Exploitation of Agricultural

Residues in TURKEY

CASE STUDY
BLACK SEA REGION
Takım Üyeleri
 Alpaslan YEĞİNALTAY
 İlknur DEMİRAL
 Özkan ÇİFTÇİ
 Murat VAROL
 Biyokütle, tükenmez bir kaynak olması, her
yerde yetiştirilebilmesi, özellikle kırsal alanlar
için sosyo-ekonomik gelişmelere yardımcı
olması nedeniyle uygun ve önemli bir enerji
kaynağı olarak görülmektedir.
 Biyokütle kaynaklarını, odun(enerji ormanları,
ağaç artıkları), yağlı tohumlar (ayçiçek, kolza,
soya v.b), enerji bitkileri (tatlı sorgum,
miscantus v.b), su bitkileri ve algler, tarımsal
atıklar (dal, sap, saman, kök, kabuk v.b),
hayvansal atıklar ile şehirsel ve endüstriyel
atıklar şeklinde gruplandırmamız mümkündür.
 Karadeniz Bölgesini ele aldığımızda
başlıca tarım artıkları; mısır,
buğday, arpa, ayçiçek, tütün,
pirinç, yulaf, çavdar ve soya,
meyve artıkları; fındık, ceviz,
zeytin, vişne çekirdeği, badem,
kayısı ve fıstık olarak sayılabilir. Bu
artıklar arasında fındık en başta
gelmektedir.
 Alan Ürünleri-Karadeniz
Bölgesi

Toplam
2
Alan Tarım Isıl Gücü Toplam Isıl
Üretim(to
Ürünleri artığı (ton) (MJ/kg) Gücü(GJ)
n)

12.281.30
Mısır 618.981 663.854 18,5
7

Buğday 2.323.452 437.689 17,9 7.838.630

2
‘Explotation of Agricultural Residues in Turkey’ eğitim kursu kitabı
 Meyveler-Karadeniz
Bölgesi

Toplam
Tarım Isıl Gücü Toplam Isıl
2
Meyveler Üretim(to
artığı (ton) (MJ/kg) Gücü(GJ)
n)

35.539.08
Fındık 537.111 1.864.330 19,3
7

Ceviz 29.461 22.589 19 436.582

2
‘Explotation of Agricultural Residues in Turkey’ eğitim kursu kitabı
 Fındık Üretiminde
Türkiye’nin Dünyadaki
Payı

Yıllar
1
Fındık
Üretimi
(milyon ton)
2002 2003 2004

Dünya 834,544 700,541 699,939

Türkiye 600,000 490,000 490,000

1
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu
 Fındık Üretiminde
Türkiye’nin Dünyadaki
Payı
Türkiye'nin dünya fındık üretimindeki payı

100,00%

80,00%

60,00%
Fındık
40,00%

20,00%

0,00%
2002 2003 2004
 Biyokütleye farklı ısıl dönüşüm
süreçleri uygulanmakta ve bu
dönüşüm süreçleri sonucunda farklı
birincil ve ikincil ürünler elde
edilmektedir.
Dönüşüm teknolojileri Birincil ürünler Proses teknolojileri
İkincil ürünler
Piroliz aktif karbon ekstraksiyon
kimyasal
Sıvılaştırma sıvı iyileştirme dizel
Gazlaştırma yakıt gazı türbin
metanol
Yanma ısı sentez güç
motor amonyak
Enerji Dönüşüm
Teknolojileri
 Gazlaştırma süreci için ticari olarak
tasarlanmış ve kullanılmakta olan
reaktör çeşitleri
 Aşağı ve yukarı tasarımlı (Updraft-
Downdraft) sabit yataklı reaktörler
 Kabarcıklı, sirkülasyonlu ve çiftli
akışkan yataklı reaktörler
 Serbest akışlı reaktörlerdir.
Teknolojinin Faydaları
 Karadeniz bölgesinde tarımsal
üretiminden kaynaklanan artıkların
down-draft reaktörleri kullanılarak
bertarafı hem bölgenin çöp
depolama alanı ihtiyacını
azaltmakta hem de bölgenin enerji
ihtiyacını karşılamakta faydalı
olacaktır.
 Down-Draft Reaktör
Hesaplamaları
Güç =50 KW down-draft reaktör

Güç = ham madde(kg/saat) * Isıl gücü

(MJ/kg) * verim

Ham madde = (50 kJ/sn) / (19000 kJ/kg)

/ 0.6 * (3600 sn/1hr)
= 16 kg/hr
30 kW’lık reaktör için odun tozu
yandığında yaklaşık olarak 13 Nm3
gaz açığa çıkmaktadır. Bu gazın ısıl
değeri 5 MJ/Nm3’tür*.

50 Kw reaktör için 16 kg fındık

kabuğundan
23 m3/saat gaz elde edileceği
hesaplanmıştır.
* www.ecn.nl/_files/bio/leaflets%20en/B-99-004.pdf
 23m3/saat’lik gaz ısı ve modifiye
edilmiş bir dizel motora bağlı
generatörde elektrik enerjisi
üretmek için kullanılacaktır.
 Üretilecek elektrik miktarı;
23 Nm3/saat * 5 MJ/Nm3 * 0.35 =
46 MJ/saat =12.77 kWh

Yıllık elektrik enerjisi üretimi =

12.77 kWh * 24 * 365 = 112.000
kWh
 Teorik olarak;
Fındık kabuğunun toplam ısıl
kapasitesi 35 milyar MJ.

Bu kapasite göz önünde

değerlendirildiğinde yaklaşık olarak
2.100.000.000 kWh elektrik
enerjisi üretilebileceği
hesaplanmıştır.