Giai BT KTVM

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw
Khoa hc kinh t v m Tm tt :
1. Kinh t v m l b mn nghin cu nn kinh t vi t cch mt tng th, bao gm s tng trng ca thu nhp, thay i gi c v t l tht nghip. Cc nh kinh t v m tm cch l gii cc bin c kinh t, va nu ra cc chnh sch ci thin kt qu hot ng ca nn kinh t. hiu c nn kinh t, cc nh kinh t s dng cc m hnh tc nhng l thuyt n gin ho hin thc ch ra phng thc tc ng ca bin s ngoi sinh i vi bin s ni sinh. Ngh thut ca kinh t hc l nh gi xem liu mt m hnh c nm bt c ng cc mi quan h kinh t khng. V khng c m hnh no gii p c mi vn , cc nh kinh t v m s dng cc m hnh khc nhau phc v cho nhng mc ch khc nhau. Vn mc gi c linh hot khng hay n c tnh cng nhc l mt gi nh c bn i vi m hnh kinh t v m. Hu ht cc nh kinh t v m u cho rng m hnh cn bng th trng m t nn kinh t trong di hn, nhng gi c cng nhc trong ngn hn. Kinh t vi m l b mn nghin cu phng thc ra quyt nh ca cc h gia nh v doanh nghip, cng nh tc ng qua li gia nhng ch th ra quyt nh ny. V cc bin c kinh t v m pht sinh t nhiu tc ng qua li c tnh cht vi m, cho nn cc nh kinh t v m s dng nhiu cng c ca mn hc kinh t vi m.
Chng 1
2.
3.
4.
Cu hi n tp :
1. S khc nhau v mi quan h gia kinh t vi m v kinh t v m: Kinh t vi m nghin cu cch thc ra quyt nh ca cc h gia nh hay cc doanh nghip ring l cng nh tc ng qua li gia h vi nhau. M hnh kinh t vi m ca cc h gia nh v cc doanh nghip da trn nguyn tc ti u ho , tc l cc h gia nh v cc doanh nghip tin hnh mt cch tt nht c th trong mt gii hn ngun lc cho trc. V d, cc h gia nh ra quyt nh mua hng sao cho ti a ho mc tho dng ca mnh, cn cc doanh nghip a ra quyt nh sn xut bao nhiu ti a ho li nhun. Ngc li, kinh t hc v m nghin cu nn kinh t vi t cch mt tng th, tp trung vo cc vn nh l cng c tm lc cc mi quan h gia cc bin s kinh t. Cc m hnh ny thc s hu ch bi v chng c c rt t cc chi tit ca nn kinh t v cho
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw php ta tp trung nghin cu vo nhng mi lin h kinh t quan trng nht. 2. M hnh cn bng th trng l g ? Khi no gi nh cn bng th trng c coi l thch hp? M hnh cn bng th trng l m hnh m gi c iu chnh cn bng cung cu. M hnh cn bng th trng hu ch trong trng hp gi c linh hot, nhng trong nhiu trng hp gi c linh hot khng phi l mt gi thit thc t. V d : Cc hp ng lao ng thng quy nh tin lng cho khong thi gian di ti 3 nm, cc cng ty pht hnh tp ch ch thay i gi bn t 3 n 4 nm mt ln. Hu ht cc nh kinh t v m u tin rng tnh linh hot ca gi c l mt gi nh hp l nghin cu cc vn di hn. Trong di hn, gi c iu chnh cho thch ng vi nhng thay i trong cung hoc cu, cho d trong ngn hn, gi c c th iu chnh chm chp.
Bi tp vn dng :
1. Theo bn, nhng c trng ng vai tr quyt nh ca mt mn khoa hc l g ? Lnh vc nghin cu nn kinh t c nhng c trng khng ? Bn c ngh rng nn gi mn Kinh t v m l mn khoa hc khng ? Ti sao? Nhiu trit gia tin rng, vic xc nh c im ca mt mn khoa hc chnh l s dng phng php iu tra khoa hc to lp cc mi lin h bn vng. Cc nh khoa hc kim tra s liu , thng c cung cp bi cc th nghim c kim sot cht ch, ng h hoc bc b mt lun thuyt. Cc nh kinh t hc b hn ch nhiu hn trong vic s dng cc th nghim. H khng th thc hin cc thc nghim c kim sot i vi nn kinh t m phi da vo qu trnh pht trin t nhin thu thp s liu. Trong chng mc cc nh kinh t hc s dng phng php iu tra khoa hc, hnh thnh cc lun thuyt v pht trin chng th kinh t hc mang c trng ca mt khoa hc. 2. Gi bn tr khi ct tc c thay i thng xuyn khng ? Cu tr li ca bn c hm g i vi tc dng ca cc m hnh cn bng th trng trong qu trnh phn tch th trng ct tc ? Gi ct tc t thay i thng xuyn. Theo quan st ngu nhin, nhng ngi th ct tc c xu hng khng thay i gi ct tc trong thi gian t 1 n 2 nm m khng quan tm n cu v ct tc v cung v th ct tc (loi tr nhng ngy l,Tt). M hnh cn bng th trng trong vic phn tch th trng ct tc c gi nh
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw khng thc t v gi c linh hot trong ngn hn. Tuy nhin trong di hn, gi ct tc c xu hng iu chnh, v vy m hnh cn bng th trng l ng.
S liu kinh t v m Tm tt
1. 2. Tng sn phm trong nc (GDP) phn nh c thu nhp ca mi ngi trong nn kinh t v tng chi tiu mua sn lng hng ho dch v ca nn kinh t. GDP danh ngha nh gi gi tr hng ho v dch v theo gi hin hnh. GDP thc t nh gi gi tr hng ho v dch v theo gi c nh. GDP thc t ch tng khi lng hng ho v dch v tng, cn GDP danh ngha tng khi sn lng tng hoc gi c tng. GDP l tng ca 4 nhm chi tiu: tiu dng, u t, mua hng ca chnh ph v xut khu rng. Ch s gi tiu dng (CPI) phn nh gi mt gi hng ho v dch v m mt ngi tiu dng i din mua. Ging nh ch s iu chnh GDP, mt ch tiu tnh bng t l ca GDP danh ngha chia cho GDP thc t, CPI phn nh mc gi chung. T l tht nghip l t l phn trm s ngi trong lc lng lao ng mun lm vic, nhng khng c vic lm. S gia tng t l tht nghip thng i km vi hin tng gim st GDP thc t.
Chng 2
3. 4.
5.
Cu hi n tp :
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 1. Hy nu hai i lng m GDP o lng. Lm th no m GDP tnh c ng thi hai i lng . GDP (Gross Domestic Product) l tng sn phm quc ni, c o bng tng thu nhp ca mi ngi trong nn kinh t , v bng tng chi tiu v hng ho v dch v ca nn kinh t. GDP c th c tnh ng thi bng hai i lng bi l c hai thc cht ch l mt: i vi nn kinh t vi t cch l mt tng th, th thu nhp phi bng chi tiu. Biu v lung chu chuyn trong gio trnh cng th hin mi lin quan gia hai cch tng ng vic o lng lung la trong nn kinh t. 2. Ch s gi hng tiu dng phn nh iu g? Ch s gi hng tiu dng (CPI: Consumer Price Index) phn nh mc gi chung ca nn kinh t. N cho ta thy gi tr ca mt gi hng ho c nh tnh theo gi hin hnh so vi gi tr ca gi hng ho trong nm c s. CPI = P1Q 0 / P0Q0. 3. Hy nu ba nhm ngi trong nn kinh t c v thng k lao ng phn loi Ba nhm ngi c phn loi l : nhm c vic lm, nhm tht nghip, v nhm khng thuc lc lng lao ng. T l tht nghip l t l phn trm lc lng lao ng b tht nghip, n c tnh nh sau : T l tht nghip =( S ngi tht nghip x 100)/ lc lng lao ng Lu rng lc lng lao ng bng s ngi c vic cng vi s ngi tht nghip 4. Hy gii thch quy lut Okun Quy lut Okun phn nh mi quan h t l nghch gia tht nghip v GDP thc t. Cng nhn c vic lm gp phn sn xut ra hng ho v dch v cn cng nhn khng c vic lm th khng. V th, s gia tng t l tht nghip s dn ti s gim st trong GDP thc t. Qui lut Okun c th tm tt bng phng trnh sau: %thay i ca GDP thc t = 3% - 2 x (% thay i t l tht nghip) Tc l nu t l tht nghip khng thay i, t l tng trng ca GDP thc t l 3%. i vi mi phn trm thay i t l tht nghip (chng hn : t l tht nghip gim t 6% xung 5%, hoc tng t 6% ln 7%) th sn lng s thay i 2% theo chiu ngc li.
Bi tp vn dng : 1. Hy xem bo ch trong nhng ngy qua, cc ch tiu thng k

