Procesije, praznici

SPALINGER, A., 2001. Festivals, pp. 521-525. In: The Oxford Encylopedia of Ancient Egypt 1, ed. by D. Redford. Oxford: Oxford University Press. Stadler, Martin, 2008, Procession. In Jacco Dieleman and Willeke Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, Los Angeles. http://repositories.cdlib.org/nelc/uee/1014

Praznici
U doba Tutmesa III, 54 praznina dana, u doba Ramzesa III 60 dana godinje Obeleavaju dogaaje u godinjem ciklusu zajednice Ponavljanje istie kontinuitet, stabilnost, bezbednost (npr. praznik Opet pobeda nad haosom) Ojaavaju dravnu kontrolu i ideologiju
Stanovnitvo
osloboeno radnih obaveza ukljueno u proslavu prisustvovanje ritualu blizina bogu i komunikacija sa njim (molitva i proroanstva)

Praznici
Organizacija i trokovi Uee velikog broja ljudi, u nekim prilikama i kralja sa svitom Znatne koliine hrane, vina, mirisnih smola Nametanje trokova stanovnitvu preko nomarha (dekret Horemheba* sadri i zabranu kraljevskim izaslanicima da zahtevaju priloge za kralja)
*Dekret Horemheba (Veliki edikt Horemheba)* - na ploi pronaenoj u Karnaku, kod pilona X.

Izvori podataka
Tekstovi i likovne predstave u hramovima Administrativni zapisi Privatni dokumenti (pisma, grafiti, tekstovi u grobnicama) Vrste podataka scene koje prikazuju delove rituala autobiografski tekstovi molitve radni rasporedi (npr. Papirusi iz Lahuna, XII dinastija) Raspon podataka od pominjanja praznika do prikaza Liste praznika uklesivane i na zidove hramova (prepisi lista sa papirusa)

Procesija sa svetom barkom. Iz Crvene kapele u Karnaku

Praznici
Neki vezani za graanski kalendar, neki za lunarni Vep-renpet praznik poetka godine (prvi mesec doba ahet); ideja obnavljanja, ponovnog roenja Vagi istog meseca funerarni karakter, slave ga pojedinci i hramovi (pominje se od IV dinastije) Opet praznuje se u 2.mesecu godine; vezan za faraona i Amon-rea kao njegovog oca Hoiak Praznik Ozirisa/Sokara (4. mesec godine; proslavlja se od Starog carstva)

 Praznik boga Mina stari praznik; poetak godinjeg doba ema (kralj anje prvu stabljik jema); plodnost. Sveanost doline u desetom mesecu (pouzdani podaci o slavljenju od Srednjeg carstva) Niz drugih praznika vezan za hramove pojedinih bogova (Hathor u Denderi, Horus u Edfuu)
Kralj pred bogom Minom. Luksor

Praznik Mina

Simbolini poetak etve. Medinet Habu

Praznik Mina

Putanje golubova tokom sveanosti Mina. Medinet Habu

Svetovni praznici
A. Spalinger kao kriterijum za sekularnost uzima ne-navoenje praznika u hramovskim listama praznika Retki sekulrani praznici. Izuzetak:
Ramzes III ustanovio proslavu godinjice svoje pobede nad Libijcima

A. Spalinger kao sekularne praznike navodi i krunisanje kralja, heb-sed, a uslovno i proslavu helijane pojave Sotisa, ukoliko nije vezana za kult boanstvu Sotis (Sopdet)

Praznik Opet
Obnova kraljevske moi; veza sa Amonom Nije zabeleen pre Novog carstva U XX dinastiji slavlje traje 27 dana Slavljen samo u Tebi Kralj dolazi u hram Amona u Luksoru Centralni deo kulta u samom hramu, javnost iskljuena

 Statue tebanske trijade se nose iz Karnaka u Luksor, gde se obnavlja veza Amona i Mut Obnavljanje krunisanja kralja

Luksor Kolonada Amenhotepa III

Hatepsut i Tutmes III prate barku tokom sveanosti Opet

Aleja sfingi koja povezuje hramove u Karnaku i Luksoru

Luksor, kapele za svete barke

Trodelna kapela za barku, sa tremom, prvom dvoritu hrama u Luksoru

Hoiak Praznik Ozirisa (Misterije Ozirisa)

Prvobitno praznik Sokara, potovanog u Memfisu Slavljen 6 dana (od 25. do 30. dana) etvrtog meseca sezone plavljenja, u Poznom periodu i due (od 12. do 30. u tom mesecu) Oznaava kraj sezone plavljenja Slavi se u celoj zemlji

Centralna taka 26. dan u mesecu smrt Ozirisa; naredni dani podrazumevaju vaskrsenje boga, kasnije povezano sa ponovnim roenjem kralja kao ivog Horusa

