®Ò c¬ng qu¶n lý häc ®¹i c¬ng

KH2C - HVhcqg
C©u 1: tr×nh bµy nguån gèc cña qu¶n lý, c¬ së h×nh thµnh cña qu¶n lý ?
a) Nguån gèc cña qu¶n lý:
Tõ xa xa con ngêi ®· sèng quÇn tù víi nhau thµnh nh÷ng céng ®ång ngêi ®Ó gióp ®ì nhau chèng l¹i thó
d÷ vµ thiªn nhiªn, tËp häp nhau l¹i ®Ó cïng s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mäi c¸
thÓ lµm viÖc th× sÏ kh«ng hiÖu qu¶ v× vËy con ngêi ®· tËp häp thµnh nhãm ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých cña
m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó tõ nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan vÒ sù phèi hîp céng ®ång ®· h×nh thµnh
tæ chøc.
- Còng tõ rÊt xa xa khi con ngêi cßn sèng dùa vµo thiªn nhiªn th× hä ®· biÕt t×m kiÕm nh÷ng vËt phÈm
cã s½n trong tù nhiªn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña m×nh, sau dÇn ph¸t triÓn lªn vËt phÈm hµng hãa x· héi ®Ó
thay thÕ cho c¸c vËt phÈm tù nhiªn vµ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµo s¶n xuÊt, ngoµi ra con ngêi cßn
ph¶i ®Êu tranh víi thiªn nhiªn, tr¸nh nh÷ng hiÓm häa do tù nhiªn g©y ra. §Ó tån t¹i vµ m u sinh con ngêi
kh«ng thÓ sèng riªng rÏ mµ hä ph¶i hiÖp t¸c víi nhau, nh©n c«ng lao ®éng võa t¹o ra søc m¹nh chung võa
ph¸t huy u thÕ cña mçi c¸ nh©n, mçi bé phËn vµ sù hiÖp t¸c nµy cã hiÖu qu¶ th× cÇn cã sù phèi hîp ®iÒu
hµnh c¸c bé phËn trong tæ chøc d¹y lµ qu¶n lý.
→ Qu¶n lý lµ kh¸ch quan n¶y sinh khi cÇn nç lùc tËp thÓ thùc hiÖn môc tiªu chung.
- qu¶n lý ra ®êi g¾n liÒn víi ho¹t ®éng chung cña nh÷ng ngêi trong x· héi. Ngay tõ trong thêi kú nguyªn
thñy ®· h×nh thµnh tæ chøc tù qu¶n, ®ã lµ thÞ téc vµ ngêi ®øng ®Çu lµ tï trëng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n
lý c¶ céng ®ång, khi chÕ ®é t h÷u ra ®êi, m©u thuÉn x· héi lªn cao kh«ng thÓ ®iÒu hßa ®îc th× Nhµ níc
ra ®êi thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý toµn x· héi.
- Con ngêi ®· tr¶i qua 3 cuéc c¸ch m¹ng g¾n liÒn víi c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi vµ mçi tæ chøc ®ã th×
qu¶n lý ®· kÕt hîp sù nç lùc chung cña mçi ngêi trong tæ chøc vµ sö dông tèi ®a nguån lùc cña tæ chøc ®Ó
®¹t môc tiªu.
→ Nguån gèc qu¶n lý tõ sù cÇn thiÕt kÕt hîp vµ phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c c¸ nh©n trong x· héi, gi÷a
con ngêi víi tù nhiªn ®Ó mang l¹i lîi Ých mong muèn cho toµn x· héi.
b) C¬ së h×nh thµnh cña qu¶n lý: Khi nghiªn cøu c¸c häc thuyÕt qu¶n lý thêng ta thÊy c¸c häc thuyÕt
nµy ®îc x¸c ®Þnh trªn rÊt nhiÒu ph¬ng diÖn sau ®©y:
+ C¬ së lý luËn: Tõ nguyªn lý nhËn thøc thÕ giíi kh¸ch quan cña c¸c nhµ triÕt häc mµ ®Ò xíng c¸c lý
thuyÕt qu¶n lý thÕ giíi vËt chÊt nh»m t¹o dùng mét trËt tù thÕ giíi míi vµ theo ®ã c¸c nhµ tiªn phong trong
x· héi ®i t×m c¸ch s¾p ®Æt c¸c yÕu tèt vËt chÊt theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh ®Ó ®iÒu khiÓn chóng ho¹t
®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, nguyªn lý vËn ®éng nµy ®· tõng bíc t¹o nÒn mãng v÷ng ch¾c cho mét khoa häc
míi ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ: Khoa häc qu¶n lý.
+ C¬ së thùc tiÔn: Ngay tõ nguån gèc ra ®êi cña qu¶n lý ®· thÊy ®îc c¬ së thùc tiÔn cña nã, nãi nh vËy
lµ v× c¸c nÊc thang ph¸t triÓn cña t tëng qu¶n lý hay trêng ph¸i qu¶n lý còng ®îc coi lµ c¬ së thùc tiÔn cña
khoa häc nµy. C¬ së thùc tiÔn thÓ hiÖn râ nhÊt qua ho¹t ®éng phèi hîp tõ mét môc ®Ých chung nµo ®ã cho
®Õn nh÷ng kh©u cao h¬n nh chuyªn m«n hãa n©ng cao n¨ng suÊt cña s¶n xuÊt.
+ C¬ së ph¸p lý: ChÝnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña m«n khoa häc qu¶n lý ®· cho ta thÊy
®îc c¬ së ph¸p lý cña nã, nã ®îc c¶ x· héi chÊp nhËn, c¸c nhµ khoa häc nghiªn cøu, øng dông réng r·i trong
mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ vµ x· héi, kÓ c¶ trong qu¶n lý Nhµ níc, tÝnh ph¸p lý cña qu¶n lý còng ®îc
kh¼ng ®Þnh. VÒ c¶ tÝnh ph¸p l ý cao l¹i ®îc x· héi thõa nhËn nªn qu¶n lý rÊt ph¸t triÓn vµ nã ®· ®îc coi lµ
m«n häc c¬ së hay chuyªn ngµnh trong nhiÒu trêng ®¹i häc, viÖn nghiªn cøu…
C©u 2: Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh qu¶n lý
Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý chÞu rÊt nhiÒu sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè vµ trong c¸c yÕu tè ®ã cã mét sè
yÕu tè träng t©m mµ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý c¸c chñ thÓ ph¶i lu ý ®Õn ®ã lµ:
+ YÕu tè x· héi hay yÕu tè con ngêi: Mäi tæ chøc ®Òu cã c¸c nguån lùc vËt chÊt do con ngêi chñ ®éng
vËn hµnh nh»m thùc hiÖn môc tiªu chung cña tæ chøc. Trong tæ chøc con ngêi bao giê còng lµ yÕu tè quan
träng nhÊt quy ®Þnh sù thµnh b¹i cña mäi c«ng viÖc. Nh vËy b¶n chÊt cña qu¶n lý lµ qu¶n lý con ngêi trong
tæ chøc ®Ó th«ng qua ®ã sö dông tèt nhÊt nh÷ng tiÒm n¨ng cña mçi c¸ nh©n vµ lîi thÕ mang l¹i tõ uy tÝn
cña tæ chøc.
- Trong qu¶n lý con ngêi võa lµ chñ thÓ, võa lµ kh¸ch thÓ, võa lµ môc ®Ých cña qu¶n lý, bëi con ngêi lµ
nguyªn liÖu to lín cña x· héi vµ con ngêi cã kh¶ n¨ng nhËn thøc ®îc tù nhiªn vµ x· héi.
- Ngoµi ra trong qu¶n lý ph¶i chó ý ph¸t triÓn con ngêi, ®¸nh gi¸ ®óng vÒ con ngêi (t©m lý, hoµn c¶nh,
®iÒu kiÖn c«ng t¸c, c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña con ngêi).
- Khi ®¸nh gi¸ con ngêi trong qu¶n lý ph¶i lµ sù nh×n nhËn c«ng nhËn sù cèng hiÕn cña c¸c c¸ nh©n con
ngêi nªn ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i rÊt c«ng t©m.
- Con ngêi kh«ng chØ cã nhu cÇu vÒ kinh tÕ mµ cßn vÒ kü thuËt, n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng chØ phô
thuéc vµo tr×nh ®é n¨ng lùc, së trêng cña ngêi lao ®éng mµ cßn phô thuéc vµo th¸i ®é cña nhµ qu¶n lý.
 - Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nhµ qu¶n lý ph¶i th¬ng yªu, quý träng, t¹o mäi ®iÒu kiÖn quan t©m, chó ý
®Õn yÕu tè con ngêi th× sÏ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong qu¶n lý, tæ chøc.
+ YÕu tè chÝnh trÞ: BÊt kú mét tæ chøc nµo ®Òu tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mét m«i trêng cô thÓ trong
®ã m«i trêng chÝnh trÞ cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Trong 1 x· héi yÕu tè chÝnh trÞ chi phèi môc tiªu ®Þnh
híng hµnh ®éng cña mçi c¸ nh©n, tæ chøc.
