Professional Documents
Culture Documents
A Market
Gii thiu v D n Pht trin d liu v Truyn thng M&A Vit Nam
Khng hong kinh t v ti chnh hin nay dn n thiu vn u t v y li sut ln cao, mt h qu to ra l c nhiu ti sn gi r (hay cn gi l distressed assets). y l c hi cho cc tp on hay nh u t chin lc thc hin thm nhp th trng Vit nam qua mua bn v sp nhp doanh nghip hay cn gi l M&A. Chng ti cng nh ngha v phn bit r cc thng v mang tnh cht M&A thc s (c s chuyn giao s hu v kim sot doanh nghip) v cc thng v u t vn c phn (private equity investments). Chng ti quan st rng trong iu kin kh khn ca nn kinh t ni chung c th y mt s doanh nghip n b vc ph sn do manh mn v quy m, yu v nng lc qun tr, km v ngun lc ti chnh v.v. Trong khi ngy cng nhiu cc tp on nc ngoi v cc tp on t nhn v nh nc ca Vit Nam coi trng M&A l mt chin lc pht trin kinh doanh thay v phi bt u to dng t u. Trn gc li ch quc gia, chng ti cho rng vic y mnh hot ng M&A cng l gii php cho cc chnh sch pht trin ngnh theo a phng khng hiu qu nh ngnh xi mng, ngnh thy sn, thp v.v. v c ngnh ngn hng v chng khon trong nhng nm gn y. Trong khun kh d n pht trin d liu v truyn thng v hot ng M&A ti Vit Nam v dch v t vn u t ca cng ty i tc l Nexus Group, StoxPlus s pht hnh bo co M&A ca Vit Nam nh k 6 thng v hng nm. n phm u tin ny ca chng ti c pht hnh trong thng 9/2011 v n phm tip theo s pht hnh vo thng 3 nm 2012. Mc tiu ca d n ny nhm: Minh bch ha hot ng mua bn doanh nghip ti Vit Nam qua vic cung cp thng tin v d liu cho cng ng u t v doanh nghip v tnh hnh cc thng v M&A cng nh cc vn v kinh t, ti chnh v k thut trong mt thng v Truyn thng gip cc ch doanh nghip, lnh o doanh nghip hiu r hn v M&A nh l mt c hi hoc chin lc pht trin doanh nghip thay v l mt nguy c. Gip cc c quan qun l nh gi ng tm quan trng ca hot ng M&A cho nn kinh t. Nh qu v bit, d liu v hot ng M&A tht kh y do v mt bn cht y l cc giao dch thm lng trong khi quy nh v khung php l cha r rng. Tuy nhin da trn li th chuyn v cung cp d liu, thng tin thng minh v mng li chuyn gia, i tc rng ri trong nc v quc t ca chng ti, StoxPlus tin rng c th cung cp y nht cc d liu M&A trn th trng Vit Nam. Nh thng l vi nhiu n bn phn tch khc ca StoxPlus, chng ti mong nhn c kin ng gp ca qu c gi qua email ca ti: thuan.nguyen@stoxplus.com
Trn trng
Ni dung Bo co
Tm tt bo co
1 1.1 1.2 1.3 1.4 2 2.1 2.2 2.3 3 3.1 3.2 4 5 4 6 7 9 17 22 27 28 29 34 36 37 40 43 48
Hot ng M&A nm 2011 Phn tch tng quan Top 10 im ni bt ca M&A nm 2011 Top 10 thng v M&A Top 10 thng v vn c phn Trin vng M&A nm 2012 Mi trng kinh doanh Yu t h tr Yu t cn tr v thch thc M&A: mt chin lc hay mt nguy c? V sao nn M&A? Cng ty ca bn c th trong tm ngm A case study: B Tng 6 (BT6) - sau ngy M&A C bn v M&A ti Vit Nam
Tm tt bo co
Hot ng mua bn doanh nghip (M&A) v u t vn c phn (Private Equity Investments) trong nm 2011 si ng hn nhiu so vi s hiu bit ca chng ti cho n khi hon thnh bo co ny. Khng hong kinh t v ti chnh dn n thiu vn u t v li sut ln cao to ra c nhiu ti sn gi r (hay cn gi l distressed assets). y l c hi cho cc tp on nc ngoi v nh u t chin lc thc hin thm nhp th trng Vit Nam qua M&A. C phiu ca nhiu doanh nghip trn th trng chng khon c gi rt thp v thanh khon rt thp nhng ng sau l nhng thng v mua bn doanh nghip rt ln v c nhiu thng v c xem l ln nht trong lch s mua bn doanh nghip ca Vit Nam. Hot ng M&A giai on 9 thng nm 2011: Quy m th trng M&A s gp i nm 2010 vi tng gi tr d kin trn 3 t USD Tng gi tr giao dch ln 2.6 t USD t hn 60 thng v ln. Khng tnh mt s thng v gia cc doanh nghip m ch s hu l cc tp on nc ngoi th tng gi tr ngoi t chy vo Vit Nam l gn 2 t USD trong 9 thng nm 2011. y l mt lng ngoi t ln gip h nhit vn t gi v thm ht cn cn thanh ton ca Vit Nam. Nu cc thng v lin quan n Vietinbank (d kin trn 600 triu USD), Vietcombank (d kin trn 550 triu USD), v.v. thnh cng th chc chn quy m th trng ny s t trn 3 t USD. Xem chi tit t trang 6. Nht Bn vn l quc gia v vng lnh th u t mnh nht qua M&A v theo d bo ca chng ti xu hng ny s tip tc trong nm 2012 Nht Bn u t vo Vit Nam mnh nht thng qua hot ng M&A vi s vn trn 236 triu USD. Cc tp on ny phn ln m rng kinh doanh ti Vit Nam qua vic mua li c phn chi phi trong cc ngnh Hng tiu dng (ch yu l Thc phm, Dch v vin thng, Ti chnh v Cng nghip). Chng ti cho rng trong thi gian ti, cc tp on Nht Bn s tip tc u t mnh vo Vit Nam trong xu th chuyn dch sn xut sang cc nc ng Nam v Trung Quc nhm chng chi vi nhng ri ro v bt n ti Nht Bn. Xem chi tit ti trang 11. Ngnh hng tiu dng (ch yu l Thc phm v ung), Ti chnh chng khon v Bt ng sn c gi tr thng v ln nht Cc nh u t cng thc hin nhiu giao dch gi tr ln trong cc ngnh ch cht ca Vit Nam v c nh gi l c tim nng tng trng cao bao gm: Thc phm v ung, Thc n Chn nui, Du lch v Gii tr v Hng tiu dng. Xem chi tit ti trang 12.
Tm tt bo co (tip theo)
Trin vng 2012: nhiu yu t h tr th trng M&A tip tc si ng Chng ti cho rng hot ng M&A s tip tc si ng hn nhiu trong nm. Nhiu tp on nc ngoi cng khai k hoch thm nhp th trng Vit Nam qua M&A thay v FDI. Cc tp on trong nc c nhiu tim lc ti chnh th chp c hi tuyt vi ny hin thc ha chin lc pht trin ca mnh qua vic thu tm cc doanh nghip khc thay v pht trin v gy dng t u. Bn thn cc ch doanh nghip nhn thy cu chuyn pht trin ca mnh l phi c c quy m v trnh qun l qua vic hp tc vi cc thng hiu ln. Nhiu cng ty trong nc, thm tr c cng ty nh nc, cng khai k hoch bn cng ty con y l im rt mi Vit Nam. Bn cnh , cc qu u t ti Vit Nam v ang tip tc thoi vn s l ngun cung ln cho M&A. Xem chi tit ti trang 27. Khung php l chi phi hot ng M&A hin rt phn tn Hin hot ng M&A c cp ti 7 b lut khc nhau . Mc tiu chnh ca khung php l trong hot ng M&A nh nhiu quc gia khc l nhm chng c quyn v gi v bo v ngi tiu dng th li khng c c th ti Vit Nam. Thc t trn th trng xut hin nhiu thng v M&A dn n nguy c c quyn, v d thng v lin quan n C.P. Vit Nam khi c i tc Trung Quc mua xong th cng l lc 77% th phn chn nui ln cng nghip v 30% trn th trng chn nui g tht Vit Nam v 20% thc n chn nui thuc v mt cng ty Trung Quc. Nh u t c nhn nn rt cn thn vi cc cng b gi trong giao dch M&A Chng ti thy rng nhiu giao dch M&A c cng b giao dch vi gi cao hn 50%, thm tr 100% gi c phiu trn th trng. Tuy nhin cc iu khon chi phi cu chuyn nh gi li khng c hai bn cng b do nhng rng buc v bo mt. Do chng ti khuyn ngh nh u t c nhn nn phi tht thn trng. V d mt thng v gn y nht lin quan n mt tp on nc ngoi A mua c phiu ca cng ty bo him B ca Vit Nam vi gi cng b cao hn gp 2.3 ln gi c phiu ang giao dch trn sn nhng thc cht mt phn trong chnh lch gi ny l li nhun t cc hp ng ti bo him m bn bn s cam kt ti cho bn mua. Khi bn mua s tnh ton v so snh li nhun t cc hp ng ny cn i vi mc gi chnh lch so vi gi m bn mua nh gi l hp l. Ngoi ra, c nhiu thng v M&A tht bi nhng cng c nhiu thng v thnh cng. Chng ti trnh by mt thng v in hnh trong Phn 4: HB Group mua li Beton 6 m chng ti cho l thnh cng bc u v cc vn c bn ca M&A ti Vit Nam trong Phn 5 ca bo co.
