ .‬وازاﻳﻦ ارزﻳﺎﺑﯽ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ‪ :‬ﮐﺎراﺳﺎﺳﯽ‬
‫هﻤﻪ ﺗﺸﮑﻴﻼت ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬اﻋﻢ از ﮐﻨﻴﺴﻪ وﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬درهﺮﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ وﻣﮑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ داﻧﺶ وﺳﺮﮐﻮﺑﯽ‬
‫ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺑﻪ اﺗﻬﺎم اﻧﺤﺮاف از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻘﺪس ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺁﻧﺎن ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻴﺮوان ﻣﺬاهﺐ هﻤﻮارﻩ ﺻﻐﻴﺮاﻧﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ واﺟﺎزﻩ ﺳﺌﻮاﻟﯽ را درﺑﺎرﻩ اﺻﺎﻟﺖ ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮای‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﺪﻳﺸﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺁﺋﻴﻦ ﻳﻬﻮدی را از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺑﺰرگ‬
‫وﮐﻮﭼﮏ ﺁن ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬واﮔﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم راازﭘﻴﺮاﻳﻪ هﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﺧﻮد ﺑﭙﻴﺮاﻳﻨﺪ وﺑﻪ وﻳﮋﻩ اﮔﺮ ﺁﻧﻬﺎرا ازﺳﻠﻄﻪ‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ درﻃﻮل ﻗﺮون ﺑﺪاﻧﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺧﻼﺻﯽ ﺑﺨﺸﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻴﺎﺑﯽ ﺗﻮدﻩ هﺎ ی ﻋﻈﻴﻢ ﻳﻬﻮدی و‬
‫ﻣﺴﻴﺤﯽ وﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ زﻳﺮﺑﻨﺎﺋﯽ ﻣﺸﺘﺮک ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی واﻗﻌﻲ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺁن ﺗﻮﺣﻴﺪ هﺎی ﮐﺎذﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﺎن اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﻧﻬﺎﺋﯽ اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ازهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪارا ازراﻩ ﻣﺬاهﺐ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ازراﻩ ﺁﻣﻮزش‬
‫وداﻧﺶ ﻣﻴﺘﻮان ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬و ﻓﺘﻮای اوﻧﻴﺰ دراﻳﻦ ﻣﻮرد اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ ":‬ﺁﻳﻨﺪﻩ هﺮﮐﺸﻮر‪ ،‬هﺮﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬هﺮﺧﺎﻧﻮادﻩ‪،‬‬
‫هﺮﻓﺮد‪ ،‬ودرﻧﻬﺎﻳﺖ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی درﮔﺮواﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎ و اﺳﻄﻮرﻩ هﺎی اﺟﺪادی ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬درﮔﺮو درﺟﻪ ﺑﻴﻨﺶ ﻳﻌﻨﯽ‬
‫درﺟﻪ ﺁﻣﻮزش او اﺳﺖ"‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درروزﮔﺎری ﮐﻬﻦ ﺁﺋﻴﻦ هﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی ﺟﺎی ﺧﻮدرا ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪ ،‬درﺟﻬﺎن‬
‫ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎ ﺧﻮداﻳﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی درﺟﺮﻳﺎن ﺁﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺎی اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺘﺰﻟﺰل ﺷﺪﻩ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺖ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺮی از ﻣﺬهﺐ و ازاﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻪ دراﺳﻄﻮرﻩ هﺎی ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻴﻮخ و ﮐﺎهﻨﺎن‬
‫ﮐﻬﻦ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در داﻧﺶ و ﺑﻴﻨﺶ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﭘﺎﻳﺎن هﺰارﻩ دوم رﻳﺸﻪ دارد‪ .‬وﺷﻤﺎر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮی ازﭘﺮورش‬
‫ﻳﺎﻓﺘﮕﺎن اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﻠﻞ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﺑﻴﭽﻮن و ﭼﺮای ﺁﻧﭽﻪ ﮐﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬درﻃﻮل ﻗﺮون‪ ،‬ﺑﺎادﻋﺎی ﮐﻠﻴﺪ داری‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ ﭘﺪراﻧﺸﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ روﺷﻦ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﻬﺎی‬
‫"ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ"درروﻳﺎروﺋﯽ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی زﻣﻴﻨﯽ ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻳﮑﯽ ﭘﺲ ازدﻳﮕﺮی ازاﻋﺘﺒﺎر اﻓﺘﺎدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ اﻳﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺪن ﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ ازدﻳﻦ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎدرﺟﺮﻳﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺪاﺋﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راﺳﺖ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ هﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﺴﻴﺎری ازﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺑﻪ " ﺑﯽ ﺧﺪاﺋﻲ" ‪ atheism‬ﮔﺮاﺋﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﺘﺮی‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﮔﺮاﻳﺶ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ ﻓﺮاﺳﻮی ﺟﻬﺎن ﻣﺎدی و واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی رﻳﺎﺿﯽ ﺁن ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﮔﺰﻳﺪﮔﺎن اﻳﻦ اﮐﺜﺮﻳﺖ واﻗﻌﺎ ﻣﻴﻄﻠﺒﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﺋﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺻﻴﻠﺘﺮی ازﺧﺪا وﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻌﻨﻮی ﺗﺮی‬
‫ﺑﺎاواﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺰاﻣﺎ ازﻣﺠﺮای ﻣﺬاهﺒﯽ ﻣﻌﻴﻦ و ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت و ﻣﻘﺮراﺗﯽ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻴﮕﺬارد‪ .‬زﺑﺎن ﺣﺎل واﻗﻌﯽ اﻳﻨﺎن‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ دﻟﻨﺸﻴﻦ ﺳﺨﻨﻮری ﭘﺎرﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪:‬‬

‫رهﯽ ﺟﺰ ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻣﻴﺠﻮﻳﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻴﺒﻴﻨﻢ‬

‫ﮔﺮوهﯽ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺖ اﻳﻨﺠﺎ و ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺖ ﺁﻧﺠﺎ!‬

‫اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ دﻳﺮﻳﻨﻪ را در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ هﻴﭻ ﺳﻨﺖ رﻳﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻬﻦ را ﻳﮑﺮوزﻩ ﺗﺮک‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ ازاﻳﻦ ﺳﻌﺪی ﺟﻬﺎن دﻳﺪﻩ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻌﺪی‪ ،‬ﺑﻪ روزﮔﺎران ﻣﻬﺮی ﻧﺸﺴﺘﻪ در دل‬

‫روزﮔﺎران!‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮد ‪ ،‬اﻻ‬

‫ودرﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮی ازﺟﻬﺎن ﻏﺮب درهﻤﻴﻦ ارزﻳﺎﺑﯽ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫"درﻧﻬﺎد هﺮاﻧﺴﺎن ﺑﺎﻟﻎ و ﻋﺎﻗﻞ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوزﻣﺎ‪ ،‬ﺣﺘﯽ درﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﮑﺮی وﺁﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎ دوﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﮑﯽ اﻧﺴﺎن ﻣﺪرن‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت او هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ اﺧﻼﻗﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫وی ﺁﻧﺮا ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻬﻦ ﮐﻪ ﺧﻤﻴﺮ ﻣﺎﻳﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ او درﮐﺎرﮔﺎﻩ ﻧﻔﻮذهﺎی اﺟﺪادی ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮ‬
‫ﺿﻤﻴﺮ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎهﺶ ﻋﻤﻴﻘﺎ ﻧﻘﺶ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎ واﻋﺘﻘﺎدات ﮔﺬﺷﺘﻪ ای دراز زدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬درﻧﺰد ﺑﺴﻴﺎری ازﻣﺎ‬
‫درﻟﺤﻈﺎت اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻬﺎﺋﯽ هﻤﻴﻦ ﺿﻤﯽ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬واﮐﻨﺶ هﺎی‬
‫اﺟﺪادی را ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻇﺎهﺮا ﻧﻮ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﯽ ﺁورد واﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی ﻣﻴﺮاﺛﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ دﻳﮑﺘﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪،‬‬
‫وﻟﻮ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺪاﻧﻬﺎ رﻧﮓ ﺁزاداﻧﺪﺷﯽ زدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ") ﮔﻮﺳﺘﺎو ﻟﻮﺑﻮن‪ :‬ﺗﻤﺪن اﻋﺮاب(‪.‬‬

‫ﺑﺎاﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬وﺑﺮﻣﺒﻨﺎی هﻤﻴﻦ واﻗﻊ ﻧﮕﺮي‪ ،‬ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮐﺮدﮐﻪ درﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻮﻳﻦ داﻧﺶ و ﺑﻴﻨﺶ ﺑﺸﺮی وﺑﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬
‫اﻟﺰاﻣﯽ ﻧﺴﻠﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﻮﺟﻮﺋﯽ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح راﻳﺞ اﻣﺮوزی ﭘﺎﮐﺴﺎزی ﻣﺬهﺒﯽ درﺟﻬﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﺑﻄﻮر‬
‫ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﭘﺎی ﺑﻨﺪﻳﻬﺎی ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺼﻮرت اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺴﻴﺮ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﺤﻮﻟﯽ ﻃﺒﻌﺎ هﻤﻪ ﮐﺸﻮرهﺎ و ﻣﻠﺘﻬﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻮاﺿﻌﯽ ﻳﮑﺴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ :‬ﺑﺨﺸﯽ ازﺁﻧﺎن ﮐﻪ درﺳﻄﺢ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮی ازﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎی ﺁﻣﻮزﺷﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻗﺮار دارﻧﺪ – و درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ازﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺘﺮﻗﯽ دﻳﮕﺮ ﭼﻮن ژاﭘﻦ دراﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﻧﺪ – هﻢ ﮔﺮاﻳﺶ و هﻢ ﺁﻣﺎدﮔﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮای ﻧﻮﻳﻦ‬
‫ﻧﻮاﻧﺪﻳﺸﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﺋﯽ هﺎ و اﻓﺮاط ﮔﺮﻳﻬﺎی ﻣﺬهﺒﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص درﺻﻮرت ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮﻳﺎﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻋﻤﻼ‬
‫ﺟﺎﺋﯽ دراﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد‪ ،‬ﮐﺴﯽ درﺁﻧﻬﺎ ازﺑﺎﺑﺖ ﻧﻮع ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﻪ دارد ﻳﺎ ازﺑﺎﺑﺖ ﮐﻤﯽ و زﻳﺎدی اﻳﻤﺎن ﺧﻮد و ﻳﺎ درﺟﻪ‬
‫ﭘﺎی ﺑﻨﺪی ﺧﻮد ﺑﻪ اﺟﺮای ﻓﺮاﺋﺾ و ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺮار ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬هﺮﮐﺲ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁﺷﮑﺎرا‬
‫اﻋﻼم ﺑﻴﺪﻳﻨﯽ ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﺁزاداﻧﻪ ﻣﺬهﺐ ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ هﻨﻮز ﻣﻮاردی ﭼﻮن‬
‫روﻳﺎروﺋﻲ‪،‬ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮑﻬﺎوﭘﺮوﺗﺴﺘﺎﻧﻬﺎی اﻳﺮﻟﻨﺪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻳﺎ ﺳﺮﺑﻬﺎی ارﺗﺪﮐﺲ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮﺳﻨﻴﺎﺋﯽ راﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن از ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ دارد‪ ،‬وﻟﯽ هﻤﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ روﻳﺎروﺋﻴﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶ ازﺟﻨﺒﻪ ﻣﺬهﺒﯽ رﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وﻣﻠﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮی ازهﻤﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ از ﮐﺸﻮرهﺎی ﺑﻮداﺋﯽ – ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺬهﺐ ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺣﺎﺿﺮ‪ -‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب درﺳﻄﺢ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮی ازﭘﻴﺸﺮﻓﺘﮕﯽ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ازﻧﻈﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺁﺋﻴﻦ ﺧﻮد اﺻﻮﻻ ﮔﺮاﻳﺸﯽ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺳﻮﻣﯽ ازاﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ‪" ،‬ﺁﻧﻤﻴﺴﺖ" هﺎی اﻓﺮﻳﻘﺎﺋﯽ و اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﺋﯽ و ﺑﻮﻣﻴﺎن ﺟﺰاﺋﺮ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﺁرام و ﻧﻈﺎﻳﺮ ﺁﻧﻬﺎﻳﻨﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ دﻳﺪﮔﺎهﯽ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻨﺘﯽ ﺁن ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬وازﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﺋﻴﻬﺎ و ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮﺋﯽ هﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﺪورﻧﺪ‪.‬‬

‫درﻣﻘﺎﺑﻞ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ازﺟﻬﺎن ﻣﺬهﺒﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ هﻤﭽﻨﺎن درﺁﺷﺘﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﺳﻨﺘﯽ وﺗﻌﺼﺒﻬﺎ و‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﺋﻴﻬﺎی ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺟﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ رﻳﺸﻪ واﻗﻌﯽ اﻳﻦ هﻤﻪ را درﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻴﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫و ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ اﻗﺘﺼﺎدی ﺁن ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺴﺖ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻋﻀﺎی اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ازﺟﻬﺎن را ﮐﺸﻮرهﺎی اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪ .‬هﻤﻪ اﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎی ﭘﻨﺠﺎﻩ ﮔﺎﻧﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﮐﺸﻮرهﺎﺋﯽ ﺟﻬﺎن ﺳﻮﻣﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺳﻄﺢ ﻋﻠﻤﯽ و‬
‫ﺁﻣﻮزﺷﯽ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮاز ﺟﻬﺎن ﻏﺮب وﺑﺎ اﻗﺘﺼﺎدهﺎﺋﯽ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن‪ ،‬ﺟﺰدرﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎ ﺑﺎ درﺁﻣﺪهﺎی ﻧﻔﺘﯽ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ درﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮدﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺼﻮرت واﻗﻌﺎ دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ادارﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ و درهﻴﭽﮑﺪام ﻧﻴﺰ ﺣﺘﯽ درﺗﺮﮐﻴﻪ ﻻﺋﻴﮏ ﺁزادی ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻤﻔﻬﻮم اﺻﻴﻞ ﺁن‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ درﻳﭽﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺎ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﮐﻠﻴﺴﺎ ﮔﺸﻮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫دراﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺘﺤﺠﺮی را اﻟﺰاﻣﺎ ﺧﻄﺮی اﻧﻔﺠﺎری ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺑﺮاﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﮑﻴﻪ ﻣﻴﮕﺬارم‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ دارم اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮی‬
‫ازﻣﻴﺮاث ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺳﺮﺷﺎرﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬هﻢ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ و هﻢ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﻤﺘﺎزی رادرﺑﺮداﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ دﻧﻴﺎی ﻓﺮدا از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ وازﻣﻌﻨﻮﻳﺖ اﻳﻔﺎﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺮان ﻣﺎ درﻃﻮل ﺳﻪ هﺰار ﺳﺎل هﻤﻮارﻩ ﻳﮏ ﮐﺎﻧﻮن ﭘﻮﻳﺎی ﻧﻮﺁوری ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ دراﻳﻦ ﻣﺪت ﺟﻬﺎن‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﻴﺰ ﺳﺎﻣﯽ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﯽ و اﺳﻼم راﭘﺪﻳﺪ ﺁوردﻩ‪ ،‬اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ زادﮔﺎﻩ ﺳﻪ ﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﺁرﻳﺎﺋﯽ ﻣﻬﺮی و زرﺗﺸﺘﯽ و ﻣﺎﻧﻮی ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻴﭽﮑﺪام ازﺁﻧﻬﺎ اﺻﺎﻟﺘﯽ ﮐﻤﺘﺮازﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺳﺎﻣﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫وﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﺬهﺐ ﺳﺎﻣﯽ دوام ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎی ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺗﺮی ازﺟﺎﻧﺐ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ واﻻﺗﺮی ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮی ازهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب‪ ،‬درﻳﮑﯽ ازﺗﺎزﻩ‬
‫ﺗﺮﻳﻦ ﭘﮋوهﺸﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ‪ ،‬درارزﻳﺎﺑﯽ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ " :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﺑﻤﺎ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪاﻳﺎﻧﯽ ﭘﺎی ﺑﺮﺟﺎ ﻣﻴﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺪرت ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮی را ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ‬
‫درﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﻣﻘﺪس ﺧﺪای ﻣﺤﺮوﻣﺎن وﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن اﻋﻼم ﺷﺪﻩ ﺑﻮد دردرازای ﻗﺮون ﻋﻤﻼ درﺟﺒﻬﻪ زورﻣﻨﺪان ﻳﻌﻨﯽ‬
‫ﺳﻼﻃﻴﻦ و ﺧﻠﻔﺎ و ﭘﺎﭘﻬﺎ و اﺳﺘﻌﻤﺎرﮔﺮان ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺖ و ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮوﻗﺘﯽ درﺑﺮاﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺪان ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻤﺸﻴﺮهﺎی ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺗﺮی روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺁﺋﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪای ﺑﻮدا‪ ،‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺁﺷﻮﮐﺎ ازﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫زادﮔﺎﻩ هﻨﺪی ﺧﻮد را ﺗﺮک ﮔﻔﺖ ودر ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﺴﮑﻦ ﮔﺰﻳﺪ ﮐﻪ ﻧﻴﺮوهﺎﺋﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ دراﺧﺘﻴﺎرش ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی درﻋﻤﻞ ﺗﺎرﻳﺦ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﺖ وهﺮﺳﻴﺴﺘﻢ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺘﯽ اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺮدوﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮوﭘﻮل ﺗﮑﻴﻪ دارد)ﻣﺴﺎدﻳﻪ‪ :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﺪا(‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ارﻧﺴﺖ رﻧﺎن ﻗﺒﻼ ﻧﻘﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ اﮔﺮﻣﺴﻴﺤﻴﺖ درﺁﻏﺎز ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎری ﻓﻠﺞ ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺮوز ﺁﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺘﺮا درﺟﺎی ﺁن ﺁﺋﻴﻦ ﺑﺮﺗﺮﺟﻬﺎن ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ هﮕﻞ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ درﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﺮب ﺧﻮرد وﻧﻪ درﺑﺮاﺑﺮ اﺳﻼم‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎزی ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺬﮐﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﺳﺮﮐﻮﺑﯽ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻮی ﻧﻴﺰ‬
‫هﺮدوﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺴﺎﻣﺎن ﻣﺘﻔﻘﺎ ﺑﮑﺎر اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬

‫درﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬هﮕﻞ دراﺛﺮ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ) ‪Vorlesungen uber die Philosophie der‬‬
‫‪ Religion‬درﺳﻬﺎﺋﯽ درﺑﺎرﻩ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺬهﺐ ( دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻮﺷﺖ ‪ ":‬ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ اﻳﺮان ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺁﺋﻴﻨﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﻌﺪی درﺟﻬﺎﻧﯽ داﺷﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪای ﺁن‪ ،‬اهﻮراﻣﺰدا‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﺮوغ هﺮ ﭼﻪ دورﺗﺮو ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬درﺁﺋﻴﻦ ﮐﻬﻦ اﻳﺮاﻧﯽ هﺮ اﺻﻞ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﻴﮑﺎر داﺋﻤﯽ ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ و‬
‫روﺷﻨﺎﺋﯽ ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﮑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬و درﭼﻨﻴﻦ روﻳﺎروﺋﯽ ﺁدﻣﯽ ﺑﺠﺎی اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﻣﺬاهﺐ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﺪ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ‬
‫را ﺑﺼﻮرت اواﻣﺮی ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮا ﺑﭙﺬﻳﺮدو ﺧﻮدش ﺣﻖ دﺧﺎﻟﺘﯽ درﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮد درﻗﻠﻤﺮو‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻘﺸﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪﻩ دارد‪ ،‬و ﮔﻮﺋﯽ ﻣﻘﺎم واﻻﺋﯽ درﺑﺮاﺑﺮ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺧﻮد ﭘﻴﺪا ﮐﺮﻩ اﺳﺖ"‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﻧﻴﻤﻪ دوم هﻤﺎن ﻗﺮن‪ ،‬ﮐﻨﺖ دو ﮔﻮﺑﻴﻨﻮ در‪) Histoire des Perses‬ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮاﻧﻴﺎن( ﺧﻮد درارزﻳﺎﺑﯽ‬
‫دﻳﮕﺮی درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪ ":‬زرﺗﺸﺖ ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن را ﻣﻴﺪان ﻧﺒﺮد روﺷﻨﺎﺋﻲ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬راﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺁﺑﺎداﻧﯽ‬
‫وﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ازﻳﮑﺴﻮ‪ ،‬و ﺗﺎرﻳﮑﻲ‪ ،‬ﻣﺮگ‪ ،‬دروغ‪ ،‬وﻳﺮاﻧﯽ وﺑﻴﻤﺎری ازﺳﻮی دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺸﻤﺎرد‪ ،‬ودرﭘﻨﺪار او‬
‫ﺗﺎهﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ اﻳﻦ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﭘﻴﺮوزی ﻧﻬﺎﺋﯽ اهﻮراﻣﺰدا ﺑﺮاهﺮﻳﻤﻦ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ هﻤﻪ ﺁدﻣﻴﺎن دراﻳﻦ ﭘﻴﮑﺎر‬
‫ﺳﻬﻴﻤﻨﺪ و وﻇﻴﻔﻪ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ درﺟﺒﻬﻪ ﺧﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺮ اهﻮراﻣﺰدا را ﻳﺎری دهﻨﺪ‪ .‬درﺑﺮداﺷﺖ زرﺗﺸﺖ ﺁدﻣﯽ‬
‫درﮔﺰﻳﻨﺶ ﺧﻮب و ﺑﺪ ﻣﺨﺘﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ودراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﭼﻨﺎن ارﺟﻤﻨﺪ دارد ﮐﻪ ﻧﻴﮑﯽ ﮔﻔﺘﺎر و ﭘﻨﺪار وﮐﺮدارش‬
‫ﺑﺮای ﭘﻴﺮوزی روﺷﻨﯽ ﺑﺮ ﻇﻠﻤﺖ ﺿﺮورﺗﯽ ﺑﻨﻴﺎدی ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺬاهﺐ ﺳﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺪن را ﺧﻮار‬
‫ودﻧﻴﺎراﺑﻴﻤﻘﺪار ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ درﺁﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﯽ هﺮﻓﺮدی اﻳﻦ رﺳﺎﻟﺖ راﺑﺮﻋﻬﺪﻩ دارد ﮐﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﮐﻮﺷﺎ و ﺳﺎزﻧﺪﻩ و‬
‫ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ اﻳﻦ ﺁﻣﻮزﺷﻬﺎ را درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺧﻮب اﺣﺴﺎس ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ هﺮﭼﻨﺪ ﺧﺪاي ‪ Bible‬ﻗﻄﻌﺎ‬
‫ﺧﺪای ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﻠﺖ‪ Bible‬درﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎﻣﻠﺘﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺻﻮل و ﺗﻌﺎﻟﻴﻤﯽ دارد ﻣﻠﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫اﻳﻦ اﺻﻮل ﺑﺎﺁن دروﻏﻬﺎ وﻓﺮﻳﺒﮑﺎرﻳﻬﺎ وﺧﻮدﺧﻮاهﯽ هﺎ و ﮐﻮﺗﻪ ﻧﻈﺮﻳﻬﺎی درون ﺧﻴﻤﻪ هﺎ ی ﺷﻴﻮخ ﮐﻪ ﺗﻮرات ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﺮای ﻣﺎﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ وﺟﻪ اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪".‬‬

‫درارزﻳﺎﺑﯽ ﺑﺎزهﻢ ﺟﺎﻟﺐ دﻳﮕﺮی درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﮐﺮﮔﻠﻴﻨﮕﺮ اﺳﺘﺎد ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ درﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد‬
‫) ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﺋﯽ درﺑﺎرﻩ ﭘﻴﺪاﻳﺶ و ﮐﺴﺘﺮش زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺬهﺒﻲ( ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ " :‬درﺑﺮداﺷﺖ اﻳﺪﺋﻮﻟﮋﻳﮏ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺮد‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ وﺟﻮد ﻣﺠﺰاﺋﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ رﺳﺘﮕﺎری ﺧﻮدش ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ‪ ،‬ﺑﺎاﻳﻦ ﻣﻨﻄﻖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﺮاﺋﺾ ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم دهﺪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺁن ﺑﻬﺸﺘﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ او ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ او هﻤﮑﺎر اﻟﺰاﻣﯽ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد درﻃﺮﻳﻖ هﺪاﻳﺖ ﺟﻬﺎن درﻣﺴﻴﺮ روﺷﻨﺎﺋﯽ اﺳﺖ وازﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎهﯽ ﺣﮑﻢ ﺳﺮﺑﺎز ﻳﺎ ﮐﺎرﮔﺮی رادارد ﮐﻪ‬
‫درراﻩ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻳﮏ ﻃﺮح ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﮐﺎرﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮدش‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮای هﻤﻪ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ودرﭘﻴﮑﺎری هﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺮای ﭘﻴﺮوزی ﻧﻬﺎﺋﯽ ﻓﺮوغ ﺑﺮﺗﺎرﻳﮑﯽ و زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮﻣﺮگ‪ .‬ﺑﺎﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﯽ ﺑﻨﻴﺎدي‪،‬‬
‫ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﺟﻬﺎن اﺻﻮﻟﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ درهﻴﭻ ﺁﺋﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪارد‪".‬‬

‫و ﺑﺎزهﻢ ﻳﮏ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺎﻣﯽ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان‪ ،‬ﺁرﺗﻮرﮐﺮﻳﺴﺘﻦ ﺳﻦ‪ ،‬درﮐﺘﺎب" ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﻬﺮﻳﺎر درﺗﺎرﻳﺦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ای‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن” ‪Les types du premier Homme et du premier Roi dans l’histoire‬‬
‫‪ legendaire des Iranienes‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻣﻨﻮﻳﺴﺪ‪" :‬ﺗﻔﮑﻴﮏ ﺁﺷﮑﺎر دودﻧﻴﺎی ﻓﺮوغ و ﻇﻠﻤﺖ‪ ،‬و راﺑﻄﻪ‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ ﺁدﻣﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮐﺎﺋﻨﺎت ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد اودراﻳﻦ روﻳﺎروﺋﻴﺎﻳﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی ﺑﻨﻴﺎدی ﺁﺋﻴﻦ ﻣﺰداﺋﯽ‬
‫اﻳﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ وارد دﻳﮕﺮ ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺁﺳﻴﺎی ﻣﻘﺪم ﺷﺪﻩ اﺳﺖ"‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺁزادی ﺗﺸﺨﻴﺺ وﺁزادی اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درﺳﺮاﺳﺮﺳﺮودهﺎی ﻣﻌﺮوف زرﺗﺸﺖ) ﮔﺎﺗﺎهﺎ( ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ‪ ":‬ﺳﺨﻦ‬
‫هﺎرا ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ وﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ روﺷﻦ درﺁﻧﻬﺎ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ وراهﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ درﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮﻳﺪ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ‪ .‬ازﺁن دو‬
‫ﻣﻴﻨﻮی هﻤﺰادی ﮐﻪ درﺁﻏﺎز ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ دراﻧﺪﻳﺸﻪ و اﻧﮕﺎرﭘﺪﻳﺪارﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻳﮑﯽ ﻧﻴﮑﯽ را ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺎﻧﺪ دﻳﮕﺮی ﺑﺪی را‪،‬‬
‫وﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو داﻧﺎ راﺳﺘﯽ را ﺑﺮﻣﻴﮕﺰﻳﻨﺪ وﻧﺎدان دروغ را ") ﺳﺮود ﺳﯽ ام‪ ،‬ﺑﻨﺪهﺎی دوم و ﺳﻮم(؛ " ای ﻣﺰدا‪،‬‬
‫هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺑﺮای ﻣﺎ ﺗﻦ و ﺧﺮد ﺁﻓﺮﻳﺪی وﺑﻪ ﺗﻦ ﻣﺎ ﺟﺎن دادی و ﺗﻮاﻧﺎﻳﯽ ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدار‪ ،‬ازﻣﺎﺧﻮاﺳﺘﯽ ﮐﻪ راﻩ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺁزاداﻧﻪ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﻢ و ﺑﺪﻟﺨﻮاﻩ ﺧﻮد ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﻳﺎ ﺑﻪ ﮔﮋی روﻳﻢ")ﺳﺮود ﺳﯽ وﻳﮑﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺪ ﻳﺎزدهﻢ(‪ ،‬ﺧﻮد‬
‫زرﺗﺸﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﺪﻋﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ازراﻩ وﺣﯽ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺁﻧﺮا زادﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ادراک ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻴﺸﻨﺎﺳﺪ‪" :‬ای‬
‫ﻣﺰدا‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺗﺮا ﺑﺎ ﻧﻴﺮوی اﻧﺪﻳﺸﻪ ام ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ ،‬درﻳﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﺮﺁﻏﺎز و ﺳﺮاﻧﺠﺎم هﺴﺘﯽ و ﺁن ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻴﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁدﻣﻴﺎن ﺁزادی ﮔﺰﻳﻨﺶ دادﻩ ای ﺗﺎ راﻩ راﺳﺘﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ") ﺳﺮود ﺳﯽ وﻳﮑﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺪهﺎي‪8‬و‪ .(9‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ راﻩ ﻓﺮوغ را دراﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮﻣﻴﮕﺰﻳﻨﺪ‪ ،‬از ﺁن ﭘﺲ دوﺳﺖ و ﻳﺎور اهﻮراﻣﺰدا اﺳﺖ و ﻧﻪ‬
‫ﺑﻨﺪﻩ ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎر وﺳﺮﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او‪ .‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﯽ درﺑﻨﺪ دﻳﮕﺮی از هﻤﻴﻦ ﺳﺮود ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ " :‬اهﻮراﻣﺰدا ﺑﺎ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪی وﺳﺮوری ﺧﻮد‪ ،‬رﺳﺎﺋﯽ وﺟﺎوداﻧﮕﯽ وراﺳﺘﯽ و ﺷﻬﺮﻳﺎری وﭘﺎک ﻣﻨﺸﯽ را ﺑﻪ ﺁن ﮐﺲ ارزاﻧﯽ ﻣﻴﺪارد ﮐﻪ‬
‫دراﻧﺪﻳﺸﻪ و درﮐﺮدار دوﺳﺖ اوﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎور ارﺟﻤﻨﺪ اهﻮرا ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدارش ﻧﺸﺎن ازراﺳﺘﯽ وﻧﮑﻮﺋﯽ‬
‫دهﺪ") ﺳﺮود ﺳﯽ وﻳﮑﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺪهﺎی ‪ 21‬و ‪.( 22‬‬

‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻔﮑﻴﮏ ﺑﻨﻴﺎدی ﺧﻴﺮ وﺷﺮ وﺁزادی ﺁدﻣﯽ درﮔﺰﻳﻨﺶ ﻳﮑﯽ ازﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬درﺁﺋﻴﻦ دﻳﮕﺮاﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻮﻳﺖ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺰﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﺑﺎﻣﻨﻄﻖ" ﺟﺒﺮی" دوﺁﺋﻴﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻳﻬﻮدی وﻣﺴﻴﺤﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﺪای واﺣﺪ ﺣﻖ ﮐﻴﻔﺮﺧﻄﺎﮐﺎراﻧﯽ راﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل ﮔﻤﺮاهﯽ ﺁﻧﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﻧﺪارد واﺻﻮﻻ ﺗﺼﻮر ﺧﺪاﺋﯽ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻴﺮوﺷﺮهﺮدوﻣﺨﻠﻮق او و ﻧﺎﺷﯽ ازﻣﺸﻴﺖ اوﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاری ﻧﻴﺰ‪ ،‬درﺁﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﯽ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻮد و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ دو ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻗﺮون ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ هﺠﺮي‪ ،‬ﺑﻐﺪادی دراﺻﻮل اﻟﺪﻳﻦ و‬
‫ﻣﻌﺘﺰﻟﯽ درﺗﺜﺒﻴﺖ دﻻﺋﻞ اﻟﻨﺒﻮﻩ ﺧﻮد ﺗﺬﮐﺮ دادﻩ اﻧﺪ ﻣﺎﻧﻮﻳﺎن ﭘﻴﻤﺒﺮان ﺑﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ را ﮐﻪ ﻣﺪﻋﯽ ﺁوردن ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻟﻬﯽ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن اهﺮﻳﻤﻦ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ وﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﺎﻧﯽ ﺑﺨﺼﻮص ﭘﺲ ازﻣﺮگ ﺧﻮد او‪ ،‬هﻤﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﭽﻪ درﻣﻮرد ﻋﻴﺴﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎرج ازﻣﺮزهﺎی اﻳﺮان رﻓﺖ وازﭼﻴﻦ ﺗﺎ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬درﺁﺳﻴﺎ و اﻓﺮﻳﻘﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ واروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ و‬
‫ﺑﻌﺪاﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﺰرگ ﻣﻌﺘﺰﻟﻪ دردﻧﻴﺎی اﺳﻼﻣﯽ و ﺟﻨﺒﺸﻬﺎی ﺑﻮﮔﻮﻣﻴﻞ وﮐﺎﺗﺎر دراروﭘﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻧﻘﺶ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدی ﺁﻧﻬﺎ درهﺮدو ﻣﻮرد ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻳﮏ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻗﺮن ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺁﻧﺮا‪ ،‬ﺗﺎﺁﻧﺠﺎﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﮐﺎﺗﺎر‬
‫دراروﭘﺎی ﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد"ﻃﻨﻴﻦ ﻳﮑﯽ ازﭘﺮﺷﮑﻮﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ اﻳﺮان درﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن "‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ اﺳﺖ) ﺷﺎرل هﺎﻧﺮی ﭘﻮﺋﺶ درﮐﺘﺎب روح اﻳﺮان (‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی ﻣﺎﻧﻮي‪ ،‬ﺑﻌﺪا ﺳﻨﮓ زﻳﺮﺑﻨﺎﺋﯽ ﻣﮑﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺳﺎس ﻓﮑﺮی ﺁن راﺑﻄﻪ دوﺳﺘﺎﻧﻪ و‬
‫ﺣﺘﯽ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﻟﻮﺋﯽ ﻣﺎﺳﻴﻨﻴﻮن ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﯽ وﻣﻮﻟﻒ اﺛﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﯽ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪی درﺑﺎرﻩ ﺣﻼج‪ ،‬درارزﻳﺎﺑﯽ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫"ﺑﺮﺧﻼف اﻋﺮاب ودﻳﮕﺮ اﻗﻮام ﺳﺎﻣﯽ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ هﻤﻮارﻩ ﻳﮑﻨﻮع اﺣﺘﺮام ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎﺗﺮس و ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎی اﻳﺮاﻧﯽ راﺑﻄﻪ ای راﺑﺮاﺳﺎس ﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد ﭘﯽ رﻳﺰی ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬وﺑﺎ او‬
‫ﺑﺎﭼﻨﺎن ﺻﻔﺎ وﺻﻤﻴﻤﻴﺘﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎرﺣﻼج درﺑﻴﺎن راﺑﻄﻪ ﺧﺎﻟﻖ و ﻣﺨﻠﻮق‬
‫ﺑﮑﺎرﺑﺮدﻩ اﺳﺖ"‪.‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎس دﻳﮕﺮﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اﻟﮑﺴﻨﺪرﮔﻴﺐ‪ ،‬در"ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﺋﯽ درﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﯽ" درهﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ‬
‫ﻣﻨﻮﻳﺴﺪ‪ " :‬ﺁﻧﭽﻪ ﻋﺎدﺗﺎ ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺮروﻳﻬﻢ زادﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻳﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﻼش‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮای ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺬهﺒﯽ ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ازراﻩ اﺷﺎﻋﻪ ﺗﺼﻮف و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺷﻌﺎر ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ای ﮐﻪ‬
‫ﺷﻬﺮﺗﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮت ﻗﺮﺁن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ درﺣﮑﻢ اﻧﺘﻘﺎﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﺮان ازﺁﺋﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺪو ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﺸﻖ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻋﺮﻓﺎی اﻳﺮان ﮐﻪ اﻋﺘﺮاض وﻋﺼﻴﺎﻧﯽ ﺁﺷﮑﺎر ﻋﻠﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﺸﺮی وﻣﺘﻌﺼﺒﺎﻧﻪ ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮی ﺑﻨﻴﺎدی درﻧﺴﻠﻬﺎی ﭘﻴﺎﭘﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن وازراﻩ ﺁﻧﺎن درﺁﺳﻴﺎ و اروﭘﺎی ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ اﻳﺮان ازاﻳﻦ راﻩ درﻋﺎﻟﻢ اﻧﺪﻳﺸﻪ وﻓﺮهﻨﮓ‪ ،‬اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﺮی از اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﺟﻬﺎن‬
‫ﮐﻮرش و دارﻳﻮش ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﻮﺟﻮد ﺁورد"‪.‬‬

‫ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﯽ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ازهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ " اﮔﺮ ﻧﻴﺮوی ﻣﻌﻨﻮی ﻳﮏ ﻣﺠﺘﻤﻊ اﺧﻼﻗﯽ و‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﮔﺴﺘﺮش ﺁن ازراﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻧﻪ ازﻃﺮﻳﻖ ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﺘﺎر اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮی ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﻃﻌﺎ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬
‫دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻋﺎﻣﻞ اﻳﺮاﻧﯽ درﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﺟﻬﺎن ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ ازﻣﺠﻤﻮع ﻋﻮاﻣﻞ ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﯽ‬
‫واﺳﻼﻣﯽ دارد" ) ﺷﺎرل اوﺗﺮان درﮐﺘﺎب ﻣﻴﺘﺮا‪ ،‬زرﺗﺸﺖ و زﻳﺮﺑﻨﺎی ﺁرﻳﺎﺋﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ‪Mithra, Zoroastre et‬‬
‫‪ .(la Orehistoire aryenne du Christianisme‬وﺷﺎﻋﺮﻩ ﻧﺎﻣﯽ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﮔﺮﺗﺮودﺑﻞ‪ ،‬ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻆ‪ ،‬درارزﻳﺎﺑﯽ ﺷﻴﻮاﺋﯽ ﮐﻪ ادواردﺑﺮاوان در" ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان" ازاوﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪":‬‬
‫وارﺳﺘﮕﯽ از ﻣﺤﺪودﻩ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ و ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﺴﻮی ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ و ﺟﻬﺎن اﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ،‬از وﻳﮋﮔﯽ هﺎی ﺑﻨﻴﺎدی‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرزی ازﺁﻧﺮا درﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﺛﺎر دو ﻣﻈﻬﺮ ﺑﺰرگ ﻓﺮهﻨﮓ ﻏﺮب و ﻓﺮهﻨﮓ ﺷﺮق ‪:‬‬
‫داﻧﺘﻪ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ و ﺣﺎﻓﻆ اﻳﺮان ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ – ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دردوران ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮازﮐﻪ وی‬
‫هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﺑﺪان دﻟﺒﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ داﻧﺘﻪ دﻟﺒﺴﺘﻪ ﻓﻠﻮراﻧﺲ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎرﻣﺤﺎﺻﺮﻩ و ﻣﺴﺨﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن و‬
‫ﺷﺎهﺰادﮔﺎن ﻣﺘﻌﺪدی را دﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺮارﻳﮑﻪ ﻗﺪرت ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺰ ازﺁن ﻓﺮواﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻴﭻ ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ‬
‫ازﺁﻧﻬﺎ درﺷﻌﺮ ﺳﺤﺮاﻧﮕﻴﺰ اوﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻓﻠﺴﻔﯽ و ﺟﻬﺎﻧﯽ داﻧﺘﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎن وﻣﮑﺎن‬
‫ﺧﻮد اوﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ودرﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮای دوران ﺧﻮد او واﻗﻌﻴﺘﻬﺎﺋﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺮوز ﺑﺮای ﻣﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮهﺎﺋﯽ‬
‫ﻧﺎﻣﺄﻧﻮس‪ ،‬ﮔﺎﻩ زﻳﺒﺎ و ﮔﺎﻩ هﺮاس اﻧﮕﻴﺰ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺗﺼﻮﻳﺮی ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﺪ اﻓﻘﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﺮ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪16‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫دارد ﮐﻪ ازﻗﻴﺪ زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن ﺑﻴﺮون اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻮﺋﯽ دﻳﺪﻩ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ او ﺑﺎ ﻧﮕﺮﺷﯽ ﺷﮕﻔﺖ ﺁور ﺑﺪان اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫هﺎ و ادراﮐﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﻣﺎ دردوراﻧﻬﺎﺋﯽ دورﺗﺮ ﺑﺪاﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻴﻢ راﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺁﻧﻬﺎ را ازﻧﺰدﻳﮏ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ اوﺑﻴﺎن ﻣﻴﮑﻨﺪ ازﻗﻴﺪ زﻣﺎن وﻣﮑﺎن ﺑﻴﺮون اﺳﺖ‪ ،‬وﻻﺟﺮم اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺘﺎن و هﺸﻴﺎران دورو ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﻬﻤﺎن ﮔﺮﻣﻲ" ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮاز " ﭘﺎی ﺑﮑﻮﺑﻨﺪ ﮐﻪ در دوران ﺧﻮد او ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﮐﺸﻤﻴﺮی وﺗﺮﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪی‬
‫ﭘﺎی ﻣﻴﮑﻮﻓﺘﻨﺪ"‪.‬‬

‫ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﺧﺼﻴﺼﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاﺋﯽ ﺟﻮﺋﯽ ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﻣﻄﻠﻖ ﺁن اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺎرف ﭘﺎرﺳﯽ ﺧﺪارا درﻣﻘﺎﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ازﺟﺪاﺋﻴﻬﺎی ﮐﻨﻴﺴﻪ و ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻴﺠﻮﻳﺪو ﺑﺨﻼف اﻧﺤﺼﺎر ﻃﻠﺒﯽ ﺧﺎﺧﺎم وﮐﺸﻴﺶ و ﻣﻔﺘﯽ اوراﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫هﻤﻪ وهﻤﻪ را ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اوﻣﻴﺸﻤﺎرد‪ .‬ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ درﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﻧﻮر ﺧﺪا ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺤﺮاب ﮐﻠﻴﺴﺎ و‬
‫دررواق ﻣﺴﺠﺪ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬وﻧﺪای اﻳﻦ ﺧﺪارا ﺑﺎ هﻤﺎن رﺳﺎﺋﯽ درﻣﻴﮑﺪﻩ ﻣﻴﺸﻨﻮد ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ درﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬ﮔﺎﻩ هﻢ‬
‫اﺻﻮﻻ اﻳﻦ ﻧﺪا را درﺻﻮﻣﻌﻪ ﻧﻤﻴﺸﻨﻮد وﻟﯽ درﺻﻔﺎی ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻴﺸﻨﻮد‪:‬‬

‫رﻓﺘﻢ ﺑﻪ در ﻣﻴﮑﺪﻩ ‪ ،‬دﻳﺪم ﮐﻪ ﻓﺮاز اﺳﺖ‬ ‫در ﺻﻮﻣﻌﻪ ﭼﻮن راﻩ ﻧﺪادﻧﺪ ﻣﺮا دوش‬

‫در ﺑﺎز ﺗﻮ ﺧﻮد را ﮐﻪ در ﻣﻴـــﮑﺪﻩ ﺑﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ‪ :‬ﻋﺮاﻗــﯽ‬ ‫از ﻣﻴﮑﺪﻩ ﺁواز ﺑﺮ ﺁﻣﺪ‬

‫ﺑﺮای اﻳﻦ ﻋﺎرف‪ ،‬ﮐﻔﺮ ودﻳﻦ ﺑﺎزﺗﺎب ﺧﺪا وﺑﻴﺨﺪاﺋﯽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬راهﻬﺎی دوﮔﺎﻧﻪ ای هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﺮﻣﻨﺰل‬
‫ﻣﻴﺮﺳﻨﺪ‪:‬‬

‫ﮐﺎﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﺁﻣﺪﻧﻪ ﺟﺎی ﮐﻔﺮ و دﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺳﺮ ﻋﺸﻖ ﺧﻮاهﯽ‪ ،‬از ﮐﻔﺮو دﻳﻦ ﮔﺬر ﮐﻦ‬

‫و ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻳﻬﻮدی وﺗﺮﺳﺎ رو ﺑﻪ اورﺷﻠﻴﻢ دارﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن روﺑﻪ ﮐﻌﺒﻪ‪ ،‬اوهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ و ﺧﻮد‬
‫ﺳﺮاغ ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﭼﻮن ﻧﻈﺮ ﺑﺎز ﮐﻨﻲ‪ ،‬ﮐﻌﺒﻪ و ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﻳﮑﯽ اﺳﺖ!‬ ‫اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺟﻨﮓ وﺟﺪل ﺣﺎﺻﻞ ﮐﻮﺗﻪ ﻧﻈﺮی اﺳﺖ‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺶ ازﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان ﻗﺮن ﻓﺮوغ‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎی ﻣﺎ اﺻﺎﻟﺖ ﺑﺘﻬﺎ و ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن "ﺗﻮﺣﻴﺪي" را هﻤﺴﻨﮓ ﺑﺘﻬﺎ و ﺑﺖ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﻬﺎی اﺳﺎﻃﻴﺮی ﻣﻮرد ﺳﺌﻮال ﻗﺮار دادﻩ و اززﺑﺎن ﺳﻌﺪی ﺷﻴﺮاز )هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ وی ﺁﺷﮑﺎرا درﻣﮑﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﺒﻮد(‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺑﺮ ﺑﺎد ﻗﻼﺷﯽ دهﻴﻢ اﻳﻦ ﺷﺮک ﺗﻘﻮی ﻧﺎم را‬ ‫ﺑﺮﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﻳﮑﺴﻮ ﻧﻬﻴﻢ اﻳﻦ دﻟﻖ ازرق ﻓﺎم را‬

‫ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﺮﻣﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺸﮑﻨﻴﻢ اﺻﻨﺎم را!‬ ‫هﺮ ﺳﺎﻋﺖ از ﻧﻮ ﻗﺒﻠﻪ ای ﺑﺎﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻣﻴﺮود‬

‫وﺳﺨﻨﻮری دﻳﮕﺮ ازﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد درﺑﺎرﻩ دوزخ اﻳﻦ ﮐﻠﻴﺪ داران ﻣﻴﮕﻔﺖ‪:‬‬

‫ﺑﻘﺪر ﻓﻬﻢ ﺗﻮ ﮐﺮدﻧﺪ وﺻﻒ دوزخ را‬

‫ﮐﻪ ﻣﺎ ر هﻔﺖ ﺳﺮ و ﻋﻘﺮب دو ﺳﺮ دارد !‬
‫ﺳﺨﻨﻮر ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﯽ دﻳﮕﺮ ازهﻤﻴﻦ ﻗﺮن ﺧﻮد ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﯽ اﻋﺘﻘﺎدی دﻳﺮﻳﻨﻪ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﯽ را ﺑﻪ دوزخ و ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻣﺠﺘﻬﺪان و ﻣﻘﻠﺪان‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻴﺸﺨﻨﺪی ﭼﻨﺎن ﻇﺮﻳﻔﺎﻧﻪ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ اﮔﺮ ﻋﻴﻦ ﻗﺼﻴﺪﻩ ﮐﻮﺗﺎﻩ او در اﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻧﻘﻞ‬
‫ﻧﺸﻮد‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪17‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وان ﻣــﺎﻟﮏ ﻋﺬاب و ﻋﻤﻮد ﮔﺮان او‬
‫وان ﺁدﻣﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﻪ ﻣﻴﺎن دهـﺎن او‬
‫وان ﻣﺎر هﺸﺖ ﭘﺎ و ﻧﻬﻨﮓ ﮐــﻼن او‬
‫ﺑﺮﻣﻐــﺮ ﺷﺨﺺ ﻋﺎﺻﯽ و ﺑﺮاﺳﺘـﺨﻮان او‬
‫ﺗﺎﺑﻮت دﺷﻤﻨﺎن ﻋﻠﯽ در ﻣﻴـﺎن او‬
‫از زﺧﻢ ﻧﻴﺶ ﭘـــﺮ ﺧﻄﺮ ﺟﺎن ﺳﺘــﺎن او‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ﻏـﺮق ﻟﺠﻪ ﺁﺗﺸﻔﺸـــﺎن او‬
‫در دوزخ اﺳـــــﺖ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻣﮑﺎن او‬
‫ﺳﻮزد ﺑﻪ ﻧﺎر هـﻴﮑﻞ ﭼﻮن ﭘﺮ ﻧﻴﺎ ن او‬
‫ز ﺁن ﮔﺮز ﺁ ﺗﺸﻴــﻦ ﺑﺠﻬﺪ ﻣﺎ د ﻳـﺎ ن او‬
‫ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ و ﺁن ﭼـــﻤﻦ ﺑﻴﮑـﺮ ان او‬
‫وان ﻗــﺼﺮهﺎی ﻋـــــﺎﻟﯽ و ﺁب روا ن او‬
‫و ﺁن ﻗﺎ ﺑــﻬﺎی ﭘﺮ ﭘﻠــــﻮ و زﻋﻔﺮا ن او‬
‫و ﺁن ﮐﻮﺛــﺮی ﮐﻪ ﺟﻔــــــﺖ زﻧﻢ در ﻣﻴﺎن او‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﻣﻦ از ﺟـــــــﻬﻨﻢ و ﺁﺗﺸﻔﺸـﺎن او‬
‫ﺁن اژدهﺎی او ﮐﻪ دﻣﺶ هﺴﺖ ﺻﺪ ذراع‬
‫ﺁن رود ﺁﺗﺸﻴﻦ ﮐﻪ از او ﺑﮕﺬرد ﺳﻌﻴﺮ‬
‫ﺁن ﮔﺮز ﺁﺗﺸﯽ ﮐﻪ ﻓﺮو د ﺁﻳﺪ از هﻮا‬
‫ﺁن ﭼﺎﻩ وﻳﻞ در ﻃﺒﻘﻪ هﻔﺘﻤﻴﻦ ﮐﻪ هﺴﺖ‬
‫ﺁن ﻋﻘﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﺧﻠﻖ ﮔﺰﻳﻨﺪ ﺳﻮی ﻣﺎر‪،‬‬
‫ﺟﺰ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ زﻣﺎ ﻋﻠﻤﺎ‪ ،‬ﺟﻠﻔﺎ ﮐــﺎ ﺋﻨﺎ ت‬
‫ﺟﺰ ﺷﻴﻌﻪ هﺮﮐﻪ هﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺪاﭘــﺮﺳﺖ‬
‫وز ﺷﻴﻌﻪ ﻧﻴﺰهﺮﮐﻪ ﻓﮑﻞ ﺑﺴﺖ و ﺷﻴﮏ ﺷﺪ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺑﻪ روز ﺟﺰا ﮐﺴﯽ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﻣﺎ و ﺗﻮ ﻳﺰدان درﺳﺖ ﮐﺮد‬
‫ﺁن ﺑﺎﻏﻬﺎی ﻋﺎﻟﯽ و ﺟﻮﻳﻬﺎی ﭘﺮ ﺷﺮاب‬
‫ﺁن ﺧﺎﻧﻪ هﺎ ی ﺧﻠﻮت و ﻏﻠﻤﺎن وﺣﻮرﻋﻴﻦ‬
‫ﻓﺮدای ﻣﻦ و ﺟﻨﺎ ب ﺗﻮ وﺟﻮی اﻧﮕﺒﻴﻦ‬

‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ ﮐﻪ ﺧﻴﻠﯽ زود ﭘﺎ ﺑﻪ ﻗﺮﻧﯽ ﺗﺎزﻩ و هﺰارﻩ ای ﺗﺎزﻩ ﺧﻮاهﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬ﺁن ﺑﺸﺮﻳﺖ ﻗﺮون‬
‫وﺳﻄﺎﺋﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰارﻩ دوم ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺸﺮﻳﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺎدی‬
‫و ﻣﻌﻨﻮی زﻧﺪﮔﯽ او درﻃﻮل اﻳﻦ هﺰارﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮی ﺑﻨﻴﺎدی ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬دﻧﻴﺎ ی زﻣﻴﻨﯽ او ﺑﺎ اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ‬
‫دوﺑﺮاﺑﺮ و ﺟﻬﺎن ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ او ﺑﺎ اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﻋﻠﻤﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﻬﺎ و ﺗﻠﺴﮑﻮﭘﻬﺎ ی او‬
‫وی را ﺑﺎ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ هﺎﺋﯽ ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ ﺑﺰرگ ﺁﺷﻨﺎ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ او ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردهﺎی‬
‫داﻧﺶ ﺻﻨﻌﺖ رﻧﮕﯽ ﺑﮑﻠﯽ ﺗﺎزﻩ ﺑﺨﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺳﻄﺢ ﺁﻣﻮزﺷﯽ اودراﺑﻌﺎدی ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ هﺎرا اﻣﮑﺎن‬
‫ﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎزد ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎر ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ ﺁﻣﻮزﺷﻬﺎ ی داﻧﺸﮕﺎهﯽ دﻳﺪﻩ اﻧﺪ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻤﺎر‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺮدم روی زﻣﻴﻦ درﺳﺎل ‪ 1000‬ﻣﻴﻼدی اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ‪ ،‬ازﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﭘﺎﻳﺎن هﺰارﻩ دوم ﺗﻮﻗﻊ ﻧﻤﻴﺘﻮان داﺷﺖ ﮐﻪ درﻗﻠﻤﺮو هﻤﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺎدی و‬
‫ﻣﻌﻨﻮی ﺗﺤﻮﻟﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮاﮔﻴﺮ درﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ درﻗﻠﻤﺮو اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ هﻤﭽﻨﺎن درﻣﻮاﺿﻊ هﺰار ﺳﺎل‬
‫ﭘﻴﺶ ﺧﻮد درﺟﺎ ﺑﺰﻧﺪ و دﻗﻴﻘﺎ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﺮد و هﻤﺎﻧﻄﻮر‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮردﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬ﻣﺘﻮن ﻣﻘﺪﺳﯽ ﮐﻪ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻋﺼﺮﻣﺎ درﺁﻧﻬﺎ هﺸﺘﺎد‬
‫هﺰار ﺧﻄﺎ و ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﺾ ﺁﺷﮑﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ دﻳﮕﺮ هﻤﺎن ﻣﺘﻮن ﻣﻘﺪس ﭘﺎﻳﺎن هﺰارﻩ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎ‬
‫ﺗﻮهﻢ و ﺧﻄﺎ و ﻟﻐﺰﺷﯽ ﻧﻤﻴﺮﻓﺖ‪ ،‬وﮐﻠﻴﺪداران اﻣﺮوزی ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﺁن دﻳﻮاﻧﻬﺎی ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻳﺎ ﻣﺤﺎﮐﻢ ﺷﺮع ﻗﺎﺿﯽ اﻟﻘﻀﺎﻩ هﺎی دﻧﻴﺎی اﺳﻼم ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺻﺪای ﻧﮑﺘﻪ ﮔﻴﺮان را ﺑﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ وزﻧﺪان و‬
‫ﺷﻌﻠﻪ هﺎی ﺁﺗﺶ در ﮔﻠﻮ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﻞ ﻓﺮدا ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻧﺴﻞ اﻣﺮوز‪ ،‬و ﻧﺴﻞ ﭘﺲ ﻓﺮدا ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻧﺴﻞ ﻓﺮدا‪-‬‬
‫و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖ داﻧﺶ وﻧﻪ ﺣﺪﻳﺚ – ﻣﻨﺘﻮاﻧﺪ دﻳﺪﻧﯽ هﺎی ﺟﻬﺎن هﺴﺘﯽ را ﺑﺎ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﯽ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺗﺮ‪ ،‬و‬
‫ﻧﺎدﻳﺪﻧﯽ هﺎی ﺁﻧﺮا ﺑﺎ ادراک ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻴﻘﺘﺮی ﺑﺒﻴﻨﺪ و ﺑﺎ ﺁﮔﺎهﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﺮی ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﯽ ﻗﺮاردهﺪ‪ .‬ﺧﺪا اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎر ﺑﺮای او ﻧﻪ ﺧﺪای ﻳﮏ زﻣﻴﻦ و ﻳﮏ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺸﺘﯽ ﺳﺘﺎرﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ درﺷﺸﻬﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ ﻧﻈﻢ ﺳﺮﺳﺎم ﺁوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﮐﻬﮑﺸﺎن را ﺑﺎ ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺁﻧﻬﺎ از ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﺳﺎل‬
‫ﭘﻴﺶ درﮔﺮدش دارد‪ ،‬واﻳﻦ ﺧﺪا ﻧﻪ دﻳﮕﺮ ﺁن ﺧﺪاﺋﯽ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﺟﺎﺋﯽ ازﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺧﺪاﺋﯽ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮدوش ﻣﻼﺋﮑﯽ ﻣﻘﺮب ﺗﮑﻴﻪ زدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺁن ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺁدﻣﻴﺎن اﻳﻦ زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺷﺨﺺ ﺧﻮدش ﺳﺎﺧﺘﻪ و‬
‫ﭘﺮاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺁن ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ هﺮﭼﻨﺪ ﻳﮑﺒﺎر از ﮐﺎر ﺧﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻣﻴﺸﻮد ﻳﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد را ﭘﺲ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺑﺮای ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮی را درﺟﺎی ﺁن ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪاﺋﯽ ﻧﻪ ﻗﻮﻣﯽ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ دارد‪ ،‬ﻧﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﯽ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﺁﻟﺖ ﺧﺘﻨﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻣﻴﺒﺨﺸﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎﺋﯽ ﺧﺎص ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ وﺣﯽ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﺮوهﯽ از ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ را‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪18‬‬
‫ﻣﺬهﺐ ﻓﺮدا‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺸﺘﺎر ﮔﺮوهﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﻮدش ﺷﺒﺎﻧﻪ ﭼﻨﺪ هﺰا ﻧﻔﺮ ازﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ را ﺳﺮ ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﺧﻄﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮدش ﺑﺮای اﻳﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺁﺗﺶ و ﻣﺎر و ﻋﻘﺮب ﺟﻬﺎﻧﯽ دﻳﮕﺮ رواﻧﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی اﻣﺮوز ﻣﺎ روز ﺑﺮوز ﺟﺎ ﺑﺮﺟﺪاﺋﯽ هﺎی ﻧﮋادی ﺗﻨﮕﺘﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وهﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ روﻳﺎروﺋﯽ‬
‫هﺎی اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﮏ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ هﻤﺪاﺳﺘﺎﻧﻴﻬﺎی دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﻣﻴﺴﭙﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺪاﺋﯽ هﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ‬
‫اﻟﺰاﻣﺎ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ درک ﺗﺎزﻩ ای ازﻣﺬهﺐ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪ -‬و ﺑﺨﺼﻮص ﺧﻮاهﻨﺪ داد – ﮐﻪ درﺁن ﺧﺪا ﺧﺪای هﻤﻪ‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ وﺣﻘﻴﻘﺖ او ﺣﻘﻴﻘﺖ هﻤﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ و ﻗﺎﻧﻮن او ﻗﺎﻧﻮن هﻤﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و ارﺗﺒﺎط هﺮﻓﺮدی ازاﻓﺮاد اﻳﻦ‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺑﺎ او ﻧﻴﺰ ارﺗﺒﺎط ﻗﻠﺒﯽ ﺁزاداﻧﻪ و ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﺗﺮس و ارﻋﺎب اﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﺎر وﻋﻘﺮب‬
‫ﺁﻧﺠﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮﻣﻌﻨﻮﻳﺖ و ﺑﺮ ﻧﻴﮏ ﺑﻴﻨﯽ و ﻧﻴﮏ اﻧﺪﻳﺸﯽ و ﻧﮑﻮ ﺧﻮاهﯽ هﺮدوﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﮑﻴﻪ دارد‪ .‬اﮔﺮﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ هﺰارﻩ ﺳﻮم و ﺧﺪای او ﭘﻴﻮﻧﺪی وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎ ازﻣﺠﺮای ﺟﻨﮓ هﻔﺘﺎد و دوﻣﻠﺘﯽ‬
‫ﻧﻤﻴﮕﺬرد ﮐﻪ ﭼﻮن ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺪﻳﺪﻩ اﻧﺪ رﻩ اﻓﺴﺎﻧﻪ زدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ازﻣﺠﺮای ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ واﻗﻊ ﻧﮕﺮاﻧﻪ ای ﻣﻴﮕﺬرد ﮐﻪ درﺁن‬
‫ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﺟﺰﺋﯽ واﻻ وﻣﺴﺌﻮل از ﺟﻬﺎن ﻋﻈﻴﻢ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ – و ﻧﻪ ﺑﺼﻮرت ﺑﻨﺪﻩ ای ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎر و ﻣﺄﻣﻮر اﺟﺮای‬
‫ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﯽ ﺑﺎﻻﻧﺸﻴﻦ و ﺗﺮﺳﻨﺎک و ﺧﻮدﮐﺎﻣﻪ – راﻩ ﺧﻮﻳﺶ را‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ و ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ‪ ،‬درﻣﺴﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ داﺋﻢ‬
‫ﺑﭙﻴﻤﺎﻳﺪ و درهﻤﻪ اﻳﻦ رهﻨﻮردي‪ ،‬ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ را ﺑﺼﻮرت دوﺳﺖ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن درﮐﻨﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬

‫* * *‬
‫درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺬﮐﺮرا ﺿﺮوری ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻦ ﺑﺮاﺻﺎﻟﺖ ﺧﺎص ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻓﮑﺮی ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی‬
‫ﮐﻬﻦ اﻳﺮاﻧﯽ و ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻣﮑﺘﺐ ﺗﺼﻮف اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎ ی ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ را ﺑﺮای اﻳﺮان ﻳﺎ ﺟﻬﺎن هﺰارﻩ ﺳﻮم ﺗﻮﺻﻴﻪ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ای ﻧﻪ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﻧﻪ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ‪ .‬هﻢ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ وهﻢ ﻣﮑﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎن ﭘﺎرﺳﯽ ﭘﺪﻳﺪﻩ هﺎﺋﯽ ازﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﮑﺮار درﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬
‫وﻓﺮدا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻴﺰ ﻣﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺁﺋﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ ﺧﻮد ﻳﮑﯽ ازﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن اﺳﻄﻮرﻩ هﺎ ی ﺁن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺁﺋﻴﻦ هﺎی ﺗﻮﺣﻴﺪی ﺳﺎﻣﯽ ازﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺁن ﺳﻬﻢ اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮای ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان درﭼﻨﻴﻦ ﺗﺤﻮﻟﯽ ﻗﺎﺋﻞ‬
‫ﺷﺪ وﻳﮋﮔﯽ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﯽ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی اﻳﺮاﻧﯽ و ﻧﺤﻮﻩ ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﮑﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎن ﭘﺎرﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﺖ هﻤﺎن دو رﮐﻦ‬
‫اﺻﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ و ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮﺁن ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬارم ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﺎﺻﯽ را درزﻣﻴﻨﻪ ﻳﮏ ﻣﮑﺘﺐ ﻧﻮﻳﻦ ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻳﺎ ﻳﮏ ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺎزﻩ از‬
‫ﻣﺬهﺐ اراﺋﻪ ﻧﻤﺪهﻢ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻦ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﺪﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﮔﺎهﯽ هﺎی ﻻزم را ﺗﺎ ﺁن ﺣﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﻦ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﮐﺘﺎب اﺟﺎزﻩ دهﺪ دردﺳﺘﺮس ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋﻩ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان ﮐﺸﻮرم‬
‫ﺑﮕﺬارم‪ ،‬ﺗﺎ ﺁﻧﺎن را در اﻧﺘﺨﺎب راهﯽ ﮐﻪ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺁن ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ‪ ،‬ﻳﺎری دادﻩ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪19‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮑﺘﺐ”وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ”‪ ،‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ‪،‬‬
‫‪ ،J.Wellhausen‬رﻳﺸﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻳﮏ ﻣﮑﺘﺐ ﻣﺬهﺒﯽ وﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﻬﻮدی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻳﺎ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ درﺗﻮرات ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ وازﺁﻧﺠﺎ ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺑﺨﺼﻮص‬
‫‪1‬‬
‫درﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﺑﺎ هﺪﻓﻬﺎی ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﺗﻄﺒﻴﻖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻮری ﭼﻮن اﻳﺮان‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﻣﻮرﺧﺎن ﺁﻧﺮا ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﯽ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ‬
‫درﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺸﻮری ﮐﻪ هﮕﻞ ازﺁن ﺑﻌﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺎز ﺟﻬﺎن و ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﺳﺮﻣﺸﻖ هﻤﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮرﻳﻬﺎی ﺑﺰرگ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻮﻳﻦ ﺑﯽ ﺑﻌﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﮐﺸﻮری ﮐﻪ اﺻﻞ ﺁزادی ﻣﺬهﺐ و ﻋﻘﻴﺪﻩ را‬
‫وارد ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺮد ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬درﺳﺎﻟﻬﺎی ﭘﺎﻳﺎﻧﯽ ﻗﺮﻧﯽ ﮐﻪ درﺁن ﺟﻬﺎن ﺑﺸﺮی درراﻩ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ و ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎل‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ و ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ ﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ داد‪ ،‬و هﻢ اﮐﻨﻮن ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن درراﻩ اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﻤﯽ‬
‫دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻴﺪارد ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺁن در ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮدی درروی زﻣﻴﻦ ادارﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺁن هﻤﻪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺼﻮرت ﺻﻐﻴﺮان‬
‫ﺷﺮﻋﯽ ﺗﺤﺖ ﻗﻴﻤﻮﻣﺖ ﻳﮏ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﺑﻨﺎم ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻟﻬﯽ ﺑﺮﺁﻧﺎن‬
‫ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دردﻧﻴﺎی ﻣﺘﻤﺪن اﻣﺮوز ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا و ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺟﺮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮاژدی‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻪ هﺰار ﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻳﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺗﺮاژدی هﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫رژﻳﻤﯽ ﺑﻨﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی ﮐﺸﻮر ذرﻩ ﺑﻴﻨﯽ واﺗﻴﮑﺎن ﺗﻨﻬﺎ رژﻳﻢ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﺮﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺟﻬﺎن‬
‫اﻣﺮوز اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪان ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﺮﺁن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ وهﻤﻪ دﺳﺘﮕﺎﻩ هﺎی اﺟﺮاﺋﻴﻪ و ﻣﻘﻨﻨﻪ و ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ﺁن ﺑﻄﻮر‬
‫درﺑﺴﺖ دراﺧﺘﻴﺎر ﺁﻧﺎن ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ از دﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﻮازﻳﻦ ﺣﻘﻮﻗﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻬﺎن ﺣﺎﺿﺮﻣﺎ ﻳﮏ‬
‫رژﻳﻢ واﭘﺴﮕﺮای ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ازدﻳﺪﮔﺎﻩ اﺻﺎﻟﺖ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ ﻳﮑﯽ از ﻧﺎاﺻﻠﻴﺘﺮﻳﻦ رژﻳﻤﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﺑﺨﻮد دﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وازاﻳﻦ ﻧﻈﺮ اﻋﺘﺒﺎری ﺑﻴﺶ ازﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﻮرﻣﻮن هﺎ ﻳﺎ ﮔﻮاهﺎن ﻳﻬﻮﻩ‬
‫درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫اﺳﺎس اﻳﺪﺋﻮﻟﮋﻳﮏ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺘﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻧﻴﺎی اﺳﻼم ﭘﺲ ازدرﮔﺬﺷﺖ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺁن ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺷﺮﻋﺎ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﺎﻧﺪان ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ او ﻳﻌﻨﯽ اﻣﺎﻣﺎن ﺷﻴﻌﻪ ادارﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﭼﻮن اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻣﺎﻣﺎن درﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮی ﺑﺎ‬
‫ﻏﻴﺒﺖ ﮐﺒﺮای اﻣﺎم دوازدهﻢ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺎم ﭘﻴﺶ از ﻏﻴﺒﺖ ﺧﻮد ﺑﻮﺟﺐ” ﺗﻮﻗﻌﻲ” ﺑﻪ راوﻳﺎن ﺣﺪﻳﺚ ﺧﻮد وﮐﺎﻟﺖ‬
‫داد ﮐﻪ درﺗﻤﺎم دوران اﻳﻦ ﻏﻴﺒﺖ” ﺣﺠﺖ وی ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﻮد او ﺣﺠﺖ ﺧﺪا ﺑﺮﺁﻧﺎن اﺳﺖ”‪.‬‬
‫درﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺮون ﭼﻬﺎرم و دهﻢ هﺠﺮی‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﮐﻪ هﻨﻮز ﻧﻔﻮذ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺖ ازاﻳﻦ”وﻻﻳﺖ” ﻓﻘﻂ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺣﻘﯽ ﮐﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ ،‬وﻟﯽ دردوران ﺻﻔﻮی ﮐﻪ ﺗﺸﻴﻊ اﺛﻨﯽ ﻋﺸﺮی ﺁﺋﻴﻦ رﺳﻤﯽ ﮐﺸﻮر‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ اﻳﻦ ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﻴﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ و روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن ﺑﺮﺣﻖ اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ ﺣﻖ ﺧﻮد‬
‫را دراﻣﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬درﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺳﻨﺖ ﻋﻤﻼ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﺎﻧﺪ و ﺣﺘﯽ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ اﻳﺮان دارای ﻣﺘﻤﻤﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﻪ ﺑﻮﺟﺐ ﺁن ﺗﺎ ﻇﻬﻮر ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻻﻣﺮ ﻋﻠﻤﺎی دﻳﻦ اﻳﻦ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ را درﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ داﺷﺘﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺲ از ﻓﺘﺮت ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻋﺼﺮ رﺿﺎ ﺷﺎﻩ‪،‬‬
‫دوﺑﺎرﻩ درﺳﺎﻟﻬﺎی ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم ﻣﻄﺮح ﺷﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﻔﺴﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺗﻘﺎرن اﻳﻦ‬
‫اﻣﺮ ﺑﺎ ﻃﺮح ﻣﻌﺮوف ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﺳﺒﺰ از ﺟﺎﻧﺐ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب وﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﻧﻔﺘﯽ ﺑﺮﻳﺘﻴﺶ ﭘﺘﺮوﻟﻴﻮم اﻣﺮی ﺑﮑﻠﯽ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺣﻮادث ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﺟﺮﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ دوﻣﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﭘﻬﻠﻮی‪،‬‬
‫ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﺗﺎرﻳﺦ هﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ﺁﺧﻮﻧﺪ هﺎی ﺷﻴﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ را دردﺳﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺗﺸﮑﻴﻞ” اوﻟﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﷲ درروی زﻣﻴﻦ” را اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻔﺼﻞ در ﺳﺮ ﺁﻏﺎز ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﻳﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ” وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ” ﺷﺎﻳﺪ واﻗﻌﺎ اوﻟﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪا درروی زﻣﻴﻦ ﻧﺒﻮد‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎ اوﻟﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫درﺁن ﺧﺪا ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪ از ﺟﺎﻧﺐ ﮔﺮوﻩ ﻣﺤﺪودی ازﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﻣﻮرد ﺑﻬﺮﻩ ﮐﺸﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬ارزﻳﺎﺑﯽ ﮐﻮﺗﺎهﯽ ﮐﻪ‬
‫درﺻﻔﺤﺎت ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺧﻮاهﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ وﻳﮋﮔﯽ اﻳﻦ”ﺣﮑﻮﻣﺖ اﻟﻬﻲ” ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ارزﻳﺎﺑﯽ ﺟﻨﺒﻪ هﺎی‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدی ﻳﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺁن ﻧﻪ ﮐﺎر ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺤﺪود اﻳﻦ ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﻬﺎی ﻓﺮاوﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻤﺎ دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ درﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻓﺎرﺳﯽ ودررﺳﺎﻧﻪ هﺎی ﮔﺮوهﯽ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻣﻴﺸﻮد ﺿﺮورﺗﯽ‬
‫ﺧﺎص دارد‪.‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻋﻘﻴﺪﺗﯽ ﻣﮑﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ازهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﺑﺮهﻴﭻ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ای ﻣﺘﮑﯽ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ زﻳﺮ ﺑﻨﺎﺋﯽ ﺁن ﮐﻪ ﺑﻪ اﺻﻞ وﺟﻮد اﻣﺎم دوازدهﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﻣﺮوزﻩ ﺑﻴﺶ ازﻧﻴﻤﯽ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﺶ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮی ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﺬهﺐ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ”ﺗﻮﺣﻴﺪي” ﻳﻌﻨﯽ ﻳﻬﻮدﻳﺖ و ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ‪ .‬ازاﻳﻦ‬
‫ﻋﺪﻩ دوﻣﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻴﺤﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد و دوﻳﺴﺖ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬و ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ‬
‫ﻳﻬﻮدی ‪ .‬وﺟﻮد ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ ﺑﻨﺎم ﻣﻮﺳﯽ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﺮدﻳﺪ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ وﺟﻮد دارد ﻋﻠﯽ اﻻﺻﻮل ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل‬
‫هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬و وﺟﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﺑﻨﺎم ﻋﻴﺴﯽ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺘﺜﻨﺎی اﻗﻠﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﻳﻬﻮدی اﺳﺖ‪،‬‬
‫و وﺟﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﺑﻨﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﺨﺶ ‪ 1, 200‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮی ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬درﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺰ‪،‬‬
‫وﺟﻮد اﺻﻮﻟﯽ ﻳﺎزدﻩ اﻣﺎم اول ﺷﻴﻌﻪ ﻣﻮرد ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎم اﻣﺎﻣﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻧﻪ دهﻢ‬
‫ﺁﻧﺎن‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻴﺶ ازﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﺑﺨﺶ ﺳﻨﯽ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺳﻄﻮرﻩ اﻣﺎﻣﯽ ﻏﺎﻳﺐ ﻣﻄﻠﻘﺎ‬
‫ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﻋﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﺳﺎﺳﺎ وﺟﻮد ﺧﺎرﺟﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﯽ ﻣﻮرد اﻧﮑﺎر ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ هﻴﭻ‬
‫ﻣﺪرک ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﺮﺁن وﺟﻮد ﻧﺪارد و ازهﺰار وﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وهﺮﭼﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻳﺎﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺻﺮﻓﺎ ازﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻮد روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬هﺮﺣﺪﻳﺜﯽ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ راوﻳﺎن ﺷﻴﻌﻪ ﻧﻘﻞ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻗﺮﺁن ذﮐﺮی ازﻣﻬﺪی ﻣﻮﻋﻮد ﻧﺸﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درهﻴﭻ اﺛﺮﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد دوران اﻣﺎﻣﺎن ﻳﺎزدﻩ ﮔﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻴﻌﻪ ﻧﻴﺰ ازﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ودراﻳﻦ ﻣﻮرد هﺮﭼﻪ ﺑﺪاﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﺪﺛﺎن‬
‫ﺷﻴﻌﻪ ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم هﺠﺮی ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬راوﻳﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﺗﺎﺑﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ اﺳﻄﻮرﻩ اﻣﺎﻣﯽ ﺑﻨﺎم اﻣﺎم‬
‫ﻏﺎﻳﺐ ﻃﺮح رﻳﺰی ﺷﻮد ﺑﺮاﻳﻦ اﺗﻔﺎق داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ اﻣﺎم ﻳﺎزدهﻢ ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ درﺟﻮاﻧﯽ درﮔﺬرد ﻣﺮدی ﻋﻘﻴﻢ ﺑﻮدﻩ و‬
‫اﻣﮑﺎن ﻓﺮزﻧﺪ ﺁوردن ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺳﻄﻮرﻩ ﻓﺮزﻧﺪی ﮐﻪ ﺑﻌﻠﺖ ﻋﺪم ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺟﺎﻧﯽ هﻔﺘﺎد ﺳﺎل درﻏﻴﺒﺖ ﺻﻐﺮای ﺧﻮد‬
‫ازﭘﺸﺖ ﭘﺮدﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎم اﺑﻮاب ﻳﺎ وﮐﻼ ﺑﺎ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدﻩ و ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﻪ ﻏﻴﺒﺖ ﮐﺒﺮی رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎی اورادرﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﺧﺎﻟﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﺻﻞ ﺑﻨﻴﺎدی دراﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻧﻴﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺪون وﺟﻮد اﻣﺎم درﮔﺮدش ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ درﮐﺘﺎب ﮐﺎﻓﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﮐﻪ درﺳﺖ درهﻤﺎن زﻣﺎن ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺷﺒﯽ ﮐﻪ ﻣﻬﺪی ﻣﻮﻋﻮد زادﻩ ﺷﺪ اﺛﺮی‬
‫ازﺑﺎرداری درﻣﺎدر اﻳﺮاﻧﯽ او‪ ،‬ﻧﺮﺟﺲ ﺧﺎﺗﻮن‪ ،‬دﻳﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺪهﺎ ﺣﺪﻳﺚ” ﻣﻌﺘﺒﺮ"“ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮ”ﮐﻪ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ‬
‫درﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﺗﻘﻞ ﺷﺪﻩ‪ ،‬و هﻤﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻟﻬﺎ و ﺗﻔﺴﻴﺮ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ درﮐﺘﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻌﻪ ازﻗﺮﺁن و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﻋﻠﯽ و‬
‫دﻳﮕﺮ اﺋﻤﻪ ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺗﺜﺒﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﻄﻮرﻩ ﺑﻌﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ – و هﻴﭽﮑﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﻣﺪرﮐﯽ واﻗﻌﺎ اﺳﺘﻮار ﻣﺘﮑﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬ﺑﯽ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎ ﮐﺎر ﺧﻮد راوﻳﺎن ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ وﻣﻮرد ﻗﺒﻮل روات ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﺴﻨﻦ ﻳﻌﻨﯽ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﻋﻈﻴﻢ دﻧﻴﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮﺋﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺳﺮ اﺻﺎﻟﺖ”ﺗﻮﻗﻴﻌﻲ” اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺎم دوازدهﻢ دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ”وﮐﻴﻞ”ﺧﻮد ﻋﻠﯽ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﺳﻤﺮی ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ و ﺑﺪو ﺧﺒﺮ دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺰودی ﺧﻮاهﺪ ﻣﺮد وﺧﻮد اﻣﺎم ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻣﺮﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻏﻴﺒﺖ ﮐﺒﺮی ﺧﻮاهﺪ‬
‫رﻓﺖ‪ ،‬ودرﻏﻴﺎب او”راوﻳﺎن ﺣﺪﻳﺚ” وی ﺗﺎزﻣﺎن ﻇﻬﻮر ﻣﺠﺪد وی ﻣﻮرد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻨﺪ‬
‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی ﺑﺎ اﻣﻀﺎی اﻣﺎم ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﺣﻘﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﻗﺪاﺳﺘﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﻗﺮﺁن ﺣﻔﻆ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﺑﺎاﻳﻦ وﺟﻮد اﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﻗﻊ ﻧﻪ درﺟﺎﺋﯽ ﺿﺒﻂ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﺴﯽ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﭼﺸﻢ دﻳﺪﻩ و ﻧﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺪﻋﯽ دﻳﺪن ﺁن ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و هﻤﻪ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫درﻃﻮل ﺑﻴﺶ از هﺰار ﺳﺎل درﺑﺎرﻩ ﺁن ﮔﻔﺘﻪ ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ازدوﮐﺘﺎب ﺣﺪﻳﺚ ﺷﻴﻌﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎ‬
‫ﺑﻌﺪ از” ﻏﻴﺒﺖ ﮐﺒﺮاي” اﻣﺎم ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺳﻮم ﺑﺮﺳﺮ ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻌﺒﻴﺮ”ﻣﺮﺟﻌﻪ ﺑﻪ راوﻳﺎن اﺣﺎدﻳﺚ” اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺣﺘﯽ ﺑﻔﺮض ﺻﺤﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ای اﻳﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻬﻴﭽﻮﺟﻪ ﻣﻌﻨﯽ زﻣﺎﻣﺪاری‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﻦ راوﻳﺎن ﺣﺪﻳﺚ و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﻳﺎ ﺑﺮ” اﻣﺖ” اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻤﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم را دارد‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ درﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ راوﻳﺎن اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫درﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درهﻤﻴﻦ دوران وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻴﺰﻓﻘﻬﺎی ﺻﻼﺣﻴﺘﺪارﻣﺘﻌﺪدی درﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎي”ﺁﻳﺖ اﻟﻬﻲ”ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮﺻﺤﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﻗﻴﻌﯽ ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ وﮐﺎﻟﺘﯽ ﻓﻘﻂ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺬهﺒﯽ را ﺷﺎﻣﻞ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﻴﺸﻮدو ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽ از ﺁن ﻣﺴﺘﻔﺎد ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺻﺮﻳﺢ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻈﺮاﺗﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻣﻮرد اﺑﺮاز ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮﻳﻪ‬
‫ﮐﺎﻇﻢ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاری ﺑﻮدﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻣﺬهﺒﯽ درﻣﻘﺎﻣﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ازروح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ هﺎ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﻈﺮ واﻗﻌﯽ اوراﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻴﮑﺮد‪ ،‬ﺁﻧﭽﻪ وی ازدوران‬
‫ﻃﻠﺒﮕﯽ ﺧﻮد درﻗﻢ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﺑﻮد ﮐﺴﺐ ﻗﺪرت ﺑﻮد‪ ،‬ودرﺿﻤﻴﺮ ﺁﮔﺎﻩ و ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ او هﻤﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ و واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی دﻳﻨﯽ‬
‫در هﻤﻴﻦ ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﯽ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬وارﺿﺎی ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻃﺒﻌﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﻌﺒﻴﺮی از”ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ راوﻳﺎن ﺣﺪﻳﺚ”‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺁﻧﺎﻧﺮا ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ هﻤﺎن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دردوران ﻃﻠﺒﮕﯽ ﺧﻮد درﻣﺪرﺳﻪ ﻓﻴﻀﻴﻪ‬
‫ﻗﻢ در “ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار” ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ” ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ اﺻﻮﻻ ﺧﻮاهﺎن وﻻﻳﺖ و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺣﺪودی‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﻓﺘﻮی وﻗﻀﺎوت و دﺧﺎﻟﺖ درﺣﻔﻆ ﻣﺎل ﺻﻐﻴﺮ و ﻗﺎﺻﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻴﺮون ازاﻳﻨﻬﺎ هﻴﭻ‬
‫اﺳﻤﯽ ازﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻴﺴﺖ و اﺑﺪا ﻧﺎﻣﯽ ازﺁن ﻧﻤﻴﺒﺮﻧﺪ"‪ ،‬ﺑﻤﺤﺾ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺎد درﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ وزﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻧﻮﺷﺖ‪”:‬‬
‫ﻣﻌﻨﯽ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺮدم درزﻣﺎن ﻏﻴﺒﺖ اﻣﺎم درﺗﻤﺎم اﻣﻮرﺷﺎن رﺟﻮع ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ راوﻳﺎن ﺣﺪﻳﺚ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﺎﻋﺖ ازﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ اﻣﺎم ﺁﻧﻬﺎ را ﺣﺠﺖ ﺧﻮد ﮐﺮدﻩ و ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﺟﺎﻧﺸﻴﻦ اﻣﺎم ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ و ﺣﺠﺖ‬
‫اﻣﺎم ﻋﺼﺮدر روی زﻣﻴﻦ اﺳﺖ و ﺧﺪا اﻃﺎﻋﺘﺶ را واﺟﺐ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ"‪ .‬و هﻢ اودرﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪”:‬اﺟﺮای‬
‫ﺗﻤﺎم ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻌﻬﺪﻩ ﻓﻘﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﭘﺎﺳﺪاری از ﺣﺪود و ﺛﻐﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﻤﺲ و‬
‫زﮐﻮﻩ و ﺟﺰﻳﻪ‪ ،‬و اﺟﺮای ﺣﺪود و ﻗﺼﺎص‪ ،‬و ﺣﻔﻆ ﻣﺮزهﺎ و ﻧﻈﻢ ﺷﻬﺮهﺎ و هﻤﻪ”‪ ،‬و ﺑﺎزﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬ﻓﻘﻬﺎی اﺳﻼم‬
‫ﺣﺠﺖ ﺑﺮﻣﺮدم هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺣﺠﺖ ﺧﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺠﻪ اﷲ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اورا ﺑﺮای‬
‫اﻧﺠﺎم اﻣﻮرﻣﻘﺮرﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ و ﻓﻘﻬﺎ ﻧﻴﺰ ازﻃﺮف اﻣﺎم ﺣﺠﺖ ﺑﺮ ﻣﺮدم هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ هﻤﻪ اﻣﻮر وﺗﻤﺎم ﮐﺎرهﺎی‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﺁﻧﺎن واﮔﺬار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ"‪ .‬درﻣﻮرد ﻧﺤﻮﻩ و ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ واﮔﺬاری ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺧﻮد او ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮد ﮐﻪ‪“ :‬‬
‫وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻓﺮد ﻻﻳﻘﯽ ﮐﻪ دارای دو ﺧﺼﻠﺖ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن و ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﭙﺎ ﺧﻴﺰد و ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺣﮑﻮﻣﺖ دهﺪ‪ ،‬او هﻤﺎن‬
‫وﻻﻳﺘﯽ را ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﮐﺮم دراﻣﺮ ادارﻩ ﺟﺎﻣﻌﻪ داﺷﺖ دارا اﺳﺖ وﺑﺮهﻤﻪ ﻣﺮدم ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ از او اﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ”‪ .‬ﺑﻌﺪ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ” هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ اﺻﻮﻻ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ"‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺮﻗﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺮان ﺻﻔﻮی ﻗﺮن ﺷﺎﻧﺰدهﻢ ﻧﺒﻮد ﺗﺎ ﭼﻨﻴﻦ ادﻋﺎﺋﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺁﺳﺎن‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ در دوران ﺻﺪ روزﻩ ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ ﻓﻘﻴﻪ اﻋﻈﻢ – ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﻳﮑﯽ‬
‫ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر وی اﻋﺪام ﺷﺪ‪ ،‬ودﻳﮕﺮی ازﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری ﺑﻤﻘﺎم ﺟﺎﺳﻮس اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺗﻨﺰل ﻳﺎﻓﺖ و راﻩ ﻓﺮار‬
‫از ﮐﺸﻮر در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﺳﻮﻣﯽ از ﻣﺴﻨﺪ وزارت ﺑﻪ زﺑﺎﻟﻪ دان ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ – ﺑﺪو ﻓﻬﻤﺎﻧﻴﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺟﻠﺐ اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ درداﺧﻞ و ﺑﺨﺼﻮص درﺧﺎرج اﻳﺮان ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮرت ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﯽ راﻩ ﻋﻮض ﮐﻨﺪ ودرﻣﺼﺎﺣﺒﻪ هﺎ‬
‫وﮔﻔﺘﮕﻮهﺎی ﺣﻀﻮری ﺧﻮد ﺑﺮﺁن ﺿﻮاﺑﻄﯽ ﺗﮑﻴﻪ ﺑﮕﺬارد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل و ﻋﻼﻗﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ ﺁﻧﭽﻪ‬
‫واﻗﻌﺎ ﻣﻮرد ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد اوﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪهﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﯽ ﺻﺪر ﮐﻪ” اﻣﺎم ﭘﻴﺶ ازﺁﻧﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ اورا اﻧﮑﺎر ﮐﻨﺪ واورا‬
‫ﺧﺎدم اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺪاﻧﺪ وی را ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﻌﻨﻮی ﺧﻮد ﺷﻤﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬درﮐﺘﺎب” ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ” ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ‪ ”:‬ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی‬
‫ﻋﻤﻮم ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران و روﺷﻨﻔﮑﺮان درﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﮐﻼ از‪ 19‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻴﮑﺮد‪ ،‬وﻗﺮار ﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎی ﺁﻧﻬﺎ را‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻳﺰدي‪ ،‬ﻗﻄﺐ زادﻩ‪ ،‬اﺣﻤﺪﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻮی ﺧﻮﺋﻴﻨﯽ هﺎ و ﺧﻮد ﻣﻦ ﺗﻬﻴﻪ ﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ او درﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺑﺮاﺳﺎس ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻮاب ﺑﺪهﺪ‪ .‬ازﻧﺎداﻧﻴﻬﺎی ﺁﻗﺎی ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﮕﺮان ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮔﻤﺎن داﺷﺘﻴﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺪﻟﻴﻞ هﻤﻴﻦ ﻧﺎداﻧﯽ هﺎ اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪا درﮐﺎرهﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد‪ ،‬اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺨﻼف ﺗﺼﻮر ﻣﺎ از ﮐﺎر درﺁﻣﺪ‪".‬وهﻢ‬
‫او‪ ،‬درﺟﺎی دﻳﮕﺮ هﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬درﺑﺎرﻩ ﮐﺘﺎب”وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ” ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ”ﻣﺎ در ﭘﺎرﻳﺲ ﮐﺘﺎب وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺧﻤﻴﻨﯽ را ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ درﺳﻬﺎی او در ﻧﺠﻒ ﺑﻮد ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ و ﺁﻧﺮا ﺑﯽ ﻣﺤﺘﻮاﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺑﻬﺸﺘﯽ ﻧﻴﺰ در ﺁن‬
‫زﻣﺎن ﮐﻪ هﻨﻮز ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ رژﻳﻢ ﺷﺎﻩ را ﻧﻤﯽ ﺑﺮد‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ درﺳﻬﺎی وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ و ﺁﻧﺮا‬
‫ﻣﺎﻳﻪ ﺑﯽ ﺁﺑﺮوﻳﯽ ﺷﻤﺮدﻩ ﺑﻮد”‪.‬‬

‫و درﺳﺖ از هﻤﻴﻦ هﻨﮕﺎم ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻳﮏ ﺑﺎم و دو هﻮاﻳﯽ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﺳﻨﺘﯽ ﻣﮑﺘﺐ ﻣﺎﮐﻴﺎ وﻟﻴﺴﻢ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬و رژﻳﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﻳﺴﺖ اوﻟﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﷲ در روی زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﮑﺴﺮﻩ ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮدﻩ دروغ ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺎدﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ در ﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺎ ﺁن ﮐﻪ هﺮﮔﺰ دروغ و ﻓﺮﻳﺐ ﮐﻢ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬در هﻴﭻ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫زﻣﺎﻧﯽ و هﻴﭻ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﮑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮی ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ در ﺁن در ﻣﺪت ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮐﺸﻮر‬
‫اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬و ﺑﻪ هﻤﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬و ﺑﻪ هﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن‪ ،‬و ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﺪازﻩ دروغ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻪ ﮐﻪ در ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫* * *‬
‫ﭘﻴﺶ از روزهﺎی ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ‪ ،‬روح اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ در ﻣﻘﺎم ﺣﺠﺖ اﻟﺴﻼﻣﯽ در ﻗﻢ در ﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﺧﻮد‬
‫ﻧﻮﺷﺖ”ﻓﻘﻬﺎ و ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ هﻴﭻ وﻗﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺎس ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺴﻴﺎری از ﻋﻠﻤﺎی ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻘﺎم‬
‫ﺑﺎ ﺳﻼﻃﻴﻦ هﻤﺮاهﻴﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﺳﻼم ﺑﺎ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﻧﻴﺖ ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰی دارﻧﺪ و ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ دوﻟﺖ را ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪﺑﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪ"‪ .‬وﻟﯽ هﻤﻴﻦ ﺷﺨﺺ در ﻣﻘﺎم ﺁﻳﺖ اﷲ ﮐﺸﻒ ﮐﺮد ﮐﻪ” ﺳﻠﻄﻨﺖ اﺻﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﺳﻼم ﺑﺮ ﺁن ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﮐﺸﻴﺪﻩ اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﮐﺎﻓﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻬﺎ و ﻋﻠﻤﺎ هﻤﻴﺸﻪ از ﺳﻼﻃﻴﻦ اﻋﺮاض ﮐﺮدﻧﺪ”‪.‬‬

‫در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ‪ ،‬در هﻔﺪﻩ ﻣﻮرد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎﮐﻴﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ در اﻳﺮان اﺳﻼﻣﯽ ﺷﺨﺼﺎ هﻴﭻ ﻧﻘﺸﯽ را در ادارﻩ اﻣﻮر‬
‫ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﻧﺨﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ و رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ رهﺒﺮ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻳﻔﺎی ﻧﻘﺶ ارﺷﺎدی اﮐﺘﻔﺎ ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﮐﺮد ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬هﻢ ﺑﺮ ﻣﺴﻨﺪ رهﺒﺮی ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬هﻢ ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﮑﯽ‬
‫از ادارات ﺗﺎﺑﻌﻪ دﻓﺘﺮ رهﺒﺮی ﮐﺮد‪ ،‬هﻢ ﮐﻼﻩ ﺧﻮد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﯽ ﮐﻞ ﻗﻮا را ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺖ در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺳﻴﺰدﻩ ﺑﺎر‬
‫ﺗﺼﺮﻳﺢ ﮐﺮد ﮐﻪ دراﻳﺮان اﺳﻼﻣﯽ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺧﻮدﺷﺎن هﻴﭻ ﻳﮏ ا زﻣﻨﺎﺻﺐ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ را ﻋﻬﺪﻩ را ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ و‬
‫ﻧﻘﺶ ﺁن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد او ﺻﺮﻓﺎ ﻧﻘﺸﯽ ارﺷﺎدی ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪ .‬وﻟﯽ در اﻳﺮان اﺳﻼﻣﯽ او‪ ،‬ﻋﻤﺎﻣﻪ داران ﮐﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺎﻻی ﺣﮑﻮﻣﺘﻲ‪ :‬رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮی‪ ،‬وزارت‪ ،‬ﺳﻔﺎرت‪ ،‬رﻳﺎﺳﺖ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﯽ‬
‫ﮐﺸﻮر‪،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاري‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري‪ ،‬ادارﻩ اﻣﻮرﻣﻘﻨﻨﻪ وﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ورﺳﺎﻧﻪ هﺎی ﮔﺮوهﯽ را دراﻧﺤﺼﺎر ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ورهﺒﺮ‬
‫ﻋﺎﻟﻴﻘﺪر اﻧﻘﻼب اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎدر اﻣﻮر ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺪا و‬
‫رﺳﻮﻟﻨﺪ و ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ اﺳﻼم را ازﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﺒﺎر ﻗﻮل داد ﮐﻪ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ دوﻟﺘﯽ ﮐﺎﻣﻼ دﻣﻮﮐﺮاﺗﻴﮏ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ ،‬هﻤﻪ ﻧﻬﺎدهﺎی‬
‫ﻓﺸﺎر و اﺧﺘﻨﺎق در ﺁن از ﻣﻴﺎن ﺧﻮاهﺪ رﻓﺖ‪ ،‬هﺮ ﮐﺲ ﺧﻮاهﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺧﻮدش را ﺁزاداﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬
‫و رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن در ﻧﺸﺮ هﻤﻪ واﻗﻌﻴﺎت ﺁزاد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺸﮑﻴﻞ هﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺣﺰاب و اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺣﺘﯽ اﺣﺰات‬
‫ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﻗﻠﻴﺖ هﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮای اﺟﺮای اداب دﻳﻨﯽ ﺧﻮد ﺁزادی ﮐﺎﻣﻞ ﺧﻮاهﻨﺪ داﺷﺖ‪،‬‬
‫دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻘﻬﺎ را ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﺟﻮاب ﺧﻮاهﺪ داد و ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺘﻤﻤﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﻄﺮح‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺁن ﺁزادی و دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﯽ هﻢ او‪ ،‬در هﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺎﻩ‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬در هﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻩ ﮔﻔﺖ‪ ”:‬ﺑﻪ اﻳﻨﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ از دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﮔﻮش ﻧﺪهﻴﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫اﺳﻼم ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ .‬هﺮ ﮐﺲ ﺟﻤﻬﻮری ﺑﺨﻮاهﺪ دﺷﻤﻦ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮ ﮐﺲ ﺻﺤﺒﺖ از ﺟﻤﻬﻮری دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﺑﮑﻨﺪ دﺷﻤﻦ‬
‫اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺴﻴﺮﺷﺎن ﻏﻴﺮ از ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ اﻧﻘﻼب‬
‫ﮐﺮدﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺳﻮﻳﺲ ﺑﺸﻮﻳﺪ؟ ﻣﺎ ﻗﻠﻤﻬﺎی ﻣﺴﻤﻮم ﺁﻧﻬﺎﻳﯽ را ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻠﯽ و دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ و اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﯽ‬
‫ﺷﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ روﺷﻨﻔﮑﺮان هﺸﺪار ﻣﻴﺪهﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ از ﻓﻀﻮﻟﯽ دﺳﺖ ﺑﺮﻧﺪارﻧﺪ ﺳﺮﮐﻮب ﺧﻮاهﻴﺪ ﺷﺪ ‪”.‬‬

‫در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺑﺎرهﺎ ﺗﺎﮐﻴﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ‪”:‬د رﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد‬
‫ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد زﻧﻬﺎ در ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ در ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﻮع ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻼ ﺁزاد‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺮدهﺎ ﺁزادﻧﺪ"‪ ،‬و در” ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ”او زﻧﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺻﻴﻐﻪ هﺎ ﺑﻪ درون‬
‫ﭼﺎدر ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و اﻋﻼم ﺷﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺷﺮﻋﯽ زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻔﮑﺮهﺎی ﺳﻨﺘﯽ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق زن و ﻣﺮد‬
‫ﭘﺮهﻴﺰ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﺁﮔﺎهﺎن ﻣﺬهﺒﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬و” ﮔﺸﻮدن ﻣﺒﺤﺜﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﺣﻘﻮق زن ﻳﮏ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻏﺮﺑﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻳﮏ ﺑﻴﻨﺶ ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی و ﻧﺸﺎﻧﯽ از ﻳﮏ ﺑﻴﻤﺎری ﻏﺮب زدﮔﯽ اﺳﺖ‪ ”،‬و وﻗﺘﯽ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺁﻳﺖ اﷲ ﻣﻮﺳﻮی اردﺑﻴﻠﯽ رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮر و ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺟﻤﻬﻮری در ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﮐﻪ” وﻇﻴﻔﻪ زن در اﺳﻼم اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻨﻴﺰ ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ”ﻣﻮرد اﻋﺘﺮاض ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻮهﺮاﻟﺸﺮﻳﻌﻪ دﺧﺘﺮ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ‬
‫ﺷﻬﻴﺪ دﺳﺘﻐﻴﺐ ﺷﻴﺮازی و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺎم ﻋﺎﻟﯽ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺟﻮاب داد ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ دﻗﻴﻘﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم اﺳﺖ و ﺟﺎی ﻋﺬر ﺧﻮاهﯽ ﻧﺪارد!‬

‫در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ‪ ،‬ﻣﺪﻋﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﺣﻘﻮق اوﻟﻴﻪ ﺑﺸﺮ را در اﻳﺮان دارد و ﭼﻴﺰی ﺑﺠﺰ اﺟﺮای دﻗﻴﻖ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاهﺪ‪ ،‬وﻟﯽ هﻢ او در هﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روزهﺎی ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ ،‬در ﻓﻴﻀﻴﻪ ﻗﻢ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﺳﺎﺧﺘﻪ و‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺘﮑﺒﺎر داﻧﺴﺖ و ادﻋﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻋﻤﺎل اﺳﺘﻌﻤﺎل هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﻗﻮل داد ﮐﻪ در ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ هﺮ ﻓﺮدی در دادن ﻳﺎ ﻧﺪادن رای ﺁزاد ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و رای او هﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮدﻩ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ هﻢ او در ﻓﺮدای رﻓﺮاﻧﺪوم ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1358‬اﺧﺘﺎر ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺎ هﻤﻪ‬
‫اﻳﻨﻬﺎﻳﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ رای ﻧﺪادﻧﺪ ﻳﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را ﺗﺤﺮﻳﻢ ﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻨﺎﻓﻖ ﻣﯽ داﻧﻴﻢ و ﻃﻮری ﺳﺮﮐﻮﺑﺸﺎن‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ از اﻳﻦ ﺟﺮﺛﻮﻣﻪ هﺎی ﻓﺴﺎد اﺛﺮی ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﺗﻌﻬﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ در اﻳﺮان اﺳﻼﻣﯽ ﺣﻘﻮق‬
‫هﺮ ﻣﺘﻬﻤﯽ در ﺟﺮﻳﺎن دادرﺳﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ از هﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮای او ﻓﺮاهﻢ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﯽ در ﺗﻬﺮان هﻤﻴﻦ ﻣﺪاﻓﻊ ﻋﺪاﻟﺖ ﻓﺘﻮا داد ﮐﻪ” اﻳﻨﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎزداﺷﺖ هﺴﺘﻨﺪ ) ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﯽ رﺗﺒﻪ‬
‫رژﻳﻢ ﭘﻴﺸﻴﻦ( ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺠﺮﻣﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ هﻮﻳﺘﺸﺎن را ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮد و ﺑﻌﺪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﺸﺖ‪ .‬اﺻﻼ اﺣﺘﻴﺎﺟﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ و هﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﺣﻤﯽ هﻢ در ﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﺠﺮم اﺻﻮﻻ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ‬
‫ﻧﺪارد و ﺑﺎﻳﺪ او را ﮐﺸﺖ‪”.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫در هﻤﺎن روزهﺎﻳﯽ ﮐﻪ”ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ” ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﮕﻴﺮ روزﻧﺎﻣﻪ هﺎ و رادﻳﻮهﺎ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎی ﺟﻬﺎن در‬
‫ﺑﺎرﻩ ﺗﻌﻬﺪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺁزادی و ﻋﺪاﻟﺖ و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻗﻮل ﺷﺮف ﻣﻴﺪاد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎری از‬
‫ﺑﺰرﮔﻮاران روﺷﻨﻔﮑﺮ و واﻗﻊ ﺑﻴﻦ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎ و رادﻳﻮهﺎ و روزﻧﺎﻣﻪ هﺎ ﺑﻪ ﺻﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﻣﺮدم اﻳﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ ﺑﺎ هﻤﻴﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻗﻮل ﺷﺮف ﻣﻴﺪادﻧﺪ ﮐﻪ د ر ﺻﺤﺖ ﮔﻔﺘﻪ هﺎی ﺁﻳﺖ اﷲ ﺗﺮدﻳﺪی ﻧﻤﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺁﻧﺪرﻳﻮ ﻳﺎﻧﮓ‪ ،‬رﺋﻴﺲ هﻴﺌﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﯽ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ درﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺷﺨﺼﯽ ﭘﺮزﻳﺪﻧﺖ ﮐﺎرﺗﺮ‪ ،‬اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ﻣﻴﺪاد ﮐﻪ‪:‬‬