- ChÕ ®é chÝnh trÞ quy ®Þnh môc tiªu cña quèc gia trong ®ã cã c¶ tæ chøc vµ con ngêi tån t¹i, chi phèi
®êng lèi chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ níc.
→ YÕu tè chÝnh trÞ lµ yÕu tè l·nh ®¹o ®Þnh híng cho toµn x· héi, thùc hiÖn ®îc ®Þnh híng ®ã Nhµ níc
cÇn t¹o lËp m«i trêng thÝch hîp vÒ chÝnh trÞ, hµnh chÝnh, duy tr× trËt tù x· héi, x©y dùng mét x· héi c«ng
b»ng, d©n chñ, v¨n minh, x©y dùng mét Nhµ níc cña d©n…
+ YÕu tè tæ chøc: Qu¶n lý xuÊt hiÖn tõ nhu cÇu hiÖp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng chung trong tæ chøc,
v× vËy tæ chøc ®îc coi lµ nÒn t¶ng cña c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý.
- §Ó qu¶n lý tèt th× chñ thÓ qu¶n lý ph¶i thiÕt lËp nªn mét hÖ thèng tæ chøc víi ®éi ngò nh©n sù t ¬ng
øng. Trªn gãc ®é nµy tæ chøc lµ sù tËp hîp c¸c yÕu tè nh©n sù vµ yªu cÇu cÇn thiÕt theo mét c¬ cÊu phï
hîp víi tõng nhiÖm vô.
- Néi dung cô thÓ cña ho¹t ®éng nµy lµ huy ®éng c¸c nguån lùc thiÕt lËp c¸c bé phËn theo trËt tù, quy
®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tõng bé phËn vµ c¸ nh©n trong tæ chøc, quy ®Þnh mèi quan hÖ
däc, ngang gi÷a c¸c bé phËn nh»m phèi hîp hoµn thiÖn nhiÖm vô trong tæ chøc.
- Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý yÕu tè tæ chøc ph¶i gän nhÑ, kh«ng cång kÒnh, x¸c ®Þnh râ sè lîng phßng
ban, nh©n viªn, ho¹t ®éng hiÖu qu¶, sö dông hîp lý nguån nh©n lùc vµ lµm viÖc cã tr¸ch nhiÖm.
+ YÕu tè uy quyÒn: Trong qu¶n lý, quyÒn lùc ®îc xem lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó chñ thÓ qu¶n lý t¸c
®éng lªn ®èi tîng qu¶n lý, nh»m ®¹t môc tiªu ®Þnh tríc. §ång thêi quyÒn lùc còng lµ ®Æc ®iÓm ®Ó ph©n
biÖt chñ thÓ qu¶n lý víi ®èi tîng qu¶n lý.
- Ngoµi ra trogn ph¬ng diÖn cña ngêi qu¶n lý, ngoµi viÖc ®îc trao thÈm quyÒn bëi c¬ cÊu h×nh thøc
th× nhµ qu¶n lý ph¶i x©y dùng, cñng cè quyÒn uy cña m×nh th«ng qua viÖc hoµn thiÖn b¶n th©n vÒ c¶
n¨ng lùc chuyªn m«n lÉn ®¹o ®øc phÈm chÊt chÝnh trÞ.
+ YÕu tè th«ng tin: §Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ th× c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i n¾m v÷ng t×nh h×nh bªn trong vµ
bªn ngoµi tæ chøc mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi b»ng d÷ liÖu cô thÓ.
- Trªn c¬ së thùc tÕ cña tæ chøc muèn ra quyÕt ®Þnh ®iÒu hµnh th× ph¶i cã c¬ së th«ng tin, v× thÕ
th«ng tin lµ nÒn t¶ng cña qu¶n lý.
- Chñ thÓ qu¶n lý muèn t¸c ®éng lªn ®èi tîng ph¶i ph¸t ra th«ng tin díi 1 h×nh thøc nh v¨n b¶n, mÖnh
lÖnh. Sau ®ã chñ thÓ ph¶i thêng xuyªn theo dâi xem ®èi tîng thùc hiÖn mÖnh lÖnh nh thÕ nµo qua th«ng
tin ph¶n håi.
- §èi tîg qu¶n lý ®Ó ®Þnh híng ho¹t ®éng cña m×nh ph¶i cã th«ng tin chØ huy tõ cÊp trªn vµ sau ®ã
thùc hiÖn → §©y lµ quy tr×nh xö lý th«ng tin.
- Ngµy nay th«ng tin cµng ngµy cµng cã vai trß quan träng vµ trong khoa häc qu¶n lý ®· h×nh thµnh
mét ph©n ngµnh qu¶n lý th«ng tin. Theo quan niÖm nµy th«ng tin lµ tiÒm n¨ng cña qu¶n lý bªn c¹nh hµng
lo¹t c¸c tiÒm n¨ng kh¸c nh m¸y mãc, vèn, nhiªn, nguyªn liÖu…
+ YÕu tè v¨n hãa tæ chøc: Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, mçi tæ chøc sÏ h×nh thµnh 1 s¾c
th¸i riªng biÖt cña m×nh, ®ã lµ yÕu tè v¨n hãa tæ chøc.
- V¨n hãa tæ chøc lµ toµn bé c¸c gi¸ trÞ niÒm tin, truyÒn thèng, thãi quen cã tÝnh n¨ng ®iÒu phèi mäi
hµnh vi cña mçi thµnh viªn trong tæ chøc, nã ngµy cµng ®îc lµm giÇu vµ thay ®æi theo thêi gian.
- Trong mçi tæ chøc ph¶i x©y dùng m«i trêng v¨n hãa tæ chøc sao cho phï hîp, thuËn lîi nh»m phèi hîp
®îc sù nç lùc vµ thóc ®Èy c¸c thµnh viªn trong tæ chøc ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu chung.
C©u 3: Tr×nh bµy 1 t tëng qu¶n lý ph¬ng §«ng mµ anh (chÞ) quan t©m
Kh¸c víi c¸c thuyÕt qu¶n lý ph¬ng T©y, c¸c thuyÕt qu¶n lý bé phËn trong doanh nghiÖp, nÒn hµnh
chÝnh Nhµ níc th× t tëng qu¶n lý ph¬ng §«ng l¹i ®i s©u vµo nghiªn cøu vµ bµn luËn ®Õn viÖc qu¶n lý
chung toµn x· héi, qu¶n lý Nhµ níc lµ chÝnh yÕu. Trong ®ã cã thuyÕt §øc trÞ cña Khæng Tö.
Khæng Tö lµ mét nhµ t tëng lín cña Trung Hoa thêi Xu©n Thu, «ng ®· tõng lµm cho triÒu ®×nh nhµ Lç.
¤ng ®· tõng ®Ò ra rÊt nhiÒu ®iÒu luËt ®Ó cøu gióp ngêi nghÌo, trong khi lµm quan «ng ®· ra lÖnh giÕt 1
tªn tham quan vµ «ng ®· bÞ trï dËp, tõ ®ã «ng bá vÒ quª më trêng d¹y häc, truyÒn b¸ kiÕn thøc… «ng lµ
nhµ t tëng vÜ ®¹i trong lÞch sö Trung Hoa, ®îc UNESCO ®¸nh gi¸ lµ: Danh nh©n v¨n hãa.
* C¬ së h×nh thµnh cña häc thuyÕt: Trong cuèi thêi Xu©n Thu, x· héi Trung Quèc ®ang trong thêi kú lo¹n
l¹c, s¶n xuÊt thÊp kÐm, l¹c hËu, nh©n d©n ®ãi khæ, hÇu hÕt lµ mï ch÷, biªn giíi canh phßng kh«ng nghiªm
ngÆt, suy ®åi ®¹o ®øc diÔn ra phæ biÕn. Víi x· héi nh vËy Khæng Tö ®· rÊt mong muèn kh«i phôc l¹i x· héi
níc Lç thêi thÞnh trÞ, mong muèn cã mét trËt tù x· héi æn ®Þnh. Kh«ng cã sù vi ph¹m lÔ gi¸o, ®Þa vÞ x· héi.
Tuy vËy Khæng Tö kh«ng ph¶i lµ nhµ c¸ch m¹ng mµ «ng chØ khuyÕn c¸o c¸c nhµ cai trÞ ph¶i th¬ng, yªu
d©n, liªm khiÕt, chÝnh trùc vµ t tëng cña «ng ®· h×nh thµnh (HT qu¶n lý ®iÓn h×nh cña ph¬ng §«ng cæ
®¹i).
* Néi dung cña thuyÕt §øc trÞ:
Lµ lý thuyÕt tån t¹i trong thêi kú cæ ®¹i, bµn vÒ lÏ ph¶i trong qu¶n lý. X· héi muèn x©y dùng lµ mét x·
héi cã t«n ti, trËt tù tõ thiªn tö - ch hÇu, ngêi giÇu ngêi nghÌo ai vµo vÞ trÝ nÊy. Cßn c¸c bËc minh qu©n ph¶i
dìng d©n, lo cho d©n Êm, gi¸o d©n, v¹n bÊt ®¾c dÜ míi dïng h×nh ph¹t.
