1970 li y llara kadar insan kromozomlar orcein yada kromatini boyayan di er boyalar kullan larak direkt olarak (Solid

staining) boyand . Bu tip boyama ile kromozomlar n byk bir k sm tan mlanamaz, s n rl bilgi elde edilebilir.

 Kromozom preparatlar suland r lm proteolitik enzim(tripsin,pepsin) veya tuz zeltileri ile mdahale edildi inde ve Giemsa gibi boyalarla boyand nda her kromozomda a k ve koyu bantlar n olu tu u ke fedildi.

 Solid boyama gnmzde sadece say sal analizler ile kromozom k r k noktalar ve gap blgelerinin saptanmas nda kullan lmaktad r. Kromozomlarda meydana gelen yap sal anomalilerin tespit edilebilmesi iin her kromozomu tan mak amac yla ok say da kromozom bantlama yntemi geli tirilmi tir.

 Bantlama tekniklerinin ba l calar ; Giemsa-G bantlama Q bantlama Reverse-R bantlama Heterokromatin-C bantlama NOR boyama Karde kromatid de i imi

 Bant teknikleri iki nemli gruba ayr labilir: Tm kromozoma uygulanan (G,Q,R) Sadece spesifik yada baz kromozomlar n belli blgeleri iin uygulananlar(C,T,NOR,DAPI/DA)

Kromozom bantlama tekniklerinin tarihesi

Boyama veya bantlama yntemi Ara t r c Yl 1970 1971 1971 1971

Q-bantlama Caspersson,Zech,Johansson G-bantlama (tripsin) Seabright G- bantlama (acetic-saline) Sumner, Evans, Buckland C-bantlama Arrighi, Hsu R-bantlama (s cak ve Giemsa) Dutrillaux, Lejeune 1971 G-11 boyama Bobrow, Madan, Pearson 1972 Antikor bantlama Dev ve ark.

1972

Kromozom bantlama tekniklerinin tarihesi

R-bantlama (fluoresans) Bobrow, Madan 1973 In vitro bantlama (aktinomisin D) Shafer 1973 T-bantlama Dutrillaux 1973 Replikasyon bantlama Latt 1973 Gm (NOR) boyama Howell, Denton Diamond 1973 Yksek Ay r c bantlama Yunis 1975 DAPI/distamisin A boyama Schweizer, Ambros 1978 Andrle Restriksiyon endonukleaz bantlama Sahasrabuddhe, Pathak 1978 Hsu

Q-Bantlama (Quinacrine Bantlama):

nsan kromozomlar n tan mlamak iin geli tirilen ilk bantlama yntemidir. Floresan boya (quinacrine vb.) uyguland nda DNA ya ba lan r. Floresan mikroskopta incelendi inde parlak olan ve olmayan bantlar grlr.

Q-Bantlama (Quinacrine Bantlama):

Adenin ve Timin bazlar ndan zengin k s mlar floresan boya buraya ba land ndan parlak grlr. G bantlarla uygunluk gsterir. Q bantlama heteromorfizmleri (1. ve 16. kromozomlar n perisentromerik blgeleri ve Y kromozomunun uzun kolunun distali) tan mlamada kullan l r.

Q-Bantlama (Quinacrine Bantlama):

Florasan boyan n kta bu zelli ini gstermesi ile al r. Parlak bantlar G bantlamadaki koyu renk bantlara, soluk bantlar a k renk bantlara kar l k gelir. Bu teknikte srekli karanl kta al mak gerekmektedir.

Q-Bantlama (Quinacrine Bantlama):

Bu boyay kullan rken dikkatli olunmal d r ,nk quinacrine hcre iine girebilen bir ajand r ve potansiyal bir mutajendir. Kesinlikle maske ve eldiven kullan lmal d r.

Q-Bantlama (Quinacrine Bantlama):

G-Bantlama (Giemsa Bantlama):

En s k kullan lan bantlama tekni idir. GTG bantlama (G bantlama, tripsin uygulanm ve Giemsa ile boyanm ) birka G bantlama tekni inden birisidir. Bu yntemde, haz rlanan preperatlar ya land r ld ktan sonra tripsin enzimi kullan larak histon ve non-histon proteinler denatre edilir. Sonuta a kta kalan DNA Giemsa ile boyan r

G-Bantlama (Giemsa Bantlama):

Tm kromozomlar a k ve koyu renklerde bantlan rlar. Koyu bantlar Adenin ve Timin bazlar ndan zengin, ge replike olan kromozomlar n heterokromatin blgeleridir. A k bantlar, Sitozin ve Guanin bazlar ndan zengin, erken replike olan kromatin blgelerdir.

G-Bantlama (Giemsa Bantlama):

A k G bantl blgeler biyolojik olarak daha nemlidir ve aktif genlerin bulundu u kromozom blgeleridir. G bantlamada Wright ve Leishman boyalar da kullan labilir.

G-Bantlama (Giemsa Bantlama):

G bantlama ile 400-700 aras nda bant de erlendirilir. Bu yntemle genomu taranarak 10 Mb boyutundaki de i iklikler tespit edilebilir.

