tanrlarn oku

Erich von Dniken

14 Nisan 1935'te svire'nin Zofingen kentinde doan Erich von D niken, henz College Saint Michel'de okurken kutsal yaztlar ve zlme mi arkeolojik bilmecelere kata yormaya balamt. 1968 ylnda ilk ve en nl eseri olan Emierungen an die Zukunft (Tanrlarn Arabalar - C e p Kitaplar) yaynland ve iki yl iinde 30 baskyla 600.000 adet satt... D n ya apnda bir olay olan bu kitap, Time dergisinin tabiriyle "Dnikenitis" salgnn balatmt... 1%9'da yaynlanan Zurck zu Den Siemen (Yldzlara D n - Cep), iki hafta iinde tm dnyadaki "bestseller" listelerine girdi. 1972'de Aussa at und Kosmos ( T o h u m ve Evren - Cep), 1974'de biraz deiik bir konuya girdii Erscheinungen (Tanrlarn Mucizeleri - Cep) bir gazetecinin yazar hakknda sylediini kantlarcasna yine dnya apnda rabet grd: 'Daniken'in modas gemez.". Reise Nach Kiribati - 1981 (Kiibati'ye Yolculuk - Cep) Daniken'in gezi yazarln da kantlad kitaplarndan biri oldu. 1982'de kan Strate gie der Gtler (Tanrlarn Stratejisi - Cep), yeryzne inen Tanrlarn arka larnda braktklar izlerin peinde yllar boyu sren aratrmalarn sonu cuydu. 1984'de Der Tag an dem Die Gtler Karnen - 11 August 3114 V. Chr. (Tanrlarn Geldii G n - C e p ) yaynland. Bu kitapta ise, M.. 11 Aus tos 3114 tarihine rastlayan gnde yeryzne uzaydan Tanrlar'n indiini gsteren bulgular inceleniyordu. 1985'de yaynlanan Habe Ich Mich Geirrt? (Yoksa Yanldn m Cep), Dniken'e yneltilen eletirilere yant verdi. I987'de Wir Alle Sind Kinder der Gtter (Tanrlarn ocuklar - Altn Kitaplar); 1989'da Die Au gen der Sphinx (Sfenks'in Gzleri - nklp Kitabevi) yaynland. 1991'de yaynlanan Die Steinzeil War Ganz Anders (Ta Devri Bildi iniz Gibi Deildi - C e p ) tarih ncesi zamanlar irdelerken, 1992'den kan Der Gtterschock (Tanrlarn oku - C e p ) ok eski gemiten U F O ' l a r n ve ET'lerin g n d e m d e olduu amza uzanan bir zaman yol culuu yapmaktadr. 1993'te Alman SAT-1 Televizyonu iin hazrlad ve sunduu 25 b lmlk diziye elik etmek zere, Auf den Spuren der Allmchtigen ve Ra umfahrt im Altertum ( C e p Kitaplar'nda tek cilt olarak "Yce T a n r f n n zinde-Eski alara Uzay Yolculuu") balkl iki kitap daha yaynlayan Daniken'in Der Jngste Tag Hal Lngst Begonnen adl kitab, nklp Kita bevi tarafndan Kyamet Gn balyla; 1997 ylnda yaynlanan Zeichen fr die Ewigkeit adl yaptysa, Sonsuzluun aretleri adyla ayn yl yayne vimiz tarafndan Trkeletirilmitir. 1996-97 yllarnda Amerikan A B C televizyonu iin Daniken'in hazr lad, Tanrlarn Arabalar Esrarn Koruyor balkl 3 blmlk belgeselin birincisi, A B D ' d e ve Almanya'da ( R T L ' d e ) yaynlanmtr.

Der G T T E R S C H O C K TANRILARIN OKU E R I C H V O N D N I K E N i n aratrmas Trkeletiren: Esat Nermi E r e n d o r

C. B E R T E L S M A N N Verlag G m b h , Miinche Cep Kitaplar A.., Istanbul 1993

ISBN: 975-480-083-9

C e p Kitaplar: 118/ Bilgi Dizisi:23 Birinci bask: 1993 kinci bask: 1995 nc bask: 1998

Ofset hazrlk: C e p Kitaplar A.. Bask: Mart Matbaas, stanbul

ERICH von DNIKEN

TANRILARIN OKU

eviren: Esat N e r m i E r e n d o r

Piyerloti Caddesi 7-9 emberlita-STANBUL

I .

B L M

NSAN TANRILAR
"Tarihteki espri, tarihin kendisidir" (Peter Bamm, 1879-1975)

"ki ya da yerleim yeri grdk ve yerli halk yalvanrcasna bize seslendi, tanrya kretti. Birka su getirdi; bazlar da bize yi yecek verdi... Bizlere gkten mi geldiimizi sorduklarm anlyorduk."^ Christoph Columbus'un olu, nl babasmn "vahilerle" ilk karlamasn bu szlerle belirtmektedir. 12 Ekim 1492'de Colum bus, 33 gn srm yolculuktan soma Bahama Takmadalan'ndan San Salvador Adas'nda karaya ayak bast. akna dnm ve ne yapacaklarn kestiremez haldeki yerliler, olup bitenlerin farknda deildi. Kahverengi tenli, anadan doma plak yerliler drt bir yandan koup gelmi, Columbus'un karaya kt yerde yaplan ve akl erdiremedikleri bir trenin tam olmulard. Gerek Columbus gerekse refakat gemileri Pinta ile Nina'mn kaptan ve subaylar ok gsterili giysiler iindeydi. Koyu mavi ve kan krmzs kadifeden kostmleri, geni krmal beyaz yakalarla sslyd; alvanms kaba rk pantolonlar giymiler, zerleri gm kakmal geni kemerler kuanmlard; meneke rengi ipek oraplar vard ve omuzlarna s panyol saray svarilerinin ksa pelerinlerini geirmilerdi. Colum bus'un ise banda altn kaplama ngraklarla donatlm kocaman bir apka tad eitli kaynaklarca dorulanmaktadr. Bir eliyle klcm tutarken, br elinde krallk sancam tayordu. Yanndaki subaylar da stnde -Kral Fernando ile Kralie sabella'y simgele yen - " F ' ve "I" harfleri bulunan bayraklar karaya karmlar ve egemenlik belirtisi olarak Yeni Dnya'nn toprana dikmilerdi. Ardndan kahverengi cbbeli, sakall iki kei, omuzlarnda tadk lar koca bir ha, krallk bayraklarnn yam banda yere diktiler.

Kolumbus'un Espanola'da (Haiti) karaya k. plak yerliler ona hediyeler getirmektedir.

Sonra da gemi tayfasnn bir ksm, renk renk partal giysiler iinde bir yn kaba saba herif de onlara katld. Kimisinde sa sakal bir birine karmt, kimisi ise iyi kt tralyd. Kimi dazlak, kimi rzm sal tipler yalpalayarak karaya ktlar. Bazsnn ayanda pa bu vard, bir ksm yalnayakt; kt kt kokan birka adam kaba izgili gmlekler giymiti, birou ise vcutlarnn esmerlemi st ksmm tm plaklyla sergiliyordu ve bazlar da inam bunaltan

nemli scaa ramen kafalarna elik miferler geirmilerdi. Ve bu insanlar elbette ki kllarm, baklarn, tfeklerini de karaya karmlard -dorusu sayg uyandran bir gruh oluturmulard. Bu olaanst tiyatro kumpanyas karsnda yerlilerin, oradan eytan arpm gibi niye kamadklarna ne kadar hayret etsek yeridir. Yerliler herhalde bu yabanclarn ekiciliine kendilerini kaptrm ol mallar. Birde Columbus ile subaylarnn cmerte dattklar hediye lerin etkisi var; bunlar, ucuz cinsten krmz kasketikler, hibir deeri olmayan cam boncuklar, en adisinden kk aynalar, sa taraklan ve "yerlilerin saygnln en yksek nianesi sandklan daha bir yn de 1 ersiz teberiydi."'- ) Yerliler, bu vr zvn derin bir saygyla "turey" szcyle nitelendirdiler, buda "gk" demekti. Columbus'un yerlileri enayi yerine koyan dzenbazlnn inandnc bir rneini, iki buuk ay soma cereyan eden bir olayda gr yoruz. 26 Aralk 1492'de Columbus ile adamlan, Haiti'nin 'lm hie sayan' dedikleri oymak nderi "Guacanagari"nin dzenlettii bir enlikte eref konuklan oldular. Huzura kabul treninde Colum bus, ndere bir gmlek, birka pantolon ve bir ift eldiven hediye etti. Columbus bunu "cezbeye tutulmu gibi gzn eldivenlerden ayramadm benim fark etmediimi sanyordu" diye kaydeder, Yerlilerin hkmdan Guacanagari, o anda kendini Tann'mn usuz bucaksz yeryuvarlann stndeki en mutlu kulu saym olmaldr; nk enliin sonunda btn gemiciler, Guacanagari'nin gsn gururla iirerek, dudaklannda bahtiyar bir glmseyile kumsalda bir aa bir yukan dolamasn seyrettiler. Hem de alvar biimi, gln kabank pantolonlardan birini giymiti. Daha nce ise Co lumbus "tannsal" gcn kantlayan bir gsteriyi abuk tarafndan sahneleyivermiti: "Ar toplardan birini patlattrdm ve bir filintay la da ate ettirdim. Yerliler atelenen silahlann gmlemesini duyun ca dehete kaplm bir halde yere kapaklandlar. Yeniden kprdan may gze almalan dorusu hayli zaman srd. Bu olaylarda biz hep bir tarafn, Columbus'un anlattklann dinliyoruz, tek yanl bir bilgidir bu. Ayn olaylar yzyllar soma bir de yerlilerin anlatt ekliyle renmek olanam elde edebilsey dik, herhalde pek ho bir durum ortaya kard.

Tantana ve Gz Boyama
Otuz yl kadar soma, 1519'da, benzeri bir kallee oyun, bu

sefer dramatik bir tarzda tekrarland. Hernando Cortez, 2 gemi, 100 gemici ve 508 askerle Meksika kylarnda grnd. Askerleri arasn da 32 tfeki ve 13 maal tfeki vard; ayrca eksiksiz svari donatmyla 16 at da getirmiti. Meksika'mn uzak yaylalarnn zengin h kmdar Montezuma, aada, deniz kysnda olup bitenleri casusla r araclyla oktan renmiti. spanyollara gnderdii eliler, de rin bir saygyla gemilerin tahtalarn ptler. Yanlarnda hediyeler getirmilerdi; bu hediyeler, zellikle Tanr Quetzalcoatl iindi: ok deerli ve ok ssl giysilerle saf altndan taklard bunlar. Bu hedi yelere "Tanr Cortez", boncuklar vererek teekkr etti; Montezuma'nun elileri bu boncuklan hemen "gksel mcevherler" olarak ni telendirdiler. Daha nce Columbus'un yapt gibi Cortez de bir to pu ateletti ve elilerin hepsi birden "lm gibi yere yldlar^". Bu ekilde gzleri boyanm eliler efendilerinin yamna dnn ce, nce birka kle kurban ettirdiler; ancak ondan somadr ki he yecan uyandran haberlerini hkmdara bildirme cesaretini kendile rinde bulabildiler... Montezuma onlar bylenmi gibi dinledi ve "topun etkisini, zellikle de kulaklar patlatrcasna kard gm brty, barutun ortal kaplayan pis kokusunu, topun azndan f kran atei duyunca dehete kapld. Hele top gllesinin bir aac parampara eden kudretini renince dehet duygusu daha da artMontezuma iin elilerinin anlattklarn, yabanclarn "dona tmm, elik gmleklerini, saldn balklann, kllann, tatar oklanm, tfeklerini, mzraklann, zellikle de atlanm ve bu atlarn kocamanln" dinlemek zorunda kalmas korkun bir eydi. "Atlann stnde silahl spanyollar nasl da hzl gidiyorlard; yzlerinden baka bir yerleri grnmyordu; yzleri beyazd; gri mavi gzleri, kzl salan ve uzun sakallan vard; aralannda salan kvrck kara derililer de bulunuyordu^." Montezuma ile yksek rtbeli rahiple ri, Cortez'in hediyelerine kutsal emanetlermi gibi davrandlar. Az miktardaki birka yiyecek numunesi, byk tapnan iinde, tannlara kurban edilen insanlardan kanlan yreklerin kanlann boalttklan kutsal tan stne konuldu Birazck tantana, birazck amata, birazck stn teknoloji ve btn ilkel hdkler hemen derin bir tazim duygusunun iine gmlveriyorlar. O gnlerde, buralardan pek de uzakta olmayan Gney Amerika'da, nka Atahualpa egemendi; ksa bir sre nce vey kar dei Huascar'a kar yap sava kesin bir zaferle kazanmt. im di lkede Atahualpa tek bana hkmdard; dev boyudardaki nka

12

mparatorluu'nu artk hibir siyasal muhalefet olmakszn ynetebi lecekti. Ne var ki yine de honut deildi; nk casuslar acayip g rnl "yzen dalar"n haberini vermilerdi; bunlar sahillerde g rlmt. "Yzen dalar", Panama'dan yelken ap srekli gney ynnde yol alan spanyol gemileriydi. Cortez'den sadece on iki yl sonra, 13 Mays 1531'de, spanyol Franzisco Pizarro kk bir birlikle, bugnk Peru kysnda bir liman olanTumbez'de karaya kt. Ama spanyollarn Neil Armstrong'u, an cak Ay'a deil de Gney Amerika toprana ayak basan ilk beyaz ada m meslekten topu ustas Pedro de Candida oldu. ri yapl, gsterili bir adamd. Senyor Pedro, tarih sahnesine bu knda "dizlerine ka dar inen, rme zrhtan bir ceket" giymiti. Bir pusudan at yapabilecek okulardan ekiniyordu. Sol elinde gm kakmal bir kalkan tutuyor du, sa elinde de enli bir kl vard. Dorusu av kollayan bir jaguar bi le, panltsyla gz kamatran bu grntye saldrmaya kalkamazd. Uzak gklerden yere inmi biri gibiydi. Yerliler ylesine afalladlar ki Senyor Pedro'yu "gnein olu" sandlar. En iten sevgi ve sayg duygu laryla dolu bir halde onu tapnaklarna ve kutsal yerlerine gtrdler -bir tanr lkelerini denetlemeye gelmiti. "Kendisim oradan oraya dolatrdlar, bir hazineden br hazineye gtrdler ve hatta ona kar delerinin, nkalann evini bile gsterdiler^." Kurnaz ve dzenbaz Franzisco Pizarro durumu hemen kavrad. Memleketlisi Cortez ile Columbus'un nasl davrandklarn biliyor du. Ne are ki o zamanlar Meksika'daki Montezuma ile Peru'daki Atahualpa arasnda telefon balants yoktu. Pizarro'nun 106 piya de ve 62 svariden oluan birliiyle, disiplinli dev nka ordusu kar snda en kk bir basan ans yoktu. Ne var ki kader bambaka bir ekilde ona yardmc oldu. nka Atahualpa, Peru yaylasnda tpk Msr firavunlar gibi h kmdarlk yapyordu. Uyruklar iin o bir tanryd; gnein bir olu idi, dorudan doruya "gnein oullarnn" soyundan geliyordu. Es ki bir sylentiye gre, dnyay uzun zaman nce terk edip gitmi olan yaratc tanr Tici Virococha, gnn birinde geri dnecekti. Ni tekim Atahualpa'mn babas, II. nka Huayna Capac da, tanr Viro cocha'mn dnecei ve devletin yklmasn hazrlayaca kehanetin de bulunmutu. Bu yetmiyormu gibi gizemlerle dolu Virococha'mn heykelleri onu sakall biri olarak gstermekteydi. O halde nkala nn, rme zrhl spanyol top ustas Pedro de Candida'y ilkin "gne in olunun" elisi samp afallamalarnda, ardndan da onun patronu

13

Franzisco Pizarro'yu, gelmesi zlemle beklenen Virococha kabul et melerinde alacak bir taraf var mdr? "Gklerden" ya da "uzak ufuklardan" dnmesi beklenen "tanrla ra" ynelik bu garip inan, dnyann eitli yrelerinde birok eski kltrde de gze arpmaktadr. Hollandal Amiral Jakob Roggeve en, 1722 ylnda, paskalya yortusuna rastlayan pazar gn, Pasifik'te "Paskalya Adas"m kefettiinde, bir adam kydan kendisine doru kilometre krek ekerek gelmiti. Hollandallar tek bana gelen bu adam gemiye aldlar. Adam gemiye kar kmaz gvertede de rin bir saygyla yere kapakland. Amiral Roggeveen adamn evresini dolat; bu srada tatan yaplm yzlerce dev heykeli grm, bunla rn panldayan iri gzlerini, balarndaki pas rengi kocaman apkala rm hayretle seyretmi olmaldr; heykellerin hepsi de denize ynelik duruyordu, adeta uzak ufuklardan gelecek birini bekler gibiydiler. Roggeveen, sivri kayalklar yznden kyda yanaacak bir yer bula madndan akta demirledi ve garip konuuna da para giysi he diye etti. Ne var ki gmlek kollaryla pantolon paalarna yer deitirtmiti. Adam bu giysi paralaryla ne yaplacam bilemedi. Gemi ciler eline atal ve bak verip bunlarla nasl ham ham yaplacam gsterdiklerinde, adam gzlerini fldr fldr dndrerek elindeki a tal srmaya balad. Gemide kalmak adamn houna gidiyordu, hep "tanrlarnn" yamnda kalmak istiyordu. Roggeveen ile subaylar, bu yerliden kurtulmak iin tam anlamyla bir pandomim gsterisi yap mak, hatta daha soma kaba kuvvet kullanmak zorunda kaldlar. Bu sefer de Paskalyal yerlilerden cokulu bir kalabalk geminin etrafm sard. Hollandal tayfalar saldrya uradklarn samp baklarna davrandlar, kan akt, birka el de ate edildi. Ertesi gn yz elli kii kyya kmay gze ald. Etraflar he men cokulu bir kalabalkla kuatld; yerliler gemicilere sokulmak istiyor ve nlerine eit eit hediyeler yyorlard. Hollandallar, bu bunaltc kuatmay yine baklarm ekerek ve birka el silah atarak yardlar. Kalabalk drt bir yana dald, "insanlardaki a knlk son derecede bykt."^ Adallar, Hollandallarn nnde kendilerini yere attlar, yeniden kprdanmay gze aldklarnda ise srne srne geri ekildiler ve en az on adm kadar tede, kendile rine gre gvenli saydklar blgede kaldlar. Hollandal "tanrlar" byk saygnlk yaratmlard. Ne yazk ki Amiral Jacob Roggeveen, iki apa kaybettiinden yola devam edilmesi emrini vermi ve Paskalya Adas'nda hibir

14

aratrmaya girimemitir. Oysa yerlilerle konuarak parldayan inci gzleri ve koskocaman apkalar bulunan bu acayip ta heykeller hakknda baz eyler renebilirdi. Paskalyallann bu heykellerle "kimi" betimlemek istediklerini hl renebilmi deiliz. Bu hey betli heykeller smsk kapal darack dudaklan, robot izlenimi uyan dran ciddi yz izgileriyle Gney Denizi blgesindeki insan soylar nn hibirine benzememektedir. O halde bunlarla kim taklit edilmek istemiti? Yal bir Paskalyal, belki de Hollandallara bir eyler an latabilir; ok uzaklarda, Peru yaylasnda, nka andan daha nceki zamanlarda uygulanm bulunan ayn duvar ina tekniim, bu k ck adalanna getiren retici ustann kim olduunu syleyebilirdi. Paskalya Adas'mn daha somaki ziyaretileri, "gney kysnda ta deli bir alan stnde, bir tapnma yeri buldular; burada ok es kiden gemilerle gelmi tanrlara tapnlyordu". Tarihi K. Nevermann, bu "tanrlarla" Amiral Roggeveen ve tayfalarnn kastedilmi olabileceini ileri srmektedir. Olabilir; ama Paskalyallar, Rogge veen'den nce de birilerini bekliyorlard, kimdi bunlar? 1767 ylnda ngiliz denizcisi Samuel Wallis, Gney Pasifik'te hayli byk bir ada olan, Tahiti'ye geldi. Gya hi neden yokken adallar gemiye saldrmlar. Oysa sadece iki yl soma Fransz ki fi Louis Antoine de Bougainville, ayn adaya gelince yerliler tarafn dan ok iten bir kabul grd. Gemicilere derin bir saygyla dokun dular, biraz daha cesur olanlar giysilerinin altnda ne olduunu gr meye bile kalkt. Bu iki olayda adallarn gsterdii birbirinden farkl tutumun nedeni bilinmiyor. Belki de ngiliz Wallis'in gemisin de adallarn eytan ya da buna benzer baka bir kt eyin simgesi olarak algladklar bir iaret vard. Ayn yl, 13 Nisan 1769'da, n giliz kaptan James Cook da Tahiti'ye ulat. O da byk bir yakn lk ve cokuyla karland. Yerlilerle ilikide ok ihtiya davranan kuruntulu Cook, kendisine gsterilen an ilginin nedenim aratr d. Burada neler oluyordu? Sorunun cevabm yal bir adamdan al d: Onu geriye dnen Tanr Rongo sanyorlard^1 \ 27 Mart 1777'de Cook'un gemisi, yava yava Mangaia Adas na yaklat. Hayatlarnda kendi yaptklar ilkel kayklardan baka hibir tekne grmemi olan adallar, Cook'un kocaman yelkenlisi karsnda telalamp silahlaryla kyya kotular. Birden bakanlar rahaayverdi, ne olup bittiini anlamt ve evresindeki kalabal a da bararak durumu aklad: "Bu gelen byk tann Motoro, Vateas'a yapt ziyaretten dnyor!"

Ayn gizemli davranlarla Cook, 1779 ylnda Havai'de karla t. Yerlilerin ileri gelenlerinden biri, Resolution adl gemisine karak James Cook'a krmz bir harmani giydirdi. Ne olmutu? Havaililer, James Cook'un uzak gemite aday terk edip uzaklara gitmi ve za manla tanr mertebesine ulam Rono ya da Lono adl kahramanlar olduu kamsna varmlard, bu kahraman imdi geri dnmt. James Cook her ne kadar daha soma bir atmada yerliler ta rafndan ldrlmse de, yine de ortaya k yeni bir kltn olu masna yol amtr. Berlin Etnoloji Mzesi'nde VI-7287 numaray la kay tatan bir tanr sergilenmektedir, Havai'den getirilmitir; boynunda Avrupallara zg geni krmal bir yaka ve banda peru ka bulunmaktadr. "Ki akua pohaku" adl bu tanr, Etnolog Karl R. Wernhart'a gre, 18. yzylda buralara gelmi Kalvinci bir Protes 12 tan papazndan bakas deildi/ ^. Ancak kl bakmndan James Cook'u da hayli andrmaktadr. Cook -ya da bir papaz- yerlilerin hatrasnda "tann" mertebe sine ykselmi olsalar dahi, yine de sz konusu halklarn, beyaz ada mn ortaya kndan nce, baka bir tanrya yapt ve kesinlikle onun gelmesini bekledii olgusu karmza kmaktadr. Bu olgu da ha bir yn rnekle dorulanmaktadr.

Yldrmlar ve Gk grultleriyle
Afrika Avrupa'ya ok daha yakndr ve Fenikeliler, Grekler ve Romallar denizlerde keif gezileri yapmlardr. Ne yazk ki o za manlar bu kle tacirlerinin gemilerinde etnolog filan yoktu. O yz den de ilkel insanlarn, daha stn kltrden insanlarla karlatk lar an gsterdikleri ilk tepkilere ilikin hibir bilgimiz yok. e ya rayabilecek ilk betimlemeleri en erken 15. yzylda buluyoruz. 1436'da Portekizli Alfonso Goncales Balsaya gney ynnde yelken at. Be yl soma memleketlisi Antao Goncalves ve 1446'da Kap tan Nuno Tristao onu izledi. Bunlarn hepsi de Portekiz'e zenci k leler tayordu. Kleler de bu yolculuu elbette isteyerek yapmyor lard/13^ 1456 ylnda Cenevizli denizci Alvise de Cadamosto unlar not etmiti: "Bu kara derililer sanki ben doast harika bir varlkmm gibi bama tler. Byle davranmalar herhalde bir Hristiyangrmelerinin onlar iin yepyeni bir deneyim olmasndan ileri geliyor. Giysile rimle tenimin rengi karsnda gsterdikleri aknlk bundan

16

"Havai spanyolu " olarak nitelendirilen bu heykel, bugn Berlin Etnoloji Mzesindedir. Havai yerlileri iin bereketli balk av salayan bir "yartanr " idi.

Tanrlarn oku / F:2

17

Havai'de James Cook bir tanr gibi karlanyor.

daha az deil... birka ellerime ve vcudumun orasna burasna dokun du; hatta tenimin renginin doal m yoksa boyama m olduunu anla mak iin elimi tkrkle ovuturdular..."^ Noanmn daha somaki bir blmnde Alvise da Cadamosto, yer lilerin yelkenli gemiler karsnda tepkilerini yle anlatr: "Gemileri ilk grdklerinde, bunlarn^cayip lkelerden buralara uup gelmi, beyaz kanad, kocaman deniz kular olduklarn sanmlar. Demir at mazdan ksa bir sre nce yelkenler toplamnca da, yerlilerin bir

18

(stte) James Cook'un Tonga'da selamlan. William Hedges tarafndan 1777de yaplm yalboya tablo. (Altta) Kaptan Cook bir mzrakla ldrlyor.

ksm gemilerin balk olduunu dnm; bir ksm ise bunlar sak nlmas gereken ruhlardr, demiler. Bylesi bir samya kaplmalar nn nedeni, karavela denilen drt direkli bu byk yelkenlilerin, k-

sa sre iinde deiik yerlerde grnmeleri, zellikle de bu gemi lerdeki insanlarn geceleyin dahi sava srdrebilmeleriydi. Tpk Columbus ve Cortez gibi Cadamosto da, her eyden ha bersiz yerlileri top sesleriyle dehete drmeyi unutmad. Yerliler "karavelamn toplarn eytann aleti" olarak nitelendirmiler. Bir mumu eritmesi bile Cadamosto'yu zencilerin gznde "byc be yaz adam" yapvermiti. Hele tayfalardan biri gayda almaya bala ynca, btn yerliler saygyla kark bir korkuyla irkilmiler ve "bu nesnenin bylesine ok, bylesine gzel sesler kard iin tanr nn kendi eliyle yapt tanrsal bir alet olduu" kamsna varmlard.(14> Yanl samlara kaplveren zavall bir dnyayd bu. Korsanlar da fatihleri de aym derin saygyla karlad. Bereket versin yerliler yanlglarn ok abuk fark ettiler. Ormanda yanklanan tamtam sesleri, "byc beyaz adan'n bir kutsal kiiden baka her ey oldu unu drt bir yana duyruverdi. Nitekim Gambia Irma'nn azn da Cadamosto'nun genii bir ok yamuruna tutuldu. Her birinde on adamn oturduu lf kanodan, akna dnm beyazlarn zeri ne hi aralksz pk yadrld. Cadamosto ilk topu ateletip ta glle kanolarn aras rida suya dnce bir an iin ortalk duruldu. Yerli ler kreklerini havaya kaldrdlar ve bir horak grm gibi gzleri ni gemiden ayramadlar. Top sesinin gmbirdeyen yanks snnce kara derililer yeni den cesaretlerini toplayp gemiye ok yadrmaya baladlar. Kaptan Cadamosto saygnln] yitirmek istemiyorsa, top ateini kesmemesi gerektiini anlamt. Bu sefer geminin bir tarafnda bulunan topla rn hepsiyle birden ate atrd; ayrca tm tfekilerini yerlilere ni an almada serbest brakt. Kara derililer hem afallam hem derin bir korkuya kaplmlard. Atlan gllelerden suda dalgalar kabar d, kanolar devrildi ve par.iland, kaan ve yarahnan kara derili lerin kard korku lktan yaknlardaki ky boyunca yanklan d. Kara adam iin bir umu:, bir hayal ve bir dnya birlikte yklm t. ster beyaz "tam", ister beyaz "eytan" olsun, bu varlk ok kor kun ve ok zalimce fkele tiyordu. Beyaz fatihlerin dinlerine ve para hrslanna aykn grerek acmaszca mahvettikleri eyi ere ilikin rnekler pek oktur. Daha nce bu konuda yazmtm/ 1 ^ Burada da ncelikle gstermek stediim, "ilkellerin" stn bir teknik karsndaki davranlardr. Ya-

20

banc "tanrlara" gsterilen budalaca hayranln drt drtlk bir r neini Portekizli Pedro Alvares Cabrai, Brezilya kylarnda yaa mtr. Cabrai, 9 Mart 1500'de, 13 karaveladan oluan bir filoyla denize ald; amac baharat ticaretindeki Arap tekelini ykmakt. Aslnda Afrika'nn etrafm dolaacak bir sefer planlamt; fakat Yeilburun Adalar aklarnda filo ok iddetli bir frtnaya tutuldu. Otuz gn yanl bir rotada gittiler, iecek sulan tkendi, sakall ge miciler skorpit hastalnn penesinde ac ekiyorlard, subaylann hibiri artk nerede olduklanm syleyemiyordu. Birden, Kutsal Mer yem'in bir mucizesi gibi, ufukta bir kara izgisi grnverdi. Cab rai demir attrp denizci aycklarndan setii silahl ilk ekibi iki ka ykla kyya yollad. Gemicilerin karaya ayak basmasyla birlikte her almn, her tepenin ardndan silahsz ve anadan doma plak yerliler ortaya frlayverdi. Glyorlar, seviniyorlard; Portekizlilere "ocuka masum" grndler. Derin bir ballk gstererek, kendi liklerinden teberi tanmasnda gemicilere yardm ettiler, yalmz bir yandan da yalvarma jestleriyle durmadan kk bir hediye veril mesini istiyorlard. Bugn "Coro Vermehla" diye tamnan bir adada Portekizliler bir paskalya yortusu ayini yaptlar ve denizde felakete uramaktan kendilerini alacak bir ekilde kurtard iin Kutsal Bakire Mer yem'e krettiler. Kzlderili yerliler ise ayinde yaplanlan aknlk larndan dilsiz kesilmi bir halde izlemilerdi. Ayinin kk canlan "kyrie" iin alnca, yerliler de borulann liflediler ve dans etmeye baladlar. Portekizliler kk bir geit treni dzenleyip bir ar mhta sa heykeli ile Portekiz kralnn armasm diktiler; denizciler diz kerken Kzlderililer de diz kt. Rahip ayin srasnda elleri ni yukan kaldnnca yerliler de kaldrdlar. Yabanclann her hareke tini byk bir hevesle taklit ediyorlard. Trenden soma Portekizliler her yerliye kalaydan yaplm bi rer kk, basit ha hediye etti, ancak daha nce hepsine diz ktrdler, ellerini dua iin kavuturup kk halan ptrdler. Ne var ki hepsi de yaplmas istenen eyleri, gzlerinden mutluluk parltlan saarak evkle yapyorlard. Cabrai, daha soma kralna, Portekiz Kral Manuel'e, bu halkn Hristiyanlatnlmaya ok elverili oldu unu; nk herhangi bir inanlan bulunmadm ve papazlann her eit telkinini istekle benimseyeceini bildirmitir. Hey gidi kutsal saflk!

21

Yeni kefedilmi bulunan bu "Brezilyallar", beyazlarn arasn da her ne kadar hi ekinmeden dolayorlarsa da, gemicilerden bi ri bilmedikleri bir hareket yapnca ya da bir alg alnca, bozguna urama sna drt bir yana kayorlard. Ama her defasnda, ksa bir sre sonra, rkek tavrlarla olayn getii yere dnyor ve bunu da az nce grdkleri hareketi olabildiince en iyi biimde taklit et mek iin yapyorlard. stn bir teknolojiyle karlaan btn ilkel yerlilerde u nokta gze arpmaktadr: 1) stn teknolojiye sahip olanlar, kar tarafa "doast" mertebesine ykseltilmitir. 2) ok gemeden yanlgya dld anlalm ve "doast ler" insanlarn lkesinde yere indirilmilerdir. 3) Yabanclarla karlalmazdan nce de baka, yine "doas t tanrlarla" karlalmtr. Genellikle onlarn dn beklenmek tedir. lkelerine gelen ziyaretilerin "doastln" snamak iin yerliler deiik yntemler bulmulardr. Bu konuda spanyol kronolojistler, Karayip Denizi oymaklarnn, beyazlarn llerini btn bir gn ve bir gece boyunca kukuyla gzetlediklerini kaydediyor lar. Bir rme saptanmazsa, l "tanr" olarak kabul ediliyor mu/^ 1524 ylnda Floransal deniz gezgini Verrazano'nun anlatt na gre, gen bir denizci Kzlderililere deersiz birka ss eyas vermek iin sahile dcru yzmeye balam. Bu srada atlayan b yk bir dalga talihsiz genci yakalayp kyya frlatm. Ayn anda da Kzlderililer gemicinin bana mler ve onu byk bir atein yanna srklemiler. Olup bitenleri gemiden seyreden teki deniz ciler, birazdan ok kt bir eylerin olacam dnmler. Gerek ten de Kzlderililer gemicinin giysilerini yrtarak karm, onu rlplak brakmlar; bunun sanld gibi kt bir amala deil, sadec vcudunu ve derisinin rengini zenle incelemek iin yapm lar. Yaplan denetim sonucunda derisinin "sahiden beyaz olduu an lalnca" bir yn laf ettikten soma gemicinin ekip gitmesine ses k; rmamlar. ^

>> 22

Bylesi denetimlerden baka denizciler bu kadar ucuz kurtula mamtr. Kiminin vcuduna sivri eyler batrlm, kiminin derisi akkor halindeki odun kmryle dalanmtr: Ama, bunlarn be yazlarn etinde yaralar ap amadm saptamakt. Bir zamanlar Grek airi Homeros, Odisseus adl destamnda nasl sesleniyordu? "Vay bana! Nasl bir halka katldm acaba imdi? nsanlk bilmez haydudar mdr bunlar ya da treden yoksun barbarlar m, yoksa ko nuksever ve tanrdan korkar insanlar mdr? (Ne var ki barbarlar sa va kazananlardr ou kez!)

Kltr Tayclar m?
Yerliler, beyazlarn kiiliinde hangi nitelikte tanrsal varlkla r grdkleri samsna kaplm olabilirler? Keifler andan binler ce yl nce yaam eski halklarn tarih eserlerinde, dnyann uzak blgelerine yaplm tek tuk gezilerden sz edilmekteyse de, hibi rinde yerli halklarn davrann rnekleyen tek szck yoktur. Son yzyllarda derlenmi bilgilerden gayet ak bir ekilde kard mz bir olgu, "ilkellerin" grdkleri hemen her eyi taklit etmeleri, hatta ara gere cinsinden eylerin dahi benzerlerini yapmalardr. Bu eilim belirgin bir zellik olduuna gre, Fenikelilerin, Msrl larn, inlilerin ya da Perslerin binlerce yl nce yaptklar baarl keif gezileriyle ilikili olarak kopya edilmi ara-gere cinsinden teberiler nerededir? Milattan 2500 yl nce eski Msrllar, "tanr lar lkesi" dedikleri "Punt" lkesiyle ilikilerini srdryorlard/17^ Bu arada gemilerle ticaret amal seferler de yaplmt; rnein fi ravun II. Mentuhep, M..2060 ylnda Punt lkesine gemiler yolla mt. Bir baka Msr firavunu Necho da, M..600 yllarnda, Feni keli bir keif ekibini "Herakles StunlarTna giden deniz yolunu bulmakla grevlendirmiti. (Fenikeliler, Msr firavunun verdii bu byk greve herhalde katlrcasna glmlerdir; nk M..600

(*)

HeraklesStunlan: teki adyla Herkl Stunlan, Cebelitark Boaz'nn Akde niz tarafndaki giriini belirten dalk iki burundur. Efsaneye gre, eski Grek mi tolojisinde gllk ve kahramanln simgesi saylan ve zamanla tannlatnlm olan Herakles, grevlerinin sonuncusunu burada yerine getirip dnyann snrlar n saptamtr. Eski inanca gre dnya, bu stunlarda sona eriyordu.

23

ylnda Fenikeliler, Malta Adasna yerlemi ve Aantik kysnda da Liksus'a ulam bulunuyorlard.) Tarihilerin babas Heredot fi ravun Necho namna yaplan bu nemli geziyi anlatr ve ekvatorun kuzey kesiminden baka trl olduGelgelelim insanlarn birbirleriyle ilk temaslar hakknda, Fenike gemileri karsnda yerlilerin tepkisi hakknda hibir bilgi vermez. Bu dorultuda baz ayrntlarn izine Kartacal Hanno'nun an lattklarnda rasdyoruz. Hanno, M..450 yllarnda 60 gemiden oluan dev bir keif filosuyla Kartaca Limam'ndan yola kyor ve Kuzey Afrika'mn Atlantik kysnda gney ynne yelken ayor. Kaptan Hanno'nun Kamerun'a kadar geldii anlalyor; nk Mont Yanarda'nn lav pskrtmesinden sz etmektedir. Hanno, garip bir benzetmeyle yanardam "tanrlarn sava arabas" diye ad landryor/17^ Hanno ile adandan yerlilere ynelik gzlemlerde de bulunuyor ve onlarla dolayl biimde ticaret yapyorlar: "Akama doru kyya, kolayca grlebilecek ekilde hediyeler yyor, ertesi sabah ayn yerde dei toku edilmi teberileri buluyorlard. Bu arada Hanno, vcutlan ok fazla kllarla kapl birka "orman insa n" yakalamay da baanyor; bunlan ldrp postlanm bilinmeyen bir insan rknn kant olarak yurduna gtryor. Hanno'nun Afrika seferinin bu yadigrlan, M.. 145'te Kartaca, Romallar tarafn dan kesin biimde yklncaya kadar bir sarayda sergilenmi olmal dr. Bu yadigrlann goril mi, yoksa baka bir maymun-insan m ol duktan anlalm deildir. (Goril kavram, ilk kez 1847 ylnda Thomas Savage tarafndan ortaya atlmtr.) Kesinlikle bilinen nokta, Avrupa'da keifler ann balama sndan uzun zaman nce, baz insanlarn yabanc halklarla karla ma deneyimini yaam olduklandr; gelgeldim daha ilkel, daha ge ri dzeyde bulunan bu halklann, farkl kltrle yz yze geldikleri srada nasl bir tutum izlediklerine ilikin hibir ey bilinmiyor. Hem de yuvarlak hesap iki bin yl -hatta daha da fazla yl- nce parlak aratrclar i banda bulunduu ve bu kiiler alanmn nemli bilginleri, sekin tarih yazarlan olduklan halde, bu konuda hibir bilgiye rastlanmyor. 61-113 yllan arasnda yaam Cajus Plinius Secundus'ta yzlerce halkn adm buluyor ve bunlann hangi corafi yrede yaadklanm da reniyoruz. Plinius aynca bu lke lere ilikin garip bulduu birok aynnty da anlatmakta, buna kar n yerli halkn, tmyle bambaka insanlarla ilk karlamalannda

24

neler yaptklar konusunda tek szce rastlanmamaktadr. Garip diye nitelendirilmi ayrntlara rnek ister misiniz? te biri^: "Asya'da Harpasa kenti yaknlarnda kocaman bir kaya vardr, bir insan parmann ucuyla bu kayay hareket ettirebilmektedir. Buna karnbir kimse btn vcuduyla da abansa, kayay yerindenkmldatamamaktadr. Kinin Yanmadas'ndaki Parasinum kentinde, her trl yarayiyi edenbirtoprakvardr. Truva'da Assosdolaylarnda bir ta bu lunur ki her eit vcudu paralayp yok eder ve bundan dolay da "sarkophagus-lahitta" ad verilmitir. Indus Irma'nda iki da vardr, bi ri demirdenolanher eyi kendine eker, brise kendinden uzaklat rr. Pabucunda ivi bulunan bir kimse, birinci dada ayam yerden kal dramaz, ikinci daa ise ayak bile basamaz... " Plinius, drt bir yamndan garip eyleri bildiriyor; fakat insann kendisi sz konusu olunca, zellikle bir ey sylemek istemedii aka belli oluyor: "manlar arasnda ne kadar topluluk varsa, o kadar ok sayda da grenek ve gelenekleri var, bunlan burada ele almak istemiyo ruz... nk gzyle grmezden nce kim kara derililerin varlna inanrd? Olmazdan nce nice nice eyler de olanaksz kabul edil miyor muydu?" Ne kadar doru! Bu satrlar 1900 yl kadar eski olmasayd, alt na pekl amzn kannca ezmez kozmopolit kibarlanndan biri imzasn atabilirdi. Yabanc halklar, yabanc treler yle mi? Evet ama, i konumaya gelince kimse bir ey sylemiyor. Ayn sessiz kal, Plirius'un meslekta Sicilyal tarihi Diodor'da gryoruz; bu adam sa'dan nce I. yzylda krk ciltlik bir tarih eseri brakmr/19-* "Pek az kimse, daha eski alarda cereyan etmi olaylan anlat ma iini stlenebilmitir ve bunlar da ya her olayn zamamm belirt meyi ihmal etmi ya da barbarlann tarihi sz konusu olunca susma yolunu semitir. Yine bu kiiler, eski destanlarla efsaneleri de, ya zlmasnn glnden dolay tmden gz^ ard etmitir..." Diodor, daha soma bu ii daha iyi yapaca konusunda gven ce vermekte ve tarih eseri zerinde mrnn otuz yl boyunca al tm belirtmektedir. Onun eserinden tannlara ve ok eski zamanla ra ilikin olaanst nitelikte bir yn ey reniyoruz; ne var ki -bu noktay bir daha vurguluyorum- btn bu eski halklann yaban c hemcinsleriyle ilk karlamalannda nasl bir tutum izledikleri ko nusunda eserde tam bir suskunluk grlyor. Yani da, fare douru-

25

yor. Bu durumda eldeki para para tarihsel bilgilerden oluan bir mozaikle yetinmekten baka are kalmyor ve bu sayede blk pr k de olsa ok renkli bir tablo ortaya kyor. Yalnzca Avrupallarn keif seferlerine ktm kim syleyebi lir? Yabanc insanlar da Avrupa'ya gelmi olamaz m? Yazl belge lerdeki baz olaylar, derilerinin rengi ve d grnleri farkl insan larn Avrupa kylarnda grld kamsm uyandracak nitelikte dir. Bu dorultuda bir rnek olarak M.. 62 ylnda, Galya'da, Ro ma konsl Kuintus Metellus'a, teni kzl renkli ve kartal burunlu bir yabancmn hediye edilmesi gsterilebilir. Bu adamn 19,5 san tim yksekliinde kk bir bronz bst yaplm ve bu bst saygde er Edmond Durand'n koleksiyonunda yer almr. Fransa kral X. Charles, bu koleksiyonu, 1825 ylnda Louvre Mzesine vakfet mitir. Bugn orada kartal burunlu, tipik Kzlderili ba hayranlk la seyretmek olana vardr/1 ) Sir Walter Raleigh, Kuzey Amerika'dan gerek bir kzlderili nderi olan Mateo'yu beraberinde getirmiti. O zamamn ngiltere kraliesi I. Elizabeth, bu konuundan ylesine holanm ki Kzlderiliyi "Lord of Roanoke" adyla kan soylusu yapmt/ 16 ^ Ne yazk ki kzlderili nderi Mateo, dier adyla Lord of Roanoke, geride hi bir an yazs brakmamtr. Brakm olsayd, eitli konularda onun grlerinden bugn ok gzel yararlanrdk. Meksika'mn ansl ve baarl fatihi Hernando Cortez de, bir top oyunu takmm Madrid'e, kral saraynda gsteri yapmalar iin getir miti. Orta Amerika Aztekleri, tlachtli denilen ldrc bir top oyu nunda ok baarlydlar, bu oyun Avrupa'da bilinmiyordu. Oyun, etra f duvarla evrili 40 X 1 5 metre boyutunda, drtgen bir alanda oynand. Duvarn st tarafnda kral ve kralieyle maiyeti oturuyordu. Kzlderililer oyuna balar balamaz sarayllarn can skc ko numalar da bir anda kesiliverdi. nk aadaki oyun alamnda olanlar soluk kesiciydi. Eski dnya bu oyunla kyaslanabilecek bir ey grmemiti. Bu oyun iin yetitirilmi Kzlderililer, kauuk ad n verdikleri acayip bir maddeden yaplm, iki buuk kilo arln da bir topun ardnca kouyorlard. Man kurallarna gre kauuk topa eller ve ayaklarla dokunulamyordu. Ayrca bu ar topun yere drlmemesi gerekiyordu. Bu durumda oyun, sadece vcudun dir sekler, dizler, gbek, srt, boyun ve ba gibi kesimleriyle yaplacak hzl tepkisel hareketlerle srdrlebiliyordu. Kzlderililer uarcas na havaya srayp alan topu karlyor, el ve ayaklan dnda vcu dunun bir yerini kullanp topu bir bakasna frlatyordu.

Bu oyunda topu hasm takmn yan sahasna geirmek, orada yere drmek ya da hasm oyunculardan birinin elini ve ayam kullanarak bir faul yapmasm salamak amac gdlyordu. Ulalmak istenen ise, topu sahamn ortasnda, duvarda ykseke bir yere konulmu bulu nan tatan bir halkamn iinden geirmekti. Topun halkamn iinden hergeirilii, bunu baaran takma bir puan kazandryordu. ok tehli keli bir oyun! Kauuk topun ar olmas yznden burun kemii para lanyor, kemikler knlyordu; "baz oyunculann sahada lp dan ta ndm" da grg tan bir spanyol bildirmektedir/20^ Yabanc lkelerden teker teker ya da kafileler halinde Avru pa'ya gelen bu tiplere kar Avrupalnn tepkisi ne oldu? Sadece gldler ve onlarla alay ettiler. Bu yabanclan kimse ciddiye alma d. "Vahi", "barbar", "ilkel" diye ad taktklan bu insanlar hakknda genel ve akademik bir tartma balad. Bu tartmalar 17. ve 18. yzyllarda doruk noktasna vard. Voltaire, Rousseau, David Hu me ve Immanuel Kant gibi filozoflar iki kampa blnd/21^ Ortaya atlan grler, bugnklerden yle pek farkl deildi. Yani Avrupa l olmayan, mutlaka "kaba sabayd, cani ruhluydu ve hrszd"; "eh vet dkn bir hayat srerdi"; tepeden trnaa yalan, ikiyzllk, agzllk ve hasetle doluydu. Avrupal olmayan bir kimse zek be lirtisi gsterirse, aslnda bu zek deil, sadece "hilekrlkt". Avru pal olmayan "yan insand" ve ancak kle olarak yaama hakk var d. Bu konuda Fransz gezgini La Hontan, mizah olsun diye yam yaml savunur ve kamt diye de yerlilerin Franszlann yumuak eti ni, ngilizlerin kay gibi sert etine tercih ettiklerinin bilindiini ile ri srer. Bu da onlann stn damak zevkim gsteriyormu. Zt grte olanlar da vardr elbette. Yrekli bir Cizvit olan Chauchetire, daha 1694'te yle yazyordu: "Vahilerde insan do asnn en gzel kalntlarm gryoruz. Bu kalnt uygarlam halk larda ise ancak tmyle bozulmu bir halde kendini gstermekte dir... Vahilerle ilikileri olmu bulunan bizim btn sayn 'pederler'imiz ve dier Franszlar, onlarn hayatlann bizlerden ok daha ho bir tarzda geirdikleri kansna varmlardr."^9'22^ Bu konuda haklyd; ne var ki byle akllca dnceler, kle ticaretini sulama ya yetmemitir. Kylar boyunca yeni kefedilen ya da yemden kefedilen btn yrelerdeki yerlilerin, her defasnda, sanki bizzat tanrlar geri dn m gibi ne diye tamtamlarla patrt kopardklan sorunu karanlkta kalmaktadr. Bu insanlar aslnda kimi bekliyorlard? Bu uzak lke-

27

1re daha nceleri baka keif seferleri mi yaplmt ve deiik y relerdeki bu oymaklar, imdi, bir zamanlar buralara gelmi eski n clerin yemden ortaya kacaklarna m inanyorlard?

Biraz Daha Gerilere

Budist kei Hui en'in anlattklar belgelere dayanmaktadr. Bu kei Afganistan'danyola kpyannda alt kiiyle Sibirya'nn kuzeydo usundaki en u blgeye, bugnk adyla Kamatka Yarmadas'na, o gnk adyla "Ta Han" lkesine bir deniz yolculuu yapyor. Bu yolcu luk miladi takvime gre 459 ylnda oluyor. ^ Ta Han lkesinden ayr lp 20.000 // kadar telere gidiyor ve douda efsanevi lke "Fu Sang" buluyor. Uzaklk ls olan li, eskiden 644,40 metre olarak hesapla nrd; bu durumda deniz gezgini keiin yuvarlak hesap 12888 kilomet re gitmi olmas gerekir. in uzunluk lsnn geen zaman iinde 150 metreye indirildii gz nne alnsa dahi, yine de 3000 kilometre lik byk bir mesafe sz konusu olmaktadr. Bu Hui en, ne yapyor o uzak lkede? Orada tam 40 yl kalyor, incelemelerde bulunuyor, bir ok ey reniyor ve sonunda sevgili imparatoru Wu Ti'ye raporunu sunmak zere in'e dnyor. Orada yerlilerle karlatm, bu insan larn yzlerim izgilerle boyadklarn raporunda bildirmektedir. Ge ni ve dz izgiler yksek snftan olanlar gsteriyormu, ksa ve eik izgiler de alt snftan olanlar. Hui en'in anlattklarna gre, yamndakilerle birlikte Alas ka'ya gitmi olmas gerekiyor. Orada Eskimolar gerekten kendile rini eitli izgilerle boyarlar. Ne var ki bylesi bir ziyaretten dola y Alaska'da Budizm yaylm deildir. Hui en, bu kadar uzun za man Eskimolar arasnda kaldna ve bu srada hep bir eyler " rettiine" gre, Alaska'da bu Budist keie ilikin baz izlerin bulun mas gerekmez mi? Peki, nerede bunlar? Eskimolar, Hui en'in zi yaretinden ok nce de yzlerini Doyuyorlard ve ondan nce de gksel tanrlarn bekliyorlard. Hui en, Orta Amerika'ya gitmi olabilir; nk betimlemele rinde tropik-nemli bir lkeden, bu lkedeki savunma surlar bulun mayan grkemli kentlerden sz etmektedir. Belirli bir uygarlk d zeyine ulam yerli halk demiri bilmemekte, buna karn lkede ok miktarda bakr, gm ve altn bulunmaktadr. Burada bitkiler den bir eit kt imal edilmekte ve kitaplar ok renkli olarak ha zrlanmaktadr.

28

Btn bunlar Orta Amerika'ya ok uygun dmektedir. O za manki Maya kentleri gerekten grkemliydi ve savunma surlar yok tu; Maya halk harika bir yaz kullanyordu, bu yaz birbirine yapt rlan sayfalara yazlyordu. Sayfalar incir aac liflerinden ince taba kalar halinde elde ediliyordu. Aa lifleri yumuayncaya kadar d vlyor, soma da kauuk aacndan karlan suyla elastiki duruma getiriliyordu. stne de kireli su srlyor, bu sayede yaz sanat larnn yazd renkli yazlar kt stnde parltl grnyordu. Etnologlarn birou Hui en'in gezisine hedef olarak en uy gun lkenin Orta Amerika olduu kansndadr^24'25'26^, bir ksm ise Fu Sang lkesini, Madagaskar kabul ediyor. ahsen ben Orta Amerika diyenlerden yanaym; nk Maya lkesinde bulunan ta tan yontulmu ve aldan yaplm ok saydaki kabartmalar, Hindis tan ve Kamboya'dakilerle artc bir benzerlik arz etmektedir. rnek olarak Honduras'ta Copan'da Maya sanat eserlerini ve Mek siko'da Villahermosa arkeoloji parknda bulunan "dua eden rahip"i sayabiliriz. Dua eden rahip, ellerini kavuturmu, vcudunu dik tut makta ve bada kurmu halde oturmaktadr; bu oturu tarz ise Hindistan'da hi de ender rastlamr hallerden deildir. Yalmz bir gerek var ortada: Kei Hui en, Mayalara Bu dizm'i getirememi ve tekerlein ne ie yaradm da aklamam tr. Ayrca Mayalarn, Hui en'in ziyaretinden ok nce tapnakl kentleri de vard, kendi tamdan da ve o gelmezden nce de kitaplann drt renkli olarak hazrlyorlard. O halde Hui en, bir "kltr tayc" olamazd; yksek bir kltr zaten vard. Bu durumda belirli sanat akndan dorultusunda dorudan bir etkileme olana sz ko nusu demektir. Asya ile Orta Amerika arasnda, Hui en'in geliin den ok nce de var olan gizemli bir akrabalk dnlebilir; nk ok eski bir dnemde Asyal denizcilerin Orta Amerika'ya gelmi olmalar hi de olanaksz bir ey deildir. M.. 219 ylnda "Hs Fu" adnda bir saray simyacs , impara toru "in Huang Ti"ye, Dou Denizi'nde (Pasifik'te) bulunan esrar l bir ada halknda artc eyler anlatyor. mparator da bir keif seferi dzenletiyor; seferin amac "i-eng" demlen harikalar hari-

(*)>

Simya: Gizli gler tadna inanlan harflerin ve saylarn yardmyla toprak tan altn ve gm yapmak isteyen bir eit byclktr. Kimya biliminin il kel eklinin olumasna katks vardr. Bir amac sihirli gc olan filozof tan bulmak, bir baka amac da ebedi genlik salayacak iksiri yapabilmekti.

29

kas bir sarayn bulunduu bu lkeyi bulmak. mparator o srada ha yat iksirini de aramaktaym; nk bir hkmdarn ebedi genlii elde etmeye hakk olduunu dnyormu. Hs Fu, o uzak lkeyi kefettii zaman, burasnn kral eer in hkmdar bin gen kadn ve erkei, her meslekten zanaatkarlarla birlikte lkesine gn derirse, sihirli iksiri vereceini vadetmi. mparator i Huang Ti, harika iksiri elde etmek hrsyla byk bir filo donatyor; gen kzla r ve delikanllar gemilere bindiriyor; ayrca hediyelik teberi ile "her eidinden hububat" da ykletiyor. Hibiri geri gelmiyor. U bin kiilik karma bir ekip gnderilmi; hem de "her eidin den hububaf'la birlikte. Gidenler hedeflerine ulasalard, yeryuvarlann herhangi bir yerinde in kltrnn bir dalnn yeermesi gerekirdi. Ayrca uzak in'den getirilen hububat eitleri de, hibir iz brakmadan kaybolmazd. Milattan nce yaplan bu in keif se feri, Orta Amerika'ya ulaamam olmaldr, kamt da bu lkede bulunmayan hububat eitleridir. Yola kan filo, usuz bucaksz Pa sifik Okyanusunda bir yerde seferini artk srdremez duruma d m olmaldr; nk oralarda -rnein Karolin Adalan'nda- ok eski in etkileri kamtlamr niteliktedir/ 27 ^ Yazl belgelerde aslnda ben hep "tanrlar", herhangi bir de niz gezginin klna sokulamayan ve doast eyler yapm bu var lklar aradm durdum. Kimdi bunlar? Dnyann hangi blgesinden ya da bence Samanyolu'nun neresinden gelmilerdi? Bunlar, bu "tanrlar", gariban insancklar arpc gsterilerle etkilemi lml ler iniydiler, yoksa doast varlklar mydlar? Bu konuda aklmz dan karmamamz gereken bir nokta, farkl kltrlerin her karla masnda, muaka bir "tanr ok'nun meydana gelmi olmasdr. Ne var ki daha ilkel durumdaki halklar, ok gemeden daha yksek durumdakilerin kendileri gibi insan olduunu anlam ve teknoloji lerinin de dnyasal niteliini fark etmilerdir. Eski in geri dnya nn kefedilmesi konusunda ilk admlar atm gibidir; fakat inlile rin "tanrlarn" balangtaki roln oynam olmalar hi de olas grnmyor. Ne olduklar mehul kalm bulunan bin inlinin seferinden hayli zaman nce Sataspes'in yapt bir gezi var. Bu Sataspes, M.. 485-465'te Perslerin kral olan Xerxes'in (Serhas'n) bir kuzeniymi. Yksek tabakadan bir kadnn zorla rzna geme suunu i ledi diye, kendisinin kaza oturtularak idam edilmesine karar veril mi. Fakat Sataspes'in anas, Perslerin kralna trl diller dkerek

30

oluna bir yararllk gsterme ans vermesini ondan istemi. Bunun zerine Xerxes (Serhas), sevda lgn Sataspes'i "Herkl Stunlan"nn ardm kefetmek zere bir sefere gndermi. Sataspes gemi siyle Afrika'da bugnk Senegal'e, hatta belki de Gine'ye kadar git mi olmal. Zira "cce halklardan" sz ediyor, anlattklar o yrede ki Pigmelere tam uyuyor. "Soma gemisi yrmez oldu", aknt ok hzlanmt. Sataspes geriye dnlmesi emrini verdi ve yurduna dn dnde bu hizmetinden dolay balanacam umuyordu. Ama Serhas'n karar baka trl oldu. Ona gre Sataspes istenen hedefe ulamamt. Talihsiz adam kaza oturtuldu/28^ Bu keif seferinden de o yredeki yerlilerin, Perslerle karla tklarnda nasl bir tepki gsterdiklerini renemiyoruz. Perslerin buralarda "tanrlar" sanlp ululanm olmalar ise, pek kabul edile bilecek bir olgu deil; zira Afrika'da bir Pers tanrlar kltne ili kin hibir iz yoktur. Asl tamdan ararken insan s sularda yzyor: Baz eyler olas, baz eyler iin ise yollar kapal. Bu konuda bir de ok eski bir Arap yazl kayna var; bu yazl bel ge Kanarya Adalan'nda Las Palmas yaknlannda bulunmutur/29^ Araplann Kanarya Adalan'na gelmesini anlatmakta, aynca "Nbyal corafyaclann nc iklimin" altnda gstermi olduklan, bilinme yen lkeler hakknda da bilgiler vermektedir. Orada bir denizin orta snda "Saale adnda bir ada vardr; bu adada bir eit kadn gibi erkek ler bulunur... bunlann nefesleri yanan odunun duman gibi kokar... ve erkekler kadnlardan ancak cinsel organlanyla ayrt edilebilir. Hibi rinde sakal yoktur ve aayapraklann giysi olarak kullanrlar." Bu szler Kzlderilileri anlatr gibi. "Dumanl nefes", ttn i mekten ileri gelebilir ve Kzlderililer genellikle sakalszdr. Gs lerinde de kl brakmadklan iin Araplara kadn gibi grnm ol maldrlar. Gelgelelim "tannlar" olarak bir etki yapm bulunmalan, bu Araplar iin de dnlemez; nk ne Gney ne de Orta Af rika'da Arap etkisini haber veren herhangi bir ululama ya da tapn mann varl kantlanm deildir. Tek istisna var -galiba.