‫“ﻧﻬﻀﺖ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺁﻣﻮزﺷﯽ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و از ﺁن ﻧﻴﺰ اﻟﻬﺎم ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﻴﺰی ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﮕﻮﻳﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁرﻣﺎﻧﻬﺎی اﻧﻘﻼب اﻳﺮان هﻤﺎن ارﻣﺎﻧﻬﺎی ﻧﻬﻀﺘﻬﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺟﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ هﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن در ﺧﻮاهﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻳﮑﯽ از ﻗﺪﻳﺴﺎن ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ"‪.‬‬

‫و رﻳﺠﺎرد ﻓﺎﻟﮏ‪ ،‬اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎﻩ و ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬در روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﻴﻮﻳﻮرک‬
‫ﺗﺎﻳﻤﺰ ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺖ‪”:‬ﺑﺴﻴﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ از اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻟﺤﻈﻪ اﺳﻼم ﻧﺎم ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ‬
‫اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺗﺎزﻩ ای را از ﻳﮏ اﻧﻘﻼب ﺻﻠﺢ ﺟﻮﻳﺎﻧﻪ و ﺑﯽ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی اراﺋﻪ ﮐﻨﺪ و در‬
‫ﺁﻳﻨﺪ ﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺧﻮاهﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ای از ﻳﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺎﻣﻼ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﺎ هﻢ ﺑﺪان اﺣﺘﻴﺎج ﻣﺒﺮم دارﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻋﺮﺿﻪ دارد‪".‬‬

‫و رﻳﭽﺎرد ﮐﺎﺗﻢ اﺳﺘﺎد دﻳﮕﺮ داﻧﺸﮕﺎﻩ و ﻣﺸﺎور ﻣﻤﺘﺎز وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ اﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪”:‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺪهﻢ ﮐﻪ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﻪ هﻴﭻ وﺟﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﺠﺮﻩ‬
‫درس ﺧﻮدش ﺑﺎز ﺧﻮاهﺪ ﮔﺸﺖ”‪.‬‬

‫و وﻳﻠﻴﺎم ﺳﺎﻟﻴﻮان‪ ،‬ﺳﻔﻴﺮ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ در اﻳﺮان و ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺴﻴﺎری از اﺷﺘﺒﺎهﺎت ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﮕﻴﺰ ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ای اﻳﻦ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺧﻮد ﮔﺰارش ﻣﻴﺪاد ﮐﻪ”ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ اﻳﻔﺎی ﻧﻘﺸﯽ را هﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺶ ﮔﺎﻧﺪی ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪﻩ ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮﻗﺮاری ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ رژﻳﻤﯽ ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﻮی ﻏﺮﺑﮕﺮاﻳﺎﻧﻪ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪".‬‬

‫و در هﻤﺎن ﮔﺮم ﮔﺮم‪ ،‬ﺑﺎﻧﻮی ﺟﺪﻳﺪ اﻻﺳﻼم اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻧﻴﺰ‪ ،‬در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ای ﭘﺮ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ‬
‫اﺳﻼﻣﯽ زن روز ﺟﺎی ﺗﺮدﻳﺪی ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ‪ “ :‬اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ اﺻﻼ ﻳﮏ ﻣﻌﺠﺰﻩ اﺳﺖ‪ .‬رهﺒﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ او در‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ و ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ هﻢ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪”.‬در اواﻳﻞ ﻗﺮن ﻣﺎ‪ William Yeats ،‬ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﯽ اﻳﺮﻟﻨﺪی و ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺟﺎﻳﺰﻩ ادﺑﯽ ﻧﻮﺑﻞ ﺳﺎل ‪ ،1923‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ “ :‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ روﺷﻨﻔﮑﺮان ﭼﻴﺮﻩ دﺳﺖ ﮐﺎرﺷﺎن‬
‫را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﻧﺠﺎم دادﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮدﻣﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﻳﺶ را از ﺑﺎورهﺎی دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪ و دﻟﻬﺎی ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ را از ﮐﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت ﺑﻴﺎﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ وﺣﯽ ﺟﺪﻳﺪی در اﺳﺘﺎﻧﻪ ﻧﺰول اﺳﺖ و‬
‫ﭼﻴﺰی ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﻳﮏ ﻣﺴﻴﺢ ﺗﺎزﻩ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪”.‬و در هﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎی ﺧﻮد ﻣﺎﻧﻴﺰ‪ Regis Debray‬ﻣﺘﻔﮑﺮ‬
‫ﭼﭙﮕﺮای ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﮐﻤﺎﺑﻴﺶ در هﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ درﻣﺎهﻨﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮوف ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ دﻳﭙﻠﻮﻣﺎﺗﻴﮏ ﻧﻮﺷﺖ‪“ :‬درﺳﻬﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﮐﻪ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺴﻴﺎری از ﺑﺰرﮔﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺎ در اﻳﻔﺎی رﺳﺎﻟﺘﯽ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻣﻴﺪهﻨﺪ ﺷﺒﺎهﺖ ﺑﻪ ﮔﻠﻬﺎﻳﯽ دارد ﮐﻪ‬
‫درﮔﻮرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻣﯽ روﻳﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل وﺟﺪان ﻣﺴﻴﺤﯽ اﻗﺘﻀﺎ دارد ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻋﺪام ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺮگ‬
‫ﮐﺸﻴﺸﯽ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﻨﺪ‪”.‬‬

‫هﻢ ﺻﺪاﻗﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﻳﮏ”اﻧﻘﻼب ﺻﻠﺤﺠﻮﻳﺎﻧﻪ و ﺑﯽ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي”ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫اﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و هﻢ روش ﮔﺎﻧﺪی وار رهﺒﺮ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب‪ ،‬درﺳﺖ در هﻤﺎن روزهﺎ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎی ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ‬
‫و ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎی اﻳﺮان ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺰارش ﻣﺒﺴﻮﻃﯽ از ﺁﻧﺮا در ﮐﺘﺎب”ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﻬﺎ و ﺗﮑﻨﻴﮑﻬﺎی اﻧﻘﻼب‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﺋﯽ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮاﻧﺪ‪ ...":‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺗﮑﻨﻴﮏ رﻧﮓ ﮐﺮدن ﻟﺒﺎﺳﻬﺎی اﻓﺮاد‬
‫ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎ ﺟﻮهﺮ ﻗﺮﻣﺰ ﻳﺎ ﺧﻮد ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد ﺟﻨﻮن ﺧﻮن ﮐﻪ در ﺗﺤﺮﻳﮏ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت اﺛﺮی ﻣﻌﺠﺰﻩ اﺳﺎ دارد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﻤﺎﺷﺘﻦ ﺷﻴﻮن ﮐﻨﺎن ﺣﺮﻓﻪ ای زن و ﻣﺮد در ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ وﺳﺎﺋﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﯽ ﻳﻌﻨﯽ‬
‫ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺧﺎرﺟﯽ و رادﻳﻮهﺎ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎ و ﺧﺒﺮﮔﺰارﻳﻬﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد هﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻪ‬
‫دﻓﻌﺎﺗﯽ هﺮ ﭼﻪ زﻳﺎدﺗﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺁوردﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻮﺟﻮد ﺁوردن اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﮐﻪ اﺧﺘﻨﺎق دوﻟﺘﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ‬
‫و ﺷﻤﺎر ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺁن ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﻮد ﻩ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ وﺳﻴﻊ از ﺗﮑﻨﻴﮏ” ﺗﺎﺑﻮت”از راﻩ ﺗﺮﺗﻴﺐ دادن ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزﻩ ﺷﻬﺪا‪ ،‬ﺟﺎ دادن ﻳﮏ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ اﺧﻮﻧﺪ و ﺻﻔﻮف ﻣﻘﺪم ﺗﻈﺎهﺮات ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن ﻧﻘﺶ رهﺒﺮی‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ در اﻧﻘﻼب‪”...‬‬

‫ﮐﺎرﮔﺮدان اﻳﻦ اﻧﻘﻼب” اﺳﻼﻣﻲ"ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎزی هﻢ ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺮوزی اﻧﻘﻼب ﻣﻘﺎم ﺳﺮﻟﺸﮕﺮی‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ” اﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺎدراﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ﺑﻄﻮری ﻧﺘﺎﻳﺞ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺒﺎر ﺁورد ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ در ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﮐﺸﻮرهﺎی اﺳﻼﻣﯽ و ﺣﺘﯽ درﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد"‪.‬‬

‫ﻳﮑﯽ از ﻓﺠﻴﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺎﻳﺎت هﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼﺑﻬﺎ و ﻣﺒﺎرزات ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺟﻬﺎن‪ ،‬درهﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ و ﺑﺎهﻤﻴﻦ ﻃﺮز ﻓﮑﺮ‪،‬‬
‫درﮔﺮﻣﺎ ﮔﺮم ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی اﻧﻘﻼﺑﯽ درﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1357‬ﺑﻮﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ ،‬وﺁن ﻣﺎﺟﺮای ﺣﺮﻳﻖ ﺳﻴﻨﻤﺎ رﮐﺲ‬
‫ﺁﺑﺎدان ﺑﻮد ﮐﻪ درﺁن ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﭼﻬﺎرﺻﺪ زن و ﻣﺮد و ﮐﻮدک درﺳﺎﻟﻦ اﻳﻦ ﺳﻴﻨﻤﺎ زﻧﺪﻩ زﻧﺪﻩ درﺁﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫درهﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ واز ﺑﻴﺮون ﻗﻔﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد وﺳﻴﻤﻬﺎی ﺗﻠﻔﻦ ﻧﻴﺰ ازﺧﺎرج ﻗﻄﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ درداﺧﻞ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻮﻟﻬﺎی ﺑﻴﺤﺴﺎب ﮐﻪ ازﺑﺎزارﻳﺎن و ازدﻳﮕﺮ ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ دراﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻨﺪ ازاﻣﺎم ﺣﺎﺿﺮ روﻧﻮﺷﺘﯽ ازاﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ روز ﭘﻴﺶ‬
‫ازﺁﻧﮑﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﺎ ﭘﺮواز ﻣﺨﺼﻮص هﻮاﭘﻴﻤﺎی ارﻓﺮاﻧﺲ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎزﮔﺮدد‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﺟﺎرﭼﯽ اﻧﻘﻼب‪،‬‬
‫درﺻﻔﺤﻪ اول ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫"اﻣﺎم ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎﺻﺪای ﻧﻮح‪ ،‬ﺑﺎﻃﻴﻠﺴﺎن اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺼﺎی ﻣﻮﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺎ هﻴﺄت ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺑﺎﮐﺘﺎب ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬و دﺷﺘﻬﺎی‬
‫ﺳﺮخ ﺷﻘﺎﻳﻖ را ﻣﻴﭙﻴﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬وﺧﻄﺒﻪ رهﺎﺋﯽ اﻧﺴﺎن را ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻣﺎم ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﮐﺴﯽ دروغ ﻧﻤﻴﮕﻮﻳﺪ‪،‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻗﻔﻞ هﻢ ﻧﻤﻴﺰﻧﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﺟﮕﺰاران ﺑﺎﺟﯽ ﻧﻤﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﺮادر هﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ وﻧﺎن‬
‫ﺷﺎدﻳﺸﺎن راﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﺪل و ﺻﺪاﻗﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺻﻔﯽ درﮐﺎر ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ :‬ﺻﻔﻬﺎی ﻧﺎن و ﮔﻮﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺻﻔﻬﺎ ی ﻧﻔﺖ و ﺑﻨﺰﻳﻦ‪ ،‬ﺻﻔﻬﺎی ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬ﺻﻔﻬﺎی ﻧﺎﻣﻨﻮﻳﺴﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻌﻤﺎر‪ ،‬و ﺻﺒﺢ ﺑﻴﺪاری و ﺑﻬﺎر ﺁزادی‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻴﺰﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ اﻣﺎم ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﻖ ﺑﺠﺎی ﺧﻮد ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و ﺑﺎﻃﻞ و ﺟﻨﺎﻳﺖ و ﻧﻔﺮت درروزﮔﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ را ﻣﻦ ازﮐﻼم‬
‫ﺧﺪا ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬درﺳﻮرﻩ ﻣﺒﺎرک اﺳﺮی‪”.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ ﻃﻴﻠﺴﺎن و ﻋﺼﺎ و ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺧﻮد درهﻤﺎن هﻔﺘﻪ هﺎی اول ﺑﺎزﮔﺸﺖ ازهﻤﻪ ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن ﭼﺸﻢ ﺑﺮاﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ‪:‬‬
‫"ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﺨﻮش ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻣﺴﮑﻦ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪ ،‬ﺁب و ﺑﺮق را ﺑﺮای ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ ﻣﺠﺎﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪،‬‬
‫اﺗﻮﺑﻮس راﺑﺮای ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ ﻣﺠﺎﻧﯽ ﮐﻨﻴﻢ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ دﻟﺨﻮش ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ‬
‫هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ دﻧﻴﺎﻳﺘﺎن را ﺁﺑﺎد ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺁﺧﺮﺗﺘﺎن را هﻢ ﺁﺑﺎد ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪”.‬و اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ از ﺁن‪ ،‬ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺁﻏﺎز ﺳﺎل ﻧﻮ‪،‬‬
‫اﻋﻼﻣﻴﻪ داد ﮐﻪ "ﺑﺰودی هﻤﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺴﮑﻦ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ داﺷﺖ”‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ روزهﺎ و هﻔﺘﻪ هﺎ و ﻣﺎهﻬﺎ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬و ﻧﻪ ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﯽ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺴﮑﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺁب و ﺑﺮﻗﯽ ﻣﺠﺎﻧﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﻔﺘﯽ‬
‫ﺑﻪ راﻳﮕﺎن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﺤﻮﻳﻞ دادﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﺗﻮﺑﻮﺳﯽ ﺑﺮای ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ ﻣﺠﺎﻧﯽ ﺷﺪ‪ .‬درﻋﻮض هﻢ” ﺻﻔﻬﺎی ﻧﺎن‬
‫وﮔﻮﺷﺖ”وهﻢ”ﺻﻔﻬﺎی ﻧﻔﺖ و ﺑﻨﺰﻳﻦ” ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻬﺎی ﺧﺎﻧﻪ و ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﭘﻮﺷﺎک‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻬﺎی‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺿﺮورﻳﺎت روزﻣﺮﻩ زﻧﺪﮔﯽ درﻣﻘﻴﺎس ﻧﺠﻮﻣﯽ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ووﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺎرهﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان رﺳﻴﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﻴﻦ از هﻤﻴﻦ اﻣﺎم ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ ﮐﻪ‪" :‬هﯽ ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﺪ ﮔﺮاﻧﯽ اﺳﺖ ‪ .‬هﯽ ﻣﻴﮕﻮﺋﻴﺪ ﮐﻤﺒﻮد اﺳﺖ‪ .‬هﺴﺖ ﮐﻪ هﺴﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎﺋﻴﻢ ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﺧﻮدﻣﺎن را‪ ،‬اﺳﻼم ﺧﻮدﻣﺎن را‪ ،‬ﺑﺨﻄﺮ ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﮔﺮان اﺳﺖ و ﻣﻴﻮﻩ ﮔﺮان اﺳﺖ و ﻣﺮدم‬
‫ﻧﺎزاﺿﯽ هﺴﺘﻨﺪ؟ ﺑﻴﺎﺋﻴﻢ وهﻤﻪ زﺣﻤﺘﻬﺎی اﻧﺒﻴﺎء ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم را ﺑﺒﺎد ﻓﻨﺎ ﺑﺪهﻴﻢ؟ ﭼﺮا ﺁدم ﻧﻤﻴﺸﻮﻳﺪ؟”ودرﭘﻴﺎم ﺳﺎﻟﮕﺮد‬
‫ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اﻳﻦ هﺸﺪار را درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ‪ “ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻋﻨﺎﻳﺎت ﺧﺎﺻﻪ ﻏﻴﺒﻴﻪ‬
‫ﺧﻮدش را ﺑﺮﺷﻤﺎ ارزاﻧﯽ ﻓﺮﻣﻮدﻩ ‪ .‬اﮔﺮ از وﺿﻌﯽ ﮐﻪ اﻻن دارﻳﺪ ﺷﮑﺮ ﮔﺰار ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ ﺧﻮف ﺁن را دارم ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻗﻬﺎر ﺑﺮﺷﻤﺎ ﻏﻀﺐ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ و ﺧﺪای ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ را ﺑﺎهﻢ ﺑﺴﻮزاﻧﺪ و راﻩ ﮔﺮﻳﺰی هﻢ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ"‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫ﺳﺮﻳﺎل ﺗﮑﺮاری وﻋﺪﻩ و دروغ‪ ،‬در دوران ﭘﺲ از ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ هﻤﺎن ﺁهﻨﮓ ﭘﻴﺸﻴﻦ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ ‪ .‬در‬
‫دوازدهﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎﻩ ‪ ،1358‬ﭘﺲ از رﻓﺮاﻧﺪوم ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺒﯽ ﮐﻪ در ان ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺟﻬﺎن از ﻣﺮدم‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ رژﻳﻤﯽ رای ﺑﺪهﻨﺪ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻣﺮام ﻧﺎﻣﻪ و هﺪف هﺎی ﺁن هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﯽ‬
‫ﺑﺪاﻧﺎن دادﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬رهﺒﺮ اﻧﻘﻼب در ﭘﻴﺎم رادﻳﻮی ﺧﻮد از ﻣﻠﺖ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ” اﮐﻨﻮن ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻃﺒﻘﻪ ﻓﺎﺿﻠﻪ و‬
‫اﻣﻨﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮﺳﺴﺎن‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﺷﺮﻋﯽ‬
‫اﺳﺖ"‪ ،‬وﻟﯽ هﻤﻴﻦ رهﺒﺮ‪ ،‬در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮﺳﺴﺎن دﺑﻪ درﺁورد و ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺒﺮﮔﺎن را ﮐﻪ‬
‫ﺻﺮﻓﺎ از ﻋﻤﺎﻣﻪ داران دﺳﺘﭽﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺧﻮد او ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺁن ﮐﺮد و اﻳﻦ ﺑﺎر رای دادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻳﮑﯽ را‬
‫ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺷﺮﻋﯽ داﻧﺴﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﮑﻢ ﮐﺎری در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﺎرﻓﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن هﻤﻴﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن‪ ،‬هﺸﺪار داد‬
‫ﮐﻪ‪“ :‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻴﺎل ﺧﻮدﺷﺎن روﺷﻨﻔﮑﺮ هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮﺳﺴﺎن ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ و ﺑﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻣﻮاﻓﻖ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ اﺳﺎﺳﺎ ﺑﺎ اﺳﻼم ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻋﻤﻞ ﺧﻮاهﻴﻢ ﮐﺮد"‪.‬‬

‫در ﭘﻴﺎم رادﻳﻮﻳﯽ ﺳﺎﻟﺮوز ﭘﻴﺮوزی اﻧﻘﻼب‪ ،‬اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ هﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﻘﻼب ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ هﻤﻪ‬
‫ﻣﻤﺎﻟﮏ اﺳﻼﻣﯽ ﺻﺎدر ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬وﻟﯽ هﻢ او ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﺴﺎل در ﭘﻴﺎم رادﻳﻮﻳﯽ دﻳﮕﺮی اﻃﻤﻴﻨﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺎ ﻗﺼﺪ ﺻﺪور‬
‫اﻧﻘﻼب ﺧﻮد را ﻧﺪارﻳﻢ و اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺎ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﻨﺸﻮری هﺸﺖ ﻣﺎدﻩ ای در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1361‬ﻓﺘﻮا داد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﺑﺮ دﻳﮕﺮان ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﻗﺮﺁن ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از اهﻞ اﻳﻤﺎن ﺑﺮ ﺑﻌﻀﯽ دﻳﮕﺮ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ هﻢ او در ﭘﺎﺋﻴﺰ هﻤﺎن ﺳﺎل‬
‫ﺑﻪ”داﻧﺶ ﺁﻣﻮزان ﻋﺰﻳﺰ”ﭘﻴﺎم ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ ﺧﻮد را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و اﻧﺤﺮاﻓﺎت اﻧﻬﺎ را ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻻن اﻣﻨﻴﺘﯽ ﮔﺰارش دهﻨﺪ‪ ،‬و از ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرهﺎی ﻣﺸﮑﻮک ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد و اوﻟﻴﺎی ﺁﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻻن ﮔﺰارش ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﭘﻴﺎم رادﻳﻮﻳﯽ دوﻣﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد اﻧﻘﻼب ﮔﻔﺖ‪”:‬ﺣﻖ رای دادن ﺑﺮای هﻤﻪ اﺣﺎد و اﻓﺮاد ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ وﺟﻮد‬
‫دارد ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن از ﺣﻖ دﺧﺎﻟﺖ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ اﻳﻨﻬﺎ از دورﻩ ﻃﺎﻏﻮت اﺳﺖ”‪،‬‬
‫وﻟﯽ هﻢ او ﺗﻨﻬﺎ دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ در ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﺎﻟﺮوز ﺗﻮﻟﺪ اﻣﺎم هﺸﺘﻢ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪ ”:‬ﺑﺮای ﻧﻈﺎﻣﻴﻬﺎ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ وارد‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ در ﺳﻴﺎﺳﺖ ‪ .‬او ن ﻃﺮﻓﺪار ﻳﮑﻲ‪ ،‬اون ﻃﺮﻓﺪار ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ ‪ .‬اﺻﻼ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ رﺑﻄﯽ دارد ﮐﻪ درﻣﺠﻠﺲ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻴﮕﺬرد؟ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻪ ارﺗﺶ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ؟ ﺑﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ؟ ﺑﺮای هﻴﭽﮑﺪام ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ‬
‫‪”.‬‬

‫درزﻣﺎن ﺣﺠﺘﻪ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮد درﻗﻢ ﺑﻪ”ﺣﻀﻮر ﻣﺒﺎرک اﻋﻠﻴﺤﻀﺮت هﻤﺎﻳﻮﻧﻲ” ﺗﻠﮕﺮاف ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻘﺮاط ﻣﺴﻤﻮع‬
‫دوﻟﺖ درﺻﺪد اﺳﺖ دراﻧﺠﻤﻨﻬﺎی اﻳﺎﻟﺘﯽ و وﻻﻳﺘﯽ ﺑﻪ زﻧﻬﺎ ﺣﻖ رأی ﺑﺪهﺪ و اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻼف ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ و ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻋﻠﻤﺎ و ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ودرﻧﻮروز ﺳﺎل ‪ 1342‬ﺑﻨﺎم روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻗﻢ اﻋﻼﻣﻴﻪ داد ﮐﻪ”دﺳﺘﮕﺎﻩ ﺣﺎﮐﻤﻪ‬
‫اﻳﺮان ﺑﻪ اﺣﮑﺎم ﻣﻘﺪﺳﻪ اﺳﻼم و ﻗﺮﺁن ﺗﺠﺎوز ﮐﺮدﻩ و ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﺗﺴﺎوی ﺣﻘﻮق زن و ﻣﺮد را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﮐﻨﺪ‪”.‬وﻟﯽ هﻢ‬
‫او‪ ،‬درﻣﻘﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ اززﻧﺎن ﻋﻀﻮ ﮐﻤﻴﺘﻪ هﺎ ی اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ رﻓﺘﻦ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و دادن ﺁراء هﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ وﻇﻴﻔﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را اﻧﺠﺎم دهﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ هﺎی دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼﻣﯽ را‬
‫ﺧﻨﺜﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درهﻤﺎن زﻣﺎن ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮد‪ ،‬درﮐﺸﻒ اﻻﺳﺮار ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ”:‬ﺳﻨﻴﺎن ﺧﻮد را درﻣﺤﮑﻤﻪ ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف و‬
‫ﺷﺮاﻓﺖ و اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ وﻋﻤﺮﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب ﻳﺎوﻩ ﺳﺮاﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮐﻔﺮ و زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ"‪،‬‬
‫وﻟﯽ هﻢ او ﺑﻌﺪا درﻣﻘﺎم وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻓﺘﻮی داد ﮐﻪ” ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﯽ اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ‬
‫ﻧﻮﮐﺮان اﺳﺘﻌﻤﺎرﻧﺪ و ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﮕﺬارﻧﺪ اﺗﺤﺎد ﺑﻴﻦ ﺗﺸﻴﻊ و ﺗﺴﻨﻦ ﺻﻮرت ﺑﮕﻴﺮد"‪.‬‬

‫اﻧﺪﮐﯽ ﺑﻌﺪ ازاﻳﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺮ ﻗﺬاﻓﯽ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮری ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ” ﺟﻤﺎهﻴﺮﻳﻪ”ﻟﻴﺒﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدش داﻋﻴﻪ رهﺒﺮی‬
‫اﺳﻼﻣﯽ دارد‪ ،‬درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ای ﺑﺎ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﮐﻮﻳﺘﻲ” اﻟﻘﺒﺲ” ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫“اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﻨﯽ ﮔﺮی و ﺷﻴﻌﻪ ﮔﺮی ﺑﻌﺪ از ﻧﺎزل ﺷﺪن ﻗﺮﺁن ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و هﻴﭻ رﺑﻄﯽ ﺑﺎﺧﻮد ﻣﺬهﺐ ﻧﺪارد‬
‫‪ .‬اﮔﺮ ﺗﺴﻨﻦ ﺳﻨﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ ﭘﺲ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻨﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﮔﺮی اﻓﺴﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻋﻠﯽ ﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ و هﺮ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ازﺁن اﺳﺖ اﻓﺴﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ رهﺒﺮان اﻳﺮان ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب‬
‫ﺁﻧﻬﺎ اﻧﻘﻼب ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬درﺁﻧﺼﻮرت اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﺟﺮﻳﺎن ﻓﺮﻗﻪ ای اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﮏ اﻧﻘﻼب ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬ازﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻓﺮﻗﻪ‬
‫ﮔﺮاﺋﯽ ﺷﻴﻌﻪ و ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ و ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ درﺧﻄﯽ واﺣﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ هﻢ ازهﻤﻴﻦ ﺟﻌﻠﻴﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫دراﺳﻼم ﺻﺤﺒﺘﯽ ازﺁن ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪”.‬و وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ را ﺷﻨﻴﺪ وﺁﻧﺮا ﺑﻪ روی ﺧﻮد ﻧﻴﺎورد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻌﻤﺮ‬
‫ﻗﺬاﻓﯽ درﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻊ ﮔﻴﺮﻳﻬﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ درﺟﺒﻬﻪ اوﻗﺮار داﺷﺖ و ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﺮﻣﻨﻄﻖ ”اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف‬
‫وﻧﻬﯽ ازﻣﻨﮑﺮ” ﻣﻴﭽﺮﺑﻴﺪ ‪.‬‬

‫دردوﻣﻘﺎم ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ‪ ،‬ﻳﮏ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮری و ﻳﮏ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬ﮐﻪ هﺮدوازﺟﺎﻧﺐ رهﺒﺮاﻧﻘﻼب ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺮداﻧﯽ‬
‫ﻣﻮﻣﻦ و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار اﺳﻼم ﺑﻪ ﺳﻤﺘﻬﺎی ﺧﻮد ﻣﻨﺼﻮب ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﻌﻤﺮ ﻗﺬاﻓﯽ راﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ‪.‬‬

‫درهﻨﮕﺎم اﻧﺘﺼﺎب ﻣﻬﺪی ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي‪ ،‬وی درﻓﺮﻣﺎن ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ” ﭼﻮن ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎی ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻣﻬﺪی ﺑﺎزرﮔﺎن ﻣﺮدی اﺳﺖ ﻓﺎﺿﻞ وﻣﺘﻴﻦ وﻣﺘﺪﻳﻦ‪ ،‬اﻳﺸﺎن را ﺑﻮاﺳﻄﻪ وﻻﻳﺘﯽ ﮐﻪ ازﻃﺮف ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس دارم ﺑﻪ‬
‫رﻳﺎﺳﺖ دوﻟﺖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﻴﮑﻨﻢ و ﺑﺮﻣﻠﺖ واﺟﺐ ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ازاو اﺗﺒﺎع ﮐﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ او ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺷﺮع اﺳﻼم‬
‫اﺳﺖ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﺳﻼم ﻗﻴﺎم ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺪا اﺳﺖ"‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﺴﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬درﺑﺎرﻩ هﻤﻴﻦ ﻣﺮدی ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ‬
‫اورا ﻗﻴﺎم ﺑﺮﺿﺪ ﺧﺪا داﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺁدم اﺻﻼ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﺪاﺷﺖ و اﻓﮑﺎر اﻧﺤﺮاﻓﯽ داﺷﺖ و‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺷﺮع اﻗﺘﻀﺎ ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ ازﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺷﻮد ‪ .‬ودرهﻨﮕﺎم رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﯽ ﺻﺪر‪ ،‬درﭘﻴﺎم‬
‫ﻧﻮروزی ﺧﻮد ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ” ﺁﻗﺎی ﺑﻨﯽ ﺻﺪر ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار اﺳﺖ‪ ،‬و هﺮﮐﺲ درهﺮﻣﻘﺎﻣﯽ‬
‫ﺷﺮﻋﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺴﺎن را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﮐﺎر اﺷﺨﺎﺻﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻧﺪارﻧﺪ"‪ ،‬وهﻢ او‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ‬
‫ﺑﻌﺪ درﭘﻴﺎﻣﯽ دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺖ‪”:‬اﻳﻦ ﺁدم ازاول ادﻋﺎ ﻣﻴﮑﺮد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن هﺴﺘﻢ وﻟﯽ ﻣﻦ هﻢ از اول ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ دروغ‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﮔﻔﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻣﺮﻳﮑﺎ هﺴﺘﻢ وﻟﯽ ﺧﻮدش ﻋﺎﻣﻞ اﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ دوﻟﺘﻬﺎی ﺑﺰرگ ازاوﻟﯽ ﮐﻪ ﻧﻘﺸﻪ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎر را هﻤﻪ ﺟﺎ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ هﺮﺟﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻨﯽ دارﻧﺪ"‪.‬‬

‫درﺗﻤﺎم ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮد‪ ،‬اﻳﻦ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻬﻤﺎن ﺁﺳﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﻬﺮﻩ ﻋﻮض ﮐﺮد‪ ،‬ﻓﺘﺎوی ﺷﺪاد و ﻏﻼﻇﯽ را ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ازﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد او ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺷﺮﻋﯽ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ ﺑﻮد درهﺮﻣﻮرد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎری دراﺟﺮای‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺤﻈﻮری ﺑﺮا ی ﺣﮑﻮﻣﺖ اوﺑﻮﺟﻮد ﺁورد ﻳﺎ ﺑﺎﻋﺚ درد ﺳﺮی ﺷﻮد ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ ﻳﺎ ﻋﻮض ﮐﺮد‪.‬‬

‫درﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ از” وﻻﻳﺖ”‪ ،‬درﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﺎﻧﻮادﻩ راﮐﻪ دررژﻳﻢ ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ وﺿﻊ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد ﺷﺪﻳﺪا ﻧﻔﯽ ﮐﺮدﻩ و در ﺑﺎرﻩ ﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ “ :‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﺧﻼف اﺣﮑﺎم اﺳﻼم اﺳﺖ و زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺤﮑﻢ اﻳﻦ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻃﻼق دادﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻃﻼق ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ و ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﺎﮐﺎن زﻧﻬﺎی ﺷﻮهﺮ داری هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺷﻮهﺮ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫زﻧﺎﮐﺎرﻧﺪ‪ ،‬وﮐﺴﯽ هﻢ ﮐﻪ داﻧﺴﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﮕﻴﺮد زﻧﺎﮐﺎر و ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺣﺪ ﺷﺮﻋﯽ اﺳﺖ‪ ،‬و اوﻻدهﺎی ﺁﻧﻬﺎ اوﻻد ﻏﻴﺮ‬
‫ﺷﺮﻋﯽ هﺴﺘﻨﺪ و ارث ﻧﻤﻴﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬و اﺣﮑﺎم اوﻻد زﻧﺎ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺟﺎری اﺳﺖ"‪ ،‬وﻟﯽ دردوران وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬درﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ و ﻧﻴﺎزهﺎی ﻳﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﮑﻢ ﺷﺮﻋﯽ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ هﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﭘﻴﺸﻴﻦ‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ای ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف اﺣﮑﺎم اﺳﻼم ﺑﻮد‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ درﺁﻏﺎز ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﻋﻼم ﺷﺮﻋﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ” ازﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻐﺰ ﺟﻮاﻧﻬﺎ را ﺧﺮاب‬
‫ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻓﺴﺎد و هﺮزﮔﯽ ﻣﻴﮑﺸﺎﻧﺪ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﺪ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫را ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻳﺪ وﺁﻧﺮا ازرادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﮑﻠﯽ ﺣﺬف ﮐﻨﻴﺪ ‪ .‬ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻤﻠﮑﺖ”‪ .‬وﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ‬
‫ﻓﺘﻮای ﻗﺎﻃﻊ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن هﻢ ﺁواز و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ دررادﻳﻮهﺎ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎ دوﺑﺎرﻩ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ‪ ،‬هﻢ‬
‫ﮐﻨﺴﺮواﺗﻮارﻣﻮﺳﻴﻘﯽ دوﺑﺎرﻩ ﺑﮑﺎر ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬هﻢ ﮔﺮوهﻬﺎی ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﻣﺘﻌﺪدی از ﺟﺎﻧﺐ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮای‬
‫اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی دﻳﮕﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺧﻮردن ﺧﺎوﻳﺎر وﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﺁن درهﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روزهﺎی ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺎهﯽ ﺧﺎوﻳﺎر‬
‫ﻓﻠﺲ ﻧﺪاﺷﺖ و ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ” ﻳﻬﻮدی – و اﺳﻼﻣﻲ” اﻳﻦ ﻣﺎهﯽ ﺣﺮام ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﯽ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺑﻪ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﮔﺰارش دادﻩ‬
‫ﺷﺪ ﮐﻪ ازاﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ زﻳﺎن ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﺑﻪ ارزهﺎی وارداﺗﯽ واردﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ازﻋﻠﻤﺎی ﻋﻈﺎم ﻓﻠﺲ ﻣﺨﺘﺼﺮی‬
‫درﺁن ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ رﻓﻊ ﺣﺮﻣﺖ ازﺁن اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﻋﺖ زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ از ﺟﺎﻧﺐ وی ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻋﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬دردوران وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ او‬
‫ﺑﺼﻮرت اﻣﺮی ﺷﺮﻋﯽ و ﺑﻼ اﺷﮑﺎل ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درزﻣﻴﻨﻪ ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﺷﮑﺎﻟﯽ دﻳﺪﻩ ﻧﺸﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ هﻤﺎن ﻓﺮدوﺳﯽ ﮐﻪ درروزهﺎی اول ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻃﺮﻓﺪار ﻣﺠﻮﺳﺎن و ﺷﺎهﻨﺎﻣﻪ او ﮐﺘﺎب ﻧﻨﮓ و‬
‫دروغ داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻨﮕﺮﻩ ای ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ درﺗﻬﺮان ﺗﺮﺗﻴﺐ دادﻩ ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎی هﻤﺎن ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﮐﻪ ﺣﺠﻪ‬
‫اﻻﺳﻼم ﺷﻴﺦ ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﯽ ﮐﻤﺮ ﺑﻪ وﻳﺮان ﮐﺮدن ﺁن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺁرم ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد‪ ،‬وﺣﺘﯽ ﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ اوراق ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻮرﻳﺴﺖ هﺎی ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ را ﺑﻪ دﻳﺪار” اﻳﺮان‪ ،‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﺎن و ﺷﺎﻋﺮان و ﮔﻠﻬﺎی ﺳﺮخ”دﻋﻮت ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ دراﺳﻼم ﮐﺸﻴﺪن ﺗﺼﻮﻳﺮ ازﺻﻮرت اﻧﺴﺎن ﻣﻨﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺎﺁﻧﮑﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ دراﺣﺎدﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮﻩ از‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﮐﺮم رواﻳﺖ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺎ ﮔﺮوﻩ ﻣﻼﺋﮑﻪ داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ای ﻧﻤﻴﺸﻮﻳﻢ ﮐﻪ در ﺁن‬
‫ﺳﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮی ﺑﺮ دﻳﻮار ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻇﺮﻓﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﺁن ﺑﻮل ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﮐﺎﻇﻢ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ” ﻧﻤﺎزﻣﮑﻦ درﺧﺎﻧﻪ ای ﮐﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮی درﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬واﮔﺮ ﭼﺎرﻩ ای ﻧﺪاﺷﺘﯽ ﭘﺲ اول ﺳﺮ ﺁن ﺗﺼﻮﻳﺮ را ﻗﻄﻊ‬
‫ﮐﻦ ﻳﺎ ﭼﺸﻤﺶ را ﮐﻮر ﮐﻦ و ﺑﻌﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﮑﻦ”‪ ،‬وزارت ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﯽ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﻤﺎﻳﻞ اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ را ﺑﺎ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻧﻘﺪی رﺳﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﮔﺬاﺷﺖ وازروی ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ هﺰاران ﻧﺴﺨﻪ ﭼﺎپ و ﺗﻮزﻳﻊ ﮐﺮد‬
‫ﺗﺎدرﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﻪ دﻳﻮار ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ ،‬وﺑﺮﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ هﻤﺎن هﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﻌﺮوﻓﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ درﻃﻮل ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻣﺘﺨﺼﺺ‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮرهﺎی ﺳﺎﻗﯽ و ﺷﺮاب و رﺑﺎﻋﻴﺎت ﺧﻴﺎم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫دراﻳﻨﺠﺎ ﻃﺒﻌﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻘﻞ هﻤﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﻬﺖ هﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ازﺁﻧﻬﺎ را دردوهﺰار‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻴﺎﻧﺎت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ ازﺳﺎل ‪ 1340‬ﺗﺎ‪ 1367‬ﮐﻪ ﺑﺎﻋﻨﻮان” ﮐﻮﺛﺮ”ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺁﺛﺎر‬
‫اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ درﻗﻢ ﮔﺮدﺁوری وازﻃﺮف وزارت ﻓﺮهﻨﮓ و ﺁﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ درﺗﻬﺮان ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫درﻣﮑﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻣﻼک اﻧﺘﺨﺎب وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﻠﻢ واﻓﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻓﻘﻴﻬﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﺘﺮ از دﻳﮕﺮان اﺳﺖ ﺑﺮای رهﺒﺮی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﻧﻴﺰ ﺻﻼﺣﻴﺘﯽ ﺑﻴﺶ از دﻳﮕﺮان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وهﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫دردوران ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ دوﻧﻔﺮی ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﻧﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺗﺮ‬
‫و ﻧﻪ ﺻﺎﻟﺢ ﺗﺮ ازدﻳﮕﺮان ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ‪ .‬وﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺎﻣﻮس اﻳﻦ ﮐﺘﺎب‪”،‬ﻋﻠﻢ”اﺻﻮﻻ ﺁن‬
‫ﻣﻌﻨﯽ را ﮐﻪ درﺟﻬﺎن ﺣﺎﺿﺮ ازاﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻴﺸﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺁن ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ را دارد ﮐﻪ دراﺣﺎدﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮﻩ‬
‫‪1‬‬
‫ازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ وﻗﺒﻼ درﺑﺎرﻩ ﺁن درهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻻزم دادﻩ ﺷﺪﻩ ‪.‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎرﻳﺨﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ اﻳﻦ ﻓﻘﻴﻪ اﻋﻠﻢ دراﻳﻦ ﺣﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ” دوهﺰار ﺳﺎل اﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﺎرا اﺳﺘﻌﻤﺎر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ”‬
‫)دردﻳﺪار ﺑﺎ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻂ اﻣﺎم ﭘﺲ از ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮی درﺳﻔﺎرت اﻣﺮﻳﮑﺎ( واﻃﻼﻋﺎت ﻓﻠﺴﻔﯽ او دراﻳﻦ ﺣﺪ ﮐﻪ‬
‫“ﺳﻘﺮاط ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺄن اﻟﻬﯽ درﻏﺎری ﺑﻪ اﻋﺘﺰال ﭘﺮداﺧﺖ وﻣﺮدم را از ﺷﺮک ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﻬﯽ ﮐﺮد‪ ،‬و اﻓﻼﻃﻮن‬
‫ﮐﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺳﺖ ازاﺳﺎﺗﻴﺪ ﺑﺰرگ اﻟﻬﻴﺎت ﺑﻮد‪ ،‬وﻓﻴﺜﺎﻏﻮرث ﺣﮑﻴﻢ ﺣﮑﻤﺖ را از ﺣﻀﺮت ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻧﺒﯽ ﻓﺮا‬
‫_________________________‬
‫‪ -1‬ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺨﺶ ﺳﻴﺮی در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و اﻧﺒﺬ ﻗﻠﺲ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺰرگ ﺣﮑﻤﺖ را از داود ﻧﺒﯽ اﺧﺬ ﮐﺮد‪ ،‬و ارﺳﻄﺎﻃﺎﻟﻴﺲ ﺑﻦ ﻧﻴﻘﻮﻣﺎﺧﻮس و اﺳﮑﻨﺪر‬
‫ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ اززﻣﺮﻩ دﻳﮕﺮﺣﮑﻤﺎ وﻓﻼﺳﻔﻪ ﺑﺰرگ اﻟﻬﯽ ﺑﻮدﻧﺪ"‪ .‬واﻃﻼﻋﺎت رﻳﺎﺿﯽ او دراﻳﻦ ﺣﺪ ﮐﻪ‪ “ :‬ﺷﻤﺎ ﻳﺎوﻩ‬
‫ﮔﻮﻳﺎن ﺑﺎزﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻨﻮی وﺳﻌﺎدت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺻﺪهﺎ هﺰار ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ) ﺻﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﺎر ﻧﻔﺮ ( ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎزی ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ”و”‬
‫ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻦ ﻗﻠﻤﻬﺎی ﻣﺴﻤﻮم اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ هﺰار ﻣﻴﻠﻴﻮن )ﭼﻨﺪ ﻳﻦ ﻣﻴﻠﻴﺎرد( ﺑﺰرﮔﺎن دﻳﻦ را ﺟﻤﺎد و ﭘﻮﺳﻴﺪﻩ‬
‫ﺑﺪاﻧﻨﺪ”و"ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن ) ﭼﻨﺪ هﺰار ﻣﻴﻠﻴﺎرد( ﺳﻼﻃﻴﻦ و ﺑﺰرﮔﺎن و ﻓﻼﺳﻔﻪ درﻋﺎﻟﻢ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎن‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ”‪ ،‬واﻃﻼﻋﺎت ﻧﻈﺎﻣﯽ او دراﻳﻦ ﺣﺪ ﮐﻪ” اﻳﻦ ﺻﺪام ﻋﻔﻠﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن هﺴﺘﻢ‬
‫از هﻤﺎﻧﻬﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺪ اﻟﺸﻬﺪا ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺗﻔﻨﮓ ﺑﺴﺘﻨﺪ"‪ ،‬واﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﯽ اودراﻳﻦ ﺣﺪ‬
‫ﮐﻪ”اﺳﻼم ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎزات راهﺰﻧﺎن هﻮاﺋﯽ را اﻋﺪام ﻗﺮار دادﻩ اﺳﺖ"‪.‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت اواز ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺸﻮرﺧﻮدش ازاﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﻮد‪“ :‬ﻣﺠﻮﺳﺎن ﮐﺘﺎﺑﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻨﺎم ﭘﺎزﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﺮا ﺳﻮﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی داﺷﺘﻪ اﻧﺪ زرﺗﺸﺖ ﻧﺎم ﮐﻪ اورا ﮐﺸﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺟﻬﺎد ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ واﺟﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ‬
‫ﺟﺰﻳﻪ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ‪ ،‬وازﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن زﻧﺎ ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬وﮐﻔﺎر ﺑﺮ اﺳﺮار ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫واﻗﻒ ﻧﺴﺎزﻧﺪ‪ ،‬وﭼﻬﺎرﭘﺎی ﺳﻮاری اﻳﺸﺎن ﻏﻴﺮ از ﭼﻬﺎر ﭘﺎی ﺳﻮاری ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﺑﺮﺁن ﭼﻬﺎر ﭘﺎ ﻧﻴﺰ ﻳﮑﻄﺮﻓﻪ‬
‫ﺳﻮار ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ هﺮدوﭘﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮﻳﮑﺠﺎﻧﺐ اوﺑﺰﻧﻨﺪ”‪ ،‬و اﻃﻼﻋﺎت او درﺑﺎرﻩ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی اﻣﺮوزی ﺟﻬﺎن دراﻳﻦ‬
‫ﺣﺪ ﮐﻪ‪“ :‬ﺣﺎﻻ ﺧﺪای ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﻓﻴﻖ را دادﻩ ﮐﻪ اﺳﻼم ﺗﺎ ﮐﺎﺧﻬﺎی ﮐﺮﻣﻠﻴﻦ هﻢ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﮐﺎﺧﻬﺎی ﺳﻔﻴﺪ هﻢ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ اﻣﺮﻳﮑﺎی ﻻﺗﻴﻦ هﻢ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ اﻓﺮﻳﻘﺎ هﻢ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺮ هﻢ‬
‫رﻓﺘﻪ اﺳﺖ)!(‪ ،‬و ﻣﻠﺰم ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﻪ اﻃﺎﻋﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﮑﻨﻨﺪ”‪.‬‬

‫اﺣﺴﺎس اﻧﺴﺎﻧﯽ اودرﻣﻮرد ﮐﺸﻮری ﮐﻪ درﺁن زادﻩ ﺷﺪﻩ و ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬و درﺑﺎرﻩ ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ هﻤﻮﻃﻨﺎن‬
‫اوﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ازاﺣﺴﺎس ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻳﮏ روﺳﺘﺎﺋﯽ ﺑﻴﺴﻮاد ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ ازاﺣﺴﺎس ﻏﺮﻳﺰی ﺑﺴﻴﺎری از ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﻴﺰ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﺑﻮد‪ ،‬و ﺷﺎﻳﺪ دراﻳﻦ ﻣﻮارد ﻳﺎد ﺁوری ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻌﺮوف او ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎراﻧﯽ ﮐﻪ درهﻮاﭘﻴﻤﺎی ﺣﺎﻣﻞ اواز‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان اﺣﺴﺎس او رادرﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ وﻃﻦ ﭘﺲ از ﺳﺎﻟﻬﺎی دراز دوری از ﺁن ﺟﻮﻳﺎ ﺷﺪﻧﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺷﻨﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺗﻤﺎم دوران "وﻻﻳﺖ”او‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﻴﻌﻼﻗﮕﯽ ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ وﻃﻦ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺼﻮرت دﺷﻤﻨﯽ ﺁﺷﮑﺎر‬
‫ﺑﺎ هﻮﻳﺖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ و ﻣﻠﯽ و ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﻳﺮان و اﺻﻮﻻ ﺑﺎ اﻳﺮان درﻣﻔﻬﻮم ﻣﻠﯽ ﺁن درﺁﻣﺪ‪:‬‬

‫“اﻳﻦ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﺮدم ﻣﺎدی ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎاﻳﺮاﻧﯽ هﺴﺘﻴﻢ و ﺑﺮای اﻳﺮان ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮑﻨﻴﻢ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎ درﺧﺎرج ازاﺳﻼم اﺻﻮﻻ ﮐﺸﻮری ﺑﻨﺎم اﻳﺮان را ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻴﻢ”‪ ،‬و‪ “ :‬اﻳﻨﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﻠﺖ و ﻣﻠﻴﺖ ﺑﺮوﻧﺪ ﮔﻢ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻠﻴﺖ ﻧﻘﺸﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻳﻦ ﺑﺮای ﻣﺎ ﮐﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺷﻤﺎ را ﻣﻨﺤﺮف ﮐﻨﻨﺪ ازاﺳﻼم‬
‫ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ از ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮔﺒﺮهﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ از ﺷﺌﻮن ﻣﻠﯽ و از ﭘﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺴﻢ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ"‪.‬‬

