FEDERALNO MINISTARSTVO FINANSIJA FEDERALNO MINISTARSTVO FINANCIJA

RAUNOVODSTVENE POLITIKE ZA FEDERALNE BUDETSKE KORISNIKE I TREZOR

Sarajevo, januar 2011. godine

Na osnovu lana 61. Zakona o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, br. 19/06,76/08, 5/09, 32/09, 51/09, 9/10, 36/10 i 45/10), a u vezi s lanom 2. stav 1. pod a) Zakona o Trezoru u Federaciji Bosne i Hercegovine ("Slubene novine Federacije BiH", br. 58/02,19/03 i 79/07) federalni ministar finansija-federalni ministar financija d o n o s i RAUNOVODSTVENE POLITIKE ZA FEDERALNE BUDETSKE KORISNIKE I TREZOR 1. Raunovodstvene politike za federalne budetske korisnike i Trezor, primjenjivat e federalni budetski korisnici i federalni Trezor. Budetski korisnici u ijem poslovanju se pojavljuju drugaiji odnosi i poslovni dogaaji koji zahtijevaju dodatna pravila za njihovo knjienje, duni su donijeti svoje raunovodstvene politike kojima se regulira navedeno, s tim da iste ne smiju odstupati od zakona i drugih propisa i ovih raunovodstvenih politika. I. ZAKONSKA REGULATIVA (OSNOV)

2. Zakonska i druga regulativa za donoenje i izvrenje budeta i provoenje trezorskog naina rada sa javnim prihodima i rashodima je: Zakon o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, br. 19/06,76/08, 5/09, 32/09, 51/09, 9/10, 36/10 i 45/10); Zakon o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 83/09); Uredba o raunovodstvu budeta u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 87/10); Pravilnik o knjigovodstvu budeta u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 1); Budet Federacije Bosne i Hercegovine; Zakon o izvravanju Budeta Federacije Bosne i Hercegovine; Zakon o pripadnosti javnih prihoda u Federaciji BiH (Slubene novine Federacije BiH, broj: 22/06, 43/08 i 22/09); Pravilnik o nainu uplate javnih prihoda budeta i vanbudetskih fondova na teritoriji Federacije BiH (Slubene novine Federacije BiH, broj: 3); Zakon o Trezoru u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, br. 58/02,19/03 i 79/07); Uputstvo o izvravanju budeta sa Jedinstvenog rauna Trezora (Slubene novine Federacije BIH, broj: 94/07); Uputstvo o blagajnikom poslovanju (Slubene novine Federacije BIH, broj: 94/07); Uputstvo o procesiranju transakcija po osnovu promjena stalnih sredstava, zaliha, potraivanja i blagajnikog poslovanja broj: 08-02-7478-3/03 od 21.12.2005. godine;

Uputstvo o procesiranju transakcija iz internih poslovnih odnosa federalnih budetskih korisnika broj: 08-02-7478-3/03 od 21.12.2005 godine i broj: 08-027478/03 od 21.10.2003. godine; Zakon o dravnoj slubi u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije Bosne i Hercegovine, br. 29/03, 23/04, 39/04, 54/04, 67/05 i 8/06); Zakon o namjetenicima u organima dravne slube u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 49/05); Uputstvo o planiranju i raunovodstvenom evidentiranju vanjskog duga Federacije Bosne i Hercegovine u Glavnoj knjizi Trezora (Slubene novine Federacije BiH, br. 69/06 i 78/06); Uputstvo o otvaranju posebnih namjenskih transakcijskih rauna, nainu planiranja, prikupljanja, evidentiranja i raspolaganja sredstvima sa posebnih namjenskih transakcijskih rauna otvorenih kao podrauna u okviru Jedinstvenog rauna Trezora (Slubene novine Federacije BiH, broj: 94/07 ???); Uputstvo o prikupljanju, evidentiranju i raspolaganju vlastitim prihodima od strane korisnika budeta (Slubene novine Federacije BiH, broj: 94/07); Zakon o plaama i naknadama u organima vlasti Federacije Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 45/10); Zakon o plaama i naknadama policijskih slubenika Federacije Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 45/10); Uredba o naknadama trokova za slubena putovanja (Slubene novine Federacije BiH, broj: 63/10); Uredba o naknadama koje nemaju karakter plae (Slubene novine Federacije BiH, broj: 63/10); POSLOVNE KNJIGE

II.

3. Pravilnikom o knjigovodstvu budeta u Federaciji Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Pravilnik o knjigovodstvu) regulirano je da su poslovne knjige: Glavna knjiga (knjiga prihoda i primitaka, rashoda i izdataka, knjiga imovine, obaveza, potraivanja i izvora vlasnitva) i pomone knjige. Poslovne knjige su jednoobrazne evidencije o stanju i promjenama na imovini, obavezama, kapitalu, prihodima i rashodima pravnih lica. Poslovne knjige vode se za poslovnu godinu i predstavljaju osnov za izradu godinjih i polugodinjih finansijskih izvjetaja. Poslovne knjige vode se u skladu sa naelima sistema dvojnog knjigovodstva, uvaavajui naela urednosti, aurnosti, dokumentiranosti i vjerodostojnosti. Poslovne knjige mogu se voditi na slobodnim listovima, povezane ili prenijeti na neki od elektronskih medija tako da se po potrebi mogu odtampati ili prikazati na ekranu. Trezorski nain poslovanja sa javnim sredstvima podrazumijeva jednu Glavnu knjigu koja se vodi iskljuivo u federalnom Trezoru i postojanje i funkcioniranje Jedinstvenog rauna Trezora. Budetski korisnici unose podatke i knjie u pomonim knjigama i u Glavnoj knjizi budetskog korisnika koja predstavlja segment Glavne knjige Trezora. Glavna knjiga Trezora je sistemska knjigovodstvena evidencija finansijskih transakcija i poslovnih dogaaja na nivou budetskih klasifikacija: organizacijske, ekonomske, funkcionalne i fondovske. 3

Glavnu knjigu ine konta koja predstavljaju pozicije sredstava, izvora sredstava, prihoda i primitaka, rashoda i izdataka. Glavna knjiga vodi se iskljuivo u Trezoru za sve budetske korisnike na nivou organa vlasti koji donosi budet, kao i na nivou svih pojedinanih korisnika tog budeta. Svaki budetski korisnik ima svoju Glavnu knjigu kao segment jedinstvene Glavne knjige. U Glavnu knjigu podaci se unose vrijednosno, za razliku od pomonih knjiga iz Pravilnika o knjigovodstvu gdje se unose i podaci po jedinici mjere, koliini i vrsti. Pomone knjige se dijele na: a) Pomone knjige za unos podataka u informacioni sistem Trezora b) Pomone knjige propisane Pravilnikom o knjigovodstvu i drugim propisima. a) Pomone knjige za unos podataka u informacioni sistem su: pomona knjiga za unos narudbenica (modul PO), pomona knjiga za unos obaveza (modul AP), pomona knjiga za plaanja (modul CE), modul glavne knjige korisnika budeta kao pomona knjiga za Glavnu knjigu Trezora.

b) Pomone knjige propisane Pravilnikom o knjigovodstvu su: knjiga ulaznih rauna (KUF), knjiga izlaznih rauna (KIF), knjiga skladita, knjiga (Popis) inventara, knjiga (Popis) kapitalne imovine, knjiga blagajne, registar plaa i knjiga javnog duga.

Osim navedenih pomonih knjiga koje su obavezne, budetski korisnici mogu voditi i druge pomone knjige iji oblik i sadraj odreuju sami budetski korisnici. III. KNJIGOVODSTVENE ISPRAVE

4. Knjigovodstvena isprava je pisani dokaz ili memorisani elektronski zapis o nastalom poslovnom dogaaju, koja je potpisana od strane lica koje je ovlateno za sastavljanje i kontrolu knjigovodstvene isprave, a slui kao osnov za knjienje u poslovnim knjigama. Knjigovodstvenom ispravom smatra se i isprava primljena telefaksom, kopija originalne isprave ili isprava na elektronskom zapisu ako je na ispravi navedeno mjesto uvanja originalne isprave, odnosno razlog upotrebe kopije i ako je potpisana od lica ovlatenog za zastupanje pravnog lica ili lica na koje je preneseno ovlatenje. Knjigovodstvena isprava sastavljena kao elektronski zapis moe, umjesto potpisa ovlatenog lica koje zastupa pravno lice ili lice na koje je preneseno ovlatenje, sadravati ime i prezime ili drugu prepoznatljivu oznaku lica ovlatenog za izdavanje knjigovodstvene isprave ili mora biti potpisana u skladu sa Zakonom o elektronskom potpisu (Slubeni glasnik BiH, broj: 91/06).

Sadraj knjigovodstvene isprave mora nedvojbeno i vjerodostojno prikazivati vrstu, obim i karakter poslovne promjene. Vjerodostojnom ispravom se smatra knjigovodstvena isprava na osnovu koje tree lice koje nije uestvovalo u poslovnom dogaaju moe nedvojbeno i bez ikakvih sumnji utvrditi prirodu i obim poslovnog dogaaja, i da je ovjerena od strane rukovodioca budetskog korisnika ili lica koje on pismeno ovlasti, a ime se ne umanjuje odgovornost rukovodioca za stvaranje obaveza, kao ni za pravilno i zakonito evidentiranje poslovnih promjena. Urednost podrazumijeva da knjigovodstvene isprave moraju biti napisane uredno, itko i jasno i da nema krianja i dodavanja nepotrebnih podataka, te da sadre sve potrebne podatke za knjienje odreene transakcije. Ispravke u knjigovodstvenim ispravama u tekstu ili brojevima ne smiju se obavljati na nain da dovedu u sumnju vjerodostojnost knjigovodstvene isprave. Ispravku krianjem moe vriti ono lice koje je izdalo knjigovodstvenu ispravu i koje e ispravku istovremeno izvriti na svim primjercima izdane knjigovodstvene isprave, to potvruje svojim potpisom, uz stavljanje datuma ispravke. Iznimku ine knjigovodstvene isprave o novanim poslovnim dogaajima koje se ne smiju popravljati, nego se ponitavaju i izdaju nove. Knjigovodstvene isprave mogu biti eksterne i interne prirode i sastavljaju se u potrebnom broju primjeraka. Knjigovodstvena isprava prije knjienja mora biti prekontrolisana sa stanovita formalne, sutinske i raunske ispravnosti i ovjerena od strane rukovodioca budetskog korisnika ili lica koje on pismeno ovlasti. Lica koja sastavljaju i vre prijem knjigovodstvenih isprava, duna su potpisanu ispravu i drugu dokumentaciju u vezi sa nastalom poslovnom promjenom dostaviti raunovodstvu odmah po izradi, odnosno prijemu, a najkasnije u roku od tri dana od dana kada je poslovna promjena nastala, odnosno u roku od tri dana od datuma prijema. Uredno likvidirana i ispravna knjigovodstvena isprava prosljeuje se knjigovodstvu, gdje se na osnovu nje izdaje nalog za knjienje, zatim upisuje podatak u poslovne knjige knjigovodstvenom tehnikom. Lica koja vode poslovne knjige, nakon provedene kontrole primljenih knjigovodstvenih isprava, duna su knjigovodstvene isprave proknjiiti u poslovnim knjigama narednog dana, a najkasnije u roku od osam dana od dana prijema knjigovodstvene isprave. Prijem eksterne i interne knjigovodstvene isprave u raunovodstvo evidentira se kroz Knjigu primljenih dokumenata. IV. ARHIVIRANJE I UVANJE POSLOVNIH KNJIGA I KNJIGOVODSTVENIH ISPRAVA

5. Poslovne knjige i knjigovodstvene isprave evidentiraju se i uvaju u skladu sa Uredbom o raunovodstvu budeta u Federaciji BiH. Knjigovodstvena isprava se uva u izvornom materijalnom obliku, ili u elektronskom zapisu ili na mikrofilmu, a predstavljaju dokaznu osnovu poslovnih knjiga. Trajno se uvaju: - platne liste ili analitike evidencije o plaama u vezi sa plaanjem doprinosa, - kupoprodajni ugovori po kojima je izvreno sticanje nekretnina, - godinji raunovodstveni obrauni, 5

finansijski izvjetaji, konsolidovani finansijski izvjetaji, izvjetaji o izvrenoj reviziji i svi interni akti od uticaja na finansijsko poslovanje.

Knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su podaci uneseni u glavnu knjigu uvaju se 11(jedanaest) godina. Knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su podaci uneseni u pomone knjige uvaju se 7 (sedam) godina. Isprave platnog prometa putem ovlatenih finansijskih institucija uvaju se najmanje 5 (pet) godina. Godinji izvjetaj o poslovanju uvaju se u originalnom obliku 11 (jedanaest) godina nakon isteka poslovne godine. Pomoni obrauni, prodajni i kontrolni blokovi i sl. uvaju se 2 (dvije) godine. Glavna knjiga uva se najmanje 11 (jedanaest) godina, a pomone knjige najmanje 7 (sedam) godina. Rok za uvanje knjigovodstvenih isprava i poslovnih knjiga poinje tei zadnjeg dana poslovne godine na koju se odnose poslovne knjige i u koje su podaci iz isprava uneseni. Podaci o poslovnim dogaajima koji se unose i evidentiraju elektronski moraju se presnimiti i uvati u obliku magnetne trake, diskova, disketa i dr. Ovi podaci uvaju se u izvornom obliku, a obaveza je uvati i programsku dokumentaciju (npr. softver, lozinka) onoliko dugo koliko je propisano za uvanje knjigovodstvenih dokumenata. Glavna knjiga se mora nakon zakljuivanja na kraju poslovne godine zatititi na nain da u istoj nije mogua izmjena pojedinih ili svih njenih dijelova ili listova i da je istu mogue u svakom trenutku izlistati na papir i mora se potpisati elektronskim potpisom u skladu sa Zakonom o elektronskom potpisu ili se mora izlistati na papir i uvezati na nain da nije mogua izmjena pojedinih ili svih njenih dijelova ili listova. V. USKLAIVANJE POSLOVNIH KNJIGA I INVENTURA

6. Na osnovu Pravilnika o knjigovodstvu budetski korisnici duni su na kraju godine izvriti usklaivanje podataka iz pomonih knjiga sa podacima u Glavnoj knjizi. Prije popisa (inventure) i prije sastavljanja godinjeg obrauna vri se obavezno usaglaavanje potraivanja i obaveza po stanju na dan 31.12. Za potraivanja po stanju na dan 31.12. duniku se dostavlja konfirmacija izvod otvorenih stavki (Obrazac IOS) na usaglaavanje, na koju je dunik duan odgovoriti u roku od 8 dana od dana prijema. Budetski korisnici duni su donijeti akt kojim e propisati organizaciju i tehniku popisa (odreivanje komisija, nain i rokove popisa, kao i nain usklaivanja knjigovodstvenog stanja sa stvarnim stanjem). Popis - inventura se vri obavezno jednom godinje, sa stanjem na dan 31.12., a budetski korisnici mogu svojim aktom propisati obavezu popisa u kraim rokovima ili donijeti odluku o vanrednom popisu odreenih bilansnih pozicija. Redovnim popisom se obuhvata popis stalnih sredstava u obliku stvari, prava i razgranienja, novanih sredstava, plemenitih metala, potraivanja, zaliha i razgranienja, kratkoronih i dugoronih obaveza i kapitala.