Dinler de Efsanedir
Mormonlann dininin temeli Mormon Kitabi'n. Bu kitap ge en yzylda, dinin kurucusu Joseph Smith (1805-1844) tarafndan gerekten esrarengiz bir tarzda bulunmutur. Mormon ftab'nda Kuds'ten Gney Amerika'ya yaplm garip bir yolculuk tm aynn-

31

tlanyla anlatlmaktadr. Bu yolculuun M.. 600 yllarnda gerek lemi olmas gerekiyor. Yolculuu anlatan "Nephi" adnda biri; dediine gre babas nn ad "Lehi", anasmnki "Sariah" imi. Mormon Kitab'mn birinci blmnde Nephi, drdnc bapta unlar syler: "Yuda kral Zedekia'mn hkmdarlnn ilk ylnn balang cnda birok peygamber gelip halka tvbe etmeleri gerektii, yoksa byk Kuds kentinin yklaca kehanetinde bulundular." Bir dereceye kadar tarihe uyuyor bu. Gerekten de Kuds, M.. 586'da tmyle yaklp yklmtr. O zaman "Tanr" -her kimse o- bir gemi yaplmasn buyurdu; "bununla ben senin halkm sularn stnden gtreyim diye." Bu esrarengiz tam, g edeceklere yalmzca yiyecek salamak la kalmyor, onlara ayrca bir de pusula armaan ediyor. Nephi'nin bu ayrntl betimlemesine dayanan Mormon tarihileri, g edenle rin ilkin Kuds'ten yola kp Arabistan Yarmadas'm boydan boya getikleri, Aden Krfezi dolaylarnda gemilerini ina ederek Hint ve Pasifik Okyanuslar zerinden Gney Amerika kylarna mauk lar kansndadrlar. Karaya kmalarndan biraz soma Nephi'nin yoldalar, "topra ilemeye ve tohum ekmeye" baladlar; "Ku ds'ten getirdiimiz tohumlarn hepsini ekip rn aldk." Ardndan alkan bir nesil yetitirip Kuds'teki "Sleyman Tapna biimin de" bir de tapnak yaptlar. Tarih, dinsel kaynakl olsa da, incelenip eletiri szgecinden geirilmeden bir kenara atlmamaldr. Mormon /afri'ndaki say lar, adlar ve tarihler alacak derecede dorudur. Burada anlatla na gre, Nephi ile arkadalan Kuds'ten Gney Amerika'ya gelip yerlemiler. Peki, Gney Amerika yerlileri iin "tanrlar" olmak i levini mi yklenmiler? Hayr. Nephi ile yoldalarnn kendi dinleri vard, Yahudiydiler. Ve ok daha somalar kurulacak nka mpara torluunda da srail tanr inancna ya da herhangi bir Yahudi iba det esine ilikin hibir ize rastlanmamaktadr. Nephi ile yoldalarnn batdan douya yaptklar sefer, bu yol da yaplm seferlerin ilki de deil. Mormon Kitab'na gre, M.. 3 bin ylda, baka bir kafile "tanrlar" tarafndan -grevlendirilip ynlendirilerek - Gney Amerika'ya ulam. Bunlarn yapt ma ceral bir yolculuk olmal; nk penceresi bulunmayan, her yam kalafatlanm sekiz gemiyle gerekletirilmi:

32

"Onlar yle yaplmlard ki, her yam smsk kapalyd ve bir f gibi su szdrmyordu. Gemilerin alt ve yanlan bir f gibi kapa lyd; ba ve klan sivrileiyordu ve st de f gibi su geirmiyordu. Uzunluklan bir aa kadard ve kaplar kapamnca bir f gibi su geirmez oluyorlard." Gmenler su geirmez gemilerim ina ettikten soma, bir yap kusuru bulunduunu saptamlar: Gvertedeki tek kap kapamnca, geminin ii zifiri karanlk oluyormu. Bunun zerine "tann" onlara 16 tane k saan ta armaan etmi, her gemiye iki tane vermiler ve bu talar 344 gn parlak bir k sam. Birinci kaliteymi! nanlr gibi deil ama olay, dnyann yaratlm anlatan Babil didaktik manzumesi "Enuma elis"teki bir yolculua tpatp benzi yor. Orada bir tufan anlatlr; bu tufandan yalmzca "Atra Hasis" sa kurtulur. Paralar halinde elde edilmi bu destanda tann "Enki", "Atra Hasis"e gemi yapmas iin ayn buyruklan vermektedir. Atra Hasis'in gemi yapmak konusunda hibir ey bilmediini belirtip iti raz etmesi zerine tann "Enki", ona bir gemi plam izer ve kendisi ne gemi yapmna ilikin bilgiler verir/ 3 ^ Bu destamn metnini inceleyen Amerikal doubilimci Zecharia Sitenin, u gr ileri srmektedir/31-1 Enki, her yam smsk kapatlm ve en kaliteli katranla kala fatlanm, st atyla rtl bir gemi istiyor. Gemide hibir gver te, hibir delik olmayacak, "yle ki gne iine giremeyecek". Gemi bir "sululi" olmal -bu szck gnmz branicesinde "soleleth" eklinde denizalt karlnda kullanlmaktadr. "Gemi bir MA.GUr olmal" diyor Enki. Yani "serbeste yalpalayabilecek ve oradan oraya savrulabilecek bir gemi." O halde Gney Amerika'nn en eski halk, Babilli ve srailli miydi? Yerli Kzlderili halkn korktuu "tannlar" roln onlar m oynamt? Byle bir ey olamaz, olamayacam gsteren kamtlar ayndr. Gney Amerika'nn neresinde Babillilerin ya da sraillile rin kltrne ait bir iz var? Bu iki halkn ikisi de apak tann tasanmlanna sahipti; ibadete ilikin treleri de kuradan da belirgindi. Gney Amerika'nn btn eski tapnaklanm bilirim; Peru'da Chavin de Huantar, Bolivya'da Tiahuanacu ile komusu Puma-Punku d nda, hibirinin herhangi bir yabanc kltrle ilikisi yoktur. Bu say dmz yer ise, ne Babil tannlanm tanmtr ne de srail tannlanm.

Tanrlarn oku / F:3

33

Baka Bir Dnyadan Yadigr

"Yeni Dnya"da tartma konusu olabilecek baz eylerin bulun duunu sylemeden de geemeyiz; eldeki bulgular ise en azndan Asya kkenli bir ziyaretin gereklemi olduunu gsterir nitelikte dir. Bu dorultuda Amerika'da Kentucky"de, 1932 ylnda, stnde "srail'in zgrlnn ikinci yl" yazs bulunan eski bir sikke orta ya karlmtr/ ) 1891'de, Cherokee Kzlderililerinin nderlerin den birinin, Tennessee'de Bat Creek'teki mezarnda garip yazl bir plakete rasanmt. Plaketin resmi yl soma Smithsonian Enstits tarafndan yaynland halde, incelenmesi dorultusunda 1964 ylna kadar hibir aba gsterilmemitir. Hayret! Ancak o ta rihte Profesr Cyrus H.Gordon, resmin yanlarn ters gsteren nite likte olduunu fark etti ve yazy "Yuda'mn lkesi iin" eklinde de ifre etti. Baka uzmanlar da en azndan "Yudea" szcn okudu lar ve tarihim de M.S. 100 olarak saptadlarZ32^ Bu cinsten btn bulgular -bunlardan daha bir hayli vardrbilimsel yazn alamnda tartlmaktadr. Ne var ki hibiri ok eski alarn "tanrlarnn" niteliini aklamyor. Cherokee nderine o plaket nasl ulam olabilir? Bu nder daha nceleri kendi tanrla rna tapyordu. Plaketin zellikle kendine zg, yabanc, anlal maz bir deere sahip bulunduu besbelli. Bylesi bir deeri olduu iindir ki Cherokee nderinin mezarna gelmitir. Ne olduklar an lalmayan baz teberiler, birok yerli oymanca "doast" ola rak, ayn zamanda "kendi dnyalarndan olmayan" olarak nitelendi rilmekte ve bunlara kutsal emanetier gibi sayg gsterilmektedir. Bu konuda harika bir rnek vardr: 1579'da Kaptan Francis Drake, Kaliforniya sahilim ngiliz top raklarna katt. Be gemiyle Miwok Kzlderililerinin yaad bir koya geldi. Bu Kzlderililer de ngilizlerden ok derin bir biimde etkilenerek hemen "hioh" dedikleri byk bakanlaryla bir bulu ma yaplmasn istemiler. Byk bakan, Drake'e bir eit ta giy dirmi ve birok gz alc kordon takm. Ardndan Kzlderililer ku laklar sar eden bir grltyle ark sylemiler ve ylesine bir tu tum gstermiler ki, Drake olsun, subaylan olsun yerlilerin, kendile rini tann yerine koyduklanm ve silah kullanmann gereksiz bir i olacam anlamlar. Drake, bu topraklann Kralie Elizabethen mlkne katldm aklam ve btn Kzlderililer bu "batann"ya seve seve boyun emiler/ 3 3 ' 3 4 ^ Candan ballklanm gster-

34

mek iin de, gruplar halinde denizcilerden ya da askerlerden birini seip ona hediyeler getirmiler ve onun nnde kendilerini krbala mlar. Tam anlamyla afallam bulunan ngilizler, onlarn bu zve rili yaltaklanmalar karsnda ne yapacaklarm bilememiler. ngi lizlerin arpc renklere boyanm be gemisi, yerlilerdeki byk hayretin ve gelenlere tanrlara zg sayg gstermelerinin nedeni olsa gerek. Bu konuda Francis Drake unlar yazyor: "Onlar (Kzlderililer) yakna gelince, mhlanm gibi olduklar yerde kalakaldlar; nk daha nce hi grmedikleri, hi duyma dklar eylerle karlamlard. Bizleri tanrlar olarak korku ve de rin saygdan ok, byk bir yaknlk duygusuyla coarak ululand lar." Bunun zerine Francis Drake, lkeyi fethediinin grnr bir iareti olsun diye, pirin bir levhay salam bir kazn stne ivi letmi. Bu levhadaki bir delie de subaylar, zerinde Kralie I. Elizabeth'in ba bulunan, alt penilik bir ngiliz sikkesi koymular. Somadan bu "Tann I. Elizabeth" iin kimbilir ne trenler yaplm, ne diller dklp ne ttsler yaklmtr. Kesin olan olgu, bu levha nn 1936 ylnda, hemen hemen hi zedelenmemi halde, bir Kzl derili mezarnda yeniden ortaya kmasdr. Aradan en az yz yl gemi bulunmasna ramen levha ok iyi korunmu ve herhalde iki de bir yala parlatlm olmalyd; nk bu deeri dk madeni parada yeil kften eser yoktu. Fatihlerin ve kiflerin orada burada brakt eyalarn, birok yerde, bir eit kutsal emanet dzeyine ykseldii saptanmtr. 1565'te Fransz kaptan Jean Ribault, Florida'da bir hatra stunu diktirmi ve stunun stne de lkeyi fethettiini gsterir bir arma ivilemeyi unutmam. Birka yl soma, kendisini izleyenlerden Landonnire, ayn yere geldiinde, Kzlderili bakam Athore tara fndan hediye yamuruna tutuluyor. Ondan nce buraya gelenlerin diktii stuna ise iek hevenkleri aslym ve etrafnda da adak ar maanlar sra sra diziliymi. Buras bir kutsal ziyaret yeri olmutu ve stun da yeni inancn en yce merkezine dnmt. Amerika'da bu dorultuda olup bitenlerin benzerleri, baka k talarda da cereyan etmitir. Portekizliler Afrika'da gittikleri yerler de, oramn sahibi olduklarn gstersin diye "padrao" demlen ta s tunlar diktiler. Bu kylarda yaayan dnyadan habersiz halk, bu s tunlara tapnmaya balad ve bu durum, iin aslnn ne olduu - o u kez hayli g e - renilinceye kadar srp gitti/ 3 5 ) Her eidin-

33

den eyaya hayret edilmi, hayran olunmu, derin sayg gsterilmi ve onlardan korkutmutur. "Kara derililer, karavelamn toplarnn patlamasna atklar ka dar baka hibir eye amyorlard" diye yazyor Kaptan Alvise de Cadamosta 1456 tarihinde. Gverteye karlan siyahlar, toplan ve dier eyleri grnce panie kaplyor, byleniyorlard. Bir gayday "hl yaayan hayvan" diye tanmlayp, geminin burnunda resmedilmi gz leri, sahici gz sanyorlard. Hatta bir mumun sadece yaklmas bile 36 yerlilerin gznde sihirli bir tren haline geliyordu/ ^

Aydan

Gelen Adam

1871 Eyllnde Rus kif gezgini Mikloucho-Maclay, Vtiaz adl gemisiyle Yeni Gine kylannda Bongu'ya geldi. Yerliler onun hareketlerini, belirli bir uzaklkta durup kendilerim gvenceye ala rak hayretle seyrettiler. Bir gece onu gemici feneriyle dolarken grdler. Hemen bir sylenti yaylverdi ortala; Maclay mudaka aydan gelmi olmalyd. Bu Rus kif, iyi yrekli, dost davranl ve yolundan amayan biriydi; yerlilerle olabildiince en iyi ekilde g rmeye urayordu. Bir hayli aba harcayarak yerlilere, aydan de il Rusya'dan geldiini aklad. Gelgelelim Rusya denilen yer, adamlara hibir ey ifade etmemiti. stelik bu ziyaretinin beyaz bir derisi vard, hem de koskocaman bir gemiye kumanda ediyordu. Hemen karar verdiler, onu tann "Tamo Anuf'un rahipliine seti ler. Vtiaz da "tanrsal tat" oldu. Kimbilir hangi gemi enkazndan kyya vurmu, tahtadan bir heykel de, tannlan Tamo Anut'un nn de huu iinde eilecekleri bir simgesi mertebesine ykseltildi. Daha soma buralara Hollandallar ve Almanlar geldiinde, he men her yerde tann Tamo Anut'un simgeleriyle karlatlar; her yerde de bu tannnn dn bekleniyordu. Yerliler, Avrupallara yaptklan aklamada, tannlan Tamo Anut'un "Anut lkesinde" oturduunu, burann en yce yaratc tanrnn lkesi olduunu ve insanlann orada kocaman evleri, madenden aletleri bulunduunu an lattlar. ( 3 7 ) Bir sabah garip bir ey oldu: Kydan yabanc bir vapur geti. Yerliler dumanlar saan bu canavan dikkae seyrettiler. Gemi ufukta kaybolduktan soma hemen bir haber yayld, tam Tamo Anut gemiti, hem de byk bir puro tttrerek. Efsaneler bylesi ok basit nedenlerden douyor ve ok basit

36

eyalar da tapnma nesnelerine dnyor. Buna karn tanrlar uzun sre gelmeyince, ok gemeden yeniden yeryzne indiriliyor. Btn bunlara yaklam tmyle insanca oluyordu ve tapnma nesne leri de pe atlyordu. Gerek tanrlar srekli olmal ve doast iler gerekletirmeliydi. ou kez sahte tanrlarn eyalarnn taklit edildii de olmu tur; kimi zaman da bu eyalar tpatp ayn ve ilevlerini yerine geti rir nitelikte imal de edilmitir. Bylesi bir olay hakknda, 16. yzy ln ortalarnda eitli Japon limanlarna uram bulunan Kaptan Fernam Mendez Pinto unlar anlatyor: "Bizden biri, ikide bir elence olsun diye arkebsyle ate et meye giderdi. Atclkta hayli usta olduu iin bir defasnda 26 ya ban rdei vurmutu. Burann insanlar onun atlarn grnce, da ha nce byle bir eye hi tank olmadklarndan bu atn nasl ger ekletirildiini anlayamadlar; barutun da srrn bilmediklerinden iin iinde bir sihirbazlk bulunduuna karar verdiler... grdkleri arkebsn bir modelini yaptlar; bu modele gre tfekler imal etme ye koyuldular. Bunun sonucu u oldu: Biz yola kmazdan nce 600 tfek yaplm bulunuyordu. 1566 ylnda tfeklerin says yaklak 30 bindi; dorusu bu ie atm kaldm. Szne gvenilir birka tc car bana, Japon adalarnn tamamnda 300 binden fazla arkebs bu lunduundan emin olduklarn sylediler..." Bu olayda beyaz adamn "sihirli silah" tapnma nesnesi merte besine yceltilmemi, aksine ok pratik biimde aynsnn yaplmas yoluna gidilmitir. Japonlar teden beri byk taklit sanatlar ol mulardr. Bunun iin gerekli nkoul olan teknik anlay yetenei, iyi el iilii ve herhangi bir tanrnn bysnden asla korkmamak zellikleri ise onlarda hep vard. Yeryznn baka kesimlerinde ise tanrlarn oku, insanlar birtakm eyann hibir teknik ilevi bu lunmayan aptalca taklitlerini yapmaya itmitir. Hem de yzylmz da. 1945 bahannda Amerikallar, Yeni Gine'nin Hollandia blge sinde bir ana s ina ettiler. Zaman zaman burada kalan asker say s 40 bine ulayordu. Srekli bir uak trafii vard; bu uaklar Pasi fik'teki sava iin malzeme tayordu. ou Papua olan krfez hal k, yabanclarn yaptklar ileri hibir ey anlamadan seyredip dur(*) 16. ve 17. yzyllarda kullanlm, uzun namlulu, azdan dolma, fnyeli, destek li tfek.

37

maktayd. Ne dnya politikasndan haberleri vard ne de teknoloji den. Ne var ki Amerikan askerleri onlara sk sk kk hediyeler datyorlard; tpk yzyllarca nce Cortez ya da Columbus'un yap t gibi. Bu sefer hediyeler konserve, ikolata, iklet, tirt, eski ayakkab veya bazen bir bak, bir tencere ya da bir ie gibi eyler di. Btn bu hediyelerin yerlilerce ad "kargo" idi (tanan mal kar l ngilizce; cargo). Giderek Papualar daha ok kargo istemeye baladlar. Bu amala yerliler artk krfezdeki yerlerinden ayrlp hava alannn, askeri barakalarn ve depolarn yamna kadar gelme yi gze alyorlard. Orada da kocaman, gm kularn nasl gmbrtl sesler kararak buluann iine, belki de cennete ykseldik lerini grdler. Papua oymaklar aralarnda bir damma toplants yaptlar. Ne yapmalydlar ki gm kular dorudan doruya kendi blgelerine usun ve "kargo"yu oraya boaltsn?

Tanrlarla Telefon Balants

Sonunda u kamya vardlar: Onlar da tpk yabanclar gibi dav-

38

ranmalydlar; byle yaparlarsa o zaman "gk kular" kendiliin den onlarn yaad blgeye gelecekti. Issz kumsallarda ormandan getirdikleri malzemeyle dev boyudarda depolar yaptlar; niyetleri "gksel kargo"yu buralara istif etmekti. Wewak Adasnda tahta ve samandan uaklar ve taklit pisderiyle bir hayalet hava limam orta ya kt. Askerleri gzetierken grdkleri "hastane"yi kurmay da unutmamlard. Buraya "doktorlar" ve "hemireler" de konuldu; gen yerliler asker gibi yrdler. Omuza konulan bambu ubuklar "tfek" ilevi gryordu. Yeni Gine'nin dou yaylasnda Hollandal grevliler uydurma "radyo istasyonlar" ve yapraklann kvrlmasyla yaplm "izolatrler" buldular. Upuzun bambu srklar "anten" yeri ne kullanlyordu. Ormandaki kulbeler arasnda bklm bitki lif lerinden tellerle telefon balantlar kurulmutu. Halk "radyo istas yonlarnn" nnde sra sra diziliyor ve sinyal lambalar olarak elle rindeki mealeleri sallyorlard. Din adandan hi aralksz tahtadan mikrofonlara konuuyor ve aa kklerinden yaplma "kulaklklan" da bu srada balanna takm oluyorlard. Hollandal ve Amerikal subaylar, bu lgnca maskaral a knlkla seyrettiler ve olup bitene hayli gldler. Oysa yerliler gr dkleri eylerin hepsini inamlmaz bir ciddiyet ve cesarede taklit et mekteydiler. ok gemeden kaplumbaa srtndan "elik miferle ri", sedeften "pilot gzlkleri" ve erit halinde kesilmi derilerden "kol saaderi" oldu. Yeni Gine'nin yalmzca ky kesimlerinde deil, orta blgedeki yaylada da "kargo binalan" kuruldu. Bir sylenti do lat ortalkta; "byk, uan domuzlann gelmesi1-40)" bekleniyordu. Bu dten ackl biimde uyanmalan ok srmedi. "Gm ku lar" sava limanlanna umalanm srdrdler; ama depolan hibir "kargo" doldurmad, "kulaklklardan" hibir ses duyulmad ve "tfek lerden" hibir at yaplmad. Daha somaki yllarda btn bu taklit eyler bir kenara atld ya da ss diye kulbelerde kullanlr oldu. Peki, beyaz adam ksa bir ziyaretten soma, bir daha grnmemek zere ekip gitmise neler olacaktr? Kesinlikle syleyebiliriz ki oralara daha somaki bir zamanda gelecek kifler, son derece ga rip bir tapnma dzeniyle karlaacaklardr. Bu da, antenlere ben zeyen tapnma nesneleri, radyoyu andnr istasyonlan ve hava alan n antnr ak hava tapnaklanyla bir kargo dini olacaktr. te benim eski halklarda arayp da bulamadm da bu. Eer bu eski halklar, kendilerinden daha stn "dnyasal" teknolojiler den etkilenmi olsalard, tapnmalannda ve trenlerinde bilinme

Bu bir alan kol saati deil. Sahici bir kol saatinin iini grebilecei inancyla kola taklan bronz bir bilezik

yen bir eylerin hi deilse ksmen taklitlerinin bulunmas gerekir di. Maymun soyundan geldik biz ve maymun anlamad eyi taklit eder. Bu kadar ok aradm, geri farkl kltrlerin karlamasnda bir "tanrlar oku" buldum, bir de dnecek olam bekleyi buldum; ama hibir yerde bir in, Babil, srail, Msr, Pers ya da herhangi bir baka ynlendirici teknolojinin taklit ediliine rasdamadm. Bir yerlerde, kayalara oyulmu ekiller, tahtadan heykelcikler ya da s t resimli anak mleklerin olmas gerekir. Bunlarn zerinde de, o yabanclarn dnyasndan bir eyleri yanstacak belirtiler bulunma s gerekir. Nitekim keifler anda bunun byle olduunu gsterir kamar var. rnein, Amerika Birleik Devletleri'nin gneybatsn da kaya resimleri bulundu, resimlerde apkal ve golf pantolonlu bir adam vard. Bunlar geen yzyl, oralarda yaayan Kzlderili oy maklarn ziyaret etmi olan aratrmac Binba Wesle/i gsteriyordu/ 4 1 ' 4 2 ) Guatemala'da Rio Usumacinte Irma kysnda yaa yan Lacandon Kzlderililerinin topranda bir spanyol karavelasmn kaznarak yaplm resimleri ortaya kt/ 43 ^ Benzeri gravrleri, Venezella'da Amalivaca yaknlarnda, Peder Bartolome de las Ca-

sas kefetti. Etnolog Margaret Mead, Pasifik'te Bismarck Takma dalarnn birinde yaayan ve balklkla geinen Manus oyman da uak modelleri buldu. Bu modeller, denizin kyya att tahtalar dan yaplmt. Belli ki bu balklar gerek uaklar gzlemlemi ler ve soma da benzerini yapmlard/ 44 ^ Ve -daha nce de dein diimiz g i b i - Berlin Etnoloji Mzesinde Havai'den getirilmi ta tan bir tann durmaktadr, boynunda Avrupallara zg bir krmal yaka, banda da peruu vardr. Kargo kltrnden golf pantolona btn bu acayiplikler, "vahi lerin" taklit tutumunu kandar. Bu insanlar yabanc ziyaretide g rp de en ok etkilendikleri teberileri asla unutmuyorlar. Anlayamadklan eyleri duygusal olarak benimsiyor, ya da bu eyleri szel geleneklerinin bir paras yapyor. Bu dorultuda ilgin bir rnekle, etnolog G.T.Emmos, geen yzylda, kuzeybat sahilindeki birok Amerikan Kzlderili oymanda karlamt; buralarda hep "be yaz kanatl, kocaman, siyah kulardan" sz ediliyor, bunlara insanlann bindii anlatlyordu. Kzlderililerin tammlamaya uratklan ey neydi? Bir hayli zahmedere mal olan sorgulamalardan soma muamma zld. Kzlderililerin sylemek istedii, 1786 ylnda bu yrenin oymaklanm ziyaret etmi bulunan Fransz aratrmac La Prouse'un La Boussole ve L'Astrolabe adl iki gemisiydi/45'46-* Columbus'un Kba'da Maisi Burnun'da zerine bir ha kondurarak diktirdii stun da, "gksel ziyaretin" srekli amt olarak yzyllar ca ayakta durmutu. Alman aratrma pilotu Hans Bertram'n Avustralya'da yapt zorunlu bir inite bandan geenler de ilgintir. Uam indirdii yrede yaayan ilkel yerliler onu srf pilot gzl tad iin l drmemilerdir. nk byle kaln gzlkleri olan benzeri bir g rnty, o yrede bulunan kaya resimlerinden tanyorlard. Bunun tam tersi bir olay da, 1954'te, Brezilya'mn orta kesiminde, Suya oymaklanmn yaad yreye ini yapmay gze alan pilot Leal Neto yaad. Ua bir ok yamuruyla karland. Daha soma yrede ya plan aratrmalar, bu davrann nedenini ortaya kard. Kzlderi liler ua, geleneksel sylentilerinde hakknda hep kt eyler duy48 duklan bir "sert derili canavar" sanmlard/ ^ Peki, nerede kald inlilerin ok eskiden yaptklan keif seferlerinin ykleri ve aleerinin bakalannca benimsenmesi? Teknoloji bakmndan ok alt dzeyde bulunan oymaklann, baka trl evrim geirmi bir kltrle ilk temaslanm ne zaman

41

Kaimari kynde yerliler her aksam bir domuz kurban ediyor ve bunu uan bas tarafna koyuyorlard.

yaptklarn bilmiyoruz. Ama bylesi yaantlarn oymaklarn hatra snda yerleip kaldm kamdayabiliyoruz. Bu dorultuda inandrc bir rnei, Frank Hurley'in, yirmili yllarda bir deniz uayla Pa pua-Yeni Gine'de gerekletirdii keif gezisi veriyor. Hurley, ya nnda fotorafs Lang ve bir tercman olduu halde, Port Loresby'den hareket edip sahil boyunca uta, tarih ncesi bir dnyann kulbelerinin bulunduu balta girmemi ormanlarn zerinden ge ti. Sonunda Kaimari kynn yakmna ini yapt/ 4 9 ) "... kylerin zerinden getik. Buralarn halk, alak buludann iinden bir anda kan, byk uan eytann yaklatm grnce fundalklarn iine kat... Suya iniimiz normal oldu... Lang da ben de hayretler iinde fark ettik ki, bu insanlar bizi doast varlklar olarak grmekte, ua da korkulacak ve taplacak bir nesne yerine koymaktaydlar..." Tercman, hayli uraktan soma, cesur savalarn ua "gkten aa inen eytan" olarak, ya da "iki tanrya ait kayk ola rak" nitelediklerini anlamay baard. Yerliler, gemite bir uakla ilgili olarak baz kt olaylar yaamlard. Ne zaman olduunu kimse bilmiyordu. Bu yrede Hurley'den nce uakla yaplm, bili-

42

nen bir keif seferi de yok. Yerlilerdeki korku, hangi Eskia pilo tundan kaynaklanyordu? Gkten yeni yere inmi "Tann Hurley"i yumuatmak iin "vahiler", her akam bir kanoyla deniz uann yamna geldiler. Hayli uraarak uan ba tarafna kardklan bir domuzu, orada kurban ettiler. Hayvann leini Hurley, gecenin ka ranlnda uaktan uzaklatnyordu. Ama yerliler iin bu hareket, "iki tannya ait kayn" kurban kabul ettiinin kant sayld. Ne ya zk ki Hurley, kendisinin ve arkadalanmn domuzu geceleri ne yap tm anlatmay unutmutur. Frank Hurley, kendisini hi deilse birazck tann gibi hissetme yi deneme arzusuna kar koyamam. Bir hastamn tedavisi amacy la yaplan amatal bir tren srasnda, eyrek kilo kadar magnez yum tozunu ateleyivermi: "... kk paketi atee atp geri ekildim; kalabalk byc ola rak bendeki glere pek gvenmedii iin, hemen atein etrafna toplat; bu srada ate paketin d ambalajm yava yava kemir mekteydi. Soma toz, bouk bir patlamayla parlayverdi, apaydnlk bir k olutu. Bu insanlann ortasnda sanki bir fze havalanmt. Alevler fzeler gibi havaya fkrd ve bir dehet l yankland. Yerliler lesiye korkmulard, bir anda drt bir yana katlar. Tamtamlar sustu..." Hurley, hastay unutmamt. "Hayli yklce dozda balkya yutup ertesi gn iyileen ve arkadalanmn arasnda keyifle dolaan hasta", o unutulmaz geceyi torunlanna anlatacakt. "Daha soma duydum ki" diye yazyor Hurley, "yapm olduum masum aka, ba na biraz gpta uyandracak bir 'dimdim-pupuri', yani bir 'beyaz b yc' hreti kazandrmt." Tannlar, eytanlar, geri dnen atalar, teknolojinin sama taklideri ve bir elikilerle dolu geleneksel sylentiler seli; btn bunlann iinden synlp kabilmek kimin harc? Bereket versin baz kprler var, stnden emin admlarla yrnp gnmzden gemi e gidilebilen kprler. Bu sayede gemiin yollanm kapattm sandmz karlar, kolayca yumuak kralara dnveriyor. Bir Gney Denizi gezgini olan Erich Scheurmann, 1920'de, Bakan Tuiavii'nin konumalanm yaynlad. Gney Denizi'nde k k bir adada yaayan halkn bakam olan bu Tuiavii, ocukken Sa moa'da bir misyoner okulunda eitilmi, daha soma da Avrupa'ya gtrlm. Yaynlanan konumalannda gen Tuiavii, yeni dnya snda grp de anlayamad eyleri, itenlik dolu bir hayretle sra-

43

1567ylnda Kaptan Ribault, Florida'da bu stunu dikti, Bu topraklarn alndnn simgesi olsun istedi. Birka yl sonra, yine bir Fransz olan Landonniere ayn yere gelince, stunun elenklerle sslendiini ve nnn t e kurban niyetine sunulmu eylerle dolu olduunu grd. Buras bir tapnma yeri olmutu.

lamaktadr: Kt kokular saarak geen otomobiller grmtr, veremli insanlar, radyolar, ok kad binalar, cev byklkte tren garlan ve sokaklar dolusu insan kalabalklan, Yeniden yurduna, huzur iindeki adasna dnnce de Tuivaii, kendisini artm izlenimlerinin zerinde dnm ve halkna seslenen bu deyici ve dndrc konumalann yapm.

Szcklerin Seimi ve Syleni Tarz

Bu konumalarda bakann sylediklerine uyulup uyulmad tartma gtrr. Bu konuda tartma gtrmez olan nokta, Erich Scheurmann'n ok uzun sre Gney Denizi adalannda yaad, do laysyla da bu adalarda yaayanlann beyaz adama ilikin grleri ni bildiidir. "Samoa Takmadalan'ndan biri olan, dnyadan uzak, kk Upolu Adasnda"^50) tam Tuivaii ile bir sre ahbaplk et tii de kesin. Bakan Tuiavii'nin Avrupa kltryle alay eden konu-

malan, bu adada, Tiavea kynde dodu. Tuiavii, ada halknn bil medii nesneler iin baz szckler semekte ve bu szcklerle ge mi zamana bir kpr kurmaktadr. Bylece Avrupalnn giysisine "post" demekte, giysi dmeleri de "midye" olmaktadr. Gmlek manederi "kire halka"dr, bir silindir "kat f", evler "tatan kutu lar", kaplar "tahta kanadar" oluyor. Merdiven basamaklan "dallar"dr ve bir zilin almas da "haykn". Tramvayn ad "metal eridi cam kut'dur ve tren de "solu can gibi kayan bir uzun gemidir". Telefon "metal ipliklerle flenen sz"dr ve bir tfek ise basit bir "ate borusu"dur. Saatin akrep ve yelkovam "kk parmaklar"dr, ilk uaklar da "buluttan buluta giden kanolar" dr. Bir buhar makinesi "kara talanm yutup g veren bir ey"dir, bir kalem ise -biliyor muydunuz?- bir "yaz kemii"dir. Elektriin ad "gn yldnmn yakalayan" olmutur, sinema "dzmece hayat yeri", meslek "yalnzca bir ey yapabilmek", cep lambas "ate kvl cm", piyano tulan da "ak ve kara kk diller". Bu dorultuda anlatlmaya deer aadaki bilgiler verilmekte dir: "Gne gkte yerini alnca, kk parmaklar kapatld. Bana elik eden kii, metal ipliklere bir eyler syledi, soma da kk dallara basarak buluttan buluta giden kanoya kt. Orada sert fs n bir daln atalna ast ve bana da aaya bakmam syledi. Aa ya baknca birok tatan kutu grdm, birka tane metal eritli cam kutu da vard, hatta solucan biiminde bir uzun geminin hzla uzaklamasn da seyrettim. Birden ok gzel bir kz kageldi, elin de bir yaz kemii vard. Bize iecek getirdi ve az soma dzmece hayat yerini seyredeceimizi syledi..." Peki, bizim atalanmz bilmedikleri eyleri, bunlan karlaya cak szckleri bulunmadna gre, nasl dile getirmi olabilirler? Bu, tam bir ifade edi olamayacaktr; ancak bir dolaylama, bilinen szckleri kullanarak bir betimleme yapabileceklerdir. Bu nedenle dir ki, rnein Kuzey Amerika yerlileri, buharl lokomotife "ate beygiri", telefona "ark syleyen tel" demilerdir. Alkoll iki "ate suyu", teyp ise "sesleri aran ey" olmutur. 1978 Ekiminde, Afri ka'da Zaire'de, bir deneme fzesi frlatldnda, televizyon muha biri, ormandaki baz siyahlara bu olaya ilikin dncelerini sordu. Ald kesin cevap "Bunlar bizim kudredi dostlanmzdr, gkyzne ate yolluyorlar" oldu. Bilinmeyenlerden ve dolaylamalardan efsane ler doar - dn de bu byleydi, bugn de byledir.

45

Yirmili yllann ortalarnda Michael, Benjamin ve James Le ahy adi 1 karde Yeni Gine'ye gittiler; nk o gnlerde ky kesi minde D a z yerleri altn hummas sarmt. Leahy Kardelerin yann da yal*" 2 0 3 a l u n y^ama szgeleri yoktu, fotoraf makineleri de vard. Altars yl soma "vahilerin" bu blgesi uygarlam. Avustralyab i r televizyon ekibi bu yreye gelip halka Leahy Kardele rin e k m i olduklar resimleri gsterdiler. Artk dede olmu birka kii k e 0 ^ 6 " " 1 tamdlar; imdi grnmleri bakayd, gmlek ve pantolon giymilerdi, ayaklarnda da pabular vard. Altm yl n cesinin fotoraflarnda ise yan plaktlar, nlerini bir bezle kapat mlard ve ellerinde mzraklanyla poz vermilerdi. ok yal bir yerli unlan anlatt/ 51 ^ O zamanlar ben ocuktum. Babam ava giderken beni de yan na gtrmt. Orada ilk kez beyaz inam grdm. lesiye kork mutun1 v e alamaya baladm. Daha nce hi byle bir yaratk gr memitim Nereden gelmi olabilirdi? Gkten mi gelmiti acaba? Yoksa rmaktan m?" L^ahy Kardeler, yirmili yllarda dolatklan yerlerde, yerliler le k a r l a m a l a n m kendi alanndan yazyla saptamlard. Yazdklanna g o r e > buralann insanlan grdkleri her ey karsnda -bu eyin \) r kibrit p, bir konserve kutusu, bir kurun kalem ya da bir makas olmas fark etmiyordu- ap kalyorlard. Bu karlama da yerlilerin kafasndan neler getiini de, ok yal biri yle hatr lyor: liymzde bir haber yayld, yldnm geldi diye. Bizler, bu beyazl3 n gn yldnmlan sanmtk. Kimileri de onlann atalanmz o l d u u n u ' ller lkesinden geri dndklerini sylyordu." B^ka ne dnebilirlerdi ki? Geleneksel bir sylenti vard; bu na gr bir zamanlar tannlar gkten yere inmiler ve insanlara bir ok ey retmilerdi. Aynca llere tapnma, ller klt vard; atalar!1 teki dnyada bir lkesi bulunduu inanc da vard. Beyaz larla il^ kez karlama olaym yaam, ok yal biri, dncesin deki elikiyi yle anlatt: "Beyazlar renkli, kocaman srt antalan tayorlard- Biz, onlann bu antalann iinde kanlanm tadklanm sanmtkEfi ok hayret ettikleri eylerden biri de, yabanclann pantolonlan olHlutu>' kendi kendilerine bu yaraklann dklarm nasl anm kardkl sormulard. Klan pantolonla smsk kapal olduuna gre, "bunlann kaka diye bir eyler karmalan da olanakszd".

46

Bylece kafalarda beyazlarn gksel varlklar olmas gerektii d ncesi yerleti. Bu dnce, gnn birinde bir yerlinin, sakland yerden bir beyazn pantolonunu syrp, grne gre aka rahat layarak, bir eyler kardm seyretmesine kadar geerliliini koru du. Gzedeyen yerli, "gkten gelenlerden biri az nce eyini yap t!" diye haberi verdi. Yerlilerden birka cesur kii, beyaz adamn yere brakm olduu nesneyi koklad ve gksel bokun da tpk ken di dnyasal boklar gibi koktuu anlald. Leahy Kardeler, yklerini tayan bir hamal kafdesiyle birlik te sradalar ap i kesimlere doru hayli ilerlemilerdi. Ancak byle hamal kullanarak buralara kydan ikmal yaplamayacam ok gemeden anladlar. Bu yzden ormann iinde tek motorlu, k k bir uan ini yapabilecei bir hava alam yapmaya koyuldular. Yredeki yerliler ne yapldm anlayamamalarna ramen evkle onlara yardmc oldular. Binlerce adam, ocuk ve kadn arklar sy leyerek orman at, topra dmdz etti. Bu olay Benjamin Leahy "tepinmek iin bir neden bulduklarndan tr pek mutluydular" di ye belirtir. Radyo balantl ilk uak gelmezden nce yerlilere, byk bir kuun ok fazla grlt yaparak gkten inecei, hatta kamnda in sanlar tayaca sylendi. O yzden binlerce insan, neler olup bite ceini seyretmek iin pistin kenarna toplanmt. Yal bir kadnn anlattna gre, dev kuun inii srasnda kadn kendini yere atm, yzn de saklam; ilerinden bazdan ylesine korkmu ki altianna ieyenler olmu. Soma da kamlar ve bir yerlere saklanm lar; bazdan da birbirlerine smsk sanlp korkudan avaz avaz bar m. Benjamin Leahy ise u gzlemi yapyor: "nsanlar panie kapl m gibiydi; nk gkten gelen eyin ne olduunu bilmiyorlard." yle byle de olsa bir anlama olana salamnca yerliler, bu acayip beyazlann hi de gksel varlklar olmadm yava yava anla maya baladlar. Bunu anlamalanna ramen, yine de beyazlann atalanmnruhlan olduundan emindiler. Bukamya nasl varmlard? ok eski zamanlardan beri uygulanan bir grenee gre ller yaklyor, klleri ve kemikleri rmaa serpiliyordu. Bu gelen yaban clar ne yapyorlard peki? Saaderce rman kenannda duruyorlar d. Kumlan ykyor; kk, san talan szgete toplayp soma bunlan acayip kaplara koyuyorlard. O halde bunlar lm atalan ol malydlar, rman iinde kendi bedenlerinin kalntlann anyorlard. Yoksa bu garip uralan baka nasl aklanabilirdi?

47

Yllar geti. Yanl anlamalar yava yava ortadan kalkt. Be yazlar lkede kaldlar; hatta gelenleri; says gittike daha da artt ve yerlilerin ocuklar misyoner okullanda eitildi. Anlamay nle yen dil engeli krld ve yerliler daha ence akl erdiremedikleri ili kileri kavradlar. Peki, olaylar byle cereyan etmeseydi de, beyazlar buralarda sadece ksa bir sre kalp soma geldikleri gibi anszn ortadan kaybolsalard neler olurdu? Yzlerce yl, binlerce yl beyaz adamn uy garlyla hibir yeni temas meydana gelmese neler olurdu? Kesin kes yeni bir klt, yeni bir din doard; geri dnp rmakta kemikle rini aram olan atalara tapnan bir din; sert derili grldeyen kudrei bir kula gkten yere inip soma tekrar ortadan kaybolan beyaz lara tapnan bir din olurdu bu. Tamam tamamna bu oh', du. yi ama niye byle olurdu? te, benim aratrmalarmn asl amac da bu! Ynla ilkel yerli oyma niye bekliyor "gklerden ge lecek tannlan"?

48

2 .

B L M

TANRI NSANLAR
Zaman iyi bir retmendir. Ne yazk ki bu retmen rencileri hep ldrr. (Curt Goetz, 1888-1960)

ang hanedannn tarihi "ih-i" denilen vakayinamelerle anla tlmaktadr, yani tarihsel bir temele dayanr/ 5 ^ lk hkmdar, 'eng T'ang'tr, bir eyalet adm ondan almtr. Ancak bu 'eng T'ang, soyunun ncs olmakla birlikte ilk imparator deildir. On dan nce Hsia hanedamndan ieh Kuei adnda, hem sadist hem mazoist eilimleri bulunan bir diktatr varm, onu devirmek farz olmu. Bu ii de ang hanedannn kurucusu yiit 'eng T'ang ba arm. Vakayinameler bu 'eng T'ang'tan "uan arabalar" vard diye sz etmektedir. Ne var ki bu uan nesneler kendisinin deil mi, i-Kung adl esrarengiz bir halka aitmi. Ve bu i-Kung halk da, inanlr gibi deil, 40 bin li uzaklkta bir yerde yaarm. Eski l birimine gre 1 li, 644,40 metre olduundan, 40 bin li, 25776 kilometrelik bir mesafe tutar, bu da yerkrenin yansndan fazla bir uzaklk demektir. Li'nin 150 metre olan kk ltnn kastedildi ini kabul edersek, o zaman da uak yapmcs bu halkn 6 bin kilo metre uzaklkta yaad sonucu kar. "i-Kung" halk iin yazlanlar aynen yle: "Onlar uan araba lar da yapabiliyorlar; bu arabalar iyi rzgrda hayli uzaklara gidebi liyor. T'ang zamannda (M.. 1760) bat rzgr byle bir arabay You'ya (Honan'da) kadar getirdi; ama T'ang, halkn grmesini is temedii iin onu paralatt." inli air Kuo p'o (270-324), atalannn vakayinamelerine da yanarak unlan yazmaktadr: "almaya deer olan i-Kung halk nn becerili almalandr. Rzgrla ilikili olarak kafalarm al trmlar ve uan bir araba icat etmiler; bu araba ykselip alal-

Tannlarn oku / F:4

49

yor, konuklan mparator T'ang'a getirecei zaman istenilen yoldan gidiyordu." Bu tatn resimleri de var; bize bugn szcn tam anlamyla "ince" gelen aynntlan da resimlerde grlyor. mparator 'en en T'ang, bu uan tat halknn gznden saklam. Onun "bam hendisi" Ki Kung i, buna benzer bir gk arabas yapmay baar m. Gelgelelim daha soma bu gk arabas "sun sonsuza kadar sak lansn" diye yok edilmi. Eski in'de silahszlanma program (!). inli vakanvis Kuo F o (270-324), anghay tiing adl eserin de, o dnemin eitli olaylanm anlatr/5*54>5S). ^ u a r a d a "uan ara balar" ile "uan tekerlekler" e de sk sk deinir. Ortaada da filozof ve kei Roger Bacon'in (1219-1294) eski den yaplm uan makinelere ilikin bilgilere sahip olduu anlal yor; nk 1256 ylnda yazd bir yazda u notu dmektedir/ ) "Uan aygtlar da (instrumenta volandi) yaplabilir... bunlar es ki zamanlarda yaplmt ve kesin olan nokta, uan bir aygta sahip olunduudur." Benim kitaplanmn okuyuculan, "uan araba" ile "uan teker lek" in ok sayda geleneksel sylentide yer aldm bilirler. in hkmdan 'eng T'ang'n sarayna uularak yaplan ziyaretin bir ei ni, Hint Kral Rumanvat gerekletiriyor. Bu kral ayn anda birok insan gruplanmn yer bulabildii, dev byklkte bir hava gemisi yaptrm. Kaynak eser olay yle anlatyor/57^ "Bylece kral, harem halk, kanlan, yksek rtbeli maiyeti ve kentin her kesiminden bir grup insanla birlikte gksel arabada yerini ald. nce gn enginliine ulatlar, soma da rzgnn rotasm iz lediler. Gk arabas yerjzn okyanusun zerinden dolat, ardn dan da o srada bir enlik dzenlenmi bulunan Avastis kentine do ru dmen krd. Makineler stop etti, bylece kral enlie katlabildi. Ksa bir moladan soma kral, gk gemisini aknlkla seyreden say sz meraklnn gzleri nnde gemiyi yeniden hareket ettirdi." Eskian bu kaptan pilotu hani hi de fena deilmi! Biliyo rum, btn bu uan aygtlar insan hayal gcnn rn saylmak is tenecektir. Her zaman olduu gibi, psikolojinin gve yemi torbasn dan khne kantlar kanlp insann oldum olas kular gibi davran mak istedii ve en eski alardan beri umak dn grd syle necektir. Bahane aramayalm; nk zellikle eski Hint kaynaklannda uabilen arabalar ile byle bir gc bulunmayan arabalar ara sndaki farklar aka gsterilmitir. Byk Hint destam Ramaya-

'dan, Kalkta Sanskrit Koleji uzmanlarndan Prof. Dr. Kanjilaal tarafndan derlenmi baz metin paralan bunu belirgin biimde or taya koymaktadr: (58) -Khara ile birlikte uan tata bindi; tat mcevherler ve cin tasvirleriyle bezeliydi. Bulutlardan gelen gk grltsne e bir gmbrtyle hareket etti (3.35.6-7). - B i n bu mcevherlerle ssl ve havalara kabilen tata! Sen Sita'y (bir kraln kans) batan kardktan soma, nereye istersen oraya gidebilirsin. Ben de sizi hava yoluyla Lanka'ya (bugnk Sri Lanka=Seylan) gtreceim... Bylece Ravana ile Maricha hava tana bindiler; tat bir saraya benziyordu... (3.42.7-9) -Seni gidi serseri, bu hava tam ele*geirmekle zenginlie erieceini mi sanyorsun? (3.30.12) -O zaman kendi kendine giden hava tat... zavall Sita ve Trijata ile yeniden Lanka'da grnd. (4.48.25-37) -Bu, olaanst hava tatdr, adna Puspaka derler ve gne gibi panIdar. (4.121.10-30) -Bir kuuyla bezenmi olarak uan ey, byk bir grltyle havalara ykseldi. (4.123.1) -Maymunlar kral Sugriva'mn hareminde ki btn kadnlar ss leme iini arabuk bitirip uaa bindiler. (4.123.1-55) Mahabharata destamnda da tam krk bir yerde, herhangi bir deiik anlamaya olanak brakmayacak biimde uan tatlar anla tlmaktadr. Birka rnek/ 5 9 ) -Ah, ey Kurus'un evladan! u kt insan, her yere gidebilen ve "Saubhapura" diye tamnan uan tatla geldi. (Vanaparva, 14.15-22) -nsanlar da uan tadarla gkte dolayordu, bu tadar kuu larla sslenmilerdi ve saraylar gibi de konforluydular. (Vanaparva, 200.52-56) - Byk efendi ona kendi kendine giden bir hava tat teslim etti. (Vanaparva, 207.6-9) Burada sadece eski Hindilerin parlak hayal gcnn sz konu su olduu, bu hayal gcnn her tann ad anlnda, garip grn l her bulutun ardnda bir uan tat grd iiavn yine ileri sre cek olanlara, bambaka bir corafya blgesinden, Habee Kralla rn A/fb'ndan hemen bir alnt sunalm. Orada da uan var; ama bu uan ne inli ne de Hindi; hepimizin bildii Hazreti Sleyman/ )

"Rzgr yukar kaldrnca, arabada bulunan herkes, denizde gi den bir gemi gibi hzla yol ald... (blm 52) ... gkteki kartaldan daha hzlydlar ve onlarn btn donatm da arabalarn iinde rz grn stne geldi... (blm 58) ... Kral (Sleyman) ile onun buyru una uyan herkes arabamn stnde utular; hasta olmadan, ar ve sz ekmeden, ackp susamadan, yorulup ter dkmeden bir gn iinde ayda gidilecek yolu atlar." Eskiada uan makinelere binmi insanlar mutlaka vard. Bu sav iin ortaya bomba gibi kandar koysam dahi, bu kandar ciddiye alnmayacaktr. Byle olacana da bahse girelim isterseniz. nsa nolu, teden beri srp gelen yksekten bakma alkanl iinde, olabileceini olanaksz sayd eyleri kabul etmiyor. Kamt m? Hangi kamt?

Tarih ncesi Uu Tekniine likin Efyazmalan

1918 ylnda, Hindistan'da Mysore Krallk Sanskrit Kitapln da Vaimanika Sastra adl bir yazma bulundu. Kimbilir ne zaman dan beri kimsenin gzne arpmadan bir kede durmaktayd. Bu yazmamn baz blmleri ancak 1943'te Vmana Sastra ad altnda yaynland. Poona Koleji'nin Sanskrit bilginleri, ok gemeden bu metnin, 1610 ylna kadar gerilere uzanan daha eski Sanskrit metin leriyle birok balants bulunduunu fark ettiler. Bunun zerine Mysore'da bulunan "Academy of Sanskrit Research" (Sanskrit Ara trmalar Akademisi) devreye girdi. Yklm tapnaklarn kfl mahzenlerinden karlm ynla elyazmas buna eklenerek metin derlemesi tamamland. Metin paralan paketlendi, paketler sicim lerle balanp eski tahta kapaklann arasna konularak akademiye tand. ngilizler bu malzemeyle zaten bir ey yapamazlard; Hin du rahipler de eski yazmalann rmesinden, farelerce yenilmesin den, u ya da bu ekilde yok olmasndan korkuyorlard. Akademi nin mdr Prof. Dr. G.R.Josyer ile alma arkadalan, malzeme yi eskiliklerine ve harap olu derecelerine gre kmelere ayrdlar. Ktlar her ne kadar en fazla yz elli yllk ise de, ierii binler ce yl ncesine ait bilgiler aktarmaktayd. Bunlarda Sanskrit bilgin lerinin kolayca kabul edebilecei adlar ve szck deimeleri orta ya kyordu. Gerek ok eski manzume biimleri, gerekse bir dizi i fal otun anlatm, uzak gemiin derinliklerine ynelmeyi gerektiri yordu. Metinler, Hint (ve Hristiyan) manastrlannda hep uygulana

geldii zere, belirli zaman aralklarnda srekli yemden yazlm lard. 25 Austos 1952'de akademinin uzmanlar, Hindistan basn yayn kurumlarn ilk kez durumdan haberdar ettiler. O zaman 52 yanda olan Prof. Josyer, mtevazi edasyla u bilgileri verdi: "Basnn saygdeer bayan ve baylan! nmzde 500 sloka ve ya kt'alk eski Hint metinleri durmaktadr; bunlar zellikle de ta rih ncesi ada yaplm bir hava seferini iermektedir. Metin top lam 6000 kadar el yazs sardan oluuyor. Bu metinde uan aygt lar vimanas, rukma, sundra ve akuna diye tiplere aynlmtr." Hint basmn yazdna baklrsa, dnyann geri kalan kesimi bu heyecan verici habere hi ilgi gstermemi. Dnya o srada kinci Dnya Sava'mn yaralarm sarmak, zararlanm gidermek ve ekono miyi canlandrmak abalanyla urayormu. Prof. Josyer ile kk ekibi, tam yirmi yl metnin deifre edilmesiyle urat. 1973 gznde ngilizce bir evirisini ortaya kardlar; bu eser Sanskrit dilindeki metnin tamammn eviriiydi. Bu ekilde her Sanskrit bilgini, byk bir abamn rn olan almay kontrol edebilecekti. ngilizce Vymaanika Shaastra or Science of aeronautics^ adyla yaynlanan ki tap, Bat'da ancak dar bir uzman evresinin ilgisini ekebildi; bu uz manlar stn baanl eviriye hayran olmakla birlikte, konuya ilikin hibir patrt yapmadlar. Eski Hindistan'da uaklar m? Yok camm! kz altnda buza arayanlann yeni bir hayali, yeni bir d olma l; byle kimseler oldum olas hep vardr... Konuya aina uzmanlar ise "uan arabalar"dan sz eden baka Sanskrit metinlerinin varln dan haberdardydlar. rnein bu nitelikte metinler, 1917'de Calcut ta Oriental Society (Kalkta Doubilim Kurumu) tarafndan yayn lanm Samarangana Sutmdhara'mnXXV. cildinde ve Bhoja'nn Yktikalpataru'sunda vard. Bu bakmdan yeni yaynlanan metin dolay syla ortal velveleye vermek iin zel bir neden yoktu. Bu arada tarih ncesi hava tatlar zerine yazlm metinle rin, binlerce yl eskiye ait olduu kamdarla saptand. Hindistan'da bulunduum srada, kendilerine soru ynelttiim birok drst Sanskrit bilgini, bu eski metinlerin hem sahiciliini hem de eviri nin kusursuzluunu onaylamlard. Metin on blmdr; bu blmlerde eitim, pilotlann giysisi, se fer rotalan, uan makinelerin tek tek paralan, bu paralarda kulla nlan metaljer, scakl souran metaller gibi son derecede uygula maya ynelik konular ile eidi motor tipleri anlalmaktadr. Ayr ca 32 uyany ieren bir kontrol listesi de vardr; bu uyanlarla bir ha-

53

va tatnn srcs bilgilendirilmek istenmi olmaldr. Son blm de iin inceliklerine ilikin srlara deinilmekte, hava tadanmn hangi tipleriyle "srama" yaplabilecei, bir "ylan" gibi nasl uulaca, pilotun "her yn" nasl grebilecei ve "uzaktaki seslerin ne yolla alglanaca" anlatlmaktadr. Hatta "vimana" ad verilen tip teki bir uan tan uu hz saptanmtr; bizim say sistemimize gre bu hz, saatte 57600 kilometredir. Gemiten gelen bu bilgiler -sadece ciddiye alnacak o l s a amz hava ve uzay seferlerinde devrimler yaratabilir. Kullanla cak hammadde bir bir saylm, ar sy souran on alt alamn tam dozlar verilmitir. Hatta metallerin nasl temizlenecei, hangi asitlerin ne oranlardaki karmlarnn nasl kullanlaca ve hangi yalarla hangi sda allaca aklanmr. Yedi motor tipi belir lenmi ve vimana tipi en elverili tip olarak gsterilmitir. Uan ma kinenin boyutlarna, gerekli paralarna ve bunlarla klabilecek yksekliklere ilikin bilgiler de unutulmu deildir. Blm balkla r, amz pilodar iin hazrlanm bir el kitabndaki gibidir: "Uu Rotalar - Makine Paralan - Giysiler - Yemek Zaman lan Malzemeler Hakknda - Is Souran Metaller - Ergime Nokta s Aynalar - Makineler - eidi Uak Tipleri - akuma Vimana Sundara Vimana - Rukma Vimana - Tripura Vimana." Bu arada lm bulunan Prof. Dr. Josyer, Mysore'da bana bu benzersiz metnin bir nshasn vermiti. Elimden brakamadm bir trl. Profesr, eserden zeder halinde alntlar yapmama da izin vermiti; bunu da kendisi el yazsyla ltfettii ithaf yazsnda "ger ein hizmetinde hi ara vermeden harcadnz abalar iin bir dl olmas" diye belirtmiti. te birka rnek: "imdi bir vimanada, tesisatmn kurulmas zorunlu ayna ve mercekleri ele alalm. Bunlarn yedi deiik eidi vardr. Adlan yledir: "Mukura-kalpa", uzak aynasdr; "skaktyaakarana darpana", enerji toplayan aynadr; ... "rovdri darpana", dehet sama ay nasdr. "Vivakriyaa" aynasnn hareketii olmas ve pilota en yakn yerde bulunmas gereklidir, bylece pilot evresindeki her yn g rebilir. Bu aynann retimi yle yaplr: "ki para 'satva'... be para cva... alt para mika... sekiz para inci tozu... on para granit kumu... sekiz para tuz... Bu paralann temizlenmi, tartlm ve bir eritme fnmnda 800 derece s da stlm olmas gerekir. Karm tmyle akkan bir sv haline gelince, nceden hazrlanm kalplara dklecektir..."

