Plastik Matrisli Kompozitler

PLASTK MATRSL KOMPOZTLER
04.11.2008
Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Polimer malzemeler, son 25-30 yl ierisinde nemli gelimeler gstererek gnlk yaantmzda ve endstrinin hemen her dalnda kullanlan malzemeler haline gelmilerdir. Polimerler, yaplar gerei elik ve dier konvansiyonel malzemelerden farkldrlar ve onlarn avantajl yanlar n plana kartlarak kullanm alanlar giderek genilemektedir. Polimer ve polimer kompozitlerin baslca hedefleri en az elik kadar salam, olabildiince hafif, yksek kullanm scaklklarna dayankl ve ekonomik malzeme retimidir. Gnmzde ileri mhendislik malzemelerinin kullanmnda hi phesiz otomotiv sektr en byk pay almaktadr. Otolarda eitli plastik malzemelerin kullanm % 10 civarnda ise de tamponlar gibi baz zel uygulamalarda plastik kompozitler rakipsizdir
04.11.2008
NEDEN POLMER MATRSL KOMPOZTLER?

Malzemede yerine gre salamlk, esneklik, hafiflik, evre artlarna (nem, gne snlar, gibi) dayankllk, darbe dayanm, sertlik gibi gnlk yasamda kullanlan terimlerle ifade edilen zellikler yannda daha bilimsel bir dille ssal genlee katsaylar, yorulma, atlama ve krlma, ekme, eme dayanmlar ve benzeri deerlerin uygunluu aranr. Btn istenen zellikleri tek bir metal, seramik veya polimer malzemede bulmak son derece ender rastlanan bir olaydr.
04.11.2008
POLMER MATRSL KOMPOZTLER

eitli mhendislik uygulamalarnda metallerin yerini tercihen kullanlan polimer kompozitler sadece hafiflik, mekanik dayanm gibi zellikler deil, insan dokular ile uyum salayan ve sertlik derecesi ayarlanabilen yapay doku ve organlar gibi uygulamalarn dnda "optik elyaf" ve basn ile elektrik retebilen" piezo elektrik zellikli ve istenildii gibi ilenebilen zel sistemlerin yapmnda da metal ve seramik malzemelerin yerlerine kullanlmaktadr. Polimer kompozitler, iki ana kategoride incelenebilir. -- parack dolgulu kompozitler -- srekli elyaf kompozitler zellikle srekli elyaf ieren kompozitler yksek performans istenen alanlarda giderek daha ok kullanlmaktadir.
04.11.2008
ELYAFLI KOMPOZTLER
Bu kompozit tipi ince elyaflarn matris yapda yer almasyla meydana gelmitir. Elyaflarn matris iindeki yerleimi kompozit yapnn mukavemetini etkileyen nemli bir unsurdur. Uzun elyaflarn matris iinde birbirlerine paralel ekilde yerletirilmeleri ile elyaflar dorultusunda yksek mukavemet salanrken, elyaflara dik dorultuda olduka dk mukavemet elde edilir. ki boyutlu yerletirilmi elyaf takviyelerle her iki ynde de eit mukavemet salanrken, matris yapsnda homojen dalm ksa elyaflarla ise izotrop bir yap oluturmak mmkndr. Elyaflarn mukavemeti, kompozit yapnn mukavemeti asndan ok nemlidir. Ayrca, elyaflarn uzunluk/ap oranlar arttka matris tarafndan elyaflara iletilen yk miktar artmaktadr. Elyaf yapnn hatasz olmas da mukavemet asndan ok nemlidir. Elyaflarla pekitirilmi polimer kompozitler endstride ok geni kullanma alanna sahiptir. Pekitirici olarak cam, karbon kevlar ve boron lifleri kullanlr.
04.11.2008
ELYAFLI KOMPOZTLER
Baz elyaf veya liflerin (pekitirici/takviye liflerin) zellikleri
04.11.2008
ELYAFLI KOMPOZTLER
Kompozit yapnn mukavemetinde nemli olan dier bir unsur ise elyaf matris arasndaki ban yapsdr. Matris yap da boluklar sz konusu ise elyaflarla temas azalacaktr. Nem absorbsiyonu da elyaf ile matris arasndaki ba bozan olumsuz bir zelliktir. Gnmzde kompozit yaplarda en nemli takviye malzemeleri srekli elyaflardr. Bu elyaflar zellikle modern kompozitlerin oluturulmasnda nemli bir yer tutarlar. Cam elyaflar teknolojide kullanlan en eski elyaf tipleridir. Son yllarda gelitirilmi olan bor, karbon, silisyum karbr ve aramid elyaflar ise gelimi kompozit yaplarda kullanlan elyaf tipleridir. Elyaflarn ince apl olarak retilmeleri ile, byk ktlesel yaplara oranla yapsal hata olaslklar en aza indirilmitir. Bu nedenle stn mekanik zellikler gsterirler. Ayrca, elyaflarn yksek performansl mhendislik malzemeleri olmalarnn nedenleri aada verilen zelliklere de baldr ; --stn mikroyapsal zellikler, tane boyutlarnn kk oluu ve kk apta retilmeleri. --Boy/ap oran arttka matris malzeme tarafndan elyaflara iletilen yk miktarnn artmas --Elastisite modlnn ok yksek olmas
04.11.2008
CAM ELYAFLAR
Cam elyaflar, sradan bir ie camndan yksek saflktaki kuarts camna kadar pek ok tipte imal edilirler. Cam amorf bir malzemedir . boyutlu molekler yapda, bir silisyum atomu drt oksijen atomu ile evrilmitir. Silisyum metalik olmayan hafif bir malzemedir, doada genellikle oksijenle birlikte silis (Si 0 2) eklinde bulunur. Cam eldesi iin silis kumu, katk malzemeleri ile birlikte kuru halde iken 1260 C civarna stlr ve soumaya brakldnda sert bir yap elde edilir. Cam elyaf silika, kolemanit, alminyum oksit, soda gibi cam retim maddelerinden retilmektedir. Cam elyaf, elyaf takviyeli kompozitler arasnda en bilinen ve kullanlandr.
04.11.2008
CAM ELYAFLARIN ZELLKLER

