You are on page 1of 28

li ni u tin hnh cc hot ng sn xut kinh doanh, doanh nghip cn phi c ba yu t:T liu lao ng, i tng lao

ao ng v lao ng. Ti sn c nh (TSC) l t liu lao ng, l mt trong nhng yu t c bn ca sn xut. Trong bt k mt doanh nghip no, c bit l cc doanh nghip sn xut th TSC l mt b phn khng th thiu trong hot ng sn xut kinh doanh. TSC phn nh nng lc sn xut, ng dng tin b khoa hc k thut ca doanh nghip. tng nng lc sn xut v kh nng cnh tranh trn th trng, cc doanh nghip khng ch n gin l quan tm n vn c v s dng TSC m iu quan trng l phi tm ra cc bin php hu hiu bo ton, pht trin v nng cao hn na hiu qu s dng TSC, mun vy cc doanh nghip phi xy dng c ch qun l khoa hc ton din c th s dng hp l, y v pht huy ht cng sut ca TSC to iu kin h gi thnh sn phm, thu hi nhanh vn u t ti sn xut trang thit b v i mi cng ngh. Mt trong nhng bin php m cc doanh nghip s dng thu hi vn u t vo TSC l trch khu hao. Phng php khu hao p dng thng nht hin nay v vic qun l, s dng c hiu qu ngun vn khu hao ang l mt vn t ra ca cc doanh nghip, nht l cc doanh nghip sn xut. Mt khc vic tnh khu hao TSC cn c mi quan h, lin quan n thu thu nhp doanh nghip, tin b khoa hc k thut, ti sn xut . V th em chn ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip lm n nghin cu mn hc.

Tr-ng i hc kinh t quc dn


I. nhng vn chung

n mn hc

1. Vai tr, c im ca TSC trong sn xut kinh doanh. TSC l c s iu kin k thut khng th thiu c trong bt k mt nn kinh t quc dn no cng nh hot ng sn xut ca cc doanh nghip. TSC phn nh nng lc hin c, trnh v tin b khoa hc k thut ca ta. TSC, c bit l my mc thit b sn xut l iu kin quan trng cn thit tng sn lng, tng nng sut lao ng, gim chi ph, h gi thnh. Trong giai on hin nay, khi khoa hc k thut tr thnh lc lng sn xut trc tip th TSC l yu t quan trng to ra sc cnh tranh i vi cc doanh nghip. qun l tt v nng cao hiu qu s dng TSC nhm ti a ho li nhun, ti a ho gi tr doanh nghip th cn phi xut pht t nhng c im ca TSC trong qu trnh s dng. l: - TSC tham gia vo nhiu chu k SXKD vn gi nguyn c hnh thi vt cht ban u cho n khi h hng khng s dng c na (i vi TSC hu hnh). - Trong qu trnh tham gia vo sn xut, TSC b hao mn dn v gi tr ca n chuyn dch dn vo chi ph sn xut trong k. -TSC doanh nghip c nhiu loi, c nhng loi c hnh thi vt cht c th nh nh ca my mc thit bc nhng loi khng c hnh thi vt cht th hin mt lng gi tr c u t chi tr, mi loi u c c im v yu cu qun l khc nhau. 2. Hao mn v khu hao TSC TSC trong qu trnh s dng b hao mn c v mt gi tr v hin vt. * Hao mn TSC: L s gim dn gi tr v gi tr s dng ca TSC do tham gia vo hot ng kinh doanh, do b hao mn t nhin, do tin b khoa hc k thut, ... trong qu trnh hot ng ca TSC. Hao mn TSC c th hin di hai dng: - Hao mn hu hnh: L s hao mn vt l trong qu trnh s dng do b c st, b n mn, b h hng tng b phn.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

- Hao mn v hnh: L s gim gi tr ca TSC do tin b khoa hc k thut sn xut ra nhng TSC cng loi c nhiu tnh nng vi nng sut cao hn v chi ph thp hn. thu hi li gi tr hao mn ca TSC ngi ta tin hnh trch khu hao TSC. * Khu hao TSC: L qu trnh k ton phn b gi tr hao mn ca TSC vo chi ph theo mt cch thc hp l v ph hp nhm c c li ch t vic s dng TSC.Vic phn b gi tr ca TSC vo chi ph l ph hp vi nguyn tc chi ph v doanh thu . Nh vy, hao mn TSC l mt hin tng khch quan lm gim gi tr v gi tr s dng ca TSC, cn khu hao l mt bin php ch quan trong qun l nhm thu hi li gi tr hao mn. - Mc ch ca khu hao: + Nhm thu hi li vn u t vo TSC. + Gip doanh nghip c ngun vn u t mua sm li TSC khi cn thit. - ngha ca khu hao: + V mt kinh t: Khu hao cho php doanh nghip phn nh c gi tr thc ca ti sn ng thi lm gim li nhun rng ca doanh nghip, do gim thu thu nhp doanh nghip phi np. + V mt k ton: Khu hao l vic ghi nhn s gim gi ca TSC. * Gi tr cn li ca TSC: Th hin phn vn u t cha thu hi TSC. Gi tr cn li ca TSC = Nguyn gi TSC - Gi tr hao mn TSC y cn phn bit gia gi tr cn li ca TSC trn s sch v gi tr cn li thc ca TSC. Gi tr cn li thc ca TSC l gi th trng ca TSC vo thi im nh gi v c xc nh theo cng thc: NG1 = NG0 x H1 x H0 Trong : NG1 : Nguyn gi nh gi li. NG0 : Nguyn gi ban u.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