Pored redovnog popisa budetski korisnici vre popis i usklaivanje knjigovodstvenog sa stvarnim stanjem i prilikom primopredaje dunosti, promjena cijena proizvoda i roba, statutarnih promjena i u drugim sluajevima. Budetski korisnici kod kojih se nalaze tua sredstva duni su izvriti popis istih i to posebno za svako pravno lice kojemu ta imovina pripada i dostaviti im po jedan primjerak popisnih lista. Popisna komisija je duna dostaviti izvjetaj o izvrenom popisu rukovodiocu budetskog korisnika na razmatranje i odluivanje, najkasnije 15 dana od dana isteka poslovne-fiskalne godine. Po izvrenom usklaivanju poslovnih knjiga i zavrenom popisu budetski korisnici obavezni su izvriti usklaivanje knjigovodstvenog stanja sa stvarnim stanjem. Usklaivanje se vri tako to se na osnovu izvjetaja i prijedloga komisije za popis donose odgovarajue odluke. Odluke se donose za likvidiranje i knjienje eventualno utvrenih manjkova, vikova, visinu otpisa nenaplativih i zastarjelih potraivanja, rashodovanje sredstava, opreme i sitnog inventara. Prema odredbi lana 26. Zakona o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine uslovi o potraivanjima nastali po osnovu ugovora ili bilo koja potraivanja iz osnova prihoda ne mogu se otpisati ili izmijeniti bez odobrenja Ministarstva finansija. VI. PROCJENJIVANJE BILANSNIH POZICIJA

7. Prema odredbama Uredbe o raunovodstvu budeta u Federaciji Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Uredba o raunovodstvu) i Pravilnika o knjigovodstvu, pod procjenjivanjem bilansnih pozicija podrazumijeva se utvrivanje vrijednosti pojedinanih pozicija bilanse: sredstava, obaveza, izvora i dr. Knjienje i obraun stalne i privremene materijalne imovine vri se po nabavnoj vrijednosti, to podrazumijeva njihovu fakturnu vrijednost uveanu za sve trokove i izdatke koji su vezani za tu nabavku do mjesta odredita koritenja sredstva. Navedenim pravilnikom pod stalnom imovinom smatra se svako pojedinano sredstvo koje u cijelosti ostaje u istom obliku due od jedne godine. Stalna imovina ija je pojedinana nabavna vrijednost u trenutku nabavke nia od 250,00 KM otpisuje se jednokratno. Ispravka vrijednosti stalnih sredstava, bilo da su u obliku stvari ili materijalnih prava, vri se linearnom metodom indirektno na teret izvora sredstava. Obraun amortizacije vri se primjenom minimalnih amortizacijskih stopa iz Nomenklature sredstava za amortizaciju (Slubene novine Federacije BiH, broj: 2/95), a osnovica za obraun amortizacije je nabavna vrijednost, odnosno revalorizovana vrijednost ili fer procijenjena vrijednost. Amortizaciji ne podlijeu: zemljite i ume kao prirodna bogatstva, sredstva u pripremi sve do aktiviranja ili poetka upotrebe, avansi za nabavku sredstava, sredstva koja su u skladu sa zakonom proglaena spomenicima kulture i istorijskim spomenicima (osim ako se koriste za obavljanje djelatnosti na osnovu koje se stiu prihodi), muzejske vrijednosti i umjetnika djela, javni putevi po osnovu kojih se stiu prihodi, donji sloj kod eljeznikih i drugih pruga, puteva, aerodroma, ulica, trgova, parkova i drugih izgraenih javnih povrina, kao i tuneli, mostovi. Stalna imovina u obliku udjela, dugoronih zajmova i vrijednosnih papira koji kotiraju na berzi iskazuju se po principu nabavne ili nie cijene.

Amortizacija se poinje obraunavati prvog dana narednog mjeseca od stavljanja sredstva u upotrebu, a zavrava se posljednjim mjesecom u kojem se izvri potpuni otpis, kao i prilikom rashodovanja, prodaje ili na neki nain otuenjem sredstava. Jednom otpisano sredstvo se ne moe ponovo procjenjivati i stavljati u upotrebu, mada se i dalje moe koristiti. Domai novac u blagajni i na raunima iskazuje se u nominalnom iznosu, a strani novac po srednjem kursu Centralne banke Bosne i Hercegovine na dan bilansa. Ekvivalent gotovine (mjenice, takse, porezne markice i druge vrijednosnice) iskazuju se po nominalnoj vrijednosti na dan bilansa. Bilansne pozicije potraivanja i obaveze priznaju se prema iznosima iz kupoprodajnih ugovora ili druge na zakonu zasnovane dokumentacije (drugi ugovori, fakture i sl.), te iz potraivanja i obaveza koji proistiu iz zakonskih i drugih osnova. VII. KNJIGOVODSTVENO EVIDENTIRANJE IMOVINE, ZALIHA, POTRAIVANJA, OBAVEZA, PRIHODA I RASHODA

8. Budetski korisnici su obavezni da se prilikom unosa podataka za knjienje pridravaju raunovodstvenih naela. Svi podaci moraju biti tani, pouzdani, sveobuhvatni i uneseni blagovremeno po pojedinanom iskazivanju pozicija, u skladu sa Uredbom o raunovodstvu i Pravilnikom o knjigovodstvu. Budetski korisnici vre unos podataka i knjienje u pomonim knjigama i u modul Glavne knjige, koji predstavlja segment Glavne knjige Trezora. Kako originalna dokumentacija, koja je bila osnov za unos podataka i knjienje ostaje kod budetskog korisnika, to su isti obavezni vriti redovnu kontrolu unesenih transakcija, dnevno, sedmino, mjeseno, zavisno od vrste transakcija i njihovih potreba, putem odreenih vrsta izvjetaja. U modul Glavne knjige budetski korisnici unose podatke o promjenama na stalnim sredstvima i izvorima sredstava, o tekuim i kapitalnim izdacima i primicima, podatke o potraivanjima po osnovu prodaje robe i usluga drugima i druga potraivanja, promjene po osnovu zaliha, obaveze i potraivanja po osnovu internih transakcija, prijenos sredstava sa prelaznog rauna blagajne u glavnu blagajnu i potraivanja za akontacije za slubeni put. Priznavanje prihoda i primitaka, rashoda i izdataka, sadranih u Glavnoj knjizi trezora provodi se prema raunovodstvenim naelima modificiranog nastanka dogaaja (modifed accrual basis) na osnovu lana 20. Uredbe o raunovodstvu budeta u Federaciji Bosne i Hercegovine. U skladu sa lanom 32. i 59. Zakona o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine naelo modificiranog nastanka dogaaja znai da e se sve prispjele obaveze do 31. januara, koje se odnose na obaveze, odnosno trokove nastale u prethodnoj godini, knjie se pod 31.12. prethodne godine. Radi blagovremene izrade izvjetaja, u toku fiskalne godine unos svih obaveza se vri do desetog u narednom mjesecu sa datumom Glavne knjige zadnjeg dana u mjesecu, izuzev polugodinjeg izvjetaja kada se unos vri do dvadesetog jula sa datumom Glavne knjige 30.6. Prihodi koji su evidentirani u izvodu banke pod 31.12., odnosno koji su prispjeli na Jedinstveni raun Trezora pod tim datumom, smatraju se prihodima te fiskalne godine u skladu sa lanom 20. Uredbe o raunovodstvu, prema kojem se prihodi priznaju kad su mjerljivi i raspoloivi. Prema Zakonu o Trezoru u Federaciji Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Zakon o Trezoru) Federalno ministarstvo finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo 8

finansija) je ovlateno da uspostavi i vodi sistem Glavne knjige Trezora. Glavna knjiga sastoji se iz vie segmenata gdje svaki segment predstavlja knjigovodstvo jednog budetskog korisnika. Sistem Glavne knjige Trezora osigurava evidenciju svih poslovnih dogaaja u skladu sa kontnim planom i na nivou propisanih klasifikacija (organizacijska, funkcionalna, ekonomska i fondovska). Sve ove klasifikacije su sastavni dio Pravilnika o knjigovodstvu. Pravilnik o knjigovodstvu propisuje obavezu voenja fondovskog knjigovodstva. Meutim, kako u trezorskom nainu poslovanja budetski korisnici vode samo pomone knjige i nemaju svoj vlastiti transakcijski raun, to se odredbe Pravilnika po ovom osnovu ne mogu odnositi na federalne budetske korisnike. U sadanjim uslovima rada u Trezoru, i sa sadanjim softverskim rjeenjem evidentiranje svih transakcija vri se samo na nivou opeg fonda. VIII. PRIMJENA KONTNOG PLANA ZA BUDET I BUDETSKE KORISNIKE

9. U cilju jedinstvenog evidentiranja sredstava, izvora, rashoda i izdataka, prihoda i primitaka, potraivanja, zaliha, obaveza, budetski korisnici duni su da primjenjuju Kontni plan. Kontni plan se sastoji od 10 klasa (od 0 do 9). Klasa 0 slui za evidentiranje transakcija po osnovu promjena i stanja stalnih sredstava. U klasi 1 evidentiraju se promjene u novanim sredstvima, kratkorona potraivanja i razgranienja. Na kontima klase 2 knjie se zalihe materijala i proizvoda, sitan inventar na zalihi i u upotrebi. Klasa 3 slui za evidentiranje kratkoronih obaveza i razgranienja (do godinu dana). U klasi 4 evidentiraju se dugorone obaveze (preko godinu dana). U klasi 5 evidentiraju se izvori stalnih sredstava. Klasa 6 slui za evidentiranje rashoda koji se planiraju godinjim i operativnim budetima za svakog budetskog korisnika. Na klasi 7 evidentiraju se svi prihodi na nivou Federacije BiH, a vlastiti prihodi, prihodi po osnovu donacija i namjenski prihodi evidentiraju se i na nivou budetskog korisnika. Klasa 8 slui za evidentiranje kapitalnih primitaka i izdataka. Pozicije primitaka i izdataka planiraju se u budetima i njihov saldo se na kraju godine zatvara preko konta 591111, zajedno sa kontima klase 6 i 7. Klasa 9 slui za evidentiranje poslovnih dogaaja koji nemaju neposrednog uticaja na sredstva i izvore sredstava, ve samo otvaraju mogunost za takve uticaje u budunosti. KLASA 0 - STALNA SREDSTVA 10. Stalna sredstva mogu biti u obliku stvari, prava i razgranienja. 01 Stalna sredstva

Stalna sredstva prema kontnom planu ine: 011100 Zemljite, ume i viegodinji zasadi

Ova imovina je izuzeta iz obaveze obraunavanja amortizacije zbog njene trajnosti koja se ne moe vremenski ograniiti, te je stopa amortizacije prema Nomenklaturi sredstava za amortizaciju 0 (nula) %. 011200 Graevine U grupi stalnih sredstava znaajno mjesto pripada graevinama (graevinskim objektima) iz razloga njihove vrijednosti i dugotrajnosti. U ovu grupu stalnih materijalnih sredstava svrstavaju se zgrade, stanovi i ostali objekti. 011300 - Oprema U ovu grupu stalnih sredstava svrstavaju se: Kancelarijska oprema Prijevozna oprema Oprema za obrazovanje i kulturu Elektronska i fotografska oprema Medicinska i laboratorijska oprema Strojevi, ureaji i alati Fiksna oprema Specijalna oprema Ugostiteljska oprema

011400 - Ostala stalna sredstva U ovu grupu svrstane su robne rezerve, ivotinje i biljke. 011500 Stalna sredstva u obliku prava (nematerijalna stalna sredstva) Materijalna prava Osnivaka ulaganja i Ostala stalna sredstva u obliku prava

011600 Sredstva u pripremi Graevine u izgradnji Oprema u pripremi Dati avansi za pripremu i izgradnju Ostali dati avansi za pripremu i izgradnju

011700 Sredstva van upotrebe Sredstva privremeno van upotrebe Oprema van upotrebe Sredstva trajno van upotrebe

011900 Ispravka vrijednosti stalnih sredstava 10

02

Ostali graevinski objekti i drugi objekti Oprema Stalna sredstva u obliku prava Dugoroni plasmani

021100 Pozajmljivanje i uee u zemlji Pozajmljivanje drugim nivoima vlasti Pozajmljivanje pojedincima i neprofitnim organizacijama Pozajmljivanje javnim preduzeima Uee u dionicama javnih preduzea Uee u dionicama privatnih preduzea i zajednikih ulaganja Ostala domaa pozajmljivanja

021200 Pozajmljivanje u inostranstvo 022100 Dugoroni depoziti 023100 Uloena sredstva u banke i druge finansijske organizacije 024100 Ostali dugoroni plasmani 029100 Ispravka vrijednosti dugoronih plasmana 03 Ispravka vrijednosti dugoronih pozajmljivanja i uea u dionicama Ispravka vrijednosti dugoronih depozita Ispravka vrijednosti uloenih sredstava u banke i druge finansijske organizacije Vrijednosni papiri