Cam elyafn baz zellikleri aadaki gibi zetlenebilir ; Yksek ekme mukavemetine sahiptirler, birim arlk bana mukavemeti eliinkinden daha yksektir. Isl direnleri dktr. Yanmazlar, ancak yksek scaklkta yumuarlar. Bu zellikleri katk malzemeleri kullanlarak iyiletirilebilir. Kimyasal malzemelere kar direnlidirler. Nem absorbe etme zellikleri yoktur, ancak cam elyafl kompozitlerde matris ile cam elyaf arasnda nemin etkisi ile bir zlme olabilir.zel elyaf kaplama ilemleri ile bu etki ortadan kaldrlabilir. Elektrii iletmezler. Bu zellik sayesinde elektriksel yaltmn nem kazand durumlarda cam elyafl kompozitlerin kullanlmasna imkan tanrlar. Cam elyaf imalinde silis kumuna eitli katk malzemeleri eklendiinde yap bu malzemelerin etkisi ile farkl zellikler kazanr.
04.11.2008

Drt farkl tipte cam elyaf mevcuttur 1. A (Alkali) Cam A cam yksek oranda alkali ieren bir camdr .Bu nedenle elektriksel yaltkanlk zellii ktdr. Kimyasal direnci yksek olan A cam, en yaygn cam tipidir. 2. C (Korozyon) Cam Kimyasal zeltilere direnci ok yksektir, bileimi ve zellikleri Tablo 3.1de verilmektedir. 3. E (Elektrik) Cam Dk alkali oran nedeniyle elektriksel yaltkanl dier cam tiplerine gre ok iyidir. Mukavemeti olduka yksektir. Suya kar direnci de olduka iyidir. Nemli ortamlar iin gelitirilen kompozitlerde genellikle E cam kullanlr. 4. S,R (Mukavemet) Cam Yksek mukavemetli bir camdr. ekme mukavemeti E camna oranla %33 daha yksektir. Ayrca yksek scaklklarda olduka iyi bir yorulma direncine sahiptir. Bu zellikleri nedeniyle havaclkta ve uzay endstrisinde tercih edilir. Cam elyaflar genellikle plastik veya epoksi reinelerle kullanlrlar. Tablo da cam elyaf tiplerine ait kimi zellikler verilmitir.
04.11.2008
04.11.2008
CAM ELYAFLARIN RETM

Cam elyaf zel olarak tasarlanm ve dibinde kk deliklerin bulunduu zel bir ocaktan eritilmi camn itilmesiyle retilir. Bu ince elyaflar soutulduktan sonra makaralara sarlarak kompozit hammaddesi olarak nakliye edilir. zellikle cam elyaf ile matris aras yapma gcn arttran "silan" bazl ve elyaf zerinde ince film oluturan kimyasallarn gelitirilmesinden sonra kullanm sahalar artmtr. Elyaflar ilem srasnda dayankllklarnn %50sini kaybetmelerine ramen son derece salamdrlar. Elyaf kumalar genellikle srekli cam elyaflarn lifleri ile retilmektedir. lemler srasnda deiik kimyasallarn eklenmesi ve baz zel retim yntemleri ile farkl trde cam elyaflar retilebilmektedir. Cam elyaf retimi iin
genellikle dikdrtgen prizma eklinde frnlar kullanlmaktadr. Bu frnlar normal cam retim frnlarna benzemekle birlikte ekstra bir stcya da sahiptir. Frn ssn salamak amac ile elektrik enerjisi ve fuel oil kullanlmaktadr. Gnlk 200 ton civarnda cam elyaf retecek hammaddeyi ergitebilen frnlar mevcuttur.
04.11.2008
CAM ELYAF RETM

Mekanik Lif ekme Yntemi Filamanlar kovan knda mekanik yntem ile ekilir ve daha sonra sarlrlar. ekil de yntem ematik olarak gsterilmektedir. Bu yntem cam fiberi ynteminde en ok kullanlan yntemdir
04.11.2008
CAM ELYAF RETM

Pnmatik Lif ekme Yntemi
Bu retim ynteminde stcdan kan elyaflar ierisinden vakum geen delikli bir tambura pskrtlr. Bu yntemle elde edilen elyaflar sreksizdir ve boylar 5 ila 80mm arasnda deimektedir. Bu sreksiz liflerin bir araya getirilmesi ile elde edilen elyaflar srekli elyaflardan cam ynne benzer grntleri ile ayrmaktadr
(1)Basnl hava girii; (2)Joule etkisi ile stlm kovan;(3) etekler;(4)spray boyutunu ayarlayan aparat;(5)delikli tambur;(6) tambur vakumu; (7) akan fiberler (8)fiberler iin toplama emberi (9) iplik (10) ekillendirme makaras (11) sarm makaras
04.11.2008
(1)Basnl hava girii; (2)Joule etkisi ile stlm kovan;(3) etekler;(4)spray boyutunu ayarlayan aparat;(5)delikli tambur;(6) tambur vakumu; (7) akan fiberler (8)fiberler iin toplama emberi (9) iplik (10) ekillendirme makaras (11) sarm makaras
Pnmatik lif ekme yntemi

04.11.2008 Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER
CAM ELYAF RETM

Cam elyaf retimi iin genellikle dikdrtgen prizma eklinde frnlar kullanlmaktadr. Bu frnlar normal cam retim frnlarna benzemekle birlikte ekstra bir stcya da sahiptir. Frn ssn salamak amac ile elektrik enerjisi ve fuel oil kullanlmaktadr. Gnlk 200 ton civarnda cam elyaf retecek hammaddeyi ergitebilen frnlar mevcuttur. Cam elyaf ve rnleri aamada retilmektedir. - Cam retimi, - Elyaf ekimi, - Cam elyaftan maml sata sunulabilecek rnlerin retimi. Birinci aamada; uygun arlk ve oranlarda seilen hammadde bileimi ok ince bir ekilde tlerek homojen bir karm elde etmek zere kartrlr. Daha sonra yaklak 1550 0C scaklkta alan ergitme frnna beslenir. Frn iinde karm yavaa sv hale geer. Ergimi cam platin/rodyum alamndan yaplm ve elektrik enerjisi kullanlarak +0.5 0C ,-0.5 0C tolerans ile 1250 0C de kontrol edilen kovanlara(bushings) beslenir veya cam mermer blok haline veya cam ubuk haline getirilip oda scakln da soutularak ikinci bir kullanm iin temiz kontenynerlerde depolanr. Ancak yaygn olan dorudan ergitme frn tipi olduu iin kovana gelen eriyik cam elyaf ekimi iin kullanlr.
04.11.2008
CAM ELYAF RETM
. Cam Elyaf retimi

