You are on page 1of 61

STANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRK DAITIM A..

STANBUL SANAY ODASI 27.03.2012

AYEDA

SEKTRN GEM
TEA TEA EA TETA TEK (1970 1994) AYEDA

BEDA
TEDA GEDZ ULUDA

21 DAITIM RKET

1) 2002 YILINDAN TBAREN ENERJ PYASASI MEVZUATINA TAB OLMUTUR 2) 02.04.2004 YILINDA ZELLETRME (4046 Sayl Yasa) KAPSAMINA ALINMITIR 3) 01.09.2006 TARHNDEN TBAREN DAITIM VE PARAKENDE SATI LSANSINI ALMITIR

AYEDA

Datm irketleri (TEDA & zel Sektr)

Dicle Elektrik Datm A. (1.Blge) Vangl Elektrik Datm A. (2.Blge) Aras Elektrik Datm A. (3.Blge) oruh Elektrik Datm A. (4.Blge) Frat Elektrik Datm A. (5.Blge) amlbel Elektrik Datm A. (6.Blge) Toroslar Elektrik Datm A.. (7.Blge) Meram Elektrik Datm A. (8.Blge) Bakent Elektrik Datm A.. (9.Blge) Akdeniz Elektrik Datm A. (10.Blge)

Gediz Elektrik Datm A. (11.Blge) Uluda Elektrik Datm A. (12.Blge) Trakya Elektrik Datm A. (13.Blge) st. Anadolu Yak. Elk.Da. A. (14.Blge) Sakarya Elektrik Datm A. (15.Blge) Osmangazi Elektrik Datm A. (16.Blge) Boazii Elektrik Datm A. (17.Blge) Kayseri ve Civar Elektrik T.A.. (18. Blge) Menderes Elektrik Datm A.. (19.Blge) Gksu Elektrik Datm A. (20.Blge) Yeilrmak Elektrik Datm A. (21.Blge)

AYEDA

Datm irketleri zelletirme Haritas

TEDA a Bal Datm irketlerinin 30.12.2011 tarihi itibariyle


zelletirme lemi Tamamlanan Datm irketleri hale Sreci Devam Eden Datm irketleri 4

DAITIM RKETLER

TEDA DAITIM RK. Dicle EDA Vangl EDA Aras EDA Toroslar EDA Akdeniz EDA Gediz EDA AYEDA Boazii EDA

ZEL DAITIM RK. Kayseri ve Civar TA AYDEM EDA Bakent EDA Sakarya EDA Meram EDA Osmangazi EDA Uluda EDA amlbel EDA oruh EDA Yeilrmak EDA Frat EDA AKEDA Trakya EDA

AYEDA

1.945 km2 alanda, 16 noktadan hizmet verilmektedir

TRKYE DEK PAYIMIZ YZLM %0,23 ABONE SAYISI TKETM ORANI %6,81 %4,6 AYEDA
6

RKETN FAALYET BYKLKLER


2010
Abone Says irket Personel Says Hizmet Alm Personel Says Toplam Personel Says irket Pers. Bana Den Abone Says Toplam Pers. Bana Den Abone Says irkete Ait Trafo Says 3. ahs Trafo Says Toplam Trafo Says irkete Ait Kurulu G (MW) 2.309.764 1.741 891 2.632 1.326 877 4.089 1.558 5.647 3.580

2011 2012 OCAK


2.388.702 1.681 798 2.479 1.421 963 4.144 1.424 5.568 3.649 2.394.471 1.679 798 2.477 1.426 967 4.161 1.427 5.588 3.663

Puant Gc (MW)
Direk Says Armatr ve Lamba Says O.G Hat Uzunluu (km) A.G Hat Uzunluu (km)

1.791
193.724 146.469 5.107 12.578

1.795
194.517 149.440 5.226 12.864

1.843
194.517 149.440 5.226 12.864

Toplam Hat Uzunluu (km)


Yatrm Gerekleme Oran (%) Vezne Says Ara Says

17.685
97% 157 256

18.089
97% 161 262

18.089
97% 161 262

AYEDA

RKETN FAALYET BYKLKLER


2010
Kaak Taramas Yaplan Abone Says Kaak Zabt Says Kaak Elektrik Tahakkuku (kWh) Kayp-Kaak Oran (%) Alnan Enerji (kWh) Nakledilen Enerji (kWh) Toplam Alnan Enerji (kWh) Satlan Enerji (kWh) 2.320.453 8.740 22.148.681 6,92 8.611.700.233 1.235.393.136

2011 2012 OCAK


2.220.402 14.044 39.425.260 6,91 8.504.850.012 1.714.749.336 230.361 1.837 4.935.072 14,38 771.579.700 212.461.105 984.040.805 626.015.754

9.847.093.369 10.219.599.348 8.016.173.274 7.760.520.429

Nakledilen Enerji (kWh)


Toplam Satlan Enerji (kWh) Tahsilat Oran (%)

1.235.393.136
9.225.820.195 101,6

1.714.749.336
9.513.810.422 101,34

212.461.105
842.527.802 101,32

AYEDA

2011 YATIRIMLAR

2011 Ylnda 37.601.410 TL Yatrm Harcamas Yaplmtr. 2011 Yl Yatrm gerekleme oran ; % 97,23
-66 adet Yeni Datm Trafosu tesis edilmitir. -34 adet 10 kV Datm trafosu 35 kV a dntrlmtr. -121.018 metre yksek gerilim yeralt elektrik kablosu ve 262.596 metre Alak Gerilim yeralt elektrik kablosu tesis edilmitir. -2.443 galvanizli aydnlatma direi olmak zere toplam 3.627 Direk, 3.652 adet Armatr ve 77.319 adet Ampul tesis edilmitir.

