You are on page 1of 86

Z E L

S A Y I
Fiyat: 7.500.000 TL
Say: 2003/02 106598

ISSN:
1301-0212

Donanm pular
Problemlerin zm ve ek performans iin pratik bilgiler

Donanm Yazlm nternet

Profesyonel ve amatrler iin

d na a lk nlaefn ay y
y ipular

Yazlmlarn tm CDde
Microsoft Update Kit
TRKE: Windows XP Service Pack 1a, Movie Maker 2, Media Player 9, Messenger 5.0, Office XP Service Pack 2...

Sper Windows!
Gizli komutlarla ok daha hzl, daha gvenli ve daha stabil bir sistem...

nternet pular
Gvenli srf, hzl balant, gizli kalm ayarlarla etkin kullanm

En yi Sistem Aralar
Gvenlik, performans, test...

Office Programlar
Word, Excel, Access ve Frontpage ile daha verimli aln

Windows XP Aralar
Tamamen size zel bir Windows

EDTRDEN

UZMAN PULARI

Gerek hayatta hile yapamazsnz


4
Bir bilgisayar kullancs bilgisayarndan daha fazla verim alabilmek yerine neden gz kapal yaamay tercih eder? Oysaki gizli eyler her zaman Murat Karslolu, merak uyandrr. Editr Gerek hayatta uygulayacanz hileler banza i aabilirken buna karlk bilgisayar dnyasnda ipularndan yararlanarak kimi zaman hile yapmak ustaln ifadesidir. Bilgisayar dnyasnda hilelere ipular ad verilir ve bu sayede yasal yollardan performans art salanabilir. Daha nce hibir yerde okumadnz ipular ile bilgisayarnzn salamln, hzn ve gvenliini arttrabilir, bir faks cihaz ya da film stdyosu haline dntrebilirsiniz. yleyse bu saymzda sizler iin bir araya getirdiim ipularn uygulayarak gnlk yaantnz daha ekilir bir hale getirmeyi isteyeceksiniz. Ancak Tm Kayt Defteri deiikliklerinden nce nemli verilerinizi yedeklediinizden emin olun. Sistem Kayt Defterini ilgilendiren tm ipularndaki deiiklikler her ne kadar denenmi olsalar da yaplabilecek hatalar sisteminizin kmesine neden olabilir. Bu durumda tm sorumluluk kullancya aittir.

Windows in En Hzl 100 pucu: Ksa srede uygulanabilen performans ve gvenlik ipular En yi Donanm pular: Donanm hatalarna zmler

28

DANIMAN

34 42 46 50

Gizli Komutlar: Windowsun bilinmeyen dnyas Windows Ksayollar: Ofis alanlarna hzl klavye ipular Windows XP Powertoys: Microsoftun kullanl aralar Srpriz Yumurtalar: Uygulamalarda gizlenen kk srprizler

UYGULAMA

56 62 64 68 70 72

Yeni PCye Gei: PCnize yedeklerken dikkat etmeniz gerekenler Windows Faks: Windows XPnin dahili faks yazlm Windows MovieMaker 2: XP altnda yeni film stdyosu Al CDsi: Zor durumlarda yardmnza yetien kurtarma CDsi XPye Service Pack entegrasyonu: SP1in XP CDsine dahil edilmesi cretsiz PDF oluturmak: Web belgeleri oluturmann en ucuz yolu

ATLYE

74

Her Konuda pular: Windows, Word, Excel, Access, Powerpoint ve dier uygulamalar hakknda pratik ipular

KNYE
Yayn Koordinatr (Sorumlu): Gkhun Sungurtekin sgokhun@chip.com.tr Genel Yayn Ynetmeni: Ufuk Yamanklolu uyaman@chip.com.tr Yaz leri Mdr: Mahmut Karslolu mkars@chip.com.tr zel Saylar Editr: Murat Karslolu, muratk@chip.com.tr CD: Korcan Meydan, korcan@chip.com.tr Grsel Ynetmen: Gkhan Ko, gokhank@chip.com.tr Genel Mdr: Hermann W. Paul Genel Mdr Yardmcs: Beste zerdem Finans Mdr: Aylin Aldemir VOGEL MEDYA YAYIMCILIK REKLAM GRUBU Sat Mdr: Glcan Bayraktar gulcanb@vogel.com.tr Pazarlama Mdr: Gler Okumu oguler@vogel.com.tr Reklam Mdr: Nurhan Bac Eyiip bnurhan@vogel.com.tr VOGEL Medya Yaymclk A.. Adna Sahibi: Gkhun Sungurtekin Renk Ayrm-Film k ve Bask ASIR Matbaaclk Ltd. ti. Tel:(212) 283 84 38 Datm: BRYAY A.. VOGEL Medya Yaymclk A..: Mevlt Pehlivan Cad. Vefa Bayr Sok. Gayrettepe Merkezi No: 6 Blok: B 34349 Gayrettepe - stanbul Telefon: (212) 217 93 71 (pbx), Faks: (212) 217 95 32

CHIP ZEL SAYILARINI KAIRMAYIN


Sisteminizin performansn artrmak iin uygulayabileceiniz donanm ve yazlm ayarlar Doru soutma ile yksek performans

www.hepsiburada.com ve http://abone.vogel.com.tr adreslerinden sipari verebilirsiniz.

Red Hat 9.0n adm adm kurulumu, ayarlar, Linuxta video ve mzik, CD yazma, a kurulumu, dosya sunucusu... Red Hat 9.0 kurulum CDleri, program CDsi ve Knoppix 3.2

Hzl, Stabil ve Gvenli Windows

Windows iin En Hzl 100 ipucu


Sisteminizden en yksek verimi almak iin, Windowsa yeni bir soluk kazandracak en deerli 100 ipucunu aklyoruz. Bu ipularnn en nemli zellii ise be ile on dakika arasnda uygulanabilmesi.

fis alanlar, i ortamlarn srekli olarak kendi ihtiyalarna gre yaplandrr. nce sandalye doru oturma yksekliine gre ayarlanr, en rahat srt eimi bulunur ve monitrn eimi de bunlara bal olarak yeniden ayarlanr. Gelen ve giden belgeler iin bir sistem organize edilir; kalem, silgi, ata, zmba gibi i aralar temin edilir. alma yerinizin mkemmel olarak dzenlenmesi belki de aylar srebilir. Ayn eyler Windows ile alrken de geerlidir.

Sisteminizi zaman iinde ihtiyalarnza gre dzenler, programlar kurup tekrar silersiniz. Sistem size tam olarak uyuyordur uymasna, ancak olduka da yavalamtr. Nedenini anlamadnz hatalar ortaya kverir, gvenlik aklar tespit edersiniz ve rutin ilemler sinirlerinizi gerecek kadar uzun srebilir. CHIP, Windowsun kiisel ihtiyalarnza gre ayarlanmas, daha stabil, daha hzl ve gvenli almas iin size tam 100 yol sunuyor. Zamannz deerli olduu iin

her ipucunda ilgili ilemin uygulanmasnn ne kadar sreceini de yazyoruz. Bunlar iin ounlukla ile on dakika arasnda zamana ihtiyacnz olacak. pularn amalarna gre, hz, stabilite, gvenlik ve konfor olmak zere drt kategoriye ayrdk. Sisteminizden en yksek verimi almak iin, Windowsa yeni bir soluk kazandracak en deerli 100 ipucunu aklyoruz. Bu ipularnn en nemli zellii ise be ila on dakika iinde uygulanabilmesi.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

Windowsu Hzlandrn
Birka basit ince ayarla yavalam bir Windows kurulumunu tekrar eski haline getirebilir ve mrn uzatabilirsiniz.

Grnm ayarlarndan tasarruf ederek hz art


Windows XP Sre: Etki:

4 dakika

Windows XPnin nceki iletim sistemlerinden en nemli farkll ilk olarak grsel zelliklerin artyla gze arpyor. XPnin alma ortamnza renk getirdii, farkl bir grsellik kazandrd inkar edilmez bir gerek, ne var ki bu zellikler PCnizin performansn da byk oranda etkiliyor. Eer ekrandaki efektlerin sizin iin hibir nemi yoksa veya performansn daha nemli olduunu dnyorsanz, efektlerden kurtulmak iin aadaki nerilerimizi adm adm uygulayn: ncelikle Bilgisayarm simgesi zerine sa tula tklayp zellikler seeneini sein. Performans kart altnda yer alan Ayarlar seenei zerine tklayn. Performans Seenekleri penceresi ekrana gelir. Grsel Efektler kart altnda En iyi performans iin ayarla seeneini iaretleyerek listede yer alan tm seeneklerin kapatlmasn salayn. Uygulaya tklayarak yaplan deiiklikleri onaylayn ve iki kez Tamama tklayarak ayar pencerelerini kapatn. Windows XPye zel Luna arayznn, yerini eski srmlerdeki Windows grnmne braktn greceksiniz. Performans et-

olduu gibi, Bilgisayarm simgesi zerine farenin sa tuuyla tklayarak zellikler seeneini sein. Otomatik Gncelletirme kartna gein ve (i)Bildirim Ayarlar altnda Otomatik gncelletirme kapansn. Bilgisayarm kendim gncelletirmek istiyorum( seeneini iaretleyin. Ardndan Tamama tklayarak tm pencereleri kapatn. Artk kritik gncelletirmeleri Balat / Tm Programlar / Windows Update seenei zerinden elle yapabilirsiniz.

Sabit diskin otomatik olarak temizlenmesi


Windows XP Sre: Etki:

5 dakika

BAHAR TEMZL: Disk Temizleme arac sabit diskin gereksiz dosyalardan temizlenmesi salar.

kileyen ve mutlaka kapatlmas gereken en nemli seenekler: Alan kutu slaytla alsn, Ara pular grntye azaltarak ya da slaytla gelsin, Grev ubuu dmelerini kaydr, Her klasr iin bir arka plan resmi kullan, Klasrdeki ortak grevleri kullan, Men altnda glge gster, Men eleri seildikten sonra glgelensin, Menler grnty azaltarak ya da slaytla gelsin. zellikle daha yava ilemcili PClerdeki performans art sizi artabilir.

Otomatik gncelletirmelerin engellenmesi


Windows XP Sre: Etki:

2 dakika

GRSEL EFEKTLER: Performans seenekleri penceresinden gereksiz efektler kapatlabilir

zellikle de evirmeli a balants zerinden, modem araclyla internet balants salyorsanz, otomatik gncelletirmeler her balantda arka planda veri transferi gerekletirerek hem internet balantnzn yavalamasna, hem de bilgisayarnzda gereksiz ilemler yaparak ilemci gcnn harcanmasna neden olur. stelik gncelletirme dosyalarnn, 100 megabyten zerinde disk alan kaplayan Service Pack 1de olduu gibi, ou zaman modem ile indirilmesi imkansz gibidir. Bu durumda otomatik gncelletirmelerin kapatlmas byk bir zorunluluk halini alr. 1. ipucunda

Sabit diskinizde biriken gereksiz dosyalar ya da geici alma dosyalar, bilgisayarnzn performansn drr. Cleanmgr.exe program, bu dosyalarn temizlenmesi amacyla gelitirilmitir. Komut satr seeneklerini kullanarak Cleanmgr.exe programnn gereksiz dosyalar temizlemesini veya Zamanlanm Grevler aracndan yararlanarak istediiniz bir zamanda altrlmasn salayabilirsiniz. Disk Temizleme aracn altrmak iin isterseniz komut satrn kullanabilir, isterseniz de Balat / Tm Programlar / Donatlar / Sistem Aralarmensnden Disk Temizleme komutu zerine tklayabilirsiniz. Disk Temizleme arac, aadaki komut satr fonksiyonlarn destekler: /d src_harfi: - Bu seenekte src_harfi deeri yerine gelecek harf, hangi srcnn temizleneceinin belirlenmesini salar. /sageset: n Bu seenek Disk Temizleme Ayarlar penceresinin grntlenmesini ve yaplan deiikliklerin registryye kaydedilmesini salar. n deeri Disk Temizleme iin registryde kaydedilen grevleri belirler. Bu deer 0 ile 65635 arasnda deiebilir. Tm seeneklerin aktif olmas iin /sageset fonksiyonuyla birlikte, Windowsun kurulu olduu srcnn de belirtilmesi gerekir. /sagerun: n Bu seenek, n deerine atanan grevin altrlmasn salar (/sageset seeneinde grld gibi). rnein Zamanlanm Grevler altnda cleanmgr /sageset:11 komutunu altrdktan sonra aadaki komutu

CHIP | ZEL

verebilirsiniz:
cleanmgr /sagerun:11

Bu komut cleanmgr /sageset:11 komutuyla tanmlanan ayarlar altnda Disk Temizleme aracnn altrlmasn salar.

yn ve zellikleri setikten sonra 9. adm tekrarlayn. 11 Bilgisayarnz batan balatn. Windows XPnin ok daha hzl balatldn greceksiniz.

Sabit diskin otomatik olarak birletirilmesi


Windows XP Sre: Etki:

6
EL LE ALGILAMA: Gereksiz seenekleri kapatarak alglama sresinden tasarruf edilebilir.

Bootvis ile sitem analizi


Windows XP Sre: Etki:

5 dakika

4 dakika

Sabit disk zerinden silinen dosyalar nedeniyle oluan boluklar, disk eriimini yavalatr ve PCnizin performansna dorudan etki eder. Bu sorunu ortadan kaldrmak iin, Defrag.bat adnda bir dosya aarak ierisine aadaki komutlar yazn:
Rem **Bu yn dosyas sabit diskinizin birletirilmesini salar.** Rem **Programdan kmak iin Ctrl+C tularna basn.** Defrag.exe C: -F Not: iareti komutun bir alt satrda devam ettiini gsteriyor.

landrlan dosyann gncellenmesini salar. XPde yeni prefetch dosyalar arasndan bundan baka hibir dosyann silinmesi sistemde kurulu programlarn yklenme sresini daha fazla hzlandramaz. Bu ipucunun sadece Windows XP aln hzlandrldn, bunun dnda herhangi bir performans art salamayacan da unutmayn. IDE kanal da dahil olmak zere aada adm adm aklanan iki ipucunun sistem aln inanlmaz derece de hzlandrdn greceksiniz: 1 Notepad.exe dosyasn altrn ve
"del c:\windows\prefetch\ ntosboot-*.* /q"

Zamanlanm Grevler altnda bu komutun en az ayda bir defa altrlmasn salayn (haftada bir altrlmas tavsiye edilir). XP altnda otomatik Disk Birletirme iin baka bir ey yapmanz gerekmiyor!

YIIN DOSYASI: Oluturacanz *.bat uzantl yn dosyas komutlarn srayla altrmasn salar.

Prefect dosyalarn silerek hzl sistem al


Windows XP Sre: Etki:

5 dakika

Her eyden nce, bu ipucunun birincil IDE kanalnda bir sabit disk, ikincil IDE kanalnda ise bir CD-ROM ve/ veya DVD-ROM srcye sahip olan kullanclara hitap ettiini belirtmek gerekiyor. Windows XP her alnda (%SystemRoot%\Prefetch) klasrnde yer alan ve NTOSBOOT-*.pf olarak ad-

satrn yazdktan sonra (trnak iaretleri olmadan) dosyay "ntosboot.bat" ad altnda c:\ konumuna kaydedin. 2 Balat mensnden altr sein ve "gpedit.msc" yazn. 3 Bilgisayar Yaplandrmas altnda yer alan Windows Ayarlarna ve srasyla sa penceredeki Komut Dosyalar ve Kapata ift tklayn. 4 Kapat zellikleri penceresinde Ekle / Gzat zerine tklayn ve "ntosboot.bat" dosyasnn kaytl olduu konumu gsterip Aa tklayn. 5 Srasyla Tamam / Uygula ve Tamam tularna tklayn. 6 Balat mensnden altr sein ve " devmgmt.msc" yazn. 7 IDE ATA/ATAPI denetleyiciler kaydna ift tklayn. 8 Birincil IDE Kanalna sa tula tklayn ve zellikleri sein. 9 Gelimi Ayarlar sekmesine gein. Aygt Tr gri olmayan Aygt 0 veya 1 seenei altnda Aygt Trn Otomatik Algladan Yok seeneine getirin ve Tamama tklayn. 10 kincil IDE Kanalna sa tula tkla-

XP nceki Windows srmlerine gre daha hzl alr. Ancak kk bir ara ve sistem ayarlarnda yaplacak baz deiiklikler sayesinde, al srecini daha da hzlandrmak mmkn. Microsoftun web sitesinde cretsiz olarak sunulan Bootvis programn indirin (www.microsoft.com/hwdev/platform/performance/fastboot/Bootvis.asp) ya da eCHIP zerinden sabit diskinize kopyalayn. Bootvis programn altrn Trace mens zerinden Next Boot + Driver Delays seeneine tklayn. Ardndan hibir ayar deitirmeden OK tuu ile ilemleri onaylayn. Bilgisayarnz tekrar balatldnda BootVis, boot srecini analiz eder. Ayn zamanda her bir adm grafiksel olarak ekranda grebilirsiniz. Sonraki admda Trace zerinden Optimize System komutuna tklayn. Windows XP tekrar balatlr ve bu sefer boot sreci optimize edilmitir. Artk bilgisayarnzn daha hzl aldn grebilirsiniz.

AILITA PERFORMANS ARTII: Bootvis al sresini minimuma drr.

Tweak XP
Windows XP Sre: Etki:

4 dakika

Windows performansn artran ince ayarlarn bazlar, zel firmalar tarafn-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

HKEY_LOCAL_MACHINE\System\ CurrentControlSet\Control\FileSystem kaydn an. ContigFileAllocSize adn tayan bir DWORD deeri oluturun ve deer verisi olarak 200 (hex) veya 512 (decimal) deerini girin. Deiikliklerin onaylanmas iin Kayt Defteri Dzenleyicisini kapatp bilgisayarnz batan balatn.

NCE AYARLAR: TweakXP Chip zel srmnde birok fonksiyona hzl eriim salanyor.

Dizin Oluturma Hizmetinin kapatlmas


Windows XP Sre: Etki:

3 dakika

bilirsiniz. Listede, balatlmasna gerek duymayacanz programlar belirleyin. Bu kaytlar zerine farenin sa tuuyla tklayn ve Sil komutu ile silin. Benzeri deerleri HKEY_CURRENT _ U S E R \ S o f t w a re \ Mi c ro s o f t \ Wi n dows\CurrentVersion\Runonce ve HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Run kaytlar altnda da bulabilirsiniz. Gereksiz grdnz tm programlar altan kaldrn ve bilgisayarnz batan balatn. Alternatif olarak 16. ipucunda belirtilen yntemi de kullanabilirsiniz.

dan bir araya getirilir ve amatr kullanclarn kolayca yararlanabilmesi iin bir arabirim altnda toplanr. Genelde bu tr programlara internet zerinde ska rastlayabilirsiniz. rnein TweakXP arac bu tr uygulamalar arasnda ilk sralarda yer alyor. Tweak XPnin CHIP dergisi iin zel olarak hazrlanan srmn eCHIPte bulabilirsiniz. Bu program sisteminize kurduktan sonra, Windows XP iletim sistemine dayal olarak bellek, nbellek, ilemci, ekran kart ve dier tm donanmlarnzla ilgili performans artrc nerilere arabirim zerinden hzl bir biimde eriebilirsiniz. Mutlaka denemelisiniz!

Contiguous File allocation boyutu


Windows XP Sre: Etki:

Dizin Oluturma Hizmeti, olduka kk bir program olmasna ramen, byk miktarlarda sistem belleinin harcanmasna ve ou zaman bilgisayarnzn grltl almasna neden olur. Bu hizmet, dizinlerin ilenmesini ve bilgisayarnzdaki dosya listelerinin arivlenmesini salar. Bu sayede sabit disk zerinde aramalar daha hzl tamamlanr, ancak buna ou zaman gerek duyulmaz. Bu seenei kapatmak iin ncelikle Balat / Denetim Masas zerinden Program Ekle veya Kaldr simgesi zerine tklayn. Windows Bileenlerini Ekle/Kaldr zerine tklayn. Ardndan Dizin Oluturma Hizmetinin hemen yannda grlen kutucuunun ierisindeki iareti kaldrarak, fonksiyonun kapatlmasn salayn.

SSTEM KAYITLARI VERTABANI: Regedit ile yaplacak deiikliklere ok dikkat edilmesi gerekir.

11

Hizmetleri kapatarak sistem kayna tasarrufu


Etki:

Windows XP Sre:

6 dakika

3 dakika

Bu ayar contiguous file allocation boyutunu optimize ederek zellikle de sabit diske ska erien uygulamalarda performans art salar. (Balat / altrzerinden regedit komutuyla Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn ve

10

Gereksiz programlarn kayt defterinden kaldrlmas


Etki:

Windows XP Sre:

5 dakika

YAVALATAN HZMET: Dizin Oluturma Hizmeti nadiren kullanlmasna karlk sistemi yorar.

Bilgisayarnza denemek iin kurduunuz veya kullanm sresi dolduu iin kaldrlmas gereken programlar, sistem kaytlar, veritabannda izler brakarak bilgisayarnzn alnda gereksiz verilerin gzden geirilmesine, aln yavalamasna ve kaynaklarn kaybna neden olur. Kayt Defteri Dzenleyicisini (Regedit) altrn. Dier ipularnda aklanan biimde HKEY_CURRENT_USER\ Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Run deerine ulan. Bu pencerede, ekrann sanda deerler greceksiniz. Programlar klasrlerinden ya da altrlr dosya adlarndan tanmlaya-

Hizmetler, bilgisayarn balatlmas srasnda altrlan ve iletim sistemi fonksiyonlarnn kullanlmasna yardmc olan programlardr. ou sistemde, aslnda hi ihtiya duyulmad halde altrlan, bellek kapasitesinin ve ilemci gcnn harcanmasna neden olan ok sayda hizmet mevcuttur. Bu hizmetlerin kapatlmas, sistem kaynaklarndan tasarruf ve genel olarak bilgisayar performansnda art salar. Listeyi sralamanz ve hangi hizmetlerin gerekli olduuna kiisel olarak karar vermenizi neririz. Kapatlan hizmetlerin istediiniz zaman tekrar balatlabileceini unutmayn. Hizmetleri aadaki biimde kapatabilirsiniz: Balat / altr penceresinde A satrna services.msc yazn ve Tamama tklayn. Hizmetler penceresinde kapatabileceiniz hizmetler listelenir. rnek olarak Tanabilir Ortam Seri No hizmetini kapatalm. ncelikle listede bu hizmeti bulun ve fare ile iaretleyin. Farenin sa

CHIP | ZEL

GEREKSZ HZMETLER: Windowsun standart olarak ak bulunan birok hizmeti aslnda gerekli deil.

Dosyaya ift tklayp bir editrde almasn salayn. Options blmnde Logo=0 satrn girin. Windows 95 ile alyorsanz Logo=Off girin. Dosyay kaydedin ve yazma korumasn tekrar etkinletirin. Windows XP altnda ise C:\ klasr altnda bulunan boot.ini dosyasn dzenleyin ve "/fastdetect" tanmnn hemen sana " /noguiboot" komutunu ekleyin. Bir sonraki Windows alnda artk logolar grnmeyecektir.

nelde aktr, ancak baz srmlerde devre d braklmasna ramen nasl alaca da belirtilmemitir. Kayt Dzenleyicisini balatn. HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Dfrg\BootOptimizeFunction anahtarna gein. Sadaki listeden Enable kaydn sein. Boot birletiricisini etkinletirmek iin bu deeri Y ile deitirin, devre d brakmak iin ise N yazn ve bilgisayar batan balatn.

tuuyla zerine tklayn ve zellikleri sein. zellikler penceresi ekrana geldiinde Balang tr listesinden Devre Dn sein. Tamama tklayarak pencereyi kapatn. Bilgisayarnz tekrar balattnzda servis artk balatlmayacaktr.

13

Messenger kapatmann en hzl yolu


Etki:

16

Daha hzl Windows XP al


Etki:

Windows XP Sre:

Windows XP Sre:

1 dakika

4 dakika

12

Gereksiz Windows logolarn iptal etmek


Etki:

Windows 95, 98, ME, XP Sre:

C:/Program Files/Messenger klasrne gidin. Messenger klasrn "MessengerOFF" olarak yeniden adlandrn. stelik bu ilem Outlook Expressi yavalatmaz ya da sistem performansn da drmez.

5 dakika

Sistem alndaki Windows logosu sadece gereksiz bir reklam deildir, ayn zamanda iletim sisteminin aln da geciktirir. Bunlar iptal etmek iin Windows 95, 98 ve Me srmlerinde Explorerda C:\ kk dizinindeki MSDOS.SYS dosyasna sa tula tklayn ve zellikler komutunu altrn. Bu dosya Gizli zelliine sahiptir, bu yzden gerekirse Aralar / Klasr Seenekleri / Grnm altndaki Tm (Gizli) dosyalar ve klasrleri gster seeneini iaretleyin. Daha sonra dosyann Salt okunur zelliini kaldrn ve Tamamdmesine tklayn.

14

Outlook Express alnn hzlandrlmas


Etki:

Windows XP Sre:

5 dakika

Eer Messenger 13. ipucunda anlatlandan farkl bir biimde devre d brakmay denediyseniz bu yntem Outlook Express alnn yavalamasna neden olabilir. Bu sorunu ortadan kaldrmak iin regedit komutuyla Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. Dzen mensnden Bula tklayn. Arama satrna FB7199AB-79BF-11D2-8D940000F875C541 yazn ve Sonrakini Bul tuuna tklayn. Kayt bulunduunda nndeki art iaretine tklayn, InProcServer32 ve LocalServer32 kaytlarn bulun. Herhangi birine tklayn ve sadaki pencerede Ad stununda Varsaylan deeri deitirin ve Deer verisini silin. Dier kayt iin de ayn ilemi tekrar edin.

Bilgisayarnzn balatlmasndan veya oturum almasnn ardndan kullanlabilir konuma gemesi ok uzun sryorsa, bu, alta bir takm temizlik ilemleri yaplmas gerektii anlamna gelir: Balat/ altr penceresinde msconfig komutunu altrn. Balang sekmesinde Tmn Devre D Brak tuuna ve Hizmetler sekmesinde Tm Microsoft Hizmetlerini Gizle seeneine tkladktan sonra Tmn Devre D Brak zerine tklayn. Yeniden Balata tklayp Windowsun tekrar balatlmas salandnda, hzl ala imkan tanyan sistem hizmetlerinin ve uygulamalarnn balatldn greceksiniz. Uyar: Bu ilem sistem balang hizmetleri ve uygulamalar haricindeki tm uygulamalarn balatlmasn engelleyecei iin, rnein arka planda alan antivirs benzeri programlarn almas kesintiye urayabilir.

15
EN HIZLI YNTEM: Messenger uygulamasn kapatmann en hzl ve basit yolu klasrn adlandrlmas.

Boot birletiricisinin kapatlmas veya almas


Etki:

Windows XP Sre:

3 dakika

Microsoft Windows XPnin yeni zelliklerinden biri de boot birletiricisidir. Bu sayede boot dosyalarnn hepsi sabit disk zerinde art arda yerletirilerek aln hzlandrlmas salanr. Bu seenek ge-

HIZLI AILI: Windows alnda balatlan programlar temizlemek performans art salar.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

17

Oyun Bilgisayar: Sistem kaynaklarnn boaltlmas


Etki:

Windows XP Sre:

6 dakika

Donanmlarn devre d braklmas ve hizmetlerin durdurulmas yerine oyunlarnza zel donanm profilleri de oluturabilirsiniz. Bilgisayarm simgesine sa tula tklayn ve zellikleri sein. Donanm sekmesine gein ve Donanm Profillerine tklayn. Profile 1 kaydn iaretleyin, kopyalayn ve adn Oyun olarak deitirin. imdi bilgisayarnzn al srasnda grntlenecek bir men oluturdunuz. Donanm profilleri seimi listesinde zellikleri belirleyin. Normal zamanlarda sistemi orijinal ayarlarla balatn. PCnizi baka bir profilde balatmak isteseniz de asla eski profili (Profil 1) silmeyin. Yaplan deiikliklerin etkisini grmek iin bilgisayarnz batan balatn. imdi oyun bilgisayar iin dier ince ayarlar tamamlayalm: 11. ipucundaki admlar izleyerek gereksiz tm hizmetleri kapatarak sistem kaynaklarndan tasarruf salayn. Dikkat: imdi Aygt Yneticisindeki baz donanmlar devre d brakabilirsiniz. Oyunlarda sorun olabilecek ya da gereksiz kaynak harcanmasna neden olan herhangi bir donanm sein ve zellikler penceresinde Genel sekmesi altnda Aygt kullanm listesinden devre d braklmasn salayn. Eer sistemdeki fiziksel bellek miktar 256 MB veya daha dk ise kk bir ayar deiiklii ile sabit diskin RAM olarak simle edilmesini salayabilirsiniz. Bu ipucu, bilgisayarnzda kullanlan RAM miktarnn artmasn salar. Ancak uygulanan yntem aslnda sabit disk alannn RAM olarak simle edilmesidir. Microsoft tarafndan The Virtual Paging File Size olarak adlandrlan bu ilem, nbellekleme olarak da bilinir. 1 Denetim Masasnda Performans ve Bakm kategorisine gein. 2 Sistem simgesine tklayn ve Gelimi sekmesine gein. 3 Performans alannda Ayarlara tklayn. 4 Performans Seenekleri penceresinde Gelimi sekmesine gein. 5 Sanal Bellek alannda Deitire tklayn.

ZEL OYUN PROFL: Oyunseverler, baz donanmlar kapatarak daha hzl bir sistem elde edebilirler.

6 Bu pencerede RAM miktarn belirleyebilirsiniz. deal deer, bellek miktarnn 1,5 kat alnarak hesaplanabilir. rnein 256 MB RAMe sahipseniz 384 MB disk bellei kullanmanz tavsiye edilir (256MBx1.5=384MB, Microsoft.) Son olarak sabit diskinizde Disk Temizleme aracn ve ardndan Disk Birletiricisini altrn. PCdeki performans artn hissedeceksiniz.

18

Daha fazla ilem gc


Etki:

Windows XP Sre:

3 dakika

Balat mens zerinden eriilen altr penceresinde, A satrna Rundll 32.exe advapi32.dll,ProcessIdleTasks yazn ve Tamama tklayarak ilemi onaylayn. Bu komut her seferinde Windows XPnin arka planda grlen sistem bota ilemi iin maksimum ilemci gc ayrlmasn salar. Bylelikle, rnein grafik ilemleri gc gerektiren oyunlar daha rahat oynayabilirsiniz

19

NTFS ile performansnz artrn


Etki:

Windows XP Sre:

6 dakika

1. Ksa adlarn oluturulmasn devre d brakn. Varsaylan ayarlar altnda NTFS, dosyalar MS-DOS ve Microsoft Windows 3.x istemcileri uyumluluu asndan sekiz karakter uzunluunda dosya ad ve karakter uzunluunda dosya uzants standardna uygun ekilde biimlendirir. Eer bu tr istemcileri desteklemiyorsanz, Kayt Defterindeki NtfsDisable8dot3NameCreation (HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\Filesystem anahtar altnda) deerini 1 yaparak fonksiyonu devre d brakabilirsiniz. 2. Son eriim gncellemesini devre d brakn. Varsaylan ayarlar altnda NTFS, klasrlere son eriim tarihini ve zamann gnceller. Byk boyutlardaki NTFS sabit disklerde, gncelleme ilemi performansn dmesine neden olur. Otomatik gncellemeyi kapatmak iin Kayt Defterindeki NtfsDisableLastAccessUpdate (HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentContolSet\Control\Filesystem) deerini 1 yapn. Eer veritabannda byle bir kayt bulunmuyorsa, anahtar ekleyerek deeri dzenleyin. 3. Master file table iin uygun bir alan belirleyin. Sistem kayt veritabannda HKEY_LOCAL_MACHINE\ SYSTEM\CurrentControlSet\Control\FileSystem anahtar altnda NtfsMftZoneReservation kaydn REG_DWORD olarak ekleyin. Bu kayd kayt defterine eklediinizde sistem disk alan zerinde master file table iin alan ayrr. Bu sayede master file table performans art salar. Eer sabit diskinizdeki dosyalarn ortalama boyutu ok yksek ve miktar az ise 1 deerini kullann. Dosya miktarndaki arta gre 2, 3 veya 4 (maksimum) deerlerini de kullanabilirsiniz. Ancak her eye ramen 2nin zerindeki deerleri tercih etmeyin, nk bu deerler master file table iin kullanlan sabit disk blm boyutunu artrr. Deiikliklerin onaylanmas iin bilgisayarn yeniden balatlmas gerektiini unutmayn.

NTFS dosya sistemi tm profesyonel kullanclara tavsiye edilir, nk ortaya konan salamlk ve gvenlik avantajlar byk boyutlu sabit diskler iin vazgeilmez bir unsurdur. Ancak salanan bu avantajlar bazen gereinden fazla zellik sunabilir. Baz fonksiyonlar zerinde deiiklik yaparak NTFS performansn artrabilirsiniz:

20

CPU ncelik ayar ile hz art


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

ncelikle Kayt Defteri Dzenleyicisi altndaki CPU Priority ayarnn dzenlenmesi gerekir. Regediti balatn ve

CHIP | ZEL

10

HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \ CurrentControlSet \ Control \ PriorityControl\ anahtarn bulun. Pencerenin sandaki blmde Win32PrioritySeparation deerini 38" olarak deitirin. Ardndan son olarak Bilgisayarm klasr zerinden Aralar mensne, oradan da Klasr Seeneklerine tklayn. Klasr Seenekleri penceresinde Grnm sekmesine gein ve Gelimi Ayarlar listesinden Klasr pencerelerini ayr bir ilemde balat seeneini iaretleyin. Windows XP, artk her pencereyi ve uygulamay, kendine zel bellek alannda ve zel proseslerde altrr. Bu sayede salamlk ve hz art salanr, ancak bilgisayarnz eskisine gre ok daha fazla RAM gerektirir. Not: Yukarda anlatlan iki ipucu, bazen Counter Strike altnda klavye ve farenin devre d kalmasna neden olabilir.

Eer 830 veya 845 chipsetli ve Windows XP kurulu bir sistem zerinde alyorsanz ncelikle Intel Chipset Software Installation uygulamasn kurmanz gerekir. Eer chipsetin modelinden emin olamyorsanz, yine ayn sayfa zerinde chipsetin tanmlanmasn salayan bir ara bulabilirsiniz. Al ve uygulamalarn balatlma sresinde gzle grlr bir art olduunu hissedeceksiniz. Srcleri yklemeden nce al sresini kronometre ile lerek fark tespit etmenizi tavsiye ediyoruz.

22

IRQ ncelik performans


Etki:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

HIZLI GRNM: Resimde grlen seenei kapatarak a klasrlerine daha hzl eriebilirsiniz.

5 dakika

21

Intel Uygulama Hzlandrc Disk eriimini hzlandrn


Etki:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

5 dakika

Sabit diskinizde yzde 10 deerinde hz art iin yeni src kurmaya sizce de demez mi? Intel firmas gerekli srcleri (Application Accelerator (IAA)) internet sitesi zerinden Eyll aynda bu yana sunuyor. Bu program duyurulduu zere storage sub-system bottleneckleri, yani darboazlar azaltyor. Eer Intel chipsetli bir anakart (810 - 860 aras) ve Pentium Celeron, III, 4 ya da Xeon ilemciye sahipseniz aadaki adresi ziyaret edin: http://www.intel.com/support/ chipsets/iaa Dosyay indirip kurulum ilemlerine balamadan nce, bu sayfada yer alan uyarlar ve nerileri mutlaka okuyun.

Bu ipucuyla, bir IRQ deerine verilen nceliin artrlarak, ilgili bileenin performansnn artrlmas salanabilir. Bu ilem srasnda en sk kullanlan bileen, tm anakartn performansnn artrlmasn salayan Sistem CMOS/Gerek Zaman Saatidir. Kayt Defteri Dzenleyicisinde HKEY_LOCAL_MACHINE \SYSTEM\CurrentControlSet\Control\PriorityControl anahtarna ulan. Sadaki alana farenin sa tuuyla tklayarak yeni bir DWORD deeri oluturun ve IRQ8Priority olarak adlandrn. Oluturulan deer zerine ift tklayp 1 deerini girin. Oluturulan deer, aadaki biimde grlr: IRQ8Priority REG_DWORD 0x00000001 (1) Deiikliklerin onaylanmas iin bilgisayar batan balatmanz gerekir.

3 Klasr Seenekleri penceresinde Grnm sekmesine gein. 4 Gelimi Ayarlar altnda ikinci srada yer alan A klasrlerini ve yazclar otomatik olarak tara seeneini devre d brakn. 5 Uygula veya Tamama tklayarak ilemlerin onaylanmasn salayn. Windowsun, simgelerin gsterilmesi srasnda muhteem hz kazandn greceksiniz.

24

IDE srclerde DMAnn etkinletirilmesi


Etki:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

5 dakika

23

Ada simgelerin daha hzl grntlenmesi


Etki:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

4 dakika

UYGULAMA HIZLANDIRICI: Intel Application Accelerator Intelin sitesinde cretsiz olarak sunuluyor.

Klasrlerde gezinmek zere (i)Bilgisayarm(i) klasrn atnzda, XP otomatik olarak a klasrleri ve yazclar da aranr. Bu ilem, simgelerin grntlenmesini geciktirebilir. Eer varsaylan Windows simgelerini kullanmay tercih ediyorsanz, bu fonksiyonu durdurabilirsiniz. 1 Bilgisayarm klasrne ift tklayarak almasn salayn. 2 Aralar mens zerinden Klasr Seeneklerini sein.

Pentium IV 3Ghz+ ilemcili yeni PCnizde kare atlayan DivX;-) filmlerin veya taklan MP3 dosyalarn cannz skmas gayet doal. Oysa ki zm olduka basit: Muhtemelen XP, IDE srclerinizi DMA yerine PIO modu altnda altrmay tercih ediyor. Bilgisayarm simgesine farenin sa tuuyla tkladktan hemen sonra zellikleri ve Donanm sekmesini seerek Aygt Yneticisine gein. Birincil IDE Kanal kaydna ve ardndan Gelimi Ayarlar sekmesine ift tklayn. Burada birincil IDE kanal zerindeki master ve slave srclerin ayarlarn grebilir ve aktarm modunu seebilirsiniz. Eer aktarm modu Salt PIO ise DMA kullanlabiliyorsa seeneini sein ve PCnizi batan balatn. Bilgisayarnzn aln ardndan da hala PIO modunda diretiyorsa, Aygt Yneticisinden birincil IDE kanaln kaldrn ve sistemi

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

11

batan balatn. Ardndan ayn ilemi ikincil IDE kanal iin de tekrarlayn. Artk akc DivX;-) filmlerin ve mp3lerin keyfini karabilirsiniz.

sistem performansnda nispeten hz art salanr.

27

XPnin hzl kapatlmas


Etki:

25

Scandisk sresini 10 saniye ksaltn


Etki:

Windows XP Sre:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

5 dakika

5 dakika

Balat/altr mens zerinde CMD komutunu yazarak MS DOS komut satrna gein. Komut penceresinde CHKNTFS/T:4 yazn ve [Enter] tuu ile ilemi onaylayn. 4 yazan alana bekleme sresini girebilirsiniz. Daha fazla bilgi iin CHKNTFS/? komutunu kullanabilirsiniz.

26

Hz iin grafik kalitesinden taviz verin


Etki:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

3 dakika

XP, yeni eklenen grafik zellikleri ile byk miktarlarda bellek harcanmasna neden olur. Bazen ok nemli grlen bu miktar, ok ince bir ayrnt iin israf ediliyor olabilir. Renk kalitesinin ve ekranda grntlenen bit saysnn drlmesi, yeni balayanlar iin nemli bir tasarruf ve hz art salayabilir. 1 Masastnde bo bir alana tklayarak alan menden zellikleri sein. 2 Grnt zellikleri penceresinde Ayarlar sekmesine gein. Renk kalitesi listesinden en dk kaliteyi sein (genellikle 15 veya 16 bit). Bu ilem renk younluunu, simgelerin kalitesini drr ve

Windows XPnin kapatlmas srasnda, sistem ncelikle alan tm hizmetlerin sonlandrlmasn salar. Eer hizmetler hemen kapatlamazsa, Windows tarafndan sonlandrlmadan nce kapatlmas iin bir ans daha tannr. Bu ilem, Windowsun sistem kayt veritabannda belirtilen sre kadar beklemesine neden olur. Eer bu ayarlar deitirirseniz, Windows hizmetlerin daha kolay sonlandrlmasn salayacaktr. Gerekli deiiklikleri aada bulabilirsiniz: 1 Balat/altr mens zerinden regedit programn altrn. 2 HKEY_LOCAL_MACHINE / SYSTEM / CurrentControlSet / Control anahtarna ulan. 3 Control anahtarna tklayn. 4 Pencerenin sandaki alanda "WaitToKillServiceTimeout" deerini sein. 5 zerine ift tklayarak deeri 2000den daha dk bir deere ayarlayn (rnein 200).

zerinden bir ksayol oluturun. (i)Ksayol Olutur(i) penceresi ekrana gelir. lgili satra shutdown (trnak iaretli olmadan) yazp bir karakter boluk brakn ve aadaki parametrelerden birini yazn. Kullanm: shutdown [-i | -l | -s | -r | -a] [-f] [-m \\bilgisayarad] [-t xx] [-c "aklama"] [-d up:xx:yy] -i Grafik arabirimini grntler, ilk parametre olmas gerekir -l Oturumu kapatr (-m parametresiyle kullanlamaz) -s Bilgisayar kapatr -r Bilgisayar kapatr ve batan balatlmasn salar -a Sistemin kapatlmasn engeller -m \\bilgisayarad Bilgisayarn uzaktan kapatlmasn, batan balatlmasn ya da iptal edilmesini salar. -t xx Sistemin belirlenen xx saniye sonunda kapatlmasn salar -c "aklama" Kapan aklamas (en fazla 127 karakter) -f alan uygulamalarn hibir uyar olmakszn kapatlmasn salar -d [u][p]:xx:yy Kapan iin sebep kodu u kullanc kodu p planlanan kapan kodu xx Byk sebep kodu (256dan daha kk pozitif deer) yy Kk sebep kodu (65536dan daha kk pozitif deer) Aadaki komut satr kapan komutuna iyi bir rnektir:
shutdown -s -t 0

HIZLI SONLANDIRMA: Kayt defteri zerinde sonlandrma sresini azaltmak kapan hzlandrr.

28

XPnin klavye zerinden kapatlmas


Etki:

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

4 dakika

DK RENK KALTES: ou zaman performans art iin renk kalitesinden taviz verilebilir.

Bilgisayarnzn klavye zerinden basit bir tu kombinasyonu ile kapatlmas ya da batan balatlmas ilerinizi kolaylatrmaz myd? [CTRL]+[ALT]+[DEL] tu kombinasyonunu herkes biliyor, peki ya [CTRL]+[ALT]+[END]i? Yapmanz gereken ilemler olduka basit ve zararsz. 1 Masastnde bo bir alana farenin sa tuuyla tklayn. Yeni/Ksayol mens

2 Bu komut bilgisayar kapan komutunu altrlmasn ve bilgisayarn kapatlmasn salar (-s parametresi ile). Saya, bilgisayarn en hzl biimde kapatlmas iin sfr deerine ayarlanmtr (t 0 parametresi ile) 3 zelletirilmi shutdown komutunuzu oluturduktan sonra (i)leri(i)ye tklayn. Ksayola bir isim verin ve ilemi bitirin. 4 Oluturulan ksayol zerine farenin sa tuuyla tklayn ve zelliklerini grntleyin. 5 Ksayol tuu satr zerinde programn ksayolunu belirleyebilirsiniz. [CTRL]+[ALT]+[END] tu kombinasyonunu kullanabilirsiniz, ancak tabii ki seim size kalm. 6 Tamama tklayn. Kapan komutu artk kullanma hazr! Bilgisayarnzn ka-

CHIP | ZEL

12

patlmas iin [CTRL]+[ALT]+[END] tularna basmanz yeterli olacaktr. Ancak ncelikle zerinde altnz dosyalar kaydetmeyi unutmayn. Aksi takdirde almalarnz kaydedilmeden kapatlr.

nmlar devre d brakn ve PCnizi batan balatn.

32

oklu sabit disklerde kalc takas dosyas


Etki:

Windows XP Sre:

29

Ada hz iin sistem hatasnn nlenmesi


Etki:

3 dakika

Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Sre:

3 dakika

Windows 2000de grlen bir hata, Zamanlanm Grevler klasrnn, kullancnn ada klasrleri grntlemesi srasnda da taranmasna neden olur. Microsoft bu hata iin bir dzeltme neriyor. Dzeltme sadece hatay gidermekle kalmyor, ayn zamanda Microsoft alarnda gezinti srasnda nemli derecede hz art da salyor. Hatann giderilmesi iin gerekli aadaki admlar izleyin: 1. Regedit komutu ile Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. 2. HKEY_LOCAL_MACHINE / Software / Microsoft / Windows / CurrentVersion / Explorer / RemoteComputer / NameSpace anahtarna gein. 3. {D6277990-4C6A-11CF-8D87-00AA0060F5BF} olarak tanmlanan anahtar bulun. 4. zerine sa tula tklayn ve silin. 5. Sistemi batan balatn.

HIZLI A ERM: NETBIOSun devre d braklmas adaki bilgisayarlara eriimi kstlayabilir.

eneini iaretleyin. A Balantlar penceresinde geri dndnzde Yksek Hzda Internet balantlarnza sa tula tklayn ve yukardaki admlar bu balant iin de tekrarlayn. Bu ayarlarn a balantlarnzda muhteem bir hz art saladn greceksiniz. Ancak yaplan deiiklik, baz durumlarda kk ev alarnda Internet Balant Paylam (ICS) fonksiyonunun almasnda sorunlara neden olabiliyor. Bu durumda yaplan ilemleri sorunsuz biimde geri alabilirsiniz.

30

Hzl a eriimi salanmas


Etki:

31

Kullanlmayan portlarn kapatlmas


Etki:

Windows 2000, XP Sre:

Windows XP Sre:

4 dakika

4 dakika

imdi okuyacanz ipucu, sisteminizde artc bir hz art salamanza yardmc olacak. nternette ve tartma gruplarnda kalc takas dosyasnn paylatrlmas konusunda ok sayda ipucuyla karlaabilirsiniz. Eer zellikle ayr IDE kanallarna bal iki veya daha ok sabit diske sahipseniz kalc takas dosyasn bu iki src zerine yayabilirsiniz. Windows XP, RAID-Type Stripping fonksiyonunu destekler ve sahip olduu algoritmalar ile bilgilerin farkl srclere paylatrlmasn da salar. Bylelikle her iki srcye de ayn anda eriilmesi (verilerin okunmas ve yazlmas) gerektiinde, Windows XP bu zellii sayesinde performans art salar. Gerekli ayarlar yapmak iin Bilgisayarm simgesi zerine sa tula tklayn, zellikleri sein. Alan pencerede Gelimi sekmesine gein ve Performans alan altndaki Ayarlara tklayn. Performans Seenekleri penceresi altnda Gelimi sekmesine gein ve Deitire tklayn. Sanal Bellek penceresinde her iki sabit diskiniz iin de disk bellei boyutunu ayarlayn. rnein her biri zerinde ift disk blm bulunan iki farkl sabit diskiniz

Eer 29. ipucunda aklanan a bilgisayarlar iin zamanlanm grevlerin denetlenmesi anahtarn da silmenize ramen A Balantlarm zerinden dier a bilgisayarlarna eriiminiz dayanlamayacak kadar yavalyorsa ve birden fazla a donanmna sahipseniz (kablo ve ADSL modem ya da dahili a iin ikinci bir NIC) aadaki admlar izleyin: A Balantlarm zerine farenin sa tuuyla tklayn ve zellikleri sein. Kablo ve ADSL modem balantsn salayan NIC zerine sa tula tklayn ve zellikleri sein. Internet letiim Kurallar (TCP/IP) kaydna tklayn ve tekrar ve zellikleri sein. Gelimi tuuna tklayn, WINS sekmesine gein ve TCP/IP zerinde NETBIOSu devre d brak se-

Yukarda anlatlan dier ipularnda balang uygulamalarn kapatarak, prefetch dosyalarn silerek veya DLLleri kaldrarak Windows XP aln hzlandrmay denemisinizdir. Kukusuz tm bu yntemler gerekten hz art salar. Ancak al hznn artrlmas iin nemli bir dier ayar da unutmamak gerekir. Bu yntem, Aygt Yneticisinden kullanlmayan aygtlarn kapatlmasna dayanr. rnein bilgisayarnzdaki USB ya da COM portlarna bal bir aygt bulunmuyorsa bunlarn kapatlmas sistemin al hzna ekstra katk salar. Denetim Masas / Sistem / Donanm penceresi zerinden Aygt Yneticisine gein. Bilgisayarnzda kullanlmayan dona-

OKLU SANAL BELLEK: ift sabit disk zerinde oluturulacak sanal bellek eriimi hzlandrr.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

13

olduu varsayalm. Bu durumda ekranda toplam 4 farkl disk alan grlr. Eer 512 MB sabit disk alanna sahipseniz rnein ikinci disk alann 1.5 GB boyutunda oluturabilir ve kalc takas dosyas boyutunu 764-1500 MB aras ayarlayabilirsiniz. Bu yntemi mutlaka deneyin. Page file stripping olarak da adlandrlan bu yntem ilem gcnn artmasn salar.