kinh t mi no c cng b ? Hy gii thch cc ch tiu ny.
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Mt s cc ch tiu thng k thng c cng b : Tng sn phm quc ni (GDP, Gross domestic Product ): Tng gi tr hng ho v dch v cui cng c sn xut ra trn lnh th quc gia trong nm. Tng sn phm quc dn (GNP, Gross national product) : Tng gi tr hng ho v dch v cui cng do cc nhn t ca quc gia sn xut ra trong nm, c th sn xut trong nc v ngoi nc . T l tht nghip (u, Unemployment rate)- T l phn trm lc lng lao ng khng c vic lm Li nhun cng ty - Thu nhp k ton sau thu ca tt c cc cng ty sn xut. Li nhun cng ty ch ra kh nng v mt ti chnh ni chung ca khu vc cng ty. Ch s gi tiu dng (CPI, consumer price index) l mc gi chung ca nhng hng ho m ngi tiu dng mua. S thay i trong CPI l thc o ca lm pht Cn cn thng mi (TB, trade balance, NX=Ex- Im) Chnh lch gia gi tr hng ho xut khu ra nc ngoi v gi tr hng ho c nhp khu t nuc ngoi. T l lm pht : T l phn trm thay i ca mc gi chung =( P-P1)/P-1 2. Mt nng dn trng la m bn n cho ngi xay bt vi gi 1$. ngi xay bt xay la m thnh bt v bn bt cho ngi lm bnh m vi gi 3%. Ngi lm bnh m s dng bt m lm bnh m v bn cho mt k s vi gi 6$. Ngi k s n bnh m. Mi c nhn to ra bao nhiu gi tr gia tng? GDP l bao nhiu? Gi tr gia tng do mi ngi to ra l ga tr hng ho c sn xut ra tr i gi tr nguyn liu cn thit m mi ngi phi tr sn xut ra hng ho . V vy : Gi tr gia tng ca ngi nng dn l (1$ - 0) = 1$. Gi tr gia tng ca ngi xay la m l 2$ : c ta bn bt cho ngi lm bnh l 3$ nhng phi tr 1$ tin la m.Gi tr gia tng ca ngi lm bnh l 3$ : c ta bn bnh m cho ngi k s vi gi 6$ nhng phi tr cho ngi xay l m 3$ tin bt. GDP bng tng cc gi tr gia tng, Bng 1$+2$+3$ =6$. Ch : GDP bng gi tr hng ho cui cng (gi bn bnh m).
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 3. Gi s mt ph n ly ngi qun gia ca mnh. Sau khi ci, ng ta vn tip tc phc v b nh trc v b vn tip tc nui ng ta nh trc (nhng vi t cch l chng ch khng phi l ngi lm cng n lng). Theo bn th cuc hn nhn ny c tc ng n GDP thc t khng? Nu c, n tc ng n GDP thc t nh th no? Khi ngi ph n ly ngi qun gia ca mnh th GDP gim i mt lng ng bng tin lng ca ngi qun gia. iu ny l do GDP c tnh gim i mt lng bng tin lng m ngi qun gia khng c hng na. Tht vy, Nu GDP tnh bng gi tr ca tt c cc hng ho v dch v th m ci s khng nh hng n GDP v tng s hot ng kinh t khng h thay i. Tuy nhin trn thc t, GDP li l mt ch tiu khng hon chnh v hot ng ca nn kinh t, bi v gi tr ca mt s hng ho v dch v b b qua. Khi cng vic ca ngi qun gia tr thnh phn vic ni tr ca gia nh anh ta th cng vic khng cn c tnh vo GDP na. Theo v d ny, GDP khng tnh n gi tr ca bt c hng ho v dch v no c to ra gia nh. Tng t nh vy, GDP cng khng bao gm gi tr hng ho dch v khc nh tin thu quy i vi hng ho lu bn (nh t, t lnh), gi tr nim vui khi gii tr, gi tr ca cc hot ng bun bn bt hp php. 4. S liu cc mc t a) n g) c th tm c Ti khon thu nhp quc dn-Phng Thng mi M. Phn ln s liu ny c th tm c trong Bo co kinh t ca Tng thng hoc trong Bn kho sats kinh doanh hin hnh (vi cc thnh t chn). Chia GDP danh ngha cho mi thnh t t a) n g) v nhn vi 100, chng ta c c cc t l % sau: 1950 a. b. c. d. e. f. g. 1970 1990 Chi cho tiu dng c nhn 67,1% 64,0% 67,8% Tng u t ca t nhn trong nc 18,9% 14,9% 14,6% Mua hng ca chnh ph 13,8% 21,0% 18,9% Xut khu rng 0,2% 0,1% -1,3% Mua hng phc v quc phng 5,0% 7,6% 5,7% Mua hng ca chnh quyn bang v a phng 6,7% 11,1% 11,2% Nhp khu 4,0% 5,5% 11,3%
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Bng vic kim tra cc thnh t theo t l % ca GDP thay i nh th no qua thi gian, chng ta quan st c xu hng sau y ca nn kinh t qua giai on 1950-1990: a. Chi cho tiu dng c nhn duy tr n nh mc khong 2/3 GDP, ch gim 3,1% t nm 1950 n nm 1970 nhng n nm 1990 li tng ln mc xp x t l % ca nm 1950. b. Tng u t ca t nhn trong nc gim 4% trong giai on 19501970 v nm 1990 gim nh so vi nm 1970. c. Mua hng ca chnh ph tng 7,2% t nm 1950 n nm 1970, v sau gim nh vo nm 1990. d. Xut khu rng trong nm 1950 v 1970 l dng (xut khu ln hn nhp khu) v xut khu rng l m vo nm 1990 (xut khu nh hn nhp khu). e. Mua hng phc v quc phng tng 2,6% t nm 1950 n nm 1970 v sau gim 1,9% vo nm 1990. f. Mua hng ca chnh quyn bang v a phng tng mnh t nm 1950 n nm 1970 v sau tng chm li vo nm 1990. g. Nhp khu tng 1,5% trong giai on 1950-1970 v tng thm 5,8% vo nm 1990. 5. Hy xem xt mt nn kinh t sn xut v tiu dng bnh m v t. Bng sau y ghi s liu cho hai nm khc nhau : Nm 2000 Gi mt chic t Gi mt bnh m S lng t sn xut S lng bnh m sn xut 50.000 $ 10$ 100$ 500.000 Nm 2010 60.000$ 20$ 120$ 400.000
a/ Hy s dng nm 2000 lm nm c s, tnh GDP danh ngha, GDP thc t, ch s iu chnh gi ngm nh ca GDP, v ch s gi c quyn s c nh CPI b/ Gi c tng bao nhiu trong khong thi gian gia nm 2000 v nm 2010?. Hy so snh kt qu ca ch s Laspeyres v ch s Paasche. Gii thch s khc nhau ny. c/ Gi s bn l mt thng ngh s ang vit mt bn khuyn ngh v vic a ch s iu chnh vo tnh bo him x hi v qu hu tr Lin bang. Ngha l khuyn ngh ca bn nhm iu chnh cc khon tr cp ny loi tr nhng thay i trong gi sinh hot. Bn s s dng ch s iu chnh GDP hay CPI ? Ti sao?
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw a1.GDP danh ngha (GDPn) l tng gi tr hng ho v dch v tnh theo gi hin hnh GDPdanh ngha nm 2000 = Tng gi tr t v bnh m tnh theo gi nm 2000, v lng nm 2000, v bng (50.000$ x 100 ) + ( 10$ x 500.000) = 10.000.000 $ GDP danh ngha nm 2010 = Tng gi tr t v bnh m tnh theo gi nm 2010 v lng nm 2010, v bng (60.000$ x 120) + (20$ x 400.000) = 15.200.000 $ a2. GDP thc t (GDPr) l tng gi tr hng ho v dch v tnh theo gi gc (gi ca nm c s). Do , tnh GDP thc t nm 2010 (nm 2000 l nm c s) th phi nhn lng hng ho v dch v nm 2010 vi gi nm 2000 GDP thc t nm 2010 = (50.000$ x 120) + ( 10$ x 400.000) = 10.000.000 $ GDP thc t nm 2000 c tnh bng gi nm 2000 nhn lng nm 2000. V nm 2000 l nm c s nn GDPr nm 2000 bng GDPn nm 2000 v bng 10.000.000 $. V vy GDPr ca nm 2000 v nm 2010 l bng nhau a3. Ch s iu chnh GDP (DGDP) phn nh gi ca tt c cc hng ho v dch v c sn xut ra so vi gi hng ho v dch v nm c s, n c tnh nh sau DGDP = P1Q1 / P0Q1 DGDP nm 2010 = GDPn nm 2010/ GDPr nm 2010 = 15.200.000$/10.000.000$ =1,52 iu ny ch ra rng : gi c ca hng ho sn xut ra nm 2010 tng 52% so vi gi c ca cc hng ho c sn xut ra vo nm 2000. Ch s iu chnh GDP nm 2000 l 1 v GDPn v GDPr ca nm c s l nh nhau. a4. Ch s gi hng tiu dng (CPI) ch mc gi c chung ca nn kinh t. CPI l ch s gi c quyn s c nh bi v n s dng gi hng ho c nh theo thi gian tnh tnh qun cc mc gi. CPI = P1Q 0 / P0Q0. Nu nm 2000 l nm c s th CPI nm 2010 l ch s bnh qun cc mc gi nm 2010 vi quyn s l lng nhng hng ho sn xut ra nm 2000 CPInm 2010 = [(Gi t nm 2010 x lng t nm 2000 ) + ( Gi bnh m nm 2010 x lng bnh m nm 2000)] / [(gi t nm 2000 x lng t nm 2000 ) + ( gi bnh m nm 2000 x lng bnh m nm 2000)] =[(60.000$ x 100)+(20$ x 500.000)]/ [(50.000$ x 100) + ( 10$ x 500.000)] = 1,6.
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Kt qu ny ch ra rng, gi ca hng ho c mua vo nm 2010 tng 60% so vi gi hng ho c bn ra vo nm 2000. CPI ca nm 2000 (nm c s) l bng1 b/ Ch s iu chnh GDP l ch s Paasche bi n s dng gi hng ho thay i. Ch s gi hng tiu dng CPI l ch s Laspeyres bi n s dng gi hng ho c nh. Theo mc (a3), DGDP nm 2010 l 1,52 ch ra rng gi c tng 52% so vi gi c nm 2000. Theo mc (a4) CPI nm 2010l 1,6 ch ra rng, gi c hng tng 60% so vi gi c nm 2000. Nu gi s gi tt c cc hng ho tng 50% th r rng ta c th ni mc gi chung tng 50%. Nhng trong v d ca chng ta , cc mc gi c tng ng thay i : Gi t tng 20%, gi bnh m tng 100% lm ga bnh m t tng i hn so vi gi t. S khc bit gia CPI vDGDP ch ra rng s thay i trong mc gi chung ph thuc vo cch tnh bnh qun gi c hng ho. CPI bnh qun gi ca cc hng ho theo lng mua nm 2000, DGDP bnh qun gi ca cc hng ho theo lng mua nm 2010. V lng bnh m tiu dng trong nm 2000 cao hn nm 2010 nn CPI gn quyn s cho bnh m cao hn. V gi bnh m tng ln cao hn tng i so vi gi t nn CPI ch ra s tng ln ln hn trong mc gi c chung. c/ Khng c cu tr li dt khot cho vn ny. L tng m ni, chng ta mong mun c mt mc gi c chung phn nh chnh xc chi ph sinh hot. Khi mt mt hng tr nn t tng i so vi cc mt hng khc, th ngi ta s gim vic tiu dng mt hng v tng vic tiu dng cc mt hng khc ln. Trong v d trn, ngi tiu dng mua bnh m t i, v mua t nhiu ln. Ch s c quyn s c nh , chng hn nh CPI nh gi qu cao s thay i trong chi ph sinh hot, bi v n khng tnh c vic ngi tiu dng c th thay th mua nhng hng ho tr nn t hn bng vic mua nhng hng ho tr nn r hn. Mt khc, ch s c quyn s thay i, chng hn nh DGDP , nh gi qu thp s thay i trong chi ph sinh hot bi v n khng tnh n vic s dng hng thay th lm cho ngi tiu dng ngho i mt cch gi to. 6. Trong mt bi din vn ca thng ngh s Robert Kenedy khi tranh c chc tng thng nm 1968, ng ni :" GDP khng tnh n sc kho ca con ci chng ta, cht lng gio dc chng, hoc nim vui ca chng khi gii tr. N khng bao hm v p ca th ca, s bn vng ca gia nh, trit l su xa ca cc cuc tranh lun cng khai v phm cht trung thc ca cng chc nh nc. N cng khng phn nh lng dng cm, s thng thi v lng tn trung ca chng ta i vi t nc. Ni tm li, n phn nh mi th, tr nhng th lm cho cuc sng ca chng ta c ngha v n ni vi
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw chng ta mi iu v nc M, tr nim t ho ca chng ta v c l ngi M" Robert Kenedy c l khng ? Nu c, ti sao chng ta li quan tm n GDP? Theo thng ngh s Robert Kenedy, GDP l ch tiu khng hon chnh v phc li hoc tnh hnh kinh t. Ngoi nhng ci ng lit k, GDP cn b qua tin thu quy i cho nhng hng ho lu bn nh t, t lnh, v ... S khim khuyt trong cch tnh GDP khng h lm gim i tnh hu ch ca n l so snh cc hot ng kinh t qua cc nm. Hn na, GDP ln hn s cho php chng ta c i sng vt cht v tinh thn tt hn, c iu kin chm sc cho th h con ci chng ta tt hn, c sch mi hn cho chng hc v nhiu hn cho chng chi.
Chng 3 Thu nhp quc dn sn xut, phn phi v phn b
10
Tm tt:
1. 2. Nhn t sn xut v cng ngh sn xut quyt nh sn lng hng ho v dch v ca nn kinh t. S gia tng ca mt nhn t sn xut hoc tin b cng ngh lm tng sn lng. Khi cnh tranh vi nhau v ti a ho li nhun, cc doanh nghip thu lao ng cho n khi sn phm cn bin ca lao ng (MPL) bng tin lng thc t. Tng t, cc doanh nghip ny thu t bn cho n khi sn phm cn bin ca t bn (MPK) bng gi thu cn bin thc t. Bi vy, mi nhn t sn xut nhn c th lao bng sn phm cn bin ca n. Nu hm sn xut c li sut khng i theo quy m, ton b sn lng c dng tr cng cho cc u vo. Sn lng ca nn kinh t c phn b cho tiu dng, u t v mua hng ca chnh ph. Tiu dng t l thun vi thu nhp kh dng. u t t l nghch vi li sut thc t. Mua hng ca chnh ph v thu l nhng bin s ngoi sinh ph thuc vo chnh sch ti chnh. Li sut thc t iu chnh cn bng cung cu v sn lng ca nn kinh t - hoc cn bng cung v vn vay (tit kim) v cu v vn vay (u t). S gim st tit kim quc dn, c th do s gia tng mc mua hng ca chnh ph hoc gim thu, lm cho mc u t cn bng gim xung v li sut tng ln. S gia tng nhu cu u t, c th do i mi k thut hoc bin php khuyn khch v thu i vi u t, cng lm tng li sut. Ch khi li sut cao hn c tc dng lm tng tit kim, s gia tng nhu cu u t mi lm tng lng u t.
3.
4.
Cu hi n tp:
1. Yu t no quyt nh mc sn lng sn xut ra trong mt nn kinh t? Cc nhn t sn xut v cng ngh sn xut xc nh mc sn lng c th sn xut ra trong nn kinh t. Cc nhn t sn xut l cc u vo c s dng sn xut ra hng ho v dch v. Cc nhn t quan trng nht l t bn v lao ng. Cng ngh sn xut xc nh bao nhiu sn lng c th sn xut ra t bt k lng u vo no cho trc. Bt k mt nhn t sn xut no tng ln hoc cng ngh c ci tin s lm tng sn lng ca nn kinh t. 2. Hy gii thch cch thc quyt nh lng cu v tng nhn t sn xut ca mt doanh nghip cnh tranh ti a ho li nhun. Khi mt doanh nghip quyt nh cn thu bao nhiu nhn t sn xut, doanh nghip phi xt xem quyt nh nh hng ti li nhun nh th no. V d: Thu thm mt n v lao ng s tng thm sn lng, v v th tng thm doanh thu. Doanh nghip so snh doanh
11
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw thu tng thm ny vi chi ph tng thm do phi tr thm tin lng. Doanh thu tng thm m doanh nghip nhn c ph thuc vo sn phm bin lao ng (MPL) v gi c ca hng ho c sn xut ra (P). Khi lao ng tng 1 n v, sn lng s tng MPL , vi mc gi bn l P cho mt n v sn lng doanh thu s tng (PxMPL). Chi ph tng thm cho mt n v lao ng l tin lng W. Do , vic thu thm lao ng s nh hng n li nhun nh sau : Li nhun = Doanh thu - Chi ph = (PxMPL) - W Nu doanh thu tng thm ln hn chi ph tng thm , th vic thu thm lao ng lm tng li nhun. cc doanh nghip s thu thm lao ng cho ti khi li nhun khng th tng thm c na. tc l MPL gim ti im m ti s gia tng li nhun bng 0. Trong phng trnh trn , cc doanh nghip thu thm lao ng cho ti khi Li nhun =0. Tc l khi (PxMPL)=W. iu kin ny c th vit nh sau : MPL=W/P Do , cc doanh nghip cnh tranh ti a li nhun thu thm lao ng cho n khi sn phm bin lao ng bng tin lng thc t. Lp lun ny c th p dng tng t cho cc doanh nghip quyt nh thu t bn, Cc doanh nghip s thu thm t bn cho ti khi sn phm bin ca t bn bng gi thu t bn. 3. Quy lut li sut khng i theo quy m ng vai tr g trong phn phi thu nhp? Hm sn xut c li sut khng i theo qui m nu tt c cc nhn t sn xut u c tng cng mt t l phm trm nh nhau th sn lng cng tng vi cng t l phn trm nh vy. V d, nu doanh nghip tng vic s dng lao ng v t bn ln 50%, sn lng s tng ln 50%, khi hm sn xut c li sut khng i theo qui m. Nu hm sn xut c li sut khng i theo qui m th tng thu nhp ( hoc tng sn lng) trong nn kinh t ca doanh nghip cnh tranh ti a li nhun s c phn b cho li sut ca lao ng, MPLxL, v li sut ca t bn, MPKxK. Tc l, vi li sut khng i theo qui m, li nhun kinh t s bng 0. 4. Yu t no quyt nh tiu dng v u t? Tiu dng ph thuc dng vo thu nhp c th s dng, khon thu nhp sau khi tr thu. mc thu nhp c th s dng cao hn, tiu dng cng s cao hn. Lng cu v hng u t ph thuc ngc vo li sut thc t. u t mang li li nhun, th li sut ca n phi ln hn chi ph ca n. Do li xut thc t o chi ph ca vn, nn mt t l li sut cao hn s lm chi ph u t ln hn v do cu v hng u t s gim xung. 5. Hy gii thch s khc nhau gia mua hng ca chnh ph v chuyn giao thu nhp. Hy ly hai v d cho mi trng hp.
12
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Mua hng ca chnh ph l lng hng ho v dch v c chnh ph mua mt cch trc tip. V d : chnh ph mua xe tng v tn la, xy dng ng x cu cng, cung cp cc dch v nh kim sot ng bay... Tt c cc hot ng l mt phn ca GDP. Cc khon chuyn giao thu nhp m chnh ph tr cho cc c nhn khng c tnh trong trao i hng ho dch v. Chng i lp vi thu: Thu l gim thu nhp c th s dng, cn chuyn giao thu nhp li lm tng thu nhp c th s dng. V d cc khon chuyn giao thu nhp gm cc c phiu x hi cho ngi gi, bo him tht nghip v li ch ca cc chin binh... 6. Yu t no lm cho cu v sn lng hng ho v dch v bng cung. Tiu dng, u t, mua hng ca chnh ph xc nh cu sn lng ca nn kinh t, trong khi cc nhn t sn xut v hm sn xut xc nh cung v sn lng. Li sut thc t iu chnh m bo cho cu hng ho ca nn kinh t bng cung . Ti mc li sut cn bng, cu v hng ha dch v bng cung. 7. Hy gii thch iu g s xy ra i vi tiu dng, u t v li sut, khi chnh ph tng thu. Khi chnh ph tng thu, thu nhp c th s dng gim xung, do tiu dng cng gim theo. Tiu dng gim mt lng bng lng tng thu nhn vi xu hng tiu dng bin MPC ( marginal propensity to consume). Vi MPC cao hn, thu tng c nh hng xu hn n tiu dng. Do sn lng b c nh bi cc nhn t sn xut v cng ngh sn xut; mua hng ca chnh ph khng thay i, nn mc gim trong tiu dng phi c b p bng mc tng trong u t. u t tng, li sut thc t phi gim xung. Do , tng thu dn ti gim tiu dng, tng u t, gim li sut thc t.
Bi tp vn dng :
1. Hy s dng l thuyt tn c in v phn phi d bo nh hng ca mi s kin sau y i vi tin lng thc t v gi thu thc t ca t bn : a/ Ln sng nhp c lm tng lc lng lao ng. b/ Trn ng t ph hu mt s t bn. c/ Tin b k thut ci thin hm sn xut. 1a/ Theo l thuyt tn c in v phn phi, tin lng thc t bng sn phm bin lao ng MPL (Marginal Product of Labor). Do hiu sut bin lao ng gim dn, MPL s gim xung khi ngun lc lao ng tng ln, v v th, tin lng thc t s gim xung. 1b/ Gi thu thc t t bn bng sn phm bin t bn MPK (Marginal Product of capital). Nu trn ng t ph hu mt s t bn (v k l l
13
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw n khng lm ai b thit mng, khng lm gim lc lng lao ng), sn phm bin t bn s tng, v v th gi thu t bn s tng. 1c/ Nu tin b k thut ci thin hm sn xut th c sn phm bin lao ng MPL ln sn phm bin t bn MPK u tng, nn tin lng thc t v gi thu t bn thc t s tng ln. 2/ Nu mc tng 10% ca c t bn v lao ng, lm sn lng tng t hn 10%, hm sn xut c coi l c li sut gim dn theo quy m. Nu n lm sn lng tng cao hn 10%, hm sn xut c coi l c li sut tng dn theo qui m. Ti sao hm sn xut li c th c li sut gim dn hoc tng dn theo quy m ? Hm sn xut c li sut gim dn theo qui m nu tt c cc nhn t sn xut tng cng mt t l , th sn lng s tng vi t l nh hn. V d : nu tng gp i lao ng v t bn v sn lng tng nh hn hai ln, th hm sn xut c li sut gim theo lao ng v t bn. iu ny c th xy ra nu c nh cc nhn t nh t ai trong hm sn xut, v nhn t c nh ny tr nn khan him khi nn kinh t tng trng hn. Hm sn xut c li sut tng theo qui m nu tng tt c cc nhn t vi cng mt t l, sn lng s tng vi mt t l cao hn . V d: nu tng gp i lao ng v t bn u vo, sn lng s tng hn hai ln, th hm sn xut c li sut tng theo qui m. iu ny c th xy ra nu chuyn mn ca lao ng tr nn cao hn, dn s tng hn. V d: Nu mt ngi cng nhn lm mt chic t anh ta s tn rt nhiu thi gian hc nhiu k nng khc nhau, v anh ta khng c thay i nhim v v cng c cho nn lm rt chm chp, Nhng nu nhiu cng nhn cng lm chic t, mi ngi c chuyn mn ring v h lm rt nhanh. 3. Theo l thuyt tn c in v phn phi, Tin lng thc t m ngi lao ng kim c bng nng sut cn bin ca h . Hy s dng nhn thc ny phn tch thu nhp ca hai nhm ngi lao ng : Nng dn v th ct tc. a/ Trong th k qua, nng sut ca nng dn tng ln ng k do tin b k thut. Theo l thuyt tn c in, iu g s xy ra i vi mc lng thc t ca h ? b/ Tin lng thc t nu phn (a) c tnh bng n v no ? c/ Trong cng thi k , nng sut ca th ct tc l khng thay i. iu g s xy ra i vi mc lng thc t ca h? d/ Tin lng thc t nu phn (c) c tnh bng n v no? e/ Gi s ngi lao ng c th t do lm ngh nng hoc th ct tc. Tnh c ng ny c ngha g i vi tin lng thc t ca nng dn v th ct tc?
14
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw f/ Nhng cu tr li ca bn c ngha g i vi gi tng i ca dch v ct tc so vi thc phm? g/ Ai c li do c tin b k thut trong nng nghip? ngi nng dn hay th ct tc ? a/ Theo l thuyt tn c in, tin b k thut lm tng sn phm bin ca ngi nng dn v lm tng tin lng thc t ca h . b/ Tin lng thc t mc 3a c o bi lng hng ho nng sn. Nu tin lng danh ngha c tnh bng s la , th tin lng thc t l W/PF , trong PF l gi la ca hng nng sn. c/ Nu nng sut bin ca ngi th ct tc l khng thay i th tin lng thc t ca h cng khng thay i. d/ Tin lng thc t mc 3c c o bi lng ct tc. nu tin lng danh ngha c tnh bng la th tin lng thc t l W/PH, trong PH l gi la ca vic ct tc. e/ Nu ngi lao ng c th t do lm ngh nng hoc th ct tc th h phi c tr mc lng W nh nhau trong mi lnh vc. f/ Nu tin lng danh ngha l nh nhau trong mi lnh vc, nhng tin lng thc t ca ngi nng dn ln hn tin lng thc t ca th ct tc th gi dch v ct tc phi tng tng i so vi gi ca hng nng sn. g/ C hai nhm ngi u nhn c li ch do c tin b k thut trong nng nghip. 4. Chnh ph tng thu thm 100 t. Nu khuynh hng tiu dng cn bin bng 0,6. iu g s xy ra i vi : a/ Tit kim cng cng? b/ Tit kim t nhn? c/ Tit kim quc dn? d/ u t? nh hng ca vic tng thu 100 t la n (a) tit kim cng cng, (b) tit kim c nhn, (c) tit kim quc gia c th c phn tch qua mi quan h sau : Tit kim quc gia = Tit kim c nhn + Tit kim cng cng = [ Y - T - C(Y-T)] + [ T-G] = Y - C(Y-T) G a/ Tit kim cng cng : Tng thu lm tng tit kim cng cng theo cng mt t l 1-1. Tng thu 100 t la, tit cng cng cng tng 100 t la . b/ Tit kim c nhn : Tng thu lm gim thu nhp c th s dng (Y-T),gim mt lng bng 100 t. Do xu hng tiu dng bin MPC bng 0,6, tiu dng s gim mt lng bng 0,6x100 t la = 60 t la. V vy : Tit kim c nhn = -100 t -0,6(-100 t) = -40 t la Tit kim c nhn gim 40 t la.
15
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw c/ Tit kim quc gia : V tit kim quc gia bng tng ca tit kim c nhn v tit kim cng cng, nn ta c th thy tng thu 100 t la lm tng tit kim quc gia ln 60 t la. d/ u t : xc nh thu c nh hng nh th no n u t, ta s dng ti khon quc dn : Y= C(Y-T)+I(r)+G Y-C(Y-T)-G =I(r). V tri ca phng trnh ny l tit kim quc dn. Phng trnh ny ni nn rng tit kim quc gia bng u t. V tit kim quc gia tng ln 60 t la nn u t cng tng 60 t la. Vic tng u t din ra nh th no? Chng ta bit rng u t ph thuc vo li sut thc t. u t tng, li sut thc t phi gim xung. th (3.1) v mi quan h gia tit kim v u t l hm ca li sut thc t . Hnh 3.1
Li sut thc t
S
1
S
2
r1 r2
I(r) I,S
Tit kim v u t
Tng thu lm tng tit kim quc gia, ng cung v vn vay dch chuyn sang phi, li sut cn bng gim xung, u t tng ln. 5. Gi s vic tng nim tin ca ngi tiu dng lm tng k vng ca h v thu nhp tng lai v do lng hng m h mun tiu dng hin ti cng tng theo. iu ny c th l gii bng s dch chuyn ln pha trn ca hm tiu dng. S tc ng ny tc ng n u t v li sut nh th no? Nu ngi tiu dng tng tiu dng ngy hm nay th tit kim c nhn v tit kim quc gia s gim xung. Chng ta c th thy r iu ny t phng trnh tit kim quc gia : Tit kim quc gia = Tit kim c nhn + Tit kim cng cng = [Y-T-C(Y-T)]+[T-G] Tng tiu dng lm gim tit kim c nhn, v do tit kim quc gia gim xung.
16
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Hnh 3.2 biu din tit kim v u t l mt hm ca li sut thc t. Nu tit kim quc gia gim xung, ng cung v vn vay s dch chuyn sang tri, lm cho li xut thc t tng ln v u t gim xung Hnh3.2
Li sut thc t
S
2
S
1
r2 r1
I(r) I,S
Tit kim v u t
6. Gi s chnh ph tng thu v mua hng mc nh nhau, iu g s xy ra i vi li sut v u t khi c s thay i ngn sch cn bng ny? Cu tr li ca bn c ph thuc vo khuynh hng tiu dng cn bin khng? xc nh hiu ng ca vic tng thu v chi tiu chnh ph cng mt lng nh nhau i vi u t, chng xa xem li ti khon thu nhp quc dn xc nh tit kim quc gia Tit kim quc gia = Tit kim c nhn + Tit kim cng cng = [Y-T-C(Y-T)]+[T-G] Ta bit rng Y c nh bi cc nhn t sn xut, mc thay i trong tiu dng bng xu hng tiu dng cn bin (MPC) nhn vi mc thay i trong thu nhp kh dng. iu cho thy : Tit kim quc gia = [-T-(MPC x (-T))] + [T-G] = [-T+(MPC x T)] + 0 = (MPC-1)T. Phn tch trn cho thy nh hng ca vic tng thu v chi tiu chnh ph cng mt lng nh nhau n tit kim ph thuc vo MPC. Nu MPC cng gn 1 th nh hng n tit kim cng nh. V d, nu MPC bng 1 th mc gim trong tiu dng ng bng mc tng trong chi tiu chnh ph, do tit kim quc gia [Y-C(Y-T)-G] khng i. Nu MPC cng gn 0 ( tc MPS cng gn 1) nh hng n tit kim s ln hn. Do ta gi nh MPC nh hn 1 cho nn ta hy vng rng tit kim quc gia s gim khi ta tng thu v chi tiu chnh ph cng mt lng nh nhau. Tit kim quc gia gim lm cho ng cung v vn vay dch chuyn sang tri. Trong hnh (3.3) li sut thc t s tng ln v u t s gim xung.
17
Hnh (3.3)
Li sut thc t
r r2 r1
S
2
S
1
I(r) I,S
Tit kim v u t
7. Nu tiu dng ph thuc vo li sut, th iu ny nh hng nh th no i vi cc kt lun trong chng ny v tc ng ca chnh sch ti chnh ? Trong chng ny chng ta chng t rng tng chi tiu chnh ph l gim tit kim quc gia v do lm tng li sut. N ln t u t bng khon tng chi tiu chnh ph. Vic gim thu lm tng thu nhp kh dng v do lm tng tiu dng. Tiu dng tng lm gim tit kim quc gia, u t li mt ln na b ln t. Nu tiu dng ph thuc vo li sut, kt lun trn v hiu ng chnh sch c s thay i. nu tiu dng ph thuc vo li sut, th tit kim cng ph thuc vo li sut. Mt t l li sut cao s lm tit kim nhiu hn, v tiu dng t hn. Hnh (3.4) cho thy tit kim l mt hm thun ca li sut: Hnh (3.4)
Li sut thc t
S(r)
18
S
Tit kim
iu g s xy ra khi chi tiu chnh ph tng ln. Ti mi mc li sut cho, tit kim quc gia s gim do tng chi tiu chnh ph, nh hnh (3.5) cho thy hm tit kim c dc dng. u t gim nh hn khon tng chi tiu chnh ph, bi l tiu dng gim v tit kim tng phn ng li s tng ca li sut. Chi tiu chnh ph ln t u t t hn
Hnh (3.5)
Li sut thc t r
S2(r )
r1r2 I2 I1
S1(r ) I,S
I(r)
u t, Tit kim
19
Chng 4 Tng trng kinh t
Tm tt
1. M hnh Solow ch ra rng trong thi gian di, t l tit kim ca nn kinh t l yu t quyt nh khi lng t bn v quy m sn xut. T l tit kim cng cao, khi lng t bn cng ln v sn lng cng cao. S gia tng t l tit kim ko theo thi k tng trng cao cho n khi t c trng thi dng mi. Trong di hn, t l tit kim khng tc ng ti t l tng trng. S tng trng vng chc ca sn lng trn mi cng nhn ph thuc vo tin b cng ngh. Khi lng t bn ti a ho tiu dng c gi l mc t bn trng thi vng (tc c xc nh theo quy tc vng). Ti mc ny, sn phm cn bin rng ca t bn bng t l tng trng ca sn lng.
2.
3.
20
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Con s c lng cho cc nn kinh t, chng hn M, cho thy khi lngt bn cn di mc trng thi vng. t trng thi vng, phi tng u t v v vy phi h thp mc tiu dng ca th h hin ti. Cc nh hoch nh chnh sch thng qu quyt rng phi tng t l tch lu t bn. bin php tng tit kim cng cng khuyn khch tit kim t nhn l hai cch khuyn khch tichs lu t bn. M hnh Solow ch ra rng t l tng dn s ca nn kinh t l yu t di hn khc quy nh mc sng. T l tng dn s cng cao, sn lng mi cng nhn cng thp. Bc vo nhng nm u thp k 70, t l tng trng suy gim phn ln cc nc cng nghip. Chng ta vn cha hiu r nguyn nhn dn ti s suy gim ny.
4.
5. 6.
Cu hi n tp
1. T l tit kim tc ng ti trng thi dng ca thu nhp nh th no trong m hnh Solow? N nh hng ti t l tng trng trng thi dng nh th no? Trong m hnh tng trng Sollow, t l tit kim cao s to ra khi lng t bn ln v mt mc sn lng cao trng thi dng. Mt t l tit kim thp s to ra khi lng t bn nh v mt mc sn lng thp trng thi dng. Tit kim cao hn dn ti tng trng kinh t nhanh hn, nhng ch trong ngn hn. T l tit kim tng s thc y tng trng cho n khi nn kinh t t c trng thi dng m. Ngha l, nu nn kinh t duy tr c t l tit kim cao, th n cng duy tr mt khi lng t bn ln v t l sn lng cao, nhng t l tng trng cao khng th c duy tr mi. 2. Ti sao cc nh hoch nh chnh sch kinh t c th chn mc t bn trng thi vng? S rt c l khi gi s rng mc tiu ca mt nh hoch nh chnh sch kinh t l ti a ho s giu c v mt kinh t ca mi ngi trong x hi. V phc li da trn mc tiu dng, nn nh hoch nh chnh sch cn chn mt trng thi dng c mc tiu dng cao nht. Mc t bn theo Quy tc vng th hin mc t bn ti a ho tiu dng trong trng thi dng. V d , gi s rng khng c tng trng dn s hay thay i v cng ngh. Nu khi lng t bn trng thi dng tng ln mt n v, th sn lng tng ln mt lng l sn phm cn bin ca t bn (MPK); tuy nhin, khu hao tng ln mt lng , nn khi lng sn lng tng thm cho tiu dng s l (MPK- ). Khi lng t bn trng thi vng l mc m ti MPK = , tc l sn phm cn bin ca t bn bng t l khu hao.
21
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 3. Nh hoch nh chnh sch c th chn mc t bn cao hn trng thi vng khng? Hay mc t bn thp hn trng thi vng khng? Khi nn kinh t xut pht vi mc t bn cao hn trng thi vng, th vic t c khi lng t bn trng thi vng cui cng dn ti mc tiu dng cao hn mi im. Do vy, nh hoch nh chnh sch lun lun mun chn mc trng thi vng, bi v tiu dng tng ti mi thi im. Mt khc, khi nn kinh t xut pht vi mc t bn thp hn trng thi vng, th vic t c khi lng t bn trng thi vng ngha l ct gim tiu dng hin ti tng tiu dng trong tng lai. Trong trng hp ny th quyt nh ca nh hoch nh chnh sch khng r rng nh vy. Nu nh hoch nh chnh sch quan tm nhiu ti cc th h hin ti hn l cc th h mai sau, th h c th quyt nh khng theo ui cc chnh sch dn ti trng thi vng. Nu nh hoch nh chnh sch quan tm nh nhau n tt c cc th h, th h s la chn chnh sch dn ti trng thi vng. Mc d th h hin ti s phi tiu dng t hn, nhng hng lot cc th h mai sau s c hng li do tiu dng c tng ln trong qu trnh t ti trng thi vng. 4. T l tng dn s nh hng ti trng thi dng ca thu nhp nh th no trong m hnh Solow? T l tng dn s cng cao th khi lng t bn trn mi cng nhn trng thi dng cng gim, v do mc thu nhp trng thi dng cng thp. V d: hnh (4-1) ch ra trng thi dng cho hai mc t l tng dn s, mc thp l n1 v mc cao hn l n2. ng biu th t l tng dn s v khu hao ng vi n2 nm v tr cao hn v khi lng t bn trn mi cng nhn trng thi dng s thp hn. Hnh4-1
u t v mc dng
(+n2)k (+n1)k
k*2
k*1
T bn trn mi cng nhn
22
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Ti trng thi dng, t l tng ca tng thu nhp l (n+g). T l tng dn s n cng cao th t l tng tng thu nhp cng cao. Tuy nhin, thu nhp trn mi cng nhn tng mc g ti trng thi dng, v nh vy n khng b nh hng bi s gia tng dn s. 5. Yu t no quyt nh t l tng trng ca thu nhp rtn mi cng nhn trng thi dng? Trong m hnh Solow, chng ta nhn thy rng tin b cng ngh c th nh hng n t l tng trng ca sn lng trn mi cng nhn. S gia tng khi lng t bn (thng qua tit kim cao ) s khng gy nh hng ti t l tng trng ca sn lng trn mi cng nhn trng thi dng; s gia tng dn s cng vy, nhng tin b cng ngh c th dn ti tng trng bn vng. 6. Chnh sch kinh t lm th no tc ng ti t l tit kim? Chnh sch kinh t c th nh hng ti t l tit kim theo hai cch: hoc l tng tit kim cng cng, hoc l dng cc bin php khuyn khch tit kim t nhn. Tit kim cng cng l hiu gia thu v chi ca chnh ph. Nu chnh ph chi nhiu hn thu, s dn ti thm ht ngn sch v c mc tit kim cng cng m. Cc chnh sch lm gim thm ht (nh ct gim mua sm chnh ph hoc tng thu) s lm tng tit kim cng cng, cc chnh sch lm tng thm ht s lm gim tit kim cng cng. Tit kim t nhn b tc ng bi mt lot cc chnh sch ca chnh ph. Quyt nh tit kim ca mt h gia nh c th ph thuc vo li tc m tit kim em li; li tc ca tit kim cng cao, tit kim cng tr nn hp dn. Thu c tc dng tch cc, v d nh min thu cho cc khon hu tr ca cc c nhn v tn dng thu u t cho cc cng ty lm tng li tc v khuyn khch tit kim t nhn. 7. iu g xy ra i vi t l tng trng trong 40 nm qua? Bn lm th no l gii c hin tng ny? Ti M, t l tng trng sn lng u ngi gim 2,2% mi nm trong giai on 1948-1972 xung ch cn 1,7% mi nm trong giai on 19721991. Cc nc khc cng vp phi s gim st thm ch cn nghim trng hn. S suy gim t l tng trng dng nh do s gim st ca tng nng sut. C rt nhiu li gii thch cho s gim st ny, tuy nhin y vn cn l mt iu b n.
Bi tp v vn dng
1. C hai nc A v B u c hm sn xut Y= F(K,L) =K 1/2 L1/2 a. Hm sn xut ny c li sut khng i theo quy m khng? Ti sao?
23
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw b. Hm sn xut tnh cho mi cng nhn y = f(k) s nh th no? c. Gi s c hai nc u khng c s gia tng dn s v tin b cng ngh, t l khu hao t bn l 5%/nm. Gi s tip l nc A tit kim10% sn lng hng nm v nc B tit kim 20% sn lng hng nm. hy s dng cu tr li phn (b) v iu kin cho trng thi dng l u t bng khu hao tm mc dng ca t bn mi cng nhn cho tng bc Sau , hy tm mc dng ca thu nhp v tiu dng mi cng nhn. d. Gi s c hai nc u xut pht vi khi lng t bn mi cng nhn l 2. Mc thu nhp v tiu dng mi cng nhn s l bao nhiu? Hy nh rng mc thay i ca khi lng t bn bng u t tr khu hao v s dng mt my tnh ch ra s tin trin theo thi gian ca khi lng t bn mi cng nhn hai nc. Sau bao nhiu nm mc tiu dng nc B s cao hn nc A? a. Hm sn xut c li sut khng i theo quy m, nu tng tt c cc yu t sn xut theo mt t l nh nhau th sn lng cng c tng theo cng mt t l . V mt ton hc, hm sn xut c li sut khng i theo quy m khi zY = F(zK, zL) i vi mt s dng bt k z no . Ngha l, nu chng ta nhn c khi lng t bn v lao ng vi mt s z no , th sn lng cng tng z ln. V d nh, nu chng ta gp i khi lng t bn v lao ng (t z =2) th sn lng cng tng gp i. xem xt xem hm sn xut Y = F(K, L) = K1/2.L1/2 c li sut khng i theo quy m hay khng, ta vit: F(zK, zL) = (zK)/2.(zL)1/2.= zK1/2..L1/2= zY Do vy, hm sn xut Y = K1/2.L1/2 c li sut khng i theo quy m. b. xc nh hm sn xut cho mi cng nhn, chia hm sn xut Y = K1/2.L1/2 cho L: Y/L= (K/L)1/2 Nu thay y =Y/L v k =K/L ta c y = k1/2 c. Chng ta c cc d liu sau v nc A v nc B: l t l khu hao = 0,05 sA l t l tit kim ca nc A = 0,1 sB l t l tit kim ca nc B = 0,2 y = k1/2 l hm sn xut tnh cho mi cng nhn c c t phn (b) chonc A v B Mc gia tng khi lng t bn, k, tng ng vi khi lng u t sf(k) tr i lng khu hao k, ngha l, k= sf(k) - k. Ti trng thi dng, khi lng t bn khng tng, v vy chng ta c th vit sf(k) = k. tm mc t bn trn mi cng nhn trng thi dng k*, thay hm sn xut cho mi cng nhn y= f(k) = k1/2 vo trng thi dng s.k1/2= k ta c: k1/2= s/ hay k = (s/)2
24
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw tm mc t bn trn mi cng nhn trng thi dng k*, ta thay t l tit kim mi nc vo biu thc trn: Nc A: k*A = (sA /)2 = (0,1/ 0,05)2 = 4 Nc B: k*B = (sB /)2= (0,2/ 0,05)2 = 16 By gi, chng ta tm ra k* cho mi quc gia, chng ta c th tnh c mc thu nhp trn mi cng nhn trng thi dng cho nc A v B bi v chng ta bit rng y = k1/2 y*A = (4)1/2 = 2 y*B = (16)1/2= 4 Chng ta bit rng vi mi la thu nhp c, ngi cng nhn s tit kim mt t l s v tiu ding vi t l (1-s). Ngha l hm tiu dng l c = (1-s)y. Bi v chng ta bit mc thu nhp trn mi cng nhn trng thi dng ca c hai nc, ta c: Nc A: c*A = (1-sA)y*A = (1-0,1).2 = 1,8 Nc B: c*B = (1-sB)y*B = (1-0,2).4 = 3,2 d. S dng cc d liu sau v cc phng trnh ta tnh c thu nhp trn mi cng nhn y, tiu dng trn mi cng nhn c v t bn trn mi cng nhn k: sA = 0,1 sB = 0,2 = 0,05 k0 = 2 i vi c hai quc gia y = k1/2 c = (1-s)y Nc A Nm k
k y = k1/2 k = i -k
c = (1-sA)y
i = sA.y
1 2 1,414 1,273 0,141 0,100 0,041 2 2,041 1,429 1,286 0,143 0,102 0,041 3 2,082 1,443 1,299 0,144 0,104 0,040 4 2,122 1,437 1,311 0,146 0,106 0,040 5 2,102 1,470 1,323 0,147 0,108 0,039 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------Nc B ----------------------------------------------------------------------------------------------------------Nm k y = k1/2 c = (1-sB)y i = sB.y k k = i -k
25
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 1 2 1,414 1,131 0,283 0,100 0,183 2 2,183 1,477 1,182 0,295 0,109 0,186 3 2,369 1,539 1,231 0,308 0,118 0,190 4 2,559 1,600 1,280 0,320 0,128 0,192 5 2,571 1,659 1,327 0,320 0,138 0,194 Lu rng phi mt nm nm tiu dng nc B ln hn tiu dng nc A. 2. Trong phn trnh by v qu trnh tng trng sau chin tranh ca c v Nht, chng ta m t tnh hnh xy ra sau khi mt phn t bn b ph hu trong chin tranh. Ngc li, gi s cuc chin tranh khng trc tip nh hng ti khi lng t bn, m ch lm gim lc lng lao ng. a. Anh hng ngay lp tc ti tng sn lng v sn lng mi cng nhn l g? b. Gi s t l tit kim khng thay i v trc chin tranh nn kinh t trng thi dng, iu g xy ra sau i vi sn lng mi cng nhn ca nn kinh t hu chin? T l tng trng ca sn lng mi cng nhn sau chin tranh thp hn hay cao hn mc bnh thng? a. Hm sn xut trong m hnh tng trng ca Sollow l Y = F(K, L), hoc th hin sn lng mi cng nhn, y = f(k). Nu chin tranh lm gim lc lng lao ng do thng vong, th L s gim nhng k =K/L s tng. Hm sn xut cho chng ta bit tng sn lng gim v c t cng nhn hn. Tuy nhin, sn lng mi cng nhn s tng do mi cng nhn c nhiu t bn hn. b. S st gim lc lng lao ng c ngha l khi lng t bn mi cng nhn cao hn sau chin tranh. Do , nu nn kinh t trng thi dng trc chin tranh, th sau chin tranh nn kinh t s c mt khi lng t bn cao hn trng thi dng. iu ny c m t trong Hnh 4-2 vi s gia tng t bn mi cng nhn t k* ti k1. Khi nn kinh t tr v trng thi dng, khi lng t bn mi cng nhn gim t k1 xung k*, do sn lng mi cng nhn cng gim. Do , khi chuyn sang trng thi dng mi, tng trng sn lng chm hn. Trong trng thi dng, chng ta bit rng tin b cng ngh quyt nh t l tng trng sn lng mi cng nhn. Mt khi nn kinh t tr v trng thi dng, th sn lng mi cng nhn bng t l tin b cng ngh - ging nh trc chin tranh. Hnh 4-2
u t v mc dng
(+n)k
26
sf(k)
k*
k1
T bn trn mi cng nhn
3. Bo co kinh t ca tng thng nm 1983 c on vit: Vic s dng phn thu nhp ln hn cho u t s gp phn duy tr tc tng nng sut cao v mc sng ngy cng tng. Bn c nht tr vi nhn dnh ny khng? Hy gi thch. Gi s nn kinh t xut pht vi khi lng t bn trng thi dng ban u thp hn trng thi vng, nh hng tc th ca vic dnh mt phn ln hn sn lng quc dn cho u t c ngha l nn kinh t dnh mt phn nh hn cho tiu dng, l mc sng c o bng s ct gim tiu dng. T l u t cao hn c ngha l khi lng t bn tng ln nhanh hn, do t l tng trng sn lng v sn lng mi cng nhn tng ln. Nng sut ca cng nhn l khi lng trung bnh do mi cng nhn to ra - ngha l sn lng trn mi cng nhn. Do vy, tc tng nng sut tng ln. Do , hiu qu tc th l mc sng gim nhng tc tng nng sut tng ln. Ti trng thi dng mi, sn lng tng mc (n+g), trong khi sn lng mi cng nhn tng vi t l g. iu c ngha l ti trng thi dng, tc tng nng sut c lp vi t l u t. Bi v chng ta xut pht vi mt khi lng t bn trng thi dng ban u nh hn trng thi vng, t l u t cao hn ngha l trng thi dng mi c mc tiu dng cao hn, do vy mc sng cao hn. Do , t l u t tng lm tng tc tng nng sut trong ngn hn, nhng khng c nh hng trong di hn. Mt khc, mc sng gim xung ngay lp tc v ch tng ln theo thi gian. Ngha l, nhn nh trn nhn mnh n tng trng, nhng s nh i hy sinh t c tng trng th li khng 4. Gi s hm sn xut c dng Y = k1/2 a. Hy gii thch tm trng thi dng ca y vi t cch mt hm ca s,n,g v b. Mt nc pht trin c t l tit kim 28% v t l tng dn s 1%/nm. Mt nc ang pht trin c t l tit kim 10% v
27
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw t l tng dn s 4%/nm. C hai nc g=0,02 v =0,04. Hy tm trng thi dng ca y cho mi nc. c. Nc ang pht trin c th theo ui nhng chnh sch no tng mc thu nhp ca mnh? a. tm ra trng thi dng ca y vi t cch l mt hm ca s, n, g v chng ta bt u vi phng trnh thay i khi lng t bn trong trng thi dng: k = sf(k) - ( + n + g)k = 0 Hm sn xut y = k1/2 cng c th vit di dng y2 = k. Thay hm sn xut vo phng trnh thay i khi lng t bn, chng ta thy trong trng thi dng: sy - ( + n + g)y2 = 0 Gii ra, ta tm c trng thi dng ca y: Y* = s/( + n + g) b) bi cho chng ta cc thng tin v mi nc: Nc pht trin s = 0,28 Nc ang pht trin s= 0,10 n = 0,01 n = 0,04 g = 0,02 g = 0,02 = 0,04 = 0,04 S dng phng trnh cho y* t phn (a), ta c th tnh c gi tr ca y* cho mi nc trng thi dng. Nc pht trin y* = 0,28/(0,04 + 0,01 + 0,02) = 4 Nc ang pht trin y* = 0,10/(0,04 + 0,04 + 0,02) = 1 c) Phng trnh cho y* c c t phn (a) cho thy nc ang pht trin c th tng mc thu nhp ca mnh bng cch gim t l gia tng dn s n, hoc bng tng t l tit kim s. Cc chnh sch lm gim s gia tng dn s bao gm cc bin php kim sot sinh v thi hnh cc bin php hn ch s sinh . Cc chnh sch lm tng t l tit kim bao gm tng tit kim cng cng bng vic gim thm ht ngn sch, bin php khuyn khch tit kim cng cng v cc chnh sch nhn nhng v thu c tc dng lm tng li tc tit kim. 5. M, tng thu nhp ca t bn bng khong 30%GDP, t l tng trng bnh qun ca sn lng bng khng 3%/nm; t l khu hao bng khong 4%/nm; t l t bn - sn lng bng khong 2,5. Gi s hm sn xut l hm Cobb-Douglas, cho nn t trng thu nhp ca t bn trong sn lng khng thay i v gi s nc M t trng thi dng. ( hiu thm v hm sn xut Cobb-Douglas, hy xem phn ph lc Chng 3).
28
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw a. T l tit kim trong trng thi dng ban u phi bng bao nhiu? Hng dn: hy s dng mi quan h dng sy = ( +n+g)k b. Sn phm cn bin ca t bn trong trng thi dng ban u bng bao nhiu? c. Gi s chnh sch ca nh nc lm tit kim tng ln n mc nn kinh t t c khi lng t bn trng thi vng. Sn phm cn bin ca t bn trong trng thi vng bng bao nhiu? Hy so snh sn phm cn bin ti trng thi vng v sn phm cn bin trng thi ban u. Hy gii thch. d. T l t bn - sn lng ti trng thi vng bng bao nhiu? (Hng dn: i vi hm sn xut Cobb-Douglas, t l t bn - sn lng ch gn vi sn phm cn bin ca t bn). e. T l tit kim phi bng bao nhiu t ti trng thi vng. gii bi ny, ta nn thit lp nhng d liu bit v nn kinh t M: Hm sn xut Cobb-Douglas c dng y = k , trong l phn ng gp ca t bn trong thu nhp. bi cho = 0,3, do chng ta bit hm sn xut l y = k0,3 Ti trng thi dng, ta bit rng t l tng trng sn lng l 3%, do vy ta c (n+g) = 0,03 T l khu hao = 0,04 T l t bn/sn lng K/Y = 2,5 Bi v k/y = (K/(L.E)) / (Y/(L.E)) = K/Y, nn chng ta suy ra k/y = 2,5 (ngha l, t l t bn/sn lng l tng ng c v cng nhn hiu qu cng nh v mc hiu qu) a. Bt u vi trng thi dng sy = ( + n + g)k. Vit li phng trnh tm hm tit kim trong trng thi dng: s = (+n+g)(k/y) Thay cc gi tr s vo ta c: s = (0,04 +0,03) (2,5) = 0,175 T l tit kim ban u l 17,5% b. T chng 3, chng ta bit vi mt hm sn xut Cobb-Douglas, phn t bn ng gp trong thu nhp = MPK(K/Y). T y ta c MPK = / (K/Y) Thay cc gi tr vo, ta c MPK = 0,3/2,5 = 0,12 c. Chng ta bit rng trng thi dng MPK = (n + g + ) Thay cc gi tr vo, ta c MPK = (0,03 + 0.04) = 0,07 Ti trng thi vng, sn phm cn bin ca t bn l 7%, trong khi trng thi dng ban u n l 12%. Do , t trng thi dng ban u, chng ta cn tng k t c trng thi vng.
29
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw d. T chng 3, chng ta bit rng i vi mt hm sn xut CobbDouglas, MPK = (Y/K). Gii phng trnh tm ra t l sn lng t bn, ta c K/Y = /MPK Bng phng trnh ny c th tm ra t l t bn/sn lng ti trng thi vng. Nu chng ta thay gi tr ca sn phm cn bin ca t bn ti trng thi vng l 0,07; v gi tr l 0,3, ta c K/Y = 0,3/0,07 = 4,29.Ti trng thi vng, t l t bn/ sn lng l 4,29; so vi t l t bn/sn lng hin ti l 2,5 e. T phn (a), chng ta bit ti trng thi dng ta c s = ( + n + g) (k/y) Trong k/y l t l t bn/sn lng ti trng thi dng. Phn u ca bi gii, ta chng minh k/y = K/Y, v trong phn (d), chng ta tm ra K/Y ti trng thi vng l 4,29. Thay gi tr ny v cc gi tr c c trn, ta c s =(0,04 + 0,03)(4,29) = 0,03 t c trng thi vng, t l tit kim phi tng t 17,5% ln 30%. 6. Mt quan im v hm tiu dng i khi c cc nh kinh t Mc xt ng h l cng nhn c khuynh hng tiu dng cao v nh t bn c khuynh hng tiu dng thp. nghin cu ngha ca quan im ny, chng ta hy gi nh nn kinh t tiu dng ton b thu nhp v lng v tit kim ton b thu nhp ca t bn. Hy ch ra rng nu cc nhn t sn xut thu c sn phm cn bin ca mnh, th nn kinh t ny s t ti mc tch lu t bn ti trng thi vng. (Hng dn: Hy bt u bng ng nht thc v tit kim v u t. Sau s dng iu kin ca trng thi dng l u t va p ng yu cu khu hao, t l gia tng dn s v tin b cng ngh, cng vi iu kin tit kim bng thu nhp ca t bn trong nn kinh t ny). Theo nh trong bi ra, ta gi k = K/(L.E) l t bn trn mi cng nhn hiu qu k = tit kim - ( + n + g)k Nu tt c thu nhp t bn c tit kim v nu t bn kim c l sn phn bin ca n th tit kim bng MPK.k. Chng ta c th thay vo phng trnh trn v tm ra k = MPK.k -( + n + g)k Ti trng thi dng, t bn trn mi n v hiu qu ca t bn khng thay i, do k = 0. T phng trnh trn, ta c MPK. k = ( + n + g)k MPK = ( + n + g) iu ny tng ng vi MPK - = n+g Trong trng thi dng ca nn kinh t, sn phm cn bin rng ca t bn (MPK - ), bng t l tng trng sn lng (n+g). Nhng iu kin ny
30
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw m t trng thi dng theo quy tc vng. Do , chng ta kt lun rng nn kinh t t ti mc tch lu t bn ti trng thi vng. 7. Nhiu nh nhn khu hc d bo rng M s c t l tng dn s bng 0 vo th k 21, khc vi t l tng dn s bnh qun vo khong 1%/nm trong th k 19. Hy s dng m hnh Solow d bo nh hng ca s suy gim t l tng dn s ny i vi t l tng trng ca sn lng v sn lng u ngi. Hy xem xt nh hng c trng thi dng v qu trnh chuyn i gia cc trng thi dng. Trc ht, ta xem xt ti cc trng thi dng. Trong Hnh 4-3, tc gia tng dn s chm hn s y ng biu th s gia tng dn s v khu hao xung pha di. Trng thi dng mi c khi lng t bn trn mi cng nhn cao hn (k2*) v do vy mc sn lng trn mi cng nhn cng cao hn. Cc t l gia tng ti trng thi dng th sao? Ti trng thi dng, tng sn lng tng vi tc (n+g), trong khi sn lng trn mi cng nhn tng theo tc g. Do s gia tng dn s thp hn s lm gim tc tng trng tng sn lng nhng s gia tng sn lng trn mi cng nhn s khng thay i. By gi, ta xem xt ti qu trnh chuyn dch. Chng ta bit vi tc gia tng dn s thp hn th mc sn lng trn mi cng nhn s cao hn. Do , trong sut qu trnh chuyn dch sang trng thi dng mi, sn lng trn mi cng nhn phi gia tng vi tc ln hn g trong mt thi gian nht nh. Trong mt vi thp k sau khi c s gim st trong tng trng dn s, t l gia tng tng sn lng s gim trong khi tc tng trng sn lng trn mi cng nhn li tng ln.
Hnh 4-3
( +n1)k ( +n2)k sf(k ) 31
k*1
k*2
8. Hy chng minh rng nhn nh sau y v trng thi dng vi s gia tng dn s v tin b cng ngh. a. T l t bn - sn lng khng i. b. T trng thu nhp ca t bn v lao ng khng i (Hng dn: hy nh li nh ngha MPK = f(k-1) - f(k). c. C tng thu nhp ca t bn v lao ng u gia tng mc bng t l tng dn s cng tc tin b cng ngh (n+g). d. Gi thu thc t ca t bn khng thay i v tin lng thc t tng bng tc tin b cng ngh (Hng dn: gi thu thc t ca t bn bng tng thu nhp chia cho khi lng t bn v tin lng thc t bng tng thu nhp ca lao ng chia cho lc lng lao ng). a. Ti trng thi dng, ta c sy = ( +n+g)k Suy ra k/y = s/( +n+g) Do s, , n v g l khng i nn k/y cng l mt hng s. V k/y = (K/(L.E)/Y(L.E)) = K/Y nn ta c th kt lun rng ti trng thi dng, t l t bn trn sn lng l khng i. b. Ta bit t phn ng gp ca t bn trong thu nhp = MPK.(K/Y). Ti trng thi dng, nh xem xt ti phn a, t l K/Y l khng i. Ta cng bit rng MPK l mt hm ca k m k l hng s ti im dng. Suy ra t phn ng gp ca t bn trong thu nhp l mt hng s. T phn ng gp ca lao ng trong thu nhp bng (1 - t phn ng gp ca t bn trong thu nhp), nn phn ny cng khng i. c. Ti trng thi dng, tng thu nhp tng vi t l (n+g) t l gia tng dn s cng vi t l tin b cng ngh. Trong phn b, ta ch ra rng t phn ng gp ca t bn v lao ng trong thu nhp l khng i. Nn nu cc t l ny l khng i th khi tng thu nhp tng trng vi t l (n+g), thu nhp lao ng v thu nhp t bn cng phi gia tng vi tc (n+ g). d. nh ngha gi thu thc t ca t bn R: R = Tng thu nhp t bn / T bn = (MPK. K)/K = MPK
32
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw V ti trng thi dng MPK l hng s do t bn trn mt n v hiu qu k khng i, nn ta c th kt lun rng gi thu thc t ca t bn cng khng i ti trng thi dng. chng minh rng tin lng thc t w tng trng vi t l ca tin b cng ngh g, ta t: TLI = Tng thu nhp ca lao ng L = Lc lng lao ng T gi lng thc t bng tng thu nhp ca lao ng chia cho lc lng lao ng: w = TLI / L w.L = TLI Quy v dng % ca s thay i, ta c th vit ng thc trn di dng: w/w + L/L = TLI / TLI ng thc trn c ngha l t l tng mc lng thc t cng vi t l tng ca lc lng lao ng bng vi t l tng trng tng thu nhp ca lao ng. Ta bit lc lng lao ng gia tng vi t l n v t phn c ta bit rng tng thu nhp ca lao ng gia tng vi t l (n+g). Suy ra mc lng thc t tng vi tc g 9. Trnh gio dc m mt c nhn in hnh nhn c bin thin ng k gia cc nc. Gi s bn phi so snh mt nc c lc lng lao ng trnh gio dc cao vi mt nc c lc lng lao ng trnh gio dc thp. Gi s, cc nc c cng t l tit kim, t l tng dn s v tin b cng ngh. Hy s dng m hnh Solow d bo cc bin s sau y: a. T l tng ca tng thu nhp. b. Mc thu nhp mi cng nhn. c. Gi thu thc t ca t bn. d. Tin lng thc t. Nhng s khc bit v gio dc gia cc vng trong c nc c nh hng nh th no ti m hnh Solow? Gio dc l mt yu t nh hng ti hiu qu ca lao ng - ci c vit tt bng ch E- (Nhng yu t khc c nh hng ti hiu qu ca lao ng bao gm: sc kho, trnh lnh ngh, kinh nghim). V quc gia th 1 c lc lng lao ng c gio dc cao hn so vi quc gia th 2 nn mi cng nhn quc gia th 1 lm vic hiu qu hn. Tc E1 > E2. Ta gi nh l c hai quc gia u ang trng thi dng. a. Trong m hnh tng trng Solow, tng thu nhp gia tng vi t l (n+g) v c lp vi trnh gio dc ca lc lng lao ng. Hai quc gia s c cng t l gia tng tng thu nhp v c hai quc gia c cng t l gia tng dn s v t l tin b cng ngh. b. V c hai quc gia c t l tit kim nh nhau, cng mt t l tng dn s v t l tin b cng ngh nn c hai nn kinh t s hi t v
33
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw cng mt im dng c khi lng t bn trn mi n v lao ng hiu qu k*. iu ny c ch r trong Hnh 4-4. Do , sn lng trn mi n v lao ng hiu qu trng thi dng y* = f(k*) l nh nhau c hai quc gia. Nhng y* = Y/(L.E) hay Y/L = y*E. V y* l nh nhau c hai quc gia nhng E1 > E2 nn y*E1 > y*E2. iu ny chng t rng (Y/L)1 > (Y/L)2. Hay quc gia no c lc lng lao ng vi trnh gio dc cao hn s c mc thu nhp trn mi cng nhn cao hn.
Hnh 4-4
u t, v i m dn g
( +n+g) k
sf(k)
k
k*
T bn trn mi n v hiu qu
c. Ta bit rng, gi thu thc t ca t bn R bng sn phm cn bin ca t bn (MPK). Nhng MPK li ph thuc vo khi lng t bn cho mi n v lao ng hiu qu. Ti trng thi dng, c hai quc gia u c k*1 = k*2 = k* v c hai quc gia c cng t l tit kim, cng tc gia tng dn s v i mi cng ngh nn R1 = R2 =MPK. Nh vy, gi thu thc t ca t bn ca hai nc l nh nhau. d. Sn lng c chia thnh thu nhp ca t bn v thu nhp ca lao ng. Do mc lng trn mi n v hiu qu c th c vit nh sau: w = f(k) - MPK.k
34
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Nh ni ti trong phn b,c, c hai quc gia u c cng khi lng t bn trng thi dng k v cng MPK nn w cng bng nhau. Tuy nhin, ngi cng nhn ch quan tm ti mc tin lng cho mi n v lao ng ch khng phi l mc lng cho mi n v lao ng hiu qu. Ta cng c th xem xt tiu ch ny qua cng thc: Mc lng cho mi n v lao ng = w.E Do quc gia c lc lng lao ng vi trnh gio dc cao hn th s c mc lng cho mi n v lao ng cao hn 9. Trong m hnh Solow, s gia tng dn s dn ti s tng trng ca sn lng, nhng khng lm tng sn ln trn mi cng nhn. bn c ngh rng iu ny vn ng khi hm sn xut c li sut gim theo quy m khng? Hy gii thch ( xem Chng 3, phn Bi tp v vn dng s 2, tm hiu nh ngha v li sut tng v gim theo quy m) Nu c li sut gim theo qui m ca lao ng v t bn th khi tng khi lng t bn v lao ng theo cng mt t l nht nh th sn lng tng nhng vi t l thp hn. V d, nu ta tng gp i lng t bn v lao ng th sn lng tng t hn hai ln. iu ny c th xy ra nu c nhng yu t c nh nh t ai trong hm sn xut, n s ngy cng tr nn khan him khi nn kinh t ngy mt pht trin rng hn. Khi s gia tng dn s s l tng tng sn lng nhng sn lng mi cng nhn li gim xung v mi cng nhn cng c t hn cc yu t c nh sn xut. Nu c li sut tng theo qui m th vic tng gp i u vo ca t bn v lao ng s lm cho sn lng gia tng hn 2 ln. iu ny s xy ra nu vic chuyn mn ho ca lao ng tr nn mnh m hn khi dn s gia tng. Khi s gia tng dn s s lm tng tng sn lng v cng lm tng sn lng trn mi cng nhn v nn kinh t c kh nng tn dng c nhng u im ca nn kinh t qui m mt cch nhanh hn. 10. Gi s hm sn xut khng c sn phm cn bin gim dn ca t bn, m thay vo n c dng: Y = Ak Trong A l mt s dng khng i a. Hy ch ra rng hm sn xut ny hm sn phm cn bin ca t bn khng thay i. b. Hy ch ra rng trong trng hp ny, t l tit kim cao hn dn ti t l tng trng thng xuyn cao hn. (Hy nh rng s gia tng ca bin X c nh ngha l X/X) c. Ti sao nhn nh ny li khc kt lun ca m hnh Solow? d. Bn c tin rng hm sn xut ny hp l khng? Hy gii thch.
35
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw a. i vi bt k hm sn xut no th sn phm cn bin ca t bn (MPK) l lng gia tng sn phm sn xut ra trn mi cng nhn khi tng thm mt n v t bn. tc l: MPK = f(k+1) - f(k) Vi hm sn xut y = Ak ta c MPK = A(k+1) - Ak = Ak + A - Ak =A Do sn phm cn bin ca t bn l mt hng s v bng A. b. ch ra rng t l tit kim cao hn s dn ti t l gia tng cao hn ca sn lng trn mi cng nhn, trc ht ta xem xt t l tit kim nh hng nh th no ti t l gia tng sn lng trn mi cng nhn. Sau s xem xt t l gia tng t bn nh hng ra sao ti t l gia tng sn lng trn mi cng nhn. S thay i trong lng t bn trn mi cng nhn c vit: k = sy - ( +n)k Thay y bng hm sn xut vo ng thc trn ta c: k = sAk - ( +n)k Chia c hai v cho k chuyn v dng t l gia tng t bn trn mi cng nhn ta c: k/k = sA - - n Tip theo, chng ta mun xem s tng trng ca t bn ny nh hng nh th no ti s tng trng ca sn lng. Ta c th biu din hm sn xut y = Ak di dng t l gia tng nh sau: y/y = A/A + k/k V A l hng s nn A/A = 0. Do t l tng sn lng trn mi cng nhn bng t l tng t bn trn mi cng nhn: y/y = k/k = sA - - n ng thc trn cho thy nu tng t l tit kim s th t l tng sn lng y/y s tng mc cao hn mt cch thng xuyn c. Trong m hnh Solow, t l tit kim tng khng nh hng g ti t l tng trng sn lng trong di hn. Kt qu ny c a ra t gi thit hm sn xut c sn phm cn bin t bn gim dn. iu ny c ngha l mc d li sut khng i theo qui m ca t bn v lao ng th khi tng ngy cng nhiu t bn cho mt lng lao ng nht nh th hiu qu sn lng ngy mt nh i - ng biu din hm sn xut dn dn thoi v nm ngang nh fSolow(k) trong Hnh 4-5. Hm sn xut trong bi ny khng c MPK gim dn. Trong hnh 4-5, n l ng thng Ak. Hnh 4-5
Ak
fSolow(k)
36
k
T bn trn mi cng nhn
Trong m hnh Solow, li sut gim dn theo qui m ca t bn s ti trng thi dng. Ti k, y khng tng trng na. Ta c th thy iu ny t ng thc v s thay i ca khi lng t bn trn mi cng nhn: k= sf(k) - k C hai nh hng ti s tng trng ca k lm cho k ngy cng tng. Th nht, sn lng f(k) tng nn u t sf(k) tng. Th hai, khu hao tng v c nhiu t bn hn. Nu hm sn xut c li sut gim dn theo qui m t bn th khi k tng th hiu qu ca nh hng th nht ngy cng gim. Kt qu l ta s t ti im m ti tng u t sf(k) va b p khu hao ca t bn k; t bn dng gia tng. iu ny c ch r trong hnh 4-6 l giao im ca ng cong sf(k) v ng k. Ti trng thi dng, lng t bn trn mi cng nhn ngng gia tng nn sn lng trn mi cng nhn cng dng tng trng. Do , s tng trng do tit kim thm gim dn ri cui cng th dng li. Trong bi ny, khng c li sut gim dn theo qui m ca t bn nn khng c g buc t l tng khi lng t bn trn mi cng nhn gim v khng. Sn lng tng thm do tng mt n v t bn duy tr mc n nh m khng ph thuc vo vic nn kinh t c bao nhiu t bn. V vy tit kim cao hn s lun dn ti vic tng trng cao hn. d. C l do khin hm sn xut ny dng nh khng hp l. Ti mt thi im nht nh th lao ng l mt yu t c nh ca sn xut. i vi mt s lng cng nhn nht nh cho trc, ta c th thy ngay rng nhng n v t bn u tin l rt hiu qu. Nhng v mi cng nhn ch c th lm vic vi mt s lng my mc nht nh trong cng mt thi gian nn nhng n v t bn tng thm ngy cng c hiu qu gim i. V d, mc ch ca ta l lm ra nhng ci gi sch bng cch bt vt v ni cc mnh g li vi nhau. Ta a cho 1 cng nhn 1 chic ba th s gip anh ta lm vic hiu qu hn. a cho anh ta chic ba th 2 ch em li mt cht t thay i. Do vy, chic ba th nht c sn phm cn bin cao hn trong khi chic ba th hai c sn phm
37
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw cn bin thp hn. Cc l thuyt truyn thng v s tng trng kinh t (nh l m hnh Solow) gi nh l c MPK gim dn. Mt vi nghin cu mi y v l thuyt tng trng (c gi l thuyt tng trng ni sinh) a ra mt s l do gii thch ti sao li sut theo qui m t bn li c th khng gim - l ti sao cng ngh sn xut li c th to ra nhng kt qu gn ging (tng t) vi mt hm sn xut y = Ak. Mt kin khc cho rng trong khi phm vi mt cng ty th c th li sut gim dn theo qui m t bn nhng i vi ton x hi th c th l li sut khng i theo qui m t bn. iu ny c th xy ra nu c cc nh hng ngoi vi ca vic tch lu t bn. Khi mt cng ty lp t nhng t bn mi, n c th pht trin tng mi v sn xut hng ho. Cc cng ty khc c th hc hi tng mi ny bng cch xem bn lp t my mc nh th no. Do vy c th c li cho ton x hi ch khng phi ch c ring cng ty u t u tin. Chuyn mn ho sn xut cng cho mt s l do khc v vic c th khng c li sut gim dn theo qui m t bn. Tch ly t bn nhiu hn khng c ngha l t bn tch ly tp trung vo cng mt loi. Tch lu t bn c th cho php cng nhn chuyn mn ho vo nhng cng vic c th. Chng hn trong vic sn xut gi sch, mt cng nhn c th ca g, trong khi nhng ngi khc bt vt ni nhng mnh g li vi nhau v nhng ngi khc na th sn sn phm. y, ta khng thy r l c li sut gim dn theo qui m t bn - Ci ca, ci ba, chi qut sn, c th mi loi c sn phm cn bin cao. Mt l l khc cho rng i vi hm sn xut y = Ak, c th l qu hp khi ta ch xem xt ti cc t bn hin vt nh my mc, xe, ba, ca ....Trong m hnh Solow, tch lu t bn din ra khi tit kim hn ln hn tiu dng thu nhp hin ti. Song cng c nhng loi u t khc m ta tin hnh cng lin quan ti s nh i gia tiu dng hm nay v hiu qu tim nng cho mai sau. V d, bng cch b thi gian ra hc tp mn kinh t v m, bn mong ch mt c hi vic lm v kim tin tt hn. Kt qu ca vic ny l bn tch lu t bn con ngi bn c th tr thnh mt nhn vin hiu qu hn sau khi ra trng. Trong chng ny, chng ta xem xt ti gio dc nh l mt bin ngoi sinh lm tng hiu qu ca lao ng. Nhng trong ci nhn tng qut th ta nn coi gio dc l mt loi t bn v do vy n cng l mt nhn t c th tch lu c.
Bi tp v vn dng b sung
1. Trong nn kinh t Solovia, ngi s hu vn nhn c 2/3 thu nhp quc dn v cng nhn nhn c 1/3. a. n ng ca Solovia nh lm vic vt trong gia nh, cn n b lm vic nh my. nu mt s n ng quyt nh
38
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw bt u i lm v lc lng lao ng tng 5%, th iu g s xy ra i vi sn lng tnh c ca nn kinh t? Liu nng sut lao ng- c nh ngha l sn lng trn mi cng nhn-tng, gim hay vn nh c? Tng nng sut nhn t tng, gim hay vn nh c? b. Trong nm th nht, khi lng t bn bng 6, u vo lao ng bng 3 v sn lng bng 12. Trong nm th hai, khi lng t bn bng 7, u vo lao ng bng 4 v sn lng bng 14. iu g xy ra vi tng nng sut nhn t gia hai nm? a. S tng trng trpng tng sn lng (Y) ph thuc vo tc tng ca lao ng (L), khi lng t bn (K) v tng nng sut nhn t (A) v c m t bi ng thc sau: Y/Y = K/K + (1- )L/L + A/A Trong l phn ng gp ca t bn trong sn lng. Ta c th thy nh hng ca vic tng 5% trong lng lao ng ti sn lng bng cch t K/K = A/A = 0, v = 2/3, nn ta c: Y/Y = (1/3) (5%) = 1,67% Lao ng tng 5% s lm sn lng tng 1/67%. Nng sut lao ng l Y/L. Ta c th vit di dng t l tng nng sut lao ng nh sau: (Y/L)/ Y/L = Y/Y - L/L Thay t l tng sn lng v lao ng vo ta c: (Y/L)/Y/L = 1.67% - 5% = - 3,34% Nng sut lao ng gim 3,34% tm ra s thay i trong nng sut nhn t tng hp, ta s dng ng thc: A/A = Y/Y - K/K - (1- )L/L Trong bi ny ta c A/A = 1,67% - 0 - (1/3)(5%) = 0 Nng sut nhn t tng hp l phn tng sn lng cn li sau khi ta tnh cho cc yu t quyt nh s tng trng m ta c th tnh c . Trong trng hp ny, khng c s thay i v cng ngh nn tt c sn lng gia tng c qui cho s gia tng ca cc u vo tnh ton. Tc l s tng trng ca nng sut nhn t tng hp bng khng nh ta c tnh b. Gia cc nm 1 v 2, khi lng t bn tng 1/6, lao ng u vo tng 1/3 v sn lng tng trng 1/6. Ta bit rng s tng trng ca nng sut nhn t tng hp c tnh bng biu thc: A/A = Y/Y-K/K - (1- )L/L Thay cc s trn v t = 2/3, ta c: A/A = (1/6) - (2/3)(1/6) - (1/3)(1/3) = -0,56 Nng sut nhn t tng hp gim 1/18 hay xp x gim 5,6%
39
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 2. Nng sut lao ng c nh ngha l Y/L, tc sn lng chia cho u vo lao ng. Hy xut pht t phng trnh tnh ton tng trng ch ra rng s gia tng nng sut lao ng ph thuc vo s gia tng nng sut nhn t tng hp v t l t bn- lao ng. C th, hy ch ra rng (Y/L)/(Y/L) = A/A + (K/L)/(K/L) Hng dn: Bn c th thy rng th thut ton hc sau y rt hu ch. Nu z = wx, th t l tng ca z gn bng t l tng ca w cng t l tng ca x, ngha l: z/z = w/w + x/x. Vi nh ngha sn lng Y bng nng sut lao ng Y/L nhn vi lc lng lao ng L: Y = (Y/L) x L S dng mo ton gi trn, ng thc ny c th vit li nh sau: Y/Y = (Y/L)/Y/L + L/L Hay (Y/L)/Y/L = Y/Y - L/L Thay Y/Y ta c: (Y/L)/Y/L = A/A+ K/K + (1- )L/L - L/L = A/A+ K/K - L/L = A/A+ (K/K - L/L) m (K/K - L/L) = (K/L)/(K/L) nn ta c: (Y/L)/(Y/L) = A/A+ (K/L)/(K/L) 3. Gi s nn kinh t c m t bng m hnh Solow ang trng thi dng vi t l tng dn s n=1% v tin b cng ngh g=2%/nm. Tng sn lng v tng t bn tng 3%/nm. Tip tc gi nh rng t trng sn lng ca t bn l 0,3. Theo bn, nu s dng phng trnh tnh ton tng trng phn tch t l tng trng thnh ba ngun - t bn, lao ng v tng nng sut nhn t - th mi ngun ng gp bao nhiu? Hy so snh kt qu ca bn vi nhng con s tnh cho nc M trong Bng 41A. Ta bit: Y/Y = n + g = 3% K/K = n + g = 3% L/L = n = 1% T phn ca t bn = = 0,3 T phn ca lao ng =1- = 0,7 S dng cc d kin trn, ta c th d dng tm ra c mi nhn t ng gp bao nhiu v phn ng gp ca s gia tng nng sut nhn t tng hp bi ng thc sau: Tng trng Phn ng gp Phn ng gp Nng sut
40
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Sn lng = ca t bn + ca lao ng + nhn t tng hp Y/Y K/K (1-)L/L A/A 3% = (0,3)(0,3%) + (0,7)(1%) + A/A C th d dng gii phng trnh ny v tm ra A/A = 1,4% Ta c th kt lun rng ng gp ca t bn l 0,9% mi nm, ca lao ng l 0,7% v ca nng sut nhn t tng hp l 1,4%. Nhng con s ny hon ton tng t vi cc con s trong bng 4-1A a ra trong sch gio khoa cho trng hp ca nc M.
Tht nghip Tm tt
1. 2. T l tht nghip t nhin l t l tht nghip trng thi dng. N ph thuc vo t l mt vic v t l tm c vic lm. V cng nhn cn c thi gian tm c vic lm ph hp nht i vi chuyn mn v s thch cu h, nn mc tht nghip tm thi no khng th trnh khi. Nhng chnh sch khc nhau ca chnh ph, chng hn bo him tht nghip, lm thay i quy m tht nghip tm thi. Tht nghip tm thi pht sinh khi tin lng thc t cao hn mc lng cn bng cung cu v lao ng. Lut tin lng ti thiu l nguyn nhn gy ra s cng nhc ca tin lng. Nguyn nhn khc l cng on v s e do thnh lp cng on. Cui cng, cc l thuyt v tin lng hiu qu cho rng v nhiu l do khc nhau, doanh nghip cm thy c li khi gi tin lng mc cao, mc d c tnh trng d cung v lao ng. Vic chng ta kt lun tht nghip c tnh cht ngn hn hoc di hn ph thuc vo cch phn tch s liu. Phn ln s lt tht nghip c tnh cht ngn hn. Song phn ln s tun tht nghip li thuc v mt s t ngi b tht nghip di hn. T l tht nghip gia cc nhm dn c khc nhau ng k. c bit, t l tht nghip ca cng nhn tr tui cao hn nhiu so vi cng nhn ln tui. S khc bit ny pht sinh t s khc nhau
Chng 5
3.
4.
5.
41
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw trong t l mt vic, ch khng phi t s khc nhau trong t l tm c vic lm. T l tht nghip ngy cng tng trong 40 nm qua. Nhng cch l gii khc nhau c a ra, trong c s thay i c cu nhn khu hc ca lc lng lao ng, s gia tng s h gia nh c hai ngi kim c tin v s dich chuyn gia cc ngnh ngy cng tng. S ngi mi gia nhp lc lng lao ng bao gm s ngi mi tham gia v s ngi tr li tham gia, chim 1/3 s ngi tht nghip. S gia nhp v ri b lc lng lao ng lm cho ngi ta kh l gii con s thng k v tht nghip hn.
6.
7.
Cu hi n tp
1. Yu t no quyt nh t l tht nghip t nhin T l mt vic (s) v t l tm c vic (f) xc nh t l tht nghip t nhin. T l mt vic l t l nhng ngi ang c vic nhng b mt vic mi thng. T l mt vic cao hn , t l tht nghip t nhin s cao hn. T l tm c vic lm (f) l t l nhng ngi ang tht nghip nhng tm c vic lm mi thng. T l tm c vic lm cao hn, t l tht nghip t nhin s thp hn. (U/L)n =s/(s+f) 2. Trnh by s khc nhau gia tht nghip tm thi v tht nghip ch vic Tht nghip tm thi ((Frictional unemployment) l tht nghip xy ra do cc cng nhn cn c thi gian tm lim vic lm. Vic tm kim cng vic thch hp cn phi c thi gian, bi l cc ngh nghip khc nhau i hi k nng khc nhau v tin lng khc nhau, cho nn cc cng nhn tht nghip c th khng chp nhn cng vic u tin m h tm c. Ngc li, tht nghip ch vic pht sinh t tnh cng nhc ca tin lng v phn phi vic lm. Cng nhn b tht nghip khng phi v bi h ch ng i tm nhng cng vic ph hp nht vi chuyn mn ca mnh m v ti mc lng hin hnh , lng cung v lao ng vt qu lng cu v lao ng. Nu tin lng khng c iu chnh kp thi trn th trng lao ng th cc cng nhn ny phi i ch cho ti khi c vic. Tht nghip ch vic pht sinh do doanh nghip tht bi trong vic ct gim tin lng, mc d c tnh trng d cung v lao ng. 3. Hy nu ra ba cch l gii ti sao tin lng thc t cao hn mc lm cn bng cung cu v lao ng Tin lng thc t c th cao hn mc lng cn bng gia cung v cu v lao ng do 3 nguyn nhn: lut tin lng ti thiu, sc mnh c quyn ca cng on v tin lng hiu qu.
42
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Lut v tin lng ti thiu a ra mc lng cng nhc, ngn cn khng cho tin lng gim xung mc cn bng. Mc d, hu ht cc cng nhn u c tr mc lng cao hn mc lng ti thiu, nhng i vi mt s cng nhn, c bit l cc cng nhn khng lnh ngh v khng c kinh nghim th lng ti thiu lm tng mc lng ca h trn mc lng cn bng. iu lm gim lng cu v lao ng loi ny ca cc doanh nghip, v d lng cung v lao ng, gy nn tht nghip. Sc mnh c quyn ca cng on gy ra mc lng cng nhc bi v tin lng ca cc cng nhn trong t choc nghip on c xc nh khng phi do cung cu cn bng m do s thng lng tp th gia nhng ngi lnh o cng on vi hi ng qun tr doanh nghip quyt nh. Mc lng tho thun thng cao hn mc lng cn bng v cho php cc doanh nghip quyt nh thu bao nhiu nhn cng lao ng. V mc lng tho thun l cao nn h s thu t cng nhn hn ti mc lng th trng linh hot, lm tng s tht nghip ch vic. L thuyt tin lng hiu qu gi s rng tin lng cao hn s lm cho cng nhn c nng sut cao hn. Anh hng ca tin lng n hiu qu cng nhn c th l gii v sao cc hng khng ct gim tin lng mc d d cung lao ng, cho d vic ct gim tin lng s lm gim chi ph lng ca cc hng, nhng n cng c th lm cho nng sut thp hn v do li nhun ca cc hng thp hn. 4. Phn ln tht nghip c tnh cht ngn hn hay di hn? Hy gii thch cu tr li ca bn. Tht nghip c tnh cht ngn hn hay di hn ph thuc vo s liu. Hu ht cc tht nghip c tnh ngn hn, c ngha l i a s nhng ngi tht nghip s mau chng tm c vic. Ch c s t cc tht nghip c tnh cht di hn, c ngha l ch c t ngi tht nghip khng tm c vic lm qua nhiu tun hoc nhiu thng. 4. Cc nh kinh t l gii s gia tng t l tht nghip trong 40 nm qua nh th no? Cc nh kinh t l gii s gia tng ca t l tht nghip trong 40 nm qua M (qua 3 gi thuyt). Mc d, mi gi thuyt ny u cha chc chn, nhng mi chng u c cch ring khi gii thch hin tng gia tng trong t l tht nghip. Cch 1: Nhn mnh s thay i trong c cu lc lng lao ng M. Sau chin tranh th gii th hai, th h ca thi k sinh con nhiu gia nhp vo lc lng lao ng vo khong nhng nm 1970. V cc cng nhn tr hn c t l tht nghip cao hn nn khi th khi th h thuc thi k sinh nhiu con ny gia nhp lc lng lao ng s lm tng mc tht nghip bnh qun, ng thi s tham gia ca ph n vo lc lng
43
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw lao ng thi k ny cng tng ng k. V trong lch s, ph n c t l tht nghip cao hn nam gii nn t trng ngy cng tng ca ph n trong lc long lao ng lm tng t l tht nghip bnh qun. Cch 2: Nhn mnh nh hng ca vic ph n tham gia vo lc lng lao ng ngy cng nhiu. T l tht nghip ca nam gii tng ln qua vic tng s h gia nh c hai thu nhp. Nam gii tht nghip c v i lm dng nh khng chp nhn lm nhng vic km hp dn hn so v nam gii l ngi duy nht kim tin nui gia nh. S gim st trong t l tm c vic lm ny l nguyn do tng t l tht nghip ca h. Cch 3: Gii thch l do s dch chuyn gia cc ngnh ngy cng ph bin, quy m ti phn b gia cc ngnh ngy cng ln, t l phn tch ngh ngy cng cao v mc tht nghip tm thi cng cao. S thay i ln ca gi du t nm 1970 l mt nguyn do c th lm tng s chuyn dch gia cc ngnh. Bi tp v vn dng 1. Hy tr li nhng cu hi sau y v kinh nghim ca bn thn bn trong lc lng lao ng: a. Khi bn hoc bn ca bn kim vic lm thm, nhn chung bn cn bao nhiu tun tm c vic lm? Sau khi tm c vic lm, thng thng bn lm trong bao nhiu tun? b. Theo con s c tnh ca bn, hy tnh ton (bng mc hng tun) t l tm c vic lm ca bn (f) v t l mt vic ca bn (s). Hng dn: nu f l t l tm c vic lm, th s lt tht nghip bnh qun l 1/f) c. T l tht gnhip t nhin ca dn s m bn i din l bao nhiu? a. Trong v d sau, ta gi s l bn ang i hc v tm vic lm thm v trung bnh bn mt hai tun tm mt vic lm v gi s rng bn s lm vic trong mt k hc hoc 12 tun. Nu mt 2 tun tm 1vic, th t l tm vic trong mi tun l f = 1cng vic/ 2 tun = 0,5 cng vic/ 1tun b. Nu sau 12 tun bn kt thc cng vic , t l mt vic trong tun l: s = 1 cng vic/ 12 tun = 0,083 cng vic/ 1tun c. T sch gio trnh, ta c cng thc tnh t l tht nghip t nhin l: (U/L) = (s/(s+f)) Trong U l s ngi tht nghip, L l s ngi trong lc lng lao ng. Thay cc gi tr ca f v s tnh trong phn a v b vo phng trnh trn ta c: (U/L) = (s/(s+f)) =(0,083/ (0,083+ 0,5))= 0,14 V vy nu trung bnh bn mt hai tun tm mt vic lm ko di trong 12 tun th t l tht nghip t nhin ca cc cng dn l sinh vin i hc tm vic lm thm l 14%
44
2. Trong chng ny, chng ta thy rng t l tht nghip