AYEDA

2012 YATIRIM HEDEFLER

2012 Yl irketimize Tahsis Edilen denek: 42.629.000 TL 2012 Yl Yatrm Hedefleri;


55 adet yeni Datm Trafosu tesis etmek, 38 adet 10 kV Datm Trafosunu 35 kV Trafo ya dntrmek, 160 km AG hat tesis etmek, 97 km OG hat tesis etmek.

AYEDA

10

YILLARA GRE ALINAN ENERJ (kWh)

Yl

Alnan Enerji (kWh) Nakledilen Enerji (kWh)

Toplam (kWh)

Bir nceki Yla Gre Art kWh (%) 8,03 5,21 9,29 9,29 8,55 3,95 -1,04 3,18 3,78

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

6.079.236.813 6.282.795.936 6.536.319.251 7.048.784.506 7.767.301.108 9.008.417.465 9.490.629.771 9.275.813.219 8.611.700.233 8.504.850.012

216.639.370 518.524.008 619.649.122 771.888.876 779.862.837 269.549.490 153.841.210 268.117.141 1.235.393.136 1.714.749.336

6.295.876.183 6.801.319.944 7.155.968.373 7.820.673.382 8.547.163.945 9.277.966.955 9.644.470.981 9.543.930.360 9.847.093.369 10.219.599.348

AYEDA

11

YILLARA GRE SATILAN ENERJ (kWh)


Bir nceki Yla Gre Art kWh (%) 9,23 8,78 9,57

Yl 2002 2003 2004

Satlan Enerji (kWh) Nakledilen Enerji (kWh) 5.226.907.280 5.427.525.271 5.848.382.502 216.639.370 518.524.008 619.649.122 771.888.876

Toplam (kWh) 5.443.546.650 5.946.049.279 6.468.031.624

2005
2006 2007 2008 2009 2010

6.315.068.608
6.971.967.948 8.165.594.145 8.672.065.515 8.582.324.682 8.016.173.274

7.086.957.484
7.751.830.785 8.435.143.635 8.825.906.725 8.850.441.823 9.225.820.195

779.862.837
269.549.490 153.841.210 268.117.141

9,38
8,81 4,63 0,28

1.235.393.136
1.714.749.336

4,24
3,12

2011

7.799.061.086

9.513.810.422

2011 Yl Alnan Enerji 10.219.599.348 kWh, Satlan Enerji 9.513.810.422 kWh olup Kayp-Kaak Oran % 6,91 olarak gereklemitir.

AYEDA

12

TEDARKLERE GRE ALINAN ENERJ DAILIMI

TETA
4.563.131.883

EA
3.644.610.479

TETA
4.466.386.280

EA
3.655.276.347

48%

38%

48%

39%

TEA PMUM
1.282.887.409

TEA PMUM
1.154.150.592

2008 (kWh)
TEA PMUM; EA;
3.641.419.230; 174.315.531;

14%

2009 (kWh)

13%

EA; TETA;
4.795.965.472;
3.240.891.004,00;

TEA PMUM;
1.175.570.896,00;

2,02 %

42,28%

38%

14%

55,69%

TETA;
4.077.477.000,00;

2010 (kWh)

2011 (kWh)

48%

AYEDA

13

Trkiye Elektrik Enerjisi Talep Bymesi (2000 - 2020)


600

500

2985 kWh/kii
400

Milyar kWh

300

200

100

0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Yl

AYEDA

14

YILLARA GRE KAYIP-KAAK ORANLARI (%)

14,02 13,61

10,52

10,41

10,24 9,36 8,62 7,48 6,92 6,91

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

AYEDA

15

YILLARA GRE TAHSLAT ORANI

101,60 100,70 99,03

101,34

97,58
96,54 95,94

97,43 96,86 96,61

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

*Devirli Tutarlar

AYEDA

16

2011 YILI ABONE GRUPLARINA GRE ABONE SAYILARI VE TKETMLER

ABONE GRUBU

TOPLAM ABONE TOPLAM ABONE SAYISI SAYISINDAK TKETM (kWh) TKETMDEK PAYI (%) PAYI (%)