Nu so tng i vi Trung Quc, quy m th trng M&A Vit Nam si ng khng km:
So vi nc lng ging Trung Quc th th trng M&A Vit Nam vn cn qu nh b trong mi tng quan ca hai nn kinh t. Theo s liu ca China Venture Group th tng gi tr cc thng v M&A ti Trung Quc t 70 t USD, gp hn 20 ln th trng Vit Nam trong khi GDP ca Trung Quc gp 60 ln GDP ca Vit Nam. Trong tng gi tr 9.6 t USD ca cc thng v M&A doanh nghip Trung Quc ti nc ngoi th M l nh u t ln nht. Trong hot ng u t ra nc ngoi, 33 cng ty Trung Quc c cc tp on ca M mua li vi tng tr gi 2.3 t USD. Trong khi Vit Nam, cc cng ty Vit Nam hot ng nc ngoi rt t v do cc hot ng M&A lin quan n doanh nghip Vit nam nc ngoi hu nh cha xut hin. Nm nay hu nh chng ti cha ghi nhn thng v M&A no ca cc tp on Vit nam ra nc ngoi ngoi tr Vietinbank cng b nh u t 30% vo Ngn hng Pht trin Lo.
3. Hn 1.4 t USD dng tin vo Vit Nam qua knh M&A gip ci thin cn cn thanh ton v h nhit vn t gi.
Trong tng s hn 2.1 t USD gi tr thng v c lin quan n cc tp on nc ngoi th c hn 1.4 t USD dng tin chy trc tip vo cc doanh nghip Vit Nam. Ngoi tr thng v 609 triu USD chuyn cho c ng l Cng ty Charoen Pokphand Thi Lan, cn li cc giao dch ln lin quan n Vietinbank (300 triu USD bao gm c khon vay US$125 triu), Hong Anh Gia Lai (55 triu USD), Masan Consumers (159 triu USD), MegaStar (73.6 triu USD). Theo s liu ca Ngn Hng Nh Nc, tng s vn u t gin tip FII (Foreign Indirect Investment) vo Vit Nam tng tr li trong nm 2010, t khong 750 triu USD sau khi m lin tip trong cc nm 2008 v 2009. Trong 6 thng u nm nay, vn FII tip tc c xu hng tng thm trong ngun vn FII qua knh u t M&A v vn c phn vo cc doanh nghip Vit Nam ng gp mt phn ln. y l mt lng ngoi t quan trng gip ci thin cn cn thanh ton v gip h nhit bi ton t gi.
Trung Quc M Nht Bn Nga n Singapore c Hn Quc Anh i Loan Philippine Vit Nam
12,545.4 11,799.7 4,869.1 4,037.6 2,554.4 2,487.5 2,430.8 1,516.2 1,444.1 813.3 515.0 10,180.2 55,193.1
609.0 572.8 236.4 196.0 124.0 120.8 118.0 73.6 70.1 39.5 25.0 494.2 2,679.3
22.7% 21.4% 8.8% 7.3% 4.6% 4.5% 4.4% 2.7% 2.6% 1.5% 0.9% 18.4% 100.0%
Ngun: StoxPlus
5. Ngnh hng tiu dng v ti chnh l hai ngnh c gi tr thng v chuyn nhng cao nht
Bn cnh ngnh hng tiu dng c gi tr ln nht trn 1 t USD, cc thng v lin quan n IFC /Vietinbank, IFC/An Binh Bank; LienVietBank/VPSC; PVI/Tanlax v cc thng v cng ty chng khon gm: SBI/FPTS, Nikko Cordial/PSI, Xuan Thanh Group/Vincom Securities, MaritimeBank/Standard Securities , KIS/EPS Securities , CitiGroup/Horizon Securities, v.v. to nn s si ng nht trong ngnh ti chnh ca Vit Nam. Cc nh u t thc hin nhiu giao dch gi tr ln trong cc ngnh ch cht ca Vit Nam v c nh gi l c tim nng tng trng cao bao gm: Thc phm v ung, Thc n Chn nui, Du lch v Gii tr v Hng tiu dng. Xem chi tit Bng 3 pha sau. Bng 3: M&A phn theo ngnh ca bn Bn
Ngnh T VND Triu USD %
Hng tiu dng Ti chnh Bt ng sn Gii tr Du lch Cng ngh Khai khong Truyn thng Y t Vt liu ha cht ng Cng nghip Dc Nh hng Giy
21,312.0 9,339.6 5,169.6 4,787.4 2,898.5 2,296.9 2,060.0 1,516.2 1,318.4 1,133.0 1,071.2 817.4 737.5 515.0 220.4 55,193.1
1,034.6 453.4 251.0 232.4 140.7 111.5 100.0 73.6 64.0 55.0 52.0 39.7 35.8 25.0 10.7 2,679.3
38.6% 16.9% 9.4% 8.7% 5.3% 4.2% 3.7% 2.7% 2.4% 2.1% 1.9% 1.5% 1.3% 0.9% 0.4% 100.0%
Ngun: StoxPlus
Trong ngnh ti chnh, ngoi tr cc thng v M&A ca cng ty chng khon th thc s chng ta cha chng kin mt thng v M&A ch thc no trong ngnh ngn hng cho cc tp on nc ngoi. Do nhng ro cn php l v s hu i vi nc ngoi nn cha c mt ngn hng trong nc no c s hu thng qua nghip v M&A. Cc hot ng chuyn nhng s hu ch yu c thc hin qua cc i gia trong nc. Cc giao dch M&A trong nm nay trong ngnh ngn hng ch yu vn l pht hnh ring l v k c hn 20 thng v pht hnh ring l cho cc i tc nc ngoi trong 5 nm va qua cng ch l cc giao dch ln mang tnh chin lc v cha c s chuyn giao kim sot.
Trong nm 2011 chng ta chng kin nhiu tp on trong nc hon i c phn gia cc cng ty trong h thng vi nhau hoc gia cng ty thnh vin vi tp on. Cc thng v bao gm: FPT Trading, FPT Software v FPT FIS thc hin hon i c phn cho cc c ng ca cng ty con ny vi c phn ca FPT tp on thng quan vic pht hnh c phiu ca FPT. y l mt phn trong k hoch thc hin chin lc OneFPT, ti cu trc s hu cc n v thnh vin tit gim chi ph hot ng c FPT thc hin t nm 2011 HAPACO: Tp on Hapaco pht hnh 1,5 triu c phiu hon i c phiu ca cc c ng nh l ti Hapaco Hi u (GHA) v Hapaco Yn Sn (YSC) ng thi hy nim yt hai c phiu ny trn HNX. VINPEARL: Vinpearl Corp pht hnh gn 25,6 triu c phiu hon i ly c phiu ca 3 cng ty lin kt: Vinpearl Nng, Vinpearl Hi An v Vincharm. Sau t pht hnh ny, vn iu l ca VPL tng t 1.800 t (90 triu USD) ln 2.055 t (102 triu USD). Sau khi ti cu trc, Vinpearl s m rng quy m hot ng, to nn mt h thng khch sn v khu ngh dng cao cp tri di khp t nc gm: Nng, Hi An, Nha Trang.
Hot ng ny nm trong xu hng ti cu trc cc tp on nhm tit kim chi ph hoc m rng quy m hot ng.
C n 22 giao dch trong tng s 73 giao dch trong c s d liu ca chng ti thuc lnh vc bt ng sn vi tng gi tr cc thng v khong 250 triu USD. Chng ti cho rng cn nhiu giao dch khc din ra nhng khng c cng b hoc chng ti cha cp nht thng tin. Ch tnh ring ti TP. HCM, theo Savills Vit Nam, t u nm 2011 c 22 v chuyn nhng c thc hin trong ch yu l i tc trong nc bn cho cc nh u t nc ngoi, gm: CapitaLand thng qua cc cng ty con mua d n ti Qun 2, HCM ca Khang Dien SaiGon SJC (49 triu USD), ti Bnh Chnh, HCM ca Quoc Cuong SaiGon JSC (7.3 triu USD); d n Somerset Central TD, Hi Phng ca Thuy Duong Investment JSC. Japan Asia Vietnam, qu u t ca Nht mua li Centre Point, d n khu thng mi va i vo hot ng c tng mc u t khong 40 triu USD. Dacin Holdings ca i Loan mua li 80% d n KDC Tn To A, HCM ca cng ty BS Khang An vi gi tr khong 15 triu USD. Mt xu hng bn ti sn bt ng sn ca cc doanh nghip Vit Nam cng c ghi nhn t u nm 2011, trong ni bt l cc thng v: FPT bn d n 89 Lng H (20 triu USD), Vinasun Corp bn d n Vinasun Tower (14.5 triu USD), Hoa Sen Group ln k hoch bn hng lot cc d n bt ng sn v c lin doanh cng Quc t Hoa SenGemadept, v.v.