CAM ELYAF RETM

Birinci aamada;
uygun arlk ve oranlarda seilen hammadde bileimi ok ince bir ekilde tlerek homojen bir karm elde etmek zere kartrlr. Daha sonra yaklak 1550 0C scaklkta alan ergitme frnna beslenir. Frn iinde karm yavaa sv hale geer. Ergimi cam platin/rodyum alamndan yaplm ve elektrik enerjisi kullanlarak +0.5 0C ,-0.5 0C tolerans ile 1250 0C de kontrol edilen kovanlara(bushings) beslenir veya cam mermer blok haline veya cam ubuk haline getirilip oda scakln da soutularak ikinci bir kullanm iin temiz kontenynerlerde depolanr. Ancak yaygn olan dorudan ergitme frn tipi olduu iin kovana gelen eriyik cam elyaf ekimi iin kullanlr kinci aamada; cam elyaf ekimi gerekletirilir. Rodyum platin alamndan retilen kovanlara gelen eriyiin 50-70 m/s gibi yksek bir hzda kovanlarda bulunan deliklerden akmas salanarak cam lifleri elde edilir. Kovanlarda 1-2 mm apnda ve 400-800-1200-1600 ve daha fazla delik bulunur. 9 ile 20 mikron apnda ekilen cam lifleri bir mandrel zerine sarlarak kek ad verilen bir bobin zerinde toplanr. nc aamada; cam elyaf rnlerinin retilmesi salanr. Kovandaki deliklerden ayrlan eriyik ksa srede cam flaman haline gelmesi iin akma esnasnda su pskrtlerek belli bir scakla kadar soutulur. Souyarak ipliksi bir hale gelen flamanlar bir tambur zerinden geirilerek gerekli kimyasallarla yzeyi kaplanr. Bu ileme apreleme ad verilmektedir.
04.11.2008
CAM ELYAF RETM
04.11.2008
CAM ELYAFLAR
Bileenlerine bal olarak, kullanl elyaflar dntrlebilen eitli cam tipleri mevcuttur.
Tip E D A C R,S Genel Karakteristik Genel kullanm, iyi elektriksel zellikler Yksek dielektrik deerler Yksek alkali ierir yi kimyasal dayanm Yksek mekanik zellikler
zellikler Younluk Elastiklik Modl ekme Dayanm Maksimum Uzama Poisson Oran r E Rm % g/cm GPa MPa
E-Cam 2,6 73 3400 4,4 0,22
R-Cam 2,55 86 4400 5,2 -
Deiik trlerdeki camlarn karekteristikleri
E ve R tipi camlarn mekanik zellikleri
04.11.2008
z arlk :r = arlk/hacim
10
BOR ELYAFLAR
Bor elyaflar aslnda kendi ilerinde kompozit yapdadrlar. ekirdek olarak adlandrlan ince bir flamann zerine bor kaplanarak imal edilirler. ekirdek genellikle Tungstendir. Karbon ekirdek de kullanlabilir ancak bu yeni bir uygulamadr. Bor-Tungsten elyaflar, scak tungsten flamann hidrojen ve bortriklorr (BCl3) gazndan geirilmesi ile retilirler. Bylece Tungsten flamann dnda bor plaka oluur. Bor elyaflar deiik aplarda retilebilirler (0.05 mm ila 0.2 mm). Tungsten ekirdek ise daima 0.01 mm apnda retilir. Bor elyaflar yksek ekme mukavemetine ve elastik modle sahiptirler. ekme mukavemetleri 2758 MPa ila 3447 MPadr. Elastik modl ise 400 GPadr. Bu deer S camnn elastik modlnden be kat daha fazladr. stn mekanik zelliklere sahip olan bor elyaflar, uak yaplarnda kullanlmak zere gelitirilmilerdir. Ancak, maliyetlerinin ok yksek olmas nedeniyle, son yllarda yerlerini karbon elyaflara brakmlardr. Bor elyaflarn Silisyum Karbr (SiC) veya Bor Karbr (B4C) kaplanmasyla yksek scaklklara dayanm artar. zellikle bor karbr kaplanmas ile ekme mukavemeti nemli lde artrlabilir. Bor elyaflarn erime scaklklar 2040 C civarndadr.
04.11.2008
BOR ELYAFLAR
eitli refrakter veya seramik elyaflar buhar faznda kimyasal biriktirme yntemi ile retilebilmektedir. retilen baz elyaf trleri aadaki gibidir: Bor (B) elyaflar Bor-karbr (B 4 C) elyaflar Silikon-karbr ( SiC ) elyaflar Bor-silikon karbr (BorSiC) elyaflar Bu elyaflar byk aplarda (yaklak 100 mikrona kadar) retilmektedir. Yaklak 20 mikron apndaki bir tungsten veya karbon destek ubuu etrafna aadaki seramiklerin kaplanmas ile retilmektedirler. 40 mikron kalnlnda bor katman (bor elyaflar ) 40 mikron kalnlnda bor katman ve 4 mikron kalnlnda bor-karbr katman (B- B 4 C elyaflar ) Silikon-karbr katman (SiC elyaflar ) Bor ve Silikon-karbr katman (BorSiC elyaflar )
11
BOR ELYAFLAR
eitli bor elyaflarn mekanik zellikleri
Bor + B4C 2,6 100-150 430 165 4000 1540
zellik Younluk ap Elastiklik Modl Spesifik Modl ekme Dayanm Spesifik Dayanm r (g/cm) (mm) E (GPa) E/r (MNm/kg) Rm (MPa) Rm /r (kNm/kg)
Bor 2,6 100-150 430 165 3800 1460
SiC 3 100-150 410 140 3900 1300
04.11.2008
SLSYUM KARBR ELYAFLAR