33

XPnin hzl kapatlmas iin alternatif neri


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

Windowsun nceki srmleri gibi, Windows XPnin de Bilgisayar Kapat

zerine tkladktan sonra kapatlmas uzun zaman alr. Eer yukarda anlatlan daha karmak ipularn uygulamaktan ekiniyorsanz, al ve kapan seslerini devre d brakarak nispeten hz art salayabilirsiniz. Denetim Masas zerinden Ses Efekti ve Ses Aygtlar simgesine tklayn. Ses Efekti sekmesine gein ve Program olaylar listesi altnda Windowstan k kaydn sein. Ses Efekti listesinde Windows XP Kapat.wav dosyas grlr. Listenin hemen yanndaki ok tuuna tklayarak listenin en stnde yer alan (Yok) kaydn sein. Tamama tklayarak ilemleri onaylayn. Sonraki allarda sistemin gecikmesine neden olan ses efektleri kapatlr.

karlamanz mmkndr. Ancak bu tr durumlarda sistem kmelerinin atlatlmas iin kullanlabileceiniz bir nerimiz var: Bu ilem, mavi ekranla karlaldnda sistemin batan balatlmasn salar. Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \ CurrentControlSet \ Control \ CrashControl anahtarna gein. Ekrann sandaki listeden AutoReboot deerini sein ve zerine farenin sa tuuyla tklayarak Deitiri sein. Fonksiyonu devre d brakmak iin ekrandaki deeri 0 ile, amak iinse 1 deeriyle deitirin. Ardndan bilgisayarnz batan balatn.

37

IE 6da yavalama ve kmelerin engellenmesi


Etki:

Windows XP

Kilitlenmeleri Engelleyin
Windows kilitlendiinde, ounlukla saatlerce sren bir almanz da boa gitmitir. Birka nlemle sisteminizin stabil almasn salayabilirsiniz.

Sre:

6 dakika

34

Alta taklmalarn engellenmesi


Etki:

35

Uygulama sonlandrma sresinin ayarlanmas


Etki:

Windows XP Sre:

Windows XP Sre:

4 dakika

4 dakika

Eer sistem al srasnda 2 veya 3 dakika taklyorsa ve bu esnada Balat mensne veya Grev ubuu programlarna da eriilemiyorsa bunun tek bir sebebi olabilir: Arka planda alan Arka Plan Akll Aktarm Hizmeti. Microsoft bu hatann giderilmesi iin gncellemeler yaynlad, ancak baz sistemlerde etkili olmayabilir. 1 Balat / altr mens zerinden msconfig komutunu altrn. 2 Hizmetler sekmesine gein. Hizmetler balna tklayarak hizmetlerin isme gre sralanmasn salayn. Ardndan Arka Plan Akll Aktarm Hizmetini bulun, devre d brakn ve ilemleri onaylayarak bilgisayarnz batan balatn.

letim sistemi, uygulamalarn donmalara kar otomatik olarak kapatlmasn salayacak bir sre tanmlar. Bu deer ou zaman gereinden yksek olabilir. Bazen de ok dk tanmlanmtr. Uygulamalarn arka planda ok sayda ilem yapmas, bilgisayarn uygulamann kilitlendiini dnerek onu sonlandrmasna neden olabilir. Bu durumu nlemek iin kayt defterindeki sonlandrma sresini artrmanz gerekir: Kayt Defteri Dzenleyicisini (regedit.exe) balatn. HKEY_CURRENT _USER \ Control Pane\ Desktop anahtarna gein. Ekrann sandaki listeden HungAppTimeout deerini sein ve zerine farenin sa tuuyla tklayarak Deitiri sein. Sonlandrma sresini deitirin ve bilgisayarnz batan balatn.

36
AKILLI AKTARIM HZMET: Alta aktif olan bu hizmet sistemin taklmasna enden olabilir.

Otomatik yeniden balatma seenei


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

Her ne kadar Windows XP srmnn en salam iletim sistemi olduu sylense de, baz durumlarda mavi ekranla

Eer Internet Explorer (IE) 6 dayanlamayacak kadar yavalyor, kmelere neden oluyorsa ve CPU kullanm oran yzde 100e kadar trmanyorsa, bunun nedeni zarar grm Temporary Internet Files klasr olabilir. Genelde Temporary Internet Files klasrndeki dosyalar, Internet Seenekleri mensnden ya da zel yazlmlar ile temizlenmeye allr. Ancak bu klasr ou zaman bo gibi grnse de aslnda bo olmayabilir. Bu durum Temporary Internet Files klasr veritabanndaki bozukluktan kaynaklanr. Temporary Internet Files aslnda gerek dosyalar deildir, %systemdrive%\Documents and Settings\%username%\Local Settings\Temporary Internet Files\Content.IE5\index.dat altna yer alan kaytlardr. Bu dosyann silinmesi, sorunu da zecektir. Ayn sorun NT kullanclarn da tehdit eder. Sorunun giderilmesi iin aadaki admlar izleyin: 1 (i)Balat / altr(i) penceresine CMD yazarak komut satr penceresi an. 2 Internet Explorer ve Windows Gezginini kapatn ([CTRL] + [ALT] + [DELETE] tularna basarak Grev Yneticisini an ve lemler sekmesinden iexplore.exe ve explorer.exe dosyalarn lemi Sonlandr zerine tklayarak kapatn. 3 Hasarl dosyay silmek iin komut satrnda aadaki komutu yazn.

CHIP | ZEL

14

WINDOWSUN TEMEL: lemler srasnda kapatlan Explorern kesinlikle tekrar balatlmas gerekiyor.

del "%systemdrive%\Documents and Settings\%username%\Local Settings\Temporary Internet Files\Content.IE5\index.dat" (%systemdrive% = sistemin kurulu olduu sabit disk rnein C:, %username% = oturum alan kullanc ad) 4 Grev Yneticisi zerinden Windows Gezginini tekrar balatn ([CTRL] + [ALT] + [DELETE] tularna basarak Grev Yneticisini an, Uygulamalar sekmesinde Yeni Greve tklayn. Ardndan Gzata tklayn ve C:\Windows\explorer.exe zerinden Windows Gezginini altrn) veya yine Grev Yneticisi zerinden bilgisayarnz batan balatn. IE artk gerek hznda alr.

arch companion cannot be found. You may need to run setup." ). Bu hatann giderilmesi iin XP Service Pack 1 gncellemesini ya da Q319949 kodlu hata gncellemesini kurmanz gerekir. Eer gncellemeleri yklemek istemiyorsanz, Administrator haklarna sahip bir kullanc ile oturum an. Balat / altr penceresine c:\Windows\inf yazn ve Tamama tklayn. Ekrana gelen klasrde Srchasst.inf dosyasn bulup zerine sa tula tklayn ve Ykleyi sein. Bu ilem arama rehberi iin gerekli dosyalarn yeniden yklenmesini salar. Ancak bu yntem ile giderilen hata, ileride ISSe balant kurarken arama penceresi ak ise tekrar grlebilir. Bu durumda, balant kesildiinde sorun devam edecektir, nk bozuk dosyalar bellekte kalr.

ARAMA HATASI: Microsoft rn destek merkezi hatann dzeltilmesi iin bir gncelleme sunuyor.

lgili dosyalar not defteri ile grntleyerek hatann kaynan bulmaya alabilirsiniz. Gz atmanz gereken dosyalar unlar: Balloon.xsl, Bar.xsl, Lclsrch.xml. Tabii ki bu kadar zahmete katlanmaktansa, XP SP1i kurmanz tavsiye ederiz.

Verileri Koruyun
ster i arkadalarnz, ister ocuklarnz olsun, verilerinizi merakl gzlerden korumalsnz. Bu da birka ipucu ile ok kolaydr.

40

FAT32 disk biiminin NTFSe dnttrlmesi


Etki:

Windows 2000, XP

38

Infinite Look Fix (Hacked Driver)


Etki:

Sre:

5 dakika

Windows 2000, XP Sre:

5 dakika

Bu ipucunda sonsuz dng hatasnn zmn bulabilirsiniz. Aslnda bu hata, yetersiz g kaynann neden olduu bir salamlk sorunu olarak bilinse de, sorunun gerek kayna srclerle ilgilidir. CPU AGP kontrol srcleri zellikle VIA chipsetli sistemlerde hatalara neden olabilir. Ancak bu sorundan rahatsz olan bir programc, sorunun srcden kaynaklandn zm ve src zerinde ufak bir deiiklik yaparak giderilebileceini ispatlam. Srcy indirebileceiniz adres aada: http://members.optushome.com.au/dicee6/NVLoopFix.zip

FAT32 disk sisteminin NTFSe dntrlmesi, salamln ve gvenliin artrlmasn salar. Komut satrna "Convert C: /FS:NTFS" komutunu yazn. C: ile / arasnda bir karakter boluk braktnzdan emin olun ve [Enter] tuu ile ilemi onaylayn. Sorulan sorular [E] tuuna basarak onaylayn (ya da Y). Tekrar sorulan soruya [E] yantn vererek sistemin batan balatlmasn salayn. lemin tamamlanarak sabit diskin NTFSe dntrlmesi bir saat ile 15 dakika arasnda deiir. Artk dosyalarnzn gvenlii iin parolalar tanmlayabilir ve ifreleme kullanabilirsiniz. Bu komut Windows XP Home srm altnda da alr.

39

Arama penceresi hatasnn engellenmesi


Etki:

41

Son kullanlan belgeler listesinin silinmesi


Etki:

iler bylelikle hangi dosyalar zerinde altnz rahatlkla grebilirler. Bu ipucu sayesinde dosyalarn bu listeye (recent files) eklenmesini engelleyebilirsiniz. Kayt Defteri Dzenleyicisini an, ncelikle HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ Policies \ Explorer anahtarna ulan ve ekrann sandaki alan zerine farenin sa tuuyla tklayarak yeni bir DWORD deeri oluturun. Yeni oluturulan deerin adn NoRecentDocsHistory olarak deitirin. Ardndan zerine tklayarak kstlamay amak iin 1 deerini, sistemi eski konumuna getirmek iin 0 deerini girin. Ayn ilemleri kullanc anahtar yerine sistem anahtar zerinde gerekletirmek iin, yeni deeri HKEY_LOCAL_MACHINE \ Software \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ Policies \ anahtar altna da ekleyebilirsiniz. Kayt Defteri Dzenleyicisini kapattktan sonra deiikliklerin onaylanmas iin bilgisayarnz batan balatmanz gerekir.

Windows XP Sre:

Windows XP Sre:

42

XP Homeda Administrator hesab parolas


Etki:

5 dakika

Windows 2000, XP Sre:

5 dakika

Windows XPde arama yapmak istediinizde bir hata mesajyla karlaabilirsiniz ("A file that is required to run se-

Standart ayarlarda, bir belge veya dosyaya eritiinizde ya da atnzda bu dosyann ismi Balat mens zerindeki zel menye eklenir. stenmeyen ziyaret-

4 dakika

Windows XP Home srmnde admin hesabna sadece Gvenli Kip (SafeMo-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

15

de) altndan eriilebilir. Bu hesabn parolas varsaylan olarak botur. Evet doru duydunuz, sizce de tehlikeli grnyor, deil mi? Daha gvenli bir sistem iin yapmanz gerekenleri aadaki gibi sralayabiliriz: 1 Bilgisayarnz kapatn. 2 PCnizi tekrar balatn ve BIOSun denetlenmesinin ardndan [F8] tuuna basn. Listeden Gvenli Kipi sein. 3 Sonraki pencerede [Enter] tuuna basn. 4 Balat mens zerinden Denetim Masasna gein. 5 Kullanc Hesaplar simgesine ift tklayn. 6 Listeden Administrator hesabn sein. 7 Yeni bir parola belirleyin. Artk bilgisayarnz batan balatabilirsiniz.

EKSTRA GVENLK: Yeni oluturulacak gvenlik sertifikas ile ifreli dosyalara eriim salanabilir.

43

Kaytl kullanc adlar veparolalara eriim


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

Depolanan Kullanc Ad ve Parolalar penceresinde, alan oturumdan farkl olarak etki alan servislerine balant iin kullanlan kullanc adlar ve parolalarna eriilebilir. Bu pencereye eriim normal yollarla biraz zor olabilir, ancak aadaki komutu kullanarak masastne ksayol oluturabilirsiniz:
rundll32.exe keymgr.dll,KRShowKeyMgr

44

ifreli dosyalarn ifrelerinin zlmesi


Etki:

Windows XP Sre:

6 dakika

ncelikle Administrator hesabyla oturum an. Balat / altr zerinden CMD yazarak komut satrna gein. Komut satrnda cipher /r:Eagent yazn ve [Enter]a basn. .PFX dosyasnn korunmas iin parolann yazlmas gerekir. Administrator parolanz yazn ve onaylamak iin tekrar yazn. .CER ve .PFX dosyalarnzn oluturulduu uyars ekranda grlr. Eagent.cer ve Eagent.pfx dosyalar, yukardaki komutu yazmadan nce bulunduunuz klasre kaydedilir. rnein komut satrnda C:\Documents and Settings\admin> grlyorsa, iki dosya da admin klasrne

kaydedilir (gvenlik nedeniyle bu dosyalar Administrator klasrnde ya da diskette saklamanz nerilir). Balat/altr zerinde certmgr .msc yazarak Tamama tklayn. Bu komut Sertifikalar penceresinin ekrana getirilmesini salar. Kiisel kayd zerine sa tula tklayn ve alan menden Tm Grevler / All sein. Sertifika Alma Sihirbaz alacaktr. leriye tklayn ve C:\Documents and Settings\admin klasrn hedef gsterin. A( penceresinde, pencerenin hemen altndaki Dosya Trn Personal Information Exchange (*.pfx,*.P12) olarak deitirin. Eagent.pfx dosyasn sein ve Aa tklayn. leriye tkladktan sonra Administrator parolanz girin (aadaki iki onay kutusunu da bo brakn) ve tekrar leriye tklayn. lk seenein aktif olduundan emin olun ve leriye tklayn. Ardndan Sona tklayn. Alma ileminin tamamlandn belirten bir mesaj ekrana gelir. Alma ilemini onaylamak iin Sertifika penceresini kapatn ve tekrar an. Kiisel klasrne tkladnzda Sertifikalar adnda yeni bir alt klasrn oluturulduunu greceksiniz. Sertifikalara tkladnzdaysa ekrann sandaki stunda yeni kayt grlr. Sertifikalar penceresini kapatn. Balat / altr penceresi zerinden secpol.msc komutunu altrn. Bu komut Yerel Gvenlik lkesi uygulamasnn ekrana getirilmesini salar. Ortak Anahtar lkeleri klasrn an ve ifreleme Dosya Sistemi alt klasr zerine farenin sa tuuyla tklayn. Alan menden Veri Kurtarma Aracs Ekle seeneini sein. Sihirbaz ekrana gelir. leriye tklayn. Gzat tuuna tklayn ve C:\Documents and Settings\admin klasrne gein. Eagent.cer dosyasn seip A tuuna tklayn (Sihirbaz User_Unknown durumunu gsterir). leriye ve Sona tklayn. Pencerenin sandaki stunda yeni kaytlar greceksiniz. Yerel Gvenlik lkesi penceresini kapatn.

Artk Administrator olarak siz yerel bilgisayar zerinde varsaylan ifrelenmi dosyalar kurtarma yetkilisi olarak tanmlandnz. ifreli dosyalar kurtarmak iin: 1. Senaryo Eer yukardaki ilemleri sistemde mevcut kullanclar dosyalarn ifrelemeden nce gerekletirdiyseniz artk Administrator hesabnda oturum aarak ifreli dosyalar grntleyebilirsiniz. Amak istediiniz dosya zerine ift tklamanz yeterli olacaktr. 2. Senaryo Eer gerekli ilemleri, mevcut kullanc dosyalarn ifreledikten sonra tamamladysanz, ncelikle ilemin uygulanaca kullanc hesabyla oturum amal ve ardndan oturumu kapatarak bu defa da Administrator hesabnzla oturum amalsnz. Artk ifreli dosyalar grntleyebilirsiniz. Dosyalar zerine ift tklamanz ieriin grntlenmesi iin yeterli olacaktr. Dikkat: ifreli dosyalarn kurtarmak istediiniz kullanc hesabnn adn deitirmeyin ya da silmeyin. Aksi takdirde yukardaki admlar izleyerek dosyalarn ifrelerinin zlmesi mmkn olamaz.

45

Guest hesabna ifre atanmas


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

XP Home ve Professional srmleri altnda Guest hesab iin kullanlan parola botur. Yani ksacas parola tanmlanmamtr. Oysa ki Guest hesab gvenlik aklarna neden olabilir. Bu durumda parola atanmas da istee bal olmamal. Guest hesabna ifre verilmesi iin ncelikle bilgisayarnzda Administrator hesabyla oturum an ve guest hesabna gein. Balat / altr zerinde CMD yazp Tamama tklayarak komut satrna gein. Komut satrnda aadaki komutu yazp [Enter]a basn.
Net user guest password

Denetim Masas klasrnde Kullanc Hesaplarna tklayn. Guest hesabna tkladnzda artk parolay deitirebilirsiniz.

CHIP | ZEL

16

46

IEde ifreli verileri sabit diske kaydetmeyin


Etki:

Windows 2000, XP Sre:

4 dakika

Internet Explorern son srm, yeni bir takm gvenlik zellikleri ierir. rnein ifreli veri transferi gerekletiren bir siteye balandnzda, a zerinden aktarlan dosyalar da ifrelidir. Bu durumda browser verilerin ifrelerinin zlmesi iin gerekli anahtara sahiptir. Neden birilerine ifrelerinizi zme ans tanyasnz ki? Eer Internet Explorera sabit diske yazma izni verilmezse birilerinin bu dosyay alma ans da neredeyse imkansz hale gelir ve brute force saldrlarla gvenliin krlmas da zorlar. Internet Explorer balatn. Aramensnden Internet Seeneklerini sein. Gelimi sekmesine gein ve Gvenlik altnda ifreli sayfalar diske kaydetmeseeneini bulun ve iaretleyin. Ardndan Tamama tklayarak yaplan deiiklikleri onaylayn.

SINIRLI KULLANICI: zel olarak yaratlacak zorunlu kullanc hesab ile birok fonksiyon kstlanabiliyor.

FRELERN GVENL: ifreli dosyalarn sabit diske kaydedilmesi hackerlara saldr imkan tanr.

47

Sistemde XP Pro zorunlu kullanc profili oluturmak


Etki:

Windows XP Pro Sre:

5 dakika

Bu ipucu, internet kafeler ve niversiteler bata olmak zere, kullanc hatalar nedeniyle sistem kmeleri yaanan sistemler iin ok nemli ve kalc bir zmdr. Denetim Masas zerinden Ynetimsel Aralar simgesine tklayn ve alan pencerede Bilgisayar Ynetimi

zerine tklayn. Ekrann solunda yer alan listeden Yerel Kullanclar ve Gruplar kaydn bulun. Yanndaki art simgesine tklayarak kaydn almasn salayn. Hemen altnda yer alan Users klasrne farenin sa tuuyla tklayn ve Yeni Kullanc seeneini sein. Defuser adnda bir kullanc oluturun. Administrator hesabndan kn ve yeni oluturduunuz defuser hesabyla oturum an. Ardndan bu defa defuser hesab oturumunu kapatn ve Administrator hesabyla oturum an. Tekrar Ynetimsel Aralar / Bilgisayar Ynetimi zerinden Yerel Kullanclar ve Gruplar klasrne gein. Users( klasrne tklayn. Yeni kullanc Defuser zerine ift tklayn. Profil sekmesine gein. Profil yoluna X:\WINDOWS\All Users\Defuser yazn (x sistem srcs harfi. Genelde C:\ eklindedir). Tamama tklayn ve Bilgisayar Yneticisi penceresini kapatn. Bilgisayarm simgesi zerine farenin sa tuuyla tklayn ve zellikleri setikten sonra Gelimi sekmesi altndan Ayarlar tuuna tklayn. Listede Defuser tanmn sein ve Kopyala tuuna tklayn. Profilin kopyalanaca yer satrna X:\WINDOWS\All Users\Defuser (x sistem srcs harfi. Genelde C:\ eklindedir) yazn. Kullanmna izin verilen profiller alannda Deitir tuuna tklayn ve nesne ad olarak Authenticated Users yazn, Adlar Denetle tuuna tklayn ve ardndan iki kez Tamama tklayarak pencerelerin kapanmasn salayn. Windows Gezgini zerinden X:\WINDOWS\All Users\Defuser klasrne gein. Ntuser.dat dosyas zerine farenin sa tuuyla tklayn ve menden Ad Deitiri sein. Dosyay ntuser.man olarak yeniden adlandrn. Yukarda anlatlanlar sadece DefUser zorunlu kullanc profilinin oluturulmasn salar. Yeni yaratlacak veya mevcut kullanclar arasnda Defuser profiline balananlar kesinlikle masastnde ya da evre birimlerinde yapaca dei-

iklikleri saklayamaz. Bir kullancnn her yeni oturum alnda tm deiiklikler geri alnr. Bu sayede masast dzeninin korunmas salanr. Defuser kullanc profilinin yeni kullanclara atanmas: rnek: Denetim Masasnda yer alan Ynetimsel Aralar / Bilgisayar Ynetimi zerinden Yerel Kullanclar ve Gruplar klasrn an. Users klasr zerine farenin sa tuuyla tklayn ve yeni bir kullanc oluturun. Kullanc adn User1 olarak belirleyin. Ekrann sandaki alanda kullanc tanm zerine ift tklayn ve Profil sekmesine gein. Profil yolu satrna C:\WINDOWS\All Users\Defuser yazn. Artk User1 oturum atnda C:\WINDOWS\All Users\Defuser klasrndeki ntuser.man dosyasn stne alr. Defuser kullanc profilinin mevcut kullancya atanmas: rnek: Mevcut kullanc User2 Ynetimsel Aralar / Bilgisayar Ynetimi zerinden Yerel Kullanclar ve Gruplar klasrn an. Ekrann sandaki alanda User2 kullancs zerine ift tklayn. Profil sekmesine gein. Profil yolu satrna C:\WINDOWS\All Users\Defuser yazn. Artk User2 kullancs oturum atnda C:\WINDOWS\All Users\Defuser klasrnde yer alan ntuser.man dosyasn devralr ve oluturulan artlar altnda alr.

48

IE geici dosyalarnn kapanta silinmesi


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

Bu ipucuyla, Internet Explorer uygulamasnn her kapannda geici internet dosyalarnn nasl silinebileceini greceksiniz. Bu sayede sabit diskinizin kapasitesinden tasarruf ve gezdiiniz web sayfalarnn gizliliini salayabilirsiniz. Tm HTML dosyalar standart olarak Temporary Internet Files klasrne kaydedilir. ok az bilgisayar bilgisi bulunan bir kullanc bile bu dosyalar farkl bir klasre kopyalayarak grntleyebilir. Gerekten de, en az grnd kadar gvensiz. Bu durumu engellemek iin ncelikle Internet Explorer balatn. Aralar( mensnden Internet Seeneklerine gein. Gelimi sekmesinde Ayarlar listesinde Gvenlik bal altnda Ta-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

17

senger zerinden dosya atabileceklerini ve ilgili portlarn ak olmas gerektiini de unutmayn. Aksi takdirde hibir iletiim kuramayabilirsiniz.

50

XPnin davetsiz misafirlerden korunmas


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

zerinden Microsoft dosya paylamn kapatn. 7 Bilgisayarm simgesine farenin sa tuuyla tklayarak Sistem zellikleri penceresine ulan. Bu pencerede Uzak sekmesine gein ve Uzak Yardm desteini kapatn. 8 Bir Firewall yazlm kullann. 9 Srekli olarak WindowsUpdate sayfasn ziyaret ederek son gncellemeleri ykleyin.

GEC DOSYALAR:ou zaman arkada braktnz dosyalar hakknza bilgi edinilmesine imkan tanr..

rayc kapatldnda Temporary Internet Files klasrn boalt seeneini iaretleyin veTamama tklayn.

49

Sisteme yaplan saldrlar engelleme


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

Gelen balantlar engelleyerek d dnyaya olan aklarnz kapatabilirsiniz. Balat / Denetim Masas klasr zerinden A Balatlarna tklayn. Internet balantnzn saland Yerel A Balants zerine farenin sa tuuyla tklayn ve zellikleri sein. Bu balant eleri aadaki eleri kullanr listesinden Internet letiim Kurallar (TCP/IP) n sein ve zelliklere tklayn. Yeni alan pencerede Gelimi tuuna tklayn. Gelimi TCP/IP Ayarlar penceresinde ise Seenekler( sekmesine gein. TCP/IP Szme lemini sein ve zelliklere tklayn. TCP/IP Szme lemini Etkinletir (Tm badatrclar iin) seeneini iaretleyin. TCP Bala... seeneinin hemen zerinde yer alan Seilene zin Verseeneini iaretleyin ve kullanclarn eriebilecei portlar belirleyin. Eer web sunucu altryorsanz 80, ftp sunucusu altryorsanz 21 portunu ekleyin. Tamama tklayarak tm pencereleri kapatn ve bilgisayarnz batan balatn. Bu sayede ihtiya duyulmayan tm balantlar kapatlr. Bu ipucuna alternatif olarak bir firewalldan da yardm alabilirsiniz. Kukusuz portlarn szlmesini salarken rnein dier bilgisayarlarn size ICQ veya Windows Mes-

Davetsiz misafirlerden korunmanz iin bir ok yntem nerebiliriz. Tabii ki tecrbeli hackerlar isterlerse zaman harcayarak tm bu engelleri exploitler yardmyla da amay baarabilirler. Ancak aada bulabileceiniz neriler bu saldrlar olabildiince yavalatacaktr. Eer dosya paylam ve uzaktan balant fonksiyonlarndan yararlanyorsanz yerel kural deiiminden de uzak durmalsnz. 1 lemlere balamadan nce Guest ve Administrator hesaplar iin parola belirlemeyi unutmayn. Standart ayarlar altnda Guest hesab parolas botur. Parolanz harflerden ve saylardan oluan ve szlkte yer almayan bir kelime sein. 2 Kullanlmayan hesaplar, zellikle de uzaktan eriim hesaplarn silin. 3 Guest hesabn silemeyeceiniz iin devre d brakmay deneyebilirsiniz. 4 Guest ve Administrator hesaplarnn isimlerini farkl tanmlarla deitirin. Bu hesaplarn tanmlarn silin (yerel kullanc ve hesaplarda). Denetim Masas / Ynetimsel Aralar / Yerel Gvenlik lkesi / Yerel lkeler / Gvenlik Seenekleri. Srasyla Guest ve Administrator hesaplar zerine ift tklayarak yeniden adlandrn. 5 Eer bilgisayarnza uzaktan balant kurmanz gerekmiyorsa bu fonksiyonu kapattnzdan emin olun. (i)Denetim Masas / Ynetimsel Aralar / Yerel Gvenlik lkesi / Yerel lkeler / Kullanc Haklar Atamas / Bu bilgisayara a zerinden eri kayd zerinden tm kullanclar ve gruplar kaldrabilirsiniz. Hatta bu seenein bo olmas nerilir. Bu bilgisayara a zerinden eriime izin verme seenei altna ise tm kullanc ve gruplarn eklenmesi gerekir. Bu ilke zerine ift tklayn, ardndan srasyla Kullanc ya da Grup Ekle, Gelimi ve imdi Bul tularna tklayn. Tm hesaplar iaretleyin ve Tamama tklayn. 6 Eer kullanlmyorsa A Balantlarm

51

Son alan belgeler gemiinin silinmesi


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

Balat mens zerinden altra tklayn. A satrna "gpedit.msc" yazn ve [Enter]a basn. Ardndan Kullanc Yaplandrmas altndaki Ynetim ablonlar ilkesine tklayn. Alan menden Balat mens ve Grev ubuunu sein. Ekrann sandaki listeden Son alan belgelerin gemiini tutma seeneine ift tklayn, Etkin seeneini iaretleyin ve Tamama tkladktan sonra tm pencereleri kapatn.

SON KULLANILAN BELGELER: Bu sayede izinsiz ziyaretilerin altnz dosyalar bulmas engellenebilir.

52

Bilgisayarn gvenlik amal kilitlenmesi


Etki:

Windows XP Sre:

4 dakika

XPde bilgisayarnz kilitlemek iin Windows ksayollarndan [Windows] tuu ile [L] tularna ayn anda basmanz yeterli olacaktr. Eer bilgisayarnz rnein Remote Administrator ile uzaktan kilitlemek istiyorsanz, bu tulara basmanz mmkn olamaz. Bu imkandan yararlanabilmek iin masastne bir ksayol yaratmanz yeterli olacaktr.
Hedef: %windir%\System32\rundll32. exe user32.dll,LockWorkStation Balama yeri: %windir%

CHIP | ZEL

18

53

IIS 5.0n nemli gvenlik delii


Etki:

Windows 2000 / XP ProSre:

4 dakika

File Transfer Protocol (FTP) ada dosyalarn TCP/IP zerinden kopyalanmas iin kullanlr. Eer anonymousdan farkl kullanc adlar tanmlamay dnyorsanz, kolay tahmin edilebilir ak metinlerden kanmaya dikkat edin. Hatta ok zorunlu bir hizmet olarak kullanlmyorsa FTP hizmetinin devre d braklmasn da neririz. Eer FTP hizmeti altnz departman ve okulda hizmet amal bir zorunluluksa FTP hizmetini ve dosyalar tek bana alan zel bir sunucuya transfer edin. Bylelikle dier servislere ve anzdaki verilere eriim snrlanr. letim sisteminize bal olarak aadaki admlar izleyerek FTP hizmetini devre d brakabilir veya sistem gvenliinizi artrabilirsiniz. Windows XP Professional ve Windows 2000 iletim sistemlerinde (i)Denetim Masas(i) penceresinde (i)Windows Bileeni Ekle/Kaldr(i) altndan Internet Information Server 5.0 (ISS 5.0) eklenebilir durumdadr. IS 5.0un kurulumunun ardndan ne yazk ki bilgisayarnzda ok nemli gvenlik boluu yaratacak olan FTPye anonim eriim imkan, otomatik olarak balatlr. Bu servisi devre d brakmak iin aadaki admlar izleyin: 1 Denetim Masas zerinden Ynetimsel Aralar simgesine tklayn ve Hizmetleri balatn. 2 FTP publishing hizmetini bulun. 3 Bu hizmet zerine sa tula tklayarak zellikleri sein. 4 Durdur zerine tklayn. 5 Balang tr listesinden Devre Dn sein. 6 Uygulaya ve ardndan Tamama tklayn.

SSTEM KLD: Bu komut ile anahtar olarak kullanabileceiniz bir disket oluturulur.

http://grc.com/ http://hackerwhacker.com/ http://scan.sygatetech.com/ http://www.testmyfirewall.com/ http://www.auditmypc.com/ http://www.iggyz.com/Test.html http://online.securityfocus.com/cgibin/sfonline/links.pl?cat=43&offset=60 yi testler!

lamda bir koruma salanm olur ve al srasnda srcye zel bir disket yerletirilmedii takdirde, bilgisayarnzda oturum almas engellenir. Balat / altr zerinden A satrna SYSKEY yazp [Enter] tuuna basn. Ekrana gelen ilk pencerede Gncelletir zerine tklamanz gerekir. Sonraki pencerede Sistemin rettii Parola seeneinin seili olduundan emin olmalsnz. Ardndan Balang Anahtarn Diskette Sakla seeneini iaretleyin ve disket srcye bo bir disket yerletirdikten sonra Tamama tklayn. lem tamamlandktan sonra disketi srcden karn ve bilgisayar batan balatn. Peki ama tm bu yaplan ilemlerin ne tr bir yarar olacak? Tam anlamyla ekstra bir gvenlik katman. XP sisteminizi batan balattnzda oturum ama ekranna ulamak iin gvenlik disketini srcye yerletirmeniz istenir. Ancak oluturduunuz bu disket eer bilgisayar atnzda yannzda yoksa, bu, sisteminizi hack etmek isteyen ziyaretiler kadar sizin iin de kt demektir. nk bilgisayarnza artk hibir ekilde ulaamazsnz. Bu nedenle disketi gvenilir bir yerde saklamaya ve yannzdan ayrmamaya zen gsterin.

56

net send spamcilerini engelleyin


Etki:

Windows XP ProSre:

3 dakika

Eer siz de sk sk net send spamleri alyorsanz (istenmeyen mesaj kutular) ve bu mesajlardan kurtulmak istiyorsanz, ncelikle Bilgisayarm simgesi zerine sa tula tklayn ve Yneti sein. Pencerenin solundaki Hizmetler ve Uygulamalar kaydnn yanndaki art simgesine tklayn. Alan listeden Hizmetleri sein. Pencerenin sandaki Hizmetler listesinden Messenger hizmetini bulun. zerine sa tula tklayarak zellikleri sein. Balang tr olarak Devre Dn sein. Dikkat: Bu hizmet MSN/Windows Messenger ile kartrlmamal. Messenger hizmeti, DOS komut satrndan net send ile a zerinden gnderilen mesajlarn, Windows penceresi altndan grntlenmesini salar ve kapatldnda net send spamcilerini engeller.

55

Sistem gvenliinin test edilmesi


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

54

Syskey komutunun harikalar


Etki:

Windows XP Professional ProSre:

3 dakika

Bu ipucunda sisteminizin gvenliini artrmann ilgin bir yolunu greceksiniz. Bu ipucunu uyguladktan sonra istenmeyen ziyaretilere kar gerek an-

Aslnda bu bir ipucu saylmaz. Ancak gvenlik iin mutlaka bilmeniz gereken ve online sistem gvenlik testleri gerekletirebilen web sitesi adreslerini aada bulabilirsiniz. Eer bir firewall kullanyorsanz yeterli gvenlie sahip olup olmadnz grebilirsiniz. Unutmayn, eer hackerlar isterlerse mutlaka sisteminize girecek bir yol bulurlar!

SPAME SON: Messenger hizmeti engellenerek internetten gelen netsend spamleri durdurulabilir.

57

Gvenlik testi
Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

Bu ipucu, Windows NT, 2000 ve XP altnda gvenliin test edilmesi iin nemli bir yntemi aklyor. Uygulama

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

19

paylamlar, hizmetler ve benzeri dier tehlikeler hakknda zengin bilgiler sunuyor. Bu tr fonksiyonlar iin kullanlan Microsoft Personal Security Advisor (MPSA) (Microsoft Kiisel Gvenlik Danman) aracnn yerini, Nisan 2002 tarihinden itibaren Microsoft Baseline Security Analyzer (MBSA) (Microsoft Temel Gvenlik zmleyicisi) arac alyor. MBSA, Windows NT 4.0, Windows 2000 ve Windows XP sistemleri altndaki genel gvenlik gediklerinin taranmasn salyor. MBSA, MPSA ile ayn gvenlik kontrollerini ieriyor, ancak Windows Server ve Workstation gibi yerel ve uzak bilgisayarlarn taranmasnda olduka etkili fonksiyonlar ieriyor. MBSA aracn aadaki adresten indirebilir ya da eCHIP CD zerinden sisteminize direkt kurabilirsiniz: http://www.microsoft.com/technet/security/tools/Tools/mbsahome.asp

olacaktr: (Not: Eer disk blmnn (partition) en d (root) klasrnde deilseniz varsaylanlar u komut ile deitirin CD /D src_ad:) Ardndan komut satrnda:
CACLS * /e /t /c /g Administrators:F System:F

58

Windows 2000 tipi gvenlik ayarlar


Etki:

Yazn ve [Enter] tuu ile onaylayn. Not: Eer ekranda, ''Cacls komutu yalnzca NTFS dosya sistemini kullanan disk srclerde altrlabilir mesaj grlrse komutu FAT biimlendirilmi sabit diskten altrdnz anlamna gelir. Sabit diskinizi NTFSe dntrmeniz gerekir. Bu komut /e parametresi ile ACLsnin yerini almak yerine dzenlenmesini salar. /t parametresi ise deiikliklerin alt klasrlere uygulanmasn salar. CACLS komutunun ardndan gelen /c parametresi dosya ak olsa bile ilemin srdrlmesini salar. /g parametresi, ardndan gelen Hesap:zin tanmna imkan salar.

XP PRO GVENL: Microsoftun bile aklamad bu zellik gvenli mod altndan kullanlabiliyor.

Windows XP ProSre:

3 dakika

60

Oturum ama penceresinde kapat simgesini kaldrn


Etki:

Windows XP altnda basitletirilen ayarlarn Windows 2000 tipi ayarlarn yerini tutmayacan dnenlerden misiniz? Windows 2000 tipi eriim haklar ayarlarn m zlediniz? Ayarlarn eski grnmne kavumak iin ncelikle Windows Gezginini balatn. Bunun iin [Windows] + [E] tularna ayn anda basmanz yeterli olacaktr. Aralar mens zerinde Klasr Seeneklerine tklayn. Grnm sekmesine gein. Gelimi ayarlar listesinden "Basit dosya paylamn kullan (nerilen)" seeneini devre d brakn. Ayarlarn deitiini greceksiniz. Not: Bu nerimiz Home srmnde de alr.

Windows XP ProSre:

4 dakika

Windows XP ve Windows 2000 altnda Oturum Ama penceresinde yer alan Kapat simgesinin kaldrlmas iin Kayt Defteri Dzenleyicisini (regedit) balatn ve HKEY_LOCAL_MACHINE \ SOFTWARE \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ policies \ system anahtarna ulan. DWORD deeri olarak grlen shutdownwithoutlogon zerine ift tklayarak deerini '0' ile deitirin ve Kayt Defteri Dzenleyicisi penceresini kapatn. te hepsi bu kadar.

59

Tm klasr gvenliinin resetlenmesi


Etki:

61

XP Home altnda XP Pro dosya gvenlii


Etki:

Windows XP ProSre:

Windows XP ProSre:

5 dakika

4 dakika

Genellikle buradaki problem Windows Gezgini altnda disk alanlar, klasrler ve dosyalarn gvenlik ayarlarnda grlr. ou zaman basit bir zmden daha fazlas gerekir. rnein aadaki komut satrn disk blmnn en d klasrnden altrmak daha uygun

Her ne kadar gelimi dosya gvenliinin sadece Windows XP Professional srm altnda kullanlabilir olduu sylense de, aslnda Windows XP Home srmnde de uygulamak mmklndr. Burada aslnda Aralar/Klasr Seenekleri zerinden Basit dosya paylam kullan seenei kapatldktan sonra

zellikler mens altnda grlen Gvenlik sekmesinden bahsediyoruz. Bu blm, dosya ve klasrler iin zel tanmlar yaparak gruplara ve kullanclara okuma, yazma, altrma ve benzeri haklarnn tanmlanabildii, Windows NT ve Windows 2000 altnda da grlen fonksiyon ile ayn ilevi grr. Ancak Microsoft bu fonksiyonun Windows XP Home srmnde yer aldn ileri sryor. ncelikle dosya sisteminizin FAT deil NTFS olmas gerekir. Gelimi gvenlik ayarlarnn aktif hale getirilmesi iin XP Home iletim sisteminizi Gvenli Mod altnda balatn (Al srasnda [F8] tuuna basl tutun). Herhangi bir dosya veya klasr zerine farenin sa tuuyla tklayn, bu koullar altnda Gvenlik sekmesinin XP Pro srmndeki gibi etkin olduunu greceksiniz. Deiiklikleri gerekletirdikten sonra sistemi tekrar normal olarak balatn. Eer bilgisayarnzda snrl sayda kullancya sahipseniz bu yntem olduka kullanldr ve snrl kullanclarn baz uygulamalar altrmalarn engelleyebilirsiniz. Tek yapmanz gereken sistemi gvenli mod altnda tekrar balatmak, gerekli snrlamalar gerekletirmek ve bilgisayar batan balatmak. stelik ayrntl ayarlar yapabileceiniz Gelimi tuunu da yine bu pencerede grebilirsiniz. Sabit diskinizin NTFS dosya sistemine dntrlmesi iin gerekli bilgileri 40. ipucunda bulabilirsiniz. lemler yaklak bir saatte tamamlanr.

CHIP | ZEL

20

62

Kullanc adnn Balattan kaldrlmas


Etki:

lerin uygulanmas iin bilgisayarnz batan balatmanz gerekir.

Windows XP ProSre:

5 dakika

64

Kayt defterinin uzaktan dzenlenmesi


Etki:

4. admlar arasn tekrarlayn. Artk hizmetin almadn grebilirsiniz.

Windows XP

Balat / altr penceresi zerinden gpedit.msc yazp Tamama tklayarak Grup lkesi penceresini an. Kullanc Yaplandrmas / Ynetim ablonlar / Balat Mens ve Grev ubuu zerine tklayn ve ekrann sandaki listede Balat Mensnden kullanc adn kaldr seeneini bulun. Bu kayt zerine farenin sa tuuyla tklayp zellikleri sein. Etkin seenei iaretledikten sonra Tamama tklayarak deiiklikleri onaylayn.

ProSre:

65

Oturumu kapat seeneinin kapatlmas


Etki:

4 dakika

Windows XP ProSre:

Windows XP altrlabilir bir hizmet yardmyla kayt defterinin uzaktan dzenlenebilmesine imkan tanr. Olduka nemli bu gvenlik deliini kapamak iin yapmanz gerekenleri adm adm aada bulabilirsiniz: 1 Balat mens zerinden Denetim Masasn an. 2 Ynetimsel Aralar sein. 3 Ekrann sanda A kaydna balan hizmetini bulun. 4 Kayt zerine farenin sa tuuyla tklayn ve zellikleri sein. 5 Balang tr alanndan Devre D seeneini iaretleyin. 6 Bilgisayarnz batan balatn ve 1 ile

3 dakika

ncelikle Balat / altr / Regedit komutu ile Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. Ardndan HKEY_CURRENT_USER \ SOFTWARE \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ Policies \ Explorer anahtarn bulun. StartMenuLogoff adnda bir DWORD deeri oluturun. Ardndan bu deere 1 verisini girin ve bilgisayarnz batan balatn. Artk Balat mens zerinde Oturumu Kapat seeneinin yer almadn greceksiniz. Bylelikle kullanclarn farkl tanmlarla oturum ama giriimleri de engellenmi olacaktr.

KULLANICI ADI: Balat mensndeki kullanc ad gzlemcilere ilham verebilir

Daha Verimli ve Rahat aln


Windows ile hzl almak szkonusu olduunda kullanm ve men geniletmeleri ile ilgili ipular, sistemdeki ince ayarlardan daha ok ie yarar.

63

Klasr korumasnn tekrar almas


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

66

Gezgin altnda AVI dosyalarnn yaratt sorun


Etki:

Windows XP ProSre:

Windows klasr ya da Program Files ierisinde yer alan dosyalar grntlemek istediinizde, bu dosyalarn gizli dosyalar veya sistem dosyalar olduunu belirten sama uyar mesajlaryla mutlaka karlamsnzdr. ou zaman bu uyarlar profesyonel kullanclar iin bir ba belasdr, ancak bilgisayar kullanmaya yeni balayan tecrbesiz kullanclar iin hayat kurtarc olabilir. Bu ipucunda aada yer alan yntem ile sistem kaytlar veritaban zerinden bu korumann tekrar nasl alacan greceksiniz. ncelikle Balat / altr / Regedit komutu ile Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. Ardndan HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ Explorer \ WebView \ BarricadedFolders anahtarna ulan. Ekrann sandaki alanda tekrar korumalarn etkinletirebileceiniz klasrleri grebilirsiniz. Deitirmek istediiniz deerlerden biri zerine sa tula tklayn, Deitir komutunu sein ve deeri 1 olarak deitirin. Deiiklik-

5 dakika

Windowsun AVI dosyalarnn okunmas srasnda gerekten nemli sorunlarla karlatn grebilirsiniz. Windows Gezgininde herhangi bir AVI dosyasna tklandnda boyutun ve uzunluun belirlenmesi iin tm dosyann okunmasn gerektirir (zellikler penceresinde). Ancak Windows altndaki gerek sorun yarda kesilmi ve tamam indirilmemi AVI dosyalarnda grlr, nk bu dosyalarn bilgi verileri eksiktir. Bu durumda Windows tm AVI dosyasn tarayarak gerekli bilgilerin toplanmasn saar, ancak bu ilemler 100% ilemci kullanmn gerektirir. Performans dne yol aan bu sorunun zm iin ncelikle Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. HKEY_CLASSES_ROOT \ SystemFileAssociations \ .avi \ shellex \ PropertyHandler anahtarn bulun. "{87D62D94-71B3-4b9a-94895FE6850DC73E} biiminde grlen

varsaylan deeri silin. Ancak bu ilemin ardndan kazanlacak sistem kaynaklarnn karlnda bir AVI dosyasnn zellikler penceresinde artk uzunluk, boyut ve bitrate gibi verileri bulamayacanz unutmayn. Ancak kukusuz tm bu katlandnz zahmete deecektir.

AVI DOSYASI SORUNU: Kayt defteri zerinde yaplacak ilemlerde dikkatli davranmanz nerilir.

67

IEda komut dizisi hata ayklamasnn kapatlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

nternette srf yaparken Internet Explorern karlat hatal pencerelerde her seferinde size bir soru ynelterek hata ayklanmas ilemi gerektirmesi sizce de

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

21

ok skc ve gereksiz deil mi? Siz de ayn grteyseniz bu fonksiyonu kapatmann olduka kolay bir yolu var: Internet Explorer balatn. Aralar mensnden Internet Seeneklerini sein. Gelimi sekmesine gein. Ayarlar listesinde Tarama alt bal altnda Komut dizisi hata ayklamasn devreden karseeneini iaretleyin. Artk Debugsz srfn tadn karabilirsiniz.

Windows XPnin birok gizli zelliine eriebilirsiniz. rnein: En az parola geerlilik sresi, hesap kilitleme sresi, ayrntl kullanc haklar atamas ilemleri, oturum ama saatlerinin belirlenmesi ve daha birok nemli zellik Hatta gpedit.msc uygulamas iin masastne bir ksayol oluturabilirsiniz.

deitirmeniz, ok fazla bellek kapasitesine ihtiya duyulaca iin tavsiye edilmez. Ayrca sistem ncelii her zaman Yksekkalamaz, nk deerler sadece mevcut oturum iin geerlidir. Yani bilgisayarnz batan balatldnda tm ncelikler varsaylan deere (genelde Normal) geri alnr.

68

Aramada ZIP dosyalarnn devre d braklmas


Etki:

70

Programlara ncelik atayarak konforlu alma


Etki:

71

MFT Fragmantasyonu
Etki:

Windows XP ProSre:

Windows XP ProSre:

Windows XP ProSre:

6 dakika

4 dakika

3 dakika

Eer sabit diskinizde ok sayda sktrlm dosya bulunuyorsa Windows XP arama ilemi srasnda byk oranda yavalar. Arama sonularnn grntlenmesini hzlandrmak iin bu dosyalara gz atlmasn engelleyebilirsiniz. Balat zerinden altra tklayarak aadaki komutlar yazn:
regsvr32 c:\winnt\system32\zipfldr.dll /u

veya
regsvr32 c:\windows\system32\zipfldr.dll /u

(Eer Windows klasrnde kaytl ise) Bu fonksiyonu tekrar amak iin ise:
regsvr32 c:\winnt\system32\zipfldr.dll

veya
regsvr32 c:\windows\system32\zipfldr.dll

(Eer Windows klasrnde kaytl ise)

69

Gerek hayatta baarnn srr nceliklerin dzenli bir biimde belirlenmesinde gizlidir. Bilgisayar dnyas da her ne kadar gevek grnse de aslnda gerek hayattan pek farkl saylmaz. Windows, dzenli bir hiyerari ile kontrol edilen ve ncelik Sistemi olarak bilinen yapya dayanr. Bir programn ncelii artrldnda, grev yneticisi sisteme uyarda bulunarak bu programa daha ok dikkat edilmesini ve RAM bellek ile beslenmesini, sistem nbelleinin programn almas iin optimize edilmesini salar. imdi ncelikler dnyasn hzlca gzden geirelim: Grev ubuuna sa tula tklayn ve alan menden Grev Yneticisini sein. lemler sekmesinde hzlandrmak istediiniz program sein. Program zerine sa tula tklayn ve ncelik Ata / Yksek zerine tklayn. Artk bu program ok daha hzl ve verimli alr. Dikkat: Uygulamann ncelik zamann Gerek Zamanda olarak

Windows XP ya da 2000 kurulu bilgisayarnza tm yazlmlar kurduktan ve dosyalarnz kopyaladktan sonra komut satrnda:
FOR /L %f in (1,1,10000) do md %f

yazn ve [Enter] basn. Ardndan (Root klasrde (C:\) olmamak artyla):


FOR /L %f in (1,1,50000) do echo Hey > %f

yazn ve [Enter] basn. Bu ilemler zerinde deiiklikler yapabileceiniz 10000 klasr ve 50000 dosyann oluturulmasn salar. Ve MFT boyutunun azalmas salanr. Diskkeeper yazlmnn demo srmn indirin. Bir defa MFT defrag ilemini altrn ve ardndan bu dosyalar ve klasrleri sildikten sonra artk bu fonksiyona ihtiyacnz olmayacak.