54

Metinde araya ikide bir sra noktalar koymak zorunda kalm, bu ralarda eski Hindistan'da bir anlam olan ama ngilizce'de olsun Almanca'da olsun hibir anlam bulunmayan baz arkaik szcklerin bulunmasndandr. Bunu izleyen blmde eski Hindistanl yazarlar, bir ok ykc glerin bulunduunu, bunlarn etkilerinin eidi tipte aynalannkullanlmasyla giderileceini ya da azallacam anlatmaktadr lar. Uantatiin tehlikeli olabilecek toplam633 "kt etki" saylmak tadr. Buna bal olarak da olumsuz etkileri giderecek eitli "aynala rn" ayrntl bir malzeme listesi verilmektedir. Bunlar arasnda gne nlan, rzgrlar, ateler, kar silahlar vs. de vardr. "Rovdri-darpana bir mercektir; bu mercek zerine yneltildii her eyi svlatnr... Rovdri, eer gne nlanyla birletirilirse, 'Maarikaa' adl kt bir g ortaya kar; bu g gne enerjisiyle dolarak hasm uaklan yok eder." Burada aynca vimanada bulunmas zorunlu 27 deiik am eidi ve ilevleri aklanmaktadr. Tattaki demenin, yan duvarlann ve katlann hangi maddeden yapld, pilot giysilerinin imalinde 28 dei ik lif eidinden hangilerinin nerede kullanld da anlatlyor. Evet, hatta gne enerjisini kullanlabilir gce dntren balantlann 25 eidi de sralanmtr. Buradan 16019 eit s n olduunu, bunlarn kendi aralannda alt kmeler oluturduunu reniyoruz. Belirli n eideri, deiik k kombinasyonlan halinde deiik enerjiler reti yor. Ne var ki farkl "aynalar" sayesinde her n bileimi enerjiye dntrlebiliyor. Bmadaayncauancamdanyaplmkkparalan betimleniyor ve nasl imal edildikleri anlatlyor: "Bu on iki malzeme, 5:3:5:1:10:10:11:8:7:2:6:1 orantsnda te mizlenip kantnlmal. Kanm bir ergitme fnnna konulmal, fnn lotus biiminde olmal ve odun kmryle almal. Is 323 derece ye ykseltilmeli... Sonuta ortaya bir "itaranjikaadarsa" yani serinli i alkoyan bir cam kar." Burada kastedilen galiba sca souran bir c a 4 eidi. Uan tatta yldnm siperi dahi bulunmaktadr ve -hangimiz biliyorduk bunu? - yldnmn bir uan makine iin tehlikeli olabile cek be deiik eidi olduu belirtilmektedir. Birok deyimler evirisi yaplamaz nitelikteyse de, Sanskrit bil ginleri yine de bu szcklerin yaklak anlamlanm kestirebiliyorlard. "Vynaanika-Shaasta"ma bu metinlerinden yirmi r^e yldan beri haberdardm; ama imdiye kadar bunlardan alnt yapmaktan kan mtm. Bu olayda akla hemen "yumurtadan omlet yaplabilir ama

S3

omletten yumurta yaplmaz" zdeyii geliyor. Gzler nne serilen metinler, yalmzca uak yapmclarna yeni ufuklar amakla kalm yor, ayrca metal ileme ve cam retme alanlarnda da eidi mal zemeyle gerekletirilecek deneylere yol gsteriyor; bylece tmy le yepyeni alamlarn ve aynalarn yapmna da olanak salyor. Bylece "tanrlarn" srr m meydana kt? Bu "tanrlar", dnyalnzn uzak yrelerinden -pk yzylmzda olduu gibi - uarak ge mi insanlar myd? Gelimi lkelerden keif seferlerine kp da orada burada ortal kartrmlar myd? cra kelerde ilkel oymaklarn dnlerini zlemle bekledikleri bunlar myd?

Gney Denizi'nde de Kyamet Koptu

Polinezya (Greke'de ok ada lkesi demek), Havai, Paskalya Adas ve Yeni Zelanda arasndaki dev genin i kesimidir. Poli nezya adalarnn hepsinde yerli halkn, eitli tann figrleri farkl adlar tasa dahi, ortaklaa geleneksel sylentileri vardr. Tannlan da ancak pek ender hallerde olanaksz iler gerekletirir. Yeni Zelanda'nn en eski halk olan Maoriler, "Rupe" adl gi zemli bir krala ilikin bir efsane anlatrlar. Bu kral, yamnda iki kz ve acayip iki kuu olduu halde dou kysnda karaya km. Kuanm evreyi kolaan etmeleri iin yollam. Kulardan birinin gevi, rmaklardaki alayanlan ve denizin akntlanm lmekmi; tekisi ise bitkileri ve meyveleri yenilebilirlii bakmndan inceleyeekmi. Enfes bir yk! Bu "Rupe", bir bilim adamym herhalde e kulanmn da alelade kularda bulunmayan zel yetenekleri ol as gerek. Birinci k, bir elalede kanad knlp saf d kalyor, kincisi ormanda uarken yolunu kaybediyor; Rupe onu bir daha gemiyor. Bu yzden, efsaneye gre, Rupe kzlanyla birlikte yurdu na artk dnemez oluyor. Peki, niye dnemiyor? Bu kular ona rota sn izebilmesi iin mi gerekliydiler? Yoksa yurdu, yerkrenin d nda bir yer miydi? Geen yzyln etnologlanndan John White, Ancient History of the Maori (Maorilerin Eski Tarihi/62-* adl eserinde olaanst il ginlikte geleneksel sylentileri derlemiti; bunlar bizim dnyamza gerekten hi de uyan eyler deildir. 1887 ylnda yaynlanm kita bn blm balklan, tpk bir bilimkurgu eserindeki gibidir: "Uzay da Sava-Tannlar ile nsanlar Arasnda Evlilik-Dnya ile teki Yl dzlar Arasnda Seferler-Gkten Den Yiyecekler."

56

Burada Nga-Ti-Hau oymann, kendinden ok daha gl bir dmana kar yapt sava da betimleniyor. stn dman kuvvet leri onlar kuatnca, savalar tann "Ronga-Mai"den yardn! dile miler. Tanr da yardm esirgememi/ 6 ^ "Grn parldayan bir yldz gibiydi, bir alev gibiydi, bir g ne gibiydi." Tann "Ronga-Mai" ky meydammn stne doru uup orada yere iniyor: "Toprak havaya savruldu, oluan toz bulutundan gz gz gr mez oldu; gk grltsn andran bir grlt yankland, soma bu ses bir deniz kabuunun altsna dnt." Bylesine kahramanlklar ne James Cook'un ne de onuri Hol landal meslekta Jakob Roggeveen'in becerebilecei trden de il. Bunun iin ok daha kudretli "tannlann" ortaya km olmalan gerekir. Bilimleraras bir gezgin olan benim iin ise bu olgu, heye canm yemden alevlendiren bir g kayna oldu, bylece dnyam zn bambaka bir blgesinden benzeri geleneksel sylentiler bavur mama yol at. te size Hint destam Ramayana ile bir karlatr"Matali, gne gibi panldayan arabay, adaletli Rama'mn dmanlanyla karlat yere yneltti. 'Al bu gk arabasn!' diye Rama'ya bard: 'Tannlar adaletli olam korurlar. Gel buraya, bin bu altn arabaya; gksel gler korusun seni! Ben, senin arabamn d mencisi olacam ve gmbrdeyen arabay hzlandracam.' Gk sel kumatan giysisini giymi olan Rama, arabaya bindi ve insan g znn daha nce asla grmemi olduu bir savan iine dald... l drc mermilerin duman buludan, gklerin aydnlk grntsn karartt. Sava alannn zerine karanlk bast. Tepeler, vadiler ve okyanus korkun bir rzgrla sarsld... Sava yine de sona ermek bilmeyince, Rama fkesinden gksel atele doluydu. Kanatl n silahyd, gn yldnm gibi l drcyd... Yldnm silah ba dndrc bir hzla gidip Ravan'n metalden kalbim deldi..." Etnoloji bilim dalnn tm yazmnda bylesi bir karlatrma yoktur. Olmasna da izin verilmez zaten. Etnoloji, gemi zamanlann dinsel-psikolojik sisleri iinde dolamp durur ve aklanamayan eyler iin psikolojiyi bir zorlama arac olarak kullanr. Burada bir doa olaymn yksek dzeyde bir slupla dile getirilii sz knusu-

57

dur ya da herhangi bir dnyasal kahramann tannlatnlmas vardr di yeceklerini duyar gibiyim. Elden ne gelir? Bu olguyu Roma imparato ru ve filozofu Markus Aurelius, "Dnyaya kzmak budalalk olur" s zyle ne gzel belirtmitir. Onun iindir ki etnoloji, bu konuyla ilgilen miyor. Eski Hindistan'dan baka bir geleneksel efsane olan Vinu-Purana'da tanrlarn kendi tadanyla gkten geldikleri apak biim de anlatlyor/ 64 ) "Kalki, byle konuurken, gne gibi nlar saan, eit eit deerli talardan yaplm, kendi kendine giden iki araba gkten aa szlp nlerine geldi; arabalar parltl silahlar koruyordu." Hindistan'da ya da Polinezya'da bu garip olaylan grp sapta m olanlar hep insanlard. Ve bu insanlar, her iki yerde Je, zerle rinde korkun derinlikte etkiler brakm, pek heybedi, tannlan andnr varlklardan sz etmektedirler. Maorilerin efsanesinde tann "Pou-Ranga", asl dnyas olan "Hawaiki"den Yeni Zelanda'ya uar. Ne var ki "Hawaiki", eski Hint metinlerinde de grlen bir szcktr. Mealen "Samanyolu'ndan" demektir. Yere indikten son ra tann "Pou-Ranga" yle konuur/62^ "Geldim ve imdi ayaklanmn altnda bilinmeyen bir dnya var. Geldim ve imdi yeni bir gk bamn zerinde dnyor. Bu dnyaya geldim ve buras benim iin sakin bir dinlenme yeri." Bence bu metnin yorumu gerektiren bir yam yok; keza tannlann burada anlatlan eidinin de deniz gezgini diye tanmlanmas hi olas deil. Burada apak bir uma olay var. Bir de Maori kra l "Rupe"nin, o garip kulan aracl ile, bir kz kardeinin korkun bir adam tarafndan tutsak ediliini haber almas olay var. Bu kzkarde darda kalnca Rupe'yi anr. ok gemeden kulbelerin zerinde korkun bir grlt ortal kaplar, Rupe uarak gelir. Kzkardei, insanlar kendisine kt davranm olduu halde, Rupe'den herkesi adadan anakaraya uarak gtrmesini rica eder. Rupe, by le bir kitlesel tama iin defa havalanmas gerektiini syler. Adallar Rupe'nin yamna trmanrlar ve Rupe uarak onlan denizin stne doru gtrp hepsini suya dker. nc kez uuundan soma kzkardeini alp havalamr. Kzkardei suyun iinde cesederi ve giysi paralann grr. "Bunu niye yaptn?" diye sorar. Rupe u cevab verir: "lkelerinde yaadn srada onlar sana hakszlk yap tlar. O yzden fkelenip hepsini denize a t t m . " ^ Dorusu eine ender rastlamr bir dolmu uaym bu Rupe' nin tat!
I

58

Eski Polinezyahlann tarihinde buna benzer ynla olay var. Byle heyecan verici olaylarn cereyan ettii yerlerin neresi olduu nu yerlilerin kesinlikle bilmesi, hi de ender hallerden deildir. Bu nedenle rnein, Yeni Hebridler'de Pentakos Adasnn yerlileri, ka nat biiminde bir taa derin bir sayg gsterirler; nk bu ta, ok zaman nce adalara gelip oramn insanlarna yasalar getirmi olan tanr "Vingaga"mn simgesidir. Tann Vingaga, dnyada bir sre kal dktan soma uzaklardaki yurduna dnmtr/ 66 ) Fransz Polinezyasnda Raivavae Adasnda eski "Te-Mahara" tapna bugn dahi Tanr Maui'nin uzay yolculuundan soma ini yap yer saylmak tadr/ 67 ) Markiz Adalan'ndan Atu Ona'nn halk, kk "Kei Ani" dana tapar; onlara gre buras tanrlarn ok eskiden dnyaya in dikleri noktadr. Polinezyann eski halk bu daa hl "Mouna tautini-etua" demektedir, anlam "tanrlarn indii da"dr/ 68 ) nsanlarn zerlerinde doast etki brakan varlklarn kars na ne nitelikte bir derin saygyla ktklarn bilmiyoruz; fakat bu nun keifler andakinden farkl olabilecei de dnlemez. Co lumbus, Cortez, Pizarro, James Cook ile karlamalar ve -daha somaki zamanda- taklit kltnn olumas, geleneksel sylentiler iin besleyici tabamn nereden kaynaklandm aka gstermekte dir. Aksi halde trajik bir cesarede ortaya atlp gemi zamanlarn tm kronistlerini yazdklar vakayinamelerle birlikte yalanc olarak damgalamak gerekir. O zamanlar haber ajanslar yoktu. Peki, nasl oluyor da anlatlanlar esasta birbirlerine uyum gsteriyor? Yoksa ilk alarn btn olay-yazarlan bir gksel yksekokulda m eitil milerdi? Byle bir ey sz konusu olmadna gre, deiik yreler de ilkel yaamlarn srdren bu halklarn "uan nesneleri" gerek ten tm ayrntsyla anlatmalar nasl aklanacak? Burada "arzu edilen dnce" kaamana silah diye sarlanlara, bu silah geri tep mitir, i "1991'de ilk uak Minnesota'da Red Lake Kzlderili) blgesi nin zerinden getiinde, yredeki Kzlderililer ne olup bittiini hemen kendilerine gre yorumlayverdiler. Homurdana homurdana uan canavar bir gk grlts kuuydu; gzlerinden yldrmlar f krtan ve kanat rpmasyla gk grlts yapan gizemli varlkt. B tn halk hemen gl kysna, ttn kurban etmeye kotu..."(69) Hem Kanada hem de Birleik Devleder Kzlderilileri arasn da "gk grlts kuu" ams ok yaygndr. Bu dorultuda Thom son Irma Kzlderilileri, "deitirici" ya da "coyote" (bozkr kurdu)

59

dedikleri yal bir adamn, bir gk grlts kuuyla gelip dnyay dzene sokmu olduu karandadrlar. Gnn birinde de "gmbrdeyen bir davul sesiyle" g;ri dnecekmi. Bu dnya dzenleyicisi "yeryznn dnda" yayormu/ 70 ) zellikle Kanada'da, ingiliz Kolombiyas'nn Kzlderili blge lerinde bugn dahi birok tem sr vardr. Bunlar eidi renkle re boyanm aa gvdeleridir; zerlerinde st ste konulmu mas keler ve kanadar bulunmaktadr. Genellikle en stte duran Thnderbird (gk grlts kuu) ile gk grlts tanrs kastedilir; bu tann bir zamanlar gl kysna inmimi. "Kanatlarnn eni iki kano boyundaym" diyor efsaneler ve "kanundan da srnerek birileri km." Bu gk grlts tamsyla yzylmzn herhangi bir uan makinesinin balants olamaz; nk ir odern havacln icadndan ok nce hem bu Thunderbird tasvirli totem kazklan vard, hem de onunla ilgili geleneksel sylentiler her obada anlatlyordu. O halde Kzlderililerin atalanmn nasl bir yaantlan olmu tu? Ne grmlerdi ki kuaktan kuaa bunu aktarmlard? inli ler "uan makineyi yapan i-kung halk mn bu harika almas" lafyla ne demek istiyorlar? Nasl oluyor da Hint Kral Rumanvat, tm haremi ve birok sekin kiisiyle birlikte "gk arabasna binip dnyay dolaabiliyor'" Eski Hint destnlannda niye ynla uan nesneler var? Niye hep "saubhapura" ve "vimana" diye bilinen; ken di kendine uan hava adanndan sz ediliyor? Vimanalann yaplanna ilikin bunca ayn ntl bilgi nereden geliyor? Gney Denizi tanns "Rdmga-Mai" yen inerken niin "toprak sarslyor" ve "gk g rlts gibi sesler" lyor? Ne diye atamz Hazret-i Sleyman, " aylk yolu bir gnde ajan bir uan makineden yararlanyor?" T rihncesi dnemdeki bu uular hakknda ne dndklerini etnologlara sormaya kalkarsanz, alacamz cevap yorgun bir g lmseme olacaktr. "Tarihncesi uular ha ... masallara m inan yorsunuz siz?" En iyi olaslkla sylene sylene sakz olmu laflar tekrarlanacak; ya burada apak bir psikolojik tepki rnei sz konusudur denilecek, ya da buradaki kuun, insann lmnden soma bedeninden uup giden ruh olduu sylenecektir. Be n ne masallara inamnm ne de uydurma ruh kuuna. Ben atalanmzn salkl insan aklna inanyorum. Onlar in'de ve Hindis tan'da uan tadan kendi yaantlanndan rendiler. Ne anlattklanm da ok iyi biliyorlard. Ve tekiler, Kzlderililer ile Gney Denizi'nin halklan, hatta Afrikallar da uan nesnelerin yere iniini ya-

adlar - h e m de bunlarn ne biim korkun kular olduunu anlamakszn. Yaptklar betimlemeler de elbette, tpk ilk altn arayc larn makinelerinin iniini gren Papualarn anlattklar gibi, belir sizliklerle dolu olacakt. Kendi payma artk kabul edemediim bir durum, gnmzde, 2000 ylna ok az bir zaman kalmken, etnoloji ile teolojinin bir ok alannda niye hl geen yzyla ait hikmetlerin retildiidir. Yer yuvarla stndeki mesafelerin kltlmemi olduu ve mo dern iletiim aralanmn dnyann drt bir yamndan din yklerini ve efsaneleri televizyon ekranlarna aktarma sihrini gstermedii ileri srlebilir. Oysa kmaza giren dnme tarzlardr, dnme tarzlaryla yerlerinde saymaktadrlar. Bin yln kfl cbbesinin al tndan niversitelilerin 68 kuann pankartlar yukar kalkmtr. "Kf' szcnden dinlerin alamm anlyorum; nk din retisi, te melde yanl dahi olsa, yine de bunu srdrp korumak zorundadr. Buna karlk bilim, oktan alm durumlar ille de srdrp koru mamal, aksine yeni bilgiler yaratmaldr. Uu efsaneleri ve "uan arabalara" ilikin betimlemeleri, son yzylda saygdeer ve gerekten drst adamlann 18. yzy ln bilgileriyle yorumlamak zorunda kalmalarm anlayla karla rm. Ya bugn? Bugn acaba u koca dnyamzda, eitim grm insanlar arasnda, uan bir makine grmemi kimse var mdr? n sanolunun ka eit yolla havalara ykselebildiinden haberi ol mayan kalm mdr? Eski atalarmzn grd eylerin ille de uzay gemisi olmas gerekmez; insan yer ekimine scak hava balo nuyla, zeplinle, planrle, uurtmayla ve daha bir sr eyle nanik yapmyor mu?

Aziz Thomas,

Quetzalcoatl m?

Bu uan insanlardan biri de Orta Amerika'dan "Quetzalcoati" olmal. Pardon! Akademik bilgilik taslayacak deilim; Aztek ve Maya devletleri iin Mezoamerika teriminin kullanldn, Quet zalcoatl szcnn ise sadece Azteklere zg olduunu biliyorum. Mayalarda onun ad Kukulkan ya da Kukumatz. Ne var ki kastedi len ey yine ayn. "Quetzal", uzun, yeil ve ok gzel kuyruu bulu nan bir ku tr; "coad" ise aslnda ylan demek. Buna gre "quet zalcoatl" da "tyl ylan" veya "uan ylan" oluyor. Ylanlar genellik le uamayp aksine allklar arasnda srnen tehlikeli yaratklar

olduklar halde, nedense Orta Amerika halklannca ok benimsen mitir. Gney Denizinden Bakan Tuiavii'nin sylevini hatrlaya lm; orada da buhar makinesi "kara talanm yutan ey" olmutu. "Uan ylanlar", eski in'in alev pskrten, uan ejderhalar gi bi pek az biliniyordu. Bu eit canavarlar sadece betimlenmiti. Y lan biraz daha uzundu, hzl hareket ediVordu. Hzla gzden kaybo lan bir eydi, tehlikeliydi ve deri deitirirdi. "Kanatlar" ile "ty ler" de ise anlam apakt. "Quetzalcoatl", insans bir varlk, uc an ylandr. Kzlderililerin tasarmnda bu Quetzalcoatl her eyden nce irkindir; "odun kt gibi kaba bir surat vard, surat da bir insan gibi biimlenmi de ildi ve sakal da hem ok uzundu hem ok kocamand" P*) Quetzalcoad kimliini ve yzn hep saklamaya alrm. Bugn onun halk korkutan bir ey olduunu rahata syleyebiliriz. Yksek, sivri bir apka giyiyor ve Kodeks Vindobonensis'teki resimde grld zere yamnda eri bir asa tayormu. Ayrca gl midyesi gibi parl dayan bir gerdanl, kk halhallar ve lastik pabular vard. Bu Quetzalcoad, yalnzca yazy ve takvimi icat etmekle kalmam, ha yr, oymaklara tm sistemi eksiksiz retmi. Sol eliyle sanatlarn meydana gelmesini salam, yasalar koymu ve Kzlderililere ya p ustalm getirmi. Sesi ylesine grm ki on be kilometre te den duyulurmu/72) Dorusu pek yaman bir uan ylanm! Quetzalcoatl'a ilikin geleneksel sylenceler ok eididir ve birbirleriyle de eliir. Gksel varlklar ona gpta edip dman ol mulardr; douu -btn tanrlar g i b i - "doast" ve "lekesiz"dir. Gksel "Tezcadipocas"la kavgas QuetzalcoatPin insanlar brakp gitmesinin nedenlerinden biriymi. "Cennet suyunun kysna" ekil mi, maskesini ve taklarn takm ve kendi isteiyle "kendim yak m" Bylece sabah yldz olmu. Baka bir sylenceye gre bir seher vakti, uzak g elecekte geri dneceine sz verdikten soma "do uda" gklerde bir yerde gizlenmi. nc bir sylence de onun dou sahiline gittiini, orada "sihirli ylan kayna" binip yurduna dndn bildirmektedir. Burada kk bir yatay balant yapyoruz: Brezilya'da Kzlde rili Tupi oymann kendisini yakarak insanlar terk etmi bir tanr s vardr. Bu tanrnn ad "Mayre"dir. Mayre Monan da denilen tan r " atein iinden gemijSonuncusu onu yakm ve bir ate stu nu iinde ge gndermi"/ ' Eski zamanlarn ilk Quetzalcoatl'i ortaya ktktan soma, za-

62

manla birok oymak bakam birer "Quetzalcoatl"a benzetilip ycel tildi. Tpk Roma mparatorluu'nda "sezar" adnn unvana dn mesi gibi -ar, kayzer, a h - birok oymak bakam kendisine Quet zalcoatl dedirtti ya da ldkten soma bu adla amlarak yceltildi. Aslnda ilk Quetzalcoatl bir hayal deildi. Herhangi bir "re tici usta" oymaklar eitmi ve hem halkn belleinde hem de din sel gelenekte yerleip kalmt. Kimdi Quetzalcoad? Sakalma ak renkli derisinin ve yabanc giysisinin saptanmasnn yam sra baz tarihiler, bu giysinin ardnda krmz halarla bezeli, uzun, be yaz bir cppenin bulunduu kamsna varmlardr/73) Kk krmz halarla bir de "eri asa" eklenince, grnt hemen tamamlanm. Quetzalcoatl mutlaka bir Hristiyan vaiz olmalyd. spanyol fatihler bile Quetzalcoad'in havarilerden Aziz Thomas olduunu sanmlar dr. (Ayn spanyollar, Gney Amerika'ya kltr getirmi "Virococha"mn da Aziz Bartholomeus olduu kamsndaydlar.) Her iki tara f da kr eden ne acayip inantr bu: spanyollar Quetzalcoad' Aziz Thomas samyor, yerliler de spanyollar Quetzalcoad'in elile ri! Vay camna! yle de olsa byle de olsa Quetzalcoad hep korkuy la kank derin bir sayg uyandryor. O konuunca ortal aknlk ve suskunluk kaplyor. retileri tartlmyor, aksine kr krne kabul ediliyor. Ayn zamanda silah teknii bakmndan da stnl e sahip bulunuyor. Nasl olur da ne lmekler, ne Toltekler, ne Mayalar, ne de Aztekler Hristiyanln varlndan bile haberdar deilken tutup Quetzalcoad'in kiiliiyle, bir Hristiyan azizinin ya da eski zaman larn vaizlerinden birinin kiilii zletirilmeye kalklr? Nasl olur da "krmz kk halar" ve "eri asasyla" bu azize grevi he men yaptnlverir ve Kutsal Kitap Orta Amerika'ya ihra ediliverir? Bu durumda onun en azndan ha semboln ve sa szcn pudarla tapan bu paganlara belletmi olmas gerekmez miydi? Oysa yok, hibir yerde bunlardan hibir iz yok! Quetzalcotal, uzak bir l keden uarak gelen kltr tayclardan biri, sahte tanrsal gc sa yesinde insanlar derinlemesine etkilemi o tiplerden biri olmal. Frank Hurley ve ekibine selamlar! endal, badaki Maya oymaklarndan biridir. Onlarda uzun zaman nce bir varlk ortaya km, adna "Votan" ("Uatan" demi ler. Voltan, topra bltrm, insanlara nasl msr yetitirecekle rini gstermi, takvim bilgisini belletmi ve Kzlderililere yaz yaz may retmi/ 7 1 ' 7 3 ) Hatta bu Votan'm egemenliini kurduu yer

63

bile biliniyor: Huehuetan. Maya kenti "Palanque" de onun tarafndan kurulmu olmal. (Not: Bugn Arizona'da yaayan HopiKzlderililerinin geleneksel sylentilerine gre Palanque, tanrsal Kainalar tara fndan kurulmu.) Votan, ne ruhtu ne de uydurma; nk soyundan ge len insanlar var: Votanlar. nl etnolog Walter Krickeberg, 1968'de, bu Volanlarn hl Teopisca kynde yaadklarn yazmt/ 7 1 ) Votan'n ocuk yapmas yle apanszn olmad. nce "derisin den syrlmas" gerekiyordu. Ayn eyleri Venezuela'daki Tamanacolar, yaratc tanrlar "Amalivaca" ile onun kardei "Voti" iin sylyorlar. Bunlar da insanlarla birleecekleri zaman "derilerin den syrlmak" zorundaymlar. Bu blgeden ok uzaklardaki Yeni Gine'de tann "Mansren Koreri" de deri deitirir^74) ve Kutsal Kitap'ta da Havva'y bir "ylan" batan kanr. Burada deriden synlmakla zel bir giysinin karlmasnn kastedildii ve ylann iinde ki varlk yere inmesinden hemen soma derisini deitirdii iin, uan ylann srf bu nedenle ylan halini ald ileri srlebilir. Varmak istediim nokta ak. u kocaman yerkrenin bir yerin de, bir zamanlar uma becerisine sahip insanlar var olmutur. u uan arabalara ilikin bilgileri hasr alt edemem. imdiye kadar ya plm Kutsal Kitap aklamalaryla da bir yere varamam. Bunlarla bilimsel saygnlk alamnda hibir salam sonuca ulalmaz. Uan arabalann pilotlan da herhangi bir deniz gezgini ya da herhangi bir kif olamaz. Neden? ster Pers, Msrl, Fenikeli, ister inli ya da ilk alann Hristiyanlan olsun; hepsi de ancak kendi bildikleri eyleri aktarabilmilerdir. Bunlar hayli fazla olabilir; nk gerek eski in'de gerekse eski Arabistan'da -rnein- astronomi zerine kayda de er bilgiler vard. Tama arac olarak uan aygdar hizmet grd, bunlar gemi deildi. Gemilerin ortaya kmas ok daha somadr; bu gemiler, vahilerin yelkenlileri uan kular sanalcaklan dnemin tadardr. Karlannda ilk kez bir yelkenli gemiyi grm insanlann davrann bildiimiz gibi, her "Uan Hollandalnn pat diye tekrar serin sulann iine dtn de biliyoruz. Ama biz, insanlann ilk uaa ne biim tepki gsterdiini, bu ne olduu anlalmaz "kulan" nasl betimlediini ve uaklann yere ilk iniinde ne korkulara kapldm da biliyoruz. Eer "uan kltr tayclan" sadece deniz gezginleriyle zde olsayd, o zaman bu
(*) Richard WagnerMn (1813-1883) nl Uan Hollandal operas.

64

denizciler oymaklarca "gksel tannlar" diye kardanmazlard. Unu tulmasn ki "uan kltr tayclar", halklarn bana deniz gezgin lerinden yzlerce, belki de binlerce yl nce gemilerdir. Ya da baka deyile: Tarihin keifler anda uan arabalar artk oktan ortadan kalkm bulunuyordu. Pizarro, Cortez, Cook, Cabrai ve de inli kei "Hui en" hep gemiyle gelmilerdir. Aziz Thomas'n, teki adyla Quetzalcoad'in da bir zeplinle Orta Amerika'ya gelme si olanakszdr; nk onun zamamnda hibir uan tat yoktu. Olay bu kadar basittir; bylece okyanusu aanlarn tm saf d kalmaktadr. Birileri bir yerlere umusa, bunun Byk sken der'den (M.. 356-323) hayli zaman nce yaplm olmas gereki yor. O zamanlar uu sanat biliniyordu; skender'in anda ise - n e yazk k i - bilinen hibir uu okulu yoktur. Antik a'n ok eyler yazm tarihileri, kendi dnemlerinden ok nce -sa'dan geriye doru uzak gemiti - cereyan etmi olaylar anlattklar hal de, herhangi bir kral, rahip ya da bir sihirbazn uu becerisinden hi sz etmemilerdir. O halde buradan u sonuca varabiliriz: a) Uan kltr tayclar kuaktan kuaa anlatlmtr. b) Bunlar tarihin ulaamad bir zamanda yaam olmaldr lar. c) Bu uan kltr tayclarn, kuramsal olarak, dnya dn dan gelmi bulunduklar dnlebilir -ancak imdiye kadar ki gz lemlerde, bu olasl geerli klacak nitelikte kesin kamtlar yoktur. Tanrlara ilikin olarak anlatlan eylerin hepsi insanlar tarafndan da yaplabilir. Bununla birlikte cevapsz kalan sorularn says, kesin cevap ve rilebilenlerden ok fazladr. Mayalarn yksek dzeyde matematik ve astronomi bilgilerine sahip olduklar genellikle bilinmektedir. Fakat Mayalar, 20'li bir sistemle hesap yapyorlard. Peki, Mayalar Eskia'n -ister Avrupa, ister Afrika ya da Asya kkenli olsunhangi "tanrsndan" bu matematik sistemini renmi olabilirler? Bizler on parmamza gre dzenlenmi ondalk sistemle hesap ya parz. Bir "l"in arkasna bir "O" getirip 10, iki sfrla 100 elde ede riz ve saylarn bymesi buna gre srp gider. Mayalarda ise bir "1" ile onun yanndaki bir "O", kendilerinden baka bir ey ifade et miyordu, yani bir "bir" ve bir "hi"ti. Baka bir glk daha gze arpmaktadr. Bizim saylarmz sadan sola doru deer kazamr; saa doru her say basama on-

Tanrlarn oku / F:5

63

dalk sisteme gre sayy bytr. Buna karn Mayalar, saylarn aadan yukar dikey bir stun biiminde yazyorlard ve her basa mak bir alttaki basaman 20 kat bir deer ifade ediyordu. Yani yle grnyordu: 64.000.000 3.200.000 160.000 8.000 400 20 1 Bu hesap sistemiyle Mayalarda, 10 280 000 000 (on milyar iki yz seksen milyona) kadar trmanan say stunlar bulunduu grl mtr. Avrupallar sfrla birlikte ondalk sistemi Araplardan ald. Araplar da sunu Hintlilerden renmi olmal. Peki, hangi kltr kahramandr ki Mayalara bu vigesimal sistemle (Latince vicesimus: yirminci) hesaplamay getirmi olsun?

Ayn Eitkiler - Ayn Szckler

Yararl bitkilerin tarihi de, insann kafasm ayn derecede ka rtrc niteliktedir. Uzun zaman fasulyenin (phaseolus vulgaris) ilk gmenlerce Amerika'ya gtrld sanld. Ancak son yllarda fa sulyenin, spanyollar'm ktaya ayak basmasndan ok nce de Ame rika'da var olduu saptand. Fasulyeyi oraya kim gtrd ya da ora dan kim getirdi? Asmakaba (lagenaria siceraria), kl fasulye (canavalia sp), pamuk bitkisi (gossypium) va da muz (musa paradisica) iin de du rum bundan farkl deil/ ^ Btn bu bitki trleri kendiliklerinden okyanusun tesine yaylm olamaz. Birisi, keifler andan ok n celeri, tohumlan ve fideleri yklenip yola km. Ama ki^n? Ayn problem dnyann br yansndaki yararl bitkilerin yay lnda da kendini gsteriyor. Biyologlara gre yetitirilen her bitki nin, mutlaka bir asl yurdu olmas gerekiyor. Ayn deiimler sade ce rasdantyla dnyann eitli blgelerinde defalarca meydana ge lemez ve aym bitkilerin yetitirilmesi dncesine de halklar birbir lerinden habersiz olarak varamaz. Belirli bitkiler, belirli evre koullannda baka blgelere oranla ok daha iyi uyum gsterirler. Bit ki trlerinin ok uzak blgelere dalmnda da uzun sre bir geli me beklenemez. !
66

1595 ylnda Mendana keif ekibi, alp gtrd Peru msr nn Markiz Adalarnda yetitirilmesini salamt. Bu adalara daha soma 1774'te gelen Kaptan James Cook, bu msrn izine bile rast layamad. Ayn ekilde Fransz J.F. La Perouse, Paskalya Adas'nda 1786'da msr yetitirmiti. Yz yl soma adaya gelen misyoner ler ne msr bitkisi bulabildiler ne de msr tanesi. Tarm bitkilerine bir blgede nce allm olmas gerekir, baka blgelere ihrac an cak ondan soma olasdr. Peki, nasl oluyor da Polinezya Adalar eit eit meyveler ve bit kilerle dolup tayor? Bunlarn tohumlar sihirli bir yntemle uarak m buralara gelmiler' Birkann adm sralayalm: Yerelmas, asmakaba, muz, pamuk, ttn, domates, ilibiberi, ananas, manihot, ara rot, papaya (kavun aac), yam kk, su fasulyesi, dikenli haha... Ya binlerce yl nce ak deniz gemi seferleri vard, ya da "uan bitki datclar!" Var m baka kar yolu? Geleneksel sylentilerdeki koutluklar da bundan daha az kafa kartrc deildir. Mayalarda "Popul Vuh" vardr; Quiche Mayala rnn kutsal kitab. Eldeki en eski nshas 16x26 santimetre boyutun da 56 yapraktan oluur. Bizim takvimimize gre 1530 ylndan kal madr. Burada hemen binlerce yl nce meydana gelmi olmas ge reken ktalararas bir temas hakknda, bu kadar yeni kitaplar nasl bilgi verebilir sorusu akla gelebilir. Maya rahipleri, tpk bizim iyi papazlarmzn ncil'i ezbere bilmesi gibi, Popul Vuh'un iindekile ri ezbere biliyorlard. 16. yzyln ortalarnda kitaplann Hristiyan lar tarafndan yaklmasndan soma Popul Vuh yemden yazld; bu yazln sakl tutulan metinlere dayanlarak yaplmasna da srekli zen gsterildi. Popul Vuh, ok eskilere uzanan bir zamana, spanyollann Kzlderilileri henz tanmadklar, bu nedenle de onlara zarar veremedikleri bir zamana ilikin bilgiler iermektedir. Musa'nn I. Kitab, bab II, cmle I'de yle der: "Ve btn dnyann tek bir dili vard..." Dil karmaas Babil Kulesi'nin yapmyla ortaya kt. Popul Vuh'ta sylenen, bundan hi de farkl deil/ 7 5 ) "Onlann tek bir dili vard. Ne aaca ne de taa taparlard... Bu karmaklk nereden? Tulan'a geldiimizde dilimiz birdi." Musa'nn II. Kitab, bab 12, cmle 16: "Ve sen deneini kaldr ve elini denizin zerine doru uzat ve onu yar ki srailoullan denizin ortasnda kuru yerden geebilsin ler."

Cakcbiqueles geleneksel sylencelerinde de ayns var: "Brak sopalarmzn ucunu gln iinde kumlara .batralm ve deryay hemen kendimize ram edelim... Gln kysna vardmz da 'Balam-Quitz' deneiyle suya cokundu ve o anda bir yol al d." Musa'nn II. Kitab, bab 14, cinsle 21: "Ve Musa elini denizin zerine uzatt ve Rab btn gece gl bir dou rzgnyla denizi beri ekti ve ortasn kuruttu ve sular yanld. Bylece srailoullan denizin ortasndaki kuru yerden yrd ler, sular salannda ve sollarnda duvar gibi durmaktayd." Popul Vuh'ta "geceleyin g" blm: "Deryayla nasl attklarm fark bile etmediler. Sanki derya hi yokmu gibji zerinden getiler. Kumlardan yukar yuvarlak ta lar ykseldi ve bu ta dizilerinin stnden yrdler... bylece kar ya vardlar." Musa I. Kitab, bab 9, cmle 12: "Bu, benimle sizlerin arasndaki szlemenin iaretidir..." Popul Vuh'ta "atalarn zverisi" blm: "Buradaki bu ey, beni aracak olursanz sizlere yardm ede cektir. Bu ey, szlememizin iaretidir." Daniel'in Kitab, bab 3, cmle 21: "O zaman bu adamlar kaftanlar, alvarlar, balklar ve dier giysileri zerlerinde olmak zere balamp atei alevli fnmn iine atldlar../25^ O, karlk verip konutu: Ama ben balarndan zl m drt adam gryorum, atein iinden sapasalam dolayorlar ve drdncs ise gksel bir varlk gibi grnyor." Popul Vuh'ta "top oyunu ve ller lkesi" blm: "Bunun zerine onlar atein, bir ate evinin iine girdiler. er de her ey kor ateti; ama onlar yanmadlar. Kzlln iinde beden leri dzgn, yzleri gzel grnd. Getikleri yere onlar lsnler diye gndermilerdi. O zaman Xibalbaldar'i aknlk kaplad." Tevrat'n "Tufan" ve eski dnyann dier ykleri de Orta Amerika'da karmza kyor/ 76 ) "Ve bylece telef oldular: Sularla kaplandlar, balklara dn tler. Gn direkleri alnm gibi oldu, tek bir gn iinde mahvoldular..." Kutsal Kitap' okuyan herkes Nuh'un tufandan sa kurtulduk tan soma gemisini terk edip bir mihrap kurduunu ve yakarak bir hayvan kurban ettiim bilir. Musa'nn I. Kitab, 8,21:

68

"Ve Rab ho kokuyu koklad..." Meksika'daki bundan pek az farkl: "O zaman giysisi yldzlardan, lkesi yldzlardan olan tanrlara baktlar. Onlar dediler: Orada bir eyler yakan kim? Kim ge du manlar kartyor? Bunun zerine o, gkten aa indi, onun kullan biziz, biz Tezcadipoca." 77 Bugnk Kolombiya'da yaayan Kagaba yerlilerinde S * "imdi btn ktler yok olmutu ve rahipler, byk aabeyler, hepsi gkten aaya geldiler." Hemen hemen bunlarla zde ve "Tufan"la da ilikili olarak WB444 kodlu eski Babil Krallk Listesinde unu okuyoruz/78^ "Tufan sona erdikten soma krallk yeniden gkten aa indi." Glgam Destamnda, M.. 2600 yllannda ok daha eski kay naklara dayamlarak yazya geirilmi bu destanda, tufan felaketin den sa kurtulan Utnapitim de mersin ve sedir aalanndan bir kran atei yakmaktadr: ^ "Tannlar gzel kokuyu kokladlar; koku, tannlann burnuna ho geldi. Tannlar hemen sinekler gibi kurbann zerinde toplatlar." teki kutsal metinlerle paralellik iinde Popul Vuh da, gky zne alp gtrlen sekin kiilerden sz etmektedir. Kutsal Kitap'ta Elias (lyas) ve Hennoh peygamberlerin bana gelenleri, Maya dnyasnda baka seilmiler yaar: "Bu onlann vedasyd. Hacavitz Dann doruklan zerinde kayboldular. Kanlan ve ocuklan tarafndan defnedilmediler; kim se onlann aynlm grmedi." imdi bu Nuh ve gemisi yksn, gzel kokan kurban duma nyla birlikte Kzlderililere spanyollann fsldam olduunu kant lamaya kalkacaklar kabilir. Bouna aba. nk Popul Vuh'un eski metinleri, spanyollar Orta Amerika'ya ayak basmazdan ok nce de vard. Keza Glgam Destamyla kouduklar da spanyol kkenli olamaz. Glgam Destam'mn on iki kil tableti, Dicle'nin sol kysnda yaplan kazlarda ancak geen yzyln ortalannda bu lunmutur. Bu bakmdan spanyol fatihlerin ve keilerin bundan ha berdar olmalan olanakszd. Gryorsunuz eski elikiler yine yerlerinde duruyor. Deniz gezginlerinin ortaya kndan ok daha nceleri, eit eit tanm meyvelerinin ekilmeye elverili tohumlanm kim datt? Gelenek sel sylencelerdeki uyumlu anlatmlar nereden kaynaklanyor?

69

Hem o yanda hem bu yanda uan tanrlardan niye hep kltr tay c, retici ve ok kudretli varlklar diye sz ediliyor? Bunlar niye hep dumanlar, ateler iinde, depremler ve gmbrtler meydana getirerek yere iniyorlar? Niin btn byk destanlarda tanrlarla birlikte "yukarya kmalarna" izin verilen seilmi insanlar var? Btn bu uan kltr-tayclar, uyandrdklar saygnla ve yarat tklar sihirli ortama ramen yine de niye hep insansdrlar? Benden baka kafalann ayn dorultuda almalar yapmasna ve -imdiye kadar verilen cevaplar artk tatmin edici olmad iin- insan soyunun gemiine ynelik yeni sorular yneltmesine hep sevinmiimdir. Byle insanlardan biri NASA mhendislerinden Joseph Blumrich'tir. Hezekiel peygamberin grm olduu szde; grntlerin (vision) ardndaki teknolojiyi ortaya karp Kutsal Ki tap'a ilikin btn yorumlan rtmtr. Sonu tertemiz bir mhen dislik almas ve - n e yazk ki imdi tkenmi bulunan- Orada^ Gkler Ald adl kitap oldu. ( 8 0 ) Blumrich'in bir meslekta Hans Herbert Beier, byk bir Al man kuruluunda bamhendistir. Mhendislik bilgisine dayanarak Hezekiel peygamberin Tevrat'ta anlatp boyutlanm verdii ve "tap nak" denilen eyin bir tpk-yapmn gerekletirdi. Bylece bu "tapnak"n, herhangi bir farkl anlamaya yer brakmayacak kesinlikte, uan bir tatn onanm rampas olduu meydana kt/ 8 1 ) Dr. Volkrodt, Siemens irketinin bir proje gelitirme blmn de ylarca teknik mdr olarak almt. Eski cevaplar onun da ho una gitmiyordu. Kollanm svayp dikilitalann stne ve tapnakla rn duvarlarna, kimi kaznarak kimi kabartma yntemi uygulana rak yazlm binlerce yllk eski teknikleri modern bilgilerle yorum lama iine giriti. Bylece Dr. Volkredt, bir Kembi tekniinin var lm ortaya koydu; gravrlere dayanarak tarihncesi ada ileyen bir buhar Imakinesinin varlm kantlad ve Hz. Sleyman'n uan arabasmn da buharla alan, dmenli bir scak hava balonu oldu unu meydana kard.*^2) Bunlara "Vymaanika-Shaastra"daki betimlemeler de katlnca ortaya kanlar, insanolunun dncesi bakmndan terazinin kefe-

(*)

Kerrubi: Yahudi inancnda Tanrnn en yakn olan en byk melektir. Katoliklerce de kabul edilmi ve Tanrya yakn saylan birok melei kapsam, kerrubiyun diye oullatnlmtr.

70

sinde ar basacak durumlar gzler nne sermektedir. Ne var ki ben yine de hayale kaplmyorum. Dnn okulundan yetimi uz manlar btn bunlara nem vermeyeceklerdir. Mhendisler eski metinlerden ne anlar diyeceklerdir. Herkes kendi plnde kal mal, yeni bilgilerle ortal karrmann ne yaran var denilecek tir. Ama bu kiilere tavsiyem, iki bin yl nce Filozof Lucius Apuleius'un Metamorphos (Bakalam) adl eserinde lmsz kld u cmleleri gncelerine kaydetsinler: "Bir zaman gelecek Msrllar, tamya pek dindarca, pek hevesle hizmet ediyormu gibi grnecek ler; nk tann yeryznden gklere dnecek ve Msr terk edilmi olarak kalacak... Ah, Msr! Msr! Senin bilgilerinden geride sade ce masallar kalacak, gelecek kuaklara da bunlar inamlmaz eyler gibi grnecek." Durum yle: Kaflatrmalan yaplabilen geleneksel sylen celer masamn stne konmutur; atalarn teknii yinelenebilir nite liktedir ve hatta kullanlm uan makinelere ilikin aynntl akla malar baanl eviriler halinde elimizdedir. Bunlar binlerce yllk uzak bir gemiten kalma ama olsun; bizim yce bilimimiz, kendile rinden yararlanlmayan efsane ve masallann ardnda yatan eyleri 1 artk renmeli. "Dnmek bir zorlamadr, inanmak ise bir konfor." (Ludwig Marcus, 1894-1971)

71

 N C BLM

KALKINMA YARDIMI
"Btn tannlar lmsz idiler!" Stanislaw J.Lec (1909-1966)

Smer-Babil Lugalbanda Destannn kahraman, birinci Uruk hanedannn nc kral "tanrsal" Lugalbanda'dr. Ad WB44 say l Babil Kral Listesi'nde yle yer alr: "Tanrsal Lugalbanda, oban, 1200 yl egemen oldu..." Bir blmde Lugalbanda' mn "Ku Anzu" ile karlamas ve Uruk ordusunun Aratta'ya kar at sefer anlatlr. Bu "Ku Anzu" hakkn da destan, garip bir betimleme aktanr (122-124. satrlar): "Srtnla yazl levhasn, gsnle selleri blen Nirah'sn, p lak bedeninle gz kamatran yeil bir meyve bahesisin." Bu ku trne duyulan hayranlk gz kamatrc bir nitelik al maktadr. Lugalbanda metinlerini yorumlayan Claus Wilcke, Ku Anzu'nun kartal iin kullanlan bir szck olduunu ileri sr yor S83) Bu tr stn nitelikli kartala "Etana" destamnda da rastlyo ruz. Onun korkun lklarndan dan tanrlar bile kaacak yer aryordur. "Enki ile Dnya Dzeni" efsanesinde (295.satr) keza "Emmerkan" kahramanlk manzumesinde (437. satr) ayn Ku An zu, "ev" olarak gsterilir. Bir kuun ayn zamanda bir ev olmasm ta sarlamak hayli g olduu gibi, bunun tersi bir evin ku olmas da yledir. Burada herhalde iinde oturulacak yeri bulunan bir nesne kastediliyor; ayn zamanda uan bir nesnedir bu. (Bakan Tuiavii de ua buluttan buluta uan kano olarak tanmlamyor muydu?) Ku Anzu, "babas Enlil (yapmcs m? pilotu mu?) tarafndan da lara gtrlyor" ve ona giri yeri, "byk bir kap gibi kapaldr" (100-103. satr). Kuun konduu alan, Tann Enki'nin kartal aac nn yaknnda, akik damn tepesindedir (28-29. satr). Ayn da

72

tanrlarn mekndr; rminis'in oturduu yce yerdir; lacivertta, mermerta ve sedir aac dadr. Ylanlar ile akrepler blgeyi tut mutur. (38-41 satr) Lugalbanda metin parasnda, bir de dalarn karanlndaki bir "dev"den sz ediliyor; bu dev "bir toz bulutu gibi geip gitmektedir"; ondan yaknlan kesimde yle deniliyor: "Senin hkmdarn kudretli bir dev gibi; yeri sarsan, drt bir yana dehet salan bir frtna gibi..." Bu "Ku Anzu", ortala korku salyor; onunla grme izni sa dece yknn kahraman tanrsal Lugabanda'ya verilmitir. Lugal banda ayrca "Dnden beri onun himayesi altna girmi bulunuyo rum" (125. satr) demektedir. Aratta'ya kar yaplacak savata kul lanlacak silahlar konusunda anlatktan soma "Ku Anzu", Lugal banda'ya bilgece bir t verir (213-214. satr): "Sana dediklerim senin iin belirlediim yazgdr, dostlarna syleyenlesin." Bulutsuz bir gkten der gibi Lugalbanda ordusunun nnde belirir. Orada onun byle umulmadk bir anda ortaya kverii ylesine bir korku yaratr ki (224-226. satr) "... kardelerinin dileri zangr zangr tit redi. Kardeleri, dosdan onu sorularla yordular..."

Tanrlarn Bys Bozuluyor

Bir zamanlar dnyann o etin koullarnda insanlarn, bizler den ok daha fazla akna dnm olmalannda anlalmayacak bir ey yok. Bugn en hdk dal bile, korkun silahlan olan uaklann bulunduunu biliyor. O zamanlar ise bu gerek sadece uan arabalan olanlarca biliniyordu ve onlar da bu stn teknolojilerinden en gaddar biimde yararlanmlard. Onlar usuz bucaksz yeryzn de gzel bir blge aradlar, oradan bir halk nderini elde edip onu ve halkm kendilerine yolda yaparak "seilmiler" katna ykseltti ler. Soma da alicenaplk gstererek bu kara cahil insan srsn btn dmanlarna kar korudular. Buna karlk her eyden habersiz halka, tannsna kurban sun mas ve onun iin grkemli saraylar, "tann evleri" yapmas izin ve rildi. Bu evlerde hizmetkrlar, yani rahipler tarafndan yiyecek, ie cek, seks ve temizlik gibi ihtiyalan karlanarak, bir elleri yada, bir elleri balda yaadlar. Bu arada yaplacak tapnaklann birok blml ve rahiplerin de birok dereceli olmas zorunlu grld. Ancak defalarca ykanm, en temiz giysileri giymi olan "en temiz ledin, tannlanmn dorudan yakmna gelmesine izin verildi. Unut mayalm ki tann, hijyen ve biraz da bakteriyoloji biliyordu.

73

Baka yerlerde olduu gibi Lugalbanda da tanrsna bir heykel dikti (181-183. satr): "Eer tahta yontuculara senin heykelini yaptnrsam ap kalacaksn; bu heykeli r senin adna tm Smer lke sinde n kazandracaklar, byk tamlarn tapnaklarna ss olacak lardr..." Cortez, Columbus ve teki lke hrszlan, topraa bir kraliyet sanca dikmek ve aziz tann iin bunu yamna bir de ha katmakla yetindiler. Eski alann uan tanrlar ise byle eyler yapmaya endiler. El attklan topraklan kendi sembolleri ve heykelleriyle iaretlediler; bylece her yabanc pilot o yreye bir bakasnn sa hiplii adna el konulduunu hemen anlayacakt. srail'in tanns na sl buyuruyordu halkna? Senin benden baka hibir tannn olmaya cak! stelik bu buyruk iin telif hakla da Musa'ya ait deildi. On dan ok daha eski Arapa bir metinde, Amr ben Luhac adnda, uzun geziler yapm biri unlan anlat iyor/4) "Bu vesileyle insanlarn putlara laptklarn grd; neden byle davrandklann sorunca, ona u cevab verdiler: Bu putlar tannlardr, biz onlan gksel konutlanmn biimine ve insan kiiliklerine g re yaptk." O zamanlar, bana buyruk ve igal amal hava seferlerinin ya pld dnemde, btn bu olas tanrlar insanlara gvence vermiyor du. Topraklar zerinde durmadan hak iddia ediyordu bu sahte tannlar ve hepsi de, aralannda srp giden rekabet yznden buyruklarndaki bedava ii ordusuna kar yn deitirilmemesi ve inanm kiilerden baz saflann da paralarm, altnlarm, deerli talanm yanl adrese tamamalan -pardon- kurban etmemeleri konusun da kskan bir titizlik gsteriyordu. Bununla birlikte o maceral ada baz tannlarn, toprak edin me hrsyla dolu meslektalannda hayli tembel olduklan anlal yor. Bu nitelikte bir tann, "ronggali"dir; ona Pasifik Okyanusu'nda Salomon Adalan'nda taplyordu. onggali, szck anlamyla "yuka rdan her eye bakan" demek. Hep havada oturan ve yere ayak bas mak gereini duymayan bir varlk olarak tammlamyor. Gndz ge ce hep oradadr ve "plerini denize dker". Soma yine suyun ze rinde "ayaklanm yelpaze gibi sallamak iin" durup kalr. Herhalde keyif ehli biriymi, Gney Denizinin sihrinin tadm binlerce yl n ce karm. Yine de tanrnn bu eidini bir "ruh" olarak anlamak ok zor; nk ruhlann "plerini denize dkmek" gibi bir alkan lktan yoktur.

74

Bir eksik anlalmay nlemek iin Lngalbanda'ya bir kez da ha deinmek istiyorum. Lugalbanda, "tanrlarn mekn", "lacivertta da", acayip "devi", bizlere kartal diye pazarlanmak istenen "Ku Anz'nun park ettii "kocaman kap"s ile tek rnek deildir. Onunla ilgili btn bu eler, Glgam Destam'nda da karmza kyor. Bu destan geen yzylda Kuyuncik tepesinde meydana karld. On iki kil levhaya yazlm olan destan, Asm kral Asurbanipal'n ktphanesine aittir. nc levhada uzaklardan gelmi bir "toz bulutu"ndan sz edilmektedir. Gk grldemi, yer sarslmtr. Glgam ile arkada Enkidu yola karlar, amalan tannlara soru sormaktr/ 85 ' 86 ) ; "Uzaktan tamlann oturduu yeri grmlerdi." Kimseye grn meden tannlann, etraf duvarla evrili yerlerinin byk giri kaps na yaklatlar; bu kapy korkun bir beki olan Cumbaba (ya da Huvava) bekliyordu. Heybetli kap "alt defa on iki arn yksekli inde, iki defa on iki arn enindeydi". Dorusu bu "tannlann yeri" iyi korunmas bakmndan ok etkileyici. Beinci levhada Cumbaba, gizlice sokulan bu kiileri fark et mektedir. "Peneleri aslannki gibidir, gvdesi ise demir pullarla kapldr." Banda boynuzlan vardr. ki arkada "onun zerine ok attlar, sopalar savurdular." Atlanlar ona arparak geri seker; "ro bot" dememiz gereken kap bekisi bu ilk raundda hibir yara al maz. e "kartal" da kanr. Enkidu'yu yakalayp kanatlanmn st ne koyar ve ona farkl yksekliklerden yeryzn seyrettirir: "Kartal bana dedi ki: 'Bak aaya topraklara, nasl grn yor? Bak denize, nasl grnyor sana?' Topraklar bir da gibiydi, deniz kk bir su birikintisi gibi. Soma daha ykseldi kartal, drt saat kadar yukanya uup bana dedi ki: 'Bak aaya topraklara, na sl grnyor? Bak denize, nasl grnyor sana?' Yeryz bir bah e gibiydi, deniz bir bahvamn sj ark gibi. Soma yine ykseldi kar tal, drt saat daha yukanya uuplbana dedi ki: 'Bak aaya toprak lara, nasl grnyor? Bak denize, nasl grnyor sana?' Toprak lar bir hamur kitlesi gibi grnyordu, deniz ise bir su yala gibi." Uzaya ilikin bu ilk gzlemlerin devamm, en azndan drt bin yllk bir gemie uzanan Babil destam Etana'da okuyabiliyoruz/ 87 ) "Dostum, bak aaya, topraklar ne hal alm? Topraklar bir rek olmutu, koca deniz ise ancak bir ekmek sepeti kadard. Ve bir defa daha onu yukanlara kanp dedi ki: 'Dostum, bak toprak lar nasl kayboldu.' Aaya baktm," dnya kaybolmutu ve engin

75

deniz gzlerimi doyurmuyordu artk. Dostum, gklere kmak iste miyorum ben. Dur artk, dur ki yeryzne geri dneyim!" Aya ilk insanl yolculuk yapldnda astronotlar durumu, Hous ton'daki uzay seferleri merkezine "Eagle has landed (Kartal indi)!" diye bildirmilerdi. Kartal, ta anda da indi. O zamanlar "Anzu" diye ahenkli bir ad var i ve aya giden gibi kartala pek az benziyordu. Bilim -bunun byle olduu retildi bana- bu eit nermele ri kabule yanamaz; nk bu nermelerin ampirik (grgl) temeli yoktur, kantlanabilir temeli yoktur. Ne var ki imdilerde durum de iti; bir zamanlar tmyle reddedilen nermeler gerek bir altyap kazanmaya baladlar; o zamanda dn birilerinin zm diye ileri srd grlerin ne kadar yaktrma olduklar giderek belirginleti. Btn aratrmalarda nkoul temel ilke saylr: Dnce zgrl, gzlem verileri, ilikilerde anlam ba. Bu ilikileri ger i bilgisayar aa karr; ancak bilgisayarlar (imdilik) dnme mektedir. Birok kita pta Kayapo Kzlderililerinin geleneksel sylentileri ne atfta bulundum; bu insanlar Brezilya'da Para'mn gneyinde Rio Fresco dolaylanda yaamaktadr. Gksel reticilerini taklit ede rek kullandktan dinsel tren klklarn gsterdim. Bunlar, saman dan rlm astronot giysileriydi. Bu tren giysilerinin ilk fotoraflanm 1952'de Kzlderili aratncs Joao Americo Peret ekmiti. O zamanlar ne Yuri Gagarin uzaya frlatlmt ne de John Glen. Ka yapo Kzlderililerinin ise astronot giysisi diye bir eyin varlndan bile haberleri yoktu. Byle bir kla girildiini gsteren gerek re simleri ortaya her koyuumda, okuyuculardan resimlerde efsanenin eksikliini vurgulayan fkeli mektuplar almmdr. O nedenle bu sefer efsaneye de deinmek istiyorum. Efsane, bilge anlamnda "Gway-Baba" unvan bulunan "Kuben-KranKein" adl Kzlderili tara fndan anlatlmtr. Onun anlattklarn. Joao Americo Peret, Gorotire kynde teybe kaydetmitir. Aaya aldmz para bir ksalt madr; nk teybe kaydedilmi olan asl 20 kitap sayfas tutacak uzunluktadr:

76

Balta Girmemi Ormanda Bir Yabanc

Halkmz, buradan ok uzaklarda geni bir ayrlkta oturuyordu. Oradan 'Pukato-Ti' sradalar grlrd. Bu dalann doruu hep bir bilinmezlik sisiyle evrili olurdu. Bu bilinmezliin sim ise bugne ka dar zmlenmemitir. Gne her gnk uzun gezintisinden yorgun ge lip fundalklann ardndaki yeil ayrlarda dinlenir ve her eyin yarat cs 'Mem-Baba'yldzlann asl durduu mantosuyla g rter. Eer bir yldz yerinden kp aa derse, 'Memi-Keneti', hemen g aar ve yldz alp kendi yerine geri gtrr. Bu ii ebedi beki olan Memi-Keneti stlenmitir. Gnn birinde "Bep-Kororotj", Pukato-Ti dandan gelip ilk kez kye ayak bast. stnde "Bo" (tren giysisi) vard; bu Bo, bandan ayana kadar her yann rtyordu. Elinde bir "kop", yani bir gk g rlts silah tayordu. Onu gren herkes korkuya kaplp kyden or mana kat; erkekler kadnlann ve ocuklarn konmak istedi ve ba zdan gelen yabancyla dvmeye kalkt; ama silahlan ok yetersiz di. Karglanyla Bep-Kororoti'nin giysisine dokunmaya yeltendiklerin de, her seferinde tozlann iine yuvarlandlar. Uzaydan gelmi olan bu sava, kendisiyle dvmeye kalkanlann perianlna hayli gl m olmaldr. Onlara gcn kantlamak iin "kop"unu kaldmp bir aaca ve bir taa yneltti, ikisini de yok etli. O zaman herkes inand ki Bep-Kororoti, bu hareketiyle onlarla savamak iin gelmediini gs termek istemitir. Bylece uzunca bir zaman geti. Ortalkta tam bir kargaa vard. Oyman en cesur savalan di renii srdrmeyi denediler, ama onlar da sonunda Bep-Kororoti'nin varln kabullendiler, nk o kimseye bir rahatszlk vermiyordu. Gzellii, yumuakl ve sevgisi yava yava herkesi yola getirip ona yaknlatrd. Herkese bir gven duygusu geldi ve bylece insanlar onunla dost oldular. Bep-Kororoti herkesten daha akllyd ve o yzden insanlara hi bilmedikleri eyleri retmeye balad. Erkeklere bir "ng-obi" nasl ya plr retti, erkekler evi denilen bu yaplar bugn her kymzde var dr. Burada yetitin erkekler, yeni yetme genlere balanndan geen olayian anlatr, bu ekilde genler, tehlikeli dummlarda nasl davranlmas, nasl dnlmesi gerektiini renirler. Bu ev aslnda bir okuldu ve Bep-Kororoti de onun retmeniydi. "Ng-obi"de elii almalan gelitirildi, silahlar slah edildi ve uzaydan gelen byk savaya hep kredilecek eyler yapld. Bu

rn

yk Oda'y da o kurdu; orada toplanp oymamzn sorunlarn veihtiyalc nn konuuruz; bu sayede yaamay ve almann her eidini kolaylatran daha iyi bir rgtlenme ortaya kmtr. Genlerden ikide bir bakaldranlar olurdu, bunlar ng-obiye git mezlerdi. Byle hallerde Bep-Kororoti, "Bo" giysisini giyer ve genleri arard. O zaman genler artk direnemez, hemen ng-obiye dnerlerdi; nk sadece orada tam bir gvenlik iinde olurlard. Av kt olursa Bep-Kororoti, kop'unu alp hayvanlan ldrrd, bu ldmeyi de hayvanlan yaralamadan yapard. Her zaman avcnn avn en iyi parasn almaya hakk vardr; gelgeldim Bep-Kororoti k yn yiyeceinden hibir ey almazd. Gnn birinde ruhunun -artk kar koyamaz olduu- isteine uyup ky terk etti. Aradan gnler geti ve Bep-Kororoti ortalkta g rnmedi. Sonra birden byk bir gmbrt koptu, btn blge sarsld ve Bep-Kororoti alev bulutlan, dumanlar ve gk grltleriyle evrili bir halde havada gzden kayboldu. Topraklan sarsan bu olay yzn den fundalann kkleri yerlerinden frlad ve btn yabani meyveler mahvoldu. Vahi hayvanlar da ortadan kayboldu; yle ki oymak a lk acsn ekmeye balad. Burada gelimenin yardmcs diye ortaya karlan hayli aca yip biridir. "Tanrsal lke hrszlan" uan makineleri iinde toplum sal duygu denilen eyle ilgili davramlar pek gstermemilerdi. Bu konuda yaplabilecek bir itiraz hemen saf d edebiliriz: Burada sz konusu edilen, asla bir doa olay deildir. Doa gleri hibir zaman silahlarn slah iin direktifler vermez ve erkek evleri filan da kurmaz. Anlatlanlann analizinde baka tutarszlklar da gz me arpt: Bep-Kororoti, "uzaydan gelen sava" diye nitelendiriliyor. Kayapo dilinde Bep-Kororoti sz zaten "uzaydan gelen" demek. Her yam kapal bir giysi vardr zerinde. Eski Hintlilerin pilot giysilerinde ise ba ve eller aktadr. Oyman yiyeceklerinden hi bir ey almyor. Peki, bu ziyaret srasnda neyle besleniyor? Silah "patlamyor" ya da bir ey frlatp "atmyor", sadece "yok ediyor", "eritiyor". Giysisine dokunan ise elektrik arpm gibi yere ylyor. Sonunda da "havada gzden kayboluyor", bu kayboluta "alev bulutlar, dumanlar ve gk grltleriyle evrili" oluyor. Bu olay topra yle sarsyor ki "fundalann kkleri yerlerinden frlyor" ve vahi hayvanlar panie kaplp kaiyor.