Bor gibi, Silisyum karbrn tungsten ekirdek zerine kaplanmas ile elde edilirler. 0.1 mm ila 0.14 mm aplarnda retilirler. Yksek scaklklardaki zellikleri bor elyaflardan daha iyidir. Silisyum karbr elyaf 1370 Cta mukavemetinin sadece %30 nu kaybeder. Bor elyaf iin bu scaklk 640 Ctr. Bu elyaflar genellikle Titanyum matrisle kullanlrlar. Jet motor paralarnda Titanyum, Alminyum ve Vanadyum alaml matris ile kullanlrlar. Ancak Silisyum karbr elyaflar, bor elyaflara gre daha yksek younlua sahiptirler. Silisyum karbrn karbon ekirdek zerine kaplanmas ile retilen elyaflarn younluu dktr.
04.11.2008
12
ALMNA ELYAFLAR
Almina, Alminyum oksittir (Al2O3). Elyaf formundaki almina, 0.02 mm apndaki almina flamann Silisyum dioksit (SiO2) kaplanmas ile elde edilir. Almina elyaflarn ekme mukavemetleri yeterince iyi deildir ancak basma mukavemetleri yksektir. rnein, almina/epoksi kompozitlerin basma mukavemetleri 2275 ila 2413 MPadr. Ayrca, yksek scaklk dayanmlar nedeniyle uak motorlarnda kullanlmaktadrlar.
GRAFT - KARBON ELYAFLAR

Karbon, younluu 2.268 gr/cm3 olan kristal yapda bir malzemedir. Karbon elyaflar cam elyaflardan daha sonra gelien ve ok yaygn olarak kullanlan bir elyaf grubudur. Hem karbon hem de grafit elyaflar ayn esasl malzemeden retilirler. Bu malzemeler hammadde olarak bilinirler. Karbon elyaflarn retiminde adet hammadde mevcuttur. Bunlardan ilki rayondur (suni ipek). Ryon inert bir atmosferde 1000 - 3000 C civarna stlr ve ayn zamanda ekme kuvveti uygulanr. Bu ilem mukavemet ve tokluk salar. Ancak yksek maliyet nedeniyle rayon elyaflar uygun deildirler. Karbon ve grafit ayn hammaddeden elde edilirler, grafit daha yksek scaklkta elde edilir, bu da daha yksek saflk salar. Karbon ve grafit elyaflarn karlatrlmas Tablo da verilmektedir.
13
KARBON VE GRAFT ELYAFLARIN KARILATIRILMASI

Karbon ve Grafit Elyaflarn Karlatrlmas
04.11.2008
KARBON ELYAFLAR
Karbon lifi ilk defa karbonun ok iyi bir elektrik iletkeni olduu bilinmesinden dolay retilmitir. Cam fiberin metale gre sertliinin ok dk olmasndan dolay sertliin 35 kat artrlmas ok belirgin bir amatr. Karbon fiber, epoksi matriksler ile birletirildiinde olaanst dayankllk ve sertlik zellikleri gsterir. Karbon fiber reticileri devaml bir geliim ierisinde almalarndan dolay karbon fiberlerin eitleri srekli deimektedir. Karbon fiberin retimi ok pahal olduu iin ancak uak sanayinde, spor gerelerinde veya tbbi malzemelerin yksek deerli uygulamalarnda kullanlmaktadr
14
KARBON ELYAF RETM

Karbon elyaflar ounlukla iki malzemeden elde edilir; Zift ve PAN (Poliakrilonitril) Zift tabanl karbon elyaflar greceli olarak daha dk mekanik zelliklere sahiptir. Buna bal olarak yapsal uygulamalarda nadiren kullanlrlar. PAN tabanl karbon elyaflar kompozit malzemeleri daha salam ve daha hafif olmalar iin srekli gelitirilmektedir. Bu elyaflar ile nce gerdirilerek termoset ilemlerle 400C nin zerine stlr. lk aama organik malzemenin oksidasyonuna neden olur. Daha sonra malzeme yaklak olarak 800C de vakum altnda karbonizasyon ilemine tabii tutulur ve karbon dndaki empritelerden arndrlr. Malzemenin karbonizasyonundan sonra elyaflar %50 ile %100 arasnda gerdirilerek 1100 C ile 3000 C arasnda stlarak grafitletirme ilemi yaplr. Son olarak elyaflar yzey ilemlerinden geerler ve epoksi-fiber bann glenmesini salamak amacyla epoksi kaplanlar.
04.11.2008
KARBON ELYAF RETM
PAN ve zift proseslerinin ematik gsterimi
04.11.2008
15
KARBON ELYAFLAR
1. Yksek ekme mukavemetine ve 200 - 300 GPa deerinde orta elastik modle sahip olan elyaflar (High Tensile Strength HT) 2. 400 GPa deerinde yksek elastik modll elyaflar (High Module HM) Karbon elyaflarn en nemli zellikleri dk younluun yansra yksek mukavemet ve tokluk deerleridir. Karbon elyaflar, nemden etkilenmezler ve srtnme mukavemetleri ok yksektir. Anma ve yorulma mukavemetleri olduka iyidir. Bu nedenle askeri ve sivil uak yaplarnda yaygn bir kullanm alanna sahiptirler. Karbon elyaflar eitli plastik matrislerle ve en yaygn olarak epoksi reinelerle kullanlrlar. Ayrca karbon elyaflar alminyum, magnezyum gibi metal matrislerle de kullanlrlar.