Nhµ qu¶n lý: Lµ nh÷ng kÎ sÜ - lµ nhµ qu¶n lý chuyªn nghiÖp - lµ nh÷ng ngêi u tó cã nhiÖm vô gi¸o hãa
®iÒu nh©n cho mäi ngêi. Tiªu chuÈn cña nhµ qu¶n lý chÝnh t©m tu th©n, tÒ gia, chÝnh quèc, b×nh thiªn
h¹.
- VÒ chÝnh s¸ch nh©n sù: Träng ngêi hiÒn tµi, chän ngêi s¸ng suèt, cã chÝ, hiÓu biÕt ngêi.
+ Chän ngêi trªn c¬ së n¨ng lùc chø kh«ng dùa vµo huyÕt thèng hoÆc giai cÊp.
+ Bè trÝ ®óng ngêi, ®óng viÖc.
+ Cã chÝnh s¸ch ®èi víi nhµ qu¶n lý.
+ Träng hiÒn ®i liÒn trõ ¸c.
+ Thëng ph¹t c«ng b»ng, kh«ng cã tÝnh chÊt c¸ nh©n mµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· thùc hiÖn.
- ChÝnh s¸ch cai trÞ d©n:
Dìng d©n : + §¶m b¶o cho d©n no, ®ñ, giÇu
+ §¸nh thuÕ nhÑ d©n, ph¶i biÕt tiÕt kiÖm, kh«ng l·ng phÝ, c¸i g× cã lîi cho d©n th× nªn lµm.
+ KhiÕn d©n lµm viÖc ph¶i gÆp thêi.
+ Ph©n bè TB lµ quan träng nhÊt.
Gi¸o d©n : lµ h×nh thøc yªn d©n, khi d©n biÕt th× dÔ bÒ cai trÞ.
+ Lµm g¬ng ®Ó d©n noi theo.
+ D¹y d©n
- ChÝnh m×nh: ChÝnh lµ lÖnh, h×nh lµ h×nh ph¸p. Dïng ®¹o ®øc, lÔ gi¸o ®Ó dÉn d¾t, ®a d©n vµo
khu«n phÐp, d©n thÊy xÊu hæ ®Ó mµ theo ®êng chÝnh.
* §¸nh gi¸ vÒ häc thuyÕt:
T tëng §øc trÞ cña Khæng Tö cã nh÷ng ®iÓm b¶o thñ, ¶o tëng nhng vµo thêi kú nµy th× cã t¸c dông
thiÕt thùc, ®· ®a níc Lç tõ mét níc lo¹n l¹c nghÌo ®ãi thµnh mét níc thÞnh trÞ chØ trong 6 n¨m.
- ¦u ®iÓm: Häc thuyÕt nµy ®· ®îc ¸p dông lµm nÒn t¶ng t tëng triÖt ®Ó trong x· héi phong kiÕn Trung
Quèc, nã ®îc coi lµ quèc gi¸o suèt 2000 n¨m qua, nã cßn ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn c¸c níc ph¬ng §«ng kh¸c
nh NhËt B¶n, ViÖt Nam… HiÖn nay ngêi ta ®ang sö dông thuyÕt §øc trÞ vµo c¸c doanh nghiÖp t nh©n.
- Nhîc ®iÓm: HiÖn nay nh×n l¹i t tëng cña Khæng Tö trong qu¶n lý cßn cã nhiÒu ®iÓm b¶o thñ, thiÕu
d©n chñ vµ rÊt ¶o tëng, khi mong muèn thiÕt lËp mét x· héi cã trËt tù tõ trªn xuèng, thuÇn khiÕt ®¹o ®øc.
NÕu chØ kªu gäi lßng khoan dung cña c¸c nhµ cai trÞ mµ lµm cho x· héi trËt tù vµ dùa vµo sù g ¬ng mÉu
cña c¸c nhµ qu¶n lý th× ®ã lµ ®iÒu kh«ng tëng vµ kh«ng ®ñ ®Ó t¹o nªn mét x· héi trËt tù.
Nhîc ®iÓm cña t tëng §øc trÞ cña Khæng Tö trong thêi kú x· héi cha mÊy ph¸t triÓn, ph¸p luËt, quy ph¹m
cßn cha ph¸t triÓn, v× vËy «ng kªu gäi qu¶n lý ®Êt níc b»ng ®øc, tµi lµ ®iÓm hîp lý vµ ®iÓm nµy kh«ng
lµm gi¶m gi¸ trÞ cña t tëng nµy.
C©u 4: Tr×nh bµy mét t tëng qu¶n lý ph¬ng T©y mµ anh (chÞ) thÊy quan t©m
F.W. Taylor lµ ngêi ®îc coi lµ s¸ng lËp ra häc thuyÕt qu¶n lý theo khoa häc, «ng sinh n¨m 1856-1915… lµ
ngêi Mü. ¤ng b¾t ®Çu c«ng viÖc lµm c«ng nh©n cña m×nh t¹i Philadenphia trong thêi kú nµy «ng cã ®iÒu
kiÖn quan s¸t c«ng viÖc cña nh÷ng ngêi c«ng nh©n vµ kü thuËt lµm viÖc.
Khi chuyÓn vÒ lµm viÖc t¹i tËp ®oµn s¶n xuÊt thÐp Midvale «ng ®· th¨ng tiÕn rÊt nhanh, ®iÒu nµy cho
phÐp «ng cã c¬ héi ®Ó rót ra nh÷ng néi dung häc thuyÕt cña m×nh.
+ Bèi c¶nh ra ®êi cña häc thuyÕt:
- Tríc cuéc CMCN, s¶n xuÊt trªn thÕ giíi chñ yÕu lµ nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp, tr×nh ®é
chuyªn m«n kÐm, hiÖu qu¶ thÊp.
- §Õn CMCN thÕ kû 19 b¾t ®Çu b»ng viÖc ph¸t minh ra m¸y h¬i níc, vµ lÇn lît c¸c thµnh tùu khoa häc, x·
héi ra ®êi. Tuy vËy c¸c nhµ kinh tÕ häc còng gÆp ph¶i khã kh¨n khi ®em øng dông c¸c thµnh tùu nµy vµo
thùc tÕ, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a giíi chñ vµ giai cÊp c«ng nh©n. §Ó chèng l¹i giíi chñ th× c«ng nh©n biÓu
t×nh, b·i c«ng, ®Ëp ph¸ m¸y mãc. M©u thuÉn nµy nÕu kh«ng gi¶i quyÕt ®îc th× nã sÏ ph¸ ho¹i thµnh qu¶ x·
héi, buéc giíi chñ ph¶i thay ®æi c¸ch qu¶n lý.
+ Néi dung cña häc thuyÕt qu¶n lý theo khoa häc:
§a ra ®Þnh nghÜa vÒ qu¶n lý: “Qu¶n lý lµ biÕt chÝnh x¸c ®iÒu b¹n muèn, ngêi kh¸c lµm vµ sau ®ã biÕt
®îc r»ng hä lµm tèt ®iÒu ®ã mét c¸ch tèt nhÊt vµ rÎ nhÊt”.
 Qu¶n lý khoa häc cña «ng lµ hÖ thèng lý thuyÕt qu¶n lý tËp trung nghiªn cøu vÒ c¸c mèi quan hÖ gi÷a
c¸ nh©n mét c«ng nh©n víi m¸y mãc trong nhµ m¸y ®Ó th«ng qua c¸c quan s¸t thö nghiÖm trùc tiÕp t¹i c¸c
xëng m¸y nh»m khoa häc hãa c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, lo¹i trõ ®îc nh÷ng di ®éng, t¸c ®éng thõa, ®ång
thêi x¸c ®Þnh vÒ sù phèi hîp chÝnh x¸c c¸c ho¹t ®éng trªn c¬ së ®ã c¾t gi¶m sù l·ng phÝ vÒ thêi gian vµ
tiÒn b¹c, søc lùc nh»m ®¹t hiÖu xuÊt vµ hiÖu qu¶ lao ®éng cao.
Mét sè nguyªn lý c¬ b¶n trong häc thuyÕt:
- C¶i t¹o mèi quan hÖ qu¶n lý : Trong c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, nhµ qu¶n lý lµ nhµ quyÕt ®Þnh c«ng
viÖc, ®a ra ®Þnh møc lao ®éng, tr¶ c«ng, do ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m dông quyÒn hµnh ®Ó Ðp buéc
c«ng nh©n lµm viÖc. Ngêi c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc ®Ó kiÕm sèng vµ ph¶i hµnh ®éng theo kiÓu ngêi lÝnh,
v× thÕ m©u thuÉn ngµy cµng t¨ng, hä t×m c¸ch h¹n chÕ ®Çu ra, ph¸ háng m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó ngõng trÖ
s¶n xuÊt lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng. Nguyªn nh©n lµ sù chªnh lÖch qu¸ møc vÒ lîi Ých gi÷a chñ vµ thî.