72

Hazrda Bekletin kapatlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

Grup lkesi dzenleyicisi ile gizli ayarlara eriim


Etki:

3 dakika

Windows XP ProSre:

4 dakika

Windows XP, sistem yneticilerine nemli imkanlar salayarak ok sayda Windows zelliinin deitirilmesini salayan bir program ierir: Grup lkesi Dzenleyicisi. Program balatmak iin aadaki yolu izleyebilirsiniz: Balat mens zerinden altr sein ve A satrna gpedit.msc yazn. Tamama tklayn. Grup lkesi penceresi ekrana gelir. Ekrann solundaki listeden istediiniz kayt zerine tklayarak sistem kayt veritabannn ayrntlaryla uramadan

Eer Hazrda Beklet fonksiyonunu kullanmayan masast bir bilgisayar kullancs iseniz sabit diskinizde bo yere harcanan megabytelarca alandan bellek olarak yararlanabilirsiniz. Bunun iin

NCELKL UYGULAMALAR: Grev yneticisi uygulamalara daha fazla kaynak ayrlmasn salayabilir.

HAZIRDA BEKLET: Masast PCler iin olduka gereksiz bu fonksiyon sabit diskin israfna neden olur.

CHIP | ZEL

22

Denetim Masas zerinden G Seenekleri simgesine tklayn ve Hazrda Beklet sekmesine gein. Hazrda bekletmeyi etkinletir seeneini kapatn ve Tamama tklayn.

73

Disk azald mesajlarna son


Etki:

CurrentControlSet \ Services \ Fastfat altnda Start deerini 4(disabled) deerinden 1 (system) deerine deitirin. Deiiklikleri tamamladktan sonra bilgisayarnz batan balatn. Ancak ne yazk ki yeni oluturulan srcnn boyutu en fazla 32 MB olacaktr.

gtnn grntlenmesini salayn ve zerine farenin sa tuuyla tklayarak zellikleri sein. Gelimi Ayarlar sekmesine gein. rnekleme Hzn 200 rapor/saniye olarak deitirin.

Windows XP ProSre:

4 dakika

75

Hizmet bilgileri ve nemli ayarlarn gerekletirilmesi


Etki:

Windows XP ProSre:

Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn ve HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft\Windows \ CurrentVersion \ Policies \ Explorer \ anahtarn bulun. Eer ekrann sandaki kaytlar arasnda "NoLowDiskSpaceChecks" deeri bulunmuyorsa DWORD deeri olarak oluturun ve bu anahtarn deerini 1 ile deitirin. Ardndan bilgisayarnz balatn.

4 dakika

74

Sabit disk bellei


Etki:

Windows XP ProSre:

5 dakika

Eski gnlerin gvenilir zmleri arasnda yer alan ramdiskleri hatrlarsnz? Bu fonksiyonu 9x ekirdeine uygulamak olduka kolay. Ancak peki XPde zm nasl bulunur? rnein eer srekli internette gezinen bir srf delisiyseniz temp klasrn ramdrivea ynlendirebilirsiniz. Ya da bunlar yerine bilgisayarn batan balatlmas srasnda silinmesini istediiniz nemli klasrlerin veya dosyalarn (rnein Office uygulamalarnn oluturduu ~*.tmp dosyalar) bu klasre kaydedilmesini salayabilirsiniz. Aklnza farkl alternatiflerin geldiine eminiz. ncelikle aadaki adresten ilgili program bilgisayarnza indirin: http://support.microsoft.com/ default.aspx?scid=kb; en-us;Q257405&SD=MSKB& Program yeni donanm olarak gstererek Donanm Ekle sihirbaz zerinden kurulumunu salayn. Ardndan aadaki anahtar deerlerini deitirin. HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \ CurrentControlSet \ Services \ Ramdisk \ Parameters altnda yer alan DiskSize deerini 01F00000 (32505856) olarak deitirin. HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \

Bilgisayarnzda bulunan 89 hizmetten 36snn standart ayarlar altnda otomatik olarak balatldklarn, ancak bunlardan sadece 5ine ihtiya duyulduunu biliyor muydunuz? Gereksiz hizmetlerin kapatlmas bilgisayarnzn performansnda harika bir iyileme salayacaktr. XP servisleriyle ilgili aklamalar ve ayrntl bilgiyi www.blkviper.com /WinXP/service411.htm adresinde veya eCHIP: XPServices koduyla eCHIPte bulabilirsiniz. Ayrca internet gateway veya oyun sistemleri iin en ideal sistem ayarlarn yine www.blkviper.com /WinXP/servicecfg.htm adresinde bulabilirsiniz.

HASSAS FARE: Ksa bir deiiklik ile fareyi daha performansl hale getirebilrisiniz.

77

Gcn kesilmesi ve sistemin kapatlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

HZMET BLGLER: www.blkviper.com sitesi altnda Windows hizmetleri hakknda bilgiler yer alyor.

ou kullanc Balat mens zerinden Bilgisayar Kapat zerine tklamasna ramen sistemin gerektii gibi kapatlamamasndan ikayetidir. Bunun nedeni ise olduka basit: Aktif hale getirilmeyen APM fonksiyonu. Bu fonksiyonu amak iin Bilgisayarm zerine farenin sa tuuyla tklayn, zellikleri ve Aygt Yneticisini sein. Grnm mens zerinden Gizli aygtlar gster seeneine tklayn. zerinde krmz bir arp simgesi yer alan NT ATM / Legacy Interface mode seeneini greceksiniz. Bu kayt zerine ift tklayn ve alan pencerenin altndaki Aygt kullanm listesinden Bu aygt kullan (etkinletir) sein. Artk bilgisayarnz tam anlamyla kapatlabilir. Not: Eer donanmlar arasnda NT ATM / Legacy Interface mode yer almyorsa bu ipucu sisteminizde almaz.

76

Yumuak fare hareketleri


Etki:

78

Ayrntl grnm penceresinin hzlandrlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

Windows XP ProSre:

5 dakika

4 dakika

Eer PS/2 fare kullanyorsanz aadaki deiiklik zellikle daha iyi oyun performans iin yumuak fare hareketlerinin gerekletirilmesini salar. Denetim Masas zerinden Sisteme tklayarak Donanm sekmesine gein ve Aygt Yneticisi tuuna tklayn. Fare ve dier iaret aygtlar kaydn bulun. Yanndaki art simgesine tklayarak fare ay-

Windows Gezgini penceresinin Ayrntlar grnm ayarlaryla grntlenmesini tercih ediyorsanz ite size zniteliklerin grntlenme hzn iki katna karacak bir ipucu: Windows Gezgininde dosyalarn listelenmesi srasnda Grnm mens zerinden Ayrntlara tklayarak her dosyann ek zelliklerinin grntlen-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

23

mesi salanr. Bu dosyalardan bazlarna ait bilgiler klasr zerine tklandnda tekrar grntlenmek zere okunacandan yavalamaya neden olur. Hatta MP3 veya AVI gibi oklu ortam dosyalarnn depoland geni boyutlu klasrlerde, Windows Gezgininin tm dosyalardan gerekli bilgileri alp karmas ok uzun zaman alabilir. Aadaki yntemi uygulayarak istenmeyen zelliklerin kapatlmasn ve dosyalarn grntlenmesi srasnda hz art salayabilirsiniz: Windows Gezginini balatn. Dzenlemek istediiniz klasre gein. Grnm mens zerinden Ayrntlara tklayn. Listelenen dosyalarn hemen zerindeki dosya zelliklerinin grntlendii ubuk zerine farenin sa tuuyla tklayn. Grntlenebilecek niteliklerin bir listesi ekrana gelir. stenmeyen veya gerek duyulmayan zelliklerin nndeki iaretleri kaldrarak kapatlmasn salayn. Ayn ekilde mutlaka grntlenmesini istediiniz dier ek zellikleri de aabilirsiniz.

Grnm mensnde imdi alnyor Aralar zerine gelin ve alan listeden Grsel eyi grntle seeneini devre d brakn.

80

Kalitesiz grnt ve grafiklere son


Etki:

Windows 2000 ProSre:

imde grlebilir. Ancak sabit diskinizi sememeye dikkat edin. Ardndan bu aygt devre d brakn. ZIP srcnze ihtiya duyduunuz zaman ayn ilemin tersini gerekletirerek tekrar kullanlabilir hale getirebilirsiniz. Windows XP sisteminizin birden hzlandn greceksiniz.

5 dakika

82

Geici dosya oluturulmas


Etki:

79

Pentium 2PCnizin %50 hzlandrlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

5 dakika

Pentium 3 ilemcili bir bilgisayardan daha yava bir PC zerinde Windows XP ilemlerini hzl bir biimde gerekletirebileceinizi syleseler inanr msnz? Tabii ki hayr! Ancak aadaki ipucu sayesinde, Pentium 2 ilemcili bir sistemi bile mmkn olan en ideal konuma getirebilirsiniz. Sistemin gerek dman Windows Media Player uygulamasdr. Her ne kadar renkli ve gsterili yapsyla vazgeilmez bir ara gibi grnse de, ilemci gcnn israfna neden olur. Bunun en temel nedeni ise d grn ve grsel elerdir. Bu nedenle sistemde sadece Media Player alrken bile Grev Yneticisini atnzda Performans sekmesi altnda Media Playern, ilemci gcnn %50sini harcadn grebilirsiniz. Oysa grsel eler ve d grnm kapatldnda, bu oran sadece %2-3e kadar decek ve dier uygulamalarn almasna olanak tanyacak kadar ilemci gc kalacaktr. imdi bu fonksiyonun nasl kapatlacan grelim: ncelikle Media Player balatn. Pencerenin solundaki alanda imdi alnyorun seili olduundan emin olun.

Birok kullanc 3D oyunlarda ve 3dmark altnda dk kalitede grafiklerden ikayeti. stelik CPU kullanm orannn ok yksek olmasna ramen. Bu gibi durumlarda CPU yk durumu , be saniyelik aralklarla %1-2den %10-12 deerine (idle) kadar ykselebilir. Ancak bu sorunun cevabn dk performansl donanmlarda veya eski srclerde aramayn. Eer Lan balantsna sahipseniz ve benzer problemlerle karlayorsanz aada anlatlan yntemi uygulayn: Bilgisayarm simgesi zerine sa tula tklayn ve alan mennden Yneti sein. Ekrann solundaki alanda Aygt Yneticisini sein. A Badatrclar altnda a kartnz zerine ift tklayn ve Gelimi sekmesine gein. Balant tr alannda a kartnzn deerini el ile belirleyin (Otomatik deeri dnda). Ardndan bilgisayarnz batan balatn. Sisteminizde 3D oyunlarda grafiklerin tamamen ortadan kalktn greceksiniz.

Windows XP ProSre:

42 dakika

256 MB veya daha fazla bellek kapasitesine sahip kullanclar; bu ipucu Windows altnda ve oyunlarda veriminizi artracak. Uygulanacak ilemler sonucunda Windows gerekten kullanlabilir bellek kapasitesi ok dk olana dek geici dosyann oluturulmasn engelleyecektir. Balat / altr penceresi zerinden msconfig.exe yazarak Sistem Yaplandrma Yardmc Programn balatn. SYSTEM.INI sekmesi altnda 386enh kaydnn hemen altna "ConservativeSwapfileUsage=1" deerini girin. Windowsunuzu batan balattnzda oyunlardaki performans artn hissedeceksiniz.

81

XPde den oyun performansnn artrlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

EKLENT: System.ini dosyasna eklenecek bir satr geici dosyann ynetimini salar.

Windows XPye getiinizden bu yana oyunlarda performansn ok kt olduunu mu dnyorsunuz? CPU kullanm oran %12 civarnda grlyor, grafikler ok kt, ses kalitesi dk, hatta DVD oynatlrken bile sistem neredeyse tm gcn harcyor. 80. ipucunu da uyguladnz ancak hibir deiiklik grlmedi. Eer sisteminizde bir ZIP srcs bulunuyorsa ve bu tr bir sorunla banz dertte ise zm ok basit: Bilgisayarm simgesi zerine sa tula tklayp Yneti sein. Aygt Yneticisine gein. Disk srcleri altnda yer alan ZIP srcs zerine ift tklayn. Bu kayt IMG VP01 veya benzeri bir bi-

83

QoS-awareler iin bant genilii ayar


Etki:

Windows XP ProSre:

6 dakika

Windows XPde trafik ak Quality of Service (QoS) Resource Reservation Protocol (RSVP) kullanlarak ideal biimde ekillendirilir. Ancak uygulamalarn bahsedilen bu QoS API avantajlarndan faydalanabilecek ekilde gelitirilmi olmalar gerekir. Programlardan gelen ve QoS-aware olmayan trafik, dorudan TCI olarak adlandrlan farkl bir APIye ynlendirilir. Bu programlarn Qos APIden farkl olarak bant genilii

CHIP | ZEL

24

balatldnda ihtiya duyulan miktarda bant genilii ayrlarak, QoS-aware olmayan uygulamalarn etkisi engellenir. QoS-aware uygulama kapatldnda ve a balants kesildiinde ise bant genilii tekrar bo kalr. Bu ilem, PATH ve RESV tazeleme komutlaryla gerekletirilir. Bu komutlar grlmediinde veri ak durdurulur ve bant genilii rezervasyonu iptal edilir.

84
QOS-AWARE: Paket zamanlaycs uygulamalar iin bant genilii ynetimini salar.

Bellek performansnn artrlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

5 dakika

iin savamalar gerekir, nk bant genilii rezervasyonu bulunmaz. Eer ok sayda QoS-aware program kullanyor ve programlara ayrlan bant genilii oranlarn deitirmek istiyorsanz, aadaki nerilerimizi okuyun: ncelikle Administrator olarak oturum atnzdan emin olun. Administrator haklarna sahip farkl bir kullanc kabul edilmeyecektir. Administrator olarak oturum amak iin: Balat / Oturumu Kapat / Oturumu Kapat zerine tklayn. Oturum ama ekrannda [Ctrl] + [Alt] + [Del] tularna basn. Kullanc ad alanna Administrator yazn, parolanz girin ve Tamama tklayn. Balat mens zerinden altra tklayn. A satrna gpedit.msc yazn ve Tamama tklayn. Grup lkesi penceresi ekrana geldiinde Bilgisayar Yaplandrmas / Ynetim ablonlar / A zerinden QoS Paket Zamanlaycsn iaretleyin. Ekrann sandaki alanda Ayrlabilir bant geniliini snrla seenei zerine ift tklayn. Ayar sekmesinde Etkin seeneini iaretleyin. Bant genilii snr (%) alannda QoSaware uygulamalara rezerve etmek istediiniz oran girin. Tamama tklayn ve Grup lkesi penceresini kapatn. Balat / Bilgisayarm / A Balantlar / A balantlarn grntle seenei zerine tklayn. Alan listeden a balantnz zerine sa tula tklayn ve zellikleri sein. Genel sekmesi altnda QoS Paket Zamanlaycsnn aktif olduundan emin olun. Bilgisayarnz batan balattnzda tm ilemler onaylanr. Bylelikle QoS-aware bir uygulama

Bu ipucu sayesinde sistem belleine ince ayar gerekletirilebilirsiniz. Ancak en az 256 MB bellee ihtiya duyuluyor. ncelikle (Balat / altr zerinden regedit komutunu altrarak Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn ve HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \ CurrentControlSet \ Control \ Session Manager \ Memory Management anahtarna ulan. 1 DisablePagingExecutive zerine ift tklayn ve ondalk tabannda 1 verisini girin. Bu ayar XPnin sabit diske bavurmak yerine verileri bellekten okumasn salar. 2 LargeSystemCache zerine ift tklayn ve ondalk tabannda 1 verisini girin. Bu ayar XPnin ekirdeini bellek zerinde altrarak performans art salar. 3 Yeni bir DWORD deeri oluturun ve IOPageLockLimit olarak adlandrn. Deer zerine ift tklayarak deer verisini ondalk sistemde deitirin: 128 MB bellek iin 4000, 256 MB bellek iin 10000 ve 512 MBdan daha yksek bellee sahipseniz 40000 deerini girin. Bu ayar disk bellekleme hzn artrr. Bilgisayarnz yeniden balattnzda sisteminizin adeta utuunu greceksiniz.

Windows sistem kaytlarnda ayn alanda daha fazla tema oluturulduunda farkl renk ablonlarnn yaratlmas da mmkn olacaktr. Her zamanki gibi, ncelikle Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. Ardndan HKEY_USERS \ .DEFAULT \ Software \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ ThemeManager anahtarn bulun. Ardndan NormalColor verisi zerine farenin sa tuuyla tklayn ve Deitir komutunu sein. NormalColor deer verisini Metallic olarak deitirin. Tamama tklayn ve Kayt Defteri Dzenleyicisi penceresini kapatn. Bilgisayarnz batan balatn. Not: Alta eski renk stiline geri dnmek iin Metallic deerini tekrar NormalColor olarak deitirmeniz yeterli olacaktr. Yeni temalar yaynlandnda DllName anahtarnda yer alan veriyi deitirerek farkl temalara gei yapabilirsiniz.

86

Internet Explorern balatlmas


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

Internet Explorer ksayolunu deitirerek hedef satrnn sonuna -nohome parametresini ekleyin. rnein: C:\Program Files\Internet Explorer\IEXPLORE.EXE" -nohome Bu ayar Internet Explorern mmkn olan en yksek hzda ekrana getirilmesini salar, nk uygulamann altrlmas srasnda hibir web sayfas grntlenmez. IE balatldktan sonra ana sayfaya gitmek istiyorsanz, Giri tuuna tklamanz yeterli olacaktr.

85

Temay al ekranndan sein


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

Bu ipucu, bilgisayarn al ekran grndnde hangi renk seimlerinin varsaylan tema olarak grntleneceine karar vermenizi salyor. Standart olarak sadece bir tema bulunduu iin imdilik sadece bu tema iin renk ayarlarn deitirebilirsiniz. Ancak tabii ki

HIZLI IE AILII: Ksayolun sonuna eklenecek ksa bir parametre IE aln hzlandrr.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

25

87

Temalar iin Window Blinds XP


Etki:

Windows XP ProSre:

5 dakika

Windows Blinds XP, Windows XP iletim sistemine entegre edilmi bir biimde kullanma sunulur. Microsoft ve Stardock firmalar bir ibirliine girerek Microsoftun Windows XP iletim sistemi altnda bu teknolojiden yararlanmasna imkan salanmtr. Windows Blinds XPnin kurulumu ile Grnt zellikleri altnda bilgisayarna uygulayabileceiniz birok ek tema aktif hale gelir. Hatta daha da iyisi, 1000in zerinde farkl temadan birini indirebilir veya SDKlar kullanarak kendi temanz kolay bir biimde oluturabilirsiniz. Grnm ayarlarnz deitirmek iin ncelikle Windows Blinds XP (eCHIP Code: WinBlindXP) uygulamasn kurun. Daha fazla tema iin http://www.wincustomize.com/index.asp sayfasn ziyaret edebilir ve sol taraftaki men zerinden WindowsBlinds seerek temalarnz indirebilirsiniz.

http://www.maxtor.com/en/support/downloads/maxblast3.htm http://support.wdc.com/download/index.asp#dlgtools The Maxtor Maxblast 3 al disketi, EZ-BIOS ayarlar zerinde daha stn kullanlabilirlik salar. rnein aada Maxblast ile EZ-BIOS kurulumunun adm adm uygulamasn bulabilirsiniz: 1 A: srcsne sistem al disketini yerletirin ve bilgisayar batan balatn. 2 Sorumluluklar kabul etmenizi gerektiren metinler ekrana geldiinde [Enter] tuuna basarak ilemleri onaylayn. 3 Ana menden (Main Menu) Advanced Options seeneini sein ve [Enter] tuuna basn. 4 Gelimi ayarlar (Advanced Options) alt mens ekrana gelir. 5 EZ-BIOSun kurulumunun ardndan XP balatldnda yeni donanm tanr ve sabit diskleriniz iin gerekli ATA srclerinin kurulumunu salar. Bilgisayarnz batan balattnzda artk daha hzl alan bir sisteme sahipsiniz.

birka saat iinde kesilmesi sorunuyla karlalabilir. Bu sorunu zmenin iki yolu var: 1 Hazrda Bekleti devre d brakn: Masastne sa tula tklayn ve zellikleri sein. Ekran Koruyucu sekmesine gein. Mnitr gc alannda G tuuna tklayn. Hazrda Beklet sekmesine gein ve Hazrda bekletmeyi etkinleti seeneini devre d brakn. 2 Windows Messenger devre d brakn: Balat / altr zerinden gpedit.msc komutu ile Grup lkesi uygulamasn balatn. Bilgisayar Yaplandrmas / Ynetim ablonlar / Windows Bileenleri zerinden Windows Messengera tklayn. Pencerenin sandaki alanda Windows Meesenger altrlamasn seenei zerine sa tula tklayn zellikleri sein. Ayar sekmesinde Etkin seeneini iaretleyin ve Tamama tklayarak deiiklikleri onaylayn. Sorunun giderildiini greceksiniz.

89

Yar saydam seim dikdtgeni hatas


Etki:

91

SP1 ile gelen AVI dosyas grntleme sorunu


Etki:

Windows XP ProSre:

Windows XP ProSre:

3 dakika

4 dakika

WINDOWS BLINDS XP: Temalar iin yardmc Blinds XP arac farkl temalara eriimini salar.

88

EZ-BIOS ve XP
Etki:

Windows XP ProSre:

3 dakika

Baz anakartlarda BIOS, sabit diskiniz iin gerekli ayarlarn yaplmas srasnda kstlaycdr. rnein multi sector transfers ve Logical block addressing gibi her iki ayar da tm Windows srmleri altnda sabit disklerin genel performansn artrr. Bu sorunun stesinden gelmek ve ayarlar aktif hale getirebilmek iin Maxtor veya Western Digital firmalarnn web sitelerinde bulabileceiniz (adresler aada) basit boot yazlmn kurmanz gerekir:

Aada zm anlatlan sorun, nedeni tam olarak anlalmayan bir sebepten tr baz sistemlerde grlebilir ve klasr ierisinde dosya ya da klasrleri fare ile setiinizde oluan mavi saydam dikdrtgen giderek yavalar. Bu sorunu gidermek yapmanz gereken ilem olduka basit: Bilgisayarm simgesi zerine sa tula tklayn ve zellikleri sein. Gelimi sekmesine gein, Performans ayarlar altnda Ayarlar zerine tklayn. Grsel Efektler sekmesinde Yar saydam seim dikdrtgeni gster seeneini devre d brakn ve Uygulaya tklayn. Ardndan ayn seenei tekrar iaretleyin ve Tamama tklayarak pencereyi kapatn. Artk klasrde seim dikdrtgeni gecikmelere neden olmayacaktr.

Windows XP Service Pack 1 gncellemelerini sisteminize yklediniz ve bu ilemin ardndan avi dosyalarnn grntlenmesi srasnda %100 CPU kullanmna neden olduunu ve sistemin neredeyse tkanmak zere olduunu grdnz. Bu ipucu sayesinde Windows XP ve XP! Gncellemesi yaplan srmlerde sorunun giderilmesini salayabilirsiniz. Kayt Defteri Dzenleyicisi altnda HKEY_LOCAL_MACHINE \ SOFTWARE \ Classes \ CLSID\ {87D62D9471B3-4b9a-9489-5FE6850DC73E} \ InProcServer32 anahtarn silin. Bu anahtarn silinmesi oklu ortam dosyalarnn oynatlmasn veya dosya zellikleri ya da kk grnmlerinin grntlenmesini engellemez.

90

ADSL/kablo modem kesinti sorunlar


Etki:

92

Profesyoneller iin masast yneticisi


Etki:

Windows XP ProSre:

Windows XP ProSre:

3 dakika

4 dakika

USB modeller bata olmak zere baz ADSL ve kablo modemlerde balantnn

Desktop Manager arac ok sayda masast oluturarak masast alan kazanmanz ve daha dzenli bir alma orta-

CHIP | ZEL

26

Not: Bu ipucu Internet Explorern tm yeni srmlerinde alr. Ancak sadece www. ve .com eklentilerinin girilmesi iin kullanlabilir. Ne yazk ki .net , com.tr veya .co.uk gibi uzantlar otomatik olarak tamamlanamaz.

94
MASAST YNETCS: Desktop Manager ok pencerede alanlarn ilerini kolaylatracak.

XP fare filtresi hatasnn giderilmesi


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

mnn oluturulmasn salyor. ncelikle Microsoftun web sitesi zerinde cretsiz olarak sunulan XP PowerToysun ????? (eCHIP Code: Powertoys) ???? sisteminize kurulmas gerekir (http://www.microsoft.com/w indowsxp/pro/dow nloads/powertoys.asp). Kurulumun tamamlanmasnn ardndan ara ubuuna sa tula tklayn. Alan mende Ara ubuklar altndan Desktop Manager fonksiyonunu aktif hale getirin. Artk drt yeni masast grebilirsiniz. Ancak Linuxun bir zelliini hatrlatacak olan Shared Desktops seeneini kullanmamanz neririz. Bu fonksiyonu kapatmak iin ekrann sa alt kesinde MSVDM tanmnn hemen yanndaki yeil Windows simgesine farenin sa tuuyla tklayn ve Shared Desktops seeneini devre d brakn. Ayrca simgelerin ekranda grnmesini istemiyorsanz Show Quick Switch Buttons seeneini kapadktan sonra [Windows] + [V] tuu ile nizleme penceresine geebilirsiniz.

Bu ipucu ile Windows XP altnda farenin hzlandrlmasn salayabilirsiniz. Bu sayede Windows 2000 tipi fare kullanm rahatlna kavuulur. Oyun severler ve bu tip hassas fare hareketlerine ihtiya duyan kullanclar iin ideal. ncelikle Kayt Defteri Dzenleyicisi (Balat / altr / regedit.exe) altnda HKEY_CURRENT_USER \ Control Panel \ Mouse anahtarna ulan. Ekrann sa yannda yer alan anahtarlar arasndan SmoothMouseXCurve zerine ift tklayarak deerini aadaki biimde deitirin: 00,00,00,00,00,00,00,00,00,a0,00,00,00, 00,00,00,00,40,\ 01,00,00,00,00,00,00,80,02,00,00,00,00, 00,00,00,05,00,00,00,00,00 Ardndan SmoothMouseYCurve deerini de aadaki biimde deitirin: 00,00,00,00,00,00,00,00,66,a6,02,00,00, 00,00,00,cd,4c,\ 05,00,00,00,00,00,a0,99,0a,00,00,00,00,0 0,38,33,15,00,00,00,00,00 Kayt Defteri Dzenleyicisini kapatn ve bilgisayarnz batan balatn.

defa Windows XP kurulum CDsi ile bilgisayar balatn ve Windows kurulumunu gerekletirin. Windows XP kurulumun hangi disk alan zerine yaplmasn istediinizi sorduunda NTFS nerilerine aldanmayn ve hibir deiiklik yaplmadan mevcut disk alan zerine kurulumu gerekletirecek son seenei sein. Windows kurulumu sorunsuz olarak tamamlanacak ve NTFSe ihtiya duymadan 32 GBdan daha byk disk alanna sahip olabileceksiniz.

96

SHIFT + Hayr = Tmne hayr


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

Dosya ilemleri srasnda Dosya Deiimini Onayla balkl pencerelerle sk sk karlamsnzdr. Bu tip pencerelerde genelde Evet, Tmne Evet, Hayr, ptal seenekleri bulunmasna ramen ptalin Tmne Hayr seeneinin yerini tuttuu dnlerek yer verilmez. Ancak bu seenee de ihtiya duyulduu durumlar olabilir. Bu gibi durumlarda [Shift] tuu basl iken Hayr zerine tkladnzda Tmne Hayr seenei gerekletirilir.

93

IEde adreslerin otomatik tamamlanmas


Etki:

95

32 GBden byk FAT32 alan kullanm


Etki:

Windows XP ProSre:

TMNE HAYIR: Kopyalama ilemleri srasnda eksik kalan seenee Shift tuu ile eriilir.

Windows XP ProSre:

6 dakika

4 dakika

Bu ipucu sayesinde Internet Explorer adres ubuuna yazacanz adreslerin www. n eki ve .com son eki ile otomatik olarak tamamlanmasn salayabilirsiniz. Bylelikle daha az yazabilir ve web sitelerine daha hzl eriebilirsiniz. 1 Adres ubuuna web sitesinin adn yazn (rnein: Microsoft). 2 [Ctrl] + [Enter] tularna basn. 3 IE yazlan adresi otomatik olarak "www.microsoft.com" biimine tamamlar ve sayfann almasn salar.

imdiye kadar hi aklanmam bir ipucunu su yzne karyoruz. Windows XP altnda 32 GBdan daha byk disk alanlarnn kullanlmas aada okuyacanz yntem ile artk mmkn. rnein 60 GBlk FAT32 biimlendirilmi diskinizi tek para olarak kullanabilirsiniz: ncelikle bir Win98 al disketi bulun ve bilgisayarnz bu al disketiyle balattktan sonra Fdisk komutunu altrn. Disk alan boyutunu 120GBa kadar istediiniz boyutta tanmlayn. Win98 al disketiyle bilgisayar tekrar balatn ve srcy biimlendirin. Bu

97

Adaki bilgisayarlara eriim sorunu


Etki:

Windows XP ProSre:

3 dakika

Bu ipucu a ile ilgili tm sorunlarnz zemez, ancak dier kullanclara balant problemini ortadan kaldrmanz salayabilir. Balat mens zerinden A Balantlarma sa tula tklayn ve zellikleri sein. Yerel A Balants zerine sa tula tklayn ve zellikleri sein. Kimlik Dorulama sekmesine gein. Bu a iin IEEE 802.1x kimlik dorulamasn etkin-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
100 pucu

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

27

letir seeneini devre d brakn ve Tamama tklayn. Muhtemelen sorunun ortadan kalktn greceksiniz. Eer sorun hala giderilemediyse, a ile ilgili dier ipularn da gzden geirmelisiniz.

nin konumunu yazn: satrna aadaki komutu yazp leriye tklayn: C:\WINDOWS\system32\rasdial.exe /disconnect Ardndan ksayol zerine sa tula tklayarak zellikler penceresinde Ksayol sekmesine gein. Ksayol tuu alanna tklayn ve balantnn annda kesilmesi iin kullanlacak klavye ksayolunu tanmlayn.

99
KMLK DORULAMA: Bu seenek baz sistemlerde aa eriimi engelleyebilir ve kapatlmas gerekir.

Kilitli ve silinemeyen dosyalar


Etki:

Windows XP ProSre:

4 dakika

srlerin alt klasrlerinin de seili olduunu kontrol edin. 6 Tekrar zellikler zerinden Gvenlik sekmesine gein. 7 Administrator kullancsna tm haklarn ynetimini verin (Eer Uygula tuu aktif durumda deilse hepsini devre d brakn ve tam kontrolu tekrar sein). Alt seenekleri bulunan seeneklerin seildiinden emin olun. Bilgisayarnz tekrar balatn ve istediiniz dosyalar silin. Ksayollar gibi baz dosyalar bozulmu grnebilir, ancak bu deiikliin ardndan dzeldiini grebilirsiniz.

98

Balanty Kes ksayolu


Etki:

Windows XP ProSre:

3 dakika

Ksayol ile evirmeli a balantnzn kesilmesi iin masastne sa tula tklayarak yeni bir ksayol oluturun ve e-

Kilitli ve eriimi engellenmi dosyalarn silinmesi iin u ilemleri gerekletirmeniz yeterli olacaktr: 1 Bilgisayar Gvenli Modda balatn (Al srasnda [F8] tuuna basl tutun). 2 Administrator hesabyla oturum an. 3 Silinemeyen dosyay ieren klasr sein. 4 zellik / Gvenlik / Gelimi / Sahibi zerine tklayn. 5 Administrator kullancsnn tm haklarn sahibi olduundan emin olun. Kla-

100

Dos satr iin otomatik tamamlama


Etki:

Windows XP ProSre:

3 dakika

Kayt Defteri Dzenleyicisi zerinden HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft \ Command Processor anahtar altnda yer alan CompletionChar deerine 0x00000009 verisini atayarak DOS komut satrnda dosya adlarnn otomatik olarak tamamlanmasn salayabilirsiniz.

28

Donanm pular

PC Doktoru Banda
Sistem performansnn en nemli bileeni, dzgn alan donanmlardr. Ancak ou kez kayna bile anlalamayan sorunlar PCnizin yavalamasna ve kullanlmaz hale gelmesine neden olabilir. Bu blmde sk karlalan donanm sorunlarnn zmlerini bulabilirsiniz.

A kart

ki a kart ve ADSL
Eer Windows 98 altnda ADSL balantnz ve yerel anz bir arada kullanmak istiyorsanz kk bir ipucuna bavurmanz gerekebilir. ADSL balants veri transferi iin bir a kartna ihtiya duyar. Eer dier bilgisayarlarnzda da internetten faydalanmak istiyorsanz ayn zamanda Switch grevi gren bir Routera sahip olmanz gerekir. Bu sayede her iki bilgisayar da internete eriebilir, birbiri arasnda veri transferi gerekletirebilir ve yazclarn paylatrabilirler. Eer Router satn almay dnmyorsanz ADSL balants bulunan bilgisayara ikinci bir a kartnn balanmas gerekecektir. ADSL zerinden veri transferi iin 10 Mbitlik bir a kart yeterli olurken, bilgisayarlarn birbirine balantsnn en azndan 100 Mbitlik bir a kart ile gerekletirilmesi gerekir. Eer src ve a ayarlarnn doru tamamlanmasna ramen Windows 98 altnda dier bilgisayarlara eriemiyorsanz ADSL balantsnn bulunduu bilgisayara sabit IP adresi ve alt a maskesi (255.255.255.0) tanmlayarak sorunu giderebilirsiniz. Bylelikle iki bilgisayar arasndaki iletiim sorunu hzl birbiimde zlr (Windows XPde bu sorun yaanmaz).

HIZLI BALANTI: Kablo modemin bulunmad blgelerde Adsl yksek hzda internet eriimi salar.

Anakart

retici firmann tanmlanmas


Diyelim ki Award BIOSlu eski anakartnzn BIOS ve chipset srclerini gncellemek istiyorsunuz, ancak anakart zerinde retici hakknda herhangi bir tanm ve bilgi yer almyor. Kullanm klavuzunu da bulamadnz. Peki ya anakart modelini ve markasn nasl belirleyeceksiniz? PCnizin al srasnda Press Del

to enter Setup aklamasnn hemen altndaki satrda yer alan BIOS tanmna dikkat edin ([Pause] tuuyla ekrann akn dondurabilirsiniz). rnein, 2A69KA1AC deerine benzeyen say dizisini bir kada not edin. Ardndan www.wimsbios.com web sayfasna gidin. Bu sitede AMI ve Award BIOSlu eski ve yeni birok anakart modelini bulabilirsiniz. BIOS Numbers zerine tklayn.lk be deeri Identifying the chipset tanmnn hemen altnda arayn. Ardndan chipset ve aranan reticiyi bulacaksnz. rneimizdeki anakartn, Intelin 440BX/ZX chipsetli modeline ait olduu ortaya kyor. Yedinci iaretten sonra Award Hardware Vendors altnda anakart reticisi bilgisine eriebilirsiniz (rneimizde Abit). retici balantsna tklayarak bu firmaya ait anakartlarn bir listesine eriebilirsiniz. rneimizdeki 2A69KA1AC BX6 anakartlar tanmlyor. Artk gerekli bilgilere sahipsiniz ve anakart reticisi-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
Donanm pular

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

29

VIA CHIPSET: Veri transferi srasnda yaanan hatalarn giderilmesi iin bir takm BIOS ayarlarnn kapatlmas gerekir.

ANAKARTINIZI BELRLEYN: www.wimsbios.com adresi zerinden anakartnzn markasn ve chipsett modelini renebilirsiniz.

nin web sayfas zerinde anakartnzn gncelleme dosyalarna eriebilirsiniz.

Anakart

VIA Chipsetli anakartlarda veri hatalar


rnein KT133A VIA Chipsetli bir anakarta sahipsiniz ve veri transferi srasnda sisteminiz srekli olarak hata mesajlar veriyor. stelik CD srcsnden sabit diskinize byk boyutlu dosyalarn kopyalanmas srasnda taklmalara, hatta kilitlenmelere neden olabiliyor. Bu durum anakartn arzal olduunu mu gsteriyor? zm: Tabii ki hayr. Sorunun gerek kayna Apollo Pro 133A, KT133 ve KT133 chipsetli Ultra-DMA/100 uyumlu anakartlarda da grlen VIAnn VT82C686B gney kprs. Southbridge olarak da bilinen gney kprs, EIDE bileenleri arasndaki veri transferini ynetir. Bu gibi durumlarda, eer her iki DMA aygt da birincil ve ikincil EIDE kanallarnda Master olarak tanmlanrsa ve her iki srcden de ayn anda veri okunmas veya yazlmas talep edilirse, VT82C686B iletiim hatalarna neden olur. Eer sisteminizde Creative Labs firmasnn Soundblaster Live ses kart bulunuyorsa da benzer hatalarla karlalmas mmkndr. nk Soundblaster yazlm mzik alnmyorken de dzenli olarak kartla balant kurar. Sorunun zm iin BIOS ayarlar altnda PCI Delay Transaction ve PCI Master Read Caching deerlerinin 0 ve PCI Latency deerinin ise 32 olarak deitirilmesi

gerekir. Ancak BIOS ayarlarnz arasnda yukarda saylan veya benzeri seenekler bulunmuyorsa, anakart reticinizin web sitesi zerinden BIOS upgrade dosyalarn indirmenizi ve BIOSunuzu gncelletirmenizi neririz. Eer BIOS gncelletirmeleri de iinizi grmezse, her iki DMA aygtn da ayn kanal zerinde Master ve Slave olarak tanmlayabilirsiniz. Alternatif olarak, Aygt Yneticisi zellikleri zerinden DMA seeneini nndeki iareti kaldrarak daha yava bir PIO modunu kullanabilirsiniz. Yukarda anlatlan tm bu deiiklikleri yapamyorsanz 686B Bug Patch aracnn en gncel srmn kurmanz gerekir. Bu program www.viahardware.com sitesi zerinde Downloads blm altnda bulabilirsiniz.

disk bulunmasna ramen karlalan bu tip hatalar ho karlanr. Bilgisayarnz her zamanki gibi balatlmasna ramen, anakart modeline gre deien, CMOS-Settings wrong benzeri bir uyar mesaj ekrana gelir. Bu durumda kullancnn, iletim sisteminin balatlmas iin her seferinde sabit disk ayarlarnn yaplmasn beklemesi gerekir. Aslnda bu uyarnn bir hatadan kaynaklandn sylemek doru olmaz. nk zayflayan CMOS pili BIOS ayarlarnn saklanmasna imkan tanmaz ve her alta unutulan ayarlarn tekrar yaplmas gerekir. Bu durumda tek yapmanz gereken, anakart zerindeki pili skp bir yenisiyle deitirmek olur.

Anakart

ZAYIF BATARYA: BIOS ayarlarnn tutulmasn salayan CMOS pilini kolayca yenileyebilirsiniz.

Kitapklar yanl bilgi verebilirmi?


Anakart devre kart zerindeki jumper ayarlar kullanm klavuzundakilerden farkl. Hangi bilgiye gvenmeliyim? zm:Kesinlikle anakart zerindeki aklamalar dikkate aln. Burada yazan bilgilerin doruluuna gvenebilirsiniz, nk bir anakartn yeni modelleri piyasaya srldnde, yaplan deiiklerin kullanm klavuzuna aktarlmas unutulabilir. Anakart zerinde yaplacak deiiklikler ve ayarlar PCnizin sal asndan byk nem tayacandan bu durumda eer mmknse anakart reticisi firma ile internetten yazmanz nerilir.

Anakart

Yksek snn giderilmesi


Bilgisayarnz normal almas srasnda bile ok snyor ve anakart analiz aralaryla incelediinizde sistem scaklnn 50 Cnin zerine kt gzlemleniyor. Kukusuz bu sorunun nedeni ilemci veya sabit diskiniz olamaz. Genellikle toplama bilgisayarlarda, ok stn sistem zellikleri grnmesine ramen kasada kullanlan g kaynana dikkat edilmez. Oysa kaliteli bir g kayna, gze ho gelen kasa tasarmlarndan ok daha ucuza mal edilebilir. Satclar bu noktay gz ard eder ve tasarm tercih ederler. Dk kaliteli g kaynaklar sadece minimum gereksinimleri karlar ve enerji kayb st seviyede gerekleir. Bu kayplar kukusuz s art olarak geri dner. G kaynann fan sy iletemez ve bu durumda kasa ierisinde scaklk art kanlmaz bir hal alr. Sonu olarak sistem ss hzla artar. ou zaman kasann ierisine yerletirilecek gl bir fan iin yaplacak yatrm yerine perfor-

Anakart

BIOS uyars
Bilgisayarnzn her alnda sistemde sabit disklerin bulunamadn belirten bir hata mesajyla karlayorsunuz. zellikle ok eski bilgisayarlarda sabit

CHIP | ZEL

30

desteinde karlalan yavaln giderilmesini salar.

Anakart

AGP kartlar anakartnz yakabilir


Eski AGP ekran kartnz yeni P4 bilgisayarnzda kullanmay dnyorsanz bu ipucunu mutlaka okuyun. Aksi takdirde bilgisayarnzn zarar grmesi kanlmaz hal alabilir. Intelin i845 veya i850 chipsetli Pentium 4 anakartlar, sadece 1,5 voltla alan AGP ekran kartlarn destekler. AGP 4X standartlar her ne kadar sadece 1,5 Volt gcn destekliyor olsalar da baz eski ve ilk nesil AGP 4X ekran kartlar nceden kullanlan AGP1X ve AGP2X ekran kartlar gibi 3,3 Volt gcnde retilmitir. Bu durum genelde SIS-350 chipsetli ekran kartlar iin geerlidir, ancak Diamond Viper V770 (revision A) gibi, Nvidiann TNT2 chipsetli ekran kartlarnda da bu durum grlebilir.

G KAYNAI: Sistem kmelerine neden olan s artn nlemek iin kaliteli bir g kayna tercih edin.

AKILLI BELEKLER: Smart Media Cardlar yanl okutulduunda veri kaybna neden olabilir.

mansl bir g kayna tercih edilebilir. Bylelikle sistem ssnn drlmesinin yan sra performans art da salanr.

Bios

Yaplan hatal deiiklikten kurtulun


BIOS ayarlar altnda yaplan deiiklikler her zaman doru olmayabilir ve ayarlarn kaydedilmesinin ardndan bilgisayarnz tekrar balattnzda sabit diskten sesler gelmesine ramen monitr ekran karanlk kalabilir. Bu durumda BIOSun tekrar balatlabilmesi iin doru ayarlarn geri yklenmesi gerekir. Olas hatalara kar aadaki ilemleri gerekletirin: 1 Eer balangcn ardnda monitre grnt gelmiyorsa Reset tuuna basn. Bu durumda bazen hatal ayarlanan BIOSun standart ayarlara geri dnmesi salanabilir. Bylelikle nceki gibi BIOS ayarlar penceresine ulaabilir ve standart ayarlarn grntlenmesini salayabilirsiniz. 2 PCnizi kapatn ve ardndan ekran kartn ve RAM modln skn. Bu bileenlere zarar gelmesini engellemek iin ncelikle metal bir paraya ya da radyatr peteine dokunarak zerinizdeki statik elektriin boalmasn salayn. Bilgisayar balatn ve birka saniye sonra tekrar kapatn. Sktnz paralar tekrar anakart zerine yerletirin. BIOS konfigrasyon deiiklii alglayarak ayar menlerine ulamanza imkan tanyacaktr. 3 Anakartnzn BIOS ayarlarnn silinmesi iin bir jumpera sahip olup olmadn renin (Kullanm kitapnda gerekli bilgi yer alr). Eer byle bir imkan varsa jumper yerletirin. Bu konumda bilgisayarnz balattnzda al sreci ekranda grlr. PCnizi tekrar kapatn ve reset jumpern skn. 4 PCnizin g kaynana giden elektrik kablosunu skn. nk ATX kasalarda

Anakart

Sabit diskinizi frenlemeyin


Ultra DMA 133 uyumlu yeni bir sabit disk satn aldnz ve Ultra DMA/133 deneti yuvasna baladnz. Ancak beklediiniz performans artn gremediniz ve transfer oran neredeyse 100 MBn altnda. Bu durumda sorun sabit diskte olabilir mi? zm: Muhtemelen VIA chipsetli bir anakart kullanyorsunuz ve bu durumda Ultra DMA/133 Controllern hz frenleniyor. Bu durumda internetten cretsiz olarak sunulan, Windows altnda alan PCI-Patch dosyasn indirmeniz gerekiyor (ww.viaarena.com, 545 KB). Bu dosyay Drivers / IDE / RAID Performance balants altnda PRPP1.02.ZIP adyla bulabilirsiniz. Sabit diskinize indirilen dosyaya ift tkladnzda .EXE dosyas alr ve yama otomatik olarak sisteminize yklenir. Bu dosya VIA web sitesinde anlatld gibi sadece RAID srmlerinde deil, tm VIA chipsetli anakartlarda Ultra DMA/133 deneti

Anakart

Silinen dosyalar
ektiiniz fotoraflarn kaybolmas bir kabus haline dnebilir. Burada anlatlan ipucu ile Smart Media kartndaki verilerinizin silinmesini engelleyebilirsiniz. Smart Media veya Compact Flash gibi farkl bellek kartlaryla alan ou kullanc verilerin aktarlmas iin Kart Okuyucu benzeri donanmlar tercih eder. Bu aygtlar Windows Me veya Windows XP altnda bir sabit disk gibi grlr. Ancak Smart Media kartlarnn kullanm srasnda sorunlar yaanabilir. Kart yanl yerletirildii takdirde kart okuyucu, kart zerinde yer alan tm dosyalarn silinmesine neden olur. Sonu olarak kart doru yerletirdiinizde genelde baz dosyalarn kaybolduu grlr. Bu gibi durumlardan nceden korunmak iin kartn zerine doru yerletirme yn hakknda bir uyar iareti izilmesi sorunun zlmesinde etkili olur. Hatta eer okuyucu aygt birok kullanc tarafndan kullanlyorsa, bu zm ok faydal olacaktr.

DSK PERFORMANSI: Disk performans: VIAnn sitesinde RAID performans art iin kullanld iddia edilen dosya normal sabit disk hzn da artyor.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
Donanm pular

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

31

JUMPER AYARI: BIOS zerinde Reset Jumpern belirtilen konuma yerletirdiinizde tm BIOS ayarlar silinir.

rulumunu tamamlayn ve balatn. Hemen ardndan Mode sekmesine gein. Parldamay engellemek iin Macro off seeneini etkinletirin. Fullscreen seenei ile siyah erevelerden de kurtulabilirsiniz. Resize sekmesi zerinde ekrandaki grnty uygun biimde boyutlandrn. Adjust / Flickerfilter ayaryla titremeleri azaltabilirsiniz. Buradaki deer ne kadar yksek olursa titreim dzeltme efekti de o kadar etkili olacaktr. Ayarlar bir defa yaptnz takdirde artk film keyfinizi kimse bozamaz.

anakarta giden elektriin kesilmesi iin kasa zerinde kapatma tuuna basmak yeterli olmaz ve elektrik kablosunun sklmesi gerekir. Anakart zerindeki CMOS bataryasn skn ve yaklak 3 saat bekleyin. Bataryay tekrar yuvasna yerletirin, elektrik kablosunu takn ve bilgisayarnz balatn. Artk BIOS mensne ulaabilirsiniz. 5 Eer yaplan hibir ilem sonu vermiyorsa yetkili teknik servise bavurarak BIOSunuzun deitirilmesini talep etmekten baka zm grlmyor.

ATHLON XP CPU: lemci tanmnda + simgesi bulunan tm ilemciler gerekte CPUnun kullandndan daha yksek saat hzna sahip olduunu iddia eder.

TV ARACI: nternetten indirilebilen TV Tool kullanl fonksiyonlara sahip.

Ekran Kart

Ekran kart aracyla yksek znrlk


Tatil gnlerinde ya da i aralarnda yaplan kaamaklarda PCde DVD izlemenin keyfine doyum olmaz. Ancak ailenizle birlikte oturma odanza aldnz dev ekranda televizyonunuzda film seyretmeye gelince i deiir. Nvidia ekran kartnzn TV kndan alnan grnt tam ekran kaplamaz, siyah erevelerin grntlenmesine neden olur ve tm keyfiniz bir anda kaar. Program kurmadan nce aadaki sorular cevaplayn: Ekran kartnz TNT1 ile Geforce 3 arasnda Nvidia grafik ilemcisine sahip mi? Eer ilk sorunun cevab evet ise TV chipiniz BT868, BT869, CX25871, CH7003 ile 7008 aras, SAA7102 veya SAA7108 modellerinden birine uyuyor mu? Eer yukardaki iki soruya evet yantn verebiliyorsanz Shareware Tvtool aracn kurabilirsiniz. Bu programn gncel srmlerini http://tvtool.info web sitesi zerinden sunuluyor. Program sabit diskinize indirin, ku-

lemci

Athlon XP gerek hznda almyor


Anakartnza yeni aldnz AMD Athlon XP 1600+ ilemcisini yerletirdiniz, ancak bilgisayarn al srasnda ekranda 1600 MHz yerine 1050 MHz hz grnyor. Acaba yaptnz onca yatrm boa m gitti? Muhtemelen anakartnz yeni ilemciyi desteklemedii iin ekranda yanl saat hz grntleniyor. Yine de ekranda 1400 MHz hz grnmesi gerekirdi, nk Athlon 1600+ bu saat hznda alr. + eklentisine sahip tm AMD ilemcilerin (+1500den itibaren) ilemci modelinde gerekte altndan daha hzl olduu belirtilir. nk retici AMD firmas dahili komut almas zerinde yaptklar deiikliklerle bu ilemcinin 1600 MHz hznda bir ilemci gibi alacan iddia eder. Her ne kadar anakart zerinde doru saat arpan olan 10.5 deeri seilmi olsa da FSBnin de gerek saat hznda yani 100 MHz yerine 133 MHz olarak deitirilmesi gerekir.

