]MdIr

jao.baI.esa.hlDona

kaoNao eko kaLI ismaqa naavaacaa ek manauYya laMDnamaQyao @la^mah^ma yaoqao rahat haota.tao BaajaIpalaa ivakayacaa. %yaalaa
caar maulao haotI. %yaatIla savaa-t maaozyaa maulaacao naava jaa^ja- haoto jao rajaacyaa naavaava$na zovalao haoto. jaa^ja- vaiDlaaMcyaa
maagao vaarsaah@kanao BaajaIcao dukana caalaivaNaar ASaI vyavasqaa krNyaat AalaI haotI.%yaamauLo SaaLot tao
vanasptISaas~acyaa ivaSaoYa SaaKot iSakt haota AaiNa dIDSao p`karcao kaobaI va 44 p`karcao laoTyaUsacao p`kar
AByaasat Asao.tsaoca tao p`aiNaSaas~acyaa vagaa-t kaobaIt rahaNaaro 77 p`karcao saurvaMT AaiNa koabaIvar jar saabaNaacao
paNaI fvaarlao tr baahor yaoNaar ihrvaoo tsaoca Ka-yaa paNyaatIla tMbaaKUcyaa rsaasaar#yaa roGaa Asalaolao tpikrI saurvaMT
yaaMcaahI AByaasa krIt Asao.

%yaamauLo tao maaoza Jaalyaavar laMDnamaQaIla savaao-%kRYT BaajaIivako`ta banalaa AaiNa %yaacyaa kDIla kaobaIt kaoNaalaahI
kQaIhI eKada sauwa saurvaMT saapDt nasao.

pNa ismaqa yaaMcao BaajaIcao ekca dukana AsalyaamauLo baakIcyaa itnhI maulaaMnaa svat:cyaa ]drinavaa-hacaI trtUd krNao Baaga
haoto.dusa-yaa maulaacao naava jaomsa haoto AaiNa Aqaa-tca %yaalaa ijama yaa naavaanao hak maarIt Asat.tao SaaLot jaa}
laagalaa AaiNa [Mga`jaI inabaMQalaoKnaat %yaanao sava- baxaIsao pTkavalaI.tao SaaLocyaa fUTbaa^la TImacaa kPtana haota AaiNa
hafba^k yaa pwtInao KoLt Asao.tao Anaok p`karcyaa @laRP%yaa krNyaat trbaoja haota AaiNa iSaxakaMvar va [tr
laaokaMvar tao %yaa vaaprt Asao.ek idvasa %yaanao kaDopoTIcyaa kaDIcao Taok KDUt Gausaivalao. tI kaDI Krotr
saurixat navhtI.sava-saamaanya inaLyaapaMZ-yaa kaDyaa, jyaa kSaavarhI AadLtat %yaatIlaca tI haotI.

%yaanaMtr iSaxakaMnaI jaovha KDUnao fLyaavar ilahayalaa sau$vaat kolaI tovha puZcaI paca imainaTo kaoNaIca farsao kahI
k$ Saklao naahI.dusa-yaa eka idvaSaI %yaanao imaiqalayau@t isprIT Saa[-cyaa baaTlyaaMmaQyao Aaotlao AaiNa Saa[- ponalaa
icakTtca navhtI.iSaxakaMnaa sava- baaTlyaatIla Saa[- badlaayalaa AQaa- tasa laagalaa AaiNa %yaa idvaSaI maga fo`Mcacaa
tasa hao}ca Saklaa naahI…tsaohI ijamalaa fo`Mca AavaDt navhtoca mhNaa. PaNa %yaanao ikllaIcyaa Baaokat laaMbaI BarNao
ikMvaa iSaxakaMcyaa Tobalaavar maolaolao ]MdIr zovaNao Asalyaa saamaanya KaoDyaa kQaIca kolyaa naahIt.

itsara maulagaa mhNajao caalsa-, tao gaiNat AaiNa [ithasa yaat saaQaarNa haota.AaiNa ik`koTcyaa 11 jaNaaMcyaa saMGaat
DavaKura maMdgatI gaaolaMdaja mhNaUna %yaacaI inavaD JaalaI haotI.pNa ekmaova ivaYayaat tao trbaoja haota to mhNajao,
rsaayanaSaas~. tao %yaacyaa SaaLotIla ikMvaa malaa maahIt Asaloalyaa [tr maulaaMmaQyao doKIla ekmaova haota jyaanao
p^raiDmaoiqalaAmaayanaaobaoMJalaiDha[-D ikMvaa AgadI AaribaTa^la banaivalao haoto, jao banavaayalaa KraoKr far AvaGaD
Asato AaiNa jyaacaa ]MdraSaI kahI saMbaMQa nasatao.jar %yaalaa vaaTlao Asato tr %yaanao BayaMkr vaasaacao d`vya banaivalao