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ®ã, Taylor theo ®uæi ý tëng vµ ®êng lèi lµm thÕ nµo ®Ó t×m ra mét ph¬ng thøc
nh»m c¶i thiÖn mèi quan hÖ gi÷a chñ vµ thî, t¨ng cêng sù hîp t¸c v× môc tiªu chung, nhiÖm vô chung.
Ngoµi viÖc ®a ra c¸ch tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, cÇn ph¶i ®a ra mét chÕ
®é tr¶ l¬ng, tr¶ thëng hîp lý ®Ó nh»m t¨ng lîi Ých cña giíi chñ vµ lîi Ých cña c«nng nh©n kh«ng gi¶m ®i t-
¬ng øng th«ng qua hîp t¸c cïng cã lîi gi÷a chñ vµ thî th× lîi Ých c¶ 2 bªn t¨ng lªn, c«ng nh©n cã ®iÒu kiÖn
®Ó t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn cuéc sèng cña m×nh.
- Tiªu chuÈn hãa c«ng viÖc: Lµ c¸ch thøc ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch tèt nhÊt vµ rÎ nhÊt. Nã liªn
quan ®Õn viÖc ph©n chia c«ng viÖc thµnh nh÷ng phÇn viÖc, ®Þnh møc lao ®éng hîp lý, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó
c«ng nh©n n©ng cao thu nhËp.
- Chuyªn m«n hãa c«ng viÖc: NghÜa lµ tiÕn hµnh c«ng viÖc theo ph¬ng ph¸p khoa häc vµ lao ®éng
qu¶n lý theo khoa häc. Tríc hÕt ngêi qu¶n lý ph¶i lµ ngêi lËp kÕ ho¹ch chØ ®¹o, tæ chøc c«ng viÖc, phèi hîp
kiÓm tra c«ng viÖc theo thñ tôc. C«ng nh©n th× ph¶i ®µo t¹o trë thµnh nh÷ng ngêi cã chuyªn m«n nghÒ
nghiÖp, tay nghÒ. T×m ra ®îc nh÷ng ngêi thî giái gióp ngêi qu¶n lý, lµ tÊm g¬ng lao ®éng. Sau ®ã ®Õn
tiªu chuÈn hãa c«ng cô lao ®éng trªn c¬ së tiªu chuÈn hãa h×nh d¸ng, kÝch thíc, c¶i tiÕn c«ng cô…
- T¹o ra m«i trêng x· héi trong tæ chøc: ph¶i thiÕt lËp mèi quan hÖ hîp t¸c th©n thiÖn v× nhiÖm vô
chung cña mäi ngêi trong tæ chøc th«ng qua viÖc c¶i tiÕn, bè trÝ, s¾p xÕp viÖc lµm hîp lý vµ bÇu kh«ng
khÝ t©m lý trong tËp thÓ.
+ §¸nh gi¸: Taylor quan niÖm phiÕn diÖn vÒ b¶n chÊt con ngêi, «ng kh«ng nh×n thÊy con ngêi lµ mét
thÓ thèng nhÊt gi÷a sinh vËt vµ c¸i x· héi. §éng lùc thóc ®Èy con ngêi ho¹t ®éng lµ mét hÖ thèng c¸c nhu
cÇu, trong ®ã nhu cÇu kinh tÕ chØ lµ mét.
H¹n chÕ: Lµm cho lao ®éng trë nªn cøng nh¾c kh«ng lu©n chuyÓn, kh«ng cã tÝnh s¸ng t¹o do qu¸ ®Ò
cao tÝnh kû luËt, kh«ng quan t©m ®Õn con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
¦u ®iÓm: Lµm cho n¨ng suÊt cña ngêi lao ®éng ®îc c¶i thiÖn vµ qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ kü thuËt
trong s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh. TÝnh kû luËt cao, NSL§ t¨ng.
C©u 5: Tr×nh bµy c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý vµ liªn hÖ
Nguyªn t¾c qu¶n lý lµ c¸c nguyªn t¾c t tëng chØ ®¹o nh÷ng tiªu chuÈn, hµnh vi mµ chñ thÓ qu¶n lý
ph¶i tu©n thñ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý.
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu môc ®Ých, yªu cÇu qu¶n lý tõng lo¹i ®èi tîng cô thÓ c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau v× vËy
chóng ta cã c¸c nguyªn t¾c sau ®©y:
a) Nguyªn t¾c môc tiªu: Môc tiªu lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n cèt lâi cña tæ chøc, lµ lý do cñ sù tån t¹i tæ chøc, do
®ã nguyªn t¾c nµy lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Þnh híng cho toµn bé c¸c nguyªn t¾c kh¸c vµ ®Þnh híng cho
toµn bé ho¹t ®éng cña qu¶n lý.
- Ph¶i x©y dùng ®îc môc tiªu chung cña tæ chøc vµ c¸c môc tiªu cô thÓ hoµn thµnh mét hÖ thèng c¸c
môc tiªu.
- Ph¶i híng nç lùc cña c¸c c¸ nh©n, c¸c bé phËn cña c¸c tæ chøc vµo viÖc hoµn thµnh môc tiªu.
- Khi x¸c ®Þnh ®îc môc tiªu cña tæ chøc hay cña x· héi ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu c¬ b¶n cña nhiÒu
thµnh viªn.
- Môc tiªu võa lµ ®iÓm ®Ých mµ tæ chøc cÇn híng tíi trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, võa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó
tæ chøc tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong thêi kú tiÕp theo.
- Môc tiªu lµ mèi quan t©m cao nhÊt cña c¸c nhµ qu¶n lý, cña tËp thÓ ®¬n vÞ vµ cña c¶ x· héi v× vËy
nã ®îc coi lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n chi phèi c¸c nguyªn t¾c kh¸c.
b) Nguyªn t¾c thèng nhÊt ®iÒu khiÓn: §©y lµ nguyªn t¾c quan träng, nã ®¶m b¶o trËt tù thø bËc trong
qu¶n lý kh¾c phôc sù chång chÐo.
- NÕu mét cÊp díi mµ chÞu sù ®iÒu khiÓn cña tõ 2 cÊp trªn trë lªn sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c cÊp trªn
cïng ra mét mÖnh lÖnh mµ c¸c mÖnh lÖnh m©u thuÉn nhau sÏ dÉn ®Õn cÊp díi cã thÓ kh«ng thùc hiÖn
hoÆc thùc hiÖn mét mÖnh lÖnh nµo ®ã mµ hä c¶m thÊy hîp lý, cßn nÕu 2 mÖnh lÖnh ®Òu ph¶i thùc hiÖn
®ång thêi th× cÊp díi còng kh«ng biÕt thùc hiÖn mÖnh lªnhj nµo vµ sÏ bÞ gi¶m uy tÝn cña l·nh ®¹o.
 → Nguyªn t¾c nµy yªu cÇu cÊp díi chØ nhËn 1 mÖnh lÖnh cña mét cÊp trªn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm víi cÊp
trªn trùc tiÕp.
c) Nguyªn t¾c ph¹m vi qu¶n lý: Trong qu¶n lý tæ chøc cã nhiÒu nh©n tè lµm ¶nh hëng h¹n chÕ ph¹m vi
qu¶n lý cña nhµ qu¶n lý nh:
- Tæ chøc c«ng viÖc nÕu c«ng viÖc kh«ng ®ång nhÊt th× nhµ qu¶n lý sÏ kh«ng qu¶n lý ®îc.
- Thêi gian kiÓm so¸t thêng xuyªn liªn tôc, h¹n chÕ ph¹m vi kiÓm so¸t cña c«ng viÖc.
- Kh«ng gian kiÓm so¸t c¸c nh©n viªn ®îc bè trÝ nhiÒu n¬i lµm viÖc kh¸c nhau.
- N¨ng lùc cña nhµ qu¶n lý.
→ V× sù t¸c ®éng h¹n chÕ cña c¸c nh©n tè trªn mµ trong qu¶n lý cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ph¹m vi qu¶n lý
phï hîp tøc lµ x¸c ®Þnh nh©n viªn phï hîp cho ngêi qu¶n lý. §Ó ®¶m b¶o ph¹m vi kiÓm so¸t hîp lý cÇn ph¶i
thùc hiÖn ph©n cÊp trong qu¶n lý vµ v× vËy trong tæ chøc h×nh thµnh c¸c cÊp nhµ qu¶n lý, qu¶n lý cÊp
cao, cÊp trung gian, cÊp c¬ së.
d) Nguyªn t¾c ph©n c«ng: Do quy luËt ph©n c«ng lao ®éng chuyªn m«n hãa ®ßi hái mét tæ chøc ph¶i
thùc hiÖn ®iÒu chØnh lao ®éng trong tæ chóc m×nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong viÖc thùc hiÖn môc
tiªu.