STT 1 2
Ngnh
Cng ty M&A
Quc gia
Hnh thc
7/6/2011 C.P Viet Nam 26/4/2011 GTEL - Mobile 25/8/2011 Diana Viet Nam 12/7/2011 Megastar Media 10/8/2011 Hoan My Medical Group International Consumer 18/2/2011 Products Corporation (ICP) 20/4/2011 Tate & Lyte Nghe An Vietnam Postal Savings 29/7/2011 Service Company 11/3/2011 Victoria Hotels& Resorts
Hng tiu dng Vin thng Hng tiu dng Gii tr Y t Hng tiu dng Ma ng Ti chnh Du lch & Khch sn Nh hng
C.P Pokphand VimpelCom Unicharm CJ CGV Fortis HealthCare Marico TH Milk Lien Viet Bank
Trung Quc Inbound Nga Nht Bn Hn Quc n n Vit Nam Vit Nam Inbound Inbound Inbound Inbound Inbound Domestic Domestic Domestic Inbound
4 5
7 8 9 10
Thien Minh Tourist JSC Vit Nam Jollibee Foods Corp Philippine
Ngun: StoxPlus
1. Cng ty C.P Pokphand, nh sn xut thc n gia sc Trung Quc mua 70,8% c phn Cng ty Chn nui C.P Vit Nam cng ty 100% s hu bi Charoen Pokphand Group ca Thi Lan vi gi 609 triu USD nhm kim sot th trng chc n chn nui ca Vit Nam Hin C.P. Vit Nam chim khong 20% th phn th trng bn thc n chn nui, 77% trn th trng chn nui ln cng nghip v 30% trn th trng chn nui g tht Vit Nam. y l c hi thun li C.P Pokphand Trung Quc nh hng vo gi c v to knh thu gom cc sn phm thc n chn nui v tht ln, gia cm ca Vit Nam. Nm 2010, CP Vit Nam t doanh thu 1 t USD, v li nhun 50 triu USD. Nh vy, mc gi m pha Trung Quc mua mc 12 ln EPS ca C.P. Vit Nam. Nhn rng hn, thc t th trng thc n chn nui gia sc v nng nghip ni chung phn ln thuc v cc tp on nc ngoi bao gm Cargill, Tomboy, Green Feed, v.v. Theo VASEP, s thng lnh ca cc tp on ny lm cho hn 30% s doanh nghip trong ngnh ny ca Vit Nam ph sn. Xt n thun trn gc kinh t th y l tn hiu tch cc buc cc doanh nghip Vit Nam cn phi tng quy m, kh nng cnh tranh, trnh cng ngh, v.v. nu nh mun tn ti trong ngnh ny. y cng s l cu chuyn tip tc duy tr pht trin hay phi ch ng tm cho mnh mt i tc hoc s ph sn ca nhiu doanh nghip trong cc ngnh khc nh ngn hng, chng khon, xi mng, thp, thy sn, kho vn v.v. vn hin rt manh mn v quy m, phn tn v ngun lc m chng ta s chng kin trong thi gian ti. 2. VimpelCom chi thm 196 triu USD nng t l s hu ti lin doanh GtelMobie ln 49% c th tng quyn kim sot v ch ng iu hnh hot ng ca mng di ng Beeline do nhng kt qu kinh doanh yu km sau 1 nm hot ng Lin doanh Gtel-Mobile l n v pht trin mng thng tin di ng Beeline gi tr 670 triu USD, trong , tp on vin thng Vimpelcom ca Nga gp 40% v GTel gp 60%. Sau 1 nm hot ng, vi s thu bao ch t hn 200 ngn so vi k hoch 1 triu, VimpelCom tng cng u t bng vic chi ra 196 triu USD tng s c phn trong lin doanh ln 49% v t c tha thun tr thnh nh iu hnh mng Beeline. D kin, n nm 2013, VimpelCom s u t thm 304 triu USD vo lin doanh GTEL-Mobile, qua tng s c phn ca tp on ny trong lin doanh t 49% ln 65%. mc s hu 65% l mc m theo thng l i tc c quyn ch ng hon ton trong cc quyt nh v chin lc kinh doanh ca Gtel.
3. Unicharm mua 95% c phn ca Diana gi tr khong 128 triu USD. Diana hin chim 30% th phn bng v sinh v 40% giy v sinh ti Vit Nam. Mc tiu ca Unicharm (Nht Bn) l m rng sn xut v u t vo cng ngh tr thnh cng ty c th phn ln nht Vit Nam v hai mt hng giy v bng v sinh ny Vit Nam. Hin cng ty dn u th phn hai sn phm ny l cng ty 100% vn ca Kimberly-Clark Co (M). Unicharm hin chim 25% th phn giy v bng v sinh ti Chu nhng ti Vit Nam tp on ny cha c hin din trc khi mua Diana. Diana l mt cng ty t nhn gia nh v vic thoi vn nhn 128 triu USD sau 15 nm thnh lp v pht trin t con s khng l mt khon u t ng ghi nhn. 4. CJ-CGV chi 73.6 triu USD s hu 80% MegaStar, cm rp c gi tr khong 38 triu USD v tc tng trng doanh thu 300%/nm CJCGV, cng ty lin doanh mua li 80% c phn ca MegaStar l nh iu hnh h thng rp Multiplex ln nht Hn Quc, vi h thng rp bao gm c Thng Hi v Bc M. Vic mua li MegaStar nm trong chin lc m rng hot ng ca CJ-CGV ti Vit Nam v n . Tp on ny d nh u t 23 triu USD vo m rng h thng rp MegaStar ti Vit Nam. Thng v c xem l mn hi ca CJ-CGV khi tham gia vo th trng gii tr ti Vit Nam vn ang tng trng nhanh trong cc nm gn y. 5. Fortis Healthcare u t 64 triu USD vo Hon M, tp on y t ang s hu gn 1.000 ging bnh ti Vit Nam. y l khon u t th 6 trong vng 8 thng qua ca Fortis (tp on dch v y t hng u n ) ti khu vc Chu trong chin lc to ra mt h thng chm sc sc khe ton din trong khu vc Chu -Thi Bnh Dng. Bn cnh cng ngh, k thut v kinh nghim qun l, Hon M s tn dng li th v quy m cng nh uy tn ti Vit Nam tip tc tng trng bn vng thng qua vic nng cao cht lng dch v chm sc sc kho. ng Desmond Sheehy, tng gim c u t ca Duxton Asset Management, qu u t vo Hon M t nm 2009, nhn nh Hot ng u t ca Fortis cho thy Vit Nam vn l im n hp dn cho cc nh u t nc ngoi. 6. Marico, tp on hng tiu dng v dch v hng u n s hu 85% c phn ca ICP vi gi tr 60 triu USD. Marico l mt trong nhng tp on hng tiu dng v dch v hng u n vi doanh s hng nm khong 600 triu USD, tp trung vo lnh vc ho m phm, chm sc sc p. Cng ty Hng Gia dng Quc t (ICP) thnh lp nm 2001 ni ting vi cc sn phm nh X-Men, LOvite,..Vic s hu ICP s gip cc sn phm ca Marico xut hin Vit Nam bn cnh 25 quc gia khc nhau. Mekong Capital v BankInvest l nhng nh u t bn li phn ln c phn ca ICP cho Marico.
Deal Activity Review September 2011 19
7. TH Milk nhn chuyn nhng ton b cng ty Ma ng Tate & Lyle Ngh An vi gi 52 triu USD. y l mt thng v M&A theo chiu dc vi s ch ng ca TH Milk, mt thng hiu sa mi ni ti Vit Nam nhm cnh tranh vi VinaMilk. Vic mua d n ma ng Tate & Lyle t tp on Tate & Lyle (Anh) s gip TH Milk ch ng kim sot c tt hn ngun nguyn liu cho nui b sa v ngun nguyn liu ng cho sn xut cc sn phm sa. 8. Sp nhp (Merger) VPSC vo LVB, to ra mt ngn hng mi: Ngn hng Bu in LinVit Gi tr cng hng l ng k cho c hai bn v c bit l n v mi: Ngn hng Bu in Lin Vit. VPSC hin c hot ng huy ng tit kim trong dn c nhng li khng c php cho vay trong khi Lin Vit li tit kim c s tin khng l trong vic pht trin mng li vi gn 10 ngn im giao dch ca Tit Kim Bu in. Quy m vn v ti sn ca Ngn hng Bu in Lin Vit ln hn: Vn iu l tng t 5.650 t ng ln 6.010 t ng (300 triu USD). Tng ti sn tng t 41.000 t ng ln 51.000 t ng(2,5 t USD). Quy m ny ln gp 3 ln Tin Phong Bank mt ngn hng sinh ra cng la. 9.Thin Minh u t 45 triu USD mua li ton b 6 khch sn v resort ca EEM HongKong ti Vit Nam thng v ln nht trong ngnh du lch v khch sn. Thin Minh hin chim khong 5% th phn mng du lch v khch sn vi doanh s 40 triu USD trong nm 2010. u t 45 triu USD mua li h thng Victoria ti Vit Nam l bc i nhm mc tiu tng trng doanh thu 25% ca Thin Minh trong cc nm ti. Victoria l thng hiu khch sn cao cp ni ting ti Vit Nam vi h thng 6 khch sn v khu resort ti cc a im tt nh: Hi An, Phan Thit, Sapa, Cn Thbi EEM HongKong 10. Jollibee Food Corp (Philippine) mua li 49% b phn kinh doanh ca Viet Thai International (VTI), cng ty s hu h thng Highlands Coffe. Tha thun u t ny bao gm c vic mua li 60% b phn kinh doanh ti Hongkong ca VTI (cng ty s hu thng hiu Hard Rock Cafe) v khon vay tr gi 35 triu USD vi li sut 5%/nm, o hn vo nm 2016 cho VTI. Sau khi hon thnh vic mua li, lin doanh d kin s c tng cng 139 ca hng mang cc thng hiu ca mnh, bao gm 118 ca hng hng ti Vit Nam v 21 ca hng ti 5 nc khc
25 triu USD 49 %
Thng bo
Hnh thc Inbound Inbound Inbound Inbound Inbound Inbound Inbound Inbound Domestic Inbound
S hu Triu USD
28/7/2011 Vietinbank 24/3/2011 Masan Consumer 24/2/2011 Masan Resources 17/8/2011 Petrol Vietnam Insurance Holdings
IFC Kohlberg Kravis Roberts Mount Kellett Capital Management LP Gerling Industrie Versicherung AG Streetcar Investment Holding
10.0 10.0 20.0 25.0 30.0 n/a 25.0 20.0 32.0 14.9
186.0 159.0 100.0 93.0 62.0 60.0 25.0 25.0 7.5 6.9
HOSE Ti chnh OTC OTC OTC OTC OTC HNX Hng tiu dng Cng ngh Dc phm Ti chnh Hng tiu dng Ti chnh
IDG Ventures, Rebate M Networks & RuNet Global Stada Service Holding B.V SBI Holdings Inc c Nht Bn
23/5/2011 Pymepharco 1/4/2011 FPT Securities 16/6/2011 Yen Viet JSC 15/4/2011 PetroVietnam Securities Inc.
