You are on page 1of 17

- 73 -

PHN PHI CHUN


Phn phi chun (Normal distribution) c nu ra bi mt ngi Anh gc
Php tn l Abraham de Moivre (1733). Sau Gauss, mt nh ton hc ngi
c, dng lut phn phi chun nghin cu cc d liu v thin vn hc
(1809) v do vy cng c gi l phn phi Gauss. Theo t in bch khoa v
khoa hc thng k, c l ngi u tin dng t normal l ng C.S Pierce (1780)
v vo thi ngi ta cho rng mi hin tng t nhin c coi nh c phn
phi chun nhng tht ra cn c nhng lut phn phi khc. Tuy vy hu ht l
thuyt thng k c xy dng trn nn tng ca phn phi chun.
Nh vy t normal c dng theo thi quen nhng thc ra khng ng, v
vy trong ting Vit ta khng th dch l phn phi bnh thng m gi l phn
phi chun.
Hai thng s quan trng trong mt phn phi l gi tr trung tm hay gi l
trung bnh v phng sai o
2
(hoc lch chun o) v thng biu th bng X ~ N
(,o
2
) (N vit tt t normal).
Nu phn phi chun c chun ha vi trung bnh =0 v lch chun
o=1, c vit tt l: Z ~ N (=0, o=1), c gi l phn phi chun chun ha
(standardized normal distribution) nghe c v khng c xui tai nh ting Anh v
ch normal c dch l chun ri, do vy dng t phn phi chun tc c v n
hn !
Ni chung cc c tnh sinh trc hc ca ngi khe mnh (cn nng, chiu
cao, tr s mch, huyt p, ng mu, s lng hng cu), thng tun theo lut
phn phi chun. V d: xt nghim ng mu 100 ngi ln khe mnh cc kt
qu thu thp trong bng 10.1.
Bng 10.1 Kt qu ng mu (mg%) 100 ngi ln khe mnh

97 100 110 106 103 108 97 92 113 112
88 100 95 101 124 95 111 99 84 93
82 115 88 85 79 90 100 104 109 100
90 84 102 98 93 102 102 102 110 109
90 114 106 115 103 89 93 83 100 106
100 111 101 88 80 89 103 91 91 119
97 116 118 117 95 92 123 81 102 95
106 106 94 103 96 89 94 122 110 100
80 108 101 111 98 97 105 105 98 86
105 97 87 111 107 115 96 110 79 107


Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 74 -

Bng 10.2 Biu cung-l ca ng mu:
4
3
3
3
3
9 2
8 2 9
8 2 9
4 8 2 8
4 7 2 8 4
3 7 1 7 3
9 3 7 1 7 2
9 3 7 1 6 1
4 9 2 7 0 6 1 9
4 8 2 6 0 6 1 8
3 8 1 6 0 6 1 7
2 8 1 5 0 6 0 6
1 7 0 5 0 5 0 5 4
9 0 6 0 5 0 5 0 5 3
9 0 5 0 5 0 5 0 5 2

70 80 80 90 90 100 100 110 110 120
Tn s 2 7 9 12 15 20 14 11 7 3

Nhn vo biu cung-l ta thy c:
2 ngi c tr ng mu <80mg%: 2%
14 ngi c tr ng mu 80-89mg%: 14%
34 ngi c tr ng mu 90-99mg%:34%
34 ngi c tr ng mu 100-109mg%: 34%
13 ngi c tr ng mu 110-119mg%: 13%
3 ngi c tr ng mu >120 mg%: 3%
V biu tn sut (histogram) ca phn phi ng mu (Biu 10.1):
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 75 -


Biu 10.1 Phn phi ng mu ca 100 ngi ln khe mnh
Nh vy ta thy phn phi lng ng mu tun theo lut chun vi tr s
trung bnh =100 v lch chun o=10 vi:
68% gi tr quan st nm trong khong o ca .
95% gi tr quan st nm trong khong 2o ca .
99,7% gi tr quan st nm trong khong 3o ca .
(cn gi l lut 68-95-99,7)