MESKEN TCARETHANE ve DER SANAY TARIMSAL SULAMA AYDINLATMA TOPLAM

2.001.560 376.895 2.470 89 7.688 2.388.702

83,79 15,78 0,10 0,00 0,32 100,00

3.955.225.209 3.728.757.517 1.647.241.774 483.804 182.102.118 9.513.810.422

41,57 39,19 17,31 0,01 1,91 100,00

AYEDA

17

AYEDA SANAY ABONE BLGLER

SANAY ABONELERNN TOPLAM ABONE SAYISINDAK PAYI 2.388.702

SANAY ABONELERNN TOPLAM TKETMDEK PAYI

9.513.810.422

1.647.241.774

2.470

SANAY

TOPLAM

SANAY

TOPLAM

AYEDA

18

TEDA Datm irketleri Abone ve Tketim Dalmlar

Abone Dalm
DER SANAY %3,7 %0,8

Tketim Dalm
DER %11,3
MESKEN %31,7

TCARET %13,2

R.DARE %0,4

MESKEN %81,9

SANAY %36,5 TCARET %16,2

R.DARE %4,4

AYEDA

19

AYEDAIN YILLARA GRE SANAY ABONE SAYISI

YILLAR 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

SANAY ABONE SAYISI 1.096


2.470

1.280
2.083

2.276 1.890 1.486 1.488 1.280 1.096 1.633 1.573

1.486 1.488 1.633 1.573 1.890 2.083 2.276 2.470


2002 2003 2004 2005 2006 2007

2008

2009

2010

2011

AYEDA

20

Hizmet Blgemizde 2012 yl Ocak ay itibariyle 106 adet tedarikiden, toplam 12.553 adet mteriye 212.461.105 kWh enerji nakledilmitir.
2011 Yl 98 Tedarikiden, Serbest Tketicilere Nakledilen Enerji: 1.714.749.336 kWh dr.

AYEDA

21

HZMET BLGEMZDEK ELEKTRK RETCLER

KURULU GC (MW)

RETM KAYNAI

ABONE NVANI

1
2 3 4

15,6
5,66 4 4

KOJENERASYON
BOGAZ (P) KOJENERASYON KOJENERASYON

BERK ENERJ
ORTA DOU ARELK .S.G HAVAALANI

TOPLAM KURULU G: 29,26 MW

AYEDA

22

SERBEST TKETC

Elektrik Piyasas Serbest Tketici Ynetmelii 4 Eyll 2002 tarihli ve 24866 sayl Resmi Gazetede yaymlanm olup, 2015 ylna kadar Serbest Tketici limiti sfrlanarak lkemizdeki tm elektrik tketicilerinin serbest tketici olmas hedeflenmitir.

AYEDA

23

SERBEST TKETC KMDR?

Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu Elektrik Piyasas Serbest Tketici Ynetmelii 13. maddesine gre Serbest Tketici ; EPDK tarafndan belirlenen elektrik enerjisi
miktarndan daha fazla tketimde bulunmas veya iletim sistemine dorudan bal olmas nedeniyle tedarikisini seme serbestisine sahip gerek veya tzel kiidir. olarak tanmlanmaktadr.

AYEDA

24

SERBEST TKETC LMT

Her yln 31 Ocak tarihine kadar; Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu (EPDK) tarafndan belirlenerek yaymlanan elektrik Enerjisi miktardr. (2012 yl iin 25.000 kWh).

AYEDA

25

TARFE BLEENLER
MESKEN Ocak-Mart 2012 Kr/kWh
0,83 2,8% 2,44 8,2% 3,9 13,22% 25,21

4,53 15,3%

29,75

0,38 1,3% 16,1

1,48 4,9% 0,18 0,6% 0,37 1,2% 0,92 3,1%

84,7%

100,0%

54,1%

Perakende Perakende Sat Tarifesi Sat Hizmetleri

Enerji Fonu +TRT Pay +BTV

Kayp- Kaak Bedeli

Datm

letim Bedeli

KDV ncesi Tarife

Katma Deer Vergisi

KDV Sonraki Nihai Tketici Tarifesi

AYEDA

26

TARFE BLEENLER
SANAY OG Ocak-Mart 2012 Kr/kWh
0,83 3,40% 20,79

3,74 15,25%

24,53

1,97
1,53 0,38 1,5% 15,37 0,67 2,8% 0,16 0,68% 0,33 1,37% 0,16 0,68% 6,3% 8,1%

84,7%

100,0%

62,7%

Perakende Sat Tarifesi

Perakende Sat Hizmetleri

Enerji Fonu +TRT Pay +BTV

KaypKaak Bedeli

Datm

letim Bedeli

KDV ncesi Tarife

Katma Deer Vergisi

KDV Sonraki Nihai Tketici Tarifesi

AYEDA

Tek Zamanl ve ok Zamanl Tarife

A. Tek Zamanl Tarife: Gnn tm zamanlarnda tketilen elektrik enerjisi iin, ilgili bileenlerden oluan ve tek fiyat olarak uygulanan tarifedir. B. ok Zamanl Tarife: Gnn belirlenmi olan farkl zaman dilimlerinde tketilen elektrik enerjisi iin, ilgili bileenlerden oluan ve farkl zaman Gndz dnemi( Saat 06.00-17.00) , Puant dnemi( Saat 17:00-22:00), Gece dnemi(Saat 22:00-06:00) dilimleri iin farkl fiyat uygulanan tarifedir. 09.02.2012 tarihi itibariyle meskenler iin geerli, tek zamanl ve ok zamanl tarife birim fiyatlar : Tek Zamanl Birim Fiyat; 23,734 kr ok Zamanl Birim Fiyat; -Gndz dnemi ( Saat 06:00-17:00 ) : 22,430 kr -Puant dnemi ( Saat 17:00-22:00 ) : 34,504 kr -Gece dnemi ( Saat 22:00-06:00 ) : 13,723 kr NOT: Birim fiyatlara vergi ve fonlar dahil edilmemitir.

