France Preern(1800.-1849.),Sonetni vijenac-inspirirala ga je Julija Primic, izmjenjuju se ljubav prema djevojci i ljubav prema domovini, pun je metafora, P.

Je bio inspiriran boli, 1847.Poezija, 1830., pokree prvi asopis na slov. jeziku:Kranjska belica Jernej Kopitar-filolog u slubi Austrije,njemu se Preern suprotstavljao,on pie utilitaristiku knjievnost. -utilitaristika knjievnost:knj. koja je u slubi neke ideologije -nove knj. forme:Sonetni vijenac-14 soneta+magistrale,u magistralama akrostih-poetna slova stihova daju neku rije -stvorio je gazelu: pjesma od 8 do 13 stihova -glosa:16 stihova,pogledaj u biljenici -epska poema Krst pri Savici,Zdravica-politiko rodoljubna pj.,strofe su u obliku ae, Slovo od mladosti, Nezakonska mati, Soneti:nesree -3 elementa:rodoljublje,ljubavni motivi,motiv pj. slobode

Sonetni venac je skup od 15 pesama koje su poredjane tako da pocetak svake pesme ujedno predstavlja i kraj predhodne pesme, tj. poslednji red svake pesme je i pocetni red sledece. Svaka pesma se satoji od 14 stihova podeljenih u dve grupe od po 4 i 3 stiha. Ali to nije sve. Od prvih redova svih pesama dobija se i poslednja 15-a pesma poznata pod nazivom MAGISTRALE, koja takodje mora imati neki smisao i kod koje takodje poslednji red mora biti isti kao i prvi red prve pesme. A na kraju, da stvar bude jos gora, tj. jos komplikovanija, pocetna slova 15-e pesme, tj. citana u akrostihu moraju dati ime i prezime neke zene.
Sonet je pjesnika forma talijanskog porijekla, sastavljena od etrnaest stihova(jedanaesterakih, dvanaesterakih, osmerakih ili drugaijih) koji su u osnovnom obliku podijeljeni u dva katrena i dvije tercine ili terceta. Naziv sonet potjee od talijanskog sonetto za koji se pretpostavlja da je nastao od rijeisuono (hrv. glas, zvuk) kao njezina umanjenica, ili da je posuenica iz provansalskog gdje je oznaavala neku vrstu pjesme. Prvi se teorijski spisi o sonetu kao pjesnikom obliku javljaju 1332. godine, odnosno stotinjak godina nakon nastanka soneta. Autor tog prvog teorijskog spisa (Summa artis rithimici vulgaris dictaminis), koji predstavlja svojevrsni zahtjev za klasifikacijom tipova soneta, jest Antonio da Tempo. U njemu on nabraja ak esnaest vrsta soneta (sonnetus simplex, duplex, dimidiatus, caudatus, continuus, incatenatus, duodenarius, repetitus, retrogradus, semilitteratus, metricus, bilinguis, mutus, septenarius, communis, retornellatus). Najpoznatija su tri tipa soneta: talijanski ili Petrarkin, francuski ili Ronsardov te engleski ili Shakespeareov sonet. U hrvatskoj knjievnosti kao majstor soneta istie se

Sonetni vijenac
Soneti se mogu slagati u nizove i tada je rije o sonetnom vijencu, koji se na talijanskom naziva jo i corona di sonetti (hrv. krunica soneta). Sastoji se od petnaest soneta, a posljednji se zove magistrale ili majstorski sonet. Majstorski se sonet sastoji od poetnih stihova preostalih etrnaest soneta. Prva slova stihova u majstorskom sonetu, itana odozgo prema dolje, esto tvore akrostih, koji obino kazuje ime osobe kojoj je sonetni vijenac posveen. Rime kod majstorskog soneta mogu, umjesto odozgo, zapoinjati odozdo, i to tako to prvi od etrnaest soneta poinje posljednjim stihom majstorskog soneta, a zavrava pretposljednjim; drugi sonet zapoinje pretposljednjim stihom majstorskog soneta, a zavrava se treim od kraja, itd. Stoga je vano da rima u majstorskom sonetu, u oba navedena sluaja bude alternirajua, jer bi se inae u oktetima i sestetima soneta u vijencu pojavile iste rime, to bi proturjeilo osnovnom zakonu soneta, da su u ova dva dijela zastupljene razliite rime.

France Preeren
Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije
(preusmereno sa )

France Preeren

France Preeren (Goldtajn 1850 g.)

Datum roenja:

3. decembar 1800.

Datum smrti:

8. februar 1849.

