KWALITEITSATTRIBUUTEN VOLGENS ISO 9126

Kwaliteitsmodel
Het ISO 9126 kwaliteitsmodel maakt onderscheid tussen kwaliteitsattributen die het softwareproduct beschrijven en kwaliteitsattributen die het gebruik van het softwareproduct in verschillende context beschrijven. Hieronder is een en ander schematisch weergegeven:

realisatie proces
benvloedt proces kwaliteit hangt af van

software product
benvloedt interne (statische) kwaliteit externe (dynamische) kwaliteit

effect van het software product

benvloedt gebruikskwaliteit hangt af van gebruikscontext

hangt af van

meting proceskwaliteit

meting interne kwaliteit

meting externe kwaliteit

meting gebruikskwaliteit

functionality reliability usability

efficiency maintainability portability

effectiveness productivity safety satisfaction

De interne kwaliteit is het totaal van eigenschappen van de software zoals deze aan de binnenkant zichtbaar is, typisch tijdens de code implementatie en bij code reviews. De externe kwaliteit is het totaal van eigenschappen van de software zoals deze aan de buitenkant zichtbaar is, typisch tijdens het uitvoeren van het programma bij het testen in een gesimuleerde omgeving met gesimuleerde gegevens. De gebruikskwaliteit is wat de gebruiker van de software vindt wanneer hij de software in een specifieke omgeving en in een specifieke context toepast. Ons vakgebied concentreert zich op het testen van het softwareproduct voorafgaande aan de inproductiename. Alleen de kwaliteitsattributen die het softwareproduct zelf beschrijven zijn hiermee voor ons van direct belang.

Interne en externe kwaliteitsattributen

Functionaliteit (functionality) Het kwaliteitsattribuut functionality beschrijft het vermogen van de software om aan de beschreven en gempliceerde behoefte van de gebruiker te voldoen onder bepaalde omstandigheden. Functionality wordt opgemaakt uit vijf subattributen:

Copyright 1998, 0000 Testconsultancy Groep

Suitability is het vermogen van de software om een passende set functies te bieden voor gespecificeerde taken en doelen

Accuracy is het vermogen van de software om de juiste resultaten met de juiste precisie te leveren. Interoperability het vermogen van de software om interactie te hebben met een of meerdere gespecificeerde systemen.

Security is het vermogen van de software om de informatie en de data van de gebruiker te beschermen zodanig dat alleen geautoriseerde personen en systemen toegang hebben.

Functionality compliance is het vermogen van de software om zich te houden aan standaarden, conventies en regulaties in wetten en gelijksoortige voorschriften met betrekking tot functionality.

Betrouwbaarheid (reliability) Het kwaliteitsattribuut reliability beschrijft het vermogen van de software om een niveau van prestaties te bieden onder gespecificeerde omstandigheden. Reliability wordt opgedeeld in vier subattributen: Maturity is het vermogen van de software om falen (failure) te ontwijken als resultaat van fouten (faults) in de software. Fault tolerance is het vermogen van de software om een gespecificeerd niveau van presteren te behouden in het geval van fouten. Recoverability is het vermogen van de software om terug te komen op een gespecificeerd niveau van presteren en de data te herstellen die benvloed is door een falen. Reliability compliance is het vermogen van de software om te voldoen aan standaarden, conventies en reguleringen met betrekking tot reliability. Bruikbaarheid (usability) Het kwaliteitskarakterestiek usability beschrijft het vermogen van de software om begrepen, geleerd, gebruikt en aantrekkelijk gevonden te worden door de gebruiker als het gebruikt wordt onder specifieke omstandigheden. Usability wordt opgedeeld in vijf subattributen: Understandability is het vermogen van de software om de gebruiker te laten begrijpen of de software past (suitable) en hoe het gebruikt kan worden voor specifieke taken in specifieke condities. Learnability is het vermogen van de software die de gebruiker in staat stelt de toepassing te leren. Operability is het vermogen van de software om de gebruiker de software te laten gebruiken en te beheersen. Attractiveness is het vermogen van de software om aantrekkelijk te zijn voor de gebruiker. Usability compliance is het vermogen van de software om te voldoen aan standaarden, conventies en reguleringen met betrekking tot usability. Efficintie (efficiency) Het kwaliteitsattribuut efficiency beschrijft het vermogen van de software om gepaste prestaties te leveren, in verhouding met de hoeveelheid gebruikte bronnen (resources), onder gespecificeerde omstandigheden. Efficiency is opgebouwd uit drie subattributen:

Copyright 1998, 0000 Testconsultancy Groep

Time behaviour is het vermogen van de software om gepaste reactietijden, verwerkingstijden en doorgeeftijden te leveren tijdens het vervullen van zijn functie onder gespecificeerde

omstandigheden. Resource utilisation is het vermogen van software om gepaste hoeveelheden en types van bronnen te gebruiken wanneer de software zijn functies onder gespecificeerde condities uitvoert. Efficiency compliance is het vermogen van de software om te voldoen aan standaarden, conventies en reguleringen met betrekking tot efficiency. Onderhoudbaarheid (maintainability) Het kwaliteitsattribuut maintainability beschrijft het vermogen van de software om gewijzigd te worden. Wijzigingen zijn onder andere; correcties, verbeteringen of aanpassingen aan de software in reactie op veranderingen in de omgeving, eisen en functionele specificaties. Maintainability bevat vijf subattributen: Analysability is het vermogen van de software om gediagnoseerd te worden op het gebied van tekortkomingen of oorzaken van fouten in de software of om delen die gewijzigd moeten worden te identificeren. Changeability is het vermogen van de software om te zorgen dat een gespecificeerde wijziging gemplementeerd kan worden. Stability is het vermogen van de software om onverwachte effecten van wijzigingen in de software te ontwijken. Testability is het vermogen van de software om te zorgen dat gewijzigde software gevalideerd kan worden. Maintainability compliance is het vermogen van de software om te voldoen aan standaarden, conventies en reguleringen met betrekking tot maintainability. Overdraagbaarheid (portability) Het kwaliteitsattribuut portability beschrijft het vermogen van de software om getransporteerd te worden van de ene omgeving naar de andere. Portability is verdeeld in vijf subattributen: Adaptability is het vermogen van de software om aangepast te worden voor verschillende gespecificeerde omgevingen zonder daarvoor acties te ondernemen anders dan die voor dit doel voor handen zijn. Installability is het vermogen van de software om in een gespecificeerde omgeving genstalleerd te worden. Co-existence is het vermogen van de software om samen te bestaan met andere onafhankelijke software in een gemeenschappelijke omgeving en met het delen van gemeenschappelijke bronnen. Replaceability is het vermogen om gebruikt te worden in plaats van een ander gespecificeerd software product met dezelfde doelen in dezelfde omgeving. Portability compliance is het vermogen van de software om te voldoen aan standaarden, conventies en reguleringen met betrekking tot portability.

Copyright 1998, 0000 Testconsultancy Groep

Statische en dynamische aspecten

In de volgende tabel is per kwaliteitssubattribuut aangegeven of deze statisch of dynamisch getest kan worden en welke technieken hierbij van toepassing zijn: Subattribuut Suitability Aandachtsgebied Passende set functies voor een specifiek doel Soort test Dynamisch expliciet Technieken Bepaal de verhouding tussen het aantal geschikte functies versus het aantal ongeschikte functies

Accuracy Interoperability Security Functionality compliance Maturity Fault tolerance Recoverability Reliability compliance Understandability Learnability