10.1 Hm mt phn phi chun
Hm mt phn phi chun (Normal density probability function) c dng
tng qut nh sau:

Trong : t = 3,14159...
e = 2,71828... (c s logarit Neper)
: tr s trung bnh
o : lch chun
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 76 -

Bin ngu nhin X c n v l mg% by gi ta mun chuyn n v o lng ca
bin s X theo n v o lng tng qut cho mi phn phi chun ngha l theo
n v lch chun. Lc phn phi chun theo X s tr thnh phn phi chun
tc (standadized normal distribution) vi bin s mi l Z.
Mun i hm y=f(x) ra hm chun tc y=f(z) ta t:

o
- x
z =

Th =100 v o=10 ta c:

10
100 - x
z =
Nh vy khi: x=80 z=-2
x=90 z=-1
x=100 z=0
x=110 z=+1
x=120 z=+2
V ng cong chun y=f(z) s l:

S 10.1 Bin i phn phi chun X (tr trung bnh , lch chun o) thnh
phn phi chun tc Z (tr trung bnh=0, lch chun=1)
Tm li: Bin X tun theo lut chun vi trung bnh v phng sai o
2

thng c vit tt l: X ~ N (,o
2
) v bin Z tun theo phn phi chun tc c
=0 v o
2
=1 c vit l Z ~ N(0,1). Nh vy lc ny Z c n v l lch (v d:
1, 2 hoc 3 lch chun so vi tr trung bnh) v khng ty thuc vo n v o
lng theo bin X (v d. mg% ng mu).
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 77 -

Phng trnh ng cong chun tc theo Z s l:

( )
2
e
2
1
z f
2

z
=


Lc ny mun bit xc sut ng mu t 100-110mg% (theo X) ch cn tnh
xc sut t 0 n 1 n v lch chun theo Z hoc tm din tch di ng cong
t 0 n 1 (phn mu m-hnh 3). Tch phn ca hm f(z) t 0 1 chnh l din
tch di ng cong ny. Trong thng k gi f(Z) l hm xc sut chun tch ly
(cummulative normal probability function)


Biu 10.2 Din tch di ng cong chun t 0 +1o
( )
dz
2
z 1
0
2
e
2
1
z f

}
=



Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 78 -

Cng thc tnh tch phn hm F(z) kh rc ri thng ta dng bng Z-score
(phn ph lc) tnh. Xem bng khi z=0 z=1: F(z)=0,34
( )
dz
2
z 1
0
2
e
2
1
1 z 0 P

}
= s s

= 0,34

Nh vy xc sut P (0 Z 1) l 0,34 hoc xc sut nhng ngi c tr
ng mu t X=100mg% (tng ng vi Z=0) n X=110 mg%(tng ng
vi Z=1) l 34% (biu )

Cc khong c bit c th tnh nhm xc sut:
( )
dz
2
z
0
-
2
e
2
1
0 z P

}
= s s

= 0,5
( )
dz
2
z
0
2
e
2
1
z 0 P

+
}
= + s s

= 0,5
( )
dz
2
z
-
2
e
2
1
z - P
+

}
= + s s

= 1

Mt v d khc: Mun tnh xc sut ca z t - n 1,2 ta ly: xc sut
khong t - n 0 l p=0,50 cng vi xc sut khong t 0 n 1,2 l 0,38 (xem
bng z-score phn ph lc), tng cng 2 xc sut ny l 0,88 (tng ng 88%
ngi c ng mu 115mg%) (1 n v z bng 10mg%)

10.2 Nhn bit mt phn phi chun trong SPSS
C nhiu cch nh gi mt phn phi chun trong SPSS.
(1) n gin nht l xem biu vi ng cong chun (Histograms with normal
curve) vi dnh hnh chung i xng vi tn s cao nht nm ngay gia v
cc tn s thp dn nm 2 bn. Tr trung bnh (mean) v trung v (mediane)
gn bng nhau v xp (skewness) gn bng zero.
(2) V biu xc sut chun (normal Q-Q plot). Phn phi chun khi biu
xc sut ny c quan h tuyn tnh (ng thng)
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 79 -