1
Asato karNa to %yaalaa jamat haoto.pNa tao ek caaMgalaa maulagaa haota AaiNa %yaanao tsao kolao naahI.Aqaa-t %yaacabaraobar
mah<vaacao karNa mhNajao [trjaNa %yaamauLo %yaacao rsaayanaSaas~ iSakNao qaaMbavaU Saklao Asato AaiNa to %yaalaa nakao
haoto.karNa %yaalaa AayauYyaBar to iSakayacao haoto.

caaOqyaa maulaacao naava haoto ja^k.tao AByaasaat farsaa huSaar navhta AaiNa KoLatdoKIla.tao caoMDUlaa eKadI sarLpNao
laaqa maa$ Sakt nasao AaiNa ik`kTo KoLtanaa %yaalaa Jaaop yao[-.%yaalaa ]<ama jamaNaarI ekmaova gaaoYT mhNajao
ibanatarI.GaratIla vhalvh saaoDUna Anaok

vastU %yaanao caaMgalyaa p`karo banaivalyaa hao%yaa. Aaplyaa kqaolaa sau$vaat haot Asatanaa tao vhalvh banaivaNao iSakt
haota.%yaacaI maaiTlDa naavaacaI ek kakU haotI, tI [tkI mhatarI haotI kI laMDnapasaUna DaovhrcaI rolvaolaa[-na baaMQalaI
jaat Asatanaacyaa itcyaakDo AazvaNaI hao%yaa.itlaa caalata yaot navhto AaiNa tI satt AMqa$Naavar pDUna
Asao.ja^knao itcyaasaazI kanaacao faonsa banaivalao haoto AaiNa tI %yaacyaavar KUp KuYa haotI. tI mhNat Asao kI raNaI
ivh@Taoiryaacyaa kaLapasaUna itlaa [tka AanaMd kQaIca Jaalaa navhta. ja^k [tr [laoi@T/kla vastU banaivaNyaat
doKIla far huSaar haota.

%yaanao Aaplyaa Garat ivajaocao Asao ]pkrNa banaivalao jyaaWaro Garat vaIjap`vaah caalaU rahI pNa maITrvar %yaacaI naaoMdca
haot nasao.eka AazvaDyaanaMtr %yaacyaa vaiDlaaMnaa yaacaa p<aa laagalaa AaiNa to mhNaalao kI “AapNa Asao krayalaa
nakao. ho mhNajao vaIja kMpnaIkDUna vaIja caaorNyaasaarKo Aaho”. “malaa naahI vaaTt hI caaorI Aaho”. ja^k mhNaalaa.
“kMpnaI mhNajao ek maaNaUsa navho .tsaoca AaplyaakDo vIaja yaot, o idvao laagatat AaiNa prt mau#ya izkaNaI jaatat.
AapNa tI kahI AaplyaakDo zovat naahI.AapNa f@t ]sanaI Gaotao”o.pNa %yaacyaa vaiDlaaMnaI to ]pkrNa %yaalaa
kaZayalaa laavalao. %yaaMnaI vaIja kMpnaIkDo maQalyaa AazvaDyaacao pOsao doKIla Barlao, karNa to pa`maaiNak haot.
o

EaI.ismaqa yaaMnaa lyaUisala naavaacaI ek maulagaI haotI.pNa sava-jaNa itlaa pogaI mhNat Asat. Aaplyaa yaa kqaot tI
farSaI naahI %yaamauLo maI SaovaTpya-Mt itcyaaba_la farsao saaMgaNaar naahI. Aqaa-t ek gaaoYT saaoDUna, tI mhNajao ,
itcao puZcao dat lahana Asatanaa baahor Aalao haoto pNa SaovaTI to Aat ZklaNyaat tI yaSasvaI JaalaI.

saQyaa laMDnacyaa gaaodIt ]MdraMcyaa PlaogacaI BayaMkr saaqa caalaI haotI.to p`amau#yaanao BayaMkr ]MdIr haoto.%yaaMcao PaUva-ja
ha^Mgaka^MgahUna caha,Aalao , roSaIma va taMdUL yaaMcyaasaaobat jahajaMavar Aalao haoto. ho ]MdIr laMDnalaa yaoNaaro sava-
p`karcao Qaanya Kat Asat.karNa AamhI laMDnamaQyao savaa-Mnaa purosao Qaanya inamaa-Na k$ Sakt navhtao.to k^naDatUna
yaoNaaro gahU , ha^laMDhUna yaoNaaro caIja , nyaUJaIlaMDhUna yaoNaaro maTNa AaiNa Ajao-MiTnaahUna yaoNaaro baIf Kat.%yaaMcaI ibaLo
banaivaNyaasaazI to [raNaI gaailacao kurtDt AaiNa caInacyaa roSamaalaa to paya pusaayacao.