Ngun: StoxPlus
1. Vietinbank pht hnh 168.6 triu c phiu cho IFC tng ng 10% c phn ca Vietinbank. Thng v c gi tr 186 triu USD. Gi ca thng v c thc hin 21.000 ng/c phn gn st vi gi c phiu CTG ti ngy cng b giao dch. Vietinbank cng c tim lc ti chnh trong bi cnh nhiu ngn hng kh khn bn cnh Vietinbank cn nhn c khon vay 120 triu USD trong vng 10 nm vi li sut LIBOR 6 thng cng 1.5%. Mt khi c IFC, Vietinbank c th m pht tt hn vi Bank of Nova Scotia (Canada) d kin s mua 15% c phn. Theo chng ti, gi bn cho i tc mi ny s cao hn nhiu gi bn cho IFC. Vi IFC, qua thng v ny khng nh cam kt ng h tin trnh t nhn ha cc ngn hng s hu nh nc ca Vit Nam. 2. Kohlberg Kravis Roberts (KKR) mua 10% vn c phn ca Masan Consumer vi gi cao hn 1,5 ln gi th trng. Thng v KKR (mt qu u t ti M) mua c phn ca Masan Consumer l mt trong nhng thng v nh m nht trong nm 2011 khi t chc ny b ra 159 triu USD i ly hn 14,44 triu c phn, tng ng gi mua l 11 USD/ c phiu (khong 220.000 ng/ c phiu). Trong khi gi c phiu ny trn th trng OTC, ti thi im din ra giao dch, ch mc khong 150.000 ng/ c phiu. Masan Comsumer c doanh thu v li nhun nm 2010 tng ln lt 41% v 89%, EPS t 9.800 ng/ c phiu chnh l nguyn nhn khin KKR chp nhn mc gi cao khi u t vo cng ty ny. Mi y, Masan Consumer cng b thng tin cho mua cng khai 50,1% c phn ca Vinacafe Bin Ha (VFC), tng ng 13,3 triu c phiu. Nu thng v ny hon tt s c gi tr 63 triu USD (ch tnh trn mc gi hin ti ca VFC l 95.500 ng/ c phiu). JP Morgan s l nh cung cp vn (108 triu USD) Masan Industry, cng ty m ca Masan Consumer thc hin cc hot ng M&A trong 3 nm ti. 3. Mount Kellett Capital Management LP mua 20% c phn ca Masan Resources (d n m Ni Pho) vi gi 100 triu USD. Masan Resources l cng ty s hu 100% quyn khai thc m vonfram Ni Pho, sau khi mua li t Dragon Capital vi gi khong 130 triu USD u nm 2010. Masan Group cn u t thm khong 350 triu USD bt u khai thc m vo nm 2013 v d kin to ra doanh thu 300 triu USD/nm. Sau khi bn 20% cho cng ty qun l qu u t Mount Kellett Capital Management LP, Masan Group s nm 64% c phn ca Masan Resources. Cn Tiberon Minerals, tp on khai khong ca Canada nm gi 16%.
4. Tanlax, nh bo him th 3 ti c v 11 ti Chu u u t 93 triu USD vo PVI Holdings thm nhp th trng ng Nam . V sao Tanlax mua gi cao gp 2.2 ln gi c phiu PVI trn th trng? Tanlax chi 93 triu USD s hu 25% c phn ca PVI. Thng v ny tng ng 36.000 ng/c phiu trong khi gi th trng ca PVI ti thi im ch khong 16.000 ng/c phiu. Ti sao Tanlax li tr gi cao nh vy? Theo nh gi ca chng ti th bn cnh tim nng tng trng ca PVI th cc hp ng ti bo him ln m hin ny PVI ang thc hin vi Swiss Ree s c th c chuyn sang cho Tanlax. V khi , chc chn Tanlax tnh ton li nhun thu c t cc hp ng ti bo him vi PVI v khon thng d gi 20 ngn/c phiu m Tanlax phi tr so vi gi th trng ca c phiu PVI. 5. Streetcar Investment Holding chi 62 triu USD mua 25% c phn ca Halico t VinaCapital v cho mua cng khai thm hn 1 triu c phiu vi gi 21X. Streetcar Investment Holding Pte.Ltd cng ty con ca Diageo cng ty s hu cc thng hiu ru Johnnie Walker, Guiness, Smirnoff, J&B, Baileys, Cuervo Tanqueray v Captain Morga cn Halico c sn phm ch lc l ru Vodka H Ni. Vi gi mua vo 213.000 ng/ c phiu, r rng Diageo khng xc nh u t ti chnh n thun vo Halico m chn cch M&A thm nhp vo th trng ung ln n 90 triu dn ca Vit Nam. Vi VinaCapital, khon u t vo Halico sau 5 nm chc chn cng to ra khon li nhun ln v n ht qu I/2011 VOF ch ghi nhn gi tr th trng ca khon u t vo Halico l 18,9 triu USD. 6. Nhm nh u t IDG Ventures, Rebate Networks & RuNet Global rt 60 triu USD vo MJ Group, cng ty s hu diadiem.com v muachung.com Tp on MJ c sp nhp t hai cng ty thng mi in t hng u l Diadiem.com v Muachung.com c tham vng tr thnh cng ty thng mi in t v dch v trc tuyn ln nht Vit Nam. Trong khi , IDG Ventures l qu u t mo him chuyn u t vo cc cng ty thng mi in t cn Rebate Networks l mt nh u t rt thnh cng vo cng ty nhm mua trn ton th gii, hin c mt 14 quc gia. Thng v ny th hin r tim nng tng trng ca th trng thng mi in t Vit Nam, vn c cho l mi ch giai on s khai v c th pht trin bng n vo nm 2015. Thng v tng t l vic Ebay u t vo Pacesoft nm gi 20% c phn ca cng ty s hu trang chodientu.vn.
7. Hng dc phm Stada (c) mua thm 25,29% vn c phn ca Pymepharco v nng t l nm gi ln mc 49% c phn Ton b s c phn mua thm (2,1 triu n v) c chuyn nhng t cng ty Wellite International Limited, c tr s ti Thi Lan. Pymepharco c vn iu l 85 t ng (4.5 triu USD), hot ng trong lnh vc sn xut v kinh doanh dc phm. Nm 2010, cng ty t 780,7 t ng doanh thu (40 triu USD) v 81,6 t ng li nhun (4.3 triu USD), EPS t 9.500 ng/ c phiu. 8. SBI Securities u t gn 25 triu USD vo FPTS s hu 20% vn c phn vi iu kin hn ch chuyn nhng trong vng 1 nm, n thng 4/2012. Cng ty chng khon ca Nht Bn, SBI Securities mua 11 triu c phiu pht hnh thm ca FPTS vi gi 45.000 ng/ c phiu, cao hn gp 3 ln so vi gi giao dch trn sn OTC ca c phiu ny. Sau giao dch ny, vn ca FPTS tng ln 550 t ng (27.5 triu USD) v thng d 385 t ng (19 triu USD) s c s dng nng cao nng lc cng ngh, b sung nhn s v nng lc t vn ti chnh, bo lnh pht hnh ca FPTS. 9. VOF, qu ln nht ca VinaCapital u t 7,5 triu USD vo CTCP Yn Vit, doanh nghip hng u v sn phm yn so ti Vit Nam. y l mt khon u t gi tr thp ca VinaCapital trong xu hng bn ra hng lot cc khon u t khc ca cng ty qun l qu ny trong nm 2011 nh: Halico (62 triu USD), Bnh Vin Hon M (64 triu USD), Trng Quc T TP.HCMKhon u t 7,5 triu USD nm gi 32% vn ca Yn Vit s nhm mc ch gip cng ty ny ti cu trc v xy dng thng hiu, cng c cc knh phn phi, tng cng nng lc sn xut v pht trin sn phm. Nm 2010 cng ty ny t doanh thu khong 20 triu USD v li nhun gn 6 triu USD.