AYEDA

28

Aylk 2.083 kWh elektrik tketimi olan bir Sanayi OG abonesi iin %10 indirim oran hesab nasl yaplr?
SANAY OG N 01.01.2012 ULUSAL TARFEYE GRE NDRM HESABI Sanayi Abonesi Datm irketi Datm irketi (Tek Terim - Tek Zamanl) Ulusal Tarife Ulusal Tarife Yeni Tedariki (Orta Gerilim (01.01.2012) (01.01.2012) Aylk Elektrik tketim Miktar (kwh) 2083 2083 Elektrik Birim Fiyat 15,377 15,377 13,839 ndirim Oran 10% Tketim Tutar 15,377 320,30 TL 288,27 TL Datm Sistemi Kullanm Bedeli 1,977 kr/kWh 1,977 41,18 TL 41,18 TL letim Sistemi Kullanm Bededli 0,836kr/kWh 0,836 17,41 TL 17,41 TL K/K Bedeli 1,538kr/kWh 1,538 32,04 TL 32,04 TL PSH Bedeli 0,388Kr/kWh 0,388 8,08 TL 0,00 TL PSH Bedeli (Saya Okuma) 4,161Saya/TL 4,161 4,16 TL 4,16 TL Ara Toplam 423,18 TL 383,06 TL Enerji Fonu %1 3,28 TL 2,88 TL TRT Pay %2 6,57 TL 5,77 TL BTV %1 3,28 TL 2,88 TL Ara Toplam 436,31 TL 394,60 TL KDV 78,54 TL 71,03 TL Fatura Tutar 514,85 TL 465,62 TL Yllk Tasarruf Tutar 590,71 TL Serbest Tketici Limiti Yllk 25.000 kWh, Ortalama Aylk Tketim (25.000kWh /12 = 2.083 kWh)

AYEDA

29

Aylk 2.083 kWh elektrik tketimi olan bir Ticarethane abonesi iin %20 indirim oran hesab nasl yaplr?
TCARETHANE N 01.01.2012 ULUSAL TARFEYE GRE NDRM HESABI Ticarethane Abonesi Datm irketi Datm irketi Ulusal (Tek Terim - Tek Zamanl) Ulusal Tarife Yeni Tedariki Tarife (01.01.2012) (Orta Gerilim) (01.01.2012) Aylk Elektrik tketim Miktar * 2083 2083 Elektrik Birim Fiyat 17,695 17,695 14,156 ndirim Oran 20% Tketim Tutar 17,695 368,59 TL 294,87 TL Datm Sistemi Kullanm Bedeli 3,846kr/kWh 3,846 80,11 TL 80,11 TL letim Sistemi Kullanm Bededli 0,836kr/kWh 0,836 17,41 TL 17,41 TL K/K Bedeli 2,622kr/kWh 2,622 54,62 TL 54,62 TL PSH Bedeli 0,388Kr/kWh 0,388 8,08 TL 0,00 TL PSH Bedeli (Saya Okuma) 0,416Saya/TL 0,416 0,42 TL 0,42 TL Ara Toplam 529,23 TL 447,43 TL Enerji Fonu %1 3,77 TL 2,95 TL TRT Pay %2 7,53 TL 5,90 TL BTV %5 18,83 TL 14,74 TL Ara Toplam 559,36 TL 471,02 TL KDV 100,68 TL 84,78 TL Fatura Tutar 660,05 TL 555,80 TL Yllk Tasarruf Tutar 1.250,94 TL Serbest Tketici Limiti Yllk 25.000 kWh, Ortalama Aylk Tketim (25.000kWh /12 = 2.083 kWh)

AYEDA

30

YILLARA GRE SERBEST TKETC BLGLER

YILLAR

TOPLAM SERBEST TKETC ADET

SANAY ABONE ADET

SANAY ABONES ENERJ TKETM (kWh)

TOPLAM SERBEST SERBEST TKETC TKETC TKETMLER LMTLER ( kWh )

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

61 86 356 608 205 129 240 6.015 11.330

0 34 40 47 4 2 2 170 257

455.393.031,00 546.086.697,00 609.812.079,00 473.111.280,00 20.777.460,00 6.904.880,00 4.671.609,00 205.754.657,50 344.551.121,07

518.524.008,00 619.649.122,00 771.888.876,00 779.862.837,00 269.549.490,00 153.841.210,00 268.117.141,00 1.235.393.136,00 1.714.749.336 ,00

9.000.000 9.000.000 7.700.000 6.000.000 3.000.000 1.200.000 480.000 100.000 30.000

2012 Ylnda Serbest tketici limiti yllk 25.000 kWh a drlmtr.

AYEDA

31

SERBEST TKETCLERN ELDE EDEBLECE AVANTAJLAR

Serbest Tketiciler yapacaklar ikili anlamalar yolu ile diledikleri tedarikiden (retici veya Toptan Sat irketleri) avantajl fiyatlarla enerji temin edebilmektedir. Serbest Tketiciler her kontrat sresi bitiminde tedarikisinin performansn deerlendirecektir. Bylece zaman ierisinde kendisi iin en uygun kontrat kapsam ve tedariki belirlemesi mmkn olacaktr. Serbest Tketiciler artk zorunlu olarak tketimlerini saatlik olarak takip ve kayt edecekler. Tedarikileri tarafndan da anlk olarak alnacak bu veriler deerlendirilerek Serbest Tketicilerin enerji maliyetleri en makul dzeye ekilebilecektir.