Aata laMDnamaQalyaa sava- gaaodamaaMcaa p`mauK ha paoT- Aa^f laMDna Aa^qaairTIcaa AQyaxa mhNaivalaa jaayacaa AaiNa tao
KraoKrca ek maaoza maaNaUsa haota.%yaacao Ta^var ihlajavaL baMikgah^macyaa rajavaaDyaa[tko maaozo Aa^ifsa haoto. tao

2
]Mdravar p`caMD ragaavalaolaa haota karNa jahajaaMvar yaoNaa-yaa vastU puZo pazivaNyaacyaa yaM~Naocaa tao mau#ya haota. yaa
vastU jahajaava$na AalyaanaMtr T/k, rolvao,, GaaoDagaaDyaaMmaQaUna puZo paocaivalyaa jaa[-pya-MtcaI sava- jabaabadarI %yaacaI
haotI AaiNa ]MdraMnaI Kallaolyaa vastMUcao PaOsao %yaalaa Baravao laagat.]MdIr pkDNaarI ]<amaao<ama maaNasao %yaanao yaa kamaalaa
laavalaI.pNa %yaaMnaI f@t SaokDao ]MdIr pkDlao karNa ]MdIr far QaUt- haoto.%yaaMcaa ek rajaa haota jaao eka Kaola
ibaLat rahat Asao.sava- ]MdIr ivaSaoYat: %yaacyaasaazI caaMgalao Kadya Gao}na yaot.to isva%Jala-MDcao caa^kaolaoT, f`ansacaI
TkI- ,AljaIAsa-hUna KjaUr [.Kadyapdaqa- AaNat. AaiNa tao [tr ]MdraMnaa kaya kaya kra to saaMgat Asao.
eKada ]MdIr saapLyaat ADklaa tr tao %yaacyaa Kasa Kba-yaaMtf-o Qaao@yaacaI saUcanaa doNaaro inaraop pazvaIt Asao.
%yaacyaakDo dha hjaar t$Na va huSaar ]MdraMcaI faOja haotI AaiNa to %yaaMcyaaiva$w kaoNa%yaahI p`aNyaabaraobar laZU
Sakt.ek Toiryar jaatIcaa ku~a ek daona ]MdIr sahja maa$ Saktao pNa SaokDao ]MdIr %yaacyaavar eka vaoLI tuTUna
pDlao …tr tao %yaatIla caarpaca jaNaaMnaa maarolahI ,pNa AKorIsa to sava-jaNaca %yaalaa maarNaar ho ]GaD
Aaho.majabaUt datacyaa ]MdraMnaa AiBayaM%yaacao p`iSaxaNa idlyaamauLo saapLyaacyaa laaoKMDI tara kurtDUna Aat
ADklaolyaa ]MdraMnaa to sahja baahor kaZU Sakt.

tr ekUNa yaa ]MdraMnaI eka maihnyaat 181 maaMjaro, 49 ku~o , 95 GauSaIMcaa fDSaa paDlaa.AaiNa AnaokaMnaa
%yaaMnaI ASaa p`karo jaKmaI kolao kI du$na ]MdraMcaa vaasa Aalaa trI to pLUna jaat.AaiNa %yaaMnaI 742 kOdI ]MdraMnaa
618 saapLyaaMmaQaUna mau@t kolao.%yaamauLo ]MdIr pkDNaaro laaok %yaaMcyaakDIla ]<amaao<ama ku~yaaMnaa maaMjaraMnaa va GauSaIMnaa
mauklao. AaiNa du:Kanao %yaaMnaI naaokrI saaoDUna idlaI.gaaodItIla laaokManaI koimasTkDUna ]MdIr maarayacao savaa-t jahala ivaYa
AaNalao AaiNa sava- p`karcyaa AaimaYaMamaQyao imasaLUna to sava-~ psarlao.pNa rajaa ]Mdranao hukUma idlaa kI eKadyaa
Kao@yaatUna ikMvaa puD@yaatUna qaoT Aalaolao Anna f@t Kayacao.yaamauLo Aa&aQaark

nasalaolyaa kahI ]MdraMnaa f@t ivaYabaaQaa JaalaI.AaiNa [tr %yaatUna vaacalao.AaiNa to ivaYa ku~o, GauSaI AaiNa
saapLyaaMasaazI kamaalaa Aalao.