78

Ksacas ok eyler anlatan bir yk bu; bugn Kayapo Kzlde rililerinin hl uyguladklar dinsel tren danslar ve "gksel reti ilerini" taklit ederek giydikleri giysilerle de dorulanmaktadr. Dnyann cra bir kesinde yaayan bir Kzlderili oyma, bir gk sel retici ile alev buludan, dumanlar ve gk grltlerini ilikiye geirmeyi ve onun uzaya havalanyla allann ve kklerin yerlerin den skl arasnda balantlar kurmay durup dururken kendili inden akl edemez. Burada gvenilir bir kaynak olan Eski Szleme'de (Ahd-i Atik) "Rabbin" kendini da vurmasnn ayn tarzda ol duunu hatrlatmam gerekmez herhalde.

Gmbrtler ve

Velveleler

Ve -baka nasl olabilirdi ki? - Hindistan'n uan gemileri ile Kral Sleyman'n uan arabas ayn tarzda hizmet grmektedir. 88 Hint destam Ramayana'da^ ) kt Ravana, gzeller gzeli Sita'y "gnei andran bir hava gemisine" bindirip karr. Sita kurtarlr; "Rama'mn buyruu zerine byk bir grltyle bir bulut dann zerine kan" gk arabasna alnr. Somaki mthi yolculuk ok hzl ve alaktan uularak yaplm olmal; "Dalardan aa uua balaynca, kayalann sivri tepeleri koptu, dan yamalar sarsld, koca koca aalarn dallan krlp gvdeleri devrildi, bir odun paralan ve yaprak saana yerleri kaplad. Dada ki hayvanlarn ve kulann hepsi bir keye kap sakland." Kimi zaman bir kentin ortasna da inildii oldu. O zaman "Lanka'mn (bugnk Sri Lanka) beyaz nilferli gzel glleri tat. Gk arabas alev saan kuyruuyla damlarn zerinden geti ve korkun yangnlarn kmasna neden oldu; yle ki yksek yaplar ve kuleler ykld, elence baheleri le dnt." Bir baka karlatrma olanam Hazret-i Sleyman'da bulu yoruz. ^ Hazret-i Sleyman'n olu, uan arabay kullamr ve M sr zerinden (bugnk) Habeistan'a doru uar, bu srada "tanr heykelleri parampara olur ve dikilitalar devrilir." Aalar da kklerinden sklr. Aym eyler Glgam'ta. da cereyan eder: "Tannlann dandan aa gkboasn gnderdi; Uruk'a, ken te getirtti onu. O da ekinlerin ve tarlalann zerinde kyameti kopar d. Kentin surlan nndeki araziyi le dndrd. Onun ate solu yan nefesinden yz adam oraya buraya savruldu."

te size lkeler aras gzlemler: Bir doktora tezi yazmam gerekseydi, bunlara benzer elli rnei daha kolayca sralayabilirdim. Ne var ki bizim bilgin kiilerimiz, bu rnekleri artl ad olmu klklara sokacaklardr. "Gkboas"na kum frtnas, Etana ile Enkidu'nun "umalan"na d ve Bep-Kororoti'nin koruyucu giysisine "kiiletirilmi bir doa gc" diyeceklerdir. Bep-Kororoti'yi yeryzne ait bir pilot olarak nitelemek ok g. Bir yandan kendisi uzaydan geldiini sylerken, te yandan "yok eden" ve "eriten" silahm bir kenarda brakyor, dorusu dnyallannkine pek benzemeyen, ok daha yce bir tutum bu. Her yam kapal giysisi ve her eit dnyasal yiyecei reddetmesi de onun bir "E.T" olduunu gsteriyor. Ne var ki gerek bu ykde gerekse te kilerde elikili noktalar bulunduu da kesin. rnein B^p-Kororoti durup dururken ne diye korkun bir sava naras atyor? Onun nemli bir eyini mi armlardr? Ve ne zamandan beri dnya d bir kii giysisini karp bir kenara koymay gze almtr? stelik bu Bep-Kororoti, geleneksel sylentinin daha somaki bir blmn de bir kadn almakta ve ondan bir ocuk sahibi olmaktadr. Peki, nasl olmu da bir E.T ile bir insan arasnda cinsel iliki gerekle mitir? Ama u mavi gezegen Dnya'mzn zeri "tanr soyundan gelen oullar" la dolu deil mi zaten? Uzaydan Gelen Ziyaretiler

in efsanelerine baklrsa - efsane ne emek aslnda? - dnya kltr, "en eski be imparator" ile " yce kii" tarafndan kurulmu. Bu i de tarihten nceki zamanlar la olmu; o zamanlar gkten gelen ler, dnyadaki insanlarla ilikiler kurmular ;'a da baz insanlar seip onlar bilge kiiler olarak yetitirmiler. Bu gksellerden biri, "Fu-hsi", ipek retimini salam; bir di{ ;eri, "on-nung" da yeryznde tarla tarmn balatm/ -'"ang-i" acl tanr, uzaydan gelip bir yumurtay la doruca Thai ailesinin evinin yanna inmi. Bu ang-i, "kemiksiz" 90 ve "ay hesabmn babas" olarak tanmlanyor/ -* nsanlara birok ey retmi. "ang-i"nin bir meslekta, Tanra "Hsi-wang-mu", yeil kulanyla birlikte "K'un-lun" dalarnda otururmu. Yalmz bana de il elbette! Daha birok arkada da bu tanrlar danda oturmaktaym ve her biri banda kuruni bir mifer tarm. Daha somaki in imparatorlar, Himalaya sradalarndan olan "K'un-lun, ang-tang ve San-wei" dalanna hac ziyareti ya-

80

par, orada "tanrsal tler" alrlarm. O gnlerde, geleneksel sy lenceye gre, Yen-ling-hsien ve Hsou-an-ou (bugn: Wu-hu) ille rinde "siyah gk grlts arabas" gkten yere dm. nsanlar, onun ne olduklar anlalmayan teknik paralarn "yarasa kanadan" ve "hayvan peneleri" ile kyaslamlar. Hatta mparator ih iang Tzu-Yu (Yi ve Hou Yih diye de karmza kmaktadr) bir ay yolculuuna girimi. Sihirli torbacyla uzayda anszn beliren on gnee kar savam. Yolculuk s rasnda imparator, beslenmesini yumurtas iinde yetitirdii dei ik trden "iekler"le salam. Efsanede ay, ok byk bir top ola rak tanmlanmakta ve -gerekte olduu gibi- "ayn nn gne ten kaynakland" belirtilmektedir. Gerek yldz gemileri de efsanelerde "ih ian Tzu-Yu" za mannda ortaya kyor. Bu uzay tadanmn "bol kl penceresi" vardr. Buradan "Hun-tun kuu" havalanmaktadr; bu ku alt ayak l, drt kanatl, kendine zg bir yaratktr ve tm vcuduyla "san bir torbac" andnyordur. Kayda deer bir zellii de bu Hun-tun kuunun yznn bulunmaydr. Btn bunlar akl kantnc gibi grnyorsa da, aslnda hi de y le deiller. Bizim yapmamz gereken sadece uan aygtlan birbirin den ayrt etmemiz. Bunlann bir ksm havada hareket etmekte, bir ks m ise yeryuvarlann dnda dolamaktadr. Eer sar imparator " Huang-ti"den, yetmi kiiyle birlikte, sakall bir ejderha tarafndan ge kanld diye sz ediliyorsa, bu durumda imdilik bilinmezliin bata nda rpnyoruz demektir. Buna karn belirli insanlar ejderha kral diye nitelendirilmi ve bunlara "korkun homurtular karan canavarla rn" hizmet ettii vurgulanmsa, bu durumda hemen dnyadaki atlye lerde yaplm uan aygdann sz konusu olduunu, ejderha kral szy 42 le de pilotlanmn kastedildiini anlyoruz/ ^ | Son zamanlarda Kalkta Sanskrit Koleji'nden Prof. Dr. Dileep Kumar Kanjilal, eski Hindistan'a ait btn metin paralanm derle di ve bunlan Vmanas in Ancient India adl kitapta yaynlad/91^ Profesr KanjilaPn analizinden eski Hinte'de "ratha" szc nn nceleri "kouc'yu ifade ettiini reniyoruz; bu szck hz kavramyla ilgili her eyi anlatyormu. Daha soma "ratha", "belli bir hzla uan nesne" olmu ve yine daha sonralan "ratha", "vima na" terimiyle karlanm. Bu eit hava tatlanna ilikin en eski telmihleri Rigveda'da gryoruz; aynca tannsal Asvinas kizlerine, Rbhus'a ve dier taunlara sylenen ilahilerde de buluyoruz.

Tanrlarn oku / F:6

81

Bundan baka bilmemiz gerekir ki Rigveda, tanrlara adanm. 1028 ilahiden oluan bir derlemedir; aslnda bunlar sadece rahiple rin elinde bulunurdu. Bu Veda'lar, dil, etnoloji ve din konular iin en eski kaynaktrlar. "Veda" szcnn ilk zamanlardaki anlam "kutsal bilgi" idi. Rig\'eda'mn ilk ilahisi de "tanrsal barahip Agni"ye bir seslenile balar. Bu "Agni", "deva" diye de adlandrlr ve "deva" szc Sanskrite "div" kknden tremitir. "Div" ise -bu na hibir Sanskrit bilgini itiraz etmiyor- "parlt, parlaklk, ma, gk" demekr. Bir "deva", "parldayan bir gk cismidir", havada ha reket etmektedir. Rigveda'mr birinci kitabnda III. blm I. faslda, konforlu bir gk gemisinin nasl yapldm tm ayrntsyla okuyo ruz; bu gemi her yana hareket edebilmektedir; hem "gkkubbenin iinde hem gklerin kadarnda." (Rv. 1.20.3) Bu gk gemisi kelidir, byktr, kaddr ve en az pi lot tarafndan uurulmaktadr. Dev boyutlu bu hava tatnn te kerlei vardr; bunlar gerekinde tatn iine ekilebilmektedir. (Rv. 1.30.18-20) Ayrca gk gemisinin direi bulunduu da anla lmaktadr. (Rv. I.34.8-9/I.47.I-42/I.52.I-2) Havada uan bu koca man alamet, asla dnyada kullanlmak zere imal edilmi deildi. Uzayda dolayordu ve aya seferler yapmt. Yolcular bu gemide, darack kabinlere oturtulan bizim astro notlardan ok daha fazla bir rahatla sahiptiler. eidi hizmet ola naklarndan yararlanyorlard. Tatn ii de en konforlu biimde do natlmt. Rigveda'd aka vurgulandna gre gksel tat, her hangi bir "sava at" olmakszn kendi kendine hareket ediyordu ve bir geziden dnd zaman da yerde ok sayda insan toplayor, onun iniini bir gsteri gibi seyrediyordu. Bu i o zamanlarda da bu gnknden hi farkl deilmi. Rigveda metinlerinde (5.76.6;I.181.3-4;I.180.2 ve 4.45.7'de) bir tatn betimlemesi yaplr; bu tat hem umakta hem de suyun iine dalmaktadr Kalkarken byk bir velvele koparmaktadr ve hz o derece fazadr ki bir anda dnyann zerinden geebil mektedir. Prof. Dr. Kajilal'in eseri karlatrmalara olanak veren bir y n malzemeyi ieriyor; dnn anlamlandrmalarna yapp kalma yan her Batl Hintbilimci iin de kontrol edilebilir niteliktedir. Ne yazk ki -bunu okuyucularma hep sylyorum- eski Hint metinle rini, zaten ok ender olan herhangi bir (...) evirisinden okumann bir yaran olmuyor. Bunun istisnas yukanda zikredilen eserdir. im-

diye kadarki evirilerde sofraya dinlerin yanl anladmasndan, Ba tl kuruntulardan ve psikolojik mucizelere inantan karlarak yapl m sindirimi g bulamalar konulmutur. Hindi bilginler Sanskriteyi dnyann geri kalan kesimindeki herkesten daha iyi bildikleri halde, yaratllar gerei biz Batllar dan her zaman daha alak gnll davranmlardr. Eski Hint me tinlerinde eidi uak tiplerinden -herhangi bir yanl anlamaya olanak vermeyecek tarzda- sz edildiini atr atr bilmelerine karlk, bu bilgilerini hibir Batl bilgine retmek istememiler dir. Hindistan'da ne zaman bir yksek okula gidip uzmanlarla ko nutuysam, hepsi de eski geleneksel sylencelerin modern bir gr le ele alnmasn aka onaylamtr. , Buna karlk Bat'da durum bsbtn bakadr. Buradaki Hintbilimciler, eski Hindistan'da herhangi bir uan makinenin lafm bi le duymak istememektedirler. Bat'ya zg okbilmitik mikrobu nun bulamasyla renciler, alakgnll retmenlerinin stnde bir yerlere yerlemektedirler. Bu da baka eit bir psikolojik "tanr lar oku"dur: Eski gereklerle baa kamyoruz. 5. yzylda Gupta krallarnn saraynda, Hindistan'n en byk airi ve dram yazan "Kalidasa" yaad. Yazd eserlerde eski Hint edebiyatndan yararland; bunlar kral saraynda temiz kopyalar ha linde elinin altnda bulunuyordu. Raghvama adl eserinde Raghu'nun eski hkmdarlannn tarihim ele alr; burada (13.1-79 numa ral manzumelerde) Lanka'dan Ayodhya'ya yaplm bir uu btn aynntsyla ve titizce bir dorulukla anlatlmaktadr. Okyanusun kubak panoramik grn, birbirinden farkl derinlikleri, renkleri ve denizalt sradalanyla betimleniyor. Sahil ler "ince bir demir tekerlein keskin kenarna" benzetiliyor ve "ka 92 ralar ile ormanlar denizden km gibi grnyor"S ) Rama'mn uan arabas arada bir rkm kulann arasndan geiyor, soma bulutlann iine dalyor ve "tannlann kulland rotay" izliyor. zerin den geilen yreler ve yerler tam bir dorulukla bir bir saylyor: "Godovari rma... Aastya'mn inziva yeri... Allahabad yaknlannda itrakuta da... Ganj kysnda Atri boaz... ve Sarayu rma kysnda Uttarakosala blgesinde Nisada Krall'nn bakentinin yamndan geilir." Aada toplanm insanlar gk tan ve metaldan yaplm prl pnl parlayan merdivenin zerinde grnen Rama'y aknlkla seyrederler. Burada anlatlan, tarih ncesi ada uularak yaplm 2900 ki-

83

lometrelik bir yolculuun yksdr. Hem de Lanka'dan (Seylan); Setubandha, Mysore ve Allahabad zerinden Ayodhaya'ya yapdm bir yolculuktur bu. Kral Dusyanta, hava tat yere indiinde teker lekler dnd halde yine de ne toz ne de grlt kardm hay retle fark eder. stelik Rama gk tatndan dar metal bir merdi 1 ven zerinde km olduu halde tekerlekler topraa dememekte dir. Pilotlardan biri olan Metali bunu krala "Aradaki fark, bu sefer insanlarn deil, tanrlarn gk arabasn kullanmamzdan ileri geli yor" diye aklar. Bu grte gerekten belirleyici bir fark bulunmaktadr. Her ne kadar seilmi insan gruplar, deiik hkmdarlarn "vimanalar" iin eidi paralar imal etmi ve montajlar yapmlarsa da, bun lardan ayr olarak tanrlarn kendi tatlar vard ve bu tadar dn yadaki taklitlerinden ok daha stn bir teknolojik dzeydeydi. ang hanedammn kurucusu iin "uan arabalar" imal eden esraren giz "i-Kung" halk dnyasal alanda i gryordu. Keza tm hare mi ve ileri gelenleriyle birlikte gmbrtler kararak havalanan Hint kral Rumanvat da, insanlarn uu sanatmn snrlar iinde hareket ediyordu. Kral Sleyman ile Gney Denizi tanrs Rongamei'nin umalar da ayn nitelikteydi. Ben bunlara Orta Amerika'daki QuetzalcoatPin da dnyasal nitelikli bir uan tat bulunduu nu ekliyorum ve Lugalbanda destamnda "Ku Anzu" da dnyasal imalathanenin rnyd diyorum. nsanlarn havada dolamalarna izin verilmiti; ama uzaya gitmelerine izin yoktu. Uzay, tanrlara ay rlmt. nsanlar, tanrlara yaklamaya kalknca, tanrlar Babil Kulesi'ni ykmlard. Tannlara yaklamak m? Hangi tannlara? Eski Hint destam Mahabharata'mn (168. blmden 173'e ka dar) tamamlayc bir paras olan "Vanaparvan"da, tannlann oturduklan yer olarak ok dzenli uzay kenderi gsterilir; bu kentler yeryznn zerinde kendi yrngelerinde dolanrlar. Benzeri bir durumdan "Sabhaparta"mn 3. blm 6-10. fasllannda da sz edil mektedir. Bu dev uzay tesisleri "Vaihayasu", "Gaganacara" ve "Khecara" adlanyla anlrlar ve ylesine byktrler ki gelen hava gemi leri kocaman kapsndan ieri rahata girebilmektedir.

(*)

Babil Kulesi: Tanrnn yanna kmak iin Nuh'un torunlannca yaptrldna inanlan kule. Tann, onlarn yanna gelebileceklerinden kayglanm ve kulenin yapmnda alan her iiye ayn bir dil vermi; bylece eitli diller olumu.

Ayn uzay tesisleri Drona Parva'da da (62. fasl ve devam) betimlenmitir/ ^ Drona Parva'mn ok mkemmel bir ngilizce eviri si vardr; bu eser iyi donatlm her ktphanede bulunabilir. yk nn daha somaki blmlerinde, bu uzay kenderinin sava yer al makta ve onlar "bin yldz gibi" yeryzne dmektedir. Daha nce yaynlanm bir kitapta, "tannlar oku" gereiyle baa kamayanlann, dnya evresinde dolanan bu kenderi, byk dinlerin mahut cennetine dntrmeyi nasl denediklerini gstermitin/ 94 ). Konuyu dpedz saptrmak oluyor bu. "Gk szcyle ifade edilen cennet, sonsuz mutluluk yeridir" ve tannlardan birinin "aaya alnmasTda bir dinsel muduluun mahvedilmesi demektir deniyor. Konuyu byle saptrmayla bir yere vanlamaz. Mahabharata destamm ngilizceye evirmi olan Prof. Protap Chandra Roy, ge lecekte uzay kenderi kurulaca olanandan habersizdi. Ona gre uzay, ulalamaz yerdi. Buna ramen kendisi cennet olan gk ile yerkrenin zerinde hava tabakasm oluturan gk arasndaki fark sezmiti. Bu durumda eviriyi ancak yle yapabilecekti (50. dize): "The three cities came together in the firmament" ( kent gk kub bede bir araya geldi.) Konuyla byle oynamak, dnya yrngesindeki bu hi de rahat yerler olmayan kenderi, sonsuz muduluun dinsel cennederine d ntrmek hevesi, bir baka nedenle de amaza dyor: Nasl olur da bu "muduluk cenneti"nde yok edici korkun silahlarla kyasya savalar yaplabiliyor? Dorusu byle bir cennette ben oturmak iste mem. Hayr, eksik olsun! Gerek uzaydan gelen tannlar ile dnyasal krallar arasndaki fark, gerekse insanlar tarafndan yaplm uan arabalar ile "gksel tesisler" arasndaki fark eski metinlerde aka belirtilmitir. Bu dorultuda Arjuna'nn gklere yolculuu iyi bir rnektir. Arjuna, y knn tanrsal kahramandr ve Matali adl pilotla birlikte uzaya uar. Kalktan nce Arjuna, arabamn umaya elverisiz durumda yerde yattn, teki tadann ise uu alammn zerinde havada durduunu g r y o r ^ : "... Arjuna, ndra'mn gksel arabasna sahip olmak istedi. Ve Matali'nin ynettii araba, birdenbire bir k parlts iinde, karan l havadan kovarak, buludan aydnlatarak, ortal gk grlts n andnr atrtlara boarak geliverdi... Gnee benzeyen bu sihir li tatla havalamp yolculua keyifle balad. lmllerin, dnyaya bamllann gzne grnmeyen blgeye yaklanca, gksel araba-

lan grd, harika gzellikteydiler, binlerceydiler. Orada gne panldamyordu, ay da. Orada ate de parlamyordu, kendi panltsnn iindeydi; aadan, ye ryznden yldz eklinde grlen eydi o. ok kocaman olduu halde, byk uzaklklarn tesinden adeta bir lamba gibi grnyordu. ." Aslnda bu blm u soruyla bitirebilirdim: Daha fazla ne iste niyor? te, istenilenden faz as! Mahabharatnn tamamlayc par as olan S aphaparva'ran II. blm, 1-4. dizelerinde, o eski zaman larda, tannlarn uzak bir yerlerden dnyaya "insanlan eitmek iin" gelmi olduklanm okuyoruz Tannlar, yeryznn zerinde serbest e hareket etmektedirler. Bu ifade, "Vanaparva"run birok bl mnde, dnyann evresinde dnen uzay istasyonlanna benzeyen, uan toplant salonlanndan sz edilerek tamamlamyor. Belirli bir yrngesi olan bu kocaman nesnelere "sabha" denil mektedir ve iinde yalmzca her eidinden yiyecek ve iecek mad desi deil, aynca korkun silahlar ve bu silahlann cephaneleri de bulunmaktadr. Bu ifade, Rigveda'da (5.( .1-4'te) sz konusu kocaman nesnele rin, uzak uzaydan geldiinin ve insanlara bilgiler reten tannlara ait olduunun vurgulamasyla pekitirilmektedir. Uzaydan gelen bu ziyaretilerin, bizlerin imdilik ancak dn grebileceimiz bir teknolojik dzeye erimi olmalan gerekiyor; nk kendilerini grnmez klabilen gl: kenti sri sz konusudur. Kimi zaman kend kendime soranm: Galileo Galilei, 1610 y lnda, geze^enleriyle g ine sistemini aklayp ne diye ortal birbi rine katt? Ve ngiliz lizikisi Isaac Newton, ne demeye 17. yzyl da yerekimi yasasm bulmak zorunda kald? Tannlar, ok nce den insanlara her eyi retmiti. Udayana'mn 10. yzylda yazl m eseri KiranavalV "havann bir arl olup olmad"^ ' ele alnmakta ve havayla doldurulmu bir balon yere derken, duman veya buharla doldurulmu bir balonun havalamp havalanmayaca 15 ) buhann ok ince su partartlmaktadr. Mahab) arata"'da ise

(*)

(")

Galilei (1564-1642) Evrepin ve madenin ilksizliini ve sonsuzluunu savundu; olaylarn nasl meydana geldiini ama haline getirerek modem bilimi kurdu; Kopernikus'un gne-mdrkezci sistemini dorulad, bu yzden Engizisyon mahkemesince tezlerine en tpvbe ederek: vazgeme cezasna arptrld, Newton (1642-1727) Galilei ile Einstein alasnda yetimi dnyann en byk fizikisidir. Modem lizii kurucusudur.

86

cacklarndan meydana geldii, buhar haline geldiinde havaya yk selecei belirtilmektedir. "Bir akl ta veya toprak topa rzgrn frmesiyle havaya ykselir; ama yerin ekimiyle doruca topraa geri gelir. "Bhaskaracaryya", yaklak 6. yzylda yazlm eseri Siddantasiromande, dnyann gnein evresinde dndn aklar. 3. yzyla ait Prasastapada Bhasya adl eserde, rzgrn etkisiyle bir yapran d hareketi, bir ifte hareket olarak aklanr: "Bu bir dme hareketidir ve bir sarka hareketidir'^92^. Romal tarihi si Caius Plinius Secundus (61-113), gne ve ay tutulmalarnn olu mas, dolaysyla dnyamn yuvarlakl hakknda bilgi sahibiydi/95-* "... Bilginler arasnda ve sradan halk arasnda srp giden bir kavga da, dnyamn ayaklarmzn tam altna rastgelen ksmnda in sanlarn bulunup bulunmaddr... Halktan kiiler, nasl olup da bu insanlarn dmediini soruyorlar. Peki, oralarda yaayanlar bizim dmeyiimize ayn derecede amyorlar m?.. Ama harika gr nen bir ey varsa, o da dnyann, okyanusun usuz bucaksz yzeyi ne ramen bir kre oluturmasdr... O nedenledir ki dnyann her yamnda, aym zamanda gndz ve gece olmuyor; nk bu koca yu varlan hangi yars gnee kar olmak durumundan karsa, ora da gece oluuyor..." Bu adamdan drt yz yl nce de Grek filozofu Epikur (M.. 341-271), Fiziin On ki Kitab'ndu, dnyamn kre biimim ve evre nin genilemesini anlatmaktadr^96^: "Gne, ay ve teki yldzlar, ayr ayr kendi balarna meyda na gelmi deildir... aksine aym zamanda btnle birlikte olumu ve evrimini srdrmtr..." Nasl olmu da uzaydan gelen ziyaretilere, uan tatlara ili kin ayrntl yapm direktiflerine, uu rotalarna, iklim blgelerine ya da astronomi ve fizik yasalarna ait bunca eski bilgi yitip gitmi? nsanlar niye her eyi yeniden bulmak, doa bilimlerine ilikin bilgi leri yeniden kefetmek zorunda kaldlar? Bunun cevab Hindilerin kutsal metinlerindedir: "Bir teknolojinin kullamm yalnzca sekin kiiler zmresine ait bir ayrcalkt ve halk arasnda yaygnlatrlamazd" ( 9 2 ) . Tarih ncesi an teknolojileri ok gizli idi. Peki, b tn bunlar "ne zaman" oldu sorusuna ise, Hint uzmanlarca da cevap verilemiyor. eitli okullar eitli tarihler ileri sryor. Mahabharara'da anlatlan "Kuruksetra Sava"nn tarihi, Hint astronomlarma M.. 3102 yl olarak gsteriliyor. Muhafazakr Sanskrit uzmanla r, Vedalar'n en eskisini M.. 6000 yllarna yerletiriyor ve Rama-

yana' kral kars Sita'nn karlr iin ise -baka bir okul- ke sin bir tarih, M.. 4396 ylnn 23 Aralk gnn veriyor. kide bir karma kan baz bilgin kiiler, eski Hint metinlerin deki - v e de baka yerlerdeki- tanrlar, gksel tatlar, iyilerle k tlerin savalarm ieren tm betimlemelerin sadece ve zellikle a irlerin kafalanmn iinde cereyan etmi edebi bulular olduunu kandamaya uramlardr. yi tanrlar "iyi ruhlar" olarak anlamalym, kar partidekileri de "kt cinler". Yine bu tutumla hi ama dan birok ey bambaka anlamlandrlabiliyor ve yeniden dzenle nebiliyor. Akademik hayal kurma gc, efsanelerdeki eski gerekle ri dpedz deiime uratyor. Burada, Mahablarata'da tanrlarn bedensel varlklarnda srar edili grmezlikten geliniyor; nk bu tanrlar "terlemiyorlar", gen grnyorlar ve hep uzun boylu, levent endaml oluyorlar. Hayal r n demlen bu ruhlar, yerden havalandklarnda hi grlt karm yor, hibir ey yemiyor ve kendileri hakknda da hibir bilgi vermi yorlar. Durum adeta izofrenik: Eski Hindistan'dan bir adam, ate ler saan bir arabayla gklere gidebiliyor - ayn olay Lugalbanda, Enkidu, Entana ile daha bakalar da yayor- soma birden burun kvryor ve her eyi bir anda arzularn dler lkesine brakveriyoruz. Ama yine ayn insanlar, aada anlatlanlarn doruluu sz ko nusu olunca, birden fkeyle dikleip hemen savunmaya geiyorlar: "O zaman birden ateten bir araba, ateten atlaryla gkten ge lip ikisini ayrd. Bylece lya frtnada ge kt. Elia bunu grn ce bard: "Babam, babam!., soma onu bir daha grmedi." Biri eski Hint metniydi, dieri lya Peygamber'in ge k nn Tevrat'taki yksdr, 2. Krallar Kitab, 2. blm, II-13. bap tan alnmtr. Ortada bir olgu var: Anlamca birbiriyle zde, birbirinden fark sz iki olay cereyan etmitir; birinde bir peygamber ge umutur, brnde bir "byk retmen". Birini Tevrat bildiriyor, brn Ti bet Budizminin metinleri. Gelgelelim Hristiyanlar, Yahudiler ve Mslmanlar, bu ikincinin tek szcne inanmyorlar. Orada, Ti bet'te, "Padmasambhava" (ya da; U-Rgyan Pad-Ma) denilen "b yk stat", sevgili rencilerini eitiyor. Aynlrken gkte "altn ve gmten bir at" grnyor. Havadan nasl geldiini btn dnya grebiliyor. "Byk stat", bir kez daha dnp orada bulunanlara "Beni aramaya son vermeyin!" diyor. Soma uup gidiyor^98); "Oradakiler ardndan baktlar, Padmasambhava'y bir karga

kadar klm grdler; bir daha baktklarnda onu bir ard kuu kadar klm grdler, soma bir sinek kadar oldu. Ardndan da belli belirsiz ve doru drst seilmez oldu; bir bit kadar klm t. Bir daha baktklarnda ise onu artk grmediler." te Etana! Bep-Kororoti! lya! Aryuna! Padmasambhava! Hanok! Hangisini istersiniz? Nasl olsun istersiniz? "Hibir ey gerekten daha inamlmaz deildir." (F. Dostoyevski, 1821-1881)

Fantastik

Gerekler

Ve bu gerek, binlerce yl nce, "bizim okul bilgeliinin dle diinden" (Shakespeare) ok daha fantastik olmu olmal. Milattan soma XI. yzylda Maharai Bharadvaja, bugnk adyla bir khin, tanrlarn ve insanlarn uularn kapsayan bir yn yazy derle mi. Hatta tannlann geldikleri ve yolculuklar yaptklan uzak dnyann adm da vermi. Bunlar "Mahaloka", "Brahmaloka" ve "Svetadvipa" gezegenleridir^99^. Maharai Bharadvaja, bu uan tatlann niteliklerini de saymakta ve u srlan aklamaktadr: Paralara aynlmayan, atee dayamkl ve bozulmaz uu aygtlan yapmamn sim. Uu aygtlanm hareketsiz klmann srn. Uu aygtm grnmez klmann sim. Dman aygtlanndaki konumalan ve dier sesleri dinleme nin srn. Dman aygtlanmn iinden resimler elde etmenin sim. Dman aygtlanmn yaklamasn olanaksz klmann sim. Dman aygtlanndaki kiileri bayltmann sim. Dman aygtlanm tahrip etmenin sim. Burada gelecein bir askeri teknolojisinin, zellikle ok nce leri gerekletirilmi olduunun bildirilmesi, bu geleneksel sylen ceyi inamlmaz klyor diye dnyor uzmanlar. Modern bir bak asyla ve ciddi biimde ele alnnca, bu Maharai Bharadvaja iin daha ok bilimkurgunun ilk rneini vermitir, bilimkurgu ncesi emsalsiz bir alma yapmtr, yaktrmalan yaplyor. Ne var ki ok vnlen mantk burada kmaza giriyor. Bu tanrlar ya ruh gi biydiler, bu durumda hibir teknolojiye ihtiyalan olmazd; ya da bedenli varlklard ve teknoloji de onlara aitti. Her eidinden me tafizik karakter, maddeyi -bilgisayar amn deyiiyle "hardwa-

re"i- gereksiz klar. Fakat bu "hardware", yani "kat maddeler" bu rada ortadan kalkm deil. Nitekim uu aygtlar, atee dayamkl ve bozulmaz olduklar gibi, kalklarnda ve inilerinde cehennemi bir grlt de karmaktadrlar. Konuyla ilgili olarak bir de bir rahipler grubu gsteriliyor. Bu ra hipler, bizim takvime gre XI. yzylda yaamlar, ama bu tarih, gali ba binlerce yl nceymi ve bunlar bir kadehik pirin arabmn bana toplanp "gelecein" uan aygidarinin niteliklerini uydurmular. Ba l n hele, ne rastlant! Onlarn bu "bilimkurgu ncesi" almalar, zak gelecekteki gerekliklere tpatp uymu. Bunlarn yapt, aa jukan, Ortaa'da birka keiin mumlarla aydnlatlm bir hcrede "sa ge nasl utu?" sorununu tartmak iin toplanmalar gibi bir i. Bu sorun ancak doast bir tarzda aklanabilirdi. Oysa Du keiler, Satrn V tipi bir uzay fzesini tasarlamlar; bu fzeyi, gerekli btn metallerinden grltl motoruna kadar tm nitelikleriyle kutsal bir toplantnn tutanana kaydetmiler. Ardndan bir hokuspokus ve o ey, yzyllar soma NASA tarafndan imal edilmi. Her iman sahibi ve ncil'e dayanan her yorumcu, hemen "Ah maklk!" diye haykracaktr. sa'mn ge umak iin fzeye ihtiyac yoktu! Dpedz kfrdr bu! Buna ramen Ortaa'n keiler tuta na ortaya konulmu ve bu metinde Saturn V fzesini andrr bjir uzay tat betimlenmise, yaplacak olan nedir? Bu kei grubu, ge lecein bilge khinleri olarak m deerlendirilecek? Olamaz; n k onlar bunun aksini, yani sa'mn byle bir Saturn V fzesiyle g e umu olamayacam bilirlerdi. Peki, sz konusu sa deil de eski Hint tannlan olunca, hava niye birden deiiyor? Nasl oluyor da ayn anda hem kurt hem ku zu kesiliveriyoruz? Sonunda biz Hristiyan insanlar, eski Hindistan tanrlannn normal lmller olduu grne vanyoruz. Onlar hi bir ekilde sa'yla, ruh ve mjaddeyi benliinde birletirmi insan ye tam evrensel sa'yla kyasla tamaz. O nedenlp de eski Hint tanrla r iin bir "ruhsal ge uu" sz konusu edilemez. Tamam! Dedii niz gibi olsun. Madem ki "uhsal" olamyor, o halde "maddesef'i olabilir demektir. Hayr! Hemen tyler rpertici lklar nlatr ortal, bu ekilde betimlenmi uan tatlar hibir zaman var olma mtr diye... Kamdamaya kalknca sahte mantk nasl da kendi kuyusuna dveriyor! "Eletirilmeye kzan, kabul et ki, bu eletiriyi hak etmitir." (Cornelius Tacitus, Romal tarihi, M.S. 55-120)

90
!

Szcklerle Oyunlar
Tanrlar beden sahibiydiler; onlara dua etmenin bir yaran yok tur. lk geldikleri zaman insanlar oka uradlar. Daha soma da -bir sezgi aamasmn ardndan- tannlar hem korkulur hem hay ranlk duyulur varlklar oldu; onlar srlarla rtlydler, her zaman mucizeler gsterebilirlerdi. Ne var ki mucize durup dururken ol maz, mucizeyi birisi gerekletirir. Yeni Gine yerlileri iin Frank Hurley'in atee att kck bir magnezyum paketi bir mucize idi. Bir hastamn antibiyotik verilerek iyilemesi, ta a insanna mucize gibi grnecektir. Ulalan tekniin derecesine gre bir elektrik ampul, bir radyo, bir televizyon, bir helikopter ya da laser n bir mucizedir. Mucize, teknik bir retim olarak anlalamayacana gre, etkisinin dolaylama yoluyla anlatlmas gerekecektir. Bylece de bir oyundur balyor, nasl grnyor, nasl etkiliyor di ye. Ve binlerce yl sonra evirmenler, bu uzak atalarn sylemi olduklanyla aslnda neleri kastettiklerim, bilmece zer gibi, anlama ya uraacaklardr. Bu konuda l bir dil olan, Latince, bir kyasla ma olana verdi. te size ok kendine zg bir deney: Yazar meslektam, eski diller uzman ve Latince profesr Dr. Lorenz Stger'e aadaki metni Latinceye evirmesini rica et tim: "Direksiyonda bir android oturuyordu. Tonlarca ar buldozeri doruca kalk rampasna gtryordu; rampada iki televizyon uydu su tayan bir fze durmaktayd. Atelemenin hemen ardndan drt motor birden ate hortumlan pskrtt; ama motorlann titan ala m egzozlan tutuup yanmad. Yukarda, cockpit'te (pilot mahallin de) bilgisayar ekranlannda astronotlarn okuduu ve radyoyla yer is tasyonuna aktanlan rakam kolonlar beliriverdi." Bu metin Latinceye yle aktarild: "Monstnm forma hominis indtum rotam tenens in machina ingenti sedebat. Quae directo ad machinationem vastam, ex qua turns rotunda altissimaque et duas sphaeras continens surgebat, mota est. Inopinato in ima turri quattuor incendia strepitum aures obtundentem edentia visa sunt; neque tarnen turris flammis consumebatur. In sum ma turri multa et exigua sigilla ex compluribus tabulis emicabant. Ho mmes peregrino omatu militari secum munnurabant."
(*) Android: nsan grnml robot.

Bu Latince metinle Dr. Lorenz Stger, lise son smf rencile rinin karsna kt. slup altrmas yaplacam syleyerek bu ze ki genlerden metni Almancaya evirmelerini istedi. Yaplan dene yin sonucu u oldu: "nsan grnmndeki azman yaratk bir tekerlei tutuyor ve dev bir makinenin iinde oturuyordu. Bu makine doruca kocaman bir iskeleye doru hareket ediyordu. skelenin stnde yuvarlak ve ok yksek bir kule ykseliyordu, bu kulenin iki kresi vard. Ans zn kulenin alt ksmnda, kulaklar sar ede n bir grltye yol aan drt yangn birden kendini gsterdi; ancak yine de kule alevlerden yanp yok olmad. Kulenin tepesinde birok minik iaret, bir sr levhamn stnde parlayp duruyordu. Yabanc askeri donatmlar iindeki insanlar bunlarn karsnda mrldanyorlard." Eski bir dilden yaplacak eviride olabilecek anlam kaymas, bund in daha arpc biimde ortaya konulamazd. Metnin aslndaki andre id, "insan grnmnde bir azman yaratk" olmujtu, buldozer de "dev bir makine". Kalk rampas, "kocaman bir iskele"ye ve iki televizyon uydusu, grnmeyen iki "kre"ye dntrlmt. Fze imdi "yuvarlak ve ok yksek bir kule" idi ye drt motor da "kulak lar sar eden bir grltye yol aan drt yangn" olmutu. Titan alam kaybolmu; cockpit, kulenin tepesi yaplmt, ekranlar da "bir sr levha". Rakam kolonlan, "birok minik iaref'e; astronot larda "yabanc askeri donatmlar iindeki insanlar"a dntrlm t; radyo konumalat da bir "mrldanma" oluvermiti. Metin doruya doruya evrilebilir deildi; nk Antik an dili olan Latincede bu kavramlar karlayacak szckler yoktu. Ge riye sadece eidi ilevlerin dolaylama yoluyla anlatlmas yolu kal yordu. Bylesine parlak bir anlamlandrma yapabildikleri iin sayn Dr. Stger'e ve smf mn rencilerine candan teekkrler! Facta loquuntur. Gereklikler kendini dile getirir! Bu beden sahibi tannlar, evrenin bu E.T'leri, Hint Sanskrit me tinlerinde zaten ayrntl biimde tanmlanmlardr; aynca baka halklann geleneksel sylentilerinde de benzeri tammlamalan bul maktayz. Smerlerde "gk gemilerinin adaletlileri", "Din-Gir" di ye adlandrlmlar; Tevrat'ta da (31,100) "Nefilim", "yeryzne in mi varlklar" denilmitir. Onlar, tpk "birinci ylda" Eritre Denizi'nden kan, yemek yemeyen ama "yaz bilgisini ve bilimleri" retmi olan, o garip varlk "Oannes" gibi insanlan eitmilerdir. Bu yardmsever Oannes, insanlara aynca "kenderin nasl ina edilece-

ini, tapnaklarn nasl kurulacan, yasalarn nasl uygulanacan ve topraklarn nasl lleceini de gstermitir. Bundan baka "ekip bimeyi ve rn alma yollarn da" gstermi ve insanlara bir ki tap brakmtr. O zamandan beri, ok eski efsane byle diyor, "ar tk onu aan hibir ey bulunamamtr." Bu Babil efsanesini ilk kaydeden Baal rahibi Berossus'un Babilonika adl eseridir. Miledi Aleksander Polihistor da onu M.S. I. yzylda yeniden kaleme almtr. Bizim geni grl amzda ise "masallar" arasnda gsterilmektedir. Sonunda da Oannes adl bu garip kltr tayc, bir cin ya da iyi saatte olsunlardan biri yapl maya kalkld. Peki, cinler insanlara "yaz bilgisini ve bilimleri" reten ve misafirlik hediyesi olarak da bir kitap brakan, diye snf landrlabilirler mi? Bylece kendi cebimizden yankesicilii srd ryor, bunu da srf kendi dnyamzn hayalim olduu gibi korumak iin yapyoruz. "nanmamazlmz yznden gerek olamn anlal mas engelleniyor." (Heraklit, M.. 500 yllan) Bu Oannes, dnyal bir pilot muydu? Kesinlikle hayr! "Balk giysisini" (ylan m?) srtndan hi karmyor, grdandan bir lok ma yiyecek gemiyor ve hi egoiste davranmyor. Ne toprak istiyor ne de n. Oysa insanlar bir eylere sahip olmaya, birilerine buyur maya dkndrler. Ayn deerlendirme "Nommo"lar iin de geer li; bunlar Afrika'da, bugnk Mali Cumhuriyeti'nde yaayan Dogon zencilerinin sekiz (drt ift) gksel retici staddr. Nommolann, "eklemsiz, kvnm kvnm ondleli gibi organlan" vardr; yeil miferler giyerler ve kafalannda "gksel bitkiler" sallanmakta dr 1 0 1 ). Onlar da bir tatla bulutlardan inmilerdir; Dogon zencile ri bu tat "sepet" diye tanmlyorlar. Bir scak hava balonu mu aca ba? Bu sepet, gmbrtler kararak aa iniyor, bu srada kumlar stunlar halinde havalanyor, "arpmann iddeti topra savuru yor... bir alev gibidir, yere dedii anda alev snyor. Nommo, "a102 te gibi krmz oluyor ). Bu "sepetten" on basamakl bir merdi ven yere uzanyor; altnc basamaktaki bir kap tatn iki kad iine alyor, burada sekiz oda vardr. Nommolar yardmseverdirler ve asla buyurma dkn deildirler. Dogon yerlilerine ok ey ret milerdir; rettikleri arasnda Sirius yldz sistemi hakknda doru bilgiler de vardr. Tpk uzak Brezilya'daki Kayapo Kzlderilileri
(*) Baal: D o u Akdeniz blgesinde M.. XX.-M.S. II. yzyl arasnda yaygnlk ka zanm din.

93

gibi, kara Afrika'da da Dogon zencileri gksel reticilerini gn mze kadar ululamlardr. Nommolar iin yapklan trenlerde tak tklar maskeler, birok ayrntsyla bir yamyla Bep-Kororoti'nin giy sisini, dier bir yamyla da Kuzey Amerika'nn Hopi Kzlderilileri nin Kahina giysisini andrmaktadr. (Kahinalar Hopilerin atalar nn gksel retici ustadandr.) Bu muamma karsnda akna dnen - tannlann oku! - etno loglar, batak bir patikaya girdiler, niyederi "Nommo harikasn" hasr al etmek: Dogon Zencileri Nommolannn yukardan geliini iki geo metrik figrle gstc imiler; bundan "dnyamn yaralndaki bir dalizm" karm. On basamakl merdivenle de, erkek (dikey) ve dii (ya tay) bileenler anlatlm. Burada bulunduu sylenen odalar ise sim gesel bir varlkm, ambar duvarlan da bu varln kaburga kemikleriymi. Hepsi birden " rtst yatm, kollarm ve bacaklanm yukan kal drm bir kadnn letimlenmesi olabilir; kuzey merdivenindeki kap, bu kadnn cinsel organdr." Bunlan Robert Temple, 1977'de Frank furt'ta yaynlanan Sirius Muammas adl eserinde sylyor. Dorusu akansular durur. El nolojide alternatif bir blm ve karlatrmal din ler biliminde de yeni bir dal gerekli galiba. Teologlann ve dier "log"lann astronomiden mudaka anla malan gerekmeyiini anlayla kar lann; aksi halde hem biraz astronomi bilip hem de Nommolarn arac lyla Sirius yldzlar sistemi hakknda salanan bilgileri "simgesel varlklarla" ve hele "srtstyatr bir kadnla" aklamaya elbette kal kmazlard. Nommolar, rencilerine parlak k saan Sirius'un ev resinde grlmeyen, minik bir e yldzn dndn aklamlard. Gnmz astronomisi onu "Sirius B" diye adlandnyor. Dogon zencile ri, grlmeyen bu uydunun by dn, ekim gcn ve yrngesini biliyorlar. (Bu konuyu baka bir yerde ayrntsyla ele almtn/ 1 0 3 ).) Dogon zencileri lin bilgisine ilikin bu olgu, tartma gtrmez biim de ortadadr. Di sel kr uuumuza son vermemiz iin bu kadan niye yetmesin? Ah, bi z insanlar bir eye inanmaktan pek holanrz. En ok da kendi dediklerimize inannz. Yzylmzn altml yllarndan bu yana, Hare-Krina'mn m ritleri, Avrupa kentlerinin sokaklannda dolap duruyor. Portakal ans kaftanlar, usturayla kaznm kafalanyla bu genleri tanma yan var m? Hare-Hare sarkm syleyerek, yeni bir nurlanmann propagandasm yaparlar. Bunlarn kutsal kitab Srimad Bhagavatam, tannsal slatlar "Bhaktivedanta Swami Praphupada"nn on iki ildik bir eseri ( 1 0 4 ) .

94

Yandalarnca His Divine Grace denilen bu "tanrsal ret men", Srimad Bhagavatam' ne kendi yazmtr ne de renksiz hcre sinden dar kartmr. retici metinler 15. yzyldan beri el deydi; 1486'da Bengal'in Navadvipa kentinde domu "Sri Caitanya Mahaprabhu" tarafndan yazya geirilmiti. Ancak bu kii de, kut sal metinler derlemesinin babas olarak gsterilmiyor; dinsel gele nee gre metinler ok daha eski zamanlara ait. Ne var ki kimse, ne kadar eski olduunu kestiremiyqr. Kkeni Sanskrit edebiyatna uzanyor ve ilkin "Srila Vyasadetam" tarafndan kaleme alnd sy leniyor; bu kii, ayn zamanda nl destan Mahabharata'y da yaz ya geiren yazardr. Srimad Bhagavatam, on sekiz puranann en nemlisi saylyor ve Hindistan'da en eski tarihi metinlerden biri ka^bul ediliyor. 18.000 dize ieriyor. Krina Bilinci Dernei'nin bu ciltlerini byk zahmederle gz den geirdim. Zahmetlerle diliyorum; nk hemen her dizeyi say falar dolusu aklamalar izliyor, bunlarla da rencilere dizenin as lnda ne sylemeyi amalad anlatlyordu. stelik metin, ruhup huzura ulamas iin felsefi bilgilerle doluydu; buna ayrca dinsel dnceler ve ok gerilerde kalm zamanlardan ykler ekleniyor du. Dorusu Smirad Bhagavatam'm on iki cildinin hakkndan gel mek hi kolay olmad. Bununla birlikte bir ziyafet sofras gibi nm de alan cilderi, her biri ayr tat verdii iin devirmeyi baardm. Aadaki rakamlar unlar gstermektedir: Birinci rakam: Kanto (ark, kitap); ikinci rakam: Blm; nc rakam: Dize'dir. "Ey, siz byk bilgeler, sizler ki evrenin her yamndan geldiniz ve yce iyiliinizle burada toplandnz..." (1, 19, 23) "... ve deiik gezegen sistemlerinin sakinleri, zellikle Gandharvas, Apsaras, Yaksas, Bhutaganas, Uragas, Pasus, Pitas, Siddhas, Vidyadharas ve Caranas'tan gelenler ve btn teki canllar..." (2, 6, 13-16) "Sevgili olum Narada, benden rendi ki toplam on drt geze gen sistemi iinde yedisi alt dzeyde sistemdir..." (2,5,40) "Vaikuntha gezegeninde pek ok orman vardr; bunlar mutlu luk vericidirler. Bu ormanlarda aalar dilek aacdr ve her mev simde ieklerle, meyvelerle donanrlar..." (3,15,16) "Vaikuntha gezegeninde oturanlar, kendi uaklarna eleriyle ve arkadalaryla binip uarlar ve hep efendilerinin karakterini ve etkinliklerini ven arklar sylerler..." (3,15,17) "Bu yedi gezegen sisteminde... harika gzellikte evler, bahe-

95

1er ve trl duyumsal zevkler veren yerler vardr; hatta bunlar, da ha yksek gezegenlerdeki benzerlerinden ok daha grkemlidir... Daityas, Danavas ve Nagas diye bilinen bu gezegenlerde halkn o u orta halli bir hayat srer. Kadnlar, ocuklar, dosdan ve tan dklar aldatc maddi bir muduluun iine batmtr..." (5,24,8) "Bu gezegenlerde oturanlar harikulade odardan elde edilen u ruplar ve iksirleri itikleri ve bunlarn iinde ykandklarndan tm ta salardan ve bedensel hastalklardan uzaktrlar. Ne salarn aklamas n bilirler, ne yzn krmasn, ne de yallkla gelen sarsakl. V cutlarnn parlakl solmaz, terleri kt kokular samaz... (5,24,23) "Satyaloka gezegeninde ne keder vardr ne de ihtiyarlk... (2,2,27) "Bu ekilde eitli gezegenleri dolat, tpk havamn engellen meden her yne gidii gibi. O, bylece diledii yere uabilen, ola anst grkemli ve donaml bu gk saraynn iinde yolculuk ya parken, havada yantannlara bile rasdad..." (3,23,41) "... tpk yantanrlar gibi uzayda dolayor, buna karlk alela de insanlar yeryznde dolayordu..." (4,4,19) "Sevgili Ksatta, Vidura, gksel kadnlar kocalaryla birlikte uaklarnn iinde bu rmaklardan aa geldiler..." (4,6,25) "Gkte oturanlarn uaklar inciler, altnlar ve eidi deerli mcevherlerle kaplyd. Gkte oturanlar, ancak gkte arada bir a kan imeklerle sslenen buludarla kyaslanabilir..." (4,6,27) - Kurtuluunun iaretleri belirir belirmez ok gzel bir uan gkten aa szldn grd; uak, gn on ynne birden k lar sayor, adeta ltl mehtap yere iniyormu gibi grnyordu." (4,12,19) - Gn kral ndra'nn etrafm bayraklarla, silahlarla donatl m, eidi modellerde tatlara binm yantanrlar evirmiti. Aralannda Vayu, Agni, Varuna ile eid: gezegenlerin hkmdan da ha bakalan vard, hepsi de maiyetler yle gelmilerdi." (8,10,26) - Brahma, Siva, Karttikeya, bjk beyaz Bhrgu, teki kutsal kiiler, Pitrloka halkyla btn teki canllar, Siddhaloka halk ve uaklarla uzayda yolculuk yapabilen herkes, Sri Vamanadeva'mn olaanst eylemlerini vdler." (8,23,26-27) - Bunun zerine gn kral ne Ira, gkteki gezegenlerin b tn nderleriyle birlikte Sri Vamanaqeva'ya gksel uakta bir yer verdi..." (8,23,25) Kentteki saraylann kubbeleri, tpk kentin zerin de dolanan gzel uaklann kubbeleri gibi panldyordu. (4,9,56) - stiridye borazanlar, borular, davullar ve trampeder alnd.

96

Byk bilgeler, byk babalar ve gksel gezegenlerin ileri gelenle ri, trl gezegen sistemlerinden dnyaya geldiler. (4,15,8) Vda metinlerinde, bizlere bilimkurgu gibi gelen olaylarn an latmnda gze arpan doallk, gerekten artcdr. Bu metinler de yabanc gezegenler ve "klar saan uzay gemileri" anlatlyor; bu gemilere insann aklm kartran adlan olan tannlar binip ora ya buraya yolculuk yapyor. Bu tannlar, eitli gne sistemlerinden gelmilerdir; insanlan incelemekte, onlan eitmekte, geri kalan zamanlann da yeryznde ya da uzayn dnyaya yakn bir kesiminde keyif atarak geirmektedirler. , nsann zihnini allak bullak eden bu metinler, hi kuskunu/ ol masn, her zamanki beylik kantlar ileri srlerek rtlmek iste necektir. Hepsi hayal rn denilecektir. Acaba yle mi? | "... gnein leyin bulunduu yerdeki bir noktadan dosdoru bir hat ekilirse, bu hattn teki ucundaki lkelerin insanlan iin va kit tam gece yans olacaktr. Keza gnein batt yerde oturan in sanlar tam aksi ynde karlannda bulunan lkelere gidecek olsa lar, gnei ayn yerde grmeyeceklerdir. (5,21,8-9) "Asla durmayan, grnmez ve olaanst gl olan zaman faktr, bu gk cisimlerinin Kutup Yldz'mn evresinde srekli dnmelerini salar." (5,23,2) "Maddenin bir cisim halinde biimlenmeyen ve paralanmayan en son parac atom olarak nitelendirilir. Madde btn biimleri ni yitirse dahi bu parack, grnmeyen bir birim halinde varlm srdrr. Maddesel cisimler, byle atomlann bir araya gelmesin den baka bir ey deildir; ne var ki atomlar sradan insanlar tara fndan yanl anlalr." (3,11,1) "Atomlar, kendim da vurup gsteren evrenin en son durumu dur. eidi cisimleri oluturmakszn kendi biimleri iinde kalrlar sa, snrsz birim olarak nitelendirilirler." (3,11,2) "Cisimlerin atomsal bileim hareketi llmek yoluyla zaman da llebilir... Atomsal zaman, belirli bir atomsal mekamn ll mesine dayamlarak llr. Atomlann kendilerini gstermeyen b tnln kapsayan zaman ise byk zaman olarak nitelendirilir." (3,11,3-4)

Szn Ksas
Bunlar hayal rn deil, dpedz modern bilgiler; ok eski
Tanrlarn oku / F:7

97

metinlerden ok yeni bilgiler. Bunlar reddeder, tartmak istemez, alay konusu yapabiliriz; grmezlikten gelebilir ya da itirazlarla hr palayabiliriz. Bunlar yapmakla sadece ve sadece kendimizi stn grme saplanmz, kibrimizi tatmin etmi oluruz. Bu kimselerle aym kede byk kiliselerin mezheplerini tem sil eden grevliler de yer alyor; bunlar da iaret parmaklarn uza tarak genlerimizin yabanc dinler araclyla "manevi bir baml la" srklendii, "bir beyin ykamasna" uratld ve maddi ba kmdan da smrld sulamasn yapyorlar. Bu sulama birka olay iin hakl olabilir; ama pek ou iin tek szckle yanl bir sulamadr. Kendimi yargla atayp ruh ve beden iin hangi ka ranlk kuruluun bir tehlike oluturduunu belirlemeye kalkacak deilim; sadece kkl dinlerin de kendi karlarm kolladm ve kuzucuklarn manevi bir bamlla zorladm hatrlatmak iste rim. "Moral" szcnn oulu yoktur. Fanatik tutumla yrtlen her inan yolu tehlikelidir. Eski Hindistan'n bilgelii, Vedalar, ne bunu ne de brn istemektedir. O halde brakn neeyle arkmz syleyelim ve inan konusun da - b u inan ister eski Hindistan'n ister baka bir yerlerin olsundnceleri drste dile getirelim. Geleneksel sylenceler iin edebi bululardr deniyor, buna karlk bizim Kutsal Kitab'mz "Tann'mn szleri"dir. En azndan birka Yahudi metninde "tanrsal soluk" bulunduunu kabul edecek kadar hogrl olmaya haznzdr herhalde. yle mi? O halde ortak noktalan ele alabiliriz de mektir. Srimad Bhagavatam'm 2 ve 5. arksnda (2,5,40 ve 5,24,8) "yedi gezegen sisteminin" halklanndan sz ediliyor. zgnm sayn safdiller, aym szler Yahudilerir Kabbala'smda. da var. Kabbala'mn yazlmasna 1200 yllarnda blanmsa da, Kabbala eski Yahu diliin Batni retisi iini temel kavram saylr. Kavramn kkeni, branice kabul edilen anlamnda "QBLH" kknden tremitir. Kabbala, "Eski Szleme" (Ahdi Atik)in anlam kapal cmleleri ni yorumlar ve srdalardan oluturulan bir evreye eski bir Yahudi biliminin gizli bilgilerini aklar.

