SADRAJ

I. KONCEPTUALIZACIJE STRESA

POVIJESNI PREGLED ISTRAIVANJA STRESA - Vitalisti i Claude Bernard (1813.-1878.) - Walter B. Cannon (1871.-1945.) - Hans Selye (1907.-1982.) - Suvremene konceptualizacije stresa - Pristupi istraivanju stresa STRES KAO PODRAAJ - Velike ivotne promjene ili dogaaji - Kronini stresni dogaaji - Svakodnevni problemi - Velike krizne situacije i traume - - prirodne katastrofe, tehnoloke katastrofe i rat - - Osobne traume STRES KAO REAKCIJA ORGANIZMA FIZIOLOGIJA STRESA - Pregled homeostatskih kontrola - - Unutarnji refleksi kojima organi reguliraju -

11 13 13 15 16 18 19 21 23 25 27 30
30 32

2. - 3. - -

32 32 33
35 36 40 42 47 48 52

svoje funkcije Autonomni ivani sustav Endokrine kontrole Integracija autonomnih i endokrinih utjecaja Hipotalamus Fizioloka kontrola stresnog odgovora Integracija stresnog odgovora u kortikalnim strukturama

STRES I IMUNOSNO FUNKCIONIRANJE - Uloga i djelovanje imunosnog sustava - - Stanice imunosnog sustava - - posrednici imunosnog sustava - - Uroena otpornost - - Steena imunost i uspostavljanje
pamenja imunosnog sustava Testovi imunosne funkcije

57 57
58 61 63 64 66

- -


- Interakcije sredinjeg ivanog sustava i imunosne funkcije - - - Uinci imunosnog funkcioniranja na ponaanje

Sadraj

68 69

- - - - -

Uinci stresa na imunosno funkcioniranje Interakcija psihikih faktora i imunosne funkcije i njezini uinci na zdravstvene ishode - povezanost psihikog stresa s imunosnim promjenama i/ili zdravstvenim indikatorima (S/D-I i/ili S/D-I-Z) Metodoloki nedostaci ispitivanja efekata stresa na imunost

69 73

76 86

4. STRES KAO TRANSAKCIJA IZMEU POJEDINCA I OKOLINE - - Uzroni prethodnici - - - Varijable linosti - - - Varijable okoline - - Posredujui procesi u transakcijskom modelu stresa i suoavanja - - - Kognitivna procjena - - - Suoavanje sa stresnim situacijama - - Ishodne varijable u procesu stresa

88 90
90 90 92 92 94

94

II. POSREDNICI ODNOSA STRESA I ZDRAVLJA

KONTROLA I STRES VRSTE KONTROLE - Ponaajna ili objektivna kontrola - Subjektivna ili percipirana kontrola KONTROLA, STRES I ZDRAVLJE - Izravni i moderatorski efekti kontrole na zdravlje - - Kontrola i zdravstveni ishodi - - - Kontrola i psihiki ishodi 5. -

97 99 99 100 102 106 106 107

107

Sadraj


108 109

- - - Kontrola i ponaajni ishodi - 6. - - - Kontrola i bioloki ishodi

SUOAVANJE SA STRESOM DEFINICIJE I TEORIJSKI PRISTUPI SUOAVANJU - Definicije suoavanja - Teorijski pristupi stresu i suoavanju - - Transakcijski pristup suoavanju - - Strukturalni pristup suoavanju MJERENJE SUOAVANJA - Taksonomije suoavanja - - Vremenski aspekt suoavanja - - pristupi istraivanju naina suoavanja - Instrumenti za mjerenje suoavanja - - Mjere stilova ili dispozicija suoavanja - - Situacijski specifine mjere suoavanja - - Mjere suoavanja za djecu i adolescente - - Mjere suoavanja sa stresnim situacijama
povezanima s tjelesnim zdravljem

