Professional Documents
Culture Documents
1. Nguyn t ha hc
Nguyn t ha hc l loi nguyn t (th nguyn t) m cc nguyn t ca cng
mt nguyn t ha hc th c cng s th t nguyn t Z (bc s nguyn t, s hiu,
s in tch ht nhn). Theo thng tin mi nht, th hin nay c bit c 117
nguyn t hc, tc c bit c 117 loi nguyn t. Tuy nhin cc nguyn t c Z >
92 l cc nguyn t ha hc nhn to, do con ngi bn ph cc nguyn t c sn
m pht sinh ra nguyn t mi.
Th d: H2SO4 c to bi 3 nguyn t ha hc, l cc nguyn t hydrogen
(loi nguyn t hydrogen), nguyn t lu hunh (loi nguyn t lu hunh) v
nguyn t oxi (loi nguyn t oxi)
2. Nguyn t
Nguyn t l phn nh nht ca mt nguyn t ha hc m cn gi c bn
cht ca nguyn t .
Th d: Phn t H2SO4 c to bi 3 nguyn t ha hc (3 loi nguyn t) v 7
nguyn t (2 nguyn t H, 1 nguyn t S v 4 nguyn t O)
Phn t C12H22O11 gm 3 nguyn t ha hc (nguyn t cacbon,
nguyn t hydrogen v nguyn t oxi) v 45 nguyn t (12 nguyn t cacbon, 22
nguyn t hydrogen v 11 nguyn t oxi)
Nh vy, nguyn t l loi nguyn t, cn nguyn t l phn nh nht ca
nguyn t.
3. Phn t
Phn t l phn nh nht ca mt cht (cht nguyn cht) m cn gi c tnh
cht (tnh cht ha hc) ca cht .
Khi lng mol nguyn t l khi lng ca mt mol nguyn t (khi lng
ca 6,022.1023 nguyn t). Trn nguyn tc, khi lng mol nguyn t c th tnh
bng bt c n v khi lng no, nh vC, gam, kg, tn, ... Tuy nhin trong thc
t, khi lng mol nguyn t hiu l tnh theo n v gam. V l do m khi
lng mol nguyn t cn c gi l nguyn t gam. V hnh thc, khi lng mol
nguyn t (hay nguyn t gam) l khi lng c tnh bng n v gam m c s
ch bng vi s ch khi lng nguyn t ca nguyn t . V ngha, khi lng
mol nguyn t l khi lng tnh bng n v gam ca 1 mol nguyn t hay ca
6,022.1023 nguyn t .
Do 1 nguyn t 12C c khi lng 12 vC, cn 12 gam l khi lng ca 1 mol
12C, nn khi thay vC bng gam th hiu l nhn ln 6,022.1023 ln. Do khi
lng ca 1 nguyn t H l 1 vC cn khi lng ca 1 mol H l 1 gam => khi
lng tnh bng gam ca 1 nguyn t H bng 1/(6,022.1023) gam => 1 vC = 1/
(6,022.1023) gam = 1,66.10-24 gam.
Th d: Nhm (Al) c khi lng nguyn t l 27 vC th khi lng mol
nguyn t ca Al l 27 gam. Ngha l 1 mol Al hay 6,022.1023 nguyn t Al c
khi lng 27 gam. Nh vy khi lng ca 1 nguyn t Al tnh theo n v gam l
27/(6,022.1023) gam = 4,48356.10-23 gam
12. Khi lng mol phn t (Phn t gam)
Khi lng mol phn t l khi lng ca 1 mol phn t (hay ca 6,022.1023
phn t). Tng qut khi lng mol phn t c th tnh bng bt c n v khi
lng no cng c, nhng trong thc t ngi ta dng n v gam. Nh vy khi
lng mol phn t l khi lng ca 1 mol phn t c tnh bng n v gam (nn
khi lng mol phn t cn c gi l phn t gam). Do , v hnh thc khi
lng mol phn t l khi lng tnh bng n v gam ca mt lng phn t m
c s ch bng s ch khi lng phn t ca phn t . V ngha, y l khi
lng tnh bng gam ca 1 mol phn t hay ca 6,022.1023 phn t. (T n v
Th d: SO42- c khi lng ion l 96 vC => khi lng mol ion ca SO42- l
96 gam. Ngha l 1 mol ion SO42- (hay 6,022.1023 ion SO42-) c khi lng l 96
gam => 1 ion SO42- c khi lng tnh bng gam l 96/(6,022.1023) gam =
1,594.10-22 gam
14. T khi lng tnh s mol
Sau khi bit c khi lng mol nguyn t, khi lng mol phn t, khi
lng mol ion (ngha l bit c 1 mol nguyn t, 1 mol phn t, 1 mol ion c
khi lng bng bao nhiu gam), th t khi lng tnh bng gam ca mt lng
nguyn t, phn t hay ion no , chng ta tnh c d dng trong khi lng
c bao nhiu mol nguyn t (phn t hoc ion). Chng ta ly khi lng tnh bng
gam ca nguyn t (phn t hoc ion) em chia cho khi lng ca 1 mol nguyn
t (phn t hoc ion) th s bit c s mol nguyn t (phn t hoc ion).