031100 Dionice 031200 Obveznice 031300 Ostali vrijednosni papiri 031900 Ispravka vrijednosti 09 Dugorona razgranienja

091100 Razgranieni prihodi 092100 Razgranieni rashodi 093100 Ostala dugorona razgranienja

11

KNJIENJE PROMJENA STALNIH SREDSTAVA 1. Nabavka stalnih sredstava 11. Nabavka stalnih sredstava moe se vriti: kupovinom, rekonstrukcijom, adaptacijom, vlastitom izgradnjom i putem donacija. Budetski korisnik koji planira nabavku mora imati u svom budetu planiran odgovarajui iznos izdataka na glavnoj kategoriji 820000 Kapitalni izdaci, iz razloga to e nabavka proizvesti obaveze koje se moraju izmiriti u novanom obliku. Odluku o nabavci, prodaji, zamjeni, uzimanju ili davanju u lizing, ulaganju ili rashodovanju stalnih sredstava donosi, u skladu sa lanom 114. i lanom 115. Zakona o organizaciji organa uprave u Federaciji Bosne i Hercegovine ("Slubene novine Federacije BiH", broj: 35/05), ovlateno lice budetskog korisnika. Nabavka stalnog sredstva obavezno se vri u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama Bosne i Hercegovine ("Slubeni glasnik BiH", br. 49/04 19/05, 52/05,92/05, 8/06, 24/06, 70/06, 12/09 i 60/10), a u okviru budetom utvrenim planom nabavke stalnih sredstava. Evidentiranje stanja i promjena stalnih sredstava u uslovima funkcioniranja Trezora vri se i u pomonoj knjizi i glavnoj knjizi korisnika budeta. 2. Nabavka stalnih sredstava u sluaju kad su sredstva planirana u budetu, a ista se mogu odmah staviti u upotrebu 12. Ovlateno lice budetskog korisnika, na osnovu odluke i provedenih procedura iz Zakona o javnim nabavkama Bosne i Hercegovine, izdaje dobavljau narudbenicu. Po prijemu fakture vri se kontrola i ovjeravanje iste na nain propisan Pravilnikom o knjigovodstvu i Uputstvom o izvravanju budeta sa Jedinstvenog rauna Trezora. Knjienje fakture vri se u modulu AP, tako to se zaduuje odgovarajui analitiki konto (zavisno od vrste nabavljenog stalnog sredstva) iz glavne kategorije 820000-Kapitalni izdaci, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 310000 Kratkorone tekue obaveze. Na osnovu podataka iz fakture, budetski korisnik duan je odmah izvriti knjienje nabavke stalnog sredstva u modulu Glavne knjige, tako to e zaduiti odgovarajui analitiki konto iz glavne grupe 011600- Stalna sredstva u pripremi, a odobriti konto 511111 - Izvori stalnih sredstava. Nakon evidentiranja svih rashoda i izdataka vezanih za tu nabavku, stalno sredstvo se stavlja u upotrebu zaduenjem odgovarajueg analitikog konta klase 0, a odobrenjem glavne grupe 011600 - Stalna sredstva u pripremi. Stalna sredstva u obliku stvari i prava nabavljena iz donacija knjie se u Modulu Glavne knjige, zaduenjem odgovarajueg analitikog konta iz klase 0Stalna sredstva i odobrenjem konta 511111-Izvori stalnih sredstava. Donacije se ne knjie na kontima potkategorije 821000 Izdaci za nabavku stalnih sredstava. Evidentiranje doniranih stalnih sredstava vri se na osnovu primljene dokumentacije od donatora ili procijenjene fer vrijednosti, u skladu sa Pravilnikom o knjigovodstvu.

12

3. Knjienje stalnih materijalnih sredstava u pripremi i izgradnji 13. U skladu sa Pravilnikom o knjigovodstvu, na kontima glavne grupe 011600 Sredstava u pripremi, evidentiraju se investicije u toku, odnosno ulaganja u nabavku stalnih sredstava, kao i dati avansi za nabavku ili izgradnju stalnih sredstava. Kad se radi o sredstvima u izgradnji, izvoa radova, u skladu sa ugovorom i dinamikom izgradnje ispostavlja kupcu privremene situacije za izvreni dio radova. Po zavretku izgradnje ispostavlja se konana situacija na ukupnu vrijednost radova po kojoj je obaveza za plaanje iznos umanjen za zbir plaenih privremenih situacija. Privremene situacije i konana situacija zamjenjuju u knjigovodstvenom smislu fakturu kao dokument za knjienje. Izdatke nastale po ovom osnovu budetski korisnik knjii na teret odgovarajueg analitikog konta iz glavne kategorije 820000 - Kapitalni izdaci, u korist konta glavne kategorije 310000 - Kratkorone tekue obaveze. Istovremeno, za vrijednost izgraenog objekta po situaciji (privremena ili konana) u modulu Glavne knjige zaduuje se odgovarajui analitiki konto iz glavne grupe 011600 Sredstva u pripremi, a odobrava konto 511111 Izvori stalnih sredstava. Ukoliko je za ulaganja u nabavku stalnih sredstava ili za njihovu izgradnju dat avans - (to mora biti regulirano ugovorom o izgradnji), tada se knjienje vri tako to se odobrava konto 391293 - Obaveze za avans, a zaduuje konto 131112 Avans. . Po prijemu privremene situacije koja zamjenjuje fakturu, unosi se situacija kao standardna faktura, gdje se u obavezama odobrava konto iz glavne kategorije 310000-Kratkorone tekue obaveze, a zaduuje odgovarajui konto iz glavne kategorije 820000- Kapitalni izdaci. Ukoliko je prethodno izvreno avansno plaanje po privremenoj situaciji, obavezno se vri uparivanje datog avansa sa tom fakturom - situacijom i na taj nain se softverski zatvara konto 131112 Avans i evidentira smanjenje obaveza prema dobavljau, knjienjem na dugovnu stranu konta iz glavne kategorije 310000 Kratkorone tekue obaveze, za iznos datog avansa. Sve situacije, pa i konana, unose se u sistem kao standardne fakture. Datum uparivanja fakture sa plaenim avansom je datum Glavne knjige fakture. Za plaene avanse, a koji nisu upareni sa fakturom situacijom, to jest za koje budetski korisnici nisu primili fakture-situacije i nisu teretili rashode i izdatke do kraja fiskalne godine, budetski korisnici su duni radi uparivanja avansa i fakture i evidentiranja rashoda i izdataka, u svom budetu za narednu fiskalnu godinu planirati sredstva za ove namjene na odreenim kontima. Na kontima glavne grupe 011600 Sredstva u pripremi knjie se i svi drugi trokovi i izdaci koji nastanu i vezani su za tu nabavku, odnosno izgradnju do momenta zavretka izgradnje i stavljanja sredstva u upotrebu. Kad je sredstvo izgraeno, odnosno nabavljeno i dovedeno do stepena potpune zavrenosti, saldo na ovom kontu se zatvara sa odgovarajuim kontom iz klase 0 - Stalna sredstva u upotrebi, po vrstama stalnih sredstava (oprema, zgrade itd).

13

4. Rekonstrukcija i adaptacija 14. Pojam rekonstrukcije ili adaptacije predstavlja investiciju u stalna sredstva kojima se poveava predvieni vijek trajanja, vri poveanje kapaciteta ili drugi uslovi. Sa stanovita knjigovodstva rekonstrukcijom i adaptacijom poveava se vrijednost stalnog sredstva i produava vijek trajanja. Knjienja su u ovom sluaju ista kao kod izgradnje objekata i nabavke stalnog sredstva. 5. Stalna sredstva van upotrebe 15. Stalna sredstva koja se privremeno ili trajno ne koriste i koja se privremeno ili trajno nalaze van funkcije evidentiraju se na kontima glavne grupe 011700Sredstva van upotrebe. Prilikom isknjiavanja, odnosno prijenosa vrijednosti stalnih sredstava stavljenih van upotrebe, treba voditi rauna da se na ovu grupu konta prenosi nabavna vrijednost stalnog sredstva, a ispravka vrijednosti tog stalnog sredstva ostaje na onim kontima ispravke vrijednosti na kojima je i do tada evidentirana. 6. Prodaja i rashodovanje stalnih sredstava 16. Stalna sredstva se mogu prodati ili rashodovati samo na osnovu pismene odluke koju donosi rukovodilac budetskog korisnika. Rashodovanje se vri u skladu sa lanom 114. Zakona o organizaciji organa uprave u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine F BiH, broj: 35/05). a) Prodaja stalnog sredstva 17. Prodaja stalnog sredstva evidentira se kod budetskog korisnika u pomonoj knjizi potraivanja od kupaca, kao i u Glavnoj knjizi Trezora na osnovu fakture ispostavljene kupcu. Faktura se knjii zaduenjem konta 131111 Potraivanje od kupaca, a odobrenjem konta 511121 Primici od prodaje stalnih sredstava. Nakon toga, u Glavnoj knjizi budetski korisnik vri isknjiavanje stalnog sredstva tako to zaduuje konto iz glavne grupe 011900 Ispravka vrijednosti stalnih sredstava, za iznos otpisane vrijednosti i konto 511111 Izvori stalnih sredstava, za iznos neotpisanesadanje vrijednosti, a odobrava odgovarajui konto iz potkategorije 011000 Stalna sredstva, za iznos nabavne vrijednosti. Uplata od prodaje stalnih sredstava vri se na transakcijski raun Trezora, a knjii se na teret konta 111111 Transakcijski raun, a u korist odgovarajueg konta iz glavne grupe 811100 - Primici od prodaje stalnih sredstava. Trezor, po prijemu izvoda od banke, na kojem je evidentirana uplata, duan je obavijestiti budetskog korisnika koji je izvrio prodaju radi zatvaranja potraivanja. Na osnovu te obavijesti budetski korisnik zatvara potraivanje u svojoj pomonoj knjizi i u Glavnoj knjizi Trezora knjienjem na teret konta 511121 Primici od prodaje stalnih sredstava, u korist konta 131111 Potraivanja od kupaca. Eventualni trokovi vezani za prodaju stalnog sredstva evidentiraju se na teret konta 613991 Ostale nespomenute usluge i dadbine, a u korist konta iz glavne kategorije 310000 - Kratkorone tekue obaveze.

14

b) Rashodovanje stalnog sredstva 18. Prilikom rashodovanja stalnog sredstva potrebno je izvriti preknjiavanje tog sredstva iz potkategorije 011000 Stalna sredstva na odgovarajui konto glavne grupe 011700 Sredstva van upotrebe, za nabavnu vrijednost. Isknjiavanje-rashodovanje sredstava knjienih na kontima podgrupe 011730Sredstava stalno van upotrebe, vri se po slijedeem postupku: Rukovodilac budetskog korisnika donosi rjeenje o imenovanju Komisije za rashodovanje stalnog sredstva, iji je zadatak da predloi nain rashodovanja tog sredstva (unitenje, prodaja otpada, poklon). Ako rukovodilac budetskog korisnika usvoji prijedlog, donosi odgovarajuu odluku (o unitenju, prodaji otpada, poklonu). Nakon to se izvri unitenje (prodaja otpada ili poklanjanje) Komisija sainjava zapisnik i jedan primjerak dostavlja raunovodstvu, kao dokument na osnovu kojeg se vri isknjiavanje stalnog sredstva iz knjigovodstva. Eventualni trokovi vezani za rashodovanje stalnog sredstva evidentiraju se na teret konta 613991Ostale nespomenute usluge i dadbine, a u korist iz glavne kategorije 310000-Kratkorone tekue obaveze. Ukoliko Komisija za rashodovanje utvrdi i predloi da se rashodovano sredstvo moe prodati kao otpad i nakon provedenih procedura za prodaju, a na osnovu ispostavljene fakture kupcu za prodati otpad, knjii se potraivanje na teret konta 131111 Potraivanje od kupaca, a u korist konta 391191 Razgranieni ostali prihodi. Prihodi ostvareni prodajom otpada uplauju se na depozitni raun Budeta Federacije BiH, sa oznakom vrste prihoda 722791 - Ostale neplanirane uplate. 7. Evidentiranje tete na stalnim sredstvima i izmirenje iste 19. Svaki budetski korisnik duan je osigurati stalna sredstva kod osiguravajuih drutava i u svom budetu planirati odreeni iznos sredstava na rashodovnoj strani, kao troak za ove namjene. Nastalu tetu na stalnom sredstvu budetski korisnik duan je prijaviti osiguravajuem drutvu kod kojeg je stalno sredstvo osigurano. Na osnovu utvrene visine nastale tete od strane osiguravajueg drutva rukovodilac budetskog korisnika donosi odluku o knjienju promjena na stalnim sredstvima. Na osnovu odluke, budetski korisnik vri knjienje u Modulu Glavne knjige, tako to zaduuje odgovarajui analitiki konto u klasi 0, sa predznakom minus (-), a odobrava konto 511111 Izvori stalnih sredstava, sa predznakom minus (-) za iznos po odluci. Budetski korisnik se moe dogovoriti sa osiguravajuim drutvom da se naknada tete izvri bilo da fakturu za saniranje nastale tete plati osiguravajue drutvo ili da osiguravajue drutvo uplati procijenjeni iznos tete na transakcijski raun Trezora, a da budetski korisnik sanira tetu. U sluaju da budetski korisnik sam sanira tetu duan je postupiti u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama Bosne i Hercegovine. A Primjer kada osiguravajue drutvo plaa fakturu za saniranje tete

20. Nakon to se izvri saniranje tete i pribavi dokaz o plaanju potrebno je izvriti komisijski prijem i sastaviti zapisnik o saniranju tete. Zapisnik je dokument za knjienje sanirane tete, tako to e budetski korisnik za procijenjeni iznos tete u 15

modulu Glavne knjige zaduiti odgovarajui analitiki konto iz klase 0, a odobriti konto 511111- Izvori stalnih sredstava. B Primjer kada budetski korisnik organizira saniranje tete 21. U ovom primjeru mogu se pojaviti tri sluaja: a) Sluaj kada visina doznaenih sredstava odgovara visini fakture dobavljaa koji je izvrio sanaciju 22. Za izvrenu sanaciju dobavlja budetskom korisniku ispostavlja fakturu, koja se putem modula AP unosi u trezorski sistem, pri emu odobrava konto iz glavne kategorije 310000-Kratkorone tekue obaveze, a zaduuje konto 131331Potraivanja za tete od osiguravajuih drutava. Po izvrenoj uplati za nastalu tetu, u Trezoru se vri knjienje zaduenjem konta 111111 Transakcijskog rauna, a odobrenjem konta 131331 Potraivanja za tete od osiguravajuih drutava (uz unos organizacionog koda budetskog korisnika, ije se potraivanje zatvara). Zavretkom sanacije tete budetski korisnik u modulu Glavne knjige unosi nalog kojim zaduuje odgovarajui analitiki konto klase 0, a odobrava konto 511111 Izvori stalnih sredstava, za iznos fakture. b) Sluaj kada je iznos doznaenih sredstava manji od visine fakture 23. Budetski korisnik po prijemu fakture vri slijedee knjienje: odobrava konto iz glavne kategorije 310000-Kratkorone tekue obaveze za iznos fakture, a zaduuje konto 131331 Potraivanja za tete od osiguravajuih drutava, za iznos sredstava po zapisniku i zaduuje za razliku odgovarajui konto glavne grupe 613700-Izdaci za tekue odravanje. Prijem novanih sredstava za nastalu tetu knjii se u Trezoru na nain opisan pod a). Budetski korisnik u modulu Glavne knjige unosi nalog kojim zaduuje odgovarajui analitiki konto klase 0, a odobrava konto 511111Izvori stalnih sredstava, za iznos doznaenih sredstava po zapisniku. c) Sluaj kada je iznos doznaenih sredstva vei od visine fakture 24. Budetski korisnik po prijemu fakture vri slijedee knjienje: odobrava konto iz glavne kategorije 310000-Kratkorone tekue obaveze za iznos fakture i odobrava konto 191111 Nefakturisani ili nenaplaeni prihodi za iznos razlike, a zaduuje konto 131331 Potraivanja za tete od osiguravajuih drutava za iznos procijenjene tete. Budetski korisnik u modulu Glavne knjige unosi nalog kojim zaduuje odgovarajui analitiki konto klase 0, a odobrava konto 511111Izvori stalnih sredstava za iznos procijenjene tete po zapisniku. Po prijemu novanih sredstava, u Trezoru se zaduuje konto 111111Transakcijski raun, a odobrava konto 131331Potraivanja za tete od osiguravajuih drutava. Istovremeno, za razliku izmeu doznaenih sredstava i fakture dobavljaa, zaduuje se konto 191111Nefakturisani ili nenaplaeni 16