(*)

Yahudilerin harfilik ve sayclkla kank mistik ve Btni evren retisi. slam tasavvufunun vahdet-i vcut anlayna benzer tanrsal bir doalama ierir. Bu na gre Tann kendisini da vurmu ve evrende her ey bu da vurula olumu tur. Kabbala bilgisi, Yaratmann Kitab ve In Kitab adl iki kitaptan oluur.

98

Kabbalaclar, metnin yazlnn tanrnn buyruuyla yapld kansndadrlar. Geleneksel mistisizmin bu el kitabnn bir blm, Seferha Zohafm (In Kitab) kitab iindedir, bu da Haham Si mon Bar Jochai (M.S. 130-170) tarafndan 2. yzylda yazya geiril mitir. Yaklak bin yl soma spanyol Yahudisi Moses Ben emtab de Leon, bugn eksiksiz Kabbala metni olarak gsterilen eseri kale me almtr. lk kez basl 1558'de Cremona'da oldu. 1644'te basl m Latince Kabbala Denutada olsun, 1892'de baslan ngilizce Kab bala Unveiled olsun, en eski kaynaklara dayamr. Fransa'da Prof. Dr. Lambert Mayer, geen yzyln sonunda baarl bir Kabbala evirisi yapmtr/ 1 0 ^ Almancada ise bildiim kadanyla sadece bilgin Papus'un eksik bir suretinden yaplm bir eviri vardr/108-* Tpk Hint Vedalannda olduu gibi Kabbala'da da gezegenler sisteminden sz edilir ve evren "yaayan bir beden"le kyaslanr. Bu evrende daha aa ve daha yksek dnyalar vardr; yksek olanlar tanrya daha yakndr, canllar da gezegendeki hayat teki geze genlerden daha yksek dzeyde gelitirmilerdir. Srimad Bhagavaram'da sz edilen yedi gezegen, Kabbala'da Btni bilgiyle yle sraya konulmutur: -"Geh" dnyasnn halk tohum eker ve aa yetitirir. Tm yi yeceini aalardan elde eder; ama ne buday bilir ne de teki ta hllar. Dnyalar glgelidir ve orada birok byk hayvan vardr. -"Nesziah" dnyasnn halk al trnden bodur bitkileri ve to humu ekilmesi gerekmeyen bitkileri yer. Ufak yapldrlar ve burun yerine balarnda solumalarn salayan iki delik vardr. ok unut kandrlar ve bir ie baladklarnda, sk sk bu ie niye baladklar n bilmezler. Bunlarn dnyasnda byk bir zenginlik ve ok sayda gzel yaplar vardr. Toprak kurudur ve iki gne grnr. -"Thebel" dnyasnn halk tm yiyeceini sudan salar. teki yaratklarn hepsinden daha stndrler ve dnyalar blgelere ay rlmtr. Bu blgelerde halk renklerine ve yzlerine gre gruplandnlmtr. Bunlar llerini tekrar canlandrrlar. Dnyalar gneten ok uzaktadr. -"Erez" dnyasnn halk"dem"in soyundandr. -"Adamah"n halk da "Aden'in soyundandr; nk "dem", Erez'deki skc ve umutsuz durumdan yaknmt. Bunlar topra i lerler; bitki, hayvan eti ve ekmek yerler. ou kez hznldrler ve sk sk savarlar. Bu dnyada gnler vardr ve yldz kmeleri g rlebilir. Daha nceleri buras "Thebel" dnyasnn halknca sk sk

ziyaret edilirdi; ne var ki bu ziyaretiler Adamah'ta hafza zayfl na uram ve nereden gelmi olduklarn unutmulardr. -"Arka" dnyasnn halk tohum ekip rn alr. Yzleri bizle rin yznden ok farkldr. teki dnyalarn hepsine giderler ve b tn dilleri konuurlar. Ben ne maddeciyim ne de ruhu; herhangi bir mezhebin krba c altnda da deilim. Benim zellikle kar km tutum, eski me tinlerde ilk bakta a h i almaz grnen, baka bir deyile fantastik eyler var diyeL bunlardan yz evirmek ve bunlar anlamaya al ma yolunu kapatmak. amzn dinler ve ideolojilerle esnekliini yitirmi ve arptlm mantnda, olgularn sadece iki eidi geer li: zc olanlar ile tekiler. zc olanlarla uralmyor. Bense zc olgular kamuoyunun altna getiriyorum; nk dnn birok cevab iki yzlln peesiyle rtlmt. Meydanlarda odun ynlarnn zerine kanlardan hatrlayalm! Artk hi kimse masamn stne konulmu eyleri grmezlikten gelemez. Galileo Galilei'den binlerce yl nce insanlar, teki geze gen sistemleri hakknda bilgi sahibiydiler. Bylece son yzyllarn baz byk bilginleri sadece eskiden bilinen gerekleri yeniden ke fetmi oluyorlar. Bunlar, daha nceki bin yllann egemen smflanmn bile bile dolaplarda hapsettii gereklerdi. nsanlk bunlar bil memeli, bilgisiz braklmalyd. Kabbala'mn Zohar kitabnda, "Ar ka" gezegeninden gelmi birinin bir dnyalyla yap ksa bir g rmeye bile yer verilmitir. Yabanc, bir kaya yanmn iinden an szn "deiik bir yzle" dan kyor. Haham Yoss, yabancmn ne reden geldiini renmek istiyor: "Ben Arka halkndamm." "Arka'da hayat m var?" Yabanc karlk veriyor: "Evet. Sizin geldiinizi grnce maaradan ktm, amacm gel mi olduum bu dnyann adn renmekti." Soma da yabanc, kendi dnyasnda mevsimlerin baka olduu nu, tohum ekme ve rn almamn ancak birka ylda bir yapldm ve yldz kmeleri dzeninin de buradan gzlemlenebilenden ok farkl olduunu anlatr. Kim Hakl?

Metin paralanm edebi bulu olarak deerlendiren kimse, veri-

100

len bilgilerin ierii karsnda ellerini havaya kaldrmak zorunda kalacaktr. Uzak bir gne sisteminden gzlemlendiinde "yldz k melerinin dzeni" elbette ki buradakinden ok farkl grnecektir. Yzyllarca gizli kalm geleneksel bilgiler, imdi giderek daha ok gn na kmaya zorlanmakta; bu bilgiler bana tarihin gecikmi nkteleri gibi grnyor. Bir yanda bizim astronomlarmz ve eksobiyologlanmz, evrende gezegenleri saptamak iin var gleriyle urarken, te yanda eski metinlerde bu gezegenlerin bitki rtleri betimleniyor. Kabbala, "Tann tarafndan ilham edilmi" metin olarak kutsal saylyor. erii en st dereceden rahiplerce, bilginlerce korunmu tu. Bu bakmdan herhangi bir tredi edebiyatmn kiisel bilimkur gu fantezilerim bu metne katmas olanakszd ve aktanlan bilgi de damdan dercesine deitirilemezdi. Byle bir eye yelteninse din adamlar zmresi topluca isyan eder ve durumu hemen dzeltirdi. yleyse nasl oldu da Nesziah dnyas halknn "ufak yapl" ol duu ve burun yerine "balannda sadece iki delik" bulunduu sy lendi? Yazarlar bununla sadece Afrika'nn kalbindeki herhangi bir pigme halk m kastediyordu? Bu, hi de olas deil; nk "bunla rn dnyasnda kzl bir gne grnyor." imdi pheciler mzmz lk edip dnyamzda da pekl kzl bir gne grlebileceini sy leyeceklerdir. Bylesi bir grnt, hafif sisli havada grkemli bir grupta ya da denizin zerinde gne doarken oluabilir. Bu bakm dan Kabbala'mn yazarlan dnyadaki gnei kastetmilerdir ve "ba larnda iki delik bulunan" yaratklardan sz etmekle de sadece ya banc kimselerin irkinliini kendi gzellikleriyle kyaslamak iste milerdir. Yanl rotadr bu ve bu rota da bizi bir yere ulatrmaz. Peki, Tziah dnyas halknn niye "yzleri ok gzeldir" ve orada ni ye "iki gne panldamaktadr?" Buna karlk Thebel dnyas "g neten ok uzakta" bir yerdedir. Tannlar haritasn -yani dnyadaki erken kltrlere dnya d ndan etkilerin haritasn - elbette ki izemezdim; hem tek hem de pek gvenilmez bir kaynaa dayanmam gerekiyordu. Kabbala'da dnyad varlklara ilikin eler ok yetersiz. Fakat br yanda "Vymaanika-Shaastra", Lugalbanda'nn uuu, Etana'mn uuu var; Hint Vedalan ve in'in destanlan, gkten gelen ilk be imparatoru var; Dogon zencilerinin Nommolan ile Srimad Bhagvatam var. Bun lar ve bunlann dnda ynla kutsal metin bir araya gelince, duru ma adamakll arlk kazandnyorlar.

101

Bu bilgiler imdiye kadar uzun sre niye sadece gizli dernekle rin sun halinde kuaktan kuaa aktarlp durdu? Niye kapal kap lar ardnda sadece gz krpan baz cppelilerce bilindi? Bunda psi kolojik engellerin etkisi byk; bu engellerden gerek Bat gerekse slam toplumlar ac ekti. Dncenin hapsedilmesi, eski dinsel ge leneksel sylentilerin tmyle yanl yorumlanmas ve Yenia'n ideolojilerinin buna katlmasyla salanmt. Kendilerini sorumlu hisseden makam sahipleri, ou kez iyi niyede, insann bilgisizliin karanlnda tutulmas gerektii sansn var gleriyle srdrmek istemilerdir. Bu yanl karara geerlilik ve hakllk kazandrmak iin kimi, kendisine tm itenlii yle, yreini aan insann ruhunu kurtarma ii ni ktye kulland, kin ileri de sahte sorumluluklarla ideolojileri kul land. Her iki halde de zincirin sonunda gerek olmayan bulunuyor du. Bilgi ve zeky, bilgisizlik ve budalalkla kyaslamak sz konusu olunca, ou insan bilgiyi ve zeky deil, bilgisizlii ve budalal tercih etti. nancnda ye ideolojisinde ortaya konulmu hibir farkl seenee ulaamayan, zamamn tekelleri izin vermedii iin hibir baka metni okuyamayan ve tartamayan bir toplum, dinsel ve ideo lojik dn tarznda mutlaka ksrlasn Kendi inancna, o zamana kadarki inamm hafiften zedeleyecek deiik bir eyler katlmas varsaym, burada kutsal ilkelere saldn olarak deerlendirilir. Dnemeyen, kyaslayamayan, tartamayan, okuyamayan ve modern bilgiyi kiisel mantnn iine katamayan kii, kendini bile bile aptallatrmtr. Bizle) evrensel bir peynir gibiyiz; peynirin ma yalanma sreci ve kt kokusu gemiten gelecee doru esmekte dir. Tekniin birok alannda harika ilerlemeler gerekletirdik; ama beynin mutfanda pien yine hep ayn pilav.

Tibet'te ve Japonya'ca da
nsanolunun en eski zek rnlerini borlu olduu o tannsal lkenin da havasm ksa bir sre solumak olanam buldum. (Tan nlar insanlan kendi benzer eri olarak yaratt.) Tibet krallanmn so yunu anlatan Gyelrap'in, yirjmi yedi efsanevi kraldan sz edilir; bun lardan yedisi uzaydan gelmitir ve insanlann arasna "gk merdive ninden inmitir."^10) Bunlar k tannlan olarak tanmlanrlar. Dn yadaki grevlerini tamamladktan soma tekrar uzayda kaybolmu lardr. Tibedilerin bu yedi gksel reticisinin, inlilerin en eski

102

be imparatoruyla ya da Dogon zencilerinin sekiz Nommosuyla z de olduu kolayca kamdanabilir. Bizim zayf akll atalarmz, me tinleri birbirine kartrmlar herhalde. Ne var ki bu sz Tibet iin geerli deil; nk Tibediler "tan rsal reticilerinden" bir de kk bir sandk almlar; iinde en es ki yazyla yazl eyler bulunan bu kk sandk, gnmze kadar kutsal emanet olarak manasrlann birinde sakl kalm. 17. yzyl da Tibedi tarihi Lama Taranatha'nn kaydettiine gre, tanrsal reticiler rahiplere, yapm olduklar ziyareti resimleyerek belge lendirmelerini tavsiye etmiler/ 111 ^ Benzeri bir olay da Japonya'da cereyan ediyor. Gne tanra s Amaterasu'nun torunlarndan biri, Kyuu Adasnda bulunan Takaiha Da'mn doruuna inmi. Yalmzca egemenlik simgesini -ayna, kl ve ta mcevherlerini- getirmekle kalmam, aynca bir tannsal vaatte de bulunmu: "Bu lke..." demi, "benim soyum dan geleceklerin hkmdar olarak egemenliklerini srdrecekleri blgedir... Dilerim, bu gksel hanedan geliip ycelsin, yer ve gk gibi sonsuza dek srsn!"^112) Gerekten de Japon imparatorluk ha nedannn gk tannlan soyundan geldii gnmze kadar kabul edilmitir. Ayncq "tannsal" armaanlar da binlerce yl varlklanm korumutur. Gne tannas Amaterasu'nun Honu'da se kentinde bulunan tapnana her yl milyonlarca Japon, kutsal ayna'ya tapn mak iin hacca gider. Kutsal mcevherler ise Tokyo'da imparator luk saraynda muhafaza edilmektedir. Kl da, Orta-Honu'da Nagoya yakmlannda Atsuta tapnanda durmaktadr. Kkeni Japon ada devleti olan iki figr, sz konusu stn kud retli gk varlklarm betimlemektedir. Bunlardan biri "Kappas"r; yzgeci andnr perdeli elleri, keli gzleri, kocaman kulaklar ve ok acayip yksek bir apkas vardr. Kappas'n en ok gze ar pan yam ise "hortum eklindeki burnu"dm, bu hortum srtnda bulu nan bir kutuya uzanmaktadr/ 113 ^ Buna benzer hortumlu varlklann hem Hindistan'da hem de Orta Amerika'da ta kabartma tasvirleri vardr. Hindistan ve Endonezya'da grlen, hortumlan azn nn de bulunan "Ganea" figrleri, kesinlikle tann tasvirleridir. Orta Amerika'da ise Monte Alban ve Tula'da (Meksika), Copan'da (Honduras), El Baul ve Tikal'da (Guatemala) bu hortumlu figrle rin fotoraflanm ben ektim. Tikal'da, heybedi Maya harabelerinin nndeki mzede duran ve ok eyler anlatan bu hortumlu tam karsnda, arkeolog dostia-

103

nm ne diyeceklerini kestirememektedir. Bu konuda hibir ey bilin medii iin de, metreye yakn boydaki tatan kabartma heykele "TikaPin klasik-ncesi ant" demekle yetiniyorlar. Bense onu bir tanrsal reticinin -bal bana byk bir olay saylmas gere k e n - tatan tasviri olarak nitelendiriyorum. Byk heykelin ba kopmutur, geni omuzlarndan aa kvrlm durumda iki dirsek inmektedir. Bilekleri bir eit manetin iindedir ve her iki eli de kaba yapl bir parmakl eldivene sokuludur. Tanrsal retici kar mak grnml izmeler giymitir; bu izmelerden yanlara doru kvrlan marpular kmtr. Giysisinin her yam kapaldr. Kemerin de ne olduu anlalmayan bir "torba" asldr. Gsnn ortasndan hortum eklinde bir boru kmtr; bu boru, birbirinin iine sokul mu seg inanlardan meydana gelmi gibi grnmektedir. Boru, vcu dun alt yamna doru kvrlmakta ve sol tarafta bir kutunun iinde son bulmaktadr. Til al'n klasik-ncesi amt, insann akl erdiremedii bir tekno lojiyi betimlemesini gstermesi bakmndan tipik bir rnektir. Ne var ki bu defa szcklerle dolaylamalar yaplmam, grlen ey ta a kazlarak edebiletirilmitir. Burada okuyucuya karlatrmalar iin iki resim sunuyorum. (Bkz. Ek/R-10) Biri "Tikal klasikncesi amt"mn orijinalidir, onun yamnda da sanat elinden kma bir re sim vardr; bu resimde yanl anlalm, teknolojik ayrntlar farkl renkler kullanlarak belirginletirilmitir. Uzmanlar bunun bir tann tasviri olduunu kabul ediyorlar; onlara gre bu tann, tren amacy la bir sr vr zvnn takm taktrmm ve gzleri pek iyi gr meyen birinin bile bir kutuda son bulduunu grecei hortum ise "stilize edilmi omurilikmi". Ey Mayalann tanns, aklm sen ko ru! Tannlar dnyasndan ikinci Japon sanat eseri "Dou heykelle redir. Bunlar 20 santim kadar boylan olan bronz figrlerdir; M.. 600 yllanndan kalmadrlar. Japon adalanmn birounda bulunmu lar ve sadece "tannlann yardmclan" olarak tanmlanmlardr. Bu defa "tannsal yardmclar' ikin giysiler iine girmilerdir; el yeri ne robotlannki gibi tutamalan vardr; bunlar, zerlerine eitli zel alederin kolayca taklabilecei yapdadr. Gzler, gzlk ek linde ok byk siperliklerin ardna saklanmtr ve kafamn tamam gzlkle birlikte kapal bir miferin iindedir. Brezilya'da Bep Kororoti, Orta Afrika'da, Dogon zencilerinin maskeleri ve Arizona'da Hopi Kzlderililerinin Kaina maskeleri ile karlatrmalar yapa-

104

hm. Tpk "Tikal'n klasik-ncesi amti" gibi "Dou heykelcikleri" de arkeolojinin hibir idealine uymamaktadr. Onun iin de ilgi ala nnn dnda braklmtr. Uzaydan gelmi bu ok saygn reticilerin ansna, gnmz de hal her yl bir tren dzenleniyor. 31 Temmuz'u 1 Austos'a ballayln gece, Kumamoto sahilinde yzlerce krmz mum yakla rak bunlar ak denize gnderilir. Bu mum klan, "bir zamanlar tanrlari yldzlardan dnyaya getirmi olan" bilinmeyen atei simge113 lemektedir/ ) Burada, Meksika'da Chichen-tza'da bulunan Kukullqan piramidiyle bir kyaslama olana ortaya kyor. Orada da -bugn hl 21 Mart'ta, tannsal retici, grlmeye deer bir k ve glge gsterisi iinde, on binlerce seyircinin nnde gkten iner; bu tren her yl byk bir enlik halinde tekrarlanr.

Aslnda D Gren Kim ?

Yazl belgeler, maskeler, heykeller, andar ve tapnaklardaki tann tasvirlerinden getik, doamn bannda yaayan ilkel halklann uyguladklan canl trenler bile dnden kalma yorumcu kibarlar b ln etkilemiyor. Ne var ki tannlann oku tm arlyla ortada dr. Gkten aa indikleri vurgulanan btn bu kltr getiriciler, "doamn insanlanlm elerine" benzetilmitir. Gne ve ay fan tezi kompleksi! atalanmzn akn zihinlerinde ynlendirici trl roller oynamtr, diye yazlar yazlmtr. nsanlara tanm bitkileri ve ajeder salam olanlar, hi kukusuz ay mizalydlar denilmi tir; nk onlar ay evreleri gibi abuk "bymler, ldrlmler ya da paralara aynlmlann." ^ Bylesi bir gzlem yntemine gre, gne nlanmn sakal ve byk kllan; tamisai figrlerin de ortaya kp soma kaybolan yldz lar Olmas anlalr eylerdir. Bunlan okuyunca insan alaya alnd n samyor. Bu eit anlamlandrma abalanm, daha nceki yzyllann bak asyla giriilmi olmasn anlayla karlayabilirim; ama gnmzde aym tutumla aym naneler yenmeye kalklrsa... Bu zr valan amdatrmak gerekten bir grev mi? Uzak gezegenlere ili kin bilgileri "ay ve gne fantezisi kompleksi iinde" bulup syleyen hangi tannsal azdr? Ya maddenin (atomun) yaps hakknda sy lenenlere ne denilecek? Ya da belirli metal alasndan, motor tiple ri ve silahlar hakknda sylenenlere? Kukusuz her ada kendilerine zg dnceler uyduran ya zarlar, ressamlar ve hayalperesder varolmutur. Kukusuz her a-

107

da yalanlar sylenmitir. Bunlarn tartma gtrr metinlerinin ve sa nat rnlerinin konumuza fazla bir yardm dokunmaz. Hayalciler an cak kendi bildiklerini, bilebildiklerini yanstabilmilerdir. Antik an bilimkurgu ncesi diyebileceimiz uydun na edebiyat var; ancak bu metinler kesinlikle kutsal kitaplara girememitir. Hayal rn ykle rin ancak pek az bir deer ifade ediyordu, bunlar parmenlere yazl m ve bu parmenler biiyk kitaplklarda yer almtr. Arkeolojik alan ar rmalannda ka a yapanlann eline mhr, ticaret szlemesi, tarilsel belge veya kral bildirisi gibi bir eyin gemesinin onlan nasl mutlu ettiim bi iiriz. Eski arivlerin neler ierdii yaklak olarak kestirilebilir. Bu arivlerde n-bilimkurgu asla yer almamtr. Eslilerden kalma bilgilerin bekisi olan barahipler, bu nitelikte bir eyin arivde yer almasna isyan ederlerdi. Buna karlk halk ynlanna hitap eden edebiyat, kutsal metinler de hibir kayba uramadan yer alabilir. Zamannda gncellii bulu|nan nemli tarihler, ticaret anlamalan ve benzeri eyler ya da din le ilgili byk gereklikler kaydedilmi ve zenle saklanmtr. Bi zim kmeye yz tutmu uygarlmz, yeniden ya kandili ana dnmek zorunda kalsa ve bin yl soma da bir gazete arivi gn na kanlverse, gelecein etnologlar aya ini yaplmasn, ay otosuyla birlikte bir ham hayal ve bir edebi uydurma olarak nitelendi rip kabul etmeyeceklerdir. Bu arivden Apollo'nun aya doru yola ktn okuyacaklardr, Apollo'nun ise ok eski bir tam olduu herkese bilinmektedir. Peki, ay yzeyine inen kimdi? Bir kartal! Ne denilmiti: Eagle has landed! Grdmz eitim tek yanldr; bu eitim kendi evremizin d ndaki gerekler konusunda hem bizi kr etmekte, hem de nceden belirlenmi modellere gre davranlan ynlendirmektedir. Eer o cuklar ilk genliklerinden itibaren bir han stnde kann aktm bir sevgili tannya inanmaya ynlendirilmilerse, ounlukla bu inanca uy gun dinin yaygn olduu lkede yaamaktadrlar. Yeryznn baka bir kesiminde ise baka ocuklar, esiz peygamber Muhammed'e ina narak yetimektedir. Her iki gruptan ocuklar, kendi dinlerini evrenin en doal gerei olarak renir ve hibiri, bebekken gerekletirile cek dei tokula Hristiyan ocuun dan bir Mslman ocuu - ya da bunun tersinin- yaplm olabileceini aklna getirmez. lk genlikten itibaren belirli eylerin retilmesi, dncemizi ynlendiriyor. En eski geleneksel sylencelerin ve ilka tarihinin gzle grlr tanklar olan yadigrlarnn ele alnmasnda da aym

ekilde tek yanl davranyoruz. nsann dnce yaps nce okul ve din, daha sonra yksek renim ve renkli edebiyada biimlenir. Ya nltc bir gven iinde, bir eyleri kesinlikle bildiimiz sams ar basar. Buna ters den kamlara ve kamtlara fkeyle kar kan/. Psikolojik davran modellerimiz tmyle az gelimitir, burnu muzun snrn aan her kozmik bilin reddedilir. Bizde kkler sa ylan mnldanarak sayarlar ve minik parmaklan gsterilerek onla rn saylan kavramalan salamr. Hindistan'da ise ocuklar, saylar la belirli kavramlar arasnda benzerlikler kurarlar: Bir - ay ki - yanm ay evreleri - gzler (!) Drt - Vedalar Be - Oklar Alt - Mevsimler Yedi - Gnler Sekiz - bosu (uzay yaratklan) Dokuz - gezegenler (!) Bilgimiz bir mahfazann iinde kilitlidir, baka bilgileri algla mak iin hibir duyum olana yoktur. artlandnlm gri beyin hc relerinde depolanmam eylerle karlanca duyargalanmz he men devreye girer ve tepkimiz bunlan gln ya da olanaksz diye deerlendirmek olur. Periskopumuzu indirir ve o eylerin zerinde gezinirken "kandar nerede?" diye barnz. Bu tannsal reticile rin geride brakt teberi nerede? Nerede bunlar? Hani? Gnmz etnologlan, cra bir yerde yaayan bir oyma ziya ret etse, oradan aynlrken elbette ki helikopterlerini, kameralann, lm aletlerini ve dier donammlanm tekrar evlerine gtrecek lerdir. Etnologlann ziyareti ise oyman tarihinde yer edip kalacak tr. Belki de bir kameramn tanmlanmas "tannnn gz" diye yap lacak, bir toplu tabanca "hayvanlan ldren gmbrt" ve helikop ter de "ses karan kanatlan olan gemi" diye anlatlacaktr. Etnolog lann geride brakt teberi nerede peki? Nerede bunlar? Hani? Ama metal ve plastik eya kalr denilebilir. Sahi mi? O halde otuzlu yllarda yere aklm uaklar nerede? Ya Birinci Dnya Sava'mn o kaln zrhlan? Nerede bunlar? Hani? Bugn mzelerde varlklanm srdren eylerin birou da, bin yl iinde artk sergilenemez olacaktr. Uzayl "tannlar" iin ise bin yllk deil^ birkabin yl lk bir gemi sz konusudur. Bu kadar uzun bir zaman sohra ET'ninfr-

109

latp att teberiyi bulmay beklemek samalk olur. Onlar da deeri bulunan eylerini toparlayp yanlarnda gtrmlerdir herhalde.

Uzay Gemilerine Benzetilen Tapnaklar

Uzayl reticileryalnzca edebiyatta ve plastiksanadarda izlerbrakmadlar, gk gemilerinin benzerlerini de insanlara yaptrdlar. Hem de yle ktya da parmenstnde deil - bylesi ok ksa mr l olurdu- heybedi mimari antlar halinde. Eski tapnaklarn birou plam ve yaps bakmndan dnyadlann "gkkentleri" ne benzer. "Priyavrata'mn olu stn zekl Kral Sakadvipa, o zaman be nim lkemde 'tannlann arabalan'na benzeyen bir tannlar evi yap1 rd. Yap tannsald, tatand ve bykt." - ^ Tannsal tadara benzetilen bu eit tapnaklar Hindistan'n her yamnda vardr. Birka rnek: - Madras yaknnda Mahabalipuram'da Rathamandira, - Tanjore'de Vrhatdisvar tapna, - Khajuraho'da Kandarya tapna, - Bombay'da Virupaksa tapna, - Gwalior'da Tclika tapna, - Bodhgaya'da Mahabodhi tapna, - Elura'da Kailasanath tapna, - Khajmaho'da Laksmana tapna, - Puri'de Jagannatha tapna, - Bhubaneswar'in Lingaraja tapna, - Gney Hindistan'da Kanipuram tapna, - Orta Cava'da Borobudur tapnak da. Listedeki bu tapnaklar yalmzca farkl zamanlarda yaplmam, farkl tannlara da adanmr. Buna ramen hepsinin ortak bir zellii vardr: Planlan ve yaplan bir vimana tipine uyum gsterir. Rahip mi marlar, yeni yaplarda da bu ok eski gelenein kaybolmamasna titiz likle zen gstermilerdir. Her tapnan tam tepesinde ya bir tann ta ya da bir tann tekeri bulunur, istisnas Orta Cava'da Borobudur ta pnadr. Buras dev boyudu bir stuba halindedir ; daha kk 1472 stubadan olumutur. Bu stubalar zerlerindeki sivri kuleciklerle an ya da yanm kreler gibi grnrler. Bunlarn birok anlam vardr:
(*) Stuba: Hindistan ve Gneydou lkelerinde bir tapnak eidi. Kmbet bii mindedir. Tapnma stubann etrafnda olur.

110

Gney Hindistan'da Kanipuram'da tanrlarn tatlar tasa dnmtr. Geri plan da grlen piramit kule, byle bir tat, bir "Ratha"y gstermektedir.

Hayat yolculuunun sonu iin simgedir, mezardr, yaratc glerin merkezidir, Budist lemesinin "temel, kubbe, kule" olarak parasdr, uzayn boyudandr, tannlar dnyasna tanma aracdr, iinde trensel harekederin yapld tannlar tatdr. Burada dinler kkendeki ilevlerine bal kalm, "koruma" grevi ni yerine getirmitir. Tapnaklar binlerce yl boyunca yaplmlar, onarlmlar ya da batan aa yeniden ina edilmilerdir. Ne var ki rahipler, gemite verilmi eski mesajn yeni talarda da aynen kalmasna zellikle dikkat etmilerdir. Bu durum Roma mimari slubundaki Hristiyan kiliseleriyle karlatnlabilir. Bu kiliseleri hepsinin plam, bir ha gsterir. Ayn eyi eski ya da yeni btn ca milerde de grrz: Hepsi Mekke'ye yneliktir. Bylece tapnak ya pmndan bir mesaj kanlyorsa da, ne yazk ki bu mesajda dnya-

dlann dnyaya ini yapmalarnn tarihi yoktur. Ancak kesin olan bir nokta varsa, o da evrenin bir kesinden bu ziyaretin ok uzun zaman nce yaplddr. Byle olmasnn da akla yakn bir nedeni var. nsanlk tarih an da, yani her halkn tarihini bir yerlere yazd zamanlarda dnya dn dan bir etkiyle karlasayd, insanlar tanrlarnn ziyareti hak knda ka ln kitaplar dolduracak kadar bilgi aktarrd. E.T'ye ilikin olarak orta ya konulan btn geleneksel sylenceler, bu nedenle tarihsel deil de sadece dinsel kaynaklara dayandnlabiliyor. Ne var ki ok eski, pek ok eski zamanlarda dinsel kitaplar, yazl tarihten baka bir ey deil diler. Bu eski dediimiz zaman, ne kadar gerilerde olabilir?

De Bana Ne Zaman?
Sicilyal Diodor, ilci bin yl nce unlar yazyor/ ^ "Msr rahipleri, gne tanrsnn egemenliinden skender'in Asya'ya gemesine kadar geen zamam yaklak 23.000 yl olarak hesaplyorlar." Diodor, ikinci kitabnda Babil'deki Kaideli rahiplerin astrono mi bilgilerini ayrntl biimde anlatr. ok esasl diye nitelendire rek bu bilgilerini ver ve onlarn astronomiyle ilgili bilgeliklerine rnekler verir. Bu rneklerde, binlerce yl soma yeniden ortaya ko nulacak ve o zaman da| gerek dinsel gerekse bilimsel evreleri ye rinden hoplatacak bilgilerle karlayoruz. Peki, neden diye soruyo rum kendi kendime? Kaideli rahiplerdeki bu bilgiler pekl ok n ceden de okunup renilebilirdi/ ^ Kaideli rahipler, gezegenler hakknda "bunlarn her birinin kendine zg ayr yolu olduunu", birbirine eit olmayan ve eidi "deikenlikler gsteren hzlarla" hareket ettiklerini sylyorlar... Sz komsu yldzlar arasnda Ay'n, arlndan tr "Dnya'ya en yakn olduunu ve dolamm en ksa zamanda tamamladm; ancak bu ksaln hareketinin hzndan deil, "yrngesinin ksal ndan ileri geldiini" belirtiyorlar. "Ay'n nn baka yerden alnma" olduunu ve kararmasnn da "dnyann glgesinin ayn s tne dmesinden ileri geldiini" vurguluyorlar. Diodor, Kaidelilerin btn insanlar arasnda "yldz bilgisinde en byk birikime sahip olduklarn" saygl bir edayla belirtiyor. Hele bu astronomi uzmanlarnn, insanlk tarihinin yana ilikin g rleri ok artc.
19

112

Kaideliler kastnn, evrenin kurulmas konusu zerinde kimbilir ne kadar uzun sre durduktan soma ortaya koyduklar yl says, ok kimsenin hemen kabul edebilecei gibi deil; nk onlarn he sabna gre, skender'in Asya seferine kadar drt yz yetmi bin yl gemi. Rakamla: 473.000 yl! Dev boyudu bu zaman dilimim, Babil Krallar Listesi'nin Kai deli rahipleri dorulamasna ramen, yine de saf saf kabul edecek deilim. Bu Krallar listesi, Irak'ta, Dicle Vadisinde Horsabad ken tinde bulunmutur; siyah renkli, ok keli bir bloktan olumakta dr. Her plakann stne krallarn adlan, egemenlik sreleriyle bir likte kaznarak yazlmtr. Bilim dnyas, bu benzersiz bulguyu WB 444 koduyla kataloglara geirmitir. Blok, bugn Oxford'da Ashmolean Mzesi'nde ziyaretilerin hayranlm toplamay srdrmekte dir. stnde neler yazl? "Krallk gkten indii zaman krallk Eridu'dayd. Eridu'da Alulim krald, 28.800 yl egemen oldu. Alalgar 36.000 yl egemen oldu. ki kral 64.800 yl egemen ol dular. | Bad-tibira'da En-men-lu-ana 43.200 yl egemen oldu. oban Tann Dumuzi, 36.000 yl egemen oldu. kraln ege menlii 108.000 yl srd. I Larak'ta En-zib-zi-anna 28.800 yl egemen oldu. Sippar'da En-men-dur-anna krald, egemenlii 21.000 yl sr d. Bir kral 21.000 yl egemen oldu. Suruppak'ta Ubar-tutu krald; 18.600 yl egemen oldu. Bakent te sekiz kraln egemenlii 241.200 yl srd. Tufan, bunlardan son ra oldu. Tufann olmasndan soma, krallk yeniden gkten indi. Krallk Kis'te idi. Kis'te Ga-ur krald. 1200 yl egemen oldu. Gulla-nidaba-anna-pad 960 yl egemen oldu. Zukakip 900 yl egemen oldu. Atap 600 yl egemen oldu. Atap'n olu 840 yl egemen oldu. Ge kan oban Etana krald. Egemenlii 1560 yl srd. Etana'mn olu Balih 400 yl egemen oldu. Tizkar, Samug'un olu 305 yl egemen oldu. WB 444'e gre Tufandan nce on ilk kraln egemenlii toplam 456.000 yl srmtr. Tufandan soma "krallk yeniden gkten in mitir." Hkmdarlk tahtlannda srayla yer alan 23 kral, toplam

Tanrlarn oku / F:8

113

olarak 24.510 yl, 3 ay ve buuk gn sren bir egemenlik sresi geirmilerdir. Burada hatrlatmak isterim ki Kutsal Kitap'n on atas, Tufan'dan nceki patriyarklar da akl almaz uzunlukta bir mr srmler dir. Adem, 900 yldan fazla bir zaman yaam; Hanok, 365 yan dayken bir uan arabayla "gklere gtrlp orada gzden kaybol mu; onun olu Metuelah, 969 yl gibi kutsal bir yaa eritikten soma lm. Btn bunlar bu dnyada olmu. nanc btn Yahudiler ile inanc salam Hristiyanlar, bu yl saylarm olduu gibi kabul ederler. Ne var ki bu sreler, WB 444 Eski Babil Krallar Listesindeki egemenlik yllarna ve Kaideli as tronomlarn tarihlerine gre hayli ksadr. "Hep birlikte yanlyoruz; ama herkesin yanlmas baka trl oluyor!" (Georg Christoph Lich tenberg, 1742-1799) nsanln geliiminde dnyadlann bir zamanlar yapm ol duklar ziyaretieri hasralt etmeyi, sulandrmay ve saprmay do rusu pek gzel baardk. Ya bugn? Bugn daha m akll davran yoruz?

114

4 .

B O L U M

GEREK M YOKSA GEREN YTRLMES M?

Kefedebileceimiz en gzel ey, en akl erdirilmez olandr. Albert Einstein, 1879-1954

Byk bir kannca yuvas dnn ve bu hayvancklann akll olup aralarnda iletiim kurabildiklerim (aslnda bu iletiimi kendi lerine gre salamaktadrlar) varsayn. imdi de bir sopay hoyrat a yuvadan ieri sokup oraya buraya acmaszca vurun. Tepki ne olur? Kannealan korkun bir tela ve aknlk dalgas kaplar. Bu hamarat hayvancklar, nasl bir gcn dardan lkelerini byle al lak bullak ettiini anlamazlar; bir insann nasl bir ey olduundan haberleri yoktur, niye bunu yaptm, ne yaptm da kestiremezler. Kanncalar iin sopamn yuvalanna sokulmas, bir depreme denktir; kuluka merkezlerinin mahvolmas, zellikle de kutsal kralieleri ne kar "kannca dnyas dndan" yaplm bir saldndr. Bir somaki kannca yuvasna usulcack yaklan. ncecik bir dal paras alp yuvann kysnda, on santimetre kp kadar toprak y nna yer deitirtin. Yuvamn o kesimindeki kanncalar akna d np oradan oraya kouacaklardr; ama yuvahn btnnde herhan gi bir tela olmayacaktr. Akll hayvancklar olay mutlaka yetkili bir makama bildirecek, yuvamn o kesiminde meydana gelen zarar lar giderilip her ey eskisi gibi olacaktr. Karncalar dnyasnda hu zur srp gidecektir. imdi de ayn hareketi art arda yapn. Hibir kanncay yaralamayn ama yuvamn eidi yerlerinde kk ykm lar meydana getirin. Eer yuvada "kannca basm" gibi bir kurum varsa, bu kurum eidi yrelerdeki bu huzur bozucu olaylan mutla ka bildirecektir. ncecik dalla yaplan mdahalelere tamk olan ka nncalar, kutsal kannca kskac ve am yapra zerine yeminler

115

ederek olayn yle ya da byle cereyan ettiini anlatacaklardr. Ne var ki yuvann gvenli i kesimlerinde bulunup da olan bitenden ha bersiz kanncalar, anlatlanlar bir para glmsemeyle dinleyecek lerdir. "Karnca dnyas dndan saldn" gibi laflar edeni de azarlayacaklardr. Belki bilge kanncalardan birka, yaplan zaran yerin de grp buna gre bir karara varma giriinde bulunacaktr. Ancak onlar da olayn, bir daln knlmasndan ya da oradan geen bir hay vann sakarlndan ileri geldii eklinde grler bildireceklerdir. in iinde "kannca dnyas dndan akll bir varln" parma bu lunduunu kabul etmeyeceklerdir. Tedirgin edici giriimlerinizi bu defa sk aralklarla tekrarla yn. Arada srada tek tek kanncalan alp kk bir cam kabn iine koyun, laboratuara gtrp inceleyin, soma da kanncay tekrar yu vasna gri gtrn. Dehete kaplm bulunan kanncalar, hemen kannca basn yayn kurulularna koacak; yaantlanm anlatacak; ne var ki anlattklan eylere sadece glnecektir. Kannca dnyas dndan biriyle gerekten karlam bulunan kanncalar, gsteri dknleri, psikopatlar, "kannca dnyas d bulumalar" uyduran arlatanlar ya da uydurduuna kendi de kr krne inanan banaz lar diye nitelendirileceklerdir. Ancak bu kiilerin hepsi, dorucusu ve sahteknyla, "kannca dnyas p bulumalar" a ilikin tartmalann srp gitmesine de yol aacaktr. Karnca iletiim kurululan, nceleri alayc ve ikircik liyken yava yava kukulara kaplacaktr. Gnn birinde de "kann ca dnyas d saldrlar" muammasm aydnlatmakla grevlendiri lecek ilk komisyonun kurulmas zaman gelip atacaktr. O gnden itibaren de kanncalar iin sadece iki olaslk sz ko nusu olacaktr: I. "Kannca dnyas dndan saldnlan", yabanc bir akll var lk tarafndan ynlendirilen hareketler olarak kabul etmeyi yine inatla reddederler ve kendi kelerine ekilirler. Bylesi bir tutum onlar kmaz sokaa srkleyecektir: a) Ufuklann geniletme ansm karacak ve hep kapal bir sis tem iinde bulunduklan u sanacaklardr. b) Bylece kanncalar d akll varlk (KDAV) tarafndan mahvedilmeyi de gze alm olacaklardr; nk KDAV, karncalan "akll olmayan" ve "ahlaksal adan deeri bulunmayan" diye de nitelendirebilecektir. c) Kannca dnyas d bir olay gerekten yaam ya da

116

KDAV tarafndan incelenmeye alnm karncalar ise elbette susma yacaklardr. Benzeri olaylar yaam kiilerle temas yollan araya caklardr. Birileri tarafndan gzlem altna alnp alnmadklanm ya da birilerinin kendilerini etkileyip etkilemediini mudaka mey dana karmak isteyeceklerdir. Sonunda kendi nderlerine duyduklan saygy -bunlar gerek olamn gerekliini grmek istemedikle ri iin- yitireceklerdir. Bu da yuva iinde ayaklanmalara yol aa caktr. II. Kannca toplumu, KDAV ile temas kurmaya karar verir. Ya plan mdahalelerin nedenlerine ilikin bilgiler derlenir. Hatta ya l kanncalar, K D A V den birok ey renilebilecei grn ileri srerler. Bu durumda unlann olabilecei dnlebilir: a) Kanncalar birka bin am yapram, bir gen oluturacak biimde, yere der, bylece akll canllar olduklann belirtirler. b) Atomun (en kk birimin) simgesi olarak, dklm yap raklarla bir daire olutururlar ve hemen ardndan bunun yamna bir ikincisini daha koyarlar. ki daire bir izgiyle birbirine balanr. Birbirine balanm iki atomla, en kk molekl gsterilmi olur^ c) Yayn yaparak KDAV ile balant kurmak isterler; bunun iin de duyargalanyla -KDAV'n dalga boyunu yakalamak umu duyla- birka frekansta yayn yaparlar. KDAV'n kanncalar iin alglanabilir bir bant geniliinde ya yn yapp yapmadm karncalar bilemeyeceinden, bu son eylem ancak btn ksa dalga boylan bir bir denenerek yaplabilecektir. u kannca masalm niye anlattk? nsan toplumu tpk kannca lar gibi davranyor da onun iin! Ateten Gmlek

UFO sorunsalna ufack bir katkda bulunmaya kalkmak d 117 pedz "ahmaklk"tr^ ). (Ciddi insanlar byle bir eyle uramaz. Yeter! Peki, yine de biri kalkar bu soruna el atarsa, ne olur? Bir an da kendini gln duruma dm insanlann plnde bulur. "Ciddiler topluluundan" hemen kap dan edilir. Bir kimsenin UFO aratrmacs olmak iin hangi faklteye yazlmas gerekiyor? Tavan yetitiricisi, yumurta satcs ve tra fras yapmcs olmak iin hangi faklteye yazlmyorsa oraya; yani hibirine. Peki, bir ni versiteli grubunu UFO aratnclarna kar eyleme geirmek iin hangi faklteye bavurmal? Ayn yere!

117

Bylece iki taraf eit haklarla kar karya geliyor ama bir mi nik farkla, kazanan taraf hep UFO-kartlar oluyor. Bir UFO g ren, ya da "nc trden karlama" diye adlandrlan ekilde, bir UFO'yla burun buruna gelmek gibi bir talihsizlie urayan, nesnel kamt bulunmadndan yand demektir. Yaanan olay, iyi bir foto rafla ya da hatta bir video filmiyle belgelendirilse dahi durum fark etmez; kar taraf bu belgeleri de kabul etmeyecektir. Hatta aym U F O yaants 50,100 veya 1000 kii tarafndan anlatlsa, o zaman da bu insanlar ltidesel bir telkinin kurbanlar saylacaklardr. Bu in sanlar bir serap grmlerdir, olay bir gz aldanmasdr veya gr dkleri eyler fzelerden, uzay istasyonla nndan uydulardan yeryz ne dm paracklardr. Ama bu g n n ; olaylan yln 365 gn ve dnyamn her yamnda cereyan ediyormu, olsun! Yani uzaydan dn yaya, dnyal yapm bir plk bombardman hi aralksz m s rp gitmektedir? Gelgelelim trl numaralarla ne srlen bu uzay pleri yutturmacas tkannca, bu sefer de U F O ad verilen eyler iin yakrmalar yoluna saplyor. Bunlar iin "kk uak" deniyor, "uurt ma" deniyor, "scak hava balonu, k yansmas, hayal rn, gz al danmas, sinek srs, yksekten uan meteoroloji balonu" deniyor; grldkleri gece ba dndrc hzyla Dnya'mn evresini dola nan "parlak kl gezegenler" de olabilir. Anti-UFO lobisi, batan bata sahte bilimsellikle srekli "bilimsellik" cppesini giyiyor, a mur atma ve dorudan doruya engel olma yntemine bavuruyor, istedikleri gibi olmayan durumlarda da hemen "ciddilik" kalkammn ardna saklanyor. Dnyada hibir bilgisayar, 24 Haziran 1947'den beri, ka insa nn tek bana veya gruplar halinde dnyadlarla temas kurduu nun hesabm tutmu deil. Belirttiimiz o tarihte, leden soma 14.30'a doru, piloj Kenneth Arnold, amzn ilk UFO'sunu gr d. Yere aklm bir C-46 nakliye uam aramak amacyla Was hington eyaletinde, I Cascada Dalan zerinde dolayordu. Birden sol tarafta, parlak k saan, disk biiminde, dokuz cisim grd; hepsi birden bir zincir oluturmutu. Arnold, bu UFO filosunun ga rip manevralarn ancak dakika kadar gzlemleyebildi. Daha soma bunu "sanki fincan tabaklan suyun zerine kayyor gibi gr nyordu" diye betimleyecektir/ 1 1 8 ) "Uan tabaklar" kavram do mutu. Ne yazk ki o zamandan beri kimse, byle olaylann hesabm

118

tutmad. Oysa bylesi bir saym, gen sosyologlar iin dl kazand rc bir aratrma projesi olurdu. statistikiler de bildirilen temas saysnn ykseklii karsnda mutlaka app kalrlard. UFO ede biyat, "tamkl" olaylaryla 1000'den fazla adn ortaya konulduu dnya apnda bir genilik kazanm durumdadr. Yalnz Anglosak son lkelerinde bu konuyla ilgili 500'den fazla kitap sayabiliriz. Bir yerlerde yazl olarak saptanm olaylann says kimbilir katr? Balanndan UFO olay gemi kimbilir ka insan, ekingen, rkek, iine kapank olduklarndan sessiz kalmay yelemitir? Bu kimse ler evrelerinin olumsuz tepkisinden korktuklar, kendi kafalarna gvenemedikleri ya da meslekleriyle ilgili nedenlerden susmak ge reini duymulardr. UFO olaylan, zaman zaman bilimsel olarak ele alnm, farkl sonulara varlmtr. Amerika Birleik Devlederi hava kuwetierince finanse edilmi, dedikodulu C O N D O N raporu^119) daha ok olumsuz sonulara varrken, Prof. Dr. Ailen Hynek UFO cephesin de durumu ok daha farkl grmektedir. Bu arada lm bulunan Prof. Hynek, Chicago Northwestern niversitesi Lindheimer Astro nomi Aratrma Merkezinde astronom olarak alyordu ve bilim sel UFO aratrmalarnn "Papa"s saylyordu. Jacques Valle, ma tematiki ve astronom olarak esasl bir analizden soma yle bir so nuca varmt^121); "UFO muammas... karmzdadr ve bunu ara trmay srekli savsaklayanlayz. Analizlerimizin sonunda durum, kendi varlmzn bile, bu aratrmann ne oranda ciddiyetle yr tlm bulunmasna bal olduunu ortaya koyabilir." statistiklere baklrsa dncelerde bir deiiklik olduu gze arpmaktadr. Daha ok bilim adamlar ve sanayi nderlerince oku nan Amerikan dergisi Industrial Research Development, UFO konu sunda bir anket dzenledi. Buna gre ankete katlanlarn: % 27'si, UFO'lann varlna kesinlikle inamyor; % 34' UFO'lann var olabileceini kabul ediyor; % 12'si bu konuda pek emin grnmyor; % 19'u UFO'lann var olabileceini sanmyor; % 8'i kesinlikle U F O yoktur diyor. UFO'lardan yana tavr koyanlarn toplam % 61 oramnda olma s, dncelerdeki deiimi gstermektedir. Hatta ABD'de 1990 yaznda yeni bir bilim dal, k^ndi yayn or ganyla birlikte kuruldu: foloji. Bunu basn yle bildirdi: "Yllardan beri 'tammlanamayan uan nesneler' (UFO'lar),
i

119

topyaclar ve hayal gc geni 'bestseller' yazarlar iin zel bir il gi alan olmutu. imdi ise bilim, karanm sonunda vermi bulunu yor: Uan tabaklar olay nyargsz aratrlmaldr. Bu amala Amerika'da bir ihtisas dergisi, Journal of UFO Studies kurulmutur. Yayn hayatna yeni balayan dergi, ncelikle imdiye kadar mes lektalarnn glmesi korkusuyla susmu olan aratrmaclarn bilgi lerini kamuoyuna aktarmak istemektedir. (Adres: 2457 West Peter son Avenue, Chicago.)" UFO'ya inananlarn ounlukla yal bayanlar veya bunak bay lar arasnda bulunduunu; ya da bu inanca, en ok Bat Avrupa'ya oranla insanlarn daha kt eitim aldklar gelimekte olan lke lerde rastlandm ileri srenler, 1991 ylnda iyi bir ders aldlar. Fransa'da nl bilim dergisi Science et Vie (Bilim ve Hayat), gen okuyucular iin de bir ek-dergi karyordu. Science et Vie -Junior adndaki bi dergi, yalan 8 ile 16 olan okuyuculan arasnda "Parapsikoloji ve UFO" zerine bir anket yapt. Genlerin % 45'i UFO'lann varln kabul etmekteydi; bunlann % 51'i erkek, % 49'u kzd, 023) Kendimizi beenme duygusunu tatmin ediyorsa, bahanelerin trlsn bulmaktan kanmayz. Bir tutumdur bu; UFO'lara, byle bir ey o l m z diye inanmayz. Sayn doa bilimci Dr. Lee DeForest de, 1957'dt, aym tutumla u gr ileri srmt/124^ "Gelecekte bilimsel ilerleyiimiz hangi dzeye karsa ksn, insanolu asla Ay'a gidemeyecektir." On iki yl soma, 23 Temmuz 1969'da, Apol lo II Ay'a ii yapt. (Not: Dr. Lee DeForest, dnyadan habersiz bu grnde yalmz deildi. Greenwich gzlemevinin 1957'de mdr olan Sir Harold Spencer Jones da aym eyi sylemiti.) Bilim tarihi, bizlere, ok saygn otori :elerin de sama sapan d nceleri temsil ettiini retiyor/ 125 ^ Nitekim M.. 2. yzylda, s kenderiyeli nl astronomi bilgini Ptohmeus unlar retmiyor muydu/ 1 2 6 ) "Kesinlikle belirtmek isterim ki, Dnya evrenin merkezindedir ve btn gk cisimleri Dnya'mn etrafnda dnmektedir."

Yalan Nerede Syleniyor?

UFO'larn szn eder etmez, iyi niyet sahibi insanlar hemen uyan parmam kaldnyorlar. Peki, iyi niyet sahibi insanlar karsn da bizi kim uyaracak?

120

Prof. Dr. Allen Hynek, Amerika Hava Kuvvetleri'nde UFO so runlar dammam olduu srada unlar not ettiini vurguluyor/127^ "Belirtmem gerekir ki hava kuvvetleri, ayn ayr her olayda ken di karar veriyor... yaknda ordunun U F O yllk raporunun hazrlan masnda "olas bir uak", "herhalde bir uak" diye yorumlar yapma eilimi gsterecei grlecektir. Bu da bana eski Greklerin Prokrustes efsanesini hatrlatyor: Bu Prokrustes bir yol kesiciymi, yaka lad insanlan bir yataa yatnr, boyu yataktan ksa olamn ayaklanm ekip uzatr, uzun olamn da ayaklanm kesermi." 1947'den 1965'e kadar A B D Hava Kuvvetleri'nce 10147 olay aratnld. Bunlardan 9501 olay, Air Force'un bana buyruk ltle rine gre zmlenmi saylp "Mavi Kitap Projesi"ne konuldu. Ge riye -o zaman- ne olduu anlalmayan UFO'lara ilikin 600 ra por kald. Bunlar ne olacak? te size tipik bir rnek: Amerikan hava albay William Colemam, 1955 ylnda gen bir askeri pilot olarak dramatik bir U F O grntsne tamk oluyor. O ve iki arkada yabanc nesneyi izliyorlar; bu nesne tyler rperti ci manevralar yaparak uuyor ve sonunda akl almaz bir hz gstere rek gn karanlnda kayboluyor. Gen pilot, bu yaants hakkn da eidi makamlara birok rapor vermek zorunda kalyor. Aradan ydlar geiyor, ayn William Colemann hkmet tarafndan atana rak "Bluebook - Mavi Kitap Projesi"nin yelerinden biri oluyor. Genliinden yaad olayla ilgili olarak anlatklannn bulunduu dosyay anyor. "Dosya, ynla dokmann iinden kaybolmu umu " maymunlar" gibi davranyoruz: Birinci maymun gz n yummu, ikincisi kulam tkam, ncs azm kapatmtr. Yllardan beri Amerika'nn btn resmi makamlar -hava kuvvetle ri, donanma, savunma bakanl, CIA ve NSA (National Security .Agency - UFOar hakknda hibir ey bilinmedii, hibir verinin toplanmad gvencesini verdi. Ne var ki zgrce bilgi derlemeyi garanti eden "Freedom of Information Act" (Bilgi Verme ve Alma zgrl) balkl yasaya dayanarak baz A.B.D. yurttalar, b tn resmi bildirilerin yalanclm ortaya karan dosyalara el atma y baardlar. Amerika'nn en byk bulvar gazetesi National Enqu irer, 1985'te, o zamana kadar gizli tutulmu dosyalann zederini ki tap halinde yaynlad/ 129 ^ Bylece neler dndrld renildi; gelgeldim her zaman her pislii meydana karan byk yayn organlanndan hibirinde
121

bir gazeteci silaha davranmad, hibir gazete bir "Watergate" yayga ras koparmad. Niye? Sosyolojik davranmz bize her zaman an cak "sri'nn ho grecei kadar bir cesaret gstermemize izin ve rir. yi n bulunan bir astronom, fakltesi tarafndan grevlendiril meden ne diye UFO muammasn aratrsn? Astronomiyle ya da buna benzer bir ile uramas iin kurulmu bir blm, bir U F O grevi iin niye ara-gere hazrlasn? Hele her eyi ok iyi bildii ni sanan bir sr adam, byle bir ie harcanacak paramn sokaa atlm saylacam avaz avaz hayknyorsa, o blm byle bir hazr la ne demeye kalksn? Drst personelden biri, birka U F O y ksn ayrntsyla byte altna almaya kalkp da aka alaya alnmay ne diye gze alsn? Politikaclar ve onlarla ayn cinsten olan medya elemanlar, kendileri rzgr estirmeyip aksine sadece esen rzgra gre kanat rptklar srece hibir ey deimeyecektir. Kendim farfara bir anti-UFO lobisine ezdirtmeyecek o ok nl medeni cesaretimiz nere de kald? Bu konuda vgye deer birileri varsa, onlar da U F O ki taplarn yaynlayarak hi deilse tartma konusu olmalanm sala yan yaynevleridir. UFO'larla karlama olaylarnn medyamzca ele aln tarz na ilikin eletirimi genelletirmemek gerekir; nk bu konuda Isorumluluklanmn bilincinde olan adamlar var ve nce de vard; hatta son yllarda ihtisas dergilerinde, galaksilerde bir koloni kurmak ola na ve E.T'nin insanlar zerindeki etkisi hakknda yazlar yaynla yan bilim adamlar bile kt. Bu eit mesleki dergilerin geni oku yucu kitlesine ulamas zordur, stelik yazlar da hep bilimsel s lupta olur. Bu bakmdan onlar genellikle konuyla dorudan ilgili olmayan kiiler grmedii gibi gazeteciler de grmez. Yrekli dnrlerin ele ald ilk konu, evrende akll canlla rn bulunup bulunmad sorunuydu. evresinde bir gezegenler siste minin dnd yldzlarn var olabilme oram ne kadardr? Gezegen lerin baml olduklar Gnee uzaklklarnn - n e ok scak ne ok souk olmalarnn- olaslk oram ne kadardr? Canllarn bu geze genlerde yaamalar iin gerekli nkoullarn olaslk oram ne kadar dr? Canllarn gelime gsterme olasl? nsana benzer canllarn gelime olasl? Bu nitelikte yaama biimlerinin, bizim geirdii miz gibi bir evrimde, kendini yok etmeden srebilmesi olasl? Bu nitelikte yaama biimlerinin, kendilerine zg genetik "yap kutulanyla" (Fred Hoyle^ 30 ^) galaksi iinde yaylabilme olasl?