H1 : H s trt gi. H0 : H s hao mn v hnh.

n mn hc

H s trt gi bnh qun s do c quan ti chnh ca B ch qun xc nh mi nm, t c th xc nh c gi tr cn li ca TSC: GCL = NG1 x ( 1 - MKH ) Trong : - GCL : Gi tr cn li ca TSC tng ng vi nguyn gi nh gi li. - MKH : Tng mc khu hao TSC cho ti thi im nh gi li. Nh vy, bn cnh vic theo di gi tr cn li trn s sch, cn phi theo di gi tr cn li thc ca TSC c th a ra cc quyt nh thanh l, nhng bn, nng cp, hoc u t mi TSC. II. cc phng php tnh khu hao 1. Cc phng php khu hao p dng Vit Nam. Vic tnh khu hao TSC c th tin hnh theo nhiu phng php khc nhau. Vic la chn phng php khu hao no l tu thuc vo quy nh ca nh nc v ch qun l ti sn i vi doanh nghip v yu cu qun l ca doanh nghip. 1.1. Phng php khu hao u ( Phng php khu hao theo thi gian ): Mc khu hao = nm ca TSC Nguyn gi TSC Nguyn gi T l khu hao = x S nm s dng TSC bnh qun bnh qun nm

Mc khu hao thng ca TSC = Mc khu hao nm / 12 V d minh ho: Mt TSC tr gi 150 triu, thi gian s dng d tnh 5 nm, t l khu hao 20% / nm. - Mc khu hao phi tnh 1 nm = 150/ 5 = 30 ( triu ng ) - Mc khu hao phi tnh 1 thng = 30/ 12 = 2,5 ( triu ng ) * u, nhc im v iu kin p dng:

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

- u im: n gin, d tnh. Nu s dng khu hao u nh mt n by kinh t s c tc dng trong vic tn dng v nng cao hiu sut s dng TSC gim chi ph khu hao trong mt n v sn phm. - Nhc im: + Phng php ny c nh mc khu hao theo thi gian nn khi TSC khng s dng vn phi tnh v trch khu hao. + Thi gian thu hi vn chm. + Trong qu trnh s dng, cng v sau TSC b hng nhiu, chi ph sa cha, bo dng cng pht sinh nhiu hn. Trong khi th lng sn phm lm ra thng khng tng, thm ch cn gim i so vi thi k u. iu ny lm nh hng n s cn i gia chi ph v doanh thu trong k. Hn na, ngoi hao mn hu hnh, trong qu trnh trc tip tham gia vo SXKD, TSC cn chu s hao mn v hnh ( do tin b ca KHKT ). + Thi gian hu dng ca TSC l con s c tnh, do vy t l khu hao cng l con s c tnh tng i. - iu kin p dng: C th p dng cho mi TSC. 1.2. Phng php khu hao theo sn lng: Mc khu hao phi tnh trong nm Trong : Mc KH bnh qun trch trong nm V d minh ho: Cng vn v d nh trn, TSC nguyn gi 150 triu ng, thi gian s dng 5 nm, s lng sn phm theo k hoch 150.000 sn phm, t l khu hao 20%/ nm. thy r hn nh hng ca sn lng ti mc khu hao ta gi s c hai phng n sau: = = Sn lng hon thnh trong nm x Mc khu hao bnh qun trn 1 n v sn lng

S KH phn tch trong thi gian s dng Sn lng tnh theo cng sut thit k

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn

n mn hc
n v tnh: 1000

N m

Chi ph KH 1 Sn n v lng sp 1 1 1 1 1 Cng

phng n 1 Mc KH KH GTCL lu k Sn lng

phng n 2 Mc KH KH lu GTCL k

1 2 3 4 5

40.000 40.000 40.000 110.000 35.000 35.000 35.000 115.00 0 40.000 40.000 80.000 70.000 30.000 30.000 65.000 85.000 35.000 35.000 115.00 35.000 35.000 35.000 105.000 50.000 0 35.000 35.000 150.00 0 35.000 35.000 185.00 0 185.00 185.000 0 0 0 20.000 20.000 125.000 30.000 20.000 20.000 145.000 10.000 140.00 140.000 0

Nu sn lng thc t ln hn k hoch do vic tn dng nng lc sn xut ca thit b, tng ca, tng nng sut lao ng th vi phng n 1 ch sau 4 nm doanh nghip thu hi vn ( 150 triu ). S sn phm lm ra nm th 5 khng phi chu chi ph khu hao na. y l kt qu ca cc bin php m doanh nghip phi tm kim, thc hin trong 4 nm u. Theo phng n 2: Sn xut ra vi khi lng t hn so vi k hoch th sau 5 nm, doanh nghip vn cha thu hi vn ( cn thiu 5 triu ng ). Do s nh hng rt ln n k hoch thu hi vn ti u t, ti sn xut m bo hot ng bnh thng ca doanh nghip trong thi gian tip theo. - u im: Phng php khu hao theo sn lng khc phc c mt phn nhc im ca phng php khu hao nhanh l TSC khi s dng mi phi tnh v trch khu hao. Mc trch khu hao t l thun vi sn lng sn xut. Cch tnh ny c nh mc khu hao trn mt n v sn lng nn mun thu hi vn