Her eyden nce anakart kitapn gzden geirin ve anakartnzn 133 MHz destekleyip desteklemediinden emin olun. Aksi takdirde anakartnz daha hzl altrlamaz. Anakart modeline bal olarak saat hz BIOS mens zerinden veya jumperlar araclyla deitirilebilir. rnein Elitegroup firmasnn K7S5A modeli BIOS Setup mens zerinde CPU PnP Setup Page altnda Cpu Speed deerinin 133/133 olarak deitirilmesiyle ayarlanr. Baz reticiler web sayfalar zerinde Athlon XP ilemcileri iin BIOS gncellemelerini sunarlar (rnein MSI: www.msi-computer.com). Ancak ou zaman BIOS gncellemesine gerek duyulmadan sistem hznn deitirilmesi mmkn olur. Buna en iyi rnek MSI firmasnn K7 Master modelini gsterebiliriz.

lemci

VIA CPUlara Overclock


u gnlerde 1 Gigahertz hznda bir VIA ilemci bulmak gerekten g. Ancak halihazrda 933 MHz hznda bir ilemciye sahipseniz aadaki ipucunu uygulayarak sisteminizin performansn artrabilirsiniz. Hzl bir Office bilgisayar iin Socket 370 destekli bir anakart zerine yerletirilen VIA ilemciyle oluturulan sistem yeterli olur. stelik bu sistem rakiplerine oranla ok daha ucuza mal edilir. Ancak eer performansn yeterli gelmediini dnyorsanz CPU hzn hibir ek cret demeden arttrabilirsiniz. Bu durumda 933 MHz hznda bir ilemci 1050 MHz hznda bir CPU gibi altrlabilir. Bu sonuca ulamak iin

CHIP | ZEL

32

Front Side Bus deerinin ykseltilmesi yeterli olacaktr. rnein Gigabyte GA6 modeli bir anakart zerinde yer alan kk anahtarlarla bu deiiklie imkan tanyor. FSB deerini 133 yerine 150 olarak deitirdiinizde nceki 933 MHZ hz yerine 7 x 150 = 1050 MHz hzna kolayca erimek mmkn oluyor. stelik bu ilemcide snma sorunu yok denecek kadar az.

Monitr

Oyunlar iin hangi monitr semeli


Bilgisayarnz oyun oynamak iin kullanyorsunuz ve yeni bir monitr almaya karar verdiniz. Peki ama tpl klasik monitrleri mi, yoksa yeni TFT monitrleri mi tercih etmeli?

UZUN MRL: Eer dizst bilgisayarnz kurallara uygun kullanrsanz mrn uzatabilirsiniz.

(sistem klasrleri bilgisayarnzdaki dizin yapsna bal olarak farkllk gsterebilir). Disketin nceden srcye yerletirilmesi gerektiini unutmayn, aksi takdirde gerekli veriler kaydedilemez. Bu komut sayesinde disket zerinde tm Bootloaderlar tarafndan okunabilecek olan boot sektr oluturulur. Bootsect.lin adn tayan dosya disketten C: srcsne kopyalandnda ve boot.ini dosyas aadaki biimde deitirildiinde boot sektr kaytlar Windows XP tarafndan da grlr. Boot.ini dosyasnn aadaki biimde grlmesi gerekir:
[boot loader] timeout=5 default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partiti on(0)\WINDOWS [operating systems] multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(2)\WIN DOWS=Microsoft Windows XP Professi onal /fastdetect c:\bootsect.lin=SuSE Linux 7.2 Professional

da kullanyor ve pek sk seyahat etmiyorsanz bataryadan vazgemelisiniz. Hatta bataryay bilgisayarnzdan karn. Eer bilgisayarnz elektrik kaynana bal olarak alyorsa bu esnada bataryann bir ksmnn srekli olarak boalp tekrar doldurulmasna engel olun. Tm batarya tipleri bu durumda ypranr ve zaman ierisinde bozulur. Her eye ramen karmadan nce bataryay tamamen doldurmal ve her ay ykleme durumunu kontrol etmelisiniz. Aksi takdirde bataryanz zarar grebilir.

RAID

Linux altnda RAID destei


HANGSN SEMEL?: Oyunlar iin eski tip monitrlerden vazgememeli.

zm olduka basit. Oyunlar sk sk hareketli ve deiken grntler ierir. Bu durumda tpl monitrlerde sorun yaanmaz. TFTlerde ise grnt geileri ayrt edilemez, nk her grnt noktas ayn transistr zerinden ynetilir ve aydnlatlr. Kukusuz bu durumda yeni grntnn oluturulmas iin yenileme zamanna ihtiya duyulur. Bu nedenle tm oyunseverlere yeni teknolojiler kullanma geene tek imdilik klasik tpl monitrleri tavsiye ediyoruz.

Notebook

Bataryaya zen gsterin


Eer dizst bilgisayarnz genellikle evinizde srekli olarak alma masanz-

Eer onboard RAID denetisi destei bulunan bir anakart ile ayn anda Windows ve Linux kullanyorsanz muhtemelen Linuxun RAID ile sorunlara neden olduunu renmeniz ksa srmtr. Bu sorunun giderilmesi iin zerinde iki iletim sistemi alan, Athlon 1200 ilemcili Asus A7v133 anakart ve RAID denetisine sahip test bilgisayarmzda aadaki zm uyguladk: Gerekli RAID srclerini internetten indirdikten sonra (Bu rnekte Promise firmasnn RAID denetisi bulunuyor) al (Boot) ve Image disketleri oluturun. Srcler mevcut kurulu bir sisteme yklenebilir ya da yeni kurulum iin kullanlabilir. Sistem kurulumu tamamlandnda (Bootpoint disketi) bilgisayar disketten balatn ve root-User satrnda aadaki komutu yazn:
dd if=/dev/hdb1 bs=512 count=1 of=/mnt/floppy/bootsect.lin Not: iareti komutun bir alt satrda devam ettiini gsteriyor.

AILI MENS: Sistem Yaplandrma Yardmc Program altnda normal bir XP iletim sistemi bu ekilde grnr.

Balang srasnda RAIDin MBRsinde kaytl XP Loader balatlr. Bu sayede Linux sisteminin balatlmas iin iin kk (veya boot) Partitionda yer alan Loader yklenir. XP iletim sistemi NT olarak tanmland ve Windows sistem dosyas config.sysde gerekli bilgiler yer ald iin artk Loaderlar arasnda gei yapabilir.

USB Aygtlar

Elektrik datmn garantileyin


Eer bir bilgisayara bir ok USB aygt balamay dnyorsanz, en iyi zm bir USB hub almak olacaktr. Fakat byle bir durumda enerjilerini USB ze-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI
Donanm pular

DANIMAN UYGULAMA ATLYE

33

rinden eken aygtlarda sorunlar ba gsterebilir (rnein tarayclar). Aygt grmemek, yavalatmak veya hata mesajlar alarm sinyalleri anlamna gelir. lk olarak sorunun gerekten enerji problemi olduundan emin olun. Bunun iin XPde Balat / Denetim Masas / Sistem (ift tklama) / Donanm / Aygt Yneticisi admlarn izleyin. (Win98de Bilgisayarma sa tula tklayn, zellikler zerinden Aygt Yneticisine gein) Evrensel Seri Yolu Denetleyicisinde bulunan USB-Root-Hub zerine sa tklayn ve zellikler seeneini sein. G sekmesini ne getirdiinizde ka miliamper hizmetinize sunulmu ve her bir aygt ka miliamper ekiyor, grebilirsiniz. Dier hublar ile ilgili bilgileri de burada bulabilirsiniz. Eer bir USB aygtna elektrik yetmiyorsa onu bilgisayara dorudan balamay dnebilirsiniz. Hi bo yer yoksa ikinci bir usb kart bilgisayara taklabilir.

sorunlu aygtlarn hangi USB balant noktasnda kurulduklarna dikkat etmeli veya not etmelisiniz.

Yazc

Eski yazc ve XP
Nec Superscript 3000 Color gibi eski yazclar Windows XP tarafndan desteklenmez. Eski srclerin yklenme giriimi her zaman sonusuz kalr. Bu srcleri ve yazcnz hala kullanmak istiyorsanz, tek zm XP iletim sisteminize paralel olarak bir de Windows 98 kurmak olacaktr. Eer bilgisayarnzn aln yavalatmak ve sistem karklna neden olmak istemiyorsanz Windows XP altnda VMware Workstation veya VirtualPC benzeri aralardan yararlanabilir ve iletim sistemi altnda altrlabilecek iletim sistemleri kurabilirsiniz.

mayabilir. Ancak kukusuz masastne yaratlacak doru ksayol ile iinizi kolaylatrabilirsiniz: 1 Windows Balat mensn an ve Ayarlardan Yazclara tklayn. Yazcnzn simgesi zerine sa tula tkladktan sonra Ksayol Oluturseeneini sein. Eer ok sayda src kuruluysa varsaylan yazcy semeniz gerekir. 2 Windows, yazc penceresinde ksayol oluturulamayacan belirten bir uyar penceresi grntler ve masastne ksayol oluturulmas iin bir alternatif sunar. Bu soruyu Evet ile onaylayn. 3 imdi Windows arabiriminde yeni simgeyi grebilirsiniz. Windows Gezgininde bir dosyay fare ile iaretleyip srkleyerek bu ksayol zerine braktnzda ilgili uygulama otomatik olarak balatlr, yazdrma ilemi gerekletirilir ve uygulama tekrar kapatlr.

Ses kart

USB Aygtlar

ift kurulumu nleyin


USB aygtlarn pratik bir zellii: Bilgisayarnz alrken de USB aygtlar skp takabilirsiniz ve bilgisayar durumu hemen alglar. Tarayc, yazc veya herhangi bir USB aygt bu sayede hemen kullanlabilir. Ancak nceden kurulu olan aygtn tekrar taklmas srasnda kurulumu rutini tekrar balatlabilir. Eer src CDsi yannzda deilse bu durum skc ve sinir bozucu olabilir. zm: USB aygtlar kurulum

Yazc

Ses kart sistemi kilitliyor


Eski tip yass ve ok kanall IDE kablosunu ince Ultra DMA kablosuyla deitiren kullanclarn bilgisayarlarnda kilitlenmeler grlebilir. nce Ultra DMA kablolar sadece k deil, ayn zamanda olduka pratik. Ancak eer Frontpanel BreakoutBox zelliine sahip Terratec DMX 6fire ses kartna sahipseniz, bu deiiklii yapmadan nce tekrar dnmeli ve ok dikkatli olmalsnz. Ses kart ve Breakout Boxn balants iin eski tip yass balant kablosunun kullanlmas gerekir. Aksi takdirde ses kartnda czrtlara neden olabilir ve hatta daha da kts, bilgisayarnzn almasna engel olabilirsiniz. Bu durumda tek bir zm var: Tekrar eski tip yass kablolar tercih etmeli ve Breakout Box Slave prortuna balamalsnz. Ancak genelde bu durumda kablo uzunluu yeterli gelmez.

Kat almyor
Yazcnn kat rafnda yeterli miktarda kat bulunmasna ramen yazdrma ilemi srasnda kat hatas grlyor. Sk karlalan bu durum genelde yazcnn katlar yklemek iin kulland lastik tekerleklere yapan toz ve kirden kaynaklanr. Bu nedenle lastik tamburlar kad kavrayamaz. Bu durumda kayganlaan tamburlarn temizlenmesi iin yazcnz an ve kat alma tuuna basl tutarak lastik tekerleklerin dnmesini salayn. Ardndan ince zmpara kadn hafife kirlenen lastik tekerlek zerine bastrn ve tekerleklere yapan kiri temizleyin. Yazcnzn eskisi gibi altn greceksiniz.

Yazc
KULLANII: USB aygtlar performansn yan sra olduka yksek kullanm kolayl salar.

Sper hzl bask


Bazen bir belgenin yazcdan yazdrlmas ok hzl biimde gerekletirilebilir. Ancak bazen de mevcut uygulamalarda tek tula eriim bulunmad iin, ilemler bu kadar kolay ol-

srasnda iki USB balant noktasndan sadece biri iin kurulmu olabilir. Aygtn kablosunu sktkten sonra dier USB yuvasna taktnzda bu tip bir durumla karlalr. Bu durumda

IDE KABLOSU: Eski tip IDE kablolar kullansz olmalarna ramen bazen vazgeilmez olurlar.

CHIP | ZEL

34

Gizli Komutlar

Windowsun Bilinmeyen Dnyas


Avrupada byk irketler arasnda yaplan bir aratrma, firmalarda sadece Windows ierisinde yer alan komutlardan haberdar olunmad iin yaplan harcamalarn yzbinlerce dolar atn gsteriyor. Profesyonellie uzanan yolda sizlare yardmc olacak tm gizli komutlar bu yazda bir araya getirdik.

indowsun herkes tarafndan bilinen basit ve kullanl arayznn gerisinde, parametrelere dayal ok sayda komut yatar. Bu nedenle, profesyonellerle amatrleri birbirinden ayrann aslnda ok ince bir izgi olduunu syleyebiliriz. Sizlerden gelen mektuplar ve e-postalar da gsteriyor ki, Windows ierisinde sunulan birok komut, gerekte pek az kii tarafndan biliniyor ve bu nedenle ou basit sorunun zm, farkl firmalarn gelitirdii, hatta bazen bir hayli yksek fiyatlarla satlan aralarda aranyor. Bu durumda ortaya kan tablo ise kullanclarn bilinsiz davranlar sonucu katlandklar maliyetleri ortaya koyuyor: Getiimiz yl Avrupada byk irketler arasnda yaplan bir aratrma, firmalarda srf Windows ierisinde yer alan komutlardan haberdar olunmad iin yaplan harcamalarn yzbinlerce dolar atn gsteriyor. Windowsun sadece uzmanlarca tannan bu komutlar arasnda yerel ada konforlu biimde sohbet etmeyi salayan Winchatten tutun

da, programlar aras zel iletiim kanal sayesinde performans art salayan Ddesharee kadar ok sayda kullanl ara yer alyor. Profesyonellie uzanan yolda sizlere yardmc olacak tm Windows komutlarn bu yazda sizler iin bir araya getirdik.

yaygnlayor. Bu yzden, Windows XP altnda da a eriimi iin DDE paylam aralarna (DDESHARE.EXE) yer veriliyor. Programn balatlmasnn ardndan, belirli programlarn ayn bilgisayar zerinde veya a zerindeki dier bilgi-

DDESHARE.EXE: Microsoft, Windowsun nceki srmlerinde programlar arasnda veri alveriini salamak zere Dynamic Data Exchange (DDE) tekniini gelitirdi. Bu sayede programlar bir ya da daha fazla DDE kanal zerinden birbirleriyle iletiim kurabiliyor. letiim iin gerekli grlen tek art ise programlarn ayn bilgisayar zerinde alyor olmas. nk a zerinden iletiime nceleri izin verilmiyordu, ancak daha sonra Windows uyumlu bir ara yardmyla buna da imkan saland. DDE tekniinin kullanm, yeni gelitirilen programlar ile birlikte her geen gn

Programlar arasnda veri alverii

PAYLAIM: DDE Paylam, programlar arasnda veri alveriine imkan tanyor.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Gizli Komutlar

UYGULAMA ATLYE

35

sayarlarda alan programlarla iletiim kurmasn ve dosyalar ortak kullanmalarn salayabilirsiniz. Ara ile uzaktan eriim iin gvenlik snrlamalar oluturabilir veya belirli kullanclarn ya da kullanc gruplarnn DDE paylamna katlabilmelerini salayabilirsiniz. DDE paylam, bal bana NETDDE hizmeti gibi alr. Paylam aracna ise sadece ayarlar iin ihtiya duyulur.

VERIFIER.EXE: ou zaman sistem kmelerinin veya programlarn sorun karmasnn bata gelen nedeni hatal srclerdir. Windows altnda alan Src Dorulama Yneticisi (VERIFIER.EXE) yardmyla, sorunlar analiz ederek stesinden gelebilir ve hatal srcleri silebilirsiniz. Dikkat! Src dorulama yneticisi ile alrken Windowsun derinliklerine etki edebileceinizi unutmayn.

Srcnn dorulama yneticisi

Balat / altr penceresi zerinde komut satrna winchat.exe yazp Tamama tklayarak program balatn. Programn altrlmasnn hemen ardndan, ekrana iki adet bo ve farkl alandan oluan program penceresi gelir: Pencerenin stndeki alanda kendi yazdnz metinler, altndaki alanda ise iletiim kurulan dier kullancnn yazd metinler grlr. evirmeli tu takm simgesine tkladnzda ise, a zerinde mevcut tm bilgisayarlarn sraland bir liste karnza gelir. Balant kurulmasn istediiniz bilgisayar seip Tamama tklayn. Kar yndeki bilgisayar kullancsnn iletiim kurmas iin, aktif hale gelen Gelen bir aramay yantla simgesine tklamas gerekir. Artk a zerindeki kullanclarla daha hzl iletiim kurabilirsiniz. Sohbeti sonlandrmak iinse en sadaki simgeye tklamanz yeterli olacaktr.

WINCHAT.EXE: Yerel anzda dahili eposta alt yaps kurulu bulunmasna ramen, XP a zerinden iletiim kurulmas iin gerekli aralar da sunuyor. Bu gibi durumlarda, pek ok kullanc tarafndan bilinmeyen sohbet arac (WINCHAT.EXE) yardmnza kouyor.

Yerel ada dahili sohbet arac

E-POSTAYA ALTERNATF: Sohbet arac sayesinde a zerinden kolaylkla iletiim kuruluyor.

SRCLERDE SORUN: Src Dorulama Yneticisi, hatal srcleri ve sistem kmelerinin sebebini ortaya karyor.

SYSKEY.EXE: Windows XP, NT4 veya 2000 gibi NT tabanl dier iletim sistemleri, nispeten basit Windows olarak adlandrlan Windows 95, 98 veya Meden farkl olarak, kullancnn mutlaka oturum amasn gerektiriyor. Bu durumda bile, rnein dizst bilgisayarnz alndnda sisteme kaytl parolalarn gvenliinden phe edebilirsiniz. nk bu bilgisayara eriimi olan

kt niyetli biri, NT sisteminin gvenliini aabilir. Windows NT ve 2000 altnda bu parolalar Security Managers (SAM) veritabannda saklanr. Parolalar %windir%\System32\Config klasrnde yer alan SAM dosyasnda, kark deerler halinde yer alr. Bu nedenle Windows XP, 2000 ve Windows NT4n Service Pack 3 gncellemesinden itibaren sistem gvenlii iin yenilikler gndeme geliyor. SAM veritabann ifreleyen SYSKEY.EXE program, sistem iin kilit oluturur. Program balattktan hemen sonra Gncelletir zerine tkladnzda, SYSKEY.EXE farkl gvenlik seenei sunar: Balatma Parolas altnda bir parola belirleyebilirsiniz. Bu sayede, sistemin al srasnda oturum ama parolasndan nce Syskey parolanzn girilmesi gerekir. Buna karlk Sistemin rettii parola alannda yer alan Balang Anahtarn Yerel Olarak Sakla seenei, yksek konfora ramen dk gvenlik sunar. Burada Syskey tarafndan parola sorgulamas yaplr, doru yant alndnda SAM dosyas otomatik olarak deifre edilir ve oturumun almas salanr. Dier seeneklere kyasla, Balang Anahtarn Diskette Sakla seenei daha gvenlidir. Bu seenek iaretlendiinde, Syskey, SAM ifresini bir diskete kaydeder. Anahtar, 16KB boyutundaki STARTKEY.KEY dosyasndan oluur. Ancak ileride PCnizin al iin bu dosyann yer ald diskete ihtiya duyulur. Gvenlik asndan, bu disketin bir kopyasn oluturun ve gvenilir bir ortamda saklamalsnz. Bu, unutkan kullanclar iin byk bir risk: Eer Syskey disketinizi evde unutursanz, yolculuk srasnda dizst bilgisayarnz sizin iin byk bir ykten baka bir ey olmayacaktr.

Winodowsun bilinmeyen sistem kilidi

ETKN KORUMA: Windows alnda kullanlmak zere bir al disketi oluturulmasn salar.

CHIP | ZEL

36

CHARMAP.EXE: Trademark simgesinden Ohm iaretine, Pesetadan Euro ve Yen para birimi iaretlerine kadar birok karakter, ou zaman klavye zerinde direkt olarak eriim tular bulunmad iin yazlamayabilir. Ancak Windows, yaz tipleri ierisinde yer alan bu karakterlerin kullanlmas iin basit bir ara sunuyor. Karakter Elem arac, yaz tipleri iinde yer alan tm karakterlerin grntlenmesini ve kopyalanarak farkl metinlerde kullanlmasn salar. Geli-

Tm karakterlerin grntlenmesi

mi Grnm tuuna tklayarak karakterlerin gruplanmasn kolaylatrabilirsiniz. Grupla mensnden Unicode Alt araln sein. Bu sayede ekrana gelen Grupla penceresinden, rnein yaz tipini oluturan karakterler arasndan sadece Latin harflerinin, genel noktalama iaretlerinin, para birimlerinin, st/alt simgelerin, say biimlerinin, matematik ilemlerinin, sembol ve dingbatlerin, Yunanca veya Arapa harflerin grntlenmesini salayabilirsiniz. Ayrca seilen karakterin tanm, pencerenin altndaki bilgi satrnda grlebilir. Aradnz karakteri listede bulduktan sonra zerine tklayarak semeniz ve Kopyala tuuna tklamanz yeterli olacaktr.

[C] tularna tklayarak kopyaladnz ierii sonradan kullanmak zere bir dosyaya kaydetmek iin Balat / altr zerinden clipbrd.exe komutunu altrmanz ve Pano Defteri Grntleyicisi penceresinden Dosya mensnden Farkl Kaydet zerine tklamanz yeterlidir.

KARAKTER TAHLL: Bu uygulama araclyla, yaz tipleri ierisinde yer alan karakterlere eriim kolaylar.

CLIPBRD.EXE: Kullanclar Windows panosunu ou kez farkna varmadan kullanrlar. Buna ramen CLIPBRD.EXE komutu ve CLP dosyalar pek bilinmez. Oysa Windows Gezgini veya uygulamalar zerindeki Dzen / Kopyala ve Dzen / Kes komutlar tamamen Windows panosu zerinden gerekletirilir. [Print Scrn] tuuna baslarak alnan ekran grntleri de yine bu panoda saklanr. Windows, bu ara sayesinde ayn zamanda hafzaya kopyalanan ieriin, ileride kullanlmak zere CLP uzantl dosyalar biiminde saklanmasna da olanak salar. rnein [Ctrl] +

Pano defteri grntleyicisi


PANO: Kopyalanan veriler Pano Defteri Grntleyicisinde grntlenir.

CMD.EXE: Windows 2000, XP ve Server 2003 altnda komut satrna eriim iin kullanlan bu komutun Windows 98 / Me iletim sistemleri altndaki karl, command.com olarak bilinir.Genelde Balat / altr( mens zerinden DOS komut satrna eriim iin kullanlr. Ancak kullanl birok parametreden pek az kii yararlanabilir. Aada

Komut satrnn bilinmeyen yz

ADIM ADIM

Kurulum Yneticisi ile sistem kurulum otomasyonu


Windows XP CDsi zerinden \Support\Tools klasrne gein. DEPLOY.CAB dosyas zerine farenin sa tuuyla tklayn ve dosyalar rnein masastnde, Ynetim Aralar klasrne an.

Windows Kur Yneticisi Sihirbazn balatmak iin Ynetim Aralar klasrnde Setupmgr.exe dosyasna ift tklayn ve ardndan leriye tklayn. Yeni bir yant dosyas oluturun ve leriye tklayn.

Windows Katlmsz Yklemeyi sein ve hemen ardndan leriye tklayn. letim sistemi srm sorusunda Windows XP Home veya Professional srmlerini sein, ardndan tekrar leriye tklayn.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Gizli Komutlar

UYGULAMA ATLYE

37

parametreleri ve aklamalarn bulabilirsiniz: /C Dizenin belirttii komutu yrtp sonlandrr /K Dizenin belirttii komutu yrtp kalr /S Dizenin /C ya da /K (bkz aa) sonrasnda davrann deitirir /QYanky kapatr /DKayt defterinden (bkz. aa), AutoRun komutlarnn altrlmasn devre d brakr /A Bir boru ya da dosyaya giden i komutlarn ktsnn ANSI olmasn salar /U Bir boru ya da dosyaya giden i komutlarn ktsnn Unicode olmasn salar /T:fg n plan/arka plan renklerini ayarlar (daha ok bilgi iin bkz. COLOR /?) /E:onKomut uzantlarn etkinletir (bkz. aa) /E:off Komut uzantlarn devre d brak (bkz. aa) /F:onDosya ve dizin ad tamamlama karakterlerini etkinletir (bkz. aa) /F:off Dosya ve dizin ad tamamlama karakterlerini devre d brak (bkz. aa) /V:onGeciken evre deikeni genilemesini snrlayc kullanarak etkinletir /V:off Geciken evre deikeni genilemesini devre d brak '&&' komut ayrcs tarafndan ayrlm birden ok komutun, trnak iaretiyle belirlenmise kabul edileceini unut-

mayn. Ayrca, uyumluluk iin /X, /E:on ile ayn; /Y, /E:off ile ayn; /R ise /C ile ayndr. Dier tm anahtarlar gz ard edilir. /C ya da /K belirtilirse, anahtardan sonraki komut satrnn kalan bir komut satr olarak ilenir; trnak (") karakterleri ilenirken, aadaki mantktan yararlanlr: 1. Aadaki koullarn tm yerine getirilirse, komut satrndaki trnak karakterleri tutulur: Hibir /S anahtar yok En azndan iki trnak karakteri ki trnak karakteri arasnda hibir zel karakter yok; <>()@^| ki trnak karakterleri arasnda bir ya da birden ok boluk karakteri var ki trnak karakteri arasndaki dize altrlabilir bir dosyann addr. 2. Yoksa, eski davran ilk karakterin bir trnak karakteri olup olmadn grp, bu durumda nc karakteri syrp toplu i dosyasndaki son trnak karakterini kaldrarak, son karakterden sonraki metni tutar. Komut uzantlar aadaki komutlara deiiklik ve/veya eklemeyi ierir: DEL ya da ERASE, COLOR, CD ya da CHDIR, MD ya da MKDIR, PROMPT, PUSHD, POPD, SET, SETLOCAL, ENDLOCAL, IF, FOR, CALL, SHIFT, GOTO, START, ASSOC, FTYPE Not : Belirli ayarlar almak iin komutad /? yazp zelliklerini grntleyin. Geciken evre deikeni geniletmesi varsaylan olarak etkinletirilmemitir.

KOMUTSATIRI: Eski gnleri hatrlatan siyah pencere, komutlarn altrlmasn salar.

Geciken evre deikeni geniletmesini, /V:ON ya da /V:OFF anahtaryla tm CMD.EXE'nin belirli etkinlemelerini etkinletirip devre d brakabilirsiniz. Tamamlama /F:ON anahtaryla etkinletirildiyse, kullanlan iki denetim karakterinden, [Ctrl-D], dizin ad tamamlamas iin kullanlrken, [Ctrl-F] ise dosya ad tamamlamas iin kullanlr. Denetim karakterlerinden birini girdiinizde, tamamlama etkin duruma getirilir. Tamamlama fonksiyonu, yol dizesini imlecin sol yanna getirip, hibiri hazrda deilse bir joker karakteri ekleyip eleen bir yol listesi oluturur. Ardndan ilk eleen yol grntlenir. Hibir yol elemezse, bip sesi verir ve grntden kar. Sonra, ayn denetim karakterine tekrar baslrsa eleen yol listesinde ilerlenir. Shift tuuyla denetim karakterine basmak, listede geriye doru ilerlemeye neden olur. Satr herhangi bir ekilde dzenleyip denetim karakterine yeniden bastnzda, kaydedilmi

Tam Otomatik seeneini iaretleyin ve leriye tklayn. Kurulumun yrtlecei konumu belirleyin ve leriye tklayn. Lisans szlemesini dikkatlice okuyarak onaylayn ve tekrar leriye tklayn.

Windows Kur Yneticisi penceresi zerinden zel kurulum ayarlarnzn tamamlanmas salanr. Tm gerekli bilgileri seenekler zerine tklayarak srasyla doldurun ve ardndan Son tuuna tklayn.

5. admda belirlediiniz klasre gein ve kurulumu balatmak iin unattend.bat dosyasn altrn. Bu ilem srasnda Windows XP kurulum dosyalarnn belirlenen konumda olmas gerekir.

CHIP | ZEL

38

eleen yol listesi braklp yeni bir tanesi retilir. Dosya ile dizin tamamlama arasnda gei yaptnzda ayns olur. ki denetim karakteri arasndaki tek fark, dizin tamamlama karakteri yalnzca dizin adlaryla eleirken, dosya tamamlama karakteri hem dosya hem dizin adlarn eletirir. Dosya tamamlamas, (CD, MD ya da RD gibi) herhangi bir yerleik dizin komutunda kullanlrsa dizin tamamlamas kabul edilir. Tamamlama kodu, boluk ya da dier zel karakter ieren dosya adlarn, eleen yolun bana ve sonuna trnak iareti koyarak doru ekilde iler. Ayrca, yedekledikten sonra bir satrdan tamamlamay etkin duruma getirirseniz, tamamlanma noktasndaki imlecin sandaki etkinlemi metin atlr. Trnak gerektiren zel karakterler ise unlardr: <space> &()[]{}^=;!'+,`~

hatalarla karlaldnda raporlarnn Microsofta gnderilmesini salar. Microsoft Destek Uzmanlarnn bilgisayarnzda oluturulan hata raporlarna eriimi mmkn olmadndan, tm hatalar gizli ve kimliksiz biimde saklanr ve hata raporlama hizmeti sayesinde, internet zerinden Microsofta gnderilir.

EUDCEDIT.EXE: Bu uygulama, sistemde kurulu yaz tipleri zerinde yer alan karakterlerin deitirilmesine olanak tanr. rnein bir yaz tipi dosyas ierisinde derece simgesi yer almyorsa, bir tane yaratabilir ve sanal olarak TTF dosyasna balayabilirsiniz. Hatta kendi resminizi bile biraz kltp yaz tipi karakterleri arasna ekleyebilirsiniz.

Yaz tiplerini kendiniz tasarlayn

BYTE: Windows, grme bozukluu olan kullanclar memnun edecek bir zellik sunuyor.

11

DRWTSN32.EXE: Dr. Watson, bilgisayarnzda altrlan herhangi bir programda hata olutuunda, hata ile ilgili bilgilerin grntlenmesini salayan bir hata kodlaycsdr. Teknik destek gruplar bu bilgiler nda program hatasnn kaynan renebilirler. Dr. Watson, hata ile karlaldnda Drwtsn32.log adnda bir dosya oluturur ve bu dosya teknik servis sorumlularna farkl yollarla ulatrlabilir. Not: Windows XP, bilgisayarnzn hem kullanc modu hem de ekirdek modu (stop hata mesajlar veya mavi ekranda grntlenen hata mesajlar) hatalarnn gzlenmesini salayan bir hata bildirim hizmeti sunar. Bu hizmet,

Windows hatalarnn denetimi

IEXPRESS.EXE: Windows Millennium srm ierisinde de yer alan bu ara, gelitirdiiniz uygulamalarn otomatik olarak almasn ve sisteme kurulmasn salayacak bir sihirbaz sunuyor. Balat / altr penceresi zerinden IEXPRESS.EXE uygulamasn altrn. Eer hata mesajyla karlarsanz Windows srmnzde bu programn yer almad anlalr. Program balatldnda, kurulum paketi hazrlamak iin baka bir yazlma ihtiyacnz olmadn greceksiniz. Hatta bu program Winzip benzeri ariv programlar yerine kullanabilirsiniz.

zel arivlerin hazrlanmas

CHP ZEL KARAKTER: Yaz tipleri arasna istediiniz karakteri izip ekleyebilirsiniz.

10

PC DOKTORU: Dr. Watson oluan hatalarn analizine olanak tanyor.

MAGNIFY.EXE: Gerek hayatta byte, grme bozukluu olan kullanclara en az seviyede ilevsellik salamak iin hazrlanm pratik bir aratr. Grme bozukluu olan birok kullanc, gnlk kullanm iin Windows altnda daha fazla ilevsellii olan bir bytme hizmetine ihtiya duyar. Byte aracn balattnzda ekrana gelen ayar penceresi zerinden, bytme dzeyi ve bytecin izledii odak noktas belirlenebilir. Ayrca Balat / altr mens zerinden ACCWIZ komutunu altrarak, Eriilebilirlik Sihirbaz zerinden Windowsun grme, duyma ve hareket gereksinimleriniz iin yaplandrlmasn salayabilirsiniz.

Grme bozukluklar iin byte


PAKETLEME HZMET: IExpress 2.0 arac, otomatik kurulan uygulama paketlerinin oluturulmasn salyor.

12

WINMSD.EXE: Bu komut, bilgisayarnzda yer alan donanmlar ve uygulamalar hakknda ayrntl bilgiler sunar. Donanm Kaynaklar, Bileenler, Yazlm Ortam, Internet Ayarlar ve Office srmlerine bal olarak, rnein Office 10 Uygulamalar benzeri ana balklar ierir. Sistem zeti ana bal altnda ise Windows ve sistem kaynaklar hakknda genel bilgilere ulalabilir.

Sistem bilgisi

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Gizli Komutlar

UYGULAMA ATLYE

39

sorular nceden bir kez yantlayarak unattend.bat adl dosya altnda toplamanz salar. Windows Kur Yneticisinin adm adm kullanmn aadaki kutucukta bulabilirsiniz.

14

AYRINTILAR: Bilgisayarnz hakknda daha fazla bilgiye sahip olmak iin bu aratan yararlanabilirsiniz.

13

SETUPMGR.EXE: Kullanclar, iletim sisteminin kurulumu srasnda basit sorularn yantlanmas iin bile ou zaman bir saate yakn zaman harcarlar. stelik yeni bilgisayar kullanclar veya byk irketler iin bu sre dayanlmaz bir hal alabilir. Windows ile standart olarak sisteme yklenmeyen ancak Kurulum CDsinde yer alan Windows Kur Yneticisi Sihirbaz arac, kurulum srecinde karlaabileceiniz bilgisayar ad , ynetici parolas, a ayarlar ve benzeri

Windows XP kurulum yardmcs

SYSPREP.EXE: Deploy.cab dosyas ierisinde yer alan Sistem Hazrlama Arac, zellikle Windows XP Professional srmn tercih eden sistem yneticilerinin iini kolaylatryor. Bu ara, tm uygulamalarn kurulumu ve sistem ayarlar tamamlandktan sonra, imaj dosyas oluturulmadan nce bilgisayar ad, seri numaralar ve SID bilgileri gibi tanmlayc verilerin silinmesini salyor. Uygulama gerekli admlar tamamladnda iletim sistemi paketlenip yedeklenmeye hazr hale geliyor.

ifre ve veri temizleme arac

KURULUM: Kurulum sihirbaz grevini tamamladnda cevaplar ieren dosya unattend.txt ad altnda saklanr.

TEMZLK: Sysrep arac Windows XPde yer alan tanmlayc bilgilerin yedeklenmeden nce silinmesini salyor.

40

Komut Ad
acinipud Active Directory Etki Alanlar Al Disketi Olutur AD Kurulum Sihirbaz AD Kullanc ve Bilgisayarlar Adres Defteri Adres Defteri Alma Sihirbaz AD Siteleri ve Hizmetleri Append At ATM Administrator Aygt Yneticisi Backup Balant Sihirbaz Balant Yneticisi Profil Ykleyicisi Bileen Hizmetleri Bilgisayar Ynetimi Books Online Bootcfg Bootdisk Cabbit Cacls certreq certsrv cerutil change

Windows 98/Me
sys.com format a: /s Denetim Masas wab.exe wabmig.exe sysagent.exe atmadm.exe backup.exe msbackup.exe inetwiz.exe netconn.exe cmstp.exe control.exe winhelp.exe helpctr.exe sys.com format a: /s cabbit.exe

Windows 2000
acinipud.exe domain.msc compmgmt.msc makeboot.exe dcpromo.exe dsa.msc compmgmt.msc usrmgr.exe wab.exe wabmig.exe dssite.msc append.exe at.exe atmadm.exe devmgmt.exe ntbackup.exe inetwiz.exe cmstp.exe dcomcnfg.exe compmgmt.msc net user help.exe ntbooks.exe makeboot.exe makecab.exe cacls.exe certreq.exe certreq.exe certutil.exe change.exe chgusr.exe chgport.exe chglogon.exe winchat.exe chkntfs.exe chkdsk.exe chroot.cmd choice cipher.exe clspack.exe cleanmgr.exe clspack.exe cluadmin.exe cluster.exe cmd.exe command.com comp.exe compact.exe comrepl.exe tscon.exe convert.exe convlog.exe cprofile.exe csvde.exe rasautou.exe dcomcnfg.exe dfsgui.msc shrpubw.exe dbgtrace.exe calc.exe compmgmt.msc ddeshare.exe dfscmd.exe dhcpmgmt.msc dxdiag.exe discover.exe dfrg.msc

Windows XP
acinipud.exe domain.msc compmgmt.msc makeboot.exe dcpromo.exe dsa.msc compmgmt.msc usrmgr.exe wab.exe wabmig.exe dssite.msc append.exe at.exe atmadm.exe devmgmt.exe ntbackup.exe cmak.exe inetwiz.exe cmstp.exe dcomcnfg.exe compmgmt.msc net user help.exe helpctr.exe bootcfg.exe makeboot.exe makecab.exe cacls.exe certreq.exe certreq.exe certutil.exe change.exe chgusr.exe chgport.exe chglogon.exe winchat.exe chkntfs.exe chkdsk.exe cipher.exe clspack.exe cleanmgr.exe clspack.exe cluadmin.exe cluster.exe cmd.exe command.com comp.exe compact.exe comrepl.exe tscon.exe convert.exe convlog.exe cprofile.exe csvde.exe rasphone.exe dcomcnfg.exe dfsgui.msc shrpubw.exe calc.exe defrag.exe compmgmt.msc ddeshare.exe dfscmd.exe dhcpwiz.exe dxdiag.exe tourstart.exe dfrg.msc

Tanm
.INI dosyalarn dzenler. Etki alan modlarn ynetir. Al disketi oluturur. Active Directory kurulumu. Kullanc ve grup ynetimi. E-posta adreslerini ynetir Adres defterini alr. Active Directory sitelerini ynetir. Veri dosyalar klasrlerini belirler. Komutlar listeler. ATM istatistiklerini grntler. Donanm ayarlarn ynetir. Dosyalar yedekler. Internet balants ayarlarn sunar. Balant Yneticisi profillerini ykler. COM uygulamalar ayarlarn ierir. Bilgisayarn ynetimini salar. Windows yardm sunar. Al seeneklerini ayarlar. Al disketi yaratr. .CAB dosyalarn oluturur. Dosya haklarn ynetir. Sertifikalar talep eder. Sertifika hizmetlerini balatr. Sertifika hizmetlerini ynetir. Terminal hizmetlerini ynetir.

Chat (Sohbet) chkntfs chkroot choice cipher Class pack cleanmgr clspack Cluster Administrator Cmd Comp compact comrepl connect convert convlog cprofile csvde evirmeli A Datk COM Ayarlar Datk Dosya Sistemi dbgtrace dectohex defrag deltree DDE Paylam dfscmd DHCP Yneticisi Direct X Ynetim Arac discover Disk Birletiricisi

winpopup.exe scandisk.exe chkdsk.exe choice clspack.exe cleanmgr.exe clspack.exe command.com fc.exe cmpagent.exe cvt.exe

Sohbet uygulamasn balatr. Sabit disk hatalarn denetler. Uygulamalar iin src tanmlar. Kullancya seim sunar. NTFS ifreleme durumunu ynetir. Java Class dosyalarn paketler. Silinen dosyalar kalc olarak yok eder. Java Class dosyalarn paketler. Cluster'lar ynetir. Komut satrn arr. Dosyalar sktrr. Dosya sistemini sktrr. COM uygulamalarn kopyalar. Kullanc oturumuna balanr. Dosya sistemlerini dntrr. ISS log dosyalarn dntrr. Kullanlmayan profilleri kaldrr. Kullanc alr ve gnderir. Uzak a balants iin kullanlr. A paylamlarn ynetir. DNS sunucusunu ayarlar. Terminal oturumlarn ayklar. Onluk / onaltlk sistem dnm. Disk performansn optimize eder. Tm klasr siler. DDE dnmlerini ynetir. Datk dosya sistemini ayarlar. DHCP sunucusunu ynetir. DirectX bilgilerini grntler. Windows Turunu balatr. Disk performansn optimize eder.

dectohex defrag.exe deltree.exe

dxdiag welcome.exe defrag.exe

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Gizli Komutlar

UYGULAMA ATLYE

41

Komut Ad
diskcomp diskperf Disk Temizleme Disk Ynetimi Dosya Yneticisi Dosya mza Kontrol driverquery DriveSpace 3 DVD Player edlin Enterprise - Lisanslama Eriilebilirlik Sihirbaz esentutl Gvenlik lkesi Etki Alan Gvenlik lkesi eudcedit Ev A Sihirbaz Event - Trap evirisi evntcmd exe2bin expand extract fastopen Faks Hizmet Ynetimi fdisk findstr finger flattemp forcedos fortutil fpremadm Frontpage TCP/IP Testi getmac graftabl graphics Grup Ynetim Sihirbaz Grup lkesi help hostname iissync Indeksleme Hizmeti Internet Authentication Hizmeti Internet Balant Sihirbaz Internet Information Services IP Ayarlar IP Gvenlik Monitr ipseccmd stemci Balant Yneticisi Klasr zelletirme Sihirbaz Kullancy Deitirir, chgusr Kullanc Hesab Ekleme Sihirbaz Olay Grntleyicisi Oturumu Deitirir, chglogon Paylalan Klasrler Oluturur Port'u Deitirir, chgport Sertifikalar Yardm ve Destek Merkezi

Windows 98/Me
cleanmgr.exe fdisk.exe winfile.exe sigverif.exe drvspace.exe dvdplay.exe write.exe wordpad.exe accwiz.exe

Windows 2000
diskcomp.com diskperf.exe cleanmgr.exe diskmgmt.msc explorer.exe sigverif.exe verifier.exe compact.exe dvdplay.exe edlin.exe write.exe llsmgr.exe accwiz.exe esentutl.exe secpol.msc poledit.exe dompol.msc dcpol.msc secpol.msc eudcedit.exe inetwiz.exe evntwin.exe evntcmd.exe exe2bin.exe expand.exe expand.exe faxserv.msc diskmgrnt.msc findstr.exe finger.exe flattemp.exe forcedos.exe fortutil.exe fpremadm.exe tcptest.exe arp -a graptabl.exe graphics.com compmgrnt.msc wizmgr.exe usrmgr.exe gpedit.msc poledit.exe help.exe winhelp.exe hostname.exe iissync.exe ciadv.msc ias.msc inetwiz.exe inetmgr.exe ipconfig.exe ipsecmon.exe secpol.msc conman.exe mstsc.exe ieshwiz.exe chgusr.exe change user compmgmt.msc net user eventvwr.exe chglogon.exe change logon shrpubw.exe chgport.exe change port certmgr.msc winhelp.exe

Windows XP
diskcomp.com diskperf.exe cleanmgr.exe diskmgmt.msc explorer.exe sigverif.exe driverquery.exe compact.exe edlin.exe write.exe llsmgr.exe accwiz.exe esentutl.exe secpol.msc poledit.exe dompol.msc dcpol.msc secpol.msc eudcedit.exe cmak.exe inetwiz.exe evntwin.exe evntcmd.exe exe2bin.exe expand.exe expand.exe fastopen.exe faxserv.msc diskmgrnt.msc diskpart.exe findstr.exe finger.exe forcedos.exe fortutil.exe fpremadm.exe tcptest.exe getmac arp -a graptabl.exe graphics.com compmgrnt.msc wizmgr.exe usrmgr.exe gpedit.msc poledit.exe help.exe winhelp.exe hostname.exe iissync.exe ciadv.msc ias.msc inetwiz.exe cmak.exe inetmgr.exe ipconfig.exe mmc ipseccmd conman.exe mstsc.exe chgusr.exe change user compmgmt.msc net user wizmgr.exe eventvwr.exe chglogon.exe change logon shrpubw.exe chgport.exe change port certmgr.msc winhelp.exe

Tanm
Floppy disketleri karlatrr. Disk performansn ynetir. Silinen dosyalar kalc olarak yok eder. Disk alanlarn ynetir. Dosya yneticisini balatr. Microsoft imzasn kontrol eder. Tm donanm srclerini grntler. Dosya sistemini sktrr. DVD filmlerini grntler. Metin dzenleme iin kullanlr. Lisanlar ynetir. Engelliler iin fonksiyon ayarlar. Windows veritabanlarn ynetir. lkeleri ynetir. Karakter tasarm iin kullanlr. Internet balants ayarlarn sunar. Olaylar yakalar. Snmp olaylarn dntrr. altrlabilir dosyalar dntrr. Sktrlm dosyalar aar. .cab dosyalarn aar. Dosya yapsn nbellee yazar. Faks hizmetini ynetir. Disk alanlarn ynetir. Dosyalardaki dizgileri arar. Kullanclar grntler. Flat temp klasrn aar. Uygulamay MS-DOS kipinde balatr. Sertikalar ISS'e tar. FrontPage eklentilerini ynetir. TCP/IP kuraln denetler. MAC adresini grntler. zel karakterleri aar. Ekrandaki grnty yazdrr. Kullanc ve grup ynetimi. lkeleri ynetir. Yardm bilgilerini grntler. Ana makine adlarn grntler. Metabase'leri kopyalar. ndeksleme hizmetini ynetir. nternet kimlik denetimini ynetir. Internet balants ayarlarn sunar. ISS hizmetini ynetir. TCP/IP ayarlar. IP gvenliini grntler. IP gvenlii ayarlarn sunar. Terminal hizmetini balatr. Klasrleri zelletirir. Yrtme ve kurulum modunu aar. Kullanclar ynetir Sistem olay gnln grntler. Oturum ama penceresi aar. Klasrleri paylatrr. COM port adreslemesini ynetir. Sertifikalar ynetir. Yardm bilgilerini grntler.

netconn.exe inetwiz.exe

extract.exe fdisk.exe find.exe

arp -a

winhelp.exe helpctr.exe

inetwiz.exe netconn.exe winipcfg.exe

ieshwiz.exe Denetim Masas wbemcntl.exe

helpctr.exe

CHIP | ZEL

42

Windows Klavyesi

Ksayol Tularyla Hzl Eriim


Windows altnda alrken biroumuz farenin byk bir kolaylk olduunu, hatta faresiz bir PCnin asla kullanlmayacan dnrz. Oysaki klavye ksayollarnn kullanm ok daha pratik ve hzl olabilir. Bu blmde, nemli tm klavye ksayollarn ve kombinasyonlarn sizler iin bir araya getirdik.

er Windows iletim sistemi iin zel olarak retilen klavye modellerinden birine sahipseniz, zel ksayollar ile ok daha performansl bir biimde alarak ilerinizi kolaylatrabilir ve hzlandrabilirsiniz. Peki ama Windows klavyesine sahip olup olmadnz nasl anlarsnz? ok kolay. Eer klavyenize baktnzda klavyenin en alt satrnda zerinde Windows logosu yer alan bir veya iki tane zel Windows tuu grebiliyorsanz, klavyeniz Windows tularn destekliyor anlamna gelir. Bu basit tular aslnda gnlk ilerinizi kolaylatracak ok nemli fonksiyonlarn beraberinde getirirler. rnein, [Windows] + [E] tu kombinasyonu en popler Windows tuu fonksiyonlarnn banda gelir. Windows 95, 98 ve Me iletim sistemleri altnda bu tulara basarak Windows Gezginini, Windows XP altnda ise Bilgisayarm klasrn ekrana getirebilirsiniz. Bu sayede sabit diskinizdeki dosyalarnza da-

ha hzl eriim salanr. [Windows] tuuna tek bana bastnzda ise Balat mens direkt olarak ekrana gelir. Eer parmaklarnz klavye zerinde ise, bu ilem elinizi fareye gtrp imleci Balat tuu zerine srklemekten ok daha pratik ve hzldr. Windows tuu ile birlikte kullanlan tm ksayollar ve aklamalarn aadaki tabloda bulabilirsiniz.