prihodi (sa organizacionim kodom budetskog korisnika), a odobrenjem konta 722791Ostale neplanirane uplate. REVALORIZACIJA STALNIH SREDSTAVA 25. Revalorizacija se vri u skladu sa Uredbom o raunovodstvu i Pravilnikom o knjigovodstvu. Knjigovodstveni iznos materijalnih sredstava obavezno se koriguje ako je inflacija na godinjem nivou mjerena rastom cijena via od 10% ili 10% i vie kumulativno od zadnje promjene vrijednosti sredstava. Revalorizacija se vri primjenom kumulativnog iznosa rasta cijena proizvoaa industrijskih proizvoda, koje objavljuje Federalni zavod za statistiku. Sredstva u pripremi se ne revaloriziraju. Efekti revalorizacije poveavaju izvore stalnih sredstava za razliku izmeu rezultata revalorizacije nabavne vrijednosti i rezultata revalorizacije otpisane vrijednosti. Revalorizacija se knjii tako to se poveava vrijednost stalnih sredstava i njihova ispravka za iznos revalorizacije, a efekti revalorizacije se evidentiraju na potranoj strani konta 511111 Izvori stalnih sredstava. AMORTIZACIJA 26. Amortizacija stalnih sredstava knjii se odobrenjem analitikih konta glavne grupe 011900 - Ispravka vrijednosti, na teret izvora sredstava (klasa 5), u skladu sa Pravilnikom o knjigovodstvu. 02 Dugoroni plasmani

27. Dugoroni plasmani po kojima se kreditiraju bilo pravna, bilo fizika lica se zasnivaju na posebnom ugovoru u kojem se ugovora visina kredita, visina kamate, dinamika otplate i iznosi pojedinanih anuiteta. Pod dugoronim plasmanima se smatraju ulaganja novanih sredstava na rok dui od 12 mjeseci i prema klasifikaciji iz kontnog plana obuhvaaju: 021000 Pozajmljivanja i uea u dionicama 022000 Dugoroni depoziti 023000 Uloena sredstva u banke i druge finansijske organizacije 024000 Ostali dugoroni plasmani 029000 Ispravka vrijednosti dugoronih plasmana Dugoroni plasmani se moraju planirati u budetu na odgovarajuoj poziciji grupe konta 820000 - Kapitalni izdaci. Primjer knjienja davanja dugorone pozajmice i njenog vraanja 28. Ministarstvo finansija vodi popis datih zajmova i upravlja datim zajmovima. Na osnovu ugovora o davanju dugoronih zajmova odgovorno lice ili organizaciona jedinica u Ministarstvu finansija u modulu AP unosi transakciju obaveza po tom ugovoru, knjienjem na teret odgovarajueg analitikog konta iz potkategorije 822000 - Izdaci za finansijsku imovinu, a u korist odgovarajueg 17

analitikog konta iz glavne kategorije 310000 - Kratkorone tekue obaveze. Po izvrenom plaanju zatvara se obaveza knjienjem na teret odgovarajueg analitikog konta iz glavne kategorije 310000 - Kratkorone tekue obaveze, a u korist konta 111111 Transakcijski raun. Istovremeno sa ovom transakcijom u Glavnoj knjizi trezora se knjii pozajmica tako to se zaduuje odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 020000 Dugoroni plasmani, a odobrava konto 521111 Ostali izvori sredstava. Ministarstvo finansija duno je izraditi amortizacioni plan otplate. Za prispjeli anuitet (anuitete) u fiskalnoj godini, vri se knjienje potraivanja po anuitetu (anuitetima), zaduenjem konta 131113 Potraivanja za prispjele anuitete po datim dugoronim zajmovima, za iznos anuiteta, a odobrenjem odgovarajueg analitikog konta iz potkategorije 020000 Dugoroni plasmani, za iznos rate i odobrenjem konta 191114 Razgraniene kamate, za iznos kamate. Po izvrenoj uplati anuiteta na transakcijski raun u Trezoru se, na osnovu izvoda banke, zaduuje konto 111111 Transakcijski raun, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 813000 Primici od finansijske imovine, za iznos rate i analitiki konto iz glavne grupe 721300 Kamate primljene od pozajmica i uea u kapitalu, za iznos kamate. Zatvaranje potraivanja za prispjeli anuitet, vri se u Glavnoj knjizi odobrenjem konta 131113 Potraivanja za prispjele anuitete, za iznos anuiteta, a zaduenjem analitikog konta 191114 Razgraniene kamate, za iznos kamate i zaduenjem analitikog konta 521111 Ostali izvori sredstava, za iznos rate. 03 Vrijednosni papiri

29. U grupu dugoronih ulaganja svrstavaju se i vrijednosni papiri pribavljeni u cilju ostvarenja prihoda u periodu duem od jedne godine. Ulaganja u dionice evidentiraju se po kupovnom kursu, tj. po troku kupovine. Sredstva za ove namjene moraju biti planirana u budetu na odgovarajuoj poziciji glavne kategorije 820000Kapitalni izdaci. Prema kontnom planu za budetske korisnike u okviru glavne grupe konta 03 evidentiraju se: 031111 Dionice, 031211 Obveznice, 031311 Ostali vrijednosni papiri, 031911 Ispravka vrijednosti vrijednosnih papira. Troak ulaganja utvruje se u iznosu isplaenih izdataka za svako konkretno ulaganje, ukljuujui brokerske provizije, honorare, bankarske provizije i druge naknade i trokove u vezi sa ulaganjem. Kada je ulaganje steeno u zamjenu za drugu vrstu sredstva, troak ulaganja se utvruje u visini fer vrijednosti ulaganja, odnosno nabavljene imovine. Od troka ulaganja odbit e se dio primljene kamate od ulaganja koja je obraunata prije nabavke ulaganja, kao i dio primljene dividende na dionice objavljene prije perioda sticanja dobiti. U sluaju pada vrijednosti dugoronog ulaganja na dan bilansiranja i kada se pad vrijednosti ne smatra privremenim, vrijednost ulaganja se smanjuje za iznos tog usklaivanja. Kupovina i prodaja vrijednosnih papira vri se po odluci Vlade Federacije BiH.

18

Primjer kupovine dionica 30. Primjer knjienja kupovine dionica po nominalnoj vrijednosti Na osnovu odluke Vlade Federacije BiH o ulaganju u kupovinu dionica, u Ministarstvu finansija se u modulu AP knjie ta ulaganja, tako to zaduuje odgovarajui analitiki konto iz glavne grupe 822400 Izdaci za kupovinu dionica javih preduzea ili 822500 Izdaci za kupovinu dionica privatnih preduzea i uee u zajednikim ulaganjima, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 320000 - Obaveze po osnovu vrijednosnih papira. Nakon izvrenog plaanja te obaveze, a na osnovu izvoda iz banke, obaveza se zatvara knjienjem na teret konta iz glavne kategorije 320000 - Obaveze po osnovu vrijednosnih papira, a u korist konta 111111 - Transakcijski raun. Istovremeno sa ovom transakcijom u Glavnoj knjizi se evidentira ulaganje u dionice, zaduenjem konta 031111 - Dionice, a odobrenjem konta 521111 - Ostali izvori sredstava. Primjeri prodaje dionica a) Prodaja dionica po kupovnoj cijeni 31. Knjienje prodaje vri se u Glavnoj knjizi tako to se za iznos prodatih dionica zadui konto 131391 Ostala potraivanja, a odobri konto 391191 Razgranieni ostali prihodi. Istovremeno se u Glavnoj knjizi vri knjienje, zaduenjem konta 521111 Ostali izvori sredstava, a odobrenjem konta 031111 - Dionice. Kupac uplatu vri na transakcijski raun Trezora. Nakon izvrene uplate u Trezoru se zaduuje 111111 Transakcijski raun, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 813400 Povrat od uea u dionicama javnih preduzea ili 813500 Povrat od uea u dionicama privatnih preduzea i u zajednikim ulaganjima. Istovremeno se u Glavnoj knjizi zatvara potraivanje, knjienjem na teret konta 391191 Razgranieni ostali prihodi, u korist konta 131391 Ostala potraivanja. b) Prodaja dionica po cijeni nioj od kupovne (diskont) 32. Dionice ne bi trebalo prodavati po cijeni nioj od kupovne, osim u izuzetnim sluajevima, kao to je npr. nedostatak gotovine za hitno izmirenje tekuih obaveza i sl. Za iznos prodatih dionica, knjienja e se izvriti na slijedei nain: Potraivanje za prodate dionice evidentira se u iznosu po kome su prodate (koji je manji od kupovne vrijednosti) i to tako to se u Glavnoj knjizi zaduuje konto 131391 Ostala potraivanja, za iznos koji e biti naplaen, a odobrava konto 391191 Razgranieni ostali prihodi. Istovremeno, zaduuje se konto 521111 Ostali izvori sredstava za iznos kupovne vrijednosti prodatih dionica, a odobrava se konto 031111 Dionice, za isti iznos. Uplaeni iznos za prodate dionice evidentira se u Trezoru, zaduenjem transakcijskog rauna, a odobrenjem odgovarajueg analitikog konta iz glavne grupe 813400 Povrat od uea u dionicama javnih preduzea ili 813500 Povrat od uea u dionicama privatnih preduzea i u zajednikim ulaganjima.

19

Po izvrenoj uplati, u Glavnoj knjizi zatvara se potraivanje zaduenjem konta 391191 Razgranieni ostali prihodi, a odobrenjem konta 131391Ostala potraivanja. c) prodaja dionica po cijeni veoj od kupovne (ako je kupovna vrijednost jednaka nominalnoj) 33. Evidentiranje potraivanja za prodate dionice u iznosu po kome su prodate (koji je vei od kupovne vrijednosti) vri se tako to se u Glavnoj knjizi zaduuje konto 131391 Ostala potraivanja, za iznos koji e biti naplaen, a odobrava konto 391191 - Razgranieni ostali prihodi. Istovremeno se vri knjienje na teret 521111 Ostali izvori sredstava, u korist 031111 Dionice, za kupovnu vrijednost dionica. Po izvrenoj uplati u Trezoru zaduuje se konto 111111 Transakcijski raun za uplaeni iznos, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz glavne grupe 813400Povrat od uea u dionicama javnih preduzea ili 813500 Povrat od uea u dionicama privatnih preduzea i u zajednikim ulaganjima za kupovnu vrijednost prodatih dionica i odobrava odgovarajui konto iz podgrupe 721440 Naknade primljene iz uea u kapitalu javnih preduzea ili 721450 Naknade primljene od uea u kapitalu privatnih preduzea i zajednikih ulaganja, za razliku izmeu kupovne i prodajne cijene prodatih dionica. Nakon toga se u Glavnoj knjizi zatvara potraivanje knjienjem na teret konta 391191 Razgranieni ostali prihodi, u korist konta 131391 Ostala potraivanja. Nabavka i realizacija obveznica 34. Obveznice se evidentiraju po nominalnoj vrijednosti, a eventualna razlika izmeu manje plaenog iznosa nominalne vrijednosti knjii se preko konta 031911 Ispravka vrijednosti obveznica. Ovaj konto se odobrava za dio kupovne cijene koji vjerovatno nee biti naplaen. Kamate i slini prilivi proizali iz ulaganja smatraju se prihodom jer predstavljaju zaradu od ulaganja. 09 Dugorona razgranienja

35. Prema Pravilniku o knjigovodstvu na kontima glavne kategorije 090000 Dugorona razgranienja evidentiraju se razgranieni prihodi i rashodi, na rok dui od godine. Meutim, s obzirom na obaveznu primjenu modificiranog nastanka dogaaja, prihodi se ne mogu dugorono razgraniavati. Prilikom evidentiranja razgranienja u poslovnim knjigama budeta i budetskih korisnika treba imati u vidu odredbe Pravilnika o knjigovodstvu, prema kojoj se i dugorona i kratkorona razgranienja mogu bilansirati na kraju godine, samo pod uslovom da je razgranienje u skladu sa budetskim planom. KLASA 1 GOTOVINA, KRATKORONA POTRAIVANJA I RAZGRANIENJA 36. U skladu sa odredbama Pravilnika o knjigovodstvu u klasi 1 evidentiraju se promjene i stanja na novanim sredstvima, kratkorona potraivanja i razgranienja.