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

nhanh, khc phc hao mn v hnh th doanh nghip phi tng ca, tng nng sut lao ng. - Nhc im: Phm vi ng dng hp. - iu kin p dng: Nhng TSC m kt qu ca n c th hin di dng s lng sn phm, s gi, s qung ng, ... 1.3. Phng php khu hao nhanh: Hin nay, trong nn kinh t th trng i hi cc doanh nghip phi lun u t trang b c s vt cht, i mi my mc thit b cng ngh. thc hin c iu , doanh nghip phi thc hin nhiu bin php nhm thu hi vn nhanh, trnh hao mn v hnh trong c bin php khu hao nhanh. Thc cht l trong nhng nm u s dng s tnh khu hao theo mt t l cao hn t l bnh qun, nhng nm sau s tnh khu hao theo t l thp hn. C s l lun thc tin ca phng php ny l: Nhng nm u, TSC cn mi, hiu sut s dng cao, nng sut lao ng cao, khi lng sn phm sn xut nhiu cn nhng nm sau cc b phn chi tit b hao mn, h hng phi sa cha thay th, do vy nng lc v hiu sut s dng gim, sn phm lm ra t, hao mn v hnh tng. C hai phng php khu hao nhanh: Phng php 1: Phng php khu hao theo s d gim dn. Mc khu hao hng nm c tnh theo c s gi tr cn li ca TSC thi im u nm v t l khu hao TSC sau khi iu chnh h s. Mni = NGni x T/c Trong : Mni : Mc khu hao TSC nm th ni NGni : Gi tr cn li ca TSC tnh n u nm th ni T/c : T l khu hao c iu chnh. T/c = To x H = 1/ N x H H : H s iu chnh. H c 3 trng hp: - Nu N < 5 : H = 1 - Nu N = 5 6 : H = 2

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


- Nu N > 6 : H = 2,5 - Th d minh ho: Vn vi v d nh trn, N = 5 ta c H = 2

n mn hc

T/c = To x H = 1/ N x H = 1/5 x 2 = 0,4 = 40% n v: 1000 S nm s dng 1 2 3 4 5 Mc KH tng nm 60.000 36.000 21.600 12.960 7.776 Mc KH lu k 60.000 96.000 117.600 130.560 138.336 Gi tr cn li 150.000 90.000 54.000 32.400 19.440

Phng php 2: Phng php khu hao theo tng s cc nm: Mni = NG x Tni Trong : Mni : Mc khu hao TSC nm th ni Tni : T l khu hao N: Tng s nm s dng ca TSC N= - V d minh ho: Vn nh v d trn:
n(n 1) 2

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

i = 1: T1 =

5 11 5 = 15 15

i = 2 : T2 = ......... S nm s dng 1 2 3 4 5

5 1 2 4 = 15 15

T l khu hao 5/15 4/15 3/15 2/15 1/15

Mc khu hao 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 150.000

Gi tr cn li 100.000 60.000 30.000 10.000 0

Tng cng

* u, nhc im v iu kin p dng phng php khu hao nhanh: - u im: + Thu hi vn nhanh, hn ch s mt gi ca TSC do hao mn gy ra. + Hon tr thu thu nhp doanh nghip, thu li tc t nhng nm u s dng TSC ( v hnh dung chim dng vn nh nc, vay vn nh nc khng tr li ) . - Nhc im: + Mc khu hao rt cao nhng nm u s dng TSC cho nn khng thch hp i vi nhng sn phm c sn xut m phi sau mt thi gian di qung co mi bn c.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn

n mn hc

+ i vi phng php khu hao theo s d gim dn, doanh nghip khng thu hi nguyn gi ca TSC. + Vic tnh ton ht sc phc tp nn ch ph hp vi doanh nghip nh. - iu kin p dng: Theo quy nh ca Quyt nh 51/TTG ngy 21/1/1995 ca Th tng Chnh ph th cc doanh nghip phi ng k phng php khu hao nhanh v nu p dng phng php khu hao nhanh phi ng k vi c quan ti chnh xt duyt. iu kin l: + Kinh doanh c li. + TSC c tin b KHKT nhanh, chu s tc ng ca hao mn v hnh nhanh. + TSC hot ng cao hn nng sut bnh thng. + C k hoch u t i mi ph hp vi s pht trin ca doanh nghip. + TSC u t xy dng mua sm bng vn vay, TSC thu ti chnh, nhn gp lin doanh. nc ta hin nay, theo Quyt nh s 166/1999/Q-BTC ngy 30/12/1999 v Ban hnh ch qun l, s dng v trch khu hao TSC quy nh phng php khu hao TSC p dng thng nht cho cc doanh nghip nh nc t ngy 1/1/2000 l phng php khu hao theo ng thng. Trong quyt nh ny, c quy nh v khung thi gian s dng TSC cho tng nhm TSC, cn c vo m doanh nghip xc nh s nm s dng cho tng nhm TSC. Do vy, hin nay phng php khu hao theo ng thng l phng php c p dng ph bin nht. 2. Cc phng php khu hao p dng trn th gii: Ti mt s nc, mt s bt ng sn: t ai, li th thng mi,... v cc bt ng sn ti chnh khng trch khu hao trong i phc v ca n m nhng bt ng sn ny c k ton trch d phng gim gi. Vi nhng TSC c trch khu hao th gi tr phi khu hao ca TSC c xc nh bng gi thnh ca ti sn bt ng tr i gi tr tn dng ( hay gi tr ph liu ). iu ny khc vi mt s nc trong c nc ta l tnh gi tr khu hao ca ti sn chnh l gi thnh ca ti sn bt ng . 2.1. Phng php khu hao bnh qun ( Straight line method )