Fonksiyon Tular Nasl alr?


Daktilo klavyesi ile bilgisayar klavyesi arasndaki en byk farkllk, klavyenin en st satrnda yer alan F1 ile F12 arasnda sralanan fonksiyon tulardr. Bu tulara Fonksiyon Tular ad verilir. Bu tular zellikle eski DOS programlarnda ska kullanlrd. Gnmzn Windows bilgisayarlarnda ise bunlar muhtemelen birok kullanc tarafndan tannmyor. Oysaki fonksiyon tularn bilgisayar banda gnlk ilerini kolay-

latracak aralar haline getirebilirsiniz. Fonksiyon tular rnein [Ctrl], [Alt] veya [Shift] gibi farkl tu kombinasyonlaryla kullanlrlar. Bu durumda ortaya kan kombinasyonun mevcut tm ksayollardan bile daha fazla olduunu sylemek mmkn. ou uygulama farkl tu kombinasyonlaryla fonksiyon tularnn kullanlabilirliini arttrr. rnein Microsoft Word altnda herhangi bir metin alan seildiinde [F3] tuuna [Shift] tuu ile birlikte basldnda seili metnin kelimelerin ilk harflerinin veya tm harflerinin byk harflerle deitirilmesi salanyor. [Shift] + [F7] tu kombinasyonlar E Anlamllar Szln ekrana getiriyor. Tm bu ksayollar ya da drt fare tklamas ile gerekletirilebilecek ilemlerin sadece tek hamlede gerekletirilmesini salyor. Dier kullanl ksayol kombinasyonlar Standart Eriim Tular ve Ksayol Kombinasyonlar kutucuunda yer alyor. Uygulamalara zel hzl eriim tu-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Hzl Eriim

UYGULAMA ATLYE

43

larn ise uygulamalarn yardm blmlerinden renebilirsiniz. Aada srasyla tm fonksiyon tularnn ve birlikte kullanlan tu kombinasyonlarnn ilevlerini bulabilirsiniz. lk bakta kark gibi grnse de almanza hz kattn grdke kullanmna alacanzdan hi phemiz yok:

PUCU

Windows tuu ksayollar


Windows tuunu basl tutarak aada listelenen fonksiyonlara eriim salanabilir: Windows + R altr penceresini ekrana getirir. Windows + E Windows Gezginini ya da Bilgisayarm klasrn ekrana getirir. Windows + F Bilgisayardaki Dosya ve klasrler iin arama penceresi ekrana gelir. Windows + Break Sistem zellikleri penceresini ekrana getirir. Windows + F1 Windows Yardm veya Yardm ve Destek Merkezi penceresini ekrana getirir. Windows+D Tm pencerelerin simge durumuna kltlmesini ve Windows masastnn grntlenmesi salar. Tekrar basldnda pencereler eski konumuna geri dner. Windows + TAB Grev ubuunda yer alan tular ve uygulamalar arasnda gei yapar. Windows + M Tm pencereleri simge durumuna kltr. Windows + Shift + M Tm pencereleri simge durumuna kltme ilemini geri alr.

[F1] Fonksiyon Tuu


Eski DOS gnlerine dnp baktmzda [F1] tuunun genelde yardm mens iin kullanldn grrz. Herhangi bir uygulama penceresinde alrken [F1] tuuna bastnzda o uygulama ile ilgili yardm penceresi ekrana gelir. Eer Windows masastnde ya da Windows Gezgini zerinde [F1] tuuna basarsanz, Windows yardm penceresine eriilir. Bir uygulama zerinde alrken masastne gemeden Windows yardmn grntlemek istiyorsanz [Windows] tuu ile birlikte [F1] tuuna basmanz yeterli olur. Ayrca DOS komut satrnda son girilen komutun harf harf tekrar yazlmasn salar. Shift + : erik duyarl Yardm balatma veya biimlendirmeyi gsterir. Alt + : Sonraki alana gitmek iin kullanlr. Alt + Shift + : nceki alana gitmek iin kullanlr. Ctrl + Alt + : Microsoft Sistem Bilgilerini grntler.

klasr zerine farenin sa tuuyla tklayp alan menden Ad Deitiri semekten ok daha hzl ve pratiktir. Microsoft Word altnda ise seilen metin alannn ya da grafiklerin tanmas iin kullanlr. Shift + : Metin alann kopyalar. Ctrl + : Bask nizleme komutunu altrr. Alt + Shift + : Kaydet komutunu altrr. Ctrl + Alt + : A komutunu altrr.

Alt + : Otomatik Metin girdisi oluturur.

[F4] Fonksiyon Tuu


Bu tu ou kullanc tarafndan bilinmeyen birok nemli fonksiyona sahiptir. Internet Explorer altnda alrken [F4] tuuna basarak adres ubuu listesinin almasn salayabilirsiniz. Bu sayede nceden eriilen web sayfalarna kolay ulam salanr. [Alt] tuu ile birlikte basldnda ise ekranda aktif durumdaki uygulama penceresinin ya da bilgisayarn kapatlmas salanr. Microsoft Word altnda [F4] tuuna basldnda son gerekletirilen eylem tekrarlanr. rnein son eriilen pencere ekrana getirilir ya da Geri Al tuuna basldnda geri alnacak ilem tekrar uygulanr. Bu; bir metnin tekrar tekrar yazlmas biimininde de olabilir. Shift + : Bul veya Git eylemini yineleme Ctrl + : Pencereyi kapatma Alt + : Aktif uygulama penceresinin kapatlmasn salar. Eer ekranda herhangi bir uygulama grnmyorsa Bilgisayar Kapat komutunu arr.

ADLANDIR: [F2] tuu hzl adlandrma ilemi iin kullanlabilir.

[F3] Fonksiyon Tuu


YARDIM: [F1] tuu tm uygulamalar altnda yardm menlerini ekrana getirir.

[F2] Fonksiyon Tuu


Windows altnda alrken [F2] tuunu dosyalar yeniden adlandrmak iin kullanabilirsiniz. Herhangi bir klasr ya da dosyay sein ve sadece [F2] tuuna basn. Artk dosyann yeni adn yazabilirsiniz. Dosya adn girdikten sonra farkl bir alana tklamanz veya [Enter] tuuna basmanz ilemin onaylanmas iin yeterli olur. Bu ilem bir dosya ya da

Windows masastnde veya Windows Gezgini altnda arama penceresini ekrana getirir. Ayrca DOS komut satrnda son girilen komutun tekrar yazlmasn salar. Microsoft Word altnda ise girdinin grntlenmesinin ardndan Otomatik Metin girdisinin eklenmesini salar. Shift + : Byk kk harf deiiklii yapar. Ctrl + : Seilen nesneyi bulunduu konumdan keserek panoya kopyalar. Ctrl + Shift + : Panoya iindekileri ekler.

HATIRLATMA: [F4] tuu IE altnda nceden kullanlan adreslerin hatrlanmasn salar.

CHIP | ZEL

44

[F5] Fonksiyon Tuu


Bu tu yenileme tuu olarak da bilinir. Herhangi bir web sayfas zerindeyken [F5] tuuna basldnda sayfann en gncel hali tekrar web sunucusu zerinden yklenir. Windows altnda ekrandaki grntnn tazelenmesi iin de kullanlr. rnein disket srcnzdeki bir disketin ierii grntlenirken disketi karp baka bir disket yerletirdiinizde de ekranda eski disketteki veriler grlr. Bu durumda [F5] tuuna baslarak ekrandaki grnt ile birlikte pencerenin ieriinin de yenilenmesi ve srcdeki disketin ieriinin grntlenmesi salanr. Ayn ilem, rnein CDROM gibi dier karlabilir srcler iin uygulanabilir. Ayrca Outlook altnda [F5] tuuna basldnda iletilerin tekrar kontrol edilmesi ve Word altnda da Bul ve Deitir penceresinde Git sekmesinin ekrana getirilmesi salanyor. Shift + : mleci nceki bir dzeltmeye tar. Ctrl + : Belge penceresini nceki boyutuna getirir. Ctrl + Shift + : Bir yer iareti dzenler. Alt + : Program penceresini nceki boyutuna getirir.

DENETM: Bu tu Shift ile kullanldnda E Anlamllar Szln ekrana getirir.

Shift + : E anlamllar komutunu ekrana getirir. Ctrl + : Ta komutunu seer. Ctrl + Shift + : Word kaynakl belgede balantl bilgileri gncelletirir. Alt + : Bir sonraki yazm veya dilbilgisi hatasn bulur.

herhangi zel bir kullanm alan bulunmuyor. DOS komut satrnda ise nceden kullanlan komutlara atanan numaralar ile eriim salanmasna olanak tanyor. Microsoft Word altnda ise seili alan gncelletirilir. Shift + : Alan kodu ile sonucu arasnda gei yapar. Ctrl + : Bo alan ekler. Ctrl + Shift + : Alann balantsn keser. Alt + : Tm alan kodlar ve sonular arasnda gei yapar. Alt + Shift + : Alan sonularn grntleyen alandan GOTOBUTTON veya MACROBUTTON' altrr.

[F10] Fonksiyon Tuu


Bu fonksiyon tuu men ubuun etkinletirilmesini salyor. rnein [F10] tuuna basldnda imle menler zerinde aktif hale geliyor ve ok tularyla men seenekleri zerinde hareket salanabiliyor. Ayrca herhangi bir dosya ya da klasr simgesi zerindeyken [Shift] tuu ile birlikte basldnda alt men grntleniyor. Bu men simgeler zerine farenin sa tuuyla tklayarak da grntlenebiliyor. Shift + : Ksayol mens grntler. Ctrl + : Belge penceresini en byk boyuta getirir. Ctrl + Shift + : Cetveli etkinletirir. Alt + : Program penceresini ekran kaplayacak hale getirir.

[F8] Fonksiyon Tuu


Bilgisayarn al srasnda basldnda ekrana gelen al mens zerinden Gvenli Moda gei salanabiliyor. Ayrca DOS komut satr altnda bir nce yazlan komut tekrarlanarak zerinde deiiklik yaplmasna olanak tannyor. Parametreler zerinde srekli deiiklikler gerektiren komutlarda olduka pratiklik salyor. Microsoft Word altnda seili alan geniletilir. Shift + : Seimi daraltr. Ctrl + : Boyut komutunu altrr. Ctrl + Shift + : Seimi veya blou geniletir. Alt + : Bir makro altrr.

[F6] Fonksiyon Tuu


Bu tu ou kez imlecin program yaps ierisinde hareket ettirilmesi iin kullanlr. Nadiren de olsa pencereler arasnda gei salar. Ayrca DOS ortamnda alan programlarda veya komutlarda ilemin yarda sonlandrlmasna neden olur. Shift + : mleci nceki bir blmeye veya ereveye tar. Ctrl + : Bir sonraki pencereye geer. Ctrl + Shift + : nceki pencereye geer.

[F11] Fonksiyon Tuu


Internet Explorer penceresi zerinden internette gezinirken [F11] tuuna bastnzda pencerenin tam ekran grntlenmesi salanyor. Bylelikle ara u-

[F9] Fonksiyon Tuu


Bu fonksiyon tuunun Windows altnda

[F7] Fonksiyon Tuu


Bu fonksiyon tuunun Windows altnda herhangi zel bir kullanm alan bulunmuyor. Uygulamalara bal olarak farkl fonksiyonlarn altrlmas iin kullanld grlyor. rnein Microsoft Word altnda [F7] tuuna basldnda Yazm Denetimi ve Dilbilgisi denetleme penceresi ekrana geliyor. Ayrca DOS komut satr altnda nceden yazlan komutlarn bir listesini ekrana getiriyor. Bylelikle sk kullanlan komutlara eriim kolaylayor.

TAM EKRAN: zellikle dk znrlklerde IE altnda [F11] tu olduka kullanl.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Hzl Eriim

UYGULAMA ATLYE

buklar gizlenerek web sayfas zerindeki bilgilerin daha geni bir alanda grntlenmesi mmkn oluyor. Tam ekran modundayken [F11] tuuna tekrar basldnda ise normal moda geri dnlyor. Shift + : nceki alana gider. Ctrl + : Alan kilitler. Ctrl + Shift + : Alann kilidini aar. Alt + : Microsoft Visual Basic kodunu grntler. Alt + Shift + : Microsoft Visual Studio kodunu grntler.

Ctrl + Shift + : Yazdr komutunu altrr.

Hzl eriim nerileri


1 [Alt] tuuyla kullanlan baz tu kombinasyonlar, ikinci tua baslmadan nce [Alt] tuunun basl tutulmasn gerektirir. 2 Seilen metin alan veya nesneler, klavye zerinden herhangi tua basldnda silinir. 3 Windows panosu sadece bir nesne barndrabilir. Herhangi bir nesnenin kopyalanmas ya da kesilmesi ncekinin silinmesine neden olur. 4 Men seeneklerinin sandaki blmde hzl eriim ksayollarn grebilirsiniz. Ayrca alt izili karakterler [Alt] tuu birlikte basldnda fonksiyon mens alr. 5 ou ift tklama ilemi tek tklama ile veya [Enter] tuuna baslarak yerine getirilebilir.

[F12] Fonksiyon Tuu


Bu fonksiyon tuunun Windows altnda herhangi zel bir kullanm alan bulunmuyor. Office uygulamalar altnda menlerde belirtilmemi olsa da Farkl Kaydet seeneine hzl eriim salyor. Shift + : Kaydet komutunu altrr. Ctrl + : A komutunu altrr.

HIZLI ERM

Eriim Tular ve Ksayol Kombinasyonlar


Print Screen Ekrandaki tm grnty panoya kopyalar. Ok Tular Sayfann kaydrlmasn, uygulamaya bal olarak seili nesnenin hareket ettirilmesini salar. BackSpace Windows Gezgininde ve Bilgisayarm klasrnde klasr seviyesini deitirir. Delete Seilen nesneyi siler. Esc Son ilemi iptal eder veya meny aar. Shift + Tab Tular arasnda ileri doru hareket salar. Alt + Enter Seili dosya veya klasr iin zellikler penceresini arr. Alt + Esc Pencereler arasnda gei yapar Alt + Tab Pencereler arasnda gei yapar Alt + Print Screen Seili uygulama penceresinin grntsn panoya kopyalar. Alt + Spacebar Seili dosya iin zellikler penceresini ekrana getirir. Alt + S Balat mensn ekrana getirir. Ctrl + Alt + Delete alan uygulamalarn bir listesi ekrana getirir. Tekrar basldnda bilgisayar batan balatr. Ctrl + Delete Metin dzenleme uygulamalarnda imlecin bulunduu konumdan kelimenin sonuna kadar olan blm siler. Ctrl + End mleci listenin ya da dokmann sonuna tar. Ctrl + Esc Windows tuunun bulunmad klavyelerde Balat mensnn almas iin kullanlr. Ctrl + Home mleci listenin ya da dokmann bana tar. Ctrl + A Etkin pencere zerinde yer alan seilebilir tm nesnelerin ya da metnin seilmesini salar. Ctrl + C Seilen nesneyi panoya kopyalar. Ctrl + N Yeni bir pencerede yeni dosya oluturur. Internet Explorerda ise yeni browser penceresi aar. Ctrl + O A penceresini ekrana getirir. Ctrl + P Etkin dokman yazdrr. Ctrl + S Etkin dokman kaydeder. Ctrl + V Panoya kopyalanm metin ya da grafii imlecin bulunduu konuma yaptrr. Ctrl + X Seilen nesneyi bulunduu konumdan keserek panoya kopyalar. Ctrl + Z Son ilemi geri alr. Shift + Delete Seili dosyalarn Geri Dnm Kutusuna gnderilmeden direkt olarak silinmesini salar. Shift + Tab Tular arasnda ters ynde hareket salar.

46

Microsoft PowerToys

XP iin pratik zmler


Windows XP Powertoys, iletim sisteminin piyasaya srlmesinin ardndan programclarn gelitirdikleri kk ve yararl uygulamalardr. Bu aralar Windows ortamnda gizli ayarlar etkinletirerek geni fonksiyonellik katar ve daha keyifli bir alma ortam oluturulmasn salar.

icrosoft, PowerToys aralarnn fonksiyonlar ve almas zerine byk zen gsteriyor. Ancak bu programlar Windowsun bir paras olmad iin Microsoft tarafndan ne yazk ki desteklenmiyor. www.microsoft.com/w indowsxp/pro/downloads/powertoys.asp adresinden indirebileceiniz ya da eChip CDden direkt olarak sisteminize kurabileceiniz PowerToys aralarnn ilerinizi kolaylatracan ve PCnizin almasna performans katacan greceksiniz.

Tweak UInin Windows XP altndaki gc


Menler, dosyalar, klasrler ve sistem ile ilgili ayarlar Windows XPde eski srmlere kyasla daha fazla gizlenmiler. Bu nedenle, sz konusu gizlenmi ayarlara daha rahat ulalmasn salayan Tweak UI for Windows XP arac, Windows XP Powertoys paketinin en nemli

paralarndan biri olarak gze arpyor. Windows 95den itibaren her iletim sistemi iin zel olarak sunulan Tweak UI arac, kullanl ve basit arayz ile kullanclarn iletim sistemi ayarlarna rahatlkla ulaabilmelerini salyor. Program penceresinin altnda yer alan aklamalar sayesinde, istenilen deiiklikler rahatlkla gerekletirilebiliyor ve yaplan deiikliklerin sonular nceden kestirilebiliyor. Windows XP ile yeni bir grnm kazanan Tweak UI aracnda ska karlamak zorunda kalabileceiniz en nemli fonksiyonlar aada grebilirsiniz. General: General penceresi zerinde bulunan liste yardmyla Balat mens animasyonlarn kapatarak ve menlerin ekrandan yava yava kaybolmalarn engelleyerek Windowsun biraz daha hzl almasn salayabilirsiniz. Yine buradan, Windowsun ok seyrek kullandnz men elerini kaldrdnz-

da ekrana gelen Where is my favorites? gibi aklama pencerelerinin grntlenmesini engelleyebilirsiniz. Mouse: Denetim Masas ierisinde yer alan Mouse esinden farkl olarak, fare imlecinin bir nesne zerine tandndaki alglama hassasiyetini ve sresini belirleyebilir veya fare imlecinin zerine geldii pencerenin aktif olmasn sala-

PULARI: TweakUI birok zel ayarn yan sra kullanl ipucu nerilerinde bulunuyor.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
PowerToys

UYGULAMA ATLYE

47

yan Xmouse yani Activation follows mouse fonksiyonunu aktif hale getirip gerekli ayarlar yapabilirsiniz. Bunun haricinde ift tklama ve tama ayarlarn deitirebilir ve eer farenizin Scroll zellii varsa, bir seferde atlayaca satr saysn belirleyebilir veya bunun yerine sayfa kaydrlmasn salayabilirsiniz. Explorer: Windows masastnn bir web sayfas gibi grntlenmesini salayan Active Desktop fonksiyonunu buradan altrabilir ve Windowsun son kullanlan dosyalarn bir listesini tutmasn salayabilirsiniz. Bunun haricinde ksayollarn nne Shortcut to n ekinin koyulmasn ve simgelerinde ok resminin bulunmasn engelleyebilir, eitli zelliklerdeki (sktrlm ve ifrelenmi dosyalar, imlecin zerinde bulunduu nesneler) dosyalarn daha kolay fark edilmelerini salamak iin grntlenecekleri renkleri belirleyebilir, resimlerin nizleme kalite ve bykln deitirebilir ve klavyenizdeki zel tular iin (ayet mevcutsa) eitli grevler atayabilirsiniz. Taskbar: Grev ubuu zerindeki benzer pencerelerin tek bir dme zerinde toplanmasn Grouping altndan kontrol edebilir ve XP Start Menu penceresinde bulunan Frequently Used Programs (Sk Kullanlan Programlar) listesindeki elerden istediinizin Balat mensnde yer almasn salayabilirsiniz. My Computer: Autoplay altndan CD, DVD MP3 dosyalar veya fotoraflarn hangi programlar kullanlarak alacan belirleyebilir ve Special Folders penceresini kullanarak Favorites veya My Documents gibi sistem dosyalarnn konumlarn deitirebilirsiniz. Bunlar haricinde Desktop altndan, normalde hibir simge bulunmayan Windows XP masastnde grntlenmesini istediiniz zel simgeleri iaretleyebilir, Control Panel penceresindeki listeden Denetim Masasnda grntlenmesini istemediiniz simgeleri kaldrabilir, Templates penceresinden sa tula alan nesne mensndeki New alt mensndeki dosya ablonlarn kaldrabilir veya yenilerini ekleyebilir, Internet Explorer penceresinden Browser ve Windows Gezgini penceresindeki ara ubuklarnda kullanlacak pencere art alanlarn belirleye-

bilirsiniz. Microsoft Powertoys for XP paketi ierisinde yer alan Tweak UI, ilk defa tek bana altrlabilir bir dosya ierisinde sunuluyor. Bu nedenle problemlere neden olabilecek tm eski versiyonlar kaldrmalsnz. Daha nceleri sadece Denetim Masas ierisinden altrlan Tweak UI aracn artk TweakUI.exe dosyas sayesinde istediiniz konumdan altrabilirsiniz.

Powertoys ile dijital resimler kontrol altnda


Windows XP, dijital kamera balant noktalarnn entegrasyonu ve web sayfalar iin resim hizmetleri sayesinde dijital fotoraflk iin uygun bir platform sunuyor. Bu nedenle Powertoys programclar, XP arayzn dijital fotoraf dostlar iin iki yeni zel eklenti ile gelitirmiler. Bunlardan ilki Dosya Nesne mensne eklenen ve resim boyutlarnn hzl bir ekilde deitirilmesini salayan Image Resizer komutu. Bu arac kullanabilmek iin bir veya daha fazla resmi sein ve farenin sa dmesini kullanarak Nesne mensn an. Bunun sonucunda ekrana gelen pencere zerinde bulunan aadaki byklklerden birini seebilir ve daha sonra sz konusu dosyalarn seili byklk deerlerine sahip kopyalarn oluturabilirsiniz. stenen herhangi bir bykl sein. Advanced dmesine tklayarak, ekrana gelen seenekler yardmyla resimlerin kopyalarn oluturmak yerine, deiikliklerin orijinal dosyalar zerinde yaplmasn salayabilir ve kk resimlerin seilen byklk deerine gre bytlmesini engelleyerek sadece byk resimlerin kltlmesini de salayabi-

EKLENTLER: Microsoftun sitesinde yeni gelen her PowerToy Download alanna ekleniyor.

lirsiniz. Bu ilem sonrasnda kltlen veya bytlen kopyalarn isimleri de seilen byklk deerine uygun olarak deitirilecektir. rnein Sunset.jpg resmi Small boyutlarna kltldnde ismi de otomatik olarak Sunset (Small).jpg biiminde deiecektir. Web kameralarnn otomasyonu iin

SUNUM: HTML Slide Show Wizard ile hazrlanan sayfalar internet sunumlar olarak da kullanlr .

kullanlabilecek olan Timershot arac ise kameranzla otomatik olarak fotoraf ekiyor, daha sonra bu resmi istenen ekilde leklendiriyor ve bir web sayfas veya FTP sunucusu da dahil olmak zere herhangi bir yere kaydedebiliyor. Ek seenekler sayesinde ekilme zamann, kaydedilecek resmin bykln ve saklama yerini belirlemek de mmkn.

nternet iin resim ve dijital fotoraf galerileri


eitli CD yazma programlar ve HTML editrleri otomatik olarak dijital fotoraf galerileri oluturabiliyorlar. Powertoys ile sunulan iki yeni ara sayesinde bunun iin gereken fonksiyonlar dorudan Windows XP sistemine entegre oluyor ve nc parti yazlm ihtiyacn

BOYUTLANDIRMA: Karmak uygulamalarla ba edemeyenler iin olduka pratik bir ara.

CHIP | ZEL

48

ortadan kaldrmay planlyor. Bunlardan bir tanesi olan CD Slide Show Generator, XP ierisinde bulunan CD yazma fonksiyonuna dahil oluyor. ayet bir fotoraf CDsi oluturmak isterseniz, ayr bir adm olarak ortamdaki resimlerin ekrana getirilebilmesi iin basit bir grntleme aracnn da beraber CDye yazlmasn isteyip istemediiniz sorulur. CDye yazlan resimleri sz konusu ara sayesinde bir dia ov halinde inceleyebilirsiniz. Ayr bir ara olarak kullanlabilen Slide Show Wizard ise HTML biiminde dia ovlar hazrlamak iin kullanlabilir. Bunu zellikle tatil resimlerinizi arkadalarnza veya akrabalarnza gstermek iin kullanabilirsiniz. Bu resim sunusunu hazrlarken resim bykl ve resim galerisinin tipini belirleyebilirsiniz. Bunun iin Start/All Programs/Powertoys for Windows XP/Slide Show Wizard komutunu kullanarak, sihirbaz altrn ve ilk olarak sunuda kullanmak istediiniz resimleri tek tek sein veya resimlerin ierisinde bulunduu klasr seerek tm resimleri otomatik olarak ekleyin. Son olarak sunu ismini, saklanaca konumu, resim byklklerini ve sunu tipini belirleyin ve Next dmesine tklayarak sunuyu oluturun. Daha sonra bu sunuyu izlemek iin yapmanz gereken tek ey oluturulan HTML dosyasn altrmak olacaktr.

maine dahil olmayan bilgisayarlarda, sistemi kapatmaya gerek kalmadan aktif kullancy deitirmek mmkndr. Bu sayede alan programlar kapatmadan, birden ok kullanc, tek bir bilgisayar ezamanl olarak paylaabilirler. Super Fast User Switchern kullanlabilmesi iin kullanclarn kaytl olmas yeterlidir. Yeni bir Login ilemi ve kayt animasyonundan tasarruf etmek iin Balat mensnde yer alan Log Off dmesine ve ardndan ekrana gelen pencere zerindeki Switch User dmesine tklayn veya [Windows]+[L] tu kombinasyonunu uygulayn. Bunun sonucunda ekrana gelen liste zerinden kaytl kullanclar ve halen ka tane program altrdklarn grebilir ve istediiniz kullanc zerine tklayarak almaya balayabilirsiniz. Bu sayede seilen kullancnn alma ortam (masast, Balat mens ve zel ayarlar ile) ekrana gelecektir. Dikkat! Fast User Switching fonksiyonunun kullanlabilmesi iin Denetim Masasndaki Accounts arac kullanlarak istenen kullanclar iin aktif hale getirilmelidir. Ancak bu ilemi yapacak kullancnn Administrator haklarna sahip olmas gereklidir. letim sistemi olarak Windows XP kullanmasna ramen

NZLEME: Task Switcher sayesinde ayn uygulamalar arasnda gei yaparken karmaa ortadan kalkyor.

Tecrbeli kullanclar iin oyuncaklar


u ana kadar tanttmz Powertoys aralarn gz boyamak iin hazrlanan eklentiler olarak dnenler Virtual Desktop ve Windows XP ile almay daha da kolaylatrmak iin hazrlanan Task Switcher ve Taskbar Magnifier aralarn incelemeliler. Windows NT 4.0 ve 2000de de bulunan ancak Resource Kit ierisinde saklanan Virtual Desktop, yani sanal masast aracn tm Linux kullanclar bilirler. Virtual Desktop Manager yardmyla alma alannz sanal da olsa genileterek Windows XP masastnden daha etkili ekilde faydalanabilirsiniz. Sz konusu Powertoyu kullanarak sadece bir tklama ile maksimum drt farkl sanal masast oluturabilirsiniz. Bunlarn her biri, Balat dmesi, grev ubuu ve tm ksayollar ile, aslnda tek bir masastnn kopyasdr. Buralarda farkl programlar altrabilir ve sadece tek bir fare tklamas ile sz konusu alma ortamlar arasnda gezinebilirsiniz. Virtual Desktop Manager bir yklendikten sonra farenin sa dmesini kullanarak grev ubuu zerine tklayn ve Toolbars/Desktop Manager komutunu altrn. Bunun sonucunda ekrana gelen pencereyi kullanarak, farkl alma ortamlarn sanal masast olarak kaydedebilir ve ister yine ayn pencereyi kullanarak nizleme grntleri yardmyla istediiniz masastne geebilir veya direkt olarak numarasnn grntlendii dmeye tklayabilirsiniz. Powertoys paketinde kullanl aralarn yannda bir dezavantaja sahip olduunu syleyebileceimiz Task Switcher sayesinde [Alt]+[Tab] tu kombinasyonuyla alan programlar arasnda gei yapmak istediinizde, sz konusu programlarn

Powertoys paketiyle XPde kolay kullanc ynetimi


Windows XP altnda kullanc profilleri iin masast, Balat mens ve verilerin saklanacaklar ortamlar zel olarak belirlenebilir. Ayrca Powertoys paketi ierisinde yer alan Super Fast User Switcher (Sper hzl kullanc deitirici) ve nesne mensne eklenen Open Command Windows here aralar sayesinde XP altnda kullanc deitirme ilemi daha da hzlandrlabilir. lk olarak Windows XP Home ve Professional srmlerinde karmza kan Fast User Switching fonksiyonu sayesinde, bir do-

UZMANLAR N: Desktop Manager drt farkl masast grnmyle yksek performansl alma ortam salyor.

KOMUT SATIRI: Hzl komut satr eriimi komutu sayesinde uzun klasr adlarn yazmanz gerekmez.

halen DOStan kopamam kullanclarn ise, Powertoysun daha nceki versiyonlarnda bulunan Nesne mens zerinden DOS komut satrna ulamas mmkn. Kullanclar, Explorer kabuk eklentisinden epey faydalanabilirler. Bu sayede klasrlerin Nesne mensne eklenen Open Command Windows here komutu ile alan DOS penceresinden DOS oyun ve programlarn rahatlkla altrmak mmkn.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
PowerToys

UYGULAMA ATLYE

49

simgesi ile beraber ekranlarn n izleme resimleri de ekrana gelecektir. Bu ekran grntleri gerek zamanl oluturulduklar iin Task Switcher sistemi olduka yavalatyor. Windows ile beraber sunulan ve fare imlecini takip ederek ekran grntsn byten arac Start/All Programs/Accessories/Accessibility/Magnifier komutu yardmyla altrabilirsiniz. Powertoys paketi ierisinde yer alan Taskbar Magnifier ise grev ubuuna ekleniyor ve ekrann herhangi bir alann sekiz kata kadar bytebiliyor. Bu byteci etkinletirmek iin grev ubuuna farenin sa dmesini kullanarak tklayn ve Nesne mensndeki Toolbars / Taskbar Magnifier komutunu altrn. Bunun sonucunda grev ubuu zerinde ekrana gelecek kk bir pencere zerinde fare veya klavye hareketi takip edilecek aktif olan blge bytlerek grntlenecektir.

HIZLI BAKI

Tm Power Toys Eklentileri


Alt-Tab Replacement Dosya Ad: Taskswitch.exe Boyutu: 534 KB Tanm: Programlar aras gei srasnda, uygulama penceresinin simge boyutunda grntlenmesini imkan tanyor. CD Slide Show Generator Dosya Ad: Slideshow.exe Boyutu: 548 KB Bu ara CDye kaydedilen resimleri slayt ov biiminde grntleyebilir. CD Slide Show Generator, Windows 98 ve Me altnda da sorunsuz biimde alyor. Desktop Wallpaper Changer Dosya Ad: CreativityFunPack.exe Boyutu: 1.570 KB The Wallpaper Changer PowerToy masast duvar kadnn nceden belirlenen periyotlarda otomatik olarak deitirilmesine imkan tanyor. Image Resizer Dosya Ad: ImageResizer.exe Boyutu: 521 KB Resim dosyalarnn hzl bir biimde yeniden boyutlandrlmasn salar. Program ierisinde yer alan standartlar haricinde zel boyut tanmlamak da mmkn. HTML Slide Show Wizard Dosya Ad: Htmlgen.exe Boyutu: 771 KB Dijital fotoraflarnzn web sitenizde kullanabileceiniz biimde bir HTML dosyas zerine yerletirilmesini salar. Open Command Window Here Dosya Ad: CmdHere.exe Boyutu: 514 KB Alt klasrler zerine sa tula tklandnda ekrana gelen alt mende kendi adn tayan seenek araclyla dorudan komut satrna geilmesini salar. Power Calculator Dosya Ad: PowerCalc.exe Boyutu: 624 KB Bu ara sayesinde fonksiyonlarn grafiklerini izebilir, farkl denklemlerin zmn bulabilir veya birok dnm kolay bir biimde gerekletirebilirsiniz.
EKRAN KORUYUCU: Movie Maker 2 ile hazrladnz videolarnz bu sayede ekran koruyucu olarak tanmlayabilirsiniz.

Super Fast User Switcher Dosya Ad: FastSwitch.exe Boyutu: 550 KB Bir etki alanna kaytl olmayan ve ayn bilgisayar zerinde yaratlan kullanc oturumlar arasnda hzl gei imkan salar. Taskbar Magnifier Dosya Ad: Magnifier.exe Boyutu: 515 KB Bu ara, grev ubuuna eklenen byte ile ekrann bir blmnn yaknlatrlmasn salayarak, grme bozukluu olan kullanclarn iini kolaylatrr. Tweak UI Dosya Ad: TweakUI.exe Boyutu: 564 KB Bu ara Windows XP altnda standart kullanc arabirimi zerinden eriilemeyen, rnein fare, Windows Gezgini, ara ubuu ayarlarna eriim salar. Webcam Timershot Dosya Ad: Timershot.exe Boyutu: 610 KB Powertoys paketinin kullanl aralar arasnda yer alan Webcam Timershot, web kameranzla nceden belirlenen aralklarda otomatik olarak grnt kaydedilmesini salar. Video Screen Saver Dosya Ad: CreativityFunPack.exe Boyutu: 1.570 KB Bu sayede 64. sayfada ayrntl biimde aklanan Windows Movie Maker 2 uygulamasyla oluturduunuz ev videolarnz ekran koruyucusu olarak izleyebilirsiniz. Virtual Desktop Manager Dosya Ad: Deskman.exe Boyutu: 550 KB Bu ara sayesinde sanal olarak oluturulan drt farkl masastne Windows grev ubuu zerinden eriebilirsiniz.

Son olarak profesyonel hesap makinesi


Power Toy Calculator,Windows XP donatlar arasnda yer alan ve sadece standart ve gelimi versiyonlarna sahip olan hesap makinesinin, grafik fonksiyonlar ile donatlm hali. Bu sayede matematik fonksiyonlarnn grafiklerini oluturabilirsiniz. Ayrca uzunluk, arlk, scaklk ve zaman birimleri ile de alabilirsiniz. Sorunsuz bir ekilde kurulan, sadece 1 Mbyte byklndeki Powertoys paketi, Windows XPyi bir dizi kullanl yeni fonksiyon ile donatyor.Aslnda iletim sistemine entegre olarak da sunulabilecek paketin en nemli paras ise Windows XPnin ince ayarlarna rahatlkla ulama imkan salayan Tweak UI arac. Tm aralarn ayrntl listesini Windows Aralar kutucuunda bulabilirsiniz.

GRAFK HESAPLARI: Profesyonel hesap makinesi artk fonksiyon grafiklerini ekrana getirebiliyor.

CHIP | ZEL

50

2 Adobe Photoshop Photoshoptan zgn almalar


Profesyonel grafik almas: Gelitiricilerinin sakladklar resimleri grebilmek iin ilk olarak Help/About Photoshop komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki resme dikkat edin. Bu pencereyi kapattktan sonra, Help/About Photoshop komutunu, ancak bu sefer [Shift] ve [Ctrl] tularn basl tutarak, bir kez daha altrn. Adobe Photoshopun 5 srmnden itibaren bulunan bu fonksiyon ile, her program srmnde farkl resimler ekrana geliyor. Olduka etkileyici.

Srpriz Yumurtalar

Programlarn Gizli Srprizleri


Excel 2000de gizlenmi bir araba yar, yonca yapra eklindeki Word 2000 fare imleci, Adobe Premiere 6.0 altndaki resimler ve ok daha fazlas. Bu blmde sizler iin en popler srpriz yumurta rneklerini bir araya getirdik .
ETKLEYC: Bu grnt Photoshop kullanclar kadar programclarnn da grafik konusunda uzman olduunu gsteriyor.

Bir uygulama gelitirme projesinde emei geen tm programclarn isimlerinin, uygulama ierisinde grntlenmesi, yazlm gelitiriciler arasnda gelenek halini almtr. Bu ilem, filmlerden alld zere, isimlerin ekranda listelenmesi ile gerekletirilir. Ancak programclar isimlerinin grntlenmesi iin, uygulamalar ierisine gnlk ilerden yorulan Office ve Windows kullanclarn rahatlatacak elenceli aralar da saklayabilirler. Bu tr esprili eklentiler, literatrde Easter Egg, yani Srpriz Yumurta olarak adlandrlrlar. Bu isim, sz konusu eklentilerin ne el kitab ne de yardm dosyalarnda bulunmad, karnza sadece tesadfen kabileceini gsteriyor. Excel 2000de gizlenmi bir araba yar, yonca yapra eklindeki Word 2000 fare imleci, Adobe Premiere 6.0 altndaki resimler ve ok daha fazlas. Bu blmde sizler iin en popler srpriz yumurta rneklerini bir araya getirdik:

1 ACDSee 4 ve Fotocanvas ACD Systems alanlar


FotoCanvas logosu: FotoCanvas an Help mens zerinden About FotoCanvas Lite seeneine tklayn. Ardndan ACD Systems logosu zerine tklayn. Son olarak ekrana gelecek kk Windows logosunu izleyin.

3 Adobe Premiere 6.0 Programclar ve Ev Hayvanlar


Srpriz yumurta cenneti: Adobe Premiere 6.0da tam tamna drt srpriz yumurta var. lkine ulamak iin Help mensn atktan sonra [Shift] tuu basl durumdayken About Premierekomutunu altrmak yeterli oluyor. Benzer ekilde, About Premierekomutunu altrmadan nce [Shift] ve [Ctrl] tular basl durumda olursa, zerinde muhtemelen alanlarn ev hayvanlarnn resimlerinin bulunduu bir pencere ekrana gelecektir. About Premiere komutunu altrmadan [Shift], [Ctrl] ve [Alt] tularn basl tutacak olursanz gelitirici takmn, [Shift] ve [Alt] tularna basl tutacak olursanz da daha geni bir takmn resmine ulaabilirsiniz.

BAST: ACDSee Windows logosunun grntlendii basit bir srpriz yumurta sunuyor.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Easter Egg

UYGULAMA ATLYE

51

5 Cool Edit Pro lgin Bir Oyun


Anlamsz ama elenceli: Cool Edit Pro 2.0n srpriz yumurtasn grebilmek iin, Help mensndeki About komutunu altrn. Ekrana gelen penceredeki logo zerinde iki tane yuvarlak top greceksiniz. Hareket edebilen bu toplar fare ile tutup ekran zerinde bir yere atabilir veya birbirlerine arptrarak oyun oynayabilirsiniz. Belli bir sre sonra bir ses efekti eliinde ayn yerde ve ekilde baka bir top daha ekrana gelecektir. Ayrca About penceresine farenin sa tuu ile tklayarak, toplarn arpp geri dnmeleri iin duvarlar oluturabilirsiniz.
FARKLI KOMBNASYONLAR: Adobe Premiere 6.0 altnda Help mens altnda farkl tulara basarak farkl pencerelerin grntlenmesi salanabilir.

ya kaydrn. Welcome to Foghorn's Home Page! seeneini sein ve Macromediann siz srpriz yumurta merakllar iin hazrlad grsel srprizin tadn karn.

8 Macromedia Dreamweaver Yazlm Gelitiricileri Grn


Programclar bir arada: Dreamweaver yazlm gelitiricilerinin fotoraflarn grmek iin aadaki ilemleri yerine getirin: Web sayfanz zerinde bir resim sein. Resmin Properties penceresini an. [Ctrl] tuuna basl tutun ve Properties penceresi zerindeki nizleme grntsne ift tklayn. Gelitiriciler ekranda adlaryla birlikte grntlenir. [Ctrl] tuuna basl tutarak resim zerine ift tklayabilir, bylece dier gelitiricileri de grebilirsiniz.

4 Borland Delphi 5/6 Yazlm Gelitiricileri


G sizinle olsun: Stars Wars serisinin fanatiklik dzeyinde hayran kitlelerine sahip olmas, bu serinin fanatikleri arasnda yer alan Delphi gelitiricilerini de etkilemi olacak ki, ilgin bir srpriz yumurta ile karmza kyorlar. Borland Delphi 5in gelitiricilerinin isimlerini listelemek iin ilk olarak Help/Aboutkomutunu altrn ve daha sonra [Alt] tuunu basl tutarak srasyla TEAM, DEVELOPERS, QUALITY, JEDI kelimelerini yazn. Ayrca sadece JEDI yazacak olursanz About penceresinde www.delphijedi.org adresini gsteren bir balant ekrana gelecektir.
OYUN: Cool Edit can skntnz biraz olsun hafifletecek ilgin bir srpriz yumurta sunuyor.

9 Macromedia Flash Flashta Altn Av


Eski anlar canlanyor: Flash gelitiricilerinin bizler iin hazrladklar hzl, elenceli ve bamllk yapabilecek bu oyuna ulamak iin, Flash ana penceresindeki Help/About Flash komutunu altrn ve ekrana gelen pencerenin sa altndaki Macromedia logosuna iki kez tklayn. Elinizi abuk tutmanzda fayda var, nk bu logo ksa bir sreliine aktif oluyor. Son olarak sol taraftaki Thanks dmesine tklayarak oyuna geebilirsiniz.

6 Internet explorer 5.0 lgn Arama Mens


Elenceli bir srpriz: Internet Explorer balatn. Aralar / Internet Seenekleri mensnden Genel sekmesi altnda Diller tuuna tklayn. Ekle tuuna tkladktan sonra Kullanc tanml satrna ie-ee yazn ve Tamama tklayn. Kullanc Tanml [ie-ee] kaydn listenin en stne tayn. Ardndan tekrar Internet Explorer penceresine geri dnn. Ara simgesine tklayn. Pencerenin sol yannda Arama penceresi alr. Yeni seeneklerin sizi gldreceine eminiz. Ardndan Sonraki tuuna tklayn.

10 Macromedia Fireworks Macromedia alanlar


lgin resimler: Macromedia Fireworks gelitiricilerinin ilgin resimlerini grmek isterseniz, program ana penceresindeki Help/About komutunu altrn. Ardndan ekrana gelen penceredeki Macromedia yazsnn stnde bulunan M logosuna, [Ctrl] ve [Alt] tularn basl tutarak tklayn. Ekrana gelen pencere, arkasnda alanlarn ilgin resimlerini brakarak ksa bir sre sonra kaybolacaktr.

7 Macromedia Dreamweaver Lastik Tavuk


DELPHICLER: Yldz Savalar fanatii programclarn adlar filmdeki gibi uzayda kayyor

Grsel len: Dreamweaver programn balatn ve Help mensne tklayn. "Target" szcn aratn. Listeyi aa-

CHIP | ZEL

52

11 Macromedia Fireworks Yazlm Gelitiricileri


Bu sefer resimli: u ana kadar karmza kan yumurtalarn bir ou program gelitiricilerinin kendilerini tantmak amacyla hazrladklar kk srprizlerdi. te, Macromedia Fireworks gelitiricileri, isimleri ile yetinmeyip resimlerinin de bulunduu bir yumurta hazrlamlar. Bunun iin ilk olarak program ana penceresinde Help/About komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki ilgin resmin zerine [Alt] tuu baslyken iki kere tklayn. Bunun sonucunda program gelitiricilerinin isimleri ile beraber resimleri de ekrana gelecektir.

makro oluturun ve Magic Eight Ball adn verin. Daha sonra bu makro iin ara ubuunda bir dme oluturun. Oluturduunuz dme zerine her tklandnda Access size zl(!) bir sz ile cevap verecektir. Bu hile yalnzca Access 97de kullanlyor. 2000 ve 2002 versiyonundaki denemelerimiz maalesef hayal krkl ile sonuland.

15 Microsoft Excel 2000 Gerek Srpriz Yumurta


Araba yar: Excel 2000i balatn. Dosya mensnden Web Sayfas Olarak Kaydeti sein. Alan pencerede Yaymlaya tklayn. Eklenecek etkileim esi ve Yaymlanm Web sayfasn taraycda a seeneklerini iaretleyin. Yaymla tuuna tklayn. Alan tablo zerinde 2000. satrn WC stunu zerine gelin. 2000 satrnn yanndaki satr balna tklayarak tm satrn seilmesini salayn (WC2000 hcresi zerindeyken [Shift] tuuna basl tutarak gri 2000 balna tklayn). [Ctrl] + [Shift] + [Alt] tularna basl tutun ve tablonun sol stndeki Office simgesine tklayn. Spy Hunter benzeri araba yarnn keyfini karabilirsiniz.

SAMALIK: Accessin srpriz yumurtas sama szlerden oluan bir listeden ibaret.

12 Macromedia HomeSite 5 Srpriz Oyun


Ad zerinde, Easter Egg: Macromedia programclarnn HomeSite 5 programna gizledii srpriz oyuna ulamak iin ilk olarak Options / Customize komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki Toolbuttons listesinin en altnda bulunan Easter Egg esini, istediiniz bir ara ubuuna tayn. Bu dmenin size sunaca srprizleri grmek iin, ncelikle pencereleri kapatn ve biraz nce eklediiniz Easter Egg dmesine tklayn. Artk ekrana gelen oyunu balatarak kod avlamaya balayabilirsiniz.

14 Microsoft Excel 97 Flight Simulator


Uzayda yolculuk: Excel 97 altnda bo bir alma sayfas an. [F5] tuuna basarak Git penceresini grntleyin ve bavuru satrna X97:L97 yazp Tamama tklayn. Ardndan bir defa [Tab] tuuna basn. Bylelikle imle M97 hcresine gelir. [Ctrl] + [Shift] tularna basl tutarak ara ubuklar zerinden grafik sihirbazna tklayn. Kendinizi vektrel bir yzey zerinde uarken bulacaksnz. Ynnz fare ile bulabilirsiniz. Uu ekranndan kp Excele dnmek iin [Esc] tuuna basmanz yeterli.

16 Microsoft Excel 2000 Programclar Listesi


alanlar i banda: Excel 2000de bo bir alma sayfas an. [F5] tuuna basarak Git penceresini grntleyin ve bavuru satrna X2000:L2000 yazp Tamama tklayn. Ardndan bir defa [Tab] tuuna basn. Bylelikle imle M2000 hcresine gelir. [Ctrl] + [Shift] tularna basl tutarak ara ubuklar zerinden grafik sihirbazna tklayn. Ekrana tm alanlarn bir listesi gelir. Pencereyi kapatmak iin [ESC] tuuna basmanz gerekir.

17 Microsoft Powerpoint 97 Yazlm Gelitiricileri


BR OYUN DAHA: HomeSite altnda HTML kodlaryla oynayabileceiniz gizli bir oyun gizli.

13 Microsoft access 97 Accessden Sama Szler


Uzun dilli: Veritaban ynetim program olan Accessin samalamasn salayabilirsiniz. Bunun iin herhangi bir
ZGRLKK: Excelin altnda bir uu simlatr bulmak gerekten artc.

Microsoft gelitiricileri imza atmay seviyor: Microsoft Powerpoint gelitiricilerinin isimlerini grmek iin ilk olarak program an ve Yardm/Microsoft Powerpoint Hakknda komutunu altrn. Ardndan ekrana gelen pencerenin sol tarafnda bulunan kare eklindeki Powerpoint simgesine tklayn. Bunun sonucunda program gelitiricilerinin isimleri ekran koruyucuyu andrr ekilde grntlenecektir. Pencereyi kapatmak iin farkl bir alana tklayn.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI

DANIMAN
Easter Egg

UYGULAMA ATLYE

53

20 Microsoft Word 2000 Wordden Bir Srpriz Daha


Word 2000 al ekran: Normalde Word alnda ekrana gelen selamlama penceresini grntlemek iin Yardm / Microsoft Word Hakknda komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki Tamam dmesinin zerinde bulunan silik izgiye [Ctrl]+[Shift]+[Alt] tular basl durumdayken farenin sol tuunu kullanarak tklayn. Word 97 altnda da geerli olan bu ilem sonrasnda ekrana gelen al penceresinden kurtulmak iin, Wordn kapatlmas gereklidir.

TAKIM ALIMASI: PowerPoint 97 programclar kendilerinden sz edilmesini seviyor.

nclar iin hazrlad srprizi grmek iin, ilk olarak program an ve Help/About Paint Shop Pro komutunu altrn. Bunun sonucunda ekrana gelen pencerenin sol st kesinde bulunan Jasc Software logosuna, [Shift] tuu basl durumdayken, fare ile iki defa tklayn. Daha sonra hibir ilem yapmadan JASCSOFTWARE kelimesini tulayacak olursanz, karnza aznda kedi tutan bir kpek resmi ekrana gelecektir.

18 Microsoft Visual Basic Yazlm Gelitiricileri


Visual Basic product team: Visual Basic gelitiricilerinin listesini grmek iin ilk nce View/ Toolbars/Customize komutunu altrn. Ekrana gelen Customize penceresindeki Commands kart zerinde bulunan Categories listesinden Help ve Commands listesinden de About Microsoft Visual Basic... esini sein. Daha sonra, bu komutu, fare yardmyla standart ara ubuuna tayarak, yeni bir dme oluturulmasn salayn. Bu dmenin ismini deitirmek iin zerine sa tula tklayn ve Name alanna Show VB Credits yazn. Son olarak Customize penceresini kapatn ve Visual Basic gelitiricilerinin listesini grmek iin biraz nce oluturduunuz dme zerine tklayn.