Gezegenler bir yldzn yannda, tpk bir kedinin yannda yav rularnn bulunmas gibi bulunsun isteniyor. Yalnzca bizim Samanyolnda 400 milyardan fazla yldzn bulunduu gz nne alnrsa, bylesi bir ortamda akll canl trlerinin yaama olaslnn yk sek bir oranda olduunu kestirmek iin insann ille de istatistiki ve eksobiyolog olmas gerekmez. "Biz yalmz banayz kuram" her ne kadar gururumuzu okuyorsa da, gerei temsil edecek gte deildir. Denilecek ki nasl olur da E.T'ler birbirleriyle ve Dnya'yla aralarndaki ok byk mesafeleri aabilirler? Nasl olur da bu kadar byk uzaklktan, biz dnyallarn varlm bilebilirler? Btn bu sorular, uzun zamandan beri aklc -rasyonel ve g venilir bir tarzda ele alnp zmlenmi bulunuyor. Bunlar konuy la dorudan ilgili olmayanlarn bilmemesi doaldr, antiUFO lobisi nin bilmemek istemesi ise utan vericidir. 1982 ylnda Uluslararas Astronomi Birlii (LAU), astronomi, astrofizik ve eksobiyoloji alanlarndan ok deerli kafalann yer ald bir bilim adamlar kurulu kurdu, bu kurula "Komisyon 51" ad ve rildi/131) Komisyonun grevi, dnyad kltrlerin varlm ve bun larla temas olanaklarm aratrmakt. Bu grev ok daha byk bir proje olan SET (Search for Extraterrestrial Intelligence) adl proje nin iinde yer alyordu/ 1 3 2 ' 1 3 3 )

Birazck Kuram
Komisyon 51'in bakam Astronom Prof. Dr. M. Papagiannis, baz hesaplamalar ortaya koydu, bunlar her salkl matematik ile mi gibi rtlemez nitelikteydi. Buna gre, bir zamanlar alamaz kabul edilen yldzlararas mesafeler, yakn bir gelecekte ve bugn ulalabilecei anlalm bulunan bir teknolojiyle akl alr zaman dilimleri iinde alacaktr. Ik hznn sadece yzde biri kullanla rak, Papagiannis'e gre, tm Samanyolu tek bir noktadan harekede on milyon yl iinde iskn edilebilir.^ 134 ) Zaman daha da ksallabilir, bunun iin de k hznn yzde ikisinden fazla bir yaylma sra ti ya da "kartopu sisteminde" deiken bir yaylma gerekli. Bununla ne demek isteniyor? Bir uzay gemisi k hznn yzde ikisi bir hzla hareket ediyor ve on k yl olan mesafeyi 500 dnya ylnda ayor. Bunun zeri ne gemi personeline ikinci bir uzay gemisi yapm iin bir 500 yl

123

daha veriliyor. Olabilir mi bu? Biz insanlar, geen yzyl iinde at arabasndan Ay fzesine, boncuklu hesap tahtasndan bilgisayara ulamay baardk. Bunun iin de her eyi nce tasarlamak, soma gelitirip snamak zorunda kaldk. Bir uzay gemisi personeli ise her eye elbette "sfrdan" balamak zorunda deildir; nk btn plan lar ve fabrikasyon yntemleri eksiksiz olarak ellerinin altndadr. Yabanc bir gezegende, doru ya dmc malzeme kullanmak kou luyla, ilk yzyl kukusuz zorunlu endstri tesislerinin kurulmasyla geirilecek, bu sre belki de 200 yl olacaktr. Her ey hazr olun ca, asl uzay gemisi 30 ila 50 ylda yaplacaktr. imdi hareket eden iki uzay gemisi vardr, her biri yine k hznn yzde ikisi bir hzla aksi ynde hedefe yollanacaktr. Bu gemilerin personelinin de, 500 yl srecek yolculuktan soma, bire r yeni uzay gemisi yapmalan iin 500 yl zaman olacaktr. Etti drt. Ve bylece katlanarak byye cektir gemilerin says. Gemilerin ne tr motorlar olacaktr? Bu konuyu Mnih Tek nik niversitesi'nden Prof. Dr. H. Ruppe, dokuz yl nce yazd eserinde ele almt/ 1 3 5 ) Onun meslekta Princeton niversitesi'n den Prof. Dr. Gerard O'Neill, "iinde birka kuan yaayaca uzay gemileri" araclyla akll hayatn evrene yaylmasn anlatan parlak bir hesaplama ortaya koydu/ 1 3 6 ) Tutucularn sandnn aksine uzman kiiler, uzaydaki mesafe lerin nasl alabilir olduunu oktan beri biliyor deildiler. Eer sa dece istenseydi, bu problemler elbette ok nceden zmlenebilir di. ET'lerin ise bunu oktan zmledii anlalyor. Bilim dnyasndan baz zeki kafalar, ET'lerin bize kar garip davranlar zerine de dnce retmilerdir. Almanca konuulan blgede zellikle Dr. Johannes Fiebag bu konuda bir hayli yaz yaz^ (137,138,139) j n g j i j z c e konuulan blgede ise ET'lerin stratejileri izerine bilimsel makaleleriyle Prof. Bracewell^ 140 ) ile Prof. Deardorfr 1 4 1 ' 1 4 2 ' 1 4 3 ) zellikle gze arpar. Ben de nceki kitaplarmn bi rinde baz grler ileri srmtm, daha soma bu dncelerimi gelitirdim. Bir ipotez var; buna gre dnyamz, dnyadlar tarafndan bir snak olarak, bir eit "hayvanat bahesi" olarak grlmektedir. Bir hayvanat bahesinin ilemesi iin nkoul, bekilerinin de ziya retilerinin de dosta davranmasdr. Bu nedenledir ki ziyaretilere nadir kularn yuvalarm ellemeleri, ; slaman kzdrmalar, timsah lar canl kpeklerle beslemeleri ya da zehirli ylardan armalar

124

yasaklanmtr. Hayvanat bahesini ziyaret edenler bu kurallara uyarlar. Hayvanlar sadece belirli bir mesafeden gzlemlenmek ve incelenmek iin bahededir. Bahe bekileri bu kurallara aynen uyulmasna titizlikle dikkat ederler. imdi bekiler, hayvanlar arasnda bir trn, tekilerden ok daha fazla zekya sahip olduunu biliyorlar. Bu hayvan trnn, ya ni insann, felsefi dnceye, soyudamaya, matematie yetenei var dr; ok ynl bir kltr ve teknik gelitirmitir. Bekiler, insann hayvanat bahesinin snrlarnn telerine kmay denemesinin, sa dece bir zaman sorunu olduunu da bilmektedirler. Acaba onu snr larn tesine brakmal m? O zaman acaba bekiler ve hayvanat bahesi ziyaretileri iin bir tehlike oluturur mu? nsan olarak bizler, ka galaktik uygarlk bulunduunu (henz) bilmiyoruz. Bunlarn iinde saldrgan uygarlklarn bulunmas hi de olanaksz deil. Belki de metabolizmalar bizden farkl ya da be den yaplan bceklerinki gibi olan canllarn bulunduu uygarlklar var. Bu eit yaama biiminin bizimkiyle badamamas da olas. Belki de insana benzer canllarn kurduu saldrgan uygarlklar var, bunlar bir gezegenler savann galibi olabilirler ve saldrganlklanm uzaya yaymak isteyebilirler. Saldrganln, salt kendi gezegeni nin nfuz alamm geniletme amacm tad da dnlebilir. By le saldrganlara ve buna benzer baka yaylmaclara kar dnyadlar, bir galaktik kulp, bir "Dnyad Birlemi Milletler rgt" kurmulardr; yaynladklan bildirilerinde, baka ilkeler arasnda, dnyad hibir uygarln, gelimekte olan bir uygarln evrimi ne, gelimekte olan o uygarlk kendi gcyle galaktik kulbe katlncaya kadar kanmamas da saptanm olabilir. Yani bekilerle hayvanlar birbirlerine ilimemektedir. Ama bu hal sonsuza kadar srp gitmez. Bir ocuun byyp serpilmesi yasaklanamaz, insanln da uzaya almas. Evrendeki akl sahibi btn canl trleri de aym hakka sahiptir. Bununla birlik te insan denilen hayvann baheden dar kabilmesinden nce bir koulu yerine getirmesi gerekli: Bar olduunu kamtlamak zorun da. Peki, gzlenip gzlenmediinden ve kim tarafndan gzlenip de netlendiinden haberi olmazsa bu i nasl yaplr? Sorular: Bizler ban sever miyiz? Saldnlanmz brakmaya ha zr myz? Akll baka canl trleriyle ho geinmeye yatkn myz? Bu sorunlar kendiliinden zmlenir. Dnya, birbirinden farkl rklan, dinleri, eit eit karakterleri ve tipleri, aynca deiik trler-

de hayvanlan ve bitkileriyle bir "hayvanat bahesi"dir. Bu bahe ayn zamanda bir okuldur. Bu bahede snavdayz; snav baanrsak, tm kozmosla temasa geecek kadar olgunlatk demektir; snav baara mazsak, kendimizi ve belki de btn baheyi yok edeceiz dernektir. Kozmik erevede bir eleme srecinden geiyoruz. nsanlar, 'galaktik kulbe" el uzatmazdan nce baheyi banla amak zorundadr. Bundan dolaydr bekilerin "ambargo"su, dinginlii. Bu dingin lik, insan trnn hem gzlemlenmesine hem de "bekilerin" insan dan korunmasna yanyor. Ancak "hayvanat bahesi Dnya" zerindeki bu ambargo, yz de yz kesin deil. Minik admlarla bize yardma olunmak da iste nebilir; bu yardm, onu isteyerek kabul ettiimizi ve bu yardma la yk olduumuzu gsterdiimiz takdirde yaplacaktr. Peki, bir yan dan ambargo uygulanrken, br yandan minik admlarla bir kolla mann uygulanmas nasl olacak? Ve layk olduumuzu gstermek ne demektir? Bunun gereklemesi yle olur:

Toplum ve E. Tier
A.B.D. Stanford niversitesinden nl radyoastronom Prof. Dr. Ronald Bracewell, yeryznde her hkmetin dnyad canl trlerinden gelecek radyo mesaj lanm gizli tutmas gerektii gr ndedir. Bu gizlilik, UFO'lann yere inileri ve E.T'lerle dorudan temaslar iin de geerli/ 1 4 0 ^ Bu tuhaf davran iin gereke olarak, mesajlan deifre edecek veya dorudan karlamalan yaayacak ulusun, "dardan gelen bilgiyle" stnlk kazanma umuduna kapl mas olasl gsteriliyor. Bu stnlk yalmzca askeri anlamda de il, sosyolojik, ekonomik, teknik, dinsel ve kltrel alanlarda da d nlebilir. Eer dnyad mesajlar "zel" aratrma ekiplerince alnr, deifre edilir ve yaynlanrsa ya da tek tek kiiler dnyadlarla grme olana elde ederse, hkmeder ve niversiteler bu mesajlan "aptalca aka", "gsteriilik" ya da "yanlg" olarak nitelendirmeli ve olayn tm zerine derhal "bir gvenlik fanusu geir melidir" / 1 4 ) Bu durumda dnyadlar, ulusal boyutlarda bir an n ce sk balantlar kurulmadan, mesajlanm bize "minik admlarla" nasl ulatracaklardr? Saldrgan olmayan, iyi niyetli galaktik uygarlklar bunlan bil mektedir. Onlar sadece ulusal boyutlarda, daha dorusu tek bir grupla kuracaklar ilikiyle elde edecekleri bilgilerden yararlanma-

126

yacaklarn da bilmektedir. Onlann psikolog ve etnologlan, dnyadlann baskn yapar gibi kendilerini insanlara gstermeleri halin de, bunun Dnya uygarl iin nasl "felakedi sonulara" yol aaca nn da bilincindedirler. Bu durumda, global boyudarda yaplabile cek tutarl davran olarak, ok temkinli admlarla eylemlerde bu lunmaktan baka yol kalmyor. Sorun nasl zmlenecektir? "Minik admlarla" eylem yle bir dozda ve dnya apnda yle bir tarzda yaplmal ki, ne hkmeder ne de yksek okullar bir nleme hamlesi gerekletirme olana elde edemesin. Dnyad mesajlar bir yandan kamuoyuna duyurulurken, br yandan da ordu ve bilim evreleri iin "kabul edilmez" veya "inaml maz" grlsn. Bir ey inamlmaz ise, insanlann teden beri uygulad gelenee gre gln saylacaktr ve gln olan eylerle ise, ne hk met makamlan ilgilenir ne de yksek okullar. Bu durumda ambargo zedelenmeden kalr ve yine de insanla "minik admlarla" yardm edi lebilir; nk gerekte evremizde neler dndne ilikin bilgi yava yava renilecektir. Ancak bu renilmenin "genellikle insanln dnyad mesajlan kabul etmeye ruhsal adan hazrlkl olu derece sinden daha hzl olmamas" gerekir. ( 1 4 3 ) Nazik bir UFO'cuk, app kalm bir insan kitlesi nnde ortaya kverse, yol aaca "felaketli sonu" acaba nasl bir ey olurdu? Bu soruya soruyla cevap verelim: UFO'lar, btn tribnleri do lu bir futbol stadyumunda ortaya ksalar, insanlann tepkisi nasl olacaktr? Byk kentlerin zerinde grnrlerse? Kutsal ziyaret yerlerinde? Camilerin, katedrallerin, Budist tapnaklanmn zerin de? E.T'ler bulutlarn iinden aa iniverseler, eidi dinlerden inanc btn kiiler acaba nasl duygulara kaplacaklardr? rnein Paskalya gn, Roma'da Sen Piyer meydam'nda tren yaplrken or taya kverseler ne olurdu? Geen on yllar boyunca dnyad ha yat, yldzlararas mesafelerin almas ve UFO'lar hakknda sade ce zrvalar yazm bulunan sayn bilginler, onlarla birdenbire karlaverseler acaba neler kekelerdi? Halktan toplanan vergileri sa vunma fzeleri, avc uaklar ve yksek teknoloji rn radar tesis leri iin harcayp duran ordu komutanlanmn kafalanmn iinde, dn yadlar anszn burunlarnn nnde dans etmeye balarsa, acaba neler olurdu? Yz binlerce antropolog ve onlann milyonlarca yan da, bir anda insann evrimin son aamas olmad aka ortaya ksa acaba neler hissetmek zorunda kalrlard? UFO'lann kalabalk insan topluluklan karsnda paldr kldr

her k, televizyon kameralar nnde uzun sre her grnleri, bizim iin bir kltr ve din oku olacaktr. Eski alarn Tannlar oku tekrarlanacaktr. Bizlerse byle bir darbeye ruhsal bakmdan hazrlkl deiliz. E.T'lerin ufuklanmzda kitlesel gsterilere giri mesi, bizim tarafmzdan saldn olarak nitelendirilecektir. Saldr ganlardan ise korkulur, onlann sevdiimiz eyleri ykmak ve yaban c eyleri bize alamak iin geldikleri sanlr. Saldrganlarla karde lik kurulmaz; onlann tatl diline, gler yzne de inamlmaz. E.T'ler ince duygulu, duyarl bir tutum gstermezlerse, insan bilincinde hibir deiim meydana gelemez.

Dardan stila M?
UFO personeli -bunlann olduu hep varsaylmtr, konuya imdi deiniyorum- insanlk karsnda ok yumuak ve ok saygl davranacaktr. Dnya dndan hoyrata bir saldrdan korkan her kes, bylesi bir istilann insanlk tarihi boyunca hi olmadm d nmek zorundadr. E.T'lerin "sihirli teknolojileri" nedeniyle bugn olduu gibi dn de dnyay fethetmeleri olana vard. nl radyoastronom Prof. Frank Drake, 1960 ylnda O Z M A adl projesini, dnyad uygarlklann radyo sinyallerini almak ve onlara kendi sin yallerimizi gndermek amacyla balatlnda^ 145 \ rkek yrekliler hemen uyan parmaklann havaya kaldrmlard. Knayan sesler, bu davranmzla galaktik pozisyonumuzu belli edeceimizi, bunun ise bir sim ifa etmek olduunu ve E.Tf'lerin iyi niyetli olup olmadklanmn bilinemeyeceim ne srdler. Belki de onlar, bize sal drmak iin radyo sinyallerimizi klavuz olarak kullanacaklard. Bel ki de bizi egzotik leziz yemekler olarak listelerine koyacaklar veya acayip canl rk diye hayvanat bahelerinde tehir etmek zere ka fesler iinde yurtlanna gtreceklerdi. On yllardan beri Dnya uygarlktan, hemen btn dalga boylannda radyo ve televizyon program yaym yapyorlar; bunlar dnyadlarca kolayca alglanabilir. Bizden uzaklklan k yllanyla hesaplansa dahi, bunu yapabilirlerdi. Hele boazna dkn dnyadlar iin egzotik leziz yemek olmamz pek olas deil. Bu konuda 17 yl nce unlan yazmtm/ 103 ^ "Dnyadlann yemek listesinde yer almak gibi bir tehlike ger ekten yoktur; nk bizler ol pahalyz. Yalmzca baka bir G ne sistemine yaplacak bir tama ii iin gerekli byk enerjiyi ve

128

bu enerji iin harcanacak byk paralan dnn; enerji hibir yer de bedava deildir. Dnyadlar damaklarnda Dnya insanlarn yemek arzusunu hissetmilerse, bu durumda herhalde hepimizi kutu larn iinde konserve yapp yurtlanna uuracak deillerdir. Bizi na dide yiyecekler olarak evlerinde tavuk gibi reteceklerdir, bylesi ok daha ucuz ve kolaydr; bunun iin de salkl birka insan hcre sini buzdolabna koymak yetecektir. Nitekim biz de lezzedi mantarlan artk ormanda ve dada toplamyor, onlan zel ifdiklerde re tiyoruz. Istakoz ve som bal da artk ak denizde tutulmuyor, on lan retme havuzlanndan topluyoruz. Neler olabilir? Meraklanma yn, zek dzeyleri bu kadar yksek canllar kesinlikle yamyam de ildirler." Bir saldn, akll canllann oturduu bir Dnya'mn istilas tabu dur. Hibir E.T, yabanc akll varlklarn geliimine paldr kldr kanmaz. Byle bir kanmada ynetim yumuak, temkinli ve zama nn koullarna uyum iindeyse baarl olur. Ynetilenler, dnme srelerinin belirli bir yne evrilmesi iin geri baz darbeler yer ler; ancak bu darbeler asla bir tokat olmaz. Dnyadlann Dnya mz en azndan kazanlm toprak olarak greceklerine inananlar unutmasnlar ki, evrenin sonsuz uzaynda milyarlarca gezegen bu lunmaktadr. Korsanlar gibi galaksiler-d yamalama seferleri yapmann, en vahi E.T'lere bile yaran olmaz. Her dnya kendine zg yaa ma biimleri gelitirmitir; aralannda benzerlikler olabilir ama z delik yoktur. Dnyamz fethedecek olanlarn, bizim yal, gzel gezegenimize yerleebileceklerini de hi sanmyorum, zaferlerinin sefasn sremeyeceklerdir. Paris'te "Ritz"de geceleyemeyecek, Havai'nin lks yzme havuzlarnda keyif atamayacaklardr. E.T'ler insana benzer olsalar dahi (bu konuya deineceim), yurtlan olan gezegende bizdekinden bambaka virslerin ve bakterilerin bulun mas gerekir. Bu konuda, ilk astronoann, Ay yolculuundan dn lerinde apar topar karantinaya sokulmalarn hatrlatmak isterim. Onlann Ay'dan insanlk iin tehlikeli, bilinmeyen bir bakteriyi ge tirmi olabileceklerinden korkutmam myd? Kukucu kiiler iin, UFO igallerinin, neden nfus younluu fazla olan blgelerde yaplamayacam gsteren mantkl ve ikna edici gerekelerimiz de var. Biz insanlar, nadir hayvanlann yaama alkanlklanm aratrmak istersek nasl davranrz? Ku ailelerim zel mikrofonlar ve teleobjektiflerle inceleriz. Hayvanlar rktme

Tannlarn oku / F:9

yiz, hele korkutup panie uratmamaya zellikle dikkat ederiz. On larn iftieme ve kuluka davranlarn belirli bir uzaklktan gzet ler, tmelerini teybe kaydeder, soma da laboratuarda bunlardan anlam karmaya alrz. Bugn bizim gezegenimizde yuvarlak hesap 3000 dil konuulu yor -bunu M usa'm n dilinden (1,11,5) sylersek, tam bir Babil dil karmaasdr bu. Binlerce yl nce de ET'ler, o zamanki insanlarn dillerini renmi olmaldrlar. Bu amala da dnyadlann, belirli blgelerde belirli insan gruplarn gzlemlemi ve incelemi olmala r gerekir. Aksi halde onlann bazen Tibete, bazen Arami veya es ki Msr dilini ya da filanca dili bilmeleri aklanamaz. Bugn dnyadlar, radyo ve televizyonla yaplan yaynlan anlayabilmek iin, en azndan balca dillerden onunu renmek zorundadrlar. Ayrca bizlerin psikolojisini, siyasal ve dinsel sistemlerimizi de incelemek zorundadrlar. Bizler kavga etmeye ve bakalanna buyurmaya d kn myz? Saldrgan myz? Dnyann silah sistemleri, rnein hidrojen bombas, kimyasal ve biyolojik silah diye icat ettiimiz adi likler dnyadlar iin tehlikeli olabilir mi? Dnyadaki siyasal ikti dar durumlar nasldr' ktidarlar diktatrce mi yoksa demokratik bi imde mi yrtlyor? Ksacas E.T'lerce zmlenmek zorunda olan ynla sorun var, stelik bunlara aklk kazandrlmas abalan halk toplulukla r nnde de olmaz. Olmay, duygularmza ve psikolojik davran biimlerimize onlann nazik bir tutumla sayg gstermek isteyilerin den filan deildir. Bu da, dnyadlann her zaman insanlara hep sap yerlerde, in cinin top oynad meknlarda rastlamalarn da ha iyi anlalr klmaktadr. "Dnceler pire gibi birinden b ir bakasna srar. Ama herke si srmaz." (Georg B.Shaw)
" . ' * ' ' '

Eski Bir Yaant - Yeni Bir Otopsi

te byle inlerle cinlerin top oynad bir yerde, altml ylla rn banda, bir UFO olay cereyan etti. Barney ve Betty Hill'in ya ants, UFO edebiyatm bilenlere zerinde konuula konuula posa s km bir olay gibi gelecektir. Bu konuda birok kitap yazl d ^ ve birok n yazar olay ele aidj.d 1 8 ' 1 2 0 . 1 4 6 ^ 4 7 - 1 4 8 ) Bu olay imdi yeniden byl e altna ekiyorsam, bunu deiik bir bak a syla yapyorum. V< irilen bilgileri bunca zaman soma yeniden gz-

130

den geirmek ve o vakider yaplm itirazlar da aratrmak istiyo rum. te size ok iyi belgelendirilmi bu olayn yks: Olay, 1961 ylnda 19 Eyll' 20'ye balayan gece cereyan edi yor. Betty ve Barney Hill renkleri farkl bir evli ifttir. Kadn 40 ya nda bir beyazdr, erkek 38 yanda bir posta memurudur ve teni nin rengi karadr. O gece tatillerini geirmi olduklar Kanada'dan evlerinin bulunduu Portsmouth kasabasna otomobilleriyle dnyor lard. Daniel Webster Highway denilen 4 numaral federal qtoyolda gidiyorlard. Vakit gece yansndan az nce olmal, (kesin zaman saptanamamtr.) Lancaster'in gneyinde, gn gneyba kesimi zerinde, yldz andnr bir nesne Barney'in gzne arpyor. Ber rak bir sonbahar gecesidir, mehtap vardr ve grnen k, eer aca yip harekederde bulunmasayd, gkteki binlerce yldzn arasnda hi de olaand bir ey olarak dikkati ekmeyecekti. Barney direk siyondayd, hz saatte 30 milden fazla deildi ve byle yava gitme si de gkteki garip a bir daha gz atmasna olanak verdi. Bu nesne hareket ediyordu, bazen yavalyor, ardndan hzlan yor, klanyor, soma karanyordu. Barney ilkin bunu kk bir uak veya helikopterin pozisyon klan sand. Kansmn da dikkati ni ekti. Kadn arabamn arka koltuunda duran drbn ald; Bar ney de birka defa arabay durdurdu, bylece "lgn " daha ya kndan gzlemleyebildiler. Ik durumunu bir kez daha deitirip bu sefer arkadan doruca, ssz yolun kenanna park etmi otomobi lin stne geliyor. Betty Hill korkuya kaplyor, Barney onu sakin letirip bunun geceleyin gkte gsteriler yapmak isteyen bir spor ua olabileceini sylyor. Yeniden yola koyulduklannda, drbn gznden ayrmayan Betty, "bir eit krenin ortasnda renkli bant" gibi bir ey gryor. Barney arabay yavalatyor ve yolun ortasnda uzanan geni beyaz izginin stnden sryor. Grnrde baka hibir otomobil yoktur. Aym anda U F O sessizce arkadan yaklap otomobilin tavam zeri ne geliyor ve biraz ilerde yolun sol tarafna konuyor. Bu olay White Mountains blgesinde, Franconia Notch ile Indian Head'in gneyin de, North-Woodstock'in 2-3 mil kadar kuzeyinde oluyor. Barney, grd nesneyi daha soma "8-10 kad ev yksekliinde"( 1 1 8 ) diye betimleyecektir. Omlet gibi yassym, topran zerin de havada duruyormu. Bu arada Barney arabasm durdurmutur; ama motoru almakta, farlan da yanmaktadr. Yabanc nesne Hill ailesinin otomobilinden 120 metre kadar tededir. Barney ara

badan iniyor, hl hava kuvvetlerinin yeni bir eyler denedii, ken disinin de buna rastlant sonucu tank olduu kansndadr. Kars drbn ona uzatyor. .Ayn anda UFO da konumunu deitirip yolun bir kenarndan br kenarna geiyor. Barney drbnle grdklerinin gerek olabi leceine inanmak istemiyor. Karsndaki koskocaman ey, sessiz ce, ar ar, park etmi arabaya doru kayyor. Barney, kabin pen ceresi gibi kl bir drtgeni ve onun ardnda be ila on bir kiiyi ga yet net biimde gryor; bu kiilerden birka bir iler yapmakta, brleri ise Hill iftine bakp durmaktadr. Barney drbn gzn den ayramazken bir yandan da "nanmyorum! Olanaksz! Dpe dz gln bu!" diye syleniyor. U F O otomobile yaklatka Hill ifti ayrntlar daha belirgin biimde seiyor. kisi de "pencere"nin ardndaki yabanc varlklarn "parlak siyah niformalar ve balarnda kasketleri olduunu" gr yor. "Harekederiyle eitime km Alman askerlerini hatrlatyorlarm/ 1 4 8 ) Barney daha soma giysilerin "parlak derileri" hatrlatt m, hepsinin ok dikkatli ve yaptklar iin bilincinde davrandm, hibir duygusal tepki gstermediim sylemitir. Bu arada Barney, otomobilden birka metre uzaklamtr, Betty ise arabamn iinde oturmaktadr, ak pencereden dar: "Dn geri ye ! " diye sesleniyor. UFO bu srada o kadar yakna gelmitir ki grnt s tmyle drbnn iini doldurmutur. Barney"pencere"nin ardndakilerden birinin, ne olduunu kestiremedii bir eyi zerine evirdii ni ve doruca gzn nianladm gryor. Bu kiinin de grubun nde ri olduunu igdsyle hissediyor. UFO'nun iindeki yabanc, ok ko caman gzleri, garip suratyla Barney"in iinde bir rperti uyandryor; birden korkuya kaplyor. Drbn gznden ekiyor; bu srada koca man nesne 25 metre kadar yakna gelmitir; "pencere"nin ardndakiler artk drbnsz de aka grlmektedir. Sonunda Barney, burada korkun bir eyin, Amerikan hava kuv vetleriyle hibir ilgisi bulunmayan bir olayn cereyan etmekte oldu unun bilincine varyor. Ayn anda da panie kaplyor, kendini bir sinir krizine kaptracak hale geliyor. "Bizi yakalamak istiyorlar! Bi zi karmak istiyorlar!" diye baryor ve uarcasna bir kouyla ken dini arabamn iine atyor. Betty Hill o anda UFO'yu brakp kocas nn kiisel gvenliini salamakla urayor. Kocas ise arabay ha reket ettiriyor, bir yandan da kesik kesik jestler yaparak ve iin iin glerek "Bizi karmak istiyorlar!" szn tekrarlayp duruyor.

132

Indian Head'in 45 kilometre kadar gneyinde, Ashland tepesi ne vardklarnda Betty Hill ilk kez: "UFO'lara inamr msn?" diye soruyor. Bu arada Barney biraz sakinlemitir. "Gldrme beni!" di ye cevap veriyor, "o bir U F O idi." Hemen aym anda ikisi birden ga rip bir ses duyuyorlar, arabamn titreimine uyum gsteren bir sestir bu. Ses bagajdan geliyor gibidir, srekli bir bip bip duyulmaktadr. Bir ara ses kesiliyor, soma bir baka ritimde yeniden balyor. Bu sefer ses yledir: biiip biiiip... bip bip bip bip. Direksiyonda oturan Barney etrafta UFO' yu aryor, Bett/den de bam pencereden karp saa sola baknmasn istiyor. Kadn, syleneni yapyor; ancak hibir ey gremiyor. Bu sefer Barney ona, bam uzatp arabamn stne bakmalsn diye baryor. Betty yine bir ey grmyor. Bar ney yeniden sinirlenip: "O ey bizim zerimizde, besbelli bu!" diye haykryor. Betty bir defa daha bam pencereden dar karp ce vap veriyor: "Hibir ey yok, yalnzca karanlk var stmzde!" Bip bip sesi bu sefer arabamn tavamndan geliyor, otomobille aym ritim de titremeye balyor. Bir sre soma otomobilin ii sessizleiyor. Barney kendi kendi ne: "Neredeyiz biz?" diye soruyor. Beynindeki gri hcrelerde bir yer ona sanki uyumu olduunu, sanki bir yerlere gitmi olduunu sylyor. Ne var ki direksiyon banda dipdiri oturmaktadr. O sra da far klan bir trafik levhasn aydnlatyor: "Concord, 17 mil" Betty: "Nerede olduumuzu anladk imdi," diyerek gs geiri yor. kisi de sakindir. Geri ikisi de bir U F O olaym yaayp geride braktklann biliyorlard; ancak o kadar garip olmasna ramen, bu konuda konumak ikisinin de iinden gelmiyordu. Her ey ylesi ne olanaksz, gerek d ve soyut idi ki... Betty bir fincan kahve i mek istei duydu iinde; fakat hibir mola yeri ak deildi. Bu du ruma hayli at; nk gece saat ikiye kadar baz lokaller hep ak olurdu. Concorde kentinin yamndan getiler; pek az konuuyorlard, ikisi de karmak dncelerin iine dalmt. Barney 4 numaral yoldaki bir sapaktan okyanus ve Portsmouth ynne sapt. Kasaba nn iinden geerken kular tmeye balam, evler sabahn ilk klaryla aydnlanmt. Hill ifti yolculuklarnn bu son aamasn da elbette ki saadetine bakmlard. Gelgelelim ikisinin de saati, nedendir bilinmez, ilemiyordu. imdi artk evlerindeydiler, mutfak taki saate baktlar. Bakar bakmaz da Barney ile Betty Hill ayldlar, yaklak iki
;

133

saatlik bir zaman iinde neler olduunu hatrlamyorlard. Ve 35 millik bir yolculuu da. Mutfaktaki masamn bana kp kahve itiler ve ne grm, ne dnm, ne hissetmii erse karlkl olarak birbirlerine anlat maya koyuldular. Yoldaki UFO ve bip-bip deneyiminden yaklak 45 kilometre soma ikisi de neler olup bittiim bilmiyordu. Ama iki si de "yol 93" levhasyla "Concorde 17 mil" mesafe levhasm oku duklarndan emindi. Barney birden vcudunun alt ksmm gzden geirmesi gerektii duygusuyla zorland. Bunu banyoda yapt; ama olaand hibir ey grmedi. Betty de kendim kirli gibi hissetmi ti; o da banyoda aynann karsna geip her yamna bakt. Farkl olan bir ey vard; neydi o? Hill ifti yaantlarn ee dosta duyurmamaya karar vermiti. Bu konudaki dnce ve duygulan farklyd. Barney, posta memuru olarak alaya alnmaktan korkuyordu. Belki de birka hafta iinde, o garip gk tat iin bir aklama yaplr ve dostlar arasnda bu olaya glp geerlerdi. Ne var ki gelip geen gnler ikisine de bylesi bir glme olanavermedi. Barney sessizce bir kede oturup kalyor, dikkatini toparlamakta zorluk ekiyordu. Bi eyler sanki iini oyuyor, onu hep o geceki oto yolculuunu dnmeye zorluyordu. Betty'nin de duru mu daha iyi deildi; gndzleri gzlerini korkuyla sk sk gkyz ne dikiyor, evin iindeki btn ka plan kilitliyordu. Onun teden be ri neeli olan ruh hali, yerini bir gvensizlik gerilimine brakmt. stelik ikisi de korkun kabuslar grr olmutu. Barney gittike artan mide arlarndan yakmnca, ev doktoru ikisine de klinikte kon sltasyon uygulad. Birka grmeden soma ev doktoru onlan Dr. Duncan Stephens adl uzmana gnderdi. Hill ifti, bu uzmana g ven duyarak o geceki yaantlarn anlattlar. Aradan bir yl geti, buna ramen Hill iftinin ruhsal durumu dzelmeyince, Dr. Step hens meslekta Bostonlu nl psikiyatrist Dr. Benjamin Simon a bavurulmasn nerdi. Dr. Simon, birka yl iinde zel bir tedavi yntemi gelitirmi, bu da kendisini sekin hekimlerden biri yapm t. Hastalanmn ouna ipnoz uygulayarak, kendilerini bunaltan ev hamlardan kurtarmak suretiyle iyi etmiti. Dr. Simon'un uygulad tedavi alt ay srd ve inamlacak gibi olmayan baz eyleri ortaya kard. Doktor hastalanna bir ipnoza raz olup olmadklarn sorda Betty ve Barney'e ayn ayn ipnoz uy gulayp her seans teybe kaydetti. Teyp kaydanmn daha ilk kar-

134

lanlmasnda, iki farkl bak asndan olmakla birlikte, aym ola yn anlatld meydana kt. Dr. Simon ayrca teyp bandanm has talarna da dinletti. Yava yava hatralar canland; bunlar, ayr ay r yaplan ipnoz seanslarndan elde edilen para para sonularla birletirilerek muammay rten sr zld. 1967 yl balarnda, John G.Fuller'in Hill iftinin yaantsn kamuoyuna duyman The Interrupted Journey adl kitabn yaynlanma sndan ksa bir sre somayd; Dr. Allen Hynek, Dr. Simon'la birlik te HlPlerin evinde konuktu. Akam yemeinden soma Dr. Simon, Hill iftine kendilerine ipnoz uygulamalarna izin vermelerim rica etti; nk - U F O ' l a n n titiz Papas- Prof. Hynek, ipnoz srasnda baz sorular yneltmek istiyordu. Hill ifti ipnoza raz oldu. Hynek'in ynelttii artmac sorular, o geceki yaantnn bir defa da ha dorulanmasndan baka sonu vermedi. On yl soma, 23 ubat 1977'de, ben de Betty Hill'in evine ko nuk oldum. (Barney 25 ubat 1969'da lmt.) Karmda 57 yan da bir hanmefendi buldum; gler yzl, drst ve alak gnlly d. Sylediklerine derin ve iten gven duyarak 19 Eyll 1961 ge cesi yaadklarm tekrar ve tekrar anlatt. O zamandan beri olayn etkisinden kurtulamamt. Gerekten yaad bu olay geride izler brakm, Betty Hill'in ruhsal hayat belirgin ekilde deiiklie u ramt. Birden her yanda UFO'ar grmeye balamt. Bir tepenin ardnda bir U F O ss bulunduundan pheleniyor ve uzaktan gr d bir arabamn fanm UFO samyordu. Psikolojik eilimleri gere i UFO kar olanlar, Betty Hill'in aksaklklar gsteren bu davra nlarndan gerekleri rtmek amacyla yararlamp onun bu halle rini hibir zaman aklnn banda olmadnn kant diye gstermek istediler. Bylece etki ile sonuca yer deitirtildi. Kendisiyle kar latmda Betty Hill bana bir kitap armaan etti, kitaba yle bir anlaml ithaf yazs yazm: "Dilerim tanrlar bilmek istediklerini zi size hep bahetsin." Kaybolmu diyebileceimiz o iki saat boyunca neler olmutu? Hill iftini iki yldan fazla bir zaman srekli bunalma itmi olan ney di? Yabanclarn buyruuyla neleri unutmak zorunda kalmlard?

rknt Veren Gerek

Hipnoz albnda Barney, UFO'nun renk deitirdiini, rampa gi bi bir eyi dar uzattm anlatyor. ok iri gzleri, kck burun

135

delikleri olan iki yabana, otomobilden inmesinde kendisine yardm ediyor. Bu srada korkuya kaplyor, ancak yine de kendim rahatla m gibi hissediyor. Yabanclar Barney'i rampadan yukar ok garip grnml bir kapya gtryorlar. Orada Barney gzlerim kap yor, o zaman yabanclardan biri sert aksanl bir ngilizceyle korkma mas gerektiim, ona hibir ey yaplmayacam sylyor. UFO'nun iinde de Barney gzlerini kapal tutuyor ve birilerinin kendisi ni yoklayp durduunu, bir parman ensesinden kuyruk sokumuna doru srtnda dolatm hissediyor. Bir masamn stne yatrlyor ve yatt yerde defalarca dndrlyor. Bulunduu odaya bakalar nn da geldiini ve ona ok yabanc gelen seslerle aralarnda konu tuklarm iitiyor. Birisi azm tutup enesini bastryor, protez diini karyor. Yabana bir el kolunu tutup bir aleti trplercesine derisi zerinde dolatryor. Sam kartryorlar; kula, gzleri, parmak ular inceleniyor. Gbeini, cinsel organn elliyorlar ve ince bir i neyi vcudunun alt ksmnda gezdiriyorlar. Soma birisinin ayakkabsn giydirdiim hissediyor ve Barney inceleme masasndan iniyor. "ok rahatlamtm; nk bu iin ar tk bittiini biliyordum/ )" ki yabanc onu rampadan aa gtr yor, sonunda gecenin serin havasm hissedince Barney gzlerini a yor. Ksa bir yolun sonunda otomobilim gryor, klar snktr; Barney farlarn yanar braktm hatrlyor. ok arm bir halde arabamn kapm ayor, lastik deitirmede kullanlan ngiliz anah tarnn stne oturuyor, bu anahtarn daha nce koltuun stnde bulunmadndan emindir. Buna da ayor, anahtan alp deme nin stne yatryor. Soma da n camdan Betty* nin ksa yoldan aa geldiini gryor. Betty arabamn etrafm dolayor, kapy ap yanndaki yere oturuyor. Betty Hill, ipnoz altnda sadece yaratklardan birinin konuma sn hatrlyor; yabanc bir aksam varm; ama ok ksa srm. "Orada bir rampa vard; onlar Barney'i yammdan alp rampadan yuka r gtrdler. Barney1 e ne yapyorlar, getirin onu bana, dedim. Ya ratk, aksanl ngilizcesiyle: Ad Barney mi? diye sordu. Soma da ayn anda ieri giremeyeceklerim, aksi halde bu iin ok uzun sre ceini syledi. Barney'in kendini rahat hissedeceini, inceleme bi tince ikimizin de tekrar arabamza dneceimizi ekledi. Betty, Barn e / i n gzleri kapal bir halde bir odaya gtrln seyrettiini de sylyor. Daha soma kendisini de alp ok rahat, beyaz bir koltu a oturtmular. Yabana yaratklardan birka ieri girip her yamm

136

gzden geirmiler. Yaratklarn tenleri kl rengiymi, komutanlar nn zerinde parlak siyah deriyi andran bir ey varm, banda da siyah bir balk bulunuyormu. Betty zellikle yabanclarn gzlerin den korkmu. ok fazla iriymiler ve simsiyahmlar. Betty Hill be nim teybime unlar anlatt: "Bulunduum oda yuvarlakt ve bana bir omleti ya da ortasnda kocaman bir tayc aya bulunan bir dn pastasm hatrlatt. n gilizce konuan yaratk yamma geldi; elinde garip bir alet bulunan bir dieri daha yaklat. Aletin ok byk objektifli bir eit foto raf makinesi olabileceini dndm. Hatta benim fotorafm ek mek istiyorlar sandm. Kendisini imdi doktor olarak nitelendirdi im yaratk, mektup aaca gibi bir aleti eline alp bununla kolu mu kad. Soma effaf selofan kd gibi bir ey vard, benim de rimden aldklar paracklar bu selofamn iine koydular." Betty, bundan baka bir inceleme masas stne yatrldm ve "doktor"un ok ince bir ineyi gbeine soktuunu da harlyor, ea rn acm ve alam. O zaman komutan elini gzlerinin stne koy mu ve koymasyla birlikte duyduu ac bir anda sona ermi. Yara tklar aralarnda tartmlar, Betty bu konumalarn ne kadar srd n kestiremiyor. Sonunda yaratklar odadan km, sadece ngilizce konuan geri de kalm. Betty incelemenin bittiini anlam ve iinde derin bir rahat lk duymu. Cesaretini toparlayp yarata, yaam olduklarn evde anlatrsa, yamnda hibir kamt getiremedii iin kimsenin inanmayaca m sylemi. Yabanc, yamnda neyin olmasm istediini glmseye rek sormu. Betty de kk bir levha ya da stnde garip yazlar bulu nan bir kitap kabm gstermi. Bu srada "doktor", elinde Barney'in protezi olduu halde tekrar ieri girmi. Betty'nin de dilerini kar mak iin bo yere uram; fakat karamam. nk kendi diiymi. Sonunda Betty, ngilizce konuan yabancdan nereden geldikle rini reniyor. Yabanc, ona stnde birok noktalar ve kl kre ler bulunan boyudu bir yldzlar haritas gsteriyor; krelerden birka, deiik izgilerle birbirine balym. Yabanc, Betty'ye, bi zim gneimizin bu sistemin tamamlayc paras olduunu da anlat m; ancak Betty'nin gnei nerede aramas gerektii konusunda hibir fikri yokmu. O zaman dnyad kii, biraz alayc bir edayla, Betty kendi gneinin nerede olduunu bilemezse, kendilerinin ne reden geldiini gstermeye kalkmann anlamsz olacam syle mi. Betty, yldz haritas stndeki noktalar kargaasn gzden ge-

137

irmi ve izgilerle birbirine balanm, kimi daha byk, kimi daha kk kulelerin neyi gsterdiini renmek istemi. Yabanc, bir para kas larak, kaim izgilerin ticaret yollan, incelerin ise aratrlma aamasnda ki gezegenler olduu cevabm vermi, Soma yabanc ar aralannda tartmlar; tartma, ngilizce ko nusann, Bettyye lier eyi unutmas gerektiini sylemesine kadar srm. O zaman Betty dikleniyor, alyor ve olup bitenleri asla unutamayacam sylyor. Hem kendisinden ok daha nemli insan lar vardr. Onlarla byle temaslar yapmalarm neriyor. Yabanclar buna yanamyor. Betty, UFO'd an ksnlp yola gtrlyor, ay nda arabasm gryor ve oraya don yryor. Barney ile Betty Hill'in yaantsnn ana izgileri byle. Olay, altml yllarda ve yetmili yllann banda byk yanklar uyandr 45 m, bir yn tartmay atelemiti. John Fuller'in kitabnn^ ^ ya ynlanmasndan soma Hill ifti, birok televizyon programna da kanld. Kendilerine defalarca lipnoz uyguland, artmacal soru larla sorgulara ekildiler; ama onlar hep ayn eyleri tekrarladlar.

zmleme
Olayn zerinden otuz yl getikten soma Hill iftinin anlattk larnda, salkl insan aklna ters gelen birok aykrlklar bulundu u ileri srlyor. Bu aykrlklar yle sralamyor: 1) Hill iftinin anlattklar, btnyle srf kendilerinden sz et tirmek amacyla dzenlenmi bir uydurmadr. 2) Betty kabuslar gryor. Kendi yks, onunkiyle kaynancaya kadar da Barney" e bildirmiyor. 3) Szde ET'ler insana benzemekte ve dnya oksijenini maske siz soluyabilmektedirler. Bizim ne bakterilerimizden korkmaktadr lar ne virslerimizden. 4) ET'ler bir eit niforma giymektedir. Bu da, burada dn yayla ilgili bir ekibin sz konusu olduunu gsterir. 5) Dnyadlann tbb pek az gelimitir. Gerek ET'ler, her halde uzun ineler ve ucuz cinsinden deri trplerinden ok daha ileri dzeyde inceleme aletleri kullanrlard. 6) 1961 ylnda, 19 Eyll 20'ye balayan gece, o blgede ba ka hibir UFO grnts bildirilmemitir. 7) UFO'nun ve iindekilerin betimlenmesi, dier UFO olaylanndaki grg tamklanmn anlattklaryla uyum gstermemektedir.

138

8) Hill ifti, bu yaantlarna ilikin hibir somut kamt gstere memektedir. Yani hepsi dalavera! Yalan dolandan baka ey deil! Ya da olsa olsa bir yamlsama, bir serap! Anti-UFO lobisinin orab hep aym rlyor. ki, tane olumsuz nokta ve eliki bulundu mu. hemen bir gs geirilip her ey btny le bir kenara itiliveriyor. Ah, ne kadar da zekiyiz biz! Ama ne dnce derinlii var, ne de olay deiik bak alaryla gzden geirme do rultusunda ciddi bir istek. Birinci snftaki renci ne demi retme ne? "Anladm, iki iki daha drt ediyor; ama bilmek istiyorum, niye?" Ben de bilmek istiyorum, niye? Kendi halinde drst bir evli ift, nasl oluyor da bylesine katmerli yalanlar anlatmaya kalk yor? Davranlarnn ne kadar affedilmez bir i olduunu bilmeleri gerekir. Ortada hibir neden yokken hadi byle bir yalam uydurdu lar diyelim; daha soma, hipnotizma seanslarnn balad zaman at tklar palavrann mutlaka meydana kmas gerekir. Eletirmen ga zeteci John G. Fuller, Hill iftinin yaants zerine bir kitap yaz mak iin aratrmalara baladnda, nasl olmu da bu ift, uydurul mu bir yky onun gibi dikkatli bir gzlemciye benimsetmeyi ba armlar? Ya Prof. Dr. Allan Hynek - v e daha bir yn sekin ki i - onlar artmacal sorularla sorguya ektiklerinde? En ge o andan itibaren Hill iftinin, aym yalam inatla srdrmeleriyle ka muoyunu bilerek yanlttklarnn bilincine varm olmalan gerekir. Bugnn byteciyle baktmzda Hill olay farkl bir perspektif ka zanyor. Srasyla grelim: 1) Yalan yk: Barney Hill, an derecede UFO kart deni len adamlardand, bu hokus pokusla ilgili tek szck bile iitmek is temeyen tiplerden biriydi. Hem posta memuruydu hem de New Hampshire'de, il yurttalk haklan komisyonu yesiydi. Betty de, devlet hizmetinde uzman bir sosyal danmand. niversitede mas ter yapmt. Bu ift iin, kendi ilerine kapamk yayorlard diye r bir nitelendirme yaplamazd. Patrt ve heyecana da ihtiyalan yok tu ve gerek kiisel tevazulan gerekse karakterleri, bu eit bir dz mece yalan zinciriyle badatnlamyordu. 2) Kabuslar: Bu kabuslar Betty gibi Barney de, UFO yaants nn hemen ardndan grmeye balad. Hill iftini aylarca incelemi ve onlara hipnoz uygulam olan Dr. Simon, onlann anlattklarnda ne bir yalan noktas saptayabildi ne bir ilzyon ne de ortaklaa bir kabus.

139

3) E.T'lerin insiina benzemesi: Bu konuda esasl grler var: Bugn evrende akll canllarn bulunmas olaslnn yksekliin den artk kimse phe etmiyor. Ancak biroktan, dnyad hayatn tmyle baka nitelikte gelimi olmas gerektii grndedir. "Ev rim, oyununu iki defa oynamaz/149^" Bu gr hem doru hem yan l. Evrende bizim en pervasz hayal gcmzle bile tasarlayamayacamz hayat biimleri olabilir. Belki de gaz halinde veya kristal yapda canllar vardr. Bize ruhlar gibi grnecek ve biyolojik yap mzla hibir ortak yam bulunmayacak akll varlklar olabilir. Buna karlk dnyamnkine benzer periyodik koullan bulunan gezegenlerde, uzun bir evrim zinciri sonunda -evrim, zorunlu bi imlerin tm dizilerini tandndan - insana benzeyen varlklar or taya kabilir. Zira bir zamanlar sulardaki amiplerden kara hayvan larna doru geliim rastlantsal deildi. Karaya kabilmek iin ba ln sahip olduundan baka organlar gerekliydi. "asi deitirme"ye ilikin bu doa yasas, sadece Dnya iin geerli deildir. Kara hayvanlarnn hepsinde beslenmeyle ilgili organlar nde, d kyla ilgili olanlar da arkada bulunur. nemli duyu organlar ile ya kalayp tutmaya yarayan organlar, vcudun nnde yer alr; nk hayvan tulaca eyi kok 1 ayp ne olduunu anlamak zorundadr. Hayvanlar gibi bizim de dnme yetisini borlu olduumuz gri renkli beyin hcreleri de hep gze en yakn yerde bulunur. Prof. Dr. Roland Puccetti, yllarca bu conuyu inceleyip evrime ilikin yzlerce rnei ele aldktan sonra, h;yecan uyandran kitab nn sonunda aadaki bilanoya vanr/ ' "Akl yrtmemim sonucu ok basit, tm evrende dnyad akll yaratklar byk lde Homo Sapiens'e benzer olmak zorun dadr."* Puccetti bu grnde yalnz deildir. Modern SET dnr leri gittike daha ok ayn kanya varmakta irlar/ 1 5 1 ' 1 5 2 ) Burada hayatn yeryznde kendiliinden gelimesi ya da - No bel dl sahibi Francis Crick'n formle ettii gibi^15 *-r kozmik tozlarla bize ulam olmas nemli deil. Her iki halde de sonun da, dnyaya benzer gezegenlerde, inam andrr bir yaratk ortaya kacak demektir. Dnya apnda nl ngiliz astrofizik bilgini Sir

(*) (**)

H o m o Sapiens: Bilgili, akll, kltr yaratta insan. SET: Search for Extraterrestrial Intellige ice sznn ksaltlm.

140

Fred Hoyle, hatta insann, evrende daha nce var olmu bir hayat bii minin yeniden ortaya kndan baka bir ey olmadm ileri srd. Ona gre bu bilinmeyen hayat biimi, kendi genetik malzemesini bir eit "yap kutulari'na^ 129, ^belirlibir dzenle yerletirmi ve gelece in canllarm oluturacak bu genetik malzemeli kutular, Dnyaya benzergezegenlerde, daha ncedenbelirlenmi bir dzenekle alm tr. Bilim yazarlar Viktor Farkas ile Peter Krassa bir adm daha ileri gittiler. Lasset uns Menschen machen (nsan Yapalm) adl kitaplarn da, mi toi oj ik sylencelerle modern gen tekniinin bir bileiminden dl almakta-, dnyad 1 ar, ilkel ilk insann genetik kodunu "kendi modelle rine" gre deitirebilmektedirler/ 155 ^ Bu bakmdan insana benzer dnyadlann bulunmas, artk en der bir durum deildir, hatta normaldir. 4) Dnyadlar Dnyal myd? Yirmi yldan beri bir UFO ede biyat brorler ve kk kitaplarla yrtlyor; bunlarda baz akl kumkumalar safdil mterilerini, UFO'lanm dnya retimi olduu na ve hatta ilkin Naziler tarafndan gelitirildiine inandrmaya al yorlar. Bunlar sper gizli projelermi.^1 ' Elbette! Bu yalanc ede biyat ylesine budalacadr ki, daha fazla szn etmeyi gereksiz bu luyorum. Hill iftim incelemi bulunan ekip dnyal insanlardan olu mu olsayd, her eit inceleme gereksiz olurdu. nsan inam tanr. 5) Dnyad tp pek az m gelimi? Bunu nereden bilebiliriz? Hill iftinin ne nitelikte aletlerle incelendiini bilmiyoruz ki. Gbe e sokulan bir inenin, bizim inelerimizden ok daha farkl ilevle ri olabilir. Betty Hill'in anlattna gre, "nder" durumundaki ya bancnn elini gzlerinin stnde yle bir tutmas, tm acsnn bir anda kaybolmas iin yetmi. Bunu yapabilir miyiz biz? 6) O gece baka hibir UFO grlmemi. Birileri ufku mu gzedemi? Gzedemiler de grntler mi aktarlmam? Tarih n cesi ada tannlann kendilerini grnmez klan uzay gemilerinin betimlemelerim okuduk. Bizim askeri teknolojimiz de grnmeyen bombardman uaklar yapmad m? 7) UFO'nun ve iindekilerin betimlenmesi, bakalanmn ifade leriyle uyum gstermiyor. Kimi rahatsz eder bu? Bir okyanus vapu runda yolcular ve gemi personeli arasnda eidi rklardan insanlar bulunabilir. Karalar, beyazlar, sanlar ve hatta Sioux Kzlderilileri nin soyundan biri. Belki gemide elenceleri bir cce dzenliyordur ve orkestra efi de 2,10 boyunda biridir. Gemicilerin kimi iman ki mi zayftr; zellikle de yolcular en lgn modaya gre giyinmi de

141

olabilirler. imdi Avustralya'dan bir yerliyi -yz yl ncesine kadar yaam- ta a yerlilerinden birini gzmzn nne getirelim ve onu ok ksa sre saa sola bakmas iin vapura davet ettiimizi dnelim. Bu yerli, bindii sihirli geminin gvertesinde grd acayip yaratktan, kendi oymandaki arkadalanna acaba nasl betimleyecektir? in btn pf noktas burada, anlald m? "Birok insan, yapt i sadece nyarglanm yeniden dzenle mek olduu halde, dndn sanr." (William James, Amerikal dnr, 1842-1910) 157 nmde Fransa'nn en yeni UFO dergisi duruyor/ ^ inde birbirinden farkl tam 122 -yazyla yz yirmi iki- UFO tipi resim lenerek gsterilmi ve tanmlanm bulunuyor. Tek bir tipe saplanp kalnr m? Bizim askeri tekno! ojimiz dahi birbirinden farkl ynla uak tipi gelitirmedi mi? 8) Somut kamar yok. Hill iftinin elinde hibir ey yok gerekten. O halde her ey sadece da avera, uydurma, alm satma ve arlatanlk m? Olaya biraz dnyad eni katmaya kalkmak m? Yoksa gzmzden ok nemli bir eyler mi kayor? Dikkat... imdi buna geliyoruz!

Kafann indeki Altn Paras

Betty ifadesinde, E.T'lerden birinin kendisine stnde birok nokta bulunan bir yldzlar haritas gsterdiini sylemiti. Ynla yldz arasnda kimi kk kimi daha byk, 15 kre gzne arp mt, bunlar izgilerle birbirine balyd. Hipnoz altnda da Betty, yldz haritas mn " boyutlu" olduunu ve haritann karsnda san ki "bir pence reden bakyormu gibr )" bir duyguya kapldm be lirtmiti. Kreler "krmzms ve kl" grnyordu. boyutlu g rnne ram;n yldz haritas "dz"d. Bir hologram resme bak m olanlar, bu szle ne demek istendiini a nlayacaklardr. Betty yldm haritas iin " ayak eninde ve iki ayak ykseklikte(iS8) diye tatmin yrtyordu. Kendisi haritadan 90 santim kadar uzaktaym ve duruunu hi deitirmemi. Byle davranmsa, ho lografik haritann bir parasm deiik bir perspektiften grmtr. Dikkatli bir gdemci olan kadn, bizim Samanyolumuz gibi bir yl dzlar y|n grm deil. Buna karn birbirlerine izgilerle bal kl k eciklei zihnine adeta naketmi; zellikle iki grnt haf-

142

zasna yerleip kalm: Haritann sol alt kesinde ikizkenar bir gen ve birbirlerine kordonlarla balanm art arda duran iki byk kre. Betty, "izilmi hibir koordinat ve hibir blnme iareti yok tu'^ 150 ) diy OT ET'lerden biri, "bizim gneimizin izgilerle balan m sistemin tamamlayc paras olduunu" sylemise de, Betty hangi krenin Gneimizi gsterdiini bilememi. Daha soma Betty, hipnoz etkisi alnda, yldz haritasn defa larca iziyor, her seferinde hep aym ema ortaya kyor. Bunlar 1964 ylnn balarnda oluyor. Bu tarihe zellikle dikkat etmemiz gerek.