20

Na kontima glavne kategorije 110000 - Novana sredstva i plemeniti metali vode se efektivni i iralni novac, valute i devize kao i plemeniti metali u skladu sa nazivima konta. Na kontima glavne grupe 111100 Transakcijski i prelazni rauni vode se iralna sredstva u okviru rauna koji ine sastavni dio Jedinstvenog rauna Trezora, u skladu sa Zakonom o Trezoru. U ovoj grupi evidentiraju se i sredstva, za koja je kroz poravnanje utvreno da su pogreno uplaena ili isplaena, kao i raun za poravnanje internih transakcija preko kojeg se zatvaraju interna potraivanja i interne obaveze izmeu budetskih korisnika istog nivoa vlasti. U glavnoj grupi 111300 - Blagajna, vode se gotovinska sredstva koja slue korisnicima za plaanje u gotovini, u skladu sa Uputstvom o blagajnikom poslovanju i Uputstvom o procesiranju transakcija po osnovu promjena stalnih sredstava, zaliha, potraivanja i blagajnikog poslovanja. Za potrebe blagajne Trezor je u okviru Jedinstvenog rauna trezora otvorio raun za gotovinu, preko kojeg se vri podizanje gotovine ekom izdatim od strane Trezora. Visina blagajnikog maksimuma utvruje se Uputstvom o blagajnikom poslovanju. Korisnici budeta, na kraju dana u svojoj blagajni mogu imati maksimalno gotovine do iznosa odobrenog blagajnikog maksimuma. Podizanje gotovine za potrebe blagajne vri se unosom zahtjeva za ek. Knjienje ove transakcije vri se putem modula AP, tako to se odobrava konto 311151- Obaveze prema dobavljaimablagajna, a zaduuje konto 111315 - Prelazni raun blagajne, sa oznakom koda organizacione jedinice. Kod unosa zahtijeva za podizanje gotovine korisnici budeta su duni voditi rauna da se obavezno u fakturi upie TREZOR kao dobavlja, sa odgovarajuom lokacijom koja oznaava korisnika budeta kao lokaciju na koju e biti prenesena sredstva. Trezor vri plaanje te fakture, na nain da se zadui konto 311151 - Obaveze prema dobavljaimablagajna. Trezor ispostavlja ek, na osnovu kojeg ovlateno lice budetskog korisnika vri podizanje gotovine u banci naznaenoj na eku. Podignuta gotovina se evidentira u pomonu knjigu blagajne i putem modula Glavne knjige zaduuje konto 111311 - Glavna blagajna, a odobrava konto 111315 - Prelazni konto blagajne. U pomonoj knjizi blagajne izlaz gotovine se knjii na osnovu propisane dokumentacije. Pravdanje trokova, po gotovinskim isplatama vri se unosom fakture u modul AP, tako to se odobrava konto 311151 - Obaveze prema dobavljaimablagajna u iznosu 0 (nula), a zaduuje odgovarajui analitiki konto trokova (analitika konta svih pojedinanih stvarnih trokova) i zaduenjem konta 111311, sa predznakom minus. Svako novo podizanje sredstava za blagajniko poslovanje uslovljeno je pravdanjem prethodno podignutih sredstava uz predoenje izvjetaja o prometu i stanju na kontu 111311. Sva plaanja se vre u Trezoru i preko rauna 111823 - Raun za poravnanje gotovine, se zatvara raun obavezablagajna. Po dobivenom izvodu se zatvara raun poravnanja 111823 sa raunom za poravnanje blagajnikog poslovanja 111118. Za isplaene akontacije za slubeni put u Glavnoj knjizi vri se knjienje zaduenjem konta 131311 Akontacija za slubeni put, uz obavezan unos subanalitikog konta po primaocu akontacije, a odobrenjem konta 111311 Glavna blagajna.

21

Pravdanje akontacije vri se unosom fakture u modul AP tako to se odobrava konto 311151-Obaveze prema dobavljaima blagajna, u iznosu 0 (nula), a zaduuje odgovarajui analitiki konto trokova (analitika konta svih pojedinanih stvarnih trokova) i zaduenjem konta 131311 Akontacija za slubeni put, za iznos isplaene akontacije, sa predznakom minus. Za razliku izmeu stvarnih trokova i primljenih akontacija zaduuje se ili odobrava konto 111311 - Glavna blagajna. U glavnoj grupi 111800 Ostala novana i deponovana sredstva, evidentira se poravnanje za primljene prihode i izvreno plaanje sa Jedinstvenog rauna Trezora, kao i poravnanje po izvrenom prometu gotovine. U glavnoj kategoriji 120000 Vrijednosni papiri knjie se vrijednosni papiri koji su po svojoj prirodi kratkoroni (mjenica i ek), kao i oni dugoroni papiri koje korisnik budeta nema namjeru drati due od godine dana. Pravilnikom o knjigovodstvu utvreno je da se kratkoroni vrijednosni papiri vode po kupovnom kursu, a obveznice po nominalnoj vrijednosti, a odstupanje od nominalne vrijednosti evidentira se preko konta glavne grupe 121900 Ispravka vrijednosti. U okviru glavne kategorije 130000 Kratkorona potraivanja evidentiraju se potraivanja sa rokom dospijea do 12 mjeseci od: pravnih lica, fizikih lica i ostala potraivanja. U okviru ove grupe evidentira se i ispravka vrijednosti potraivanja. Kako je obaveza praenja naplate potraivanja na korisniku budeta, duan je putem svoje pomone knjige potraivanja redovno i svakodnevno pratiti dospjelost svakog potraivanja. Po isteku ugovorenog roka za naplatu svakog pojedinanog potraivanja, koji ne moe biti dui od est mjeseci, korisnik budeta je duan poduzeti sve zakonom propisane radnje za naplatu istog, te u svojoj pomonoj knjizi i Glavnoj knjizi Trezora izvriti preknjienje tog potraivanja na sumnjiva i sporna potraivanja zaduenjem konta 131351 - Sumnjiva i sporna potraivanja, a odobrenjem konta u okviru glavne kategorije 130000 Kratkorona potraivanja. Prilikom popisa potraivanja, koje se obavezno vri na kraju godine sa stanjem na dan 31.12, popisna komisija daje prijedlog o otpisu sumnjivog i spornog potraivanja. Otpisivanje potraivanja se ne moe izvriti bez odobrenja Ministarstva finansija. Prilikom podnoenja zahtjeva za davanje saglasnosti za otpis potraivanja potrebno je priloiti odgovarajuu dokumentaciju kojom se potvruje da su poduzete sve zakonom predviene mjere za naplatu potraivanja, kao i prijedlog odluke Komisije o otpisu potraivanja, uz obrazloenje. Ukoliko je dunik brisan iz sudskog registra, treba priloiti sudske dokumente koji to potvruju. U glavnoj kategoriji 140000Kratkoroni plasmani, vode se kratkoroni plasmani koji se sastoje od kredita datih pravnim i fizikim licima, radnicima, ostali kratkoroni krediti, kao i sumnjiva i sporna potraivanja po istima, ostali kratkoroni plasmani i njihova ispravka vrijednosti. Obavezno je u budetu planirati iznos sredstava koja e se plasirati na kontima glavne kategorije 820000 Kapitalni izdaci. Plasiranje sredstava mora se zasnivati na ugovoru u kojem e se precizirati iznos kredita, uslovi koritenja kredita i rok otplate. Knjienje kratkoronog kredita i plasmana 37. Knjienje datog kredita ili plasmana vri se tako to se za visinu odobrenog kredita ili plasmana po ugovoru zadui odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 822000 Izdaci za finansijsku imovinu, a odobrava konto 311191 - Ostale obaveze. Po izvrenoj isplati kredita, odnosno prijenosu sredstava na raun primaoca zatvara se obaveza knjienjem na teret konta 311191 Ostale obaveze, u korist konta 22

111111- Transakcijski raun. Istovremeno se u Glavnoj knjizi evidentira dati kredit ili plasman zaduenjem odgovarajueg analitikog konta iz potkategorije 141000 Kratkoroni plasmani za ukupan iznos glavnice, a odobrava konto 511122- Raspored vika prihoda, za isti iznos. Knjienje uplata anuiteta kod vraanja kredita i plasmana 38. Za ukupan iznos primljenog anuiteta u Trezoru zaduuje se transakcijski raun, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 813000 Primici od finansijske imovine, za iznos rate i odgovarajui analitiki konto iz glavne grupe 721300Kamate i dividende primljene od pozajmica i uea u kapitalu, za iznos kamate. Istovremeno se vri knjienje smanjenja potraivanja putem Glavne knjige tako to se zaduuje konto 511122Raspored vika prihoda, za iznos rate, a odobrava odgovarajui konto iz potkategorije 141000Kratkoroni plasmani za isti iznos. Transakcije davanja kredita i plasmana i transakcije povrata anuiteta vre se preko transakcijskog rauna Trezora. Na kontima glavne kategorije 160000Finansijski i obraunski odnosi sa drugim povezanim jedinicama evidentiraju se potraivanja iz finansijskih i obraunskih odnosa sa drugim povezanim budetskim jedinicama. Na nivou Federacije na kontima ove glavne kategorije evidentiraju se obraunski odnosi sa povezanim budetskim jedinicama koji su proistekli iz internih poslovnih odnosa. Vrijednosno i po vrstama, stanja iskazana na kontima glavne kategorije 160000 - Finansijski i obraunski odnosi sa drugim povezanim jedinicama, kod jednog budetskog korisnika kao potraivanja, moraju da korespondiraju sa stanjem iskazanim na kontima glavne kategorije 360000-Finansijski i obraunski odnosi sa drugim povezanim jedinicama, kod drugog budetskog korisnika kao obaveza. Procedure vezane za transakcije iz internih poslovnih odnosa regulirane su posebnim Uputstvom o procesiranju transakcija iz internih poslovnih odnosa federalnih budetskih korisnika. Budui da se obaveze i potraivanja po istom osnovu knjie kod dva budetska korisnika, a zatvaranje tih internih odnosa se vri u Trezoru, korisnici budeta su obavezni da interne fakture knjie i meusobno usklauju u roku od osam dana od dana ispostavljanja, odnosno prijema fakture. 19 Kratkorona razgranienja 39. Na kontima kratkoronih razgranienja evidentiraju se: unaprijed obraunati, a nenaplaeni prihodi unaprijed plaeni rashodi

Knjienja na kratkoronim razgranienjima vre se kad se obaveza stvori i plati u jednom obraunskom periodu, a trokovi e nastati i evidentirati se u periodu do 12 mjeseci. Primjer: ako je budetski korisnik sklopio ugovor o zakupu poslovnog prostora na godinu dana i u cijelosti izmirio ugovoreni iznos, u toku obraunskog perioda knjienje se vri na slijedei nain: za iznos koji e evidentirati kao troak do kraja obraunskog perioda tereti se konto 613611Unajmljivanja prostora ili zgrada, a za razliku izmeu tog iznosa 23

i ukupne obaveze koja se odnosi na trokove narednog perioda tereti konto 191219 Ostali razgranieni rashodi, dok se za ukupan iznos obaveze po ugovoru odobrava konto iz potkategorije 311000 Kratkorone tekue obaveze. Plaanje obaveza se vri u ukupnom iznosu u Trezoru, te se knjienje vri zatvaranjem obaveza, odnosno zaduivanjem konta iz potkategorije 311000 Kratkorone tekue obaveze i odobrenjem konta 111111 - Transakcijski raun. U narednom obraunskom periodu u skladu sa dinamikom evidentiranja troka, knjienje se vri u Glavnoj knjizi (Obrazac broj 3), zaduenjem konta 613611 Unajmljivanje prostora ili zgrada, a odobrenjem konta 191219 - Ostali razgranieni rashodi. KLASA 2 - ZALIHE 40. U klasi 2 Zalihe, evidentiraju se zalihe materijala i proizvoda sa pripadajuom razlikom u cijeni i porezom na dodanu vrijednost na materijal i proizvode ukoliko su predmet prodaje, sitni inventar na zalihi i sitni inventar u upotrebi i auto-gume na zalihi. Na kontima ove klase evidentiraju se sve vrste zaliha materijala i proizvoda nezavisno od toga da li je nabavljen za potrebe budetskog korisnika ili za daljnju prodaju. KNJIENJE PROMJENA ZALIHA Nabavka materijala i sitnog inventara 41. Nabavka materijala i sitnog inventara evidentira se putem dva modula za knjienje i to: - za uredno nabavljeni materijal, a po prijemu fakture od dobavljaa, budetski korisnik knjii fakturu, tako to za ukupan iznos fakture zadui odgovarajui trokovni konto, a odobri konto iz potkategorije 311000Kratkorone tekue obaveze. - odmah po prijemu zaliha korisnici budeta su duni da putem Glavne knjige evidentiraju zaprimljene zalihe tako to se tereti odgovarajui analitiki konto iz klase 2, a odobri konto 211911-Ispravka vrijednosti materijala ili 221911- Ispravka vrijednosti sitnog inventara. U toku godine utroak materijala se evidentira putem Glavne knjige, na teret ispravke vrijednosti materijala, a u korist zaliha materijala, za vrijednost utroenog materijala. Sitni inventar, njegovo troenje, knjii se tako to se isti preknjiava sa pozicije sitnog inventara na zalihama na poziciju sitnog inventara u upotrebi. Budetski korisnik duan je povremeno, a obavezno na kraju obraunskog perioda, vriti komisijski popis materijala i sitnog inventara, o emu Komisija sastavlja zapisnik i daje prijedlog o nainu knjienja eventualno utvrenog manjka, vika i rashodovanje.

24

Knjienje utvrenog vika po inventuri 42. Za iznos utvrenog vika materijala i sitnog inventara, na osnovu zapisnika popisne komisije i odluke rukovodioca budetskog korisnika, zaduuje se putem Glavne knjige odgovarajui analitiki konto iz klase 2, a odobrava konto 211911 Ispravka vrijednosti materijala ili 221911Ispravka vrijednosti sitnog inventara, po prosjenim cijenama. Knjienje utvrenog manjka po inventuri 43. U skladu sa odredbama Pravilnika o knjigovodstvu manjak zaliha materijala i sitnog inventara se, po odluci rukovodioca, moe evidentirati kao potraivanje od odgovornog lica ili kao rashod budetskog korisnika. a) Knjienje manjka na teret odgovornog lica 44. U ovom sluaju za iznos manjka zaduuje se konto 211911Ispravka vrijednosti materijala ili 221911Ispravka vrijednosti sitnog inventara, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz klase 2. Manjak zaliha se knjii kao potraivanje od radnika na teret konta 131321Potraivanja od radnika za manjkove, a u korist konta 391191Razgranieni ostali prihodi. Navedene transakcije knjie se u istom nalogu za knjienje putem Glavne knjige. Po izvrenoj uplati utvrenog manjka na transakcijski raun Trezora, a na osnovu izvoda iz banke u Trezoru se zaduuje konto 111111 - Transakcijski raun, a odobrava konto 722791 Ostale neplanirane uplate. Nakon izvrene uplate budetski korisnik vri zatvaranje potraivanja. b) Knjienje manjka na teret budetskog korisnika 45. U ovom sluaju za iznos manjka zaduuje se konto 211911Ispravka vrijednosti materijala ili 221911Ispravka vrijednosti sitnog inventara, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz klase 2, po prosjenoj cijeni. c) Knjienje rashodovanog materijala i sitnog inventara 46. Rashodovanje materijala i sitnog inventara (na zalihi i u upotrebi) po odluci rukovodioca korisnika budeta vri se tako to se za iznos, koji je utvrdila popisna komisija, zaduuje konto ispravke, a odobrava odgovarajui konto zaliha. Zavrna knjienja zaliha materijala 47. Kod zavrnih knjienja na kraju godine, nakon izvrenog popisa, za iznos salda zaliha materijala potrebno je izvriti ispravku rashoda materijala i sitnog inventara, zaduenjem konta 191311 Ispravka zaliha na kraju godine, a odobrenjem konta 613491Ispravka, zalihe na kraju godine, ime se evidentira ispravka trokova za neutroene zalihe materijala. U iduoj fiskalnoj godini, odmah nakon knjienja poetnih stanja, budetski korisnici su duni putem Glavne knjige izvriti knjienje na teret konta 613491