France Preeren (slv. France Preeren; 3. decembar 1800 8. februar 1849) je bioslovenaki knjievnik.
[uredi]Biografija

Preeren je roen 1800. godine u selu Vrbi, u tadanjoj Austriji. Osnovnu kolu je zavrio blizu svog rodnog mesta, a gimnaziju u Ljubljani. Prava je uio u Beu, ivei oskudno. Radio je uporedo kao nastavnik u jednom vaspitnom zavodu za plemike sinove, a kada je izgubio to mesto, jer se ogreio o stroge religiozne nazore te kole, bio je domai uitelj. Po zavrenim studijama Preeren se vratio u Ljubljanu kao doktor prava. U poetku je sluio besplatno kao mlad inovnik u dravnoj administraciji, potom je dao ostavku i radio kao advokatski pripravnik u Ljubljani. Kasnije je poloio i advokatski ispit, ali se njegove materijalne prilike ni tada nisu poboljale. Sudbina nikada nije bila naklonjena ovome velikom pesniku: iveo je u bedi do kraja ivota. Napaen i razoaran, umro je 1849. godine u Kranju.

Preeren je u ivotu imao jednog velikog prijatelja. To je Matija op, njegov drug iz detinjstva. op je bio slobodouman i napredan duh, veoma uen. On prvi otvoreno i smelo ustaje protiv nazadnih i starinskih shvatanja o knjievnosti, i svojim talentom i velikim znanjem brani narodni jezik i narodnu poeziju. Pored ostalih, on je sa Preernom krenuo pesniki almanah Kranjska belica, u kojoj je Preeren objavio svoje prve pesme. Nazadni klerikalni i austrofilski duhovi bunili su se protiv opovih ideja i protiv Preernove erotine poezije, ali je omladina bila uz opa i Preerna. op je u Preernu video velikog pesnika, zato ga je branio i potsticao na stvaranje; Preeren je opet u njemu naao svoga uitelja i druga u borbi. opova smrt je za njega bila veliki udar. On mu posveuje spev Krst pri Savici (Krtenje kod Savice) i elegiju u spomen Matije opa. Pored ovoga velikog prijatelja, Preeren je imao i jednu veliku ljubav, dostojnu pomena zbog pesama koje je inspirisala pesniku. Kao Petrarka Lauri, tako je i Preeren ispevao Sonetni Venec (Sonetni Venac) svojoj dragoj. Svaki novi sonet poinje poslednjim stihom prethodnog. Tih etrnaest stihova koji se ponavljaju ine poslednji, petnaesti sonet magistrale. Slova kojima poinju stihovi magistrala daju ime njegove drage: Primicovi Juliji. Tu konvencionalnu i virtuoznu tehniku soneta Preeren je majstorski savladao i njome izrazio svoju setnu i bolnu ljubav ujedno sa snanim i plemenitim rodoljubljem. To su najlepe ljubavne pesme u slovenakoj knjievnosti, pune topline, nenosti i otmene sete. Krtenje kod Savice" je romantini ep, sa predmetom iz najstarije slovenake istorije. Tu je opevana ljubav poslednjeg mnogoboca rtomira prema lepoj hriankiBogumili. Pod njenim uticajem rtomir se pokrtava, ali se Bogumila ne udaje za njega, ve i dalje ivi u verskom zanosu i u nadi da e se na onom svetu sastati sa rtomirom, koji se, razoaran u ljubavi, i sam odaje sav veri. Vodnik je pisao pesme u narodnom duhu i na narodnom jeziku, ali je to vie pouna i dobronamerna poezija, odve jednostavna i

pesnikim oblikom i sadrajem. Zato se Preeren smatra kao tvorac prave nacionalne poezije. On je stvorio nov pesniki jezik iz elemenata slovenakog narodnog govora i narodne pesme slovenake i bio prinuen da stvori sasvim novu versifikaciju. Novi metriki oblici koje je Preeren stvorio toliko su savreni i melodini, da je do danas ostao nenadmaan i s pravom nazvan najveim slovenakim pesnikom. Njegova snaga u izrazu, sklad u kompoziciji, ritam koji odgovara osnovnom pesnikovu raspoloenju izviru iz njegove velike i bogate pesnike due. Kod njega je, kao kod svih velikih pesnika, lepota izraza jednaka snazi oseanja. Iz svih njegovih pesama izbija dah iskrenosti, topline i jednostavnosti. To je poezija bolna i melanholina. Njegov pesimizam nije knjika moda i nameten stav prema ivotu, ve spontan izraz due. Moda je najbolja njegova pesma onaj sonet o nesrenoj sudbini , Vrba, u kome ali to nije ostao u oinskom domu pored jednog vernog srca" i s verom u Boga, daleko od sumnjive ljudske mudrosti i bolne strasti. Preeren je pisao i satirine pesme, i to su prve satirine pesme u slovenakoj poeziji. One su pune duha i ironije, umerene i diskretne. U njima ismeva lani moral, knjievne cenzore i ljude koji slue tuinu. Preernova je zasluga za slovenaku poeziju ogromna. Bez prethodnika i uzora, iako je u koli uio na tuem jeziku, on stvara savren umetniki izraaj iz elemenata narodnog govora, liriku koja je sadrajno znaila pobedu subjektivne i svetovne poezije u slovenakoj knjievnosti.