- Nguyªn t¾c nµy rÊt quan träng v× 1 ngêi kh«ng thÓ ®ång thêi lµm 2 viÖc, còng nh kh«ng thÓ ®ßng
thêi lµm viÖc ë 2 n¬i.
→ C«ng viÖc cña tæ chøc nhiÒu vµ phøc t¹p, do vËy khi cã 1 viÖc mµ 1 ngêi kh«ng thÓ lµm ®îc hay lµm
kÐm hiÖu qu¶ th× ph¶i ph©n c«ng c«ng viªcj ®ã thµnh nhiÒu phÇn nhá vµ giao cho tõng c¸ nh©n.
e) Nguyªn t¾c phèi hîp: §©y lµ nguyªn t¾c hÖ qu¶ cña nguyªn t¾c ph©n c«ng do ph©n c«ng trong tæ
chøc nªn 1 ngêi chØ ®¶m nhËn 1 c«ng viÖc. Nhng nh÷ng nhiÖm vô nµy chØ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao chóng
phèi hîp víi nhau ®Ó gi¶i quyÕt 1 môc tiªu chung cña tæ chøc, do ®ã ngêi qu¶n lý cÇn ph¶i kÕt hîp hµi hãa
lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ.
→ Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái môc tiªu cña tæ chøc ph¶i thÓ hiÖn ®îc môc tiªu cña c¸ nh©n. Trong qu¸
tr×nh h×nh thµnh môc tiªu cña tæ chøc th× môc tiªu vµ nguyÖn väng cña c¸ nh©n còng ®îc tháa m·n.
h) Nguyªn t¾c thÝch øng linh ho¹t: Thay ®æi lµ quy luËt tÊt yÕu diÔn ra trong mäi x· héi, mäi tæ chøc.
Nh÷ng thay ®æi nµy t¹o ra c¬ héi vµ th¸ch thøc míi cho tæ chøc. Nã ®ßi hái c¸c chñ thÓ qu¶n lý ph¶i nhËn
thøc ®îc nh÷ng th¸h thøc vµ c¬ héi cña sù thay ®æi. Trªn c¬ së ®ã chñ thÓ qu¶n lý ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p
nh»m ®èi phã víi thö th¸ch, tËn dông c¬ héi ®Ó ®a ®Õn sù thµnh c«ng cho tæ chøc.
i) Nguyªn t¾c hiÖu lùc hiÖu qu¶: Sù tån t¹i cña mçi tæ chøc phô thuéc vµo c¸c hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña
ho¹t ®éng. Mçi tæ chøc ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ th× kh«ng thu hót rµng buéc vµ thóc ®Èy c¸c thµnh
viªn tham gia tÝch cùc. Mét tæ chøc mµ kh«ng hiÖu lùc th× kh«ng thÓ chøng minh ®îc sù tån t¹i cña m×nh.
→ Do ®ã ngêi qu¶n lý ph¶i t×m kiÕm c¶ hiÖu lùc lÉn hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña m×nh vµ coi ®ã lµ
hai chuÈn mùc ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng qu¶n lý.
k) Nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ : §îc ¸p dông hÇu hÕt trong c¸c tæ chøc. Nguyªn t¾c nµy kÕt hîp qu¶n
lý mét c¸ch khoa häc víi viÖc ph©n c«ng phèi hîp hîp lý tõng kh©u, tõng bé phËn nh»m qu¶n lý hiÖu qu¶,
hiÖu lùc cña tæ chøc.
- TËp trung trong qu¶n lý lµ viÖc l·nh ®¹o qu¶n lý tæ chøc ®îc tËp trung trong cÊp qu¶n lý cao nhÊt, cÊp
nµy cã nhiÖm vô ®Þnh ra môc tiªu, c¸c ®êng lèi chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cho toµn bé tæ chøc, lµ c¬ së cho
cÊp díi chÊp hµnh theo.
- TËp trung thÓ hiÖn sù thèng nhÊt vÒ ®êng lèi, chiÕn lîc, chÝnh s¸ch c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña tæ
chøc, ë quy chÕ qu¶n lý, thÓ hiÖn ë chÕ ®é 1 thñ trëng.
→ TËp trung trong qu¶n lý ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vµ nhÊt qu¸n, nhng nã cã nhîc ®iÓm ®éc ®o¸n,
quan liªu, kh«ng kh¶ thi nªn trong qu¸ tr×nh tËp trung ph¶i ®Èy m¹nh d©n chñ.
- D©n chñ lµ viÖc ph¸t huy trÝ lùc cña c¸c cÊp, c¸c bé phËn cña c¸ nh©n vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sù
biÓu hiÖn ë chç c¸c c¸ nh©n, c¸c bé phËn ®îc tham gia ý kiÕn, ®a ra nh÷ng ®Ò xuÊt.
- C¸ nh©n cÊp díi ®îc tù chñ - linh ho¹t - s¸ng t¹o trong viÖc thùc thi c¸c nhiÖm vô.
→ TËp trung d©n chñ cã mèi quan hÖ qua l¹i víi nhau, tËp trung trªn c¬ së d©n chñ vµ d©n chñ trong
khu«n khæ tËp trung.
- Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái ph¶i ®îc thÓ hiÖn ë mäi cÊp ®Ó nh»m ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a chñ thÓ
vµ ®èi tîng.
l) Nguyªn t¾c khoa häc, hîp lý: §ßi hái c¶ nguyªn lý, c¸c tÝnh chÊt, ®iÒu kiÖn vËn dông ph¶i dùa trªn c¬
së khoa häc, tr¸nh tïy tiÖn, theo ý chñ quan.
TÝnh hîp lý trong qu¶n lý ®ßi hái t duy khoa häc kÕt hîp biÖn chøng c¸c yÕu tè t¸c ®éng.
 C©u 6: Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý vµ liªn hÖ
Ph¬ng ph¸p qu¶n lý lµ c¸c c¸ch thøc t¸c ®éng cã thÓ cã vµ cã chñ ®Þnh cña chñ thÓ qu¶n lý lªn ®èi t -
îng qu¶n lý nh»m ®¹t môc tiªu ®· ®Ò ra:
a) Ph¬ng ph¸p qu¶n lý b»ng gi¸o dôc: Lµ c¸ch thøc t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý lªn nhËn thøc cña con
ngêi trong tæ chøc nh»m n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ kh¶ n¨ng lµm viÖc.
- Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®îc vËn dông trªn c¬ së quy luËt nhËn thøc cña con ngêi, nã mang tÝnh thuyÕt
phôc lµm cho mäi ngêi hiÓu c¸i g× ®óng, c¸i g× sai, thiÖn, ¸c, trªn c¬ së ý thøc ®óng th× sÏ hµnh ®éng
®óng, cã tr¸ch nhiÖm.
- Vai trß cña ph¬ng ph¸p gi¸o dôc t¨ng cêng kh¶ n¨ng lµm viÖc cña ngêi lao ®éng, t¨ng cêng ý thøc tr¸ch
nhiÖm.
- Néi dung gi¸o dôc ®éng viªn tuyªn truyÒn vÒ ®êng lèi chÝnh s¸ch cña tæ chøc, v¹ch râ nh÷ng khã
kh¨n th¸c thøc mµ tæ chøc ®ang gÆp ph¶i ®Ó mäi ngêi kh«ng bi quan ch¸n n¶n, xãa bá thãi quen t©m lý
xÊu, g©y h¹i → ho¹t ®éng chung cña tæ chøc, thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o båi dìng ®Ó n©ng co tr×nh
®é n¨ng lùc cña mäi ngêi.
- H×nh thøc gi¸o dôc: Ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng, c¸c sinh ho¹t tËp thÓ, gi¸o dôc ®Æc biÖt, c¸c h×nh thøc
häc tËp kh¸c.
b) Ph¬ng ph¸p t©m lý: Ph¬ng ph¸p nµy lµ c¸ch thøc t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý lªn t©m lý, t×nh c¶m
cña con ngêi ®Ó khuyÕn khÝch hä nhiÖt t×nh h¨ng say lao ®éng vµ g¾n bã hä víi tæ chøc.
- Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông dùa trªn quy luËt t×nh c¶m th«ng qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng lµm viÖc
cña mäi ngêi.
- C¸c biÖn ph¸p: Dµnh sù u tiªn cho nh©n viªn vÒ ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ ph¬ng tiÖn lµm viÖc, ®Æc biÖt
u ¸i vÒ mÆt tinh thÇn. Nhµ qu¶n lý s½n sµng nhËn lçi vÒ m×nh nÕu cã lçi, t«n träng nh©n c¸ch c¸ nh©n,
thëng ph¹t kÞp thêi, kh¸ch quan vµ c«ng b»ng, quan t©m ®Õn cÊp díi, vui vÎ, cëi më kÓ c¶ trong giê lµm
viÖc, gióp hä gi¶i quyÕt nh÷ng víng m¾c trong cuéc sèng.
c) Ph¬ng ph¸p kinh tÕ: Lµ c¸ch thøc t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý lªn ®èi tîng qu¶n lý th«ng qua lîi Ých
kinh tÕ ®Ó t¹o ra c¬ chÕ cho ®èi tîng qu¶n lý lùa chän ph¬ng ph¸p hµnh ®éng hiÖu qu¶ nhÊt.