23 Paint Shop Pro 7 Programclarn Toplu Resmi


Hatra fotoraf: Paint Shop Pro 7 gelitiricilerinin toplu bir resmini grmek iin ilk olarak Jasc web sitesinden Additional Frame olarak Antique Marble indirin ve Frames klasrne (Standart olarak C:\Program Files\Jasc Software Inc\Paint Shop Pro 7\Frames\) kopyalayn. Paint Shop Proyu altrdktan sonra File/New komutunu kullanarak 1022x817 piksel llerine sahip yeni bir dosya oluturun. Daha sonra Image/Picture Frame komutunu altrn, Frames klasrnden Antique Marble setikten sonra, srasyla Next ve Frame Inside of Imageseili durumdayken Finish dmelerine tklayn. Son olarak Eraser Toolu semeli, Tool Optionstan fra bykln maksimuma getirmeli ve fareyi, sa dmesi basl durumdayken ereve ierisinde hareket ettirerek gelitirici takmn toplu halde ekilmi resminin grntlenmesini salamalsnz.

21 Nero Burning Rom Yazlm Gelitiricileri


Nero Burning Rom srprizi: En ok kullanlan CD yazma programlarndan biri olan Nero Burning Romun gelitiricilerinin isimlerini grmek iin Help/About komutunu altrn ve ekrana gelen pencere zerindeki herhangi bir noktaya iki kere tklayn. Bunun sonucunda gelitiricilerin isimleri pencerenin altndan gemeye balayacaktr. simlerin gei stillerini deitirmek iin pencere zerindeki herhangi bir yere iki kere daha tklamanz yeterli olacaktr.

19 Microsoft Word 97 Tilt Oyunu


Elenceli bir oyun: Tabii ki Word 97 ierisinde gizlenmi olan Tilt oyunu da ksa bir mola iin tercih edebileceiniz bir oyun. Bu oyuna ulaabilmek iin (Direct X mutlaka ykl olmaldr) aadaki ilemleri yerine getirin: 1 Bo bir Word belgesine Blue yazn, kelimeyi kaln olarak biimlendirin ve yaz rengi olarak mavi atayn. 2 Kelime sonunda bir karakter boluk brakn ve Yardm/Microsoft Word Hakknda komutunu altrn. 3 Tilt oyununu altrmak iin ekrana gelen bilgi penceresi zerindeki Word simgesine tklayn. Bu basit oyunu [Z] ve [M] tularn kullanarak oynayabilirsiniz.

24 Reg Cleaner zl Szler


Yumurtadan kan anlaml szler: Windowsun Kayt Defterini temizleyerek iletim sisteminin performansn arttran Reg Cleanern gelitiricileri, program ierisine elendirici szler entegre etmiler. Bunlar grebilmek iin, ilk olarak, hemen tm srpriz yumurtalarda olduu gibi Help/About komutunu altrn ve ekrana gelen pencerenin sol st kesindeki RegCleaner logosuna [Ctrl] ve [Shift] tular basl durumdayken farenin sol dmesini kullanarak tklayn. Bu ilemi her yaptnzda, ek-

KAYAN YAZI: Nero 5 kayan yazya tkladnzda farkl ekillerde dalganyor.

22 Paint Shop Pro 7 Kedi Tutan Kpek


lgin grnt: Yaygn olarak kullanlan resim dzenleme programlarndan Jasc Paint Shop Pro 7 gelitiricilerinin kulla-

CHIP | ZEL

54

26 Turbo Pascal 7.0 Yazlm Gelitiricileri


Programlamaya giri: u anda niversitelerde programlamaya giri dersi olarak gsterilen Turbo Pascal 7.0, ilk st seviyeli programlama dillerinden biridir. Bilgisayar dnyasnn gelimesine tanklk eden Turbo Pascal 7.0n gelitiricileri de, kendilerini tarihe geirmek iin kk bir srpriz yumurta hazrlamlar. Turbo Pascal 7.0 gelitiricilerinin alfabetik sral listesini grmek iin ilk olarak program an, Help/About komutunu altrn ve son olarak [Alt]+[I] tu kombinasyonunu uygulayn.

SRPRZ KURABYE: Bu seferki srprizim RegCleaner programclarnn anlaml mesajlarn ieriyor.

LOGO: WinRar logosu zerine tklandnda logo de geiyor.

randaki pencerede farkl bir sz grntlenir.

25 Stuffit Programclar ve Srpriz Hikayeleri


Aladdinin srpriz yumurtas: u ana kadar karlatnz srpriz yumurtalarn hemen hepsi gelitiricilerinin listesini ekrana getiriyor, farkl resimler grntlyor veya sakl oyunlar aa kartyorlard. Ancak ierisinde bunlardan tamamen farkl bir srpriz barndran Aladdin Systemsin sktrma arac StuffItin srpriz yumurtasn etkinletirmek iin, program ana penceresindeki Help/About komutunu altrn. Takip eden pencere zerindeki Credits dmesine normal tklandnda program gelitiricilerinin listesi ekrana gelecektir. Ancak bu dmeye [Shift] tuu basl durumdayken tklarsanz ekrana gelen srpriz hikayeyi okuyabilirsiniz. lginizi ekeceine hi phe yok.

27 WinOnCD Gizli Boulder Dash Oyunu


Dnceli programclar: CD yazma ilemi biraz uzun srebilir. Bu srada yazma programnn sizi elendirmek iin bir eyler yapmas iyi olabilir. WinOnCD (www.cequadrat.com), kullancy bir Boulder Dash oyunuyla teselli ediyor. Bu oyunu oynayabilmek iin, ilk olarak herhangi bir proje an ve Help/About komutunu altrn. Bunun sonucunda ekrana gelen pencere zerinde bulunan WinOnCD simgesine iki kere tklayn ve ekrana gelen ksa animasyonu izleyin. Bir kez daha tklarsanz oyun balatlr. Oyun kahramann yn tular ile hareket ettirebilir ve Exitkapsndan karak, bir sonraki oyun seviyesine ulaabilirsiniz.

iin kesinlikle doru srm altnda doru tanm yazmanz gerekiyor. Lotus Notes 5.0 Personal Edition altnda ncelikle Help mens zerinden About Notes ardndan kk harflerle i am superman yazn. Ardndan Notes programnn O harfine tklayn. Lotus Notesun srkl atlaycs ekranda ksa bir sre grlr ve ardndan gelitiricilerin ad ekrana gelir. Bu yntem Notes 4 srmnden bu yana kullanlabiliyor. Ancak 4.6 srmnde notes is not dead ve 4.5 srmnde yes he is yazmanz gerekiyor.

29 3D Mark 2001 Skc hz testlerine son


ok gelimi olmamasna karn can skntnz giderebileceiniz oyunda tenis topu frlatma arac ile havada uan inekleri vurmanz gerekiyor. Eer doru noktadan doru ayla at yapabilirsiniz inekler havada yok ediliyor. Oyunu denemek iin programn balang mensnde Project mens zerinden Edite tklayn. Project Name alanna Holy Cow! yazn. Pencereyi kapatn ve Game Demo seenei zerine tklayn. Ardndan ekrana tularn kullanmnn anlatld bir tantm ekran gelir. Oyun ise otomatik olarak balatlr.

28 WinRar
Zplayan Logo

NEDEN: StuffIt, WinZipten neden daha iyi olduunu anlatan 10 maddelik bir savunma sunuyor.

WinRARdan basit bir srpriz: WinRARn, u ana kadar karlatmz dier srpriz yumurtalara kyasla ok daha basit olan yumurtasn etkinletirmek iin Help/About WinRAR komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki program simgesine bir kere tklayn. Bunun sonucunda simge bir top gibi serbest de geer ve birka kere sektikten sonra tamamen durur. Bu programn srprizini grebilmek

NEK AVCISI: 3D Mark 2001 altnda srpriz yumurta biimde sunulan oyunu mutlaka deneyin.

CHIP | ZEL

56
NDEKLER

56 58 59 60

Windows: Sistem ayarlarnn yedeklenmesi Outlook: E-postalar ve adres defteri Office: ablonlar ve szlkler Uygulamalar: Firewall, ICQ ve Winamp

nemli bilgilerin bir ksm baz ipularyla kolayca korunurken, dierleri unutulma tehdidiyle kar karya kalabilir. CHIP, gvenilir yntemlerle bilgileri eksiksiz tamann yollarn aklyor.

Ayarlarn ve Verilerin Yedeklenmesi

Eski Bilgisayardan Yeni Bilgisayara Tanma

ayr, olamaz! Onca almam boa m gitti? Ayrntl bir klasr yaps altnda aylarca sren bir alma sonucunda oluturduunuz gvenilir sisteminiz, tm ayarlarnz, Office ablonlarnz, Windows adres defteri ve e-postalarn otomatik olarak kategorilere ayrlmas iin kullanlacak kurallarn yaratlmas iin gereken tm o zahmetli ilemler Ancak ok gemeden kara bulutlar bilgisayarnzn zerinde dolanmaya balyor ve Windowsun kyle her ey son buluyor. Artk sistemi en batan kurmanz gerekli ve tm ayarlar bir yana, sizin iin ok nemli olan dokmanlar, son alnan e-postala-

rnz da dahil olmak zere tm e-posta ariviniz dijital pl boylad. Bu tr felaket durumlarna nceden hazrlkl olan kullanclar, verilerini dzenli olarak yedekleyerek sorunlarla karlaldnda tekrar geri alabilirler. Kaybolan verilerin geri yklenmesi yarm saati amaz. Bu blmde nemli tm ayarlarn ve verilerinizin adm adm yedeklenme yntemini bulabilirsiniz. Hibir verinin unutulmamas iin 57. sayfadaki Kontrol Listesini mutlaka gzden geirin. Ayrca dosya uzantlarnn en nemlilerini makalenin sonunda 61. sayfada bir araya getirdik. Size sadece bo CDleri satn almak kalyor.

Windows
Balang mens ve evirmeli a balants kaytlar, sistem ayarlar, ekran Koruyucular ve Sk Kullanlanlar stemeyerek de olsa geride braktmz bilgiler bunlar. Sistemin derinliklerinde gizlenen sz konusu dosyalar nerede aramanz gerekiyor sorusunun yantn bu blmde bulabilirsiniz.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
Doru Yedekleme

ATLYE

57

Masast ayarlar epey uratrcdr. Balat mens kaytlarnn eksik oluu ise en can skc durumlardan biri. Herhangi bir aksakln nne gemek iin sa fare tuuyla Balat dmesine ve alan nesne mensnden Aa tklayn. Saklamak istediiniz klasrleri srkle ve brak yntemiyle herhangi bir klasre kopyalayabilirsiniz. Yeni sistemde kullanlabilmeleri iin ayn admlar ters srayla uygulamal ve klasrleri kaydettiiniz konumdan Balat mensne geri tamalsnz.

Balang mens kaytlar

KONTROL LSTES

Windows
Balat mens kaytlar: En nemli masast ayarlar evirmeli a balantlar: Telefon numaralar, kullanc ad ve parolalar Ekran koruyucular: En renkli alma molalar nternet - Sk kullanlanlar: En sevdiiniz web sayfalar XP aralaryla veri transferi: XPnin dahili programlar ile dosya aktarm

EKRAN KORUYUCULAR: Windows Gezgininde .scr dosyalarn aratarak ekran koruyuculara ulaabilirsiniz.

Yalnzca evrilecek numaralar deil, ayn zamanda kullanc ad ve parolalar da burada yer alr. Birden fazla servis salaycdan yararlanmaktaysanz, balant bilgilerinin saklanmas gerei artacaktr. Win98/Meden Win2000ye: Normal koullarda Kayt Sihirbaz ile bir hayli uramanz gerekiyor. Ancak DUN Bac-

evirmeli a balantlar

menin tesinde bir vazgeilmezlik tarlar. Alageldiiniz ekran koruyucudan yeni PCnizde de uzak kalmak istemiyorsanz, ncelikle Windows Araya bavurmalsnz. [F3] ile pencereyi an ve aranacak ifade satrna *.scr iaret srasn girin. Windows, sistemdeki koruyucular listeler. Dosya adlar zerinden kendi yklediklerinizi ayrt edememeniz durumunda, tmn saklamak en gvenlisi olacaktr. Hedef bilgisayarda da baz koruyucularn zaten var olduu uyarsyla karlarsanz, mevcut dosyay yedeklediinizle deitirebilirsiniz. Yeni PCdeki hedef konum C:\WINDOWS\SYSTEM32 klasr.

Outlook
Outlook-expres bilgileri: E-postalarn yedeklenmesi Adres Defteri:nemli iletiim bilgilerinin korunmas Filtreler ve kurallar: Size zel kurallarn yedeklenmesi

Office
Bireysel Antetler: Word ve i arkadalar iin elektronik kartvizitler, dijital imzalar Office-Biim ablonlar: Mektup, faks iletisi ve benzerleri nemli belgeler: Deerli metinler, rnein kendi doktora teziniz zel szlkler: Bireysel doru yazm tanmlamalar

4
HPDE YEDEKLEME: Dosya Aktarma Sihirbaz tanmay kolaylatryor.

kup Tool (eCHIP-Code DUN) adl cretsiz ara sayesinde evirmeli a balantlarnn tmn kolayca kaydetmek mmkn. Win98/Me/2000den WinXPye: A balantlarnn Windows-XPye aktarm biraz daha kolay. Dosya ve Ayar Aktarma Sihirbaz adl XP aracn kullanmanz yeterli.

Ekran koruyucular, bilgisayarn kiisel kullanc tercihlerine gre belirlenen unsurlarndandr. Monitrn uzun sreli kullanmdan zarar grmesini engelle-

Ekran koruyucular

Kimi kullanclar, genelde ziyaret ettii ya da en sevdii web adreslerini aylar hatta yllar boyunca biriktirir ve web gezgininin Sk kullanlanlar mensnde katalog formunda snflandrr. Favori web sayfalarn koleksiyoncu tutkusuyla saklamayan kullanclar dahi, kaydettikleri arasnda ihtiya duyduu anda hemen bulamayaca adreslerin yer aldn fark edecektir. Yedekleme her iki durumda da gerekli. Win98/Meden Win2000/XPye: C:\ WINDOWS\Sk Kullanlanlardaki btn dosyalar yedekleyin. Bu sayede sz konusu adresleri Windows 2000 ve XP altndan kullanmaya devam edebileceksiniz. Dosyalar doru konuma kopyalamak, tek n koul. Hedef bilgisayar zerindeki aktarm klasr C:\Documents and Settings \<Kullanc ad>\Sk Kullanlanlar olmal. Win2000/XPden Win2000/XPye: Windows 2000/XPden 2000 ya da XP srmlerinin kurulu olduu bilgisayara

Internet sk kullanlanlar

Uygulamalar
Firewall Ayarlar: zel internet program yaplandrmalar ICQ Ayarlar: nternet arkadalar listesi Trillian-Kullanc ad: Bireysel iletiim listenize eriim ve kayt WinAmp ark Listeleri: Kiisel mzik listesi ve MP3ler

ARV: Uzun srede bir araya getirilen Sk Kullanlanlar balantlar tanma srasnda yok olmamal.

CHIP | ZEL

58

tanmasnda Sk Kullanlanlar bilgilerinin aktarm, g yan bulunmayan bir ilem. C:\Documents and Settings \<Kullanc ad>\Sk Kullanlanlar klasrnde bulacanz dosyalar yeni sistemde de ayn adrese kopyalayn.

Kararnz Windows XPye terfi ynndeyse, zerinize den yk daha hafif olacaktr. XP, kullancya geni apl yardm salayan kendi yazlmna sahip. Win98/Me/2000den Windows XPye: Windows-XP CDsini srcye yerletirin ve balang penceresinin belirmesini bekleyin. nce Ek grevleri uygula, sonra Dosya ve Ayarlar Aktara tklayn. Tm nemli dosya ve ayarlar kolaylkla yedeklemenizde yardmc olacak sihirbaz balatlacaktr. Windows XP kurulumunun ardndan, bu iletim sisteminden Dosya ve Ayarlar Aktar programn altrn. Araca, Balat mensndeki Balat/Tm Programlar/Donatlar/Sistem Aralar komutlaryla ulaabilirsiniz. Windows XPden Windows XPye: XP ykl bir bilgisayardan bir dierine aktarm daha da kolay. Dosya ve Ayarlar Aktarma sihirbazn balatn ve talimatlar izleyin. Uygulamay hedef bilgisayarda yeniden balatn ve bu defa Yeni Bilgisayar sein.

XP aralaryla veri yedekleme

LETLER: E-postalarnzn sakland yere ulamak bu bilgi olmadan neredeyse imkansz.

Outlook
Outlook Express 5.5 ve 6 srmlerinde e-postalarnz zel dosyalar altnda bir araya getirebilir ve standart klasrn ya da nceden belirleyebileceiniz bir klasr ierisinde basit bir biimde yedeklenmesini salayabilirsiniz.

ncelikle Outlook Expressde (Srm 5.5 ve 6) Aralar mens zerinden Seenekler komutuna tklayn. Bakm sekmesine gein ve letileri Temizleme ekilleri blm altnda yer alan Depo Klasr zerine tklayn. Saklama Yeri pence-

E-postalarn yedeklenmesi

resi altnda iletilerinizin standart olarak sakland klasr grlr. imdi klasr adnn yazld satra tklayn ve satrn bandan sonuna doru seerek klasr iaretleyin. Ardndan seili alana farenin sa tuuyla tklayarak alan alt menden Kopyalay sein. Alternatif olarak [Ctrl] + [C] tularna da basabilirsiniz. imdi Balat mens zerinden altr sein. A satrna farenin sa tuuyla tklayn ve alan alt menden Yaptr sein. Panoya kopyalanan klasr satr bu alana yaptrlr. Alternatif olarak [Ctrl] + [V] tularna basarak da ayn sonuca ulaabilirsiniz. imdi Tamama tklayn. Outlook Express adn tayan klasr penceresinde ncelikle [Ctrl] + [A] tularna basn. Bylelikle klasrde yer alan nesneler seilir. Ardndan [Ctrl] + [C] tularna basarak dosyalar kopyalayn. Windows Gezgini yardmyla farkl bir disk alanna veya sabit diske gein ve rnein OEYedek1 adnda yeni bir klasr oluturun. nceden kopyalanan dosyalar bu klasre yaptrmak iin [Ctrl] + [V] tularna basn. Eer birok kimlie (Identities) sahipseniz ayn admlar tm kullanclar iin tekrarlamanz gerekir. Ancak bu durumda her bir kullancya zel yedekleme klasrleri kullanmay ihmal etmeyin. lgili seim penceresine, Dosya mens zerinde yer alan Kimlik Deitir seenei zerinden eriebilirsiniz. Eer Windows XP altnda ok sayda kullanc bulunuyorsa ilgili seimlere direkt olarak oturum ama penceresinden de ulaabilirsiniz. E-postalar geri ykleme: Eer Outlook Express veya iletim sisteminin yeniden kurulmas gerekirse ncelikle yedeklenen e-postalarn program zerinden ge-

ri yklenmesi gerekir. neri: Sistemin yeniden kurulmasndan nce eer birok kimlik ile alyorsanz yedeklerin tekrar alnmas srasnda sadece asl kimliin yaratlacan unutmayn: ncelikle Dosya / Al mens zerinden letiler seeneine tklayn. Outlook Express Yoluyla Al penceresinde leti veya adres defterini almak istediiniz listesinde kullanlan srm sein ve leriye tklayn. E-postalarn alnaca kimlii sein ve Tamama tklayn. Eer bu kimlik bir parola ile korunuyorsa ilgili alana parolay yazmanz gerekir. Gzat zerine tklayarak verilerin yedeklendii klasr seebileceiniz pencereye ulaabilirsiniz. Tekrar Tamama tklayarak ilemi onaylayn. leriye tkladktan sonra sadece seilen klasrlerin mi, yoksa tm klasrlerin mi alnacan belirleyebilir ve srasyla leri / Sona tklayarak geri ykleme ilemini balatabilirsiniz.

E-postalarnz gvence altna aldktan sonra imdi Windows adres defterinin yedeklenmesine sra geldi. yi haber: Outlook Express tm adres defterlerini zel bir WAB dosyas altnda saklar. Bylelikle sadece bir dosyay yedeklemeniz yeterli olur: Srasyla Balat / Ara / Tm dosya ve klasrler seeneklerini sein. Dosya Ad (Windows XP altnda Dosya adnn tamam ya da bir ksm) alanna *.wab yazn. Konum alannda sistemin boot edildii srcnn bulunduundan emin olun. Ardndan Balat (XPde Ara) zerinde tklayn. Bulunan sonular zerine farenin sa tuuyla tklayn ve Kopyala komutunu sein. imdi Win-

Adres defterinin yedeklenmesi

KURALLAR: Outlook Express altnda oluturulan kurallar tekrar yaratmanza gerek kalmad.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
Doru Yedekleme

ATLYE

59

dows Gezgini yardmyla farkl bir disk alan veya sabit disk zerine geerek yeni bir klasr oluturun ve [Ctrl] + [V] tularna basarak kopyalanan adres defterini yeni klasre yaptrn. Yedeklenen adres defterinin geri aktarlmas ise ok daha basit: Dosya / Al mens zerinden Adres Defterizerine tklayn ve WAB dosyasnn bulunduu klasr sein. Son olarak Aa tklayn.

OUTLOOK

Yedekleme Programlar
ok Ynl Outlook Express Backup 6.0 e-postalarn, adres defterinin ve ayarlarn yedeklenmesi iin en nemli seenekleri sunuyor. Ayrca bu program e-postalarn direkt olarak yedeklerden okunmasna da olanak tanyor. nemli bir eksiini bulmak mmkn deil. Bilgi: www.genie-soft.com Fiyat: 30 Dolar Deerlendirme: 4/5 Akll Express Assist 6.0 programnn ngilizce srmnde OEin 4.0 srmnden itibaren oluturulan yedekler destekleniyor. Ayrca program gncel e-posta klasrlerinin senkronizasyonu ve nceki yedeklerin baarl biimde okunmasn da salyor. Bilgi: www.ajsystems.com Fiyat: 30 Dolar Deerlendirme: 4/5 Profesyonel Outlook 2000/XP Backup 5.0 profesyonel e-posta programlarnn verilerinin yedeklenmesini salyor. Tipik dosya yedekleme seeneklerinin yan sra sktrma teknii de olduka baarl. Yazlm 1 Gbyte boyutundaki yedekleri 650 Mbyten da altna dryor. Bilgi: www.genie-soft.com Fiyat: 30 Dolar Deerlendirme: 4/5

Bir sonraki aama, filtreleme kurallarnn aktarm olduundan ilemler biraz daha karmak bir grnme brnecektir. Kayt Defterini amak iin Balat/altr mensndeki A satrna regedit komutunu girin ve [Enter]a tklayn. HKEY_CURRENT_USER\Identities\<Say>\Software\Microsoft\OutlookExpress\5.0\Rules anahtarna ynelin. <Say> genellemesine, bilgisayardan bilgisayara farkllk gsteren rakam sras yerine bavurduk. Anahtar eksiksiz halde kaydetmek iin Dosya mensnden Vere tklayn. Dosya ad ve konum belirterek Kaydet ile ilemi onaylayn. Filtreleme kurallarn, daha sonraki aamalarda iki kez tklayarak bu admda oluturduunuz dosyaya ekleyebilirsiniz.

Filtreleme kurallarnn yedeklenmesi

CD YAZMA: Outlook Express Backup yedeklerinizin direkt olarak CDye kaydedilmesini salyor.

Eer Outlook Express dosyalarnzn gvenlii iin bir miktar para harcamay gzden karabilirseniz, 15 gnlk deneme srmn CDde bulabileceiniz Outlook Express Backup 6.0 (eChip-Code: OEBackup) programn satn alabilirsiniz. Alternatif aralar, zamanlanm yedekleme, parola korumas ve benzeri ek zelliklere de sahip programlar hakknda ayrntl bilgiyi sadaki Outlook kutucuunda bulabilirsiniz. imdi program ile rnek bir yedekleme ilemi yapalm: Program penceresinde ilk srada yer alan Backup Now tuuna tklayn. Backup Job Name penceresinde en st srada yer alan alana oluturulacak yedek dosyasnn adn yazn. Backup Description alanna ayrntl bir aklama yapabilirsiniz. Ardndan Nexte tklayn. Bu pencerede yedeklemenin yaplaca medyann

OE backup ile komple yedekleme

seilmesi gerekir. Yukardan aaya seenekler Sabit disk veya yerel a, karlabilir disk srcler, yedekleme niteleri ve CD-RW ya da CD-R olarak grlr. Her bir seenee tkladnzda pencerenin altndaki seeneklerin deitiini grebilirsiniz. stediiniz bir yedekleme biimini sein (rneimizde ilk seenek). Yedekleme klasrn belirleyin ve Nexte tklayn. Backup Items penceresinde yedeklenecek elerin seilmesi gerekir. Asl Kimlik ve Windows Adres Defteri (WAB) seeneklerini iaretleyin. Total data to save alannda yedeklenecek dosyalarnzn boyutu grlr. Password Settings alannda yedekleriniz iin bir parola belirleyebilirsiniz. Compression Level alannda yedeklerin sktrlma oran belirlenir. Backup Now tuuna tkladnzda yedekleme ilemi balar. Quit tuuna tklayarak program penceresini kapatabilirsiniz.

Office
Belge ve dier nemli dosyalarn yedeklenmesi srasnda sorun yaanmasa bile aceleyle hareket edildiinde, dier yaplandrma ayarlar genellikle gzden kaar. Dikkat edilmesi gereken en nemli noktalar bu blmde bulabilirsiniz

ok. rtf adresinde saklar, Outlook 2000 ve XPde konum C:\Documents and Settings\<Kullanc ad>\Application Data\Microsoft\Signaturesdr. Antetli katlarsa , C:\Program Files\Common Files\Microsoft Shared\Stationary klasrndedir. Dosyalar yeni bilgisayarn sabit diskinin uygun klasrne tayn.

mza ve antetli katlar yeniden kurmak zahmetlidir. Oysa ablonlar kopyalayarak zaman kazanabilirsiniz. Outlook 97; imzalar C:\Windows\Microsoft Outlo-

Kiisel antetli kat

Biim ablonlar, mektup, faks iletisi ve benzerlerini pratik yollarla ekillendirmeye yardmc olurlar. Mevcut ablonlar .DOT dosya uzantsndan tanyabilirsiniz. Microsoft Word, bu dosyalar TEMPLATES klasrnde barndrr. Klasr konumunu alttaki tablodan renebilirsiniz. Dosyalar, yeni bilgisayarda tablodaki doru klasrlere kopyalayn.

Office-Biim ablonlar

CHIP | ZEL

60

NORMAL.DOTu yeni bilgisayara yklemek iin mevcut dosyay NORMAL.OLD olarak yeniden adlandrn ve kaydedilen dosyay bu klasre kopyalayn. Kopyalanan DOT dosyasyla ilerin yolunda gitmemesi riski karsnda yeni sistemin orijinaline hala eriebilirsiniz.

Dokmanlarnz standart ayarlarda Belgelerim klasrne konur. Kayt iin yalnzca bu klasr kullandysanz, alt klasrleriyle birlikte yedeklemeniz yeterlidir. Klasrn nerede yer ald ykl Windows srmne gre deiir. Mevcut iletim sistemi iin geerli konumu alttaki tabloda bulacaksnz. Hibir dosyay unutmadnzdan yzde yz emin olmak iin Windows Araya DOC dosyalarn bulma grevini verebilirsiniz. [F3] ile arama motorunun balang sayfasna eriin. Arama ifadesi boluuna *.doc harf dizisini girdiinizde Word belgelerinizi bulacaksnz. .rtf gibi farkl dosya uzantlarnn da verilerinizi barndrabileceini aklnzdan karmayn. Yeni sistemde Belgelerim klasrn kullanmanz yedeklemeyi kolaylatracaktr.

nemli belgeler

OFFICE SRMLER: Kayt Defterindeki Office klasr, srme gre 8.0 (97), 9.0 (2000) , 10.0 (XP) ve 11.0 (2003) olarak farkllk gsterir.

maya devam etmek istiyorsanz, az nce yarattnz REG dosyasna iki kez tklayn. Kaytlar kayt defteri veri tabanna kendiliinden aktarlr ve ilerlik kazanr.

kaydeder. Windows 98/Mede konum C:\WINDOWS\<Kullanc ad>\Application Data\Microsoft\Officedir. Otomatik Dzelt iletiim penceresinde ayrca Otomatik metin sekmesini greceksiniz. Buradaki seenekler sk kullanlan sz kalplarn nceden sezer ve [Enter] tuuna tklayarak metne eklemenize imkan tanr. Kalp ifadelerin listesi deitirilebilir niteliktedir. Otomatik metin dzeltmeye ynelik deiiklikler genel NORMAL.DOT dosyasnda saklanr. Bilgileri nasl kaydedeceinizi ???.??? sayfadaki Office Biim ablonlar blmnde bulabilirsiniz.

Uygulamalar
Yeni bilgisayarn kurulumu srecinde zaman tasarrufu salayabilecek ayarlamalar, Windows ve Officeinkilerle snrl deildir. Messenger ve firewall yaplandrmalarn yedeklemek de kayda deer yardm salar.

Wordn otomatik biimlendirme zellii, tablo oluturma srasnda bavurabileceiniz en deerli yardmclarnzdan biridir. Sk ihtiya duyduunuz biimlendirmeleri otomatik olarak yerine getirmesi en byk arts. Word, ayarlarnzn tmn registry adyla anlan kayt defterinde HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Office\10.0\Word anahtar altnda saklar (buradaki 10.0 anahtar sisteminizde ykl Office srmne gre farkllk gsterir). Office programlaryla ilgili ayarlar \10.0\Common alt anahtarndadr. Dier konumlar da aadaki kutuda bulabilirsiniz. Ayarlar yedeklemek iin Balat dmesine tklayn. altr sein ve girdi satrna regedit yazn, sonra Tamama tklayn. Registryde yukarda belirtilen anahtar iaretleyin ve editrler penceresinde Dosya/Vere tklayn. Klasr ve dosya ad sein. Kayt dosyalar REG uzantsn tar. Ayarlarnz daha sonra yeni bilgisayar zerinde de kullan-

Otomatik biim ayarlar

Office programlar, zel kullanc szlkleri gibi, otomatik dzeltme listelerini de paylar. Otomatik dzeltme kaytlarnn tm .ACL uzantl dosyalarda tutulur. Bir Office programnn ilk kez balatlmas srasnda Office 97, MSO97.ACL standart listesini otomatik olarak [Kullanc ad].ACL yeni adyla Windows klasrne kopyalar. Office 2000/XP MSO.ACL ise, kendi listesini C:\Documents and Settings\<Kullanc ad>\Application Data\Microsoft\Office klasrndeki MSO1031.ACL dosyasna

Otomatik dzeltme

Firewall yaplandrmalarnn oluturulmas zaman alr. zellikle ilk birka saat

Firewall ayarlar

OFFICE AYARLARINI BULMAK


Ayar Format ablonu NORMAL.DOT Dier biim ablonlar Kullanc szl CUSTOM.DIC Otomatik dzeltme Otomatik biim Dier ayarlar Kiisel klasr OUTLOOK.PST mzalar Antetli Kat Office 97 C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT OFFICE\TEMPLATES C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT OFFICE\TEMPLATES C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT OFFICE\OFFICE C:\WINDOWS\[Kullanc_Ad].ACL Office 2000/XP C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ MICROSOFT\TEMPLATES C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT OFFICE\TEMPLATES C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ MICROSOFT\PROOF C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ MICROSOFT\OFFICE\ MSO1031.ACL HKEY_CURRENT_USER\Software\ HKEY_CURRENT_USER\Software\ Microsoft\Office\8.0\Word Microsoft\Office\9.0\Word HKEY_CURRENT_USER\Software\ HKEY_CURRENT_USER\Software\ Microsoft\Office\8.0\Common Microsoft\Office\9.0\Common C:\WINDOWS\APPLICATION C:\[Profil*]\LOCAL SETTINGS\ DATA\MICROSOFT\OFFICE APPLICATION DATA\MICROSOFT\ OUTLOOK C:\WINDOWS\MICROSOFT C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ OUTLOOK. RTF MICROSOFT\SIGNATURES C:\PROGRAM FILES\SHARED C:\PROGRAM FILES\SHARED FILES\MICROSOFT SHARED\ FILES\MICROSOFT SHARED\ STATIONARY STATIONARY C:\[Profil*]\BELGELERM C:\[Profil*]\BELGELERM

Belgelerim

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
Doru Yedekleme

ATLYE

61

OFFICE AYARLARINI SHRBAZ YAZILIMIYLA KAYDETMEK

Ayarlar online yedeklemek


Office 2000 kullanclar, tm bireysel yaplandrmalarn konforlu aralar yardmyla sanal ortamda saklayabilir. Szn ettiimiz kayt konumu, Microsoft web sayfalardr. http://office.microsoft.com/turkiye/downloads/2000/o2ksmsdd.aspx linkinden Office 2000 Ayarlarm Kaydet Sihirbazn (eCHIPCode: Office) ykleyin ve kurulum talimatlarn yerine getirin. Ayarlarnz ve e-posta adresiniz, kendi belirlediiniz bir parola ile izinsiz eriimlerden korunacaktr. Ancak sunucu zerinde saklanan profili dzenli olarak yenilemek zorundasnz. Aksi takdirde bilgileriniz ayn sonunda sunucudan silinecektir. Srenin dolmasndan iki hafta nce e-posta adresinize bu konuyla ilgili bir mektup gnderilir. Microsoft, kesin silme ileminden nce posta kutunuza son bir uyar mesaj daha brakr. Sihirbaz aadaki ayarlar kaydeder: Simge ubuklarndaki deiiklikler Men dzenlemeleri Aralar mens Seenekler iletiim penceresinin ayarlar ablon, dosya ve kk resimler iin atanan standart klasrler. Dosya kaydyla ilgili standart biimler Otomatik hata dzeltme listeleri zel kullanc szlkleri Office ksayol ubuu uyarlamalar ablonlar Microsoft Outlookta kendi oluturduunuz biim ablonlar kapsam dnda kalacandan, bu bilgileri kendi abanzla kaydetmeniz gerekir. Atlmas gereken admlar ???. sayfadaki Office Biim ablonlar ve nemli belgeler balklar altnda bulabilirsiniz. Ara her koulda, evdeki PCnin ayarlarn ofis sistemine aktarmak iin bavurulabilecek baarl bir yardmcdr. Ayn firmann tm bilgisayarlarndaki Office kurulumlarn eitleyebilmesi de dier dikkate deer zelliklerindendir.

UZANTILAR: Dosya uzantlarnn grntlenmesi iin Bilinen dosya trleri iin uzantlar gizle seeneini kapatn.

boyunca, kullancy saldr olaslndan haberdar eden yzlerce pencere grntlenecektir. Peki ya yeni bilgisayara tanma srasnda karlaacanz manzara? reticilerin ifadesiyle, nceki yaplandrmay yeni sisteme aktaramyorsunuz. Oysa transfer imkansz deil. Firewall yazlmlar genellikle yaplandrmann sakland bir dosya ierir. Dosya, kurulum klasrnde yer almasa dahi yaplandrmada deiiklie gitmek ve en yeni deitirilme tarihine sahip dosyay aramak onu bulmak iin yeterli. Verileri yeni sistemin sabit diskindeki ayn adl klasre tayn.

NTERNETTE YEDEK: Microsoft, Office 2000 ayarlarn online kaydedilmesine olanak tanyor.

ICQ 2002a kullanclarnn yedekleme iin kayglanmalar gerekmez. Listenizde kaytl arkadalarnzn adlar ICQ sunucularnda saklanr. Yani ICQyu yeni bilgisayarnza kurmak istediinizde kulla-

ICQ ayarlar

nc ad ve parolanz girmeniz yeterlidir. Program, listeyi ICQ ana ilk balanma denemesinde otomatik ykleyecektir.

Mzik dinlemek iin MP3 dosyalarn kullanyorsanz, byk ihtimalle onlara kolay eriim salayacak playlistler olu-

WinAmp Playlistler

turmu durumdasnz. Bu nedenle en kolay yoldan Windows Ara ile ulaabileceiniz tm M3U uzantl dosyalar yedekleyin. Araca [F3] tuu ile ulaabileceinizi yineleyelim. alma listelerindeki MP3 dosyalarn kopyalamanz gerektiini hatrlatmaksa gereksiz...

EN NEML DOSYA UZANTILARI


Yazlm MS Word MS PowerPoint MS Access MS Excel MS Project Resim formatlar Metin dosyalar RTF metin dosyas Wordperfect Workbook Lotus Tablolar Uzant .DOC .PPT .MDB .XLS .MPP .TIF / .JPG / .BMP / .GIF .TXT .RTF .WP+Srm No .WKB .WKE Yazlm MP3 Zip Ariv dosyalar Ayarlar Yaplandrma Oyun dosyalar CD-Imagelar Adres Defteri Filmler Ses Dosyalar Photoshop Evrak antas Uzant .MP3 .ZIP .CFG .INI .SVG .NRG / .IMG / .C2D .DBF .MPG / .MOV / .AVI .WMV / .WAV .PSD .BRC

EN Y PARALAR: Zevkinize gre oluturduunuz para listelerinin kaybolmamas iin mutlaka yedekleyin.

CHIP | ZEL

62
NDEKLER

63 64 68 70 72

Windows Faks: Bedava faks makinanz MovieMaker 2: Evinizdeki film stdyosu lk yardm CDsi: Al CDsinin hazrlanmas Service Pack 1li XP: XPye Service Pack entegrasyonu cretsiz PDF: Web belgelerinin oluturulmas

Mini Atlye

Hzl pular
Hi bo zamannz olmadn dnseniz bile bu blmdeki ipularn uygulayabilirsiniz. Adm adm anlatmlar be dakikadan fazla srmyor, stelik zaman kazanmanz salyor.

yi eyler uzun zaman gerektirir! Bu bazen dorudur, bazen yanl. nk Hzl Atlye blmndeki uygulamalar gerekletirmek iin harcayacanz ksa sre sayesinde belki de saatler sren ilemlerden kurtulabilirsiniz. Bilgisayarnzda kurulu bulunan ve internet balants iin yararlandnz modem donanmnn faks zelliini Windows XP ierisindeki cretsiz bir yazlmla kullanabileceinizi biliyor muydunuz? Ya bir al CDsi oluturmay veya XP kurulum CDsine Service Pack 1 gncellemelerinin entegre edilebileceini? Ayrca internet ortamnn nemli dosya biimlerinden olan PDFleri cretsiz aralarla oluturabilir, spywarelerden kurtulabilir ve amatr videolarnz montajlayabilirsiniz. Gerekli programlar Chip zel CDsinde bulabilirsiniz.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
Faks Konsolu

ATLYE

63

GZL: D A H L F A K S M O D L
XPnin Faks Program

Bedava Faks Makineniz


ou kullanc bu fonksiyonu bilmez: XP ayn zamanda cretsiz bir faks program da sunar. stelik bu program basit olmasna karn olduka fonksiyonel. Windows XP Kurulum CDsinde yer alan programn kurulumun ardndan faksnz yazc kadar kolay kullanlabiliyor. Tek htiyacnz olan bir modem veya ISDN kart.

1.

Faks modlnn kurulumu

Windows XP kurulum CDsini hazrlayn ve Denetim Masas / Program Ekle veya Kaldr zerinden Windows Bileenlerini Ekle/Kaldr zerine tklayn. Faks Hizmetleri bileenini sein, leriye tklayn ve istendiinde Windows XP kurulum CDsini srcye yerletirin. Tamama tkladnzda kurulum otomatik olarak tamamlanr.

2.

Verilerin girilmesi

3.

Alma ve gnderme

4.

Faks izleyicisi

Ayarlarn tamamlanmas iin gereken program Balat / Tm Programlar / Donatlar / letiim / Faks / Faks Konsolu altnda bulabilirsiniz. Bu komut, ayarlarn yaplaca yaplandrma sihirbazn ekrana getirir. lk pencerede gnderenin bilgilerini girin. leriye tklandnda modem seim ekran grnr. Bu pencerede modem veya ISDN kartnzn gelen fakslarn alnmasn iin de etkinletirilmesini salayabilirsiniz. Alma ilemi elle veya belirlenen sayda aldktan sonra otomatik olarak da gerekletirilebilir.

Faks iletinizi istediiniz herhangi bir programla hazrlayn ve belirlenen faks yazcsna yazdrn. Bu ilemin hemen ardndan ekrana alc bilgilerinin girilecei ve gnderimin balatlacan belirten bir pencere gelir. Eer modem ayarlarnda gelen fakslarn otomatik olarak kabul edilmesini ayarladysanz iletinin alnmasn dert etmeyin. Modemin bal olduu telefon numarasna gnderilen tm iletiler konsolda listelenir. Konsol penceresi e-posta aralarna benzer biimde gelen ve giden kutusu klasrlerini ierir.

Faks iletilerinin gnderilmesini ve alnmasn gizlenmesini istemiyorsanz (ISDN kartlarnda bu ilem sessiz gerekletirilir) faks izleyicisinin otomatik olarak grntlenmesini salayabilirsiniz: Faks Konsolu penceresini an ve Aralar mensnden Faks zleyicisi...ne tklayn. Ekrana gelen pencerede Bu iletiim kutusunu her zaman grnr yap seeneini iaretleyin. Bu ilemin ardndan ara ubuunda faks grevlerini grebileceiniz bir simge belirir. Simge zerine ift tkladnzda Faks konsolu alr.

CHIP | ZEL

64

CRETSZ P R O F E S Y O N E L V D E O L E M E

Windows XP MovieMaker 2

Film Stdyosuna ho geldiniz


Windows XPye entegre edilen MovieMaker arac henz dijital videolar iin kullanlan ticari kayt ve makaslama yazlmlaryla yarabilecek dzeyde deil. Her ne kadar WMV dosya biiminin snrlandrmalar baz kullanc rahatsz ediyor olsa da evde kaydettiiniz ksa videolar hzl bir biimde makaslayp birletirmek iin MovieMakern yeni srm yeterli olacaktr.

1.

Kayt modunun balatlmas, kaynak seimi

Video kayt cihaz veya video kamera zerinden analog grnt materyallerini PCde kurulu uygun bir TV kart ya da video kayt donanm ile saysallatrlmas iin gerekli ilemler MovieMaker ve MovieMaker 2 ile de sorunsuz gerekletirilir. Pencerenin sandaki Video Yakala alannda Video aygtndan yakala zerine tklayn. Alan sihirbaz penceresinde mevcut aygtlar arasndan video yakalama aygtn sein. Ayn pencerede ses kayna iin de gerekli ayarlar grlr.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
MovieMaker 2

ATLYE

65

2.

Hedef dosyasnn belirlenmesi

3.

Biimin belirlenmesi

Kayt ncesinde dosyasnn otomatik olarak kaydedilecei konum ve dosya adnn belirlenmesi gerekir. Videonuz iin uygun bir dosya ad ve klasr sein. Yakalanan videonun kaydedilecei dosya biimi Windows uyumlu .WMV olacaktr. Kliplerin para param yoksa tek dosya olarak m kaydedilecei ileriki admlarda belirlenecek. Ayrca kaydedilecek dosyann boyutunu gz nnde tutarak Gzat zerinden yeterli alana sabit bir sabit disk semeniz nerilir.

Movie Maker znrlk ve renk derinlii iin ok fazla seenek sunmuyor. Gerekli seenekleri Dier Ayarlara tkladktan sonra alan listede ayrntl tanmlaryla birlikte (rnein evirmeli eriim iin video gibi) bulabilirsiniz. En yksek znrlk Yksek kalitede video (byk) seenei ile salanr. Ancak ortalama bir sistem iin Ykse kalitede video (kk) seeneini tercih edebilirsiniz. Bu sayede 320 x 240 piksel znrlkte saniyede 30 kare kayt yaplabilir.

4.

Klip oluturma ve sre snr

5.

Videonun kaydedilmesi

Pencerenin altnda yer alan Yakalama sre snr seeneini iaretleyerek kayt sresinin st snrn belirleyebilirsiniz. Deneme amal olarak sreyi 2 dakika olarak deitirin. Sihirbaz bittiinde klip olutur seenei ile de kliplerin otomatik oluturulmasn salanr. Son seenek klip geilerinde Movie Makern otomatik efekt uygulamalaryla geiler yaparak kesikliklerinin engellenmesini olanak tanr ve klipler bylelikle ard arda grntlenir ve geiler gz rahatsz etmez.

rnein kamera veya video kayt cihaz gibi bilgisayarnza bal bulunan grnt kaynan altrn. Pencerenin sandaki alanda videonun bir nizlemesi grlr. Eer kaynak olarak bir web cam kullanlyorsa kamerann konumunu kontrol edin. Videonun saysallatrlmasn salamak iin Yakalamay Balat tuuna tklayn. Ayn pencere zerinde kaydedilen grntnn sresi ve sabit disk zerinde kaplad alan grlr. Video kayt ilemini sonlandrmak iin Yakalamay Durdura tklayn.

CHIP | ZEL

66

6.

Hazr klip ekleme

7.

Kliplerin birletirilmesi

Dosya mensnden Koleksiyonlar Al seeneine tklamak yerine arabirim zerinde yer alan Video Yakala seenekleri zerinden Video Ala da tklayabilirsiniz. A penceresinin en altnda yer alan Video dosyalar iin klipler olutur seenei etkinletirildii takdirde program AVI veya MPG gibi farkl video dosya biimlerinin eklenmesine de olanak tanr. Projenize sabit resimler veya mzik ve ses dosyalar da ekleyebilir ve ayn anda bir ok dosyay seebilirsiniz.

Ana pencerede nemli blm grlr. Bunlar ekrann en altndaki zaman izelgesi ve Storyboard, sa tarafta yer alan Koleksiyonlar ve nizleme penceresi ve ayrca sol tarafta yer Film Grevleri blm. Koleksiyonlar arasnda yer alan herhangi bir video dosyasn fare yardmyla srkleyerek Zaman izelgesi zerine brakn. Storyboard olarak da adlandrlan alanda videolarnzn uzunluklaryla orantl olarak yer kapladklarn ve sralandklarn grebilirsiniz.

8.

Makaslama ve birletirme

9.

Kliparasnda geiler

Video yakalama srasnda, her zaman beklenen sonular elde edilmeyebilir ve nemli sahnelerin n plana karlmas iin video kaytlar arasndan baz sahnelerin karlmas gerekir. Zaman izelgesi zerindeki saydam mavi kutucuu srkleyerek ya da [Ctrl] + [W] tularna basarak zaman izelgesinin otomatik yrtlmesini salayarak videolarn gereksiz blmlerini belirleyin. mleci gei noktalar arasna getirin, krmz ok simgesi grndnde saa veya sola srkleyerek silin.

Video gei efektleri bulundurmayan bir program video makaslama program olarak adlandrlamaz. Movie Maker 2 uygulamasnda da nceki srmden farkl olarak birok gei efektine yer veriliyor. Efektlerin etkilerini grmek iin 2. Filmi Dzenle seeneine tklayn ve ekrann sandaki efektlerden birini sein. Ardndan setiiniz gei efektini uygulamak iin fare ile srkleyip iki klip arasna getirin ve art simgesi grndnde farenin tuunu brakn uygulayn.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
MovieMaker 2

ATLYE

67

10. Ses dosyalarnn eklenmesi

11.

Ses ayarlarnn yaplmas

Arka plan mzii gibi bir ses dosyas da yine 6. admdaki gibi Dosya mens zerinden filminize eklenebilir. Film Grevleri alanndan Ses veya mzik al seeneine tklayn ve sabit diskinize yer alan mzik dosyalarndan birini sein. Movie Maker 2 WAV, MP3 ve WMA gibi en popler ses dosyas biimlerini destekliyor. Koleksiyonlara eklenen mzik dosyasn srkleyerek zaman izelgesi zerindeki Ses / Mzik alan zerine brakn. Saa sola hareket ettirerek balang noktas belirlenebilir.

Eer arka planda alan mziin orijinal video seslerinden daha yksek duyulmasn istiyorsanz ncelikle Film Grevleri alannn hemen altnda sol tarafta yer alan ayar ubuu simgesine tklayn. Ekrana gelen pencerede grlen ayar ubuunu saa doru hareket ettirin. Bylelikle arka plan mziinin sesi ykselir ve videonun orijinal sesleri kslr. Tam tersini yaparak video seslerini ykseltebilirsiniz.

12. Dublaj ve konuma ekleme

13. Videonun kaydedilmesi

Sabit diskten ses dosyalarnn yklenmesinin yan sra video zerine konumalar ile yorumunuzu ekleyebilirsiniz. Bunun iin ses kartnza balanacak bir mikrofona ihtiyacnz olacak. Film Grevleri alannda alt yer alan mikrofon simgesine tklayarak Zaman izelgesi ile Anlat komutunu balatn. Anlatm balat zerine tkladnzda zaman izelgesinde grnt ilerlerken mikrofondan yapacanz konumalarnz kaydedilir. Anlatm Durdur zerine tkladnzda dosyann kaydedilecei pencere ekrana gelir.