nA = mA/MA
nA: s mol A
mA: khi lng ca A (tnh bng n v gam)
MA: khi lng mol ca A (nguyn t gam hoc phn t gam hoc ion gam, ty
theo A l nguyn t hoc phn t hoc ion)
Cch tnh s mol kiu ny cng ging nh cch lm bi ton chia lp cp 1:
Mt cun tp c gi 3 000 ng, nh vy vi 15 000 ng th mua c bao nhiu
cun tp?
15 000 /(3 000 /cun) = 5 cun.
Th d: Tnh:
-
Th d: Tnh:
- S mol H2 c trong 44,8 lt H2 (o ktc)
- S mol H2O c trong 112 mL hi nc (ktc)
- S phn t NH3 c trong 560 cm3 NH3 (ktc)
- S gam C c trong 11,2 lt CO2 (ktc)
(Cho bit C = 12)
nH2 = 44,8L/(22,4L/mol) = 2 mol H2
nH2O = 112mL/(22400mL/mol) = 0,005 mol H2O
nNH3 = 560cm3/(22400cm3/mol) = 0,025 mol NH3
=> c 0,025 mol.(6,022.1023 phn t/mol) = 1,5055.1022 phn t NH3
nCO2 = 11,2L/(22,4L/mol) = 0,5 mol CO2
=> c 0,5 mol C (do 1 mol CO2 c cha 1 mol C) => 0,5mol.(12g/mol)
= 6 gam C
Ch : 1 L = 1 dm3 = 1 000 cm3 = 1 000 mL => 1 mL = 1 cm3
1 m3 = 1 000 dm3 = 1 000 L
17. Phng trnh trng thi kh l tng
Kh l tng l kh khng c th tch ring (ngha l nu dng p sut ln th
c th nn mt th tch kh l tng v tr s khng (0), trong khi kh tht khng th
v th tch bng 0 c, khi nn mt th tch kh tht p sut tht cao th cc kh
tht ha lng ri ha rn, c cc phn t st bn nhau khng c th tch bng 0).
Kh l tng cng khng c lc ht lin phn t (lc Van der Waals), gia cc phn
t kh l tng khng c lc ht ln nhau, trong khi gia cc phn t kh tht lun
lun hin din lc ht gia cc phn t vi nhau. Do kh l tng khng c tht,
tuy nhin n gin ha php tnh, khng sai s nhiu, th ngi coi kh nh l kh
l tng ( p sut khng cao qu, nhit khng thp qu).
Cn cng thc pV/T = p0V0/T0 c dng tnh th tch kh o ktc p0, T0,
khi bit th tch kh V iu kin khng tiu chun p, T. T V0 tnh c, ta i
ra s mol kh bng cch dng cng thc:
n = V0(L)/22,4(L/mol) hay n = V0(mL)/22400(mL/mol)
Cc cng thc trn c suy ra t cng thc pV = nRT:
p2V2 = nRT2 => nR = p2V2/T2 (*)
p1V1 = nRT1 => nR = p1V1/T1 (**)
So snh (*), (**) => p2V2/T2 = p1V1/T1
Th d: C mt lng kh metan 30C, 760 mmHg c th tch 3 m3. nhit
90,6C, p sut 570 mmHg th th tch lng kh metan trn bng bao nhiu?