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Mc khu hao nm ca TSC

Nguyn gi - Gi tr ph liu S nm hu dng

V d: Mt my mc tr gi 550$, thi gian s dng c tnh l 5 nm v gi tr thu hi c tnh l 50$ th mc khu hao hng nm tnh theo phng php bnh qun l: Mc khu hao nm ca TSC =
550 50 = 100$ 5

2.2. Phng php khu hao theo sn lng ( Units-of-production method ): Mc khu hao tnh cho 1 n v sn phm = Nguyn gi - Gi tr thu hi Sn lng c tnh x Mc khu hao tnh cho 1 n v sn phm

Mc khu hao = Sn lng sn nm xut 1 nm

2.3. Phng php khu hao nhanh ( Accelerated depreciation method ): * Phng php khu hao theo s d gim dn ( Declining-blance method ): Theo phng php ny, gi tr thu hi khng c tnh n, t l khu hao c tnh bng cch nhn i t l khu hao theo phng php trung bnh. T l ny c tnh hng nm cho cc gi tr ghi s gim dn ca TSC. Cch thc xc nh mc khu hao: - Tnh t l khu hao theo phng php trung bnh ca TSC. - Nhn i t l ny. - Vo cui mi nm s dng ca ti sn vn dng t l nhn i ny cho gi tr ghi s cn li ca TSC. V d: Mt TSC c gi tr 5000$, c thi gian s dng c tnh l 5 nm, gi tr thu hi l 500$. Ta c:

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


- T l khu hao theo s d gim dn l: 2 x 20% = 40% Tnh cc mc khu hao hng nm nh trnh by trn bng:

n mn hc

- T l khu hao hng nm theo phng php khu hao trung bnh l 20%

n v tnh: USD S nm s dng 1 2 3 4 5 Mc khu hao hng nm 2.000 1.200 720 432 259,2 Gi tr cn li 5.000 3.000 1.800 1.080 648 Khu hao lu k 2.000 3.200 3.920 4.352 4611,2

Theo phng php s d gim dn, gi tr ghi s ca TSC khng bao gi bng 0. Do , khi TSC c bn, trao i, tn thu, gi tr cn li c s dng xc nh li l ca vic chuyn nhng. Nhng nu mt TSC c gi tr thu hi th TSC khng c khu hao qu gi tr s dng. * Phng php khu hao theo tng s cc nm ( Sum-of-the years-digits method ): Theo phng php tng s cc nm, cc s nm ca thi gian hu dng ca ti sn c cng li vi nhau, tng ca chng tr thnh mu s ca dy cc t s c dng phn b tng mc khu hao cho cc nm trong thi gian s dng ca TSC. La chn phng php khu hao ti cc doanh nghip ( theo k ton php ) Phng php khu hao c la chn nn l phng php cho php doanh thu v chi ph ph hp cao nht vi nhau. V d nu doanh thu c tao ra bi chnh mt TSC khng thay i sut thi gian hu dng ca TSC th phng php khu

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

hao c p dng nn l phng php khu hao u theo thi gian. Ngc li, nu doanh thu cao hoc thp hn trong nhng nm u s dng TSC th phng php khu hao gim dn nn c p dng . Sau y l hai quan im v vic la chon phng php khu hao trong cc doanh nghip. Quan im th nht, cho rng bi v kh c th d on c doanh thu pht sinh trong thi gian ti, do vy, phng php c p dng nn l phng php khu hao u theo thi gian. Quan im th hai, cho rng phng php no p dng m c th gip ch cho mc tiu thu th nn c la chn, bi chng gip ch cho vic n gin trong cng tc hch ton. III. cc nhn t nh hng n mc khu hao 1. Nguyn gi TSC * Nguyn gi TSC l ton b cc chi ph thc t chi c TSC cho n khi a ti sn vo hot ng bnh thng ( nh: Gi mua thc t TSC, chi ph vn chuyn, bc d,...) * Xc nh nguyn gi cho TSC - TSC hu hnh: + TSC loi mua sm ( mi hoc c ): NG =Gi mua + Thu NK + Chi ph lp t + Thu trc b - S tin gim gi (theo Hn) (nu c) (vn chuyn,...) (nu c) (nu c) Gi mua: Nu doanh nghip tnh thu gi tr gia tng(VAT)phi np theo phng php khu tr th gi mua l gi cha tnh thu gi tr gia tng. Nu doanh nghip tnh thu gi tr gia tng theo phng php trc tip hoc doanh nghip mua TSC s dng cho phc li s nghip hay sn xut mt hng khng chu thu gi tr gia tng th gi mua l gi c tnh thu gi tr gia tng. + TSC do xy dung c bn hon thnh NG = Gi thnh thc t hoc gi tr quyt ton cng trnh bn giao + TSC nhn gp lin doanh lin kt: NG = Gi tr vn gp c Hi ng lin doanh nh gi + Chi ph lp t chy th