‫و ﺑﻤﻮازات اﻳﻦ‪ ،‬ازدﻳﮕﺮ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن دﺳﺖ اول وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ‪”:‬ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮﺗﺎرﻳﺦ‬
‫هﺨﺎﻣﻨﺸﻴﺎن و ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن دراﻳﺮان ﻗﺒﻞ ازاﻧﻘﻼب ﺳﻮﻏﺎﺗﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻤﻨﻈﻮر اﺳﻼم زداﺋﯽ از ﻓﺮﻧﮓ ﺻﺎدر ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺰاری هﺰارﻩ ﻓﺮدوﺳﯽ درﺳﺎل ‪ 1313‬و ﭘﻴﺮاﺳﺘﻦ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ از زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻃﺌﻪ ای از ﺳﻮی ﻏﺮﺑﯽ هﺎ‬
‫ﺑﺮای ﻧﺎﺑﻮدی اﺳﻼم ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺧﺮاﺑﻪ هﺎی ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ از ﺧﺎک ﺑﻴﺮون ﺁوردﻩ ﻣﻴﺸﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺮای ﻣﻠﺖ ﻣﺎ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺁن ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺎرﻳﺦ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ای ازاﺳﻼم ﺑﻮد‪ .‬هﻨﺮﻣﻨﺪان اﻳﺮاﻧﯽ‬
‫ازﺁرش ﮐﻤﺎﻧﮕﻴﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻳﮏ ﮐﻠﻤﻪ ای از داﺳﺘﺎن ﮐﺮﺑﻼ ﻧﻤﻴﮕﻔﺘﻨﺪ” ) ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮی‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ‬
‫وزﻳﺮ(‪.‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻮﻳﺎﺋﯽ از اﻳﻦ دﺷﻤﻨﯽ اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ و ﻣﻔﺎﺧﺮ ﻣﻠﯽ را ﻣﻴﺘﻮان دررﺳﺎﻟﻪ ای ﻣﻨﻌﮑﺲ دﻳﺪ ﮐﻪ درهﻤﺎن‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎل روی ﮐﺎر ﺁﻣﺪن ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻘﻠﻢ ﻳﮑﯽ از ﻣﻘﺮﺑﻴﻦ ﻣﺨﺼﻮص رهﺒﺮ اﻧﻘﻼب‪ ،‬و اوﻟﻴﻦ ﺣﺎﮐﻢ‬
‫ﺷﺮع ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ او درﺑﺎرﻩ ﮐﻮرش ﮐﺒﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎم” ﮐﻮرش دروﻏﻴﻦ و ﺟﻨﺎﻳﺘﮑﺎر” ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ و درﺁن زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﮐﻮرش ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ‪ “ :‬ﮐﻮرش در‪ 2500‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﻳﮏ ﺗﻴﺮﻩ وﺣﺸﯽ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺎدرش‬
‫ﻳﻬﻮدی ﺑﻮد در‪ 13‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺗﻮرات را ﺁﻣﻮﺧﺖ و ﺑﺎ ﺧﻂ و زﺑﺎن ﻳﻬﻮدی ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪهﺎ داﻧﻴﺎل را ﻣﻨﺼﺐ ﻗﻀﺎ داد‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﻴﺮ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﻤﻦ ﺷﺎﻩ اورا ﺑﻪ دﻳﺎر ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ واﻟﯽ ﮔﺮداﻧﻴﺪ و ﻗﺰوﻳﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﻣﺎدر ﮐﻮرش‬
‫ﻳﮑﯽ از اﻧﺒﻴﺎء ﺑﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﮐﻮرش ﺑﺎ ﺳﭙﺎﻩ وﺣﺸﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻏﺎرت هﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﭘﺮداﺧﺖ ودرﮔﻴﺮودارﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺑﺎ دﺧﺘﺮک زﻳﺒﺎی ﻳﻬﻮدی ﮐﻪ‬
‫درﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ اﺳﺘﺮ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ روﺑﺮو ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﺤﮑﻢ ﺷﻬﻮت ﺟﻨﺴﯽ اورا ﺳﻮﮔﻠﯽ و ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﺧﻮد ﻗﺮار داد ‪.‬‬
‫درﻣﺘﻮن اﺧﺒﺎر ﻣﺴﻄﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻮرش از واﻟﺪﻩ ﺧﻮد ﮐﻴﻔﻴﺖ ﻋﻈﻴﻢ ﺷﺄن ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس را ﺷﻨﻴﺪ وﺑﺎ اﻣﻮال ﺑﻴﺤﺴﺎب‬
‫و ﺳﯽ هﺰار ﻧﻔﺮ اﺳﺘﺎد ﺑﻨﺎ و هﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺷﺘﺎﻓﺖ و ﺗﻤﺎم ﺧﺮاﺑﯽ ﺁﻧﺮا ﻣﺮﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﭼﻮن ﻧﮋاد ﮐﻮرش‬
‫از ﻳﻬﻮد وﻓﺎرس اﺳﺖ ﻟﺬا اورا ﻗﺎﻃﺮ ﻳﻌﻨﯽ دورﮔﻪ ﻟﻘﺐ دادﻩ اﻧﺪ ‪ .‬درﺗﻮارﻳﺦ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻮرش درﺟﻮاﻧﯽ ازﺷﺪت‬
‫اﺣﺘﻴﺎج ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪ ﻟﻮاط ﺑﺪهﺪ ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﮑﺎرهﺎ ﭘﺴﺖ اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻴﻮرزﻳﺪ ﻣﮑﺮرﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺧﻮرد‪ .‬اﺻﻮﻻ اﻳﻨﺠﻮر ﺁدﻣﻬﺎ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدﻩ و ازﺗﻦ دادن ﺑﻪ اﻧﻮاع ذﻟﺘﻬﺎ ﮐﻪ ﻟﻮاط هﻢ ﺟﺰو ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ ﻧﺪارﻧﺪ"‪ .‬و‬
‫ﺑﻌﺪ ازﻧﻘﻞ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ‪ ،‬ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‪“ :‬اﺻﻮﻻ ﮐﺴﯽ ﺑﻨﺎم ﮐﻮرش وﺟﻮد‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ درﺑﺎرﻩ او در ﺗﻮرات ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎﺑﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ‬
‫ﺗﺮوﻳﺞ ﻓﺤﺸﺎ ء دراﻳﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ی ﺳﺮاﭘﺎ دروغ اوﺳﺘﺎ و زرﺗﺸﺘﯽ و ﺁﺗﺶ ﭘﺮﺳﺘﯽ درﺳﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺣﻤﺎﺳﻪ اﻧﮕﻴﺰﮐﺮﺑﻼ را ﻧﺪارد!"‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫ﺳﺎﻟﻬﺎی ﺳﺎل وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ اﻋﻈﻢ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻗﻀﺎﺋﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ هﻤﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن را ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪ ﮐﻪ”ازﻣﻐﺰهﺎی‬
‫ﺳﻔﻠﻴﺴﯽ ﻣﺸﺘﯽ ﺑﻴﺨﺮد درﺁﻣﺪﻩ” اﺳﺖ‪ ،‬درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ” ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم را ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ و ﺑﺮای هﻤﻪ ﺑﺸﺮ‬
‫ﻧﺎزل ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و ﺑﺠﺰ ﺁن هﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را درﺟﻬﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻤﻴﺪاﻧﺪ”و ﺗﺼﺮﻳﺢ ﮐﺮد ﮐﻪ‪ “ :‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎی ﮐﻠﯽ اﺳﻼم ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺎﻟﻴﺎت و ﻗﻀﺎ و ﻧﻈﺎم و ازدواج و ﻃﻼق و ﺣﺪود و ﻗﺼﺎص و ﻗﺎﻧﻮن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﺳﺎز و ﻧﻮاز و زﻧﺎ وﻟﻮاط‬
‫و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻄﻬﻴﺮ و ﺗﻨﻄﻴﻒ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ و ﻻﻳﺘﻐﻴﺮ اﻟﻬﯽ اﺳﺖ”و” دراﺳﻼم ﺣﺘﯽ ﺑﺮای ﻣﺴﺘﺮاح رﻓﺘﻦ و‬
‫ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ ﮐﺮدن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺣﮑﻢ ﺧﺪاﺋﯽ و ﻓﺮﻣﺎن ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﺮای ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ هﻤﺴﺎﻳﻪ و اوﻻد وﻋﺸﻴﺮﻩ ﺗﺎ ﻣﻘﺮرات‬
‫ﺟﻨﮓ و ﺻﻠﺢ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺰاﺋﯽ و ﺣﻘﻮق ﺗﺠﺎرت ﺗﮑﻠﻴﻒ ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪”.‬‬

‫اﻳﻦ اﺣﮑﺎم ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺴﺘﺮاح رﻓﺘﻦ و ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ ﮐﺮدن و ﺳﺎز و ﻧﻮاز ﺻﺎدر ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﺪاﻣﻨﺪ؟ ﺧﻮد ﺁﻳﺖ اﻟﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺘﯽ ازﺁﻧﻬﺎ را درﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪”:‬واﺟﺐ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن در داراﻟﺨﻼء ﻋﻮرت ﺧﻮد را‬
‫ازﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاهﺮ وﻣﺎدر اوﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﻴﻦ از دﻳﻮاﻧﻪ و از ﺑﭽﻪ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﻮب و ﺑﺪ را‬
‫ﻣﻴﻔﻬﻤﻨﺪ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﺨﻠﯽ درﻣﺤﻞ وﻗﻒ و در روی ﻗﺒﻮر ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﺧﻮن‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻏﺎﻳﻂ ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺠﺎﺳﺘﯽ ازﺧﺎرج ﺑﻪ ﻣﺨﺮج ﻏﺎﻳﻂ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﻃﺮاف ﻣﺨﺮج ﺑﻴﺶ از‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻤﻮل ﺁﻟﻮدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺁﻧﺼﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺨﺮج ﻏﺎﻳﻂ را ﺑﺎ ﺁب ﺷﺴﺖ‪ ،‬درﻏﻴﺮ اﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻴﺸﻮد ﺁﻧﺮا ﺑﺎ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﭘﺎک ﮐﺮد‪ .‬ﻧﺸﺴﺘﻦ روﺑﺮوی ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﺎﻩ درﻣﻮﻗﻊ ﺗﺨﻠﯽ ﻣﮑﺮوﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻦ روﺑﺮوی‬
‫ﺑﺎد و دروﺳﻂ ﺟﺎدﻩ و ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﮐﻮﭼﻪ و زﻳﺮ درﺧﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﻮﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﺮاهﺖ دارد‪ ،‬اﻣﺎ زﻳﺮ درﺧﺖ ﺑﯽ ﻣﻴﻮﻩ اﺷﮑﺎﻟﯽ‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬و ﻣﮑﺮوﻩ اﺳﺖ ﭼﻴﺰ ﺧﻮردن و ﺣﺮف زدن درﻣﻮرد ﺗﺨﻠﻲ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ذﮐﺮ ﺧﺪا را ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﻨﻌﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺴﺘﺤﺐ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﻮﻗﻊ وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﮑﺎن ﺗﺨﻠﯽ‪ ،‬اول ﭘﺎی ﭼﭗ را ﺑﮕﺬارﻧﺪ ودرﻣﻮﻗﻊ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪن اول ﭘﺎی راﺳﺖ را ‪.‬‬
‫هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺗﺨﻠﯽ ﺳﺮرا ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ وﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﺑﺪن را ﺑﺮﭘﺎی ﭼﭗ ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ"‪ .‬و درﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ”‬
‫ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ ﮐﺮدن”ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن ﻗﺴﻤﺘﯽ ازاﺣﮑﺎﻣﯽ را ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺻﺎدرﺷﺪﻩ اﺳﺖ در‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬رﺳﺎﻟﻪ ﺷﺮﻋﯽ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ”:‬اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﺟﻤﺎع ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﺧﺘﻨﻪ ﮔﺎﻩ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻪ درزن ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ درﻣﺮد‪ ،‬ﭼﻪ درﭘﻴﺶ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ درﭘﺲ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻨﯽ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﭼﻪ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮهﺮدوﻃﺮف ﻏﺴﻞ واﺟﺐ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺷﮏ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻤﻘﺪار ﺧﺘﻨﻪ ﮔﺎﻩ داﺧﻞ ﺷﺪﻩ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻪ ﻏﺴﻞ واﺟﺐ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺁﻟﺘﺶ را ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﮔﺮ ﮐﻤﺘﺮ از ﺧﺘﻨﻪ ﮔﺎﻩ را هﻢ داﺧﻞ ﮐﻨﺪ)!( روزﻩ اش ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺷﮏ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دﺧﻮل ﺷﺪﻩ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬روزﻩ اش ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ واﮔﺮ ﻣﻨﯽ از ﺟﺎی ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ وﻟﯽ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﻧﺴﺎن ﺷﮏ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﯽ ازاوﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﻏﺴﻞ ﺑﺮاوواﺟﺐ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮد ﺑﺎ زن‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺮﻣﯽ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﻴﺾ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن اﻳﻨﮑﻪ ﻋﻴﺎل ﺧﻮد اوﺳﺖ ) ! ( ﺟﻤﺎع ﻧﻤﺎﻳﺪ اﺣﺘﻴﺎط واﺟﺐ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﮐﻔﺎرﻩ ﺑﺪهﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ درزﻧﯽ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﻴﺾ اﺳﺖ ﺑﻤﻘﺪار ﺧﺘﻨﻪ ﮔﺎﻩ را داﺧﻞ ﻧﮑﻨﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻨﯽ هﻢ ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬و‬
‫اﺣﺘﻴﺎط واﺟﺐ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻤﺘﺮ از ﺧﺘﻨﻪ ﮔﺎﻩ را هﻢ داﺧﻞ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬دﺧﻮل ﮐﺮدن درﻣﻘﻌﺪ زﻧﯽ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﻴﺾ‬
‫اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﮐﺮاهﺖ ﺷﺪﻳﺪﻩ دارد‪ ،‬وﻟﯽ ﮐﻔﺎرﻩ ﻧﺪارد‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎرﻩ روزهﺎی ﺣﻴﺾ زن ﺑﻪ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد‪ ،‬و ﻣﺮد‬
‫درﻗﺴﻤﺖ اول ﺁن ﺑﺎ زن ﺧﻮد ﺟﻤﺎع ﮐﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ‪ 18‬ﻧﺨﻮد ﻃﻼ ﮐﻔﺎرﻩ ﺑﺪهﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ درﻗﺴﻤﺖ دوم ﺟﻤﺎع ﮐﻨﺪ ‪ 9‬ﻧﺨﻮد‪ ،‬و‬
‫اﮔﺮ درﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮم ﺟﻤﺎع ﮐﻨﺪ ‪ 4‬ﻧﺨﻮد و ﻧﻴﻢ ﺑﺪهﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻃﯽ دردﺑﺮ)ﭘﺸﺖ( او ﮐﻔﺎرﻩ ﻧﺪارد"‪ .‬در”ﺟﺎﻣﻊ ﻋﺒﺎﺳﻲ”‬
‫ﻣﻌﺮوف اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات ﻧﻴﺰ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮهﻨﻪ ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ ﮐﺮدن ﺑﺎ زﻧﯽ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ درﮐﺸﺘﯽ و ﺟﺎی ﺑﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺳﻘﻒ و زﻳﺮ درﺧﺖ ﻣﻴﻮﻩ دار و در وﻗﺖ زردی ﻃﻠﻮع ﺁﻓﺘﺎب و وﻗﺖ ﻇﻬﺮ ﺑﺠﺰ روز ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ‪ ،‬و ﺷﺐ اول هﺮ ﻣﺎﻩ‬
‫ﻣﮕﺮ رﻣﻀﺎن‪ ،‬و دروﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻩ ﻳﺎ ﺁﻓﺘﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﺎدهﺎی ﺳﺮخ و ﺳﻴﺎﻩ وزرد ﺑﻮزد ﻳﺎ درﺟﺮﻳﺎن زﻟﺰﻟﻪ‪،‬‬
‫ﻣﮑﺮوﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫داﻧﺶ ﭘﺰﺷﮑﯽ درﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻳﮑﯽ از ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ رﺷﺘﻪ هﺎی داﻧﺶ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ ‪ .‬درﺟﻬﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺎ‪ ،‬درﺑﻴﺶ‬
‫از ﻳﮑﺼﺪ و هﺸﺘﺎد ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﮐﻪ هﻤﮕﯽ ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻬﺪاﺷﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬درﺣﺪود ﺳﻴﺼﺪ هﺰار ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و ﮐﻠﻴﻨﻴﮏ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﭘﺰﺷﮏ و ﺟﺮاح‬
‫و ﭘﺮﺳﻨﻞ ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﭘﺮﺳﺘﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎرﻧﺪ‪ .‬روزاﻧﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﮑﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻳﺎ ﻋﻤﻞ‬
‫ﺟﺮاﺧﯽ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ وﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ هﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ازدﺳﺘﮕﺎهﻬﺎی ﻓﻨﯽ ﻣﺠﻬﺰ و ﮔﺎﻩ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺠﻬﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺸﺼﺪ هﺰا ر ﭘﮋوهﺸﮕﺮ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ درهﻤﻪ رﺷﺘﻪ هﺎی ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺟﺮاﺣﯽ و داروﺋﯽ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﻗﺮﻳﺐ دﻩ‬
‫هﺰار ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻳﺎ ﻋﻤﻮﻣﯽ درﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ ازﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎی رادﻳﻮﺋﯽ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﯽ ﮐﺸﻮرهﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﻬﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬
‫اﺧﺘﺼﺎص دارد‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ازدﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﮑﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬هﻴﭽﻴﮏ ازﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺮاﺳﺮی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺟﻬﺎن‬
‫ﮐﻨﻮﻧﯽ را ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ” ﺳﻔﻠﻴﺴﻲ” هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ هﻴﭽﻴﮏ از ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺮای هﻤﻪ ﺑﺸﺮ ﻧﺎزل ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﮑﻨﻨﺪ‪ .‬وﮔﻮﺷﻪ ای ازاﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫اﺻﻴﻞ اﻟﻬﯽ را‪ ،‬درﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ ارﺗﺒﺎط دارد‪ ،‬ﺧﻮد وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ در”ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ”ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﻃﺒﻴﺐ ﺑﺮای ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ زن ﻧﺎﻣﺤﺮم ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮدن او ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﮐﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺪن او ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬واﮔﺮ ﺑﺎ‬
‫دﺳﺖ زدن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﮐﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ اورا ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻃﺒﻴﺐ ﺑﺮای ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻮرت او‬
‫ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﺋﻴﻨﻪ را درﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻮرت او ﮔﺬاﺷﺘﻪ و درﺁن ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮد ﻋﻮرت ﻧﮕﺎﻩ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬واﮔﺮ زﻧﯽ ﺑﺨﻮاهﺪ‬
‫زن دﻳﮕﺮی ﻳﺎ ﻣﺮد ﻏﻴﺮ ازﺷﻮهﺮ ﺧﻮد را ﺗﻨﻘﻴﻪ ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﻋﻮرت اورا ﺁب ﺑﮑﺸﺪ ﻳﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰی در دﺳﺖ ﮐﻨﺪﮐﻪ دﺳﺖ او ﺑﻪ‬
‫ﻋﻮرت ﺁن ﻣﺮد ﻧﺮﺳﺪ‪ .‬و هﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدی ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺮد دﻳﮕﺮ ﻳﺎ زﻧﯽ ﻏﻴﺮ از زن ﺧﻮدراﺗﻨﻘﻴﻪ ﻳﺎ ﻋﻮرت‬
‫اورا ﺁب ﺑﮑﺸﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻴﺰی داﺧﻞ ﺑﺪن ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﻌﺪ از ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪن ﺁﻟﻮدﻩ ﻧﺠﺎﺳﺖ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺎک اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ اﻣﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺁب ﺁن درﻣﻘﻌﺪ ﮐﺴﯽ وارد ﺷﻮد وﻟﯽ ﺑﻌﺪ ازﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪن ﺑﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺁﻟﻮدﻩ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺠﺲ ﻧﻴﺴﺖ وﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬و ﭼﻴﺰ ﻧﺠﺴﯽ ﮐﻪ ﻋﻴﻦ ﻧﺠﺎﺳﺖ درﺁن ﻧﺒﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﺁﻧﺮا زﻳﺮ ﺷﻴﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺁب ﮐﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﮑﺪﻓﻌﻪ ﺑﺸﻮﻳﻨﺪ ﭘﺎک ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬واﮔﺮ درﻋﻴﻦ ﻧﺠﺎﺳﺖ درﺁن ﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﺁﺑﯽ ﮐﻪ درﺁن ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﺰﻩ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎک اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺁن ﺁب ﺑﻮ ﻳﺎ رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﺰﻩ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺁب‬
‫ﺷﻴﺮ درﺁن ﺑﺮﻳﺰد ﺗﺎ ﺁﺑﯽ ﮐﻪ ازﺁن ﺟﺪا ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻮ ﻳﺎ رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﺰﻩ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺁب ﮐﺮ ﻣﻘﺪار ﺁﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﮔﺮ درﻇﺮﻓﯽ ﮐﻪ درازی و ﭘﻬﻨﺎ و ﮔﻮدی ﺁن هﺮ ﻳﮏ ﺳﻪ وﺟﺐ وﻧﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﻳﺰد ﺁن ﻇﺮف را ﭘﺮﮐﻨﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫اﮔﺮ ﻧﺠﺴﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻮل و ﺧﻮن ﺑﻪ ﺁب ﮐﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺁن ﺁب رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﺰﻩ ﻧﺠﺎﺳﺖ را ﺑﮕﻴﺮد ﻧﺠﺲ ﻣﻴﺸﻮد واﮔﺮ‬
‫رﻧﮓ و ﺑﻮی ﺁن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮑﻨﺪ ﻧﺠﺲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬وﺁﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﮐﺮﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﺷﮏ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ازﮐﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﺣﮑﻢ ﺁب ﮐﺮ را دارد ﻳﻌﻨﯽ ﻧﺠﺎﺳﺖ را ﭘﺎک ﻣﻴﮑﻨﺪ واﮔﺮ ﻧﺠﺎﺳﺘﯽ هﻢ ﺑﻪ ﺁن ﺑﺮﺳﺪ ﻧﺠﺲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬و ﮐﺮ‬
‫ﺑﻮدن ﺁب ﺑﻪ ﻳﮑﯽ ازدوراﻩ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺸﻮد‪ :‬اول ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮد اﻧﺴﺎن ﻳﻘﻴﻦ ﮐﻨﺪ‪ ،‬دوم ﺁﻧﮑﻪ دوﻣﺮد ﻋﺎدل ﺷﻬﺎدت دهﻨﺪ‪“".‬‬
‫ﺑﻮل و ﻏﺎﻳﻂ ﺣﻴﻮاﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺁن ﻟﻮاط ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻮل وﻏﺎﻳﻂ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪی ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺁن از ﺧﻮردن ﺷﻴﺮ‬
‫ﺧﻮک ﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺠﺲ اﺳﺖ‪ ،‬و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺮق ﺷﺘﺮ ﻧﺠﺎﺳﺘﺨﻮار ﻧﺠﺲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻋﺮق ﺣﻴﻮاﻧﺎت دﻳﮕﺮ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺠﺎﺳﺘﺨﻮار ﺷﻮﻧﺪ ﻧﺠﺲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وازﺟﻤﻠﻪ ﭼﻴﺰهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ را ﭘﺎک ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﻄﻬﺮات ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺁب اﺳﺖ‬
‫و ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪن ﻋﻴﻦ ﻧﺠﺎﺳﺖ‪ ،‬و اﺳﻼم"‪ .‬ﺑﺮای درﻣﺎن دردهﺎ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﭘﺰﺷﮑﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ داروهﺎی ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ و راﻩ‬
‫هﺎی ﺗﺎزﻩ ﺗﺮی را ﻣﻴﺠﻮﻳﺪ‪ ،‬وﺑﺪﻳﻨﺠﻬﺖ هﺮ روز ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی داروﺋﯽ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮی ﺑﻪ ﺑﺎزارهﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ‬
‫ﺑﺮای ﺑﺴﻴﺎری از ﺑﻴﻤﺎری هﺎ ﻗﺒﻼ داروهﺎی ﻣﺸﺨﺺ از ﻣﻨﺒﻊ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ وﺻﻒ ﺁﻧﻬﺎ از زﺑﺎن اﺋﻤﻪ‬
‫اﻃﻬﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﺪﺛﺎن ﻋﺎﻟﻴﻘﺪر ﻣﮑﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫“ازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ ازاﻳﺸﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﯽ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم هﻢ ﻣﻴﺮﺳﻴﺪ‬
‫دردهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺮزﻧﺪان ﺁدم ﻣﻴﺮﺳﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻪ او ﻏﺎﻟﺒﺎ درد ﻣﻘﻌﺪ ﻋﺎرض ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬و دراﻳﻦ ﻣﻮاﻗﻊ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪12‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻪ ﻣﺎدرش ﻣﻴﮕﻔﺖ ﮐﻪ ﻋﺴﻞ و ﺷﺎهﺪاﻧﻪ و روﻏﻦ زﻳﺘﻮن را ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺧﻤﻴﺮ ﮐﻨﺪ و ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻴﺎورد‪ ،‬و ﻣﻴﮕﻔﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﺠﻮن را ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی ﻃﻠﺐ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺎ از ﺑﺪﻣﺰﮔﯽ ﺁن ﮐﺮاهﺖ دارد‪ .‬وﻧﻴﺰ درﺣﺪﻳﺚ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻔﻀﻞ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺁن ﺣﻀﺮت ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮد از ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻮل ﺷﺘﺮ ﺑﺨﻮر ﺗﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻮد‪ .‬وﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ زﮐﺎم ﭘﻨﺒﻪ ای را ﺑﻪ روﻏﻦ ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺁﻟﻮدﻩ ﮐﻨﻨﺪ و دروﻗﺖ ﺧﻮاب درﻣﻘﻌﺪ ﮔﺬارﻧﺪ ‪ .‬وﻧﻴﺰ ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﺁن ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ از ﺑﺴﻴﺎر ﺁﻣﺪن ﺑﻮل ﺁزار ﻣﻴﮑﺸﻢ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ ﺧﻮدم هﻢ‬
‫هﻤﻴﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎری را دارم ﭼﺎرﻩ ﺁن ا ﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ درﺁﺧﺮ ﺷﺐ ﺷﺎهﺪاﻧﻪ ﺑﺨﻮری ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺐ و درد ﺳﺮ و ﺁزار ﭼﺸﻢ و‬
‫درد ﺷﮑﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪".‬‬

‫“و ازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﭼﻮن ﻣﺮض ﭘﻴﺴﯽ درﻣﻴﺎن ﺑﻨﯽ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻘﺘﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم وﺣﯽ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﮕﻮ ﮔﻮﺷﺖ ﮔﺎو را ﺑﺎ ﭼﻐﻨﺪر ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ .‬وازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ‬
‫ﮐﺎﻇﻢ رواﻳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮردن اﻧﺠﻴﺮ ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ ﻋﻼج ﺑﻮاﺳﻴﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و ازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﻧﻘﯽ ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻓﺘﺢ ﺑﻦ ﺧﺎﻗﺎن وزﻳﺮ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣﺘﻮﮐﻞ ﮐﺲ ﺑﻨﺰد اﻳﺸﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ زﺧﻤﯽ ﺑﺮﺑﺪن ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺮف‬
‫ﺑﺮهﻼک اﺳﺖ و ﭼﻪ ﭼﺎرﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺮد؟ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺳﺮﮔﻴﻦ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ را ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎ ﮔﻼب ﺑﺮﺁن زﺧﻢ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮدﻧﺪ و زﺧﻢ ﮔﺸﻮدﻩ ﺷﺪ‪”.‬‬

‫درﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪد ﺣﺘﯽ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داروهﺎی ﺧﻮردﻧﯽ ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻴﺪﻧﯽ ﺑﺮای درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎﺋﯽ ﻏﻠﺒﺎ اﺳﺎﺳﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا هﻤﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ را ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ادﻋﻴﻪ ای ﺧﺎص ﻋﻼج ﻣﻴﺘﻮان ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ ازاﻳﻦ ﻣﻮارد اززﺑﺎن اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﺑﺎﺧﻮد‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ درﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎر ﻣﮑﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫“درﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ ازاﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم رواﻳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﺁن ﺣﻀﺮت ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮد از درد ﻣﻘﻌﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﭼﻮن ازﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﻮی دﺳﺖ ﺑﺮﻣﻘﻌﺪ ﮔﺬار و اﻳﻦ ﺁﻳﺎت را ﺑﺨﻮان ‪ ....‬راوی ﮔﻔﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮدم دردم ﺑﺮﻃﺮف‬
‫ﺷﺪ ‪ .‬واﺑﯽ ﺑﺼﻴﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم رواﻳﺖ دارد ﮐﻪ هﺮﮐﺲ ﭘﺲ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ وﻣﻐﺮب هﻔﺖ ﺑﺎر اﻳﻦ‬
‫دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﺑﺎدهﺎی ﺑﺪ ﺑﻮ و ﭘﻴﺴﯽ و دﻳﻮاﻧﮕﯽ را از اودور ﮐﻨﺪ‪ .‬واز ﺣﻀﺮت اﺑﯽ اﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫اﻟﺴﻼم ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ هﺮ ﺷﺐ ﺳﻮرﻩ ﻗﻞ اﻋﻮذ ﺑﺮب اﻟﻔﻠﻖ را ﺳﻪ ﺑﺎر وﺳﻮرﻩ ﻗﻞ هﻮاﻟﻪ اﺣﺪ‬
‫را ﺻﺪ ﺑﺎر ﻳﺎ ﻻاﻗﻞ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺑﺎر ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪای ﻋﺰوﺟﻞ هﺮﮔﻮﻧﻪ دﻳﻮاﻧﮕﯽ و ﺟﻦ زدﮔﯽ و ﻣﺮض ﺗﺸﺘﻨﮕﯽ و ﻓﺴﺎد ﻣﻌﺪﻩ‬
‫و ﺟﻮﺷﺶ ﺧﻮن را از او ﺑﮕﺮداﻧﺪ ﺗﺎ زﻣﺎن ﭘﻴﺮی ‪ .‬واز ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﻟﻪ ﻋﻠﻴﻪ و ﺁﻟﻪ رواﻳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫هﺮﮐﺲ ﮐﻪ درروز دﻩ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻻﺣﻮل وﻻﻗﻮﻩ اﻻ ﺑﺎﷲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺣﻘﺘﻌﺎﻟﯽ ﺧﻮرﻩ و ﭘﻴﺴﯽ وﻓﻠﺞ را از او دﻓﻊ ﮐﻨﺪ‪ .‬و از‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم رواﻳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﮑﻢ ﻣﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻗﺮاﻗﺮﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫وﻣﺮدم ﺻﺪاﺋﯽ راﮐﻪ ازﺁن ﺑﻴﺮون ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﻣﻴﺸﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺁن ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد هﺮﮔﺎﻩ ﻓﺎرغ ﺷﺪی ازﻧﻤﺎز ﺷﺐ اﻳﻦ دﻋﺎ را‬
‫ﺑﺨﻮان‪ ،‬ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺮﻗﺮﻩ ﺷﮑﻤﺖ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪”.‬‬

‫درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ،‬درﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﺟﺎی ﻣﻬﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬هﺰاران ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺨﺼﺼﯽ و‬
‫ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﯽ‪ ،‬ازراﻩ ﻧﺸﺮﻳﺎت وﻳﮋﻩ ﻳﺎ دررﺳﺎﻧﻪ هﺎی ﮔﺮوهﯽ ﻳﺎ اﻃﻼﻋﻴﻪ هﺎی دوﻟﺘﯽ ﻣﻨﻈﻤﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را در‬
‫ﺑﺎرﻩ ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﯽ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻳﺎ ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻏﺬاﺋﯽ دردﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ و هﺰاران ﮐﺘﺎب و ﻧﺸﺮﻳﻪ‬
‫اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ را ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎ ﺧﻮاص ﻳﺎ ﻣﻀﺎر ﺧﻮراﮐﯽ هﺎی ﮔﻴﺎهﯽ ﻳﺎ ﮔﻮﺷﺘﯽ ﻳﺎ ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی ﻣﺎﺷﻴﻨﯽ و درﺟﻪ‬
‫ﮐﺎﻟﺮی و وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ و ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬و هﻤﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻃﺒﻌﺎ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ و‬
‫ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی ﮐﻢ و ﺑﻴﺶ دﻗﻴﻖ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬وﻟﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ‪ ” ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ و ﻻﻳﺘﻐﻴﺮ اﻟﻬﻲ” ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زﻣﻴﻨﯽ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬ﮔﻮﺷﻪ ای ازاﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ را‪ ،‬ﺑﺎز دررﺳﺎﻟﻪ اﺟﺘﻬﺎدی ﺧﻮد ﺁﻳﺖ اﻟﻪ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪“ :‬ﺧﻮردن ﻓﻀﻠﻪ و ﺁﻟﺖ ﻧﺮی وﻓﺮج و ﺑﭽﻪ دان و ﺣﺪﻗﻪ ﭼﺸﻢ و ذات اﻻﺷﺎﺟﻊ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺣﺮام‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﮔﻴﻦ و ﺁب دﻣﺎغ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﻘﺪاری ازﺁن ﺑﺎ ﺣﻼل ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد ﺧﻮردن ﺁن اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺧﻮردن ﮔﻮﺷﺖ اﺳﺐ و ﻗﺎﻃﺮ و اﻻغ درﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدی ﻣﮑﺮوﻩ وﻟﯽ اﮔﺮ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻟﻮاط ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ‬
‫ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺷﺘﺮ ﻧﺰدﻳﮑﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻮل وﺳﺮﮔﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺠﺲ ﻣﻴﺸﻮد وﺧﻮدﺷﺎن را ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ‬
‫ﺑﻴﻔﺘﺪ ﺑﮑﺸﻨﺪ وﺑﻌﺪ ﺑﺴﻮزاﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻟﻮاط ﮐﺮدﻩ ﭘﻮﻟﺸﺎن را ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺸﺎن ﺑﺪهﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎهﯽ ﻣﺮدﻩ ای ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﺁﻧﺮا زﻧﺪﻩ ازﺁب ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﺮدﻩ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دردﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻼل اﺳﺖ‪،‬‬
‫واﮔﺮ دردﺳﺖ ﮐﺎﻓﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺮام اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎهﯽ را ﺑﻴﺮون ﺁب دوﻗﺴﻤﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ﻳﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﺁن درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ زﻧﺪﻩ اﺳﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪13‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫درﺁب ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﺧﻮردن ﻗﺴﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﺮون ﺁب ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﻌﯽ ﻧﺪارد ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻠﺦ را زﻧﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺑﻌﺪ ازﺟﺎن دادن‬
‫ﺧﻮردﻧﺶ ﺣﻼل اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﻠﺦ ﻣﺮدﻩ ای دردﺳﺖ ﮐﺎﻓﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻼل ﻧﻴﺴﺖ"‪.‬‬

‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﺎی ﻣﻤﺘﺎزی درﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻻﻳﺘﻐﻴﺮ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﺬاهﺐ ﻗﺒﻞ از هﺮﭼﻴﺰ ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻨﻴﺎد ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ درﺟﻬﺎن اﻣﺮوزﻣﻘﺎم ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﯽ ﺑﻪ اﻣﻮر ﻗﻀﺎﺋﯽ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺣﺴﻦ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﺑﺸﺮی ﺑﻴﺶ از هﺮﭼﻴﺰ درﮔﺮو اﺟﺮای ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻤﻮازات ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬
‫و ﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻗﻀﺎﺋﯽ ﻧﻴﺰ ﻳﮑﯽ از ارﮐﺎن ﻧﻈﺎم ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﺑﺸﻤﺎر ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎ ی‬
‫ﻗﻀﺎﺋﯽ ﮐﻠﻴﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن و ﺻﺪهﺎ اﺗﺤﺎدﻳﻪ و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ و ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺣﺮﻓﻪ ای ﻗﻀﺎﺋﯽ و ﭼﻨﺪ هﺰار ﻧﺸﺮﻳﻪ‬
‫رﺳﻤﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﻴﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﺁﻧﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ”ﺳﻔﻠﻴﺴﻲ” اﻳﻦ ﻣﺮاﮐﺰ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻴﭽﻮﻗﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﺪاﻟﺖ واﻗﻌﯽ درروی زﻣﻴﻦ‬
‫اﺟﺮا ﻧﻤﻴﺸﻮد ‪ .‬ﮔﻮﺷﻪ ای ازﻣﻘﺮراﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ واﻗﻌﺎ ﺑﺎﺟﺮا درﺁﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻤﻔﻬﻮم ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺁن ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن‬
‫درﻣﮑﺘﺐ‪”،‬وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ” ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬

‫"‪ ...‬واﮔﺮ ﮐﺴﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻮن ﺁدﻣﯽ را ﺑﺸﮑﻨﺪ و ﺳﺒﺐ ﺷﻮد ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﻏﺎﻳﻂ ازاو ﺑﺪرﺁﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﮔﺮﻳﮏ ﺧﺼﻴﻪ ﻣﺮدی‬
‫را‪ ،‬ﻳﮏ ﻃﺮف ﻓﺮج زﻧﯽ را‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﮑﻄﺮف ﻣﻘﻌﺪ ﮐﺴﯽ را ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺸﺖ اورا ﭼﻨﺎن ﺑﺸﮑﻨﺪ ﮐﻪ از ﺟﻤﺎع ﮐﺮدن ﺑﻴﻔﺘﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬وﺑﺮﻳﺪن ﺧﺼﻴﻪ راﺳﺖ ﮐﺴﯽ دوﺛﻠﺚ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎ دارد وﺑﺮﻳﺪن ﺧﺼﻴﻪ ﭼﭗ اوﻳﮏ‬
‫ﺛﻠﺚ‪ .‬ودادن دﻩ ﻣﺜﻘﺎل ﻃﻼ ﻻزم اﺳﺖ درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﻨﯽ را ﺑﯽ رﺧﺼﺖ زن ﺁزاد و داﺋﻤﯽ درﺑﻴﺮون ﻓﺮج او ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ‪،‬‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ زن ﮐﻨﻴﺰ ﻳﺎ ﻣﺘﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﻌﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ودرﻣﻮرد ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی وﻟﺪ اﻟﺰﻧﺎ ﺑﻴﻦ ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ ﻋﻈﺎم اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ ﺑﺮﺁﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی وﻟﺪ اﻟﺰﻧﺎ ﻣﺜﻞ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی ﺟﻮدان اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی ﻣﺮد ﺟﻬﻮد هﺸﺘﺼﺪ درهﻢ ﺷﺮﻋﯽ و‬
‫ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی زن ﺟﻬﻮد ﭼﻬﺎر ﺻﺪ درهﻢ ﺷﺮﻋﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﮐﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻔﺎرﻩ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ )!(‬
‫ودرﻗﺼﺎص ذﮐﺮ ﻳﮏ ﻣﺮد ﺟﻮان را ﺑﻪ ﻋﻮض ذﮐﺮ ﻳﮏ ﻣﺮد ﭘﻴﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮﻳﺪ‪ ،‬ذﮐﺮ ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪﻩ را ﻧﻴﺰ ﻋﻨﺪاﻟﻠﺰوم‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﻋﻮض ﻳﮏ ذﮐﺮ ﺧﺘﻨﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺮﻳﺪ ‪ ....‬و هﺮﮔﺎﻩ ﮐﺴﯽ ﮐﺎری ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﯽ ﺷﺨﺼﯽ درﻣﻮﻗﻊ ﺟﻤﺎع ﺑﻪ‬
‫دﺷﻮاری ﺑﻴﺮون ﺁﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻨﺒﻬﺎ ﺑﺪهﺪ ‪ .‬و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ذﮐﺮ ﮐﺴﯽ دﻳﮕﺮ را ازﺑﻴﺦ ﻳﺎ از ﺣﺸﻔﻪ ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺧﺼﻴﻪ ﮐﺴﯽ را‬
‫ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ هﺮدوﻃﺮف ﻓﺮج زﻧﯽ را ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﺧﻮاﻩ ﺁن زن ﺑﮑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺧﻮاﻩ ﻓﺮج اوﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ‪ ،‬وﻧﻴﺰ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ زﻧﯽ را ﭼﻨﺎن دﺧﻮل ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮل و ﻏﺎﻳﻂ ﻳﺎ ﻣﺨﺮج ﺑﻮل و ﺣﻴﺾ اورا ﺑﺪراﻧﺪ و‬
‫هﺮدوراﻩ را ﻳﮑﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻩ ﺷﻮهﺮش ﺑﺎﺷﺪ وﺧﻮاﻩ اﺟﻨﺒﯽ‪ ،‬و ﺧﻮاﻩ زن ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ هﻨﻮز ﺑﺎﻟﻎ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮهﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ دﻳﻪ واﺟﺐ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﺮدی ﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮل و ﻏﺎﻳﻂ زن ﺑﺎﻟﻐﻪ ﺧﻮدش را دراﻧﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ دﻳﻪ‬
‫ﺑﺮاوواﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ”‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺼﺎص ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ وﺿﻊ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮرای‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻧﻴﺰ رﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ را‪ ،‬درﺁن ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﺒﻬﻢ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﺗﮑﻤﻴﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫“ﺣﺪ زﻧﺎ درﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺎرم ﻧﺴﺒﯽ ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺎدر وﺧﻮاهﺮوﻋﻤﻪ و ﺧﺎﻟﻪ وزن ﭘﺪر ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد رﺟﻢ ﮐﺮدن اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﺗﺎ ﮐﻤﺮ درزﻣﻴﻦ ﻓﺮو ﮐﺮدن و ﺳﻨﮕﺴﺎر ﮐﺮدن‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻬﻪ ﺑﺮﺁﻧﺎن دﺧﻮل ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺁﻟﺖ درﻓﺮج‬
‫زن ﻳﻌﻨﯽ درﭘﻴﺶ ﻳﺎ درﭘﺲ او )ﻗﺒﻞ ﻳﺎ دﺑﺮ( ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻏﺎﻳﺐ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬و ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ اﮔﺮ زﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ او زﻧﺎ‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ زﻧﺪﻩ ﻳﺎ ﻣﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﯽ ﺳﻨﮓ دررﺟﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ درﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ اﺻﺎﺑﺖ ﻳﮏ ﻳﺎ دوﺗﺎی ﺁن‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺠﺮم ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬وﺑﺎﻳﺪ ﮐﻪ درﺳﻨﮕﺴﺎر ﺳﻨﮕﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ اورا زود ﻧﮑﺸﺪ‪ .‬واﮔﺮ‬
‫ﺑﺮﺷﺨﺼﯽ هﻢ رﺟﻢ و هﻢ ﺟﻠﺪ )ﺳﻨﮕﺴﺎر و ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ( واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮرﺗﻴﻦ ﻣﺮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و زن را ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ وﻟﯽ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﻓﺮج او ﻧﺰﻧﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎی ﻣﺮد ﺑﺎ زﻧﯽ ﮐﻪ هﻤﺴﺮ داﺋﻤﯽ دارد وﻟﯽ‬
‫دراﺛﺮ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻳﺎ ﺣﺒﺲ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁن ﺑﻪ هﻤﺴﺮ ﺧﻮد دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻧﺪارد ﻣﻮﺟﺐ رﺟﻢ ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ زﻧﯽ هﻤﺠﻨﺲ ﺑﺎزی‬
‫ﮐﻨﺪ ﺑﺮای هﺮ ﺑﺎر ﻣﺴﺎﺣﻘﻪ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺑﺎز ﺻﺪ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻮرد‪ ،‬وﻟﯽ درﻣﺮﺗﺒﻪ ﭼﻬﺎرم ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ ،‬و هﺮ ﮔﺎﻩ دوزن‬
‫ﺑﺪون ﺿﺮورت زﻳﺮ ﻳﮏ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻮ ﻣﺴﺎﺣﻘﻪ ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ ‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﮕﻮﻳﺪ‬
‫زن ﻗﺤﺒﻪ ﻳﺎ ﺧﻮاهﺮ ﻗﺤﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﻧﺎ ﺑﻪ او ﻧﺴﺒﺖ دادﻩ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺣﺪ ﻗﺬف ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺁن ﻣﺮد‬
‫واﻗﻌﺎ ﺧﻮاهﺮ ﻗﺤﺒﻪ ﻳﺎ زن ﻗﺤﺒﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺪ و ﺗﻌﺬﻳﺮ وارد ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ ﮐﺴﯽ دﻳﮕﺮی را از روی ﺷﻬﻮت ﺑﺒﻮﺳﺪ‬
‫ﺗﻌﺰﻳﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﻴﻦ هﺮﮔﺎﻩ ﺷﺨﺼﯽ ﻣﻘﺪاری از ﮔﻮش ﮐﺴﯽ را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ و ﻣﺠﻨﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺪا ﺷﺪﻩ را ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮش ﺧﻮد ﭘﻴﻮﻧﺪ دهﺪ ‪ .‬وﻟﯽ هﺮﮔﺎﻩ دﻧﺪان ﮐﺴﯽ را ﺑﺸﮑﻨﺪ وﻟﯽ ﻣﺠﻨﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺒﻞ از ﻗﺼﺎص دﻧﺪان درﺁورد در‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪14‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دﻧﺪان ﺗﺎزﻩ اوﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺠﺮم ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺰﻳﺰ ﺷﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ دﻧﺪان ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻌﻴﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺠﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻔﺎوت‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻴﻦ دﻧﺪان ﺳﺎﻟﻢ و ﻣﻌﻴﻮب را ﻧﻴﺰ ﺑﭙﺮدازد‪”.‬‬

‫واﺣﺪ ﭘﺮداﺧﺖ دﻳﻪ درهﺮ ﺣﺎل ﺷﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ ﺟﺮم در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﻨﻼﻧﺪ ﻳﺎ اﺳﮑﻴﻤﻮ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﺳﻼم ﺑﺪون ﺷﺘﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺪارد ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ‪ 10‬ﻣﺎدﻩ ای ﻗﺼﺎص ﮐﻪ درﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪﻩ‪ ،‬دﻳﻪ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﮔﺮدن ﮐﺴﯽ ﺑﻄﺮﻳﮑﻪ ﮔﺮدﻧﺶ ﮐﺞ ﺷﻮد ‪ 100‬ﺷﺘﺮ و دﻳﻪ ﻣﻌﻴﻮب ﮐﺮدن ﭼﺸﻢ ﻳﺎ‬
‫ﻳﮏ دﺳﺖ وﻳﮏ ﭘﺎ ‪ 50‬ﺷﺘﺮ و دﻳﻪ زﺧﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻢ ﮐﺴﯽ وارد ﺁﻳﺪ ‪ 33‬ﺷﺘﺮ و دﻳﻪ ﻗﻄﻊ اﻧﮕﺸﺘﺎن او ‪10‬ﺷﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫درﻣﻮرد ﻣﺠﺎزات ﺳﻨﮕﺴﺎر‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻻن ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ دادﮔﺎهﻬﺎی ﺷﺮع اﺳﻼﻣﯽ اﻓﺰودن ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮی را ﺑﺮﻓﺘﻮای‬
‫“ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ” دررﺳﺎﻟﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﻮﺳﻴﻠﻪ او ﺿﺮوری داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪”:‬ﻗﺘﻞ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﻻزﻣﻪ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ رﺟﻢ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻳﺎ اﻋﺪام ﺑﺎ ﮔﻠﻮﻟﻪ و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺸﻮد‪ ،‬و ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻞ ﺳﻨﮕﺴﺎر‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﻣﻨﺸﺎء ﻧﺰول ﺑﺮﮐﺎت اﻟﻬﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﮑﺮر دراﺧﺒﺎر ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻗﺎﻣﻪ رﺟﻢ درروی زﻣﻴﻦ از‬
‫ﻧﺰول ﭼﻬﻞ ﺷﺒﺎﻧﺮوز ﺑﺎران ﭘﺮ ﺑﺮﮐﺖ ﺗﺮاﺳﺖ‪ .‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺷﻮد ﺣﺪ اﻟﻬﯽ درﻣﻮرد او اﺟﺮا ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﻩ‬
‫ﻣﺮﻳﺾ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ او ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬و هﻴﭻ ﻟﺰوﻣﯽ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺻﺒﺮ ﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ ازﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﺰاﺟﯽ ﺑﻬﺒﻮدی ﻳﺎﺑﺪ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻣﺪﻇﻠﻪ اﻟﻌﺎﻟﯽ دررﺳﺎﻟﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮاﻟﻮﺳﻴﻠﻪ ﺧﻮد ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﻧﺪ ‪ )".‬ﻣﺤﻤﺪی ﮔﻴﻼﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺎﮐﻢ ﺷﺮع دادﮔﺎهﻬﺎی اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺮﮐﺰ(‪.‬‬

‫ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﮕﺎن ﻗﻀﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درﺑﺎرﻩ ﻧﺤﻮﻩ اﺟﺮای ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﯽ اﺿﺎﻓﻪ دادﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫"هﻴﭻ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ دردﻧﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺮدم ﺁن ﺑﺮوﻧﺪ ﺑﻪ دادﮔﺴﺘﺮی ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺤﺎﮐﻤﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﮐﻪ درﺁﻧﻬﺎ ﺑﺸﻮد ﻣﺠﺮم را ﻓﻮرا ﮐﺸﺖ‪ .‬درﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺎ دادﮔﺎهﻬﺎ و داد ﺳﺮای اﻧﻘﻼب‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪهﻨﺪ") ﻳﻮﺳﻒ ﺻﺎﻧﻌﯽ دادﺳﺘﺎن ﮐﻞ دادﮔﺎهﻬﺎی ﻣﺮﮐﺰ(‪.‬‬

‫“اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻃﻮل و ﺗﻔﻀﻴﻞ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ اﻳﻨﻬﺎ را درﮐﻮﭼﻪ و ﺧﻴﺎﺑﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮐﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺠﺎی اﻳﻨﮑﻪ ﻣﻌﻄﻞ‬
‫ﺑﺸﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ درزﻧﺪان ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ و ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل را ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬هﻤﺎن ﺗﻮی ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺷﺎن‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ و هﻤﻴﻨﻘﺪر ﮐﻪ دوﻧﻔﺮ ﭘﺎﺳﺪار ﺑﻀﺮر ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻬﺎدت ﺑﺪهﻨﺪ ﺑﺪون ﻣﻌﻄﻠﯽ ﺗﻴﺮ ﺑﺎراﻧﺸﺎن ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪ .‬اﺻﻼ ﭘﺎﺳﺪار‬
‫ﺑﺮای هﻤﻴﻦ ﮐﺎر اﺳﺖ ‪ ) ”.‬ﻣﻮﺳﻮی اردﺑﻴﻠﯽ رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮر(‪.‬‬

‫"درﮐﺎر دادﮔﺎهﻬﺎی اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﺨﻴﺺ هﻮﻳﺖ ﻣﺠﺮم ﺑﺮای ﺟﺰای او ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ اﻳﻨﮑﻪ‬
‫اﺟﺮای ﺣﮑﻢ ﺧﺪا در دادﮔﺎهﻬﺎی اﻧﻘﻼب ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﺪارد”) ﻧﺠﻒ ﺁﺑﺎدی‪ ،‬رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﺁذرﺑﺎﻳﺠﺎن(‪.‬‬

‫“ازﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻳﮏ دﺧﺘﺮ ﻧﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﻴﺸﻮد و اﺳﻼم اﺟﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﯽ را درﺻﻮرت دﺳﺘﮕﻴﺮی‬
‫درﺗﻈﺎهﺮات ﺿﺪ اﻧﻘﻼب هﻤﺎﻧﺠﺎ ﮐﻨﺎر دﻳﻮار ﺑﮕﺬارﻳﻢ وﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺰﻧﻴﻢ”) اﺳﺪاﻟﻪ ﻻﺟﻮردی دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب ﺗﻬﺮان( ‪.‬‬

‫"ﻣﺎدراﻳﻨﺠﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ را درزﻧﺪان دارﻳﻢ ﮐﻪ ﺣﺪود ﺷﺶ هﻔﺖ ﻣﺎﻩ ﺣﺘﯽ ﻳﮑﺴﺎل اﺳﺖ در ﺑﺎزداﺷﺖ هﺴﺘﻨﺪ و هﻨﻮز اﺳﻢ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن را هﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻴﮕﻮﺋـﻴﺪ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق هﻢ ﺑﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﺰﻧﻴﺪ؟ اﻣﺎم ﻓﺘﻮی دادﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬
‫اﮔﺮزﻳﺮ ﺗﻌﺰﻳﺮ ﺟﺎن هﻢ ﺑﺪهﻨﺪ ﮐﺴﯽ ﺿﺎﻣﻦ ﻣﺮدﻧﺸﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻔﺮض ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻧﻔﺮ ازاﻳﻨﻬﺎ درزﻧﺪان ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ‪ .‬ﮐﺠﺎی دﻧﻴﺎ‬
‫ﺧﺮاب ﻣﻴﺸﻮد ؟”) ﻣﻮﺳﻮی اردﺑﻴﻠﯽ‪ ،‬رﺋﻴﺲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮر(‪.‬‬

‫“اﺷﺨﺎﺻﯽ ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ ﺷﺮع اﻃﻼع دادﻧﺪ ﮐﻪ درﺗﺸﺨﻴﺺ هﻮﻳﺖ ﺑﻌﻀﯽ از اﻋﺪام ﺷﺪﮔﺎن اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺷﺪﻩ و ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺠﺎی‬
‫ﮐﺴﺎن دﻳﮕﺮی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬درﻋﻮض اﻳﻨﻬﺎ درﺁن دﻧﻴﺎ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﺷﺪ ‪)”.‬ﻳﻮﺳﻒ ﺻﺎﻧﻌﯽ دادﺳﺘﺎن ﮐﻞ دادﮔﺎهﻬﺎی ﻣﺮﮐﺰ(‪.‬‬
‫“دادﮔﺎهﻬﺎی اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ دراﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﮐﻮﺗﺎهﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا از ﭘﻴﺮوزی اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺁن اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺪام ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ از ﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﮐﺎری از اﻣﺎم و از ﻣﺮدم ﻣﻌﺬرت ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ”) ﻣﺤﻤﺪ ﮔﻴﻼﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺎﮐﻢ‬
‫ﺷﺮع دادﮔﺎهﻬﺎی اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺮﮐﺰ(‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪15‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ هﻤﺎن دادﮔﺎهﻬﺎﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﺧﻮد هﻤﻴﻦ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ هﺎ درﺧﻮزﻩ ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ درﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪“ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﮐﻪ دردادﮔﺎهﻬﺎی اﻧﻘﻼب ﺁدم ﻣﻴﮑﺸﻨﺪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ هﻢ ﺳﺮ ﻧﻤﻴﺒﺮﻧﺪ‪ )”.‬ﻣﮑﺎرم ﺷﻴﺮازی‪ ،‬اﻣﺎم‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﻗﻢ(‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺧﻮد درﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ) ﺑﻬﺸﺖ زهﺮا‪ 12 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،( 1357‬روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ادﻋﺎ ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻓﺎﺷﻴﺴﺘﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻤﻠﮑﺖ را ﺑﮑﻠﯽ ﺧﺮاب ﮐﺮدﻩ واﻳﺮان را ﺑﺼﻮرت وﻳﺮاﻧﻪ ای درﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﺎﻟﻤﯽ راﺑﺮاﺳﺎس اﺳﻼﻣﯽ درﻣﻤﻠﮑﺖ ﭘﺎﻳﻪ رﻳﺰی ﮐﻨﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺣﺴﻴﻨﻌﻠﯽ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮی‪” ،‬وﻟﻴﻌﻬﺪ”اﻣﺎم‪ ،‬ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﮐﻞ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی اﻳﺮان رهﻨﻤﻮد داد ﮐﻪ” ﺑﺮای ادارﻩ اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدی ﺁﻳﻨﺪﻩ و‬
‫ﺁﺷﻨﺎ ﮐﺮدن ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ و ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺷﺮﻋﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻳﻦ اﻣﻮر ﺑﻪ رﺳﺎﻟﻪ ﻓﻘﻬﯽ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم‬
‫ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪود و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻀﺎرﺑﻪ و ﻣﻀﺎرﻋﻪ وﺟﻌﺎﻟﻪ را ﺧﻮب درک ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺜﻼ ﺧﻴﺎل ﻧﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻓﺮﻗﯽ ﺑﻴﻦ رﺑﺎ و ﻣﻀﺎرﻋﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪".‬‬