Betty Hill'in kendine gvenerek izdii resmi ve pek az ey anlatari szleriyle akllca bir ie balanabilir mi? Balamrsa nereden balanmal? Bu satrlar bir otelin yzme havuzu kenannda yazyorum. 500 metre evremde yaklak 80 gne emsiyesi var. Mteri de ok ol duundan btn emsiyeler alm durumda. emsiyeler birbirleri ne eit aralklarda duruyorlar. Kimi yerde kmeler oluturacak bi imde yerletirilmiler, bu durumda birbirlerinden ayrlyorlar, son ra tekrar bir inci gerdanlk gibi arka arkaya sralanyorlar. Btn emsiyelerin tepesinde deiik renklerde birer flama vard. Benim bulunduum yerden baklnca, flamalar dzensiz bir grnt olutu-

143

ruyordu; fakat uzun sre baklnca bu grntye insan alyor, hatta ondan holanyordu. Ne var ki kalkp bulunduum yeri birka metre teye kaydrnca, altm grnt bir anda deiti. emsiyelerin sralanndaki farkl grnt, ortaya yeni flama gruplanmalan kar d. Aslnda hibir emsiye yerinden kprdamamt, yerini deiti ren sadece bendim. Bu sefer gidip bu rengrenk emsiyeler ynn ortasnda durdum, evremdeki kompozisyon bir defa daha batan baa deiik bir grnm ald. Betty Hill'in boyudu haritasyla da buna benzer bir olay ya anmtr. Bak alar deitike, her defasnda ortaya deiik gnt kmaktadr. Benim emsiyelerin rastlantsal durumu, Betty Hill'in yldz haritasna uyarlanamaz m? Bu uyarlama denemesi, eer 80 emsiyeden 65'i atlr ve sade ce Betty Hill'in haritasndaki yldz durumuna uygun miktarda em siye braklrsa belki baarl olacaktr. Betty Hill'in aktard destekleyici bilgiyi hatrlayalm: 1) Bizim Gneimiz izgilerle gsterilmi sistemin "tamamlay c paras" dr. 2) Bett/nin haritasnda birok izgiyle birbirine bal arka ar kaya duran iki kre -E.T'nin ifadesine g r e - ticaret yollandr. 3) Dnyadlar insan benzeriydi. Tpk ok bilinmeyenli bir cebir denklemi gibi. Az bilgi ve ok ng ile salkl bir sonu hesaplanabilir. Betty Hill'in yldz hari tasnda Gneimiz, izgilerle balanm noktalardan biri olarak gs terilmitir. Hill'in haritasnda aralarndaki mesafe en byk olan iki noktay arayalm. Bu mesafenin - e n a z - bizim Gneimizle ona en yakn sabit yldz arasndaki uzaklk kadar olmas gerekir. Niye? Gneimize en yakn yldz, Proxima Centauri. Bu da Alpha Centauri'nin gc az bir ei. Proxima bizden 4,2 k yl uzaklkta, Alpha Centauri 4,3 k yl. Dnyadan uzaklklar 10 k ylnn al tnda olan toplam sekiz yldz var. Gneimiz Betty Hill'in yldz ha ritasnda tamamlayn para ise, o zaman en yakn nokta, mantk ge rei, 4,3 k ylndan daha yaknda bulunamaz; nk daha yakn hibir yldz yoktur. Bylece bilinmeyenlerden birini bulduk: Betty'nin haritasnda bir noktadan bir noktaya olas en kk mesafe, ancak 4,3 k yl olabilir. imdi bu "en kk mesafe"yi, Bettynin yldzlar emas nn toplam genilii stne koyalm, sadaki bir noktadan soldaki

144

noktaya en byk uzakln, en iyi olaslkla, 55 k yl tutaca g rlecektir. Betty'nin grd yldz haritas parasnn Gnee 55 k yl uzaklk iinde yer almas gerekiyor. 55 k yllk bir yanap iinde bin kadar yldz parlamakta. Bunlarn yzde biri dev, yzde sekizi ccedir. Bu dev ve cce yldz lar toplumdan uzaklatnlabilirler; nk ne "ticaret yollari'nn ne de "aranlan gezegenler"in tamamlaycs paras olabilirler. Pe ki, 55 k yl erevesi iinde hangi yldzlar ayrlacak? | , Astronomlar yldzlan k gleri, byklkleri, kideleri, mrleri vb. gibi zelliklerine gre smflandnr ve onlar, belirli harfler ve rakamlarla adlandrarak gruplandnrlar. Gruplandrma, A - O, A - I, A - 2 vs. diye balar, B tiplerine geer ve oradan da M snflandrmasna kadar srp gider. Gneimiz on bir trilyon yl mr biilen bir G-2 tipidir. Hatrlayalm: Anlatlan E.T'ler in san benzeriydiler. Bu da onlann yurdundaki Gne, bizim Gnei mizle kyaslandnda nemli bir farkllk gsteremez demektir; ak si halde orada insan benzeri hayat geliemezdi. Dnyasal hayat bii mi, dev yldzlann, cce yldzlann ya da ifte yldzlann evresinde dnen muhayyel gezegenlerde olamaz. Bir an iin insanln uzay gemileriyle Gne sistemimizin ta mamna uabileceini kabul edelim. Nereye gideriz? Merkr'e mi? Olanaksz! Merkr, Gneten ortalama 58 milyon kilometre uzaklktadr. Karlatrma yaplmas iin syleyelim, Dnya 149,5 milyon kilometre uzaklktadr. Gnee bu yaknl nedeniyle Mer kr, akkor halinde bir gezegendir. Kidesi Dnya'nnkinin 0,056's kadardr, ap da 5000 kilometre gibi gln bir uzunluktadr. Mer kr'de ne iimiz var? Orada kavrulup yok oluruz ve sya dayamkl giysilerimiz olsa bile, Merkr zerinde yaplabilecek hibir ey yok tur. O halde Gne sistemimizde olas uzay yolculuu hedefleri listesindeh onu siliyoruz. Vens'e mi? Sovyederin aratrma uydusu, Vens dalan ze rinde lmler yap, gezegen ok youn bir bulut tabakasyla evri liydi, yzeydeki scaklk 400 santigradn stndeydi. Ne yapanz ora da? Buharlamaya m gideceiz? En yakn aday Mars'r. Gneten ortalama 228 milyon kilo metre uzaktadr; bir Mars gn, Dnya zamamna gre, 24 saat, 37 dakika, 23 saniyedir. Bir Mars yl 687 Dnya gn srer. Mars at(*) Trilyon: Milyon kere milyon.

Tanrlarn oku / F:10

mosferi ok incedir ve daha ok karbondioksit gazndan olumutur. Mars yzeyinin basnc, Amerikan Mariner aratrma uydusu tara fndan 6 milibar olarak lld/} 60 ^ Bu da yeryznde 30500 metre yksekliin basnc demek ir. Bu olumsuzluklarna ramen Mars, Gne sistemimizde Dn yaya en ok benzeyen gezegendir ve verimli bir uzay yolculuu he defidir. Geri orada da, Ay'da olduu gibi, uzay giysileri iinde ha reket etmek zorundayz; ama orada kmbeder kurabilir ve zel su rette dzenlenmi kraterlerin iinde, yapay oksijen atmosferi soluya rak yaayabiliriz. Hatta Mars' "mavi suyosunlan" pskrterek yaa nlr hale getirmek hesaplan yaplmaktadr. <v-150(161) g yosunlanmn byk bir hzla oalmak ve yan rn olarak ela oksi jen retmek gibi esiz bir zellii var. Suyosunlanyla eyleme geile bilmesi iin Mars ssnn ykseltilmesi gerekiyor. Uzmanlar bu yk seltilmenin yaplabilecei grndedir. Gne sistemimizde bundan somaki gezegen, bir gezegen de ildir, birka bin gezegen parasndan oluan bir yndr: Mars ile Jpiter arasndaki asteroidler kuadr. Uzay yolculuu hedefi ola rak asteroidlerden ancak hammadde kayna olarak yararlanlmas dnlebilir. Bir somaki gezegen Jpiter'dir, gnee 779 milyon kilometre uzakl kta bir dev. Kitlesi, Dnya kitlesinin 318 katdr, atmosferi da ha ol: amonyak ve metan gazndan olumutur; yzeyinde en yk sek s eksi 133 derecedir. Uzay giysileri iinde dahi Jpiter'de ya ayamayz. Hemen pelte haline geliveririz. Gne sistemimizde teki gezegenlerin hepsi, Gneten daha da uzaktadr. Bunlan s engelinden tr uzay yolculuu hedefi ola rak hi duraksamasz liste d yapabiliriz. Demek ki tm Gne sistemindi;, insanl bir uzay seferi iin an cak iki olas hedef var: Ay ve Mars. Her iki yerde de bizler ancak uzay giysileri iinde hareket edebiliyoruz. Oysa biz insanlar, bizim iin bir anlam olabilecek uzay yolculuu hedefleri anyoruz. Vard mz yerde yaamamz srdrmek ve aktif durumda kalmak istiyoruz. Hi kukusuz dnyadlar, insan benzeri bu yaratklar da aynen by le dnyor ve analizler yapyordur. Baka seenekleri yoktur. Peki, 55 k yl geniliinde bir ereve iinde verimli olabile cek ka hedef vardr? Kendi kategorisi iinde, Gneimizle pek o kadar fazla farkllk gstermeyen ka gne var? Yaklak elli tane. Yzme havuzundaki btn teki "gne emsiyelerini'1 atabilirim.

146

Bunlar byklkleri ya da ma glerinden tr liste d kalyor lar.

Mant Biraz Zorlarsak

Ayn eyleri 1969 yaznda Bayan Marjorie Fish de dnm t; kendisi bir baretmen ve Amerika'da Ohio eyaletinin Colum bus kentinde amatr bir astronomdu. Bayan Fish, yalmzca zek de receleri 140'n stnde olan insanlarn kabul edildii "Mensa later162 national" adl zel kulbn de yesiydi/ ^ Bir dergide Betty Hill'in yldzlar semasm grm ve kendi kendine bu muammann hangi anahtarla zlebileceini sormutu. 4 Austos 1969'da Betty Hill ile Marjorie Fish bulutular. Ardndan Bayan Fish, byk bir yldzlar katalogu ald ve birka "oyun kural" koydu: a) Betty'nin yldz haritasnda "ticaret yollan ve aratrma yollan" gsterilmiti. E.T'ler evrende yollanna giderken belirli yasalara uymak zorundaydlar. lk azda yurtlanndan 50 k yl uzaklktaki yere umazlard; daha nce herhalde en yakndaki Gne sistemini incelemek isterlerdi. b) Yaama olana bulunmadndan dev yldzlara, beyaz c celere ve ok gen yldzlara da umazlard. c) Belirli bir yldz tipini hedef belleyen, bu yldz tipine ilgi gsteriyor demektir. rnein, drt tane kzl devin yamndan geip ancak beincisinde istasyon yapmak mantkszlk olurdu. d) Hill'in yldz haritas sadece 15 nokta gsterdiine ve bunlar dan biri Gneimiz olduuna gre, haritann tm, en iyi olanakla, 55 k yllk bir kesit gsteriyordur. e) E.T'ler bizim Gne sistemimizde utuklar ve insana benze dikleri iin yurtlanmn bulunduu sistemin, insan benzerlerine yaama olana veren kuak iinde olmas gerekir. Yldzlar snflamasnda byle bir kuak, F-8 tipinden K-5 tipine kadar olanyldzlan iermekte dir. (Son zamanlarda eksobiyologlar, insan benzeri hayat biimlerinin en fazla K-1 snfna kadar olan yldzlarda olabilecei dorultusunda eilimgstermektedirler.)Tekrarlayalm: BizimGneimizbir G-2 ti pidir ve F-8'denK-5'e kadar uzanan kuan iinde yer alr. f) Betty'nin yldzlar haritasnda iki byk kre arka arkaya durmakta ve birbirlerine birok izgiyle balanm grnmektedir. Bu ikisinden birinin, yabanclann yurdu olan sistemi gsterdiini ka bul edebiliriz.

Bu koullara uyup uymamasna bakarak Bayan Fish, 55 k yl lk ereve iinden pek ok yldz liste d brakt. Arta kalan nok talardan da deiken alt model yapp. ve -bakn u i e - dm zlmt. Her ey uyuyordu: Yldzlarn aralarndaki uzaklklar, boyuu grnm iindd tm yldzlar, sada aada ekenar gen iinde yldz ve birka izgiyle balamp birbiri ardnda yer alan ana yldzlar. Rastlant saf d edilmiti. Astronomi konusunda hi bilgisi olmayan Betty Hill'in, korkun yaantsndan hatrnda tutmay baard ey, gerek bir altn parasyd. Dnyadlardan "bir ey" alp gtrebilmek tutkusuyla ET'nin boyudu haritasn zihnine naketmi ve hipnoz altnda bunu tam bir dorulukla izmi ti. Bylece yldzlarn kimliklerinin kesinlikle saptanmasna olanak vermiti. Bu yldzlar aadadr. (Aadaki listede birka defa d i ese szc geecektir. Bu, o yldzn kaydnn Astronom Wilhelm Gliese tarafndan yapldm ve onun nl yldzlar katalogunda bu lunduuna iarettir.) Yldzn Ad 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Zeta 2 Reticuli Zeta 1 Reticuli 82 Eridani Gne Tau Ceti 107 Piscium 54 Piscium Gliese 67 Tau 1 Eridani Kappa Fornacis Gliese 95 Gliese 86.1 Gliese 59 Gliese 86 Alpha Mensae Snf G-l G-2 G-5 G-2 G-8 K-10 K-0 G-2 F-6 G-l G-5 K-2 K-0 K-0 G-5

Listede gsterilen bu yldzlarn hep , Dnyadan 55 k yl uzaklktaki ereve iinde bulunmaktadr Hepsi de insan benzeri hayata elverili yerler snflamasnn iindedir. Betty Hill, "aada solda' bir yldz kombinasyonunu ekenar bir genin iinde izmi ti. Bu yldzlar ilk kez 1969 ylnda Gliese Yldz Katalou'nda yayn-

148

land. 1969'dan nce Astronom Wilhelm Gliese ile astronomi ala nndaki birka otoritenin dnda hi kimse, bu gen kombinasyonu hakknda bir ey bilmiyordu. Betty Hill ise -harlayalm- haritas n 1964'te izmiti. "Gliese Katalou'nun yaynlanmasndan be yl nce." Bu konuda Prof. Dr. Allan Hynek yle diyor/ 1 6 4 ) "Btn bunlar byleyici ve akl erdirilecek gibi deil. Dn ya'da 1961 ve 1964 arasnda hibir astronomun bu genden, Betty Hill'in hipnoz altnda, bir geometrik yldzlar konumu olarak izdi i bu genden haberi yoktu." Bayan Marjorie Fish, Hill yldz haritasnn kesin zmn Columbus'taki Ohio Eyalet niversitesi'nde astronom Prof. Dr. Walter Mitchell'e gtrd. Prof. Mitchell, rencileriyle birlikte Fish modelinin verilerini bilgisayara ykledi. Elektronik beynin yar dmyla Fish modeli, dnlebilecek btn perspektiflerinden ince lendi. phe yoktu. Betty Hill'in yldzlar emas, sabit yldzlar uza ynn 55 k ylm kapsayan bir kesitini gsteriyordu. Bu kesitin, "Zeta 1 ve 2 Reticuli" sisteminin bir gezegeninden grnyd. Bunlar ise Hill'in emasnda birbirinin ardnda duran ve birok iz giyle balanm olan iki yldzd. 1973 ve 1974 yllarnda, Utah ni versitesi'nden Frank B.Salisbury ve Chicago niversitesi'nden Da vid R. Saunders gibi baka astronomlar da -birbirlerinden habersiz olarak- Hill haritasn ele aldlar. ok kck sapmalarla sonu hep Marjorie Fish'in modeliyle zde oldu. Bu sayede biz, Betty ve Barney Hill'i 19/20 Eyll 1961 gecesi uzay gemilerine alan dnyadlann yurdunu renmi bulunuyoruz. Bunlar: "Zeta 1 ve 2 Reticuli" yldzlardr. Zeta 1 -bizim gnei miz gibi - G-2 tipi bir yldzdr; Zeta 2, kk bir sapma gsterir, G-l olarak snflandrlmaktadr. (Snflamalar eidi yldz katalog larnda kk saylarla sapmalar gsterebiliyor.) Zeta-Reticuli siste mi bizden 37 k yl uzaklktadr. Modern astronomi ve eksobiyoloji asndan her iki yldz, uzun zamandan beri bir gezegenler siste mine ve insan benzeri hayata elverili adaylar listesinin banda bu lunmaktadr. Baka sorusu olan? Ah evet, baz aklama yazlarn da Barney ve Betty Hill olaynn sonunda zmlendiini okudum: Onlann grd UFO, meer Jpiter gezegeninden gelmeymi (!).

14 Ekim 1990'da Amerikan televizyonlanmn en by CBS,

Sonraki sayfalar: Betty Hill'in deifre edilmi gk haritas.

Washington'dan bir yayn yapt: UFO -Coventp- LifeP2* Yayn s rasnda U F O olaylarnn birok grg tan sorguya ekildi; hipnoz altnda filme ekilmi ifadeler dzeltildi; dier baz tanklar gemi ye alnp incelendiklerini bildirdiler. Gerekten dramatik gerilimi olan heyecan verici bir yaynd. Bu yayn yalmzca Florida'da Gulf Breeze adl kk kentin halkndan birok kiinin, etmedik yemin brakmayarak, birok UFO'nun kasabalarm gzedediini syleme siyle deil, aynca emekli bir gizli servis ajannn, hkmet makamlanmn rtbas etme abalanna ilikin bilgileri, szn esirgemeden anlatmasyla da ilgin oldu. Tahmin edeceiniz gibi, bu konumac nn ne yz gsterildi ne de ad sylendi. Gnmzde televizyon programlannda insanlarla konuulurken ok bavurulan bir yntem, konumacnn kimliinin aa vurulmamas, bu programda da uygu land. Hatta konumacnn sesi bile deitirildi. Ancak program su nucusu, seyircilere, yayn srasnda falcon (atmaca) takma adm ta yan bu esrarengiz adamn kimliinin yzde yz gerek olduu ve kontrol edildii yolunda defalarca gvence verdi. Falcon, sorgu srasnda Amerika Birleik Devlederi hkmeti nin en yksek dzeyde yetkililerinin, uzun sredir dnyadlar hak knda bilgi sahibi olduunu, onlarla antiama gibi bir ey yapld n, bu adamada "siz bu gezegenin halkm korkutmayn, biz de si zin peinize dmeyelim" denildiini belirtti. Sunucunun, bu E.T'lerin galaksinin hangi kesiminden geldiini sormas zerine Falcon, kesin bi r tavrla u cevab verdi: "Bizim Zeta 1 ve 2 Reticuli adm verdiimiz yldzlar sisteminden." Yayn srasnda Moskova'yla da dorudan bir balan yapld. Glasnos: belirtisi olarak Sovyet bilgini Di-. Leonhard Nikiin, onlar da da a> m ekilde rtbas etme (cover-up) uygulamas yaplm oldu unu kesin bir dille vurgulad. Ama ahsen beni en ok etkileyen Dr. Jess|e Marcel ile Paul Shartie'nin syledikleri oldu. Birbirlerin den bamsz olarak -birbirlerini tan iniyorlard - ikisi de bir UFO'nun dn dorulad. Dr. Jesse Marcel, birka yl nce l m bulunan aym addaki havac subayn oluydu. Kameramn nn de olay srasnda on iki yalannda olduunu, babasmn pek uzakta olmayan bir yere dm bulunan UFO'nun birka kk parasm eve getirdiini anlatt. Babas ok heyeeanlym ve hep bu d hakknda konumu. Ertesi sabah hava kuvVetierinden adamlar gel mi ve o paralan alp gitmiler. Onlan bir daha hi grmemi.

152

Paul Shartie ise, havac subaylarn bu olaydan amatr ii bir film yaptklarn, Pentagon'un bu filme hemen el koyduunu anlat t. nsanda dramatik heyecan uyandran bu eit beyanlar, ister is temez u soruya yol ayor: Burada kim yalan sylyor? Ve niye sy lyor? Gsteriilik ve igzarlk, bu soruya verilen en geerli ce vap. TV yaym srasnda bu trden grg tanklarna da sz verildi, bu arada hava kuvvetlerinden pilotlar da kendi yaantlarn anlatt lar. Ama hepsi de koca yalan tenceresinde uygun bir yer bulamadk lar gibi, karlkl uyum gstermekte de tkezlediler. Yayn srasn da bedelsiz bavuru telefonlarnn numaralan duyuruldu ve aada ki kategorilerden birine olumlu cevap verebilecek izleyicilerin aramalan istendi: 1) Daha nce bir UFO grme olay yaadnz m? (Buna "close encounter of the first kind - birinci trden karlama" deniyor.) 2) Daha nce brakt izlerle UFO'nun yere iniini grdnz m? rnein ezilmi oar, aalar, yanm toprak paralan vb. gi bi (second kind - ikinci tr) delillerle karlatnz m? 3) Dnyadlarla bir araya geldiniz mi? Yabanc canllan kii olarak grdnz m? (third kind - nc tr) 4) Dnyadlar tarafndan gtrldnz, kanldmz ve de in celenmeye tabi tutuldunuz mu? (fourth kind - drdnc tr) 5) Bu kategorilerin hibirine girmiyor musunuz? 6) Hkmetten bir aratrma komisyonu isteiniz var m? Yayn srasnda 800'den fazla kii telefonla bavurdu; telefon eden ok sayda insann bavurusunu karlamak olana bulunama d. Yaplan deerlendirme u sonucu verdi: Telefon edenlerden UFO grenler % 60 kinci trden bir karlama yaayanlar % 5 nc trden bir karlama yaayanlar % 3 Drdnc trden bir karlama yaayanlar % 4 Kategorilerin hibirine girmeyenler % 20 Pek emin olmayanlar % 8 Hkmetten aratrma komisyonu isteyen % 87 stemeyenler % 13 rknt veren bu itiraflar da, ok gizli diye damgalanm yn la belgenin arasna katld; bu belgeler geen yllarda eitli kay naklardan gelmi ve kamuoyuna da szntlar yapmt. Meslektala-

rim Johannes von Buttlar ile Michael Hesemann, Almanca konuu lan blgede bu konuda birok eser yaynladlar/ 166 " 169 ) ngilizce ko nuan dnyada da Timothy Good, gizli diye snflandrlm belge lerden koca bir desteyi akna dnen halkn nne frlatmt/ ) Bunlar arasnda 1952 ylndan M-12 denilen ktlar vardr; (M-12, Majestic 12'nin ksaltlm, Majestic ise belgeleri imzalam olan yksek rtbeli askerin takma addr.) 1976 ylndan PA belgeleri (Aquarius Projesi'nin ksaltlm) ve hatta 1989'dan askeri belgeler vardr. O zaman, 7 Mays 1989'da Gney Afrika'da "Botswana sini rinin 80 kilometre gneyinde Kalahari l'ne"^ 167 ) bir baka UFO dm olmal, ardnda "150 metre apnda 12 metre derinlii olan bir krater" brakmt. Bu UFO'nun paralan Gney Afrika Hava Kuvvetleri tarafndan Amerikan Hava Kuvvetleri'ne verilmi olmal dr. Aslnda bizler toptan ahmak myz, ya da ok eyler bilen hk met makamlan bize dpedz yalan m sylyor? Bir yedi yl nce byle bir soruyu ortaya atamazdm. Bugn bu soru kendiliinden karmza dikiliyor; nk ynla bilgi masamn stnde durmakta dr. Bu durumda ben de srf saygdeer ve akl banda insanlarn byk kesimi UFOara glp geiyor diye, kr ve sar bir anti-UFO lobisi her eyi ukalaca rtbas etmeye kalkyor diye gzm, ku lam kapatmay kesinlikle reddediyorum. Gemi yllar boyunca birok resmi kuruluun gizli arivlerinden dar szm bunca "topsecret" damgal belge sahte midir? Bu kdan ordunun ve Amerika Birleik Devletleri bakan nn imzalanyla birlikte kim sahte olarak dzenlemitir? Hem de sahici balkl ktlar ve gerek mhrlerle kim? lgili resmi ku rulular niye susuyor ve niye hibir tekzip yaynlamyor? Yoksa politikaclar ve askerler bu ii dzeltmeyi gze alacak kadar ce sur mu deiller? Byle sahtekrlar varsa, niin bunlar mahkeme nne karlmyor? Niin aka tehir edilmiyorlar? Bu gizli k dan kamuoyuna ulatran gazeteciler ve yazarlar biliniyor; o halde burada oynanan ne biim bir irkin oyundur? Eer baz res mi makamlar E.T'ler ve dm UFO'lar hakknda gerekten bil gi sahibi olup da bunlann zerine suskunluun ktan kaan kara mantosunu rtmse, o zaman bu davran binlerce yldan bu ya na insanla kar kasten yaplm en byk aldatmaca olarak ni telendirilmelidir. Dnn: Bir yanda namuslu astronomlar, astrofizikiler, ekso-

154

biyooglar ve radyoastronomlar, evrende yalmz olup olmadmz saptamak iin urap duruyor; bir yanda milyonlarca dolar, radyoastronomik ve optik teleskoplar, astronomi faklteleri ve SET pro jeleri iin harcamp duruyor; yine bir yanda stn zekl bilginler, dnyad hayatn nasl kamtlanabilecei konusunda deneyler tasar lyor ve NASA bu tasarlara uyarak donatlm uydular uzaya gn deriyor - bu srada niforma tayanlardan kk bir grup, bu so runlarn cevabm oktan beri biliyor ve kamdanm da kilit altnda tu tuyor. Bu adamlarn davran, insanla kar ilenmi bir crm olur. Tanrya kr ki hibir gizli evreye bal olmayan ve evrende ki akll hayat sorusunu cevaplamay baka aralarla deneyen kafa lar da var.

U, u yukarlara!
1900 ylnda Fransa Bilimler Akademisi, yabanc bir dnyayla ilk kez iletiim kuracak kimseye verilmek zere 100.000 Franklk bir dl ortaya koydu. Ancak komu gezegen Mars, bu dln kap sam dnda tutuldu; nk 1900 ylnn bilim adamlar, Marsllarla temas kurmann ok kolay bir i olacam dnyorlard. Bu arada kantland ki Mars'ta ne kck yeil adamlar yayordu ne de ba ka trden E.T'ler. Dnyad hayat arama heyecam Birinci Dnya Sava'nda hz l bir d gsterdi. Neden soma, 1959'da, Amerikal iki doabilimci Dr. Philip Morrison ile Dr. Guiseppe Coconi, bilim dergisi Nature'de^ 171 ) yaynladklar bir makalede, 1-10 GHz aras alanda radyo dalgalanyla bir yldzlararas iletiim denemeyi nerdiler. O zaman Philip Morrison, "bir basan olaslm kestirmek ok g" demiti, "ama hibir ey denemezsek basan ans sfra eit olur." Bylece SET projesi domutu. On yl soma, 1970 baharnda, Cornell niversitesi'nden gen radyoastronom Dr. Frank Drake ilk pratik denemeyi gerekletirdi. Bat Virginia'da 25 metrelik Green Bank radyoteleskopu 1,420 GHz dalga uzunluuna ayarland - buna "hidrojen hatt" deniliyor du. Dnya dndan hibir yapay ku antenlere arpmad. Somaki yllarda toplam 48 denemeye giriildi, radyo dalgalan araclyla E.T'lerin telsiz dalgalan alglanmak istendi. Hepsi bouna oldu. SET bilim adamlan evrende dier uygarlklarn da telsiz ve tele-

vizyon yaynlan yapabilmek ya da uzay gemileri arasnda haberle meyi salamak iin radyo dalgalanndan yararlanmak zorunda olduklarn kantladlar. Olabilir - ancak ille de byle olmak zorunda deildir. Yzyl nce Afrika'da Bumen zencileri, dier uygarlklann da Bumen tamtamlanyla iletiim kurmak zorunda olduklarn kantlam olabi lirler. Ve eski svire Konfederasyonu yeleri de belki, bir dan te pesinden br dan tepesine kla iaret vermekten daha hzl bir haberlemenin olanaksz olduu dncesine varmlardr. Bense te lepatik iletiimi gelitirmi bir toplumun, hi de telsiz sinyallerine ihtiyac olmadm ya da kendi sinyallerini dardan gelenlere kar koruyabilecek bir sistem gelitirmi olabileceklerini dnebiliyo rum. Askeri teknolojide her gnk ilerden biri bu. Aynca radyo dalgalanmn yldzlararas iletiim iin en uygun ara olup olmad da tartma gtrr bir nokta. Hem elektroman yetik dalgalar ktan daha hzl hareket etmiyorlar; stelik bir uzay gemisinin, soraca soruyla alaca cevap arasnda 72 Dnya yl bir zaman bulunuyorsa, ana ssyle nasl balant kurabildiini de anlamak ok g. Dnyadan "Zeta Reticuli l-2"ye radyo dalgasmn gidii ve dn iin bu kadar sre gerekli. Iktan hzl bir eyi ta sarlamamz ise, Bumen zencilerinin televizyon vericisini tasarlamalan kadar uzak bir olaslk. Ne var ki bylesi bir "kst hz"a hi deilse matematik hesaplamalarda yer verilmektedir. (Burada sz konusu olan New York Columbia niversitesinde teorik fizik profe sr. Dr. Gerald Feinberg'in hesap ederek bulduu "Tachyone"dur.' 172 ) Bu varsaymsal muhayyel parack yalmzca k st hz ak mnda hareket etmektedir. Uzaydan iareder iin sahici bir nn almasn SET bilim admlan, 1992 gznden beri beklemekteler. Onun iin de, siz sa yn okuyucular, bu kitab elinizde daha sk tutun. Birok itirazlar dan soma Amerikan Kongresi ve NASA, sonunda dev bir dinleme pre gramm balatmaya karar verdi. Program "NASA-SETI -Micro ware Observing Project (ksaca MOP)" adm tayor. Proje uygula ma smn daha ilk aamasnda MOP, gemiin btn abalanm gl gede brakt. Dinleme projesinin ilk safhas iin 85 milyon Dolar harcand ve dnya apnda bir radyoastronomik alclar zinciri kurul du. MOP'ta da bilginler eski neriye uyup evreni 110 GHz arasn daki dalga boylannda dinlemek istediler. Evrende doal parazit kaynaklan 1 GHz'nin altnda ok fazlayd, 10 GHz'nin stnde de

Dnya'nn parazitleri vard. Peki, bu MOP'un daha rlceki dinleme operasyonlanndan fark neydi? lkin 100 k yl apnda bir ereve iinde, bizim Gneimi zin tipine uyan 800 kadar gnein varln saptand. Bunlar F-8 ila K-5 arasndaki kuakta yer alan btn tiplerdi. Bu yldzlar hedefle nerek dinleme yapld. Bir yandan da Samanyolu'nun tm zerin de genel bir tarama program uygulanyordu. Bu genel dinleme program Kaliforniyal Pasadena'daki "Jet Propulsion" Laboratu ar'run astronomlannca yrtld; hedeflenerek arama program ise Kaliforniya'da View Da'nda, NASA-Ames Research merkezi nin sekin elemanlarnca gerekletirildi. Yetkili kiiler Jill Tarter ile Bernard Oliver adndaki iki bilgindi. Projenin tm iin en yeni bilgisayarlar devreye sokuldu; bu bu bilgisayarlar zellikle sz konusu ama iin Kaliforniya'da View Da'nda Silicon Engines firmas tarafndan gelitirildi. Bu bilgisa yarlarn kapasitesi, konunun uzman olmayan iin akl erdirilecek gibi deildir: Aym anda 15 milyon kanal dinleyebilmektedir. Evre ne doru yneltilmi bu dijital dev insanlk tarihinde bir benzeri ol mayan bir aygttr. Elektronik beyinler gelen sinyalleri yldrm h zyla analiz edebilmektedir. Burada sz konusu olan doal radyo kaynaklan, Samanyolu'ndan arka plan dinlemesi, komu gezegen lerden vzldama sesleridir. aretler kuasar denilen yldzms uzay cisimlerinden veya pulsar demlen kaynayan ntron yldzlanndan da gelebilir. Dinleme programmn balamasndan soma ilk aamada, ge mite imdiye kadar yaplm denemelerin tmnn verdiinden ok daha fazla bilgi deerlendirilmitir. Proje, 1992 gznden, 2001 ylna kadar srdrlecektir. SET Enstitsnden Dr. Seth Shostak bu konuda unlan yazyor: "Bizim kuamz, insanln temel sorulanndan birine cevap alma olanam elde etmi ilk kuakr/ 173 )" Evrenden akll iaretlere ynelik bu emsalsiz aratrmayla balantl olarak Amerikan basmnda hemen bir "kltr oku" soru nu ortaya kt. nsanlar "yaratlmlann en sekim" ve "evrimin do ruk noktas" olmak yerine, evrende yalmz bana olmamaya ala cak kadar gl myd? Bu konuda proje ynetmem Bernard Oli ver, "Bir kltr okunun olacam sanmyorum" diyor. "Pek ok in san, zellikle Amerikadakiler, dnyad akll varlklann olabilece ine kendilerim hazrlamlardr." Bu sz ABD'nin kender kesimi iin yerinde olabilir. Ama lke-

157

nin gneyinde ve ortabasnda yaayan dinsel balan ok gl in sanlarda durum nasd olacakr? Arap lkelerindeki gerici teokratik sistemler, bu durumu nasd karlayacaktr? Trl kk farkllklanna ramen dev boyuttaki Hristiyan topluluklar ne diyecektir? "Dnya gr yalmzca bizimkidir" diyen her eyi kendilerine gre deerlendirenlerin tepkisi nasl olacaktr? Bilim adamlanmn bazla r bile, emin olun, E.T'lerin varlna ancak kendilerini iyice zorla yarak kadanabilecektir. Ya da dnyadlann ilk sinyalleri kesinlikle saptand takdir de, imdiki UFO sorunlanmzda yaadmz gibi, ayn rtbas etme ve maskeleme programlan m uygulanacak? O zaman iki yzllk perdeleri yeniden mi ekilecek? ten pazarlkl, pheci bilim adamlan ile arbal, temkinli din bilginleri, heyecan frtnasna uram insanla MOP sinyallerinin sahte olduunu sylemek iin birdenbire televizyonlarda konferanslar m ekmeye balayacak? Yine "gvenilmez"ler, "yanl yorumlandTlar olacak m? Yine hep "baansz denemeler" mi sz konusu olacak? Yine u ya da bu ko misyon, bu gereklerin halka asla duyurulmamasna karar vermek iin toplanacak m? Denemelere katlan bilim adamlan, "ok gizli" szlemelerinin kerpeteniyle kskvrak yakalamp, buna ramen a zndan laf karanlar sekinler zmresinden kap dar m edile cek, alay konusu mu olacak? Btn bunlar daha nce oldu. Ve her defasnda sadece u ya da bu din veya ideolojiden, kocaman cppeli birka kii, insanln bylesi gerekler iin henz yeterince olgunlamadm, srnn yi ne eskisi gibi yryp gitmesi gerektiini syledii iin oldu. "Bir uan daire (UFO) grdn syleyen insanlara artk gl myorum; nk ben kendim de bir tane grdm." (Jimmy Carter, A.B.D. eski bakam.)

158

5 .

B L M

KORKUTUCU KARILAMALAR

Niyetim ne bir UFO kitab yazmak ne de UFO'lara ilikin her hangi bir yanl dzeltmek. UFO lobisinin her zaman doru, kar tarafn ise hep yanl davrandm kamdamaya kalkacak da dei lim. Amacm, daha ok birka rnee dayanarak, korkutucu eyler karsnda nasl nyargl, nasl dogmatik davrandmz gster mek. Bilinmeyen bir eyle karlatmzda duyduumuz korkuyu, trl zrler, trl bahanelerle basnyor, te yandan kamuoyu iin ise en akl almaz masallar uydurmaktan ekinmiyoruz. Her sama l, eletiri szgecinden geirmek gereini duymadan, ne kadar da abuk yutuyoruz; yeter ki bu sama, doamn genel grnmnde her eyi yine eskisi gibi yerli yerine koysun. Hatta binlerce yl nceki atalarm/dan ok daha i davranyo ruz. Onlar bir zamanlar "tannlar"la karlalar, onlar kabul etti ler, onlara hayran oldular, onlardan korktular ve yine onlardan bil giler ve direktifler aldlar. Buna karlk biz, pein pein dnyadlar diye bir eyin olup olmad kavgasn yapyoruz. E.T'ler gerek olamazlarm, UFO'lar her ey olabilir de dnyad olamazlarm; insan ne lgn yarabk! Peki, ya dnyadlar gizlenmelerinden ve saygl tutumlarn dan vazgeerlerse? Ya bizim iki yzl ahlakmzdan bkarlarsa? Ya bizi ok ilkel canllar snfna sokup kendi ahlak anlaylarna gre var oluumuz ile yok oluumuz arasnda bir fark grmezlerse? Ya "ambargo"yu kaldrp dnyadlarin deneyleri iin uygulama alam olarak Dnya'y gsterirlerse? ET'lerden bir kurul, uzay kolonileri nin birinde toplamp sabr balanm koparmaya karar verirse acaba neler olur? nsanolu her eit dinsel ve bilimsel tutarllm yitire cek bir duruma srklenirse, kimi sulayacaz o zaman Dnya'da?

n hazrlmz olmadan gereklerin bombardmanna urar ve bunlar artk kar koyamayacamz bir sel halini alrsa, u Dnya maymunlar yurduna dnmez mi? Zrvalama Dniken! E.T diye bir ey yok; yldzlararas dev mesafeler de alamaz zaten. Bizler de bunu yapamayz. H e m dnyadlar ne diye tam da bizim zamanmzda ortaya ksnlar? Astronom James R. Werts, E.T'lerin bizim Gne sistemimizi, hibir problemle karlamadan, 7,5 X 105 yl iinde ziyaret etmi olabile ceklerini hesaplad. Bu da getiimiz 500 milyon yl iinde, ortala ma 650 ziyaret demektir! ^ ) Londra niversitesi'nden Dr. Martyn Fogg da, Dnyamz doduu zaman btn galaksilerin oktan iskn 176 edilmi olduu olaslm ileri srd/ ) Hayvanat bahemizin par maklklar pas tutmaya balyor. imdiki zamanda tammal: ve tarih ncesi zamanda ise varl n kabul etmek istemediimiz E.T'lerden dolay deil bu, bizim yanl programlamamzdan dolay. Aslnda kafatasmn iindeki o garip boz kide nasl iliyor? Bize, arada bir, bir "bilgi" sunuyor; ama doru deil, bir "gven' ' sunuyor; ama mevcut deil. Kimdir beynimizi byle yanl progranllayan?

Ho-Nfo
20 yl nce beyin aratrcs Profesr Dr. H.J. Campbell (Londra niversitesi, College de France, Max-Planck Enstits), her beynin her zaman ve her durumda hep "ho" olana ulamaya u ratm kantlad/ 1 7 0 ) Bu basit bilgi tek hcrelide sadece iki olasl gerekletirir: Yaamay veya yok olmay. Yaamay srdrmek "ho"tur, yok olmak ise "naho". Yemek "ho" snfna girer, alk "naho". Beyin tpk bilgasayarlar gibi ikili alr: Evet veya hayr, doru veya yanl, "ho" veya "naho". Bir ocuk ana rahminden kar ve feryad basar = "naho". Anasnn scak gsne yaslanr = "ho". Susar = "naho"; kundana doldurur = "naho", yalnzdr = "naho" ve bunlarn tam zdd = "ho". Byme anda erkek ocuu, ana-babas ve evresi tarafn dan eitilir; ona hep unu yapabilirsin, bunu yapamazsn denir. By le yaptn m, ah ne tad; yle yaptn m, ah ne kt. O iyidir, bu k t. u tehlikeli, o yaramaz. Her renim baars "ho" olur, her ba arszlk "naho". ocuk okula gidert okumay, yazmay, hesapla may renir. 2 X 2 = 4 = ho, 4 X 4 [= 9 (yanl) = naho. u siya-

160

sal veya dinsel yol iyidir, brleri ktdr; insanlararas byle dav ran dorudur, br yanl. Bu tablo deerli, dieri deil... Beyin programlanmasna, beyin odacklannda ho ve nahoa gre dosya lanm kendi birikimi eklenir. Ac, keder, hasret, sla zlemi, ak s trab, bir eyler yapmak gerekirken hibir ey yapmak istei duyul mayan kasvetli gnler, uranlan basklar ve berbat evre... btn bunlar "naho" listesindedir. Bunlarn zdd da "ho" listesinde. Be lirli bir mzie alarak byrz ve baka tarz mzikleri dinleyenle yiz. "Ho" - "naho". Ltoda kazanmadan yaplm ok basit bir komplimana kadar her sevin "ho"tur, can skan her ey "naho". Buna radyo, televizyon, kitaplar, gazeteler gibi "sihirli kanal larn etkileri katlr. Ynmz, okuduumuz ve iittiimiz eylerle genlik anda belirlenir. Yetime tarzna gre 18 yanda biri, bir rock konserini veya bir senfoni orkestrasm "ho" snfna sokar, bir opereti de "naho" snfna. Hemen hemen hi farkna varmadan hep aym dergileri okumaya balar, tekilerini -iinde neler bulun duundan haberimiz olmad halde- "budalaca, skc, bir eye benzemiyor" diye nitelendiririz. 20 yalarnda yle programlanrz ki hep kendimize ait "ho'lan oaltmak isteriz. Verdiimiz rnee dnelim: Bizim erkek o cuk, yetikin bir adam olmutur; liseyi bitirmitir ve niversitede ar keoloji eitimi grmektedir. Orada birok ders dinler, birok snav baarr ( = ho ), kitaplar okur ve baka bilim adamlarnn vard sonulan kendi sonulan yapar. Yar gzerghnda ikide bir baz "naho duygular" hedefi karartrsa da, niversiteyi bitirdii gn b yk lde bir "ho"a ular. imdi artk ok eyler "bildiinde" emindir ve toplum tarafndan kabul greceinden de emindir ("ho"!). Ve soma, ah ne korkun, bunca zahmetle, bunca zenle kurul mu dnce binas sarslr. Uzun srm gayredi almann sonulanm birisi trmalar. Bu olmamal. "Naho" grnverir, insan ken dini savunur. ok srmez kser, bozulur, vazgeer ve ortaya kan "nho"a kar koymaya onu iten eyin tek yanl programlanm ol mas olduunu fark etmez bile. Oysa "yanl" veya "doru" mzik yoktur. Sadece mzik vardr, bizim istediimiz mziktir; mzik var dr, bizim istemediimiz mziktir. stemek ile reddetmek, program lanm ve artk badamas olanaksz olan gri renkli hcrelerin so nulandr. "Deneyimler yapmz sannz, oysa deneyimler bizi ya par." (Eugene onesco, d. 1909)

Tanrlarn oku / F:ll

161

Bilim alannda da davranlar pek az farkldr. Geri gerek bi limlerde sonular her zaman uyum gsterir. Bu sonular kontrol edi lebilir ve her zaman tekrarlanabilir niteliktedir. 4 X 4 , her yerde 16 sonucunu verir ve doa yasalar, cebir ve geometri ilkeleri yerle rinden oynatlmadan kalrlar. Yani gerekler alamnda yalnzca "ho" veya "naho" geerli deildir, onlann yerini "doru" veya "yan l" alr. Bununla birlikte gerek bilimlerin sonularndan da pekl yanl kararlara vanlabilir. Yz yl nce bir fiziki hesaplar yapp insann asla Ay'a gidemeyeceim; nk byle bir yolculuk iin gerekli enerji giderinin ok yksek olduunu sylemise, o zaman iin bu sonu dorudur. Ama yz yl soma adam Ay'a inivermir. Yaplan tahminde yamlg matematikte deildir, sadece hayal gc noksanlndadr. Fiziki gelecein enerji kaynaklarn tasarlayamam, bylesi enerjiyle Ay'a ksa srede kolayca ulalabilecei ni hayal edememitir. Gerek bilimlerde de "ho", hayal gcnn gelimesiyle ortaya kar gibi olan "nho"u nlemek iin ktye kullanlr. Gven ve gvensizlik de "ho ve naho" ilkeleri arasnda saylr. Kendine gvenmek, "ho"u getirir; gvensizlik ise korkuya, telaa yol aar, bu da "nho"tur. Byle birka paragrafla kafatasmzn iindeki karmak a e bekesinin srlarn elbette aklayamam. Ama konuya effaflk ka zandrmay umabilirim; nk aslnda almas bir para farkl. Bugn "doa bilimi" diye nitelendirilen ey 372 yandadr. 1620 ylnda ngiliz devlet adam Sir Francis Bacon (1561-1626), No vum Organum adnda kaln bir kitap yaynlad. Bu kitapta bilimsel aratrmann nasl yapldm, nasl yaplmas gerektiim en kk ayrntsna kadar anlatt. Bacon, ann tartlan ve tartan bir kiisiydi. Onu ok kibirli, ok okumu, lsz derecede haris ve duygu dan yoksun diye nitelendirdiler. amn batl inanlarna ve bilgisiz liine -hakl olarak- fkeleniyordu. Bilginin tutarl bir yola girme si iin mudaka istendii zaman tekrarlanabilir deneylerin yaplmas n istiyordu. Her bilginin k noktas deney olmal ve deney ile akl arasnda bir "nikh ba" bulunmal diyordu. Francis Bacon iin bil gi, ama iin bir arat. ("Bilgi iktidardr.") Bilgi edinme yolu stn deki btn kuruntular (put denilen sahte bilgiler) kaldnlmaldr. Sir Francis Bacon'm bu zdeyilerine btn doa bilimcileri bu gn de uymaktadr. Sonu, gerek bilimlerin buhar makinesinden hidrojen bombasna kadar ortaya koyduu harika rnlerdir. Ancak bu bilimsel metot tek bana her zaman snrl bir bilgi salar. "Sez-

162

gi" ve "hayal" burada "naho" snfnda saylr, bunlar "kurunt'dur. Bilimsellik bakmndan gerekten doru deildirler. Bildiinden amayan metodun duygusu, duygusall yoktur. Kendini bir an tam bir gven iinde hissedersin, br gn ise devrilebilirsin. Tele patiyi ispadamak iin hibir bilimsel l ayg yoksa, telepati de yoktur. En yakn sabit yldza ulamak iin enerji giderleri eer ok bykse, bu durumda yldzlararas uzay yolculuu da yok demektir. UFO'lann yapt sylenen akl almaz uu manevralarna dayana bilecek insan da, malzeme de yoksa, bu durumda UFO'lar da yok tur. Francis Bacon'n gsterdii bilgi edinme yolu, baz ilikilerde tek ynl yol olarak karmza kar. Bizi vakitsiz harekete geirip eski hallerine yemden dndrlmeleri zor olan pozisyonlara sokar. "Ho-nho". Bu kadar! Derleme bilimler alamnda -bunlara matematiksel kesinlii bulunmayan her eyi katabiliriz- ilgi kurulmu pozisyonlar, aslnda zaten itiraza elverilidir. Gelecein bilgileri ve birikmi belirtilerin yeni grlerle deerlendirilmesi, tm "derleme kampm" ykabilir. "Cehennemde, eytan bile olumlu bir kiiliktir." (Stanislaw Lee, 1909-1966) Bizler anszn "parti" oluverdik ve duvarlarm kendimizin ekil lendirdii bir yere dolutuk. UFO'lardan yana veya UFO'lara kar diye tavrlar takndk, dnyad haya kabul edenler ya da etme yenler gruplarndan birinde yerimizi aldk. Holuk duygumuzu sr drmek ve gvensizliklerle rahatsz edilmemek istiyoruz. Kar tara f da artk dinlemiyoruz (bu kzdryor bizi) ve kendimizi ninnilerle uyutuyor, bylece etrafna yksek duvarlar rlm "holuk yap s" na uyumumuzu srdryoruz. Resmi Bir Yalan 29 Temmuz 1952'de, Beyaz Saray'da yaplan bir basn toplant s, kinci Dnya Sava'ndan somaki en byk medya olay oldu. B yk basn salonunda hava ve deniz kuvvederiyle Pentagon'un szc leri, yzlerinde tela belirtileriyle, oturmular ve gazetecilerin heye canl sorularm nazike batan savmaya alyorlard. UFO'lar, Washington'un ve Beyaz Saray'n zerinde grlmt, "Bilinme yen uan nesneler" hem birok radar merkezince (Washington Ulu sal Hava Limam, Andrews Hava Kuvvederi ss, Boiling Hava Kuvvederi ss ve Baltimore Hava Limam radarlannca) saptan-

163

mis, hem de hava kuvveden pilodan ve sivil pilotlarca da gzlem lenmiti. Bir "UFO filosu", CapitoFun zerinde adeta tam bir 121 "dans" gsterisi^ ) yapmt. New York Times'm bal yleydi: "Uan nesneler Washing ton zerinde hem pilodar hem radarlar tarafndan grldler." Hepsi de yksek rtbeli subaylar olan hava kuvvederi szcle ri, gittike daha zor duruma dtler. Gazeteciler, ulusal gvenli in tehlikeye girip girmediim, Sovyeerin UFO'larla ilgisi bulu nup bulunmadm ve bu nesnelerde kendi hkmederinin gelitirdi i herhangi bir gizli projenin sz konusu olup olmadm bilmek isti yorlard. Hep duraksayarak pes perdeden yle cevaplar verildi: "Sizlere garanti edebilirim ki imdi grlenler, hibir ekilde A.B.D.'nin herhangi bir kuruluunun herhangi bir projesiyle ilikili deildir." "Bulunduum mevki gerei uak ve gdml fze tiplerimizi ok iyi tamnm. Kesinlikle syleyebilirim ki deniz kuvvederinin fin can taba gibi grnebilen hibir ua ya da fzesi yoktur." "Hava kuvvederine olan tm saygmla, bu nesnelerden birka nn yldzlararas kkenli olduuna inandm syleyebilirim." Taknlan bu kesin tavrlar hemen "nho"a yol at. Halkta g vensizlik ortam yaratmaya, korkulan yaygnlatrmaya yarad. Bir ka gn soma sz konusu olayn bir "serap" olduu, belirli hava koullannda byle seraplann oluabildii yolunda kesin aklama ya pld. Gzel Dnyamz yeniden eski dzenine kavumutu = "Ho". Yllar soma konuyu inceleyen Condon Raporu, serap tezini kabul etmekle birlikte birok "gkta"na ve "yldzlar"a yer vermenin ya nnda, zellikle "birka bilinmeyen nesne"yi ' buna ekledi. O zaman bize dpedz yalan sylenmesi, ne zrva! O acayip "seraplar" nedense bir daha hi grlmedi. Birbirinden bamsz drt radar istasyonu, ayn ayn corafi blgelerde "seraplan" farkl bak alanndan kaydetmi, buna ramen grg tamklan, sivil ve askeri pilodar "yldzlar" ve "meteorlar" grmt. Yanl bilgilen dirmenin aldatc klan. Gelgelelim 34 yl soma Brezilya Fava Kuvvederi, benzeri bir durumu kabullenmek zorunda kald. Ne olmutu?

Bakanln tiraf
19 Mays 1986'da, Rio de Janeiro' da hava savunma merkezi-

164

nin radar eki anlar stnde 13 yansma ortaya kt, grntler saat te 1400 kilometre hzla ba ynne gitmekteydi. Saat: 17.14. 22 da kika soma Brezilya Hava Kuvveden 4 avc uam havalandrd; uaklardan ikisi Fransz Mirage, ikisi Amerikan F-5 dpindeydi. Mi rage pilotu 25 yanda Temen Kleber Caldas Marinho, nesnelere 20 kilometre kadar yaklaabildiini bildirdi: "Hareket eden klar bunlar, krmz ve beyaz, daha ok da beyaz. Kesinlikle yldz de il, ama uak da deil. Dnyasal bir ey olamaz." kinci Mirage pilotu 31 yanda Yzba Antonio V. Chaves, dakikalarca bu garip nesnelerle yan yana ut: "Yedisi bir yanm dan elik ediyor bana, alts br yammdan. Ben yn ve hz deiti rince, onlar da aynsn yapyor. Birdenbire korkun bir hz yaparak uzaklatlar." F-5 pilotu Yzba Marico Jordao, gazetecilere bu nesnelere 40 kilometre mesafeye kadar yaklaabildiini anlatt. Gr sahas ackm, gkte ne bulut ne de hava trafii varm. 13 nesne hrtl sesler kanp birden uzaklanca, kendi makinesine hz verememi. Bu UFO grnts, basnda baz patrtlara yol at ve Brezil ya'nn byk televizyon istasyonlan Globo ve Manchete, olay haber olarak verdii iin hava kuvvederi kesin bir tavr almak zorunda kail di. 24 Mays 1986'da Hava Kuvvetleri Bakam Tugeneral Otavio Moreira Lima, Brezilya'mn medya temsilcileriyle yap toplanda 178 yle bir aklamada bulundu/ ^ "Yabanc nesneler, Rio ve Sao Pa ulo radar sistemlerince net biimde grlmtr. Drt avc uam havalandrmamzn nedeni budur. Pilotlanmz yabanc nesnelerin ne olduklanm saptamay baaramam, bu nesnelere radyoyla yaplan anlann hibirine de cevap alnamamtr. Bu olay iin hibir ak lama sunamyorum; nk hibir aklamamz yok." Bu tr bir olayla ilgili olarak bir basn toplantsnda, gerek bir bakamn UFO'lar hakknda aynntl aklamalar yapmak zorunda kalmasnn imdiye kadar bir benzeri grlmemitir. Btn gney lkelerinde gerek halk gerekse medya tarafndan UFO'lara kar taknlan tavr, Avrupa'ya oranla ok daha dostane olmutur. "Ho" ilkesindeki bu deiim nasl aklanabilir? Gney Amerikallar bizden daha budala, daha safdil mi? Daha kt bir bi limsel eitimleri mi var? Ya da Avrupallar ve Kuzey Amerikallar daha ekingen de, bylesi sakncal bir konuya daha az evkle mi yaklayorlar? Gney Amerikal gazeteciler, tpk Bat Avrupallar gibi dik-

katlidir ve bir Mirage'n Brezilyal pilotlanyla onlann Fransz mes lektatan arasnda olsa olsa ancak bir karakter fark vardr. Gney lileri kendiliinden UFO'lara inanmaya sevk eden, laubalilie da ha yatkn zihniyederi de deildir. zm, UFO grntlerinin sk lk derecesinde yatyor. Bizde hava serin ve souktur, yln te iki sinde bizim lkelerimizi buludar kapabr. ou kez sadece uyunur. Oysa iklimi daha scak olan blgelerde durum tmyle bakadr. Hayat ak havada geer, gkyz ou kez benaktr. Rastiantsal olarak ufukta olaand bir eyler grme ans, oralarda bizim enlemlerdekinden ok daha fazladr. Bir ey nerede daha ok grlr se, orada daha ok konuulur ve nerede bir ey daha ok konuulur sa, orada daha ok yazlr. Halk, ordu, medya ve bilim evreleri, gndz ve gece gkte grlen garip olaylann aklanmas gereiyle daha ok kar karya kalr. Basn arivlerini gzden geirirken Gney Amerika medyas nn da, nceleri bizim teden beri taknageldiimiz olumsuz tavn taknm olduu dikkatimi ekti. Durum soma deimi. Hzla de il, aksine yava yava. Grg tamklan ve UFO'yla temasta bulun mu kiiler, daha nceden sahte aklamalarla uzun sre kandrl maya altnlm deildiler; bilim adamlanmn "aptal" veya "yeter siz" diye iltifadanna da kadanmamlard. Onun iin fke ve itiraz ylesine bir hava yaratt ki sonunda medya, bloklam kart zihni yetini brakmak zorunda kald. Der SpiegeV'va. bildirdiine gre/ 1 7 9 ) bugn Brezilya'nn bakenti Brasilia'da bir ikili lokalde oturup yk sek sesle "az nce dnyadlarla temas kurmu olduunuzu" herke se bildirebilirsiniz. Kimse de glmez size. Ayn haber dergisi u yo rumu ekliyor: "Bu eit dncelerin resmen tannmas, hibir yerde zellikle Brasilia'da olduu kadar ileri dzeye ulamamtr." 19 Mays 1986 olay bir doa grnts myd? Drt avc jeti nin pilotlan ve onlardan bamsz olarak Rio de Janeiro ve Sao Pa ulo radarlanmn askeri eitim grm kontrolrleri, iyi saatte olsunlara m arplmlard? Yine "seraplar" veya baka bir soytanlk m sz konusuydu? 19 Mays 1986 UFO olay hibir kalba sokulamyor, her trl mantkl zm nerisi bolukta kalyor. Radar yansmalan artk si hirle ortadan kalkmyor; beyaz klar saan nesneler, tam "bir bu uk saat" boyunca avc j ederiyle ke kapmaca oynuyorlar; hatta akl almaz bir hzla uzayda kaybolmazdan nce, 31 yandaki aske ri pilot Antonio V.Chaves'in sanda ve solunda sralamp bir tren

166

alay bile dzenliyorlar. Bu tr ileri teden beri sylene geldii ze re ne sinek srleri, ne den fzelerin paralar, ne hafif madenden uaklar, ne de meteoroloji balonlar yapabilir. Yansyan ldak n lan ya da gz aldanmalan, arkalannda radar izleri brakmazlar. Amerikallarn gizli silahdr demek zm olur mu? (Ya da Ruslann? inlilerin? Almanlann? ngilizlerin? Franszlann?) Her sper devletin birtakm gizli projelerin hep peinde olduu tartma gtrmez. Ne var ki teknolojik olarak gelitirilmi deneme uaklan ok pahaldr. Her lke bir veya iki makineyi kendi topra zerin de tesderden geirir; ancak yabanc lkelerde asla byle ilere kal klmaz. Hasm devlederin uydularnn yer belirleme olana ok gl. Yabanc topraklar stnde olas bir yere aklma ok tehlike li. Enkaz paralan ne yaplr? Pilodar ne yaplr? Hele deneme uaklan, hibir zaman "filo" halinde lke smrlanmn dnda uu yapmaz ve yan aka yan ciddi yabanc bir avc jetinin iki yamnda s ralanp refakat oluturmaz. Eer uaklar bir filo oluturacak kadar oalmsa, artk test makineleri olmaktan kmlardr. Ve artk test makineleri deillerse, gerek paray deyenin (kongre, retici firma, medya) gerekse askeri hasmlarn bundan haberi olur. Tu general Otavio Moreira Lima'nn, o aresiz durum saptamasndan^178) anlalacak olan nedir: "Bu olay iin hibir aklama suna myorum; nk hibir aklamamz yok." Bu itiraf "akl banda" insanlarda, hani u iki ayayla birden "ho" bulutunun stne smsk basanlarda huzursuzluk yarat. Yak lamakta olan "naho" duygular ise, o aldatc nefsine gvenle he men uzaklatrld. Ancak imdiye kadar hibir olayda devekuu davran deimedi. "nsan aldatlmaz, sadece kendim aldatr." (Johann Wolfgang von Goethe, 1749-1832)

Kolektif Bastrlma
1989'da, ekimin 9, 10 ve 11. gnleri, dnyamn drt bir yamna ulatnlan haberler, tm ajanslann, tm gazetelerin ynetim odala rnda heyecan firtnalan estirdi. Gazeteler daha nce akldan gei rilmesi bile olanaksz balklarla haberi duyurdular: "UFO, Rusya'da ehir parkna indi." ( 1 8 0 ) "UFO devlerinin gz var."^181) "TASS, U F O iniini bildiriyor." (182)

167

"Akl almaz UFO haberleri."(183> "TASS: UFO dnyadlarla birlikte ini yapt." ( 1 8 4 ) "Dnyadlar ehir parknda gezinti yapyor."^185) "TASS, iinde dnyadlann bulunduu UFO'nun bir parka in diini bildiriyor."(186> Dnya ldrm myd? Yaz ileri mdrleri saptmlar my d? Ne diye birdenbire, hem de birinci sayfaya, kocaman puntolar la, UFO balklan ayorlar? Bir ajans haberi niin sorulup sorutu rulmadan hemen benimseniyor? Kzl ideoloji gerei Sovyetler Birlii makamlan, on yllarca UFO'lann grnmesine ve buna benzer hokus pokus dedikleri ey lere ilikin ne varsa hepsini, fark gzetmeksizin reddetti. Niye? Ko mnist Manifestosu'mm tamamlayc paralanndan biri de Charles Darwin'in Evrim Teorisi'dir. Tmyle maddeci olan bu dnya gr nde insan, evrimin doruudur. Tann ise lmtr ve insan en b yk olandr. Bunun mantksal sonucu gerei ne tannlar ne de dn yadlar olabilir. Komnist-sosyalist insan, kimsenin dokunamad bir kutsal reti iinde durup kalm ve kafasm "kaka samalar" ile kantrtmamtr. Soma bir gn Glasnost geliverdi Sovyet insan nn stne. Medya birdenbire artk sansr edilmez oldu. O zaman lar Sovyetlerin resmi haber ajans olan TASS, ilk kez bir UFO ola ym tm Dnyaya duyurdu ve Batl gazeteciler bu haberin zerine balklama adadlar. Haberi veren TASS't ve bu ajansn hep "ger ek" haber vermesine allmt. Genel yayn mdrleri biraz afal lam da olsalar, kafalanm sallaya sallaya haberi yaynladlar. Sch weizerische Depeschen ajans haberi yle verdi: "Moskova-Grg tamklanmn beyanna gre, akam karanl kmesinden soma kl byk bir top yere inmi. Ajansn bildirdi ine gre, "bir delik alp insana benzeyen iki veya yaratk ile kk bir robot dan km." Bu yaratklann, gnlerden beri uradklan okun etkisinden kurtulamam grg tamklanmn gzlemle rine gre de " veya hatta drt metre boylan", buna karlk ok kk kafalan varm. Kk bir gezintiden soma tekrar uzay gemi lerinin iinde kaybolmular. Vorone jeofizik laboratuan mdr Genrich Silanov, arazi zerinde incelemeler yaptktan soma "20 metre apnda bir dairesel iz bulduk, iinde 4-5 santimetre derinlik leri olan basn etkisi izi vard" aklamasn yapmtr. Raporda aynca, dnyada mevcut olmayan bir maddeden yaplm iki esraren giz parack bulunmutur deniyor.