G-Bantlama (Giemsa Bantlama):

R-Bantlama (Revers bantlama):

R-bantlama ile G bantlaman n tam tersi bir bant rne i elde edilir. C-G den zengin kromatin blgeler koyu renk veya parlak floresan boyan rlar. A-T den zengin heterokromatin blgeler ise a k renk veya fluoresan mat boyan rlar.

R-Bantlama (Revers bantlama):

Fluresans R bantlamada R bantlar sar ye il renkte gzlenir. G ve Q bantlamada soluk olarak boyanan telomerik blgelerin koyu olarak boyanmas na imkan tan r. Kromozomlar n u k s mlar n kapsayan anomalilerin de erlendirilmesinde kullan l r.

R-Bantlama (Revers bantlama):

Fluoresan olan ve olmayan yntemler vard r. Kromozomlar s cakta alkali ile muamele edilirler. Giemsa ile boyan rlar.

R-Bantlama (Revers bantlama):

C-Bantlama (Konstittf Heterokromatin Bantlama):

C-bantlama ile insan kromozomlar ndaki sekonder darl k ve sentromerdeki konstittf heterokromatin blgeler boyan r. Bu yntemle sentromerler, 1,9,16 nolu kromozomlar n perisentromerik polimorfik blgeleri ve Y kromozomunun uzun kolunun distal blgesi koyu renk grlr.

C-Bantlama (Konstittf Heterokromatin Bantlama):

C bant-pozitif blgeler ok tekrarlayan ve ge replike olan -satellit DNA ierir. Bu yntem polimorfizmlerin, marker kromozomlar n, disentrik kromozomlar n ve perisentrik inversiyonlar n gsterilmesinde kullan l r.

C-Bantlama (Konstittf Heterokromatin Bantlama):

Bu yntemle heterokromatin blgelerindeki miktar ve yer de i iklikleri belirlenmi olur. Kromozomlar nce asit ve ard ndan alkali ile muamele edilir ve Giemsa ile boyan r.

C-Bantlama (Konstittf Heterokromatin Bantlama):

NOR Boyama (Nucleolar Organizer Region- Gm boyama):

Bu yntemle yaln zca akrosentrik kromozomlar n satellitlerindeki nukleolus organizasyonundan sorumlu blgeleri boyan r. Bu blgelerde ribozomal RNA yada proteinler ieren genler bulunur ve gm nitratla boyan r

NOR Boyama (Nucleolar Organizer Region- Gm boyama):

Bu yntem satellitlerin farkl byklkte boyanma zelli inden yararlan larak, polimorfizmler, marker kromozomlar n tan mlanmas ve akrosentrik kromozomlar n yap sal anomalilerinde faydal d r.

NOR Boyama (Nucleolar Organizer Region- Gm boyama):

Bu blgeler akrosentrik kromozomlar n k sa kollar nda ve satellitlerde bulunmakta ve koyu kahverengi veya siyah tonda boyanmaktad rlar. Kal tsal zelliklere ba l olarak ortaya kan polimorfizmlerde ve bu blgede ortaya kan dzensizlikleri tan mlamada kullan lan bir yntemdir.

NOR Boyama (Nucleolar Organizer Region- Gm boyama):

KKD (Karde Kromatid De i imi):

Kromozomlar n iki kromatidi aras nda meydana gelen para de i imidir. Fakat olu an bu para de i imi kromozomun morfolojisinde herhangi bir de i ikli e neden olmaz.

KKD (Karde Kromatid De i imi):

nsanda az say da KKD grlmesi normaldir. Somatik hrelerde replikasyon esnas nda ortama konan Timidin anolo u olan BrdU (5-Bromdeoksiuridin) tek iplikli DNA n n yap s na kat l r ve takiben Giemsa ile boyand nda iki karde kromatid farkl boyan r.

KKD (Karde Kromatid De i imi):

KKD o unlukla e itli kimyasal maddelerin mutajenik etkilerinin ara t r lmas nda, hcre sikls kineti i al malar nda ve Bloom sendromunun teshisinde kullan lmaktad r.

KKD (Karde Kromatid De i imi):

BrdU (5 bromo deoksi uridine) timin analo u oldu undan kltr ortam nda T ile yer de i tirmektedir. E er de i im gerekle tiyse, kromatid para para a k ve koyu renklerde grlr: "harlequin kromozomlar .

KKD (Karde Kromatid De i imi):

HRB (High Resolution Bantlama):

Bu yntemin temeli Amethopterin yada methotrexate (MTX) ile kltrdeki hcrelerin senkronize edilerek kromozomlar n daha az kondanse olduklar profaz ve prometafaz evrelerinde incelenmesidir

HRB (High Resolution Bantlama):

Tarihte yap lan ara t rmalarda 320-400nm bantlamada kesin sonu verilmedi i grlm . A k veya koyu boyanan blgelerde fark edilmeyen bantlar olabilir. Kromozomlarda ortaya kan mikro dzeydeki delesyonlar n, insersiyonlar n yada dzensizliklerin tan s G bantlama ile konulamayabilir.

HRB (High Resolution Bantlama):

Sonu olarak ~850 bant dzeyinde kromozomlar incelenerek baz yap sal yeniden dzenlenmeler alt bant dzeyinde tespit edilebilir. HRB ile baz genetik sendromlar n kromozomlardaki mikrodelesyonlarla ili kisi tan mlanabilir.

HRB (High Resolution Bantlama):