maga paoT- Aa^f laMDna Aa^qaairTIcaa AQyaxaanao AiQaka-yaaMcaI %yaacyaa Aa^ifsamaQyao ek baOzk Aayaaoijat kolaI. tao
mhNaalaa ]MdraMcaa baMdaobast ksaa kravaa yaabaabat tumacyaa kahI saUcanaa Aahot ka ? maga ]paQyaxaaMnaI vat-maanap~at
jaaihrat dyaavaI Asao saucaivalao.puZcyaa AazvaDyaat sava- vat-maanap~at ek jaaihrat AalaI.tI saMpUNa- panaBar
AaiNa maaozyaa AxaraMmaQyao CaplaolaI haotI jyaayaaogao lMaDnamaQaIla sava-jaNa tI vaacaU Saklao. ismaqa kuTuMbaatIla maaiTlDa
AajaI jaI vat-maanap~ kQaIhI vaacat nasao (karNa tI sava- baatmyaa roiDAaovar eokt Asao)tI saaoDUna savaa-MnaI hI
jaaihrat vaacalaI.

yaa jaaihratIpuZo [tr sava- spQaa- ekdma tucC Baasat hao%yaa.karNa paoT- Aa^f laMDna Aa^qaairTIcaa AQyaxaanao
gaaodItIla sava- ]MdIr maarNaa-yaa maaNasaasaazI 100 hjaar paOMD va svat:cyaa maulaIcao %yaacyaaSaI lagna ..Asao baxaIsa

3
jaahIr kolao haoto.Aqaa-t jar ijaMkNaa-yaa maaNasaacao lagna Jaalaolao Asalao tr yaa lagnaalaa prvaanagaI navhtI va tsao
Asalyaasa %yaacyaa baayakaolaa ih-yaaMcaI baaMgaDI Asao baxaIsa imaLNaar haoto.jaaihratIt 100 hjaar paOMDaMcaa faoTao haota
va %yaat kagadI naaoTa nasaUna Assala saaonyaacaI naaNaI haotI. AaiNa %yaa maulaIcaahI faoTao haota ,jaI KUp saudM r haotI
itcao kosa saaonaorI AaiNa inaLo DaoLo haoto.yaaiSavaaya itlaa vhayaaoilana vaajaivata yaot haoto..itnao
pakkaOSalyaat,jalatrNaat AaiNa skoiTMgamaQyao baxaIsao imaLivalaI haotI. yaat f@t ekca Kaoca haotI tI mhNajao
spQa-kaMnaI ]MdIr maarNyaasaazI svat: vastU AaNaayacyaa hao%yaa jyaasaazI baroca pOsao laagaNaar haoto.

trIhI hjaarao laaok yaat sahBaagaI Jaalao.AQyaxaaMkDo dusa-yaa idvaSaI sakaLI [cCukaMcaI p~o paohaocaivaNyaasaazI tIna
jaast paosTmana naomaavao laagalao. AaiNa [t@yaa laaokaMnaI faona kolao kI Toilafaonacyaa tara ivatLlyaa.maihnaaonamaihnao
Anaok p`karcyaa laaokaMnaI Aaplao dOva Ajamaavalao. to rsaayanaSaas~&, p`aiNaSaas~& ,AQyaai%mak vaR<aIcao AaiNa
isaMhalaa maarNaaro iSakarI ASaa p`karcao laaok haoto pNa kaoNaalaaca qaaoDosao ]MdIr maarNyaaplaIkDo yaSa Aalao
naahI.AaiNa savaa-t vaa[-T mhNajao %yaa savaa-MnaI jahajaaMtUna KaokI ]trivaNyaacyaa karBaarat ZvaLaZvaL kolyaamauLo
baracasaa maka laMDnacyaaeovajaI ilavhrpUla, kaiD-f, hla AaiMNa saa}d^mpTnava$na pazvaavaa laagalaa.

dOva AajamaavaNaa-yaa laaokaMmaQyao ijama, caalsa-, j^ak ismaqahI haoto.ijamalaa vaaTt haoto kI jasaa tao SaaLot
iSaxakaMnaa cakvat Asao tSaa p`karo saamaanya idsaNaara saapLa banavaayacaa kI jaao ]MdraMnaa cakvaU Sakola.%yaalaa
maaihtI haoto kI gaaodIt Anaok p~yaacao Dbao [tstt: pDlaolao Asatat mhNaUna %yaanao ivaSaoYa p`karcaa ek saapLa
p~yaacyaa DbyaapasaUna banaivalaa.]MdraMnaa Aatlyaa gaLacaa vaasa Aalaa AaiNa %yaaMnaI %yaavar ]DI maarlaI.pNa JaakNa
ho saapLyaacao JaakNa haoto %yaamauLo ]MdIr Aat pDlao va prt %yaaMnaa baahor yaotaca yao[naa.%yaacaa sava- maaokLa vaoL %yaanao
ho saapLo banaivaNyaat Gaalavalaa Aqaa-t %yaacyaa kahI ima~aMnaI %yaalaa madt kolaI.%yaanao %yaacyaa vaiDlaaMkDUna 10 paOMD
Gaotlao AaiNa ibala jaa^nsanalaa gaazlaa, jaao baokar Asalaolaa laaohar haota va jaast Dbao banaivalao.SaovaTI %yaanao 1394
saapLo banaivalao pNa 17 jara Kraba haoto to %yaanao maga AaNalaoca naahIt.