25

Ispravka za zalihe na kraju godine, a u korist konta 191311 Ispravka zaliha na kraju godine, za iznos salda ovog konta. Budui da prenesene zalihe odmah terete trokove u narednoj godini, budetski korisnici su obavezni da prilikom planiranja budeta planiraju trokove za materijal najmanje u visini prenesenog salda 613491 Ispravka za zalihe na kraju godine. KLASA 3 KRATKORONE OBAVEZE I RAZGRANIENJA 48. Kratkorone obaveze su obaveze sa rokom dospijea kraim od jedne godine. Prema Zakonu o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine, budetski korisnici su samostalni u stvaranju obaveza do visine sredstava planiranih budetom, a odgovornost za stvaranje obaveza je na rukovodiocu budetskog korisnika. Kratkorone obaveze obuhvaaju slijedee kategorije konta: 310000 Kratkorone tekue obaveze 320000 Obaveze po osnovu vrijednosnih papira 330000 Kratkoroni krediti i zajmovi 340000 Obaveze prema radnicima 360000 Finansijski i obraunski odnosi sa drugim povezanim jedinicama i 390000 Kratkorona razgranienja 310000 Kratkorone tekue obaveze 49. Na kontima potkategorije 311000 Kratkorone tekue obaveze, evidentiraju se kratkorone obaveze iz tekueg poslovanja prema strukturi Kontnog plana. U kratkorone tekue obaveze spadaju: 311100 Kratkorone obaveze prema pravnim licima, 311200 Kratkorone obaveze prema fizikim licima, 311300 Obaveze za koritenje stalne budetske rezerve 311900 Ostale kratkorone obaveze. 320000 Obaveze po osnovu vrijednosnih papira 50. U potkategoriji 321000 Obaveze po osnovu vrijednosnih papira evidentiraju se obaveze na osnovu vrijednosnih papira prema nazivima pojedinih konta sa rokom kraim od jedne godine. U ovoj potkategoriji evidentiraju se obaveze po izdatim ekovima, mjenicama, obveznicama i ostalim vrijednosnim papirima, a prema Analitikom kontnom planu. 330000 Kratkoroni krediti i zajmovi 51. U potkategoriji 331000 Kratkoroni krediti i zajmovi evidentiraju se primljeni finansijski i robni krediti sa rokom vraanja do jedne godine, kao i dospjele obaveze po anuitetima dugoronih kredita. Krediti iz inostranstva u inostranoj valuti vode se u KM i bilansiraju se po srednjem kursu Centralne banke Bosne i Hercegovine. Za primljeni zajam u devizama daje se instrukcija banci o konvertovanju deviza u KM.

26

Knjienje primljenog kredita vri se tako to se, u modulu Glavne knjige, za ukupan iznos tog kredita zadui Transakcijski raun, a odobri odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 810000 Kapitalni primici. Istovremeno se po tom osnovu evidentira obaveza za primljeni kredit tako to se za iznos tog kredita zadui odgovarajui analitiki konto iz podgrupe 511120Izvori novanih sredstava, a odobri odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 331000 - Kratkoroni krediti i zajmovi. Uplatiocu kredita se daje instrukcija o uplatnom raunu na koji e se izvriti uplata. Po dospijeu obaveze za plaanje (bilo da se radi o plaanju anuiteta ili ukupnog duga) vri se knjienje anuiteta koji se knjii tako to se za iznos rate zadui odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 820000 Kapitalni izdaci, za iznos kamate, zadui odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 616000Izdaci za kamate, a za ukupan iznos anuiteta odobri analitiko konto iz glavne kategorije 310000- Kratkorone tekue obaveze. Plaanjem te obaveze od strane Trezora i dobivanja izvoda od banke zatvara se konto iz glavne kategorije 310000- Kratkorone tekue obaveze. Nakon toga se putem Glavne knjige u Trezoru vri knjienje smanjenja obaveza po kreditu tako to se za plaeni iznos rate zadui odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 331000Kratkoroni krediti i zajmovi, a odobri odgovarajui konto iz podgrupe 511120Izvori novanih sredstava. Za iznos otplate primljenog kredita, u budetu Federacije BiH mora se planirati iznos na odgovarajuim pozicijama glavne kategorije 820000 Kapitalni izdaci. Ukoliko je kredit primljen u devizama, mogu se pojaviti negativne ili pozitivne kursne razlike. U tom sluaju obavezno je, na osnovu kursne liste, po srednjem kursu Centralne banke Bosne i Hercegovine izvriti obraun kursnih razlika i za utvrene negativne kursne razlike, u Glavnoj knjizi zaduiti odgovarajui analitiki konto iz podgrupe 511120 Izvori novanih sredstava, a odobriti odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 331000 Kratkoroni krediti i zajmovi u Glavnoj knjizi, prije plaanja. Unos obaveze za plaanje anuiteta vri se odobrenjem konta glavne kategorije 310000 - Kratkorone tekue obaveze, za iznos anuiteta i kursne razlike, a zaduenjem odgovarajueg konta iz glavne kategorije 820000 Kapitalni izdaci za iznos glavnice, odgovarajueg konta glavne potkategorije 616000 Izdaci za kamate za iznos kamata i konto 613831 Izdaci za negativne kursne razlike, za iznos kursne razlike. Po izvrenom plaanju u Trezoru, a na osnovu izvoda banke zatvara se konto glavne kategorije 310000 - Kratkorone tekue obaveze. Nakon toga se putem Glavne knjige u Trezoru vri knjienje smanjenja obaveza po kreditu tako to se za plaeni iznos rate i kursne razlike zadui odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 331000 - Kratkoroni krediti i zajmovi, a odobri odgovarajui konto iz podgrupe 511120 Izvori novanih sredstava. Kod pozitivnih kursnih razlika, prije unosa obaveze za plaanje anuiteta, u Glavnoj knjizi se zaduuje odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 331000 Kratkoroni krediti i zajmovi, a odobrava konto 191211 Razgraniene kursne razlike. Na kraju godine, prije zakljunih knjienja, Sektor za upravljanje dugom ispostavlja nalog za knjienje kojim vri prijenos salda konta 191211 Razgraniene kursne razlike na odgovarajui konto iz podgrupe 511120Izvori novanih sredstava.

27

340000 Obaveze prema radnicima 52. Obaveze prema radnicima su po svojoj prirodi kratkorone. Pod ovim obavezama se podrazumijevaju obaveze po osnovu plaa i naknada plaa kao i sve obaveze prema radnicima koje nemaju karakter plaa. 360000 Finansijski i obraunski odnosi sa drugim povezanim jedinicama 53. Konta u ovoj kategoriji uvijek korespondiraju kontima na kojima je evidentirano potraivanje iz internih poslovnih odnosa. Budui da se obaveze i potraivanja po istom osnovu knjie kod dva budetska korisnika, a zatvaranje tih internih odnosa se vri u Trezoru, korisnici budeta su obavezni da interne fakture knjie i meusobno usklauju u roku od osam dana od dana ispostavljanja, odnosno prijema fakture. 390000 Kratkorona razgranienja 54. Na kontima glavne kategorije 390000Kratkorona razgranienja, vode se unaprijed naplaeni prihodi po svim osnovama i obraunati neplaeni, odnosno nedospjeli rashodi po svim osnovama ako se razgraniavaju na rok do godine dana. U skladu sa Uputstvom o otvaranju posebnih namjenskih transakcijskih rauna, nainu planiranja, prikupljanja, evidentiranja i raspolaganja sredstvima sa posebnih namjenskih transakcijskih rauna otvorenih kao podrauna u okviru Jedinstvenog rauna trezora, neutroena sredstva na kraju godine (namjenska sredstva i sredstva primljena po osnovu donacija), a prije izrade godinjeg obrauna, se preknjiavaju na vremenska razgranienja. Knjienje se vri u modulu Glavne knjige odobrenjem odgovarajueg analitikog konta glavne grupe 391100Razgranieni prihodi i odobrenjem odgovarajueg konta grupe 7, sa predznakom minus (-), uz obavezan unos subanalitikog konta po nazivu podrauna. Razgraniene prihode korisnici budeta u narednoj fiskalnoj godini preknjiavaju sa konta vremenskih razgranienja na odgovarajui konto grupe 7. KLASA 4 DUGORONE OBAVEZE I RAZGRANIENJA 55. Na kontima klase 4 evidentiraju se obaveze koje dospijevaju u roku duem od jedne godine. U skladu sa Pravilnikom o knjigovodstvu, kao dugorone obaveze knjigovodstveno se iskazuju i one obaveze iji je rok krai od jedne godine, a izvorno su formirane sa ugovorenim rokom duim od godine. Kratkorone obaveze po ugovoru o reprogramiranju duga mogu se pretvoriti u dugorone. U tom sluaju, na osnovu takvog ugovora, obavezno je prethodno isknjiiti dug sa konta klase 3 i evidentirati ga na odgovarajuim kontima klase 4. U okviru klase 4 vode se: 410000 Dugoroni krediti i zajmovi, 420000 Ostale dugorone obaveze 490000 Dugorona razgranienja.

28

Za dospjele rate kredita u fiskalnoj godini potrebno je u budetu planirati odgovarajui iznos sredstava na kontima glavne kategorije 820000 - Kapitalni izdaci i odgovarajui iznos za obraunate kamate na odgovarajuoj poziciji trokova. Kod kredita dobivenih u devizama potrebno je na odreenoj trokovnoj poziciji u budetu planirati i odgovarajui iznos sredstava za eventualne kursne razlike. Sektor za upravljane dugom sainjava amortizacioni plan, koji obavezno sadri podatke o kreditoru, ukupnom iznosu duga, eventualnom grace periodu, iznos rate i kamate. Knjienje dugoronih kredita 56. Primljeni dugoroni kredit knjii se na osnovu izvoda banke zaduenjem Transakcijskog rauna, a odobrenjem odgovarajueg analitikog konta iz glavne kategorije 810000 - Kapitalni primici. Istovremeno se u Glavnoj knjizi Trezora zaduuje odgovarajui analitiki konto iz podgrupe 511120 Izvori novanih sredstava, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 410000 Dugoroni krediti i zajmovi u iznosu primljenog kredita. Knjienje otplate anuiteta po dugoronom kreditu 57. Na osnovu podataka iz amortizacionog plana, Sektor za upravljanje dugom koji prati dugoroni kredit i o istom vodi pomonu knjigu, sastavlja nalog za plaanje anuiteta, kojim se zaduuje odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 820000 Kapitalni izdaci, za iznos rate i zaduuje odgovarajui analitiki konto iz potkategorije 616000 - Izdaci za kamate, za iznos kamate, a odobrava odgovarajui konto iz potkategorije 331000 - Kratkoroni krediti i zajmovi. Plaanje anuiteta se vri u Trezoru i knjii se na teret odgovarajueg konta iz potkategorije 331000 - Kratkoroni krediti i zajmovi, a u korist konta 111111 Transakcijski raun. Nakon izvrenog plaanja, Sektor za upravljanje dugom u Glavnoj knjizi evidentira otplatu glavnice, tako to zadui odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 410000 - Dugoroni kredit i zajmovi, a odobrava odgovarajui analitiki konto iz podgrupe 511120 Izvori novanih sredstava. Obaveza Sektora za upravljanje dugom je da prati dugorone kredite kumulativno i subanalitiki po kreditoru. 49. Dugorona razgranienja 58. Polazei od obaveze primjene modificiranog akrualnog naela, po kojem se prihodi priznaju kad su mjerljivi i raspoloivi, a rashodi se knjie u periodu na koji se odnose, odnosno dugorono se razgraniavaju plaeni trokovi koji se odnose na period dui od jedne godine. Naglaava se da se rezervisanja po osnovu rizika i obaveza mogu vriti samo ako je to i budetom predvieno. KLASA 5 IZVORI STALNIH SREDSTAVA 59. Prema Pravilniku o knjigovodstvu, pod izvorima stalnih sredstava podrazumijevaju se izvori koji budetskom korisniku stoje na raspolaganju

29

neogranieno (neodreeno) vrijeme, odnosno koji nemaju unaprijed utvren rok dospijea. Prema klasifikaciji iz kontnog plana osnovni izvori stalnih sredstava budeta i budetskih korisnika prema njihovom porijeklu mogu biti: - 510000 Izvori stalnih sredstava, koji predstavljaju sredstva Federacije BiH, stavljena na trajno raspolaganje, te - 520000 Ostali izvori sredstava, ulozi i drugi. U okviru glavne kategorije 510000 Izvori stalnih sredstava evidentiraju se: izvori stalnih sredstava (konto 511111), kao njihova poveanja po osnovu izgradnje, rekonstrukcije, kupovine ili sticanja na drugi nain, odnosno smanjenja po osnovu njihovog otpisa (ispravke vrijednosti), rashodovanja, prodaje ili drugih otuenja, izvori novanih sredstava (konta 511121 do 511129), u vidu primitaka od prodaje stalnih sredstava, rasporeda vika prihoda, primljenih transfera i donacija za kapitalne namjene iz svih izvora, uzetih zajmova i kredita za kapitalne namjene i ostali primici za kapitalne izdatke) i izvori ostalih sredstava (konto 511131).

Pravilnik predvia da se u glavnoj grupi 510000 Izvori stalnih sredstava vode i analitika konta novanog i naturalnog dijela stalnih sredstava. Na kontu 521111 Ostali izvori sredstava evidentiraju se stalni izvori po osnovu trajnih uloga drugih lica, organizacija i subjekata, u sredstvima svih oblika. Pored navedenih stalnih izvora na klasi 5 evidentiraju se i: izvori sredstava rezervi (glavna kategorija 530000), kao posebna kategorija izvora koja se formira ili putem obaveznih izdvajanja po zakonu (zakonske rezerve) ili slobodno, na nain i u iznosima utvrenim internim aktima i odlukama Vlade Federacije BiH. nerasporeeni viak prihoda, odnosno rashoda (konto 591111).