ca trng thi dng l U/L = s/(s+f). Gi s t l tht nghip khng bt u mc ny. hy ch ra rng t l tht nghip s thay i theo thi gian v t ti trng thi dng. (Hng dn: hy biu th s thay i ca s ngi tht nghip di dng hm s ca s, f v U. sau ch ra rng khi tht nghip cao hn mc t nhin, n s gim v khi tht nghip thp hn mc t nhin, n s tng) ch ra t l tht nghip theo thi gian s thay i t trng thi dng, chng ta bt u t vic xc nh s lng ngi tht nghip thay i theo thi gian. S thay i trong s lng ngi tht nghip s bng s ngi mt vic (s.E) tr i s ngi tm c vic lm (f.U). Chng ta c th biu th di dng phng trnh nh sau: Ut+1 Ut = Ut+1 = s.Et - f.Ut Nh rng L = Et + Ut hay Et = L Ut , Trong L l tng s lc lng lao ng ( v chng ta gi s L l khng i). Thay Et vo phng trnh trn ta c: Ut+1 = s(L Ut ) - f.Ut Chia c hai v cho L, ta c th biu th s thay i trong t l tht nghip t nm t n nm t+1: Ut+1/L= (Ut+1/L)- (Ut/L)= [U/L]t+1 = s(1-Ut/L)- fUt/L [U/L]t+1= s- (s+f)Ut/L [U/L]t+1 = (s+f)[s/(s+f) - Ut/L] iu u tin cn phi ch rng phng trnh ny trng thi dng, khi t l tht nghip chnh l t l tht nghip t nhin, v v tri ca phng trnh ny bng 0. iu ny cho thy t l tht nghip t nhin ,nh c tnh ton trong sch gio khoa l (U/L)n bng s/(s+f). Chng ta c th vit li biu thc trn bng cch thay th (U/L)n cho s/ (s+f) c c phng trnh d hn nh sau: [U/L]t+1= (s+f)[(U/L)n - Ut/L] Cch biu din ny cho thy: Nu U/L > (Ut/L)n (ngha l t l tht nghip cao hn mc t nhin), th [U/L]t+1 l mt s m, t l tht nghip s gim xung. Nu U/L < (Ut/L)n (ngha l t l tht nghip thp hn mc t nhin), th [U/L]t+1 l mt s dng, t l tht nghip s tng ln. Qu trnh ny tip tc cho ti khi t l tht nghip U/L tin ti t l trng thi dng (U/L)n
3. Mt s nh kinh t nghin cu nhng im khc bit gia

cc nc v th trng lao ng cho rng mi lin h gia tht nghip v t l tham gia cng on c dng ch U ngc. Ngha l h pht hin ra rng t l tht nghip t nhin thp khi t l tham gia cng on rt thp hoc rt cao, v
45
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw t l tham gia cng on va phi dn ti t l tht nghip cao nht. Ti sao iu ny c th ng? Hnh 5-1 hnh ch U ngc c s dng biu din mi quan h gia tht nghip vI t l nhng ngi trong lc lng lao ng tham gia cng on khi quan st cho mt s nc.
Hnh 5.1 Quan h gia tht nghip vi t l tham gia cng on
T l tham gia cng on = S thnh vin tham gia cng on / Lc lng lao ng T l tht nghip l thp khi t l tham gia cng on l rt nh hoc rt ln, v t l tht nghip l rt cao khi t l tham gia cng on mc va phi. Nu cng on c t ngi tham gia, nh hng ca vic thng lng l t, tin lng thc t s t do iu chnh ti cn bng cung cu trn th trng lao ng. Do th trng lao ng l minh bch, t l tht nghip mc rt thp. M l mt v d v nc c t l tht nghip nh, v t l tham gia cng on nh. Khi t l tham gia cng on mc va phi, s tn ti hai nhm cng nhn i lp nhau: nhng ngi trong cuc v nhng ngi ngoi cuc. Nhng ngi trong cuc l nhng thnh vin cng on, c hng sc mnh cng on v c c mc lng thc t cao hn lng cn bng. iu lm nh hng ti nhng ngi ngoi cuc, v mt s h b tht nghip theo. Php v Anh l v d v cc nc c mc t l tht nghip cao v t l tham gia cng on mc trung bnh. Khi t l tham gia cng on mc cao, vic thng lng tp th tr thnh mt vn trng tm. Khi chnh ph cn phi c vai tr tch cc trong qu trnh thng lng. iu ny c th gi cho mc lng gn hn vi mc lng cn bng. Thy in l v d v nc c t l tham gia cng on cao v t l tht nghip thp.
46
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 4. Gi s mt nc ang nm trong giai on gim nng sutngha l ang gp phi c sc bt li i vi hm sn xut. a. iu g xy ra i vi ng cu v lao ng? b. S thay i ny tc ng nh th no ti th trng lao ngngha l vic lm, tht nghip v tin lng thc t- nu th trng lao ng lun lun cn bng? c. mt thnh ph no , lc no cng c mt s vn phng cha c ai thu. S vn phng ny l t bn khng c s dng. Bn hy gii thch hin tng ny nh th no? c phi l mt vn x hi khng? a. ng cu v lao ng c xc nh bi ng sn phm cn bin v lao ng m cc doanh nghip phi i ph. Nu mt nc ang trong giai on gim nng sut, th ng cu v lao ng gim dch chuyn xung di nh trong hnh 5.2. nu lao ng vi nng sut thp hn th ti mi mc lng thc t, cc hng s cn t lao ng hn
Hnh 5-2 Tin lng thc t W/P
LD1 LD2
Lao ng
b. Nu th trng lao ng lun lun cn bng th gi s c nh ng cung v lao ng, c sc ngc v nng sut s lm gim tin lng thc t nhng khng nh hng ti t l vic lm v t l tht nghip, nh hnh 5.3 Hnh 5-3 Tin lng thc t
W/P
Ls 47
W/P1 W/P2
LD1 LD2
L
L0
Lao ng
c. Nu cng on gii hn khng cho tin lng thc t thay i th nh hnh 5-4 ch ra l mc vic lm gim xung L1 v s tht nghip s bng L0 L1 V d ny cho thy nh hng ca c sc nng sut n nn kinh t ph thuc vo vai tr ca cng on v phn ng ca thng lng tp th i vi s thay i nh th.
Hnh 5-4 Tin lng thc t