10. Nikko Cordial Securities mua 14,9% c phn ca PSI vi gi 15.000 ng/ c phiu, cao hn 1,5 ln so vi gi giao dch ca c phiu PSI trn sn. Cng ty chng khon ln th 3 ca Nht Bn, Nikko Cordial Securities, thnh vin ca Sumitomo Mitsui Banking Corporation chi ra 6,9 triu USD s hu 14,9% c phn pht hnh thm ca PSI vi mc gi 15.000 ng/ c phn, cao hn 1,5 ln so vi gi giao dch cng thi im ca c phiu trn sn HNX (khong 10.000 ng). Ngoi vic nng vn iu l t 509 t ln 598 t ng (tng ng vi t 25 ln 30 triu USD), PSI s c Nikko Cordial h tr v cc nghip v ngn hng, chng khon, mi gii, phn tch,..c bit, l hon thin h thng qun tr ri ro
60 triu USD
2.2 Cc yu t h tr
1. Nhiu tp on nc ngoi nh hng r vic thm nhp th trng Vit Nam qua M&A: cc giao dch Inbound s vn rt mnh Trong hn 20 cuc tip xc ca chng ti t u nm 2011 vi cc i din nh u t nc ngoi ch yu l cc tp on ti chnh v cng nghip n t nhiu nc bao gm Nht Bn, Singapore, Malaysia, Anh Quc, i Loan v Hng Kng th cc nh u t u tin tng vo trin vng di hn ca nn kinh t Vit Nam v nhiu ngnh ch cht. Kh khn hin ti ca nhiu ngnh l iu kin hai bn mua v bn bn n gn c vi nhau hn. c bit l i tc Vit Nam vn trc kia thng rt kiu trong cc cuc tip xc vi i tc nc ngoi. 2. Nhiu tp on trong nc cng b ti cu trc doanh nghip: M&A di hnh thc bn ti sn s si ng Mc d khng hong t nm 2008 nhng n nm 2011 cc doanh nghip trong nc mi thc s ngm n do nhng nhng kh khn ca kinh t v m v cn kit ngun vn t ngn hng. Nhiu cng ty c chin lc r rng hoc cng khai danh mc ti sn hoc mng kinh doanh m h s thoi vn. y l im rt mi trong lch s th trng M&A ca Vit Nam vn rt ngi cng khai vic ct gim hoc chuyn nhng mt phn trong doanh nghip ca mnh. Mt s tp on cng khai k hoch ti cu trc v thoi vn hng lot v cho bn cc danh mc u t hoc ti sn nh Tp on Hoa Sen, Tng Cng ty Ha Cht Vit Nam Vinachem, Tp on Du Kh Quc gia Vit Nam, Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam Vinashin, v.v. 3. Ch trng ct gim u t ngoi ngnh ca cc Tng Cng ty v tp on Nh nc ca Chnh ph s l cht xc tc tt cho cc hot ng M&A Kt qu kim ton ca Kim ton Nh nc va cng b s b ngy 28/8/2011 cho thy nhiu tng cng ty nh nc u t ngoi ngnh rt ln, c bit l vo ngnh ti chnh, ngn hng bo him v chng khon. Theo quy nh hin hnh (Ngh nh 109/2009/N-CP), t l u t ngoi ngnh c quy nh l khng qu 30% vn iu l ca cng ty. Tuy nhin d tho Ngh nh v qun l, s dng vn v qun l ti chnh i vi cc doanh nghip c vn Nh nc ch trng s gim t l ny xung mc 15%. Khi chnh sch mi ny s tip tc to p lc cho nhiu tp on v tng cng ty nh nc s phi thoi vn mnh hn nh Tng Cng ty Sng Hng, Tng Cng ty Sng , Tng Cng ty Lp my Vit Nam, Tng Cng ty Thng Mi Si Gn, v.v. Thc t c nhiu tp on v tng cng ty nh nc cng khai k hoch ct gim u t ngoi ngnh. V khi cc chnh sch mi ny i vo hiu lc s to mt p lc ln ln pha bn bn trong cc thng v M&A hoc chuyn nhng c phn. in hnh l ti VNPT: mi y tp on ny bn u gi quyn mua 25 triu c phn ca MaritimeBank trong t pht hnh tng vn ca ngn hng ny ln 8.000 t ng; VNPT cng gim t l s hu ti VMG Media t 36% xung cn 29% sau khi VMG Media bn 25% cho i tc NTT Docomo ca Nht; ti Saigon Postel t l s hu ca VNPT cng gim t 14,4% xung cn 11%.
Deal Activity Review September 2011 29
4. Chnh ph v cc c quan nh nc coi M&A l mt gii php tho g kh khn cho nn kinh t. Trong rt nhiu cc cuc hi tho v thng ip chnh sch gn y, cc cm t nh ph sn, hp nht v qu c bit c nhc n nhiu bi cc i din ca Chnh ph, Ngn hng Nh nc, y ban Gim st Ti chnh Quc gia v cc c quan chnh sch khc. Theo nh gi ca chng ti, cha bao gi Vit Nam M&A li c khng ch cng ng u t v cc c quan chnh sch ni nhiu n nh vy. Quan trng hn ht, M&A c nhc n v tho lun trong nhiu thng ip chnh sch nh mt gii php tho g kh khn cho ngnh v cho doanh nghip. n c nh ngnh ngn hng, cc cuc tho lun v vic sp nhp v hp nht cc ngn hng nh c hng chc nm. Tuy nhin cha c cc bin php quyt lit nhm mnh dn can thip vo nhm li ch ny. Trong bi cnh hin ti, cc ngn hng nh c xem l nguyn nhn ca vic y cao mt bng li sut trong nn kinh t nh hin nay v trong nhiu pht biu, thng ip v kh nng hp nht hoc mnh tay vi cc ngn hng nh l kh r. Thng c Ngn hng Nh nc ng Nguyn Vn Bnh tng nhn mnh: Theo quy lut, nu cc t chc tn dng mun c c s vn ln pht trin mnh hn, nhiu dch v hn th thng phi sp nhp, hp nht li. Nhng l vic t nguyn ca mi ngn hng. Tt nhin, NHNN bng cc cng c khuyn khch ca mnh s hng cc ngn hng ti vic sp nhp ch NHNN khng lm thay cng nh khng bt buc ngn hng ny phi sp nhp vi ngn hng kia 1 Ch tch y Ban Gim st Ti chnh Quc gia V Vit Ngon khi ni v ci t h thng ngn hng Vit Nam: Trng hp cc ngn hng ny ri vo tnh hung nguy him, theo kinh nghim ca cc nc trn th gii, NHNN c th dng bin php mnh m: mua li. Lut Cc t chc tn dng thng qua nm 2010 cho php NHNN c quyn b vn mua c phn ca ngn hng thng mi c phn nm quyn qun l, trnh s v ca ngn hng 2
(1) (2)
Bo u T Chng Khon in T, ngy 19/08/2011, Bi H thng ngn hng Vit Nam: Va tha, va thiu Nhu Mn Bo u t, ngy 22/8/2011, Bi Ngn hng Nh nc c th mua li ngn hng yu - Thy Lin
5. Cc qu u t thoi danh mc c hi tuyt vi cho M&A S liu ca StoxPlus cho thy cc qu u t nc ngoi ang hot ng ti Vit Nam vi tng gi tr ti sn qun l khong 63.000 t ng (3,1 t USD) s c thi hn thanh l qu t nm 2012 n 2015. Thc t ny pht sinh do hu ht cc qu nc ngoi u c thnh lp vo nhng nm 2006 v 2007 v vi thi hn hot ng thng thng ca qu l 5 nm. Mt s qu u t b c ng p chuyn sang hnh thc qu m nhm to iu kin thanh khon cho c ng qu hoc thoi vn khi Vit Nam nh Vietnam Dragon Fund v Vietnam Enterprise Investments Limited ca Dragon Capital, Indochina Capital Vietnam Holdings Limited. Mt s qu buc phi chuyn i c ng mi (thc cht l M&A trong ngnh qun l qu) hoc chuyn n v qun l ti sn mi. Tng lng vn u t gin tip (FII) vo Vit Nam ring nm 2007 ln ti gn 8 t USD. Trong c mt lng vn ln u t vn c phn (private equity) vo cc doanh nghip bn cnh u t c phiu (public equity) v tri phiu. Trong bi cnh th trng chng khon nim yt khng cho php cc qu c th thoi vi s lng ln do thanh khon thp th nu ch mt phn nh trong ngun vn ny c thc hin chuyn nhng cho cc tp on nc ngoi hoc cc tp on trong nc th s to ra mt gi tr ng k cho hot ng M&A. D nhin, gi tr ca cc khon u t ny gim nhiu so vi khon u t ban u 8 t USD. Thc t trong cc giao dch M&A nm 2011 cng thy nhiu cc hot ng thoi vn ca cc qu nh hai thng v lin quan n Cng ty Hon M v Halico ca VinaCapital v Sacombank ca Dragon Capital. Theo chng ti, xu hng ny s tip tc si ng trong nm cc nm tip theo khi m cc qu u t ti chnh cho thy h khng c s ng gp ng k no vo s ci bin ca doanh nghip trong khi iu l mong mun v li ch ca cc tp on nc ngoi mun tham gia vo th trng Vit Nam. Khi , cc tp on nc ngoi sn sng tr gi cao so vi th trng cc qu thoi vn.