Knjienja u okviru klase 5 sadrana su i objanjena u okviru onih primjera koji su navedeni za kapitalne primitke i izdatke (izgradnja, nabavka, otpis, rashodovanje i prodaja stalnih sredstava, donacije i zaduivanja za kapitalne izdatke, dugoroni plasmani i drugo), kao i kod primjera utvrivanja, evidentiranja i rasporeivanja razlike prihoda i rashoda. KLASA 6 RASHODI 60. Na osnovu Zakona o Trezoru i Uredbe o raunovodstvu, rashodi se priznaju i raunovodstveno evidentiraju u momentu stvaranja, tj. u periodu na koji se odnose, bez obzira kada e obaveze po tim rashodima biti izmirene. Obaveza budetskih korisnika je da se prilikom stvaranja obaveza, odnosno rashoda, pridravaju odobrenog operativnog budeta, a obaveza Trezora je da u

30

skladu sa zakonskim prioritetima i raspoloivim novanim sredstvima na Jedinstvenom raunu Trezora izmiri te obaveze. Sve prispjele fakture-rauni do 31. januara koje se odnose na obaveze nastale u prethodnoj godini, knjie se pod 31.12. prethodne godine, odnosno kao troak prethodne godine. Prema analitikom kontnom planu za budet i budetske korisnike, rashodi su razvrstani u slijedee dvije glavne kategorije: - 610000 Tekui rashodi i - 680000 Doznake niim potroakim jedinicama 61 Tekui izdaci 61. Prema vrstama i potkategorijama Kontnog plana tekui rashodi obuhvaaju: 611000 Plae i naknade trokova zaposlenih 612000 Doprinosi poslodavca i ostali doprinosi 613000 Izdaci za materijal, sitni inventar i usluge 614000 Tekui transferi i drugi tekui rashodi 615000 Kapitalni transferi 616000 Izdaci za kamate

Kako se iz naziva navedenih konta vidi, u glavnu kategoriju konta 610000 Tekui rashodi spadaju oni rashodi koji su nuni za poslovanje i funkcioniranje budetskih korisnika. 611100, 611200 i 612000 Bruto plae i naknade plaa, naknade trokova zaposlenih i doprinosi poslodavca i ostali doprinosi 62. U trezorskom poslovanju na nivou Federacije BiH obraun i isplata plaa je centralizovana. Centralizovani obraun plae predstavlja pomonu knjigu u okviru informacionog sistema Trezora. Organizaciona podjela poslova utvrena je izmeu korisnika budeta i Ministarstva finansija, odnosno Trezora. U okviru Trezora formiran je Glavni operativni centar, a za potrebe obrauna plaa budetskih korisnika i realizacije ovih poslova formirani su Pomoni operativni centri s tano definiranim obavezama i zadacima. Budetski korisnici u pomonim operativnim centrima unose podatke u svoju pomonu knjigu kroz poseban informacioni sistem za obraun i obradu plaa. U Glavnom operativnom centru se vri obraun i priprema za isplatu plaa i naknada, uplata poreza i doprinosa i drugih vrsta plaanja vezanih za plae i naknade. Takoer se vri unos podataka svih vrsta odbitaka zaposlenika budetskih korisnika. Za isplatu neto plaa i naknada plaa, bankama se prenosi ukupan iznos za ukupan broj zaposlenih koji u toj banci imaju otvorene tekue raune. Istovremeno se bankama dostavljaju spiskovi u pisanoj i elektronskoj formi, sa svim podacima o pojedinanim plaama, naknadama plaa i dodatnim primanjima. Posebno se istie da naknade po osnovu bolovanja preko 42 dana ne predstavljaju rashode budetskih korisnika, zato to e se ti izdaci budetskom korisniku refundirati, ali predstavljaju njihove rashode dok se ne izvri refundiranje.

31

Kantonalnim propisima regulirano je koje obaveze poslodavca e refundirati Zavod za zdravstveno osiguranje. Sredstva za isplatu plaa i naknada plaa planiraju se na kontima glavne grupe 611100 Bruto plae i naknade plaa. Prilikom obrauna i isplate plaa i naknada plaa, kao i bolovanja preko 42 dana tereti se konto 611100 - Bruto plae i naknade plaa. Imajui u vidu obavezu kantonalnog Zavoda zdravstvenog osiguranja za refundiranjem bolovanja preko 42 dana, kao i mogunost procesiranja transakcija po sadanjim softverskim rjeenjima, knjienje naknada bolovanja preko 42 dana vri se na slijedei nain: Isplatu plaa i knjienje te isplate vri Trezor, a nakon toga budetski korisnik je obavezan podnijeti pismeni zahtjev kantonalnom Zavodu zdravstvenog osiguranja za refundiranje naknada bolovanja preko 42 dana. Na osnovu ovjerenog zahtjeva, putem modula Glavne knjige, budetski korisnik knjii potraivanje za bolovanje od Zavoda zdravstvenog osiguranja, tako to zadui konto 131391-Ostala potraivanja i zadui konto 611113- Naknade za bolovanja preko 42 dana, sa predznakom minus (-), uz obavezan unos organizacionog koda budetskog korisnika. U navedenom zahtjevu budetski korisnik navest e transakcijski raun Trezora na koji treba izvriti refundiranje. Nakon to Zavod zdravstvenog osiguranja izvri refundiranje uplatom na transakcijski raun i po dobijanju izvoda iz banke kojim se potvruje ta transakcija, u Trezoru se vri zatvaranje potraivanja. Knjienje obustave iz plaa zaposlenika, po osnovu prekoraenja trokova telefona vri se zaduenjem konta 613322 Izdaci telefonskih i potanskih usluga (PTT) sa predznakom minus (-) i zaduenjem konta 111111 - Transakcijski raun. Ukoliko se obaveza po osnovu prekoraenja izmiri u narednoj fiskalnoj godini, ta uplata se knjii na teret konta 111111 - Transakcijski raun u korist konta 722721 Uplate za prekoraenje trokova PTT usluga. Obraun naknada iz radnog odnosa i po osnovu radnog odnosa vri se u skladu sa Zakonom o plaama i naknadama u organima vlasti Federacije Bosne i Hercegovine, Zakonom o plaama i naknadama policijskih slubenika Federacije Bosne i Hercegovine i Uredba o naknadama koje nemaju karakter plae, kolektivnim ugovorima. Navedenim propisima utvrena su, ne samo prava na naknade i isplate po raznim osnovama, nego i ogranienja u pogledu visine tih naknada. Prilikom obrauna i isplate raznih naknada obavezno je primjenjivati i propise o oporezivanju tzv. propisi o oporezivanju dodatnih linih primanja. Porezni tretman tih isplata utvren je Zakonom o porezu na dohodak. 613000 Izdaci za materijal, sitni inventar i usluge 63. Na kontu potkategorije 613000 Izdaci za materijal i usluge, knjie se izdaci za materijal i usluge i to: 613100 - Putni trokovi, 613200 - Izdaci za energiju, 613300 - Izdaci za komunikaciju i komunalne usluge, 613400 - Nabavka materijala i sitnog inventara, 613500 - Izdaci za usluge prijevoza i goriva 613600 - Unajmljivanje imovine, opreme i nematerijalne imovine, 32

613700 - Izdaci za tekue odravanje, 613800 - Izdaci osiguranja, bankarskih usluga i usluga platnog prometa, 613900 Ugovorene i druge posebne usluge.

Kako je Analitiki kontni plan sastavni dio Pravilnika o knjigovodstvu, to je svaki budetski korisnik obavezan pridravati se odredaba koje nalau posebno evidentiranje navedenih rashoda. 613100 - Knjienje trokova slubenog puta 64. Svi trokovi vezani za slubena putovanja kako u zemlji tako i u inostranstvu evidentiraju se na odgovarajuim analitikim kontima iz glavne grupe 613100 - Putni trokovi. Trokovi slubenih putovanja obuhvaaju: trokove prijevoza na slubenom putovanju (javnim prijevoznim sredstvima ili linim automobilom), trokove smjetaja na slubenom putovanju i trokove dnevnica za vrijeme slubenog putovanja.

Postupak odobravanja slubenih putovanja, isplata akontacija i obraun putnih trokova utvruje se Uredbom o naknadama trokova za slubena putovanja i Odlukom o visini dnevnica za slubena putovanja, kao i drugim propisima kojima se odreuje visina dnevnica, kategorija smjetaja, vrsta prijevoza i dr, te aktom kojeg donosi i putnim nalozima koje potpisuje odgovorna osoba budetskog korisnika. Za koritenje linog automobila u slubene svrhe rukovodilac budetskog korisnika mora dati odobrenje na osnovu kojeg zaposlenik ima pravo na trokove puta u visini propisanog procenta koji se primjenjuje na cijenu goriva i broj preenih kilometara. Ti trokovi knjie se kao putni trokovi u okviru navedene grupe konta. Trokovi goriva, bez obzira to se pravdaju raunom, ne priznaju se kao trokovi slubenog puta, poto je u okviru propisanog procenta za naknadu uraunat i ovaj troak. Koritenje slubenog vozila za vrijeme slubenog puta ne proizvodi trokove slubenog puta, a eventualni trokovi za gorivo u ovom sluaju nisu troak slubenog puta ve se isti knjie na odgovarajui analitiki konto iz glavne grupe 613500 Izdaci za usluge prijevoza i goriva. 613200- 613900 - Materijalni trokovi i ugovorene i druge posebne usluge 65. Na glavnim grupama konta od 613200 - Izdaci za energiju do 613900 Ugovorene i druge posebne usluge, evidentiraju se i knjie svi materijalni trokovi po principu modificiranog nastanka dogaaja. 614000- Tekui transferi i drugi tekui rashodi 66. Tekui transferi konta: i drugi tekui rashodi obuhvaaju slijedee potkategorije

614100 - Tekui transferi drugim nivoima vlasti, 33

614200 - Tekui transferi pojedincima, 614300 - Tekui transferi neprofitnim organizacijama, 614400 - Subvencije javnim preduzeima, 614500 - Subvencije privatnim preduzeima i poduzetnicima, 614600 - Subvencije finansijskim institucijama, 614700 - Tekui transferi u inostranstvo, 614800 - Drugi tekui rashodi

Pod tekuim transferima podrazumijevaju se sva izvrena nepovratna davanja za tekue svrhe, tj ona nepovratna davanja koja nisu data u svrhu nabavke kapitalne imovine. Kategorija konta 614000 je u analitikom kontnom planu razraena prema primaocima kojima se daju transferi za tekue svrhe. Tekui transferi podrazumijevaju i sve isplate i nepovratna davanja ope prirode drugim nivoima vlasti, za koje svrha nije unaprijed odreena, pa ak i onda ako se ta sredstva kod primaoca djelimino koriste za finansiranje nabavke stalnih sredstava (kapitalne imovine). To znai da se kod davaoca transfera kao tekui transferi iskazuju i svi oni transferi ija namjena nije unaprijed definirana, a da je pravo korisnika takvih transfera da sami odreuju namjene u koje e ih iskoristiti. Izdaci za tekue transfere se planiraju u budetu po odreenim namjenama, a definiraju se Zakonom o izvrenju budeta za odgovarajuu fiskalnu godinu. Izvravanje transfera se vri u skladu sa aktima resornog ministarstva, odlukom rukovodioca i/ili Programom i odlukom Vlade Federacije BiH. Specifino je izvravanje po osnovu potkategorije konta 614800 Drugi tekui rashodi, sa kojih se vre povrati vie uplaenih prihoda iz prethodnih godina po osnovu rjeenja o povratu izdatih od nadlenih organa, kao i po osnovu redovnih presuda i sudskih izvrnih rjeenja. Pod subvencijama se podrazumijevaju sva izvrena nepovratna davanja iz budeta, javnim ili privatnim preduzeima, poduzetnicima, finansijskim institucijama ili posebnim trinim proizvoaima ( obrtnik, seljak, i drugi proizvoai usluga na tritu). Subvencije se koriste pod razliitim nazivom i to regresi, kompenzacije, premije, nadomjesci, povrati i dr. Njihova najea namjena je: smanjivanje cijene za konanog korisnika, stimulisanje proizvodnje-poticanje proizvodnje, zatita standarda stanovnitva i dr. 615000 Kapitalni transferi 67. Pod kapitalnim transferima se podrazumijevaju sva izvrena nepovratna davanja u svrhu nabavke kapitalne (dugotrajne, stalne) imovine i kapitalnih ulaganja koja predstavljaju stalno sredstvo nekog drugog pravnog lica. Kod kapitalnih transfera se podrazumijeva da je kapitalna namjena datog transfera unaprijed poznata (utvrena, planirana), tj da je unaprijed poznato da e sredstva transfera kod primaoca biti koritena iskljuivo za kapitalne namjene. Nepovratna davanja ija svrha nije unaprijed definirana i poznata, smatraju se tekuim, a ne kapitalnim transferima. Kategorija konta 615000 u analitikom kontnom planu razraena je prema primaocima kojima se daju kapitalni transferi. 615100 Kapitalni transferi drugim nivoima vlasti, 615200 Kapitalni transferi pojedincima 615300 Kapitalni transferi neprofitnim organizacijama 34

615400 Kapitalni transferi javnim preduzeima 615500 - Kapitalni transferi privatnim preduzeima i poduzetnicima 615600 - Kapitalni transferi finansijskim institucijama 615700 - Kapitalni transferi u inozemstvo

Kapitalni transferi se planiraju u budetu prema primaocima kapitalnih transfera. Realizacija kapitalnih transfera se vri u skladu sa aktima resornog ministarstva, odlukom rukovodioca i/ili odlukom Vlade Federacije BiH. 689000 Rashodi od internih transakcija 68. U okviru ove potkategorije knjie se rashodi nastali iz internih poslovnih odnosa izmeu korisnika budeta istog nivoa vlasti, a obaveza iz internih transakcija se evidentira na kontu 361319 Obaveze prema internim dobavljaima. Procesiranje transakcija iz internih poslovnih odnosa regulie se posebnim Uputstvom o procesiranju transakcija iz internih poslovnih odnosa federalnih budetskih korisnika. 690000 Raspored rashoda 69. Konta glavne kategorije 690000 - Raspored rashoda slue iskljuivo za zakljuna knjienja kod izrade godinjeg obrauna. Preko ovih konta vri se zatvaranje rashoda na kraju godine i njihov raspored. Na kraju fiskalne godine u Trezoru se vri zatvaranje salda na ovim raunima, njihovim prijenosom na konto 591111 Nerasporeeni viak prihoda i rashoda. KLASA 7 PRIHODI 70. U skladu sa odredbama Zakona o Trezoru, Uredbe o raunovodstvu i Pravilnika o knjigovodstvu prihodi se priznaju u raunovodstvenom razdoblju u kojem su mjerljivi i raspoloivi. Zakonom o Trezoru je propisano da se svi prihodi, pa i vlastiti prihodi budetskih korisnika, uplauju na Jedinstveni raun Trezora. Odredbe Uredbe o raunovodstvu i Pravilnika o knjigovodstvu kod evidentiranja prihoda obavezuju na primjenu principa modificiranog akrualnog sistema, po kojem se prihodi priznaju u onom obraunskom periodu u kojem su mjerljivi i raspoloivi. Prihodi su mjerljivi ako ih je mogue iskazati vrijednosno, a raspoloivi su kad su naplaeni unutar obraunskog perioda. Samo naplaeni prihodi za tekuu fiskalnu godinu jesu prihodi te godine. To znai da se naplaeni prihodi sa 31.12. tekue godine i evidentirani kao takvi na Jedinstvenom raunu Trezora mogu koristiti za izmirenje obaveza nastalih do 31.12. tekue godine, koje se evidentiraju do 31. januara naredne godine sa datumom Glavne knjige 31.12. Viak prihoda nakon izmirenja prenesenih obaveza iz prethodne godine se planira u budetu za odreene namjene, a definiraju se Zakonom o izvrenju budeta za tekuu godinu. Prema Zakonu o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine prihodi budeta su: 1. porezni prihodi utvreni zakonom, 2. neporezni prihodi kao to su prihodi od poduzetnitva i imovine 35