tao vaiDlaaMcaI ek GaaoDagaaDI Gao}na ekTaca Ta^var ihla yaoqao gaolaa.itqao %yaalaa ]paQyaxa BaoTlao…to sardar haoto
AaiNa ]MdIr maarNyaacyaa maaohImaokDo baGat haoto.]paQyaxa mhNaalao “Aqaa-tca saMpUNa- gaaodIlaa purtIla [tko ho saapLo
naahIt..pNa AapNa p`ya%na k$”.maga %yaaMnaI piScamaokDcyaa gaaodIt ..ijaqao jamaOka AaiNa AajaUbaajaUcyaa
baoTaMva$na saaKr,koLI, kakvaI , rma [. yaot Asao toqao p`ya%na kolaa. malaa vaaTt naahI kI yaa p`yaaogaalaa hI
jaagaa yaaogya haotI karNa toqaIla ]MdIr satt kakvaI ,da$caI ipMpo ASaat trMgat.hLU caalaNaaro %yaat ADkt va
saMpUna jaat.f@t jalad caalaNaaro pLUna jaat.%yaamauLo toqaIla ]MdIr far jalad AaiNa ]<ama caZNaaro haoto.

4
ijamacao AQao- saapLo caIja va AQao- baoknacao haoto.pihlyaa ra~I %yaaMnaI 918 ]MdIr maarlao.ijama far KuYa
Jaalaa..AaiNa %yaalaa vaaTlao kI taoca baxaIsa ijaMkNaar. pNa puZIla ra~I f@t 3 ]MdIrca maolao.AaiNa itsa-yaa
ra~I tr daonaca.rajaa ]Mdranao %yaacyaa sava- sahka-yaaMnaa p~yaacyaa DbyaapasaUna dUr rahaNyaacaI takId idlaI AaiNa
f@t maUK- va Aa&a na paLNaaro pkDlao gaolao.caOaqyaa ra~I %yaaMnaI saapLo ivh@Taoiryaa baMdrat hlaivalao pNa f@t 4
]MdIr pkDlao.saavaQaanaIcaa [Saara savaa-Mnaa imaLalaa haota.maga ijama du:KI AMt:krNaanao GarI gaolaa.%yaanao baraca vaoL
AaiNa 10 paMOD Gaalaivalao haoto.AaiNa SaaLotIla maulaManaI %yaalaa p~yaacaa ]MdIr Asao naamaaiBaQaana idlao.

…… caalsa- ismaqakDo ek Kupca vaogaLyaa p`karcaI yaaojanaa haotI.%yaanao rMga ikMvaa cava nasalaolao ek ivaYa SaaoQaUna
kaZlao.maI tumhalaa to ksao haoto ikMvaa ksao banaivalao haoto to saaMgat basaNaar naahI karNa kahI KunaI hI kqaa vaacaUna
sava- p`karcyaa laaokMacaa KUna krtIla.%yaanao yaa p`karcao BarPaUr ivaYa tyaar kolao AaiNa ra^kfaoT- caIjalaa vaasa doNaaro
ek saaih%ya sauwa BarpUr banaivalao.ra^kfaoT- ho f`ansamaQaIla ivaiSaYT p`karcao caIja Aaho.yaalaa
maoiqalahoPTaDoiklakITaona mhNatat AaiNa malaa vaaTto tao far mast vaasa Aaho.kahI maaNasaaMnaa tao AavaDt naahI pNa
]MdraMnaa AavaDtao.%yaanao %yaacyaa vaiDlaaMkDUna 20 paOMD ]sanao Gaotlao AaiNa 100 svast AaiNa baokar caIja ivakt
Gaotlao.%yaa savaa-Mcao %yaanao p`%yaokI 100 tukDo kolao.to %yaanao p`qama jahala ivaYaat bauDvaUna zovalao AaiNa naMtr ra^kfaoT-
laa vaasa doNaa yaa d`avaNaat bauDivalao.AaiNa naMtr dha hjaar pu{yaaMcyaa Kao@yaat to Barlao.%yaanao ivacaar kolaa kI
]MdraMnaa vaaTola kI ho ivaKurlaolao naohmaIcao ivaYaacao saapLo naahIt.pu{yaacyaa Kao@yaat AsalyaamauLo ]MdIr %yaat sahja
ADktIla.