p2V2/T2 = p1V1/T1 => V2 = (p1V1/T1)(T2/p2)
V2 = [(760mmHg.3m3)/(30 + 273)K ][(90,6 + 273)K/570mmHg] = 4,8 L
Tnh s mol H2 c trong 32 lt o 27C, 912 mmHg:
p0V0/T0 = pV/T => V0 = (pV/T)(T0 /p0)
V0 = [(912mmHg.32L)/(27 + 273)K ][(0 + 273)K/760mmHg] =34,944 L
=> S mol H2 = 34,944L/22,4(L/mol) = 1,56 mol H2
18. T khi hi ca cht A so vi cht B
T khi l so snh khi lng, ngha l mun bit cht no nng hn, cht no
nh hn v nng hay nh hn bao nhiu ln. T khi hi ca cht A so vi cht B
ngha l mun bit dng hi (hay kh) th hi A nng hay nh hn hi (kh) B bao
nhiu ln. M mun so snh khi lng gia A v B th phi l ly hai khi lng
ca A v B ca cng mt th tch bng nhau. Sau ly khi lng ca A em chia
cho khi lng ca B (hai khi lng ca cng th tch, th tch A bng th tch B),
nu kt qu php chia > 1, tc l A nng hn B, cn nu kt qu php chia < 1, th
A nh hn B, cn nu t s khi lng ny bng 1, tc l A, B nng nh bng nhau.
dhi nc = dH2O/KK =
Khi ni t khi ca mt cht rn, cht lng hay ca mt dung dch (dung dch
lng) th hiu l so snh khi lng ca cht rn, cht lng hay dung dch vi
nc (dng lng) nhm bit cht nng hay nh hn nc bao nhiu ln. Mun
vy ngi ta ly khi lng ca vt v khi lng ca nc (khi lng ca hai th
tch bng nhau ca vt v nc), em so snh, bn no c khi lng ln hn th
nng hn.
T khi hiu l nng hay nh hn bao nhiu ln nn khng c n v. Cn khi
lng ring l khi lng ca mt v th tch, nn c n v, nh g/mL, kg/L,
g/cm3, kg/dm3...Do nc dng lng c khi lng ring 1g/mL (hay 1g/cm3 hay 1
kg/L, 1kg/dm3, ngha l 1 mL nc c khi lng 1 gam hay 1 lt nc c khi
lng 1 kg), nn t t khi ca cht rn, cht lng hay dung dch (khng c n v)
ta thm vo n v g/mL hay g/cm3 th s c tr s khi lng ring ca cht rn,
cht lng hay dung dch .
Th d: Kim loi ng (Cu) c t khi bng 8,93 th hiu l hai th tch bng nhau
ca ng (rn) v nc (lng), nc chim 1 phn khi lng th ng chim 8,93
phn khi lng, hay ng nng hn nc 8,93 ln. Do 1 mL nc c khi lng 1
gam nn 1 mL ng c khi lng 8,93 gam. Nh vy ng c khi lng ring l
8,93 g/mL (hay 8,93 g/cm3 hay 8,93 kg/dm3)
Thy ngn (Hg, lng) c t khi 13,55 th hiu l thy ngn nng hn nc
13,55 ln. Hai th tch bng nhau ca thy ngn v nc, nc chim 1 phn khi
lng th thy ngn chim 13,55 phn khi lng. Do nc c khi lng ring l 1
g.mL nn thy ngn c khi lng ring l 13,55 g/mL
Etanol (Ru etylic, C2H5OH, lng) c t khi 0,79 (<1) th hiu l etanol
nh hn nc. Hai th tch bng nhau ca etanol v nc, nc chim 1 phn khi
lng th etanol chim 0,79 phn khi lng. Etanol c khi lng ring l 0,79
g/mL hay 0,79 g/cm3 hay 0,79 kg/L
Sau y l t khi ca mt s cht rn, cht lng:
Br2(l) Au (vng) I2(r) Fe (st) Pb (ch) Mg Ni P (trng) Pt
Ag Zn Na Ir
Li
3,14 19,3
4,94 7,86
11,4
1,74 8,90 1,83
21,45 10,5 7,2 0,97 22,6 0,53
C6H6(benen, l) Axeton (l) ietyl ete (l) Anilin(l) CH3COOH(l) Glixerin(l) n-Hexan(l) Toluen
0,879
0,791
0,714
1,022
1,049
1,26
0,659
0,867