W/P
Ls
W/P
LD1 LD2
L
L1
L0
Lao ng
48
Tin t v lm pht Tm tt
1. Tin l khi lng ti sn c dng giao dch. N c s dng bo tn gi tr, l n v tnh ton v phng tin trao i. Nhiu loi ti sn khc nhau c dng lm tin: ch tin hng ho s dng mt loi ti sn c gi tr c hu lm tin, tri li ch tin php nh s dng mt loi ti sn m chc nng duy nht ca n l dng lm tin. Trong cc nn kinh t hin i, cc ngn hng trung ng nh Qu D trx Lin bang c trch nhim kim sot cung ng tin t. 2. L thuyt s lng tin t ch r GDP danh ngha t l thun vi khi lng tin t. V cc nhn t sn xut v hm sn xut quy nh GDP thc t, l thuyt s lng tin t hm rng mc gi t l thun vi khi lng tin t. Bi vy, t l tng khi lng tin t quyt nh t l lm pht. 3. Thu c tin l ngun thu m chnh ph to ra bng cch in tin. N l loi thu nh vo s tin m mi ngi ang gi. Mc d thu c tin hu ht cc nc khng ng k, nhng n thng l
Chng 6
49
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw ngun thu ch yu ca chnh ph nhng nc ang tri qua thi k siu lm pht. Li sut danh ngha l tng ca li sut thc t v t l lm pht. Hiu ng Fisher ni rng li sut danh ngha bin ng theo t l mt- mt vi lm pht d kin. Li sut danh ngha l chi ph ca vic gi tin. Do , ngi ta c th nhn nh rng nhu cu v tin t ph thuc vo li sut danh ngha. Nu ng nh vy, kim ch lm pht l mt nhim v phc tp, v s d tin t thc t tng khi lm pht chm dt. Tn tht ca lm pht d kin bao gm chi ph mn giy, chi ph thc n, thit hi do s thay i gi tng i, s bin dng do thu gy ra v s bt tinca vic iu chnh loi tr nh hng ca lm pht. Tn tht ca lm pht khng d kin l s phnphi ca ci li mt cch c on gia ch n v con n. Theo l thuyt c in, tin c tnh trung lp, mc cung ng tin t khng nh hng n cc bin thc t. Do , l thuyt c in cho php chng ta nghin cu cc bin thc t c xc nh ra sao m khng cn n cung ng tin t. Khi , trng thi cn bng trn th trng tin t quyt nh mc gi v tt c cc bin danh ngha khc. S tch ri gia cc bin thc t v danh ngha c gi l s phn i c in.
4. 5.
6.
7.
Cu hi n tp
1. Hy lit k cc chc nng ca tin! Tin c ba chc nng: phng tin bo tn gi tr, n v hch ton v phng tin trao i. Vi t cch phng tin bo tn gi tr, tin l mt hnh thc chuyn sc mua t hin ti sang tng lai. L n v hch ton, tin to ra tiu chun nh gi v ghi chp cc khon n. Vi t cch phng tin trao i, tin l ci chng ta dng mua hng ho v dch v. 2. Tin php nh l g, tin hng ho l g? Tin php nh l tin do chnh ph quy nh nhng bn thn n khng c gi tr ni ti. V d, t la M l tin php nh. Tin hng ho l tin da trn mt loi hng ho c gi tr ni ti nht nh. Vng, khi c s dng nh tin t, l mt v d v tin hng ho. 3. Ai kim sot cung ng tin t v bng cch no? nhiu nc, ngn hng trung ng kim sot cung ng tin t. m, Ngn hng trung ng l Cc D tr Lin bang, thng c gi l Fed. Hot ng kim sot mc cung tin t c gi l chnh sch tin t. Bin php ch yu m Fed s dng kim sot cung ng tin t l thng qua cc nghip v th trng m - tc cc hot ng mua v bn tri phiu chnh ph. tng mc cung tin, Fed dng la mua tri
50
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw phiu chnh ph t cng chng, a thm la vo lu thng. gim mc cung tin, Fed bn ra mt s tri phiu chnh ph m n nm gi, rt bt la ra khi lu thng. 4. Hy vit v gii thch phng trnh s lng. Phng trnh s lng l mt ng nht thc biu th mi lin h gia s lng giao dch c thc hin v s tin nm gi. ng nht thc ny c vit nh sau: Khi lng tin t x Tc lu thng = Gi c x S lng giao dch MxV =PxT V phi ca phng trnh s lng cho ta bit tng s giao dch din ra trong mt thi k nht nh, chng hn mt nm. T biu th tng tng s ln hai c nhn bt k trao i hng ho v dch v ly tin. P l gi c ca mt giao dch in hnh. Nh vy, tich P x T biu th s la c trao i trong mt nm. V tri ca phng trnh s lng cho ta bit khi lng tin c dng tin hnh cc giao dch ny. M biu th khi lng tin t trong nn kinh t. V c gi l tc giao dch ca tin hay tc lu thng tin trong nn kinh t V kh tnh ton s lng giao dch nn cc nh kinh t thng s dng mt dng hi khc ca phng trnh s lng, trong tng sn lng Y ca nn kinh t thay th cho s lng giao dch T: Khi lng tin t x Tc lu thng = Gi c x Sn lng MxV =PxY P y biu th gi c ca mt n v sn lng, cho nn tch P x Y l gi tr sn lng tnh bng la, tc l GDP danh ngha. V gi l tc lu thng thu nhp ca tin t - s ln mt t la chuyn thnh thu nhp ca mt ngi no . 5. Gi nh tc lu thng khng i hm g? Nu chng ta gi nh tc lu thng trong phng trnh s lng l lhng i th phng trnh s lng c th c coi l l thuyt v GDP danh ngha. Phng trnh s lng vi tc lu thng khng i cho bit: M xV = P x Y Nu tc lu thng V khng i th mt s thay i trong khi lng tin t s gy ra s thay i tng ng trong GDP danh ngha (PY). Nu chng ta gi nh thm l sn lng b c nh bi cc nhn t sn xut v cng ngh sn xut th chng ta c th rt ra khi lng tin t quyt nh mc gi. iu rt ra ny gi l l thuyt s lng tin t. 6. Ai np thu lm pht? Ngi gi tin np thu lm pht. Khi gi c tng, gi tr thc ca tin m ngi ta nm gi gim xung, ngha l mt s tin cho trc s mua c t hng ho v dch v hn do gi c cao hn.
51
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 7. Nu lm pht tng t 6 n 8%, iu g xy ra vi li sut thc t v danh ngha theo hiu ng Fisher? Phng trnh Fisher biu din mi quan h gia li sut danh gnha v li sut thc t. Phng trnh ny ch ra li sut danh gnha i bng li sut thc t cng vi t l lm pht : i=r+ iu ny cho thy li sut danh ngha c th thay i hoc do li sut thc t thay i hoc do t l lm pht thay di. Li sut thc t c gi nh l khng b nh hng bi lm pht; nh tho lun Chng 3, li sut thc t t iu chnh cn bng tit kim v u t. Nh vy s c mt mi quan h mt - mt gia t l lm pht v li sut danh ngha: nu lm pht tng 1% th li sut danh ngha cng tng thm 1%. Mi quan h mt - mt ny c gi l hiu ng Fisher. Nu lm pht tng t 6% ln 8% th theo hiu ng Fisher, li sut danh ngha tng thm 2%, trong khi li sut thc t vn khng i.
8. Hy gii thch iu g xy ra i vi s d thc t khi siu lm