04.11.2008
KARBON ELYAFLAR
Farkl Karbon Elyaf Dokuma
Karbon Elyaf rnekleri
Elyaf Dokuma Trleri
04.11.2008
16
GRAFT ELYAFLAR
Grafit elyaflar yaklak 0.008 mm apnda retilirler. PAN bazl grafit elyaflar eitli zelliklerde retilebilirler. Elyaf imalatnda genellikle rayonun yerine poliakrilonitril (PAN) kullanlr. PAN bazl elyaflar 2413 ila 3102 MPa deerinde ekme mukavemetine sahiptirler ve maliyetleri dktr.
Karbon Elyaf rnekleri
04.11.2008
ARAMD ELYAFLAR
Aramid aromatik polyamidin ksaltlm addr. Polyamidler uzun zincirli polimerlerdir, aramidin molekler yapsnda alt karbon atomu birbirine hidrojen atomu ile balanmlardr. ki farkl tip aramid elyaf mevcuttur. Bunlar Du Pont firmas tarafndan gelitirilen Kevlar 29 ve Kevlar 49 dur. Aramidin mekanik zellikleri grafit elyaflarda olduu gibi elyaf ekseni dorultusunda ok iyi iken elyaflara dik dorultuda ok zayftr. Aramid elyaflar dk arlk, yksek ekme mukavemeti ve dk maliyet zelliklerine sahiptir. Darbe direnci yksektir, gevreklii grafitin gevrekliinin yars kadardr. Bu nedenle kolay ekil verilebilir. Doal kimyasallara direnlidir ancak asit ve alkalilerden etkilenir.
04.11.2008
17
ARAMD ELYAFLAR
Farkl uygulamalarn ihtiyalarn karlamak iin birok farkl zelliklerde aramid fiberi retilmektedir. nemli zellikleri; Genellikle rengi sardr Dk younlukludur. Yksek dayankllk Yksek darbe dayanm Yksek anma dayanm Yksek yorulma dayanm Yksek kimyasal dayanm Kevlar fiberli kompozitler Cam fiberli kompozitlere gre 35% daha hafiftir E Cam tr fiberlere yakn basn dayankll
04.11.2008
ARAMD ELYAFLAR
Aramid fiberlerin dezavantajlar:
1- Baz tr aramid fiberi ultraviole nlara maruz kaldnda bozulma gstermektedir. Srekli karanlkta saklanmalar gerekmektedir. 2- Fiberler ok iyi birlemeyebilirler. Bu durumda reinede mikroskobik atlaklar oluabilir. Bu atlaklar malzeme yorulduunda su emiine yol amaktadr.
Genellikle plastik matriksler iin takviye eleman olarak kullanlan aramid fiberinin baz kullanm alanlar
Balistik koruma uygulamalar; Askeri kasklar, kurungeirmez yelekler... Koruyucu giysiler; eldiven, motosiklet koruma giysileri, avclk giysi ve aksesuarlar Yelkenliler ve yatlar iin yelken direi Hava aralar gvde paralar Tekne gvdesi Endstri ve otomotiv uygulamalar iin kemer ve hortum Fiber optik ve elektromekanik kablolar Debriyajlarda bulunan srtnme balatalarnda ve fren kampanalarnda Yksek s ve basnlarda kullanlan conta, salmastra vb.
04.11.2008
18
ARAMD ELYAFLAR
Her iki kevlarda 2344 MPa deerinde ekme mukavemetine sahiptir ve kopma uzamas %1.8 dir. Kevlar 49un elastik modl Kevlar 29unkinden iki kat fazladr. Kevlar elyafn younluu cam ve grafit elyaflarn younluklarndan daha dktr. Kevlar 49/Epoksi kompozitlerinin darbe mukavemeti grafit/epoksi kompozitlere oranlar yedi kat, bor/epoksi kompozitlere oranla drt kat daha iyidir. Uak yaplarnda, dk basma mukavemetleri nedeniyle, karbon elyaflarla birlikte hibrid kompozit olarak, kumanda yzeylerinde kullanlmaktadrlar. Aramid elyaflar elektriksel iletkenlie sahip deildirler. Basma mukavemetlerinin iyi olmamasnn yansra kevlar/epoksi kompozitlerinin nem absorbe etme zellikleri ktdr. Tablo da farkl elyaf malzemelerin epoksi matris ile oluturduu yar mamul tabaka maliyetleri, E camnn maliyeti baz alnarak verilmektedir.
04.11.2008
ARAMD ELYAFLAR
Aramid monofilamanlarn mekanik zellikleri
zellik Younluk, ap, Elastiklik Modl, Spesifik Modl, ekme Dayanm, r (g/cm) (mm) E (GPa) Ef/r (MNm/kg) Rm (MPa) Kevlar 29 1,44 12 60 42 3000 2080 3,6 Kevlar 49 1,45 12 120 82 3000 2070 1,9 Kevlar 149 1,47 12 160 110 2400 1630 1,5 Twaron 1,44 12 60 42 2600 1800 3 Technora 1,39 12 90 65 2800 2010 4
Spesifik Dayanm, Rm/r (kNm/kg) Maksimum Uzama, %
04.11.2008
19
FARKLI ELYAFLARDAN OLUAN KOMPOZTLERN BRM MALYETLER
04.11.2008
PLASTK MATRSL KOMPOZTLERN YAPI BLEENLER Kullanlan Matrisler