Bitti seeneine tklayarak dzenleme penceresine geri dndnz artk sra videonuzun kaydedilmesine geldi. Tamamlanan video dosyasn saklamak iin 3. Filmi Bitir seeneine tklayn ve alan listeden Bilgisayarma Kaydeti sein. Film Kaydetme Sihirbaz penceresinde filminizin kaydedilecei znrl belirleyin ya da boyutu tanmlayarak kayt biiminin otomatik olarak seilmesini salayn. leriye tkaldnzda kayt tamamlanr ve video dosyanz Media Playerda otomatik olarak oynatlr.

CHIP | ZEL

68

HIZLI: A I L I C D S N N H A Z I R L A N M A S I
lkyardm CDsi

Acil Durumlar in Boot CD


Kendiniz iin mkemmel bir boot CDsi hazrlayn! Bu CD ile, ister sistem kmesi ister sadece yepyeni bir sabitdisk kurulumu sonrasnda olsun, gerektiinde bilgisayarnz hayata geri dndrebilirsiniz.

Gerekli programlarn indirilmesi

l disketi, donanm fanatiklerinin alet antasnda en az tornavida kadar nemli bir yere sahiptir. Bu disket, hayat belirtisi gstermeyen bilgisayarlar yeniden altrabilir ve sabit diskleri biimlendirip, blmleyebilir. Ancak CD ann balangcndan itibaren uzun bir sre geti ve Windows Menin sktrlm biimde elde edilen al disketi zerinde donanm fanatiklerinin ihtiya duyabilecekleri tm aralar iin yeterli alan brakmyor. Ayrca gnmzn bilgisayarnn bir ksmnn halihazrda 3,5 inlik src yuvas bile yok. Al disketinizi zerinde ihtiya duyabileceiniz tm aralarn bulunduu al CDsi ile deitirmenin tam zaman. Bu gm diskler zerlerinde sadece FDisk ve Format saklamaz, ayn zamanda virs tarayclar, src dosyalar ve blmleme aralar iin de yeterli alana sahiptirler. Al CDsi hazrlamak iin baz programlara ihtiyacnz olacak. Al iin gerekli dosyalar ise sadece iletim sisteminizin kurulum CDsinden temin edebilirsiniz. Eer Windows 2000/XP altnda NTFS dosya sistemini kullanyorsanz, al CDsindeki DOS sz konusu diskleri okuyamayacaktr. Bu durumda orijinal kurulum CDsini kullanmalsnz. Windows 2000/XP kurulum CDleri sistemi tek balarna aabilirler.

ncelikle internet zerinden BCD full package v1.1.1 (http://www.nu2.nu/nu2files/ bcd111.zip) dosyasn bilgisayarnza indirin ve sabit disk zerinde uygun bir klasre an (rnein c:\bcd). Eer dosyalara dier itemciler tarafndan eriilmesini istiyorsanz sunucu zerinde paylama an. Eer bilgisayarnzda Nero kuruluysa wnaspi32.dll dosyasn aratn ya da web sitesi zerinden Nero Aspi Library dosyasn indirin (ftp://ftp6.nero.com/wnaspi32.dll).

Windows CDsinin kopyalanmas

Yukardaki dosyalar indirdikten sonra son olarak Windows XP package v1.0 dosyasn indirin ve dosyalar BCD klasrne an. Ardndan Windows XP kurulum CDsinde yer alan i386 klasrlerini BCD klasrne kopyalayn. Home Edition iin c:\bcd\cds\wxphome\ ve Pro iin d:\bcd\cds\wxppro\). Eer ???? sayfadaki SP1li XP CDsini oluturduysanz win51ic.SPx yada win51ip.SPx dosyalarnn da alt klasrleriyle kopyalanmas gerekir.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
Al CDsi

ATLYE

69

SP1li CD nerileri

ISOnun oluturulmas

Al CDsi iin gerekli grlmese de autorun.inf, okubeni.htm ve setup.exe dosyalarn da CDye kopyalayabilirsiniz. Service Pack 1in 70. sayfada anlatlan yntem ile kurulum CDsine eklenmesinin ardndan ayn klasrde win51ic.sp1 ya da win51ip.sp1 dosyalar oluturulur. Kurulum srasnda put the SP1 CD into drive A: uyars almamak iin bu dosyalarn varln kontrol edin. Aksi takdirde oluturulan CD kurulum tamamlanmas iin yeterli olmaz.

CD-Romda bulunmasn istediiniz dier tm dosya ve klasrleri ayn klasr ierisine kopyalayn. Bu durumda dosyalar Windows SP kurulumuna entegre edilmez sadece CD ierisinde sonradan kullanmnz iin yedeklenir. Son gncellemeleri, IE6.0, MP9.0 ya da Directx9.0 srmlerine klasrler altnda kopyalayn. Ardndan c:\bcd komut satrnda Windows XP Home edition iin: bcd wxphome ve Windows XP Professional iin ise bcd wxppro komutlarn yazn. Artk bootable ISO dosyasn CDye yazabilirsiniz.

Al CDsinin kopyalanmas

lk yardm CDsini test etmek

Bir sonraki admda rnein Nero Buring Rom gibi Image dosyalarnn kaydedilmesine imkan tanyan CD kayt yazlmn balatn. File mens zerinden Burn Image seeneine tklayn. Ekrana gelen A penceresinde oluturulan ISO dosyasn bulun ve an. CD kayt sihirbaz ekrana geldiinde CD yazma hzn olabildiince dk tutun ve CD yazcnza deneme amal bo bir CD-R yerletirip dosyay yazn. Eer alrsa bo bir CD-R tekrar yazabilirsiniz.

BIOSu amak iin kullandnz anakarta bal olarak Del veya F1 tuuna basn. Burada bulunan First Boot Device seeneini etkinletirin, [Enter] tuuna basarak an ve buradaki ayar CD-ROM olarak deitirin. BIOStan kmak iin srasyla [Esc] ve [Enter] tularna basn ve yaptnz deiiklikleri de [Enter] veya [Y] (Yes) tularna basarak onaylayn. Bilgisayar, bir dahaki alnda sabitdisk yerine hazrladnz ilk yardm CDsini kullanarak alacaktr.

CHIP | ZEL

70

PRATK: H I Z L I K U R U L U M N E R S
Tmleik SP1li XP

XPye Service Pack Entegrasyonu


Windows XP iin ard arda yaynlanan ok sayda kritik gncelletirme paketi son olarak SP1 gncelletirme paketinin sunulmasna neden oldu. stelik SP2 gncelletirme paketi ise yolda. Service Pack 1in kurulumu birok kullanc iin can skc ve gereksiz bir ilem. stelik sisteminizi tekrar kurmanz gerekiyorsa.

G
1

erekli uygulamalar ve srcleri kurmak zaten neredeyse bir i gnn dolduruyor. Bu durumda Windows gncelletirmeleri ya da Service Packler iin vakit harcamay kim ister. Eer sizde sabit diskinizi sk sk biimlendiren ve XPnin temiz kurulumunu tercih eden kullanclardansanz SP1 paketini XPye entegre ederek zaman tasarrufu salayabilirsiniz. Yeni oluturulacak CDye Slipstreamed Srm ad verilir. Bu sayede SP1i internetten indirip kurulmas iin beklemeniz gerekmez.

Gerekli paralarn toplanmas

Klasrlerin toplanmas

Slipstreamed XP CDsinin oluturulmas iin ihtiyacnz olanlar: Windows XP Kurulum CDsi (Windows XP Pro, Home Edition) Windows XP Service Pack 1 (letim sisteminizin diline uygun 133 MBlk tam srm SP1 eChipde bulabilirsiniz) CD Yazma program ISO Buster program www.smart-projects.net/isobuster

ncelikle CDnin oluturulaca ana klasrn belirlenmesi gerekir. Bu yap bir ana ve alt klasrden oluur. Oluturulacak ana klasr yeterli sabit disk alanna sahip bir src zerinde sein. Ardndan resimde grlen biimde bir klasr ve alt klasrler oluturun. simleri siz belirleyebilirsiniz. Ancak sonraki admlarda rnee gre yaplan aklamalar kendi yapnza evirmeyi unutmayn.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
Service Pack 1

ATLYE

71

Dosyalarn kopyalanmas ve almas

Dosyann paketlenmesi

Windows XP CDsini srnze yerletirin ve tm ierii SS-Root klasr altna kopyalayn. Ardndan sra Service Pack 1 dosyasnn kopyalanmasna geldi. EChip CDden ya da internetten indirdiiniz dosyay XP-SS klasrne kopyalayn ve dosya adn xp-sp1.exe olarak deitirin. Komut satrnda SS-XP1 alt klasr altnda aadaki komutu yazn: C:\XP-SS\XP-SP1.EXE -U -X:C:\XP-SS\SS-XP1 Ardndan aadaki komutu girerek gncelletirmeyi salayn: C:\XP-SS\SS-XP1\Update\Update.exe -S:C:\XP-SS\SS-Root

Yeni CDnin al CDsi haline dntrlmesi iin Microsoft Corporation.img dosyasnn SS-Boot klasrne eklenmesi gerekir. Bu dosyay kopyalamann birok yolu vardr ancak en kolay Windows XP CDsiyle ISO Buster programnn kullanlmas. ISO Buster balatn ve sol panel zerinde Bootable CD grntlendiinde Microsoft Computing.img dosyas zerine sa tula tklayn Extract Microsoft Corporation.img seenei seerek SS-Boot klasrne an.

CD kayt ayarlar

ISO ayarlar ve CD kayt

Artk sra oluturulan CDnin yazlmasna geldi. Bu ilemi yapabilecek saysz CD yazma program bulunuyor. Ancak kullanclarn byk ounluu Roxio Easy CD Creator ya da Ahead Nero Burning Romu tercih ediyor.rnein Neroyu balatn ve yeni CDde oluturmak penceresinde SS-Root klasrndeki dosyalar kopyaladktan sonra Boot sekmesine gein ve resimdeki ayarlar yapn.

ISO sekmesine gein ve yine resimde grlen ayarlar girin. Son olarak Label sekmesine gein Volume Label sekmesine Windows XP Professional iin: WXPCCP_TR, Home srm iin WXHCCP_TR ve OEM srmlerinde ise Professional iin WXPOEM_TR, Home srm iin WXHOEM_TR tanmlarn girin. Artk Service Packli XP CDnizi PCnizin kurulumu iin kullanabilirsiniz.

CHIP | ZEL

72

BEDAVA: W E B B E L G E L E R N N H A Z I R L A N M A S I
Wordden Acrobata

cretsiz PDF Dokman 1 Oluturmak


Adobeun PDF biimi sayesinde, herkesin okuyabildii, ancak zerinde deiiklik yapamad dokmanlarn kullanm her geen gn yaygnlayor. Ancak Adobeun orijinal yazlm iin olduka byk paralar yatrmak gerekiyor. CHIP, bedava PDF dokmanlar oluturmanz iin bir zm sunuyor.

Ghostscript ve Gsview kurulumu

azrladnz HTML veya Word dokmanlarn sadece bilgilendirmek amacyla bir ok kiiye gnderdiiniz zaman, bu belgelerdeki metinlerin deitirilmeyeceinden, kopyalanmayacandan veya kiilerin kendileri iin kullanmayacandan emin olamazsnz. Geri Word dokmanlarn ifreleyebilirsiniz, ancak bu durumda kullanclarn pahal Microsoft Office programlarn kullanmasn engelleyebilirsiniz. Bu noktada Adobe, Acrobat rn paleti ile kullanclarn sz konusu sorunlarn ortadan kaldrmay hedefliyor. Daha ok PDF dosyalar (Portable Document Format) olarak bilinen Acrobat dosyalar zerinde deiiklik yaplamaz, dosya boyutlar olduka kktr ve belki de daha da nemlisi cretsiz Reader programn Adobe web sayfasndan cretsiz olarak ykleyebilirsiniz. PDF, son zamanlarda bildiriler ve kullanm kitapklar iin kullanlan bir standart haline geldi. Ancak bu dosya trnn en byk dezavantaj, PDF dosyalarnn oluturulabilmesi iin kullanlan Acrobat programnn fiyatnn ok yksek olmas... zellikle sadece bir veya iki kere kullanacanz bir program iin ok pahal! Ancak, bilgisayar dnyasnda, her programn olduu gibi bunun da cretsiz bir alternatifi mevcut. Bunun iin kullanacanz Ghost Script yazlmlar ile Word dosyalarn ksa bir sre ierisinde PDF biimine dntrebilirsiniz. CHIP, Word dokmanlarndan PDF biimlerini nasl elde edebileceinizi adm adm anlatyor.

Word dokmanlarn PDF biimine dntrebilmek iin, ilk olarak, Ghostscript ve aslnda sadece komut satr olarak kullanlabilen Ghostscript uygulamasnn grafik arayz olarak adlandrabileceimiz GSView programlarnn yklenmeleri gereklidir. Ghostscripti kurmak iin EXE dosyas zerine iki kere tklayn ve daha sonra alan Winzip penceresindeki Setup dmesine tklayarak kurulumu balatn. Kurulum konumunu belirttikten ve Install Fonts seeneini iaretledikten sonra Install dmesine tklayarak kurulumu balatn. Daha sonra benzer ekilde GSView programn da kurun. Kurulum esnasnda sunulan dil seeneklerinden istediiniz birini seebilirsiniz.

Postscript srcs eklemek

PDF dokman yklemek iin ayrca bir de Postscript srcsne ihtiya vardr. Bunun iin Balat/Ayarlar/Yazclar komutunu altrn ve Yazc Ekle simgesine iki kere tklayn. Yazc Ekleme Sihirbaz penceresinden Yerel yazc seeneini iaretleyin ve leri dmesine tklayn. Bunun sonucunda ekrana gelen pencere zerindeki reticiler listesinden HP ve Yazclar listesinden de HP Laserjet 6P/6MP Postscript seeneini iaretleyin. ayet bu src bulunamazsa daha eski bir model semelisiniz. Kurulumu tamamlamak iin ilerleyin. Bu yazcy standart olarak atamayn ve deneme sayfas yazdrmayn.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN

UYGULAMA
cretsiz PDF

ATLYE

73

GSview konfigrasyonu

GSview ile PDF dnm

Ghostscripti kurmu olmanza ramen, bazen Gsview program, gerekli dosyalarn yerini bulamayabilir. Gsviewin alabilmesi iin sz konusu dosyalarn yerinin manuel olarak girilmesi gereklidir. GhostScript DLL ve yaz tipi dosyalarnn yerini belirtmek iin Options/Advanced Configure komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki kutulara dosyalarn bulunduklar adresleri girin. Ayrca Associate .ps files with GSview ve Associate .pdf files with GSview seeneklerini iaretleyerek sz konusu dosyalarn GSview program kullanlarak grntlenmelerini salayabilirsiniz. Buradaki dosya ilikilendirme ve balat mensne eklenme ilemleri kurulum program tarafndan otomatik olarak gerekletirilir ancak drt seeneinde geri alma fonksiyonu mevcut deildir.

ayet dosyay .ps uzantl olarak kaydedemediiniz daha sonra gezgin yardmyla .prn olan dosya uzantsn .ps olarak deitirebilirsiniz. Sz konusu dosyann GSview program penceresinde almas iin zerine iki kere tklayn ve File/Open komutunu altrn. Bu dosyay PDF biiminde kaydetmek iin File/Convert komutunu altrn ve ekrana gelen penceredeki Device listesinden pdfwrite seeneini iaretleyin ve dosyann ok yer kaplamamas iin znrlk olarak 300 deerini sein. Eer dokman ierisindeki tm sayfalarn dntrlmesi gerekmiyorsa Pages listesinden de istediiniz sayfalar seebilirsiniz. Son olarak OK dmesine tklayn ve PDF dosyasnn oluturulaca ismi girin.

Word dokman hazrlamak

Acrobat Reader ve GSview

lk olarak PDF dosyas olarak kullanmak istediiniz belgeyi Word altnda altrn. Sz konusu PDF dnm ileminin ilk adm olarak biraz nce yklediiniz PostScritp yazcs yardmyla sabit disk zerinde .ps uzantl bir dosya ierisine yazmalsnz. Bunun iin Dosya/Yazdr komutunu altrn ve ekrana gelen pencere zerindeki Yazc listesinden PostScript yazcsn sein ve Dosyaya Yazdr seeneini iaretleyin. Tamam dmesine tklandnda ekrana gelen pencere zerinden dosyann oluturulaca yeri ve dosya ismini girmelisiniz. Oluturulacak dosyann .ps uzantsna sahip olmas iin dosya ismini test.ps rneindeki gibi trnak iaretleri arasnda yazmalsnz.

Artk oluturduunuz PDF dosyalarnz ister Acrobat Reader, ister GSviewda grntleyebilirsiniz. Ancak oluturacanz PDF dosyalarndan maksimum performans elde edebilmek iin sayfa bykl, yaz tipi gibi ayarlar deitirerek PDF belgesi iin en uygun deerleri elde etmeye almalsnz. Dikkat! PDF dokmanlarndaki resimlerin kaliteleri kullanlan yazcya baldr. ayet hazrladnz PDF belgelerinin kalitesinden memnun deilseniz daha gncel, renkli PostScript yazclarn deneyebilirsiniz. Kullanmak istediiniz yazcnn gncel srclerini retici web sayfalarndan temin edebilirsiniz.

CHIP | ZEL

74
NDEKLER

74 80 86 89

Windows: Daha kullanl ve salam MS Office: Word, Excel, Powerpoint, Access nternet: Browser ayarlar ve Outlook Uygulamalar: Norton, Winamp, Iso Buster, Nero

Gizli Ayarlar ve az bilinen fonksiyonlar

Her Konuda pular


lk bakta imkansz gibi grlen ilemler tecrbeli bir kullanc tarafndan tek tklamayla tamamlanabilir. Eer bilgisayardaki performansnz arttrmak istiyorsanz ileriki sayfalarda CHIPin sizler iin bir araya getirdii 50 ipucunu gzden geirin.

WINDOWS
1 Windows 2000/XP Sistem aralarna hzl eriim
Eer sistem zerinde ok sk deiiklik yapyorsanz, baz programlara, rnein Bilgisayar Ynetimine, dier kullanclardan daha ok ihtiyacnz var demektir. Her seferinde uzun uzadya aramak yerine, hazrlayacanz ara setini istediiniz zaman kullanabilirsiniz. pucu: nemli sistem aralar iin ksayollar oluturun. Bu sistem aralarnn tm Windows (normalde C:\WINDOWS) dizini ierisinde yer alan SYSTEM32 klasrnde bulunur. Buradaki

dosyalarn hangi aralar temsil ettiklerini aadaki kk listeden renebilirsiniz. stediiniz EXE dosyalarna ait ksayollar masastnde rahatlkla oluturabilirsiniz. Bu sayede sz konusu denetim aralarndan birine ulamak iin sadece ksayol zerine iki kere tklamanz yeterli olacaktr.

1 Windows 98/ME/2000/XP nbellek ayarlarnn deitirilmesi


Microsoft, NT tabanl (ayn zamanda XP) iletim sistemlerinde nbellek parametrelerini deitirdi. Bu sayede PCler Windows 98 ya da Me kurulu bilgisayarlardan daha hzl alabiliyor. Ancak yaplabile-

cek kk bir ayarla sistemden daha fazla performans almak hala elinizde. pucu: Balat mens zerinden altra tklayn. A satrna regedit yazarak Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. HKEY_LOCAL_MACHINE\CurrentControlSet\Control\SessionManager\MemoryManagament anahtarn bulun ve anahtar zerine tkladnzda ekrann sanda grlen DisablePagingExecutive zerine ift tkladktan sonra deeri 1 olarak deitirin. Ayn ilemi LargeSystemCache deerinde de tekrarlayn. Bylelikle Windows byk bir nbellek dosyas oluturur ve bundan byle sistem ekirdeinin paralarnn sabit disk zerine kaydedilmesi gerekmez ve perpormans art salanr.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

75

Her Konuda pular

3 Windows XP ok sayda dosyann adlandrlmas


Windows XP altnda ok sayda dosyay (rnein JPG dosyalar) hzl ve sral biimde adlandrmanz m gerekiyor?

DOSYA SSTEM ARALARI


comexp.msc cmd.exe regedit32.exe taskmgr.exe cleanmgr.exe dxdiag.exe compmgmt.msc diskmgmt.msc certmgr.msc ciadv.msc devmgmt.msc dfrg.msc eventvwr.msc fsmgmt.msc gpedit.msc lusrmgr.msc ntmsmgr.msc perfmon.msc secpol.msc services.msc Bileen Hizmetleri Komut Satr Kayt Defteri Grev Yneticisi Disk Temizleme DirectX Tan Arac Bilgisayar Ynetimi Disk Ynetimi Sertifikalar Dizin Oluturma Aygt Yneticisi Disk Birletiricisi Olay Grntleyicisi Paylalan Klasrler Grup lkesi Kullanclar ve Gruplar Depolama Birimi Performans Yerel Gvenlik lkesi Hizmetler

NTERNETN YEN ADI: Service Pack 2 ile IPv6ya tam destek geliyor.

rilmelerinin kurulumunun ardndan, a ayarlar altnda Ipv6 desteini daha etkin biimde ynetebilirsiniz.

TOPLU ADLANDIRMA: Windows XP ok saydan dosyann ayn anda adlandrlmasna ve sralanmasna imkan tanyor.

5 Windows ME Windows altnda gerek DOS modu


Halen Windows 9x mimarisine sahip olsa da, Microsoftun DOStan yava yava kurtulmak iin piyasaya srd bir ara rn olarak nitelendirebileceimiz Windows MEde, artk gerek DOS moduna ulamak mmkn olmuyor. Peki hem Me kullanmaktan vazgeemiyor, hem de DOS modunu geri mi istiyorsanz ne olacak? pucu: www.chip.com.tr/download adresi altndan ekebileceiniz mfddme13.zip adl yama dosyasn kullanabilirsiniz. Bu yama, alta [Shift] + [F8] kullanarak gerek DOSa erimenize olanak tanyacaktr. Ancak bu ilemin tehlikeli olabileceini de nceden belirtelim. Bu yzden kurulum admlarn dikkatli takip etmenizi neririz. Win-

pucu: Windows XP bunun iin ok kolay bir zellik sunuyor. nce adlandrlacak dosyalarn tmn sein. Ardndan farenin sa tuuyla ilk dosya zerine tklayn. Alan alt menden Ad Deitiri sein ve rnein Tatil_Resimlerim(1).jpg adn verin. [Enter] tuuna basarak ilemi onayladnzda XP tm dosyalar tekrar adlandrr ve saylar parantez iaretleri ierisinde sralanr.

dowsunuz "C:\WINDOWS" tan daha farkl bir klasre kurulu ise, rneklerdeki bu blm kendi bilgisayarnza uygun olarak deitirin. lk olarak Balat/MS-DOS Komut stemi seenei ile bir DOS penceresi an. Windows, sistem dosyalarna dorudan eriime izin vermeyecei iin, ncelikle sabit disk iinde geici bir klasr ap aadaki dosyalar zerinde almak zere bu yeni klasre kopyalamanz gerekir.
"C:\WINDOWS\COMMAND.COM" "C:\WINDOWS\COMMAND\EBD\IO.SYS" "C:\WINDOWS\SYSTEM\REGENV32.EXE"

4 Windows XP Yeni srmde IPv6 destei


Windows XP altnda yeni nesil IP srm 6 destei de bulunur. Ancak bu hizmet henz ISSler tarafndan tam olarak desteklenmedii iin, internet ortamnda kullanlamaz. Dolaysyla, ancak kendi yerel anz zerinde deneyebilirsiniz. pucu: Balat/altr seeneini kullanarak A satrna
ipv6 install

Bu dosyann zerindeki yazma koruma ve sistem dosyas zelliklerinin kaldrlmas iinse, yeni atnz klasrde

6-XP ANTISPY

Tek tklamayla temiz Windows XP


Windows sistemine elle mdahale etmeye cesaret edemeyenlerin derdine, XP AntiSpy yazlm derman olabilir. Bu kk ara, Windows XPnin veri szdrmasn nlemek iin, yazda anlatlan ou ipucunu otomatik olarak sizin yerinize uyguluyor. Olduka hzl bir gelitirme sreciyle program u anda 3. srmne ulat ve Windows XPnin izinsiz veri trafiini snrlayan popler bir ara olmay baard. Bunun yannda XP AntiSpyla iletim sisteminizi, Microsofta kayt ettirildii konusunda kandrabilirsiniz, ancak elbette ok tartlan rn etkinletirmesini (product activation) yine yapmak zorundasnz. Dier zelliklerde ise biraz dikkatli olmakta fayda var. XP AntiSpy ile Remote Desktop (Administration) desteini iptal edenler, acil durumlarda en azndan nereden tekrar etkinletirildiini bilmeliler. Geri yazlm ayarlar tekrar geri alabiliyor, ancak bu srada tm deiiklikler yine Microsoftun nceden belirledii deerlere getiriliyor. XP AntiSpy Chip zel CDsinde (eCHIP-Code Antispy) bulabilirsiniz.

yazn ve [Enter]a basn. Varolan yerel a ayarlarnz bundan etkilenmeyecektir. Komut satrnda ipv6 /? komutunu kullanarak daha fazla bilgi alabilirsiniz. Ayrca Microsoft XP SP 2 ierisinde Ipv6 ile ilgili daha geni destek sunuluyor. XP iin sunulan Service Pack 2 gncelleti-

CHIP | ZEL

76

iken ATTRIB -R -H -S *.* komutunu kullann. Daha sonra mfddme13.zip dosyasn da bu klasre ap, WINMEDOS.COM programn altrn. lemin sona ermesinin ardndan, zerine yama uygulanm dosyalar aada belirtilen klasrlere geri kopyalayn. Tabii ki bu ilemden nce her ihtimale kar orijinal dosyalarn bir yedeini almay da unutmayn. IO.SYS dosyasn C:\ye, COMMAND.COMu ise hem C:\WINDOWS\ hem de C:\ altna, REGENV32.EXEyi ise C:\WINDOWS\SYSTEM altna kopyalayn. Son olarak da C:\CONFIG.SYS dosyas iine DEVICE=C:\WINDOWS\IFSHLP. SYS satrn ve C:\AUTOEXEC.BAT dosyas iine de C:\WINDOWS\WIN.COM satrn ekleyin. Tm yapmanz gereken bu kadar; bilgisayar bir sonraki anzda DOS kullanma hazr hale gelecektir.

YENLKLER: Windows 2000 Komut Satr kullanclarn almalarn kolaylatracak ekilde kaydrma ubuu veya otomatik tamamlama fonksiyonlar ile donatlm.

7 Windows 2000/XP Komut satr ile etkili alma


Hzl bilgisayar kullanclar Windows 2000 altnda da komut satrn sk sk kullanrlar. Ancak bu kullanclarn bir ksm uzun dizin isimleri nedeniyle komut satrndan ekiniyorlar. Windowsun izin verdii uzun dosya ve dizin isimleri ile komut satrn kullanarak almak gerekten de zahmetlidir. pucu: Microsoft bunun iin bir zm retmi. Eer komut satr CMD.EXE komutu yardmyla altrlrken bir parametre kullanlrsa, dosya ve dizin isimleri arasnda denetim tular yardmyla gezinmek mmkn olacaktr. Bunun iin aadaki ilemleri yerine getirin: (i)Balat(i) mensn an ve (i)altr(i) zerine tklayn. (i)A(i) kutusuna aadaki komutu girin.
cmd.exe /f:on

turur. ayet bu karakterlere uyan isim bulunamazsa bir uyar sesi duyulacaktr. Denetim karakterlerinin tekrar girilmesi, yani tu kombinasyonlarnn tekrar tekrar uygulanmas durumunda, Windows liste ierisindeki deerleri srasyla arka arkaya ekrana getirecektir. Eer bu esnada [Shift] tuuna baslrsa, liste sondan baa, yani harf srasnn tersi ynnde ekrana gelecektir. Eer komut satrnda deiiklik yapar ya da iki tamamlama fonksiyonu arasnda karar verecek olursanz liste yeniden oluturulur. Dosya ismi tamamlayan tu kombinasyonu [Ctrl]+[F] hem dosya hem dizin isimlerinde kullanlabilir. Ek bir bilgi: Eer imleci bir stun sola kaydracak ve daha sonra dosya ismi tamamlama fonksiyonunu kullanacak olursanz, soldaki boluk gz ard edilecektir. Eer isterseniz dosya tamamlama fonksiyonunun devaml olarak aktif kalmasn salayabilirsiniz. Bunun iin denetim karakterlerine karlk gelen bu deerleri Kayt Dzenleyicisine onaltlk dzende ekleyin: [Ctrl]+[D] iin "4" ve [Ctrl]+[F] iin de "6".
HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft \Command Processor\CompletionChar HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft \Command Processor\PathCompletionChar

ACPI elektrikten tasarruf etmek iin kapanma ilemini adm adm dzenler. Windows 2000 tarafndan desteklenen bu donanmsal fonksiyonun tannmasnda kurulum esnasnda sorun oluabilir, bu da sonucunda yukarda anlatlan kilitlenmelere neden olabilir. Sz konusu problemin zm yle: Windows 2000 kurulum programn balatn. Bilgisayarn ilk kez yeniden balatlmas sonrasnda metin ekrannda, SCSI veya RAID srclerinin elle yklenebilmesi iin [F6] tuuna baslmas gerektiini bildiren bir aklama grnecektir. Bunun yerine [F5] tuuna basn ve ekrana gelen seenekler arasndan Standart PCyi sein. Bu seim sonrasnda Windows 2000 kurulum program sonuna kadar problemsiz olarak alacaktr. Tasarruf seenekleri buna ramen kullanlabilir.

9 Windows XP Gizli eriimin engellenmesi


Windows XP altnda bilgisayara eriim, kullanc hesaplarna gre tanmlanan izinlerle gerekletirilir. Bu hesaplar nceden belirlenen haklar ve izinlere uygun biimde bilgisayara eriim salar, yani bu sayede kullancnn programlar silip silemeyecei ya da parola deiiklii yapp yapamayaca belirlenir. pucu: Bilgisayarn baka bir kullanc ile paylamak zorunda olan her kullanc, Kullanc Hesaplarn oturum ama ekranndan tanr. Ancak ne yazk ki bu pencerede tm hesaplar grnmez. Dier kullanc tanmlar sistem ynetiminin derinliklerinde gizlenir: Denetim Masas / Ynetimsel Aralar / Bilgisayar Ynetimi altndan sistem yneticilerinin mevcut kullanclar ynetmesi iin gerekli aralara eriilebilir.

8 Windows 2000 Kurulum srasnda kilitlenme


Windows 2000 kullanmaya karar verdiniz. Ancak kurulum ilemi tam yolunda giderken birden ekran kararyor, yanp snen bir imle grnyor ve bilgisayar kilitleniyor. pucu: Bu sorun byk bir ihtimalle Gelimi Yaplandrma ve G arabirimi (ACPI) desteinden kaynaklanr.

Bundan sonra en azndan ilk harfini girdikten sonra [Ctrl]+[D] tu kombinasyonunu kullanarak dizin isimlerinin, [Ctrl]+[F] tu kombinasyonunu kullanarak da dosya isimlerinin otomatik olarak tamamlanmasn salayabilirsiniz. Windows bu esnada imlecin solundaki karakterleri sabit tutar ve bunlara uyan konumlar salayan bir liste olu-

GiZL YARDIM: Support kullancs Windows tarafndan otomatik oluturulur.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

77

Her Konuda pular

Bunun iin Bilgisayar Ynetimi zerinden Yerel Kullanclar ve Gruplara ve ardndan Usersa tklayn. Burada kendi oluturduunuz hesaplarn yan sra, Windows XP tarafndan otomatik olarak oluturulan rnein Support_388945a0 benzeri bir hesap grebilirsiniz. Bu hesap her ne kadar devre d ve tehlikesiz grnse de sistem yneticisi tarafndan oluturulmam bir kullanc hesab ho karlanmaz. Bu hesap, firmalarn kullanclarna online destek salamalar iin aktif hale getirilebilir, ancak varsaylan parola kullanldnda hackerlara arka kap aar. Bu hesab silerek bir ucu sisteminize uzanan gvenlik an kapatabilirsiniz.

11 Windows XP XP SP2de uyarnn kaldrlmas


Eer Microsoftun web sitesinde yaynlanacak Windows XP Service Pack 2nin son srmn bekleyemediyseniz ve internetin derinliklerinden edindiiniz XP SP2yi sisteminize kurduysanz bir ok eklentiye ramen ekrann sa altnda grlen "For testing purposes only. Build 2600.xpsp2.... " uyarsndan rahatsz olabilirsiniz. Srf bu uyar yznden SP2den vazgemeyin, nk sistem kaytlarnda yaplacak kk bir deiiklik ile bu uyardan kurtulabilirsiniz. pucu: Balat / altr penceresi zerinden regedit komutu ile Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. Ardndan pencerenin solundaki dizin yapsnda aadaki anahtarlar bulun:

12 Windows 98/Me/2000/XP Kurumsal Winodows gncellemeleri


Eer tek bilgisayara sahipseniz, iletim sistemi gncellemelerini Balat mens zerinden Windows Update zerine tklayarak sisteme otomatik olarak yklemek mantkl bir karar olur. Ancak ayn ilemi irketinizdeki tm bilgisayarlar iin tekrarlamak, hem internet balantsnn israf hem de vakit kaybndan baka bir ey deildir.

10 Windows XP SVCHOST.EXE dosyasn gzden geirin


nternet ortamndaki haber panolar, Windows XP kullanclarndan gelen yardm mesajlar ve uyarlarla dolup tayor. Bunun sebebi ise kk ve zararsz bir dosya: SVCHOST.EXE. pucu: [Ctrl]+[Alt]+[Del] tularna basarak Grev Yneticisini ekrana getirdiinizde ilk bakta hayrete kaplabilirsiniz. Listede hibir programn SVCHOST.EXE adndaki uygulama kadar ok prosese sahip olmad grlr. rnein ekranda a hizmetleri ya da sistem prosesleri olarak birok ilem grlr. Bu durumda eer Active Ports (www.ntutility.com/freeware.html) gibi bir programla iletiim portlarna gz attysanz hakl paranoyalar ortaya kabilir. SVCHOST.EXEnin webe k iin kap olarak kullanld ve izlenildiinizi dnebilirsiniz. Gerekte ise SVCHOST.EXE olduka zararszdr ve kesinlikle tek bana bir tehlike oluturamaz. nk bir DLL dosyas (DLL: Dynamic Link Library; Ktphane biiminde bir program rutini) tarafndan arlan hizmetler iin kullanlr. SVCHOST.EXE dosyasnn hangi prosesler iin kullanld grmek iin sistem kaytlar altnda HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\SvcHost anahtar altna gz atabilirsiniz. Deiiklikleri yaptktan sonra artk iiniz rahat olsun...

GNCELLEME PAKETLER: Microsoftun sitesi zerinden gncellemeleri sabit diskinize indirebilirsiniz.

WINDOWS SP2: Yeni gncelleme paketinin beta srm ekranda uyar mesajlarna neden oluyor.

[HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\SystemCertificates\CA\Certificates\FEE449EE0E3965A5246F000E87FDE2A065FD89D4] [HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\SystemCertificat e s \ R O O T \ C e r t i f i c a tes\2BD63D28D7BCD0E251195AEB519243C13142EBC3] Ardndan her ikisini de silin ve bilgisayarnz batan balatn. Test mesajnn yok olduunu greceksiniz. Not: Tm Kayt Defteri deiikliklerinden nce nemli verilerinizi yedeklediinizden emin olun. Bu ve dier tm ipularndaki deiiklikler her ne kadar denenmi olsalar da yaplabilecek hatalar sisteminizin kmesine neden olabilir.

pucu: Bu durumda Microsoft kurumsal mterilerini ve sistem yneticilerini de unutmam. Windows gncellemelerini her bilgisayar iin tek tek internetten indirmek yerine bir defa indirip gncelleme dosyalarn bir CDye kaydederek ya da a zerinden paylaarak, tm bilgisayarlara kurulmasn salayabilirsiniz. Bunun iin standart Windows Update sitesi yerine aadaki adresi ziyaret etmeniz yeterli olacaktr: http://v4.windowsupdate. microsoft.com/en/default.asp? corporate=true Ayrca yine bu site zerinden donanmlarnzn gncel Windows srclerine de ulaabilirsiniz. Not: Windows iletim sistemlerinin dier srmlerinde kullanlabilecek Corporate gncellemeler iinse http://corporate.windowsupdate.microsoft.com/en/default.asp adresini ziyaret etmelisiniz.

CHIP | ZEL

80

13 Windows 98/Me/2000/XP Sistem veritabann grntleyin


Sisteminize yklenen tm Windows programlar ayarlarn Registryde saklar, yani kayt dzenleyicisinde deiiklik yaparlar. Eer bir programn yapt deiiklikleri grmek istiyorsanz, kayt dzenleyicisiyle almak samanlkta ine aramaktan daha zordur. Ancak bu ilem iin e-CHIPte bulunan bir arac kullanabilirsiniz. pucu: Registry Monitor ismindeki bu ara, Windows kayt dzenleyicisinde yaplan deiiklikleri ve bu modifikasyona neden olan program gsteriyor. NTREGMON.ZIP dosyasn sabit diskinize kopyalayn ve daha sonra bir klasr ierisine an. Program altrmak iin yapmanz gereken tek ey REGMON.EXE dosyasn altrmak. Bundan sonra Registry Monitor, kayt dzenleyicisine tm eriimleri standart olarak kaydecektir. Bu, normal bir Windows oturumunda log defterinin hzl bir ekilde dolmasna ve bylece Registry zerindeki denetimin yeniden kaybedilmesine neden oluyor. Bu nedenle Edit/Filter/Highlight komutunu kullanarak szgeler oluturarak programn alma alann daraltmalsnz. Highlight altndan dikkat etmek istediiniz EXE dosyasn girin ve pencere altndaki tm kutulardaki iaretleri kaldrn. Sadece Log Writes seenei aktif olmal. Apply dmesine tklayn ve program altrn. Daha sonra programla normal olarak aln ve kapatn. Bunun sonucunda Registry Monitor penceresinde programn yazma eriimlerini krmz iaretli olarak grebilirsiniz. Eer anahtar bulduysanz ve dzenlemek istiyorsanz, bu anahtar Registry Monitor penceresinde sein ve [Ctrl]+[J] tu kombinasyonunu uygulayn. Bu, sizi direkt olarak Windows kayt dzenleyicisindeki doru konuma gtrecektir.

olduunu herkes bilir: [Esc] tuuna bir kere basmak yeterlidir. Ama Registry dosyasnda yaplacak bir ka deiiklik ve (i)Microsoft Family Aa Oturum Ama(i)y aktif hale getirmek sureti ile bilgisayarn alna daha etkili bir Windows ifresi koyabilirsiniz. pucu: Bu ilem iin yeni bir kullanc kaydetmeniz gerekir. Tabi bu yeni kullanc kaydetme gereksinimi, bilgisayar sadece siz kullanyorsanz geerlidir. Balat mensnden Ayarlar / Denetim Masasn sein. Alan pencereden Kullanclar simgesinin zerine ift tklayn ve kan Kullanc Ekle sihirbaznn admlarn izleyin. Bilgisayarnz yeniden balatn ve isminizle sisteme girin. Denetim Masasn tekrar arn ve alan pencereden bu sefer A simgesinin zerine ift tklayn. Karnza kan listede Microsoft Family Aa Oturum Ama varsa Tamam ile pencereyi kapatabilirsiniz. Aksi takdirde 4. adma gein. Ekle dmesine tklayn, stemciyi seip Ekleye tklayn. Alan pencerede retici tarafnda Microsoftu sein, sa listede beliren Microsoft Family Aa Oturum Ama sein ve Tamam tklayn. Gsterilen admlar ykleme bitinceye kadar izleyin. En sonunda A penceresinde bulunan Birincil A Oturumu listesinden Microsoft Family Aa Oturum Amay sein ve Tamam ile pencereyi kapatn. Balat mensnden altr sein ve alan pencereye regedit yazp Tamam tklayn. Kayt Dzenleyici penceresinde HKEY_LOCAL_MACHINE\Network\Logon dizinine ulan. Pencerenin sanda bulunan listenin herhangi bir yerine sa tklayn ve alan menden Yeni ve DWORD Deerini sein. Yeni oluan simgenin ismini MustBeValidated ile deitirin ve [Enter] tuuna basn. imdi yeni simgenin zerine sa tula tklayn ve Deer ksmna 1 deerini girin. Kayt mensnden k seerek pencereyi kapatn. Bilgisayar yeniden balatn. imdi [ESC] tuuna bastnzda bir hata iletisiyle karlaacaksnz.

SLAYT GSTERS: Windows XP dahili ekran koruyucusu zerinedn slayt gsterisi yaratmanza imkan tanyor.

nzda saklyor musunuz? Eer Resimlerim klasrnde son tatilde ektiiniz resimler duruyorsa, neden ekran koruyucu olarak bu resimlerin dia gsterisini yapmayasnz? pucu : Masastnde herhangi bir yere sa tklayn ve alan menden zellikleri sein. Ekran Koruyucu penceresini sein. Ekran Koruyucu listesini an ve Resimlerimin Dia Gsterisini sein. nizleme penceresinde resimlerinizin nasl arka arkaya gsterildiini izleyebilirsiniz. Eer sonutan memnunsanz pencereyi Tamam komutuyla kapatn. Deilseniz, zellikler dmesine tklayn. Alan pencereden resimlerin gei sresini deitirebilir, resimlerinizin bulunduu klasrn yerini belirleyebilir, baka bir klasr seebilirsiniz. Arka arkaya iki kere Tamama tklayarak masastne dnebilirsiniz.

WORD
16 Word 97/2000/2002 Metinde en son dzenlenen konum
Daha nceden hazrlam olduunuz bir dokman Word altnda altracak olursanz imle standart olarak metnin en bana yerletirilecektir. Ancak uzun sreler boyunca, arka arkaya byk dokmanlarla alyorsanz,Wordn bu davran hounuza gitmeyebilir. nk aslnda dokman aldnda imlecin otomatik olarak metin zerinde en son allan noktada bulunmas size kolaylk salayacaktr.

14 Windows 98/Me Gvenilir ifre koruma


Windows 98/Me sisteminin alnda sorulan ifreyi gemenin ocuk oyunca-

15 Windows 98/Me Dialarala ekran koruma


Dijital fotoraf makinenizle fotoraf ekmeyi seviyor ve bunlar bilgisayar-

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

81

Her Konuda pular

dokmanlarda en son dzenlenen noktaya otomatik olarak atlayacaktr.

17 Word XP Dahili szlk fonksiyonunun kullanlmas


evirilerinizde yer alan terimleri anlamak iin srekli olarak bir szle ihtiyacnz oluyor. Bu durumda Wordn desteinden yararlanabilirsiniz. pucu: Microsoft Word, 2002 (dier adyla XP) srmnden bu yana, artk szlk ve benzeri eviri uygulamalarna ihtiya duymadan basit evirilerin yaplmas iin de kullanlabiliyor. Grnm mens zerinden Grev Blmesi zerine tklayarak pencerenin sandaki blmenin almasn salayn. Bu alann sa stnde yer alan kk siyah gen simgesine ve alan alt menden evir seeneine tklayn. evrilecek blm alannda Metini sein ve hemen yanndaki kutucua aradnz kelimeyi yazn. Szlk alannda yer alan kaytlar arasndan rnein Almanca (Almanya) ngilizce (A.B.D.) szl sein. Git tuuna tkladnzda Word, eer bu fonksiyon sistemine nceden kurulmadysa Windows, Office 2002 kurulum CDsini srcye yerletirmenizi ister ve ilgili pencere zerinde Tamama tkladnzda gerekli dosyalar bilgisayarnza kopyalanr. Ardndan Word aradnz kelimenin karln Sonular kutucuunda grntler. Ayrca aradnz kelimeyi metin alanna el ile yazmak istemiyorsanz Geerli seim fonksiyonundan da yararlanabilirsiniz. Bu durumda Word, metin ierisinde seilen alann karln gsterir. Eer tek kelime yerine ayn anda birka keli-

meyi seerek Git tuuna tklarsanz sonu alannda neri yok yant grlr. Bu durumda kelimeleri karlklarn tek tek aramal ve karlan sonulardan metnin tam anlam anlalmaya almaldr.

18 Word 97/2000/2002 Metin belgelerini dntrn


Sonu txt ile biten bir metin belgesini Word ile atnz zaman veya gibi karakterler doru grnmeyebilir. Bunun sebebi, uzants txt olan iki cins metin belgesi olmasdr. Bunlardan bir tanesi MS-DOS iin, dieri Windows iin tasarlanmtr. pucu: Bu yntemi kullanarak doru

Y KONUMLANDIRILMI: Tm dokman ablonlarnda kullanlan ksa bir otomatik balat makrosu imleci, dokmanlarn almas ncesinde en son dzenlenen pozisyona tayor.

pucu: Word, yazma esnasnda devaml olarak zerinde en son allan noktaya dikkat eder. Sz konusu bu noktann konumu, kaydetme sonrasnda ve dosyann yeniden almas esnasnda da kaybedilmez. [Shift]+[F5] tu kombinasyonunu kullanarak metin ierisinde deiiklik yaplan son nokta arasnda gezinebilirsiniz. Bir dosyann almas sonrasnda sz konusu tu kombinasyonunu kullanarak, en son deitirilen metin alanna rahatlkla gidebilirsiniz. Bu fonksiyon rnein doktora almas gibi uzun metinlerde yaplan deiikliklerin tutulmas iin yeterli deildir. Bu nedenle kk bir Otomatik balat makrosu hazrlayarak fonksiyonun snrlarn geniletebilirsiniz. Makroyu hazrlamak iin ilk olarak Aralar/Makro/Makrolar komutunu altrn. Bunun sonucunda ekrana gelen Makrolar penceresi zerindeki Makro Ad kutusuna AutoOpen yazn ve Makro Yeri alr listesinden de Tm etkin ablonlar ve belgeler esini sein. Bylece hazrladnz Otomatik balat makrosunun tm metinlerde, yani bakalar tarafndan oluturulan dosyalarda da kullanlabileceinden emin olabilirsiniz. Makroyu oluturmak iin daha sonra Yarat dmesine tklayn ve bunun sonucunda ekrana gelen Microsoft Visual Basic Dzenleyicisi penceresine aadaki satrlk kodu girin:
Sub AutoOpen Application.GoBack End Sub

PENCERE: Bir metin dosyasn Wordde amann iki yolu vardr: Sadece Metin ya da MS-DOS biimi

metin dntrme yapabilirsiniz. Aralar mensnden Seenekleri sein. Alan pencereden Genel sekmesine tklayn. Alta dnmleri onayla seeneinin yanndaki kutucuu tklayarak iaretleyin. Ayarlar penceresini Tamama tklayarak kapatn. Dosya / A komutunu sein ve sonu txt ile biten bir metin dosyasn an. Dosya Dntr penceresinden Sadece metin seeneine tklayn. Bylece Word bu belgenin Windows iin hazrlanm bir metin dosyas olduunu dnecektir. Tamam tklayn. Eer belge ekranda sorunlu gzkyorsa belgeyi kaydetmeden kapatn. Tekrar atnzda bu sefer MS-DOS metnini sein. Tamama tkladnzda metin sorunsuz bir ekilde ekrana gelir.

19 Word 97/2000/2002 Biimi devretme


XP SZL: Word XP srm imdilik sadece Almanca, ngilizce ve Franszca szlklere sahip.

Son olarak Dosya/Kapat ve Microsoft Word Uygulamasna Geri Dn komutunu altrn. mle, bundan byle tm

Her paragraf ayr ayr biimlemek ok zahmetli bir itir. zellikle btn parag-

CHIP | ZEL

82

raflarn biimlerinin ayn olmas gerektii bu i insan canndan bezdirir. ansnza, paragraf biim ayarlarn zel bir komutla dier paragraflara da uygulamanz mmkn. pucu: nce ilk paragrafn biimiyle uran. Biimi beendiiniz zaman paragraf sein. Sonra grev ubuunda bulunan Biim Boyacsna tklayn. Biim Boyacsnn simgesi bir fra eklinde olduundan, tannmas kolaydr. Fare imleci bir fraya dnr. Bu fra imleci ile biimi uygulamak istediiniz yeni paragraf seiniz. Dmeyi braktnz anda paragrafnz yeni biimine kavuacaktr. lem bitince imle tekrar eski konumuna dner. Eer bu ilemi birden fazla paragrafa uygulamak istiyorsanz ikinci admda anlatlan Biim Boyacsna iki kere tklayn. Bu sefer ilem bittiinde imle eski durumuna dnmez, yeni paragraflar semenize olanak tanr. iniz bittii zaman tekrar Biim Boyacsna tklarsanz imle eski haline dnecektir.