pht kt thc! iu g s xy ra vi s d tin thc t vo cui mt thi k siu lm pht cn ph thuc vo vicj cu v tin c phi l mt hm ca li sut danh gnha hay khng. Nu li sut danh gnha khng nh hng ti mc cu tin th chn ng siu lm pht dn gin ch cn Ngn hng trung ng ngng in thm tin. Khi lng tin n nh th mc gi cng s n nh m s d tin thc t vn khng thay i. Tuy nhin, nu mc cu tin ph thuc vo li sut danh ngha th vic chm dt siu lm pht s phc tp hon v s d tin thc t phi tng ln. iu ny xy ra v gim lm pht s lm gim li sut danh gnha v v th gim chi ph gi tin. iu ny s lm tng nhu cu i vi s d tin thc t. Nu Ngn hng Trung ng t ngt ngng in tin ( c ngha l Ngn hng Trung nggi M khng i) nhm chm dt siu lm pht th s tng s d tin thc t (M/P) do mong mun ca cng chng nht thit s l gim gi c. Hoc l c th tng s d tin thc t bng mt ln tng duy nht c tnh cht quyt nh ca mc cung tin. Sau ln tng , mc cung tin phi gi n nh m bo cho s n nh ca gi c. 9. Lit k tt c cc loi tn tht ca lm pht m bn bit v xp xp chng theo mc quan trng theo quan im ca bn. Ph tn do lm pht d kin gy ra bao gm nhng chi ph sau: a) Chi ph mn giy Mc lm pht cao hn c ngha l li sut danh ngha cao hn, iu ny c ngha l ngi dn mun duy tr mc s d tin thc t thp hn. Nu ngi dn gi s d tin thp hn, h s phi n ngn hng rt tin thng xuyn hn. y l vic lm bt tin ( v n lm cho nhng i giy b mn nhanh hn)
52
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw b) Chi ph thc n Mc lm pht cao hn khin cc hng thay i biu gi thng xuyn hn. Vic lm ny c th tn km nu cc hng phi in li cc bng danh mc v cc quyn ca-tal. c) Bin thin ca gi tng i ln hn Nu cc hng khng thng xuyn thay i mc gi ca h th lm pht s lm cho gi tng i bin thin ln hn. V nn kinh t th trng t do da vo gi tng i phan b cc ngun lc mt cch hiu qu nn lm pht s dn ti tnh trng km hiu qu xt trn gic vi m. d) Ngha v thu b thay i Nhiu quy nh ca lut thu khng xt n nh hng ca lm pht. V v, lm pht c th thay i ngha v ng thu ca cc c nhn v cc hng, thng theo cch m nhng nh lp php khng d kin. e) S bt tin ca mc gi bin ng Sng trong mt th gii m gi c bin ng th tht l bt tin. Chng ta thng dng tin lm thc o cc giao dch kinh t. Tin s l thc o km tc dng hn khi gi tr ca n thng xuyn thay i. i vi lm pht khng d kin, cn c thm ph tn sau: f) Phn phi li ca ci mt cch c on Lm pht khng d kin phn phi li ca ci gia cc c nhn mt cch c on. Chng hn, nu lm pht cao hn d kin, ngi i vay s c li cn ngi cho vay b thit. Nhng ngi hng tin lng hu c nh cng b thit hi v nhng ng la ca h mua c t hng ho hn.
Bi tp v vn dng
1. Ba chc nng ca tin l g? Nhng ti sn di y p ng v khng p ng chc nng no? a) Th tn dng; b) Bc tranh ca Rembrandt; c) V tu in ngm. Cc chc nng ca tin: phng tin bo tn gi tr, phng tin trao i v n v hch ton. a) Th tn dng c th oc s dng nh mt phng tin trao i v n c chp nhn trong trao i hng ho v dch v. Ngi ta cho rng th tn dng l mt phng tin bo tn gi tr (tiu cc) v n c th lm cho mn n ca bn b cng dn thm qua mi ngy> Th tn dng khng phi l mt n v hch ton - chng hn, ngi ta khng yt gi mt chic xe ca l 5 chic th tn dng VISA. b) Bc tranh ca Rembrandt ch l mt phng tin bo tn gi trn m thi. c) Trong h thng tu in ngm th v tu in ngm tho mn 3 chc nng ca tin t. Tuy nhin, ra ngoi h thng tu in ngm th n khng cn c s dng rng ri nh mt
53
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw n v hch ton hay mt phng tin tra i, do khng phi l mt dng tin t. 2. Gi s bn ang c vn cho mt nc nh (chng hn nh Bermuda) v vic nn in ng tin ring ca mnh hay s dng ng tin ca mt nc lng ging ln hn (chng hn M). Hy cho bit nhng mt li v hi ca ng tin quc gia! S n nh tng i v chnh tr ca 2 nc c vai tr g trong quyt nh ny khng? Li ch ch yu ca vic c ng tin quc gia l thu c tin - kh nng tng thu ca chnh ph bng cch in tin. Ph tn ch yu l nguy c lm pht hoc thm ch siu lm pht, nu chnh ph qu ph thuc vo thu c tin. Ich li v ph tn ca vic s dng ng tin ca nc ngoi th ngc li: ch li ca ng tin nc ngoi l lm pht khng cn nm di s kim sot chnh tr trong nc, song ph tn l chnh ph mt kh nng tng thu t thu c tin. (Ngoi ra cn c chi ph a nh ca lnh t nc ngoi ln ng tin ca bn) n nh chnh tr ca nc ngoi l mt nhn t ch cht. L do ch yu phi s dng ng tin nc gnoi l t c n nh. Nu nc gnoi khng n nh th nc s ti dt khot nn s dng chnh ng tin ca chnh mnh - nn kinh t ca nc s ti s gi c n nh hn v n vn thu c thu c tin. 3. Trong chin tranh th gii th hai, c c v Anh u c nhng k hoc s dng v kh tin t: mi nc in tin ca nc kia vi nh dng my bay th xung vi s lng ln. Ti sao y c th l mt loi v kh li hi? V kh tin t rt c th cng li hi bi l siu lm pht l ti t. Chng hn, n lm tng chi ph mn giy v chi ph thc n; n lm cho gi tng i bin thin hn; n lm thay i ngha v np thu mt cch tu tin; n lm cho n v hch ton km tc dng i; v cui cng, n lm tng tnh bt trc v gy ra s phn phi li ca ci mt cch c on. Nu siu lm pht ln n tt im, n c th lm suy gim lng tin ca cng chng vo nn kinh t v chnh sch kinh t. Lu rng nu my bay ca nc ngoi th tin xung th chnh ph nc s ti s khng thu c thu c tin t lm pht do vic th tin gy ra, nh vy ch li vn thng i km vi lm pht ny b mt i. 4. Calvin Coolidge mt ln ni lm pht l s n qut .ng mun ni ti iu g? Bn c ng khng? Ti sao c v ti sao khng? y khi nim lm pht d kin v khng d kin c ngha g khng? C mt cch hiu oc cu ni ca Coolidge l xt chnh ph vi t cch l ngi i vay chung cuc i vi khu vc t nhn tnh theo cc bin danh gnha. Gi B l s n tn ca chnh ph tnh bng la. S n thc t s l B/P, trong P l mc gi. Bng cch tng lm pht,
54
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw chnh ph tng mc gi v gim gi tr thc ca cc mn n. Theo ngha ny chng ta c th ni chnh ph thoi thc cc mn n. Tuy nhin, iu ny ch c ngha khi lm pht khng d kin c. Nu lm pht d kin c th ngi ta s i mc li sut danh ngha cao hn. Hnh ng thoi thc vn xy ra (tc l gi tr thc ca khon n gim khi mc gi tng ln) nhng nhng ngi cho vay khng phi chu tn tht v h c b p bi mc li sut danh ngha cao hn. 5. Mt s nh lch s kinh t thy rng trong thi k bn v vng, vng c pht hin nhiu nht sau mt cuc gim pht ko di (chng hn nhng pht hin ra vng vo nm 1896). Ti sao iu c th ng? Gim pht l hin tng gim mc gi chung, n ng ngha vi tng gi tr ca tin t. Di ch bn v vng, tng gi tin t l tng gi tr ca vng v tin v vng quan h theo t l c nh. Do , sau thi k gim pht, mt au-x vng mua c nhiu hng ho v dch v hn. iu ny khch l ngi ta tm thm vng, v th m nhiu vng hn c tm ra sau mt cuc gim pht. 6. Gi s tiu dng ph thuc vo s d thc t (v s d thc t l mt phn ca ci). Hy ch ra rng nu s d thc t ph thuc vo li sut danh ngha, th tc tng cung ng tin t by gi tc ng ti tiu dng, u t v li sut thc t. Li sut danh ngha iu chnh nhiu hn hay t hn t l mt - mt so vi lm pht d kin? Nhn nh chch khi s phn i c in v hiu ng Fisher ny c gi l hiu ng Mundell - Tobin. Lm th no bn c th i n nhn nh cho rng trn thc t hiu ng Mundell-Tobin c quan trng khng? S tng ln ca tc tng cung ng tin t dn n tng t l lm pht. Lm pht n lt n li lm cho li sut danh ngha tng ln, ngha l chi ph c hi ca vic gi tin tng ln. kt qu l s d tin thc t gim xung. V tin l mt b phn ca ca ci nn ca ci thc t gim xung. Ca ci gim lm tiu dng gim, v do tng tit kim. Tit kim tng dn n s chuyn dch ra pha ngoi ca ng tit kim, nh trn Hnh 6-1. iu ny dn ti mc li sut thc t thp hn.
S phn i c in cho rng thay i trong cc bin danh ngha chng hn nh lm pht khng nh hng n cc bin thc t. Trong trng hp ny, s phn i c in khng cn ng vng; t l lm pht tng ko theo li sut thc t gim. Hiu ng Fisher cho rng: i=r+ . Trong trng hp ny, v li sut thc t r gim nn 1% tng ln ca lm pht lm li sut danh ngha i tng t hn 1%.
55
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Hu ht cc nh kinh t cho rng hiu ng Mudell-Tobin khng quan trng v s d tin thc t ch l mt phn nh ca ca ci. Do vy m tc ng ti tit kim nh minh ho Hnh 6-1 ch nh m thi.
Nn kinh t m Tm tt
1. Xut khu rng l phn chnh lch gia xut khu v nhp khu. N bng mc chnh lch gia ci m chng ta sn xut v ci m
Chng 7
56
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw chng ta c nhu cu phc v tiu dng, u t v mua hng ca chnh ph. u t nc ngoi rng l mc chnh lch gia tit kim v u t trong nc. Cn cn thng mi l khi lng xut khu rng ca chng ta v hng ho v dch v. ng nht thc hch ton thu nhp quc dn cho thy u t nc ngoi rng lun lun bng cn cn thng mi. Tc ng ca mt chnh sch no i vi cn cn thng mi c th c xc nh bng cch phn tch tc ng ca n n tit kim v u t. nhng chnh sch lm tng tit kim hoc gim u t dn n thng d thng mi, cn nhng chnh sch lm gim tit kim hoc tng u t dn n thm ht thng mi. T gi hi oi danh ngha l t l m ti ngi ta trao i ng tin mt nc vi ng tin ca nc khc. T gi hi oi thc t l t l c p dng trao i hng ho c sn xut hai nc. T gi hi oi thc t bng t gi hi oi danh ngha nhn vi t l mc gi ca hai nc. T gi hi oi danh ngha b quy nh bi t gi hi oi thc t v mc gi hai nc. Do , t l lm pht cao lm gim gi ng ni t.
2.
3.
4.
5.
Cu hi n tp:
1. u t nc ngoi rng v cn cn thng mi l g? Hy gii thch mi quan h gia chng. Bng cch vit li ng nht thc ti khon thu nhp quc dn c a ra trong sch gio khoa : S-I=NX ng nht thc dng ny cho thy mi quan h gia lung vn quc t i vi t bn tch lu , S-I, v lung quc t v hng ho v dch v, NX. u t nc ngoi rng (S-I) l mt v ca ng nht thc. N l phn chnh gia tit kim trong nc v u t trong nc. Trong nn kinh t m, tit kim trong nc khng nht thit phi bng u t trong nc, bi l nh u t c th i vay hoc cho vay trn th trng ti chnh th gii. Cn cn thng mi (NX) l v cn li ca ng nht thc. N l s chnh lch gia ci chng ta xut khu vi ci chng ta nhp khu. Do , ng nht thc ti khon thu nhp quc dn cho thy lung vn quc t i vi t bn ti chnh tch lu v lung quc t v hng ho dch v l hai mt ca cng mt vn . 2. Hy nh ngha t gi hi oi danh ngha v t gi hi oi thc t. T gi hi oi danh ngha (Nominal exchange rate) l gi tng i gia hai ng tin ca hai nc. T gi hi oi thc t (real exchange
57
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw rate), i khi gi l t l trao i (Term of trade), l gi tng i v hng ho ca hai nc. N cho ta thy t l chng ta c th trao i hng ho ca mt nc vi hng ho ca mt nc khc. 3. Nu mt nn kinh t nh v m ca gim chi tiu cho quc phng, iu g s xy ra vi tit kim, u t, cn cn thng mi, li sut v t gi hi oi? Vic ct gim chi tiu cho quc phng s lm tng tit kim chnh ph, v v vy lm tng tit kim quc gia. u t ph thuc vo li sut th gii nn khng b nh hng. V vy, tit kim tng lm ng (S-I) dch chuyn sang phi nh trong hnh (7-1). cn cn thng mi tng ln v t gi hi oi thc t ng ni t gim xung. Hnh (7-1)
Xut khu rng 4. Nu mt nn kinh t nh v m, cm nhp khu u my ghi hnh ca Nht, iu g s xy ra vi tit kim, u t, cn cn thng mi, li sut v t gi hi oi? Nu mt nn kinh t nh v m cm nhp khu u my ghi hnh ca Nht, th vi mi mc t gi hi oi thc t cho, nhp khu gim v do xut khu rng cao hn. ng xut khu rng dch chuyn ra ngoi nh trong hnh (7-2) Hnh (7-2)
Xut khu rng
58
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Chnh sch bo h cm nhp khu u my ghi hnh khng nh hng n tit kim, u t hoc t l li sut th gii, nn ng (S-I) l khng thay i. Do chnh sch bo h khng nh hng c tit kim ln u t trong m hnh chng ny, nn chng cng khng nh hng n cn cn thng mi. Chnh sch bo h lm cho t gi hi oi thc t cao hn. 5. Nu nc c c lm pht thp, v nc c lm pht cao, iu g x xy ra vi t gi hi oi gia ng Mc c v ng Lia ? S dng mi lin h gia t gi hi oi danh ngha v t gi hi oi thc t: T gi hi oi danh ngha = T gi hi oi thc t x T l mc gi gia hai nc e = . (P*/ P) t P* l mc gi ca nc , P l mc gi ca nc c. T gi hi oi danh ngha e l s ng Lia cho mt Mc c (ngha l ta coi nc c l nc ni a). Ta c th gii thch iu ny theo t l phn trm nh sau : % thay i trong e = % thay i trong + (*-) y * l t l lm pht ca nc , v l t l lm pht ca nc c. Nu lm pht nc cao hn nc c, th phng trnh trn cho thy ng Mc mua c nhiu ng Lia hn, ng Mc tng gi so vi ng Lia. Ni cch khc, xt theo vin cnh nc , t gi hi oi ca ng Lia so vi ng Mc b gim xung.
Bi tp vn dng :
1. Hy s dng m hnh v nn kinh t nh v m xem xt nh hng ca mi s kin sau y i vi cn cn thng mi, t gi hi oi thc t, v t gi hi oi danh ngha : a/ S gim st nim tin ca ngi tiu dng v tng lai lm cho h chi tiu t hn v tit kim nhiu hn b/ Vic a ra mt sn phm hp th hiu ca hng Toyota, lm cho mt s ngi tiu dng thch t ngoi hn t ni. c/ S xut hin ca my m tin t ng lm gim nhu cu tin t. 1a. Tit kim tng dch chuyn ng (S-I) sang phi, lm tng lng cung la c th u t ra nc ngoi nh hnh (7-3). iu lm gim t gi cn bng t 1 n 2. V ng la b gim gi nn hng ni tr nn r tng i so vi hng ngoi, nn xut khu tng, nhp khu gim, cn cn thng mi tng ln. T gi hi oi danh ngha gim lm gim t gi hi oi thc t v cc mc gi khng thay i khi c hin tng ny. Hnh (7-3)
59
Xut khu rng 1b. Vic a ra mt sn phm hp th hiu ca hng Toyota, lm cho mt s ngi tiu dng thch t ngoi hn t ni s khng nh hng dn tit kim v u t, nhng ng xut khu rng NX() dch chuyn vo pha trong nh hnh (7-4). Cn cn thng mi khng thay i, nhng t gi hi oi gim xung t 1 n 2. Do cc mc gi khng b nh hng nn t gi hi oi danh ngha cng b gim theo t gi hi oi thc t. Hnh (7-4)
Xut khu rng 1c/ Trong m hnh chng ta xem xt chng ny, vic xut hin cc my m tin t ng khng nh hng n bt k mt bin thc t no. Lng vn v lao ng xc nh mc sn lng tim nngY*. Mc li sut th gii r* xc nh mc u t I(r*). S khc nhau gia tit kim ni a vi u t ni a (S-I) xc nh mc xut khu rng. Cui cng im giao ca ng NX() v ng (S-I) xc nh t gi hi oi thc t, nh hnh (7-5) Hnh (7-5)
60
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Xut khu rng 2.Trong nn kinh t nh v m ca, iu g s xy ra vi cn cn thng mi v t gi hi oi thc t khi chi tiu chnh ph tng ln, chng hn do c chin tranh? Cu tr li ca bn c ph thuc vo cuc chin tranh ny l cuc ni chin hay chin tranh th gii hay khng? Vic tng trong chi tiu chnh ph lm gim tit kim chnh ph, v o lm gim tit kim quc gia. iu ny lm dch chuyn ng tit kim sang tri nh hnh (7-6). Vi mc th gii cho, vic gim tit kim ni a lm cn cn thng mi b gim xung. Hnh (7-6)
u t , tit kim Hnh (7-7) cho thy tc ng ca tng chi tiu chnh ph n t gi hi oi thc t. Vic gim tit kim quc gia lm dch chuyn ng (S-I) sang tri, cung v la u t ra nc ngoi gim xung, t gi hi oi thc t cn bng tng ln. Kt qu l xut khu gim xung, nhp khu tng ln. Nh ch ra trong hnh (7-6), cn cn thng mi b gim xung Hnh (7-7)
Xut khu rng Cu tr li ny tu thuc vo chin tranh l ni quc hay chin tranh th gii. Chin tranh th gii lm nhiu chnh ph tng chi tiu, iu ny lm tng li xut th gii r*. Vic nh hng n cc nc lng
61
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw ging ph thuc vo mc thay i ca li sut th gii so vi mc gim trong ti kim. V d, li sut th gii tng c th cn cn thng mi thm ht nh trong hnh (7-8) hoc cn cn thng mi thng d nh trong hnh (7-9)
Hnh (7-8)
u t , tit kim Hnh (7-9)
u t , tit kim 3/ Gi s mt nc khc bt u tr cp cho u t di hnh thc min thu u t. iu g s xy ra vi : a/ Nhu cu u t ca th gii vi t cch l mt hm ca li sut th gii ? b/ Li sut th gii? c/ u t mt nn kinh t nh m ca ca chng ta? d/ T gi hi oi thc t ca chng ta?
62
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 4/ Mt ngi bn ni: " i du lch nc by gi r hn nhiu so vi cch y mi nm . Mi nm trc y, mt la mua c 1000 Lia. Nm nay, mt la mua c 1500 Lia" Ngi bn ni c l hay khng? Gi s trong c giai on ny lm pht M l 25%, v l 100%, th vic i du lch l r hn hay t hn? Hy tr li cu hi ny bng cch s dng mt v d c th, chng hn ly v d v gi ca mt cc c ph M v thuyt phc ngi bn . 2. Bo ch a tin rng li sut danh ngha l 12% Canaa v 8% M. Gi s li xut thc t hai nc nh nhau v l thuyt v s ngang bng sc mua l ng. a/ Nu s dng phng trnh Fisher trong chng 6, bn c th rt ra kt lun g v lm pht d kin Canaa v M? b/ Bn c kt lun g v s thay i d kin v t gi hi doi gia ng la Canaa v ng la M ? c/ Mt ngi xut tng lm giu mt cch nhanh chng : vay tin mt nh bng M vi li xut 8%, gi mt ngn hng Canaa vi li xut 12%, v thu c li nhun 4%. tng ny sai ch no? Ph lc Nn kinh t ln v m ca
Bi tp v vn dng
1. nu chin tranh bng n nc ngoi, iu c th tc ng n nn kinh t M theo nhiu cch. Hy s dng m hnh nn kinh t ln v m ca xem xt nhng tc ng di y do cuc chin tranh gy ra. iu g xy ra vi tit kim, u t, cn cn thng mi, li sut v t gi hi oi M? ( n gin, xem xt tng tc ng ring bit). a) Chnh ph M tng chi tiu cho quc phng v lo ngi phi tham chin. b) Nhu cu ca cc nc khc v cc loi v kh ti tn do M sn xut tng. c) Cuc chin tranh lm cho cc cng ty ca M t tin tng v tng lai v h tr hon mt s d n u t. d) Cuc chin tranh lm cho ngi tiu dng M t tin tng v tng lai v h tit kim nhiu hn. e) Ngi M tr nn lo ngi v cc chuyn du lch ra nc ngoi, v vy c nhiu ngi quyt nh ngh ti M. f) Cc nh u t nc ngoi cho rng M l ni u t an ton cho vn u t ca h.
63
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Chng 8 Gii thiu nhng bin ng kinh t Tm tt 1. S khc nhau cn bn gia di hn v ngn hn l ch gi c linh hot trong di hn, nhng cng nhc trong ngn hn. M hnh tng cung v tng cu to c s phn tch bin ng kinh t v tm hiu xem tc ng ca cc chnh sch thay i nh th no trong nhng khong thi gian khc nhau. 2. ng tng cu dc xung. N cho bit tng cu v hng ho v dch v tng khi gi c gim. 3. Trong di hn, ng tng cung l ng thng ng: sn lng c quy nh bi khi lng t bn, lao ng v cng ngh hin c. Do , s dch chuyn ca ng tng cu ch nh hng ti mc gi, ch khng tc ng ti sn lng hoc vic lm. 4. Trong ngn hn, ng tng cung nm ngang, v tin lng v gi c c quyt nh t trc. Do , s dch chuyn ca ng tng cu tc ng ti sn lng v vic lm. 5. Cc c sc i vi tng cu hoc tng cung gy ra bin ng kinh t. V Fed c th lm dch chuyn ng tng cu, nn n c th trit tiu cc c sc duy tr sn lng v vic lm mc t nhin ca chng. Cu hi n tp 1. Cho v d v mt loi gi cng nhc trong ngn hn v linh hot trong di hn. 2. Ti sao ng AD li dc xung? 3. Hy gii thch tc ng ca bin php tng cung ng tin t trong ngn hn v di hn 4. Ti sao Fed d x l c sc cu hn c sc cung? Bi tp v vn dng 1. Gi s nhng sa i trong quy nh ca chnh ph cho php cc ngn hng tr li sut cho ti khon vit sc (Trc , ti khon vit sc khng c hng li sut). Ch rng khi lng tin t (cung ng tin t) l tng mc cung tin mt v tin gi khng k hn, bao gm c ti khon vit sc, do s thay i quy nh ny lm cho vic gi tin hp dn hn. a) S thay i ny tc ng ti nhu cu tin t nh th no? b) iu g xy ra vi tc lu thng tin t? c) Nu Fed gi cho cung tin t khng thay i, iu g s xy ra vi sn lng v gi c trong ngn hn v di hn? d) Fed c nn gi cung tin t khng i khng p li s thay i quy nh ny? Ti sao c v ti sao khng? 2. Fed ct gim mc cung ng tin t 5%
64
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw a) iu g s xy ra vi ng tng cu? b) iu g xy ra vi mc sn lng v gi c trong ngn hn v di hn? c) Theo quy lut Okun, iu g xy ra vi mc tht nghip trong ngn hn v di hn? (Gi : Quy lut Okun phn nh mi quan h gia sn lng v tht nghip c trnh by trong chng 2). d) iu g xy ra vi li sut thc t trong ngn hn v di hn? (Gi : s dng m hnh li sut thc tte trong chng 3 thy iu g xy ra khi sn lng thay i) 3. Hy phn tch xem mc tiu ca Fed nh hng ra sao n phn ng ca n trc cc c sc. Trng hp A, Fed ch quan tm n vic gi cho gi c n nh. Trng hp B, Fed quan tm gi cho sn lng v vic lm mc t nhin. Trong mi trng hp, hy gii thch Fed s phn ng ra sao khi: a) Tc lu thng tin t gim xung. b) S gia tng ngoi sinh ca gi du.
65
Chng 9 Tng cu 1 Tm tt 1. Giao im Keynes l m hnh n gin v xc nh thu nhp. N coi chnh sch ti chnh v u t d kin l yu t ngoi sinh, sau ch ra rng c mt mc thu nhp quc dn m ti chi tiu thc hin bng chi tiu d kien. N cng ch ra rng s thay i trong chnh sch ti chnh c tc dng khuych i thu nhp. 2. Khi chng ta cho php u t d kin ph thuc vo li sut, th giao im Keynes to ra mi quan h gia li sut v thu nhp quc dn. Li sut cng cao, u t d kin cng thp, v chi tiu d kin thp hn s lm gim thu nhp quc dn. ng IS tm tt mi quan h t l nghch ny gia li sut v thu nhp. 3. L thuyt v s a thch thanh khon l m hnh n gin v xc nh li sut. L thuyt ny coi cung ng tin t v mc gi l yu t ngoi sinh v gi nh rng li sut i chnh cn bng cung cu v s d tin t thc t. N hm rng s gia tng cung v tin t lm gim li sut. 4. Khi chng ta cho php cu v s d thc t ph thuc vo thu nhp quc dn, th l thuyt v s a thch thanh khon to ra mi quan h gia thu nhp v li sut. Mc thu nhp cao lm tng s d thc t, do lm tng li sut. ng LM tm tt mi quan h t l thun ny gia thu nhp v li sut. 5. M hnh IS-LM kt hp cc yu t ca giao im Keynes v cc yu t ca l thuyt v s a thch thanh khon. Giao im ca ng IS v ng LM ch ra mc li sut v thu nhp tho mn s cn bng ca c th trng hng ho v tin t. Cu hi n tp 1. S dng giao im Keynes gii thch ti sao chnh sch ti chnh c tc dng khuych i thu nhp quc dn. Giao im Kyenes cho chng ta thy rng nh hng ca chnh sch ti kha i vi thu nhp c nhn ln gp bi. Nguyn nhn l: theo hm
66
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw tiu dng, mc thu nhp cao hn s lm cho tiu dng tng. Th d: mc mua hng ca chnh ph tng thm G. Lng tiu dng tng thm ny khin tiu dng tng thm l MPC* G. Lng tiu dng tng thm ny li tip tc lm tng chi tiu v thu nhp ln hn na. Tc ng ngc ny ca tiu dng i vi thu nhp s lp li khng ngng. Do , trong m hnh giao im Keynes, tng chi tiu chnh ph thm mt la gy ra mt mc tng thu nhp ln hn mt la: thu nhp tng thm G/(1-MPC). 2. S dng l thuyt v s a thch thanh khon gii thch ti sao cung v tin t tng lm gim li sut. Khi gii thch, cn nu ra gi nh g v mc gi? L thuyt v s la chn thanh khon gii thch cung v cu v lng tin thc t quyt nh mc li sut nh th no. Mt phng n n gin ca l thuyt ny gi thit rng cung v tin l c nh do Cc D tr Lin bang(Fed) chn. Trong m hnh ny, mc gi P c c nh, v vy cung v tin thc t cng khng thay i. Cu v s lng tin thc t ph thuc vo li sut, tc l chi ph c hi ca vic gi tin. Li sut cng cao, ngi ta cng t gi tin v chi ph c hi cao. Khi gi tin, ngi ta t b li sut tin gi tit kim. Ngc li, khi li sut thp, ngi ta gi nhiu tin hn do chi ph c hi thp. Hnh 9-1 biu din cung v cu v lng tin thc t. Theo l thuyt v s la chn thanh khon ny th li sut s iu chnh cn bng cung cu v lng tin thc t. Ti sao cung tin tng li lm gim li sut? Chng ta hy xem iu g xy ra khi Fed tng cung tin t M(1) thnh M(2). Do mc gi P khng i nn vic tng cung tin ny s lm dch chuyn lng cung tin thc t M/P sang phi, nh trong hnh 9-2. Li sut phi iu chnh cn bng cung v cu. Ti mc li sut c r(1), cung vt cu. Nhng ngi gi khon tin d cung c gng chuyn mt phn tin thnh nhng khon gi ngn hng c li sut hoc tri phiu. Ngn hng v nhng ngi pht hnh tri phiu mun tr li sut thp nn s phn ng li s d cung tin ny bng cch h li sut. Li sut tt xung cho ti khi mt cn bng mi t c ti r(2) 3. Ti sao ng IS dc xung? ng IS tng kt mi quan h gia li sut v mc thu nhp ti im cn bng trn th trng hng ho v dch v. u t c quan h ngc i vi li sut. Nh hnh 9-3 minh ho, nu li sut tng t r(1) ti r(2), mc u t d kin s gim t I(1) xung I(2).
67
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Giao im Keynes ch ra rng, khi u t d kin gim th hm chi tiu s dch chuyn xung v lm gim thu nhp quc dn nh hnh 9-4A. Theo nh hnh 9-4B, li sut cao hn dn n mc thu nhp quc dn thp hn: ng IS dc xung. 4. Ti sao ng LM dc ln? ng LM tng hp quan h gia mc thu nhp v li sut hnh thnh t im cn bng trn th trng v lng tin thc t. ng cong ny cho ta bit mc li sut cn bng cho th trng tin t ti mi mc thu nhp bt k. L thuyt v s la chn thanh khon gii thch ti sao ng cong LM li dc ln. L thuyt ny cho rng cu v lng tin thc t L(r,Y) ph thuc vo li sut (v li sut l chi ph c hi ca vic gi tin) v ph thuc vo mc thu nhp. Trong ngn hn gi c l c nh, nn Fed quyt nh mc cung c nh v lng tin thc t M/P. Hnh 9-5A minh ho rng li sut lm cn bng cung -cu v lng tin thc t mi mc thu nhp nht nh. By gi, chng ta xem xt iu g xy ra vi li sut khi mc thu nhp tng t Y(1) ln Y(2)). Thu nhp tng lm dich chuyn ng cu v tin ln pha trn. Ti mc li sut c r(1), lc ny cu v lng tin thc t vt qu cung. Li sut phi tng cn bng cung-cu. V vy, mi mc thu nhp cao hn dn n mt mc li sut cao hn nh minh ho hnh 9-5B: ng cong LM dc ln. Bi tp v vn dng 1. S dng giao im Keynes gii thch tc ng ca bin php: a) Tng mc mua hng ca chnh ph. b) Tng thu. c) Tng mua hng ca chnh ph v thu mc nh nhau. a) Giao im Keynes biu din hm chi tiu c k hoch: E = C(Y-T) + I + G v iu kin cn bng m chi tiu thc t bng chi tiu c k hoch: Y = E ca mt nn kinh t, nh Hnh 9-6 Mt mc tng chi tiu chnh ph t G(1) ln G(2) lm dch chuyn ng chi tieu k hoch ln pha trn. Cn bng mi l im B. lng thay i ca Y bng tch ca tha s chi tiu chnh ph vi mc thay i chi tiu chnh ph: Y= (1/(1-MPC)) G. chng ta bit rng xu hng tiu dng bin MPC nh hn 1 nn cng thc ny cho ta thy l G tng thm 1 la s dn ti Y tng thm hn 1 la.
68
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw b) Khi thu tng thm T th thu nhp tu dng Y-T s gim i T, v th tiu dng gim i MPC. T. Vi mt mc thu nhp bt k cho trc Y, chi tiu c k hoch gim. Trong m hnh giao im Keynes, thu tng lm dch chuyn ng chi tiu c k hoch xung mt lng l MPC T nh trong Hnh 9-7: Lng Y gim bng tch ca s nhan thu vi lng thu tng: Y = (MPC/(!-MPC)) T c) Ta c th tnh c hiu qu ca mt lng tng bng nhau ca chi tiu chnh ph v thu bng cch cng cc nh hng theo s nhn m ta s dng phn (a) v (b): Y = (1/(1-MPC)) - (MPC/(1-MPC)) G Cng thc ny cho chng ta bit rng mt mc tng nh nhau ca mua hng chnh ph v thu lm cho Y tng mt lng bng lng tng G. Ngha l, s nhn cn bng ngn sch bng ng mt. 2. Trong giao im Keynes, gi s hm tiu dng cho l: C = 200 + 0,75(Y-T) u t d kin bng 100%, mua hng ca chnh ph v thu u bng 100 a) Vit chi tiu d kin di dng mt hm ca thu nhp. b) Mc cn bng ca thu nhp l bao nhiu? c) Nu mua hng ca chnh ph tng ln 125, mc thu nhp cn bng mi l bao nhiu? d) Mua hng ca chnh ph phi bng bao nhiu t c thu nhp 1600? *Tr li: a)Tng chi tiu c k hoch l: E = C(Y-T) + I + G Thay hm tiu dng v cc gi tr u t I, mua hng chnh ph v thu cho trong u bi, ta c tng chi tiu E l: E = 200 + 0,75(Y -100) + 100 +100 = 0,75Y + 325. ng thc ny c biu din Hnh 9-8 b) tm mc thu nhp cn bng, ta kt hp ng thc chi tiu c k hoch tm c phn (a) vi iu kin cn bng Y = E: Y = 0,75Y + 325 Y = 1.300 Mc thu nhp cn bng l 1.300 nh ta thy trn Hnh 9-8. c)Nu mua hng chnh ph tng ln n 125 th chi tiu c k hoch thay i thnh E = 0,754 + 350. Thu nhp cn bng tng ln thnh Y = 1400. V vy, mua hng ca chnh ph tng thm 25 (tc l 125 100 = 25) lm tng thu nhp thm 100. iu ny, chng ta c th tnh trc c v s nhn mua hng chnh ph l 1/(1 - MPC): do MPC l 0,75 nn s nhn mua hng ca chnh ph l 4.
69
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw d)Mc thu nhp 1.600 th hin mt mc tng 300 so vi mc thu nhp ban u. S nhn mua hng ca chnh ph l 1/(1 - MPC): trong th d ny, MPC bng 0,75 nen s nhn mua hng chnh ph l 4. iu ny c ngha l khon mua hng chnh ph tng thm 75 (thnh 175) thu nhp tng thm 300. 3. Mc d khi thit lp giao im Keynes trong chng ny, chng ta gi nh mc thu c nh, nhng nhiu nc, thu ph thuc vo thu nhp. Chng ta hy trnh by h thng thu bng cch vit mc thu t thu di dng: T = T + tY Trong T v t l cc tham s ca lut thu. Tham s t l mc thu cn bin: khi thu nhp tng thm 1 la, thu v thu tng thm t x1 la. a) H thng thu ny lm thay i cch thc phn ng ca tiu dng i vi nhng thay i ca GDP nh th no? b) H thng thu ny lm thay i cch thc phn ng ca nn kinh t i vi nhng thay i trong mc mua hng ca chnh ph nh th no? c) Trong m hnh IS-LM, h thng thu ny lm thay i dc ca ng IS nh th no? a) Nu nh thu khng ph thuc vo thu nhp th mt la thu nhp tng thm c ngha l thu nhp tu dng tng thm mt la. Tiu dng tng thm mt khon bng xu hng tiu dng bin MPC. Khi thu ph thuc vo thu nhp th mt la thu nhp tng thm lm tng thu nhp tu dng thm (1-t) la. Tiu dng tng thm mt khon bng tch ca MOC vi mc thay i trong thu nhp tu dng, tc l bng (1-t)MPC. Con s ny nh hn MPC. im mu cht l thu nhp tu dng thay i t hn tng thu nhp nn hiu qu i vi tiu dng nh hn. b) Khi thu khng i, ta bit rng Y/ G = 1/(1 - MPC). Chng ta tm c kt qu ny bng cch xem xt mc tng mua hng ca chnh ph thm G; hiu qu ban u ca s thay i ny l lm tng thu nhp thm G. n lt n, s tng thu nhp ny lm tng tiu dng thm mt lng bng xu hng tiu dng bin nhn vi lngj thu nhp tng thm: MPC* G. Lng tiu dng tng thm ny li lm tng chi tiu v thu nhp ln hn na. Qu trnh ny tip tc khng ngng v chng ta rt ra c s nhn nh trn. Khi thu ph thuc thu nhp, ta bit rng lng tng thm G lm tng thu nhp tng thm G; tuy nhin, thu nhp tu dng ch tng thm (1 -t) G; mi la G tng ch lm tng thu nhp tu dng t hn mt la.
70
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Khi tiu dng tng thm mt lng (1 - t)MPC. G. Chi tiu v thu nhp tng nh vy, n lt chng li lm tng tiu dng thm na. Qu trnh ny c tip tc v sn lng s thay i mt lng tng cng l: Y = G (1 + (1 - t)MPC + ((1 - t)MPC) + ((1 - t)MPC3 = G(1/(1 - (1 - t)MPC)) Vy s nhn mua hng ca chnh ph tr thnh 1/(1 - (1 t)MPC ch khng cn l 1/(1 - MPC). iu ny c ngha l s nhn nh hn nhiu. V d, nu khuynh hng tiu dng cn bin MPC l v thu sut l 1/3 th s nhn gim t 1/(1 ), tc l 4 xung 1/(1 - (1 - 1/3)3?4), tc l 2. c)Trong chng ny, chng ta rt ra phng trnh ca ng IS bng phng php i s v dng phng trnh ny nghin cu mi quan h gia li sut v sn lng. xc nh h thng thu ny lm thay i dc ca ng IS ra sao, chng ta c th rt ra phng trnh ng IS cho trng hp thu ph thuc thu nhp. Ta bt u bng tnh ng nht ca cc ti khon thu nhp quc dn: Y=C+I +G Hm tiu dng l: C = a + b (Y - T - tY) Ch rng trong hm tiu dng ny thu l mt hm s ca thu nhp. Hm u t cng ging nh trong chng ny: I = c-dr Thay cc hm tiu dng v u t vo ng nht thc ti khon thu nhp quc dn, ta c: Y = (a + b(Y - T tY)) + c - dr + G Rt ra Y: Y= 4. Hy xem xt tc ng ca s gia tng tit kim trong giao im Keynes, gi s hm tiu dng l: C = C + c(Y-T) Trong C l tham s c gi l t tiu dng v c l khuynh hng tiu dng cn bin. a) iu g s xy ra i vi thu nhp cn bng khi x hi tit kim nhiu hn, biu hin s gim sut ca C. b) iu g xy ra i vi tit kim cn bng? c) Ti sao bn li coi kt qu ny l nghch l ca tit kim? d) Nghch l ny c xut hin trong m hnh c in chng 3 khng? Ti sao c v ti sao khng? a) Nu x hi tr nn tn tin hn, ngha l vi mc thu nhp bt k cho trc ngi ta tit kim nhiu hn v tiu dng t i, th khi hm chi tiu c k hoch s dch chuyn xung nh
71
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Hnh 9-9 (ch rng C2 < C1). Thu nhp cn bng t Y(1) tt xung Y(2). b) Tit kim cn bng gi nguyn. Do tnh ng nht ca cc ti khon quc dn, ta bit rng tit kim bng u t, hay S = I. Trong m hnh giao im Keynes, chng ta gi thit rng mc u t mong mun l khng i. Gi thit ny c ngha l u t im cn bng mi cng ging mc u t im cn bng c. Chng ta c th kt lun rng tit kim c hai im cn bng l nh nhau. c) Nghch l ca tit kim l mc d ngi ta tit kim hn th tng mc tit kim vn khng h b anhr hng. Tng tnh tn tin ch lm gim thu nhp. Vi mi c nhn, chng ta thng cho rng tit kim l mt c tnh tt. Tuy nhin, t quan im ca giao im Keynes th tit kim li l mt thi xu. d) Trong m hnh c in Chng 3, nghch l ca tit kim khng xut hin. Trong m hnh , sn lng c c nh bi cc yu t sn xut v cng ngh sn xut, cn li sut s iu chnh cn bng tit kim v u t, trong u t ph thuc vo li sut. Khi ngi ta tit kim hn th tiu dng gim v mc tit kim tng ln vi mi mc sn lng bt k; do sn lng khng i, ng tit kim s dch sang phi nh Hnh 9-10. Ti cn bng mi, li sut thp hn cn u t v tit kim cao hn. v vy, trong m hnh c in, nghch l ca tit kim khng tn ti. 5. Gi s hm cu v tin t l (M/P)d = 1000 - 100r Trong r l li sut(%). Cung v tin t M bng 1000 v mc gi P bng 2. a) V th cung v cu v s d tin t thc t? b) Li sut cc bng l bao nhiu? c) Gi s mc gi khng i, iu g s xy ra i vi li sut cn bng nu cung ng tin t tng t 1000 ln 1200? d) Nu Cc D tr Lin bang mun nngli sut ln 7%, n cn quy nh mc cung ng tin t bng bao nhiu? a) ng dc xung trong Hnh 9-11 biu din hm cu v tin (M/P) = 1000 - 100r. Vi M = 1000 v P = 2, cung tin thc t l (M/P) = 500. Cung tin thc t khng ph thuc vo li sut nn c th hin bng ng thng ng trong Hnh 9-11. b) Chng ta c th gii phng trnh tm ra li sut cn bng, bng cch cho cung v cu v lng tin thc t bng nhau: 500 = 1000 - 100r r = 5.
72
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Nh vy, li sut thc t cn bng l 5% c) Nu mc gi gi nguyn l 2 v cung tin tng t 1000 ln 1200 th mc cung mi v lng tinf thc t (M/P) bng 600. Chng ta c tht tm c li sut cn bng mi bng cch cho (M/P) mi bng (M/P) : 600 = 1000 - 100r 100r = 400 r=4 Do , khi tng cung tin t 1000 ln thnh 1200 th li sut s gim t 5% xung 4%. d) xc nh, Fed phi gi cung tin mc no tng li sut ln 7%, ta cho (M/P) bng (M/P) : M/P = 1000 - 100r Thay mc gi bng 2 v r = 7, ta c: M/2 = 1000 - 100 x 7 M = 600 Vy tng li sut t 5% ln 7%, Fed phi gim cung tin danh ngha t 1000 xung 600.
Chng 10 Tng cu II Tm tt 1. M hnh IS-LM l mt l thuyt tng qut v tng cu.Cc bin ngoi sinh trong m hnh ny l chnh sch ti chnh, tin t v mc gi. M hnh gii thch hai bin ni sinh: li sut v thu nhp quc dn. 2. ng IS biu th mi quan h t l nghch gia li sut v thu nhp hnh thnh t trng thi cn bng ca th trng hng ho v dch v. ng LM biu th mi quan h t l thun gia li sut v thu nhp hnh thnh t trng thi cn bng ca th trng s d tin t thc t. Trng thi cn bng trong m hnh IS-LM tc giao im ca ng IS v LM - biu th trng thi cn bng ng thi trn th trng hng ho, dch v v th trng s d tin t thc t. 3. Chnh sch ti chnh m rng - tc mua hng ca chnh ph tng hoc gim thu - lm dich chuyn ng IS ra pha ngoi. S dch chuyn ny ca ng IS lm tng li sut v thu nhp. S gia tng thu nhp ni ln s dch chuyn ra pha ngoi ca ng tng cu. Tng t nh vy, chnh sch ti chnh thu hplm dch chuyn ng IS vo pha trong, lm gim li sut, thu nhp v dch chuyn ng tng cu vo pha trong.
73
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 4. Chnh sch tin t m rng lm dch chuyn ng LM xung pha di. S dch chuyn ny ca ng LM lm gim li sut v tng thu nhp. Thu nhp tng ni ln s dch chuyn ra pha ngoi ca ng tng cu. Tng t, chnh sch tin t thu hp lm dch chuyn ng LM ln pha trn, lm tng li sut, giamt thu nhp v dch chuyn ng tng cu vo pha trong.