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


+ TSC do nh nc cp: Do nh nc cp:

n mn hc

NG = Gi ghi trn s ca n v cp + Chi ph chy th lp t Cp trn cp: NG = Gi tr cn li ca TS + Hao mn lu k ( nu c ) + Chi ph vn chuyn lp t chy th. + TSC c cho, biu tng, vin tr: NG = Gi th trng ca TSC tng ng cng cc khon chi ph khc nu c. - TSC v hnh: + Quyn s dng t. + Chi ph thnh lp doanh nghip. + Chi ph v bng pht minh, sng ch, bn quyn tc gi. + Chi ph v li th kinh doanh. + TSC v hnh khc nh quyn thu nh, quyn nhng , mc nhn hiu. NG = S tin doanh nghip b ra c c TSC v hnh . - TSC thu ti chnh Ring i vi loi TSC ny cha thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng doanh nghip c ngha v v trch nhim php l qun l, bo dng,gi gn v s dng nh TSC ca doanh nghip. Nguyn gi TSC thu ti chnh phn nh n v thu ging nh n v ch s hu ti sn. -TSC thu hot ng: Nguyn gi TSC thu ti chnh phn nh n v thu ging nh n v ch s hu ti sn. * Cc trng hp thay i nguyn gi TSC: - nh gi li gi tr TSC. - Nng cp TSC: Nng cao nng lc, ko di tui th.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

- Tho d mt hay mt s b phn ca TSC. - iu ch gi c tnh 2. Thi gian s dng: * Thi gian s dng ca TSC l thi gian doanh nghip d kin s dng TSC vo kinh doanh trong iu kin bnh thng ph hp vi cc thng s k thut ca TSC v cc yu t khc c lin quan n s hot ng ca TSC. y cn phn bit gia thi gian hu dng v thi gian s dng ( thi gian kh dng ). Thi gian hu dng ca TSC l di thi gian m TSC s c s dng trong cc hot ng ca doanh nghip. V d: Mt my cng c c thi gian s dng t 7 n 10 nm, doanh nghip c th c k hoch i my khc sau 5 nm. Trong trng hp ny, my cng c c thi gian hu dng l 5 nm. Thi gian hu dng ca mt TSC thng kh d on v mt s nhn t nh s hao mn, h hng, khng tng xng v li thi. * Cn c xc nh thi gian s dng hu hnh ca TSC - Xc nh thi gian s dng TSC hu hnh: + Tui th k thut ca TSC theo thit k + Hin trng TSC ( thi gian TSC qua s dng, th h TSC tnh trnh thc t ca TSC, ...) + Tui th kinh t ca TSC Ring i vi TSC cn mi ( cha qua s dng ), TSC qua s dng m gi tr thc t cn t 98% tr ln ( so vi gi bn ca TSC mi cng loa hoc ca loi TSC tng ng trn th trng ), doanh nghip phi cn c vo khung thi gian s dng TSC qui nh ti ph lc 1 ban hnh km theo Ch qun l, s dng v trch khu hao TSC 166/1999/Q-BTC ngy 30/12/1999. - Xc nh thi gian s dng TSC v hnh: Doanh nghip t xc nh thi gian s dng TSC v hnh trong khong thi gian t 5 n 40 nm. - Thi gian s dng TSC trong mt s trng hp c bit: + i vi d n u t nc ngoi theo hnh thc BOT, thi gian s dng TSC c xc nh theo thi gian hot ng cn li ca d n.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn

n mn hc

+ i vi hp ng hp tc kinh doanh (BCC) c bn nc ngoi tham gia hp ng, sau khi kt thc thi hn hp ng, bn nc ngoi thc hin chuyn giao khng bi hon cho nh nc Vit Nam, th thi gian s dng ca TSC chuyn giao c xc nh theo thi gian hot ng cn li ca d n. 3. Gi tr thu hi ( vi phng php khu hao p dng trn th gii ) Gi tr thu hi ca TSC l s tin s thu hi c khi TSC ht thi gian s dng. Gi tr thu hi ch xc nh c chnh xc khi bn hoc thanh l ti sn, cho nn khi tnh mc khu hao hng nm, gi tr thu hi ch l con s c tnh. 4.Mi quan h gia khu hao TSC vi cc yu t: -Thu thu nhp doanh nghip:Nh chung ta bit thu hi li gi tr hao mn ca TSC, doanh nghip phi trch khu hao do d khu hao TSC l qu trnh phn b gi tr hao mn vo chi ph theo mt cch hp l v n l khon chi ph c hch ton vo gi vn hng bn tr vo doanh thu do lm cho thu nhp chu thu ca doanh nghip gim dn n thu thu nhp doanh nghip gim. Mt khc nu doanh nghip p dng phng php khu hao nhanh theo tng s cc nm th co th c nh nc hon tr thu thu nhp doanh nghip, thu li tc t nhng nm u s dng TSC. -Tin b khoa hc k thut:Nh chng ta c bit tin b khoa hc k thut n nh hng n hao mn v hnh TSC bi v nh tin b khoa hc k thut m TSC c sn xut ra ngy cng nhiu tnh nng vi nng sut cao hn v vi chi ph t hn do n co tc ng n khu hao TSC. -Ti sn xut TSC:Bi v mc ch ca khu hao l thu hi vn u t vo TSC v ti u t v i mi , mua sm TSC, nng cp v bo dng TSC v vy khu hao TSC chnh l trch lp ngun vn khu hao dng ti sn xut TSC. Ngoi ra khu hao TSC cn c mi quan h vi rt nhiu yu t khc trong doanh nghip. IV. t chc hch ton khu hao 1. Cn c xc nh khu hao: - Thc trng TSC ca doanh nghip - Cc k hoch tng, gim TSC trong k - Ch qun l ti chnh nh nc