AYEDA

32

SERBEST TKETCLERN ELDE EDEBLECE AVANTAJLAR

Elektrik iin zellikle toptan sat irketleri tarafndan hazrlanacak yeni ve avantajl rn paketleri gelitirilebilecektir. Serbest Tketici niteliinde olmayan kurulular talep birletirme yolu ile ST avantajlarndan yararlanabilir.

Serbest Tketiciler yapacaklar kontratlar ile gerek zamanl retim-tketim dengesizliinden kaynaklanacak maliyet artlarn toptan sat irketleri ile alarak en dk dzeyde tutabilir.
Piyasadaki belirsizliklerden tesis ve rnlerini soyutlamak isteyen Serbest Tketiciler uzun dnemli ve sabit fiyatl kontratlar yapabilir.
33

OTOMATK SAYA OKUMA SSTEM (OSOS)

2011 YILINDA BALATMI OLDUUMUZ OSOS SSTEM LE DRT BNE YAKIN ABONENN SAYALARI OKUNMAKTADIR. 2012 YILINDA HEDEFMZ ; -OSOS LE OKUMA YAPILAN ABONE SAYISINI ARTTIRMAK

UZAKTAN

-KESME AMA LEMN DE UZAKTAN YAPMA UYGULAMASINI GEREKLETRMEK.

AYEDA

34

Uluslararas enerji ajans ngrs: Trkiyenin 2012 yl enerji ithalat faturasnn 68 milyar dolar olaca tahmin edilmektedir. Bu gemi yllarda srekli artan bir trend takip etmi ve bundan sonrada artarak devam edecei n grlmektedir. lkemizde enerji kaynaklar bakmndan % 73 da bamldr. Elektriin % 46 s doalgazdan retilmektedir. Trkiye Dnya da in ve Hindistan dan sonra en fazla enerji talebi artan nc lke durumundadr. Trkiye de yllk enerji talebine art, ortalama olarak yaklak % 7-8 civarnda seyretmektedir. AYEDA
35

OG EBEKELERNDEN RETM SANTRALI BALANTI PROSEDRLER

retici Tzel kii, Sisteme balant talebini EPDKya

bildirir.
EPDK, talebi TEA ve/veya TEDAa (Datm

irketi) iletir.
TEA ve/veya Datm irketi bu konudaki balant

ve sistem kullanm grn 45 gn iinde verir.

AYEDA

36

DSlerin Sisteme Balant Noktalar

EPDK tarafndan lisansl olarak elektrik sistemine balanacak retim santralleri iin; Santral toplam kurulu gc <10 MW altnda olanlar,36 KVluk ENH larna; 10-50 MW olanla mstakil ENH ile TEA Trafo merkezlerine Kurulu gc 50 MWnn zerinde olmas halinde ise TEAa balant gr sorulmaktadr.

AYEDA

37

Deerlendirme iin EPDK aracl ile gnderilen bilgiler

retim Tesis Bilgileri (Tesisin ad, adresi, nite says,

kurulu gc, nite k gerilimi, cosQ deeri)


Tek hat emas. retim tesisinin yerini gsteren 1/25 000 lekli harita. Lisans bavurusunda beyan edilen termin program.

AYEDA

38

Balant Prosedr

Datm irketlerine intikal eden talepler,aadaki

kriterler erevesinde deerlendirilerek balant gr oluturulur. Balant yaplan hat ile ilgili karakteristikler, Balant yaplacak DM-KK bilgileri, 154/33 kV TMdeki trafo gleri ve fider durumu, 154/33 kV TMye bal/balanacak retim tesisleri, Mevcut yapnn uygun olmamas halinde alternatif balant ekli.

AYEDA

39

Balant Gr Sreci

Tzel Kii Bavurusu

EPDK

TEA

Blgesel Datm irketi

l Mdrl

Yatrm Alan ncelemesi

AYEDA

40

Deerlendirme Kriterleri
retim santralnn datm sistemine balantsnda;

Mevcut datm hattnn gerilim dm ve g kayb ynnden teknik olarak uygun olmas,
E.P. ebeke Ynetmeliinin 5. maddesinde yer alan 50 MW kstnn almamas, Sistem ksa devre arza akm limiti olan 16 kAin almamas (TEA tarafndan hesaplanmakta), Rzgar santralleri iin; balanacak toplam RES kapasitesinin, balant noktasnn minimum ksa devre gcnn en ok yzde bei (%5)i kadar olmas ve bu gc amamas, artlarnn salanmas halinde balant gr verilmektedir.