Cu hi n tp 1. Gii thch ti sao ng tng cu dc xung. 2. Tc ng ca bin php tng thu i vi li sut, thu nhp, tiu dng v u tl g? 3. Tc ng ca bin php ct gim cung ng tin t i vi li sut, thu nhp, tiu dng v u t l g? 4. Trnh by nhng hiu ng c th xut hin ca vic gi c gim i vi thu nhp cn bng. Bi tp v vn dng 1. Theo m hnh IS-LM, iu g s xy ra i vi thu nhp, tiu dng v u t khi: a) Ngn hng trung ng tng cung ng tin t? b) Chnh ph tng mc mua ca chnh ph? c) Chnh ph tng thu? d) Chnh ph tng mc mua hng v thu vi quy m nh nhau? 2 Hy xem xt nn kinh t Hicksonia a) Hm tiu dng l: C = 200 + o,75 (Y-T) Hm u t l: I = 200 - 2,5r Mua hng chnh ph v thu u bng 100. Hy v ng IS vi r mc t 0 n 8 cho nn kinh t ny: b)Hm cu v tin t Hicksonia l: (M/P)d = Y - 100r Cung ng tin t M l 1000 v mc gi P l 2. Hy v ng Lm vi r mc t 0 n 8 cho nn kinh t ny. c)Hy tm li sut cn bng r v mc thu nhp Y. d) Gi s mau hng ca chnh ph t 100 ln 150. ng IS dch chuyn bao nhiu? Li st v thu nhp cn bng mi l bao nhiu? e) Gi s thay vo iu kin trn, cung ng tin t tng t 1000 ln1200. ng LM dch chuyn bao nhiu? Li sut v thu nhp cn bng mi l bao nhiu?
74
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw f) Vi gi tr ban u ca chnh sch ti chnh v tin t, gi s rng mc gi tng t 2 ln 4. iu g s xy ra v thu nhp cn bng mi l bao nhiu? g) Rt ra phng trnh v v th cho ng tng cu. iu g s xy ra i vi ng tng u ny nu chnh sch ti chnh hoc tin t thay i, nh cc cu (d) v (e)? 2. Gii thch ti sao cc nhn nh dau y ng. Hy trnh by tc ng ca chnh sch ti chnh v tin t trong mi trng hp c bit . a) Nu u t khng ph thuc li sut, ng IS s thng ng. b) Nu nhu cu tin t khng ph thuc vo li sut, ng LM s thng ng. c) Nu nhu cu tin t khng ph thuc vo thu nhp, ng LM s nm ngang d) Nu nhu cu tin t rt nhy cm vili sut, ng LM s nm ngang 3. Gi s chnh ph phi mun tng u t, nhng gi cho sn lng khng thay i. Trong m hnh IS-LM, kt hp no ca chnh sch tin t v ti chnh cho php t c mc tiu ny? Vo u nm 1980, chnh ph M ct gim thu v lm vo tnh trng thiu ht ngn sch, trong khi Fed li theo ui chnh sch tin t cht. Hiu ng ca kt hp chnh sch ny l g? 4. S dng biu IS-LM trnh by tc ng ngn hn v di hn i vi thu nhp quc dn, mc gi v li sut ca bin php: a) Tng cung ng tin t c) Tng mua hng ca chnh ph d) Tng thu 5. Fed ang cn nhc gia hai phng n chnh sch tin t khc nhau: Gi cho cung ng tin t khng i. iu chnh cung ng tin t gi li sut khng i. Trong m hnh IS-LM, chnh sch no n nh sn lng tt hn nu: a) Tt c cc c sc i vi nn kinh t u pht sinh t s thay i ngoi sinh ca nhu cu v hng ho v dch v. b) Tt c cc c sc i vi nn kinh t u xut hin t s thay i ngoi sinh ca nhu cu v tin t.
75
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 6. Gi s nhu cu v s d tin t ph thuc vo tiu dng ch khng vo tng chi tiu. Tc hm cu v tin t l: M/P = L(r,C) Hy s dng m hnh IS-LM phn tch xem liu s thay i ca hm cu v tin t ny c lm thay i: a) Phn tch nhng thay i trong mua hng ca chnh ph. b) Phn tch nhng thay i v thu. Gi : Thay th hm tiu dng C = C(Y-T) vo hm cu v tin t.
Tng cung Tm tt
1 Bn l thuyt v tng cung-m hnh tin lng cng nhc, nhn thc sai lm ca cng nhn, thng tin khng hon ho v gi c cng nhc - u gn mc chnh lchca sn lng v vic lm so vi mc t nhin cho cc tnh cht khng hon ho khc nhau ca th trng. Tt c cc l thuyt ny u hm rng sn lng tng ln trn mc t nhin khi mc gi cao hn mc gi d kin. Cc nh kinh t thng biu th tng cung trong mi quan h c gi l ng Phillips. ng Phillips ni rng lm pht ph thuc vo lm pht d kin, vo lch ca tht nghip so vi mc t nhin v cc c sc cung. N hm rng cc nh hoch nh chnh sch c trch nhim kim sot tng cu phi i ph vi s nh i ngn hn gia lm pht v tht nghip. Nu lm pht d kin ph thuc vo lm pht mi quan st c th khi lm pht c sc , ngha l bin php ct gim lm pht i hi phi c mt c sc cung thun li hoc mt giai oanj tht nghip cao v sn lng gim. Song mi ngi c k vng hp l, th mt cng b ng tin cy v s thay i chnh sch c kh nng nh hng trc tip n k vongj, do , c tht ct gim lm pht m khng gy ra suy thoi. Nhng kt qu nghin cu mi y trong l thuyt v tng cung c l gii v sao tin lng v gi c cng nhc trong ngn hn. Chng cng ph nhn gi thuyt v mc t nhin bng cch nu ra nhng c ch lm cho cc cuc suy thoi li du n lu di trong nn kinh t.
Chng 11
Cu hi n tp:
76
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 1. Hy gii thch bn m hnh tng cung. Mi m hnh da vo tnh cht khng hon ho ca th trng no ? iu g lm cho cc m hnh ny c im chung ? Trong chng ny ta xt ng tng cung trong ngn hn. Tt c cc m hnh u c gng gii thch ti sao trong ngn hn sn lng c th chch khi mc sn lng tim nng, mc sn lng ti u vi tng s vn v lao ng thc c trong di hn. C bn m hnh u cho kt qu l sn lng s chch ra khi mc sn lng tim nng khi mc ga chch khi mc gi d kin : Y = Y* + (P-Pe) M hnh th nht l m hnh tin lng cng nhc, th hin tnh khng hon ho ca th trng lao ng khi tin lng danh ngha khng kp iu chnh vi nhng thay i trong cung hoc cu v lao ng. iu ny c ngha l, th trng lao ng khng ngay lp tc cn bng. Mt s tng t bin trong mc gi chung lm gim tin cng thc t, lm cc doanh nghip s thu nhiu nhn cng hn, sn lng m h sn xut ra s tng ln. M hnh th hai l m hnh nhn thc sai lm ca ngi cng nhn gi nh thng tin khng hon ho trong th trng lao ng. Ngi cng nhn khng quan st c ngay mc gi ng nn h lm ln gia s thay i ca tin cng danh ngha vi s thay i ca tin cng thc t. Nu mc gi tng ln qu mc d kin, h vn hi lng cung cp lao ng nhiu hn ti mi mc tin cng thc t nht nh do h tng lm rng tin cng thc t tng ln. Mc gi tng ln ngoi d kin lm dch chuyn ng cung lao ng sang phi, v do lm tng mc cn bng v vic lm v sn lng. M hnh th ba l m hnh thng tin khng hon ho. Cng nh m hnh nhn thc sai lm ca ngi cng nhn, m hnh ny gi nh thng tin khng hon ho v gi c. Nhng y, ngi cng nhn trong th trng lao ng khng mc sai lm, m l nh sn xut c s lm ln gia s thay i ca mc gi chung vi s thay i ca gi tng i ca hng ho anh ta sn xut ra so vi gi ca cc hng ho khc. Nu nh sn xut quan st thy gi danh ngha ca hng ho m mnh sn xut ra tng ln, anh ta cho rng gi tng i ca sn phm ca mnh tng ln , thm ch ngay c khi mc gi chung tng ln, do anh ta s tng cng sn xut. M hnh th t l m hnh gi c cng nhc. Trong m hnh ny, th trng hng ho l khng hon ho. Gi c khng iu chnh ngay lp tc theo cc thay i trong iu kin cu- Th trng hng ho khng cn bng ngay. Nu cu i vi hng ho ca cc hng gim xung, h s phn ng li bng cch gim sn lng ch khng phi bng gi c. 2. ng Phyllip gn vi ng tng cung nh th no ? Trong chng ny chng ta bn lun rng trong ngn hn, cung sn lng ph thuc vo mc sn lng tim nng v s khc nhau gia mc gi vi mc gi d kin. Mi quan h c biu din bi hm cung :
77
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Y = Y* + (P-Pe) ung Phyllip l mt cch khc gii thch ng tng cung. ng tng cung ngn hn cho cch gin n gii thch s nh i gia lm pht v tht nghip. ng Phyllp cho thy t l lm pht ph thuc vo t l lm pht d kin e, vo tht nghip chu k (u-u*) v vo c sc cung : = e - (u-u*) + C hai phng trnh u cho cng mt thng tin theo cch khc nhau, c hai u ng rng c mi lin quan gia hot ng kinh t thc vi s thay i gi ngoi d kin. 3. V sao lm pht c tnh ? Lm pht c tnh bi v con ngi hnh thnh k vng. Thc ra k vng ca con ngi v lm pht ph thuc vo lm pht h quan st c , k vng s nh hng ti mc lng v mc gi m h n nh. V d : nu gi c tng nhanh, con ngi s d on rng n s cn tip tc tng, k vng s c a vo cc hp ng k kt, tin lng thc t v gi c cng s tng ln. 4. Hy gii thch s khc nhau gia lm pht do cu ko v lm pht do chi ph y. Lm pht do cu ko l do nguyn nhn tng cu cao. Tng cu cao ko theo gi c v sn lng ln cao. Lm pht chi ph y do c sc ngc t pha cung. Chi ph sn xut cao y gi ln cao. V d, tng gi du vo gia v cui thp k 70. ng Phyllip cho thy lm pht ph thuc vo lm pht d kin, ph thuc vo s khc nhau gia t l tht nghip v t l tht nghip t nhin, v ph thuc vo c sc cung : = e - (u-u*) + Trong phng trnh ny, "- (u-u*) " biu th lm pht do cu ko v nu t l tht nghip thp hn t l tht nghip t nhin (u< u*) lm pht s tng ln. C sc cung th hin lm pht do chi ph y, cn e l lm pht d kin. 5. Trong tnh hung no c th ct gim lm pht m khng gy ra suy thoi ? ng Phyllip lin kt t l lm pht vi t l lm pht d kin, v vi mc chnh lch gia t l tht nghip vi mc t l tht nghip t nhin. V vy mt cch ct gim lm pht s tng suy thoi l tng t l tht nghip cao hn mc t l tht nghip t nhin. Tuy nhin c th ct gim t l lm pht m khng gy ra suy thoi nu ta c gng gim lm pht d kin 6. Hy gii thch hai phng sch trong suy thoi lm tng t l tht nghip t nhin.
78
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Mt mt, suy thoi lm tng t l tht nghip t nhin l do qu trnh tm vic l tng tht nghip c cu . V d : cc cng nhn tht nghip s mt tay ngh. iu ny lm gim kh nng tm vic sau suy thoi do h tr nn thiu k nng ngh nghip cn thit cho cc hng. Hn na, sau thi k di tht nghip, cc c nhn c th mt c mun lm vic , v khng nhit tnh tm kim. Mt khc, suy thoi c th nh hng n qu trnh xc nh tin lng, lm tng tht nghip ch vic. Tin lng m phn c th li th hn cho nhng ngi trong cuc, nhng ngi thc t ang c vic . Nhng ngi b tht nghip l nhng ngi ngoi cuc. Nu nhm nh hn nhng ngi trong cuc quan tm nhiu ti tin lng thc t cao v t quan tm n t l vic lm cao, th suy thoi c th thng xuyn y tin lng thc t cao hn mc cn bng v lm tng tht nghip ch vic. S tc ng thng xuyn ny ca suy thoi n t l tht nghip t nhin c gi l "hin tng tr".
Bi tp vn dng :
1. Hy xem xt nhng thay i sau trong m hnh tin lng cng nhc : a/ Gi s cc hp ng lao ng qui nh tin lng danh ngha p dng ch s trt gi ton phn theo lm pht. Ngha l tin lng danh ngha c iu chnh b li ton b nhng thay i trong ch s gi tiu dng (CPI). Ch s trt gi ton phn ny l thay i ng tng cung hm trong m hnh nh th no ? b/ Gi s by gi ch s trt gi ch mang tnh cht tng phn. Ngha l, mi khi CPI tng, tin lng danh ngha tng theo, nhng vi t l phn trm nh hn. Ch s trt gi tng phn lm thay i ng tng cung hm trong m hnh nh th no ? Trong m hnh tin lng cng nhc, chng ta gi nh rng tin lng khng ngay lp tc iu chnh theo cc thay i trong th trng lao ng. iu cho ta ng tng cung c dc dng vi dng Y=Y*+ (P-Pe) T y chng ta xt cc nh hng ca cc ch s trt gi trong cc hp ng lao ng ti ng tng cung trn. a/ Trong m hnh tin lng lng cng nhc gin n, tin lng danh ngha bng tin lng thc t c thit k nhn vi mc gi d kin Pe W=.Pe Tuy nhin, ch s trt gi ton phn to lp tin cng danh ngha theo mc gi thc t. ngha l hp ng qui nh tin lng thc t , v tin lng danh ngha c iu chnh d b li ton b cc thay i trong mc gi . Kt qu l W=.P hay W/P=.
79
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw iu ny c ngha l s thay i mc gi khng d kin s khng nh hng n tin lng thc t , v do khng nh hng n lng lao ng c s dng cng nh lng sn phm c sn xut ra. ng tng cung c dng thng ng Y=Y* b/ Nu s dng ch s trt gi tng phn , ng tng cung dc hn khi khng s dng ch s trt gi, cho d n khng thng ng. Trong m hnh tin lng cng nhc, mt s tng ln khng d kin ca mc gi s lm gim tin lng thc t W/P, v tin lng danh ngha W khng b nh hng. Vi ch s trt gi tng phn. mc gi tng l nguyn do ca tng tin lng danh ngha. Nhng do ch s trt gi ch l tng phn, nn tin lng danh ngha tng vi t l nh hn t l tng ca mc gi cho nn tin lng thc t vn b gim xung. Do vy, cc hng s s dng nhiu lao ng hn, v tng sn xut. Tuy nhin, do tin lng thc t khng gim nhiu nh trong trng hp khng s dng ch s trt gi nn sn lng khng tng ln nhiu. iu ny nh hng ti tham s trong phng trnh ng tng cung, n s b nh hn. c ngha l sn lng cung ra s thay i t hn ng vi nhng thay i ca mc gi. 2. Trong m hnh gi c cng nhc, hy m t ng tng cung trong cc trng hp c bit sau y. Lm th no so snh cc trng hp ny vi ng tng cung ngn hn m chng ta bn trong chng 8? a/ Khng c doanh nghip no c gi c linh hot (s=1) b/ Gi c mong mun khng ph thuc vo tng sn lng (a=0) Chng ta s kim chng hai trng hp c bit ca m hnh gi c cng nhc. Trong m hnh gi c cng nhc, cc hng t gi tu thuc vo mc gi chung v mc chnh ca tng cu Y-Y*, Chng c vit nh sau : p=P+ a(Y-Y*) C hai loi hng, (1-s) cc hng c gi c linh hot, t gi theo phng trnh trn, s hng cn li c gi c cng nhc, h nh gi da trn c s cc iu kin kinh t h c on trong tng lai. Chng ta gi s rng cc hng c on sn lng t mc sn lng tim nng (Ye-Y*)=0, khi cc hng ny s t gi bng mc gi d kin p=Pe Mc gi chung s bng trung bnh c trng s ca gi t bi hai loi hng: P=sPe + (1-s)[P+a(Y-Y*)] hay P= Pe+[a(1-s)/s].(Y-Y*) a/ Nu khng c hng no c gi c linh hot,(s=1) th phng trnh trn s l P=Pe. iu ny c ngha l mc gi tng hp s c nh bng mc gi d kin, ng tng cung s nm ngang trong ngn hn nh c gi nh chng 8.
80
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw b/ Nu mc gi mong mun khng ph thuc vo mc sn lng (a=0). Trong phng trnh xc nh gi , mt ln na chng ta li thy P=Pe, ng tng cung nm ngang trong ngn hn nh c gi nh chng 8. 3. Gi s mt nn kinh t c ng Phillips = - 0,5(u-0,06) a/ T l tht nghip t nhin s l bao nhiu? b/ Hy v th m t mi quan h ngn hn v di hn gia lm pht v tht nghip. c/ Tht nghip chu k phi l bao nhiu ct gim lm pht 5% ? Hy s dng nh lut Okun tnh t l hy sinh. d/ Lm pht ang mc 10%. Fed mun ct gim n xung cn 5%. Hy a ra hai phng n chnh sch t c mc tiu ny. a/ T l tht nghip t nhin l t l ti t l lm pht khng lch khi t l lm pht d kin . T l lm pht d kin y chnh l t l lm pht thc t nm trc. t t l lm pht bng t l lm pht nm trc (= -1 ), chng ta tnh c u=0,06, do vy t l tht nghip t nhin bng 6%. b/ Trong ngn hn ( trong mt thi k ring bit), t l lm pht k vng c c nh bi t l lm pht thi k trc -1 . ng Phillips th hin mi quan h ngn hn gia lm pht v tht nghip, c d dc bng 0,5, i qua im c to ( = -1 , u=0,06). Trong di hn lm pht d kin bng lm pht thc t, cho nn =e, sn lng bng sn lng tim nng v t l tht nghip mc t nhin. ng Phillips trong di hn l ng thng ng ti mc t l tht nghip t nhin 6%. c/ gim lm pht, ng Phillips cho thy tht nghip phi trn mc 6% trong vi k. Chng ta c th vit ng Phillips di dng : - -1= 0,5(u-0,06) Do chng ta mun gim lm pht 5% ,chng ta mun - -1 = - 0,05. Thay vo phng trnh trn ta tnh c u=0,16. Do , chng ta cn 10% mi nm cho tht nghip chu k trn mc tht nghip t nhin 6% Quy lut Okun ni rng nu t l tht nghip thay i 1% th s tng ng s c 2% thay i trong GDP. y, tng 10% t l tht nghip s tng ng gim 20% trong GDP. T l hy sinh l t l phm trm ca GDP ca nm b mt i khi gim lm pht 1%. Chia 20 % gim GDP cho 5% gim t l lm pht chng ta tm c t l hy sinh l 20/5=4 d/ Hoc chng ta c th tht nghip cao trong mt khong thi gian ngn (v d, 16% tht nghip trong mt nm), hoc chng ta c th mt lng tht nghip chu k din ra trong mt giai on di. ( v d 8% tht nghip trong 5 nm) C hai phng n u c th gim lm pht t 10% n 5% mc d vi cc tc khc nhau.
81
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 4. Theo phng php tip cn k vng hp l, nu mi ngi u tin rng cc nh hoch nh chnh sch quyt tm ct gim lm pht, th tn tht ca bin php ct gim lm pht - t l hy sinh - s thp hn trng hp cng chng hoi nghi nh ca cc nh hoch nh chnh sch. V sao iu c th ng ? S tin cy phi t c bng cch no? Chi ph ct gim lm pht c tnh t chi ph thay i k vng ca con ngi v lm pht. Nu k vng ca con ngi c th thay i vi chi ph nh th chi ph ct gim lm pht cng nh. ng Phillips i s cho thy iu : = e - (u-u*) Nu chnh ph c th gim lm pht k vng e n mc lm pht c thit k, th khi khng cn thit phi lm cho t l tht nghip cao hn mc t nhin ca n. Theo phng php tip cn k vng hp l, con ngi k vng v lm pht bng cch da vo tt c cc thng tin c th c c v chng. iu bao gm c nh hng ca cc thng tin v chnh sch hin thi. Nu mi ngi u tin rng chnh ph quyt tm gim lm pht th k vng v lm pht s ngay lp tc gim xung. Trong phng trnh ng Phillips, e gim ngay vi chi ph nh khng ng k i vi nn kinh t. ngha l t l hy sinh cng s rt nh. Mt khc, nu con ngi khng tin rng chnh ph khng quan tm n vic gim lm pht, th e vn gi mc cao. K vng s khng iu chnh v con ngi hoi nghi vic chnh ph s thng qua cc k hoch ca h Do , theo phng php tip cn k vng hp l, chi ph ca ct gim lm pht ph thuc vo cc gii php ca chnh ph v nim tin vo cc gii php nh th no. Mt bn lun quan trng l chnh ph c th d dng cam kt gim lm pht hn vic to lp nim tin . Kh nng th nht, Chnh ph c th b nhim mt ngi c danh ting chng lm pht. Kh nng th hai, Quc hi c th thng qua o lut yu cu d tr lin bang gim lm pht. Tt nhin, ngi ta hy vng Fed l i o lut ny, hoc hy vng chnh ph s thay lut mi. Kh nng th ba l thng qua iu chnh hin php gii hn tng trng tin t . Con ngi c th c l tin rng vic iu chnh hin php l tng i kh. 5. Gi s mi ngi c k vng hp l, v nn kinh t c m t bng m hnh tin lng v gi c cng nhc. Hy gii thch v sao quan im sau ng : a/ Ch nhng thay i bt ng trong cung ng tin t mi nh hng n GDP thc t. Nhng thay i cung ng tin t c d kin vo thi im quy nh tin lng v gi c khng c tc dng thc t.
82
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw b/ Nu Fed chn mc cung ng tin t ng vo lc c quy nh gi c v tin lng, do h c thng tin nh nhau v nn kinh t, th nh vy khng th s dng chnh sch tin t mt cch h thng n nh sn lng. Cho nn chnh sch gi cho cung ng tin t khng i c tc ng thc t ng nh chnh sch iu chnh cung ng tin t ng ph vi tnh hnh nn kinh t ( iu ny c gi l quan im v tnh khng xc ng ca chnh sch) c/ Nu Fed quyt nh mc cung ng tin t kh lu sau khi c quy nh gi c v tin lng, do Fed thu c nhiu thng tin hn v tnh hnh nn kinh t, th chnh sch tin t c th s dng mt cch h thng n nh sn lng. Trong bi tp ny, chng ta xem xt mt vi ng dng ca k vng hp l. Gi s con ngi s dung ti u tt c cc thng tin c c h k vng .i vi m hnh tin lng v gi c cng nhc trong chng ny , c hai u ng rng sn lng khc sn lng t nhin ch khi mc gi lch khi mc gi d kin: Y=Y*+ (P-Pe) ng tng cung ny cho thy chnh sch tin t c th nh hng n GDP thc t ch bi mc chnh (P-Pe), tc l bi s thay i khng c d kin trc trong mc gi chung. a/ Ch c nhng thay i khng c on trc trong cung tin mi nh hng n GDP thc t. Do con ngi c cc thng tin, nn h c thng tin v nh hng ca cc thay i cung tin khi h hnh thnh k vng v mc gi Pe. V d, nu h c on cung tin tng 10%, v trong thc t n tng 10%, th s khng c nh hng n sn lng v (P-Pe)=0. Mt khc gi s Fed tng cung tin hn mc d kin, mc gi tng 15% trong khi con ngi k vng n tng 10%. V P> Pe nn sn lng tng ln. Tuy nhin sn lng tng ch l do khng on trc mc tng ca tin . b/ Fed thng c gng n nh nn kinh t bng cc c sc b p li mc sn lng v tht nghip. V d , n nh tm thi nn kinh t , phi tng cung tin trong k suy thoi, v phi gim cung tin trong k hng thnh. mc gi mong mun phi nh hn mc gi k vng. Tuy nhin, nu con ngi c k vng hp l, h s k vng Fed phn ng li cch ny. V vy nu nn kinh t giai on bng n, ngi ta on Fed gim cung tin, v trong k suy thoi, ngi ta on Fed s tng cung tin . Trong c hai trng hp, Fed khng th lm cho sai s h thng ca (P-Pe) bng 0. V con ngi theo di cc khon h thng , d on trc c s thay i tin t, nh hng n sn lng ca h thng, nn tc ng chnh sch ng nh chnh sch gi cho cung tin khng i. c/ Nu Fed quyt nh mc cung tin sau khi con ngi quy nh tin lng v gi c th Fed c th s dng chnh sch tin t mt cch h thng n nh sn lng. K vng hp l gi thit rng con ngi s
83
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw dng tt c cc thng tin khi h d on v mc gi. n bao gm c cc thng tin v tnh trng nn kinh t ln cc thng tin Fed s i ph ra sao vi cc tnh trng ny.iu khng c ngha l con ngi bit c cc tnh trng s din ra ca nn kinh t cng nh bit chnh xc c cc hot ng ca Fed nh th no. n gin h ch d on mt cch tt nht. Trong thi gian trc Fed nghin cu thng tin v nn kinh t khi cha bit v s qui nh v tin lng v gi c . Ti thi im ny, khi hp ng tin lng v gi c c k kt, con ngi d kin c mc gi k vng Pe. Fed c th s dng chnh sch tin t tc ng ti mc gi P, v do nh hng n sn lng mt cch h thng. 6. Gi s mt nn kinh t c ng Phillips = - 0,5 (u-u*) v t l tht nghip t nhin l s bnh qun ca tht nghip trong hai nm trc : u*= 0,5 (u +u ) a/ V sao t l tht nghip t nhin ph thuc vo tht nghip trong qu kh gn? (nh gi nh trong phng trnh trn ) b/ Gi s Fed theo ui chnh sch ct gim t l lm pht lin tc 1%. Chnh sch tc dng nh th no i vi t l tht nghip theo thi gian ? c/ T l hy sinh l bao nhiu trong nn kinh t ny ? Hy gii thch ! d/ Cc phng trnh ny c hm g v s nh i ngn hn v di hn gia lm pht v tht nghip ? Trong m hnh ny, t l tht nghip t nhin l s trung bnh cng ca t l tht nghip ca hai nm trc . Do nu suy thoi lm tng t l tht nghip trong vi nm th t l tht nghip t nhin cng tng cng nhp nh vy. iu ny ngha l m hnh th hin hin tng tr, tht nghip chu k ngn hn c nh hng n tht nghip t nhin trong di hn. a/ Mc tht nghip t nhin ph thuc vo tht nghip trong qu kh gn vi t nht hai l do c hin tng tr gi nh.Trc tin, t l tht nghip trong qu kh gn nh hng n mc tht nghip c cu, cc cng nhn b tht nghip s mt dn kh nng tay ngh v kh khn trong tm vic hn, cc cng nhn b tht nghip c th nn lng i tm vic v do khng nhit tnh tm vic. Th hai, tht nghip trong qu kh gn c th nh hng n mc tht nghip ch vic, Nu tin lng m phn cho nhng ngi trong cuc cao hn nhng ngi ngoi cuc th nhng ngi trong cuc phi y cho tin lng cao ti mc kh tm c vic. iu ny c bit ng trong cng nghip, ni din ra s m phn gia cc hng v cc nghip on. b/ Nu Fed thc hin chnh sch ct gim lin tc 1% t l lm pht, th ng Phillips cho ta thytrong giai on u, i hi : 1- 0 = -1 = -0,5(u1-u1*)
84
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw hay (u1-u1*)=2 iu ny ngha l chng ta i hi t l tht nghip 2% trn mc t l tht nghip t nhin u1*. Tuy nhin trong giai on tip theo, t l tht nghip t nhin tng nh kt qu tng tht nghip chu k. T l tht nghip t nhin mi u2*s l : u2* = 0,5(u1 + u0) = 0,5((u1* + 2)+u1*( = u1* + 1 Do , t l tht nghip t nhin s tng 1 %. Nu Fed mun gi lm pht mc mi, th t l tht nghip thi k 2 phi bng t l tht nghip t nhin mi u2*, do u2 = u1* + 1 Trong mi giai on tip theo, n vn gi ng rng t l tht nghip bng t l tht nghip t nhin. T l tht nghip t nhin ny khng quay li mc ban u ca n : chng ta c th ch ra iu ny nh sau : u3 = (1/2)u2 + (1/2)u1 = u1* +1 1/2 u4 = (1/2)u3 + (1/2)u2 = u1* +1 1/4 u5 = (1/2)u4 + (1/2)u3 = u1* +1 3/8 Tht nghip lun gi trn mc t nhin ban u. Trong thc t, chng ta c th ch ra rng n lun cao hn t nht 1% mc t l tht nghip t nhin. Do vy , gim lm pht 1%, t l tht nghip phi tng so vi t l tht nghip t nhin bi 2% trong nm th nht, v bi 1 hoc hn 1% cho mi nm tip theo. c/ V t l tht nghip lun cao hn mc ban u, nn sn lng lun thp hn mc n c. y, t l hy sinh l c xc nh. d/ Khi khng c hin tng tr, chng ta tm c c s nh i trong ngn hn nhng khng c s nh i trong di hn gia t l lm pht v t l tht nghip . Vi hin tng tr, chng ta tm c c s nh i trong di hn gia lm pht v tht nghip : gim lm pht, tht nghip phi tng ln thng xuyn.
85
Chng 12 Cuc tranh lun v chnh sch kinh t v m Tm tt 1. Nhng ngi ng h chnh sch ch ng cho rng nu chnh sch ti chnh hoc tin t khng phn ng vi cc c sc th nn kinh t thng xuyn phi chu ng cc c sc to ra nhng bin ng bt li i vi sn lng v tht nghip. Nhiu ngi tin rng chnh sch kinh t thnh cng trong vic n nh nn kinh t. 2. Nhng ngi ng h chnh sch th ng cho rng, v chnh sch ti chnh v tin t gn vi tr ko di v bin ng, nn mi mu toan n nh nn kinh t chc chn s dn n kt cc l lm cho nn kinh t mt n nh. Ngoi ra, h tin rng hiu bit hin nay ca chng ta v nn kinh t qu t i, khng hoch nh ra cc chnh sch n nh thnh cng v chnh v vy, nhng chnh sch hin nay l ngun gc thng xuyn gy ra bin ng kinh t. 3. Nhng ngi ng h chnh sch tu nghi lp lun rng quyn tu nghi hnh ng to iu kin cho cc nh hoch nh chnh sch ng ph linh hot khi phi x l nhng tnh hung bt ng. 4. Nhng ngi ng h quy tc chnh sch c nh lp lun rng, chng ta khng th tin tng vo qu trnh chnh tr. H cho rng, cc nh chnh tr thng xuyn mc sai lm trong qu trnh thc hin chnh sch kinh t v i khi s dng chnh sch kinh t phc v cho mc tiu chnh tr ca ring h. Ngoi ra, h cn lp lun rng cn cam kt thc hin quy tc chnh sch c nh gii quyt vn tnh bt nht. Cu hi n tp 1. tr trong l khong thi gian k t khi nh hoch nh chnh sch nhn thy c mt c sc tc ng vo nn kinh t cho n khi thc thi c nhng chnh sch thch hp.
86
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw tr ngoi l khong thi gian k t khi thc thi chnh sch cho n khi n pht huy nh hng ddi vi nn kinh t. S d c tr ngoi l v khi c thc thi, chnh sch khng tc dng ngay tp tc ti chi tiu, thu nhp v vic lm. V d, chnh sch thu kho c tr trong di. Thi gian t khi c d tho thay i thu cho n khi d tho tr thnh lut c tht ko di nhieu nm. Chnh sch tin t li c tr trong tng i ngn. Khi Cc D tr Lin bang quyt nh thay i mt chnh sch no , th n c th thay i trong vi ngy hay vi tun. Tuy nhin, tr ngoi ca chnh sch tin t li di. Cung tin tng ln lm t l li sut h xung; n khi li sut h mi lm tng u t. Trong khi , nhiu doanh nghip li lp k hoch u t t trc rt lu. bi vy, thi gian k t khi cc D tr Lin bang thc thi mt chnh sch tin t, cho ti khi kt qu tc ng ca chnh sch y ln nn kinh t biu hin trong GDP thc t, c th ln ti 6 thng. 2. tr ni chung ca c chnh sch tin t ln chnh sch ti chnh u di. Cho nn, khi thc hin chnh sch m rng hay thu hp tng cu, chng ta phi d on trc tnh hnh kinh t s nh th no trong su thng cho ti mt nm. Cch th nht m cc nh kinh t thng dng c gng d on s pht trin ca nn kinh t da trn cc ch s v cc ch tiu ch o. l ch s ca mt nhm gm mi mt d liu thng bin ng trc ca nn kinh t, nh gi c phiu, s giy php xy dng c cp, gi tr cc n t hng mua my mc, thit b mi, cung tin t. Cch th hai m cc nh kinh t d bo tng lai l thng qua cc m hnh kinh t. Cc m hnh kinh t ln c s dng my tnh bao gm nhiu phng trnh, mi phng trnh biu th mt phn ca nn kinh t. Khi dt ra cc gi nh v hng i ca cc bin ngoi sinh: chng hn thu, chi tiu chnh ph, cung tin, gi du...., cc m hnh kinh t cho php d on v tnh hnh tht nghip, lm pht, sn lng v cc bin ni sinh khc. 3. Con ngi a ra nhng chnh sch kinh t nh th no l tu thuc vo k vng ca chng ta vo tng lai. K vng li ph thuc vo rt nhiu yu t, trong c c cc chnh sch kinh t ca chnh ph ang theo ui. Ph phn ca Lucas v chnh sch kinh t lp lun rng cc phng php nh gi truyn thng khng thch hp tnh ton cc nh hng ca chnh sch i vi k vng. V d, t l hy sinh - hay s phn trm GDP phi t b ct gim 1% lm pht - ph thuc vo k vng v lm pht. Chng ta khng th n gin gi nh rng mc lm pht d kin ny lun lun khng thay i hoc c iu chnh mt cch chm chp cho d chnh
87
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw ph theo ui bt k chnh sch no; lm pht d kin ph thuc vo hnh ng ca Cc D tr Lin bang. 4. Lch s kinh t v m c ngha quan trng i vi chnh sch kinh t v m bi v chng ta muon da trn thc t lch s bit cc chnh sch n nh thc s to ra s n nh hay li gy ra s mt n nh. Kt lun v iu ny nh th no n lt n s tc ng ln quan im ca mi ngi cho rng chnh sch ca chnh ph nn ng vai tr ch ng hay th ng. R rng chnh sch ch ng ca chnh ph l cn thit nu nn kinh t tri qua nhiu c sc ln trong tng cu v tng cung, nhng nh chnh sch ca chnh ph m cc c sc y khng nh hng ti nn kinh t. Ngc li, chnh sch ca chnh ph nn ng vai tr th ng nu nn kinh t t xy ra cc c sc ln, ng thi chng ta quan st thy c nhiu bin ng v kinh t l hu qu ca cc chnh sch vng v ca chnh ph. 5. S d c tnh bt nht l bi v hnh ng ca cc nh ra quyt nh t nhn chu nh hng bi k vng ca h vo chnh sch s c thc thi trong tqng lai. Cng chnh v l , cc nh hoch nh chnh sch thng bo trc cc chnh sch h nh theo ui trong tng lai nhm tc ng n k vng ca cc nh ra quyt nh t nhn. Th nhng, n khi cc nh ra quyt nh t nhn hnh ng trn c s k vng ca h, th cc nh hoch nh chnh sch li khng mun thc hin theo thng bo a ra. V d, khuyn khch tinh thn hc tp ca bn, v gio s tuyn b cui kho hc bn s phi thi ht mn. Bn nghin cu tht chuyn cn v hc thuc ton b ni dung mn hc. Th nhng n troc bui thi, v gio s li tuyn b hu cuc thi khi phi chm dim. Tng t, d t c mc tiu ca mnh, chnh ph tuyn b rng s khng thng lng vi bn khng b. Nu chng tin vo thng bo ca chnh ph, tc l vic bt cc con tin s chng mang li cho chng mt li ch no ht, th chng s chng mt cng lm iu na. Tuy nhin, mt khi con tin b bt, chnh ph li buc phi thng lng v nhn nhng. Trong thc thi chnh sch tin t, gi s Fed tuyn b s theo ui chnh sch lm pht thp v tt c mi tc nhn ca nn kinh t u tin nh vy. Sau , Fed li c ng c tng lm pht nhm gim bt tht nghip. Tnh bt nht trong qu trnh thng bo v thc thi chnh sch lm dn chng khng tin vo cc chnh sch c thng bo. Do vy, sinh vin khng chu hc hnh thi, bn khng b bt gi con tin v Fed phi i u vi nhng tnh hung la chn bt li. Trong nhng tnh th nh vy, nn nh hoch nh chnh sch cam kt tun th quy tc chnh sch c nh, th i khi s t c mc tiu: sinh vin chm ch hc hnh, khng b khng bt gi con tin, v lm pht c duy tr mc thp.
88
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 6. Quy tc chnh sch th nht m Fed c th tun theo l duy tr mc tng cung ng tin t khng i. Cc nh tin t cho rng hu ht nhng bin ng ln trong nn kinh t u do bin ng trong cung ng tin t gy nn. T o, h lp lun rng, quy tc gia tng cung ng tin t t t, vng chc s ngn nga c cc bin ng ln ny. Quy tc chnh sch th hai l mc tiu GDP danh ngha. Theo quy tc ny, Fed cng b ng li d kin cho GDP danh ngha. V d, nu GDP danh ngha thp hn mc tiu, th Fed s gia tng tc tng tin t kch thch tng cu. Mt u im ca chnh sch ny l n cho php chnh sch tin t iu chnh ph hp vi nhng thay i ca tc lu thng tin t. Quy tc chnh sch th ba l mc tiu v mc gi. Theo quy tc ny, Fed cng b ng li cho mc gi v iu chnh cung ng tin t khi mc gi hin ti lch khi mc tiu. Chnh sch ny t ra c ngha rt ln i vi nhng ngpi ng h quan im cho rng n nh gi c l mc tiu hng u ca chnh sch tin t. 7. C t nht l ba cn tr lm ny sinh ba phn bc chng li quy tc cn bng ngn sch, tc quy tc khng cho php chnh ph chi tiu qu khon thu t thu thu nhp. Phn bc th nht l: thm ht ngn sch hay thng d ngn sch u c th gip n nh nn kinh t. V d, khi nn kinh t suy thoi, thu s t ng giamt xung v cc khon chuyn giao t ng tng ln. iu ny c khuynh hng va n nh nn kinh t va lm cho thm ht ngn sch tng ln. Phn bc th ba l: thm ht hay thng d ngn sch cho php chnh ph gi cho mc thu tng i n nh trong nhi nm, t trnh c s chnh lch qu ln gia mc thu ca nm ny so vi mc thu ca nm khc. gi cho mc thu n nh, chnh ph phi chp nhn thm ht ngn sch trong nhng nm c mc thu thp bt thng nh trong thi k suy thoi hoc c mc chi cao bt thng nh trong thi k chin tranh. Phn bc th ba l: thm ht ngn sch c th lm chuyn c gnh nng thu ca th h hin ti cho th h tng lai. Nu th h hin ti phi tham chin bo v t do, th th h tng lai s c sng trong t do do th h hin ti dnh c. buc nhng ngi th hng tng lai phi tr mt phn chi ph, th h hin ti c th chi cho chin tranh bng cch chp nhn thm ht ngn sch. Bi tp v vn dng 1. Gi s nn kinh t c ng cong Philips: Thng thng , phng trnh ny ngm nh rng nu lm pht thp hn lm pht d kin th tht nghip tng vt qu t l tht nghip t nhin v nn kinh t suy thoi. Tng t, nu lm pht cao hn lm pht d kin, th tht nghip gim xung di t l tht nghip t nhin, nn
89
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw kinh t hng thnh. Chng ta gi nh rng ng Dn ch lun lun theo ui chnh sch tc tng cung tin t cao v lm pht mc cao(k hiu l ); cn ng Cng ho lun theo ui chnh sch tc tin t thp v lm pht mc thp(k hiu l ). a) Loi hnh kinh doanh chnh tr ph thuc vo t l lm pht d kin a ra vo u mi nhim k. Nu d kin do con ngi a ra hon ton hp l v cc hp ng v k hoch kinh doanh c i chnh ngay lp tc khi ng mi ln cm quyn th s khng c loi hnh chu k kinh doanh chnh tr vi tht nghip. V d, nu ng Dn ch gp may khi tung ng xu v ln cm quyn, th ngay lp tc dn chng s a ra mt mc lm pht d kin cao. V , nn chnh sch tin t ca ng Dn ch s khng tc ng ln nn kinh t thc t. Vy chng ta s quan st loi hnh chu k kinh doanh chnh tr vi lm pht, trong ng Dn ch theo ui lm pht cao cong ng Cng ho theo ui lm pht thp. By gi, gi nh rng cc hp ng v k hoch kinh doanh c n nh trong thi hn di n mc tin lng v gi c danh ngha khng th iu chnh ngay lp tc. Trc khi c kt qu tung ng xu, th t l gia vic theo ui mc lm pht cao v mc lm pht thp l 50/50. T suy ra, thi k u ca mi nhim k, dn chng hnh ng hp l s d kin mt mc lm pht l: Nu ng Dn ch gp hn khi tung ng xu v ln cm quyn, th thot u v mc tht nghip gim xung di mc tht nghip t nhin. Do vy, nn kinh t l nng vo thi k u nhim k ca ng Dn ch. Qua mt thi gian, lm pht tng ln ti mc v tht nghip s quay tr v mc tht nghip t nhin. Nu ng Cng ho thng, th mc lm pht s thp hn mc lm pht d kin, tht nghip s cao hn mc tht nghip t nhin. Do, nn kinh t ri vo tnh trng suy thoi thi k u nhim k. Qua mt thi gian, lm pht gim xung ti mc v tht nghip tr v mc tht nghip t nhin. c) Nu hai ng thay phin nhau cm quyn, khi dn chng u bit ti phin ng no, tc l u bit mc lm pht s cao hay thp, th s khng c loi hnh chu k kinh doanh chnh tr vi tht nghip. Khi mc lm pht trong tng lai c bit chc chn, th ngay vic a ra cc cam kt trong thi k di, ngi ta cng s phi xem xt n c mc lm pht thc ti. Lm pht s chuyn i gia mc cao vi mc thp tng ng vi cc ng cm quyn. 2. C vn bt nht ny sinh khi thng bo rng cc ngi nh xy mi s c min tr khi s iu chnh ca lut kim sot thu nh. Khi nh cha c xy dng, thnh ph c ng c ha hn s min tr ny; ch t k vng thu c mc tin thu cao t nhng ngi nh mi. Nhng sau khi nh c xy xong, thnh ph li c ng
90
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw c hu b ha hn trc kia. V lm nh vy, s c nhiu ngi thu nh c li trong khi ch c mt s t ch t thua thit. Tuy nhin, kh khn l nhng ngi nh xy nh c th cng d kin rng thnh ph s khng thc hin li h, cho nn h khng xy thm nh mi na. 3. Quy tc ngn sch cn bng iu chnh chu k c kh nng gip vt qua, hoc t ra l khc phc c mt phn hai cn tr ulm chng ta khng th trit thc hin nguyn tc cn bng ngn sch nghim ngt cp ti trong chng ny. Trc ht, quy tcngn sch cn bng iu chnh chu k cho php chnh ph thc thi chnh sch thu i trongj chu k nhm n nh kinh t. C ngha l chnh ph c th chp nhn thm ht ngn sch trong thi k suy thoi. Trong thi k ny, thu t ng gim v cc khon chi tiu t ng tng.Nhng nhn t n nh t ngny tc ng n thm ht nhng khng tc ng n thm ht iu chinhr chu k. Th hai, quy tc ny cho php chnh ph gi c mc thu tng i n nh qua cc nm c mc thu thp hoc cao bt thng m khng cn tng thu trong thi k suy thoi hoc gim thu trong thi k hng thnh. Bn cch , quy tc ngn sch cn bng iu chnh chu k ch c th khc phc c mt phn hai cn tr nu l bi v chnh ph cng ch c th chp nhn thm ht mt mc no m thi. Quy tc ny cng khng cho php chnh ph duy tr mc thu tng i n nh qua cc nm khi mc chi tiu ca chnh ph cao hoc thp bt thng nh trong thi k chin tranhhay ho bnh. (Chng ta c th xem xt iu ny r rng bng cch gi nh khng tun theo quy tc ngn sch cn bng nghim ngt trong bi cnh c bit nh chin tranh). Quy tc ny khng cho php chnh ph vt qua c cn tr th ba nu trong chng ny, cho nn chnh ph khng th chuyn c gnh nng chi tiu t th h ny sang th h khc khi cn. Cui cng, mt kh khn kh nghim trng i vi quy tc i hi mt ngn sch iu chnh chu k cn bngm l chng ta khng th trc tip quan st c ngn sch ny. Tc l chng ta cn phi nh gi rng chng ta cn cch bao xa mcton dng nhn cng; khi t c mc ton dng nhn cng th chng ta cn phi nh gi chnh lch gia chi tiu v thu l bao nhiu. Tic thay, chng ta khng th nh gi c ng chnh xc nhng ch tiu ny. Bi tp v vn dng b sung 1. a) Theo nh m hnh, lm pht khng thay di khi mc tht nghip t nhin thay i. b) Hm tn tht mi l: L(u, ) = u = Bc th nht: gi quyt vic la chn ca Fed v lm pht i vi mi mc lm pht d kin cho trc. Thay phng trnh ng Phillips vo hm tn tht, ta c:
91
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw By gi, chng ta ly vi phn theo c mc tn tht nh nht Hay Tt nhin, nhng tc nhan hnh ng hp l hiu c Fed s la chn mc lm pht ny. Lm pht d kin bng lm pht thc hin, do phng trnh trn c rt gn thnh: d) Khi t l lm pht t nhin tng, mc lm pht cng tng. Ti sao vy? Khi mc tht nghip cng tng, Fed li cng ght mc tng tht nghip cn bin hn. Do vy, cc tc nhn t nhn bit rng mc tht nghip t nhin cng cao th ng c tng lm pht ca Fed li ln. Do vy, mc lm pht cn bng cng tng ln. e) B nhim mt nh ngn hng trung ng bo th l tng. Do vy, mc lm pht cn bng gim xung. Mc tht nghip thay i nh th no l ph thuc vo mc lm pht d kin c iu chnh nhanh n mc no. Nun mi d kin c iu chnh ngay lp tc th tht nghip khng thay i. Tri li, nu cc d kin c iu chnh chm chp, th t hm Phillips ta thy lm pht gim xung lm cho t l tht nghip tng ln cao hn mc tht nghip t nhin. v t vi phn ny bng 0
Chng 13 Nn kinh t m trong ngn hn Tm tt 1. M hnh Mundell-Fleming l m hnh IS-LM i vi nn kinh t nh v m ca. N coi mc gi l bin s cho trc v ch ra yu t gy ra bin ng trong thu nhp v t gi hi oi. 2. M hnh Mundell-Fleming ch ra rng chnh sch ti chnh khng nh hng n tng thu nhp trong iu kin t gi hi oi th ni. S m rng ti chnh lm cho ng tin ln gi, xut khu rng gim v trit tiu tc dng m rng thng thng i vi tng thu nhp. Chnh sch ti chnh pht huy tc dng i vi tng thu nhp trong iu kin t gi hi oi c nh. 3. M hnh Mudell-Fleming ch ra rng chnh sch tin t khng tc ng ti tng thu nhp trong iu kin t gi h oi c nh. Mi mu toan m rng cung ng tin t u v ch, bi v cung ng tin t phi iu chnh m bo cho t gi hi oi mc cng b. Chnh sch tin t tc ng ti tng thu nhp trong iu kin t gi hi oi th ni.
92
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 4. C hai h thng t gi hi oi c nh v th ni u c nhng u im. T gi hi oi th ni cho php nh hoch nh chnh sch t do theo ui cc mc tiu khc ngoi s n nh t gi hi oi. T gi hi oi c nh lm gim bt tnh bt nh trong cc giao dch kinh doanh quc t.
Cu hi n tp 1. Hy gii thch khi tng thu iu g s xy ra vi tng thu nhp, t gi hi oi v cn cn thng mi trong m hnh Mundell-Fleming vi t gi hi oi th ni. iu g s xy ra, nu t gi hi oi c c nh ch khng phi th ni? 2. Hy gii thch khi cung ng tin t gim xung iu g xy ra vi tng thu nhp, t gi hi oi, cn cn thng mi trong m hnh Mundlell-Fleming vi t gi hi oi th ni. iu g s xy ra, nu t gi hi oi c c nh ch khng phi th ni? 3. Hy gii thch iu g s xy ra vi tng thu nhp, t gi hi oi, cn cn thng mi trong m hnh Mundlell-Fleming vi t gi hi oi th ni, khi hn ngch nhp khu t b xo b. iu g s xy ra, nu t gi hi oi c c nh ch khng phi th ni? 4. Nhng u im ca t gi hi oi th ni v c nh l g? Bi tp v vn dng 1. Hy dng m hnh Mundell- Fleming d on iu g s xy ra vi tng thu nhp, t gi hi oi v cn cn thng mi trong iu kin t gi hi oi th ni v c nh khi co mi c sc sau y: a) S suy gim nim tin ca ngi tiu dng v tng lai lm cho h chi tiu t hn v tit kim nhiu hn. b) Vic a bn cc mu mi rt hp th hiu ca Toyota lm cho mt s ngi tiu dng thch t ngoi hn t ni. c) Vic bn my m tin t ng lm gim nhu cu v tin. 2. M hnh Mundell-Fleming coi li sut th gii l bin ngoi sinh. Hy xem xt iu g s xy ra khi bin ny thay i. a) Nguyn nhn no lm cho li sut th gii tng? b) iu g s xy ra vi tng thu nhp, t gi hi oi, cn cn thng mi trong m hnh Mundlell-Fleming vi t gi hi oi th ni, khi li sut th gii tng? c) iu g s xy ra vi tng thu nhp, t gi hi oi, cn cn thng mi trong m hnh Mundlell-Fleming vi t gi hi oi c nh, khi li sut th gii tng? 3. Gim c cc doanh nghip v cc nh hoch nh chnh sch thng quan tm ti kh nng cnh tranh ca nn cng nghip M (kh nng ca cc ngnh cng nghip M trong vic bn sn phm ca mnh mt cch c li trn th trng th gii).
93
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw a) S thay i t gi hi oi nh hng n kh nng cnh tranh nh th no? b) Gi s bn mun lm cho cng nghip trong nc c kh nng cnh tranh hn nhng khng mun thay oi tng thu nhp. Theo m hnh Mundell-Fleming, bn s theo ui cch kt hp no ca chnh sch tin t v ti chnh? 4. Gi s thu nhp cao hm nhp khu cao hn v nh vy xut khu rng thp hn. Ngha l, hm xut khu rng l: NX = NX(c,Y) Hy xem xt cc nh hng ca s m rng ti chnh i vi thu nhp v cn cn thng mi trong enf kinh t nh v m ca trong iu kin: a) T gi hi oi th ni b) T gi hi oi c nh Cu tr li ca bn khc vi nhng cu tr li cho trong Bng 13-1 nhng im no? 5. Gi s cu v tin t ph thuc vo tiu dng c nhn ch khng phi vo thu nhp, sao cho phng trnh th trng tin t tr thnh: M/P = L [r,C(Y-T)] Hy phn tch tc ng ca bin php ct gim thu trong nn kinh t nh v m ca i vi t gi hi oi v thu nhp c khi t gi hi oi th ni v c nh! 6. Gi s mc gi tng ng vi nhu cu tin t bao gm gi hng ho nhp khu v gi hng ho nhap khu ph thuc vo t gi hi oi. Ngha l th trng tin t c m t bng: M/P = L(r,Y) Trong : P= Tham s l t trng hng ni trong ch s gi P. Gi s gi hng trong nc l v gi hng ho nc ngoi tnh bng ngoi t khng thay i. a) Hy gii thch v sao trong m hnh ny ng LM* dc ln ch khng thng ng. b) Tc ng ca chnh sch ti chnh m rng trong m hnh ny l g khi p dng t gi hi oi th ni? Hy gii thch. Hy so snh vi m hnh Mudell-Fleming chun. c) Tc ng ca t gi hi oi i vi mc gi i khi c gi l c sc cung ni sinh. V sao c th gi nh vy? 7. Dng m hnh Mudell- Fleming tr li cc cu hi sau v bang California (mt nn kinh t nh v m ca) a) Nu California b suy thoi, chnh quyn bang nn dng chnh sch tin t hay ti chnh kch thch vic lm? Hy gi thch v sao (Ch : i vi cu hi ny, hy gi nh rng chnh quyn bang c quyn in la).
94
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw b) Nu California cm nhp khu ru vang t bang Washinhton, th iu g xy ra vi sn lng, t gi hi oi v cn cn thng mi? Hy xem xt cc tc ng ngn hn v di hn. Bi tp v vn dng b sung 1. Hy hnh dung ra rng bn ang iu hnh ngn hng trung ng trong nn kinh t ln v m ca. Mc tiu ca bn l n inh thu nhp. Khi thc hin chnh sch ca bn, iu g s xy ra i vi cung ng tin t, li sut, t gi hi oi v cn cn thng mi khi c cc c sc sau y: a) Tng thng tng thu gim thm ht ngn sch. b) Tng thng hn ch nhp khu t Nht. 2. Trong nhiu thp k qua, cc nh u t trn th gii ngy cng c xu hng tn dng c hi u t vo cc nc khc. Do tnh cht phc tp ngy cng tng,cc nn kinh t hin nay m, ca hn so vi trc y. Hy phn tch xem xu th pht trin ny nh hng nh th no ti kh nng ca chnh sch tin te trong vic tc ng vo nn kinh t. a) Nu cc nh u t sn sng thay th ti sn nc ngoi v trong nc cho nhau, th iu g s xy ra vi dc ca hm NFI? b) Nu hm NFI thay i theo cch , th iu g s xy ra vi dc ca ng IS? c) S thay i ny ca ng IS nh hng nh th no ti kh nng ca Fed trong vic kim sot li sut? d) S thay i ny ca ng IS nh hng nh th no ti kh nng ca Fed trong vic kim sot thu nhp quc dn? 3, Gi s rng nn kinh t ln v m ca c t gi hi oi c nh. a) Hy m t iu g s xy ra p li s thu hp ti chnh, v d tng thu. Hy so snh cu tr li ca bn vi trng hp nn kinh t nh v m ca. b) Hy m t iu g s xy ra nu ngn hng trung ng m rng cung ng tin t bng cch mua tri phiu ca cng chng. So snh cu tr li ca bn vi trng hp nn kinh t nh v m ca.
95
Chng 14 L thuyt chu k v kinh doanh thc t Tm tt 1. L thuyt v chu k kinh doanh thc t l mt cch l gii khc v bin ng kinh t. N vn dng cc gi nh ca m hnh c in, bao gm c tnh linh hot ca gi c v tin lng trong ngn hn. 2. Cc m hnh chu k kinh doanh thc t da trn s thay th gia cc thi k ca lao ng. Nu tin lng tm thi cao hoc nu li sut cao, th lm vic hm nay hp dn hn lm vic trong tng lai. Mi ngi p li tc ng khuyn khch ny bng cch thay i lng cung v lao ng ca mnh. 3. M hnh chu k kinh doanh thc t cho thy nhng thay i trong chnh sch ti chnh hoc c sc cng ngh gy ra s thay th gia cc thi k ca lao ng, cng nh tc ng ti sn lng v li sut thc t nh th no. 4. Nhng ngi bnh vc v ph phn l thuyt chu k kinh doanh thc t khng nht tr v nhng vn dd nh: c sc cng ngh c gy ra hu ht bin ng kinh t khng, liu tht nghip cao c hm th trng lao ng khng th cn bng khng, chnh cch tin t c nh hng n cc bin thc t khng v tnh cng nhc trong ngn hn ca tin lng v gi c c ng vai tr quan trng i vi hiu bit ca chng ta v bin ng kinh t khng. Cu hi n tp 1. L thuyt chu k kinh doanh thc t gii thch bin ng ca vic lm nh th no? L thuyt chu k kinh doanh thc t gii thch s thay i trong vic lm thng qua s thay i trong cung ng lao ng. L thuyt ny nhn mnh rng s lng lao ng cung ng ph thuc vo khuyn khch u i dnh cho cng nhn. S thay th gia cc thi k ca lao ng l s sn sng phn b li thi gian lao ng ca cng nhn, l quyt nh c bit quan trng ngi cng nhn p li cc khuyn
96
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw khch nh th no. Chng hn, nu tin lng hm nay hoc li sut cao tm thi, th vic lm hm nay hp dn hn lm vic trong tng lai. 2. Theo l thuyt chu k kinh doanh thc t, bin php tng chi tiu chnh ph nh hng nh th no n nn kinh t? S gia tng chi tiu ca chnh ph lm dch chuyn ng tng cu thc t ra ngoi nh Hnh 14-1 Hnh 14-2 ch ra rng ti mi mc li sut, lng cu v hng ho v dch v cao hn. Nu li sut vn mc ban u r1 th d cu v hng ho v dch v. iu ny y li sut ln cao. Li sut cao hn lm cho cng nhn thay i lao ng qua cc thi k. V vy, sn lng tng. S tng ln v sn lng v s tng ln ca li sut lm cho cung v cu hng ho quay v v tr cn bng. Tpms li, vic tng chi tiu chnh ph lm tng c v sn lng v li sut. 3. Bn vn bt ng ch yu trong cuc tranh lun xung quanh l thuyt chu k kinh doanh thc t l g? C bn vn bt ng ch yu trong cuc tranh lun v chu k kinh doanh thc t. Cc bt ng ny cha c gii quyt. Do , vn cn nhng nghin cu xung quanh vn ny. l: a) Tm quan trng ca c sc cng ngh. Nhng ngi ng h l thuyt chu k kinh doanh thc t gi nh rng: nn kinh t tri qua nhng bin ng trong kh nng chuyn cc yu t u vo t bn v lao ong thnh hng ho v dch v. Nhng bin ng ny c th bt ngun t thi tit, cc quy lut v mi trng, s thay i ga du cng nh chnh s thay i cng ngh. Nhng ngi ph phn l thuyt chu k kinh doanh th hi rng Nhng c sc l g?. Theo h th qu trnh tin b k thut din ra t t. ng thi, h nghi ng rng liu thi k suy thi l thi k ca s tht li ca cng ngh. Qu trnh tch lu cng ngh c th chm li, nhng khng c th hnh dung rng n b o ngc. b) Cch gii thch v tht nghip trn chu k kinh doanh, t l tht nghip tng dn. Nhng ngi ng h l thuyt chu k kinh doanh thc t tin rng s bin ng vic lm l kt qu t s thay i ca s ngi mun lm vic-H gi nh nn kinh t lun lun trn ng cung v lao ng. Nhng ngi bnh vc l thuyt ny cng cho rng kh gii thch ngha ca cc s liu thng k tht nghip v t nht hai nguyn nhn: th nht, nhng ngi t cho l tht nghip nhn tr cp bo him tht nghip. Th hai, nhng ngi tht nghip s sn sng lm vic nu h c tr mc lng nh trc y. Nhng ngi ph phn l thuyt ny cho rng s bin ng trong vic lm khng phn nh s thay i ca s ngi mun
97
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw lm vic. H cho rng t l tht nghip cao trong thi k suy thoi cho thy rng th trng lao ng khng cn bng. iu ny cho thy rng tin lng khng th iu chnh cn bng cung v cu v lao ng. c) Tnh trung lp ca tin t. S ct gim tc tng tin v lm pht lun i km vi thi k tht nghip cao. Hu ht cc li gii thch ny nh mt bng chng rng chnh sch tin t c nh hng mnh vo thc t nn kinh t. L thuyt chu k kinh doanh thc t tp trung vo nguyn nhn phi tin t trong bin ng kinh doanh. S tranh lun xut pht t mi quan h tng quan gia tin v sn lng v s bin ng trong sn lng to ra s bin ng ca cung ng tin t. Khng c s ngc li. V vy, nhng ngi ng h chu k kinh doanh thc t cho rng chnh sch tin t khng nh hng n cc bin thc t nh sn lng v vic lm. d) S linh hot ca tin lng v gi c. hu ht cc nh phn tch v m gi nh rng gi c iu chnh cn bng cung v cu. Nhng ngi ng h chu k kinh doanh thc t cho rng cc nh kinh t v m nn t s phn tch trn cng gi nh . H cho rng s cng nhc ca gi c v tin lng khng quan trng trong s hiu bit v bin ng kinh t. Nhng ngi ph phn l thuyt ny ch ra rng tin lng v gi c khng linh hot. H cho rng tnh khng linh hot ny gii thch cho c s tn ti tht nghip v tnh khng trung lp ca tin t. Bi tp v vn dng 1. Theo l thuyt v chu k kinh doanh thc t, cc c sc thng xuyn v nht thi c tc dng rt khc nhau i vi nn kinh t. V vy, hy so snh tc ng ca mt c sc cng ngh nht thi (nh thi tit p) v ca mt c sc cng ngh thng xuyn (nh pht minh ra mt qu trnh sn sut mi). a)C sc no c nh hng ln hn n nhu cu v hng u t? c sc no gy ra s dch chuyn ln hn ca tng cu thc t? b)C sc no lm tng tin lng thc t hin ti ln cao hn mc tin lng thc t d kin trong tng lai? C sc no gy ra s dch chuyn ln hn ca ng tng cung thc t? c)So snh tc ng ca hai c sc i vi sn lng v li sut thc t. Trong cu hi ny, chng ta so snh s tc ng ca mt c sc cng ngh tm thi, nh thi tit tt v mt c sc cng ngh thng xuyn nh pht minh qu trnh sn xut mi. c bit, chng ta tp trung nghin
98
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw cuhai c sc c nh hng nh th no n ng tng cung thc t v ng tng cu thc t. a)Mt c sc cng ngh thng xuyn c xem l c mt tc ng ln n nhu cu u t. Nhng nh sn xut c th nhn li nhun t hot ng u t mi trong khong thi gian di. ng thi, nu y l c sc v cng ngh sn xut mi, cc nh sn xut c th cn phi mua my mc mi ci tin cng ngh. Nhu cu u t ch tng ln mt on thch ng vi c sc cng ngh tm thi, t , ngi sn xut cng ch nhn c li nhun trong mt thi k ngn. V vy, tng cu thc t dch chuyn thch ng vi cng ngh thng xuyn, nhng s dch chuyn ny t hn i vi c sc cng ngh tm thi. b)Mt c sc cng ngh thng xuyn c th to ra mt s gia tng thng lin tc trong tin lng. Mt khc, mt c sc cng ngh tm thi cho rng tin lng thc t hin ti ch cao tm thi, tin lng thc t trong tng lai s thp so vi tin lng hin ti hm nay. iu ny gy ra s thay th gia cc thi k, nhng cng nhn lm vic hm nay hp dn hn lm vic trong tng lai. Do , tng cung thc t dch chuyn ph hp vi c sc cng ngh tm thi nhng s dch chuyn ny t hn i vi c sc cng ngh thng xuyn. c)Hnh 14-2A ch ra rng tc ng ca c sc cng ngh tm thi, ti lm ng tng cung thc t dch chuyn nhiu hn ng tng cu thc t. Hnh 12-2B ch ra rng tc ng ca c sc cng ngh thng xuyn lm ng tng cu thc t dch chuyn nhiu hn ng tng cung thc t. iu ny cho thy rng c sc cng ngh tm thi dn n mt mc li sut thp hn, tri li, c sc cng ngh thng xuyn dn n mt mc li sut cao hn. V d, hnh 14-2A ch ra trong trng hp li sut gim. Hnh 14-2B ch ra trong trng hp li sut tng. Trong c hai trng hp li sut u tng. 2. Gi s gi c hon ton linh hot v sn lng ca nn kinh t bin ng do c c sc cng ngh nh l thuyt v chu k kinh doanh thc t qu quyt. a) Nu Cc D tr Lin bang gi cung ng tin t khng i, iu g xy ra i vi mc gi khi sn lng bin ng? b) Nu Cc D tr Lin bang iu chnh cung ng tin t n nh mc gi, iu g xy ra i vi cung ng tin t khi sn lng bin ng? c) Nhiu nh kinh t quan st thy rng bin ng trong cung ng tin t c mi lin h tng quan thun vi nhng bin ng ca sn lng. Bng chng ny c chng li l thuyt chu k kinh doanh thc t khng?
99
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw L thuyt chu k kinh doanh thc t gi nh rng gi c hon ton linh hot, kt qu l, trong chng ny chng ta b qua ng Lm. N khng nh hng n cc bin thc t. Mt khc, chng ta gi nh rng gi c iu chnh gi th trng tin t cn bng, v vy, cung thc t cn bng cu thc t: M/P = L(r1, Y). Cc D tr Lin bang quyt nh cung ng tin t M; im giao nhau gia ng tng cung thc t v tng cu thc t quyt nh mc li sut r v mc sn lng Y. Mc gi t do iu chnh m bo rng th trng tin t cn bng. a)Mt mc gi tng sn lng Y lm tng nhu cu s d tin t thc t. Nu Cc d tr Lin bang gicung ng tin t c nh, th mc gi phi gim xung duy tr cn bng th trng tin t. Do o, mc gi P v sn lngY bin ng ngc chiu nhau. b)By gi, gi s Cc D tr lin bangiu chnh cung ng tin t n nh gi c. S gia tng sn lng Y lm tng nhu cu s d tin t thc t. n nh mc gi khng gim xung, Cc D tr lin bang phi tng cung ng tin t gi th trng tin t cn bng vi mt mc ga n nh. Tm li, cung ng tin t v sn lng bin ng cng chiu. c)Mi lin h tng quan gia s bin ng cung ng tin t v s bin ng sn lng khng l bng chng chng li l thuyt chu k kinh doanh thc t. Nu Cc D tr Lin bang p dng nh chnh sch phn (b0, ti , cung ng tin t gi mc gi n nh, th chng ta s thy mi quan h tng quan gia cung ng tin t v sn lng, khng c bt k mt taqcs ng no vo sn lng. Thm vo o, mi quan h tng quan bt ngun t s thch ng ca bin ni sinh tin t n s bin ng ca sn lng./.
100
Chng 15 Tiu dng Tm tt 1. Keynes phng on rng khuynh hng tiu dng cn bin c gi tr gia 0 v 1, khuynh hng tiu dng bnh qun gim khi thu nhp tng, v thu nhp hin ti l nhn t ch yu quyt nh tiu dng. Cc cng trnh nghin cu s liu v cc h gia nh v dy s thi gian ngn khng nh nhng phng on ca Keynes. Tuy nhin, cc cng trnh nghin cu s dng dy thi gian di cho thy khng xut hin xu th l khuynh hngs tiu dng bnh qun gim khi thu nhp tng ln theo thi gian. 2. Nhng cng trnh hin i v hm tiu dng c xy dng trn c s m hnh tiu dng ca Fisher. Trong m hnh ny, ngi tiu dng ph i ph vi gii hn ngn sch gia cc thi k v la chn mc tiu dng cao nht. Tiu dng ph thuc vo ngun lc ca c cuc i, nu ngi tiu dng c th tit kim hoc i vay. 3. Gi thuyt vng i ca Modigliani nhn mnh rng thu nhp bin ng theo cch d bo c trong cuc i ca mt ngi v ngi tiu dng s dng tit kim hoc i vay iu ho mc tiu dng ca h trong sut cuc i. Gi thuyt ny hm rng tiu dng ph thuc vo c thu nhp v ca ci. 4. Gi thuyt thu nhp thng xuyn ca Friedman nhn mnh rng c nhn tri qua nhng bin ng trong c thu nhp thng xuyn v thu nhp tm thi ca h. V ngi tiu dng c th tit kim hoc i vay, v v h mun iu ho mc tiu dng, tiu dng khng phn ng mnh i vi thu nhp tm thi. Tiu dng ph thuc trc ht vo thu nhp thng xuyn. Cu hi n tp 1. Cho bit ba phng on ca Keynes v hm tiu dng. Th nht Keyne phng on rng khuynh hng tiu dng cn bin-mc tiu dng t mt la thu nhp thm - nm trong khong (0-1) v iu
101
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw ny c ngha l nu thu nhp ca mt c nhn tng thm 1 la th c tiu dng v tit kim u tng. Th hai, Keynes phng on l t l gia tiu dng v thu nhp c gi l khuynh hng tiu dng bnh qun gim xung khi thu nhp tng. iu ny ng rng t l tit kim trn thu nhp ca ngi giu cao hn ngi ngho. Th ba, Keynes phng on thu nhp l nhn t u tin quyt nh n tiu dng. C th hn l ng ta tin rng li sut khng c tc ng ng k ti tiu dng. Hm tiu dng tho mn ba phng on trn c vit di dng: C = C + cY Trong : C l hng s khng i ch 1 mc t tiu dng Y thu nhp kh dng C khuynh hng tiu dng cn bin v nm trong khong (0-1) 2. Hy nu ra nhng bng chng ph hp v khng ph hp vi nhng phng on ca Keynes. Qua cc cuc nghin cu cc d liu v cc h gia nh v cc dy s ngn hn, ngi ta tm thy cc bng chng ng h cho nhng phng on ca Keynes. T nhng d liu v cc h gia nh, ngi ta rt ra 2 nhn xt sau. Th nht, nhng h gia nh c thu nhp cao s tiu dng nhiu hn v tit kim c nhiu hn v iu ny c ngha rng khuynh hng tiu dng cn bin nm trong khong (0-1). Th hai, nhng h gia nh c thu nhp cao s tit kim c mt khon ln hn trong thu nhp so vi nhng h gia nh c thu nhp thp hn, v iu ny ng ngha vi phng on th hai ca Keynes l khuynh hng thu nhp bnh qun gim xung khi thu nhp tng ln. T vic nghin cu dy s thi gian ngn hn, ngi ta rt ra thm 3 nhn xt khc l: th nht, trong nhng nm thu nhp thp th c tiu dng v tit kim u thp v iu ny c ngha rng khuynh hng tiu dng cn bin nm trong khong (0-1), th hai, nhng nm thu nhp thp th t l tiu dng trn thu nhp li cao v ng ngha vi vic khunynh hng tiu dng bnh qun gim xung khi thu nhp tng. Th ba, s lin h tng quan gia thu nhp v tiu dng tng i bn vng v vy khng th c nhn t no khc ngoi thu nhp ng vai tr quan trng nh hng ti tiu dng. Bng chng th nht mu thun vi nhng phng on ca Keynes l khng xy ra s tr tr kinh t sau chin tranh th gii th hai. Da trn hm tiu dng ca Keynes, mt s nh kinh t hc cho rng t l tit kim tng ln khi tiu dng tng v h s rng n lc c th s khng cc d n u t c hiu qu thu ht khon tit kim ny v nn kinh t c th bc vo mt thi k nh tr ko di v hn nh. Nhng iu khng xy ra. Bng chng th hai rt ra t vic nghin cu dy s thi gian di hn ca tiu dng v thu nhp. Simon Kunetz thy rng t l gia tiu dng v
102
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw thu nhp n nh t thp k ny qua cc thp k khc, v c ngha rng khuynh hng tiu dng bnh qun dng nh khng gim xung khi thu nhp tng ln. 3. Gi thuyt vng i v thu nhp thng xuyn x l nhng bng chng dng nh mu thun nhau v hnh vi ngi tiu dng nh th no? Cc gi thuyt vng i v gi thuyt thu nhp thng xuyn u nhn mnh l tui th ca mt c nhn di hn mt nm, v vy tiu dng khng n gin ch l mt hm ca thu nhp hin thi. Gi thuyt vng i ch r l thu nhp thng thay i theo thi gian sng ca con ngi. Tit kim thc cht l cho php ngi tiu dng chuyn mt phn thu nhp ca thi k thu nhp cao cho thi k khi thu nhp gim xung. Gi thuyt vng i ch ra rng tiu dng ph thuc vo ca ci v thu nhp v chng quyt nh ddn cuc sng c i i vi mi con ngi. V vy, hm tiu dng s c dng: C= W + Y Khi nghin cu ngn hn vi mc ca ci c nh th hm tiu dng c in ca Keynes l ng. Trong thi gian di v khi ca ci tng ln th ng biu din hm tiu dng ngn hn dch chuyen ln trn nh minh ho hnh 15-1 Gi thuyt v thu nhp thng xuyn cng ch ra rng mi ngi u c gng iu ho tiu dng tuy nhin mc nhn mnh hi khc i mt cht. Thay vo vic nghin cu tp trung vo quy m ca thu nhp, gi thuyt thu nhp thng xuyn ch r thu nhp ca mi ngi thng tm thi v ngu nhin thay i t nm ny qua nm khc. Gi thuyt thu nhp thng xuyn xem xt thu nhp hin ti nh l mt trng hp ca thu nhp thngf xuyn Y v thu nhp tm thi Y . Milton Friedman gi thuyt tiu dng ph thuc trc tin vo thu nhp thng xuyn: C= Y Gi thuyt thu nhp thng xuyn l gii tiu dng bng cch a ra hm tiu dng Keynes tiu chun s dng cc bin s thu nhp gi. V d, nu mt h gia nh kim c mt khon thu nhp tm thi cao nhng khng h tng tiu dng. V vy, nu cng c nhiu khon thu nhp cao mang tnh tm thi th xt bnh qun ngi ta thy rng nhngs h gia nh c thu nhp cao c khuynh hng tiu dng cn bin gim i. iu ny cng ng khi nghin cu dy s thi gian ngn hn nu c cng nhiu thay i thu nhp mang tnh tm thi. Trong trng hp nghin cu dy s di hn, nhng thay i thu nhp mang tnh thng xuyn, v vy ngi tiu dng thng khng dnh tit kim t phn thu nhp tng thm m dnh cho chi tiu. 4. S dng m hnh tiu dng ca Keynes phn tch s gia tng ca thu nhp thi k 2. So snh trng hp ngi tiu
103
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw dung phi i ph vi gii hn vay n v trng hp khng phi chu rng buc ny. M hnh tiu dng ca Fisher nghin cu xem ngi tiu dng trong hai thi k khc nhau s la chn tiu dng sao cho t oc hiu qu cao nht c th. Hnh 15-2A minh ho s tc ng khi thu nhp thi k th hai tng ln, xt trong trng hp ngi tiu dng cha t ti gii hn i vay bt buc. ng gii hn ngn sch dch ra pha ngoi v ngi tiu dng u tng chi tiu khong thi gian th nht v th hai. Hnh 15-2B minh ho iu s xy ra khi ngi tiu dng t ti gii hn i vay bt buc. Khi , ngi tiu dng mun i vay tng chi tiu trong thi k th nht, nhng anh ta khng thc hin c iu . V d thu nhp ca anh ta c tng thi k th hai th anh ta cng khng th tng c chi tiu cho thi k th nht. V vy, anh ta s tip tc chi tiu ton b thu nhp kim c cho thi k tng ng. iu ny ch ng vi ngi tiu dng mun i vay tng chi tiu nhng khng thc hin c v kho th tiu dng ch ph thuc duy nht vo thu nhp hin thi. 5. L gii ti sao nhng thay i trong tiu dng khng th d bo c, nu ngi tiu dng tun theo gi thuyt thu nhp thng xuyn v c k vng hp l. Gi thuyt v thu nhp thng xuyn cho rng ngi tiu dng lun c gng iu ho chi tiu sao cho tiu dng hin thi da vo thu nhp hin thi m anh ta k vng kim c. V v vy, nhng thay i trong tiu dng s phn nh s thay i trong thu nhp nu s k vng ca ngi tiu dng l hp l th lc kh c th d on c nhng thay i v thu nhp. V vy cng khng th d on nhng thay i trong tiu dng. Bi tp v vn dng 1. Chng ny s dng m hmh Fisher trnh by s thay i ca li sut i vi nhng ngi tiu dng tit kim mt phn thu nhp trong thi k 1. By gi, gi s ngi tiu dng l ngi i vay. Hy trnh by hiu ng thu nhp v hiu ng thay th i vi tiu dng trong c hai thi k. Hnh 15-3 minh ho nh hng i vi ngi tiu dng i vay khi li sut tng trong thi k th nht. Khi li sut thc t tng s lm cho ng ngn snh xoay quanh im(Y1,Y2) v dc tng ln Chng ta c phn chia tc ng ca s thay i li sut i vi tiu dng thnh hiu ng thu nhp v hiu ng thay th. Hiu ng thu nhp l s thay i trong tiu dng do s dch chuyn ti v tr ng bng quan khc. V ngi tiu dng l ngi i vay, nn khi li sut tng ln s
104
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw lm anh ta ngho i hay ni cch khc l anh ta khng th t ng bng quan cao hn. Nu hng ho tiu dng trong c hai thi k l hng ho bnh thng th s lm gim c C1 v C2. Hiu ng thay th l s thay i trong tiu dng do s thay i gi tiu dng so snh ca hai th k. Li sut tng ln s lm cho tiu dng thi k th hai t tn km hn so vi thi k th nht v khi ngi tiu dng mua c nhiu hn so vi thi k th nht. Chng ta bit rng, i vi ngi i vay th s tc ng cng chiu ca hiu ng thu nhp v hiu ng thay th chnh l l do lm cho tiu dng thi k th nht gim xung khi li sut thc t tng. Tiu dng thi k th hai c th gim hoc tng tu vo hiu ng no mnh hn. Hnh 15-3 minh ho trng hp hiu ng thay th mnh hn hiu ng thu nhp v do C2 tng ln 2. Chng ny phn tch m hnh Fisher trong trng hp ngi tiu dng c th tit kim hoc i vay ti mt mc li sut r v trong trng hp ngi tiu dng c th tit kim mc li sut ny nhng khng th vay c. By gi, hy xem xt trng hp trung gian m ngi tiu dng c th tit kim mc li sut rs v i vay ti mc li sut rb, trong rs < rb. a) Cho bit gii hn ngn sch ca ngi tiu dng trong trng hp anh ta tiu dng t hn mc thu nhp ca mnh trong thi k 1. b) Cho bit gii hn ngn sch ca ngi tiu dng trong trng hp anh ta tiu dng nhiu hn mc thu nhp thi k 1. c) V th m t gii hn ngn sch trong 2 trng hp trn v t m phn biu th kt hp ca mcs tiu dng thi k 1 v 2 m ngi tiu dng c th la chn. d) By gi b sung vo th ca bn nhng ng bng quan ca ngi tiu dng. Ch ra 3 kt qu c th: trng hp 1, ngi tiu dng tit kim; trng hp 2, anh ta i vay; v trng hp 3, anh ta khng tit kim v cng khng i vay. a) Mt ngi tiu dng m tiu dng t hn thu nhp trong thi k 1, th anh ta tit kim v c li sut tng ng l ra. Gii hn ngn sch ca anh ta l: C1 + C2/(1 + ra) < Y1 + Y2/(1 + ra) b) Mt ngi tiu dng m tiu dng nhiu hn mc thu nhp trong thi k 1, anh ta phi i vay vi li sut tng ng rb. Gi hn ngn sch trong trng hp ny l: C1 + C2/(1 + ra) > Y1 + Y2/(1 + ra) c) Hnh 15-4 cho thy 2 ng ngn sch ; chng giao nhau ti im (Y1,Y2), ti ngi tiu dng khng i vay m cng khng c tit kim. Phn th gch cho cho thy cc cch kt hp mc tiu dng gia thi k th nht v thi k th hai
105
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw m ngi tiu dng c th la chn. V pha bn tri im (Y1,Y2), li sut l rb.
d) Hnh 15-5 cho thy 3 trng hp. th 15-5A biu din trng hp ngi tiu dng tit kim trong thi k 1, khi , ng bng quan l tip tuyn vi ng gi hn ngn sch dc theo on th v bn tri im (Y1,Y2). th 15-5B minh ho trng hp ngi tiu dng i vay trong thi k 1, khi , ng bng quan l tip tuyn vi ng gii hn ngn sch dc theo on th v bn phi im (Y1,Y2). Cui cng, th 15-5C m t trng hp khng c tit kim hoc vay n gia 2 thi k, ng bng quan cao nht m ngi tiu dng c th tip cn c l ng i qua im (Y1.Y2) e) Nu ngi tieu dng tit kim trong thi k 1, th mc tiu dng trong thi k 1 s ph thuc Y1 + Y/(1 + ra), tc l ph thuc thu nhp trong c 2 thi k, Y1 v Y2 v li sut ra. Nu ngi tiu dng phi i vay trong thi k 1, th tiu dng trong thi k ny ph thuc Y1 + Y2/(1 + rb), ngha l ph thuc thu nhp trong c hai thi k v li sut rb. Lu rng trong thi k 1, nhng ngi i vay tin vo thu nhp trong tng lai ca h nhiu hn nhng ngi tit kim. Nu ngi tiu dng khng i vay v cng khng tit kim gia hai thi k th tiu dng trong th k 1 ch ph thuc Y1. 3. Hy gii thch xem gii hn vay n lm tng hay gim hiu qu ca chnh sch ti chnh c mc tiu tc ng vo tng cu trong mi trng hp sau: a) Bin php gim thu tm thi. b) Bin php gim thu trong tng lai c thng bo trc. Mc hiu qu ca s tc ng ca chnh sch ti kho n tng cu ph thuc vo s nh hng ca tiu dng. Nu tiu dng thay i nhiu th chnh sch ti kho cng s hiu qu ln. Nu tiu dng ch thay i t, th chnh sch ti kho c nh hng nh. C ngha l nh hng ca chnh sch ti kho s ln nu khuynh hng tiu dng cn bin l ln. a) Xem xt m hnh 2 giai on ca Fisher. Mt s ct gim thu tm thi c ngha l tng thu nhp kh dng trong giai on 1, Y1. th 15-6A cho thy nh hng ca vic ct gim thu ny n mt ngi tiu dng khng b rng buc bi gii hn vay n, trong khi, th 15-6B biu din trng hp ngi tiu dng b hn ch bi kh nng i vay.
106
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Ngi tiu dng b gi hn bi kh nng i vay s mun kim thm mt khon tin tng mc tiu dng C1, nhng khng th. Ct gim thu tm thi s lm tng thu nhp kh dng, nh trong hnh v, tiu dng ca ngi tiu dng s tng mt khon ng bng khon thu c gim. Ngi tiu dng khng c kh nng vay n, v vy s tng mc tiu dng C1 trong thi k 1 nhiu hn ngi tiu dng m khng b gii hn kh nng vay n, c ngha l, khuynh hng tiu dng cn bin s cao hn i vi nhng ngi phi i mt vi gii hn vay n. b) Tip theo, xem xt m hnh 2 giai on ca Fisher. Vic thng bo gim thu trong tng lai s lm tng Y2. th 157A cho thy nh hng ca vic gim thu ny i vi ngi tiu dng khng b gii hn kh nng vay n, cn th 15-7B biu din trng hp ngi tiu dng b gii hn. Ngi tiu dng khng b gii hn kh nng vay n s lp tc tng tiu dng C1. Ngi b gi hn khng th tng C1 do thu nhp kh dng l khng i. V vy, s thng bo v vic gim thu trong tng lai s khng c nh hng n tiu dng hoc tng cu nu ngi tiu dng phi i mt vi gii hn kh nng vay n, do chnh sch ti kho c t hiu qu. 4. Khi bn v gi thuyt vng i trong chng ny, thu nhp c coi l c nh trong khong thi gian trc khi ngh hu. Tuy nhin i vi hu ht mi ngi, thu nhp tng ln trong sut cuc i h. S gia tng o ca thu nhp c nh hng ra sao ti m hnh tiu dng v tch lu ca ci c v hnh 15-13 khi c nhng iu kin sau: a) Ngi tiu dng c th i vay, cho nn ca ci ca h c th mang gi tr m. b) Ngi tiu dng vp phi gii hn vay n v iu ny khng cho php ca ci ca h gim xung d 0. c) Bn thy trng hp a) hay b) st vi thc t hn? Ti sao? Trong mc ny, chng ta xem xt vic tng thu nhp c nh hng nh th no n cch tiu dng cng nh tch lu ca ci trong i sng ca mt ngi. cho n gin, chng ta gi li sut bng khng v ngi tiu dng mun thc hin cch tiu dng u n trong c cuc i. a) Hnh 15-8 cho thy trng hp ngi tiu dng c kh nng vay n. Thu nhp tng ln trong sut cuc i cho n lc ngh hu, khi thu nhp gim xung khng. Tiu dng mong mun l bng nhau trong sut cuc i, cho n nm T1, tiu dng lun vt qu thu nhp nn ngi tiu dng phi vay n. Sau nm T1, tiu dng t hn thu nhp, do , anh ta s c tit kim. iu ny c ngha l cho n nm T1, ca ci ca anh ta l m v lun gim. Sau nm T1, tch lu ca ci ca anh ta bt u tng. Sau nm T2, mi khon n u c thanh ton nn ca
107
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw ci ca anh ta tr nn d tha. Tch lu ca ci tip tc tng cho n khi ngh hu, khi ngi tiu dng chuyn ton b ca ci dnh cho tiu dng. b) Hnh 15-9 cho thy trng hp gii hn vay n ngn chn ngi tiu dng t khi anh ta cha c ca ci. Trc nm T1, ngi tiu dng mun vay n, nhng khng th. V vy ton b thu nhp em tiu ht v anh ta khng tit kim m cng khng vay n. Sau nm T1, ngi tiu dng bt u tit kim dnh cho lc ngh hu v tiu dng trong sut cuc i c duy tr mc C* khng i Lu rng, C* ln hn C nh trong hnh v. C ngha l v trong phn (b), ngi tiu dng c mc tiu dng c mc tiu dng cao hn trong phn th nht cuc i, do , c nhiu ngun lc mt mt hn khi khng c gii hn vay n - tiu dng s cao hn. 5. Cc nh nhn khu hc d bo rng t l ngi gi trong dn s tng trong 20 nm ti. M hnh vng i d bo ra sao v nh hng ca s thay i nhn khu ny i vi t l tit kim quc dn? M hnh gi thuyt vng i d on rng mt ngun tit kim quan trng l do nhng ngi tit kim khi h ang lm vic dnh vn tiu dng sau khi h ngh hu. l tit kim lc tre, tiu lc gi. Nu s dn ng tui tng ln trong vng 20 nm na, m hnh gi thuyt vng i d on khi nhng ngi ny ngh hu, h bt u chi tit kim ca ci ca mnh p ng nhu cu tiu dng, kho , t l d tr quc gia s gim trong 20 nm ti. 6. Mt cng trnh nghin cu cho thy ngi gi khng c con s dng tin tit kim mc xp x mc ca nhng ngi tiu dng gi c con. Pht hin ny c ngha g i vi nhn nh cho rng ngi gi khng s dng tin tit kim nhiu nh m hnh vng i d bo? Trong chng ny, chng ta xem xt 2 gi thuyt v sao nhng ngi ng tui khng tiu dng nhanh nh m hnh gi thuyt vng i d on. Trc ht, do cc tnh hung phi tiu nhiu tin m khng th d on trc c, h c th gi mt s tin tit kim d phng. Trong trng hp, h cng sng lu hn d kin hoc chi ph cho nhng dn thuc t tin hn. Gi thuyt th hai l h mun li ca ci cho con chu, h hng hoc mc ch t thin. Nu ngi ng tui khng c con chu cng tiu dng mc nhng ngi c con chu, th iu ny dng nh do tm l phng nga l chnh; vic li ti sn c nh hng tm l n nhng ngi c con ln hn l n nhng ngi khng c con. Mt l do khc na l c l c con th cng chng tng thm c s tit kim c mong mun. V d, c con th tng nh hng tm l n
108
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw vic li tha k, nhng l gim tm l phng nga, bn c th da vo con ci khi c vn v ti chnh. C l, hai nhn t nh hng n tit kim ny t loi tr nhau.
Chng 16 Bn v vn n chnh ph Tm tt 1. Theo quan im truyn thng v n chnh ph, bin php ct giamt thu c b p bng n kch thch chi tiu ca ngi tiu dng v lm gim tit kim quc dn. S gia tng chi tiu ny ca ngi tiu dng lm tng tng cu v thu nhp trong ngn hn, nhng dn ti khi lng t bn nh hn v thu nhp thp hn trong di hn. 2. Theo quan im Ri-cc- v n chnh ph, bin php ct gim thu c b p bng n khng kch thch chi tiu ca ngi tiu dng v n khng lm tng thu nhp thng xuyn - n ch chuyn thu t hin ti sang tng lai.
109