3. administrativne i sudske naknade i takse i novane kazne, 4. prihodi ostvareni obavljanjem osnovne djelatnosti i ostalih poslova budetskih korisnika na tritu. 5. domae i inostrane potpore ( transferi i donacije). Prema kontnom planu prihodi se razvrstavaju u slijedee osnovne kategorije: 710000 Prihodi od poreza koji se razvrstavaju na potkategorije: 711000 Porezi na dobit pojedinaca i preduzea 712000 Doprinosi za socijalnu zatitu 713000 Porezi na plau i radnu snagu (zaostale uplate poreza) 714000 Porez na imovinu 715000 Domai porezi na dobra i usluge (zaostale obaveze na osnovu poreza na promet dobara i usluga) 716000 Porez na dohodak 717000 Prihod od indirektnih poreza 719000 Ostali porezi. 720000 Neporezni prihodi koji se razvrstavaju na potkategorije: 721000 - Prihodi od poduzetnikih aktivnosti i imovine i prihodi od pozitivnih kursnih razlika 722000 - Naknade i takse i prihodi od pruanja javnih usluga 723000 - Novane kazne (neporezne prirode) 730000 - Tekui transferi (transferi i donacije) koje se razvrstavaju na potkategorije: 731000 Primljeni tekui transferi od inostranih vlada i meunarodnih organizacija 732000 Primljeni tekui transferi od ostalih nivoa vlasti 733000 Donacije 770000 Prihodi po osnovu zaostalih obaveza 780000 Prihodi iz budeta i prihodi od internih transakcija: 781000 Prihodi od budeta za tekue izdatke 789000 Prihodi od internih transakcija 790000 Raspored prihoda 791000 Raspored prihoda

36

71 Prihodi od poreza 71. Zakonom o pripadnosti javnih prihoda propisana je pripadnost prihoda pojedinim nivoima vlasti u nadlenosti Federaciji Bosne i Hercegovine. Ova kategorija konta ima vrlo iroku lepezu prihoda jer su u okviru ovih konta obuhvaeni prihodi na svim nivoima vlasti u Federaciji BiH. Razlog tome je i injenica da je Pravilnikom o knjigovodstvu za sve budetske korisnike na svim nivoima vlasti u Federaciji BiH propisan jedinstven kontni plan. Zakonom o Trezoru propisano je da se Jedinstveni raun Trezora vodi u okviru Ministarstva finansija u Sektoru za Trezor. Sve uplate po osnovu javnih prihoda se vre na Raun javnih prihoda Federacije BiH. Ugovorenim procedurama sa bankama utvren je nain prikupljanja i evidentiranja javnih prihoda. 72 Neporezni prihodi 72. Za razliku od prihoda od poreza, koji su po prirodi izvorni prihodi, neporezni prihodi ine znatno manju stavku prihoda u budetu, to ne znai da se time umanjuje njihov znaaj. Ova vrsta prihoda je izrazito raznovrsna tako da je u kontnom planu propisan itav niz prihoda po ovom osnovu. Vlastiti prihodi budetskih korisnika knjie se po korisniku na analitikom kontu 722631 - VLASTITI PRIHODI, u skladu sa Uputstvom o prikupljanju, evidentiranju i raspolaganju vlastitim prihodima od strane korisnika budeta. Budetski korisnici koji u okviru svoje djelatnosti ostvaruju javne prihode, u skladu sa zakonskim propisima, duni su vriti kontrolu i sravnjenje prihoda korisnika kroz Izvjetaj iz pomone knjige modula AP - Pregled i pretraivanje BiH prihodi Budeta Federacije BiH i poduzimati aktivnosti u cilju blagovremene naplate javnih prihoda. 73 Tekui transferi (transferi i donacije) 73. Tekue transferi (transferi i donacije) su primljene nepovratne novane pomoi, kako za tekue potrebe, tako i za finansiranje raznih projekata i programa. Donacije su najee u novanom obliku, ali se mogu pojaviti i u obliku opreme, materijala, tehnike pomoi i dr. U zavisnosti od vrste donacija razlikuje se i njihovo knjigovodstveno evidentiranje Tekui transferi (transferi i donacije) za budetske korisnike se knjie po korisniku na odgovarajuem analitikom kontu glavne kategorije 730000 Tekui transferi (transferi i donacije). Donacije se knjie u skladu sa Uputstvom o otvaranju posebnih namjenskih transakcijskih rauna, nainu planiranja, prikupljanja, evidentiranja i raspolaganja sredstvima sa posebnih namjenskih transakcijskih rauna otvorenih kao podrauna u okviru Jedinstvenog rauna trezora i Zakonom o izvrenju budeta. Prema odredbama Pravilnika o knjigovodstvu primljene nenovane donacije knjie se izvan strukture prihoda, tj. evidentiraju se u korist klase 5. - Izvori sredstava, a na teret klase 0 - Stalna sredstva, s tim da se vrijednost koja e biti knjigovodstveno evidentirana utvruje na osnovu procjene komisije koju odredi ovlateni predstavnik budeta.

37

78 - Prihodi iz budeta i prihodi iz internih transakcija 74. Pravilnikom o knjigovodstvu propisano je da se u ovoj glavnoj kategoriji evidentiraju prihodi od internih transakcija proistekli iz internih poslovnih odnosa na odgovarajuem analitikom kontu 789111 Prihodi od internih transakcija. Sva ostala analitika konta u ovoj glavnoj kategoriji su predviena u kontnom planu samo za one korisnike koji ne primjenjuju trezorski nain poslovanja. 79 Raspored prihoda 75. Konta glavne kategorije 790000 Raspored prihoda, slui iskljuivo za zakljuna knjienja kod izrade godinjih obrauna, jer se preko tih konta vri zatvaranje prihoda na kraju godine i njihov raspored. Na kraju fiskalne godine u Trezoru se vri zatvaranje salda na ovim raunima njihovim prijenosom na raun 591111 Nerasporeeni viak prihoda i rashoda. KLASA 8. KAPITALNI PRIMICI I IZDACI 76. U klasi 8 evidentiraju se novani primici i izdaci koji se evidentiraju u okviru dvije glavne kategorije: 810000 Kapitalni primici 820000 Kapitalni izdaci U okviru glavne kategorije 810000 Kapitalni primici evidentiraju se primici koji se odnose na primljene otplate datih zajmova, povrate udjela u kapitalu, primljene iznose iz dugoronih i kratkoronih zajmova, primici za kapitalna ulaganja i primici po osnovu prodaje stalnih sredstava. U okviru glavne kategorije 820000 Kapitalni izdaci, evidentiraju se isplaeni iznosi za investicije, nabavku stalnih sredstava, pozajmljivanje, uee u kapitalu i otplate dugova. Kapitalni izdaci i kapitalni primici se planiraju u budetu i imaju budetsku kontrolu prilikom unosa transakcija. Konta klase 8 se u zakljunim knjienjima na kraju godine zatvaraju u Trezoru preko konta 591111 Nerasporeeni viak prihoda i rashoda. KLASA 9 VANBILANSNA EVIDENCIJA 78. Na kontima klase 9 evidentiraju se poslovni dogaaji koji nemaju direktnog uticaja na sredstva i izvore sredstava, ve samo otvaraju mogunost za takve uticaje u budunosti (davanje garancija, davanje avala, tua sredstva, uslovna potraivanja i obaveze). Knjienje se vri tako to se na kontima glavne kategorije 910000 - Vanbilansna evidencija Uslovna potraivanja tereti odgovarajui analitiki konto, a istovremeno se odobri odgovarajui analitiki konto iz glavne kategorije 950000 Vanbilansna evidencija - Uslovne obaveze i obrnuto. Ta konta se zatvaraju kada prestane uslovno potraivanje, odnosno uslovna obaveza.

38

Sva knjienja na kontima klase 9 vre se putem modula Glavne knjige. IX. ZAVRNE ODREDBE 79. Ove Raunovodstvene politike stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Slubenim novinama Federacije BIH.

Broj: 08 Sarajevo, MINISTAR Vjekoslav Bevanda

39

OBRAZLOENJE ZA DONOENJE RAUNOVODSTVENIH FEDERALNE BUDETSKE KORISNIKE I TREZOR

POLITIKA

ZA

I. ZAKONSKI OSNOV ZA DONOENJE RAUNOVODSTVENIH POLITIKA Zakonski osnov za donoenje raunovodstvenih politika sadran je u lanu 61. Zakona o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 19/06,76/08,5/09,32/09,51/09,9/10,36/10,i 45/10), a vezano za lan 2. stav 1. pod a) Zakona o trezoru u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, br. 58/02, 19/03 i 79/07). II. RAZLOZI ZA DONOENJE RAUNOVODSTVENIH POLITIKA Federalno ministarstvo finansija je 2003. godine, po nalogu zastupnika Parlamenta Federacije BiH, prvi put uradilo Raunovodstvene politike za federalne budetske korisnike i Trezor, kojima su regulirane osnove rada i knjienja u trezorskom sistemu, s tim da su federalni korisnici bili duni za svoje specifine potrebe donijeti svoje raunovodstvene politike. U 2007. godini izvrena je izmjena postojeih Raunovodstvenih politika, zbog stupanja na snagu novog Zakona o budetima u Federaciji Bosne i Hercegovine, Zakona o trezoru u Federaciji Bosne i Hercegovine, Uredbe o raunovodstvu budeta u Federaciji Bosne i Hercegovine i Pravilnika o knjigovodstvu budeta u Federaciji BiH. Stupanjem na snagu novog Zakona o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH,broj: 83/09) nametnula se potreba za izmjenom postojeih Raunovodstvenih politika, a u cilju harmonizacije sa navedenim Zakonom. Budui da nisu prevedeni i objavljeni Meunarodni raunovodstveni standardi za javni sektor, to su, u skladu sa lanom 33. stav. 2. Zakona o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine, kod donoenja novih Raunovodstvenih politika primijenjeni posebni propisi u Federaciji o raunovodstvu i finansijskom obavjetavanju u javnom sektoru. Radi bolje preglednosti i lake primjene od strane budetskih korisnika, a shodno navedenom, obraiva ovih Raunovodstvenih politika pristupio je izradi teksta Raunovodstvenih politika za federalne budetske korisnike i Trezor, uskladivi ih sa odredbama Zakona o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine. III. OBRAZLOENJE PREDLOENIH PRAVNIH RJEENJA Kako je Zakonom o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine izmeu ostalog, propisana organizacija i funkcionisanje sistema raunovodstva, to je obraiva prilikom izrade ovih Raunovodstvenih politika vodio rauna da se odredbe navedenog Zakona, a koje su primjenjive na budet i budetske korisnike ugrade u ove Raunovodstvene politike. Zakonom o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine, uveden je novi termin "poslovne knjige" umjesto dosadanjeg termina raunovodstvene knjige" pa je shodno tome izvrena izmjena Raunovodstvenih politika, te se u svim

40

takama Raunovodstvenih politika rijei raunovodstvene knjige u odgovarajuem padeu zamjenjuju rijeima poslovne knjige. Kao druga izmjena koja se provlai kroz cijeli tekst Raunovodstvenih politika odnosi se na izmjenu rijei grantova u rije transfera i rije donacija u odgovarajuem padeu. U taki 2. postojeih Raunovodstvenih politika, kojom se propisuje zakonska i druga regulativa za donoenje i izvrenje budeta, navedene su nove zakonske i druge regulative za donoenje i izvrenje budeta. U taki 3. iza stava 1dodati su novi stavovi koji glase: Poslovne knjige su jednoobrazne evidencije o stanju i promjenama na imovini, obavezama, kapitalu, prihodima i rashodima pravnih osoba. Poslovne knjige vode se za poslovnu godinu i predstavljaju osnov za izradu godinjih i polugodinjih finansijskih izvjetaja. Poslovne knjige vode se u skladu sa naelima sistema dvojnog knjigovodstva, uvaavajui naela urednosti, aurnosti, dokumentiranosti i vjerodostojnosti. Poslovne knjige mogu se voditi na slobodnim listovima, povezane ili prenijeti na neki od elektronskih medija tako da se po potrebi mogu odtampati ili prikazati na ekranu, a u cilju usaglaavanja sa odredbama Zakona. U poglavlju III toka 4. kojim je ureeno pitanje knjigovodstvenih isprava izvrena je izmjena teksta kojim se regulira navedeno, u smislu usklaivanja teksta sa odredbama Zakona o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine. U taki 5. izvrena je izmjena teksta u dijelu koji se odnosi na rokove za uvanje poslovnih knjiga i knjigovodstvenih isprava, a u skladu s odredbama Zakona. U istoj taki izvrena je i dopuna teksta dodavanjem zadnjeg stava koji glasi: Glavna knjiga se mora nakon zakljuivanja na kraju poslovne godine zatititi na nain da u istoj nije mogua izmjena pojedinih ili svih njenih dijelova ili listova i da je istu mogue u svakom trenutku izlistati na papir i mora se potpisati elektronskim potpisom u skladu sa Zakonom o elektronskom potpisu ili se mora izlistati na papir i uvezati na nain da nije mogua izmjena pojedinih ili svih njenih dijelova ili listova. Nadalje,u taki 6. Raunovodstvenih politika iza stava 1. izvrena je dopuna teksta u smislu da se prije popisa i prije sastavljanja godinjeg obrauna vri obavezno usaglaavanje potraivanja i obaveza po stanju na dan 31.12. putem IOSobrasca. U taki 11. i taki 15. Raunovodstvenih politika, kojima je bila propisana mogunost nabavke stalnog sredstva putem zamjene staro za novo, izvrene su izmjene u smislu da se ova mogunost brie, s obzirom da nije u skladu sa odredbama Zakona o javnim nabavkama Bosne i Hercegovine. IV. FINANSIJSKA POLITIKA SREDSTVA ZA PROVOENJE RAUNOVODSTVENIH

Za provoenje Raunovodstvenih politika za federalne budetske korisnike i Trezor nije potrebno osigurati dodatna finansijska sredstva.

41