6. M&A ngnh no s si ng nm 2012? Cc hot ng inbound M&A vn s chi phi trong cc nm tip theo ti Vit Nam. Do chng ti cho rng nhng ngnh c nhm cc nh u t v cc tp on nc ngoi quan tm vo Vit Nam vn l: Ngn hng, Thc phm v ung, Hng tiu dng, Bn l, Dc phm, Logistics v Xy dng v Vt liu. Cc tp on nc ngoi s tip tc nhm n cc doanh nghip Vit Nam c franchise tt, th phn cao hoc thng hiu mnh (thng l nm trong Top 5 ca ngnh) hoc c nhng li th (niche) nht nh. Phn tch cc thng v ca chng ti ch r iu ny. Tt c cc thng v M&A di hnh thc inbound u gn vi mt tn tui ln hoc c thng hiu tt hoc c li th nht nh trong nc nh Diana, Masan Food (ngnh hng tiu dng), Interfoods v Halico (thc phm), v.v. Bn cnh , bt ng sn cng l mt knh M&A trin vng, nht l gia cc t chc trong nc vi nhau. Theo s liu ca Savills, c 22 thng v M&A trong ngnh bt ng sn ring trong khu vc TP.HCM. Th trng BS Vit Nam hin nay ang trong giai on suy gim, ch yu do nhng hn ch t ngun h tr ti chnh t pha ngn hng, do , d kin s c nhiu hn cc thng v mua bn v sp nhp din ra trong 12 thng ti. - ng Neil MacGregor khng nh 1 7. Xu hng cc tp on kinh t t nhn rong nc pht trin qua knh M&A: s pht trin mnh Trong nhng nm gn y chng ta chng kin nhiu thng v trong cc tp on t nhn trong nc u t vn c phn ln hoc mua li cc doanh nghip nh hoc mua li cc doanh nghip nh nc km hiu qu thng qua c phn ha (IPO). y l mt xu hng mi v tch cc cho s pht trin ca nn kinh t Vit Nam khi m hu ht cc ngnh u c qu nhiu doanh nghip nh tham gia v qu manh mn hu qu ca mt thi gian di pht trin ngnh theo chin lc a phng hoc theo tnh. V d nh ngnh xi mng, ma ng, thy sn, xy dng, v.v. Mt s thng v din ra trong cc nm trc nh Ocean Hospitality mua li Cng ty C phn Kem Trng Tin nhm p ng chin lc bt ng sn ca cng ty m l tp on Ocean Group. CTCP Kem Trng Tin hin s hu 1500 m2 t vng ti 35 Trng Tin, H Ni, cch H Gm vi trm mt. Ocean Group thng qua cng ty con l Ocean Hospitality tin hnh mua chi phi hng lot cc cng ty khc trong lnh vc khch sn nh PDC (60,4%), khch sn Sunrise ti Nha Trang (51%), khch sn Phng ng, Ngh An (65%), CTCP Du lch Sui M (83%)
(1)
8. Mt phn FDI s c chuyn sang M&A y c l cng l xu hng ca hot ng M&A trong nm 2012 mc d lng vn FDI vo Vit Nam vn tng trng rt cao. Tuy nhin, do cc th tc cp php phc tp hn v phi gy dng cng ty con 100% vn nc ngoi ti Vit Nam c nhiu tr ngi, nhiu tp on nc ngoi tm thy M&A nh mt chin lc thm nhp th trng Vit Nam nhanh gn v c c nhiu li th ca hnh thc ny nh tn dng h thng phn phi, c s vt cht, mng li chi nhnh v ngun nhn lc hin c ca doanh nghip pha Vit Nam trong thng v M&A. Thc t ny chng ta tm thy trong nhiu thng v ngnh dc phm, cng ty chng khon v ngn hng. Thc t, tp on nc ngoi c th m cng ty chng khon 100% t nm 2012 nhng ti sao vn c ti 5 thng v nh ch ti chnh nc ngoi tham gia u t hoc mua li cng ty chng khon Vit Nam nh Horizon Securities (Citi Group), Chng khon Du kh (Nikko Cordial), Chng khon FPTS (SBI), v.v. v cn nhiu thng v ang trong qu trnh thng tho na m chng ti c bit. Thc t hot ng ny m thm din ra trong nm 2010 khi m nhiu cng ty nc ngoi thay v thnh lp cng ty 100% hoc ng k d n u t tm cch mua li hoc lin kt vi mt n v trong nc thc hin th tc xin giy php v thnh lp cng ty trong nc sau cng ty ny c thc chuyn nhng vn hoc pht hnh thm cho i tc nc ngoi. Chnh v vy, S K hoch u t ca hai thnh phi ln l H Ni v TP.HCM c quan chu trch nhim ph duyt giy php ng k kinh doanh v ng k c ng - c nhng vn bn iu chnh hot ng ny mt cch tm thi trong khi ch nhng vn bn lut ca Chnh ph. Theo , tt c cc hot ng u t vn c phn ca i tc nc ngoi lin quan n pht hnh ring l c du hiu M&A u b treo.
3. Mt cn i cung-cu v giao dch M&A trong mt s ngnh Th ba, chng ti ang nhn thy s mt cn i cung-cu nhiu ngnh trong nc khi cc ch doanh nghip mun thoi u t v chuyn ngun lc sang ngnh khc nhng li khng c nhiu s quan tm ca cc tp on nc ngoi nh: Bt ng sn, Thp, Thy sn, Qun l qu v Cng ty chng khon. Thc t trong cc ngnh ny nhu cu chuyn nhng d n, doanh nghip rt nhiu trong khi pha cu li thp. L do l quy m cc d n qu nh hoc khng nm trong tm ngm ca cc tp on nc ngoi vn chi phi phn ln hot ng M&A ti Vit Nam. Do cc giao dch ny, nu c thc hin, s ch yu l nhng giao dch gia cc cng ty trong nc. 4. M&A thng c xem l thu tm hay hostile Cui cng v quan trng nht l tm l ngi M&A trong cng ng phn ln doanh nghip ca Vit Nam. M&A vn c xem v hiu vi ngha tiu cc hn l tch cc trong nhiu thng v. in hnh l cc thng v lin quan n nhng doanh nghip c vn nh nc hoc doanh nghip gia nh. Cc doanh nghip c yu t nh nc thng ch c chuyn nhng phn ln hoc ton b cho t nhn khi doanh nghip qu t v lin quan n nhiu b bi trong qun tr, in hnh nh Cng ty C phn Intimex Vit Nam, Tng Cng ty Xy dng Min trung (Cosevco), v.v. Tuy nhin chng ti cng chng kin tnh th trng ca hot ng M&A trong nhiu ngnh mi ni ca Vit Nam nh Internet, Thng mi in t. Nhiu cng ty hoc trang web c gi tr hng chc triu nh ebay.vn, vatgia.vn, v.v. c xy ln v vi tm nhn r rng trong vn hin thc ha khon u t cho cc i tc trong v ngoi nc quan tm. 5. Vn u cho M&A? Trong hu ht cc thng v M&A nc ngoi th thng gn lin vi mt nh ch ti chnh cung cp vn cho bn mua thc hin thng v. Mt mt, iu kin kh khn v vn trn th trng hin nay to ra nhiu ti sn xu (distressed assets) nhng mt khc thc t ny cng lm cho cc bn mua s kh huy ng c ngun vn cn thit thc hin chin lc M&A ca mnh. Trong thng v Thin Minh mua li h thng khch sn Victoria ti Vit Nam, ngun h tr ti chnh t Cng ty Ti chnh Quc t IFC (mt thnh vin ca Ngn hng Th gii) cho cng ty Thin Minh cng gp phn nng cao v th v sc mnh ca cng ty trn th trng nhm tip tc trin khai hot ng kinh doanh vi mc tiu pht trin bn vng ngnh cng nghip Du lch v Khch sn ti Vit Nam v khu vc.