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 3. Cuc tranh lun gia quan im truyn thng v Ri-cc- v n chnh ph xt cho cng l cuc tranh lun v hnh vi ngi tiu dng. Ngi tiu dng c hnh ng hp l hoc c thin cn klhng? H c vp phi gii hn vay n khng? H c lin h v mt kinh t vi cc th h tng lai thng qua ca tha k c tnh v tha khng? Quan im ca cc nh kinh t v n chnh ph xoay quanh cch gii p ca h v nhng vn na. Ch tiu chun v thm ht ngn sch l ch tiu khng hon ho v chnh sch ti chnh v mt s l do. C th, ch tiu ny khng c iu chnh loi tr tc ng ca lm pht, khng loi tr s thay i trong cc khon n bng nhng thay i trong ti sn v hon ton b qua mt s khon n.
4.
Cu hi n tp 1. Theo quan im truyn thng, bin php ct gim thu c b p bng n nh hng nh th no ti tit kim cng cng, tit kim t nhn v tit kim quc dn. Tit kim cng cng l phn chnh lch gia thu v chi tiu chnh ph, v vy mt khon thu b ct gim c ti tr bng vay n s lm gim tit kim cng cng vi mt gi tr ng bng gi tr thu gim i. Thu gim cng lm tng thu nhp kh dng. Theo quan im truyn thng, v mc tiu dng cn bin nm gia 0 v 1, nn c tiu dng v tit kim c nhn tng ln. V tiu dng tng, tit kim c nhn tng t hn gi tr thu b gim i. Tit kim quc dn l tng s tit kim c nhn v tit kim cng cng; Bi lng tit kim cng cng gim nhiu hn lng tit kim c nhn tng ln, tit kim quc dn gim. 2. Theo quan im Ri-cc-, bin php ct gim thu c b p bng vay n nh hng nh th no i vi tit kim cng cng, tit kim t nhn v tit kim quc dn? Theo quan im ca trng phi Ricardo, khon thu gim c ti tr bng vay n khng khuyn khch tiu dng bi v n khng lm tng thu nhp thng xuyn - ngi tiu dng c u c nhn xa trng rng s hiu rng chnh ph vay tin ngy hm nay c nghi rng thu s tng ln trong tng lai. V thu gim khng lm tng tiu dng, cc h gia nh s tit kim lm tng thu nhp kh dng nhm tr thu trong tng lai v vic gim thu hin ti ng : tit kim c nhn tng ln ng bng phn thu gim i. Tit kim c nhn tng b tr cho phn tit kim cng cng gim do thu gim. V vy, thu gim khng c tc ng i vi tit kim quc dn.
110
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 3. Bn tin theo quan im truyn thng hay quan im Ri-cc v n chnh ph? V sao? Vic bn gi mt quan im no v n chnh ph ph thuc vo vic bn ngh ngi tiu dng s phn ng nh th no. Nu bn theo quan im truyn thng, khi bn tin rngkhon thu gim c ti tr bng vay n s khuyn khch tiu dng v gim titt kim quc dn. Bn c th tin vo iu ny bi mt s l do. Th nht, ngi tiu dng c th thin cn hay phi l, v vy h ngh rng thu nhp thng xuyn ca h tng ln mc d thc t khng phi nh vy. Th hai, ngi tiu dng c th phi i mt vi nhng gii hn vay n, v vy h ch c th tiu dng vi thu nhp ca chnh h. Th ba, ngi tiu dng c th cho rng th h tng lai s phi ng phn thu tng v ngi tiu dng ny c th khng quan tm ti con ci ca h mt cch y cho nn h khng li ca tha k cho con ci ca h b p cho khon thu tng ny. Nu bn theo trng phi Ricardo, khi bn tin rng nhng phn i trn l khng quan trng. C th, bn tin rng ngi tiu dng thy trc rng chnh ph vay n ngy hm nay ng rng thu s nh vo u h hay con chu h trong tng lai. Hn na, gim thu ti tr bng i vay em li cho ngi tiu dng khon thu nhp nht thi cui cng s b ly li. Kt qu l ngi tiu dng s tit kim phn thu nhp thm tr cho phn thu tng ln trong tng lai. 4. M t ba vn nh hng n qu trnh tnh ton thm ht ngn sch chnh ph. Mt kh khn khi tnh ton thm ht ngn sch l tnh lm pht. Thm ht phi bng phn thay i ca phn n chnh ph thc t, ch khng phi thay i trong n chnh ph danh ngha. Thm ht ngn sch bng chi tiu chnh ph tr i thu nhp ca chnh ph v chi tiu ca chnh ph phi bao gm li sut thc t tnh trn n chnh ph hin ti ch khng phi ton b li sut danh ngha tr. Vn th hai l thm ht ngn schphi tnh ti ti sn c cng nh ti sn n ca chnh ph. V vy thm ht ngn sch phi tnh ti nhng thay i trong n chnh ph tr i nhng thay i trong ti sn c. Vn th ba l thm ht ngn sch c tnh phi loi ra mt s ti sn n quan trng ca chnh ph. V d, nhng ti sn n ny bao gm trch nhim v lng hu phi tr cho nhng nhn vin lm vic cho chnh ph, trch nhim phc li x hi trong tng lai v nhng ti sn n th hin chi tiu bt ng nh l khon m bo tn dng chnh ph. Bi tp v vn dng 1. Bn hy tho mt l th cho ngi thng ngh s c nhc ti trong mc 16.1 gii thch v nh gi quan im Ri-cc v n chnh ph. y l ni dung mt bc th:
111
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Tha ngi ngh s: Trong l th trc ca ti, ti gi nh rng mt khon thu gim c b p bng vic chnh ph i vay s khuyn khch tiu dng ca ngi dn. Nhiu nh kinh t hc a ra gi nh ny bi v dng nh ta cm thy rng l dn c s c thu nhp hin ti cao hn, khi chng ta s tiu dng nhiu hn. Kt qu ca vic tiu dng ny l vic tit kim quc dn s gim. Cc nh kinh t theo trng phi Ricardo li cho rng gi nh cm tnh b ngoi nh vy ca ti l khng ng. Mc d khon thu gim c ti tr bng vay n s lm tng thu nhp kh dng hin ti nhng n cng ng rng ti mt thi im no d trong tng lai chnh ph s phi tng thu tr n v nhng khon li. Kt qu l thu gim ch em li cho ngi tiu dng mt khon thu nhp tng ln mt cch tm th m cui cng s b i li. Nu ngi tiu dng hiu c iu ny th khi h bit rng ngun thu nhp thng xuyn hay c i ca h khng thay i. Do vy thu gim khng c tc ng i vi tiu dng v cc h gia nh s gi li phn thu nhp kh dng tng thm tr thu m h phi chu sau ny. Bi v khng c tc ng i vi tiu dng nn n cng khngc tc ng i vi tit kim quc dn. Nu tit kim quc dn khng thay i khi nh ch ra bi cc nh kinh t hc ni ting m ngi c nghe ngy hm qua, thm ht ngn sch s khng c nhng tc ng nh ti nu. C th, sn lng, vic lm, n nc ngoi v cc khon li s khng b nh hng c trong ngn hn v di hn. Gim thu s khng c nh hng i vi s n nh ca nn kinh t. C mt s l do khin cc nh kinh t hc theo trng phi Ricardo khng l gii c. u tin l, ngi tiu dng c th phi l v thin cn: h c th khng hiu y rng thu gim c ngha trong tng lai thu s tng. Th hai l, mt s ngi c th phi i mt vi nhng gii hn vay n: v bn cht, thu gim s cho nhng ngi tr thu mt khon vay m hin ti h khng c nhn. Th ba l, ngi tiu dng c th d on rng h s khng phi chu khon thu trong tng lai m nhng the h mi s phi chu v h khng quan tm ti tiu dng ca th h ny. Ngh vin ca cc ngi s phi quyt nh l ngi tiu dng s phn ng nh th no khi thu giamr c ti tr bng vay n. C th l h s tiu dng nhiu hn hay mc tiu dng s khng thay i? Kmh th Nh kinh t CBO 2. Chng 15 trnh by cc l thuyt khc nhau v hm tiu dng: ba phng on ca Keynes, gi thuyt vng i v gi thuyt thu nhp thng xuyn. Cc quan im khc nhau v hm tiu dng ny hm iu g cho cuc tranh lun gia
112
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw quan im truyn thng v quan im Ri-cc- v n chnh ph? Cuc tranh ci v vn n chnh ph thc s l cuc tranh lun v vic ngi tiu dng s phn ngs th no. Mc du vy, nhng quan im khc nhau v chc nng tiu dng c ngha quan trng i vi cuc tranh ci ny. Keynes d on rng thu nhp hin ti l yu t quyt nh u tin i vi tiu dng. iu ny ng rng v thu phi tr trong tng lai khng nh hng ti thu nhp hin ti, nn phn thu ny khng nh hng ti tiu dng. Keynes cng d on rng chi ph tiu dng cn bintr gi tiu dng thm khi c thm 1 USD thu nhp-l nm trong khong 0 v 1. iu ny ng rng nu thu gim c ti tr bi vay n lm tng thu nhp kh dng khi mt phn ca thu nhp s c tiu dng: tit kim c nhn tng t hn tr gi thu gim. V vy nhng d on ny c ng rng quan im truyn thng v n chnh ph l ng. M hnh vng i ng rng ngi tiu dng quan tm ti nhng ngun thu nhp trong cuc sng ca h. Thu gim c ti tr bng vay n c ngha rng hin ti thu thp hn v trong tng lai thu s cao hn. Nu trong tng lai nhng c nhn bnh thng phi tr thu, khi cc ngun thu nhp trong cuc sng ca h khng thay i do gim thu, cng nh h khng i mt vi nhng gii hn vay n, tiu dng hin ti ca h khng thay i, v quan im ca trng phi Ricardo v n chnh ph l ng> Nu thu trong tng lai nh vo th h tng lai m nhng c nhn ny khng c mi lin h, khi vic gim thu s lm i sng ca h kh hn; h s tng tiu dng ca h v lc ny quan im ca cc nh kinh t hc truyn thng li ng. Gi thuyt v thu nhp thng xuyn tp trung vo nhng bin ng tm thi v t xy ra ca thu nhp m con ngi tri qua t nm ny sang nm khc. Tc ng ca vic gim thu c ti tr bi vay n i vi tiu dng ca mt c nhn i din d vo hiu bit ca c nhn nh n th hin trong m hnh vng i. Nu c nhn phi tr phn thu tng trong tng lai khi thu nhp thng xuyn ca h s khng thay i v quan im ca cc nh kinh t hc theo trng phi Ricardo ng. 3. H thng bo him x hi nh thu vo cng nhn v tr cp cho ngi gi. Gi s quc hi tng c the v tr cp. n gin ho, hy gi nh rng quc hi cng b bin php tng thu s chm dt sau mt nm. a) S thay i ny nh hng n nn kinh t ra sao? b) Cu tr li ca bn c ph thuc vo vic cc th h c lin h vi nhau theo ch ngha v tha khng? a) Chng ta gi nh rng m hnh vng i Chng 15 ng v mi ngi mun duy tr vic tiu dng cng thun li cng tt. iu ny ng rng tc ng i vi tiu dng khi c mt s thay i tm
113
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw thi v thu nhp s ke di sut qung i cn li ca mt con ngi. Chng ta cng gi nh mt cch n gin rng li sut bng 0. Ta hy xem xt mt v d n gin. Gi T l thu tm thi nh vo th h tr vo mt thi im no , v B l khon tr cp tr cho ngi gi vo thi dim , khi B=T. Nu mt ngi gi ch sng c 10 nm na khi khon tr cp tm thi ny s lm tng tiu dungf ca ngi gi ny mt lng l B/10. Nu mt cng nhn bnh thng cn sng c 30 nm na, khi phn tng thu lm gim thu nhp hin ti ca h l T/30. Tng cng tiu dng thay i mt lng l: C = B/10 - T/30 = B/15 Vic chuyn s giu c sang ngi gi lm tng tiu dng rng v bi vy tit kim gim xung. iu ny xy ra v ngi gi tng tiu dng mt lng nhiu hn lng ngi cng nhan gim tiu dng bi s nm m ngi gi cn sng t hn v v vy c mt mc tiu dng cn bin cao hn. b) Cu tr li cho phn a) da vo vic cc th h c lin quan ti nhau khng. Nu cc th h c lin quan ti nhau khi ngi gi c th khng cm thy hnh phc khi c tr cp phc li x hi bi v thu v tr cp tng khng c tc ng i vi thu nhp thng xuyn ca mt h gia nh bnh thng; n n gin ch l chuyn ngun lc ca th h ny sang th h khc trong mt gia nh. Nu ngi gi khng mun nhn ly c hi ny tiu dng bng chi ph ca chnh con ci h, h c th c gng b p cho nh hng do khon tng thu mang li i vi con ci h bng cch dd li qu cho h hoc li ca tha k cho h. Vi tc dng nh vy, iu ny lm gim nh tc ng ca vic tng thu i vi tiu dng v tit kim. 4. Hy nh gi tc dng ca ch tiu hch ton gia cc th h t gic ca mt s ngi tin rang cc th h lin h vi nhau theo ch ngha v tha! By gi hy nh gi tc dng ca ch tiu hch ton gia cc th h t vin cnh ca mt s ngi tin rng nhiu ngi tiu dng vp phi gii hn vay n. Nu cc th h c lin quan ti nhau, vic tnh ti th h tht khng hu ch. Vic tnh ti cc th h nhn nhn thu nhp trong ton b cuc i ca cc th h khc nhau. Nu cc th h ny c lin quan ti nhau th vn quan tm l thu nhp trong sut cuc i ca ton b cc th h trong mt gia nh ch khng phi thu nhp c cuc i ca bt k mt th h c th no. V d, tng thu trong sut cuc i ca th h tr c th s c b p bng vic tng ti sn tha k ca th h trc li cho th h sau. Nu nhiu ngi tiu dng phi i mt vi nhng gii hn vay n khi vic tnh ti cc th h s hu ch nhng khng y . V d, xem xt 2 chnh sch cho th h tr. Chnh sch th nht l gim thu hin ti nhng gi tr cp phc li x hi khng thay i. Chnh sch th hai l gi thu khng thay i nhng tng tr cp phc li x hi. C hai chnh sch ny u ging nhau theo quan im ca vic tnh ton ti th
114
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw h, quan im ny nhn nhn tc ng tng th ca cc chnh sch i vi th h. Nu th h tr phi i mt vi nhng gii hn vay n khi c hai chnh sch ny l khc nhau hon ton. C th l chnh sch u tin gip ch cho th h tr nhiu hn l chnh sch th hai.
Chng 17 u t Tm tt 1. Sn phm cn bin ca t bn quyt nh gi thu t bn thc t. Li sut thc t, t l khu hao v gi tng i ca hng u t quyt nh chi ph ca t bn. Theo m hnh tn c in,
115
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw doanh nghip u t khi gi thu cao hn chi ph ca t bn v ct gim u t khi gi thu thp hn chi ph ca t bn. Cc b phn khc nhau trong lut thu tc ng vo ng c u t. Thu thu nhp cng ty cn tr u t, cn bin php min thu u t-hin b bi b M khuyn khch u t. Mt cch khc biu th m hnh tn c in l khng nh u t ph thuc vo q-Tobin, t l gia gi th trng ca t bn lp t v chi ph thay th n. T l ny phn nh li nhun hin ti v d kin tng lai ca t bn. Ngc li vi gi nh ca m hnh tn c in, cc doanh nghip khng phi lc no cng gi c vn ti tr u t. Gii hn ti chnh lm cho u t nhy cm vi ng tin mt hin ti ca doanh nghip. u t vo nh ph thuc vo gi tng i ca nh . Gi nh n lt n li ph thuc vo nhu cu v nh v lng cung c nh. S gia tng nhu cu v nh , c th l do s gim st ca li sut, lm tng gi nh v u t vo nh . Cc doanh nghip c nhng ng c khc nhau gi hng tn kho: iu ho sn xut; s dng lm nhn t sn xut, trnh cn kit hng tn kho v d tr sn phm d dang. M hnh tt v u t vo hng tn kho khng cn nu ra ng c c th no l m hnh tng tc. Theo m hnh ny, khi lng hng tn kho t l thun vi GDP. N hm u t hng tn kho ph thuc vo s thay i ca GDP.
2. 3.
4.
5.
6.
Cu hi n tp 1. Trong m hnh tn c in v u t c nh vo kinh doanh, trong hon cnh no cc doanh nghip s cm thy c li khi b sung thm khi lng t bn? 2. -Tobin l g v n c lin quan g i vi u t/ 3. Hy gii thch ti sao s gia tng li sut li lm gim khi lng u t vo nh ? 4. Hy nu ra 4 l do lm cho cc doanh nghip gi hng tn kho. Cc l do lmdoanh nghip phi gi hng tn kho l: a) iu ho sn xut: Cc hng phi gi hng tn kho iu ho mc sn xut theo thi gian. Cc doanh nghip khng iu chnh sn xut ca mnh khi c cc bin ngtrong mc bn ra m s dng cch tt hn l gi cho sn xut mc n nh. Khi mc bn thp hn s sn xut ra, cc doanh nghip a s cn li vo hng tn kho v khi mc bn ra cao hn s sn xut ra, cc doanh nghip s ly t tn kho b p lng thiu ht ny. b) Hng tn kho l mt nhn t sn xut: Vic gi hng tn kho cho php cc hng hot ng c hiu qu hn, chng hn cc hng c th bn hng c hiu qu hn nu h c sn hng ho cho
116
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw hng, cc hng sn xut c th gi hng tn kho di dng ph tng thay th gim bt thi gian ngngf dy chuyn sn xut khi my hng. c) trnh cn kit d tr: Kp thi b sung khi mc tiu th t ngt tng ln, cc hng phi a ra cc quy nh sn xut trc khi bit c khch hng mun mua bao nhiu. Nu nhu cu vt qu mc sn xut v khng c hng tn kho, hng ho s ht v hng mt c doanh thu v li nhun. d) Hng tn kho dng sn phm d dang: Nhiu sn phm yu cu phi tri qua nhiu giai on khc nhau nn cn c thi gian sn xut. Khi sn phm ch c hon chnh tng phn, cc cu kin ca n c coi l b phn ca hng tn kho. Bi tp v vn dng 1. Hy s dng m hnh tn c in v u t l gii nh hng ca tng hin tng sau y i vi gi thu t bn, chi ph ca t bn v u t: a) Chnh sch tin t chng lm pht lm tng li sut. b) ng t ph hu mt phn khi lng t bn. c) S nhp c ca cng nhn nc ngoi lm tng quy m lc lng lao ng. S dng m hnh tn c in v hm u t l gii nh hng ca cc hin tng sau n gi thu t bn, chi ph ca t bn v u t I = I (MPK Phng trnh ny ni rng u t c nh ph thuc vo MPK, chi ph t bn v khon khu hao ca t bn .Nh li ti im cn bng, gi thu thc t ca t bn bng sn phm bin t bn. a) Chnh sch tin t chng lm pht lm tng li sut, li sut thc t tng lm tng chi ph t bn .u t s gim v cc hng s khng tm c li nhun khi tng thm t bn ca h. Khng c iu g xy n ngay vi gi thu t bn bi v sn phm bin ca t bn l khng thay i. b) ng t lm ph hu mt phn khi lng t bn, MPK s tng ln do quy lut sn phm bingim dn. V vy, gi thu thc t ca t bn tng ln. V MPK tng ln c quan h vi chi ph t bn(ci khng i), cc hng s tm kim c li nhunt vic tng u t. c) S nhp c ca cng dn nc ngoi lm tng quy m ca lc lng lao ng, sn phm bin ca t bn MPK v gi thu thc t ca t bn tng ln. Do MPK (tng) lin quan vi chi ph t bn (khng i) nn cc hng kim c li nhunh dn n tng u t. 2. Gi s chnh ph nh thu vo cc cng ty du la bng mt phn gi tr d tr du la ca cng ty. (Chnh ph bo m vi cc doanh nghip rng khon thu ny ch p dng
117
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw mt ln). Theo m hnh tn c in, khon thu ny nh hng nh th no i vi u t c nh vo kinh doanh ca cc doanh nghip ny? 3. M hnh IS-LM pht trin trong chng 9 v 10 gi nh rng u t ch ph thuc vo li sut. Nhng cc l thuyt ca chng ta v u t cho thy u t c th ph thuc vo thu nhp quc dn: thu nhp cao hn lm cho cc doanh nghip u t nhiu hn. a) Hy gii thch ti sao u t c th ph thuc vo thu nhp quc dn. b) Gi s u t b quy dnh bi I=I+aY, trong a l hng s nm gia 0 v 1. Nu u t b quy nh bp hm ny, nhn t chnh sch ti chnh trong giao im Keynes l g? c) Gi s u t ph thuc vo c thu nhp v li sut, ngha l hm u t c dng I=I+aY-br, trong a l hng s nm gia 0 v 1, b l hng s ln hpn 0. Hy s dng m hnh IS-LM xem xt nh hngngn hn ca s giamc mua hng ca chnh ph i vi thu nhp quc dn Y, li sut r, tiu dng C v u t I. Hm u t c th lm thay i nhng kt lun hm trong m hnh IS-LM c bn nh th no? 4. Khi th trng chng khon sp nh tnh hnh trong thng 10 nm 1929 v thng 10 nm 1987, Cc D tr Lin bang nn phn ng nh th no? Ti sao? 5. Hin ti l nm bu c v nn kinh t ang trong giai on suy thoi. ng c vin i lp vn ng vi khu hiu mim thu u t v ha s thc hin vo nm ti sau khi trng c. Li ha vn ng bu c ny c tc ng nh th no i vi tnh hnh kinh t trong nm hin ti? 6. Trong nhng nm 1950, nc M tri qua thi k gia tng ln s lng tr em s sinh. Th h c t sut sinh cao ny tr thnh ngi ln v bt u lp gia nh vo nhng nm 1970. a) Hy s dng m hnh v u t vo nh d bo nh hng ca s kin ny i vi gi nh v u t vo nh . b) Hy tnh gi thc t ca nh cho nhng nm 1970 v 1980, tnh bng t l gia ch s iu chnh u t vo nh v ch s iu chnh GDP. Bn tm thy iu g? Pht hin ny c ph hp vi m hnh khng? (Ch dn: Ngun s liu tt l Bo co Kinh t ca Tng thng c xut bn hng nm) 7. Cc o lut thu ca M khuyn khch u t vo nh v cn tr u t c nh vo kinh doanh. Chnh sch ny c tc
118
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw ng di hn g? (Ch dn: Hy ngh v th trng lao ng).
Chng 18 Cung v cu v tin t Tm tt 1. H thng ngn hng d tr mt phn to ra tin bi v mt la d tr to ra nhiu la tin gi. 2. Cung ng tin t ph thuc vo c s tin t, t l tin mt/tin gi v t l d tr/tin gi. S gia tng c s tin t dn ti s gia tng t l thun trong cung ng tin t. S gim st trong t ld tr/tin gi hoc t l tin mt/tin gi lm tng nhn t tin t v qua lm tng cung ng tin t. 3. Cc D tr Lin bang thay i cung ng tin t bng cch s dng ba cng c chnh sch. N c th tng c s tin t bng cch mua tri phiu qua th trng m hoc gim t l chit khu. N c th ct gim t l d tr/tin gi bng cch ni lng yu cu d tr bt buc.
119
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 4. 5. L thuyt c cu u t v nhu cu tin t nhn mnh rng tin l phng tin bo tn gi tr. N d bo rng nhu cu v tin t ph thuc vo ri ro v li tc thu c t tin v cc ti sn khc. Cc l thuyt giao dch v nhu cu tin t, chng hn m hnh Baumol-Tobin nhn mnh rng tin l mt phng tin trao i. Chng d bo rng nhu cu v tin t t l thun vi chi tiu v t l nghch vi li sut. Nhng i mi ti chnh dn ti vic to ra cc ti sn c nhiu tnh cht ca tin. Nhng loi bn t ny lm cho nhu cu v tin t km n nh hn v iu ny lm cho vic thc hin chnh sch tin t tr nn phc tp hn.
6.
Cu hi n tp 1. Hy gii thch phng thc to tin ca cc ngn hng? Trong h thng ngn hng d tr mt phn, cc ngn hng to tin bi v h thng xuyn ch gi li mt t l t khon tin gi ca dn c d tr. Cch d nhn bit c cc ngn hng to tin nh th no l xem bng tng kt ti sn ba ngn hng nh hnh 18-1 di y: A. Bng tng kt ti sn ca ngn hng th nht Cung tin=1000 la C N D tr 1000 la Tin gi dn chng 1000 la B. Bng tng kt ti sn ca ngn hng th nht Cung tin=1800 la C N D tr 200 la Tin gi dn chng 1000 la Cho vay 800 la C. Bng tng kt ti sn ca ngn hng th nht Cung tin=2440 la C N D tr 160 la Tin gi dn chng 800 la Cho vay 640 la hnh 18-1A, gi s rng h gia nh gi ton b 1000 la tin mt trong nn kinh t vo ngn hng th nht. Mc d lng cung tin vn l 1000 la, l do lc ny hnh thc ca nhu cu gi tin ph bin hn nhu cu tin t. Nu cc ngn hng gi 100% tin gi di dng d tr th h thng ngn hng khng tc ng n cung ng tin t. Tuy nhin, thng qua h thng ngn hng d tr mt phn, ngn hng khng cn thit phi gi li ton b tin gi ca h gia nh di dng d tr m ngn hng phi gi li mt khon d tr va m n c th dng n khi ngi gi mun rt tin ra, nhng ngn hng cho vay vi phn cn li ca lng tin gi. Nu ngn hng th nht c t l d tr/tin gi l 20% th ngn hng gi li 200 la trong s 1000 la tin gi di dng d tr v cho vay phn cn li l
120
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 800 la. Hnh 18-2B trnh by bng tng kt ti sn ca ngn hng th nht sau khi n cho vay 800 la. Nh thc hinkhon cho vay ny, ngn hng th nht lm tng cung tin t mt lng l 800 la. Ngi gi tin vn c s tin gi khng k hn bng1000 la, nhng by gi ngi vay tin gi 800 la tin mt. Tng cung tin t bng 1800 la. Qu trnh to tin khng dng li ngn hng th nht. Nu ngi vay gi 800 la tin mt vo ngn hng th hai, th ngn hng th hai ny c th s dng khon tin gi ny cho vay. Nu ngn hng th hai ny cng c t l d tr/tin gi l 20%, th ngn hng gi li 160 la trong s 800 la di dng d tr v cho vay phn cn li l 640 la. Nh thc hin khon cho vay ny, ngn hng th hai lm tng lng cung tin l 640 la, nh hnh 18-1C. By gi, tng cung tin t l 2440 la. Qu trnh to tin ny tip tc din ra vi mi lng tin gi v ko theo hot ng cho vay c thc hinj. Trong bi tp ny chng ta chng minh c rng mi 1 la d tr to ra la tin t. Trong v d trn = 0,20 cho nn 1000 la gc c gi vo ngn hng th nht to ra 5000 la tin t. 2. Ba cch m Cc D tr Lin bang tc ng vo cung ng tin t l g? Cc D tr Lin bang qun l cung ng tin t thng qua nghip v th trng m, d tr bt buc v t l chit khu. Nghip v th trng m l hot ng mua v bn tri phiu ca chnh ph ca Cc D tr Lin bang. Nu Cc D tr Lin bang mua tri phiu chnh ph, lng la m n tr cho tri phiu lm tng c s tin t v v th lm tng cung tin. Nu Cc D tr Lin bang bn tri phiu chnh ph, lng la m n thu c t tri phiu lm gim c s tin t v v th lm gim cung tin. D tr bt buc l bin php iu chnh do Cc D tr Lin bang p dng nhm buc cc ngn hng phi gi mt t l d tr/tin gi ti thiu. S gim lng d tr bt buc lm gim t l d tr/tin gi, iu ny to iu kin cho php cc ngn hngcho vay nhiu hn vi mt lng tin gi nh trc v v th lm tng s nhn tin t v cung ng tin t. T l chit khu l mc li sut m Cc d tr Lin bang quy nh khi cho cc ngn hng vay tin. Cc ngh hng vay tin ca Cc D tr Lin bang nu lng d tr ca h di mc d tr bt buc. T l chit lhu cng thp, tin vay d tr cng r. V vy, cc ngn hng cng vay nhiu tin ti quy chit khu ca Cc D tr Lin bang. Bi vy, bin php t l chit khu lm tng c s tin t v cung ng tin t. 3. Ti sao khng hong ngn hng c th dn ti s gim st cung ng tin t?
121
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw hiu vn ti sao khng hong ngn hng c th dn n s gim st cung ng tin t, trc ht phi xem xt iu g quyt nh cung ng tin t. Phng trnh cung tin chng ta nghin cu c biu din: M=mxB Cung tin M ph thuc vo s nhn tin t m v c s tin t B. S nhn tin t c th biu din qua tham s t l d tr/tin gi rr v t l tin mt/tin gi cr. Cng thc trn tr thnh: M= B Cng thc trn cho thy cung tin ph thuc vo t l tin mt/tin gi cr, t l d tr/tin gi rr v tin c s B. Khng hong ngn hng m biu hin l s lng ln ngn hng b ph sn c th lm thay i hnh vi ca nhng ngi gi tin v cc ch ngn hng v lm thay i t l tin mt/tin gi v t l tin d tr/tin gi. Gi nh rng s lng ngn hng ph sn lm gim long tin ca cng chng vo h thng ngn hng. H gia nh s thch nm gi tin mt trong tay hn l gi tin vo cc ngn hng(v thm ch h tin trong nhng chic nm). S thay i hnh vi ca ngi gi tin s khin cho nhiu ngi rt tin gi ca mnh ra v v th lm tng t l tin mt/tin gi. Thm vo , khng hong ngnh ngn hng s lm thay i hnh vi ca cc ch ngn hng. Do s nhiu ngi rt tin gi ca mnh ra, ngn hng s t ra lo lng v tng s lng tin h nm gi trong khong d tr, v vy lm tng t l d tr/tin gi. Vi cng thc a ra trn v s nhn tin t ch ra rng s ra tng ca c t l tin mt/tin gi v t l d tr/tin gi dn n s gim s nhn tin t v v th lm gim cung tin. 4. Hy gii thch s khc nhau gia l thuyt c cu u t v l thuyt giao dch v nhu cu tin t? Nhng l thuyt c cu u t v nhu cu tin t nhn mnh vai tr ca tin vi t cch phng tin bo tn gi tr. Nhng l thuyt ny nhn mnh rng mi ngi gi tin vi t cch b phn trong c cu u t cu h bi v tin to ra li tc danh ngha an ton. V th, nhng l thuyt c cu u t d bo rng nhu cu v tin t ph thuc vo ri ro v li tc ca tin cng nh tt c cc ti sn khng phi tin khc m h gia nh gi li trong c cu u t ca h. Thm vo , nhu cu tin t ph thuc vo tng s ca ci bi v ca ci bi v ca ci o lng ton b quy m ca c cu u t. Ngc li, nhng l thuyt giao dch v nhu cu tin t nhn mnh vai tr ca tin vi t cch phng tin trao i. Nhng hc thuyt ny nhn mnh rng h gia nh gi tin mua hng. Nhu cu tin t ph thuc vo chi ph ca vic gi tin(kim dc t l li tc) v ch li ca vic gi tin(thc hin giao dch mt cch thun tin). V th, nhu cu v tin t ph thuct l nghch vo t l li sut v t l thun vo thu nhp.
122
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw 5. Theo m hnh Baumol-Tobin, yu t no thng quyt nh s ln mi ngi n ngn hng? Quyt nh ny c lin quan g n nhu cu tin t? M hnh Baurmol-Tobin l gii vic con ngi tnh ton gia chi ph v li ch ca vic gi tin nh th no. Li ch ca vic gi tin l s thun tin: H gia nh gi tin s khng phi i n ngn hng mi khi h mun mua mt ci g . Chi ph phi tr cho s thun tin ny l li sut mt im h c th thu c t vic gi tin vo ti khon tit kim c li. Nu gi r l t l li sut danh ngha, Yl thu nhp hng nm v F l chi ph cho mi ln n ngn hng, ta c s ln n ngn hng cho php ti thiu ho tng chi ph l: N= Cng thc trn cho thy: Khi i tng, s ln ti u n ngn hng tng ln bi v chi ph ca vic gi tin tng ln. Khi Y tng, s ln ti u n ngn hng tng ln bi v nhu cu to ra nhiu giao dch hn. Khi F tng, s ln ti u n ngn hng gim bi v chi ph cho mi ln n ngn hng tr ln cao hn. Kim tra tnh ti u ca s ln n ngn hng thy r trong mc gi tin bnh qun- l cu v tin t. Cng i li thng xuyn n ngn hng cng lm gim lng tin gi v cng t i li th cng tng lng tin gi. Chng ta bit rng mc gi tin bnh qun l Y/2N*. Bng cch lp li t s ny trong cng thc trc i vi N*, chng ta c: Mc gi tin bnh qun = Tht vy, m hnh Baurmol-Tobin cho chng ta bit cu tin t ph thuc t lthun vi chi ph v t l nghch vo t l la sut. 6. S tn ti ca bn t lm phc tp ho vic thc hin chnh sch tin t theo cch no? Bi tp v vn dng 1. Cung ng tin t gim trong thi k 1929- 1933 v c t l tin mt/tin gi v t l d tr/tin gi u tng. Hy s dng m hnh v cung ng tin t v s liu trong bng 181 tr li nhng vn gi nh sau y v hin tng ny. a) iu g c th xy ra i vi cung ng tin t nu t l tin mt/tin gi tng nhng t l d tr/tin gi khng thay i? b) iu g c th xy ra i vi cung ng tin t nu t l d tr/tin gi tng nhng t l tin mt/tin gi khng thay i? c) Thay i no trong hai thay i ny chu trch nhim ln hn i vi s gim st trong cung ng tin t M hnh v cung ng tin t c nghin cu trong chng 18 c biu din:
123
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw M = m.B Cung ng tin t M ph thuc vo s nhn tin t m v tin c s B. S nhn tin t cng c th c biu din qua tham s t l d tr/tin gi rr v t l tin mt/tin gi cr. Cung tin t c vit di dng: M= B Phng trnh trn cho thy cung tin t ph thuc vo t l tin mt/tin gi, t l d tr/tin gi v tin c s. tr li t cu hi a n c, chng ta s dng s liu cung tin, tin c s, s nhn tin, t l d tr/tin gi v t l tin mt/tin gi c cho trong bng 18 sau: Thng 8 nm 1929 Thng 3 nm 1933 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------Cung tin 26,5 19,0 Tin c s 7,1 8,4 S nhn tin t 3,7 2,3 T l d tr/tin gi 0,14 0,21 T l tin mt/ tin gi 0,17 0,41 a) i n kt lun diu g c th xy ra i vi cung tin t nu t l tin mt/tin gi tng nhng t l d tr/tin gi khng thay i, chng ta cn tnh ton s nhn tin t ri thay gi trny trong phng trnh cung tin t M = m.B. sau s dng s liu t l tin mt/tin gi nm 1933 v s dng s liu t l d tr/tin gi ca nm 1929 tnh ton li s nhn tin t: m = -------------- =------------- = i n kt lun cung tin t trong nhng iu kin ca nm 1933 th: M = m.B Dng gi tr m v lng tin c s nm 1933 tnh ton: M = 2,56 . 8,4 = 21,504 V vy, cung ng tin t gim t 26,5 mc ca nm 1929 xung cn 21, 504 vo nm 1933 vi tnh hung nu trn. b) i n kt lun iu g c th xy ra i vi cung ng tin t nu t l d tr/tin gi tng nhng t l tin mt/ tin gi khng thay i, chng ta cn phi tnh ton li s nhn tin t v sau thay gi tr ny vo phng trnh cung ng tin t M = m.B. tnh ton s nhn tin t, chng ta s dng s liu t l d tr/tin gi ca nm 1933 v t l tin mt/tin gi s liu nm 1929 nh sau: m = --------------- = -----------
124
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw m = 3,09 i n kt lun cung ng tin t vi nhng iu kin nm 1933: M = m.B Thay gi tr m tnh c trn v lng tin c s nm 1933 M = 3,09 x 8,4 M = 25/96 V vy, trong tnh hung trn, cung ng tin t s gim t 26,5 trong nm 1929 xung cn 25,96 trong nm 1933 c)T cc php tnh cu a) v b), r rng l s gim st ca t l tin mt/tin gi l nguyn nhn ca s gim st s nhn tin t v v th gy nn s gim st i vi cung ng tin t. 2. Hy da vo m hnh Baumol-Tobin cn nhc s ln bn nn n ngn hng rt tin mt a) Bn s dng tin mt mua bao nhiu mi nm (ngc vi sc hoc th tn dng)? y l gi tr Y ca bn. b) Mi ln n ngn hng bn tn bao nhiu thi gian? Tin lng tnh theo gi ca bn l bao nhiu? Hy s dng hai ch tiu ny tnh gi tr F ca bn. c) Bn kim c bao nhiuli sut cho s tin m bn ti khon ca mnh ngn hng? y l gi tr i ca bn. (Ch : vit li sut di dng thp phn - ngha l 6% phi vit l 0,06) d) Theo m hnh Baumol-Tobin, bn nn n ngn hng bao nhiu ln mi nm v mi ln bn nn rt bao nhiu tin? e) Trn thc t bn n ngn hng bao nhiu ln v rt bao nhiu tin? f) Hy so snh d bo ca m hnh Baumol-Tobin vi hnh vi ca bn. M hnh c m t ng hnh vi ca bn khng? Nu khng th ti sao khng? Bn s thay i m hnh nh th no lm cho n ng hn hnh vi ca mnh? a) Gi s bn chi tiu mi nm lng tin mt l 1500 la. Y = 1500 la b) Gi s thi gian i n ngn hng mt 0,5 gi v tin lng tnh theo gi ca bn l 10 la. Vy th mi ln n ngn hng bn tn khong chi ph 0.5 x 10 la = 5 la. F = 5 la c) Gi s t l li sut t ti khon ca bn ngn hng l 6%. R = 0,06. d) Theo m hnh Baumol-Tobin, s ln n ngn hng cho php ti thiu ho tng chi ph l: N* = Thay cc gi tr ca r, Y v F m chng ta c sn cu a, b v c, chng ta c: N* = N* = 3
125
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw Theo m hnh Baumol- Tobin, bn nn i n ngn hng 3 ln mi nm, mi ln i n ngn hng bn nn rt Y/N* hay 500 la. e) Trong thc t, nhiu ngi i n ngn hng mt ln mi tun v rt s tin h d kin chi tiu trong tun . f) Hu ht mi ngi nhn ra rng thng thng h i n ngn hng thng xuyn hn v gi t tin hn l nhng d bo trong m hnh Baumol-Tobin. Mt s gii thch l v mi ngi s rng h s b cp. Hnh vi trm cplm tng chi ph ca vic gi tinv v th dn n vic ngi ta i n ngn hng thng xuyn v gi t tin hn. 3. Trong chng 6, chng ta nh ngha tc lu thng tin t l t l gia mc chi tiu danh ngha v s lngj tin t. By gi hy s dng m hnh Baumol-Tobin phn tch xem yu t no quyt nh tc lu thng. a) Hy nh li rng mc gi tin bnh qun bng Y/(2N) v biu th tc lu thng vi t cch l hm ca s ln n ngn hng N. Hy gi thch kt qu ca bn. b) Hy s dng cng thc cho s ln n ngn hng ti u biu thi tc lu thng vi t cch hm ca chi tiu Y, li sut i v chi ph cho mi ln n ngn hng F. c) iu g xy ra i vi tc lu thng khi li sut tng? Hy gii thch. d) iu g xy ra i vi tc lu thng khi gi c tng? Hy gii thch. e) Khi nn kinh t tng trng, iu g s xy ra i vi tc lu thng tin t? (Ch dn: hy xt xem tng trng kinh t tc ng ti Y v F nh th no) f) Gi s by gi s ln n ngn hng c nh ch khng c t do quyt nh. Gi nh ny c ngha g i vi tc lu thng tin t? a) biu th tc lu thng vi t cch l hm s ca s ln n ngn hng,, u tin ta a ra phng trnh s lng sau y: M.V = P.Y Chng ta viy li phng trnh trn vi tham s biu th tc V = ----Chng ta bit rng mc gi tin bnh qun thc t l: Thay th biu thc trn vo phng trnh tc lu thng, chng ta thu c: V = ----- = 2N Phng trnh ny cho chng ta thy rng tc lu thng tng ln khi s ln n ngn hng tng leen. Cng i n ngn hng nhiu ln c ngha l cng c t ngi gi la trong tay thanh ton cho cng
126
Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw khon chi tiu. V th, lng la phi c trao tay mt cch nhanh hn. Hay ni cch khc, tc lu thng tng ln. b) biu th tc lu thng vi t cch l hm s ca Y, i v F, chng ta bt u bng biu thc cu a, V=2N. Cng thc s ln n ngn hng ti u l: N* = Thay N* vo biu thc tc lu thng, chng ta thu pc: V= Tc lu thng by gi c biu th di dng hm s ca Y, r v F. c) Xut pht t biu thc tc lu thng cu b cho thy rng s tng ln ca t l li sut dn n s gia tng ca tc lu thng. Bi v chi ph c hi ca vic gi tin tng ln lm cho mi ngi i n ngn hng nhiu hn v mc gi tin bnh qun t hn. S gia tng tc lu thng mang li thc t l t ngi nm gi la trang tri cho cng mc chi tiu hn lng la v th phi trao tay nhanh hn. d) Xut pht t biu thc tc lu thng cu b cho thy rng khng c iu g xy ra i vi tc lu thng khi mc gi c tng. Mc gi c khng xut hin trong biu thc trn v v th khng nh hng n tc lu thng. e) thy r c iu g xy ra i vi tc lu thng tin t khi nn kinh t tng trng, im lu u tin l trong biu thc tc lu thng tin t xut pht t cu b, Y v F th hin theo t l gia chng. Khi nn kinh t pht trin, Y tng ln, kt qu l chi tiu cho hng ho v dch v tng ln. By gi, lng cng tng ln lm cho chi ph i n ngn hng F cao hn. (V d, trong m hnh tng trng kinh t Solow chng IV, lng thc t tng ln cng vi mc tng chi tiu thc t u ngi). V vy, trong nn kinh t ang tng trng, t l Y/F xem nh vn khng i, ni rng s khng c s thay i no i vi tc lu thng tin t. f) Xut pht t biu thc tc lu thng tin t cu a, chng ta c th thy r rng l nu N c nh th tc lu thng tin t cng khng thay i.
127

Giai BT KTVM

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giai BT KTVM

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Bi tp vn dng : 1. Hy xem bo ch trong nhng ngy qua, cc ch tiu thng k

Chng 3 Thu nhp quc dn sn xut, phn phi v phn b

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Chng 4 Tng trng kinh t

T bn trn mi cng nhn

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

T bn trn mi cng nhn

( +n1)k ( +n2)k sf(k ) 31

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

2. Trong chng ny, chng ta thy rng t l tht nghip

3. Mt s nh kinh t nghin cu nhng im khc bit gia

Hnh 5.1 Quan h gia tht nghip vi t l tham gia cng on

Hnh 5-2 Tin lng thc t W/P

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Hnh 5-4 Tin lng thc t

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

8. Hy gii thch iu g xy ra i vi s d thc t khi siu lm

Xut khu rng

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

u t , tit kim Hnh (7-9)

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

Tm tt, hng dn gii cu hi v bi tp gio trnh Kinh t V m ca Mankiw

You might also like