AYEDA

41

Mevzuat

22.01.2003 tarih, 25001 sayl Resmi Gazetede yaynlanan Elektrik Piyasas ebeke Ynetmeliinin letim Sistemine Balant Esaslar balkl 5inci maddesinde TEAn bir datm barasna veya bu baraya bal datm sistemine balanacak toplam kurulu g 50 MW geemez. Bu gcn 50 MW gemesi durumunda balant iletim seviyesinden yaplr. 10 MWn altndaki retim tesisleri iin mstakil fider tahsisi yaplamaz ifadesi yer almaktadr.

AYEDA

42

Elektrik Sistemine Balant Yaplan Noktalarn eitleri

Sisteme Balant Noktalar:


380 kV

154 kV
(34,5-15,8-10,5-6,3 kV)

2 0,4 kV 1
Rzgar iftlikleri

Mteriler
G Santralleri

1- Gerilim dm ve g kayb hesaplarna gre hattn kapasitesine bal olarak datm ebekesine gml olarak balanan santraller, 2-Kurulu gc 10 MW ile 50 MW altnda olan retim tesisleri, mstakil hat ve fiderle TMlere direk bal santraller, 3-Birka rzgar iftlii birletirilip 154 kV hatta balanabilir.(Ortak TM zerinden) 4- Kurulu gc 50 MWnn zerinde olan retim tesisleri, 154 kV gerilim seviyesinden direk olarak balanr.

AYEDA

43

Balant Grnde Hangi Bilgilere htiya Duyulur?


154 kV E..H 154 kV E..H 154 kV E..H
154 kV TR-A

154 kV TR-A

TR-B 34,5 kV

TR-B 34,5 kV

TR-A : 50 MVA ayeli HES Kuzey RES Hayat Kimya Otop Derin HES TR-A : 50 MVA ay DM Fideri Minimum yk Maksimum yk TR-B : 16 MVA Kozlu HES Sere RES Aka tekstil Otop

: 5,2 MW : 7,0 MW : 12,0 MW : 15,5 MW 2x477 MCM : 1,0 MW : 6,5 MW 21 km ay DM ( KK ) DN : 73 2x477 MCM 34 km

TR-A : 25 MVA Filyos HES Tepe RES Saray rme Otop

: 1,2 MW : 9,8 MW : 6,5 MW

TR-B : 25 MVA Akarca Tekstil Otop : 3,6 MW pek Tekstil Otop : 10,5 MW Zmrt Tekstil Otop : 7,8 MW

: 1,2 MW : 6,7 MW : 2,0 MW

~7 km

34,5 kV 6,3 kV

NEML NOT : 1)- Santraln balanaca ENH ift devre ise paralel alp almad ve DMnin bal olduu devrenin veya devrelerin balant ekli, 2)- TEAa ait TMdeki trafolarn paralel alp almad, 3)- Santraln balanmas ngrlen ENHnn zerine daha nce balant gr verilen santral isimleri ve glerinin ilenmesi, 4)- Santraln baland ENHnn, iki veya daha fazla 154/OG TMden beslenmesi durumunda DMnin beslendii ENHnn her TMdeki fider ykleri, mutlaka bilinmesi gerekmektedir.

Aslan HES 12,6 MW

AYEDA

44

154 kV E..H

154 kV E..H

154 kV E..H

154 kV TR-A

154 kV TR-A

TR-B 34,5 kV

TR-B 34,5 kV

TR-A : 50 MVA ayeli HES Kuzey RES Hayat Kimya Otop Derin HES

: 5,2 MW : 7,0 MW : 12,0 MW : 15,5 MW 2x477 MCM DN : 73 2x477 MCM 34 km ay DM ( KK )

TR-B : 16 MVA Kozlu HES Sere RES Aka tekstil Otop

: 1,2 MW : 6,7 MW : 2,0 MW

21 km

~19 km

34,5 kV

6,3 kV

Aslan HES 12,6 MW

NEML NOT : 1)- TEAa ait TMdeki trafolarn paralel alp almad, 2)- Santraln, balanmas ngrlen 154/OG TMye yaklak uzakl(km)nn mutlaka bilinmesi gerekmektedir.

AYEDA

45

Deerlendirme Kriterleri
retim santrallerinin datm gerilimi seviyesinden balantlarnda, datm hattmzdaki; Kesinti says ve sresi, Hattn minimum ve maksimum ykleri, 3/0 AWG ve/veya edeer yer alt kablosundan dk kesitte olmamak zere hat karakteristii,gz nne alnmakta letme gvenlii ile can ve mal emniyeti iin fiderlerin otoprotktr fider kritelerine gre donatlarak gerekli koruma tedbirleri alnmas, artlaryla balant izni verilmektedir. AYEDA
46

Deerlendirme Kriterleri

Ayn ekilde, retim santral ile mevcut enerji nakil hattna irtibatl datm merkezi arasnda tesis edilen balant hattnn da;
Gerilim dm ve g kayb ynnden uygun kesitte olmas, 3/0 AWG havai hat ve/veya edeer yer alt kablolu iletken kesitinden aa olmamas,

istenmektedir. AYEDA
47

DSlerin G Ak
TEA 380 kV veya 154 kV ebeke TEA TM 154/31,5 KV 50 MVA PV (retim) 1 MW

3/0AWG (Pigeon)

Kojenerasyon

(Otop) 3 MW

RES (retim) 3,3 MW

Yk 4,54 MW

Avantajlar
Datm ve iletim kayplarn azaltrlar, Genelde yenilenebilir kaynaklara dayal, sera gaz emisyonu yaratmamalar ve evre ile uyumlu olmalar, naat srelerinin ksa oluu ve kolay gelitirilmeleri, letme bakm giderlerinin dk olmas.