 Odmah potom, 1. dan petog meseca i novog godinjeg doba (peret) nova godina, tj. roenje, proslavljan isto kao prava nova godina Pominjanje praznika Hoiak
Na brojnim stelama Srednjeg carstva iz Abidosa

Detalji procesije
Srednje carstvo i II Meuperiod:
Stela Ikhernofret (Berlin 1204)
Stela kralja Neferhotepa

Tekstovi Poznog doba do u rimski period (kapele na krovu hrama Hathor u Denderi)

Slavi se i ritualno izvodi mit o Ozirisovoj smrti i vaskrsenju

Stela Ikhernofret a

 Vani trenuci praznika

dramski prikaz smrti i vaskrsenja i borbe i pobede Horusa sa Setom (postojao tekst dramatizovanog mita); Izrada, noenje u procesiji i sahranjivanje figurina Ozirisa

Javnost im prisustvuje Delovi rituala samo u hramu (ekskluzivnost)

 Tokom dramatizacije, kralj igra ulogu Horusa (u Novom carstvu ga moe zameniti prvosvetenik)

U hramu oblaenje i kaenje statiue Ozirisa, i njeno postavljanje u novi naos i novu barku Procesija izlazi iz hrama; predvodi je statua boga Vepvaveta Set napada Ozirisa Horus pobeuje Seta Velika procesija sahrana Ozirisa, pogrebni ritual sa plesom (proslava pobede Horusa i Tota) Povratak u hram, vraanje statue u svetilite

Oziris, na odru, oplouje Izidu (sokolica). Post mortem zaee Horusa

 Obini Egipani prave i figurine Ozirisa od razliitih materijala (aluzije na razliite aspekte kulta Ozirisa, ali i odraz bogatstva pojedinca) Tzv. itne mumije (male, ca 30 cm): od zemlje pomeane sa zrnevljem i uvijene u tkaninu Mogu imati masku od zelenog voska, belu ili atefkrunu Ozirisa ili biti itifaline Najstariji prikaz itne mumije XVIII dinastija (grobnica Neferhotepa u Tebi), identifikovan na osnovu teksta (CT 1 vlaenje slada i prostiranje kreveta, pomen meseca Hoiak i td.) U Denderi zapis da se figurine prave odreenih dana u mesecu

 itne mumije su mogle biti napravljene o Hoiaku, uvane i sledee godine sahranjene, a neke su stavljene u grob svog vlasnika
Detalj reljefa iz hrama Izide, File

itna mumija, Pozni ili Ptolemejski period. MFA Boston

itni Oziris

Figurine su prvo mogle biti suene na suncu, potom u modelu barke voene na svetom jezeru, vraene u hram, umotane u tkaninu, stavljene u svoj mali antropoidni koveg, i sledee godine sahranjene tokom praznika. Nalaz u jamu sahranjenih bronzanih figurina Ozirisa u Medinet Habuu (oziris grob naziv istraivaa)

Opeka - itni Oziris u udubljenje stavljana smesa zemlje i zrna

itni Oziris
Finoa izrade kovega za figurine raste, osobito u grkorimsko doba

Karnak graevina sa tri prostorije u kojima su nie za sahranjivanje figurina Ozirisa (XXI dinastija - Ptolemejsko doba)

Heb-nefer Lepa sveanost doline

Slavljena samo u Tebi; dvodnevna Blisko vezana sa funerarnim shvatanjima Hathor gospodarica nekropole Statue Amona, Mut i Honsua se nose preko reke u Deir el Bahari Porodice poseuju grobnice roaka i iskazuju potovanje pokojnicima, proslavljajui uz hranu i pie

 Dokumentovana od XI dinastije do Ptolemeja VIII (117.p.n.e), ali posle XXVI dinastije dobija jai ozirijanski karakter Sredinji trenutak proslave procesija statua bogova i preminulih kraljeva

Amunimenet TT 277, XX dinastija

 Poinje u Karnaku purifikacijom statue Amona, koja se zatim nosi do Nila u barku Userhet (moni pramac) u pratnji kralja i svetenstva Prelaz na zapadnu obalu Nila Od XIX dinastije i statue Mut, Honsua, kraljevske porodice Narod doekuje na zapadnoj obali Statue poseuju hramove zapadne Tebe

Amunimenet, TT 277, XX dinastija

Bogovima se donosi cvee

 Procesija ide u Deir el Bahari u njemu je duat podzemni svet Amon se tokom noi sjedinjuje sa Hathor

Wep-renpet Nova godina

Deo praznika posveen boginji Mut, i to je Praznik pijanstva

Iz grobnice Nahta posetioci obueni u najfinije tkanine , nose iroke ogrlice od cvea

Veseh ogrlice od cvea i od fajansa

Iz grobnice Rekhmire-a

Procesije

Novogodinja procesija u Edfuu

Medinet Habu

Ramazeum

Edfu