- Th«ng qua lîi Ých kinh tÕ vµ t¸c ®éng b»ng lîi Ých kinh tÕ lµ t¹o ra ®éng lùc ®Ó thóc ®¶y c¸c c¸ nh©n,
c¸c bé phËn vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ cô thÓ ®Ó hä kÕt hîp ®óng ®¾n lîi Ých cña m×nh víi lîi Ých
chung cña tæ chøc.
- Vai trß cña ph¬ng ph¸p kinh tÕ t¹o ra sù quan t©m vËt chÊt thiÕt thùc ®èi víi ngêi lao ®éng, kÝch
thÝch t¹o nªn sù nh¹y bÐn ®Ó thóc ®Èy c¸c c¸ nh©n, c¸c bé phËn ho¹t ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶, ®©y lµ
c¸ch thøc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®îc tiÕt kiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ vµ ®¹t ®îc môc tiªu, t¹o ra c¬ chÕ tù do
hµnh ®éng, s¸ng t¹o, linh ho¹t cho c¸c c¸ nh©n trong tæ chøc.
- Néi dung: §Æt ra c¸c môc tiªu chung vµ nh÷ng nhiÖm vô phï hîp víi hoµn c¶nh cña tæ chøc vµ cô thÓ
hãa nã cho tõng thµnh phÇn, tõng bé phËn.
Sö dông chÕ ®Þnh møc kinh tÕ cïng ®ßn bÈy kinh tÕ kÝch thÝch kinh tÕ ®Ó thóc ®Èy c¸c c¸ nh©n, c¸c
bé phËn ho¹t ®éng vµ t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm.
Thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n ®Ó ®¶m b¶o trËt tù trong qu¶n lý tæ chøc.
- Nhng nÕu ¸p dông th¸i qu¸ ph¬ng ph¸p nµy sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµm viÖc chØ v× tiÒn, lµ suy tho¸i
®¹o ®øc, tham «, tham nhòng.
d) Ph¬ng ph¸p tæ chøc: Lµ c¸ch thøc t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý lªn ®èi tîng qu¶n lý trªn c¬ së mèi
quan hÖ tæ chøc nh»m t¹o lËp kû c¬ng, kû luËt trong tæ chøc.
- Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông th«ng qua x©y dùng quy chÕ, quy tr×nh, néi dung ho¹t ®éng cña tõng c¸
nh©n, tõng bé phËn vµo viÖc kiÓm tra, viÖc thùc hiÖn chóng.
- Vai trß: Lµm tèt ph¬ng ph¸p nµy th× kû luËt kû c¬ng sÏ gi÷ v÷ng, t¨ng cêng ®oµn kÕt, n©ng cao hiÖu
lùc qu¶n lý.
e) Ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh: Lµ c¸ch thøc t¸c ®éng trùc tiÕp cña ngêi l·nh ®¹o lªn ®èi tîng qu¶n lý th«ng
qua viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý døt kho¸t, b¾t buéc ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn mèi quan hÖ gi÷a
quyÒn lùc phôc tïng mÖnh lÖnh ®¬n ph¬ng.
- Vai trß: Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o trËt tù trong qu¶n lý, ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, nã kÕt nèi c¸c ph-
¬ng ph¸p qu¶n lý kh¸c lµm c¬ së ®Ó vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c trong qu¶n lý, nÕu kh«ng ¸p dông ph-
¬ng ph¸p nµy th× qu¶n lý kh«ng cã hiÖu lùc.
g) Ph¬ng ph¸p qu¶n lý theo môc tiªu: §©y lµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý c¸c nhµ qu¶n lý.
- Néi dung: Nhµ qu¶n lý cÊp trªn ®a ra nh÷ng híng dÉn thèng nhÊt vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng vµ nç lùc cho
c¸c nhµ qu¶n lý cÊp díi vµ híng hä ®Õn môc tiªu ®· ®Þnh tríc.
 - Vai trß: Ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái nhµ qu¶n lý ph¶i tù tæ chøc c«ng viÖc mét c¸ch thÝch hîp, tù kiÓm tra
vµ tù ®iÒu khiÓn, nhê ®ã nã t¹o ra mét nç lùc cao h¬n, quyÕt t©m cao h¬n, tÇm nh×n réng h¬n vµ hiÖu
qu¶ cao h¬n.
h) Ph¬ng ph¸p qu¶n lý chÊt lîng: Lµ mét trong Nhµ níc ph¬ng ph¸p hiÖn ®¹i ®îc vËn dông trong tÊt c¶
c¸c ngµnh, c¸c m« h×nh tæ chøc.
- Vai trß : T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, sù tháa m·n cña kh¸ch hµng, sù c«ng nhËn ®èi víi chÊt lîng, t¹o ra c¬
chÕ c¶i thiÖn liªn tôc, t¨ng cêng ®¹o ®øc cña ngêi lao ®éng.
- Néi dung: KÕt hîp c¸c thµnh tè kiÓm so¸t chÊt lîng tõ kh©u s¶n xuÊt tíi tËn tay ngêi tiªu dïng vµ chÞu
tr¸h nhiÖm b¶o hµnh chÊt lîng s¶n phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng (ISO…)
C©u 7: Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña nhµ qu¶n lý
C«ng viÖc qu¶n lý lµ c«ng viÖc ®Æc biÖt chø kh«ng chØ lµ sö dông n¨ng lùc cña c¸c nhµ qu¶n lý, ®iÒu
quan träng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý lµ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc phèi hîp ho¹t ®éng cña nhiÒu ngêi nh»m ®¹t môc
tiªu cña tæ chøc. NÕu n¨ng lùc cña nhµ qu¶n lý gióp hä nh×n nhËn ®îc vÊn ®Ò tèt h¬n th× n¨ng lùc qu¶n
lý cã ý nghÜa quan träng h¬n cho viÖc h×nh thµnh sø mÖnh cña tæ chøc.
V× thÕ ®èi víi nhµ qu¶n lý yªu cÇu ph¶i cã c¸c kü n¨ng sau:
- Kü n¨ng, kü thuËt: Lµ kiÕn thøc vµ tµi n¨ng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chuyªn m«n bao gåm c¸c ph¬ng
ph¸p, c¸c nguyªn t¾c, quy tr×nh, thñ tôc thùc hiÖn c«ng viÖc chuyªn m«n.
- Kü n¨ng quan hÖ: Lµ kh¶ n¨ng lµm viÖc víi cÊp trªn, cÊp díi cïng cÊp vµ kh¸ch hµng.
- Kü n¨ng nhËn thøc: Lµ kh¶ n¨ng dù ®o¸n, dù b¸o xu híng vËn ®éng vµ ph¸t triÓn (t duy vît tríc).
- Kü n¨ng thiÕt kÕ: Lµ kh¶ n¨ng x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh, ®å ¸n, kÕ ho¹ch...
Tuy nhiªn, mét sè c¸c tµi liÖu l¹i cho r»ng c¸c nhµ qu¶n lý cÇn cã mét sè ®Æc trng cô thÓ sau ®©y:
- Cã b¶n lÜnh l·nh ®¹o vµ biÕt l·nh ®¹o, cã kh¶ n¨ng lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng, biÕt phèi
hîp c¸c ho¹t ®éng.
- Cã n¨ng lùc ph©n tÝch vÊn ®Ò gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®Æc biÖt lµ m©u thuÉn, cã n¨ng lùc ®µm ph¸n,
giao tiÕp, thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ víi bªn ngoµi.
- Cã n¨ng lùc ®Ó huÊn luyÖn thµnh viªn ®éi dù ¸n ®¹t môc tiªu cña dù ¸n.
- Gióp cÊp díi nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò, biÕt c¸ch lµm cho thµnh viªn nhËn thøc ®îc vai trß cña hä trong dù
¸n, ch¬ng tr×nh.
Trong xu thÕ vËn ®éng vµ ph¸t triÓn nhanh chãng cña thÕ giíi, c¸c nhµ qu¶n lý cÇn cã b¶n lÜnh cô thÓ
sau ®©y:
- Cã tÇm nh×n vµ kh¶ n¨ng giao dÞch tÇm quèc tÕ.
- BiÕt thµnh th¹o tiÕng níc ngoµi.
- Cã tr¸ch nhiÖm cao víi x· héi, cã tµi giao dÞch víi c¸c c¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp.
- Cã tÇm nh×n chiÕn lîc, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o qu¶n lý.
- Coi träng con ngêi ®Ó theo ®uæi vµ ph¸t triÓn hä, nh¹y c¶m víi khÝa c¹nh v¨n hãa.
- Cã ®Çu ãc ®æi míi, kh¶ n¨ng häc tËp ®Ó v¬n lªn, liªn kÕt m¹ng líi kinh doanh.
