TEMA 15.

AMBENTES
PETROXENÉTICOS INTERNOS.
Magmatismo e Metamorfismo

PROFESOR XACOBO DE TORO

Email:xacobodetoro@edu.xun
ta.es
1. O AMBENTE MAGMÁTICO
¿ÓNDE?
• Nas zonas do interior da Terra onde
as rochas están fundidas formando o
magma.
– A tª é de 700-1100 ºC
– A P é moi elevada
¿Qué é a LAVA?
• É o material magmático emitido á
superficie terrestre en estado fluído e
que perdeu parte dos gases.
COMPOSICIÓN:elementos geoquímicos
máis os compoñentes minoritarios
( vapor de agua y dióxido de
carbono).
A proporción variará determinando a
visosidade
 Coladas de lava.
– Depende da viscosidade:
• [SIO2]:
– %[SIO2] alto: Lavas ácidas. Moi viscosas.
Coladas curtas.
» Explosións bruscas con piroclastos. Ex:
Monte Santa Helena.
– %[SIO2] intermedio: Comezan como as arriba
mencionadas. Rematan comas as abaixo
mencionadas
– %[SIO2] baixo: Lavas básicas. Moi fluidas.
Coladas longas. Ex: lavas hawaianas.
Link Vídeo Youtube
» Erupcións tranquilas. Lavas almofada. Ex:
: http://es.youtube.com/watch?v=PbG-8URKnm8&feature=related
nas Dorsais
Deseñado por:Xacobo de Toro. 2007
 Riscos:Gases:
– “Motor das erupcións” para ascenso dos
outros materiais.
– Tamén CL e H
– Peligrosidade:
• Cando non son liberados
“Efecto botella champán”
– Danos:
• Abrasión vías respiratorias
• Asfixia

Link video youtube: http://es.youtube.com/watch?v=hRZBq_jOqE4

Deseñado por:Xacobo de Toro. 2007

 3.1. TIPOS DE MAGMA
¿CÓMO SE FORMAN?
• ASCENSIÓN:
– De materiales plásticos en fusión desde
• manto superior e profundo
• Codia inferior .
• ANATEXIA:
– Fusión de rocas na codia, debido a
condicións extremas de presión e
temperatura.
• Magmas 1º
• Magmas 2º: diferenciación dun novo
magma a partir dun anterior 1º
 Xenolito ou
Ou plutónicas
enclave
 Evolución dos magmas
• Evolución magmática: a partir dun
magma pódense formar outros de
composición diferente
– Isto ocorre por diferentes mecanismos:
• Diferenciación magmática:
– O magma ascende e van cristalizando os minerais
de maior punto de fusión, polo tanto vaise
empobrecendo o magma na composición química
deses minerais
– O magma quedará rico en aqueles elementos
químicos que non formaron parte dos cristais
formando un magma de composición química
diferente.
– Coexisten fracción sólida e líquida residual, se
prodúcesee unha separación por calqueira motivo
(ex por decentación dos cirstais). Se formarán
rochas diferentes
 CARACTERÍSTICAS DAS
ROCHAS MAGMÁTICAS
• Composición mineralóxica:
– Os minerias poden ser abondosos
– Só empregamos uns poucos para a súa
clasificación: os maioritarios ou esenciais:
• Seixo
• Feldespato
• Feldespatoides
• Olivina
• Auxita ou piroxeno
• Hornblenda (Anfíbol)
• Biotita
– Os outron minerais son os minoritarios ou
accesorios:
 3.5. TEXTURA DE LAS ROCAS
MAGMÁTICAS
• Textura granular: • Textura vítrea:
– Cristalización lenta. – Enfriamiento rapidísimo del
– Formado por cristales magma.
homogeneos y de – Incompatible con la
mismo tamaño. formacion de cristales.
– GRANITO. – OBSIDIANA
• Textura porfídica: • Textura fluidal:
– Rocas originadas por – Cristales ordenados como
fases de enfriamiento siguiendo la corriente de un
lento y rápido. río.
– Coexisten cristales de • Textura espumosa:
gran tamaño
– Textura muy porosa.
( fenocristales ) con
cristales de tamaño – Son gases que quedaron
menor. atrapados al solidificar el
magma.
– PIEDRA PÓMEZ o PUMITA
ESPUMOSA
PORFÍDICA
GRANULAR
VÍTREA
FLUIDAL
 TIPOS de rochas
magmáticas
• As rochas clasifícanse dependendo do
lugar onde consolidan:
• Plutónicas:
– Formadas a grandes profundidades en condición de
alta presión e alta temperatura
– Enfriamento
• Lento
• Sen perda de gases
– Ex: Gabro, diorita, sienita e granito.
• Subvolcánicas (ou filonianas):
– Formadas a profundidades intermedias
– Enfriamiento más rápido que nas plutónicas por as
dimensións limitadas dos filóns nas que se inxecta
– Eexmpros: pórfiros.
• Volcánicas (o extrusivas):
– Formadas por consolidación rápida do magma a nivel
superficial ou subsuperficial,
– Baixo condicións atmosféricas o cuasi-atmosféricas.
– Exemplos: basalto,andesita, riolita
 Principais rochas plutónicas e
volcánicas
• Grupo Granito-Riolita:
– Os Granitos son as rochas plutónicas máis
frecuentes.
• Textura grauda
• Formados por:
– Seixo
– Feldespato potásico
– Plaxioclasa sódica
– Micas
– Hornblenda (Anfíbol)
• Soe formar batolitos
– A Riolita:
• Composición semellante
• Textura porfírica
• Pode presentar forma vesicular: a pedra pómez
• Se solidifica moi rápidamente forma un vidro: obsidiana
 Grupo Diorita-Andesita
• Diorita:
– Rocha plutónica
– Textura graúda
– Formada por :
• Plaxioclasa cálco-sódica
• Minerais ferromagnesianos: Anfíbol
• Andesita:
– Equivalente volcánico
– Textutura porfírica e as veces fluidal
– Formada por:
• Fenocristais:
– de plaxioclasa
– Biotita
– Anfíboles
– Piroxenos
• Matriz microcristalina
 Grupo do Gabro-Basalto
• O Gabro:
– Rocha plutónica
– Cor moi escuro
– Textura graúda
– Formada por:
• Plaxioclasas
• Piroxenos
• Olivino
• Anfíbol
• Basalto:
– É a rocha volcánica máis abondosa na codia
– Textura porfírica con moitos poros:
• Matriz microcristalina ou vítrea
• Formado por:
– Plaxioclasas
– Piroxenos
– Olivino
 Calzada dos Xigantes
(Irlada do Norte)