Termosetler Termoplastikler
Kullanlan Fiberler
Cam Fiberler Karbon Fiberler Aramid Fiberler
04.11.2008
20
TERMOSET MATRSLER
En ok kullanlan matris malzemeleridir. Sv halde bulunurlar, stlarak ve kimyasal tepkimelerle sertleir ve salamlarlar. Termoset polimerlerin polimerizasyon sreci, termoplastiklerden farkl olarak geri dn olmayan bir sretir. Yksek scaklklarda dahi yumuamazlar. Termoset matris malzemelerin retiminde kullanlan malzeme tipleri; epoksi, polyester, vinylester ve fenolik reinelerdir.
TERMOSET MATRSLER
Termoset plastikler sv halde bulunurlar, stlarak ve kimyasal tepkimelerle sertleir ve salamlarlar. ou termoset matris sertlememeleri iin dondurulmu olarak depolanmak zorundadr. Dondurucudan karlp oda scaklnda bir mddet (1-4 hafta aras) bekletildiinde sertlemeye balar ve zelliklerini kaybederek biim verilmesi zor bir hl alr ve kullanlamaz duruma gelir. Dondurucu iinde olmak artyla raf mrleri ise 6 ila 18 ay arasnda deimektedir. Termoset reineler kimyasal etkiler altnda zlmez ve olaand hava artlarnda dahi uzun mrl olmaktadrlar. Yksek mukavemet gerektirmeyen durumlarda en ok kullanlan matris malzemesi polyester reinesidir. Gelimi kompozitlerin retiminde ise genellikle epoksi reinesi kullanlmaktadr
04.11.2008
21
TERMOSET MATRSLER
Epoksi Reine Matrisler Epoksiler iki ya da daha fazla epoksit ieren bileenlerden oluurlar. Polifenoln epikloridin ile bazik artlarda reaksiyonu sonucu elde edilirler. Viskoz ve ak renkli bir sv halindedirler. Epoksilere uygulanan kr ilemleri ile yksek scaklklara dayanmlar 150-200C a artrlabilir. Saydam ve yapkan hal amorf polimerlerin karakteristiidir. Tm polimerler dk scaklklarda saydamlarlar ve yksek scaklklarda kauuklarlar. Geiin meydana geldii scaklk aralna Cams gei scakl ad verilir. Cams gei scakl maksimum alabilme scaklnn bir lsdr. 100 C a arttrlabilir. 150-250 C arasnda uygulanacak bir kr ile 150-250 C arasnda maksimum alma scakl salanabilir. Kr ilemleri uygun katalizrlerin kullanlmas ile hzlandrlabilir.
04.11.2008
TERMOSET MATRSLER
Baz Termoset Plastik Matris Malzemelerinin zellikleri
04.11.2008
22
TERMOSET MATRSLER
Epoksilerin avantaj ve dezavantajlar aadaki gibi zetlenebilir; Avantajlar : Kopma mukavemetleri yksektir. Elyaf yaplarla yksek ba mukavemeti salarlar. Yksek anma direncine sahiptirler. Uucu deildirler ve kimyasal direnleri yksektir.. Dk ve yksek scaklklarda sertleebilme zelliine sahiptirler. Dezavantajlar : Polyesterle karlatrldnda pahaldr. Polyestere oranla daha yksek viskoziteye sahiptirler.
TERMOSET MATRSLER
Polyester matrisler
Polyesterin ana tipleri, polyester bileeninin doymu asitle ya da alternatif malzeme olarak glikolle modifikasyonu temeline dayanr. Ayrca kr ilemi ile matrisin esneklii iyiletirilerek kopma gerilmesi artrlabilir. Polyester matrislerin avantaj ve dezavantajlar aadaki gibi zetlenebilir; Avantajlar : Takviyelerin neminin kolayca dar atlabilmesine izin veren dk viskozite. Dk maliyet. eitli uygulamalar iin geni bir snr iinde kolay imal edilebilirlik. yi evresel dayanm. Dezavantajlar : Kr srasndaki yksek egzotermik reaksiyon zayf elyaf/matris ba mukavemetine neden olur. Sistem gevreklemeye eilimlidir. ok seyreltik alkalilere bile zayf kimyasal diren gsterir.
04.11.2008
23
TERMOSET MATRSLER
Vinylester Reine Matrisler Polyesterlere benzerler. En nemli avantajlar elyaf ve matris arasnda iyiletirilmi bir ba mukavemetine sahip olmalardr. Fenolik Reine Matrisler Fenol, alkalin artlar altnda formaldehitle youtuunda polimerizasyon oluur. Polimerizasyon asidik artlar altnda yaplr. Fenolik reinelerin en byk avantaj yksek scaklk direnleri olmalardr. En nemli dezavantajlar ise dier matris malzemelerine gre mekanik zelliklerinin dk olmasdr.
TERMOPLASTK MATRSLER
Termoplastik polimerlerinin eitlerinin ok fazla olmasna ramen matris olarak kullanlan polimerler snrldr. Termoplastikler dk scaklklarda sert halde bulunurlar stldklarnda yumuarlar. Termosetlere gre matris olarak kullanmlar daha az olmakla birlikte stn krlma tokluu, hammaddenin raf mrnn uzun olmas, geri dnm kapasitesi ve sertleme prosesi iin organik zclere ihtiya duyulmamasndan dolay gvenli alma ortam salamas gibi avantajlar bulunmaktadr. Bunun yan sra ekil verilen termoplastik para ilem sonras stlarak yeniden ekillendirilebilir. Oda scaklnda kat halde bulunan termoplastik soutucu iinde bekletilmeden depolanabilir. Termoplastikler yksek sertlik ve arpma dayanm zelliine de sahiptirler. Yeni gelimelerle termo plastiin salad bu art deerleri son dnem termoset matrislerinden 977-3 Epoksi ve 52450-4 BMI reineleri de salamaktadrlar.
04.11.2008
24
Termoplastiklerin kompozit malzemelerde matris olarak tercih edilmemelerinin balca nedeni retimindeki zorluklarn yan sra yksek maliyetidir. Oda scaklnda dk ileme kalitesi salarlar, bu onlarn retimde zaman kaybna yol amasna neden olur. Termoplastik, reineler malzemenin ekme ve eilme dayanmlarnn artrlmas iin kullanlrlar Baz termoplastikleri istenilen ekillere sokabilmek iin zclere ihtiya duyulabilir. Termo plastikler, termosetlere kyasla hammaddesi daha pahaldr. Balangta amorf yapl reinelerden polietersulfon (PES) ve polieterimid (PEI) matris olarak kullanlmaktayd. Sonraki dnemde ise havaclk sektr uygulamalar iin zclere kar dayanm nemli bir kriter olarak ortaya kmtr. Bu ihtiya sonrasnda Polietereterketon (PEEK) and Polifenilen sulfid (PPS) gibi yar-kristal yapl plastik malzemeler gelitirilmitir. Ayrca snrl oranlarda Poliamidimid (PAI) ve Poliimid gibi plastiklerde kullanlmaktadr. Bu polimerler dier termoplastiklerden farkl olarak polimerizasyonlarn kr aamasnda tamamlarlar. En youn almalar ise PA, PBT/PET ve PP gibi dk scaklklarda kullanlan polimerlerin zerine yaplmtr. Tm bu polimerlerin haricinde ABS, SAN, SMA (StirenMaleikAnhidrit), PSU (Polislfon), PPE (Poifenilen Eter) matris olarak kullanlr.
04.11.2008
Otomotiv sektrnde yaygn olarak kullanlan termoplastikler uak sanayisinde de yksek performansl malzeme zmlerinde kullanlmaktadrlar. ounlukla enjeksiyon ve ekstrzyon kalplama yntemleri ile retilen termoplastiklerin retiminde GMT (Glass Mat Reinforced Thermoplastics / Preslenebilir Takviyeli Termoplastik) olarak ta retilmektedir. Bu yntemle hazrlanan takviyeli termoplastikler souk plakalarn preslenebilmesi ve geri dnm srecine uygunluundan dolay zellikle otomotiv sektrnde tercih edilmektedir
04.11.2008
25
BELL BALI TERMOPLASTK RENELER VE LEM SICAKLIKLARI