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

2. Cc nguyn tc tnh khu hao: - Nguyn tc trn thng: Theo ch k ton ca Vit Nam, dn gin trong cch tnh th TSC tng trong thng, thng sau mi trch khu hao,TSC gim trong thng, thng sau mi thi khng phi tnh khu hao. Do vy, xc nh khu hao thng sau th phi cn c vo tnh hnh tng gim ca thng ny. V s khu hao thng ny ch khc thng trc trong trng hp bin ng tng gim TSC, cho nn gim bt cng vic tnh s khu hao tng thm hoc gim bt trong thng v cn c vo s khu hao trch thng trc xc nh s khu hao phi trch thng nay theo cng thc nh sau: S KH phi gim = trch thng ny trong thng trc S KH trch + trong thng trc S KH tng trong thng trc S KH

Ring i vi TSC u t bng ngun kinh ph s nghip th thc hin tnh khu hao theo nguyn tc trn nm. - Nhng TSC khng tham gia vo hot ng kinh doanh th khng phi tnh khu hao. - Khng tnh v trch khu hao i vi nhng TSC khu hao ht nhng vn s dng vo hot ng kinh doanh. 3. Chng t khu hao TSC - Chng t gia tng gim: bin bn + th TSC. - Chng t nghip v: Bng tnh v phn b khu hao. V. Hch ton khu hao TSC 1. Ti khon s dng - TK 211: TSC hu hnh + Bn n: Nguyn gi TSC hu hnh tng ln trong k. + Bn c: Nguyn gi TSC hu hnh gim i trong k. + D n: Nguyn gi TSC hin cn cui k.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


- TK 213: TSC v hnh + Bn n: TSC v hnh tng ln.

n mn hc

+ Bn c: Nguyn gi TSC v hnh gim i trong k. + D n: Nguyn gi TSC hin cn cui k. - TK 214: Hao mn TSC + Bn n: Hao mn TSC gim trong k. + Bn c: Hao mn TSC tng trong k. + D c: Gi tr hao mn ca TSC hin c. TK 214 c 3 ti khon cp 2: TK 2141: Hao mn TSC hu hnh TK 2142: Hao mn TSC thu di hn TK 2143: Hao mn TSC v hnh. - TK 009: Ngun vn khu hao c bn + Bn n: Phn nh ngun vn khu hao c bn tng do: Trch khu hao Thu hi vn khu hao c bn iu chuyn hoc cho vay + Bn c: Phn nh cc nghip v lm gim ngun vn khu hao: u t i mi TSC Tr n vay u t TSC iu chuyn vn khu hao cho n v khc hoc cho vay + D n: Ngun vn khu hao c bn hin cn. i vi nhng TSC c u t bng ngun KPSN ca Nh nc th s dng thm TK 466: Kinh ph hnh thnh ti sn. 2. Hch ton cc nghip v trch khu hao a) i vi TSC sn xut kinh doanh nh k, trch khu hao TSC vo chi ph SXKD: N TK 627 ( 6274 )

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

N TK 641 ( 6414 ) N TK 642 ( 6424 ) N TK 241 C TK 214 ( 2141, 2143 ) ng thi ghi: N TK 009: Tng s khu hao trch b) TSC u t bng ngun kinh ph s nghip, qu khen thng, qu phc li, khi hon thnh s dng cho hot ng s nghip, d n hoc cc hot ng phc li cng cng th khng trch khu hao TSC vo chi ph SXKD m ch tnh hao mn TSC 1 nm 1 ln vo thi im cui nm: N TK 4313: Nu dng cho hot ng phc li N TK 466: Nu dng cho hot ng s nghip, d n C TK 214 iu chuyn TK cho s dng ni b ( cp di c nhn t cp trn ): N TK 211 C TK 214 C TK 466 c) i vi TSC i thu * TSC thu ti chnh - i vi doanh nghip i thu: N TK 627; 641; 642; 241 C TK 214 ( 2142 ) - i vi doanh nghip cho thu: N TK 635 C TK 228 * TSC thu hot ng - Bn cho thu ghi:

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


N TK 635 C TK 214 ( 2141; 2143 ) 3. Hch ton cc nghip v ghi gim khu hao: a) i vi TSC sn xut kinh doanh

n mn hc

* Trng hp nhng bn, thanh l hoc TSC pht hin thiu khi kim k - i vi TSC cha khu hao ht: N TK 214 N TK 811 C TK 213; 211 - i vi TSC khu hao ht: N TK 214 C TK 211; 213 * Trng hp gi tr hao mn do TSC chuyn thnh cng c dng c Trong trng hp ny, cn cn c vo gi tr cn li ca TSC ghi cc bt ton cho ph hp. - Nu gi tr cn li nh, s phn b vo chi ph kinh doanh. N TK 214: Gi tr hao mn N TK 627 ( 6273 ) N TK 641 ( 6413 ) N TK 642 ( 6423 ) C TK 211 - Nu gi tr cn li ln s a vo chi ph tr trc. N TK 214 N TK 142 ( 1421 ): Gi tr cn li C TK 211 b) i vi TSC u t bng ngun kinh ph s nghip.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