‫اﻳﻦ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﻐﻴﺮ از ﺣﮑﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻌﺮوﻓﯽ ﮐﻪ درﺳﻮﻣﻴﻦ ﺳﺎل وﻻﻳﺖ ﺧﻮد ﺻﺎدرﮐﺮد ودرﺁن اﻗﺘﺼﺎد‬
‫را ﺧﺎص اﻻغ داﻧﺴﺖ درﻣﺪت ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺧﻮد درﻧﺠﻒ ﺳﻪ اﺛﺮ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ درﺑﺎرﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎد اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ "اﻟﻤﮑﺎﺳﺐ اﻟﻤﺤﺮﻣﻪ” و” اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ اﻟﻤﺴﺘﺤﺪﺛﻪ” و” ﮐﺘﺎب اﻟﺒﻴﻊ” ﻧﺎم دارﻧﺪ‪ ،‬و ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ هﺮﺳﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫دررﺳﺎﻟﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ اﻟﻮﺳﻴﻠﻪ او‪ -‬ﮐﻪ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺖ – ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک اﻳﻦ هﺮ ﺳﻪ ﮐﺘﺎب و‬
‫اﺣﮑﺎم ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺎم ﺑﺎ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﯽ ﻓﺮاوان ﻋﺼﺮی را ﮐﻪ درﺁن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﺎ ﻋﺼﺮ ﺻﺪر اﺳﻼم ﻋﻮﺿﯽ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﺴﻴﺤﯽ را ﻗﺮن دوم هﺠﺮی داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫“ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻬﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺤﺼﺮا ازﻃﺮﻳﻖ ﺧﻤﺲ وزﮐﻮﻩ ﻳﺎ ﺟﺰﻳﻪ ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮﻧﻔﻮس واراﺿﯽ ﻳﻬﻮدﻳﺎن‬
‫وﻣﺴﻴﺤﯽ هﺎ ﮐﻪ درﭘﻨﺎﻩ اﺳﻼم ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬وهﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺮاج از اراﺿﯽ ﮐﺸﻮرهﺎﺋﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﻓﺘﺢ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻴﺮاث ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدﻩ اﻧﺪ و وارث ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ وﺻﻮل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﺻﻮل هﺮ ﻣﺎﻟﻴﺎت دﻳﮕﺮی‪ ،‬ازهﺮ راﻩ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻼف ﺷﺮع اﺳﺖ ‪ .‬ازﺟﻤﻠﻪ وﺻﻮل ﻣﺎﻟﻴﺎت ﮔﻤﺮﮐﯽ ﺧﻼف ﺷﺮع اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﮐﺸﻮر ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺧﻴﻠﯽ هﻢ ﺿﺮر دارد و ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻐﻮ ﺷﻮد‪".‬‬

‫“ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﮐﻮهﻬﺎ و ﮔﻴﺎهﺎن و درﺧﺘﺎن و ﺳﻨﮕﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺎل اﻣﺎم اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﻴﻦ درﻳﺎهﺎ و ﺷﻬﺮهﺎ وﺟﺰﻳﺮﻩ هﺎ ﺟﺰو‬
‫اﻧﻔﺎل اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻣﺎل اﻣﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺐ ﻋﺎﻟﯽ و ﻟﺒﺎس ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ و ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮔﺮاﻧﻘﻴﻤﺖ و ﮐﻨﻴﺰ‬
‫ﺧﻮﺑﺮو ﻣﺎل اﻣﺎم اﺳﺖ و هﻤﭽﻨﻴﻦ ارث هﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻤﻴﺮد و وارث ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎل اﻣﺎم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدن ﻃﻼ و ﻧﻘﺮﻩ وﻣﺲ و ﺁهﻦ وﺳﺮب و ﻧﻔﺖ و ﮔﻮﮔﺮد و ذﻏﺎل ﺳﻨﮓ وﻧﻤﮏ و ﮔﻞ ﺳﺮﺷﻮرو ﮔﻞ ﺳﺮخ‪ ،‬اﮔﺮ‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﺎﺻﻠﻪ ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ‪ 20‬دﻳﻨﺎر‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ‪ 15‬ﻣﺜﻘﺎل ﻃﻼی ﺳﮑﻪ دار‪ ،‬ﺑﺮﺳﺪ ﻣﺸﻤﻮل ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺧﻤﺲ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻣﺎل ﮔﻨﺞ‪ ،‬ﭼﻪ درﺷﻬﺮهﺎی ﮐﻔﺎر و ﭼﻪ درزﻣﻴﻦ اﺳﻼم‪ ،‬ﭼﻪ دراراﺿﯽ ﺑﺎﻳﺮ و ﭼﻪ درزﻳﺮ ﺁﺛﺎر اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪.‬ﺁﻧﭽﻪ در ﺷﮑﻢ ﻣﺎهﯽ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻳﻨﮑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ را ﺑﺮای ﻣﺨﺘﺮع ﺁن ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﻨﺪ و دﻳﮕﺮان را از ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺁن ﻣﻨﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ازﻧﻈﺮع ﺷﺮع ﺑﺎﻃﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻘﻂ اﻣﺎم ﮐﻪ واﻟﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﺣﻖ دارد ﺻﻨﻌﺘﯽ را ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮای ﺁن ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪".‬‬

‫وﻗﺘﻴﮑﻪ درﻋﻤﻞ اﻳﻦ رهﻨﻤﻮدهﺎی اﻣﺎم‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﻪ اهﻤﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ و ﺑﺎهﻤﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮدن ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺸﮑﻼت اﻗﺘﺼﺎدی ﻳﮏ‬
‫ﺟﻤﻬﻮری ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ را ﺣﻞ ﻧﮑﺮد‪ ،‬دﺳﺖ اﻧﺪرﮐﺎران ﺑﻔﮑﺮ ﺁن اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﮐﻪ از ﺗﺨﺼﺺ هﺎی ﺟﺎﻧﺒﯽ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﮐﻤﮏ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬درﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ‪ ”:‬ﺗﻨﻬﺎ راﻩ ﺣﻞ اﻳﺠﺎد ﻳﮏ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﺎﻟﻢ و ﺷﮑﻮﻓﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻧﻈﺮﻳﺎت ﺣﻀﺮت ﺁﻳﺖ اﻟﻪ اﻟﻌﻈﻤﯽ ﻣﻨﺘﻈﺮی وﺣﻀﺮت ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﻣﺸﮑﻴﻨﯽ و ﺧﻄﺒﻪ هﺎی ﻧﻤﺎزﺟﻤﻌﻪ ﺁﻗﺎی‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ اﺳﺖ") ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ‪ 7‬ﺧﺮداد ‪ ،(1362‬وروزﻧﺎﻣﻪ ارﮔﺎن ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪16‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫“ﮐﺘﺎب ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم واﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﺁﻗﺎی هﺎﺷﻤﯽ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ ﮐﻪ دراﻳﻦ هﻔﺘﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﻩ ﺁﺛﺎر‬
‫اﻗﺘﺼﺎدداﻧﺎن اﺳﺘﮑﺒﺎر ﺷﺮق و ﻏﺮب و ﻻﻃﺎﺋﻼﺗﯽ را ﮐﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﻐﺰهﺎی ﻣﺨﺒﻄﯽ ﭼﻮن ﺁدام اﺳﻤﻴﺖ و ﮐﺎرل ﻣﺎرﮐﺲ‬
‫ﻧﺸﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﯽ اﺛﺮ ﮐﺮدﻩ و ﺁﻓﺎق ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮروی ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن ﻋﺎﻟﻢ ﮔﺸﻮدﻩ اﺷﺖ‪ .‬اﺟﺮای دﻗﻴﻖ رهﻨﻤﻮدهﺎی اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ را در ﻣﺴﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ راﻩ را ﺑﺮای ﻧﺠﺎت دﻧﻴﺎ از ورﻃﻪ‬
‫ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﺎﺻﻠﻪ از اﺳﺘﮑﺒﺎر ﻧﻴﺰ روﺷﻦ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ"‪.‬‬

‫ﺁﻧﭽﻪ درﻋﻤﻞ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻳﻦ ﺑﻮدﮐﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ رهﻨﻤﻮدهﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺮای ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ﺟﺰﭼﻬﻞ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر وام ﺧﺎرﺟﯽ ) درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ اﻳﺮان ﺳﺎﻟﻬﺎی ﭘﻴﺶ ازاﻧﻘﻼب ﺧﻮدش ﮐﺸﻮری وام دهﻨﺪﻩ ﺑﻮد( وﺳﻘﻮط‬
‫درﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ از ‪ 2 , 600‬دﻻر ﺑﻪ ‪ 1 , 200‬دﻻر و اﻋﻼم اﺿﻄﺮاری اﻳﻨﮑﻪ اﮔﺮ وام داﺧﻠﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻘﻮﻗﻬﺎی دوﻟﺘﯽ از ﺁﺑﺎن ﻣﺎﻩ ﺳﺎل ‪ 1377‬ﺑﺒﻌﺪ ﻣﻘﺪور ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد ﺣﺎﺻﻠﯽ ﺑﺒﺎر ﻧﻴﺎورد‪ ،‬درﻋﻮض ﺑﺮای‬
‫ﺧﻮد ﺁﻳﺖ اﻟﻪ هﺎ و ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم هﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺴﻴﺎر رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﺋﯽ از ﺁﻧﺮا ﺟﺴﺘﻪ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ‬
‫دراﻓﺸﺎﮔﺮﻳﻬﺎی ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻬﻢ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼ درﻣﺎهﻨﺎﻣﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻌﺘﺒﺮﻟﻮﻣﻮﻧﺪ دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﮏ ﮐﻪ‪:‬‬
‫“ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ دراﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻌﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺣﺪود ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ازاﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﻣﻼهﺎی ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬واﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ رﻗﻢ ﻏﻴﺮ از ﻣﺒﺎﻟﻐﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی‬
‫ﺳﻮﻳﺲ و دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﺁﻧﻬﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ”‪ ،‬ﻳﺎ ﮔﺰارش هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ” اﺷﭙﻴﮕﻞ”‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﻴﺪ ﺷﻤﺎرﻩ ﭼﮑﻬﺎی ﺻﺎدرﻩ‪ ،‬ازوارﻳﺰ ﺷﺼﺖ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺑﻬﺸﺘﯽ درهﻮﻟﺘﺲ ﺑﺮوﮐﻪ ﺑﺎﻧﮏ‬
‫هﺎﻣﺒﻮرگ و دوﻳﭽﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﻓﺮاﻧﮑﻔﻮرت ﺧﺒﺮ داد‪ ،‬ﻳﺎ ﮔﺰارش واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ ﭘﺴﺖ درﺑﺎرﻩ دو ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺳﻬﺎم ﺣﺠﻪ‬
‫اﻻﺳﻼم رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ درﺑﻴﺶ از ﺳﻴﺼﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‪ ،‬ﻳﺎ ﮔﺰارش ﺟﺮوزاﻟﻢ ﭘﺴﺖ اورﺷﻠﻴﻢ درﺑﺎرﻩ‬
‫هﻮاﭘﻴﻤﺎهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ هﺎی هﻨﺮی و ﺗﺎرﻳﺨﯽ اﻳﺮاﻧﯽ را ازﺟﺎﻧﺐ روﺣﺎﻧﻴﻮن ارﺷﺪ ﻳﺎ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران‬
‫اﻳﺮان ازاﻳﺮان ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻴﻪ و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺎ هﻮاﭘﻴﻤﺎهﺎی ال ﻋﺎل ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻧﺘﻘﺎل دادﻩ و درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻏﺮﻓﻪ اﻳﺮان را‬
‫درﻣﻮزﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﻨﺎﺳﯽ اورﺷﻠﻴﻢ ﻏﻨﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﻏﺮﻓﻪ اﻳﻦ ﻣﻮزﻩ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ‪ .‬ﻣﺎﺟﺮای دزدی ‪ 123‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻮﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻴﺎد‬
‫ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن درﺧﻮد اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺳﺮ وﺻﺪای ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺮﺁن ﺳﺮﭘﻮش ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ازﺑﻴﺶ ازﻳﮑﺼﺪ ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎدﻩ هﺎﺋﯽ ﺑﺎ ارﻗﺎم ﻧﺠﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درهﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ و ﺑﺎهﻤﻴﻦ رهﻨﻤﻮد هﺎ درداﺧﻞ”‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﻟﻬﯽ روی زﻣﻴﻦ” ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺁن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪”:‬ای ﺑﻴﺨﺮدان‪،‬‬
‫ﻣﻤﻠﮑﺖ دﻳﻦ ﺑﻬﺸﺖ روی زﻣﻴﻦ اﺳﺖ وﺁن ﺑﺎدﺳﺖ ﭘﺎک روﺣﺎﻧﯽ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻓﺴﺎدهﺎ‪ ،‬دزدﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻏﺎرﺗﮕﺮﻳﻬﺎ‪،‬‬
‫هﻤﻪ ﮐﺎر ﺁن دﺳﺘﻪ ازاﻓﺮاد اﻳﻦ ﮐﺸﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺳﺮ و ﮐﺎر ﻧﺪارﻧﺪ"‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫درهﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎی ﺑﺮﻗﺮاری ﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬درﮔﺮﻣﺎ ﮔﺮم ﺟﻨﮓ ﺧﺎرﺟﯽ وﺳﻮء ﻗﺼﺪهﺎ و ﮐﺸﺘﺎرهﺎی‬
‫ﭘﻴﮕﻴﺮ داﺧﻠﯽ و ﻣﺸﮑﻼت ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﻗﺘﺼﺎدی و اﻧﺰوای ﺳﻴﺎﺳﯽ روزاﻓﺰون اﻳﺮان درﺻﺤﻨﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم‬
‫و اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ هﺎﺷﻤﯽ رﻓﺴﺎﻧﺠﺎﻧﯽ رﺋﻴﺲ وﻗﺖ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ دردﻳﺪار ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﻧﺠﻤﻨﻬﺎی‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺸﺎرت داد ﮐﻪ‪:‬‬

‫“اﻣﺮوز ﭘﺎﻳﻪ هﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻳﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ دراﻳﺮان رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﮐﻠﻴﻪ ارﮔﺎﻧﻬﺎی اﻳﻦ ﮐﺸﻮر‬
‫ﻣﺘﺸﮑﻞ ازرﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری و ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ و دوﻟﺖ وﻧﻬﺎدهﺎی اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺗﺤﺖ رهﺒﺮی اﻣﺎم اﻣﺖ دﺳﺖ‬
‫اﻧﺪر ﮐﺎرﻧﺪ ﺗﺎ دراﻳﻦ دﻧﻴﺎی زﺷﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﻳﮏ اﻟﮕﻮی واﻗﻌﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪".‬‬

‫درﭼﻨﻴﻦ ﺁﻳﻨﺪﻩ اﻣﻴﺪ ﺑﺨﺸﯽ ﻃﺒﻌﺎ ﻣﻮﺿﻊ زﻧﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻧﻴﻤﯽ از”ﺑﺸﺮﻳﺖ”ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻧﻘﺸﯽ دردرﺟﻪ اول اهﻤﻴﺖ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﯽ‪ ،‬ازﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاران درﺟﻪ اول وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ و دوﺳﺖ ﻧﺰدﻳﮏ اﻣﺎم و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص اودرﻳﺰد‪ ،‬ﻻزم داﻧﺴﺖ درﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﮐﻪ ﺧﻮد ﻋﻀﻮ ﺁن ﺑﻮد درﺑﺎرﻩ ﻣﻘﺎم زن دراﻳﻦ اﻟﮕﻮی ﺁﻳﻨﺪﻩ‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺪهﺪ‪:‬‬

‫"ﺷﻨﻴﺪﻩ ام ﮐﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ زن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ وﻟﯽ ﺻﻐﻴﺮش ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر هﻢ ﺑﺸﻮد و‬
‫ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ هﻢ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺴﺎﺑﯽ اﺳﺖ؟ ﭼﻮن زن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﭽﻪ را ﺑﺎز ﺑﮑﻨﺪ و ﭘﺎﮐﺶ ﺑﮑﻨﺪ واز ﮐﺜﺎﻓﺖ‬
‫ﺑﺮﮐﻨﺎرش ﺑﮑﻨﺪ و ﭘﺴﺘﺎن دردهﺎﻧﺶ ﺑﮕﺬارد ﭘﺲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر و ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ هﻢ ﺑﺸﻮد؟ ﻳﻌﻨﯽ ﻳﮑﺮوز‬
‫ﺻﺒﺢ ﺑﺮوﻳﻢ و ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری ﻳﺎ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮی ﺗﻌﻄﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ دﻳﺸﺐ ﺧﺎﻧﻢ زاﻳﻤﺎن‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪17‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﻧﺪ ‪ .‬ﺁﻳﺎ اﻳﻦ ﺑﺮای ﻣﺎ ﻧﻨﮓ وﻋﺎرﻧﻴﺴﺖ؟ ﻳﺎ ﻳﮑﻨﻔﺮ زن را در اﺳﻼم ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاری ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ؟ ﺁﻳﺎ ﻳﮏ‬
‫ﺳﺮﻟﺸﮑﺮی را ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﮐﻪ زن ﻗﺮار دادﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ؟ درﻳﺰد ﺣﺪود ‪ 24 , 000‬ﻗﻨﺎت وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺁﻳﺎ ﮐﻠﻨﮓ ﻳﮑﯽ‬
‫ازﺁﻧﻬﺎ را زن زدﻩ اﺳﺖ ؟”‬

‫درهﻤﻴﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﻌﺮوف” ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ” درﮐﺘﺎب ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت دراﺳﻼم دﻻﺋﻞ دﻳﮕﺮی درهﻤﻴﻦ ﺣﺪ از اهﻤﻴﺖ‬
‫اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫“ﻳﮑﯽ ازﻋﻨﺎﻳﺎت اﺳﻼم اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻧﺎﺣﻴﻪ اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت ﻻزم ﻃﺒﻊ و ارﺿﺎی ﺧﻮاهﺸﻬﺎی ﺣﺘﻤﯽ ﻧﻔﺲ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﯽ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺷﻬﻮت ﻣﺮدان اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻧﺸﻮد ﺗﺎ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﮑﺮات ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬وﻻزﻣﻪ اﺳﻼم اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دررﻓﻊ ﺣﺎﺟﺎت‬
‫ﺷﻬﻮت ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﮔﺮ ﮐﺎر ﻗﻀﺎو ﺷﻬﻮﺗﺶ روزی ﺑﺮاوﺳﺨﺖ ﺷﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل‬
‫راﺣﺖ زن دﻳﮕﺮی ﺑﮕﻴﺮد ‪ .‬دراﺻﻮل ﮐﺎﻓﯽ درهﻤﻴﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺣﺪﻳﺜﯽ ازﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم رواﻳﺖ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻏﻴﺮت ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺮدان اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﮑﻤﺮد را ﺑﺮزن ﺣﺮام ﻓﺮﻣﻮدﻩ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮد ﭼﻬﺎر زن را اﺟﺎزﻩ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرﮔﻮارﺗﺮ ازﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ زن ﺣﻤﻴﺖ و ﻏﻴﺮت دهﺪ!”‪ ،‬و ﻋﻼﻣﻪ‬
‫ﺑﺰرگ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ راازاﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ” ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻏﻴﺮت از اﺧﻼق ﺣﻤﻴﺪﻩ و ﻣﻠﮑﺎت‬
‫ﻓﺎﺿﻠﻪ اﺳﺖ"!‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪان ﺑﺮﺳﺮ ﺧﻮاﻧﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ از ﺻﻼﺣﻴﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ و‬
‫ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اﻣﺮوز ﺑﯽ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬درﻻﻓﺰﻧﯽ و ﮔﺰاﻓﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﻳﺪی ﻃﻮﻻداﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﮐﻪ درهﺮ ﺻﻮرت ﮐﺴﺎﻧﯽ درﭘﺎی ﻣﻨﺒﺮﺷﺎن ﻓﺮﻳﺎد”اﻟﻪ اﮐﺒﺮ”ﺧﻤﻴﻨﯽ رهﺒﺮ”ﺑﺮﺧﻮاهﻨﺪ داﺷﺖ ‪ .‬ﺷﻤﺎر ﺳﺨﻨﺎن‬
‫اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ ای ﮐﻪ درﮐﺸﻮر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ در ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ” اﻟﻬﻲ” وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ازﺟﺎﻧﺐ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﯽ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ رﻗﻢ ﺳﺨﻨﺎن ﻧﻮع ﺧﻮد درﻳﮏ ﮐﺸﻮر ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫“ﻣﻮﺳﺴﻪ هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺳﺎزی ﻃﻴﺮا اﺑﺎﺑﻴﻞ ﺑﺎ رهﻨﻤﻮدهﺎی اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺣﻀﺮت ﺁﻳﺖ اﻟﻪ اﻟﻌﻈﻤﯽ ﻣﻨﺘﻈﺮی ﻃﺮح ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫هﻮاﭘﻴﻤﺎهﺎي” ﮐﺒﻮﺗﺮ ﺳﻔﻴﺪ” را دردﺳﺖ ﺗﮑﻤﻴﻞ دارد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺗﮑﺎء ﺑﻪ اﻣﺪادهﺎی اﻟﻬﯽ ﺟﻬﺎن ﮐﻔﺮ را ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﻴﺎﻩ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ") رﺋﻴﺲ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی هﻮاﭘﻴﻤﺎﺳﺎزی ﻃﻴﺮا اﺑﺎﺑﻴﻞ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻧﺸﺮﻳﻪ رﺳﻤﯽ وزارت‬
‫ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ(‪.‬‬

‫“داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺧﻠﺒﺎﻧﯽ ﻣﺎ ﺑﺮای اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ درﺟﻬﺖ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎزی ﻇﻬﻮر ﺣﻀﺮت‬
‫ﻣﻬﺪی ﻋﺠﻞ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﯽ اﻗﺪام ﮐﻨﻴﻢ”) ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮوی هﻮاﺋﯽ ﺟﻤﻬﻮری درﻣﺮاﺳﻢ ﺗﺤﻠﻴﻒ ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن (‪.‬‬

‫“اﻣﺮوز ﻣﺎ ازﭼﻨﺎن ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻳﻢ ﮐﻪ اﻣﺮﻳﮑﺎ و روﺳﻴﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻀﺎد ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ازﻳﺎد ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ ودرﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ هﺮدو اﺑﺮﻗﺪرت ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻗﺪرت روزاﻓﺰون ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان درﮐﻨﺎر هﻤﺪﻳﮕﺮﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﻧﺪ”)ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ(‪.‬‬

‫"ﻣﺎدرﻣﻮرد اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰهﺎﺋﯽ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮﺷﮏ اهﻤﻴﺖ دارد هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ درﺁﻳﻨﺪﻩ‬
‫اﻧﻮاع ﻣﻮﺷﮑﻬﺎ را ﺑﺴﺎزﻳﻢ ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﮐﻪ درﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﺎ ﻗﺪرت ﺑﺰرگ ﻣﻮﺷﮑﯽ دﻧﻴﺎ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺷﺪ و دوﻣﻴﻦ‬
‫ﻗﺪرت ﻣﻮﺷﮑﯽ ﺑﻌﺪ از اﺑﺮﻗﺪرﺗﻬﺎ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻮد‪ .‬درزﻣﻴﻨﻪ رادارو ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻓﺎﻋﯽ هﺎوک ﻧﻴﺰ اﺑﺘﮑﺎرهﺎﺋﯽ ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ ﮐﻪ‬
‫اﮔﺮاﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻴﻬﺎ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ازﻏﺼﻪ دق ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ” )رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ژاﭘﻦ(‪.‬‬

‫"ﺑﭽﻪ هﺎی ﺣﺰب اﻟﻠﻬﯽ ﻣﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻣﻮﺷﮑﯽ را ﮐﻪ اﻣﺮﻳﮑﺎ ‪ 16‬ﺳﺎل ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻨﺶ وﻗﺖ ﺻﺮف ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﺗﻨﻬﺎ‬
‫درﻣﺪت ﻳﮑﺴﺎل ﺑﺴﺎزﻧﺪ") وزﻳﺮ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران درﺳﻤﻴﻨﺎر ﺁﻣﺎدﻩ ﺳﺎزی دﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮن داﻧﺶ ﺁﻣﻮز ﺑﺮای ﺟﻨﮓ (‪.‬‬
‫دررژﻳﻢ ﻃﺎﻏﻮت ﺣﺘﯽ ﻳﮏ ﭘﺸﻪ هﻢ ازﻣﺮاﺳﻢ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻧﻤﻴﺘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﻣﺮوز ﺗﻤﺎم اﻣﺮﻳﮑﺎ از هﻴﺒﺖ اﻳﻦ ﻧﻤﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻟﺮزﻩ درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ”) اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ ﮔﻴﻼن درﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ(‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪18‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫"ﺗﻤﺎم ﺷﺮق و ﻏﺮب ﻋﺎﻟﻢ اﻣﺮوز ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ای را ﮐﻪ ‪ 2500‬ﺳﺎل اﺳﺖ ﺑﺪون وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻤﺎﮐﺎن از داﺷﺘﻦ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ دررأس ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﮐﻨﻨﺪ”) اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ رﻓﺴﻨﺠﺎن درﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ (‪.‬‬

‫“اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺑﺮای ﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻳﮑﯽ ازﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎﻳﺶ ورزش اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ورزش را درﺟﻬﺘﯽ هﺪاﻳﺖ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن را ﺑﻪ زهﺪ ﺑﮑﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺁﻧﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ورزش ﻣﺎ دارای ارزش‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ”) ﻋﺎﺗﻘﻪ رﺟﺎﺋﯽ هﻤﺴﺮﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ رﺟﺎﺋﯽ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬درﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ دورﻩ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎت ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ دﺧﺘﺮان‬
‫دراﺳﺘﺎدﻳﻮم ﺗﻬﺮان (‪.‬‬

‫“اﻳﻦ اروﭘﺎﺋﯽ هﺎ ﭼﻮن اﻣﺎم ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻴﺮوﻧﺪ دﻧﺒﺎل ﺣﺰب درﺳﺖ ﮐﺮدن ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺤﻤﺪاﻟﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺎﻣﯽ دارﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺰب‬
‫درﺳﺖ ﮐﺮدن اﺣﺘﻴﺎﺟﯽ ﻧﺪارﻳﻢ ) ﺁﻳﺖ اﻟﻪ ﺻﺎدﻗﯽ درﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ(‪.‬‬

‫“ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﺑﺪون اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺮادف ﺑﺎ ﺗﻮﺣﺶ اﺳﺖ وﺑﺎ وﻻﻳﺖ ﻏﻴﺮ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺮادف ﺑﺎ ﺑﺮﺑﺮﻳﺖ اﺳﺖ") ﺁﻳﺖ‬
‫اﻟﻪ ﻣﺸﮑﻴﻨﯽ رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن درﮔﺸﺎﻳﺶ ﺳﻤﻴﻨﺎر وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درداﻧﺸﮕﺎﻩ (‪.‬‬

‫"ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ هﺎ درﻣﻮرد اﻳﺮان‪ ،‬ﻗﺮﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻣﺎاﺳﺖ”)ﻣﺨﻤﺮ ﮐﻤﻴﺴﻴﻮن ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ (‪.‬‬

‫"دﻣﮑﺮات ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﻮر دﻧﻴﺎاﻣﺮوزاﻳﺮان اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ راازرﻳﮕﺎن‪ ،‬ازﻣﻴﺘﺮان‪ ،‬ازﺗﺎﭼﺮوازهﺮﮐﺲ دﻳﮕﺮﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﺪ‬
‫ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ") هﺎﺷﻤﯽ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬درﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ (‪.‬‬

‫“ اﺑﺮﻗﺪرﺗﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺠﺎب اﺳﺎس ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮای ﻏﺎرت ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺘﯽ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺠﺎب را ازﻣﻴﻨﺎن ﺑﺒﺮﻧﺪ” ) زهﺮا رهﻨﻮرد‪ ،‬هﻤﺴﺮ ﻣﻮﺳﻮی ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺠﻠﺲ دردﻳﺪار ﺑﺎ ﺑﺎﻧﻮان‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎی ﻋﺮب(‪.‬‬

‫“ﺳﺮ وﺻﺪاﺋﯽ را ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﮔﺮاﻧﯽ هﻨﺪواﻧﻪ ﺑﺮاﻩ اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ اﺑﺮﻗﺪرﺗﻬﺎ درﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ”)ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﻮی ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ (‪.‬‬

‫"ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﻴﺎل ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻴﺨﻮاهﻨﺪ ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮش را ﮔﻮل ﺑﺰﻧﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺪوﺷﻨﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد ﺧﺪا‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺮﻧﮓ ﻣﻴﺰﻧﺪ ﻳﻌﻨﯽ ﺁزادﺷﺎن ﻣﻴﮕﺬارد ﺗﺎ ﺧﻼﻓﮑﺎری ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﮐﻴﻔﺮ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﻓﮑﺮ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺣﻘﻪ زدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﻏﺎﻓﻞ ازاﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن از ﺧﺪا ﺣﻘﻪ ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ")ﺁﻳﺖ اﻟﻪ دﺳﺘﻐﻴﺐ ﺷﻴﺮازی‪،‬‬
‫درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت(‪.‬‬

‫"ﺑﯽ ﺳﺒﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺋﻴﻬﺎ ﮐﺎخ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری ﺧﻮد را ﺑﺮای ﺗﻮهﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺎهﺎن ﮐﺎخ ﺳﻔﻴﺪ‬
‫ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ”)رﺋﻴﺲ دادﮔﺎهﻬﺎی ﺷﺮع ﻣﺮﮐﺰ(‪.‬‬

‫“درﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺮﻧﺪﻩ ای ﮐﻪ ﻓﺮﻋﻮﻧﻴﺎن را وادار ﺑﻪ ﻋﺠﺰ و ﻻﺑﻪ ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬رﮐﻦ رﮐﻴﻦ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺮوﺋﯽ هﻢ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎ ﻣﺜﻠﺚ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ و ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ و ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﻢ ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ و ﻗﺒﻠﻪ داﺋﻢ ﻣﺤﺮوﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻳﻌﻨﯽ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﻣﺤﺪودﻩ اﻳﺮان ﺑﻠﮑﻪ‬
‫درﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﮔﻴﺘﯽ هﺮ ﻧﻬﻀﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ درﻃﻠﻴﻌﻪ ﺁن ﻳﮏ ﻓﻘﻴﻪ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ”)هﺎﺷﻤﯽ ﻧﮋاد‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ‬
‫ﻣﺤﺮاب(‪.‬‬

‫"ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﭼﺸﻢ اﻣﻴﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن و ﺑﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ دوﺧﺘﻪ اﻧﺪ") ﺣﺠﺖ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺣﺴﻨﯽ اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ ﺁذرﺑﺎﻳﺠﺎن(‪.‬‬
‫“ﺟﺎﻣﻌﻪ ورزﺷﯽ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدش را ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺰﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ اﻣﺖ ﺣﺰب اﷲ درﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ هﺎ ‪ .‬ﺁﻧﻮﻗﺖ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ورزﺷﯽ ﺧﻮاهﺪ درﺧﺸﻴﺪ”) ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮی‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ(‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪19‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫“ﻣﺘﻔﮑﺮان و ﺁزادﻳﺨﻮاهﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﻄﻮر دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻤﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ اﺑﺮﻗﺪرت دﻧﻴﺎ هﺴﺘﻴﺪ”) ﺳﻴﺪ ﻋﻠﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪ‬
‫ای رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر(‪.‬‬

‫“ﺧﻴﻠﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎرﻳﻬﺎی ﻣﺎازرواج ﺳﮓ ﺑﺎزی و ﺳﮓ ﭘﺮﺳﺘﯽ دردﻧﻴﺎ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺁن ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖ هﺎ هﺴﺘﻨﺪ”)از‬
‫ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪ 5 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪.(1363‬‬

‫“ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ و ﺧﺮﻳﺪ وﻓﺮوش ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ و ﻧﻮار ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺁهﻨﮕﯽ ﮐﻪ ﺁﺧﻴﺮا ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺷﻬﺎدت ﺁﻗﺎی‬
‫ﻣﻄﻬﺮی ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﺣﻀﺎر ﺟﻦ و ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻣﻼﺋﮑﻪ و ارواح ﺣﺮام اﺳﺖ و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺒﺮ دادن از ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺟﻬﺎن ﺑﻌﻨﻮان‬
‫اﺧﺒﺎری ﮐﻪ از اﺟﻨﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ") ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ در ﺟﻤﺎران(‪.‬‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫ﮐﻤﺘﺮ ازدوﺳﺎل ﭘﺲ از روی ﮐﺎر ﺁﻣﺪن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ دراﻳﺮان‪ ،‬ارﺗﺶ ﻋﺮاق ﺑﻪ ﺧﺎک اﻳﺮان ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮد‬
‫و ﺟﻨﮕﯽ درﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ارﺗﺶ اﻳﺮان ازﻣﻘﺎم ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺗﺮﻳﻦ ارﺗﺶ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻳﮏ ارﺗﺶ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪﻩ‬
‫ﺳﻘﻮط ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﺻﻼ ﺁﻏﺎز ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻮﺻﻒ‪ ،‬ارﺗﺶ و ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﭘﺲ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دوران ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮی‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻏﺮﻳﺰی ازﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﻣﺮز و ﺑﻮم ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬و ﻧﻪ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺟﻨﮓ اﺳﻼم و ﮐﻔﺮ – درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﺑﺎ‬
‫هﻴﭻ ﮐﺎﻓﺮی ﻃﺮف ﻣﺨﺎﺻﻤﻪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ -‬ﺑﻄﻮر ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺑﭙﺎ ﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و درﺟﻨﮕﯽ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﺁﻣﻴﺰ‪ ،‬درﻃﻮل ﮐﻤﺘﺮ از ﻳﮑﺴﺎل‬
‫ﻣﺘﺠﺎوزان را ﺗﺎ ﺁﻧﺴﻮی ﻣﺮز ﺑﻪ ﻋﻘﺐ راﻧﺪﻧﺪ ‪.‬‬

‫اﻳﺮان درﺁن هﻨﮕﺎم هﻢ ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﺣﻖ را ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺧﻮد داﺷﺖ و هﻢ اﻋﺘﺒﺎر ﭘﻴﺮوزی را‪ ،‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺻﺪام‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﺸﻮرهﺎی ﻧﻔﺘﯽ ﻋﺮب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺻﻠﺢ درﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﺷﻮد دﻩ هﺎ ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻏﺮاﻣﺖ ﺟﻨﮕﯽ ﻋﺮاق را ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﺮان هﻢ ﺧﺴﺎرات‬
‫ﺟﻨﮕﯽ ﺧﻮد را ﺟﺒﺮان ﻣﻴﮑﺮد و هﻢ دوﺑﺎرﻩ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻗﺪرت ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬وﻟﯽ درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻊ‪،‬‬
‫رهﺒﺮ ﮐﺒﻴﺮ اﻧﻘﻼب ﮐﻪ ﺧﻮاب ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮐﺸﯽ ﺻﺪر اﺳﻼم ﻣﻴﺪﻳﺪ‪ ،‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺻﺎدر ﮐﺮد ﮐﻪ‪:‬‬

‫“ﻣﻠﺖ ﻋﺰﻳﺰ ﻋﺮاق ! ﻣﺎﺑﺮای ﻧﺠﺎت ﺷﻤﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﻳﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ رژﻳﻢ ﮐﺎﻓﺮ و ﺳﺘﻤﮕﺮ را ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ‪ .‬ﻗﻴﺎم ﮐﻨﻴﺪ و ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﺮادران ﻣﻮﻣﻦ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ و دﺳﺖ ﻋﻔﻠﻘﯽ هﺎی ﮐﺎﻓﺮ راازﺑﻼد ﺧﻮد ﮐﻮﺗﺎﻩ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﮑﻠﻴﻒ اﺳﻼﻣﯽ و ﻣﻴﻬﻨﯽ‬
‫ﺷﻤﺎ اﻗﺘﻀﺎ دارد ﮐﻪ ﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﺑﺴﻮی ﺟﺒﻬﻪ هﺎ هﺠﻮم ﺁورﻳﺪ و ﺑﮑﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻣﻪ ذﻟﺖ ﻧﭙﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﺴﻮی ﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﮐﻔﺮ‬
‫ﺑﺸﺘﺎﺑﻴﺪ و ﺑﺮادران ﺟﺎن ﺑﺮﮐﻒ رزﻣﻨﺪﻩ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ را ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﻓﺮدا ﺧﻴﻠﯽ دﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬روح اﻟﻪ‬
‫اﻟﻤﻮﺳﻮی اﻟﺨﻤﻴﻨﯽ‪ 22 ،‬رﻣﻀﺎن اﻟﻤﺒﺎرک ‪. ”1402‬‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺟﻨﮓ وﻳﺮاﻧﮕﺮ هﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪ ای ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ درﺁن اﻳﺮان ﺁﺷﮑﺎرا ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺘﺠﺎوز داﺷﺖ‪ ،‬ودرﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﻨﻮی ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ را ﺑﺎ ﭘﻴﺮوزی اﻓﺘﺨﺎر ﺁﻣﻴﺰ ﺧﻮد ﺑﺪﺳﺖ ﺁوردﻩ ﺑﻮد از دﺳﺖ داد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﺎدی دهﻬﺎ ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻏﺮاﻣﺖ ﺟﻨﮕﯽ را ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ درﻳﺎﻓﺖ دارد درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬واﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﻬﺎﺟﻤﯽ‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ درﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ را از ﺳﻘﻮط ﺣﺘﻤﯽ ﻧﺠﺎت داد‪ ،‬ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران ﺁﻣﻮزش ﻧﺪﻳﺪﻩ و ﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫اﻳﺮان رادر ﺳﺮزﻣﻴﻨﯽ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﯽ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺁﻣﻴﺰ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﺠﺎی ﭘﻴﺮوزی ﺻﺪر اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎر‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان را از دوران ﺑﻌﺪ از ﻣﻐﻮل‪ ،‬و ﺗﻠﺨﺘﺮﻳﻦ اﻧﺰوای ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر را درﺻﺤﻨﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﮐﺸﺘﻪ و ﻣﻌﻠﻮل و ﺑﻪ ﺑﺮﺁورد و رﺳﻤﯽ ﺧﻮد دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺳﻴﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺧﺴﺎرت‬
‫و وﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺒﺎر ﺁورد وﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺘﺎرﮐﻪ ای ﺑﯽ اﻓﺘﺨﺎر وﻧﻮﺷﻴﺪن ﺟﺎم زهﺮ ﮐﺬاﺋﯽ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺁﻏﺎز ﮐﻨﻨﺪﻩ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﻬﺎﺟﻤﯽ ﺑﻴﻤﻌﻨﯽ ﺑﭙﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬وروﺷﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮﻩ ای ﮐﻪ از ﺁن دراﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن‬
‫و درﺻﻔﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮ ﮔﺰاری هﺎی ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‪:‬‬

‫“اﻋﺰام ﭼﻨﺪ ﺻﺪ هﺰار ﺑﭽﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﺎرﮔﺎﻩ از ﺟﺎﻧﺐ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎر ﮐﻮدﮐﺎن درﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ‪ ,300 000‬ﮐﻮدک اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻗﺘﻠﮕﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﻮدﮐﺎن ﻏﺎﻟﺒﺎ از‬
‫ﮐﻼﺳﻬﺎی درس رواﻧﻪ ﮐﺸﺘﺎرﮔﺎﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ وﺑﺪاﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﮐﻠﻴﺪی ﮐﻪ ازﻃﺮف ﻧﺎﻳﺐ‬
‫اﻣﺎم زﻣﺎن دراﺧﺘﻴﺎرﺷﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ درهﺎی ﻏﺮﻓﻪ هﺎی ﺧﺎص ﺧﻮﻳﺶ را درﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺸﻮد ودرﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﺁﻣﺎدﻩ ﭘﺬﻳﺮاﺋﯽ ازﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎی ﺧﻮد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ"‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪20‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫روزﻧﺎﻣﻪ هﺮاﻟﺪ ﺗﺮﻳﺒﻴﻮن در ‪ 7‬اﮐﺘﺒﺮ ‪ 1985‬ﺧﻮد ﮔﺰارش داد ﮐﻪ” ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﻤﺎر ﺗﻠﻔﺎت اﻳﺮان را‬
‫در ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻋﺮاق هﺸﺘﺼﺪ هﺰار ﻧﻔﺮ و ﺷﻤﺎر ﺗﻠﻔﺎت ﻋﺮاق را ﺷﺸﺼﺪ هﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁورد ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﻤﻊ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ازﻣﺠﻤﻮع ﺗﻠﻔﺎت اروﭘﺎی ﻏﺮﺑﯽ درﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ”‪ ،‬و هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ اﮐﺴﭙﺮس درهﻤﺎن هﻨﮕﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ ﻓﮑﺘﻮرهﺎی ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮای دو ﻃﺮف از ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ”.‬اﻧﺴﺘﻴﺘﻮی ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی ﺻﻠﺢ” اﺳﺘﮑﻬﻠﻢ ﮐﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﮐﺰ ﻧﻮع ﺧﻮد در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ ،‬درﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪1984‬‬
‫ﺧﻮد ﺗﺼﺮﻳﺢ ﮐﺮد ﮐﻪ درﻣﺪت ﺟﻨﮓ اﻳﺮان ﻋﺮاق‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ ﻳﺎ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی ﺧﺼﻮﺻﯽ ‪ 31‬ﮐﺸﻮر اﻣﺮﻳﮑﺎ‪،‬‬
‫ﺷﻮروي‪،‬ﭼﻴﻦ‪،‬ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮﺗﻘﺎل‪ ،‬ﭼﮑﻮﺳﻠﻮاﮐﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟﻬﺴﺘﺎن‪،‬‬
‫ﻳﻮﮔﺴﻠﻮاﮐﯽ‪ ،‬اﺗﺮﻳﺶ‪ ،‬ﺳﻮﻳﺲ‪ ،‬اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺳﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﻳﻤﻦ ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ﮐﺮﻩ ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﮐﺮﻩ ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺎﻳﻮان‪ ،‬وﻳﺘﻨﺎم‪،‬‬
‫ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻓﺮﻳﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺁرژاﻧﺘﻴﻦ ﺑﺮزﻳﻞ‪ ،‬اﻟﺠﺰاﻳﺮ‪ ،‬ﻟﻴﺒﻲ‪ ،‬اﺗﻴﻮﭘﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان اﺳﻠﺤﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻪ‬
‫اﻧﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب ﭘﺮﺳﺮوﺻﺪای ﺟﺎﺳﻮس اﺳﺮاﺋﻴﻠﻲ”اری ﺑﻦ ﻣﻨﺎﺷﻪ”ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1992‬درﺑﺎرﻩ ﻣﻌﺎﻣﻼت اﺳﻠﺤﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺎ‬
‫اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد او درﻧﻴﻮﻳﻮرک ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ) و ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺁن دراﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ( رﻗﻢ ﭘﺮداﺧﺘﯽ‬
‫ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ را ﺑﺎﺑﺖ ﺧﺮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ در ﻋﺮض هﻔﺖ ﺳﺎل ﺟﻨﮓ ‪ 82‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺮﺁورد ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬در ﺑﺎرﻩ‬
‫ﻧﺤﻮﻩ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻼت وی ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﺪ‪ “ :‬ﮐﺎﻻﻳﯽ را ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺳﯽ هﺰار دﻻر ارزش داﺷﺖ ﺑﻪ ‪ 450‬هﺰاردﻻر ﺑﻪ اﻳﺮان‬
‫ﻣﻴﻔﺮوﺧﺘﻴﻢ وﭘﻮﻟﺶ راهﻢ ﻧﻘﺪادرﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮑﺮدﻳﻢ”‪.‬‬

‫ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬دوﻟﺘﻤﺮدان اﺳﺮاﺋﻴﻠﯽ ﮐﻪ هﺸﺘﺎد ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺳﻼح ﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬هﻴﭻ ﺣﻘﺸﻨﺎﺳﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﺸﺘﺮی‬
‫دﺳﺖ و دل ﺑﺎز ﻧﺸﺎن ﻧﺪادﻧﺪ‪:‬‬

‫"ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺮﻳﺤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ") اﺳﺤﻖ ﺷﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ‬
‫وزﻳﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ (‪.‬‬

‫"ﺟﻨﮓ اﻳﺮان وﻋﺮاق ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻣﺎراﺑﻪ دردﺳﺮ ﻣﺰﻣﻦ دﭼﺎر ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﺮان ﻣﺪﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﺪ ﺑﻴﺖ‬
‫اﻟﻤﻘﺪس را ﺁزاد ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﺮاق و اردن ﺑﮕﺬرد‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ اول اﻳﻦ دو ﮐﺸﻮر را وﻳﺮان‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ درﺳﺖ هﻤﺎن ﭼﻴﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ‪ ،‬زﻳﺮا دراﻳﻦ راﻩ ﺧﻮد اﻳﺮان هﻢ وﻳﺮان ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ” ) راﻓﺎﺋﻞ‬
‫اﻳﺘﺎن‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ اﺳﺮاﺋﻴﻞ (‪.‬‬

‫“اﻣﻴﺪواری هﻤﻪ ﻣﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﺋﯽ اﻳﺮان دراﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺮوز ﻧﺸﻮد‪ ،‬زﻳﺮا درﺁﻧﺼﻮرت هﻤﻪ‬
‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ درﻇﻠﻤﺖ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﻓﺮو ﺧﻮاهﺪ رﻓﺖ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ ﺧﻮاهﺎن ﭘﻴﺮوزی ﻋﺮاق ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ و ﺑﺎﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﺑﺎ دو روﻳﺎ روﺋﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺎﻣﯽ و اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﮏ روﺑﺮو هﺴﺘﻴﻢ”) ﺷﻴﻤﻮن ﭘﺮز‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ (‪.‬‬
‫“واﻓﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺪﻩ واﻗﻌﯽ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﺎﻣﺪاران‬
‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ اداﻣﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ را ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺧﻮﺷﻮﻗﺘﯽ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ” ) ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 23 ،‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪.( 1984‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺮاژدی ﻣﺮگ و ﺧﻮن از ﺁﻏﺎز ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎرﻳﻬﺎﺋﯽ ﻧﻔﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﻧﻴﺰ هﻤﺮاﻩ او ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ درهﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﭘﻴﻤﺒﺮان و اﻣﺎﻣﺎن درﺧﺪﻣﺖ هﺪﻓﻬﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ ﮐﺎرﮔﺰاران وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬و ازﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﻳﺒﮑﺎرﻳﻬﺎ ﺣﺪﻳﺜﻬﺎی ﺗﺎزﻩ ای ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺳﻨﺘﯽ هﺰارﺳﺎﻟﻪ ﺟﻌﻞ ﻣﻴﺸﺪ و ﺑﻬﻤﺎن ﺷﻴﻮﻩ ﺳﻨﺘﻲ” ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ”ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ‪ ،‬ازﻧﻮع ﺣﺪﻳﺜﯽ ﮐﻪ ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم رﺿﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ و ﻋﻀﻮ‬
‫ﮐﻤﻴﺴﻴﻮن دﻓﺎع اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬درﺟﻠﺴﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﺮد‪:‬‬