France Preeren [franc preren] (roen 3. decembra 1800., Vrba na Gorenjskom, Slovenija; umro 8. februara 1849.,Kranj, Slovenija) je bio slovenski pjesnik i pravnik. Franc Preern danas vai za najveeg slovenskega pjesnika. Njegova pjesma Zdravljica, napisana 1844. godine, je dananja dravna himna Republike Slovenije. Preeren se rodio u kmetskoj porodici. Po sticanju diplome na bekom pravnom fakultetu vratio se u Ljubljanu, gdje je radio kao advokat. Tu je i nastala veina njegovih pjesama. Preeren je tako postao prvi Slovenac, koji se kvalitetom svog pisanja mjerio sa svojim evropskim savremenjacima. ivotni put pjesnika obiljeen je nesretnom zaljubljenou u bogatu Primicovu Juliju, kojoj je posvatio svoj Sonetni vijenac (1834.) i mnoge druge ljubavne pjesme. Posebno je vaan jer je obogatio knjievnost tako to je unio razne motive (npr. poloaj pjesnika u drutvu).

Potrebno je spomenuti da je stvorio pjesniki jezik, postavio temelje jezika slovenske knjievnosti i ukljuio slovensku knjievnost u evropsku.

France Preeren [franc preren] (roen 3. decembra 1800., Vrba na Gorenjskom, Slovenija; umro 8. februara 1849., Kranj, Slovenija) je bio slovenski pjesnik i pravnik. Franc Preern danas vai za najveeg slovenskega pjesnika. Njegova pjesma Zdravljica, napisana 1844. godine, je dananja dravna himna Republike Slovenije. Preeren se rodio u kmetskoj obitelji. Po sticanju diplome na bekom pravnom fakultetu vratio se u Ljubljanu, gdje je radio kao advokat. Tu je i nastala veina njegovih pjesama. Preeren je tako postao prvi Slovenac, koji se kvalitetom svog pisanja mjerio sa svojim evropskim savremenjacima. ivotni put pjesnika obiljeen je nesretnom zaljubljenou u bogatu Primievu Juliju, kojoj je posvatio svoj Sonetni vijenac (1834.) i mnoge druge ljubavne pjesme. Preern je, kao odlian student, postao doktor prava u Beu, ali mu austrijska administracija nije dozvolila da ikada u Ljubljani otvori vlastitu advokaturu. Bio je prinuen da radi kao veiti "pomonik" u kancelarijama drugih advokata koji su ga zapoljavali. Jasno je da, kao takav, pesnik nikada nije uspeo da stekne neophodni drutveni ugled i da zavede i do braka dovede Juliju Primi. Ni njegova poezija, pisana na tek stvorenom slovenakom jeziku, nije mogla pleniti itaoce koji su, iako Slovenci, jo uvek korektnije govorili i pisali nemaki. A kad je, 1832. godine objavio "Sonetni venac", koji je nosio akrostih Julijinog imena i prezimena, njena silovita majka, gospoa Julijana, zapretila je sudom, i Preern je morao da, svojeruno, u pomenutom primerku Pesama, "rasturi" slog akrostiha, kako ime vie ne bi bilo vidljivo Nije u toj legendi o Juliji i pesniku, sve bilo bas tako lepo, daleko od toga. Legenda se pretvorila u prilino neoekivanu stvarnost kada je pomenuta silovita gospoa Julijana, Julijina majka vrste ruke, odluila da zaposli u svojoj kui kao sluavku izvesnu esnaestogodinju seljanicu Anu Jelovek. Preern, da bi se osvetio toj okrutnoj majci - podsetimo se znaenja sadranog u njegovom prezimenu! - uspeva da zavede Anu, s kojom je kasnije imao troje dece, iako je nikada nije oenio! Kerka Ernestina je uveliko nadivela oca, a Ana je umrla ak 1915. godine! Obe su bile prisutne u trenucima pesnikove agonije, i ostavile su svoja svedoanstva o tome. Preern je umro februara 1849. godine od hidropizije, opake vodene bolesti, kao i Mocart.