ek pUNa- idvasa daona maaNasao 10000 caIjacao Kaoko vaogaLyaa izkaNaI zovaNyaasaazI hatgaaDyaaMva$na gaaodIBar
ifrlaI.caalsa- %yaaMcyaamaagao ek ipcakarI Gao}na caIja fvaart haota. pUva- laMDnamaQaIla sava- rihvaaSaaMnaa caIjacaa vaasa
Aalaa.%yaa saMQyaakaLI saUyaa-stanaMtr ]MdIr ibaLatUna baahor Aalao AaiNa ekmaokaMt kujabaujaU laagalao…. “ho na@kIca
svaaidYT caIja Asalao paihjao.eka CaoTyaa Kao@yaacaa vaasa saaQyaa caIjacyaa maaozyaa Kao@yaasaarKaca yaotao
Aaho”.%yaanaMtr %yaaMcyaatIla ba-yaacajaNaaMnaI caIja Kallao.%yaaMnaI rajaa ]MdrasaazIsauwa qaaoDo caIja naolao.pNa %yaacyaa
naSaIbaanao %yaanao Baajalaolaa saamana maasaa ,badama yaaMcao paoTBar jaovaNa kolao haoto AaiNa %yaalaa Aijabaat BaUk
navhtI.ivaYaanao Aaplao kama saaQaayalaa qaaoDa vaoL laagalaa AaiNa sakaLI tInapya-Mt ]MdIr marayalaa sau$vaat JaalaI
naahI.rajaalaa %yaanaMtr caIjacaa saMSaya Aalaa va %yaanao Kba-yaaMmaaf-t tsaa inaraop idlaa.

%yaaMcyaat svat:cyaa maulaaMnaa Kallyaaba_la faSaIcaI iSaxaa Jaalaolaa ek duYT ]MdIr haota.%yaalaa imaLaloalaa caIjacaa
tukDa %yaanao Kallaa. tao maolaa tovha caIja ivaYaarI haoto ho isaw Jaalao AaiNa %yaanao [tr Anaok Kba-yaaMnaa
pazivalao.dusa-yaa idvaSaI sakaLI 4514 maolaolao ]MdIr pkDNyaat Aalao.kahI %yaaMcyaa ibaLat ma$na pDlao haoto.
AaiNa kahIjaNa gaMBaIrrI%yaa AajaarI haoto.AQyaxa [tko KuYa Jaalao kI %yaaMnaI tsao caIja AaNaayalaa caalsa-laa BarpUr
pOsao idlao.pNa %yaaMnaI daona idvasaaMnaI pahaNaI kolyaanaMtr %yaaMnaa Asao AaZLlao kI Aaz hjaarmaQaIla daonaca KaokI
]GaDlaI gaolaI Aahot.]MdIr %yaaMcyaapoxaa jaast huSaar Aahot Asao %yaaMcyaa prt ekda laxaat Aalao.caalsa-laa
KraoKr far du:K Jaalao.%yaalaa svat:ba_la [tkI Ka~I haotI kI AQyaxaaMcyaa maulaIbaraobar lagna krNyaasaazI %yaanao
AMgazI banavaayalaa TaklaI AaiNa k^MTrbarIcyaa pad`IMnaa ivavaahivaQaI saMpnna krNyaacao AamaM~Na idlao haoto.Aata
sarafalaa va pad`IMnaa tao lagna k$ Sakt nasalyaacao %yaalaa kLvaayalaa laagaNaar haoto.AaiNa savaa-t vaa[-T mhNajao
caIjacaa vaasa %yaacyaa AMgaalaa maihnaaBar icakTlaa. %yaalaa prt SaaLot Gao[-naat AaiNa kaoLSaacyaa vaKarIt Jaaopavao
laagalao.