‫"ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬هﻤﺎﻧﺎ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﻗﻴﺎم ﺣﻀﺮت ﻣﻬﺪی ﻋﺠﻞ اﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻓﺮﺟﻪ‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻒ‬
‫ﻣﺮدی ازذرﻳﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دراﻳﺮان ﻗﻴﺎم ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﺳﭙﺎهﻴﺎن او ﺑﻤﺪت هﺸﺖ ﻣﺎﻩ ﻳﺎ هﺠﺪﻩ ﻣﺎﻩ ﻣﻴﺠﻨﮕﻨﺪ و ﭘﺲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻴﺖ‬
‫اﻟﻤﻘﺪس ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و دﻳﺮی ﻧﻤﻴﮕﺬرد ﮐﻪ از ﻗﻢ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﻣﻴﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ودرﺁﻧﺠﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ و ﺳﻨﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻨﮕﺮ‬
‫ﺑﺴﺮاغ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖ ﻣﻴﺮوﻧﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺮون ﻣﻴﮑﺸﻨﺪ و ﺳﺮﺷﺎن را ﻣﺜﻞ ﮔﺎو ﻣﻴﺶ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ"‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪21‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺷﺮم ﺁورﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎرﻳﻬﺎ‪ ،‬ﺗﻘﻠﺒﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺎهﻬﺎی ﭘﻴﺎﭘﯽ ﺑﻄﻮر ﭘﻴﮕﻴﺮ‪ ،‬ازﻃﺮﻳﻖ هﻤﻪ رﺳﺎﻧﻪ هﺎی ﮔﺮوهﯽ‪،‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ هﺎ‪ ،‬رادﻳﻮهﺎ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬و ازﻓﺮازهﻤﻪ ﻣﻨﺒﺮهﺎ و در هﻤﻪ ﻧﻤﺎزهﺎی ﺟﻤﻌﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮی از ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻮاﻧﺎن ﺳﺎدﻩ ﻟﻮح را ﻏﺎﻟﺒﺎ از روی ﻧﻴﻤﮑﺘﻬﺎی ﻣﺪارس ﺑﻪ ﻣﺮداﺑﻬﺎی دﺟﻠﻪ و ﺑﺮوی ﻣﻴﻦ‬
‫هﺎی ﻋﺮاﻗﯽ و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﮐﺎم ﻣﺮگ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮد ﺧﻤﻴﻨﯽ درﮐﺘﺎب وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ درﻧﻘﻞ” ﺗﻮﻗﻴﻊ” اﻣﺎم زﻣﺎن در ﺑﺎرﻩ راوﻳﺎن اﺣﺎدﻳﺚ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻣﺎم در‬
‫اﻳﻦ ﺗﻮﻗﻴﻊ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻇﻬﻮر ﻣﺠﺪد ﺧﻮد ازاﻧﻈﺎر ﻏﺎﻳﺐ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد و ﺁن ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر‬
‫ادﻋﺎی دﻳﺪار اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ را ﺑﮑﻨﻨﺪ دروﻏﮕﻮ و ﻣﻔﺘﺮی هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺧﻮد او درزﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻋﺮاق‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎی‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ رژﻳﻢ را ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺮد ﻳﺎ ﻻاﻗﻞ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻓﺮﻳﺒﮑﺎراﻧﻪ ﺁﻧﺎن ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺻﺪهﺎ ﺑﺎر ﻣﺪﻋﯽ ﺁن ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫هﻤﻴﻦ اﻣﺎم زﻣﺎن ﺑﺼﻮرت ﺳﻴﺪ ﻧﻮراﻧﯽ ﻳﺎ ﺑﺎ اوﻧﻴﻔﺮم ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺳﻮار ﺑﺮاﺳﺐ ﺳﻔﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﺮﺗﺎﻧﮏ ﭼﻴﻔﺘﻦ ﺑﺎ‬
‫ﮐﺎﻻﺷﻨﻴﮑﻒ ﻳﺎ ﻣﺴﻠﺴﻞ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﻲ”ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﻼم” رادرﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻗﻮای ﮐﻔﺮ ﺻﺪام ﻋﻔﻠﻘﯽ ﺑﻌﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺁﺑﮕﻮﺷﺖ ﺧﻮردﻩ اﺳﺖ ‪ .‬درهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﺟﻨﮓ وی ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران ﮔﻔﺖ‪ “ :‬ﺷﻤﺎ اﻻن ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻣﺎم زﻣﺎن هﺴﺘﻴﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را ﺷﺨﺼﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬ﮔﺰارش اﻋﻤﺎل ﺷﻤﺎرا هﻢ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﺻﺒﺢ ﺑﺮای‬
‫اﻳﺸﺎن ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻨﺪ”‪ ،‬و ﭼﻨﺪ هﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ درﭘﻴﺎم ﺧﻮد ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ روز ارﺗﺶ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ‪ :‬ﻓﺮق اﺳﺖ ﻣﻴﺎن‬
‫ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﯽ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺸﺎن را ﺻﺎﺣﺐ اﻟﺰﻣﺎن روﺣﯽ ﻓﺪاﻩ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﻌﻬﺪﻩ دارد و ﺁﻧﻬﺎﺋﻴﮑﻪ ﺻﺪام ﻋﻔﻠﻘﯽ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ"‪ .‬ازﺁﻏﺎز ﺟﻨﮓ ﻋﺮاق‪ ،‬ﺗﺎ روزﻳﮑﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﻟﺰﻣﺎن از ﭘﺮﻣﺪﻋﺎﺋﯽ اﻳﻦ ﺟﻨﻮد ﺧﻮد ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪ و‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را در ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎی ﺑﺼﺮﻩ و ﻟﺠﻨﺰارهﺎی ﮐﻮت اﻟﻌﻤﺎرﻩ ﺑﺤﺎل ﺧﻮد ﮔﺬاﺷﺖ و دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎﻧﯽ ازاو دﻳﺪﻩ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺻﺪهﺎ‬
‫ﮔﺰارش ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ در روزﻧﺎﻣﻪ هﺎ و رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ هﺮﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﺻﺤﻨﻪ ﺳﺎزی‬
‫ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺮای ﺷﺮﮐﺖ دادن اﻣﺎم زﻣﺎن درﻳﮑﺎﻳﮏ ﺣﻮادث ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺰرگ ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﻮد و ﺑﺮﺧﯽ ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﻘﺪری‬
‫ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺑﺮای ﻳﮏ ﮐﻮدک دﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻮل ﺁن دﺷﻮار ﺑﻮد‪ ،‬وﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﮐﻠﻴﻪ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ و ﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮﺁﻧﻬﺎ ﺻﺤﻪ ﻧﻬﺎدﻧﺪ و هﻤﻪ وﻋﺎظ و روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﺎن ﻧﻴﺰ در ﺑﺎﻻی ﻣﻨﺒﺮهﺎ و در ﻧﻤﺎزهﺎی‬
‫ﺟﻤﻌﻪ درﺑﺎرﻩ ﺁن داد ﺳﺨﻦ دادﻧﺪ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻌﺪ هﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ دﺧﺎﻟﺘﻬﺎی ﺷﺨﺼﯽ ﺻﺎﺣﺐ‬
‫اﻟﺰﻣﺎن ﻗﻮای اﺳﻼم ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺎ دادن ﺻﺪهﺎ هﺰار ﺗﻠﻔﺎت و ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﺧﻤﯽ و ﻧﺎﻗﺺ اﻟﻌﻀﻮ درﻃﻮل‬
‫هﻔﺖ ﺳﺎل‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم دﺳﺖ از ﭘﺎ درازﺗﺮ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮد ﻣﺮداﻧﻪ ﻧﺠﻨﮕﻴﺪﻩ و‬
‫ﻓﺪاﮐﺎری ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪ اﻋﻈﻢ و ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎی ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺪو ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ درﻳﮏ ﺟﻨﮓ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ ﺑﺎ ﺗﮑﻨﻮﻟﮋی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮی ﺑﺮﺣﺮﻳﻒ ﻣﻴﺘﻮان ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ و ﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن‬
‫اﻣﻮاج ﺑﻴﺸﺘﺮی از ﺑﭽﻪ هﺎ و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ روی ﻣﻴﻦ هﺎ ی دﺷﻤﻦ‪ ،‬و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺗﮑﺮار ﭘﻴﺎﭘﯽ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎﻟﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﻨﻈﻢ ﺷﻤﺎر ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺁن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﻮﺻﻠﻪ اﻣﺎم زﻣﺎن را ﺑﺴﺮرﺳﺎﻧﻴﺪ و او را ﺑﻪ ﺗﺮک ﻧﻬﺎﺋﯽ اﻳﻦ ﻣﻴﺪان واداﺷﺖ ‪.‬‬
‫ﻣﺎهﻬﺎ و ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و زﻣﺎﻣﺪاران ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻼﻣﯽ و اروﭘﺎﺋﯽ ﮐﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ در ﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ و‬
‫ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﺮان را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻴﮑﺮد اﻳﻦ ﮐﺸﻮر را ﺑﻪ ﻗﺒﻮل ﻣﺘﺎرﮐﻪ ﺟﻨﮓ وادارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ هﺮﺑﺎر اﻳﻦ ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺎ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﯽ ﺷﺨﺺ ﺧﻤﻴﻨﯽ – و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺌﻮﻻن ارﺗﺶ – روﺑﺮو ﺷﺪ ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻳﮑﻤﺎﻩ ﭘﻴﺶ از اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﺴﺖ وی ﺑﺎ ﺳﺘﻴﺰﻩ ﺟﻮﺋﯽ ﻟﺠﻮﺟﺎﻧﻪ ﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺻﻠﺢ ﺑﮑﻨﻴﻢ ‪ .‬ﭼﻪ ﺟﻮری ﺻﻠﺢ ﺑﮑﻨﻴﻢ؟ ﺑﺎ ﮐﯽ ﺻﻠﺢ‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم ﺑﺎ اﺑﻮﺟﻬﻞ ﺻﻠﺢ ﺑﮑﻨﺪ؟‪ ......‬ﻣﺎ ﮐﻪ ادﻋﺎﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻴﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ ﺳﺮ ﻣﻴﺰو ﺑﺎ‬
‫ﺻﺪام ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﮐﻨﻴﻢ؟ ﺣﺎﻻ ﺟﻮاب ﺧﺪا هﻴﭻ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪهﻴﻢ‪ ،‬ﺟﻮاب اﻧﺒﻴﺎء هﻴﭻ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪهﻴﻢ‪ ،‬ﺟﻮاب ﻣﻼﺋﮑﻪ اﻟﻪ‬
‫هﻴﭻ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪهﻴﻢ‪ ،‬ﺟﻮاب ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﻴﻦ هﻴﭻ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪهﻴﻢ‪ ،‬وﻟﯽ ﺟﻮاب ﻣﻠﺖ ﻋﺮاق را ﭼﻪ ﺑﺪهﻴﻢ ؟ ﭼﻪ ﺻﻠﺤﯽ ﻣﺎ‬
‫دارﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﮑﻨﻴﻢ ؟ اﻳﻨﻘﺪر ﺷﻬﻴﺪ دادﻩ اﻳﻢ ﺣﺎﻻ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ ﺳﺮ ﻳﮏ ﻣﻴﺰ و ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻴﻢ ؟ ﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ هﻴﭻ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ‬
‫ای ﻧﺪارﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﮑﻨﻴﻢ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺁدﻣﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺻﻠﺢ رﻓﺖ و ﺁﻣﺪ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ ﻧﻴﺎﻳﻨﺪ اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻣﺎ هﻴﭽﻮﻗﺖ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻨﮓ را رهﺎ ﻧﺨﻮاهﻴﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺜﻞ ﺣﺴﻴﻦ وارد ﺟﻨﮓ ﺷﺪﻳﻢ و ﻣﺜﻞ ﺣﺴﻴﻦ هﻢ ﺟﻨﮓ ﺧﻮاهﻴﻢ ﮐﺮد ‪ .‬اﻳﻦ دﻧﻴﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬
‫هﯽ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻴﺰﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺑﺎ هﻢ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﮐﻨﻴﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ اﺳﻼم را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪”.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪22‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮑﻤﺎﻩ ﺑﻌﺪ از ﺁن‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ رﺟﺰ ﺧﻮان درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﺣﻘﺎرت ﺁﻣﻴﺰ‪ ،‬هﻢ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ‪ 598‬ﺷﻮرای اﻣﻨﻴﺖ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و هﻢ ﭘﻴﺮوزی ﻧﻬﺎﺋﯽ ﺻﺪام ﻋﻔﻠﻘﯽ را‪ ،‬ﻣﻨﺘﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر هﻤﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮهﺎ را ﮔﺮدن ﺧﺪا‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪:‬‬

‫"ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺣﻮادث و ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ از ذﮐﺮ ﺁن ﺧﻮد داری ﻣﻴﮑﻨﻢ ﺑﺎ ﻗﺒﻮل ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺷﻮرای اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ درزﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﺁﺗﺶ ﺑﺲ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮدم و در ﻣﻘﻄﻊ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﻘﻼب و ﻧﻈﺎم ﻣﻴﺪاﻧﻢ ‪ .‬ﻗﺒﻮل اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮای ﻣﻦ از‬
‫زهﺮ ﮐﺸﻨﺪﻩ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ هﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ رﺿﺎﻳﺖ ﺣﻘﺘﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮدن ﻧﻬﻴﻢ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ راﺿﯽ ﺑﻪ رﺿﺎی ﺧﺪاﻳﻢ و ﺑﺮای‬
‫رﺿﺎﻳﺖ او اﻳﻦ ﻗﻄﺮﻩ ﺧﻮن و ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻧﻔﺲ ﺑﺠﻨﮕﻢ‪ ،‬اﻣﺎ اﻣﺮوز ﺑﻪ اﻣﻴﺪ رﺣﻤﺖ و رﺿﺎی ﺧﺪا از هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻢ و اﮔﺮ ﺁﺑﺮوﺋﯽ داﺷﺘﻢ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﮐﺮدم ‪ .‬ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﮐﻪ درﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻓﺮادی ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ﻳﺎاز روی ﻧﺎﺁﮐﺎهﯽ‬
‫درﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺛﻤﺮﻩ ﺁﻧﻬﻤﻪ ﺧﻮﻧﻬﺎ و ﺷﻬﺎدت هﺎ واﻳﺜﺎرهﺎ ﭼﻪ ﺷﺪ ؟ وﻟﯽ ﻳﻘﻴﻨﺎ اﻳﻨﻬﺎ‬
‫از ﻋﻮاﻟﻢ ﻏﻴﺐ و از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺷﻬﺎدت ﺑﻴﺨﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ! ﺗﻮ ﻣﻴﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺳﺮ ﺳﺎزش ﺑﺎ ﮐﻔﺮ را ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬وﻟﯽ اﺳﺘﮑﺒﺎر ﺟﻬﺎﻧﯽ و اﻣﺮﻳﮑﺎی ﺟﻬﺎﻧﺨﻮار ﮔﻠﻬﺎی ﺑﺎغ‬
‫رﺳﺎﻟﺖ ﺗﺮا ﭘﺮﭘﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ‪ .‬ﺧﻮدت ﺗﻠﺨﯽ اﻳﻦ روزهﺎ را ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﯽ ﻓﺮج ﺣﻀﺮت ﺑﻘﻴﻪ اﻟﻪ ارواﺣﻨﺎ ﻟﺘﺮاب ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻟﻔﺪاء‬
‫ﺟﺒﺮان ﻓﺮﻣﺎ!"‬
‫‪.................................................................................................................................‬‬

‫دﺷﻤﻨﯽ ﻏﺮﻳﺰی روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﺎ هﺮﮔﻮﻧﻪ داﻧﺶ ﻏﻴﺮ ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‪ ،‬ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از دﺷﻤﻨﯽ ﺳﻨﺘﯽ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎی‬
‫هﻤﻪ ﻣﺬاهﺐ درهﺮ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎ هﻤﻪ ﻣﺮدان واﻗﻌﯽ داﻧﺶ‪ ،‬ﺑﺎ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ هﺎ‪ ،‬رازی هﺎ‪ ،‬ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ هﺎ‪،‬‬
‫داروﻳﻦ هﺎ‪ ،‬اﻳﻨﺸﺘﺎﻳﻦ هﺎ اﺳﺖ ‪ .‬ﺧﻮد ﻓﻘﻪ اﻋﻈﻢ ازاﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮدﻩ ﺑﺮداﺷﺖ‪:‬‬

‫"ﻣﺎ داﻧﺸﮕﺎهﯽ را ﮐﻪ ﺷﻌﺎرش اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ اﻳﺮان ﻣﺘﻤﺪن و ﺁﺑﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و رو ﺑﻪ ﺗﻤﺪن ﺑﺰرگ‬
‫ﺑﺮوﻳﻢ ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻴﻢ ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻮر داﻧﺸﮕﺎﻩ ﻣﺎرا واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ داﻧﺸﮕﺎﻩ از اﺳﺎس ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻢ ‪ .‬ﻣﺎ اﺳﺎﺗﻴﺪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﯽ را ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ ﮐﻪ رو ﺑﻪ ﻏﺮب و ﺷﺮق ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺁﺗﺎﺗﻮرک ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻘﯽ زادﻩ هﻢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ"‪.‬‬

‫درهﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺎهﻬﺎی ﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬وی ﺗﺼﺮﻳﺢ ﮐﺮد ﮐﻪ‪ “ :‬هﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎرﻳﻬﺎی ﻣﺎ ازاﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎﻩ هﺎ و‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻩ دﻳﺪﻩ هﺎ اﺳﺖ‪ .‬هﺮﭼﻪ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ازاﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ادﻋﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ روﺷﻨﻔﮑﺮ ﻳﻢ وﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﻴﻢ وداﻧﺸﮕﺎﻩ‬
‫دﻳﺪﻩ اﻳﻢ ‪.‬‬

‫هﺮ ﭼﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ازاﻳﻨﻬﺎ اﺳﺖ”‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﺛﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺳﺨﺘﮕﻴﺮاﻧﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﻓﺮار ﻣﻐﺰهﺎ ازاﻳﺮان‬
‫ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻮاب داد‪:‬‬

‫"ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﻐﺰهﺎ ﻓﺮار ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﮐﻪ ﻓﺮار ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻐﺰهﺎی ﭘﻮﺳﻴﺪﻩ ﻓﺮارﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎﮐﻪ‬
‫هﻤﻪ اش دم ازﻋﻠﻢ و ﺗﻤﺪن ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻓﺮار ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻋﻠﻢ و داﻧﺸﯽ را ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ از ﻏﺮب ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ ﻧﻤﻴﺨﻮاهﻴﻢ ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ هﻢ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ دراﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎﻳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﻓﺮار ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬راﻩ ﺑﺎز اﺳﺖ"‪ ،‬و اﻳﻦ ﺑﺎز ﺑﻮدن راﻩ‪ ،‬دﻩ هﺎ هﺰار‬
‫ﻧﻔﺮ از ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮای ﺁﻣﻮزش و ﺗﺨﺼﺺ هﺮﮐﺪام از ﺁﻧﺎن ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ رﻳﺎل از داراﺋﯽ ﻣﻠﯽ ﻳﺎ از داراﺋﻴﻬﺎی‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺧﺮج ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﻴﺮون از ﻣﺮزهﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد وﺑﻪ راﻳﮕﺎن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮐﺸﻮر هﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ و ﻣﻠﺘﻬﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ داد‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﻐﺰ ﺑﻴﺶ از ﻋﻤﺎﻣﻪ ارزش ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وزﻳﺮ ﺧﺎرﺟﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺻﺎدق ﻗﻄﺐ زادﻩ‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎرﻩ ﭘﺰﺷﮑﺎن اﻳﺮاﻧﯽ را ﮐﻪ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب دراﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ و ﮐﺎﻧﺎدا ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 17, 000‬ﻧﻔﺮ‬
‫اﻋﻼم ﮐﺮد‪ .‬و ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻧﻴﺎزی ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺬﮐﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻐﺰهﺎی ﻓﺮاری ﺑﻐﻴﺮ از ﭘﺰﺷﮑﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﮑﺪاﻧﺎن‪،‬‬
‫ﺷﻴﻤﯽ داﻧﺎن‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﺎن‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎران‪ ،‬اﺳﺘﺎدان داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺎن‪ ،‬ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن‪ ،‬ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﮐﺸﺎورزی و‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬ﭘﮋوهﺸﮕﺮان و هﻨﺮﻣﻨﺪان و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﮐﻨﻮن هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ دردﻩ هﺎ‬
‫ﮐﺸﻮر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻣﻮﻓﻘﺎﻧﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎرﻧﺪ‪.‬‬

‫و درﺳﺖ درهﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻤﻮﺟﺐ ﮔﺰارش ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﻠﻤﺎن اﻳﺮان‪ ،‬در ﺧﻮد اﻳﺮان ‪ 5 ,000‬اﺳﺘﺎد و اﺳﺘﺎد ﻳﺎر و‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪23‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫‪ 65, 000‬دﺑﻴﺮ و ﺁﻣﻮزﮔﺎر ﻣﺸﻤﻮل ﭘﺎﮐﺴﺎزی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ‪ 2, 000‬ﺗﻦ از ﺁﻧﻬﺎ اﻋﺪام و‪ 6, 000‬ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﯽ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ رﺟﺎﺋﯽ وزﻳﺮ ﺁﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری رﺳﻴﺪ‪ ،‬درﻣﺠﻠﺲ ﺟﻤﻬﻮری‬
‫اﺳﻼﻣﯽ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ دردوران ﺧﺪﻣﺖ او ‪ 20, 000‬ﻣﻌﻠﻢ از ﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪ .‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪ ای درزﻣﺎن‬
‫رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮری ﺧﻮد اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ” ﻃﺒﻴﺐ اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺎﻳﺪ ازدرون اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮدش ﺑﺠﻮﺷﺪ”و ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‬
‫اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﮑﺘﺒﯽ اﻓﺮاد ﺑﺮای اﺣﺮاز ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﺗﺨﺼﺺ و ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎﻇﻢ‬
‫اﮐﺮﻣﯽ وزﻳﺮ ﺁﻣﻮزش و ﭘﺮورش وﻇﻴﻔﻪ ﻧﻈﺎم ﺁﻣﻮزﺷﯽ را ﭘﺮورش ﺧﻠﻴﻔﻪ اﻟﻪ داﻧﺴﺖ و ﻧﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺘﺨﺼﺺ‪ ،‬و‬
‫ﺳﺌﻮاﻻت اﻣﺘﺤﺎﻧﯽ داﻧﺸﮕﺎهﺎ ﺑﺮاﻳﻦ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ” ﺷﻴﻄﺎن ﻧﺮاﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﺎدﻩ‪ ،‬و ﺧﻮراﮐﻬﺎی ﺑﻬﺸﺘﯽ ﺗﻔﺎﻟﻪ دارد ﻳﺎ‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬و اﺻﺤﺎب ﺣﻀﺮت ﻣﻬﺪی درهﻨﮕﺎم ﻇﻬﻮر او ﺑﻪ ﻋﺪد اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ﻳﺎ اﺻﺤﺎب ﮐﺮﺑﻼ ؟ و ﺷﮑﻞ‬
‫ﻋﺰراﺋﻴﻞ ازﻧﻈﺮ ﻣﺤﺘﻀﺮﻳﻦ زﺷﺖ اﺳﺖ ﻳﺎ زﻳﺒﺎﺳﺖ؟”و ﻣﻮاد ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ورودی داﻧﺸﮑﺪﻩ ﻓﻨﯽ اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق‬
‫ﺷﺮﻋﻴﺎت و ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم و ﻗﺮاﺋﺖ ﻗﺮﺁن و ﺻﺮف و ﻧﺤﻮ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ اﻋﻼم ﺷﺪ‪.‬‬

‫* * *‬
‫واﻗﻌﻴﺘﯽ ﮐﻪ درﺧﻮد اﻳﺮان ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﺮهﻤﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ازﻧﻈﺮ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺎرهﺎ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدی ﮐﻪ ﻧﺰدﻳﮏ دﻩ ﺳﺎل ﺑﺮاﻳﺮان ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﻄﻠﻘﻪ داﺷﺖ و ﻋﻤﻼ ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﺟﺎن و‬
‫ﻣﺎل هﻤﻪ اﻓﺮاد ﺑﻮد‪ ،‬ازدﻳﺪﮔﺎﻩ رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ هﻤﻪ ﺁﺛﺎر ﻳﮏ ﺑﻴﻤﺎری رواﻧﯽ از ﻧﻮع ﺳﺎدﻳﺴﻢ را در ﺻﻮرت ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ای‬
‫از ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزی و اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮﺋﯽ و ﻋﻄﺶ ﺧﻮن و ﮐﺸﺘﺎر درﺧﻮد ﺟﻤﻊ داﺷﺖ‪ ،‬و ﺷﺎﻳﺪ ازهﻤﻴﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ درهﻤﺎن‬
‫ﺁﻏﺎز زﻣﺎﻣﺪاری ﺧﻮد ﺑﻴﻤﺎران رواﻧﯽ ﺳﺎﺑﻘﻪ دار دﻳﮕﺮی ﭼﻮن ﺷﻴﺦ ﺻﺎدق ﺧﻠﺨﺎﻟﯽ و اﺳﺪاﻟﻪ ﻻﺟﻮردی را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﺻﺒﯽ ﮔﻤﺎﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ از هﻤﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی ﺑﻮد ‪ .‬رواﻧﭙﺰﺷﮑﺎن ﻣﺘﻌﺪدهﺎ ﺑﻌﺪهﺎ درﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫هﺎی او ﺷﻮاهﺪ ﺑﺴﻴﺎری را از ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ وی ﺑﻪ ﺧﻮن و ﻣﺮگ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮔﺰارش‬
‫درﺑﺎرﻩ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ارزﻳﺎﺑﯽ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت رواﻧﯽ روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ رادرﺗﻮﺻﻴﻔﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻨﻴﻦ‬
‫هﻴﮑﻞ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر و ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻣﺼﺮی‪ ،‬ﭘﺲ از دﻳﺪار ﺧﻮد ﺑﺎ وی درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ای ﺑﺎ هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﺳﻨﺪی ﺗﺎﻳﻤﺰ از وی ﮐﺮد‪:‬‬

‫"ﺧﻤﻴﻨﯽ ﭘﺪﻳﺪﻩ ای اﺳﺖ از ﭼﻬﺎر دﻩ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺁﻧﭽﻪ از‬
‫ﺁن ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺑﺤﺮان ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد دﻗﻴﻘﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮔﻠﻮﻟﻪ درﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﭼﻪ ﭼﻴﺰهﺎﺋﯽ را در هﻢ ﺧﻮاهﺪ ﮐﻮﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺎن ﺧﻤﻴﻨﯽ و اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺗﺤﺼﻴﻠﮑﺮدﻩ ﻣﻴﮕﺬرد ﺑﺤﺚ ﻳﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮﺋﯽ ﺑﻤﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﮐﻠﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﺋﯽ ﻣﻴﺎن‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻌﺼﺐ اﺳﺖ”‪.‬‬

‫درﺗﺤﻠﻴﻞ دﻳﮕﺮی ﮐﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ رواﻧﭙﺰﺷﮏ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ و اروﭘﺎﺋﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎی ﻣﺘﻌﺪد رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ از وی ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫و ﮔﺰارﺷﯽ ازﺁن درﻧﺸﺮﻳﻪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﺋﻲ‪ Us News and World Reports‬ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪:‬‬

‫اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮ‪ ،‬ﻳﮑﺪﻧﺪﻩ‪ ،‬ﻟﺠﻮج‪ ،‬ﺑﺪﮔﻤﺎن‪ ،‬ﻟﺒﺮﻳﺰازﺣﺲ ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزی درﺣﺪی ﮐﻪ اﻳﻦ ﺣﺲ در او ﺟﺎی هﻤﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﻮاﻃﻒ‬
‫ﺑﺸﺮی را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪”.‬‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎزﺗﺎب اﻳﻦ ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزی ﺑﻴﻤﺎر ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻋﻄﺶ ﺧﻮن و ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی ﺑﻮد ﮐﻪ وی ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺣﺪ ﻳﮑﯽ ازﻓﺮاﺋﺾ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدی ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺎﻻ ﺑﺮد و رﮐﻦ رﮐﻴﻦ ﻗﺮﺁن و اﺳﻼم داﻧﺴﺖ‪ ،‬درﺣﺪی ﮐﻪ درﺟﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان هﻤﻪ ﻣﺬاهﺐ و‬
‫اﻣﺎﻣﺎن ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ را ﻓﺮع ﺷﻤﺎرﻩ ﺷﻤﺸﻴﺮ هﺎﺋﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و دﺳﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﻳﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻣﻬﺎﺋﯽ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺁدﻣﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻪ اﻧﺪ ‪ .‬درﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺷﮕﻔﺖ ﺁور او ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎﻟﺮوز ﺗﻮﻟﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم دردﻳﺪار‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اﻳﻦ ﻃﺮز ﻓﮑﺮ او را ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬

‫“ﻳﻮم اﻟﻪ واﻗﻌﯽ روزی اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﻴﺮ اﻟﻤﻮ ﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺷﻤﺸﻴﺮش را ﮐﺸﻴﺪ و ﺧﻮارج را ازاول ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ‬
‫درو ﮐﺮد و ﺗﻤﺎﻣﺸﺎن را ﮐﺸﺖ‪ .‬اﻳﺎم اﻟﻪ روزهﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻳﮏ زﻟﺰﻟﻪ ای را وارد ﻣﻴﮑﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻳﮏ ﺳﻴﻠﯽ را وارد ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻳﮏ ﻃﻮﻓﺎﻧﯽ را وارد ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺷﻼق ﻣﻴﺰﻧﺪ ﮐﻪ ﺁدم ﺑﺸﻮﻳﺪ ‪ .‬اﻣﻴﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪24‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫اﮔﺮﺑﻨﺎﺑﻮد ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﺑﮑﻨﺪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﻤﻴﮑﺸﻴﺪ ﺗﺎ هﻔﺘﺼﺪ ﻧﻔﺮ راﻳﮑﺪﻓﻌﻪ ﺑﮑﺸﺪ‪ .‬درﺣﺒﺲ هﺎی ﻣﺎ هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ‬
‫اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ هﺴﺘﻨﺪ ﻣﻔﺴﺪﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﮑﺸﻴﻢ هﺮ ﻳﮑﻴﺸﺎن ﮐﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﺮوﻧﺪ ﺁدم ﻣﻨﮑﺸﻨﺪ‪ .‬ﺁدم ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ”‪”.‬ﺷﻤﺎ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻋﻠﻤﺎ‪ ،‬ﭼﺮا ﻓﻘﻂ ﺳﺮاغ اﺣﮑﺎم ﻧﻤﺎز و روزﻩ ﻣﻴﺮوﻳﺪ ؟ ﭼﺮا هﯽ ﺁﻳﺎت رﺣﻤﺖ را درﻗﺮﺁن ﻣﻴﺨﻮاﻧﻴﺪ‬
‫و ﺁﻳﺎت ﻗﺘﺎل را ﻧﻤﻴﺨﻮاﻧﻴﺪ ؟ ﻗﺮﺁن ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺑﮑﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺒﺲ ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﺳﻤﺎ ﻓﻘﻂ هﻤﺎن ﻃﺮﻓﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ از رﺣﻤﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ؟ رﺣﻤﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺧﺪا اﺳﺖ"‪ ...." .‬ﻣﺤﺮاب ﻳﻌﻨﯽ ﻣﮑﺎن ﺣﺮب‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﮑﺎن ﺟﻨﮓ ‪.‬‬
‫ازﻣﺤﺮاﺑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﮕﻬﺎی اﺳﻼم از ﻣﺤﺮاﺑﻬﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻴﺸﺪ”‪ ”.‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ دارد ﺗﺎ‬
‫ﺁدم ﺑﮑﺸﺪ‪ .‬اﺋﻤﻪ ﻣﺎ هﻢ‪ ،‬ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼم‪ ،‬هﻤﮕﯽ ﺟﻨﺪی ﺑﻮدﻧﺪ ‪ .‬هﻤﮕﯽ ﺟﻨﮕﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ .‬ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﻴﮑﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺁدم‬
‫ﻣﻴﮑﺸﺘﻨﺪ” ‪.‬‬

‫“ﻣﺎ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﺣﺪ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬رﺟﻢ ﮐﻨﺪ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﯽ اﻟﻪ ﻋﻠﻴﻪ دﺳﺖ ﻣﻴﺒﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺪ‬
‫ﻣﻴﺰد‪ ،‬رﺟﻢ ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬وهﻤﺎﻧﻄﻮرﮐﻪ ﻳﻬﻮد ﺑﻨﯽ ﻗﺮﻳﻀﻪ راﭼﻮن ﺟﻤﺎﻋﺘﯽ ﻧﺎراﺿﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﻗﺘﻠﻌﺎم ﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ رﺳﻮل اﻟﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن داد ﮐﻪ ﻓﻼن ﻣﺤﻞ را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻓﻼن ﺧﺎﻧﻪ را ﺁﺗﺶ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻓﻼن ﻃﺎﻳﻔﻪ را ازﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺣﮑﻢ ﺑﻪ ﻋﺪل ﻓﺮﻣﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ"‪.‬‬

‫“زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺸﺮ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺼﺎص ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮐﺮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺣﻴﺎت ﺗﻮدﻩ زﻳﺮ اﻳﻦ ﻗﺘﻞ ﻗﺼﺎص ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل‬
‫زﻧﺪان ﮐﺮدن درﺳﺖ ﻧﻤﻴﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻮاﻃﻒ ﮐﻮدﮐﺎﻧﻪ را ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻳﺪ"‪.‬‬

‫ﻋﻄﺶ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﺮای ﻧﺰدﻳﮑﺎن ﺧﻮد او واﻗﻌﻴﺘﯽ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒﻮد ‪ .‬درﮐﺘﺎب ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﯽ‬
‫ﺻﺪر دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺟﺎﻟﺒﯽ را ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬

‫“ﻳﮑﯽ دوهﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬ﻳﮑﯽ از ﻧﺰدﻳﮑﺎن ﺧﻤﻴﻨﯽ ازﻗﻮل ﻓﺮزﻧﺪش ﺁﻗﺎ ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺑﺮای ﻣﻦ ﻧﻘﻞ‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﻣﻦ هﻤﻴﺸﻪ دﻋﺎ ﻣﻴﮑﻨﻢ ﻣﺎ ﺑﺠﺎی ﺷﺎﻩ زﻣﺎﻣﺪار ﻧﺸﻮﻳﻢ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﭘﺪری ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﻴﺸﻨﺎﺳﻢ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺷﺎﻩ ﺁدم ﺧﻮاهﺪ ﮐﺸﺖ”‪ .‬ﺧﻮد ﺧﻤﻴﻨﯽ ﭘﺲ از اﺣﺮاز ﻗﺪرت‪ ،‬ﺑﺎهﻤﻪ ﺳﻴﻞ ﺧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﺪاﻣﻬﺎ و‬
‫ﮐﺸﺘﺎرهﺎی دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺮاﻩ اﻧﺪﺧﺖ‪ ،‬درﻣﺠﻠﺲ ﻣﻌﺎرﻓﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن درﻗﻢ اﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎرهﺎ را ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﻧﺪاﻧﺴﺖ و ﺑﺎ ﺗﺄﺳﻒ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫"ﻣﺎ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ازاول ﻣﺜﻞ ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻘﻼﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ دردﻧﻴﺎ وارد ﻣﻴﺸﻮد ﭼﻨﺪ هﺰار ازاﻳﻦ ﻓﺎﺳﺪ هﺎ را درﻣﺮاﮐﺰﻋﺎم‬
‫ﺳﺮ ﻧﺒﺮﻳﺪﻳﻢ و ﺁﺗﺶ ﻧﺰدﻳﻢ ﺗﺎ ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد و اﺷﮑﺎل ﺑﺮﻃﺮف ﺷﻮد"‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﻤﻴﻨﯽ از دﻳﻦ واز ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ اﺗﺒﺎع او در ﻗﻠﻤﺮو ﺧﻮد وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ هﺮ ﺟﺎی‬
‫دﻳﮕﺮ”دﻧﻴﺎی اﺳﻼم” را هﻢ ﮐﻪ وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ درﺁن اﻣﮑﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ درﺑﺮ ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ ‪ .‬ﻳﺎﺳﺮﻋﺮﻓﺎت‪،‬‬
‫دوﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﮏ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روزهﺎی ﺣﮑﻮﻣﺖ او‪ ،‬ﺑﻌﺪا در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ای ﺑﺎ ﮐﻴﻬﺎن ﭼﺎپ ﻟﻨﺪن دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫“ﺷﮏ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﺎﺟﺮای ﺧﻮﻧﻴﻦ ﮐﺸﺘﺎر ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ هﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺷﻴﻌﻴﺎن درﺟﻨﻮب ﻟﺒﻨﺎن‪ ،‬ﻧﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻧﻴﺰ درﮐﻨﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﻻﺳﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﻗﺼﺎب ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺛﺒﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درهﻤﺎن ﺣﺎل ﮐﻪ ﺁﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻣﺪﻋﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس را از ﻃﺮﻳﻖ ﮐﺮﺑﻼ دارد‪ ،‬درﮐﺮﺑﻼی ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ دو رژﻳﻢ ﺗﻬﺮان و دﻣﺸﻖ اﻳﻔﺎی‬
‫ﻧﻘﺶ ﻳﺰﻳﺪ و اﺑﻦ زﻳﺎد را ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻠﺖ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺑﻌﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪ .‬دﻳﺮوز ارﻳﻞ ﺷﺎرون و ﺁدﻣﮑﺸﺎن ﻓﺎﻻﻧﮋ او درﺻﺒﺮا‬
‫و ﺷﺘﻴﻼ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ هﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و اﻣﺮوز ﺣﺎﻓﻆ اﻻﺳﺪ و ﺧﻤﻴﻨﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر را ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬اﻳﮑﺎش‬
‫اﻳﻦ ﺁﻗﺎی ﺧﻤﻴﻨﯽ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ درروزهﺎی اول ادﻋﺎ ﻣﻴﮑﺮد واﻗﻌﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺳﻼم و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﻴﺎن ﻋﻼﻗﻪ‬
‫داﺷﺖ”‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺤﻮﻩ ﻋﻤﻞ ﮐﻪ اﻳﺮان” اﺳﻼﻣﻲ” درﮐﺸﺘﺎر ﭘﻨﺎهﻨﺪﻩ ﮔﺎن ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ در”ﺗﻞ زﻋﻴﺘﺮ”ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺮﺑﺎزان ﺣﺎﻓﻆ اﻻﺳﺪ و‬
‫ﻓﺎﻻﻧﮋهﺎی ﺑﺸﻴﺮ ﺟﻤﺎﻳﻞ ﺑﺎ ﺳﻮرﻳﻪ دﺳﺖ اﺗﺤﺎد دهﺪ‪ ،‬درﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ هﻴﭽﻮﻗﺖ واﻗﻌﺎ ازﻣﻨﺎﻓﻊ” اﻣﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن” دﻓﺎع ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ازﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺁﺧﻮﻧﺪان اﻳﺮان دﻓﺎع‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬و هﺮﺟﺎ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺎ هﻢ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﻴﮑﺮد ﺑﯽ اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎهﯽ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮدش را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺘﻌﺼﺒﯽ ﺑﻨﺎم ﺧﺎﻟﺪ اﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻟﯽ ﺑﺠﺮم ﺗﺮور اﻧﻮرﺳﺎدات ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺎﻧﮏ اﻋﺘﺮاض‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪25‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ درﻣﺼﺮ ﻣﻮرد ﺳﺮﮐﻮﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ازﺧﺎﻟﺪ اﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻟﯽ ﺗﻤﺒﺮ‬
‫واژﻩ ای درﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ او ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد‪ ،‬و ﻟﯽ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ اﻻﺳﺪ‪ ،‬دﻳﮑﺘﺎﺗﻮر ﺳﻮرﻳﻪ‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ اﺧﻮان‬
‫اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ را درﺷﻬﺮ ﺣﻤﺎ در ﻓﻮرﻳﻪ ‪ 1982‬ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻤﺪت دوهﻔﺘﻪ ﺑﺎران ﮔﻠﻮﻟﻪ و ﺧﻤﭙﺎرﻩ و ﺑﻤﺐ‬
‫اززﻣﻴﻦ و هﻮا ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎرﻳﺪ ودرﻳﮑﯽ از ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﮐﺸﺘﺎرهﺎی ﻗﺮن ‪ 25, 000‬ﻧﻔﺮ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻪ ﺧﻮد وﻟﯽ ﻓﻘﻴﻪ زﺑﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض ﮔﺸﻮد و ﻧﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺟﻤﻬﻮری او واﮐﻨﺸﯽ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺒﺮﻳﺎد ﺑﻮدی‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻓﺘﺨﺎر اﻳﻦ اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﭼﺎپ ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬دراﺧﺘﻼف ﺳﺎﻟﻬﺎی اﺧﻴﺮارﻣﻨﺴﺘﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ وﺁذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮﺳﺮﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺮﻩ‬
‫ﺑﺎغ ﺟﺎﻧﺐ ارﻣﻨﺴﺘﺎن را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ودرﻣﺎﺟﺮای ﻣﺒﺎرزﻩ اﺳﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭼﭽﻦ ﻋﻠﻴﻪ روﺳﻴﻪ ارﺗﺪﮐﺲ‪،‬‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﻔﻆ رواﺑﻂ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎ روﺳﻴﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭼﭽﻦ را اﺻﻮﻻ ﻧﺎدﻳﺪﻩ اﻧﮕﺎﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ درﻟﺒﻨﺎن ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﺰب‬
‫اﻟﻪ دﺳﺖ ﭘﺮوردﻩ ﺧﻮد‪ ،‬از ﺳﻴﺎﺳﺖ دوﻟﺖ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻣﺮﮐﺰی ﻋﻠﻴﻪ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻏﻴﺮ ﺣﺰب اﻟﻬﯽ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ ﺳﺎل ‪ 1366‬ﺳﻴﺼﺪ زاﺋﺮ اﻳﺮاﻧﯽ را در درﮔﻴﺮی ﻋﻤﺪی ﺑﺎ ﻧﻴﺮوهﺎی اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ ﺳﻌﻮدی ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ دادﻧﺪ‬
‫وﻟﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ دوﻟﺖ ﺳﻌﻮدی‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ وﺻﻴﺖ ﺻﺮﻳﺢ” اﻣﺎم راﺣﻞ”ازدردوﺳﺘﯽ و”‬
‫ﺑﺮادري”درﺁﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ درﺑﺴﻴﺎری از اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺮ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﺗﺨﺎذ ﺷﺪ ﺟﺎی اﻳﺮادی ﻧﺒﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻣﻠﯽ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻴﮑﺮد‪ ،‬وﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﯽ ﻧﺒﻮد رﻳﺎﮐﺎری ﺁﻧﻬﺎﺋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻨﺎم دﻓﺎع ازﺣﻘﻮق ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺷﮏ ﺗﻤﺴﺎح‬
‫ﻣﻴﺮﺧﺘﻨﺪ و ﺧﻮد از ﭘﺸﺖ ﺑﺪاﻧﺎن ﺧﻨﺠﺮ ﻣﻴﺰدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻪ درداﺧﻞ اﻳﺮان و ﭼﻪ درﺧﺎرج اﻳﺮان‪ ،‬هﺮ ﺻﺪاﺋﯽ را ﮐﻪ درهﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﺪت از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن"ﺟﻤﻬﻮری اﻟﻬﻲ”‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺻﺪای ﺗﻌﺼﺐ و ﮐﻴﻨﻪ ﺗﻮزی ﺑﻮد‪ ،‬و هﺮ ﺁواﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﮕﻮش رﺳﻴﺪ ﺁوای وﺣﺶ ‪ .‬ﻓﻀﺎی‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻀﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺁن‪ ،‬روز ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺼﻮرت ﺑﺎز ﺗﺎﺑﯽ از ﻓﻀﺎی ﻓﮑﺮی و رواﻧﯽ ﺧﻮد‬
‫ﻓﻘﻴﻪ اﻋﻈﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻓﻀﺎی ﻣﺮگ و ﺧﻮن درﺁﻣﺪ ‪ .‬ﺑﺠﺎی هﺰاران ﻓﻮارﻩ ای ﮐﻪ در ﭘﺎﻳﺘﺨﺘﻬﺎ و ﺷﻬﺮهﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن‬
‫ﻃﺮاوت و ﺁراﻣﺶ ﻣﻴﭙﺮاﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺗﻬﺮان ﺑﺎﻓﻮارﻩ ﺧﻮن ﺑﻬﺸﺖ زهﺮاﺁراﺳﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬وﺑﺠﺎی ﺳﺮودهﺎی ﺧﺴﺮواﻧﯽ‬
‫ﮐﻬﻦ وﻧﻐﻤﻪ هﺎی ﺳﺨﻨﻮران ﺷﻴﺮاز و ﻃﻮس‪ ،‬ﻏﺮﻳﻮ ﮔﻮش ﺧﺮاش ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﮐﻪ از ﺑﺎم ﺗﺎ ﺷﺎم ﻓﺮﻳﺎد ﻣﺮگ ﺑﺮاﻳﻦ و‬
‫ﻣﺮگ ﺑﺮﺁن ﺑﺮﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ و از ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻋﺰﻳﺰ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮن رﻳﺨﺘﻦ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻃﻨﻴﻦ اﮐﻦ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺠﺎی ﺁﻧﮑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫داﻧﺶ اﻧﺪوزان و ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﺷﻤﺎر زﻧﺪاﻧﻬﺎ و زﻧﺪاﻧﻴﺎن و اﻋﺪام ﺷﺪﮔﺎن و ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺟﻨﮓ و درازی‬
‫ﺻﻒ هﺎی ﻧﺎن و ﺁب اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ ....،‬و ﺑﻤﻮازات هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻟﻘﺎب و ﻋﻨﺎوﻳﻨﯽ ﮐﻪ درﺳﺖ درهﻤﺎن اﻳﺎم‬
‫از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﺖ ﺳﺎزان اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺑﺖ ﺑﺰرگ ﺟﻤﺎران و ﺑﻬﺸﺖ زهﺮا دادﻩ ﻣﻴﺸﺪ‪:‬‬

‫"ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺎ ﺳﺮاﻓﺮاز ﺑﻪ رهﺒﺮی اﻣﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻼک رهﺒﺮی او ﺟﺰ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان اﻟﻬﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ” )ﻋﻠﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪ ای درﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن (؛”ﺟﻬﺶ هﺎی ﻧﺒﻮغ ﺁﻣﻴﺰ اﻣﺎم ﻓﺮاﺳﻮی رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ درﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﻧﺒﻴﺎء ﻣﺠﺮی ﺁن ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ” ) ﻣﻬﺪی ﺑﺎزرﮔﺎن درﮐﺘﺎب اﻧﻘﻼب دردو‬
‫ﺣﺮﮐﺖ(؛” رهﺒﺮ ﻣﺎ ﻳﮑﻨﻔﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺧﻤﻴﻨﯽ اﻳﻦ رهﺒﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻻ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ اﺳﺖ”‬
‫) ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮی درﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ اﻟﻨﻬﺎر (؛” اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ هﻤﺎن زﻳﺘﻮﻧﻪ ﻣﺒﺎرﮐﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ درﻗﺮﺁن‬
‫از ﺁن ﻳﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮراﻟﻪ درزﺟﺎﺟﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﯽ ﺑﻠﻨﺪ او ﭘﻴﺪا اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺒﺎح وﺟﻮدش ﺗﺠﻠﯽ ﺁﻳﺖ اﻟﻬﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻣﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﯽ را در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﮐﺮﻩ ارض ﺗﺠﻠﯽ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ای ﻓﺮزﻧﺪ ﻋﻠﯽ ﮐﻪ ذواﻟﻔﻘﺎر دردﺳﺖ داری‪ ،‬اﻳﺮان‬
‫ﺑﺮای ﺗﻮ ﻧﻨﮓ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺮﻩ ارض ارزاﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﺘﺖ ﺑﺎد! ای ﺳﻠﻴﻤﺎن زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺮﻣﺴﻨﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻨﺸﻴﻦ ! ای داود‬
‫ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﻗﻀﺎوت ﮐﻦ” )ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺣﺠﺎزی‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ اول ﺗﻬﺮان در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ (؛” اﻣﺎم ﻣﺎ ﺳﺮور‬
‫ﺳﺮوران اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﻟﯽ ﺗﻠﻮﻣﻌﺼﻮم اﺳﺖ‪ .‬واﻻ ﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﭘﺲ از اﻣﺎم زﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ را از اﺑﺮاهﻴﻢ‪ ،‬ﻋﺒﺎدت‬
‫را از زﻳﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ‪ ،‬داﻧﺶ را ازاﻣﺎم ﺻﺎدق ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺁن ﮐﺲ اﻧﺴﺎن ﮐﺎﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﻗﻴﺎم ﻗﻴﺎﻣﺖ دم روح‬
‫اﻻهﻴﺶ ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺎد رﺳﺎ اﻋﻼم ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ دﻳﮕﺮهﻴﻬﺎت ﻣﻦ اﻟﺬﻟﻪ !”) ﻣﺎهﻨﺎﻣﻪ ﭘﺎﺳﺪاران اﺳﻼم (؛” ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺘﻦ‬
‫ﭼﻬﺎردﻩ ﻗﺮن ﭘﺮﺗﻼﻃﻢ ﺑﺮاﺳﻼم‪ ،‬دﻧﻴﺎ را ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻮﻧﻪ ای دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﺑﭙﺎ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺧﺪاﺋﻴﺶ ﺑﺎز ﺁورد‪ ،‬و اﻧﻘﻼب ﻣﺤﻤﺪی را ﺗﮑﺮار ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ دم ﻣﺴﻴﺤﺎﺋﯽ‪ ،‬و ﺻﺒﺮ‬
‫اﻳﻮﺑﯽ و ﻋﺼﺎی ﻣﻮﺳﯽ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺧﺪا اورا ﺑﺮای وﻻﻳﺖ ﺑﺮهﻤﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ اﺳﺖ") ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ ﮐﻴﻬﺎن ﺗﻬﺮان(؛”‬
‫ازﻋﺼﺮ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ رهﺒﺮی ارﺗﺶ اﺳﻼم را ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ ﺑﻪ ﺻﻼﺣﻴﺖ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ‬
‫ﻋﻬﺪﻩ دار ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ")هﺎﺷﻤﯽ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ (؛” ﺧﺪاﮔﻠﺴﺘﺎﻧﯽ دراﻳﺮان درﺳﺖ ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ اﻣﺮوزرهﺒﺮی ﺁﻧﺮا اﺑﺮهﻴﻢ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪26‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺧﻠﻴﻞ اﻟﻪ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ دردﺳﺖ دارد‪ .‬ﺷﻤﺎ ای ﻣﻠﺖ‪ ،‬ﮐﺎری ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ درک ﻋﻈﻤﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺎﻣﯽ ﺑﺎﺷﻴﺪ”)‬
‫ﻣﺸﮑﻴﻨﯽ درﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ (‪.‬‬

‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﭘﺲ از ﻣﺮگ اﻳﻦ رهﺒﺮ‪ ،‬درﭼﺮﺧﺶ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ دروغ ﮐﺎهﺸﯽ روی ﻧﺪاد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻴﺮاث‬
‫ﺑﺮان وی ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺮدی ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﻧﻪ ﻳﮏ ﺟﻤﻠﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻧﻪ ﻳﮏ ﺟﻤﻠﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻓﺎرﺳﯽ‬
‫ﺑﺮزﺑﺎن ﺁوردﻩ ﺑﻮد دﻳﻮان اﺷﻌﺎرﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ای ﻣﻨﺘﺸﺮﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ اﮔﺮﺧﻮداوزﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﺣﺘﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺴﻴﺎری ازﺁﻧﻬﺎ‬
‫را ﻧﻤﻴﻔﻬﻤﻴﺪ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ دوران ﺑﺖ ﺳﺎزی ﺑﺮای ﺧﻤﻴﻨﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ هﺮﺑﺖ ﺳﺎز دﻳﮕﺮی ﺑﭙﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺻﻐﻴﺮان روز ﺑﺮوز‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺋﯽ ﺑﺎ ﺷﻌﻮرﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﻣﻐﺰﺷﻮﺋﯽ ﺷﺪﮔﺎن ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻣﻴﺪهﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻐﺰ ﺧﻮدﺷﺎن ﻓﮑﺮ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻴﻠﯽ زود ﺗﺮ از ﺁﻧﭽﻪ ﺁﻳﺖ اﻟﻪ هﺎ و ﺣﺠﻪ اﻻﺳﻼم هﺎی وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬هﻨﮕﺎم ﺁن ﺧﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن‬
‫درداﺳﺘﺎن ﻣﻌﺮوف ﮔﯽ دوﻣﻮﭘﺎﺳﺎن‪ ،‬ﻧﻴﻤﺸﺒﯽ دﺳﺘﯽ ﻧﺎ ﭘﻴﺪا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﮔﻮر ﻓﻘﻴﻪ اﻋﻈﻤﯽ را ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﺖ‬
‫ﺳﺎزان ﺗﻠﻮﺗﺎﻟﯽ ﻣﻌﺼﻮم و ﺗﺠﻠﯽ ﻗﺪس و ﻻهﻮت ﻟﻘﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﭘﺎک ﮐﻨﺪ و درﺟﺎی ﺁن ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ :‬ﺁﻳﻦ ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﺣﺠﺮﻩ‬
‫ﻧﺸﻴﻦ ﻓﺰوﻧﯽ ﻃﻠﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪا و دﻳﻦ را درراﻩ ﮐﺴﺐ ﻗﺪرت ﺑﻪ ﺑﻬﺮﻩ ﮐﺸﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻠﺘﯽ زود ﺑﺎور را ﺑﻪ ﻓﻼﮐﺖ‬
‫ﻣﻄﻠﻖ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪ و ﺻﺪهﺎ هﺰار ﻧﻮﺟﻮاﻧﺶ را ﺑﮑﺎم ﻣﺮگ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬واﺳﻼم را ﺗﻨﻬﺎ درﭼﻬﺮﻩ ﻣﺮگ و ﺧﻮن ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن‬
‫ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد ودرﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ هﻤﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﺣﻘﻴﺮاﻧﻪ ای ﮐﻪ از ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻴﻨﯽ ﺧﻮد او ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﻧﻪ از ﮐﻮﺗﺎهﯽ ﻣﺮدم او‪ ،‬ﺟﺎم زهﺮرا ﺑﺮﺳﺮﮐﺸﻴﺪ‪ ،‬واﮔﺮدردادﮔﺎﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﻧﺸﺪ‪ ،‬دردادﮔﺎﻩ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬هﻢ ﻳﮑﯽ‬
‫ازﺑﺮﺗﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻧﮕﺮان ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان و هﻢ ﻳﮑﯽ ازﺑﺮﺗﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻧﮕﺮان ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻤﻪ ﮐﺸﺘﺎرهﺎ و ﺳﺘﻤﮕﺮﻳﻬﺎ ودروغ هﺎ وﺟﻤﻬﻮری وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ای ﺑﺮای ﺧﻮد اﻧﺘﻈﺎرداﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ روﺷﻦ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺁن ﻳﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دﻧﻴﺎی اﻣﺮوز دﻧﻴﺎﺋﯽ ﻗﺮن‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺰودی دﻧﻴﺎﺋﯽ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻤﻴﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬وﻣﻴﺎن اﻳﻦ دوﺟﻬﺎن ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ و ﻗﺮون‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻤﯽ هﻤﺎن اﺧﺘﻼﻓﯽ ﺑﻨﻴﺎدی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻼ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﯽ واﻳﻨﺸﺘﻴﻦ وﺟﻮد دارد ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪ‬
‫ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﻨﺎم اﺟﺮای ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻟﻬﯽ ﻣﻘﺮرات ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻳﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوزی ﺗﺤﻤﻴﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬درﺳﺖ‬
‫ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ و ﺳﭙﺮ ﺻﺪراﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻠﺴﻞ وﻣﻮﺷﮏ هﺰارﻩ ﺳﻮم ﺑﺮود‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺨﻮاهﺪ‬
‫ﺑﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭘﻨﺒﻪ ﺁﻟﻮدﻩ ﺑﻪ روﻏﻦ ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺑﺮﻣﻘﻌﺪ‪ ،‬ﺳﺮﻃﺎن ﺧﻮد را درﻣﺎن ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫داﻋﻴﻪ اﺟﺮای ﻣﻘﺮراﺗﯽ ﭼﻮن دﺳﺖ ﺑﺮﻳﺪن و ﺳﻨﮕﺴﺎر و ﻗﺼﺎص و دﻳﻪ و ﺗﻌﺰﻳﺮ درﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن اﻣﺮوزی ﺑﻬﻤﺎن‬
‫اﻧﺪازﻩ ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻓﺮﻳﺒﮑﺎراﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺿﻮاﺑﻄﯽ ﭼﻮن ﺣﺠﺎب زﻧﺎن و ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت و ﺑﺮدﮔﯽ و ﺣﺮﻣﺖ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ‪ ،‬و‬
‫ﺿﻮاﺑﻂ دﻳﮕﺮی ﭼﻮن ﺳﻢ و ﻧﺸﺨﻮار و ﻓﻠﺲ درﺣﻼل و ﺣﺮام ﻏﺬاهﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻮل وﻏﺎﻳﻂ و ﺣﻴﺾ‬
‫ﺟﻤﺎع و ﺗﻄﻬﻴﺮ و ﮐﺮ و ﺧﻤﺲ و زﮐﻮﻩ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﭼﻪ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ و ﭼﻪ زﻣﻴﻨﯽ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ هﻤﺮاﻩ ﺗﺤﻮﻻت‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی ﺗﺤﻮل ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ درﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﺤﻮل ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪ .‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﺳﻨﮕﺴﺎر و ﻗﺼﺎص و ﺑﺮدﮔﯽ و ﻧﺸﺨﻮار درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ‪ Bible‬ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ -‬ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼﻣﯽ درﻏﺎﻟﺐ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮارد ﻓﻘﻂ روﻧﻮﺷﺘﯽ از ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ) و ﺗﺎزﻩ ﺧﻮد اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮراﺗﯽ ﻧﻴﺰ ﻓﻘﻂ روﻧﻮﺷﺘﯽ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎﺑﻠﯽ ﮐﻬﻦ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ(‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ درهﻴﭻ ﺟﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺎهﻤﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻣﺮﺗﺒﺎﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﺑﺎﺁﻧﮑﻪ‬
‫هﺮﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن هﺎ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻣﻴﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮراﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮاغ ﺑﺮدﻩ ﺧﺮی وﺑﺮدﻩ ﻓﺮوﺷﯽ ﻣﻴﺮود‪ ،‬ﻧﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ هﺎی ﺗﻮراﺗﯽ ﻣﻴﺰﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﻬﻮدی ﻧﻴﺰ‪،‬‬
‫درﺟﻤﻊ ﻗﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺰﺧﺎﺧﺎم هﺎ و دﺳﺖ ﭘﺮوردﮔﺎن ﺗﻠﻤﻮدی ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ از اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺑﺪاﻻﺑﺎدی‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫دراﻣﺮﻳﮑﺎی ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ ،‬درهﻤﺎن هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺁﺑﺮاهﺎم ﻟﻴﻨﮑﻠﻦ اﻟﻐﺎء ﺑﺮدﮔﯽ را اﻋﻼم ﻣﻴﮑﺮد درﮐﻠﻴﺴﺎ هﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮهﺎی روز ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﻴﺸﺪ ﮐﻪ” ﺷﻤﺎ ﺑﺮدﮔﺎن از ارﺑﺎﺑﺎن ﺧﻮد ﺑﻬﻤﺎﻧﺴﺎن اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ از‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪27‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ”‪ ،‬و ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﮐﻪ درﺁن ﺗﺴﺎوی ﮐﺎﻣﻞ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺮﺳﻤﻴﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ هﻤﺎن ﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ اﻧﺠﻴﻞ ﺁﻧﺎن” ﺳﺮ ﻣﺮد ﻣﺴﻴﺤﺢ‬
‫اﺳﺖ و ﺳﺮ زن ﺷﻮهﺮش‪ ،‬و ﻻﺟﺮم زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﺎﻣﻞ از ﻣﺮدان ﮐﻨﻨﺪ"‪.‬‬

‫ﺗﻼﺷﻬﺎی رژﻳﻢ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ زﻧﺎن اﻳﺮان را – ﮐﻪ هﺰارو ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ درﮐﺸﻮر ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﯽ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و دوهﺰار و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ‪ ،‬واﻣﺮوز درﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر اﺳﺘﺎدان‬
‫ﺳﺮﺷﻨﺎس داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﭘﮋوهﺸﻬﺎی هﺴﺘﻪ ای ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎی ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن و ﺁرﺷﻴﺘﮑﺖ‬
‫وﺣﻘﻮﻗﺪان و ﺑﺎزرﮔﺎن و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر و هﻨﺮﻣﻨﺪﻧﺪ – در زﻧﺪان اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮد ﺑﺪرون ﭼﺎدر ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و‬
‫ﺑﻪ دوران ﺿﻌﻴﻔﮕﯽ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ ﺗﻼش ﺑﯽ ﻓﺮداﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﭼﺮخ ﺗﻤﺪن در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺎز ﻧﻤﻴﮕﺮدد‪،‬‬
‫وﻟﻮ روزی ﭼﻨﺪ ﭼﻮب ﻻی ﺁن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫وﻟﯽ واﻗﻌﻴﺘﯽ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺮﺗﺮ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﮑﺘﺒﯽ ﺑﻨﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻃﺒﻘﻪ ای ﺑﻨﺎم ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺷﻴﻌﻪ‪،‬‬
‫دﻳﮕﺮ دراﻳﺮان اﻣﺮوز ﻋﻠﺖ وﺟﻮدی ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ درﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﺮن هﺠﺮی‪ ،‬درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬار ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫اﻳﺮان ﺑﺮای روﻳﺎ روﺋﯽ ﺑﺎ ﺧﻼﻓﺖ ﺑﻨﯽ اﻣﻴﻪ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﮋاد ﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻪ ﺁن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﮏ اﻳﺪﺋﻮﻟﮋی ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﺪا‬
‫ازاﻳﺪﺋﻮﻟﮋی ﺧﻼﻓﺖ دﻣﺸﻖ داﺷﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ اﻳﺪﺋﻮﻟﮋی راﺑﺮاﺳﺎس اﻣﺎﻣﺖ‪ -‬ﮐﻪ ﻧﻮح اﺳﻼﻣﯽ ﺷﺪﻩ رژﻳﻢ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻮروﺛﯽ‬
‫اﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻮد‪ -‬و اﻧﺘﻘﺎل ﺁن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺪان ﻋﻠﯽ‪ ،‬دﺷﻤﻦ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻨﯽ اﻣﻴﻪ‪ ،‬ﭘﯽ رﻳﺰی ﮐﺮد‪ ،‬و ﺑﺎ اﻓﺴﺎﻧﻪ‬
‫هﻤﺴﺮی ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﻳﺰدﮔﺮد اﻳﻦ اﻣﺎﻣﺖ را ﻧﻮﻋﯽ اﺳﺘﻤﺮار ﭘﺎدﺷﺎهﯽ اﻳﺮان داﻧﺴﺖ‪ .‬ﻣﺒﺎرزﻩ اﻳﺪﺋﻮﻟﮋﻳﮑﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﺳﻨﮓ زﻳﺮ ﺑﻨﺎﺋﯽ ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﻠﯽ اﺳﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ای ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻗﺮن اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ وﺑﺎ اﻋﻼم‬
‫اﺳﺘﻘﻼل اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻌﻘﻮب ﺻﻔﺎری ﭘﺎﻳﺎن ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬

‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺪﻋﯽ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺸﻴﻊ ﭘﺪﻳﺪﻩ ای ﺑﻮد ﮐﻪ درداﺧﻞ ﺧﻮد دﻧﻴﺎی ﻋﺮب ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪ و ﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺁن ﺣﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎﺋﯽ ﺑﻨﺎم ﺷﻴﻌﻪ اﺑﻮﺑﮑﺮ وﺷﻴﻌﻪ ﻋﺜﻤﺎن و ﺷﻴﻌﻪ ﻋﻠﯽ ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ‬
‫هﺮﻳﮏ از اﻳﻦ ﺧﻠﻔﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻤﺎری ﻣﻌﺪود ازﭘﻴﺮوان ﺧﺎص ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ واﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺸﻴﻊ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻠﯽ ﺗﻨﻬﺎ از ﺁﻧﺠﻬﺖ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺑﺼﻮرت ﮔﺮاﻳﺶ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪی درداﺧﻞ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم درﺁﻣﺪ ﮐﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺁﻧﺮا زﻳﺮﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و در هﻤﺎن زﻣﺎن ﮐﻪ ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎی‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﻌﻨﯽ ﺷﻴﻌﻪ اﺑﻮﺑﮑﺮ و ﻋﺜﻤﺎن ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﻣﻀﻤﺤﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺎن ﺗﺸﻴﻊ ﻋﻠﻮی را ﺑﺼﻮرت اﺑﺰار ﻣﺒﺎرزﻩ اﺳﺘﻘﻼل‬
‫ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺮب در ﺁوردﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻋﺼﺮ اﻣﺎﻣﺎن‪ ،‬درزﻣﺎن اﻣﺎم دوازدهﻢ ﻧﺎﭘﻴﺪاﺋﯽ ﮐﻪ اﺳﻄﻮرﻩ اوﺑﻪ ارزﻳﺎﺑﯽ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎهﻤﻪ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان‪،‬‬
‫ازاﺳﻄﻮرﻩ ﺳﺎﺋﻮ ﺷﻴﺎﻧﺲ زرﺗﺸﺘﯽ ﺳﺮ ﺑﺮﺁوردﻩ ﺑﻮد و ﮐﭙﯽ اﺳﻼم ﻧﺠﺎت دهﻨﺪﻩ ﻣﻮﻋﻮد اﻳﺮان ﻣﺎﻗﺒﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻋﺼﺮ ﺗﺸﻴﻊ ﻣﺒﺎرز ﭘﺎﻳﺎن ﮔﺮﻓﺖ ودوران ﺗﺸﻴﻊ ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺎزان و ﮐﺎﺳﺒﮑﺎران ﺁﻏﺎز ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا درﻧﺒﻮدن اﻣﺎم زﻧﺪﻩ ﻓﻘﻂ‬
‫راوﻳﺎن اﺣﺎدﻳﺚ اوﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ راﺑﻂ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﺑﺎ ﺣﻘﺎﻳﻖ اﻟﻬﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬وﺑﺨﺼﻮص ﻓﻘﻂ اﻳﻨﺎن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ وﺟﻮد ﺑﺮﻳﻪ ای‬
‫را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺮای اﻣﺎم زﻧﺪﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﻴﺸﺪ درﻳﺎﻓﺖ دارﻧﺪ ‪ .‬ﻧﻘﺶ واﻗﻌﯽ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺎزان ﮐﻪ درﻃﻮل ﺷﺶ ﻗﺮن‬
‫ﺷﻤﺎر اﺣﺎدﻳﺚ”ﻣﻌﺘﺒﺮ”را از ‪ 300‬ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از دوﻣﻴﻠﻴﻮن اﺣﺎدﻳﺚ ﮐﺘﺎب ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶ‬
‫از هﺮﭼﻴﺰ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻤﻮازات ﺳﺎﻳﺮ ﻣﮑﺘﺒﻬﺎ ی ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﻬﺎن ﺗﺴﻨﻦ‪ ،‬ﻣﮑﺘﺐ ﺗﺸﻴﻊ را ﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﺟﺪاﺋﯽ اﺳﻼم‬
‫اﻳﺮاﻧﯽ از اﺳﻼم ﻋﺮﺑﯽ زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﺁﻏﺎزدوران ﺻﻔﻮی‪ ،‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺎرﻳﺦ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ‪،‬‬
‫و ﺁن رﺳﻤﻴﺖ ﺗﺸﻴﻊ دراﻳﺮان و”ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺷﺪن”ﺁن ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎ هﺪﻓﯽ ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﻧﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﺷﺎﻩ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺻﻔﻮی و ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن او ﺑﺮای ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ اﺳﺘﻴﻼ ﺟﻮﺋﯽ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻼﻓﺘﻬﺎی‬
‫اﻣﻮی و ﻋﺒﺎﺳﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دوﮔﺎﻧﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺸﻴﻊ و ﺗﺴﻨﻦ و روﻳﺎ روﺋﯽ ﺁﺷﺘﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ درﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻴﺎن ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮑﻬﺎ و ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎﻧﻬﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد اﺣﺘﻴﺎج داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬واﻳﻦ ﺣﺴﺎﺑﮕﺮی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺷﺘﺮاک‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﭘﯽ رﻳﺰی ﺷﺪﻩ ﺑﻮد درﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ را ﺑﮑﻠﯽ از ﻣﻔﻬﻮم روﺣﺎﻧﻴﺖ دور ﮐﺮد‪ ،‬ﺁﻧﺮا ازﻧﻔﻮذ‬
‫ﻣﺎدی و اﻣﮑﺎن ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری ﻣﺎﻟﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای ﺑﺮﺧﻮردار ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻘﻮط ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺻﻔﻮی ﻧﻴﺰ هﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮب هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ دوراﻧﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻬﺶ ﺑﻴﺴﺎﺑﻘﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص‬
‫ﺑﺪﻧﺒﺎل”ﻋﺼﺮﻓﺮوغ”اروﭘﺎ ) ﮐﻪ ﻗﺒﻼ از ﺁن ﺳﺨﻦ رﻓﺖ(‪ ،‬دوران اﺳﺘﻴﻼﺟﻮﺋﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺧﻮد را هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ دورﻩ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪28‬‬
‫وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴــﻪ‬ ‫ﺗـﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫هﺎی ﻓﺮﮔﻴﺮ ﻋﻠﻤﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺁﻣﻮزﺷﯽ و ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺁﻏﺎز ﮐﺮد‪ ،‬وروﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ اﻳﺮان ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ وﺟﻮدﻳﺖ و ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮهﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻤﺎس اﻳﺮان ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻬﺶ ﻣﺘﺮﻗﻴﺎﻧﻪ ﺑﺴﺖ‪ .‬درﻗﺮن ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز‬
‫ﻧﻮزدهﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮی ﻧﻈﻢ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻤﯽ ﺟﻬﺎن در ﺁن ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاری ﻣﻴﺸﺪ‪ -‬هﻤﺎن ﻗﺮﻧﯽ ﮐﻪ درﻧﻴﻤﻪ دوم ﺁن ژاﭘﻦ‬
‫ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺷﮑﻮهﻤﻨﺪ ﺧﻮد را ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاری ﮐﺮد – اﻳﺮان ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ ﺷﻮم ﻳﮏ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻓﺎﺳﺪ ﻃﻤﺎع و واﭘﺴﮕﺮا روز ﺑﺮوز‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ روﺑﻪ ﺿﻌﻒ و اﻧﺤﻄﺎط رﻓﺖ‪ ،‬درﺣﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﺳﻘﻮط وﺟﻮدﻳﺖ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺧﻮد رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻪ‬
‫درﻧﻴﻤﻪ دوم اﻳﻦ ﻗﺮن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﺷﺮﻳﮏ ﺗﺎزﻩ ای ﻧﻴﺰ دراﻳﻦ راﻩ درﻗﺎﻟﺐ دﺳﺘﮕﺎﻩ اﺳﺘﻌﻤﺎری اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﮐﻪ ارزﻳﺎﺑﯽ ﻣﻔﺼﻠﯽ ازﺁﻧﺮا در ﮐﺘﺎب ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺤﻤﻮد ﺑﻨﺎم ﺗﺎرﻳﺦ رواﺑﻂ ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻳﺮان و اﻧﮕﻠﻴﺲ و درﮐﺘﺎب‬
‫‪ Sir Arthur Harding‬ﺳﻔﻴﺮ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن دراﻳﺮان )ﻳﮏ دﻳﭙﻠﻤﺎت درﺷﺮق‪ ،‬ﭼﺎپ ﻟﻨﺪن‪ ( 1928 ،‬ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪”:‬وﺟﻮهﯽ ﮐﻪ دراﺧﺘﻴﺎرﻣﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬دردﺳﺖ ﻣﻦ ﺣﮑﻢ اهﺮﻣﯽ را داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ ﺷﻴﻌﻪ ﻧﺠﻒ و ﮐﺮﺑﻼ و داﺧﻞ اﻳﺮان را دراﻳﺮان و در ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺧﺮﻳﺪاری ﮐﻨﻢ و ﺑﺎ اﻳﻦ اهﺮم هﺮ ﻣﺸﮑﻠﯽ‬
‫راازﻣﻴﺎن ﺑﺮدارم"‪.‬‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ازﭘﺎﻳﺎن دوران ﺻﻔﻮی ﺑﻪ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ هﻴﭻ ﻋﻠﺖ وﺟﻮدی ﺑﺮای روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮون اول اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد اﻳﻦ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﺮای ﻣﺒﺎرزﻩ اﺳﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دوران ﺻﻔﻮی‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد اوﺑﺮای ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺟﺪاﺋﯽ ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ‪ .‬درﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻬﺎن ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻧﻪ ﺑﺮای ﺟﻬﺎن ﺳﻨﯽ ﻗﺪرﺗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮای ﻗﺪرت ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬و ﻧﻘﺶ ﺁﺧﻮﻧﺪان هﺮدوﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻪ ﺗﻼش ﺑﺮای ﺣﻔﺾ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﺤﺪود ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮ هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬ﻣﻮﺿﻊ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺷﻴﻌﻪ دراﻳﺮان ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﺧﻮد اﻳﺮان ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮی ﻧﻬﺎﺋﯽ دراﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﮐﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎی روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺳﻨﺘﯽ هﻴﭽﻴﮏ ازﻣﺬاهﺐ ﺟﺎی زﻳﺎدی در دﻧﻴﺎی ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ وﻳﮑﻢ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﻤﻴﺪهﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻌﺮف ﺁﺑﺮاهﻢ ﻟﻴﻨﮑﻠﻦ‪ ،‬هﻤﻪ را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﻓﺮﻳﺐ داد‪ ،‬ﻋﺪﻩ ای را هﻢ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﻓﺮﻳﻔﺖ‪ ،‬اﻣﺎ هﻤﻪ را ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﻧﻤﻴﺘﻮان داد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪29‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬
‫دوﺳﺖ ﺟﻮان ﻣﻦ؛‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮی ﻣﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻦ ﮐﻮﺷﻴﺪم ﺗﺎ ﻓﺸﺮدﻩ ای ازارزﻳﺎﺑﯽ هﺎی ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺟﻬﺎن ﻧﻮ را درﺑﺎرﻩ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ و واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ – ﮐﻪ ﺑﻴﮕﻤﺎن ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮاﻳﺖ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ – دراﺧﺘﻴﺎر ﺗﻮ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬ﻗﺮار دهﻢ ‪ ،‬زﻳﺮا دردوراﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺬهﺐ ﻧﻘﺶ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی را درﮐﺸﻮر ﻣﺎ‬
‫اﻳﻔﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺁﺷﻨﺎﺋﯽ ﺑﺎ هﻤﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ هﺎ ﺑﺮاﻳﺖ ﺿﺮورت ﮐﺎﻣﻞ دارد ﺗﺎ هﺰارﻩ دوم را ﺑﺼﻮرت ﺻﻐﻴﺮ ﺷﺮﻋﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻧﺮﺳﺎﻧﯽ ‪ ،‬و ﺑﺼﻮرت هﻤﻴﻦ ﺻﻐﻴﺮ ﺷﺮﻋﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰارﻩ ﺳﻮم ﻧﮕﺬاری‪.‬‬

‫درﺁﻧﭽﻪ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدم ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺎزﮔﻮﺋﯽ ﮔﻔﺘﻪ هﺎ و ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی دﻳﮕﺮان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ و ﻧﻪ اراﺋﻪ راﻩ ﻣﺸﺨﺼﯽ ازﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺧﻮدم ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻬﺎﺋﯽ ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺗﺼﻤﻴﻢ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺗﻮ ﻣﻴﺪاﻧﻢ ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ در هﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬
‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ اﺧﺘﻴﺎر ﺑﺎﺧﻮد اﻓﺮادی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁزاداﻧﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ادﻋﺎی‬
‫ﮐﻠﻴﺪ داری ﻣﻄﻠﻖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ازﺁﻧﺎن اﻃﺎﻋﺖ ﺑﯽ ﻗﻴﺪ و ﺷﺮط ﻣﻴﻄﻠﺒﻨﺪ‪ .‬و اﺗﻔﺎﻗﺎ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮای ﺗﻮ ﺣﻘﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻓﺮاد‬
‫ﺑﺴﻴﺎری از دﻳﮕﺮ ﺟﻮاﻣﻊ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻗﺎﺋﻠﻢ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﺗﻮ ‪ ،‬درﻣﻘﺎم ﺟﻮاﻧﯽ اﻳﺮاﻧﯽ ‪ ،‬دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺨﺼﻮص ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫ﻣﻴﺮاث ﮔﺮاﻧﯽ را ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺧﻮد داری ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻠﺖ دﻳﮕﺮدرﺟﻬﺎن از ﻧﻈﺮ ﺁن ﺑﺮﺧﻮدار اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻧﻴﺎی اﻣﺮوز ﻣﺎ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ دﻳﮕﺮ ﭘﺎ ﺑﻪ هﺰارﻩ ﺗﺎزﻩ ای ﺧﻮاهﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺪان هﺰارﻩ ﺳﻮم ﻧﺎم دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻣﺒﺪاء ﺗﺎرﻳﺦ ﺁن ﺗﻮﻟﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺨﺶ ﺑﺮﺗﺮ دﻧﻴﺎی ﻣﺎ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﭼﺎر‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺁن ﻧﻴﺰ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﺗﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬و اﻣﺮوز ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬاهﺐ – ﮐﻪ ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﺮﺗﺮ ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ – ﺑﺮاﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ هﻤﺪاﺳﺘﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﺁن را در ﺻﺪهﺎ ﮐﺘﺎب و رﺳﺎﻟﻪ وﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﯽ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻌﮑﺲ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ‪ ،‬ﮐﻪ روز ‪ 25‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺁﻧﺮا ﺑﻌﻨﻮان زاد روز ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﺟﺸﻦ ﻣﻴﮕﻴﺮد‬
‫ازﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ از ﺗﻮﻟﺪ ﻋﻴﺴﯽ ﺑﻌﻨﻮان روز ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻴﺘﺮا ) ﻣﻬﺮ ( ﺧﺪای اﻳﺮاﻧﯽ اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم دراﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وﺳﺎﻟﻬﺎﺋﯽ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻣﻼک اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ هﺰارﻩ هﺎ هﺴﺘﻨﺪ درهﻤﻴﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮری رم ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻣﻴﺘﺮاﺋﯽ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ازﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎﻩ و ﻧﻪ از ﻣﺎﻩ ژاﻧﻮﻳﻪ ﺁﻏﺎز ﻣﻴﺸﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﻣﺎهﻬﺎﺋﯽ ﭼﻮن ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ و اﮐﺘﺒﺮ و ﻧﻮاﻣﺒﺮ و دﺳﺎﻣﺒﺮ‬
‫درﻣﻔﻬﻮم ﻻﺗﻴﻨﯽ ﺧﻮد ﻣﻌﻨﯽ ﻣﺎهﻬﺎی هﻔﺘﻢ ﺗﺎ دهﻢ ﺳﺎل را دارﻧﺪ و ﻧﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻟﻬﺎی ﮐﻠﻴﺴﺎﺋﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎهﻬﺎی ﻧﻬﻢ ﺗﺎ‬
‫دوازدهﻢ ﺳﺎل ﺑﺤﺴﺎب ﺁﻳﻨﺪ ؛ روز ﻣﻘﺪس ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺁﻏﺎز ﮔﺮ اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺁﻧﮑﻪ "روز ﺧﺪاوﻧﺪ" ﺑﺎﺷﺪ روز‬
‫ﻣﻴﺘﺮا ) ﺧﻮرﺷﻴﺪ ( ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ هﻨﻮز هﻢ درزﺑﺎﻧﻬﺎی ﺁﻧﮕﻠﻮﺳﺎﮐﺴﻮن و ژرﻣﻨﯽ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮرت " روز ﺧﻮرﺷﻴﺪ"‬
‫ازﺁن ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬درهﻤﻴﻦ ﺁﺋﻴﻨﻬﺎی ﺁﻏﺎز هﺰارﻩ ﺳﻮم‪ ،‬از دﻩ هﺎ هﺰار ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺟﻬﺎن ﺑﺎﻧﮏ ﻧﺎﻗﻮس هﺎ و ﺳﺮودهﺎی ﻣﺬهﺒﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﻮاهﺪ ﺧﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﻴﺘﺮاﺋﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ راﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪ ،‬و ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﮕﺎن ﮐﻠﻴﺴﺎ رد اهﺎﺋﯽ ﺑﺮﺗﻦ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ازراﻩ ﺑﻴﺰاﻧﺲ از ﭘﻮﺷﺸﻬﺎی ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ درﺑﺎر ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﻣﺬهﺒﯽ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ هﻤﻴﻦ ﺑﻴﺰاﻧﺲ از هﻤﻴﻦ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت درﺑﺎر ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮداری ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻏﺮض ﻣﻦ دراﻳﻨﺠﺎ ﺑﺤﺚ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺗﺬﮐﺮ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﮔﺮاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ ‪ ،‬هﻤﻮﻃﻦ ارﺟﻤﻨﺪ ﻣﻦ ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﻳﮏ اﻳﺮاﻧﯽ دراﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮﻳﺶ داری ‪ ،‬و ﭘﻴﺶ از ﺗﻮ ﻳﮑﺼﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻪ هﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﮐﺸﻮرت ﻧﻴﺰ دراﺧﺘﻴﺎر‬
‫داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ‪ ،‬و ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ درﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ وارﺛﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﺮاﺛﯽ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ هﺰارﻩ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺧﻮد و ﺳﻮﻣﻴﻦ هﺰارﻩ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ را درﻣﻘﺎم ﺻﻐﻴﺮاﻧﯽ ﺁﻏﺎز ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺗﻮ ﻧﻴﺰ درﭘﺎﻳﺎن اﻣﺴﺎل ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﭘﺎ ﺑﺪﻳﻦ هﺰارﻩ ﺗﺎزﻩ ﺧﻮاهﯽ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻨﺎﭼﺎر ازهﻤﺎن ﺁﻏﺎز ﮐﺎر‪ ،‬ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﮏ راﻩ دوراهﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاهﯽ ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻳﮑﯽ از اﻳﻦ دوراﻩ ‪ ،‬راﻩ ﺁن ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﻬﺎن ﺑﺸﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺖ ﮐﻢ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺮﭼﻤﺪار ﺗﻤﺪن ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‬
‫و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن را دراﻧﺤﺼﺎر ﺧﻮﻳﺶ دارد‪ .‬ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ داﻧﺶ‬
‫اﻣﺮوزﻣﺎ ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ و ﺗﮑﻨﻮﻟﮋی اﻣﺮوز ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺮق و ﺗﻠﻔﻦ و ﺗﻠﮕﺮاف و ﺑﻴﺴﻴﻢ و رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﻓﮑﺲ و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﺎ ‪،‬‬
‫ﭼﺎپ وﻋﮑﺎﺳﯽ ﻣﺎ ‪ ،‬ﺑﺪان ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﺴﮑﻮﭘﻬﺎی ﺧﻮد راﻩ دﻧﻴﺎی ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ ﺑﺰرگ و ﺑﺎ ﻣﻴﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﻬﺎی‬
‫ﺧﻮد راﻩ دﻧﻴﺎی ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ ﮐﻮﭼﮏ را ﺑﺮوی ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺸﻮدﻩ وازﻃﺮﻳﻖ ﻣﺎ هﻤﻮارﻩ هﺎ وزﻳﺮدرﻳﺎﺋﯽ هﺎی ﺧﻮد ﮐﺮات ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ و‬
‫اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻬﺎی زﻣﻴﻨﯽ را در ﻣﺤﺪودﻩ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺗﻢ را ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ رﻳﺎﺿﯽ ﮔﺮداﻧﻨﺪﻩ‬
‫ﮐﺎﺋﻨﺎت دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی هﺰاران ﺳﺎﻟﻪ را ﻣﻬﺎر ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺁوردﻩ و ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫ﺁﻧﺎن را ﺗﻨﻬﺎ درﻃﻮل ﻳﮏ ﻗﺮن از دو ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ اﻓﺰاﻳﺶ دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ ﺑﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻘﻴﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن داﻧﺸﮕﺎﻩ و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ وﻻﺑﺮاﺗﻮاروﻣﺘﺨﺼﺺ دارد‪.‬‬

‫و راﻩ دﻳﮕﺮی ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮ اﺳﺖ‪ ،‬راﻩ ﺁن ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮ از هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﺸﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﮐﺸﻮر ﺗﻮ درﮔﺮوﻩ ﺑﻨﺪی‬
‫ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺟﺰﺋﯽ از ﺁن اﺳﺖ ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ از دﻳﺪﮔﺎﻩ ﻧﮋادی و زﺑﺎﻧﯽ و از ﻧﻈﺮ ﻓﺮهﻨﮕﯽ هﻤﭽﻨﺎن ﻋﻀﻮ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺁرﻳﺎﺋﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ از ﺟﻬﺎن ﺑﺮﺗﺮ اﻣﺮوز ﺑﺪان ﺗﻌﻠﻖ دارد‪ .‬واﻳﻦ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮی ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺗﻮ ﺟﺰﺋﯽ ازﺁن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮی ‪،‬‬
‫دﻧﻴﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎ اﺳﺖ در ﻻک ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮاب اﺻﺤﺎب ﮐﻬﻒ ﻓﺮورﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ هﻴﭻ ﺳﻬﻤﯽ‬
‫درﻧﻮﺁوری هﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ در اﻳﻦ ﻣﺪت هﻴﭻ ﻗﺪﻣﯽ درراﻩ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮی‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬راهﻬﺎ و راﻩ ﺁهﻦ هﺎﻳﺶ را دﻳﮕﺮان ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻧﺶ ﺑﺪﺳﺖ دﻳﮕﺮان اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‬
‫هﺎﻳﺶ ﺑﺪﺳﺖ دﻳﮕﺮان ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪ ،‬ﮐﺸﺎورزی و ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ واﻗﺘﺼﺎدش ازدﻳﮕﺮان ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬دروس‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻴﺶ از دﻳﮕﺮان ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮداری ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﺷﻴﻮﻩ هﺎی ﭘﺰﺷﮑﯽ دﻳﮕﺮان و ﺑﺎ داروهﺎی دﻳﮕﺮان‬
‫ﮔﺸﺘﻪ اﻧﺪ و ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪ ،‬و زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﻣﺮدﻣﺶ ﭼﻨﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ دﻳﮕﺮان‬
‫ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ روز اﻳﻦ ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎ را از او ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎی ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﺧﻮدش ﺑﺎز ﺧﻮاهﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﺳﻼح هﺎﺋﯽ ﮐﻪ درﮐﺸﻮر هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮای ﺳﺮﮐﻮﺑﯽ ﻣﺮدم ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﺑﺮای ﮐﺸﺘﺎر " ﺑﺮادران"‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﻠﮑﺰدﻩ ای دردﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﮐﻠﻴﺪهﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺁوﻳﺨﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ ﭘﺲ از ﺷﻬﺎدت درروی ﻣﻴﻦ هﺎی ﺳﺎﺧﺖ ﻧﺎﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن درهﺎی ﺧﺎﻧﻪ هﺎی ﺑﻬﺸﺘﯽ ﺧﻮد را درﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ ‪ ،‬درﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ هﺎی اﺳﻠﺤﻪ ﺳﺎزی ﻳﺎ ﮐﻠﻴﺪ ﺳﺎزی دﻳﮕﺮان ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻗﺪرت ﻧﻤﺎﺋﯽ هﺎی ﻧﻈﺎﻣﯽ و‬
‫ﻣﺎﻧﻮرهﺎی ذواﻟﻔﻘﺎر و ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻘﺪس و ﺛﺎﻣﻦ اﻻﺋﻤﻪ او ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺗﻮﭘﻬﺎ و ﺗﺎﻧﮑﻬﺎ و ﻣﻮﺷﮑﻬﺎی ﺳﺎﺧﺖ دﻳﮕﺮان ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺷﻌﺎرهﺎی اﻟﻪ اﮐﺒﺮ او ﺑﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮهﺎی ﺳﺎﺧﺖ دﻳﮕﺮان ﻃﻨﻴﻦ اﻧﺪازﻣﻴﺸﻮد‪ .‬واﻳﻦ هﻤﺎن ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ روزﮔﺎری ﺻﺪر ﻧﺸﻴﻦ ﺗﻤﺪن ﺟﻬﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ اﻣﺮوز ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪ از ورﺷﮑﺴﺘﮕﯽ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ اﻳﻦ ورﺷﮑﺴﺘﮕﯽ از‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪ ای ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ " ،‬ورﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﺑﺘﻘﺼﻴﺮ" ﺧﻮد اواﺳﺖ‪.‬‬

‫دراﻳﻦ دوراهﻪ اﻧﺘﺨﺎب ‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ راﻩ ﻓﺮدای ﺧﻮد ﺑﻠﮑﻪ راﻩ ﻓﺮداهﺎی دورﺗﺮ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد و ﻓﺮزﻧﺪان ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاهﯽ ﮐﺮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ راﻩ ﺻﻐﻴﺮان روی هﻤﭽﻨﺎن ﺻﻐﻴﺮ ﺧﻮاهﯽ ﻣﺎﻧﺪ ‪ ،‬و اﮔﺮ راﻩ ﺑﺎﻟﻐﺎن را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﯽ‬
‫ﺑﻨﺎﭼﺎر ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﺟﻬﺎن ﺑﺎﻟﻐﺎن را ﺧﻮاهﯽ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﺁﻏﺎز هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻐﺰ ﺧﻮدﺷﺎن ﻓﮑﺮ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﺷﻌﻮر ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺸﺨﻴﺺ دهﻨﺪ ‪ ،‬و ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ ﺷﻌﻮر را در ﻧﻈﻢ هﺎی دﻳﮑﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺧﻮد ﮐﺎﻣﮕﺎن ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ در‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ هﺎی دﻳﻦ ﺳﺎﻻران ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺠﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺑﺮﺗﺮ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ از ﺁن هﻨﮕﺎﻣﯽ ﺑﺪﻳﻦ راﻩ ﺑﺮﺗﺮی رﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ازﺁن ‪ ،‬ﭼﻨﺪ وﭼﻮﻧﯽ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁن ﺑﺪاﻧﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ زﻣﻴﻨﯽ ﻳﺎ ﺣﻘﺎﻳﻖ اﺑﺪی ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ اﻋﻼم ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد – ودر ﻳﮑﺠﺎ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎ و درﺟﺎی دﻳﮕﺮ ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻠﻴﺪ داران ﻣﻄﻠﻖ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﻳﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ -‬ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪو ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻄﻠﺒﻨﺪ‪ .‬ازوﻗﺘﻴﮑﻪ دراﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﻟﻐﺎن اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪی ﺑﻨﺎم دﮐﺎرت ﺣﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﭘﺲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬واز وﻗﺘﻴﮑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ دﻳﮕﺮی ﺑﻨﺎم ﻧﻴﻮﺗﻦ اﻓﺘﺎدن ﺳﻴﺐ را از درﺧﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎر‬
‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ای ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ را اﺟﺮا ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬و از وﻗﺘﻴﮑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪی ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺑﻨﺎم ﮐﭙﺮﻧﻴﮏ ﺟﺮﺋﺖ ﺁن ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ درﮔﺮدش ﺗﻮراﺗﯽ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ دورزﻣﻴﻦ ﺗﺮدﻳﺪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺼﺮ ﺗﺎزﻩ ای ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ هﻤﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎی ﻣﺎدی و ﻓﮑﺮی ﭼﻨﺪ‬
‫ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫و از ﺟﻤﻠﻪ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎﺋﯽ ﺑﻨﻴﺎدی ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮو درﻃﻮل اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻓﺮوغ ﺑﺮﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ‬
‫ﻧﻬﺎدﻩ اﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮ ل ﻣﺬهﺒﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی درﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺻﻮرت و ﺑﻪ ﭘﻴﺮوی از هﻤﺎن‬
‫ﺿﻮاﺑﻄﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﻋﻠﻤﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی واﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫ﺁﻧﮑﻪ دراﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ای دﺧﺎﻟﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﻴﺎﻣﯽ از ﺁﺳﻤﺎن رﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﻼﺋﮏ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫وﺷﻴﺎﻃﻴﻦ و اﺟﻨﻪ ای ﭘﺎدرﻣﻴﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬و درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل اﻗﺘﻀﺎ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ در اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﮑﺮی ﺑﺸﺮﻳﺖ درﺁﻏﺎز هﺰارﻩ ﺳﻮم و درﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردهﺎی ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫ﺗﺎزﻩ ای از ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺧﻮد ﺑﮕﺬارد ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺬهﺐ را درﺗﻀﺎد ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﺟﻬﺎن داﻧﺶ ﻧﺠﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻬﺎ واز ورای ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺠﻮﻳﺪ‪ .‬اﺳﻄﻮرﻩ هﺎی ﺧﻴﺎﻟﺒﺎﻓﺎﻧﻪ ای ﮐﻪ روزﮔﺎری ﺷﻴﻮخ ﻗﺪﻳﻢ ﻳﻬﻮد در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎی ﮐﻮﭼﮏ و‬
‫اﺑﺘﺪاﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﺋﯽ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزهﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻗﻮم ﺧﻮﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺁﻧﻬﺎ را وﺣﯽ ﺧﺪای ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ای اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن او را درﺁﺳﻤﺎن ﺟﺎی دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ ،‬اﻣﺮوز ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﻠﻢ ﺗﺮی ﺳﭙﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﻄﻮرﻩ هﺎی ﮐﻬﻦ ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﻴﺎن دﻧﻴﺎی ﻳﮏ ﺧﻮرﺷﻴﺪی دﻳﺮوز ﺑﺎ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﮐﻬﮑﺸﺎﻧﯽ اﻣﺮوز ‪ ،‬و ﻣﻴﺎن ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺸﻬﺰار ﺳﺎﻟﻪ دﻳﺮوز ﺑﺎ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﺎﻧﺰدﻩ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎﻟﯽ اﻣﺮوز‪ ،‬وﻣﻴﺎن ﺧﻠﻘﺖ‬
‫ﺧﻠﻖ اﻟﺴﺎﻋﻪ دﻳﺮوز ﺁدم ﺑﺎ اﺻﻞ " ﺗﮑﺎﻣﻞ اﻧﻮاع " ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎﻟﯽ اﻣﺮوز‪.‬‬

‫ﺑﺎ هﻤﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮم هﻴﭽﻴﮏ ازاﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﻧﻮ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز داﻧﺶ ﻣﺬهﺐ را ﺑﻄﻮر اﺻﻮﻟﯽ ﻧﻔﯽ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺮداﺷﺖ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ازﻣﺬهﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ اﻧﺴﺎن اﻣﺮوز واﻗﻌﻴﺖ ﻣﺬهﺒﯽ را‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ درﻣﻔﻬﻮم ﻣﻌﻨﻮی ﺁن و ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﺘﺮ درﺟﻠﻮﻩ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ و ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﺁن ﻣﻴﺠﻮﻳﺪ‪ .‬دردﺳﺎﻣﺒﺮ ‪1998‬‬
‫ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ ﺟﺸﻦ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺴﻴﺢ ‪ ،‬هﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮی ‪ Nouvel Observateur‬ﻃﯽ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای از اﻓﮑﺎر‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋﻩ از ﺟﻮاﻧﺎن ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺮﺧﻮﻳﺶ را درﺑﺎرﻩ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺧﻮد‬
‫اﺑﺮاز دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺮﺗﺰهﺎی رﺳﻤﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎ درﺑﺎرﻩ اﻟﻮهﻴﺖ ﻋﻴﺴﯽ ‪ ،‬ﺗﺜﻠﻴﺚ ﻣﺴﻴﺤﯽ ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی و ﻣﻌﺠﺰات‬
‫ﻋﻴﺴﯽ وﻧﻘﺶ اﻟﻬﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎی ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ دردوران اﻧﮑﺰﻳﺴﻴﻮن ﺗﺮدﻳﺪ در اﺻﺎﻟﺖ هﺮﻳﮏ از ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻄﺮ ارﺗﺪاد و‬
‫ﺗﮑﻔﻴﺮ و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن ﺷﮑﻨﺠﻪ و اﻋﺪام را ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﯽ ‪ % 77 ،‬از ﭘﺎﺳﺦ دهﻨﺪﮔﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻋﻴﺴﯽ و ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ اﺧﻼﻗﯽ او اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﯽ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد اﻳﺸﺎن اﻟﺰاﻣﺎ ازﻣﺠﺮای ﮐﻠﻴﺴﺎ‬
‫ﺑﮕﺬرد‪ ،‬و ‪ % 45‬ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻗﺒﻮل ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ ﻗﺒﻮل اﻟﻮهﻴﺖ او ﻧﺪارﻧﺪ ‪ ،‬ودرﮐﻨﺎر ‪ % 33‬ﮐﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﻋﻴﺴﯽ را ﻣﻴﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ‪ %67 ،‬دﻳﮕﺮ او را ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻣﺘﻔﮑﺮ و ﻣﺼﻠﺢ ﺑﺰرگ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﻧﻬﺎﺋﯽ ﻧﻮول‬
‫اﺑﺴﺮواﺗﻮر ازاﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﯽ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ " ﻣﺎ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﺳﺮ وﮐﺎر دارﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺧﻮد هﻤﭽﻨﺎن ﭘﺎی ﺑﻨﺪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫وﻟﯽ ﺑﺮای ﻣﺴﻴﺢ ﺟﻮهﺮی اﻟﻬﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴﺖ و اورا ﺟﻠﻮﻩ زﻣﻴﻨﯽ ﺧﺪا ﻳﺎ ﻓﺮزﻧﺪ او ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﺪ و ﺑﻪ ﻣﻌﺠﺰاﺗﺶ ﻧﻴﺰ ﻋﻘﻴﺪﻩ‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻠﻴﺴﺎ را واﺳﻄﻪ ای اﻟﺰاﻣﯽ ﺑﺮای ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺑﻮدن ﻧﻤﯽ داﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺁﺷﻨﺎی اﻳﻨﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫در ﮐﺎﺋﻨﺎت هﺎی ﺑﺎخ و ‪Ave Maria‬ی ﺷﻮﺑﺮت و ﺗﺎﺑﻠﻮهﺎی راﻓﺎﺋﻞ و ﻣﻴﮑﻼﻧﮋ ودرﺷﺎهﮑﺎرهﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎی ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺤﯽ ﻣﺘﺠﻠﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺁﻧﭽﻪ در دﻳﻮاﻧﻬﺎی ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ " ﺗﺮﮐﻤﺎدا" ودرﮐﺸﺘﺎر ﺳﻦ ﺑﺎرﺗﻠﻤﯽ و هﻴﻤﻪ هﺎی ﺁﺗﺶ‬
‫اﻧﮑﻴﺰﻳﺴﻴﻮن ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﺸﺪ ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻋﻠﯽ ﺁﺷﻨﺎی اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺁن "هﻤﺎی رﺣﻤﺖ " اﺳﺖ ﮐﻪ درﺷﻌﺮ ﺳﺨﻨﻮران ودرذﮐﺮ‬
‫ﺻﻮﻓﻴﺎن ﺗﺒﻠﻮر ﻣﻴﻴﺎﻓﺖ و ﻧﻪ ﺁن ﺷﻤﺸﻴﺮﮐﺶ ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﻳﺶ روح اﻟﻪ ﺧﻤﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﻳﮑﺮوز هﻔﺘﺼﺪ ﻧﻔﺮ از ﺧﻮارج را در ﺻﻔﻴﻦ‬
‫ﺳﺮ ﻣﻴﺒﺮﻳﺪ و روز دﻳﮕﺮ ﻳﻬﻮد ﺑﻨﯽ ﻗﺮﻳﻀﻪ را درﻣﺪﻳﻨﻪ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ‪ 112‬ﮐﺸﻮر‬
‫ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درهﺮ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺁن هﺎ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ‪ ) Bible‬ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ( ﺟﺎی ﺧﺎص‬
‫ﺧﻮد را دارد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎری ازﻣﺮدم اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ هﺎ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻣﻴﺮوﻧﺪ و درﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻮﺋﻞ ) ﮐﺮﻳﺴﻤﺲ ( و ﭘﺎک‬
‫)اﻳﺴﺘﺮ( و اﻣﺜﺎل ﺁن ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ ،‬و ﻏﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ "وﺟﺪان ﻣﺴﻴﺤﯽ " و "اﺧﻼق ﻣﺴﻴﺤﯽ " ﺧﻮد اﻓﺘﺨﺎر‬
‫ﻣﻴﻮرزﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺣﺘﯽ ﻳﮑﻨﻔﺮ از ﻣﺮدم اﻳﻦ ﺟﻬﺎن دوﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮی را ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس را درﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮدﻩ داری ﻳﺎ اﺟﺮای ﻗﺎﻧﻮن ﺳﻨﮕﺴﺎر و ﻗﺼﺎص ﻳﺎ ﺣﻼل و ﺣﺮام ﺗﻮراﺗﯽ ﺧﻮراﮐﯽ هﺎ ﻳﺎ اﻧﺠﺎم ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﻬﺎی ﻏﺎﻟﺒﺎ وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ‬
‫ای ﮐﻪ درﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻓﺮﻳﻀﻪ ای اﻟﺰاﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺪاﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﺪم اﻃﺎﻋﺖ ﻓﺮزﻧﺪ را از ﭘﺪر ﻳﺎ ﺑﯽ‬
‫اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﺑﻪ ﻳﻬﻮﻩ را ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻣﺠﺎزات ﺳﻨﮕﺴﺎر ﺑﺸﻤﺎرد‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺴﻴﺤﯽ اﺧﻴﺮا ﭘﻨﺠﺎهﻤﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد ﺗﺪوﻳﻦ و اﻋﻼم ﻣﻨﺸﻮر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫ﻣﺘﺤﺪ را ﺑﻌﻨﻮان ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎورد ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺖ ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻣﻨﺸﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺖ ﮐﻢ دوازدﻩ ﻣﺎدﻩ‬
‫از ﻣﻮاد ﺳﯽ ﮔﺎﻧﻪ ﺁن ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺗﻨﺎﻗﺾ دارد‪ ،‬ودراﻳﻦ دوﮔﺎﻧﮕﯽ ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻨﺸﻮر ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻘﺪری‬
‫ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺗﺮ و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﺮ ازﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﮐﻠﻴﺴﺎی واﺗﻴﮑﺎن ﻧﻴﺰ ﺟﺮﺋﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺁﺷﮑﺎر ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬درهﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻴﺤﯽ ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﻪ ﮐﺸﻮرهﺎ ﺣﮑﻢ اﻋﺪام را ﻟﻐﻮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ اﻳﻦ ﺣﮑﻢ ﻳﮑﯽ از ﻣﻘﺮرات‬
‫اﺻﻮﻟﯽ ﺗﻮرات اﺳﺖ‪ ،‬ودرﻣﻮرد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻮاﻟﻴﺪ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺁﻧﮑﻪ هﻤﻪ وزﻧﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺬهﺒﯽ و اﻣﮑﺎﻧﺎت‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ ﺧﻮد را ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ‪ ،‬ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﯽ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻼش او ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻬﺎی واﻗﻌﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوز ﺑﺸﺮی‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ دراﻋﻼﻣﻴﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ هﻢ ﮐﻪ درﺳﺎل ‪ 1950‬از ﺟﺎﻧﺐ ﮐﺸﻮرهﺎی اﺳﻼﻣﯽ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺮﺣﻘﻮﻗﯽ ازﻗﺒﻴﻞ ﺁزادی ﻣﺬهﺐ و ﻣﻨﻊ ﺑﺮدﮔﯽ و ﺗﺴﺎوی ﮐﺎﻣﻞ ﺣﻘﻮق زن وﻣﺮد ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻗﺎﻃﻊ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات ﻗﺮﺁﻧﯽ ﺗﻨﺎﻗﺾ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ هﻢ اﮐﻨﻮن در اﻳﺮان و ﺑﺮﺧﯽ ازدﻳﮕﺮﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺼﻮرت اﻟﺰاﻣﯽ اﺟﺮا ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ﺑﺎرز از ﺁن ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﻬﺎن ﺁﻏﺎز هﺰارﻩ ﺳﻮم ﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا و ﻧﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺟﺮاﻳﻨﺪ ‪ ،‬زﻳﺮا ﮐﻪ ﻣﺎهﻴﺖ‬
‫اﺻﻮﻟﯽ ﺁن اهﺎﻧﺘﯽ ﺁﺷﮑﺎر ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬هﻴﭻ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻤﺪﻧﯽ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻴﻤﯽ ازاﻓﺮاد ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺪرون ﭼﺎدر ﺳﻴﺎﻩ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﻧﻴﻤﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ را از وﺳﻮﺳﻪ ﺑﺮﮐﻨﺎر ﻧﮕﺎﻩ دارد ‪ ،‬ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺮای اﻳﻦ ﮐﺎر از‬
‫ﻣﺮدان " ﺑﺎﻟﻎ و رﺷﻴﺪ و ﻋﺎﻗﻞ " ﺧﻮد ﺑﺨﻮاهﺪ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮ ﻏﺮاﺋﺰ ﺧﻮﻳﺶ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻴﺸﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ هﺎی ﺟﻬﺎن ﺗﺸﻴﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺁﻧﻬﺎ ازﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻧﻤﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﯽ ﺑﻴﮕﻨﺎﻩ وﻃﯽ‬
‫ﻧﮑﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﻴﻮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد وﻃﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﺪان ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﯽ دﻳﮕﺮ ﺑﺮدﻩ ﺷﻮد و ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ادﻋﺎ ﻧﺎﻣﻪ ای ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻤﺎ ﺑﻨﺎم " اﺳﻼم ﻧﺎب ﻣﺤﻤﺪی " ﻋﻠﻴﻪ ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﻨﺤﻂ ﻏﺮب ﺻﺎدر ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻐﻠﻄﻪ ای ﺁﺷﮑﺎر ﺑﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا هﺮﭼﻨﺪ راﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺰ دارد ‪ ،‬وﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ اﻳﻨﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "اﻧﺤﻄﺎط‬
‫ﻓﺮهﻨﮕﯽ " ﺑﺮﺁن اﻧﮕﺸﺖ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺸﯽ از اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ درﺳﺖ ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ از ﻣﺜﺒﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﺎط‬
‫ﺁن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺮهﻨﮓ " ﻏﻴﺮﻣﻨﺤﻂ " ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬درﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﮐﺸﻮرهﺎی اﻳﻦ ﺟﻬﺎن راﻩ ﺣﻞ هﺎی ﺑﻬﺘﺮی از راهﻬﺎی ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺘﺮﻗﯽ درﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﻠﯽ ﻳﺎ روزﻣﺮﻩ ﮐﺴﺎن را اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ؟ ﮐﺪام ﺁزادﻳﻬﺎی ﺑﻴﺸﺘﺮﻓﺮدی ﻳﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ؟ ﮐﺪام‬
‫ﻗﺎﻧﻮن و ﻋﺪاﻟﺖ ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺮ ﻗﻀﺎﺋﯽ را ؟ ﮐﺪام ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﺗﻌﺎوﻧﯽ و ﻧﻮﻋﺪوﺳﺘﺎﻧﻪ را ؟ و ﺑﻤﻮازات ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺪام داﻧﺶ و ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮی را؟ ﮐﺪام رﻓﺎﻩ ﻣﺎدی ﻳﺎ ﺑﺮﺗﺮی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدی را ؟ ﮐﺪام ارزﺷﻬﺎی اﺧﻼﻗﯽ وﻣﻌﻨﻮی را ؟‬
‫ﺷﻌﺎرهﺎی ﺿﺪ " ﻏﺮب زدﮔﯽ " ﺁﻳﺖ اﻟﻪ هﺎ و ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼﻣﻬﺎی اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺟﺰ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺗﺤﮑﻴﻢ ﻗﺪرت ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻪ اﻋﺘﻼﺋﯽ ﺑﺮای " اﺳﻼم ﻧﺎب ﻣﺤﻤﺪی " ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﺁوردﻩ اﺳﺖ ؟ و ﺟﺰاﻳﻨﮑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن‬
‫اﺳﻼﻣﯽ را از ﮐﺎروان ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮی ﺑﺎز هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮐﻨﺪ و ﺑﺮ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﺁن ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎزهﻢ ﻣﻮءﮐﺪﺗﺮی ﺑﮕﺬارد ﭼﻪ ﺣﺎﺻﻠﯽ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ اﮔﺮ اروﭘﺎی ﺟﺎهﻞ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر " ﺷﺮق زدﮔﯽ " را دﺳﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑﻪ داﻧﺶ ﺑﺮﺗﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ را‬
‫ﺑﺮوی ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﺪام ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد اﻳﻦ داﻧﺶ ﺑﺮﺗﺮ را ﺳﻨﮓ زﻳﺮﺑﻨﺎی ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪی ﺧﻮد ﻗﺮار دهﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮی از ﺁن ﺧﻴﻠﯽ زود هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ را ﺑﺰﻳﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ در ﺁورد؟‬