Dezavantajlar
Ksa devre gcnn artmas ve ift ynl yk ak iin koruma ve iletme sorunlar, G kalitesi parametrelerini etkilemesi, Enerji retimi, meteorolojik ve koullara baldr, mevsimsel

Bal bulunduu g trafolar arasnda yk aktarlmas yaplamamakta.

AYEDA

48

Datm Sistemine Balant Esaslar


154 kV

TR 50 MVA

34,5 kV

3x3/0 AWG

3x3/0 AWG

11,3 km Gevek Ba

DM
3x3/0 AWG

M GES (retim Lisansl) 2,1 MW

2,5 MVA

OTOP FDER

34,5 kV

OTOP FDER

AYEDA

49

Datm Sistemine Balant Esaslar


154 kV

TR 50 MVA

34,5 kV

3x3/0 AWG

3x3/0 AWG 11,3 km

DM

477 MCM ~12 km

25 MVA

~
34,5 kV 6,3 kV

Doankaya HES 21 MW

AYEDA

50

ELEKTRK PYASASINDA LSANSSIZ ELEKTRK RETM 5784 SAYILI KANUN


26/07/2008 gn ve 26948 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 5784 sayl Kanun ile yaplan deiiklikler dorultusunda; 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanunun 3. maddesi,

Yalnzca kendi ihtiyalarn karlamak amacyla, Bakanlk tarafndan yrrle konulacak ynetmelikle tanmlanan deerin zerinde verimi olan kojenerasyon tesisi kuran gerek ve tzel kiilerden lisans alma ve irket kurma ykmllnden muaf tutulacaklar, ilgili ynetmelikte dzenlenir. Yenilenebilir enerji kaynaklarna dayal, kurulu gc azami 500 kilovatlk retim tesisi ile mikrokojenerasyon tesisi kuran gerek ve tzel kiiler, lisans alma ve irket kurma ykmllnden muaftr. Bu tzel kiilerin ihtiyalarnn zerinde rettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslar Kurum tarafndan kartlacak bir ynetmelikle belirlenir. hkmn iermektedir.

AYEDA

51

ELEKTRK PYASASINDA LSANSSIZ ELEKTRK RETM

Elektrik Piyasasnda Lisanssz Elektrik retimine likin Ynetmelik 21.07.2011 Tarihinde 28001 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanmtr. Bu Ynetmeliin Uygulamasna Dair Tebli 10.03.2012 Tarihli, 28229 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanmtr.

AYEDA

52

DAHA AKILLI BR EBEKE N ;

Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu (EPDK)nn, yenilenebilir enerji kaynaklarna yatrm yaplmasn tevik etmek amacyla elektrik reten baz gerek ve tzel kiilerin, Datm irketlerine elektrik satmasn kolaylatran uygulamay hayata geirmek iin almalara balamas zerine, stanbul Anadolu Yakas Elektrik Datm A.. (AYEDA), ebeke sistemini bu entegrasyona uyumlu yapmak iin alma balatt.

irketimiz, bu yeni dnemde, elektrik datm ebekesinin, enerji retim kaynaklar ile sorunsuz bir ekilde entegre olmasn salamak amacyla TUBTAK ile 15 ay srecek ortak bir alma balatt.

AYEDA

53

DAHA AKILLI BR EBEKE N ;


TBTAK ile yaplan alma kapsamnda; Yenilenebilir Enerji retim Kaynaklarnn mevcut elektrik datm sistemi ile en uyumlu ekilde altrlabilmesi iin gerekli olan balant ltlerinin belirlenmesi, standardizasyon almalarnn yaplmas ve AYEDA a zg elektrik sistemi benzetim modeli gelitirilmesi almalarnn yaplmas,

Datm sisteminin OG ebeke benzetim modeli oluturularak ,sistemin mevcut iletme koullar uyarnca yklenme durumlar, teknik kayplar ve kstllk analizlerine ilikin almalar yaplabilecek. Ayrca, oluturulan sistem modeli zerinden datm sistemi seviyesinde sisteme yaplacak retim tesisi balant talepleri teknik olarak kolaylkla deerlendirilebilmesi,
Datm sistemine OG / AG seviyelerinden balanacak 500 kW ve altnda kurulu gce sahip retim tesisleri iin balant projelerinin hazrlanmas almalarnn yaplmas,

AYEDA

54

DAHA AKILLI BR EBEKE N ;

Planlanan balant noktasnn enerji kalitesi ve sistem kararll kstaslar asndan uygun olup olmad gr ilgili standartlar uyarnca rapor formatnda hazrlanacaktr. Ayrca, balantnn teknik olarak uygun olmad durumlar iin sisteme yaplmas gereken ilave yatrmlarn maliyeti ve bu yatrmlardan elde edilecek kazanmlar (elektrik sat, kayplarn azaltlmas, vs.) gz nne alnarak yaklak amortisman sreleri belirlenecektir. TBTAK , proje kapsamnda kullanlacak donanm ve yazlmlar analiz sonu raporlaryla birlikte AYEDA a teslim edilecektir.