5. B sung cho m hnh kinh doanh hin ti trong chui gi tr Thin Minh Travel cng ty chuyn v qun l l hnh v cung cp cc dch v tour du lch ti Vit Nam mua li ton b chui khch sn Victoria Hotels and Resorts vi gi 45 triu USD. y l bi ton to chui gi tr rt r trong cc m hnh pht trin. Thin Minh s c iu kin cung cp gi dch v cnh tranh nht cho khch hng v quan trng hn l cung cp mt gi dch v tng th t dch v l hnh, n , i li, tin nghi v cc dch v cao cp ng cp 5, 6 sao ca Victoria hin ang cung cp. V cn nhiu thng v khc nh HVG mua AGF tng ngun nguyn liu, kho ng lnh, thc n cho c, nh my ch bin . Trung Nguyn mua li nh my C ph Si gn ca Vinamilk nhm tng cng sut sn xut c ph ha tan ln gp 3 ln. Tp on TH Milk nhn chuyn nhng quyn s hu Cng ty Ma ng Ngh An Tate & Lyle t tp on ma ng ln nht Anh Quc nhm kim sot c tt hn ngun nguyn liu cho nui b sa v nguyn liu ng cho sn xut sa. Thnh Thnh Cng mua li hng lot cng ty ma ng nh ng Ninh Ha, ng Bin Ha, Bourbon Ty, v.v. 6. a dng ha m hnh kinh doanh y l chin lc p dng ph bin khi cc cng ty c tin nhn ri v mun a dng ha m hnh kinh doanh sang mt s ngnh khc nhau, thm tr khng cn c tnh tng h. V d Tp on i dng mua CTCP u t THT Vit Nam hot ng trong lnh vc my vi tnh-pht trin phn mm, Internet-thit k trang web v lp trnh. 7. Chin lc phng th M&A i khi c s dng nh mt cng c chng li vic b thu tm. C hai chin lc kinh in c s dng trn th gii l (i) chin thut White Knight: Cng ty b thu tm s cho mi mt i tc khc c thin ch hn mua mnh, thay v sp nhp vi cng ty "th ch" ban u v (ii) chin thut Pac-Man Defense: Cng ty b thu tm quay li thu tm chnh cng ty mun thu tm mnh. Vit Nam, cc giao dch M&A chng ti quan st c nh hnh r l mt cng c chng li thu tm. Tuy nhin nhiu hnh thc no th chng c s dng v thm tr thnh cng mt phin bn rt Vit Nam. in hnh l thng v Dc Vin ng (DVD) thu tm ht Dc H Ty. C nhiu kin cho rng, vic DVD lm vo tnh trng ph sn gn y l nhng hu qu ca thu tm ht Dc H Ty. Ngoi ra, chng ti cng quan st thy nhiu thng v khc dng M&A nh mt cng c chng li thu tm Vit Nam. V d cng ty A trong nguy c b thu tm, thc hin chin lc M&A chng li thu tm bng cch mua li mt cng ty B ca ngi thn. Giao dch c thc hin thng qua hon i c phiu lm cho s hu ca cc c ng hin ti trong Cng ty A ln hn v lm s hu ca c ng mun thu tm th pha long v khi kh nng b thu tm gim i.
Deal Activity Review September 2011 38
8. Li ch cng hng thu c n c trong thng v sp nhp gia Ngn Hng Lin Vit v Tng Cng ty Tit kim Bu in Vit nam (VPSC), gi th cng hng (synergy) thu c l v cng ln. VPSC c nghip v huy ng tit kim v c mng li chi nhnh khng l nhng li khng c php cho vay. Trong khi , Lin Vit Bank l ngn hng tr v mun u t pht trin mng li chi nhnh, phng giao dch. Gi tr cng hng em li c th c tnh s b chnh l chi ph u t pht trin mng li ny ln n hng chc ngn t. Bi v nu n l th Lin Vit li phi u t mi mng li chi nhnh ca mnh ging nh bao ngn hng khc. ng Nguyn c Hng, Ph Ch tch ca Ngn hng Bu in Lin Vit pht biu: Nu khng c s sp nhp v kt hp , vi tc pht trin mng li nh hin nay th cn phi mt c trm nm mi thit lp c. Hn na, l nhng bu cc m Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT) v Vietnam Post xc lp vi v tr hu ht nm trung tm, km s 0 ca cc a bn, c bit l s rng khp n c cc x vng su, vng xa. 1 Nh vy cng thc ton hc 1+1=2 c chng minh l khng ng trong gi tr t cc cc thng v M&A. Chng ti tin rng, gi tr ca Ngn hng Bu in Lin Vit hin nay chc chn ln hn nhiu gi tr n l ca hai n v c cng li: 6.070 t ng khong 300 triu USD (Ngn hng Lin Vit: 5.610 t ng; VPSC: 360 t ng tnh theo vn iu l). Bi mt iu n gin, nu tnh gi tr ca ca gn 10 ngn im giao dch ca VPSC khi c dng cho hot ng ngn hng y theo chin lc mi vi gi tr mi im giao dch ch 500 triu ng/im giao dch th tng gi tr cng hng l 5.000 t ng.
(1)
Thi Bo Kinh t Vit Nam, ngy 20/7/2011, Bi LienVietPostBank v ch ngm 10.000 im giao dch "Km s O Ban Mai
Bt ng sn
Xy dng v Vt liu
Dc phm
Kho bi v hu cn
2.1 2.2
3.1 3.2
Nhm 4: C cu s hu
Ngun: StoxPlus
C ti 5 cng ty bao gm HVX, PGT, EBS, TAG v HTP hin ang c s d tin mt cao gn bng hoc hn vn ha. y c l l ming mi hp dn cho vic thu tm. D nhin, y ch l tnh hung trn l thuyt v nguyn tc. thc hin cc thng v ny s cn nhiu yu t phi xem xt bao gm trin vng ngnh ca cc doanh nghip ny, cht lng ti sn v c s vt cht, cng ngh, v.v. v ng nhin c cu s hu hoc free-float phi ln c th tch ly c phiu n mc cn thit.
CTCP Beton 6 (BT6 - sn HOSE) c th c xem l in hnh ca mt doanh nghip nh nc tr mnh vt v sau cuc c phn ha, nhng bt u thnh cng sau mt thng v mua bn - sp nhp ln. Sau gn mt thp k c phn ha, d c s hin din ca nh ch ti chnh nc ngoi l Dragon Capital (s hu 37% c phn), s pht trin ca Beton 6 ch mang tnh n nh, t t ph. Tuy nhin, cc din thay i khi t chc u t HB Group tham gia u t theo kiu mua chi phi (mua c c phn ca Dragon Capital) v a Beton 6 sang mt trang mi. Qu trnh pht trin Beton 6 c thnh lp nm 1958 bi Tp on RMK ca M v c c phn ha t nm 2000. Beton 6 c thnh lp nm 1958 bi Tp on RMK (M), sau gii phng c Nh nc Vit Nam tip qun, lnh vc kinh doanh ch yu ca Beton 6 l sn xut cu kin b tng c sn. C t cng ty hot ng trong lnh vc ny nn Beton 6 chim th phn gn nh tuyt i vi li nhun tng trng n nh bnh qun 15%/nm cho n khi c phn ha nm 2000.
Bc tranh sau c phn ha Dragon Capital l t chc ti chnh v mc tiu ca h l khon li ca Beton 6 t nm 2000 nhun sau khi thoi u t khi Beton 6 thay v quan tm n chin n nm 2009 khng thc lc di hn ca doanh nghip to nn s t ph v tng trng s t ph v quy m. Vi v th 60% th phn v li nhun tng trng 15%/nm ca Beton 6, vi Dragon Capital y l khon u t khng ti v vn cn li ch l vic tm c i tc thoi vn thi im thch hp. Ln sang lnh vc xy lp Sau c phn ha, c cu c ng gm 30% s hu nh nc v cng trnh nhng ch to ra hn 40% c cc qu u t ti chnh nm gi khin Beton 6 gn 30% doanh thu. nh khng c ng lc pht trin mnh m. Vic Beton 6 ln sang lnh vc xy lp cng trnh l mt nh hng ng n nhng nhng ri ro (thi gian thi cng nh tr, chi ph nhn cng v thit b cao, gi nguyn vt liu tng) khin cho chin lc ny khng c thc thi mt cch trit . Cho n nm 2009, khong 70% c cu doanh thu ca Beton 6 vn n t b tng c sn.
HB Group tng t l s hu ti Beton 6 ln trn 80% bng thng v mua li 37% c phn t tay Dragon Capital
Tng vn ln 109 t ng
2009
M&A 2009
2010
xx 2011
Thnh lp bi RMK M
HB Group m phn Doanh thu tng 37% so thnh cng vi Dragon vi nm 2009 Capital
9.1%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Ngun: StoxPlus
Khng nh chin lc mi ca BT6 l hp l: Chin lc m rng sang xy dng h tng tp trung vo cc d n da trn li th b tng c sn nh cu ng, nn mng cng trnh, v.v. c nhng kt qu nht nh. C cu doanh thu xy dng ch chim 30% tng doanh thu nm 2010 v d kin nm 2011 ny s tng ln 45% nm 2011 v d kin s tng ln 60% vo 2015. BT6 c danh mc d n ang trin khai v tip tc u thu thm nhiu d n theo ui mc tiu ny. Biu 3: K hoch Doanh thu Beton 6 giai on 2012-2016 (Triu USD)
400 350 300 250 200 150 100 50 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 13 17 24 26 37 44 40 56 62 125 95 177 243 343
Ngun: StoxPlus
Phn 5: C bn v M&A
Phn ny cung cp nhng kin thc c bn nht v M&A v thc t ti Vit Nam.