- Khi nhng bn thanh l, thiu khi kim k hoc cp trn chuyn cho cp di: N TK 214 N TK 466 C TK 211; 213 - Cp pht kinh ph nm ti chnh bng TSC s dng: N TK 341: Kinh ph cp pht N TK 214: Gi tr hao mn C TK 211; 213 - i vi TSC i thu ti chnh: Vi TSC i thu ti chnh, khi ht hn thu phi tr m cha trch khu hao th gi tr cn li ca TSC thu ngoi phi tnh vo chi ph ch phn b ( nu gi tr ln ) hoc phn b ht vo chi ph kinh doanh trong k ( nu gi tr nh ): N TK 214 ( 2142 ) N TK 142: Gi tr cn li ( nu gi tr ln ) N TK 627: Gi tr cn li ( nu gi tr nh ) C TK 212 4. Hch ton cc nghip v s dng ngun vn khu hao *S khu hao phi np cho cp trn hoc ngn sch - Trng hp doanh nghip khng c hon tr li: N TK 411 C TK 111; 112 C TK 3368 ( ng thi ghi n C TK 009: s np ) - Trng hp c hon tr li sau mt thi gian: + Khi np vo khu hao cho cp trn hoc chuyn cho n v khc: N TK 136 ( 1368 ) C TK 111; 112

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn


+ Khi nhn li vn khu hao: N TK 111; 112 C TK 136 ( 1368 ) ( ng thi ghi N TK 009 )

n mn hc

C TK 3368 ( ng thi ghi C TK 009 )

- Cp di nhn vn khu hao ca cp trn a xung u t mua sm TSC hoc b sung vn kinh doanh: N TK 111; 112 C TK 411 ( ng thi ghi N TK 009 ) - Cho vay vn khu hao: N TK 128; 228 ( nu cho vay bn ngoi ) N TK 136 ( nu cho vay ni b ) C TK 111; 112 ( ng thi ghi C TK 009 ) - Li thu c v cho vay: N TK 111; 112; 1388 C TK 515 - Khi ht hn hp ng cho vay doanh nghip thu vn v: N TK 111; 112; 1388 C TK 128; 228 C TK 515 VI. mt s vn v khu hao hin nay Theo Quyt inh s 166/1999/Q-BTC ngy 30 thng 12 nm 1999 quy nh cc doanh nghip phi tnh khu hao TSC theo phng php ng thng vi mc tnh khu hao c quy nh trong mt phm vi nht nh. Vic quy nh phng php khu hao duy nht c p dng l cha hp l v nhng l do sau y:

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

- Mt l: TSC trong cc doanh nghip c nhiu loi, nhiu nhm khc nhau, cng dng ca ti sn cng nh cch thc pht huy ca ti sn trong qu trnh hot ng kinh doanh c s khc nhau. Li ch thu c t vic s dng ti sn cng khc nhau. - Hai l: Khu hao TSC l s phn b c h thng cc chi ph doanh nghip u t c c ti sn vo chi ph sn xut kinh doanh trong qu trnh s dng ti sn, m bo ph hp vi li ch thu c t ti sn trong qu trnh s dng. - Ba l: Xut pht t nguyn tc ca k ton vi ni dung c bn l: Thu nhp phi ph hp vi chi ph chi ra trong k k ton m chi ph khu hao l mt khon mc chi ph sn xut kinh doanh ca doanh nghip. - Bn l: V khu hao l mt yu t chi ph c lin quan n thu thu nhp doanh nghip, nu quy nh cc doanh nghip phi tnh khu hao theo phng php ng thng m bo s liu tnh thu c ng n khi thc hin nh vy c s ng nht gia k ton doanh nghip v k ton thu, trong khi h thng k ton doanh nghip khng ng nht vi k ton tnh thu. VII. xut mt s gii php m bo s liu k ton cung cp phn nh ng thc t hot ng kinh doanh ca doanh nghip cng nh tnh hnh s dng ti sn ca doanh nghip, Nh nc nn thay i quy nh v khu hao TSC theo hng sau: - Th nht: Cho php doanh nghip c la chn phng php khu hao ph hp vi cng dng cch thc s dng nhm mc ch thu c li ch kinh t trong qu trnh s dng. C th nh sau: + Nh ca, vt kin trc, cc TSC v hnh p dng phng php khu hao ng thng. +My mc, thit b, phng tin vn ti thng gn lin vi qu trnh sn xut kinh doanh, tnh nng cng sut b gim dn trong qu trnh s dng: Cho php p dng phng php khu hao theo sn lng hoc phng php khu hao nhanh. + i vi cc thit b hoc dng c qun l thng chu tc ng ca hao mn v hnh ln nn p dng phng php khu hao nhanh.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn

n mn hc

- Th hai: C quy nh c th v mc khu hao hoc phng php khu hao phc v mc tiu tnh thu, phm vi p dng ca cc quy nh ny vo thi im cui nin k ton khi tnh thu thu nhp doanh nghip phi thc hin vi ngn sch Nh nc. - Th ba: i vi trng hp cc doanh nghip c TSC hch ton theo hp ng thu di hn, phng php khu hao cng c p dng nh cc TSC cng loi thuc quyn s hu ca doanh nghip hoc ph hp vi iu kin cch thc s dng ti sn thu li. Khi doanh nghip c php p dng cc phng php khu hao khc nhau dn ti s liu do k ton phn nh v chi ph khu hao s khc vi s liu ca k ton thu, do kt qu hot ng kinh doanh b nh hng mc nht nh, nhng theo quan im k ton l c php. Cng c kin cho rng, p dng phng php khu hao nhanh s nh hng n ngha v thu ca doanh nghip i vi ngn sch Nh nc. Cc doanh nghip li dng tng mc khu hao gim thu thu nhp, song theo em ngh th khng. Mc ch ca khu hao l thu hi vn u t TSC, p dng phng php khu hao nhanh trong thi gian u mc khu hao cao lm gim thu thu nhp, nhng khi thu hi vn u t TSC, ti sn vn s dng tt m khng phi trch khu hao, khi li nhun s tng ln do thu thu nhp tng. - Th t: Cng cn kin ngh vi chnh ph nn nghin cu a ra mt b lut v k ton thng nht bao gm h thng cc chun mc r rng, chi tit. B lut ny c p dng chung cho c k ton doanh nghip v k ton thu. * Tnh hnh s dng TSC: Mt trong nhng vic lm cn thit gp phn hon thin cng tc qun l TSC v tm hng u t ng n l phn tch tnh hnh TSC, gm: - Tnh hnh trang b TSC. - Tnh hnh s dng TSC. - Tnh hnh ngun vn c nh v mc b p vn kinh doanh ca doanh nghip. Cng cn phi ni thm rng: Nu ch gim st TSC qua cc con s th cha , nht l i vi hao mn. S sch ch c th ghi chp c hao mn hu hnh ch khng biu hin c hao mn v hnh. V vy, hng nm cc doanh nghip nn t chc nh gi li my mc, thit b chnh. Phng php xc nh hao mn

