CORAFYA

RNEK 1 :

TRKYEDE YEREKLLER VE ETKLER

RNEK 2 : Arazideki engebeler arttka, ayn standarttaki karayollarnn kilometre maliyeti de artmaktadr. Buna gre, aadakilerin hangisinde verilen yerleim birimleri arasnda yaplacak yeni karayolunun kilometre maliyetinin en az olmas beklenir? A) Zonguldak - Ankara B) Antalya - Burdur (SS 2001) C) Erzurum - Trabzon D) zmir - Denizli E) Van - Hakkari (SS 1999)

1990 nfus saymna gre nfus younluklar Trkiye ortalamasnn altnda olan aadaki illerin hangisinde, nfus younluunun azl yzey ekillerinin engebeli olmasna bal deildir? A) Eskiehir C) Mula E) Sivas B) Kastamonu D) Artvin

zm: zm: Kastamonu, Mula, Artvin ve Sivas dalk alanlarn geni yer tuttuu illerimizdir. Eskiehirde dzlkler bu illere kyasla ok daha geni yer tutar. Yant: A Bir Trkiye fiziki haritas incelendiinde A, B, C, E seeneklerinde verilen illerin arasnda kahverengi rengin egemen olduu grlr. Yani yksek dalar vardr. Bu yzden yol yapm giderleri yksek olur. zmir - Denizli arasnda ise yeil renk egemendir. Yani yksek dalar yoktur, dzlkler vardr. Yant: D
31

Kavram Dersaneleri

TRKYEDE YEREKLLER VE ETKLER RNEK 3 : Deniz kenarndaki bir blgede sradalarn kyya dik ya da paralel uzanmasnn, aadakilerin hangisi zerinde etkili olmas beklenmez? A) Ky ekilleri B) Denizelliin etki alan C) Hkim rzgr yn D) Dalarn ykseltisi E) Vadi tipleri (SS 1999) A) Polye C) Obruk E) Dden (Kavram Dershanesi Sorusu) B) Dolin D) Peneplen RNEK 4 : Kolay eriyen kayalarn (kalker, jips, kayatuzu, tebeir gibi) bulunduu yerlerde sularn eritmesiyle karstik ekiller oluur. Aadakilerden hangisi karstik ekillerden biri deildir?

zm: Dalar, kvrlma, krlma, volkanizma gibi i kuvvetlerin etkisiyle oluur. Kyya dik veya paralel uzanmas dalarn ykseltisini etkilemez. zm: Peneplen, akarsu havzasndaki yerekillerinin yz milyonlarca yln sonunda akarsular, yamur ve kar sularnca deniz seviyesine kadar anmasyla oluan dzlklerdir. Yant: D

Yant: D

Kavram Dersaneleri

32

TRKYEDE YEREKLLER VE ETKLER RNEK 5 : Aada verilen etkili kuvvet, oluturduu yerekli eletirmelerinden hangisi yanltr? A) Dev Kazan - Akarsu B) Krater - Volkanizma C) Hrgkaya - Rzgr D) Tombolo - Dalga ve aknt E) Barkan - Rzgr (Kavram Dershanesi Sorusu) A) Deprem - Rzgrlar B) Orojenez - Akarsular C) Volkanizma - Buzullar D) Epirojenez - Dalgalar E) Volkanizma - Rzgrlar (Kavram Dershanesi Sorusu) RNEK 6 : Trkiyedeki yerekillerinin bugnk grnmlerini kazanmasnda aadakilerden hangileri en byk etkiye sahiptir?

zm: zm: Hrgkaya buzullarn kayalarn stn hrg gibi andrmasyla oluan yereklidir. Yant: C Orojenez kvrlma veya krlmalar sonucunda da olumasdr. Yamur, kar sular, aylar, rmaklar akarsu kelimesinin iine girer. Trkiyenin yerekillerinin olumasnda en ok orojenez ve akarsular etkili olmutur. Yant: B

33

Kavram Dersaneleri

TRKYEDE YEREKLLER VE ETKLER RNEK 7 : Aadakilerden hangisi, akarsularn biriktirme yoluyla oluturduu yerekillerinden biridir? A) Dev kazan C) Peribacas E) Delt (Kavram Dershanesi Sorusu) zm: Delta, akarsularn tad alvyonlarla azlarnda denizi doldurmasyla oluur. Yani andrmayla deil biriktirmeyle oluur. Yant: E B) Yontuk dz D) Krgbayr RNEK 9 : lkemizde tektonik oluumlu gllerin yaygn olmas aadakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Yarmada olmasyla B) Orta kuakta bulunmasyla C) Deprem kuanda yer almasyla D) Ykseltisinin fazla olmasyla E) Yerekillerinin engebeli olmasyla (Kavram Dershanesi Sorusu)

RNEK 8 : Aadakilerin hangisinde verilen gllerin tm Dou Anadolu Blgesinde yer alr? A) Van - Hazar - Beyehir B) ldr - Nemrut - Van C) Ulubat - Van - Hazar D) ldr - Tortum - Beyehir E) Bafa - Manyas - znik (Kavram Dershanesi Sorusu) zm: ldr, Nemrut ve Van Gl Dou Anadoludadr. Yant: C Yant: B zm: Tektonik yani knt gller krlmalar sonucunda oluan graben blmnn suyla dolmasyla oluur. Depremlere yol aan fay (krk) izgileri de krlmalar sonucunda oluur.

Kavram Dersaneleri

34

TRKYEDE YEREKLLER VE ETKLER RNEK 10 :

ADA DENZ DENZ KARA I

RNEK 11 : D gler yeryznn her tarafnda ayn lde etkili olmazlar. rnein llerde .........I......... yksek dalarda ve kutup blgelerinde .........II......... okyanus ve deniz kylarnda .........III.......... yeryznn ekillenmesinde rol oynayan en nemli d kuvvetlerdir. II Bo braklan yerlere srasyla aadakilerden hangisi gelirse cmle anlaml ve doru bir yargy bildirir? I A) Kimyasal ayrma B) Rzgrlar C) Yeralt sular D) Akarsular E) Rzgarlar II Rzgar Buzullar III Akarsular Dalgalar

Deniz

III

Yukarda yerekli gsterilmitir. Bunlarn isimleri aadakilerden hangisinde doru verilmitir? I A) Birikinti B) Tombolo C) Tombolo D) Lagn E) Falez II Falez konisi Ky oku Mantarkaya Tombolo Dev kazan III Delt Yontuk dz Delt Birikinti konisi Falez

Fiziksel Buzullar paralanma Kimyasal ayrma Rzgarlar

Akarsular Fiziksel paralanma (Kavram Dershanesi Sorusu)

(Kavram Dershanesi Sorusu)

zm: I. ekil bir adayla karay birletiren tomboloyu, II. ekil rzgr andrmasyla oluan mantarkayay, III. ekil akarsularn denizi doldurarak oluturduu deltay gstermektedir. Yant: C zm: llerde rzgr, kutup blgelerinde buzullar okyanus ve deniz kylarnda ise dalgalar etkilir. Yant: B

35

Kavram Dersaneleri