5
SaovaTI ja^knao p`ya%na kolaa.%yaacyaa yau@tIsaazI BarpUr pOsao laagat haoto.AaiNa vaiDlaaMkDUna %yaanao 30 paOMD Gaotlao
Asalao trI to purosao navhto.pNa %yaanao kahI pOsao maaJyaakDUna Gaotlao AaiNa svat: banaivalaolao kahI ibanatarI yaM~o
ivaklaI.AaiNa AKorIsa %yaacyaakDo purosao pOsao jamalao.%yaanao naohmaIcyaa laaoKMDacyaa cau -yaapoxaa AitSaya baarIk Asaa
caura AaNalaa.tao Baajalaa. AaiNa ibaskITaMmaQyao imasaLlaa.tI ibaskITo gaaodIt ivaKurlaI.p`qama ]MdIr %yaaMnaa hat
laavaayalaa doKIla tyaar navhto.pNa naMtr %yaaMcyaa laxaat Aalao kI %yaapasaUna %yaaMnaa kahI [jaa haot naahI tovha %yaaMnaI
Kayalaa sau$vaat kolaI.maQalyaa kaLat ja^knao p`BaavaSaalaI 7 ivadyautcauMbak AaNalao AaiNa ivaivaQa izkaNaI gaaodImaQyao
zovalao. P``a%yaok ek vyavaisqat kDa Asalaolyaa Kaola KD\Dyaat zovalao haot. o AaiNa Sahr rolvao AaiNa pUva- laMDna rolvao
maQaUna ivadyautp`vaah saaoDta yao[-la ASaa p`karo tara Taklyaa hao%yaa.

yaaogaayaaogaanao ja^k jaimanaIKalaIla rolvaocyaa p`mauK [laoi@T/kla AiBayaM%yaalaa AaoLKt haota karNa daoGaaMnaahI ibanatarI
yaa ivaYayaat far $caI haotI.%yaamauLo %yaalaa ivadyautp`vaah ]sanaa GaoNao saaopo gaolao.]MdraMnaI purosaa laaoKMDacaa caura
Kallaa Asao laxaat Aalyaabaraobar %yaanao cauMbakatUna p`vaah jaa[-la ASaI vyavasqaa kolaI.sava- laaoKMD, sTIla, inakola
cyaa vastU vaogaLyaa baaMQaUna zovalyaa gaolyaa.AaiNa jahajao sTIla AaiNa laaoKMDacaI AsalyaamauLo tIhI baaMQaUna zovaavaI
laagalaI.AaiNa gaaodItlyaa maaNasaaMnaa %yaa ra~I ivaSaoYa p`karcao iKLo nasalaolao baUT Gaalaavao laagalao.Aqaa-t …]paQyaxa
saaoDUna karNa to rajaGaraNyaatIla haoto AaiNa %yaaMcyaa baUTalaa saaonyaacao iKLo haoto.

ra~I dID vaajata SaovaTcaI BauyaarI rolvao qaaMbalaI.AaiNa rolvaolaa laagaNaara sava- ivadyautp`vaah %yaaMnaI pihlyaa
ivadyautcaMubakat saaoDlaa.kahI gaMjalaolao iKLo AaiNa p~yaacao Dbao AaoZlao gaolao. AaiNa ]MdIr doKIla , pNa jaast
saavakaSaInao. ]MdramaQyao laaoKDM acaa caura pUNa-pNao Barlaolaa haota.AaiNa cauMbak %yaaMnaa sahja AaoZUna Gaot
haoto.lavakrca cauMbakaBaaovatIcaa KD\Da ]MdraMnaI Ba$na gaolaa.maga %yaaMnaI p`vaah puZcyaa cauMbakakDo naolaa.naMtr to
itsa-yaa cauMbakakDo vaLlao.Aqaa-t f@t jaimanaIvar Asalaolao ]MdIr KD\DyaaMmaQyao cauMbakakDo AakiYa-t haot haoto.pNa
to prt prt ivadyautp`vaah saaoDt haoto AaiNa ibaLatUna baahor pDUna jaastIt jaast ]MdIr cauMbakacyaa KD\Dyaat pDt
haoto.

rajaa ]Mdracyaa laxaat Aalao kI kahItrI caukto Aaho AaiNa %yaalaa svat:laa ibaLacyaa eka baajaUlaa Kocalao
gaolyaasaarKo vaaTlao.%yaanao Kba-yaaMnaa pazivalao pNa to prt Aaloaca naahIt.SaovaTI tao svat: gaolaa AaiNa eka
KD\DyaatIla cauMbakakDo AaoZlaa gaolaa.sakaL Jaalyaavar %yaaMnaI paNyaacao naL caalaU kolao AaiNa cauMbakakDo AakiYa-t
Jaaloalao sava- ]MdIr paNyaat bauDUna maolao.yaa ]MdraMcao vajana 150 Tna Barlao.kaoNaI to maaojalao naahIt pNa %yaaMnaI AMdaja
kolaa kI ek laaKacyaa pa}Na PaT Asaavaot.

yaat kahI duQa-r p`saMga sauwa AaoZvalao.ra~paLIcaa iTimansa naavaacaa raKNadar iKLyaaMiSavaayacao baUT Gaalaayacao
ivasarlaa.cauMbakanao p`qama %yaacao paya AaoZlao.]MdraMsaazI Kaodlaolyaa eka KD\Dyaat tao Kro tr pDayacaaca..pNa
tovaZyaat baUT kaZNyaat tao yaSasvaI Jaalaa. pNa %yaacyaa daonhI payaaMcyaa baaoTaMvar ekok ]MdIr laTklaa AaiNa to