Malzeme Erime scaklk aral (C) Maksimum ilem scakl (C)
PP PA PES- poli eter slfon PEI- polieterimid PAI- poliamid imide PPS- polfenilen sulfit PEEK- polieter eter keton
160-190 220-270 290-340 350-390
110 170 180 170 230 240 250
04.11.2008
RETM YNTEMLER
AIK KALIPLAMA YNTEMLER

El Yatrma Yntemi Pskrtme Yntemi Elyaf Sarma Yntemi Vakum Torbas Yntemi Otoklav Yntemi
04.11.2008
26
RETM YNTEMLER:
KAPALI KALIPLAMA YNTEMLER
Reine Transfer Yntemi (RTM) Pultruzyon Yntemi Ekstrzyonla Kalplama Yntemi Hazr Kalplama Yntemleri
BMC SMC
Enjeksiyonla Kalplama Yntemi Savurma Kalplama Yntemi

RETM YNTEMLER
El Yatrma Yntemi: El yatrma, cam fiber takviyeli plastiklerin retiminde kullanlan en eski ve en basit tekniklerden biridir. Kee, rg, kuma formundaki takviyeleri ak bir kalba yatrp yzeylerine reine empenye ederek uygulanr.
04.11.2008
27
RETM YNTEMLER
Pskrtme Yntemi: Elyaf pskrtme metodunda srekli beslenen fitil kesici baklardan geerek krpldktan sonra katalize edilmi, reine ile beraber jelkot uygulanm kalp yzeyine pskrtlr ve oda scaklnda sertlemeye braklr.
04.11.2008
RETM YNTEMLER
Elyaf Sarma Yntemi: Srekli elyafn bir balayc ortamndan geirildikten sonra, dnel mandrelle, nceden belirlenmi sarm geometrisine uygun sarlmas yntemine elyaf sarma ad verilmektedir.
04.11.2008
28
RETM YNTEMLER
Vakum Torbas Yntemi:

Vakumlu torba kalplamas elle kalplamann gelimi bir eklidir. Byk karmak ekilli paralarn bu teknikle retilmesi mmkndr.
04.11.2008
RETM YNTEMLER
Otoklav Yntemi: Otoklav, kesin basncn, snn ve emiin kontrol edilebildii basnl bir kaptr. Vakum bagging yntemi ile benzerdir. Frn yerine bir otoklav kullanlr. Bylece zel amalar iin yksek kalitede kompozit retebilmek iin kr artlar tam olarak kontrol edilebilir. Bu yntem dierlerine oranla daha uzun srede uygulanr ve daha pahaldr.
04.11.2008
29
RETM YNTEMLER
RTM (Reine Transferli Kalplama )Yntemi: ki taraf dzgn veya parlak rn elde etmek iin uygun bir biimde hazrlanm olan alt kalba (dii kalp) ngrlen tm takviye malzemelerinin yerletirilip st kalp (erkek kalp) kapatldktan sonra, kapal kalbn iine uygun bir makine/ekipman ile reinenin enjekte edilmesi ilemidir.
04.11.2008
RTM (Resin Transfer Molding)ynteminin akm emas

30
RETM YNTEMLER
Pultruzyon Yntemi: Pultruzyon ilemi srekli sabit kesitli kompozit profil rnlerin retilebildii dk maliyetli seri retim yntemidir. Pull ve Extrusion kelimelerinden tretilmitir. Sisteme beslenen srekli takviye malzemesi reine banyosundan geirildikten sonra 120150 Cye stlm ekillendirme kalbndan geirilerek sertlemesi salanr.
04.11.2008
RETM YNTEMLER
Ekstrzyon Yntemi: Ekstrzyon teknii termoplastiklerin ekillendirilmesinde byk lde kullanlmakla beraber takviyeli termoplastiklerde snrl oranda uygulanmaktadr. Srekli bir yntem olup tonaj yksek olduu zaman ekonomiktir. Tp, boru veya karmak ekilli profillerin retimi mmkndr.
04.11.2008
31
RETM YNTEMLER
Basnl Kalplama (Compression Molding,SMC,BMC) Yntemi: rn boyutuna gre 3-6 dakikalk bir kalplama sresi salayan hzl, seri bir kalplama metodudur. nceden hazrlanm, pestil veya hamur haldeki cam elyaf polyester dolgu ve katk malzemeleri karmnn 150170 C scaklkta, 50-120 kgf/cm2 basn altnda elik kalplarda ekillendirilmesi metodudur.
RETM YNTEMLER
Hazr Kalplama Prosesinin Gsterimi
04.11.2008
32
RETM YNTEMLER
SMC/BMC YNTEM - HAZIR KALIPLAMA / COMPRESSON MOLDNG (SMC,BMC)
Hazr kalplama bnyesinde cam elyaf, reine, katk ve dolgu malzemeleri ieren kalplamaya hazr, hazr kalplama bileimleri olarak adlandrlan kompozit malzemelerin (SMC,BMC) scak pres kalplarla rne dntrlmesidir. Karmak ekillerin retilebilmesi, metal paralarn bnye iine gmlebilmesi, farkl cidar kalnlklar gibi avantajlar bulunmaktadr. Ayrca rnn iki yz de kalp ile ekillenmektedir. Dier kompozit malzeme retim tekniklerinin olanak vermedii delik gibi komplike ekiller elde edilebilmektedir. Iskarta oran dktr. Bu yntemin dezavantajlar kalplama bileimlerinin buzdolaplarnda saklanmalar gereklilii, kalplarn metal olmasndan dolay dier kalplardan daha maliyetli olmas ve byk paralarn retimi iin byk ve pahal preslere ihtiya olmasdr. Hazr kalplama ynteminde kullanlan bileimler ieriklerine gre eitlilik gstermekle beraber en ok iki tr hazr kalplama bileimi kullanlmaktadr;
04.11.2008
RETM YNTEMLER
1. SMC Kompozitler (Hazr kalplama pestili / SMC (sheet moulding composites) SMC takviye malzemesi olarak krplm lif ile dolgu malzemesi ieren bir reinenin nceden birletirilmesi ile oluan pestil biiminde malzemedir. Srekli lifler, 25-50 mm krplm olarak ve kompozitin toplam arlnn %25-30 orannda kullanlr. Genellikle 1m geniliinde ve 3mm. kalnlnda retilir.
04.11.2008
33
RETM YNTEMLER
SMC Kompozitlerin zellikleri
SMC (sheet moulding compound)'nin temel girdileri BMC ile ayndr. Tablo da , SMC ve BMCnin arlk oranlar yaklak olarak verilmitir. SMC, BMC'den farkl olarak pestil eklinde hazrlanmaktadr. SMC daha ok otomotiv sektrnde tercih edilir. SMC'nin mekanik zellikleri 'de grlebilir. Tablodan da grlecei zere bu SMC tipi plastik ileme karmlarnn dierlerine oranla stn nitelikleri vardr.
HAZIR KALIPLAMA / COMPRESSON MOLDNG (SMC,BMC)

BMC ve SMC retiminde kullanlan girdilerin yaklak deerleri.
BMC Formlasyonu Arlka SMC Formlasyonu Arlka
Girdiler
Polyester reine
100
100
Cam elyaf takviyesi
45-70
50-100
Pigment Dolgu maddesi Muhtelif kimyasallar
10-15 45-70 -
5-8 140-180 -
04.11.2008
34