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

thc t ca TSC phi m bo va c tnh cht khoa hc, va c tnh cht hin thc, c ngha, ni dung, phng php phi ph hp vi nhng nguyn tc kinh t, k thut c kt hp c th vi cng tc qun l ti sn hin ti. Khi lp cc s liu tnh ton, cn kt hp gia iu tra o lng v kinh nghim thc t ca cn b qun l kinh t, k thut cng nh cng nhn trc tip s dng TSC. S hao mn mi ny thc s l cn c cn thit c k hoch i mi v trang b thm TSC cho doanh nghip v n tnh n s tin b ca KHKT ( hao mn v hnh ).

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn

n mn hc

Kt lun: Cng vi s pht trin ca nn sn xut x hi v s tin b nhanh chng ca khoa hc k thut th tc hao mn TSC cng ngy mt ln. iu t ra cho cng tc qun l TSC nhng yu cu ngy cng cao nh lm th no nhanh chng thu hi vn u t vo TSC, s dng ngun vn khu hao nh th no cho c hiu qu?... Da trn c s l lun c hc ti trng v thi gian cng tc thc t ti thc hin n ny. Mc d c nhng n lc ca bn thn, nhng do kin thc v kinh nghim thc t cn nhiu hn ch nn ti c th c nhng sai st. V vy em rt mong nhn c nhng kin hng dn ch bo ca thy gio Nguyn Ngc Quang, cc thy c gio v bn b n mn hc c hon thin hn. Em xin chn thnh cm n !

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Mc lc Li m u ...................................................................................................... 1 I. Nhng vn chung. ....................................................................................... 2 1.Vai tr, c im ca TSC trong sn xut kinh doanh. ................................ 2 2. Hao mn v khu haoTSC. .......................................................................... 2 II.Cc phng php tnh khu hao..................................................................... 4 1. Cc phng php tnh khu hao p dng Vit Nam. ................................... 4 1.1. Phng php khu hao u. ..................................................................... 4 1.2. Phng php khu hao theo sn lng. ................................................... 5 1.3. Phng php khu hao nhanh. ................................................................. 7 2. Cc phng php khu hao p dng trn th gii. ................................... 10 2.1. Phng php khu hao bnh qun. ........................................................... 10 2.2. Phng php khu hao theo sn lng. ................................................... 11 2.3. Phng php khu hao nhanh. ................................................................. 11 III. Cc nhn t nh hng n mc khu hao. ................................................ 13 1. Nguyn gi. .................................................................................................... 13 2. Thi gian s dng........................................................................................... 14 3. Gi tr thu hi. ................................................................................................ 16 4. Mi quan h gia khu hao TSC vi: ......................................................... 16 IV. T chc hch ton khu hao. ........................................................................ 16 1. Cn c xc nh khu hao. ............................................................................. 16 2. Cc nguyn tc tnh khu hao. ....................................................................... 16 3. Chng t khu hao TSC. ............................................................................. 17 V. Hch ton khu hao TSC. ............................................................................ 17 1. Ti khon s dng. ......................................................................................... 17 2. Hch ton cc nghip v trch khu hao. ....................................................... 18 3. Hch ton cc nghip v ghi gim khu hao. ................................................ 20 4. Hch ton cc nghip v s dng ngun vn khu hao. ................................ 21 VI. Mt s vn khu hao hin nay. ................................................................ 22 VII. xut mt s gii php. ............................................................................. 23 Kt lun ............................................................................................................... 25

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v phng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

Tr-ng i hc kinh t quc dn

n mn hc

Ti liu tham kho L thuyt v thc hnh k ton ti chnh- ch bin : TS. Nguyn Vn Cng. Kim ton ti chnh- ch bin : GS.TS. Nguyn Quang Quynh. K ton cng- ch bin : PGS.TS. Nguyn Th ng. K ton quc t ch bin : PGS.TS. Nguyn Minh Phng PGS.TS. Nguyn Th ng. 5. H thng k ton doanh nghip- NXB Ti Chnh 1995. 6. Cc tp ch K ton- Kim ton, Ti Chnh. 7. Quyt nh 51/TTg ca th tng Chnh ph. 8. Quyt nh 166/1999/Q - BTC ngy 30-12-1999. 9. Bn chun mc k ton mi. 10.Mt s ti liu khc. 1. 2. 3. 4.

ti Bn v cch tnh khu hao TSC v ph-ng php k ton khu hao TSC theo ch hin hnh trong cc doanh nghip

You might also like