(3) Dng php kim nh Kolmogorov-Smirnov khi c mu ln hn 50 hoc
php kim Shapiro-Wilk khi c mu nh hn 50. c coi l c phn phi
chun khi mc ngha (Sig.) ln hn 0,05.
V d 1. Kho st men ALT (U/L) trn 30 ngi bnh thng, kt qu c nhp vo
SPSS nh sau:

V thc n Analyze > Descriptive Statistics> Frequencies
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 80 -


M mn hnh Frequencies. Nhp chuyn bin ALT t bn tri vo Variable(s).

Nhp hp thoi Statistics Vo mn hnh Statistics, nh du nhy vo 4 : Mean,
Median, Std. deviation v Skewness v nhp Continue
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 81 -


Nhp tip hp thoi Charts.. nh du vo trn Histograms: v nh dy nhy vo
With Normal curve, nhp Continue. Nhn OK s cho kt qu sau.

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 82 -


Tr trung bnh (mean)= 23,97, trung v (mediane)=24,00 v xin(skewness)=0,533
Trong phn phi ny, tr s trung bnh v trung v gn bng nhau v xin dao
ng t -1 n +1. Nh vy y c th l mt phn phi chun. Tht vy xem biu
phn phi vi ng cong chun c dng hnh chung, c tr trung bnh l 23,97
v s liu phn phi kh u 2 bn.


kim nh Kolmogorov-Smirnov hoc v biu xc sut chun Q-Q (Normal Q-
Q plot) vo thc n: Analyze> Descriptive Statistics> Explore
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 83 -


Khi xut hin mn hnh Explore, chuyn ALT t bn tri vo Dependent List:

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 84 -


Nhn vo hp thoi Plots. Sau khi mn hnh Explore:Plots xut hin, nhp du nhy
vo Histogram v Normality plots with tests. Nhp Continue v nhp OK


Kt qu kim nh phn phi chun nh sau:
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 85 -


V c mu 30 (nh hn 50), dng kim nhShapiro-Wilk vi Sig.=0,571 (ln hn
0,05). Chng t phn phi ny l phn phi chun.
Xem biu Normal Q-Q Plot bn di, cc tr s quan st v tr s mong i u
nm gn trn ng thng


Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 86 -

V d 2. Kho st men ALT (U/L) trn 30 ngi mc vim gan siu vi B mn tnh





Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 87 -

Vo Analyze> Descriptive > Frequencies nh phn trn
Kt qu

Phn phi ny c trung bnh (301,82) v trung v (190,00) kh khc bit. Hn na
xp (2,17) ln hn +1, v vy c th khng phi l phn phi chun. Tht vy, xem
biu vi ng cong chun cho thy s liu khng phn phi u, tp trung
nhiu v pha ui tri v t v pha ui phi (xp phi)



Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 88 -

r hn vo Analyze>Descriptives> Explore xem kim nh Kolmogorov-
Smirnov v biu Normal Q-Q plot

Kim nh Shapiro-Wilk vi Sig=0,000 ( nh hn 0,05 bc b gi thuyt khng).
Nh vy phn phi ny khng phi l phn phi chun. Trn biu Q-Q plot ta
thy s lin h gia tr s quan st v tr s mong i khng nm trn ng thng.



Ti liu tham kho:
1. Armitage P. and Berry G. The normal distribution, in Statistical methods in medical
research, 3
rd
edition, Backwell Scientific publication 1994, pp;66-71.
2. Altman DG. The normal distribution. statistic notes.BMJ 1995; 310:298.
3. Website: http://www.stat.wvu.edu/SRS/Modules/Normal/normal.html truy cp
ngy 12/02/09.



Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
- 89 -

Phu lc 1. Tnh xc sut (din tch) di ng cong chun:
V d: Z=1 th AUC=0,3412 (34,1%)
Z=1,5 th AUC=0,4332 (43,3%)


Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.

You might also like