Mét sè khÝa c¹nh liªn quan ®Õn ®¹o ®øc cña c¸c nhµ qu¶n lý vµ coi ®ã ph¶i lµ nÐt ®Æc trng cÇn cã
cña c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c cÊp xu híng nµy tËp trung vµo:
- Tr¸ch nhiÖm x· héi cña c¸c tæ chøc vµ c¸c nhµ qu¶n lý.
- §¹o ®øc hay c¸c ho¹t ®éng øng xö cña c¸c nhµ qu¶n lý.
→ TÊt c¶ kh¶ n¨ng cña nhµ qu¶n lý kh«ng lµ yÕu tè cè ®Þnh mµ nã lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn nh»m
®¸p øng ®ßi hái cao h¬n cña tæ chøc, tïy thuéc vµo cÊp ®é c¸c nhµ qu¶n lý mµ ®ßi hái hay sö dông c¸c
lo¹i kü n¨ng trªn th× kh¸c nhau.
C©u 8: QuyÕt ®Þnh qu¶n lý lµ g× ? Tr×nh bµy quy tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý (5 bíc)
a) quyÕt ®Þnh qu¶n lý: Lµ sù lùa chän nh÷ng ph¬ng ¸n hoÆc gi¶i ph¸p cña chñ thÓ qu¶n lý truyÒn
xuèng cho ®èi tîng ®Ó tæ chøc hä chÊp hµnh nh»m thùc hiÖn mét môc ®Ých hoÆc gi¶i quyÕt nh÷ng
nhiÖm vô cô thÓ trong qu¶n lý.
b) Quy tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý (cã 5 giai ®o¹n)
+ X¸c ®Þnh vÊn ®Ò mµ nhµ qu¶n lý quan t©m : VÊn ®Ò thêng g¾n víi sù sai lÖch nhÊt ®Þnh nµo ®ã
gi÷a mong muèn vµ thùc tiÔn trong tæ chøc mµ nhµ qu¶n lý cÇn quan t©m ®Ó ®iÒu chØnh.
- Mét tæ chøc c¸c nhµ qu¶n lý nÕu kh«ng nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ang cã trong tæ chøc m×nh vµ kh«ng
hiÓu râ ®îc nh÷ng vÊn ®Ò ®ã sÏ kh«ng ®iÒu hµnh tæ chøc ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Ò ra.
- Trong tæ chøc cã nhiÒu lo¹i vÊn ®Ò nh ®· nªu trªn khi bµn vÒ c¸c lo¹i quyÕt ®Þnh. NhiÖm vô cña c¸c
nhµ qu¶n lý lµ ph¶i t×m râ vÊn ®Ò ®ã ®Ó biÕt râ nh÷ng tÝnh c¸ch, ®Æc ®iÓm cña vÊn ®Ò.
 + Ph©n tÝch vÊn ®Ò: §©y lµ c«ng viÖc hÕt søc quan träng cña qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh vµ ®Ó ra ®îc
quyÕt ®Þnh cÇn cã sù:
- Thu thËp vµ xö lý th«ng tin vÒ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh.
- X¸c ®Þnh nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò.
- X¸c ®Þnh môc tiªu cña quyÕt ®Þnh gåm môc tiªu chung vµ môc tiªu cô thÓ.
TiÕp tôc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cô thÓ sau khi ph©n tÝch vÊn ®Ò.
Ph©n tÝch ®iÓm yÕu vµ ®iÓm m¹nh cña tõng ph¬ng ¸n, x¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n dùa trªn c¸c th«ng tin
vµ c¸c con sè ®· cã, ®a ra nh÷ng nhËn xÐt bæ sung, nÕu thÇy cÇn thiÕt cho ph¬ng ¸n.
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cã thÓ thêng ®îc tËp trung ®Ó g¾n liÒn víi hai vÊn ®Ò c¬ b¶n cña
tæ chøc. PH¶i ®îc xem xÐt trªn c¬ së môc tiªu chung cña tæ chøc vµ nh÷ng hoµn c¶nh cña tæ chøc.
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ còng cÇn quan t©m chung ®Õn toµn bé tæ chøc khi quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò
thuéc cÊp díi.
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ còng cÇn x¸c ®Þnh mèi quan hÖ cña quyÕt ®Þnh víi viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò theo
néi dung.
+ X©y dùng c¸c ph¬ng ¸n quyÕt ®Þnh : lµ c¸ch thøc ®Ó h×nh thµnh môc tiªu quyÕt ®Þnh. Mét ph¬ng
¸n quyÕt ®Þnh ph¶i tháa m·n c¸c yªu cÇu sau:
- Ph¶i gi¶i quyÕt ®îc nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò.
- Ph¶i phï hîp víi môc tiªu cña quyÕt ®Þnh.
- Ph¶i phï hîp víi nh©n lùc hiÖn cã.
- Ph¶i râ rµng, cô thÓ, ph©n tÝch ®îc sù t¸c ®éng ngîc.
- Ph©n tÝch ®îc m©u thuÉn míi ph¸t sinh.
Lùa chän ph¬ng ¸n tèi u vµ th«ng qua quyÕt ®Þnh lùa chän ph¬ng ¸n lµ qu¸ tr×nh xem xÐt ®¸nh gi¸
c¸c ph¬ng ¸n quyÕt ®Þnh ®· ®a ra nh»m lùa chän ph¬ng ¸n tèi u nhÊt, hîp lý nhÊt.
Cã ph¹m vi t¸c ®éng phï hîp vµ linh ho¹t nh thÕ míi kiÓm so¸t ®îc nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh, linh ho¹t ®¶m
b¶o cho viÖc dÔ dµng ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh.
Cã kh¶ n¨ng thµnh c«ng nhÊt tøc lµ t¹o ra sù thay ®æi dÇn dÇn nhng ph¶i liªn tôc vµ sù chÊp nhËn
quyÕt ®Þnh ngµy cµng t¨ng.
+ Tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh: TriÓn khai quyÕt ®Þnh theo con ®êng ng¾n nhÊt vµ nhanh nhÊt,
ph©n c«ng cho bé phËn theo chøc n¨ng, cho c¸ nh©n ph¶i trªn tinh thÇn hîp lý:
- B¶o ®¶m c¸c nh©n lùc vËt chÊt, tµi chÝnh cã thÓ thùc hiÖn trªn 1 ®iÓm hoÆc toµn diÖn réng.
- Thu thËp th«ng tin ph¶n håi ®Ó dù ®o¸n xu híng vµ ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh kÞp thêi.
+ §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn: Còng cã nghÜa lµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng vµo viÖn triÓn khai thùc hiÖn quyÕt
®Þnh, x¸c ®Þnh møc ®é ®ãng gãp cña viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®· t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn môc tiªu cña
tæ chøc.
- §¸nh gi¸ viÖc ®· lµm ®îc hay cha lµm ®îc, nguyªn nh©n rót ra bµi häc kinh nghiÖm ®Ó lµm c¬ së cho
viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh kh¸c.
- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chi phÝ, sù t¸c ®éng cña viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®¸nh gi¸ khã kh¨n khi triÓn
khai viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
C©u 9: Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch vai trß cña th«ng tin trong qu¶n lý
Th«ng tin qu¶n lý: Lµ nh÷ng th«ng tin ®îc thu nhËn, ®îc c¶m thô vµ ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã Ých cho viÖc ra
quyÕt ®Þnh qu¶n lý hoÆc gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý.
- Trong ho¹t ®éng cña tæ chøc th«ng tin lµ yÕu tè rÊt quan träng, nh»m b¶o ®¶m cho sù chØ ®¹o trùc
tiÕp cña c¸c nhµ qu¶n lý cÊp cao, c¸c nhµ gi¸m s¸t ®èi víi c¸c cÊp qu¶n lý còng nh sù chØ ®¹o cña c¸c nhµ
qu¶n lý cÊp c¬ së ®èi víi thµnh viªn cña m×nh.
- Mét sè nhµ nghiªn cøu cho r»ng th«ng tin trong tæ chøc còng lµ nguån lùc quan träng cña tæ chøc nÕu
nh cã tµi chÝnh m¹nh, cã c«ng nh©n lµnh nghÒ, cã c¸c nhµ qu¶n lý ®îc ®µo t¹o tèt nhng l¹i kh«ng cã ph¸t
triÓn vÒ th«ng tin, gi¸ c¶, vÒ sù qu¶n lý th× tæ chøc ®ã còng kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
- Cã ngêi l¹i cho r»ng th«ng tin kh«ng lµ vËt chÊt nhng nã cã søc m¹nh lín h¬n vËt chÊt, ®iÒu nµy thÓ
hiÖn trong chiÕn tranh, xung ®ét, kinh tÕ, s¶n xuÊt…
- Th«ng tin trong tæ chøc lu«n mang tÝnh hai chiÒu.
- Vai trß cña th«ng tin trong qu¶n lý thÓ hiÖn râ nhÊt qua hÖ thèng kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña mét tæ
chøc. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy vµ dùa trªn c¸c nguån tin cã ®îc c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ ®a ra c¸c quyÕt
®Þnh ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu.