Juiste resultaten Interactie met andere systemen Afschermen van data Voldoet aan de geldende standaarden en richtlijnen voor dit kwaliteitsattribuut Afschermen van interne fouten voor de gebruiker Behoud van prestaties nadat er fouten zijn opgetreden Terugkeren naar het standaard prestatieniveau na fouten Voldoet aan de geldende standaarden en richtlijnen voor dit kwaliteitsattribuut Laat de gebruiker zien dat de software bij de taak past Ondersteunende functies voor het vinden en begrijpen van de primaire functies Ondersteuning bij het toepassen van de primaire functies Het uiterlijk en de werking bekoren de gebruiker Voldoet aan de geldende standaarden en richtlijnen voor dit kwaliteitsattribuut Gepaste reactie- en verwerkingstijden Redelijk gebruik van CPU, schijf en netwerk Voldoet aan de geldende standaarden en richtlijnen voor dit kwaliteitsattribuut Maakt foutzoeken mogelijk De software kan worden aangepast Wijzigingen leiden niet standaard tot onvoorspelbaar gedrag De software kan getest worden Voldoet aan de geldende standaarden en richtlijnen voor dit kwaliteitsattribuut Overzetbaar op een andere omgeving

Dynamisch expliciet Dynamisch expliciet Dynamisch expliciet Statisch Checklist compliance

Dynamisch impliciet Dynamisch impliciet Dynamisch impliciet Statisch Checklist compliance CTM met eindgebruikers CTM met eindgebruikers CTM met eindgebruikers SUMI Checklist compliance Stopwatch Analyse van logbestanden Checklist compliance Checklist Interviews Analyse ervaringscijfers Checklist Checklist compliance Checklist, simulatie

Dynamisch impliciet Dynamisch impliciet

Operability Attractiveness Usability compliance Time behaviour Resource utilisation Efficiency compliance Analysability Changeability Stability Testability Maintainability compliance Adaptability

Dynamisch impliciet Statisch Statisch

Dynamisch expliciet Dynamisch expliciet

Statisch

Statisch Statisch Statisch Statisch Statisch

Statisch, dynamisch impliciet

Copyright 1998, 0000 Testconsultancy Groep

Subattribuut Installability Co-existence Replaceability Portability compliance

Aandachtsgebied Specifieke voorzieningen om software te kunnen installeren Andere software op het platform wordt niet gehinderd Kan een ander softwareproduct in-place vervangen Voldoet aan de geldende standaarden en richtlijnen voor dit kwaliteitsattribuut

Soort test Statisch, dynamisch impliciet Dynamisch expliciet Dynamisch expliciet Statisch

Technieken Checklist, simulatie

Back to back Checklist compliance

Vertaaltabel ISO 9126 Engels-Nederlands

ISO 9126 is een internationale standaard en is in het Engels opgesteld. Bij het vertalen naar het Nederlands bestaat er een gerede kans, dat een precieze nuance van de oorspronkelijke Engelse term niet goed wordt overgebracht. Daarom is het aanbevelenswaardig om in het geval van de ISO 9126 kwaliteitsattributen zo mogelijk de Engelse benaming te hanteren. Hieronder zijn voor de Engelse termen een mogelijke Nederlandse vertaling weergegeven: Functionality Functionaliteit Suitability Geschiktheid Accuracy Juistheid en volledigheid Interoperability Koppelbaarheid Security Beveiligbaarheid Reliability Betrouwbaarheid Maturity Bedrijfszekerheid Fault tolerance Foutbestendigheid Recoverability Herstelbaarheid Usability Bruikbaarheid Understandability Duidelijkheid Learnability Leerbaarheid Operability Bedieningsgemak Attractiveness Aantrekkelijkheid Efficiency Efficintie Time behaviour Tijdsbeslag Resource utilisation Middelenbeslag Maintainability Onderhoudbaarheid Analysabilty Analyseerbaarheid Changeability Wijzigbaarheid Stability Stabiliteit Testability Testbaarheid Portability Portabiliteit Adaptability Aanpasbaarheid Installability Installeerbaarheid Co-existence Samenwerkbaarheid Replaceability Vervangbaarheid

Copyright 1998, 0000 Testconsultancy Groep