6
]MdIr cauMbakamauLo [tko jaaorat Kocalao gaolao kI %yaacaI baaoTo inaKLUna AalaI.tr Aata %yaacyaa payaaMnaa baaoToca naahIt
AaiNa tao lahana Aakaracao baUT Gaotao.pNa baT- ihgaIsa naavaacaa dusa-yaa rKvaaladaracao naSaIba jara caaMgalao haoto
mhNaayacao. yauwapUvaI- tao ek ]<ama ibalaIyaD- KoLaDU haota.pNa %yaacyaa Dao@yaat ek CaoTa laaoKMDI tukDa gaolaa
AaiNa %yaacao ibalaIyaD-sa\ KoLNao baMd Jaalao.ekahI Da^@Trlaa tao tukDa kaZta Aalaa naahI.ja^knao jaovha
ivadyautcauMbak caalaU kolaa tovha %yaacyaa Dao@yaatUna tao tukDa pTkna baahor Aalaa AaiNa %yaacaa maoMdU AjaUnaca tllaK
Jaalaa AaiNa tao prt ekda ibalaIyaD-caa inaYNaat KoLaDU banalaa.

dusa-yaa ra~I %yaaMnaI cauMbak prt caalaU kolao AaiNa prt BarpUr mhNajao hjaarao Tna ]MdIr maarlao.%yaaMcaa rajaa sauwa
maolaa AaiNa puZo kaya kravao to %yaaMnaa saucaonaa.jao kahI qaaoDo ]MdIr ]rlao haoto to [tko Gaabarlao kI toqaUna pLUnaca
gaolao. kahI jahajaaMva$na prdoSaat inaGaUna gaolao. kahI laMDnalaa gaolao AaiNa toqaIla laaokaMcaI DaokoduKI hao}na basalao
pNa kaoNaIca gaaodIt raihlao naahIt.caaOqyaa ra~I to ku~yaaMnaa Gao}na SaaoQaaSaaoQa krt haoto trIhI %yaaMnaa ekhI ]MdIr
imaLalaa naahI.

tr ja^k ismaqalaa 100 hjaar paOMD imaLalao AaiNa %yaanao AQyaxaaMcyaa maulaISaI eka jahajaavarIla samaarMBaat ivavaah
kolaa.%yaalaa caca-maQyao lagna krayacao navhto AaiNa rijasT/arcao Aa^ifsa %yaalaa AjaagaL vaaTlao maga %yaanao ek jahaja
BaaDyaanao Gaotlao.AaiNa to samaud`iknaa-yaapasaUna tIna maOlaaMvar Asatanaa kPtanaanao %yaaMcao lagna laavalao, jar to ADIca
maOlaaMvar Asato tr %yaanao lagna laavalao nasato karNa tsaa mauLI kayadaca haota.%yaaMnaa daona maulao va daona maulaI Jaalyaa
AaiNa ja^klaa baI.baI.saI.yaoqao AaiBayaM%yaacaI naaokrI imaLalaI. evaZyaa pOSaat tao Krotr sagaLo AayauYya Aaramaat
kahIhI na krta kaZU Saklaa Asata….pNa %yaalaa ibanatarIcaI [tkI AavaD haotI kI %yaacyaavar satt kama krt
Asao.

%yaacyaa baihNaInao sardaraSaI lagna kolao..maga tI sardarINa JaalaI….Aqaa-t pUvaI- sardarINa ijatkI mah<vapUNa- Asao
ittkI Aata raihlaI naahI.itcyaa bauTaMnaa nava-yaacyaa baUTaMnaa Asalaolyaa saaonyaacyaa iKLyaaMnaa SaaoBaavaot mhNaUna ihro
jaDivalaolao haoto .ja^knao Aaplao Baa} ijama AaiNa caalsa- yaaMnaa vyavasaaya sau$ krNyaasaazI pOsao idlao. maga ijamanao
jaadUcyaa CDyaa ..TaoPyaa yaat Gaalaivalao AaiNa tao ek jaadUgaar banalaa AaiNa %yaathI ]%kRYT zrlaa.caalsa-
ivadyaapIzat rsaayanaSaas~acaa pa`Qyaapk banalaa. maI sauwa ek p`aQyaapk Aaho AaiNa %yaalaa caaMgalaa AaoLKtao.
AaiNa maga to sava-jaNa sauKanao naaMdU laagalao.

Anauvaad : naIlaaMbarI jaaoSaI