‫* * *‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪا اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺖ درﻣﻔﻬﻮم ﻧﻬﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮرد اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻳﻦ دو ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﺬهﺐ و از‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ از ﺁﻳﻨﺪﻩ و دﻳﮕﺮی از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن داﺷﺖ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﺮان ﺑﺎ‬
‫زﻳﺮﺑﻨﺎی ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺁرﻳﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﮐﻤﺎ ﺑﻴﺶ هﻤﺎهﻨﮓ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی اروﭘﺎی ﻋﺼﺮ ﻓﺮوغ ﺷﮑﻞ دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و دﻳﮕﺮی‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﻗﺸﺮی ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻧﻌﻄﺎف ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ دﻳﻮاﻧﻬﺎی ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮی دﻳﮕﺮ ‪،‬‬
‫روﻳﺎ روﺋﯽ دو اﻳﺮان ﺟﺪا از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ :‬اﻳﺮاﻧﯽ ﮐﻪ درﻃﻮل هﺰارﻩ هﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و اﻳﺮاﻧﯽ‬
‫وارداﺗﯽ ﮐﻪ از ﺧﺎرچ ﻣﺮزهﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﺎهﻴﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮد ادﻋﺎی ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﮕﯽ ﻣﻴﮑﺮد‪ .‬دراﻳﻦ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص‬
‫از زﻣﺎن ﺻﻔﻮﻳﺎن ﮐﻪ ﺑﺮاﻳﻦ ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﮕﯽ ﻣﻬﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ زدﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن دوران ﻗﺎﺟﺎرهﻤﻪ ﭼﻴﺰ دراﺧﺘﻴﺎر ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫ﮐﺎرﮔﺮداﻧﺎن روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬وﻻزﻣﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ وﺟﻮد ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﺑﻮد ﮐﻪ دراﺟﺮای ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻘﻠﺪان و ﻣﺠﺘﻬﺪان ﻳﻌﻨﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﻴﻢ و ﺻﻐﻴﺮ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﮐﻪ از دوران ﺻﻔﻮﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ارﺗﺒﺎط ﻓﮑﺮی ﺁن ﺑﺎ داﻧﺶ و ﺑﻴﻨﺶ اروﭘﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﮑﻠﯽ ﻗﻄﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻳﮑﯽ‬
‫از ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ روی زﻣﻴﻦ درﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد و ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎدی ﺑﺎ ﺁن ﻧﺪاﺷﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﺳﻨﺘﯽ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻴﺰ‬
‫از دﺳﺖ ﺑﺪهﺪ و ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎی ﻣﻨﻘﺮض ﺷﺪﻩ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪد‪.‬‬

‫ازهﻤﺎن هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻇﻬﻮر ﺳﻠﺴﻠﻪ ای ﺗﺎزﻩ اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﺳﺎﻟﻪ را ﺑﺮهﻢ زد‪ ،‬و اﻳﺮان هﻤﭽﻮن ﺗﺮﮐﻴﻪ دوران ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺧﻼﻓﺖ دراﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ وﻟﻮ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﮐﺎروان ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮو ﺑﭙﻴﻮﻧﺪد‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻧﻬﺎﺋﯽ‬
‫دو اﻳﺮان اﻳﺮاﻧﯽ و ﻏﻴﺮ اﻳﺮاﻧﯽ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺮﮐﻴﻪ ﮐﻤﺎل ﺁﺗﺎﺗﻮرک روﻳﺎروﺋﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ را در ﺷﺮاﻳﻄﯽ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺗﺮ از‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺮان از ﺳﺮ ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﺑﻮد ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺗﺮﮐﻴﻪ ای ﺑﻮد ﮐﻪ ازﺷﮑﺴﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ درﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول ﺳﺮ‬
‫ﺑﺮﺁوردﻩ ﺑﻮد و زﻣﻴﻨﻪ درﺁن ﺑﺮای ﺟﺪاﺋﯽ ﻗﺎﻃﻊ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺁﻣﺎدﻩ ﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﯽ دراﻳﺮان‪ ،‬ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ راﻩ ﺑﻄﻮر اﺻﻮﻟﯽ ﺑﺮ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ارﺗﺠﺎع ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺮوز ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم و اﺷﻐﺎل ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﺸﻮر و ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻋﻼم ﻧﺸﺪﻩ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﻌﻤﺎری اﻳﻦ ﺗﻼش را‬
‫درﻧﻴﻤﻪ راﻩ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﺮد‪ ،‬دراﻧﺘﻈﺎر ﺁﻧﮑﻪ درﺳﺎﻟﻬﺎﺋﯽ دﻳﮕﺮ ﺣﺴﺎﺑﮕﺮﻳﻬﺎﺋﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ راﻩ را ﺑﺮ روﻳﺎروﺋﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز‬
‫اﻳﺮان اﻳﺮاﻧﯽ و اﻳﺮان وارداﺗﯽ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫اﻳﺮان ﻓﺮدای ﻣﺎ درهﺰارﻩ ای ﮐﻪ از راﻩ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻟﯽ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻳﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درﺣﺪ ﺗﺤﻮﻻت‬
‫دﻳﮕﺮﮐﺸﻮرهﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﭘﻴﺶ ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﮏ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﮑﺎﻧﯽ اﺻﻮﻟﯽ درﻣﻘﻴﺎس هﺰارﻩ هﺎ و ﻧﻪ درﻣﻘﻴﺎس‬
‫ﺳﺪﻩ هﺎ و دﻩ هﺎ و ﺳﺎﻟﻬﺎ دارد ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﺪاﻧﮑﻪ هﻤﭽﻮن ﺳﻤﻨﺪر اﻓﺴﺎﻧﻪ ای از درون ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﺁﺗﺸﯽ ﮐﻪ درﺁن ﺳﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺎرﻩ ﺟﻮان و ﭘﻮﻳﺎ ﺳﺮ ﺑﺮﺁورد‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ " ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ" دارد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻠﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ از ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ هﺰارو ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در ﻗﺎدﺳﻴﻪ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ درﺁﻏﺎز هﺰارﻩ ﺗﺎزﻩ درﻗﻢ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ اﺳﻼم ﺳﻴﺎﺳﯽ هﺰار وﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺳﻼﻣﯽ درﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﻳﮏ ﻣﺬهﺐ ﻳﻌﻨﯽ‬
‫درﻣﻔﻬﻮم ﻣﻌﻨﻮی ﺁن ﺑﺴﭙﺎرد ‪ ،‬ﻣﺬهﺒﯽ ﮐﻪ ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ و ﺁزاداﻧﻪ از ﺟﺎﻧﺐ اﻓﺮاد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻨﺪ ﺁن ﻣﺴﻴﺤﻴﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫درﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻏﺮب ﺁزاداﻧﻪ و ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﯽ ﻣﻌﻨﻮی و ﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ‪ ،‬از ﺟﺎﻧﺐ اﻓﺮاد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺴﻞ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ای ﮐﻪ اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﺮان ﻓﺮدا را ﺑﺮروی وﻳﺮاﻧﻪ هﺎی اﻳﺮان اﻣﺮوز ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻬﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﻃﺮح رﻳﺰی و‬
‫اﺟﺮای ﻳﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎزﺳﺎزی ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻃﺮح و اﺟﺮای دو ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺠﺰا از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ – هﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﮑﻤﻞ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬
‫– اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮑﯽ ازاﻳﻦ دو ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای اﺿﻄﺮاری و ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت اﺳﺖ و دﻳﮕﺮی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﻨﻴﺎدی و دراز ﻣﺪت‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ رژﻳﻢ ﻗﺮون وﺳﻄﺎﺋﯽ ﻗﻴﻢ و ﺻﻐﻴﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ وﺟﻮد ﺁن درﺟﻬﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ درﮐﺸﻮری‬
‫ﭼﻮن اﻳﺮان دﺷﻨﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ و ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ و ﺑﻪ ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ هﻤﻪ ﻧﺴﻠﻬﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻃﻮل هﺰاران ﺳﺎل دراﻳﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ زﻳﺴﺘﻪ اﻧﺪ و هﻤﻪ ﻧﺴﻠﻬﺎی دﻳﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ درهﺰاران ﺳﺎل ﺁﻳﻨﺪﻩ درﺁن زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮ ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮای‬
‫ﻓﺮداﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن ﻓﺮزﻧﺪان اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ دراﻳﺮاﻧﯽ اﻳﺮاﻧﯽ ‪ ،‬ﺑﺎ هﻮﻳﺘﯽ اﻳﺮاﻧﯽ ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﮑﻴﻪ ﺑﺮ ارزﺷﻬﺎی ﻓﺮهﻨﮕﯽ‬
‫اﻳﺮاﻧﯽ ‪ ،‬ﮐﺸﻮر ﺧﻮد را ﺑﺼﻮرﺗﯽ هﻤﺎهﻨﮓ ﺑﺎ داﻧﺶ و ﺑﻴﻨﺶ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ هﺰارﻩ ﺳﻮم و ﻧﻪ در ﻣﺤﺪودﻩ ﺿﻮاﺑﻂ دوران‬
‫ﺟﺎهﻠﻴﺖ ﻋﺮﺑﯽ ﻳﺎ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﺑﺎز ﺳﺎزی ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫درهﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺎزﻩ ای ‪ ،‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺻﻮﻟﯽ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻣﺒﻨﺎی ﮐﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻊ اﻳﺮان درﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ ازﺁﻏﺎز ﺑﺎ‬
‫هﻤﻪ اﺟﺰای دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻓﺮق داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﻓﺮق دارد ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺮﺧﻼف ﮐﻠﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎی دﻳﮕﺮ اﻳﺮان هﻴﭽﻮﻗﺖ‬
‫هﻮﻳﺖ ﻣﻠﯽ و هﻮﻳﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮد را ﻳﮑﯽ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ و هﻴﭽﻮﻗﺖ ﻧﻴﺰ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻓﺪا ﮐﺮدن اوﻟﯽ درراﻩ دوﻣﯽ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﺑﺎرﻩ ﻗﺒﻼ ﺑﺎ ﺗﻔﺼﻴﻠﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺗﮑﺮار ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺿﺮورﺗﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫واﻗﻌﻴﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﺗﺬﮐﺮش ﺿﺮورت دارد‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن اﻧﺤﺼﺎری هﻮﻳﺖ ﻣﻠﯽ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻀﻮی از اﻋﻀﺎی‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ – ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ درهﻴﭻ ﺷﺮﻳﻄﯽ اﺳﻼم اﻳﺮاﻧﯽ را اﺳﻼم ﺧﻮد ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ اﻳﺮاﻧﯽ را ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ‬
‫واﻗﻌﯽ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ -‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از هﻴﭻ ﺟﻬﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻳﺎ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﮐﻤﮑﯽ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت‬
‫ﻓﺮاواﻧﯽ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮای او ﭘﺪﻳﺪ ﻣﯽ ﺁورد ﮐﻪ درﻏﻴﺮ اﻳﻨﺼﻮرت ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ ‪ ،‬واورا درﮔﻴﺮ ﻣﻨﺎﻗﺸﺎﺗﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ او ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﻗﻠﻤﺮو ﺳﻨﺘﯽ ﻧﻔﻮذ اﻳﺮاﻧﯽ ازﺁﻏﺎزﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎی ﭘﻬﻨﺎورﺁﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ وﭼﻴﻦ وﺁﺳﻴﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ وﺑﻪ وﻳﮋﻩ ﺷﺒﻪ ﻗﺎرﻩ‬
‫هﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﺎی ﭘﺎی ﭼﻨﺪ هﺰارﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان را درﺳﺮاﺳﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺳﺎﻟﻬﺎ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺟﻮاهﺮ ﻟﻌﻞ ﻧﻬﺮو ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺳﻴﺎﺳﯽ هﻨﺪ اﻣﺮوز‪ ،‬درﻧﺎﻣﻪ هﺎﺋﯽ ﮐﻪ از زﻧﺪان اﻧﮕﻠﻴﺴﻬﺎ ﺑﻪ دﺧﺘﺮش اﻳﻨﺪﻳﺮا ﻣﻴﻨﻮﺷﺖ ‪،‬‬
‫ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎد ﮐﻪ درﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ هﻴﭻ ﮐﺸﻮری درﮐﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﺑﺪان اﻧﺪازﻩ ﮐﻪ اﻳﺮان درهﻨﺪ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ اﺛﺮ ﻧﺒﺨﺸﻴﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺻﺪهﺎ ﺳﺎل زﺑﺎن درﺑﺎری و ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺷﻤﺎر ﺳﺨﻨﻮران ﭘﺎرﺳﯽ زﺑﺎن‬
‫هﻨﺪ از ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻤﺎر هﻤﻪ ﺳﺨﻨﻮران ﺧﻮد اﻳﺮان ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻬﺮو اﮔﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎهﻤﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوی ﺧﻮد ﻋﻠﻴﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﻳﻦ زﺑﺎن ﺑﺮﻧﺨﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﺷﺎﻳﺪ هﻨﻮز هﻢ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎن رﺳﻤﯽ هﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎر ﻣﻌﻤﺎری اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ دﺳﺘﺎورد ﻣﻌﻤﺎران ﭼﻴﺮﻩ دﺳﺖ اﻳﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎی روﻳﺎﺋﯽ ﺗﺎج ﻣﺤﻞ ﮐﻪ وﻳﻞ دوراﻧﺖ‬
‫ﺁﻧﺮا زﻳﺒﺎ ﺗﺮﻳﻦ ﺑﻨﺎی ﺟﻬﺎن ﻣﻴﺪاﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻌﺮوف رﻧﻪ ﮔﺮوﺳﻪ روح اﻳﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ درﮐﺎﻟﺒﺪ هﻨﺪ ﺣﻠﻮل ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ﺁﺛﺎر ﺧﻄﯽ ﻓﺎرﺳﯽ درهﻨﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ دﺳﺘﻨﻮﻳﺲ هﺎی ﻓﺎرﺳﯽ درﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن اﺳﺖ و ﺑﺪاﻳﻊ ﻧﻘﺎﺷﯽ و‬
‫ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮری اﻳﺮاﻧﯽ ﻧﻔﻴﺲ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎر هﻨﺮ ﻧﻘﺎﺷﯽ اﻳﻦ ﮐﺸﻮرﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﮐﺸﻮری ﭼﻮن ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫اﻳﺪﺋﻮﻟﮋی ﻣﺤﻤﺪ اﻗﺒﺎل ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺎرﺳﯽ ﮔﻮی ﻻهﻮر ﭘﯽ رﻳﺰی ﺷﺪ و ﻧﺎم ﺁن ﻧﻴﺰ از ﭘﺎرﺳﯽ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺖ ‪ ،‬ﮐﺸﻤﻴﺮ اﻳﺮان ﺻﻐﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪ و ﺑﻨﮕﺎل هﻤﭽﻨﺎن ﮐﺎﻧﻮن ﻗﻨﺪ ﭘﺎرﺳﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ ﻧﺰدﻳﮑﯽ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ را درﺗﺎرﻳﺦ رواﺑﻂ اﻳﺮان و ﭼﻴﻦ ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺟﺎدﻩ ﻣﻌﺮوف اﺑﺮﻳﺸﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺷﺎهﺮاﻩ‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻳﮏ ﺷﺎهﺮاﻩ ﻓﺮهﻨﮕﯽ و هﻨﺮی ﮐﻬﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی ﻣﺬهﺒﯽ و ﻓﻠﺴﻔﯽ زرﺗﺸﺘﯽ و ﻣﻬﺮی و ﻣﺎﻧﻮی‬
‫اﻳﺮان را ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﭘﻬﻨﺎور ﭼﻴﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ‪ ،‬درﺻﻮرت اﻳﺮاﻧﯽ اﻳﻦ‬
‫هﺮ دو ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﺴﺘﻮری و اﺳﻼم اﻳﺮاﻧﯽ ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ هﻤﻴﻦ ﺷﺎهﺮاﻩ ﺑﻪ ﭼﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻴﻨﯽ‬
‫درﻃﻮل ﻗﺮون ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﺪﻩ اﻧﺪ و اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻴﻨﯽ درهﺎﻧﮓ ﭼﻪ ﺋﻮ ﺑﺎ ﮐﺘﻴﺒﻪ‬
‫زﻳﺒﺎی ﭘﺎرﺳﯽ ﺁراﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ﺳﻴﺎح ﻧﺎﻣﯽ ﻋﺮب درﺧﺎﻃﺮﻩ ﺳﻔﺮﺧﻮد ﺑﺪﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺳﻌﺪی ﺷﻴﺮاز ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﭘﺲ از ﺧﻮد او ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﻪ راﻳﺞ ﺧﻨﻴﺎﮔﺮان ﭼﻴﻨﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻘﺎﻳﺎی ﺁﺗﺸﮕﺎﻩ هﺎی زرﺗﺸﺘﯽ‬
‫و ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻬﺎی ﻣﻬﺮی و ﻣﺎﻧﻮی درﺳﺮاﺳﺮ ﭼﻴﻦ ﻳﺎدﮔﺎرهﺎی دﻳﮕﺮی از ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎی ﻣﺬهﺒﯽ اﻳﻦ دو ﺗﻤﺪن ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺷﺎهﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ و ﺧﻤﺴﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ از ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎی ﺗﺎرﻳﺨﯽ و ﮔﺎﻩ ﻋﺎﻃﻔﯽ اﻳﻦ دو ﺣﮑﺎﻳﺖ دارﻧﺪ‪ .‬اﺛﺮ‬
‫ﭘﮋوهﺸﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮی ﺑﻨﺎم ‪ Sino-Iranica‬ﮐﻪ درﺁﻏﺎز ﻗﺮن ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ داﻧﺸﮕﺎﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻌﺮف ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎرﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻴﻮﻩ هﺎ و ﮔﻠﻬﺎ از اﻳﺮان ﺑﻪ ﭼﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ و هﻨﻮز هﻢ ﻧﺎﻣﻬﺎﺋﯽ اﻳﺮاﻧﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻤﻴﻦ اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ درﺷﺮح ﺳﻔﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ اﻧﺪوﻧﺰی ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻧﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ زﺑﺎن ﭘﺎرﺳﯽ زﺑﺎن ﺟﺎوﻩ و ﺳﻮﻣﺎﺗﺮا ﺑﻮدﻩ و‬
‫داﺳﺘﺎﻧﺴﺮاﻳﺎن و ﺳﺨﻨﻮران و ﺻﻮﻓﻴﺎن اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺎﻧﺪازﻩ ﺧﻮد اﻳﺮان درﺁن ﻗﺮب و ﻣﻨﺰﻟﺖ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬هﻨﻮز هﻢ درﮔﻮﺷﻪ و‬
‫ﮐﻨﺎر اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺮدم ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ زﻳﺎرت ﺁراﻣﮕﺎﻩ هﺎی اﻳﻦ ﺻﻮﻓﻴﺎﻧﯽ ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺳﻨﮕﻬﺎی ﮔﻮرﺷﺎن ﻏﺰﻟﻬﺎی ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﻌﺪی و ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮاز ﻧﻘﺶ زدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ هﺎی ﭘﻬﻨﺎور ﺁﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺟﻤﻬﻮرﻳﻬﺎی ﺗﺎزﻩ اﺳﺘﻘﻼل ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎن و ازﺑﮑﺴﺘﺎن و ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎن و‬
‫ﻗﺮﻗﻴﺰﺳﺘﺎن و ﮐﺎزاﺧﺴﺘﺎن را در ﺑﺮﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ‪ ،‬و ﺟﻤﻬﻮرﻳﻬﺎی ﻗﻔﻘﺎزی ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن و ارﻣﻨﺴﺘﺎن و ﺁذرﺑﺎﻳﺠﺎن و داﻏﺴﺘﺎن ‪،‬‬
‫ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ داران ﺑﺰرگ ﻓﺮهﻨﮓ و هﻨﺮ اﻳﺮاﻧﻨﺪ و ﺷﻬﺮهﺎﺋﯽ ﭼﻮن ﺑﺪﺧﺸﺎن و ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ و ﻓﺎراب و ﺑﺨﺎرا و ﮔﻨﺠﻪ و‬
‫ﺷﻴﺮوان و ﻧﺨﺠﻮان ﭼﻨﺎن ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ و ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻃﻮس و ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر و ری و ﺷﻴﺮاز ﺗﻔﺎوﺗﯽ‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎن ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎن ﻋﻀﻮ ﺟﺪاﺋﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮی از ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺑﺰرگ اﻳﺮاﻧﯽ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺳﺮای ﮐﺮﻳﻤﻪ‬
‫ﮐﻪ درﻣﻴﺎن اﻣﻮاج درﻳﺎی ﺳﻴﺎﻩ ‪ ،‬هﻨﻮزﻏﺮق درﮔﻠﻬﺎی ﺳﺮﺧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻬﺎی ﺗﺎﺗﺎر اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ از ﺷﻴﺮاز ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺁوردﻩ‬
‫اﻧﺪ ﺳﺮا ﭘﺎ رﻧﮓ اﻳﺮاﻧﯽ دارد‪ ،‬و درﮐﺎخ ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدان ﺗﺎﻻری ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫درﺁن هﺮ ﺷﺎﻣﮕﺎﻩ ﻧﻐﻤﻪ ﺳﺮاﺋﯽ ﺧﻮش ﺁوازﺻﻔﺤﺎﺗﯽ از ﺷﺎهﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ را ﺑﺮای ﻣﻠﮑﻪ ﺗﺎﻣﺎر ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬دردل‬
‫هﻤﻴﻦ ﻗﻔﻘﺎز ‪ ،‬هﻨﻮز اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﮐﻬﻨﯽ ﺧﺎﻧﻪ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮری " اوﺳﺖ" ﺧﻮد را هﻤﭽﻨﺎن " اﻳﺮان " ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ و زﺑﺎﻧﯽ را ﮐﻪ‬
‫از اﺟﺪاد ﺁﻻن ﺧﻮد ﺑﻪ ارث ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ اﻳﺮاﻧﯽ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ و هﻨﻮز ﻏﺎری را ﮐﻪ زادﮔﺎﻩ ﻣﻴﺘﺮا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد درﮐﻮهﺴﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬

‫هﻤﻪ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ هﺎ و اﻳﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ درارﺗﺒﺎط ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ اﻳﺮان اﻳﻦ وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک را دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺎی ﭘﺮاﺣﺘﺮام‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﯽ را ﺑﺮای ﺧﻮد اﻳﺮان ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼﻣﯽ اﻳﻦ ﺣﻖ را از ﻓﺮهﻨﮓ ﭘﺎرﺳﯽ‬
‫درﻳﻎ داﺷﺘﻪ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ هﺮ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ از ﺑﺰرﮔﺎن اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻋﺮب ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻳﺎ‬
‫ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﭼﺴﺐ ﮐﻠﯽ اﺳﻼﻣﯽ زدﻩ اﺳﺖ ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺎهﻴﺖ اﻳﺮاﻧﯽ ﺁﻧﻬﺎ اﻋﺘﻨﺎﺋﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫زﻳﺎﻧﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد رژﻳﻤﯽ ﺑﻨﺎم وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ دراﻳﺮان درﺳﺎﻟﻬﺎی ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﺷﻮروی درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﻤﻬﻮرﻳﻬﺎی‬
‫ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺁﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ وارد ﺁورد زﻳﺎﻧﯽ ﺑﺘﻤﺎم ﻣﻌﻨﯽ ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮد ‪ ،‬زﻳﺮا ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺗﺎرﻳﺨﯽ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳﺮان ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎی ﮐﻬﻦ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎ و ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺁﻧﻬﺎ از ﺳﺮﮔﻴﺮد ‪ ،‬و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻓﺪراﺳﻴﻮﻧﯽ را ﭘﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫رﻳﺰی ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺿﺎﻣﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی و ﻓﺮهﻨﮕﯽ هﻤﻪ اﻋﻀﺎی ﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺠﺎی هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﺒﻠﻎ ﻣﺬهﺒﯽ و ﮐﺘﺎب دﻋﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را وادارد ﺗﺎ ﺑﺮای اﺣﺘﺮاز از ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺮاﺋﯽ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ‪ ،‬رو ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺗﺮﮐﻴﻪ و‬
‫روﺳﻴﻪ و ﮐﺎرﺗﻞ ﻧﻔﺘﯽ اﻣﺮﻳﮑﺎﺋﯽ – اروﭘﺎﺋﯽ ﺁ ورﻧﺪ‪.‬‬

‫* * *‬
‫اﻳﺮان ﻓﺮدا ‪ ،‬درﺗﻮﻟﺪ ﺗﺎزﻩ ﺧﻮد ‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺑﺎزﻳﺎﺑﯽ دوﺳﺘﺎن ﮐﻬﻦ و دوﺳﺘﯽ هﺎی ﮐﻬﻦ ‪ ،‬ﺗﻌﻬﺪی ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ دراﻳﻔﺎی‬
‫رﺳﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻓﺮهﻨﮓ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ او از ﺁﻏﺎز ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ اش ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص درراﺳﺘﺎی اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ‪ ،‬ﺑﻌﻬﺪﻩ دارد‬
‫ﮐﻪ از ﻣﻴﺮاث ﭼﻨﺪ هﺰار ﺳﺎﻟﻪ او دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ،‬و ﻳﮑﺼﺪ وﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ هﮕﻞ ﺁﻧﺮا ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ﻣﻨﺤﺼﺮ‬
‫ﺑﻔﺮد درﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن داﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ‪ ،‬دردوران ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎ درهﻤﻪ زﻣﻴﻨﻪ هﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ واﻗﺘﺼﺎدی واﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﺗﺎزﻩ ای‬
‫درﺣﺎل ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺎزﻩ ای درﺣﺎل ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺎزﻩ ای ﺷﮑﻞ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺁن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﺁن اﺳﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻪ‬
‫دﻧﻴﺎی ﺁﻳﻨﺪﻩ ای ﺗﻌﻠﻖ دارد ﮐﻪ درﺁن ﻣﺮزهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ و ﻧﮋادی روز ﺑﺮوز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﺳﻨﺘﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺧﻮد‬
‫را از دﺳﺖ ﻣﻴﺪهﻨﺪ و ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺎی ﻣﺠﺰای ﻏﻴﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪی وﺗﻮﺣﻴﺪی درﺟﻠﻮﻩ هﺎی ﻳﻬﻮدی و ﻣﺴﻴﺤﯽ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺎی‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ واﺣﺪی ﻣﻴﺴﭙﺎرﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﮑﻴﻪ دارد‪ ،‬و ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ ﺧﺼﻴﺼﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر راﺑﻄﻪ ﺑﺸﺮ ﺑﺎ ﺧﺪای او راﺑﻄﻪ ای ﺑﻴﻮاﺳﻄﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﮐﺎهﻦ‪ ،‬ﺧﺎﺧﺎم‪ ،‬ﮐﺸﻴﺶ‪ ،‬ﻣﻔﺘﻲ‪ ،‬و ﺁﻳﺖ‬
‫اﻟﻪ ﻧﻤﻴﮕﺬارد‪ ،‬ودﻳﻮاﻧﻬﺎی ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ و دادﮔﺎهﻬﺎی ﺷﺮع و ﺧﻮاهﺮان زﻳﻨﺐ و اﻧﺼﺎر ﺣﺰب اﻟﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻈﺎرت‬
‫ﻧﻤﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ ،‬و ﻃﺒﻌﺎ ﺧﻮﻧﯽ هﻢ ﺑﻨﺎم ﺧﺪا رﻳﺨﺘﻪ ﻧﻤﻴﺸﻮد و ﺷﮑﻨﺠﻪ ای ﺑﻨﺎم ﺧﺪا ﺻﻮرت ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﺗﻔﺎوﺗﯽ هﻢ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺧﺪا‬
‫ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺑﺮای او ﮔﻨﺒﺪ و ﺑﺎرﮔﺎﻩ ﺑﺰرﮔﺘﺮی ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﻳﺎ ﺻﻠﻮات ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮی ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬از دﻳﺪﮔﺎﻩ اﻳﻦ ﺧﺪا ﺁن روﺳﭙﻴﺎن‬
‫اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﺧﻴﺮا درﺁﻣﺪ ﻳﮑﻤﺎهﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﮋوهﺸﻬﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ دراﻣﺮ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎری اﻳﺪرز) ﺳﻴﺪا(‬
‫اﺧﺘﺼﺎص دادﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎﺑﺎﻧﯽ ﺟﺎی دارﻧﺪ ﮐﻪ درﮐﻨﺎر ﺻﻔﻬﺎی ﮔﺮﺳﻨﮕﺎن ﺑﺮای او ﮐﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻴﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎدﺗﯽ ﻣﻘﺒﻮﻟﺘﺮ از اﻧﺠﺎم ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻴﺤﺎﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﮐﺎر وﮐﻴﻼن ﺑﯽ وﮐﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﻨﺪ و ﻧﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد او ‪،‬‬
‫ﺗﻼش ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻬﺘﺮ و ﺑﺮﻗﺮاری ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮﻳﺘﯽ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺁن از ﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﯽ هﺎ و‬
‫ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ هﺎ و از رﻧﺠﻬﺎ و دردهﺎﺋﯽ ﮐﻪ هﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﺨﺸﻬﺎی ﺑﺰرﮔﯽ از اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﻧﺎﺗﻮان ﺁﻧﻨﺪ و‬
‫ﮔﺰارﺷﻬﺎی رﺳﻤﯽ ﻣﺮاﺟﻊ ﺻﻼﺣﻴﺘﺪار ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﮑﻴﻪ ﻣﻴﮕﺬارﻧﺪ هﺮ ﭼﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺸﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﮔﺰارﺷﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ از ﺟﺎﻧﺐ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎﻧﯽ درزﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ هﻤﮕﯽ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺘﻨﺪ ﮐﻪ هﻨﻮز ﺗﻼﺷﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮوری اﺳﺖ ﺗﺎ ﭼﻨﻴﻦ دﻧﻴﺎی ﺑﻬﺘﺮی ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺶ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ‪ ،‬ﺣﮑﺎﻳﺖ ازﺁن دارد ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‬
‫درﺟﻬﺎن ﺳﻮم درهﺮ دوﺛﺎﻧﻴﻪ ﻳﮏ ﮐﻮدک از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻣﻴﻤﻴﺮد ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ در ﻋﺮض ﻳﮑﺴﺎل ‪13‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻮدک ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻌﺎدل‬
‫ﺻﺪ ﺑﺮاﺑﺮﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﻤﺐ اﺗﻤﯽ هﻴﺮوﺷﻴﻤﺎ ازﺑﺪی ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻳﺎازﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺗﻠﻒ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﮑﻪ درهﺮ روز از‬
‫روزهﺎی ﺳﺎل ﻳﮏ ﺷﻬﺮ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺘﯽ درﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﮐﻮدﮐﺎن ‪ ،‬از روی زﻣﻴﻦ ﻣﺤﻮ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ هﻤﻴﻦ ﮔﺰارش درﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ ‪ 300‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻮدک ﮐﻢ ﺧﻮﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ ازﮐﻤﺒﻮد ﺁهﻦ و ‪ 300‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎری ﮔﻮاﺗﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﻤﺒﻮد ﻳﺪ دﭼﺎرﻧﺪ و ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻮدک ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﻤﺒﻮد وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ﺑﻴﻨﺎﺋﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادﻩ و‬
‫ﮐﻮر ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰارش ﮐﻨﮕﺮﻩ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺎر ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﭽﻪ هﺎ درﺟﻬﺎن ‪ ،‬ﮐﻪ در‪ 1997‬دراﺳﻠﻮ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ ‪ ،‬ﺣﺎﮐﯽ ازاﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ‪ 250‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻮدک دﻩ ﺗﺎ ﭼﻬﺎردﻩ ﺳﺎﻟﻪ درﺷﺮاﻳﻄﯽ وﺣﺸﺘﻨﺎک درﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺷﺒﺎﻧﺮوزی ﮔﺎﻩ ﺗﺎ‬
‫هﺠﺪﻩ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ درﻳﮏ ﮐﺸﻮر ﺑﺮزﻳﻞ ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار دﺧﺘﺮ ﺑﭽﻪ دﻩ ﺗﺎ ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺳﺎﻟﻪ از راﻩ ﻓﺤﺸﺎ زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ زﻧﺪﮔﯽ واﻟﺪﻳﻦ ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻌﻬﺪﻩ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﺑﺮدﮔﯽ ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫)‪ (OXFAM‬ﺑﺴﻴﺎری ازﺑﭽﻪ هﺎ را ﺑﺎ ﮐﺎﻣﻴﻮﻧﻬﺎی ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﮐﺸﯽ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻓﺮوش ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ وﻗﻴﻤﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﮐﺎﻣﻴﻮﻧﻬﺎی‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﮐﺸﯽ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻓﺮوش ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ و ﻗﻴﻤﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺮﺣﺴﺐ وزﻧﺸﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﮐﻮدﮐﺎن ﺳﺮ راهﯽ‬
‫اﻣﺮﻳﮑﺎی ﻻﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁورد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻮاهﯽ ‪ UNICEF‬دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻮدک ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری ﺟﻨﺴﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ ‪ ،‬وﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻴﻮﻳﻮرک ﺗﺎﻳﻤﺰ ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻮدﮐﺎن ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﻪ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ اﻣﺮﻳﮑﺎ‬
‫دﻋﻮت ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﺑﺮای ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی ﭘﺰﺷﮑﯽ داروهﺎی ﺗﺎزﻩ ﺑﺼﻮرت ﺧﻮﮐﭽﻪ هﺎی هﻨﺪی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻣﺎدرﺗﺮزا‪ ،‬ﻗﺪﻳﺴﻪ ﻣﺴﻴﺤﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻣﺎوﺑﺮﻧﺪﻩ ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻧﻮﺑﻞ ﺻﻠﺢ‪ ،‬درﻳﮑﯽ از ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ هﺎی ﺧﻮد ﻓﺎش ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫درﺑﺮزﻳﻞ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺻﺪهﺎ ﮐﻮدک ﻧﻮزاد از ﺳﻄﻠﻬﺎی زﺑﺎﻟﻪ ﮐﻨﺎر ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺎزﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﻮﻧﺴﮑﻮ ‪ ،‬ﺷﻤﺎر ﺑﻴﺴﻮادان اﻣﺮوز ﺟﻬﺎن را ﺑﻴﺶ از ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ‪ 110‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻮدک ﻣﺤﺮوم از ﺁﻣﻮزش ﺑﺪاﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻈﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﻏﻴﺮ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ای ﮐﻪ ﺑﺮﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﻴﺶ از ﻣﺠﻤﻮع ﮐﻮﺗﺎهﯽ هﺎی ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺟﻬﺎن دراﻧﺠﺎم‬
‫ﻓﺮاﺋﺾ ﻣﺬهﺒﯽ ﺧﻮد درﻣﮑﺘﺐ ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﯽ اﺳﺖ‪ .‬درروز ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﺒﺎرزﻩ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺳﺎل ‪1998‬‬
‫‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد و ﻧﻴﻢ ﻧﻔﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﺶ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮی ﺟﻬﺎن درﻓﻘﺮ ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ﺑﺴﺮ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد و ﺳﻴﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺁﻧﻬﺎ از ﻣﺮدم ﺁﺳﻴﺎ و اﻓﺮﻳﻘﺎ و اﻣﺮﻳﮑﺎی ﻻﺗﻴﻦ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻘﻴﺮان ﮐﻪ‬
‫‪ % 25‬ازﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﻨﺪ ﺟﻤﻌﺎ ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﮏ درﺻﺪ درﺁﻣﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ درﺁﻣﺪی ﮐﻪ درﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫رﻗﻢ ﺁن ‪ 25 , 000‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﻳﮏ و ﻧﻴﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‬
‫دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﮏ اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ را ﺑﺎ اﺳﮑﻨﺎﺳﻬﺎی ﻳﮏ دﻻری ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل هﻢ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﻓﺮش ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺣﺴﺎب هﻤﻴﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫درﺁﻣﺪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان و ﻓﻘﻴﺮان ﺟﻬﺎﻧﯽ از ﺳﯽ ﺑﺮ ﻳﮏ دردهﻪ هﺸﺘﺎد ﺑﻪ ‪ 78‬ﺑﺮﻳﮏ دردهﻪ ‪ 90‬ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬درﺟﻬﺎن ﺁﻏﺎز‬
‫هﺰارﻩ ﺳﻮم ‪ ،‬ﺟﻨﮓ ﺻﻠﻴﺒﯽ ﻳﺎ ﺟﻬﺎد اﺳﻼﻣﯽ واﻗﻌﯽ ﺗﻼﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺑﺮای ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻧﻈﻢ ﻏﻴﺮ ﻋﺎدﻻﻧﻪ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی اﻣﺮوز ﺟﻬﺎن و اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﻢ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﺮی درﺟﺎی ﺁن ﺑﮑﺎر ﺑﻨﺪد‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﺁن ﺟﻌﺒﻪ ﭘﺎﻧﺪوراﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻴﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﺧﻼﻗﯽ و ﺟﻨﮕﻬﺎ و ﮐﻮدﺗﺎهﺎ و ژﻧﻮﺳﻴﺪهﺎ و دﻳﮑﺘﺎﺗﻮرﻳﻬﺎ و‬
‫ﻗﺤﻄﯽ هﺎ و ﻣﺮﮔﻬﺎی دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﮔﺮﺳﻨﮕﺎن و ﺑﻴﻤﺎران و ﻓﺤﺸﺎ و ﺑﻴﺴﻮادی و ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺒﺎهﯽ هﺎی دﻳﮕﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی از‬
‫ﺁن ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ از واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﺬهﺒﯽ درﺑﻴﺮون از ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎی ﮐﻮﺗﻪ ﻧﮕﺮاﻧﻪ ﻗﺸﺮی ‪ ،‬ﺑﺮای ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺮداﺷﺘﯽ‬
‫ﺗﺎزﻩ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﭘﻴﺶ از ﻣﻮﻟﻮی ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺧﻤﻴﺮ ﻣﺎﻳﻪ اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ ":‬ﻣﺎ زﻗﺮﺁن ﻣﻐﺰ را ﺑﺮداﺷﺘﻴﻢ ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ‬
‫را ﺑﻬﺮ ﺧﺴﺎن ﺑﮕﺬاﺷﺘﻴﻢ "‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺮﺁن ﻣﻄﺮح ﻧﺒﻮدﻩ ‪ ،‬ﻣﺬهﺐ و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬهﺒﯽ درﺻﻮرت ﮐﻠﯽ ﺁن‬
‫ﻣﻄﺮح ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻠﻮﻩ هﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﻳﻦ روﺷﻦ ﻧﮕﺮی و ﺗﻀﺎد ﺁﻧﺮا ﺑﺎ ﻗﺸﺮﻳﺖ دﻳﻦ ﺳﺎﻻران ‪ ،‬درﺗﻤﺎم ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ﻣﺘﺠﻠﯽ ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب دردوران ﻣﻌﻴﻨﯽ ﻗﺮن ﻓﺮوﻏﯽ ﻓﺮاﮔﻴﺮ و ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺟﻬﺎن اﻳﺮاﻧﯽ دردوراﻧﯽ درازﺗﺮ ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺗﺮ و ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﺎﻣﺤﺴﻮس ﺗﺮ و ﺑﻨﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺁﮐﻨﺪﻩ ازﻓﺮوغ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎر ﺑﺰرﮔﺎن‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ و ادب اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ درهﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻄﻮر ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮓ ﻗﺸﺮﻳﺖ درﺳﺘﻴﺰﻩ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺴﻴﺎری از ﺁﻧﺎن دراﻳﻦ راﻩ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎدﻩ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺪ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪ ،‬از ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮد درﺳﺎﻟﻬﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﺋﯽ از ﮔﻔﺘﻪ هﺎی ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﺗﻦ از اﻳﻨﺎن را درﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻨﺎم "درﭘﻴﮑﺎر اهﺮﻳﻤﻦ "‬
‫اراﺋﻪ ﮐﺮدم ‪ ،‬ودرهﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی دﻳﮕﺮی ازاﻳﻦ ﺁﺛﺎر را‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺪر ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﺮون‬
‫اﺳﻼﻣﯽ اﻳﺮان ‪ :‬اﺑﻦ ﻣﻘﻔﻊ ‪ ،‬راوﻧﺪي‪ ،‬ﺳﺮﺧﺴﯽ وﺑﺨﺼﻮص ﻳﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺁزاداﻧﺪﻳﺸﺎن هﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ‪ ،‬زﮐﺮﻳﺎی‬
‫رازی ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻴﺸﻮد اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ ام‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ دراﻳﻨﺠﺎ ﺑﺮﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﮔﺬارم ‪ ،‬ﺳﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻳﮑﺼﺪ ﺳﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ از ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ ﺗﺎ ﺑﺎﻣﺮوز ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪاران دﻳﮕﺮی از اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ ﻣﺒﺎرز‪ ،‬درهﻤﻴﻦ راﻩ ﻳﻌﻨﯽ درﭘﻴﮑﺎر ﺑﺎ‬
‫ﻗﺸﺮﻳﺖ و واﭘﺴﮕﺮاﺋﯽ وﺳﻮد ﺟﻮﺋﯽ ﻣﺬهﺒﯽ ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ‪ ،‬واﻳﻦ ﺗﻼش در دو دهﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺑﻌﺎدی ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫درﻧﻮع ﺧﻮد ﻗﺮن ﻓﺮوغ اروﭘﺎﺋﯽ را ﺑﻴﺎد ﻣﯽ ﺁورد‪ .‬ﺷﻤﺎر ﺁﺛﺎر ارزﻧﺪﻩ ای ﮐﻪ دراﻳﻦ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻩ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮوﻧﻤﺮزی اﻳﺮاﻧﯽ‬
‫دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﺳﺎﺑﻘﻪ دار ﻳﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻧﺴﻠﯽ ﺟﻮاﻧﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻤﻴﺖ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﮐﻴﻔﻴﺖ ﻋﺎﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ‪ ،‬اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را ﭘﺪﻳﺪ ﻣﯽ ﺁورد ﮐﻪ اﻧﻘﻼب واﭘﺴﮕﺮای ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ در ﮐﻨﺎر هﻤﻪ‬
‫دﺳﺘﺎوردهﺎی ﻣﻨﻔﯽ ﺧﻮد دﺳﺘﺎورد ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﺼﻮرت ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻼش ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﭘﻮﻳﺎ هﻤﺮاﻩ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن اﻳﻦ " ﻋﺼﺮﻓﺮوغ" اﻳﺮاﻧﯽ را ﺑﺎﻳﺪ دراﻳﺮان ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺴﺖ ‪ ،‬ﮐﻪ از ﻣﻴﺎن ﺁﻧﺎن ﻣﻴﺘﻮان از ﻣﻴﺮزا ﺁﻗﺎ‬
‫ﺧﺎن ﮐﺮﻣﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﺁﺧﻮﻧﺰادﻩ ‪ ،‬ﺟﻤﺎل اﻟﻮاﻋﻈﻴﻦ ‪ ،‬اﻳﺮج ‪ ،‬ﻋﺎرف‪ ،‬ﭘﻮر داود ‪ ،‬هﺪاﻳﺖ ‪ ،‬ﮐﺴﺮوي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺴﻌﻮد ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺨﺖ ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺎر‪ ،‬دﺷﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺪ‪ ،‬ﭘﺮوﻳﻦ اﻋﺘﺼﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻓﺮوغ ﻓﺮﺧﺰاد ﻳﺎد ﮐﺮد ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ دردوران ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪی دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺳﺨﻨﻮراﻧﯽ ﭼﻮن ﻧﺎدر ﻧﺎدرﭘﻮر ‪ ،‬اﺧﻮان ﺛﺎﻟﺚ‪ ،‬ﺳﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺿﻴﺎء ﻣﺪرس‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﻣﺼﺪق‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺎﺻﻤﻲ‪ ،‬اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‬
‫ﺧﻮﺋﯽ ‪ ،‬ﺷﻬﻨﺎز اﻋﻼﻣﯽ ‪ ،‬از ﭘﮋوهﺸﮕﺮاﻧﯽ ﭼﻮن ﺳﻌﻴﺪی ﺳﻴﺮﺟﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﺟﻼل ﺁﺷﺘﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺻﺎدق)ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر( ‪ ،‬روﺷﻨﮕﺮ ) ﻧﺎم‬
‫ﻣﺴﺘﻌﺎر( ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ) ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر(‪ ،‬ﻋﻠﯽ ﻣﻴﺮ ﻓﻄﺮوس‪ ،‬ازﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ ‪ ،‬ﻣﻬﺸﻴﺪ اﻣﻴﺮﺷﺎهﯽ ‪،‬‬
‫ﮐﻮرش ﺁرﻳﺎ ﻣﻨﺶ‪ ،‬هﻮﺷﻨﮓ زﻧﻮزی‪ ،‬از ﻃﻨﺰ ﭘﺮدازاﻧﯽ ﭼﻮن اﻳﺮج ﭘﺰﺷﮑﺰاد و هﺎدی ﺧﺮﺳﻨﺪی ‪ ،‬و از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﭼﻮن‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻠﮏ ‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺟﻤﺎﻟﯽ‪ ،‬هﻮﺷﻨﮓ ﻣﻌﻴﻦ زادﻩ ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ هﺮﮐﺪام از ﺁﻧﺎن هﻢ اﺳﺘﺎداﻧﻪ و هﻢ ﺷﺠﺎﻋﺎﻧﻪ ﺑﻪ روﺷﻨﮕﺮی‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و ﻣﮑﺘﺒﯽ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺳﺎز را ﭘﯽ اﻓﮑﻨﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯽ ﮔﻤﺎن ﻧﻘﺶ ﺁن در اﻳﻔﺎی رﺳﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﻴﺶ رﻧﻪ ﮔﺮوﺳﻪ ‪ ،‬ﻳﮑﯽ از‬
‫ﺳﺮ ﺷﻨﺎس ﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ هﺎی ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﻗﺮن ﻣﺎ ﺑﺮ ﺁن ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻧﻬﺎدﻩ ﺑﻮد ‪ ،‬ﻧﻘﺸﯽ ﺑﻨﻴﺎدی اﺳﺖ‪:‬‬

‫" اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﺎ درﺁﻣﻴﺨﺘﻦ ﺷﺮق و ﻏﺮب ﺑﺮای دﺳﺖ ﻳﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻳﮏ واﻗﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻳﮏ‬
‫ﺗﻔﺎهﻢ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ ‪ ،‬و ﺳﺮ ﻣﺸﻘﯽ ﮐﻪ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان درهﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮد اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻔﺎهﻤﯽ ﺗﺤﻘﻖ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﻓﺮهﻨﮓ ﺑﺎ ﻧﺒﻮغ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﻣﻈﻬﺮ ﺁﻣﻴﺰش ﻣﻮزوﻧﯽ از ﺷﺮق‬
‫وﻏﺮب و ادﻗﺎم اﻳﻦ هﺮ دو درﻳﮏ واﺣﺪ ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ "‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