5.1: C bn v M&A
Th no l M&A? M&A c vit tt bi hai t ting Anh l Mergers (sp nhp) v Acquisitions (mua li). iu 17, Lut Cnh tranh quy nh vic sp nhp doanh nghip l vic mt hoc mt s doanh nghip chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li ch hp php ca mnh sang mt doanh nghip khc, ng thi chm dt s tn ti ca doanh nghip b sp nhp, cn mua li doanh nghip l vic mt doanh nghip mua ton b hoc mt phn ti sn ca doanh nghip khc kim sot, chi phi ton b hoc mt ngnh ngh ca doanh nghip b mua li. Trn th trng c nhiu giao dch c phiu nh i khi cng c nhc n nh l mt giao dch M&A nhng theo chng ti, mt thng v ch c xem l M&A khi c s chuyn giao s hu v quyn kim sot cng ty. Cc bn trong mt thng v M&A l ai? Trong mt thng v in hnh, ngoi bn bn v bn mua, cc bn trong mt thng v M&A in hnh thng bao gm: n v t vn c vai tr lm deal maker; lut s xem xt cc kha cnh php l; n v gip r sot v nh gi (ch yu l cc cng ty kim ton quc t) v bn cung cp vn cho thng v (qu u t hoc ngn hng). Xem Biu 1 pha sau. Vic p dng m hnh sau ch yu c p dng ti cc thng v c yu t nc ngoi. Cc thng v trong nc theo quan st ca chng ti, ch yu c thc hin nhanh gn v khng c nhiu bn tham gia. Bn mua ch yu t thc hin cc khu trong thng v.
T vn
Bn mua Bn bn
Thu xp vn
Due Diligence
Lut s
Inbound Deals = tp on nc ngoi tham gia vo th trng Vit Nam qua vic u t vo hoc thu tm doanh nghip trong nc
Mun m rng kinh doanh ti Vit Nam cc tp on nc ngoi ch c cc phng thc: (i) m chi nhnh/vn phng i din; (ii) thnh lp cng ty 100% hoc lin doanh; (iii) M&A mua li hoc u t c phn vo doanh nghip trong nc v cc hnh thc hp tc khc nh Hp ng Hp tc Kinh doanh BCC, BOT, v.v. Vn phng i din v chi nhnh c nhiu hn ch do khng c trc tip t chc sn xut kinh doanh v trong khi hnh thc u t trc tip gim dn th la chn chin lc pht trin kinh doanh ti Vit Nam qua hnh thc M&A li c nhiu tp on quan tm nh mt phng n u tin.
Domestic Deals = gia cc doanh nghip trong nc , bao gm c cc cng ty nc ngoi thnh lp v hot ng ti Vit Nam vi nhau (Domestic Deals)
Cc doanh nghip trong nc khng phi doanh nghip no cng kh khn v thiu tin. Nhiu cng ty ln cng khai ngn sch hng nghn t u t mi trong c vic m rng qua vic thu tm cc n v khc trong cng ngnh. V d nh Ngn hng Lin Vit mua li Cng ty Dch v Tit kim Bu in mt thnh vin ca tp on VNPT; hoc Tp on Xun Thnh mua li Chng khon Vincom, v.v. Ngoi ra, cc thng v gia cc tp on nc ngoi nhng hot ng ti Vit Nam cng c phn loi theo hnh thc ny.
Outbound Deals = tp on Vit Nam u t ra nc ngoi thng qua vic thu tm cc cng ty nc ngoi
Chng ta chng kin Vietel, Vinamilk, Hong Anh Gia Lai, BIDV v nhiu tp on khc u t ra nc ngoi thng qua vic mua li c phn ln cc cng ty ti nc s ti to nn cho pht trin kinh doanh. Xu hng ny chc chn s cn tip tc trong qu trnh quc t ha nhiu tp on ln ca Vit Nam.
StoxPlus rt hn hnh gi n qu c gi Bo co Hot ng Mua bn Doanh nghip nm 2011 v trin vng 2012 trong khun kh d n d liu v truyn thng hot ng M&A cho cng ng doanh nghip ti Vit Nam. Mc tiu ca bo co ny nhm: Minh bch ha hot ng mua bn doanh nghip ti Vit Nam qua vic cung cp thng tin v d liu cho cng ng u t v doanh nghip tnh hnh cc thng v M&A cng nh cc vn v kinh t, ti chnh v k thut trong mt thng v Truyn thng gip cc ch doanh nghip, lnh o doanh nghip hiu r hn v M&A nh l mt c hi hoc chin lc pht trin doanh nghip thay v l mt nguy c. Gip cc c quan qun l nh gi ng tm quan trng ca hot ng M&A cho nn kinh t. Nh qu v bit, d liu v hot ng M&A tht kh y nhng chuyn v cung cp d liu v thng tin thng minh t mng li chuyn gia v i tc rng ri trong nc v quc t ca StoxPlus. Do chng ti tin rng d liu ca StoxPlus v M&A l y hn bt k n v no trn th trng. Nh thng l vi nhiu n bn phn tch khc ca StoxPlus, chng ti mong nhn c kin ng gp ca qu c gi qua email c nhn ca ti: thuan.nguyen@stoxplus.com Trn trng
StoxPlus Corporation
Data | Investing Tools | Research & Financial Media
Hy lin h vi chng ti bit dch v phn tch v truyn thng chng khon ca StoxPlus s gip ch g cho c phiu ca qu cng ty:
Tun Nguyn Analyst Equity Research StoxPlus Corporation Tng 4, Indovina Building 36 Hong Cu, ng a H Ni, Vit Nam Tel: + 84 (4) 3562 6962 Fax: +84 (4) 3562 5055 research@stoxplus.com London Office 7 Dawlish Avenue London N13 4HP United Kingdom +44 (0) 791201 3738
Harry Hoan Tran CFA Research Director , StoxPlus Corporation Email: harry.tran@stoxplus.com Harry Hon Trn l mt chuyn gia c b dy trn 15 nm v ti chnh ngn hng. Anh tng gi cng v Gim c Qun l u t ti Lehman Brothers v Tp on Lloyds Banking Group v l Ch nhim Cao cp ti B phn T vn Ngn hng v Th trng Vn ca PwC London. Anh Harry Hon lm vic ti PwC Vit nam t nm 1996 n 2001, trong thi gian ny anh chuyn t vn ti chnh v qun tr cho nhiu ngn hng trong nc. Anh Harry Hon c bng Phn tch Ti chnh Chuyn nghip ca Vin CFA Hoa K. Anh l hi vin ca Hip hi cc Nh u t Chuyn nghip Anh Quc v Hip hi ACCA UK.
Nexus Group t ho l cng ty tin phong ti Vit nam trong lnh vc t vn Quan h c ng, T vn ti chnh v T vn M&A. Cng vi StoxPlus, Nexus Group cam kt gn b v ng hnh lu di gp phn to ra gi tr cao nht cho khch hng. Cc dch v t vn Quan h c ng: Xy dng chin lc v b my QHC: Vi vai tr l nh t vn chin lc, Nexus s gip khch hng xy dng chin lc quan h c ng ton din bao gm cc vn v phn tch bin ng gi c phiu, r sot c cu v k vng c ng, mc tiu chin lc, phng php qun l.
Nexus Group
Xin vui lng lin vi chng ti bit thm chi tit v cc sn phm v dch v ti a ch:
H tr cng b thng tin: Nexus Group h tr doanh nghip thc hin tun th cng b thng tin theo yu cu v truyn thng ch ng theo chin lc ca doanh nghip thng qua cc bo co phn tch nh k, son lp thng co bo ch. Xy dng thng hiu c phiu: Thng qua vic h tr t chc cc s kin Hi ngh gii thiu c hi u t C phiu doanh nghip hay Roadshow, c phiu doanh nghip s c gii thiu rng ri ra cng ng u t. Cc hot ng t vn u t bao gm: T vn ti chnh: Vi i ng t vn chuyn nghip v giu kinh nghim, chng ti gip doanh nghip xy dng v pht trin chin lc kinh doanh bng vic khai thc cc c hi mi, nng cao hnh nh cng ty, gim nguy c ri ro v lm tng gi tr cho c ng cng nh cc bn c li ch lin quan.
John Trn Gim c, Th trng vn Email: john.tran@nexusgroup.vn Hng Nguyn Gim c, T vn Quan h C ng Email: hung.nguyen@nexusgroup.vn Nexus Group Tng 4, Ta nh IndovinaBank 36 Hong Cu, Q. ng a H Ni, Vit Nam Tel: + 84 (4) 3519 0200 Fax:+84 (4) 3562 5055 Web: www.nexusgroup.vn
T vn M&A: L mt trong nhng th mnh ct li ca Nexus, chng ti h tr khch hng trong cc thng v M&A v cc giao dch ti c cu thng qua t vn v cc vn v ti chnh, php l v cc dch v khc. Nexus Group v ang l n v t vn M&A tin cy cho nhiu doanh nghip trong nc v ngoi nc: C hi u t l cc doanh nghip, tp on hot ng trong cc lnh vc: thy sn, dc, vn chuyn, xy dng, bt ng sn, gio dc, truyn thng, hng ha tiu dng v sn xut vt liu xy dng, nng lng. Cc i tc buy-side l cc nh ch ti chnh v doanh nghip nc ngoi n t Singapore, Hong Kong, Nht bn v Trung ng.