SMC rn eitleri a) Stadyum koltuu
04.11.2008

b) Oto kaporta, n panel ve karter
04.11.2008
35

c) Her trl konteynr ve ara bagaj tayclar.
04.11.2008
d) Elektrik datm dolaplar,
04.11.2008
36
e) Her trl taban,tavan kaplamalar
04.11.2008

2. HAZIR KALIPLAMA HAMURU / BMC (BULK MOULDNG COMPOSTES)
BMC takviye malzemesi olarak krplm lif ve dolgu malzemesi ieren bir reinenin nceden birletirilmesi ile oluan hamur biiminde malzemedir.Hazr kalplama bileimlerinin avantajlar; ok geni tasarm esneklii Dzgn yzey Kolayca laklanabilme, boyanabilme ve kalp iinde yzeyin kaplanabilmesi Geri dntrlebilme ve hazrlnda geri dnm malzeme kullanabilme Metal gmme paralarn yerletirilmesi ile montaj kolayl Yksek alev dayanm Scaklk dayanm Soukta krlgan olmama Bu yntem RTMye benzer bir yntemdir. Farkll reine/elyaf karmn kalp darsnda karm ve eritilerek basn altnda bo kalp iine enjekte ediliyor olmasndadr. Sadece dk viskoziteye sahip termoset reineler bu yntemde kullanlabilir. Dier yntemlere gre daha hzldr. ocuk oyuncaklarndan uak paralarna kadar bir ok rn bu yntemle retilebilmektedir.
04.11.2008
37
Kalplama Prosesinin Gsterimi


BMC Kompozitlerin zellikleri: BMC ( Bulk Moulding Compound ) termoset reine, cam elyaf, dolgu ve katk maddeleri kullanlarak hazrlanan kompozit malzemedir. Bu ana girdinin dnda termoplastik katklar, katalizrler, inhibitrler, pigmentler gibi pek ok madde malzemenin zelliklerini iyiletirmek, kalplama ilemini kolaylatrmak ve renk vermek gibi amalarla kullanlr. BMC retiminde kullanlan temel girdiler Tabloda verilmitir. BMC genellikle elektrik sektrnde tercih edilir.
04.11.2008
38

Tablo BMC ve SMC retiminde kullanlan girdilerin yaklak deerleri
Girdiler BMC Formlasyonu Arlka SMC Formlasyonu Arlka
Polyester reine Cam elyaf takviyesi Pigment Dolgu maddesi Muhtelif kimyasallar
100
100
45-70
50-100
10-15 45-70 -
5-8 140-180 -
Tablodan da grlecei zere BMC'nin ve SMC'nin dier karmlara gre stnl vardr ( hafiflik ve yksek mekanik dayanm bir arada salama, s dayanm, iyi elektrik yaltm zellii, yksek alev dayanm gibi...)
HAZIR KALIPLAMA / COMPRESSON MOLDNG (SMC,BMC) BMC rn eitleri

a) Beton Numune Test Kalb ( 150150150 mm)
04.11.2008
39
b) Her trl kutu, kap,mikro dalga tabaklar, her trl endstriyel uygulamalar
04.11.2008
c) Her trl elektrik kutular, armatrler
04.11.2008
40
d) Her trl elektrik paralar, izalatrler, alter paralar
04.11.2008
e) Muhtelif elektrik paralar
04.11.2008
41
g) NH altlklar ve bara tutucular
04.11.2008

h) amar makinas kazan
04.11.2008
42
RETM YNTEMLER
Enjeksiyon Yntemi: Fiber takviyeli termoplastiklerin, imalatnda tercih edilen bir yntemdir. Her bir kalplama periyodunda birka gramdan on kilograma kadar deien aralklarda paralar kalplayabilecek kapasitede enjeksiyon makinalarnn kullanlmas mmkndr. Enjeksiyon makinalarna beslenen kalplama bileikleri, boylar 3-6 m arasnda deien granller halinde n karmlardr. Enjeksiyonla kalplama tekniinde genellikle palet eklindeki n karmlar kullanlr.
RETM YNTEMLER
Santrifj Yntemi (Savurma Yntemi): Silindirik paralarn retimi iin uygun bir yntemdir. Krplm elyaf ve sertletirici katlm reine, silindirik bir kabn iine doldurulur ve dndrlen kabn cidarlarna merkezka kuvvetler yardmyla dalan kompozit malzeme scak hava ile sertletirilir. Boru, depo ve silindirik rnlerin yapmnda kullanlr.
04.11.2008
43

KULLANIM ALANLARI Otomotiv Sektr Havaclk Sektr Denizcilik Sektr Dier
04.11.2008
04.11.2008
44

Plastik Matrisli Kompozitler

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Plastik Matrisli Kompozitler

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PLASTK MATRSL KOMPOZTLER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

PLASTK MATRSL KOMPOZTLER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

NEDEN POLMER MATRSL KOMPOZTLER?

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

POLMER MATRSL KOMPOZTLER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAFLARIN ZELLKLER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAFLARIN ZELLKLER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAFLARIN ZELLKLER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAFLARIN RETM

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAF RETM

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAF RETM

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Pnmatik lif ekme yntemi

CAM ELYAF RETM

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAF RETM

. Cam Elyaf retimi

CAM ELYAF RETM

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

CAM ELYAF RETM

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

E-Cam 2,6 73 3400 4,4 0,22

R-Cam 2,55 86 4400 5,2 -

Deiik trlerdeki camlarn karekteristikleri

E ve R tipi camlarn mekanik zellikleri

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Bor 2,6 100-150 430 165 3800 1460

SiC 3 100-150 410 140 3900 1300

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

SLSYUM KARBR ELYAFLAR

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

GRAFT - KARBON ELYAFLAR

KARBON VE GRAFT ELYAFLARIN KARILATIRILMASI

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

KARBON ELYAF RETM

KARBON ELYAF RETM

PAN ve zift proseslerinin ematik gsterimi

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Karbon Elyaf rnekleri

Elyaf Dokuma Trleri

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Karbon Elyaf rnekleri

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

Spesifik Dayanm, Rm/r (kNm/kg) Maksimum Uzama, %

Prof.Dr.Ayegl AKDOAN EKER

FARKLI ELYAFLARDAN OLUAN KOMPOZTLERN BRM MALYETLER