114 114 114 117

118 119

128 128
131 132

133
134 139 143 146 147

- - Mjere suoavanja na hrvatskom jeziku - Problemi mjerenja suoavanja KORELATI SUOAVANJA - Suoavanje i osobine linosti - Spolne razlike u suoavanju sa stresom - Dobne razlike u suoavanju sa stresom SUOAVANJE SA STRESOM I ZDRAVLJE - Suoavanje i psihiko zdravlje - Suoavanje i tjelesno zdravlje - - Suoavanje i subjektivni zdravstveni ishodi - - Suoavanje i objektivni zdravstveni ishodi - Suoavanje, procjena kontrole i prilagodba hipoteza sukladnosti - - Izravni, medijacijski i moderatorski efekti varijabli u odnosu stresa i zdravstvenih ishoda - - - Izravni efekti - - - Medijacijski efekti

151 156 156 162 165 168 168 169

169 171

178 179
179 180


- - - Moderatorski efekti - Problemi istraivanja suoavanja 7. SOCIJALNA PODRKA I STRES - DEFINICIJE I FUNKCIJE SOCIJALNE PODRKE - - - Socijalna podrka kao pokazatelj - - - socijalne integracije Funkcionalni aspekti socijalne podrke percipirana socijalna podrka percepcija socijalne podrke kao stabilna dimenzija linosti

Sadraj

183

187 189 189

191 191 194 196

- MJERENJE SOCIJALNE PODRKE - - - Kvantitativne nasuprot kvalitativnim mjerama socijalne - - podrke Specifine nasuprot openitim mjerama socijalne podrke primljena nasuprot percipiranoj socijalnoj podrci

197
198 199 199

- - Instrumenti za mjerenje socijalne podrke - - - Mjere socijalne integracije - - - Mjere percipirane i primljene socijalne podrke
(funkcionalne mjere)

200
200 205 208

- - - Mjere primljene socijalne podrke - TEORIJSKI PRISTUPI U RAZUMIJEVANJU ODNOSA IZMEU SOCIJALNE PODRKE I ZDRAVLJA - - Socijalna podrka kao dio procesa stresa i suoavanja - - - podravajua ponaanja davatelja - - - percepcija socijalne podrke - Socijalna podrka i suoavanje Socijalno-konstruktivistiki pristup - Socijalno-kognitivni pristup - Simboliki interakcionizam Pristup usmjeren na ispitivanje socijalnih odnosa Mehanizmi djelovanja socijalne podrke na zdravlje
socijalne podrke

210 210
211 212 213

214
214 215

216 217

- -

Sadraj


218 220

- - - Model glavnih efekata - - - Model djelovanja socijalne podrke u

stresnim situacijama (stress-buffering model)

- -

SOCIJALNA PODRKA, STRES I ZDRAVLJE - Socijalna podrka i podlonost bolestima - Socijalna podrka i fizioloko funkcioniranje - - Socijalna podrka i kardiovaskularni sustav - - Socijalna podrka i funkcioniranje endokrinog sustava Socijalna podrka i funkcioniranje imunosnog sustava

222 222 223

223 229 231

- - - - - -

Metodoloki i konceptualni problemi pri ispitivanju odnosa izmeu socijalne podrke i fiziolokog funkcioniranja Socijalna podrka i kronine bolesti Socijalna podrka i mortalitet Socijalna podrka i socijalna napetost

234 235 239 239 243 245 245 245

252

III. STRES I ZDRAVSTVENI ISHODI

8. - STRES, BOLEST I ZDRAVLJE STRES I TJELESNE BOLESTI - Stres i kardiovaskularne bolesti - - psihosocijalni stres i razliita patofizioloka
stanja koja mogu dovesti do kardiovaskularnih incidenata

- Stres i bolesti posredovane imunosnim sustavom - - Stres i infektivne bolesti - - Stres i autoimunosne bolesti - - Stres i multipla skleroza - - Stres i astma - - Stres i karcinom - Stres i dijabetes - Metodoloki problemi istraivanja stresa i bolesti POZITIVNI EFEKTI STRESA NA ZDRAVLJE

256
256 262 263 265 271

275 279 280 289 365

Literatura Kazalo pojmova