- Trong tæ chøc th«ng tin thùc hiÖn chøc n¨ng sèng cßn cña qu¶n lý tæ chøc, nã lµ huyÕt m¹ch cña tæ
chøc. C¸c chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nÕu thiÕu th«ng tin.
 - Th«ng tin kh«ng chØ lµ mét bé phËn hîp thµnh cña qu¶n lý mµ th«ng tin lµ qu¶n lý vµ ngîc l¹i.
- Th«ng tin lµ nÒn t¶ng, lµ kh©u ®Çu tiªn cña qu¶n lý, v× vËy chñ thÓ qu¶n lý ph¶i ra th«ng tin mÖnh
lÖnh thÓ hiÖn ë c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®Ó t¸c ®éng ®Õn ®èi tîng qu¶n lý.
- §Ó x¸c ®Þnh tÝnh hiÖu lùc cña th«ng tin mÖnh lÖnh th× chñ thÓ qu¶n lý ph¶i thu thËp th«ng tin ph¶n
håi ®Ó tæ chøc c¸c quyÕt ®Þnh.
- §èi tîng qu¶n lý ph¶i tiÕp nhËn th«ng tin ®iÒu khiÓn cña chñ thÓ qu¶n lý ®Ó tÝnh to¸n vµ ®iÒu chØnh
ho¹t ®éng cña m×nh nh»m ®¹t môc tiªu ®· ®îc giao.
- Trong ho¹t ®éng kiÓm so¸t th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc kiÓm so¸t c¸c yÕu tè ®Çu vµo, ®©y ®îc xem
lµ yÕu tè c¬ b¶n cho viÖc x©y dùng c¸c môc tiªu cña tæ chøc.
- Trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch mçi giai ®o¹n cña kÕ ho¹ch cÇn rÊt nhiÒu sè liÖu, d÷ liÖu th«ng tin,
thiÕu nã sÏ lµm cho viÖc lËp kÕ ho¹ch sai, quyÕt ®Þnh sai.
- Th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi lµ mét ®ßi hái quan träng, ®ã còng lµ c¬ së ®Ó
x©y dùng c¸c dù ¸n kh¶ thi ®¸p øng môc tiªu cña c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn.
C©u 10: Tr×nh bµy c¸c chøc n¨ng qu¶n lý, ph©n tÝch mét chøc n¨ng mµ anh (chÞ) cho lµ quan
träng
+ Kh¸i niÖm CNQL: Trong tæ chøc cã rÊt nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau vµ c¸c ho¹t ®éng nµy cã thÓ ®îc
ph©n biÖt vµ nhãm thµnh c¸c nhãm ho¹t ®éng chuyªn biÖt. C¸c ho¹t ®éng chuyªn biÖt nµy ®îc ph©n c«ng
theo c¸c bé phËn cã chuyªn m«n ®îc ®¶m nhËn.
Chøc n¨ng qu¶n lý lµ mét lo¹i h×nh ho¹t ®éng chuyªn biÖt cña qu¶n lý, nã lµ s¶n phÈm cña ph©n c«ng
vµ chuyªn m«n hãa lao ®éng qu¶n lý.
+ Ph©n lo¹i: Trong ho¹t ®éng qu¶n lý, c¸c tæ chøc qu¶n lý cã nhiÒu c¸ch ph©n chia c¸c chøc n¨ng qu¶n
lý kh¸c nhau, tïy theo tõng lo¹i tæ chøc (quy m«, quyÒn h¹n, ph¹m vi ho¹t ®éng…) nhng vÒ mÆt tæng qu¸t
®Òu cã sù thèng nhÊt chung vÒ chøc n¨ng qu¶n lý.
Trong ho¹t ®éng qu¶n lý cã c¸c chøc n¨ng sau ®©y (Theo Henry Fayol)
- Chøc n¨ng ho¹ch ®Þh (kÕ ho¹ch).
- Chøc n¨ng tæ chøc.
- Chøc n¨ng l·nh ®¹o, chØ huy.
- Chøc n¨ng phèi hîp ho¹t ®éng
- Chøc n¨ng kiÓm so¸t
Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh :
a) KN : Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh lµ chøc n¨ng quan träng cña qu¶n lý, nã lµ mét tiÕn tr×nh bao gåm tÊt c¶
c¸c mÆt ho¹t ®éng cña tæ chøc, lµ tiÕn tr×nh trÝ tuÖ cña viÖc x¸c ®Þnh mong muèn c¸i g× vµ ®¹t ®îc
mong muèn ®ã nh thÕ nµo.
b) B¶n chÊt cña chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh.
- §ãng gãp cña ho¹ch ®Þnh vµo môc tiªu chung. B¶n chÊt cña mét tæ chøc lµ nh»m hoµn thµnh môc tiªu
chung th«ng qua néi lùc, c¸ nh©n cña tæ chøc.
- VÞ trÝ hµng ®Çu cña ho¹ch ®Þnh: TÊt c¶ c¸c chøc n¨ng kh¸c (x¸c ®Þnh môc tiªu, thiÕt lËp bé phËn, bè
trÝ nh©n sù, kiÓm tra, ®¸nh gi¸…) ®Òu xuÊt dùa trªn kÕ ho¹ch ®· ®îc ho¹ch ®Þnh tríc.
- TÝnh phæ biÕn cña ho¹ch ®Þnh: Ho¹ch ®Þnh lµ mét chøc n¨ng cña tÊt c¶ c¸c NQL tïy tõng cÊp qu¶n lý
vµ lo¹i NQL kh¸c nhau mµ tÝnh chÊt vµ ph¹m vi cña ho¹ch ®Þnh còng kh¸c nhau.
- TÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c kÕ ho¹ch: §îc ®o lêng b»ng viÖc so s¸nh kÕt qu¶ ®ãng gãp cña chóng víi chi
phÝ vµ hËu qu¶ kh«ng lêng tríc ®äc cña viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
c) Vai trß cña ho¹ch ®Þnh: ®îc thÓ hiÖn ë vai trß c¸c kÕ ho¹ch víi t c¸ch lµ s¶n phÈm cña ho¹ch ®Þnh.
- øng phã víi nh÷ng thay ®æi trong t¬ng lai.
- TËp chung sù chó ý vµo môc tiªu.
- T¹o ra kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm v× kÕ ho¹ch chó träng tÝnh hiÖu qu¶ vµ phï hîp. C¸c kÕ ho¹ch chiÕn lîc cã
thÓ híng c¸c ho¹t ®éng kh«ng ®îc phèi hîp theo ®Þnh híng chung, t¹o sù c©n ®èi gi÷a c¸c yÕu tè, bé phËn,
lo¹i bá ®îc l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt.
- Gióp cho viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ c¸c kÕ ho¹ch, môc tiªu lµm tiªu chuÈn cho viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt
qu¶ ®iÒu kiÖn.
d) Ph©n lo¹i ho¹ch ®Þnh.
- C¨n cø theo chøc n¨ng qu¶n lý:
+ Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc: Tr¸ch nhiÖm NQL cÊp cao, toµn diÖn vÒ ph¹m vi vµ réng lín vÒ xö lý, mang tÝnh
chÊt c¬ b¶n, l©u dµi, bao trïm lªn tæ chøc.
 + Ho¹ch ®Þnh chiÕn thuËt: Tr¸ch nhiÖm cña NQL cÊp thÊp h¬n nh»m x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch thùc thi,
mang tÝnh chÊt chñ thÓ, thêi gian ng¾n vµ ph¹m vi hÑp.
- C¨n cø theo tÝnh chÊt néi dung:
+ Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch: Bao gåm x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch lín vµ c¸c thñ tôc thùc hiÖn chóng cô thÓ,
x¸c ®Þnh môc tiªu, môc ®Ých cÇn ®¹t.
+ Ho¹ch ®Þnh tæ chøc: ThiÕt lËp c¸c bé phËn, ph©n lo¹i vµ ph©n c«ng c¸c ho¹t ®éng theo c¸c bé phËn
vµ quy ®Þnh mèi quan hÖ phèi hîp quyÒn hµnh vµ c¸c yªu cÇu th«ng tin.
+ Ho¹ch ®Þnh thùc thi: ThiÕt kÕ c¸c c«ng viÖc chuyªn m«n vµ x¸c ®Þnh c¸ch thøc ®Ó thùc hiÖn c¸c
c«ng viÖc chuyªn m«n.
+ Ho¹ch ®Þnh ch¬ng tr×nh: Lµ mét qu¸ tr×nh hîp nhÊt gi÷a ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, ho¹ch ®Þnh tæ
chøc vµ ho¹ch ®Þnh thùc thi. Mét ch¬ng tr×nh bao gåm c¸c néi dung:
- C¸c môc tiªu chÝnh s¸ch
- C¸c bé phËn thùc hiÖn
- C¸c ho¹t ®éng cÇn thùc hiÖn
- C¸c nguån lùc
- §Þa ®iÓm thùc hiÖn
- Thêi gian thùc hiÖn.