• O basalto soe aparecer en:

– Coadas de lava
– Disxuncións columnares
– Lavas almofadadas nas erupcións
submarinas

Coadas de lava
 Rochas ultrabásicas

• Formadas polos minerais co Peridotita dunita

punto de fusión máis
elevado.
– Olivino
– Piroxeno
– Plaxioclasas cálcica
• Ex: Peridotita:
– Fórmase a gran profundidade
(formada nun 90% de olivino)

Peridotita serpentinizada
 Principais Rochas
• Subvolcánicas
Pegmatitas:
– Semellantes as plutónicas pero de
cristais moito maiores (de cm a m).
– Formados por:
• Seixo
• Feldespato
• Mica moscovita
• Aplitas:
– Rochas con cristais de pequeño
tamano (mm)
– Fórmanse en etapas tardías da
consolidación magmática, cando
magmas residuais formados
principalmente por auga e gases que
se introducen nas gretas que arrodean
ó plutón
• Pórfiro
– Textura porírica
– Se ten composición semellante ó
granito falamos de pórfiro
graníticos.
– Se a composición é máis básica e cor
 5.Depósitos de rochas
• magmáticas
As rochas plutónicas cando
consolidan non interior da
codia poden formar:
– Plutóns: rochas plutónicas
de considerable tamano.
• Masivas:Batolitos
(>100km2, forma
cupuloide)
• Tabulares: tamano
Sill
Diques ou filóns
Batolito
Columna
6.Partes dun cono volcánico
eruptiva

Cráter
(caldera Fumarola
si > 1Km)
Coladas de
lava

Chemine
a
CONO VOLCÁNICO

Cámara
magmática

Deseñado por:Xacobo de Toro. 2007

Erupción fisural
7. Tipos de
magmas en
Magmatismo en zonas de dorsal
 Magmas basáltico procedentes
da fusión de peridotitas ( as
rochas cosntituíntes do manto)

Se enfría en profundidade forma gabros

Se enfría en superficie forma basaltos toleíticos
 Puntos quentes= “Hot
Spots”

Pluma
convectiva
ou penacho

Actividade volcánica é intensa e

bastante continua
Magmatismo nas zonas de
subdución
A placa subducida
oceánica aporta
moita auga
diminuindo o punto
de fusión.
Os magmas serán
andesíticos e
dioríticos

As rochas que
enfrian no
interior serán
as dioritas
As que enfrían
no exterior
son as
andesitas
Tamén se forman
magmas graníticos por
diferenciación dos
dioríticos.
Se éstes solidifican no
interior darán granitos,
se forman lavas que
enfrían no exterior
orixinan riolita
 8. Depósitos minerais
asociados a rochas
• Depósito mineral: concentración dun
mineral concreto en cantidad abundante.
– Hai moitos minerais de interese económico
formando parte minoritaria das rochas
magmáticas.
• Nas rochas ígneas e mineralizacións asociadas se
atopan depósitos producidos por aglomeración de
certos minerais provintes do magma durante os
procesos de cristalización. Nos depósitos ígneos é
común atopar concentracións de metais como ouro,
platino, uranio, cobre, selenio, cromo, vanadio,
e moitos otros de intererese económico. Existen
depósitos ígneos importantes lhamados complexos
ígneos onde se atopan estratos zonificados de
distintos metais importantes como o cromo y o
vanadio.
– Para a explotación dun depósito débese ter en
conta:
Bellmunt (Tarragona)
10/98
Mina GGG
de Galena.
Fotografías: Francisco Piña,
 Orixe dos depósitos
minerais
• Depósito ortomagmático:
– Os cristais formados no magma caen ó fondo
da cámara magmática ó ser máis densos. Ex:
platino, Cr, Co ou Ni.
• Depósitos filonianos: parte da masa
magmática penetra a través das fisuras,
fracturas e consolida como filón.
A Tª de 600-800ºC fórmanse rochas como a
pegmatita. Tamén minerais de importancia
eonómica como a wolframita
• Depósitos hidrotermáis: igual que os
depósitos filonianos pero a Tª menor.
– Outros minerais do grupo dos sulfuros: pirita,
calcopirita, esfalerita e galena
– 100-300ºC: ouro e prata
– <100ºC fontes hidotermais
Depósito
ortomagmático
• Depósitos vulcanosedimentarios:
sedimentación das emisións
volcánicas: cinzas volcánicas con
grandes cantidades de B, Hg, fe, Cu
e restos de m.org e a arxilas.
– Ex. Os depóstios de cinabrio (sulfuro de
mercurio) de Almadén
– Ex. Riotinto: Huelva. Depósitos de pirita
(Sulfuro de ferro)
Minas de
Riotinto