AYEDA

55

YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARININ ENERJ RETM AMALI KULLANIMINA LKN KANUN

5346 SAYILI KANUN


Yenilenebilir enerji kaynaklarnn elektrik enerjisi retimi amal kullanmnn yaygnlatrlmas, bu kaynaklarn gvenilir, ekonomik ve kaliteli biimde ekonomiye kazandrlmas, kaynak eitliliinin artrlmas, sera gaz emisyonlarnn azaltlmas, atklarn deerlendirilmesi, evrenin korunmas ve bu amalarn gerekletirilmesinde ihtiya duyulan imalat sektrnn gelitirilmesi amacyla 18.05.2005 tarih 25819 sayl resmi gazetede 5346 sayl Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Enerji retimi Amal Kullanmna likin Kanun yaynlanmtr.

AYEDA

56

ELEKTRK PYASASINDA LSANSSIZ ELEKTRK RETMNE LKN YNETMELNN UYGULAMASINA DAR TEBL

Lisansz retime ilikin Datm irketlerine yaplacak bavurular da; bavurusu kabul edilenler minimum 45 gn sonunda Balant Anlamas ar Mektubu ahsen veya vekleten tebell ettirilir.

AYEDA

57

Sonular
Datk ve yenilenebilir enerji retiminin devlet tarafndan tevik edilmesi ve gerekli altyap yatrmlarnn yaplmas durumunda, elektrik enerjisi talebinin nemli bir ksmnn bu yerel ve evreci kaynaklardan karlanmas mmkndr. Bu ekilde enerjide da bamllk azaltlabilecei gibi iletim ve datm kayplar da aalara ekilebilecektir. DSlerin planlanmas blgelerin corafi yaplar, iklimsel zellikleri, doal evre faktrleri, sosyo-ekonomik farkllklar dikkate alnarak yaplmaldr. Baz blgelerde kmr, rzgar, jeotermal, gne ve su enerjisine veya bunlardan birkana dayal retime yer verilmesi gerekecektir. Bu retimlerin yllk, mevsimlik veya anlk zellikleri dikkate alnarak, sunulan enerjinin srekliliini salayacak ekilde yedek kapasite ile birlikte iletim ve datm ebekesine yaplacak yatrmlarn irdelenmesi sistem gvenlii asndan zorunluluk arz etmektedir. te yandan meteorolojik bamll olan rzgar santralleri planlanrken sistem kararll ve scak yedek ihtiyac mutlaka gz nnde bulundurulmaldr.

AYEDA

58

Sonular

Trkiyenin yesi olmay amalad AB, 2020 ylnda yenilenebilir enerjilerin toplam enerji iindeki payn % 20 ye karmay hedeflemektedir. te yandan Trkiyede tketilen enerjinin yaklak % 73 d kaynakl olup enerjide da bamllmz her geen gn artmaktadr. Bu bamlln en arpc gstergesi elektrik enerjisi retiminde kullanlan doalgaz miktardr. Dnya elektrik retiminde doalgazn pay % 20 civarnda iken Trkiyede bu oran yaklak % 46 civarndadr. Oysa Trkiyede elektrik enerjisi retiminde kullanlabilecek hidrolik, jeotermal, rzgar enerjisi, gne enerjisi ve biyogaz olmak zere nemli miktarda yenilenebilir enerji potansiyeli mevcuttur. Bu potansiyel gz nne alnarak Trkiyede yenilenebilir enerji kaynaklarnn toplam retim ierisindeki paynn 2023 ylnda en az % 30 dzeyinde olmas hedeflenmitir. ( Elektrik Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenlii Stratejisi Belgesi, Yksek Planlama Kurulu, Karar No.2009/11, 18 Mays 2009.)

AYEDA

59

Sonular
DS teknolojileri asndan bakldnda gerekli nlemlerin acilen alnmamas halinde ok ksa srede Trkiyenin devamll ve gvenilirlii olmayan, iletme ve bakm maliyetleri yksek, hantal ve eski teknoloji bir DS plne dnmesi olasdr. Gerekli tasarm, kurulum, balant, iletme, koruma kriterlerinin yerel ihtiyalar karlayacak ekilde oluturulmas durumunda ise can, mal ve hizmet kayplarnn engellenmesi mmkndr.

Datm sistemi asndan bakldnda ise DSlerden en yksek verimin alnabilmesi iin datm sisteminin geliim, iletim, koruma planlamasnn datk retimle bir btn olarak ele alnmas ve birlikte planlanmas zorunludur. Bylesi btncl bir yaklam retim-tketim dengesi, gerilim dm, reaktif g kontrol, g kalitesi, emre amadelik, sistem koruma vs. gibi hayati konularda karlalabilecek olas problemleri en aza indirgeyerek yksek kaliteli, kullanc dostu ve en nemlisi evreci bir datk retim sisteminin anahtar olacaktr.

AYEDA

60

STANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRK DAITIM A..

TEEKKR EDERZ SAM KOVANCI AYEDA GENEL MDR 27-MART-2012 STANBUL


AYEDA
61

You might also like