20 Word 97/2000/2002 Mevcut yaz tiplerinin listelenmesi


Eer bilgisayarnza ok farkl yaz tipleri yklediyseniz kontrol kaybetmeniz iten bile deil. sterseniz mevcut tm yaz tiplerinin nizlemeyi salayacak bir rnek metni yazdrabilirsiniz. Gerekli VBA kodlarna (Visual Basic for Applications) e-CHIPden ulaabilirsiniz (eCHIP-Code:VBAFont). Bu blmde kodlar Word metni zerine nasl yaptracanz ve oluturulan fonksiyonun simge ubuuna eklenmesini reneceksiniz. pucu: VBA kaynak kodlarn farenin sol tuuyla sein. Ardndan Dzen mens

zerinden Kopyalaya tklayarak kodlar arabellee kopyalayn. Windows Gezginini kopyalayn ve Normal.dot adn tayan Word ablonunu arayn. Ardndan Normal.dot dosyas zerine Windows Gezgini zerinden tklayarak veya Word uygulamasn Dosya / A komutunu kullanarak an. [Alt] + [F11] tu kombinasyonunu kullanarak VBA dzenleyici penceresine geebilirsiniz. Dzen / Yaptr mens ile VBAFont.Doc dosyasndan kopyalanan VBA kodlarn bo pencereye (Normal ThisDocument (Code) yaptrn Grev ubuu zerinden Word belgesi penceresine geri dnn ve Word ana penceresi zerinde Aralar / Uyarla zerine tklayn. Uyarla penceresinde Komutlar sekmesine gein. Pencerenin solunda yer alan Kategoriler listesinden Makrolar kaydn sein. Sada yer alan Komutlar listesinde ise yeni oluturulan Normal.Modul1.YazTipleri makrosunu aratn. Makroyu fare iaretisi ile tutun ve simge ubuu zerinde istediiniz alana srkleyin. Yaratlan simge zerine farenin sa tuuyla tklayarak grmn deitirebilirsiniz. Office uygulamalarnda simge ubuundaki simgelerin deitirilmesiyle ilgili ipular yer alyor. Kapat tuuna tklayarak ayar penceresini kapatn. Dosya / Kaydet mens zerinden Normal.dot dosyasn kaydedin. Artk yeni oluturulan simge zerine tklayarak bilgisayarnzda kaytl tm yaz tiplerinin bir listesini alabilirsiniz.

HIZLI BALANGI: Yeni oluturulacak ksayola eklenecek parametre WordUn hzl balatlmasn salar.

Winword.exe esinin zerini sa tklayarak zellikler penceresini an. Alan pencerede Ksayol sekmesine gein. Hedef balndaki kutuya tklayn. Yanp snen metin imlecini kutudaki metnin en sana yerletirin. Bir kez boluk tuuna basn ve ardndan /n yazn. Pencereyi Tamam tuu ile kapatn. Masastnde bulunan ksayolu ift tklayn. Word artk bo bir belge amadan alacaktr.

22 Word 97/2000/2002 Belli sayfalara atlamak


Uzun belgelerle alyorsanz, istediiniz sayfaya gemek iin ubuu kaydrmak zorunda deilsiniz, bunun yerine bir klavye kestirmesi ile istediiniz sayfaya atlayabilirsiniz. Bunun iin sadece sayfa numarasn bilmeniz yeterli. pucu: [Ctrl] tuunu basl tutarak [F] tuuna basn. Bylece Bul ve Deitir penceresi alr. Git sekmesine tklayarak ilgili ksmn ekrana getirilmesini salayn. Sayfa numarasn girin balkl kutuya gitmek istediiniz sayfann numaras-

21 Word 97/2000 Bo belge amadan balama


Word, program atnz anda size bo bir belge sunar. Program bo bir sayfa amadan da balatabilirsiniz. Bunun iin ncelikle masastnzde bir ksayol yaratmal ve ardndan Wordun al parametresini deitirmelisiniz. pucu: Balat mensne sa tklayn ve alan menden Aratr sein. Ardndan C:\Program Files\Microsoft Office\Office dizinine ulan. Bu klasrde bulunan winword.exe adl programn zerini sa tklayn ve alan menden Ksayol Oluturu sein. Bu ksayolu farenin sol dmesini basl tutarak masastne tayn ve orada farenin dmesini brakn. Gezgini kapatn ve Ksayol

YAZI TP SINAMASI: Yeni oluturulan simge zerine tklayarak sistemdeki tm yaz tiplerini grebilirsiniz.

HIZLI GE: nceden belirlenen sayfalar arasnda hzl gei iin Atla komutu kullanlabilir.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

83

Her Konuda pular

n girin ve Sonrakine tklayn. Word sizi istediiniz sayfaya ulatracaktr. Eer sayfa numarasn yanl girdiyseniz 2. adm tekrarlayarak aradnz sayfaya ulaabilirsiniz. Sayfaya ulatnz zaman Kapat ile pencereyi kapatabilirsiniz.

likleri yok sayacak. Yeniden amak istiyor musunuz? mesaj ekrana gelecektir. Tamam dmesine tklandnda dokmann son srm alr.

23 Word 97/2000/2002 Hecelemeyi kapatn


Eer heceleme zellii aktif durumda ise Word satr sonuna smayan kelimeleri tire ile ayrr. Program bazen doru olmayan hecelemeler yapar. Byle durumlarla karlamamak iin hecelemeyi kapatabilirsiniz. pucu: Tirelemenin yaplmasn istemediiniz bir paragraf ya da tm metni sein. Biim mensnden Paragraf sein. Word 97de Satr ve Sayfa Sonu sekmesini, Word 2000de Satr ve Sayfa Deiimi, Word 2002de ise Satr ve Sayfa Sonu sekmesine gein. Heceleme Yok seeneini devre d brakn. Ardndan Tamama tklayn ve pencereyi kapatn.

25 Excel 97/2000/2002 Alta nizleme gsterimi


Wordde bir belgeyi aarken, program size belgenin ieriinin bir ksmn pencerede gsterir. Ayn zellik Excelde de mevcuttur ama nizlemede gsterilecek alma kitabnn eidini bildirmeniz gerekir.
PAZARTES PAZARTES PAZARTES: [CTRL] tuundan yardm alarak birden fazla satrn ayn metinle doldurulmasn salayabilirsiniz

EXCEL
24 Excel Zarar grm dosyalar kurtarmak
Eer bir dosya, balantl olduu program kullanlarak alamyorsa, bunu bir de Word veya Excel Viewer ile test edebilirsiniz. Ancak bunun sonucunda sadece o an iin hcrelerin ierisinde yer alan deerler elde edilir. pucu: Zarar gren dosyay aabildiyseniz, bunu SYLK biiminde kaydedebilir, kapatabilir ve daha sonra tekrar aabilirsiniz. Buna alternatif olarak ayn zamanda bir LOG dosyas oluturan ve problemleri nesneleri tanmlayabilen Recovery makrosunu kullanlabilir. Sz konusu makroyu, Microsoft Recovery Kit ile www.microsoft.com/office/ork/ 2000/appndx/toolbox/htm adresinden indirebilirsiniz. Eer bir Excel dokman kaydedilmeden nce zarar grecek olursa, orijinal alma kitab yeniden oluturulabilir. Bunun iin Dosya/A komutunu altrn ve alan iletiim penceresi zerinden dokmann ismini sein. Bunun sonucunda Dosyasmi.xls zaten ak. Yeniden amak, yaptnz deiikNZLEME: nizleme resmini kaydet Excel dosyalarnn kk grntlerinin kaydedilmesini salar.

birine art arda tklamak ve her defasnda ayn metni yazmak zahmetli bir i. pucu: [CTRL] tuu aradnz yardmc. [CTRL] tuunu basl tutun ve birden fazla hcreyi iaretleyin. Bu esnada hcrelerin yan yana olmas ya da aralarnda bo olanlarn yer almas nemli deil. aretli hcrelerde yer alacak metni girin. [CTRL] + [Enter] tu kombinasyonunu kullann. Girilen kelime, iaretli tm satrlara kopyalanr.

27 Excel 97/2000/2002 Hcredeki karakter saysn bulmak


Hcrelerden herhangi birinin karakter saysn bulmak istiyorsanz Excel bu grevi stlenen basit bir araca sahip. Excel boluk saysn da karakterler saymnda gz nnde tutar. pucu: A1 hcresine Chip zel yazn. Ekle mensnden leve tkladnzda ilev yardmcs alr. lev Yaptr penceresinde lev Kategorisi listesinden Metin kaydn iaretleyin. Ardndan lev ad listesinden Uzunluk kaydn iaretleyin. Tamama tklayarak yaplan ilemleri onaylayn. Metin satrna A1 hcresini girin. Excel hemen sonrasnda formln sonucunu 9 (karakter) olarak sunacaktr. Tamama tklayarak deeri hcreye aktarabilirsiniz. Forml sihirbazlarndan yararlanmak istemiyorsanz =UZUNLUK(A1) formln hcreye dorudan girebilirsiniz

pucu: stediiniz bir alma kitabn an. Dosya mensnden zellikleri sein. zet sekmesini tkayn. nizleme resmini kaydet seeneinin yanna bir iaret koyun. Tamam tuu ile pencereyi kapatn ve alma kitabnz kapatn. imdi alma kitabnz Dosya / A komutu ile tekrar an. A penceresinde nizleme dmesine tklayn ve alma kitabnz sein. Not: Eer alma kitabnzda birden fazla sayfa kullandysanz, n izlemede hep en son altnz sayfann n izlemesi grntlenir.

26 Excel 97/2000/2002 Birden fazla hcreye ayn anda yazmak


Birden fazla hcreyi ayn metinle doldurmak istiyorsunuz. Oysa satrlarn her

CHIP | ZEL

84

28 Excel 97/2000/2002 Satrlar ve stunlar deitirmek


Bir tablo yarattnz ve bir sre sonra bir satrdaki bilgilerin stun halinde yazlmalar gerektiine karar verdiniz. Bunun iin tm tabloyu batan izmek zorunda deilsiniz. Excel satr ve stunlarn yer deitirmelerine izin verir. Tek kstlama ise yan yana bulunan hcreler iin geerlidir.

altndaki hcreleri 20, 150 , 75 ve 600 saylaryla doldurun. A1den A5e kadar olan alan iaretleyin. Veri mensnden Sz-Otomatik Sz komutlarn altrarak gerekli iletiim penceresinin almasn salayn. Tutar kelimesinin yan banda beli-

mek istiyorsanz A1deki tarihi deitirmeniz yeterli olacaktr.

31 Excel 97/2000/2002 Yazm denetimi


Excel tablolar genelde fazla metin iermez. Bu yzden yaplan bir imla hatas ok daha gze batc gzkr. Bu yzden alma defterlerinizin yazm denetiminden gemesi ok nemlidir. pucu: Tm almanz yazm denetiminden geirmek istiyorsanz, herhangi bir hcreyi tklayn. Sadece belli bir kesimin bu denetimden gemesini istiyorsanz bu blgeyi sein. Klavyenizden [F7]ye basn. Bylece yazm denetimi penceresi alacaktr. Yazm denetimine almanzn herhangi bir yerinde baladysanz Denetime sayfann bandan devam edilsin mi? sorusuna Evet yantn verin. Yazm denetiminin sonunda kan ipucunu da Tamama tklayarak kapatn. Excelin yazm denetimi, ayn Worddeki gibi iler. Office paketini kurduunuz zaman tm Office programlar ayn yazm denetimi veritabann kullanrlar. Bylece yazm denetimi Access ve PowerPoint gibi programlarda da hizmetinize sunulmu olur.

FLTRELEME ZELL: Bu zellik sayesinde iaretliler iindeki 75 dndaki tm saylar gizlenir ve tablo daha kolay anlalr bir hal alr. YER DETRME: Devrik komutu ile satrlar stunlarla, stunlar da satrlarla yer deitirebilirsiniz.

pucu: ncelikle Satr-stun deiiklii yapacanz hcreleri sein. Dzenmensnden Kopyalay sein. Az nce setiiniz hcreler, imdi yanp snen bir ereve ile gsterilecektir. Tablonuzun bo bir kesimine tklayn. Buraya kopyaladmz hcreleri yaptracaz. sterseniz baka bir tabloya da yaptrabilirsiniz. Bunun iin sayfann altnda bulunan Sayfa2 gibi sekmeleri tklayn. Yeni tabloda kopyalanan hcreleri yaptrmak iin bo bir yeri tklayn. Dzen mensnden zel Yaptr sein. Alan pencereden lemi tersine evir seeneinin nne bir iaret koyun ve Tamam tklayn. Excel hcreleri satrlar ve stunlar yer deitirmi bir biimde yaptracaktr.

ren liste okuna tklayarak (zel...)i sein. Sa stteki satra 75 saysn girin ve Tamama tklayn. Excel iaretlenenler iinde farkl deerleri barndran dier satrlar saklar. zel tanml hcre formatndan bu kez farkl bir yol izleyin. C2den C5e uzanan hcreleri yukardaki gibi sein. Sa fare tuuyla iaretli alana ve Hcreleri Biimlendire tklayn. Tr satrna [=75]Genel metnini girin ve Tamam ile onay verin. 75 dndaki tm saylar gizlenir.

32 Excel 97/2000/2002 Kesirleri yazabilmek


Excel kullanrken yazdnz kesirler otomatik olarak metine dntrlrler. rnein 15/12 yazdnz zaman Excel bunu otomatik olarak 15-Aralk olarak deitirecektir. Bunu engellemenin yolu ise olduka basittir. pucu: Kesri yazmadan nce bir stten kesme iareti koyun ve bildiiniz ekilde yazn. Ekranda -15/12- olarak gzkecektir. [Enter]a bastnz zaman hcrede yazdnz kesir normal haliyle grntlenecek ve tarihe dnmeyecektir.

30 Excel 97/2000/2002 Haftann gnlerini bulma


Doum gnnzn gelecek sene hangi gne denk geldiini renmek istiyorsunuz, ama elinizde bir takvim yok. ansnz var ki elinizin altnda tm tarihlerin gnlerini bulmanz salayacak Excel var. pucu: A1 hcresini tklayn ve doum gnnz, rnein 10.11.2003 eklinde girin. Bir yandaki B1 hcresini tklayn ve forml metni olarak =METNEEVR(A1;"GGGG") yazn. [Enter] tuuna basn. Excel B1 hcresinde o gnn hangi tarihe geldiini gsterecektir. Bu rnekte yant Pazartesi. Eer baka bir tarihin hangi gne denk geldiini ren-

29 Excel 2000/2002 Yalnzca belirli saylar grntlemek


lerindeki baz saylar saklayarak tablolar daha anlalabilir hale getirebilirsiniz. Yararlanabileceiniz iki farkl yntem bulunuyor. pucu: A1 ve C1 hcrelerine Tutar szcn girin. rneimiz iin hemen

POWERPOINT
33 Powerpoint 2000/XP Sunu esnasnda not almak
PowerPoint ile bir sunu esnasnda, sanal iaretiler ile istediiniz bir slayda dikkat

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

85

Her Konuda pular

SUNUM NOTLARI: Kalem fonksiyonu sunumlar zerinde gsterimi ve not almay kolaylatrr.

ekebilir veya zerine daire izebilirsiniz. Bu sunu arac, sz konusu fonksiyonu kullanmanz salayan zel bir sanal kaleme sahiptir. Sunu esnasnda farenin sa dmesini kullanarak tklayn ve areti Seenekleri/Kalem komutunu altrn. Kalem ile iiniz bittiinde [Esc] tuuna basarak, normal moda geri dnebilirsiniz.

34 Powerpoint 2000/XP Gizli slaytlar da grntlemek


PowerPoint ile hazrladnz sunularda grntlenmesini istemediiniz slaytlar gizleyebilirsiniz. Ancak sunu esnasnda bunlardan bir tanesini grntlemeniz gerekebilir. Bunun iin farenin sa dmesini kullanarak tklayn ve nesne mensndeki Git/Slayt Gezgini komutunu altrn. Gizli slaytlarn numaralar ekrana gelen listede parantez ierisinde grntlenir.

ACCESS
35 Access 97/2000/2002 Sorgu verilerini kullanc tanml sralamak
Hazrladnz veritaban ierisinde arkadalarnz ve tandklarnzn doum gnlerini saklyorsunuz. Bu tarihler GG.AA.YYYY biiminde tutuluyorlar. Ancak doum gnlerinin ierisinde sadece aylara ve gnlere gre dzenlendii bir liste oluturmak istiyorsunuz. pucu: Access 97 ve 2000de raporlar seim sorgularn temel alrlar. Bunun iin her bir veri grubunu istediiniz sralama biiminde grntleyecek bir sorgu ta-

sarlamalsnz. Verilerinizin Kisi ismindeki bir tablo ierisinde saklandndan hareket ediyor ve gerekli alanlar iin sim, Soyisim ve Doum Tarihi adlarn kullanyoruz. Yeni bir sorgu oluturmak iin veritaban penceresindeki Sorgular kartn aktif hale getirin ve Yeni dmesine tklayn. Bunun sonucunda ekrana gelen iletiim penceresinden, Tasarm Grnmn sein ve Tamam dmesine tklayn. imdi Tabloyu Gster penceresi ekrana gelecektir. Buradan Kisi isimli tabloyu sein ve Ekle dmesine tklayn. Daha sonra Kapat dmesine tklayarak Tabloyu Gster penceresini ortadan kaldrn. Yeni sorgunun st ksmnda, sorgunun temelini oluturacak olan tablo ve alanlar grebilirsiniz. Bunun hemen altnda ise verilerini gstereceiniz ve seim kriterlerini veya sralamay belirleyeceiniz alanlar, stunlar halinde ekrana gelir. Alt tarafa aktarmak istediiniz alanlar olan sim,Soyisim ve Doum Gn zerine iki kere tklayn. imdi seim ve sralama kriterlerini belirlemelisiniz. Alt tarafta bulunan Alan satrndaki ilk bo stuna tklayn ve Month([Doum Tarihi]) yazn.Bu ifade, Doum Tarihi tablo alannda kullanlacak olan Month() fonksiyonunun sonucunu verecektir. Bu fonksiyon girilen tarihin ayn saysal deer olarak geri dndrecektir. Bir sonraki bo stunun Alan satrna da Month([Doum Tarihi]) yazn. Son iki stunu da Gster satrna denk gelen kutucuklardaki iaretleri silmek iin zerlerine tklayarak kapatn ve Srala satrndan Artan seeneklerini iaretleyin. imdi sorguyu Doumgnlistesi ad altnda kaydedin. Biraz nce tanmladnz sorguyu, arkadalarnza ve tandklarnza ait girdiiniz tm doum gnlerini en yakn olandan en uzaa doru sralayacak bir rapor hazrlamakta kullanabilirsiniz.

HEPS BRARADA: Accessin tablo ilikilerini kullanarak, farkl tablolardaki bilgileri tek bir rapor zerinde rahatlkla grntleyebilirsiniz.

36 Access 97/2000/2002 Esnek alt raporlar doru kullanmak


Access veritaban ierisinde kullandnz bir tablonun dierleri ile arasnda 1:n ilikisi mevcut. imdi bu tablodaki verileri, ilikili olduu tablolardaki veri gruplarn da kullanarak bir rapor hazrlamak istiyorsunuz. pucu: Bu sorunun zm en iyi ekil-

de bir rnek yardmyla anlatlabilir. Bunun iin Kiiler, Mteriler ve Sipari isminde tablolara sahip bir veritaban oluturun. Bu tablolar, FK_Person adndaki bir alana sahip olmalarna ramen Kiiler tablosundaki PK_Person alan kullanlarak ilikilendirilmi olsunlar. Bu sayede Accessin Kiiler tablosundaki bilgileri istee bal olarak dier tablolardaki balant veri gruplar ile birletirmesi salanabilir. Veritabanndaki tm kiileri, mteri ve sipari bilgileri ile beraber bir rapor ierisinde yazdrmak istiyor olun. Bu isteinizi alt rapor veya formlar yardmyla yerine getirebilirsiniz. lk olarak Kiiler tablosunu temel alan rprKiiler adnda bir rapor oluturun ve bunu tasarm grnmnde an. Raporun veri kayna olarak sadece PK_person alan kullanlmaldr. imdi Mteri ve Sipari tablolar iin ayr ayr alt raporlar eklemelisiniz. Bunun iin Ara Kutusu ierisinde bulunan Alt Form/Alt Rapor( dmesine tklayn ve daha sonra ilk tablonun, rnein Sipariin, rapor zerinde grnmesini istediiniz yere tklayn. Bunun sonucunda Alt Rapor Sihirbaz ekrana gelecektir. Henz kullanlabilir bir raporunuz olmad iin ilk pencere zerindeki Varolan Tablolar ve Sorgular kullan seeneini iaretlemelisiniz. leri dmesine tklayarak ulaacanz pencere zerinden Accessin alt rapor iin kullanmasn istediiniz kayna Tablolar/Sorgular alr listesinden semelisiniz. Burada rnek olarak Tablo:Sipari i semelisiniz. Bunun haricinde pencerenin alt tarafndaki listeyi kullanarak rapor zerinde grnmesini istediiniz alanlar semelisiniz. Bu esnada Sipari tablosu ile Kiiler tablo-

CHIP | ZEL

86

sunun balantsn salayan FK_Person alann da semeyi unutmamalsnz. Sihirbazn nc sayfasnda ise eklediiniz alt raporu rprKiiler ile ilikilendirmelisiniz. Bunun iin Kendim tanmlayacam seeneini iaretleyin ve ekrana gelen Form/rapor alanlar ve Alt form/alt rapor alanlar alr listelerinden PK_Person veya FK_Person alanlarn sein. leri dmesine tklayarak ulaabileceiniz drdnc ve son sayfada ise raporunuz iin bir isim girin ve Son dmesine tklayn. Artk rprKiiler raporunda, biraz nce oluturduunuz alt raporu temsil eden yeni bir denetim eleman ekrana gelecektir. Farenin sa dmesini kullanarak bu eleman zerine tklayn ve nesne mensndeki zellikler komutunu altrn. Bu nesnenin sahip olduu Byyebilir ve Klebilir zelliklerine Evet deerini atayn. Bu zellik, Accessin tm verileri grntleyebilmek iin alt raporun yksekliini otomatik olarak ayarlayabilmesine imkan tanr. liki dahilinde bulunan Sipari tablosundaki tm bilgiler rapor zerinde bo alan kalmayacak ekilde grntleneceklerdir. Access altnda hazrladnz raporlara, yukarda anlatld ekilde farkl tablolardaki, rnein Mteri bilgileri grntlemek zere yeni alt raporlar ekleyebilirsiniz.

38 Internet explorer Tm resimler BMP olarak kaydediliyor


Internet Explorer altnda bir web sayfasn gezerken hounuza giden resimlere rastladnz ve sa tula zerlerine tklayarak kaydetmek istediinizde gerek resimlerinde farkl olarak tm resimlerin adsz.bmp olarak kaydedilmek istendiini grdnz. Bu durum hem resim dosyalarnn daha fazla yer kaplamasna, hem de gerek dosya adnn kaybolmasna neden olur. Sorunun nedeni ise genelde indirilen programlar klasrnde yer alan hasarl veya tanmlanamayan programlardr. pucu: Sorunun giderilmesi iin Internet Explorer penceresini kapatn ve ardndan srasyla Temporary Internet Files ve Downloaded Program Files klasrnde yer alan dosyalar silin. Hatann hangi dosyadan kaynakland tahmin edemeyeceiniz iin tm geici dosyalar silmeniz nerilir. Tekrar Internet Explorer balatp resim dosyasn sabit diske kaydetmek istediiniz gerek dosya ad ve uzantsyla kaydedildiini greceksiniz. Not: Downloaded Program Files klasrnden silinen dosyalardan birine ihtiya duyduunuzda dosyalarn tekrar indirilmesi gerektiini unutmayn.

SPYONCU: Alexa salad yararlardan ok sisteminizdeki nemli bilgilerin ispiyonlanmasna neden oluyor.

lanan bilgileri toplar:


Ziyaret edilen internet siteleri ile ilgili

bilgiler
Online tablolara girilen veriler IP adresiniz ve gerek URLlere ulamak iin kullandnz anahtar kelimeler nternetteki alveri alkanlklarnzn belirlenmesi iin gerekli analizler. Standart Internet Explorer kullanclar kiisel gizlilik kurallar erevesinde Alexann baz fonksiyonlarndan kurtulabilirler. Ancak Alexa browser eklentisini sisteminize kurduunuzda yklenen yazlm, kullancya kiisel tanm numaras ieren bir kalc kullanc verisi gnderir ve online al veri yaptnz rnler hakknda bilgi toplar. Ne yazk ki tm bu bilgiler ancak Internet Explorer zerindeki Yardm (Alexa penceresindeki balantya tklayarak) mens zerinden renebiliyor. nternet gezintilerinizde kiisel gizliliinizi tekrar geri kazanmak iin ise Windowsun sistem kaytlar veritaban zerinde gerekli deiiklikleri el ile yapmanz gerekiyor. Balat / altr penceresi zerinde regedit yazarak Kayt Defteri Dzenleyicisini balatn. Ekrana gelen dizin yaps zerinde srasyla HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Internet Explorer\Extensions\ anahtarna ulan. Bu kayt altnda yer alan {c95fe0808f5d-11d2-a20b-00aa003c157a} anahtarn silin. Her ne kadar artk Internet Explorer altndaki lgili balantlar gster balants almayacak olsa da internetteki farkl arama makinelerinden yararlanabilirsiniz.

NTERNET
37 Internet explorer Webde bilgilerinizi yabanclardan koruyun
Internet Explorern bir fonksiyonu, kategorilere gre aramalarda daha hzl sonu elde edilmesini salar. Aralarmens altnda lgili balantlar gster seeneine tklandnda, nceden yaplan aratrmalarla oluturulan ve benzer konulardaki internet sitelerinin listelendii, Alexa firmasnn internet arivi ekrana gelir. pucu: Webde gezinmeyi kolaylatran bu konforlu ara birtakm dezavantajlar ierir: nternet arivinin gncel tutulmas ve srekli olarak gelitirilmesi iin Alexa hizmeti tm web sayfalarn ve bunlar ziyaret eden kullanclar analiz eder. Privacy Statements kurallarn bir anlamda yerinden oynatan Alexa , web sayfalarnda da belirtildii gibi aada sra-

39 Internet explorer Tm ekran modda IE balk ubuundan kurtulmak


Eer Internet Explorer tam ekran kullanmay seviyor, ancak men ubuunun grntlenmesini istemiyorsanz, yine registry zerinde kk deiiklikler yaparak bu isteinize ulaabilirsiniz. Ancak, eski moda dnmek iin yine de deitireceiniz anahtarn bir yedeini almay unutmayn. pucu: Bu ipucunu 4.00 srmnden balamak zere tm Microsoft Internet Explorer srmleri iin kullanabilirsiniz. Bunun iin nce regediti altrp, HKEY_CURRENT_USER\S oftware\Microsoft\Internet Explorer\Toolbar anahtarn bulun. Daha sonra bu anahtar iaretleyip, Kayt Dosyas Ver seenei ile IE-ESKI.REG adyla kaydederek dzenleme ilemine balayabilirsiniz.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

87

Her Konuda pular

nce tm ak IE browserlar kapatn. Daha sonra bir Not Defteri ap, aadaki metni, saylarda hata yapmadan, dikkatli bir ekilde buraya yazn ve IEBAR.REG ad altnda kaydedin. imdi oluturduunuz bu dosyaya ift tklayarak, verileri registry iine ekleyebilirsiniz. Internet Explorer bir daha balattnzda, tam ekran modda balk ubuunun yer almadn greceksiniz. Eer bu moddan sklrsanz, daha nce yarattnz IE-ESKI.REG dosyasna ift tklayarak eski ekle geri dnebilirsiniz. REGEDIT4 [HKEY_CURRENT_USER\Software\ _ Microsoft\Internet Explorer\Toolbar] "Theater"=hex:0c,00,00,00,4c, _ 00,00,00,74,00,00,00,18,00,00,00,1b, _ 00,00,00,5c,\ 00,00,00,01,00,00,00,e0,00,00,00,a0,0f, _ 00,00,05,00,00,00,22,00,00,00,26,00,\ 00,00,02,00,00,00,21,00,00,00,a0,0f,00, 00,04,00,00,00,01,00,00,00,a0,0f,00,\ 00,03,00,00,00,08,00,00,00,00,00,00,00

41 Internet explorer HTML sayfalarn DOC olarak kaydetmek


Word dokman olarak kaydedilmek istenen HTML sayfasnn sabit disk zerinde bulunmas gerekir. Eer bir sayfay internetteyken Word dokman haline dntrmek isterseniz, ilk olarak diskinize kaydetmelisiniz. pucu: Bunun iin Internet Explorer penceresindeki Dosya/Farkl Kaydet komutunu kullanabilirsiniz. Sabit disk zerinde bulunan bir HTML dokmann Word altnda amak iin Dosya/A komutunu kullanabilirsiniz. A penceresi zerindeki Dosya Tr kutusunda alacak dosya tipi olarak Word 2000de Web Sayfalar ve Word 97 altnda da HTML Belgeleri seeneklerini iaretlemelisiniz. Word, HTML dokmann atktan sonra Dosya/Farkl Kaydet komutunu kullanarak Word dokman olarak kaydedebilirsiniz. Kaydetme penceresinde Dosya Tr olarak Word Belgesi (*.doc) semeye dikkat etmelisiniz. Ancak bu yntem sadece dz HTML dokmanlarnda sorunsuz olarak alr. ayet HTML kodu ierisinde JavaScript veya benzer programlama dilleri yardmyla biimlendirmeler gerekletirilmise, bunlar dnm esnasnda kaybolacaklardr.

ZELLETRN: Kayt defterinde yaplacak deiiklik ile IE balk ubuunda istediiniz tanm yazdrabilirsiniz.

lecek ifadeyi belirlemek iin zerine iki kere tklayn ve ekrana gelen Dize Dzenle penceresi zerindeki Deerkutusuna istediiniz deeri girin. ayet bu Window Title girdisi mevcut deilse, Dzen / Yeni / Dize Deeri komutunu kullanarak oluturabilirsiniz. Kiisel: Internet Explorer 6nn balk ubuundaki ifadeyi Registry ierisinden istediiniz ekilde deitirebilirsiniz.

40 Internet explorer Adresleri birka tula tamamlamak


Web sayfalarnn aranmas iin her seferinde arama motorlarna bavurmak gerekmez. Genellikle firmalarn internet sayfalarn ziyaret edebilmek iin sz konusu firma isminin girilmesi yeterli olacaktr. Ancak bu esnada ilk olarak "www" ve daha sonra da "com" ifadelerini elle yazmak gerekmesi skc bir durumdur. pucu: Internet Explorer 5 srmnden itibaren, girilen ifadeyi uygun bir adrese evirme ilemini gerekli eklentileri yaparak sizin yerinize otomatik olarak yerine getirebilir. Internet Explorern adres ubuuna ilk olarak istediiniz bir isim girin. rnein Altavista. Ancak [Enter] tuuna basarak adresi onaylamadan nce [Ctrl] tuuna basn ve bu tu basl durumdayken girdiiniz adresin tamamlanmas ve balanlmas iin [Enter] tuuna basn. Internet Explorer girdiiniz kelimenin nne "http://" ve "www", arkasna da ".com" ifadelerini ekleyerek uygun bir internet adresi oluturacaktr. Adres oluturulduktan sonra da direkt olarak adres aranacak ve web sayfas grntlenecektir.

43 Internet explorer Resim hrszln zorlatrmak


nternette gezinirken hounuza giden bir ok resmi browser zerinden basit bir ekilde kendi sabit diskinize kaydedebilirsiniz. Bunun iin yapmanz gereken tek ey, resim zerine farenin sa dmesini kullanarak tklamak ve ekrana gelen nesne mens zerindeki "Resmi farkl kaydet" komutunu altrmaktr. Ancak resimlerin ve grafiklerin serbest kullanm iin kopyalanabiliyor olmas bir ok web sayfas tasarmcsnn houna gitmez. Ancak eer isterseniz bir web sayfas sahibi olarak bu resim hrszln kk bir hile yardmyla biraz olsun zorlatrabilirsiniz. pucu: HTML kodu kullanarak resmin byklnde bir tablo ve birinciyi glgeleyen ikinci bir tablo daha oluturmalsnz. kinci tabloya saydam ve sadece bir piksel byklnde bir GIF dosyas yerletirmelisiniz. Bu resmi, bykln "HEIGHT" ve "WIDTH" zelliklerini kullanarak orijinal resimle eitlemelisiniz. Bu durumda web sayfasn ziyaret edenler grlen resmi kaydetmek isterlerse nesne mensn kullanarak sadece aslnda grnmeyen saydam GIF dosyasn kaydedebilirler. Bunun iin aadaki HTML kaynak kodunu kullanabilirsiniz:

42 Internet explorer Balk ubuunda istenen isimler


Internet Explorer ile bir internet sayfasna balanmak istediinizde Internet Explorer 5in balk ubuunda o an gsterilen internet sayfasnn URLsinin (Uniform Resource Locator) yannda "Microsoft Internet Explorer" ifadesi bulunur. Kayt Dzenleyicisinde yaplacak kk bir deiiklikle burada gsterilecek ifadeyi kendiniz belirleyebilirsiniz. pucu: lk olarak Kayt Dzenleyicisini Balat / altr / Regedit / Tamamkomutunu kullanarak altrn. Ekrana gelen pencere zerindeki HKEY_CURRENT_USER \SOFTWARE\Microsoft \ Internet Explorer \Main anahtarn aktif hale getirin. Burada "Window Title" giriini bulun. Balk ubuunda gsteri-

CHIP | ZEL

88

<HTML> <HEAD> <TITLE>Resim Gizleme</TITLE> </HEAD> <BODY> <TABLE BORDER="0" CELLPADDING= -> "0" CELLSPACING="0" -> WIDTH="144" HEIGHT="56" -> background="logochip.gif"> <TR> <TD> <TABLE BORDER="0" CELLPAD -> DING="0" CELLSPACING="0" -> WIDTH="144" HEIGHT= "56"> <TR> <TD> <IMG SRC="blank.gif" -> WIDTH="144" HEIGHT= -> "56" ALIGN="BOTTOM" -> BODER="0"> </TD> </TR> </TABLE> </TD> </TR> </TABLE> </BODY> </HTML>

GZL: Bu resmi nesne mensn kullanarak kaydetmek isteyenler sadece aslnda bo olan BLANK.GIF dosyasn kaydedebilirler.

resim ile ayn bykle sahip olacak ve bo saydam bir resim olan BLANK.GIF dosyasn grntleyecek.

OUTLOOK
45 Outlook 2000 Minimum balang ile kaynak tasarrufu
Yeni e-postalar hakknda bilgilendirilmek iin Outlooku devaml olarak arka planda alr durumda tutmak zorundasnz. Ancak Outlookun kaynaklar konusunda pek de dikkatli olduu sylenemez. Yani Outlooku srf iletileri kontrol etsin diye alr durumda tutuyorsa-

nz, daha dk bir versiyonu da altrabilirsiniz. Bu, sadece bir not bileeni altran bir program balants zerinden alr. pucu: Windows masastndeki bo bir alana, farenin sa dmesini kullanarak tklayn ve ekrana gelen nesne mens zerindeki Yeni/Ksayol komutunu altrn. Bunun sonucunda alan Ksayol Olutur penceresindeki Komut Satrkutusuna Outlook program dosyas OUTLOOK.EXEnin konumunu girin veya (i)Gzat(i) dmesine tklayarak arayn. Microsoft Officein standart kurulumunda sz konusu dosyann konumu "C:\Program Files\Microsoft Office\Office\Outlook.exe" eklindedir. Dosyann konumunu girdikten sonra bir boluk brakn ve "/c IPM.Sticky-Note" ifadesini ekleyin. Bunun sonucunda Komut Satr aadaki gibi grnmelidir.
"C:\Program Files\Microsoft Office\Office\Outlook.exe" /c IPM.StickyNote"

Yukardaki HTML kodu, resminizi ikinci tablonun artalan olarak grntleyecektir. Bu nedenle kodu kendi resminize ve boyutlarna uygun olarak yeniden dzenlemelisiniz. Yukarda bulunan tablo

Ksayol Olutur sihirbaznn bir sonraki admna gemek iin leri dmesine tklayn ve bunun sonucunda ekrana gelen pencere zerindeki kutuya ksayol iin uygun bir isim girin. Ksayolu oluturmak iin Son dmesine tklayn. Daha sonra bu ksayol simgesine farenin sa dmesini kullanarak tklayn ve

44-WEBDE GVENLK

XP Firewall: Kullansz ve inat


Microsoft, Windows XP ile birlikte internet kullanclarnn gvenlik risklerine kar korunabilecei bir Firewall aracn iletim sistemine entegre ediyor. Bu gvenlik arac bir dereceye kadar iyi de alyor: Firewall aktif hale getirildiinde internetten gelen birok sorgu engelleniyor. Hatta bir saldrgann bilgisayarn internet adresine (IP) yapaca basit taramalar, ilgili IP adresinin arkasnda aktif bir PC bulunmadn gsterebiliyor. Temel ayarlar altnda nceden ak olan yedi port gizlenebiliyor. Bylelikle bu portlarn gvenlii salanyor ve saldrlar karsnda nemli bir koruma salanyor. Ancak yine de XPnin Firewallu kendi bana bir gvenlik riski oluturuyor: Uygulama gelen veri iletiimini engellese de kullancnn bilgisayarndan gnderilen veriler kontrol edilemiyor. Bu durumda bir trojan ya da benzeri zararl programlar kullancya herhangi bir uyar da bulunulmadan internet zerinden bir balant kurabiliyor. Akas XP Firewall gerekte gvenli olmayan sanal bir gvenlik duvar oluturuyor. Ek olarak, Microsoft programlarna web zerinden eriilmek istendiinde de Firewall ayarlar devre d kalabiliyor: Tm iletiim portlar kapal olmasna ramen rnein Microsoft Messenger balatlabiliyor veya Media Player ierisinden online radyolar dinlenebiliyor. Yukarda saylan tm bu nedenlerden tr Windows XP gvenlik duvarna gvenmemenizi ve ek olarak firewall aralarndan yardm almanz neriyoruz. Bu durumda rnein Chip zel CDsinde yer alan ZoneAlarm programn gvenilir bir biimde kurabilir ve sistem gvenliinizi salayabilirsiniz.

ANLAMSIZ: Windows Firewall hangi programlarn veri gnderdiiyle hi ilgilenmiyor.

CHIP | ZEL

UZMAN PULARI DANIMAN UYGULAMA

ATLYE

89

Her Konuda pular

DZELTLD: Kayt Dzenleyicisindeki zarar grm bir girdi Outlook Expressin altrlmasna engel olabilir.

GZLENM: Yeni iletiler konusunda uyarlmak iin kaynaktan tasarruf eden bir Outlook modlnn altrlmas yeterlidir.

zellikler komutunu altrn. Penceredeki Ksayol kart zerinde bulunan altr alr listesinden Simge Durumuna Kltlm esini sein ve Tamam dmesine tklayn. imdi ileti alndnda uyarlmak iin Outlook penceresinde Aralar/Seenekler komutunu altrn ve Elektronik Posta kart zerinde bulunan Yeni eler Geldiinde bal altndaki Bir uyar iletisi gster seeneini iaretleyin. imdi Outlooku kapatn ve program ksayolunu kullanarak tekrar altrn. Programn minimum versiyonu yeni bir e-posta alndnda size bildirecektir.

46 Outlook Express Registrydeki balang hatas


Windows 2000 altnda Outlook Express ile alrken, programn almas esnasnda etkin kimliin, uygulamalardan biri deitirilemedii iin yenilenemediine dair bir hata mesaj ile karlaabilirsiniz. Bu hatann nedeni Kayt Dzenleyicisindeki eksik bir girdidir. pucu: Sz konusu hatay ortadan kaldrmak iin ilk olarak Balat / altr / Regedit / Tamam komutunu kullanarak Windows Kayt Dzenleyicisini an. Daha sonra "HKEY_CURRENT_USER\Identities" anahtarn aktif hale getirin. Bu anahtarn altnda klasr eklinde her bir kullanc iin ayr bir karakter dizisi, Account IDsi bulunur. Daha sonra pencerenin sanda, de-

eri ait olduu Account ID ile ayn olmas gereken "User ID" girdisini grene alt klasrleri an. Eer bu girdinin deeri Account ID ile ayn deilse deiken isimlerine iki kere tklayn ve deerleri uygun ekilde dzeltin. Eer birden fazla Account ID mevcutsa "User Name" altnda kendi oturum ama isminizin bulunduu hesap kimliini sein. Eer "User ID" girdisi mevcut deilse Dzen/Yeni/Dize Deeri komutunu kullanarak yeni bir Dize Deeri oluturun ve bunun ismini "User ID" olarak deitirin. Daha sonra bu yeni dize deeri zerine iki kere tklayarak deer olarak "Account ID" deerini kopyalayn. Bunun iin Account ID zerine sa tula tklayn, nesne mensndeki Yeniden Adlandr( komutunu altrn ve [Ctrl]+[C] tu kombinasyonunu kullanarak anahtar deerini panoya kopyalayn. Daha sonra yeni deer zerine iki kere tklayn ve ekrana gelen pencere zerindeki Deer Verisi kutusu aktif durumdayken [Ctrl]+[V] tu kombinasyonunu kullanarak panodaki Account ID deerini buraya kopyalayn.

tediinizde alc olarak kullanlamyorlarsa, adres defteri tarafndan kullanlamyorlar demektir. Alt klasrlerdeki kiileri de adres defterinde grebilmek iin, sz konusu klasrn zerine farenin sa dmesini kullanarak tklayn ve nesne mensndeki zellikler komutunu altrn. Bunun sonucunda ekrana gelen pencere zerinde bulunan Outlook Adres Defteri kartn hale getirin ve Bu klasr elektronik posta Adres Defteri olarak grntle seeneini iaretleyin. Eer isterseniz bu seenekteki iareti kaldrarak, sz konusu klasrde kiilerin adres defterinde kullanlmasn engelleyebilirsiniz.

KARMAIK: Kiiler alt klasrlerindeki balantlarn kullanlmak zere adres defterine eklenmesi gereklidir.

UYGULAMALAR
48 Norton Internet Security Altaki mesajlar kapatmak
Kullanm olduunuz reklam krclarna karlk tantm bannerlarndan hala kurtulamadnz m? Eer bunlar devaml olarak ekrana gelip, almanz engelliyorlarsa, en ok kullanlan kiisel firewalllardan biri olan Norton Internet Securitynin p kutusu size bu konuda yardmc olabilir. pucu: Bunun iin ilk olarak Norton Internet Security penceresi zerindeki Ad Blocking dmesine tklayn. Bunun sonucunda zerinde p kutusu simgesi bulunan ayn isimli pencere ekrana gelecektir. Norton Internet Securitynin reklam blou birok Browser ile beraber alabiliyor. rnein Eer Internet Explorer kullanyorsanz yapmanz gereken tek ey Windowsun srkle ve brak zelliini kullanmak olacaktr. Yani grmek istemediiniz reklam fareyi kullanarak Internet Explorer penceresinden Norton Internet Security penceresindeki

47 Outlook 2000 XP Kaybolan e-posta adreslerini tekrar grntlemek


Outlook 2000in Kiiler klasrn, zel ve i balantlar olarak alt klasrlere ayrdnz. Ancak yeni bir ileti hazrlamak istediinizde, sadece Kiiler klasr ierisindeki balantlar grntleniyor. pucu: Outlookun, Kiiler ve alt klasrlerindeki balantlarn e-posta adres defterinde grntleyip grntlemeyeceini ayr ayr belirleyebilirsiniz. Yeni oluturulan klasrdeki kiiler yeni bir eposta hazrlamak istediinizde grntlenmeyecektir. ayet belirli bir klasrdeki kiiler, yeni bir e-posta gndermek is-

CHIP | ZEL

90

KONTROL ALTINDA: Reklam bloklar tarafndan otomatik olarak tannamayan bannerlar manuel olarak Norton Internet Security p kutusuna tayabilirsiniz. Bylece, tm bannerlar engellenebilir.

CRETSZ: Winamp eklentilerini kullanarak Mp3 biimindeki dosyalar CD Playerda okunabilecek bir hale getirebilirsiniz.

p kutusuna tamanz ve daha sonra Add dmesine tklamanz yeterli olacaktr. Eer Netscape Navigator kullanyorsanz farenin sa dmesini kullanarak almanz engelleyen reklam zerine tklayn ve ekrana gelen nesne mens zerindeki Ksayolu Kopyala komutunu altrn. Daha sonra Internet Security penceresine geri dnn ve Add dmesine tklayn. Bundan byle bu reklamlar sizi kesinlikle rahatsz edemeyecektir, tabii ki Norton Internet Security aktif olduu srece.

49 Winamp MP3ten audio CDye dnm


Piyasadaki Mp3 alarlarn says her gn artsa da, uygun fiyatlarna ramen Audio CDlerden vazgemek mmkn olmuyor. Bu nedenle Mp3 dinleyicileri, sevdikleri paralar her ortamda dinleyebilmek iin bunlar ya bir Minidisc zerine kaydediyor ya da Mp3 biimindeki dosyalar Audio CD biimine dntryorlar. Piyasada bir ok ticari yazlm bulunmasna ramen bu ilevi en iyi yerine getirenlerden biri de eski dost Winamp. WAV dosya yaps ile CD Audio dosya yaps arasnda farkllklar mevcut. pucu: Balk ve hata denetim bilgileri farkl. Mp3 dosyalarn Audio CD iin gerekli olan dosya biimine dntrmek iin "WaveOut Pug-in" yerine "Disk Writer Pug-in" isimli eklentiyi kullann. Kullanlan eklentiyi deitirmek ve gerekli ayarlar yapmak iin [Ctrl]+[P] tu kombinasyonuna basn. Ekrana gelen Preferences penceresi zerindeki PlugIns bal altnda bulunan Output kay-

dna tklayn. Sadaki pencereden Nullsoft Disk Writer plug-in seeneini sein. Configure tuuna tklayarak Output Directory seenei altnda WAV dosyalarnn kaydedilecei klasr sein ve daha sonra dntrme ilemini balatn. Dikkat: Repeat fonksiyonunun kapal olmas gerekir. Aksi takdirde, para devaml olarak batan alnr ve ayn dosyalar tekrar Audio dosyas haline dntrlrler. Bu dosyalar diskte ok fazla yer (ortalama 60 Mbyte) kapladklar iin sabit diskiniz ksa bir sre ierisinde azna kadar dolabilir. Son olarak oluturduunuz bu dosyalar herhangi bir CD kayt program kullanarak Audio Track biiminde CDye basn.

tir. Program denemek iin Free functions.only seeneini seebilirsiniz. Kayt olmay ok sonra da yapabilirsiniz. Options mensnden Languagei sein. Buradaki Trk bayran tklayn. Bylece programn dili Trke olur. izikli ve sorunlu CDyi srcnze yerletirin. Gerekirse CD srcnz sein. Iso Buster CDyi yapabildii en iyi ekilde okumaya alacaktr. Bu ara CDde ne varsa onu okur. Tamam kaydedilmemi bir mzik parasnn tamam gzkse bile Iso Buster tarafndan okunamaz. Kurtarmak istediiniz tm dosyalar iaretleyin ve herhangi birinin zerini sa tklayn. Alan menden RAW Dosyalar kurtar sein ve kurtarlacak dosyalarn yazlmasn istediiniz bir klasr sein. Ayrca: Bu durumda CDdeki dosyalar bitler halinde okunacaktr. Dolaysyla bu kurtarma ilemi ok uzun zaman gerektirebilir.

50 Iso Buster 1.2 Sorunlu CDleri okutun


CDler iziklere ve toza kar ok hassastrlar. CD yazarken de bazen sorunlarla karlalabilir. Bu paylam yazlmnn ve biraz da ansn yardmyla sorunlu yazlm veya izilmi bir CDdeki dosyalar kurtarabilirsiniz. pucu: www.isobuster.com adresinden Iso-Buster 1.3 srmn indirin. Ykleme srasnda srasyla Next / Yes / Next ve tekrar Nexte tklayn. Iso Buster size hangi dosya trlerini desteklemesi gerektiini soracaktr. En iyisi hepsini iaretleyin. Tekrar leriyi tklayn ve bir sonraki pencerede Create a desktop icon seeneini iaretleyin. leri / Install / Finish dmelerini tklayarak yklemeyi tamamlayn. Iso Buster bir Sharewaredir, yani cretli deneme srmdr. Bu yzden altrldnda sizden bir ifre isteyecek-

HIZLI KURTARMA: Iso Buster ile izik veya hasarl CDlerde bulunan dosyalar kurtarabilirsiniz.

51 Nero burning Rom CDlere Overburn kayt


Nero Burning Rom, 5.5 srm altnda 700 MB veri kaydetmenize izin vermiyor. rnein Lite-On LTR-12101B modeli CD yazcnza 90 dakikalk CD yerletirdiinizde CD-Info mens altnda 80 dakika (700 MB) olarak grlyor. Acaba CD yazcnzda bir hata m var? pucu: CD kayt yazlmlarnn ve yazclarn birlikte almas gerekir. CloneCD ve Blindwrite, 3.8c srmnden itibaren CDR-Win, 5.0.13 srmnden itibaren Nero Burning Rom ve 3.8 srmnden itibaren Win on CD yazlmlar Overburn destei sunarlar. Ancak Easy CD Creatorun gncel srmleri bile en fazla 80 dakikalk CDleri destekler. Bu fonksiyona sahip bir srcye sahipseniz aadaki ilemleri srasyla gerekletirerek fonksiyonu test edebilirsiniz.

CHIP | ZEL

You might also like