168

Gerek TASS, gerekse Sovyetler Birlii Komnist Partisi Mer kez Komitesi tarafndan yaynlanan Sovyetskaya Kultura ek aynnlar bildirdi. Grnt 27 Eyllde akam saat 18.30'da ortaya km, hem de Vorone ehir parknn tam kenannda. (Vorone, Mosko va'nn 500 kilometre gneyindedir.) "Ikl bir kre"nin ar ar aaya inii 40 kadar yetikin kimse ve birka ocuk tarafndan sey rediliyor. 16 yalarnda bir ocuun barmaya balamas zerine, yabanc yaratklardan biri "yaklak 50 santimetre uzunluunda bir boruyu gencin zerine yneltiyor", o zaman delikanl etrafnda du ranlar iin grnmez oluyor. "Uzay gemisi gzden kaybolur kaybol maz delikanl tekrar ortaya kyor." Yabanc varlklarn bronz renk li pabular varm ve "gzleri taneymi." Yalmzca dnyad "krmz kre"den dar km ve "Mamet" otobs duranda bek leyen bir grup insana doru birka adm atmlar. nsanlar banmaya balaynca, yabanclar tekrar krelerine dnmler. Bu habe ri veriinden bir gn soma TASS yaz ileri asla bir "1 Nisan" akas nn sz konusu olmadna dair gvence verdii gibi, Sovyetskaya Ktltura'mn Vorone muhabiri E.Efremov da anlatlanlarn gerekli ini dorulad. Gazetelerde ilk balklarn yaynlanmasndan 48 saat soma za fer "akd'n oldu. Gazetelerin bildirdii ey gerek olmamalyd, ola mazd. Sovyeder Birlii Komnist Partisi orgam Pravda -ki gerek demektir- 13 Ekim 1989'da, Orta-Rusya kenti Vorone'in yetkili makamlarndan lml davran isteminde bulundu: "Son gnlerde bir dedikodu ve hayalperestlik dalgas Vorone'i kaplamtr. nsan lar korkmakta, yerel makamlar ise bu korkuyu datmak iin gr nrde hibir ey yapmamaktadr"(1ST>. Bu, TASS'n haberini bir an nce yavanlatnn, herhangi bir hayalperestin stne ykn demekti. Bu nitelikte korkun bir haberi, insanlann zerine olduu gibi boca etmek tek sjzckle olanakszd. Pravda'mn uyamk yneticileri bir Uyardlar: "u anda apak ve dne tana verilmi cevaplar gerekli. Aksi halde bylesine dedi kodular tm yerkreye yaylabilir." TASS'n iyi yetimi genel yayn mdr vekili gor Yefmov, UFO sansasyonuna grece bir yorum getirdi. Meslektalanna "Bu na inanmyorum" dedi. Hemen hemen aym anda Vorone jeofizik enstits mdr E.Silanov da bir dn yapverdi. Ne kendisi ne de alma arkadalanndan biri, sz konusu yerde bir inceleme yapm deildi ve bulunan ta numunesinin de "alelade demir cevheri oldu-

169

u" anlalmt. Ayrca toprak stndeki izler tmyle "doal jeolo jik etkenlerden ileri gelmi" olmalyd. (Eer olay yerine kimse git memi ve kimse bir inceleme yapmamsa, bu mdr btn bunlar nereden biliyor?) Pravda'mn hamlesinden soma Batl gazetecilere de makalele rini bir an nce dktrmek frsat kmt. Moskova muhabirlerin den J.P. Dorner ilk alayl yazy telledi: "Dnyadlann parkta ne ler yaptm TASS muhabiri renmek istemi. Tanklar: "Ne aptal ca soru" demiler. "Parkta ne yaplr? Gezilir elbette... Yabanclann parkn iindeyken glmemi olmalan dorusu ansszlk. Eer glselerdi, hemen kocaman san dilerini gsterecekler, bizler de imdi kim olduklarm bulabilmek iin yle uzun uzadya kafa patlat mak gereim duymayacaktk. Himalaya'mn "kar adamlan" bir Rus parknda gezinti yapmaya uzaydan gelselerdi keke. Byle bir ey gerekten yenilik olurdu/185^ Der Stem adl derginin Moskova muhabiri Peter Bier iin ise her ey "son derece gln"t. "Gerekten akll ve zihinsel meleke leri yerli yerinde olan herkes, her yere ini yapar da yalnzca Vorone'e yapmaz"^188) diye takld. Soma yle devam etti: "Glasnost dneminde okuyucu her eyi renmeli. Bylece 6 Kpek verdi mi yer stnde ve altnda btn ihtiyalanmn giderilmesi hakkm da el de edecektir." Ciddi haber dergisi "Der Spiegel" u noktay vurguluyordu: "Asl mucize, gazetecilerin yazlarn Komnist Partisi merkez komite since yaynlanan eitim dergisi Sovyetskaya Kultura'da yaynlayabilmesi ve resmi haber ajans TASS'm - t a m da efleri Leonid Kravenko'nun Mnih medya gnlerinde, daha nceki masallardan dola y zr diledii srada - kozmik haberler vermi olmasdr/189^" Dncenin serbeste da vurulduu A.B.D'de btn TV istasyonlan TASS'n heyecan verici haberini aktardlar. Haberi okuyan spikerler nce ok ciddiydiler, soma yayn srasnda birden makaralan koyverdiler. te tadmlk birka rnek: Action News (spikeri Bayan Bree Walker): "Bugn Sovyet ba sn ajans TASS, kk kafal, insana benzer yaratklarn uzay gemi lerini Vorone kentine indirdii haberini verdi. Grg tamklanmn bildirdiine gre, dnyadlann dokuz ila on iki ayak boylan ve k k kafalan varm. Sahiden!" (Burada ikinci spiker kahkahalarla araya giriyor.) Fox Television News: "Sovyet devlet basn ajans uzaydan ziya-

170

retiler bildiriyor... (glmeler)... Vorone kentinde bir parka ini yapmlar. Dnyadlar uzun boylu, kk kafal olarak betimleni yor; parkn iinde ksa bir yry yapp soma diski andrr uzay ge mileriyle birden gzden kaybolmular... (glmeler)... Bir dahaki sefer dnyadlar Sovyeder Birlii'ne indiklerinde "Bizi nderinize gtrn" demek zorunda kalmayacaklar, sadece "Gorbi! Gorbi! Gorbi!" diye seslenecekler. (Stdyoda genel glme.) ABC News, New York (spikeri Peter Jenning): "Vorone'te dnyadlar birka ocuu bir uzay tabancasyla tehdit ettiler. Ola y yazan Sovyet muhabir, bugn geminin iniini ahsen grmediim itiraf etti, haber kayna oradaki birka ocukmu. Muhabirlerin o cuklar tarafndan faka basnlmas kukusuz ilk kez olmuyor." CBS (kadn spiker, ciddi bir ses fonuyla): Sovyet haber ajans TASS, dnyadlann Vorone kentine indikleri haberini verdi. Ajans, dnyadlann boylarnn on ayak kadar olmasna karlk, ok ama ok kk kafalan olduunu bildiriyor. Sovyet bilim adan lan dnyadlann ziyaretim dorulamaktadr... (arkadan biri gler, spiker konumasna ara verir. Soma glmeler arasnda konumas n srdrr)... TASS muhabiri iniin ne zaman olduunu sylerniyor, bence bizim,., (spiker glmekken konumasn srdremez.) Channel 4 (Haber saati. Amerikan bayra nnde, uzun sal, sansn, yalca bir bay, TASS'n haberini yorumladktan sonra sz n yle bitirir): "Bu, batan sona ahmaklktr diyorum. Ya TASS'n bu adanlan delirmi ya sarhotur, ya da son olaslk haberlerine bi raz baharat katmalan iin National Enquirer'm gazeteci bozuntulanm kullanmlardr." (National Enquirer, Amerika'mn en byk aspa ragas bulvar gazetesidir.) Btn bunlar, akl banda insanlardan baka trls beklenme yecek tepkiler. Bu eit tek yanl etkilenmeler dnden haznzdr. Hep "ho" olana yer vermek isteyen beynimizde, dnyadlar iin imdilik bo yerimiz yok. Gazeteciler geri haber ulatrma grevle ri gerei ortaya kyorlar; ama aym anda da kollanm balanm hissediyorlar. TASS'n haberi hakknda dncelerini alayla ve kah kahayla bildiriyorlar. Bunlar dinleyen veya okuyan milyonlar da, i lerinden geirdikleri eylerin bylece doruland hissine kaplyor lar. Derin bir nefes alp ok kr diyorlar; ok kr, hibir E.T ini filan yapmam! Bylesi bir kolektif basnlmay her eyden nce tehlikeli bulu yorum. Bana evi san dolu ev sahibini hatrlayor. Bu ev sahibi ge

ni

len her ziyaretiye: "Sanlar m? Burada m? Rica ederim!" diye gvence verirmi. Hatta evdeki kk ocuklar sanlar tarafndan kemirilmek istenip de yaygaray bastklar zaman ve bodrumda, ok tan beri kayp kaynvalidenin sanlarca yenilmi cesedi bulunduu zaman dahi sanlarn varlm itirafa yanamam; nk kafasmn iindeki psikolojik engel, sanlar kabul etmiyordu. Sonunda kemir genlerin varl artk inkr edilemez hale gelince, ev sahibi bir ok geirir, ksa bir sre soma da lr. Sanlar onun "ho" duygusuyla, yaama sevinci duygusuyla badamamt. E.T'ler konusunda biraz ck farkl davranyoruz. Geri onlar san deil, ancak ayn derece de yabanc ve rktc. zellikle de bizdeki kendimize deer ver me duygusunu ve teden beri programlanm olduumuz esiz-benzersiz olmak hayalini mahvetmekte. Dnyadlar m? Burada m? Rica ederim! Bir kimsenin "tanrlar"dan ve "UFO"lardan yana olmas, kuku suz dncenin kiisel zgrl saylr. Ortaya konulabilen veriler ve belgeler karsnda; gerek U F O filmleri, her meslek ve her ulustan grg tammn binlercesi karsnda biraz hogrl bir tu tum daha akllca olurdu. Bylesi bir tutum "tanrlar okunu" hafifle tir ve bir toplumun, hep itilip durulmu olgularn anszn "bulutsuz gkten" ortaya kvermesiyle yiyecei vurgunun iddetini azaltr. 27 Eyll 1989'da, Sovyet kenti Vorone'te gerekte neler cereyan etmiti?

Olay
Yerel muhabirin esrarengiz nesneye ilikin haberi vermesin den soma, "olaand grnty inceleme komisyon'ndan Dr. Ing. Yuriy Losozev, Viyaeslav Martinov ve Aleksey Mossolov olay yerine gittiler. Yetikin 16 kiiyi ve Vorone'te 33 ve 82 numaral okullarda okuyan Vasya Surin, enya Blinov, Volodea Statef, Lena Sarokina ve Alyoa Nikonof adl be ocuu sorguya ektiler. Gr g tamklanmn anlattklan ortaya gerekten apak bir tablo kar d. Yalan on iki ve on alt aras drt ocuk futbol oynuyor, iki kz ocuuyla yal bir kadn parktaki banklardan birinde tmyor, yir(*) 31 Aralk 1978 gn sabahn erken saatlerinde, bir film ekme ekibi, Argosy ti pi bir kargo uandan, Yeni Zelanda zerinde birok UFO'yu eitli objektif lerle filme ekmiti.

172

mi kadar insan otobs duranda kimi ayakta kimi oturmu bekli yor, kimileri parkn iinde geziniyor, birka adam da kk tahta sandklarn stnde votka yudumluyordu. Akam karanl kmek zereydi, saat 18.30'a doru kk kzlardan Lena Sarokina'mn dili dolayor ve gkyzn gsteriyor. Giderek daha ok yetikin insan da yukarya bakmaya balyor; o cuklar afallayarak toplarm caddeye karyorlar. Parkn zerinde, Mendeleyev Caddesi ynnde, on ila yirmi metre apnda, arap krmzms bir kre havada sessizce durmaktadr. Parkn d ayr na doru alalyor; ama yine de yerden birka metre yukarda kal yor. Havada durmasna ramen pek ok kii, otlarn krenin altn da nasl ezildiini gryor. O srada 30 kadar insan, gzn yukar dikmitir. Kre birden sessizce gzden kayboluyor. Bu esrarl grnt hakknda heyecanl tartmalar srerken ve ocuklar kaan toplanm ararken o garip nesne, aym yerin zerinde yeniden ortaya kyor. Bu defa geni bir yark alyor ve arkadan vuran parlak n iinde uzun boylu yaratk grnyor, zerle rinde gm gibi parldayan giysiler ve gslerinde yuvarlak levha lar vardr. Hepsi bronz rengi izme giymitir ve gzleri varm gi bi grnmektedirler. Vcudanmn iriliine oranla, zerinde gze benzeyen mercek bulunan balan ok kktr. Kre ksa bir s re topran zerinde havada duruyor, aynn stne bir merdiven uzanyor, iri varlklardan biri ile daha nce ortada hi grnmemi kk biri odann stne iniyor. Grg tamklan, o kk eyin bir robot olaca izlenimi edinmiler; nk uzun boylu yaratk, bir ey sylyormu gibi yapp bir harekette bulunuyor, kk nesneden klar kyor, yerde 40 X 60 santimetre boyutunda bir drtgen ay dnlanyor. Uzun boylu yaratk tekrar hareketier yapyor, drtgen karanyor ve "robot" drt ocua doru gidiyor. 16 yandaki Volodea Statef, futbol topunu gsne basrp ba rmaya balyor. Bu arada uzun boylu yaratk "robof'un ard sra yryor. 50 santimetre kadar uzun bir boruyu ocua yneltiyor, o cuk aym anda sesini kesip grnmez oluyor. Aym anda da orada du ranlar panie kaplyorlar. Herkes banp oraya buraya kayor. Robot ile uzun boylu, kreye geri dnyor ve yangn iinde kaybolu yorlar. Aym anda Volodea Statef tekrar ortaya kyor. Btn vcu du titremektedir, ok korkmutur ve onca zaman kmldayamadm sylyor. ayrlktaki odar zerinden sanki silindir gemi gibi ezilmi-

173

tir. Olaydan alt gn sonra dahi yerde ukurlar duruyordu, bunlar "bir baklava edimini andrrcasna"^19) bir dzendeydi. "Olaand grntleri inceleme komisyonu"nun adamlan, yanlarnda jeolojik aratrmalarda kullanlan cinsten bir manyetometre getirmilerdi. "Arazinin yzeyim detektrle taradk; ibre, en byk oynamasn, grg tanklarnn UFO'nun ini yeri olarak gsterdikleri alamn tam ortasnda yap. Manyetometreyle aym alam admlaynca, alet sihri gstermeye balad. Her zaman dzenli alan aygtta gster ge, artk lmn sonucunu gstermez olmutu. Bu hal her deneyii mizde hep tekrarland. Biz de o zaman bu yerde manyetik alamn ok yksek bir gerilim gsterdii izlenimi uyand/190^" Bu anlatlanlar normal dnen (normal szc, rnek, stan dart anlamnda 'norm'dan gelir) her insana batan sona inamlmaz ve mantksz gelirse de, benim belleimde baz tellerin ses vermesi ne yol a. Buna benzer bir eyleri daha nceden biliyordum ben. "Sessiz kre", krenin topran zerinde "havada durmas, renk de itirmesi", iinden "uzun boylu yaratklarn" kmas, btn bunlar 16 yl nce Charles Hickson ile Calvin Parker tarafndan da anlatlm. Bu iki fabrika iisi, 11 Ekim 1973 akam Pascagoula'da (ABD-Mississipi) renkli, byk bir kreye gtrlp orada incelen milerdi. Olay o zaman yetkili makamlarca, akla uygun gelebilecek ekilde aklanmaya allmsa da, gnmze kadar zmlenme mi bir muamma saylmtr/ (Ben de 1973 gz sonlarnda, bu iki karlma kurbann ziyaret etmi, kendileriyle uzun uzadya g rmtm. Anlattklarnn znel olarak doru olduu, yani yalan sylemedikleri ve bir eyler uydurmadklar kamsna varmtm. An cak olayda benim iin yine de rasyonel bir aklama eksiklii vard.) Vorone'te grg tanklar, bir erkek ocua yneltilen "50 san timetre kadar uzun" bir borudan sz etmekteydi. Bunu da biliyor dum. 22 Haziran 1976 gn, saat 21.37'de, Kanarya Adalar zerin de UFO'lar grlmt. Ksa bir sre soma, komu ada Fuerteventura'da, tp doktoru Francisco Padron Leon ile onu taksisiyle gt ren ofr Estever Garcia birlikte bir ok yaadlar. Yolun solundaki bir soan tarlasnn zerinde renkli bir kre havada duruyordu, iin de "sahanlk gibi bir ey... ve uzun boylu iki yaratk"^191) vard. Dok tor verdii ifadesinde, krenin iindeki her iki yaratn effaf bir boruyla uran, borudan mavi bir eyin aktm sylemitir. Er tesi gn tarladaki btn soan bitkileri sarmal biimde ezilmi hal deydiler.

174

imdi ben, bir akllnn kp Voroneli ocuklarn yaantlar n, Amerikan ve spanyol dergilerinde okumu olduklarm syleme sini bekliyorum.

renme Yeteneksizlii Mi?

Bu eit nitelendirmeler ne ie yarar? Gzleri baka yne e virmeye mi? Kafalar kartrmaya m? Onu bunu sulayp rahatla maya m? Ruhun huzurunu koruyup "Byle ey hi olur mu?" diye rek insanlan yreklendirmeye mi? Peki, olay tevekklle kabulle nip inam baygnlklar geirmeye srkleyecek depresyonlara m uramal? Ya da "devlet meselesi" veya din inan gerekelerinden birinin ardna gizlenip bu konularda sessiz mi kalmal? Bence hi bir ey, hayli uzun sredir balatlmas zorunlu hale gelmi bir tart may engellemenin yapt etki kadar ykc ve gerici deildir. D ardan gelen baz etkilerin olduu kesin; artk bu etkilerle ilgilen mek zorundayz. Tpk atalanmzn binlerce yl gemite E.T'lerle karlamalannda yaptklan gibi, onlann almalanna katlmal yz. Dnyadlar konusu artk zel bir bilgi gerektiren, dolaysyla da sadece baz belirli kiileri ilgilendiren bir sorun sanlmasn. Bu konu hepimizi ilgilendirir. Hangi rktan, dinden ya da ulus tan olursak olalm fark etmez. Safdil iyimserler, dnyadlara ili kin sylentilerin kendiliinden zme ulaacam ve esrarengiz g rntler iin de gnmzden psikolojik davranlarla aklama olanaklan bulunacam kabule hazrdrlar. Oysa durum hi de byle deil, nk dardan etkilemeler, gnmzn hibir sorunu sz ko nusu olmad zamanlarda da meydana gelmektedir. Sorunu, psiko lojik davranlar alamna kaydrmak ise, sadece kendimizi aldatma mz salayan kaamaklardan biri. Dinsel kkenli uyutma propagan das da, gelecein bilgi toplumu iin yeterli olmayacaktr. nanla ilgili beyanlar, gittike daha ok sknt verecek bir duygu ortam oluturacaktr. Doa bilimleri bile, eer insanoluna zamammn dehet verici bir olay iin ikna edici ve akla yatkn cevaplar sala mas sz konusu olsayd, Sir Francis Bacon'n deneylerini ve "batl inanlan" bir arada aka konuamazd. Dnebilen herkesin sorumluluu vardr. Yaplmas zorunlu dnme reformlanm engelleyerek "salkl dnya"y koruyamayz. Dnyadlarla ilgili ne varsa hepsine glnlk kulpunu takan ba-

175

nazlar, hayli ktle neden oldular. Onlann sadece salkl insan akln drste ve doru biimde koruduklan; mantkl, soylu, anla yl ve ahlakl olam savunduklan tezi de haksz bir iddiadan baka ey deildir. Tek tek birok olay gsterebiliriz ki, bunlarda benlik taslama, kara cahillikten ok daha byk ldedir. Bir konuda hi bir ey bilmek istemeyi, yalmzca cehalet deil, ayn zamanda mil yonlarca inam incitmek ve alaya almak demektir. Bizim toplumumuzda belirli gruplann, UFO tamklanmn gz n korkutmak ve onlara gz da vermek iin bask yntemlerine bavurmalan da olmayacak i sanlmasn. Bu konuda kantlayc iki rnek verelim: 18 Mart 1972 gn, o zaman Avusturya Hava Yollm'nda bir DC-9'un pilotu olan Alexander Raab, birUFOgrd ( 1 9 2 ) : "Eyaletbakenti Linz'in zerinde, 6000 metre ykseklikte bulunuyordu. Uan sol tarafndan koni eklinde bir nesne eti. ok hzlyd; bu nesne aa ya ynelik sivri burnuyla bir huniye benziyordu, parltl bir k sa maktayd. Raab, yardmc pilotu Otto Herold'la birlikte 20 dakika ka dar bu UFO'yu seyretti. "Raab, olas h r eyi dnd; ama bunun dn yad bir ey olabilecei hi aklna gelmedi; ta ki o rkn ey yn de itirip de pilot kabininde btn pusulalar delirmi gibi oynamaya ve btn uyan lambalan yamp snmeye balayncaya kadar. Ayn anda radyodan, bir Cessna pilotunun ve yerde bulunan bir Lufthansa ua pilotunun aym nesneyi haber verilerini iitti. ni yapt alanda Raab, kendisini bekleyen gazetecilerle kar lat, bundan pek holanmad. Ama ad gazetelerde manet oldu; hatta Avusturya Hava Yollan'mn bu pilotu televizyonda bir sylei ye davet edildi. Bir sre soma Raab'n telefonu ald. Amerikan ak sanyla konuan bir ses: "Sizin olaym inceliyoruz. Bu konuda artk daha fazla konuul namas, hem sizin kannzadr, hem de bizim." dedi. lgin olan nokta, Raab'n telefon numarasnn rehberde bu lunmayyd. Birisi Alexander Raab'a gzda vermek istemiti. 3 Mays 1975'te Meksikal pilot Carlos de los Santos Montiel, kendisim dehete dren bir UFO'yla karlama olay yaad. Meksiko kentine doru uutayd, bir Piper Pa-24 olan ua birden silkelenmeye balad. Her iki kanadn zerine koyu gri renkte, disk biiminde bir nesne yapmt. Derken nc bir UFO daha orta ya kp doruca uan burnuna yneldi. Aym anda da elektronik aygtlann tm birden stop etti. Ancak nedendir bilinmez uak yine uuyordu; bu hal UFO'lar ayrlp gidinceye kadar srd. UFO'lar

uzaklanca elektronik aygtlar yeniden ilemeye balad ve Carlos de los Santos Montiel, Meksiko hava alanna sa salim indi. Olay basna yansd ve Carlos hemen bir televizyon oturumuna davet edil di. Carlos, oturuma katlmak zere TV stdyosuna giderken bir limuzin kendisini takip ederek yolunu kesti. Drt adam arabadan d ar frlad, ilerinden biri: "Canna ve ailene biraz kymet veriyor san, grdn eyi kimseyje konumazsn!" dedi. Tahmin edecei niz gibi TV sunucusu Pedro Ferriz de, o akam, program konuu Carlos de los Santos Montiel'i bo yere bekleyip durdu. Somaki gnlerde TV sunucusu, korkup da gelmeyen konuuyla konutu ve onu UFO'larla ilgili bir ak oturuma katlmaya raz et ti. Carlos orada Amerikal Profesr Ailen Hynek (UFO Papas) ile tant. Profesr, Carlos'un bana gelenlerden derinlemesine etki lenmiti, onu ertesi gn iin oteline kahvaltya davet etti. Carlos, er tesi gn otelin byk kaps nnde, iri yan bir adam tarafndan merdivenden aa itildi. Bu yabanc adam onu iterken: "Buradan hemen kaybol, bir daha da sakn geleyim deme!" diye fsldad. Ai len Hynek de konuunu kahvaltya bo yere bekleyip durdu. Benzeri birka olay daha varsa da, bunun tam tersi olanlar, ya ni UFO tamklanm maskara etme dzenleri de yaanmtr. 27 yandaki Robert Suffern adl Kanadal, Ontario-Bracebridge'de, 7 Ekim 1975 gecesi bir U F O olay yaad. Kz kardeinin ya knda bulunan evine gidiyordu; nne ap 6 metre kadar olan, disk eklinde bir nesne kp yolunu kapatt. Farlann nda Robert Suf fern, banda kask, zerinde gm gibi panldayan bir giysi bulu nan birinin tarlamn iinde kaybolduunu grd. Az soma da UFO, bir yksek gerilim elektrik direinin evresini dolamp hi ses kar madan, karanlk ge doru dikine havaland. Bu olay basna yansd. Robert Suffern'in evi, UFO merakllannca gnlerce kuatld. 12 Aralk 1975 gn Ontario eyalet polisi nin bir devriye arabas Suffern'in evi nnde durdu. Hava subay niformal adam arabadan inip kendilerini hava kuvvederinin yksek rtbeli yetkilileri olarak tanttlar ve kukulanan Robert'a kimliklerini gsterdiler. Soma da Robert Suffern'i hayretier iinde brakarak onun UFO yaantsyla ilgili btn sorulanna hi falsosuz cevaplar verdiler. Hatta geceki olayn zamamm bile dakikas daki kasna syleyip hibir gazetede kmam baz aynntlara da dein diler. Robert Suffern'a "ABD ve Kanada hkmederinin uzun za-

Tanrlarn oku / F:12

177

mandan beri yabana varlklarla ortak almalar yaptn/193^" bile anlattlar. leriye ynelik bu panik niye? Olay, medyada ok fazla dalla np budaklanm, her trl gzda iin ge kalnmt. Olay aka ortaya koyan cevaplarn ise gazeteciler zerinde yzde yz uydur ma etkisi yapaca kesindi, bylece Robert Suffern btn inandrc lm yitirecekti. Gerek gzda verme olaylannda gerek glnle tirme olaylarnda, kamuoyunu kandrmak iin yetkililerce meru ol mayan yollara hep bavurulmutur. Hangi hakla? Baka insanlann ne okuyacana, ne dinleyeceine, ne reneceine karar vermek hakkm kendinde gren kimdir? U F O kitie psikozunun, yaad ala baa kamam, onunla uyuamam ve gvensizlik iinde olduu iin kendine yeni bir "ye dek din" arayan insanlann tepkisi olduu dncesini hl srdren lere rahatlatc bir seenek sunalm: 13 Austos 1986'da Helmut Liehmann, o zamanlann Demok ratik Alman Cumhuriyeti'nde 2. Yuri Gagarin avc uaklan filosun da binbayd. Filosu, 3. hava savunma tmenine balyd ve Neubrandenburg-Trollenhagen'de slenmiti. (ki Almanya birlein ce ulusal halk ordusu, dolaysyla hava savunma rgt de lavedil di.) Olayn cereyan ettii gece, Binba Helmut Liehmann uak l bir devriye kolunun komutam olarak grevdeydi. Akam saadetin de kuzeyden gelen bir souk dalgas Neubranderburg'a kadar ula mt, gkyz benak, gr olana sperdi. Binba Liehmann, uayla 10.000 metre ykseklikte 270 de recelik bir rotada uarken, 5-10 derece ykseklik asnda panldayan yuvarlk bir nesne grd. O saatte Ay, ksa sre nce batm bulunuyordu. Panldayan eyin, dolunayn onda biri kadar bykl vard. Yabanc nesneden birdenbire ok gl bir n demeti kp yeryzine uzand. lk anda Binba Liehmann, birlikte utuu arkadalar ndan birinin yer ldam yaktn dnd; ama hayr, olaya aym ekilde ap kalm pilot arkada da yer ldam a ltrm deildi. stelik o nesneden kan n ok glyd, her hangi bir ldan karaca yumuak ktan ok farkl niteliktey di. In demeti, bir ampuln dmeye baslmasyla birden sn gi bi, bir anda kayboluverdi ve aym saniyede garip nesne ekil deitir meye balad. "Kre" birden byd, panldamas da hemen fark edilecek derecede azald. Sonunda binba Liehmann, kubbe gibi bir eyin ortaya km grd. Onun da ve biimi deiti.

178

Btn bu hayalet oyunu 15 dakika kadar srd. Binba Liehmaruf dan baka stemen Holger Bremer, Dieter Bittkau ve Peter Martin de olup biteni seyretti. Aada hava alamnda uusynetmeni Yarbay Roland Legeler de gsteriyi batan sona izlemiti.^ ^ Eletiriciler hemen engellerini atp binbamn niin bu nesne yi takip etmediim sordular. Mesafe 300 kilometre kadard, uzakta Kopenhagen ve Malm kentleri zerinde klar grlyordu; ama Binba Liehmann yabanc hava sahasn ihlal edemezdi. 13.4.1987'de Binba Liehmann, Berlin Archenhold Gzlemevi'nin konuyla ilgilenen bilimsel-teknik dammamndan "muamma nn zmn" bildiren bir yaz ald. Bu yazda: "Ulusal halk ordu sundan dostumuz bir pilot, sizin gzleminizin pilot kabinin n tara fndaki yansmalardan ileri gelmi olaca tahmininde bulunmutur" deniyordu. Bilimsel bir kurum, ciddi ekilde niyetlenip birka bin UFO olaym bilgisayara ykleseydi, klavyenin stndeki ekran bir anda "benzeri olaylarn" sralamyla dolard. Hava koullan, s durumlan, gr mesafesinin aklk derecesi, baka lkelerdeki grg ta mklanmn anlattklar birbirleriyle kyaslanabilseydi, "kendiliinden byyen kre" ve "yere yneltilen ok gl n" gibi olaylann hi de tek mek olmad hemen anlalrd. Bu nitelikte olaylar hayli oktur. Karlatrma yaplabilmesi iin ite size iki rnek: 26 Ocak 1985 gecesi. TV - 134 A tipi bir yolcu ua Tiflis'ten Tallin'e umaktadr. (Aeroflot uu rotas No: 8352; Rostov zerin den.) Gkte birdenbire parlak bir k belirir ve bu ktan anszn ok gl bir n demeti yere uzanr. Bu n yerde ylesine bir ay dnlk oluturur ki, uan drt mrettebat ile yolculan, aada so195 kaklan ve evleri net biimde grrler/ ^ Bu bir doa olay mdr? Hayr! Parlak kl kre soma aaya doru alalp sekiz dakika kadar uaa elik eder. 27 Haziran 1976. Kanarya Adalan'ndan Fuerteventura'nn g neydou sahili nlerinde Atrevida adl korvet, "yukandan" gelen ok parlak bir n demetiyle aydnlanr, gemidekilerin gzleri ka mar. Gkten ikinci bir n demeti daha gelir ve iki dakika kadar 91 sahili tarar. Bu srada hibir ses duyulmaz. ^ ^ Binba Liehmann ile arkadalanmn gzlemledii krenin ve nn, ille de dnyad nesneler olduunu iddia edecek deilim; ama ne binbamn ne de filosundaki pilotlarn bir "yedek din" aray iinde olduklanm ya da "kitle psi^koz'na uraddanm syleyebi-

lirim. Aym ey 26 Ocak 1985 gecesi, 8352 numaral rotada uan Aeroflot uam pilodan ve Atrevida korvetinin subaylar iin de ge erli. Her ey iin hep "doal bir aklama" bulup buluturmak a basyla aklmz zorlayp duruyoruz.

Uydurma ykler Mi?

Konunun uzman olmayanlar iin UFO ykleri kadar Einstein'm Grecelik Kuram da yadrganacak niteliktedir. "Harekette olan bir cismin ktlesi, hareketiyle birlikte artar. Bir saatin ileme hz, yaknndaki tartlahilir ktle ne kadar artarsa, o oranda azalr. 0 halde belirli bir z ritmi olan her hareketin sreci, evresinde bu 1 1 lunan tartlabilir ktlenin etkisiyle yavalayacaktr." - ^ Bu etrefil szleri, matematiki ve fizikilerin dnda kim anla yabilir? Soma henz hibir uzay uuunun yaplamad bir zaman da bu Albert Einstein (1879-1954) ortaya kp aknlktan az ak kalan Dnya'ya, ok hzl hareket eden bir uzay gemisinin iin deki bir insann, yeryznde yaayan ikiz kardeinden ok daha ya va yalanacam bildirdi. Ne sama! Olur mu yle ey? ster yerde 01 ister gkte, biyolojik sre her canl yaratk iin aym ekilde ge er. Konunun uzmanlar gld bu sze, uzman olmayanlar da. Nite kim Viyana niversitesi'nde fizik profesr Ernst Mach'n yorumu yleydi^197): "Grecelik Kuram'n da ancak atomlar ve ona benzer dogmalar kabul ettiim kadar kabul edebilirim." Ve bu profesrn meslekta, o zaman Kaliforniya'da Mare Island Devlet Gzlemevi nin mdr olan Prof. T.J. See de yle bir cevher dktrm ( 1 9 8 ) "Grecelik Kuram deersizdir ve yanltcdr." t : Bu arada Einstein, dncelerim "Genel Grecelik Kuram"nda prltl bir belirginlikle ortaya koymu ve matematiksel olarak da kusursuz bir ekilde pekitirmiti. Cebir dilini bilen uzmanlar iin btn itirazlar, zamamn ak iinde ortadan kalkm ve bugn Einstein kuramlarnn doruluu eidi uygulamalar ve deneylerle de kamdanm bulunmaktadr. Ne var ki uzman olmayanlar iin G recelik Kuram, gnmze kadar yine de yedi mhrl sr kitab ha lini srdrmtr. , Dnyadlann davranlar, yeryznn baz insanlan iin tp k Einstein'n kuram gibi sama ve kafa kantncdr. E.T'lerin bir ce k giriimi, konunun uzman olmayanlar asndan elikilerle do lu dm. Buna karlk konunun stne giden aratrclar, ilk bakta

18)

tutarsz gibi grnen eylerden korkmamak gerektiini rendiler. Ararma kararnda olanlar dnmelerim srdrdler, hep "niin~ sorusunu yneltip olas "hedefi" bulmak istediler ve grdler ki, si hirli apkadan tavan kartlmadan da tutarszlklar kaybolabiliyor, sisler databiliyor. Bilimsel yntemin temeli phedir ve bizler bir defa daha her eyden phe etmeyi ve bize verilmi en iyi cevaplar la dahi tatmin olmamay renmeliyiz. 25 yl nce John Hopkins niversitesi'nden Amerikal biyolog Dr. Strauss, kar inam "Yeti"nin bir Tibet aysndan baka bir ey olmad aklamasn yapm t. "Hipotezimiz hayal rn olmayan tek seenek olduundan ka 199 bul edilmesi zorunludur."^ ) Bu manta gre imdi Yeti'nin bir Ti bet ays olduu sonucu karmamz zorumu oluyor. Akll olduu inancndaki insan, UFO'lara ilikin btn bu laf lar gereksizdir, budalalktr ve zararldr; nk dnyad diye bir ey yoktur diye kamdar ileri sryor. Bunu dnyadlar da biliyor lar m, yoksa bizlerin her eyden nce onlann var olmadm ren memiz mi gerekiyor? Korkanm evremizi kuatm bulunan durum, bizim hayal ede bileceimizden ok daha ktdr. "Birileri" bizi gzediyor, zaman zaman da bir iki insan numunesini ele geirip zerinde incelemeler yapyor, soma da bu numuneleri dosta bir davranla tekrar "kann ca devletine" geri veriyor. Her zaman deil; ama sk sk. Daha da kts: "Birileri", gelip geerken insan trnden birka kiiyi avl yor, onlann genetik organlanna el atyor ve uzay gemisinin iinde bunlarla genetik ierikli deneyler yapyor. ok mu gln? Acaba?

Gkler iin Sperm

Barney ve Betty Hill'in 9 Eyll 1961'de E.T'lerce incelenme sinden beri, blaz kiiler UFO personeli tarafndan genel incelenme nin yam sra, I cinsel organlanna da el atldm ok kesin bir dille bildirmilerdir. Bu el alar zevk olsun diye veya tecavz etmek amacyla deil, sadece laboratuar ararmas iin yaplm. Kanlm erkek kurbanlar, kendilerinden sperm alndm zellikle vurgu larken, kadnlar "gebelik testieri" yapldm, vcudanndan svlar alndm, hatta yapay yoldan gebe brakldklarn sylemilerdir. Haftalar veya aylar soma, kadnlann rahminde gelien dltier ansz bir operasyonla dan alnmlar. UFO edebiyat, kimse tara fndan ciddiye alnmam bu eit beyanlarla doludur.

181

nsanlarn seks ierikli ryalar ve gizli arzulan bulunduu her kese bilinir. Bundan baka yalanc gebelik olay da hayli yaygn dr. Aynca kimin tarafndan doal ekilde gebe brakldm syle mek istemeyen kadnlann her zaman bulunmas da insani adan ok normaldir. Byle durumlarda E.T'lerden sz etmek -kimse inanmasa bile - yine de elverili bir bahanedir. nsan kendisini zel likle "seilmi" ve "iffetini koruyarak dllendirilmi" biri olarak ola anst nitelikleri varm gibi hisseder. Anlatlan bu eit olaylan otuz yl nce dinleseydim katlrcasna glerdim. E.T'lerden gebe kalmak m? Ne buyurdunuz? Dnyadlar iin sperm denemeleri mi? Hah hah! Kafam byle samalklarla hi yormadm, kendi ken dime dnyadlar, Dnya insannn genetik malzemesiyle ne yapar lar diye de sormadm. Her ey bir nebze bile gerek iermeyecek kadar budalacayd. Ne var ki alay etmede galiba biraz acele davranm, en azn dan birka kurbana hakszlk etmitim. nk bu kadar aptalca g rnen ilemlerde yine de bir yntem vard. Amerikal yazar Budd Hopkins, 1987'de, yllarca srm bir aratrmann sonucunu akla d; birok bilim adam, psikolog ve hekim de onun safnda yer ald. Hopkins, 4. trden bir dizi karlamay incelemi ve konutuu kim selerden kendilerine hipnoz uygulamas iin izin istemiti. Hipnotizma seanslan srasnda iki tamk srekli hazr bulundu. Konuulan her ey teybe kaydedildi. Bu zenli almann deerlendirilmesi, zi hinleri allak bullak eden sonular verdi/ 2 0 0 ) Hipnoz altnda sorguya ekilen kiiler -kadnlar ve erkeklerkendilerinden nasl genetik malzeme alndm anlattlar. Kimi za man aym kiilere bir yl iinde defa sra geliyormu. Bu insanlar bulu anda ok gen erkekler ve 35 yanda yetikinlerdi. Eer bunlar doruysa -bu noktay ekince koyarak yazyorum- ET'ler, belirli kiileri daha delikanllk andayken seiyorlar demektir. Tpk bizim gmen kulara uyguladmz onlar bize uyguluyorlar. Gerekten de birok kimsede nasl olutuunu aklayamadklar ok kk yara izleri grlmt. Birok kadn, dnyadlann nce dlt aldklarn, soma da bu "minnack yavruyu"gsterdiklerini, ancak bunlarn tam insan deil, daha ok " m e l e z " ^ olduunu bil dirmitir. Bunlar krma varlklard. Budd Hopkins tarafndan saptanan olaylar, buzdann sadece tepesidir. New York Times Book Review, Hopkins'in almas hak knda unlar yazyor: "Mr. Hopkins kitabmn sayfalannda kendisi-

112

ne kulak verilmesinden daha fazla bir ey istemiyor, sadece yazlan lar dorudur diyor. Kitab ok ilgin, hi zorlanmadan okuyup bitire bilirsiniz?" Hopkins'e ve daha baka birka yazara gre^ 2 0 1 ' 2 0 2 ) yalmzca tek tek kiiler deil, bir ailenin topluca -garip klar kullanla rak- karld olmutur. Hatta baz olaylarda E.T'ler, cra yerler de yaayan ailelerin evlerine dahi gelmilerdir. Kurbanlara hibir zaman kasten ar ektirilme mistir. ncelemeler her zaman ok iyi aydnlatlm odalarda yaplmtr. Erkeklerin -yalmz kamlarnn stne deil - cinsel organlarnn tm zerine lastik gibi bir nesne koymular ve hepsi ilerinden bir eylerin "dar ekildiim" hisset mitir. Baz baka olaylarda erkekler, ok "alml" bir kadn tarafn dan cinsel adan uyarlmlar, hatta bu kadnla "cinsel ilikide" bu lunmular. Vorone kentinin devlerinin tersine, bu E.T tipi "ufak te fek yaratklar" dr, gzleri ok iridir, simsiyahtr, yle ki gzlerinin iinde hi beyaz yoktur. "O yzden insa onlarn gzne bakam yor." Yabanclar yaptklar i hakknda hibir aklamada bulunmu yorlar. Kurbanlarna davranlar, pk bizim civcivlere davran mz gibidir. Bu yky kendisine anlattm bir ahbabm fkelenip: "Bu ka dar da fazla!" diye tepki gsterdi. "Bu U F O takm eblehliin yle bir mertebesine km ki artk daha tesi yok." Bu tr tepkileri an layla karlarm: ama imdi anlatlanlarn aynn bizim tarih nce sinin tanrlaryla ilgili sylentilerden rendiimizi de hatrlatmak isterim. mam btn Katolikler, Meryem'in iffetini koruyarak gebe kal dndan emindirler. Aslnda bu eit iffeti koruyarak, bakireyken gebe kalmak dncesi ok eskidir. Gemite din kurucusu olarak ululanan kiilikler, genellikle "iffetini koruyarak" gebe kalm birin den ve hep esrarl bir ekilde domu olurlar. O zaman bunlar "Tann'mn oullari'dr, ok daha nceleri ise "tannlann oullan" idiler. Bu olgu, tannsal bir nla bakire anamn rahminde oluan "Buda" veya "Zerdt'le balar, daha uzak gemite, Hint destam Mahabharata'da "gne tam" tarafndan gebe braklan hi evlen memi "KuntiTye kadar uzanr. l Deniz'in yazl kaynaklarna g re, bizim Nuh da bir gksel doumla dnyaya gelmitir; nk ana s Bat-Eno, kocas Lamek'ten deil de "gn oullarnn birinden"(203) hamile kalmtr. Tibet, Japonya, Etiyopya ve eski Msr krallan da soylanm hep "gpksel bir ataya" dayandnrlar; brahim
i
183

Peygamber'in doumunda da gn melekleri onu selamlamaya kmlardr/ 204 ) Okuyucularm ok iyi biliyorlar ki, eski alarn "yantannlan", dnyasal ve dnyast genlerin karmndan olumu melez varlk lard. rnein Glgam, te iki tanrsal, te bir dnyasald. Ge mie baklacak olursa, bu melez tipler, rettikleriyle insanlk tari hini, insanlk ahlakm ve insanlk moralim gerekten yepyeni yolla ra gtrmlerdir. Sradan herhangi bir insan, olaanst iler baarmasyla n der durumuna ykselir ve ona derin sayg besleyenler ardndan ona hemen bir tanrsal dou yaktrrlar. ok da gzel yaparlar bunu; iin aslm gnmzde kim kalkacak aratrmaya? Eski metinlerde bu eit dllemelere ilikin pek ok ve pek ilgin betimlemeler var dr. Bu konuda aadaki rnek, daha iyi fikir edinmemizi salaya caktr: Hint Caynaclk (Jainizm) dininin geleneksel metinlerinde Tan r Harinaigamesin'in bir kadn insann rahmine nasl bir embriyon yerletirdii anlatlr. "Kadm derin bir uykuya soktu; ama gzlerini ak brakt. Bu ii kadna hibir ac vermeden yapt, kadn bir d gryor gibiydi."^ 05 ) (Gnmz U F O kurbanlar da durumlarn ay n szlerle d gryor gibiydik diye tanmlamlardr.) Ksa sre soma "gksel varlk" dlt kadndan dar kartp bir kralienin rahmine koymaya karar veriyor; nk ocuun g sahibi olmas gerekliydi, bunun iin de bir kral saraynda domalyd. O zaman tann yemden yeryzne iniyor ve dlt kadndan alnp bir kralie nin rahmine aktarlyor. Kralie M.. 599'da salkl ve dnya g zeli bir ocuk domuyor; bu ocuk, daha soma "Mahavira (ulu kah raman" adyla Cayna (Jainizm) dinini kuruyor. Binlerce yl nce, tannlar henz Nippur kentinde otururken, "hava tanns" Enlil, dilberler dilberi Meslamateo'y gebe brkktnyor. ivi yazl bir tablet bu olay anlatr: "... enin tannnn tohumu, ldayan tohum benim rahmimdedir; Sin'in tohumu, tannsal to hum benim rahmimdedir../ 206 )" Tannlann kendileri de kadnlann zorla rzna gemekten geri kalmamtr. Dnyal gzel bir kz olan Ninlil gebe kalmaktan korkmaktadr. ivi yazl bir Nippur tableti

(*)

Sin: Smerlerde Ay-tann. Evren-tann Enlil'in olu. Gne-tann Sama ile Yl d? -tann tar'n babas. Akatlar, Hititler, Araplar buna tapntr.

184

bu durumu yle anlatr: "... benim dl yolum ok kk, cinsel te mas bilmiyor. Dudaklarm ok kk, pmeyi bilmiyor..Z 206 )" Ama "tanrsal", Enlil, cinsel temas istemeyen bu szlere aldr etmez. Eski Antlama'mn (Tevrat'n) kutsal blmlerinde de "gkle rin bekileri" (baz evirilerde bunlara melek de denilmitir) ile in san kzlar arasndaki birlemeden sz edilir. Bu eit olaylarn en gze arpan anlatcs, Tufandan nceki toplam on ilk atamn yedin cisi, Peygamber Hanok'tur. 365 yl yaam ve lmemi, ateler sa an bir arabamn iinde gkyzne gtrlmtr! Hanok, insanla rn kzlaryla yatan 200 "gk bekisi" ya da "bakaldrm melek" olaym anlatr. Daha soma "en yksektekinden" (uzay gemisi komu tanndan m?) bu eylemleriyle gk bekilerinin temel yasalardan bi rini inemi olduunu renir/ 207 ^ "nsanlarn kzlarna gittiniz, onlarla yattnz ve kadnlarla ken dinizi kirlettiniz... Niin sonsuz ve yce gkleri terk ettiniz, niin ka dnlarla yattnz, insanlarn kzlaryla niin kendinizi kirlettiniz ve nasl dnyal ocuklar yaptnz ve dev oullar dourttunuz?" Demek ki bu garip olaylar, gnmze zg grnmler deil, ta en eski atalarmzla balamlar. Havva da, Adem'in kaburga ke miinden yaratlmt. Smer ivi yazsnda kaburga iin kullanlan iaret, yukar doru dikilmi bir oktur ve yaama gc anlamm ifa de eder. teden beri Homo Sapiens'in (bugnk akll insann) dn yada bir zamanlar yaam, Hominid diyebileceimiz, inam andrr bir canl trne nceden planlanarak uygulanm bir deiimin (mutasyonun) rn olduu dncesini hep savundum. Tanrlar insan kendi modellerine gre yaratmlardr. Sadece Bir potez Mi?

Eer gnmzde sperm toplamaya ve yapay yolla gebelik sa lamaya ilikin yazlanlar gerekse, kafamz kurcalayan baz sorula r hemen yneltmemiz gerekir. Bunlar rknt verecek, ancak yine de batan sayamayacamz sorular. Bu dnyadlann aslnda biz den istedikleri nedir? Bizimle nasl bir oyun oynuyorlar? Binlerce yl nce insan soyuna yapay mutasyonlarla yardmc oldular. Henz uygarlamam, hayvanlktan yeni synlm, vahi insanlan yeni yol lara ynelttiler. Ya bugn? Dnyal olmayan insanlar m yarattlar? Dnyadlann uzay gemilerinde eitilmi insan suretinde canllar aramza kantnlp ynetici grevlere mi getirilecek? Yabanc o-

cuklar belirli modellere gre mi yetitirildiler? Nasl bir modele g re? Yoksa bu iin ardnda, onlarla bizim aramzdaki farklar sistem li biimde azaltp bylece Dnya atmosferine ve Dnya bakterileri ne uyum salayan yeni kuaklar yetitirmek amac m yatyor? Ya da btn bunlar tmyle baka amalara m ynelik? Yoksa E.T'le rin ok acele taze, genetik malzemeye mi ihtiyalar var? Varsayalm ki bir uzay kolonisi (birka kuan bir arada bulu naca bir byk uzay gemisi) binlerce yldan beri yoldadr ve bi zim Gne sistemimize ulamtr. Bu ulama rastgele deildir, uzay yolcularnn eski yldz haritalarnda bizim yerimiz ok nce den iaredenmi bulunmaktadr; nk onlann atalan ok eski za manlarda buraya gelmilerdi. Uzay kolonisi henz bizim Gne sis temimizin milyonlarca kilometre tesindeyken, bizde radyo ve tele vizyon bulunduunu saptam olabilir; ok uzaktan Dnyadaki en nemli dilleri analiz etmi ve hatta ne nitelikte siyasal ve dinsel d lere balandmz da renmi olabilir. Btn bu bilgileri radyo ve televizyon yaynlanmz dinleyerek pekl elde edebilirler. G ne sistemi dndan yaplan gzlemle Dnya'ya ancak d gezegen lerin yrngelerine girilerek ulalacam saptamlardr. Bu geze genler, Mars ile Jpiter arasnda bir kuak halinde bulunan asteroidlerdi. Yzlerce, belki de binlerce yldan beri yolda olan bir uzay kolonisinin en ok neye ihtiyac olabilir? Enerjiye. Bu enerjiyi en kolay nerede bulabilir? Asteroidler kuanda. Orada her trl ye ralt serveti ve her eidinden maden filizi bulunup toplanabilir. Bi zim sistemimizin sunabilecei btn hammadde olana, gelin beni aln dercesine asteroidler kuanda vardr. Yaplacak i sadece o maddeleri gidip almaktan ibarettir. Yine varsayalm ki byle bir uzay kolonisi, yzylmzn krkl yllanndan beri asteroidler kuana yerlemitir. Bunu bizler Dn yamzdan fark edemeyiz. Aslnda bugn byle bir olguyu fark edebi lecek dzeyde teknik olanaklara sahibiz; ama bunu yapmayz. Niye yapmayz? nk byle bir olasl ciddi biimde dikkate almal yz. Ciddiye alnmak isteyen hibir bilim adam, hibir politikac, byle bir olasl aratrmak nerisinde bulunmay gze almaz. Yalmz bir defa byle bir neride bulunuldu; bir Alman bakan, aste roidler kuana, oraya dnyad akll canllarn yerleip yerleme diini saptamak iin insansz bir aratrma uydusunun gnderilmesi ni ciddi ekilde nerdi. Adam o anda uzaklatrdlar. Soma bir ey daha var, asteroidler kuana bir uydu yollamak ok para isteyen

186

bir i; asteroidler kuan sadece dinlemeyi hedefleyen bir giriim bile hi ucuz deil. Dahas var, bugnk zihniyetimiz srdke, bi lim adamlarmz byle bir almaya katlmay reddedeceklerdir. Dnyadlar asteroidler kuanda m? Orada m? Rica ederim! E.T'ler orada kimse tarafndan rahatsz edilmeksizin rahata kalabilirler. Yllarca yedek enerji depolayabilir ve eidi byklk teki UFO'lann bizleri incelemek zere habire Dnya'ya gndere bilir. Bu ii de hibir zaman baskn eklinde yapmadndan, aratr ma ve deneyleri iin hep tek tek insanlar setiklerinden, aynca "ambargo" kuralna da uyduklanndan, insanlk -tedirginlik veren birka olay dnda - hi rahatszlk duymamaktadr. stelik insan lann tepkisi de tahmin edilebilir niteliktedir. Tpk kannca yuvas rneinde olduu gibi. Son bir varsaym daha: Uzay kolonisinde bulunanlann soylan bozulmu, yozlam olabilir. ok acele genetik bir tazelenmeye ih tiya duymaktadrlar. Zamanlan azalmtr; ancak ksa bir yaratma dnemine yetecek kadar zamanlan vardr. Aslnda biz insanlar yap bakmndan hsm olduumuzdan (Bir defa daha: Tannlar insanlan yaratt) dnyallarla onlar arasnda yle uzlalmayacak cinsten hi bir nitelik fark da yoktur. Bylece onlar yeni kuaklanm Dnya'nn genetik deposundan yaratacaklardr. Belki de bizde pek makbul saylmayan baz nitelikleri zellikle alacaklardr: Savamclk, sert lik, icat yetenei, mzik dehas, ak ve yaratc hayal gc gibi. "Yeni eyleri kafalan kantnnak iin deil, aksine onlan akla mak iin getiriyoruz." (Galileo Galilei) Psikolojik Masajlar

4. trden karlamalara (kanlmalara) kadar btn UFO grmt olaylan iin kar parti "mankl aklamalar" bulmutur. At mosfer koullan ve dnya imalat teberinin kalntlar gibi gereke ler artk yardm etmez olunca, tam bir gvenle psikolojiye el atld. Psikoloji her yerde yardmc olduu gibi, hibir yerde yardmc ol mayabiliyor da. Bu, insanlann psikolojiye inan derecelerine gre deikenlik gsteriyor. Amerikal yazar Whitley Strieber, kanlmasna ilikin yaantsn gerekten baanl iki kitapta anlattktan sonr (20i,202) eletirmenler Strieber'in daha nce korku arlkl geri a lim ykleri yazdm kefettiler. Strieber, karlma yaantsnn t myle gerek olduu ve yazar olarak almalanyla hibir ilgisi bu-

lunmad yolunda defalarca gvence ver p durduysa da, szlerine kulak asan olmad. (Uyan: Yazarsanz, asla bir karlma olaymn maduru olamazsnz.) Karldklarm syleyen bakalan ca, mutlaka televizyonda "Uzay Yolu" dizisini ya da sinemada Spie berg'in Close Encounters of the Third Kind (nc Trden Yakn Karlamalar) filmim gr dklerinden dolay byle hayali yaantlar uydurmu olmaldrlar. (Uyan: Karlma olaynn maduru saylabilmen iin, daha nce hi bilimkurgu romam okumam ve hi UFO filmi grmemi ol man gerekiyor.) UFO d grm daha bakalan da, yklerim srf zaman buna ok elverili olduu iin anlatmlardr. Medyada rastlantsal olarak bir UFO haberi dalgalanmsa, rnein Vorone kenti hakknda TASS haberi yaynlandktan soma, benzeri olaylan yaadm syleyen ynla insan ortaya kmtr. (Uyan: Senin UFO tarafndan kanlman, sakm byle bir UFO haberinin dalga land zamana rastlamasn.) UFO kaklarnn en kalabalk kesi mi, sosyal ilikiler asndan zor durumda bulunanlardan kmakta dr. Aynca kanlma olaylanmn birok kurbannn, hayatlanmn o dneminde ska bir bunalm yaadktan da saptanmtr/ 208 ^ O srada parasal darlk iindedirler, ilikilerinde sorunlar var dr, boanmlardr, ocuklan evden gitmitir, dostlan ksmtr ya da bana kalrsa dztabandrlar. (Uyan: Eer E.T'ler tarafndan kanlrsan, tm sorunlardan annmbir "aziz" gibi olmaya bak!) Hayr, bunlann hibiri deil! Byle bir olayda, senin uydurduun FO yaannla ne aradn gn gibi ortada: Bir yedek dindir bu. Kazanlm bir inancmn ac ekilerek yitirilii, yeni bir inancn, UFO'lara inan maya yatkn oluun yolunu amtr. (Uyan: Eer bal bulunduum kiliseden aynlmsan ya da herhangi bir inan bunalm iindeysen, hibir UFO grmemek, hele kesinlikle kanlmamak zorundasn.) Kanlma olaylar kurbanlar, bu kategorilerden hibirine gir miyorsa, o zaman da bunlar "igzarln", "psikopadn" ya da ba ka bir "psikolojik mekanizmann" kurbandrlar^ Sonunda Amerika'daki btn karlma ihbarlanmn aslnda hep bir kaynaktan k, bu kaynan da Budd Hopkins olduu^208) saptamverdi. Oysa onun karlmalar zerine ilk kitab 1981'de yaynlanm; bu tarih ten ok nce de kanlma olaylan cereyan etmiti. stelik bylesi olaylann balangc insanln uzak gemiine kadar uzanyordu. Ne var ki hi kimse, psikolojik masajlar yoluyla iindeki "ho"u ra hat ettirebilmek uruna bu gereklere aldn etmedi.

188

Bu nitelikte saysz davran rneklerini grdkten sonra anla dm ki, ruhsal adan salkl bir insann, akla yakn bir UFO dene yimi olamayacakt. Oysa imdi UFO'lar yznden ok geirmi mil yonlar bir kideyi tamk gstermek zorunda kalyoruz. Bunun yaran da somut olgular tekrar ve tekrar anlatyoruz. Radarlarn kaytfarndan balayp video filmlerinde, fotoraflara; ezilmi ayrlardan ve soan tarlalarndan (tabii bunlarn hepsinin mantkl aklamala r olabilir!) karlma kurbanlarnn cilderindeki yaraklara, yara iz lerine, devlet bakanlarnn ve yksek rtbeli askerlerin imzalaryla toptan tahrip edilmi belgelere kadar ynla kamt sralyoruz. Asl sorun, burada birilerinin baz dolaplar evirdiinin apak ortada ol mas. Eski dinlerin ve yeni mezheplerin Guru demlen ncleri, muci zeler gsterilebilmese dahi inancn kesin olmasn istiyorlar. UFO konusunda ise durum bunun tam tersi: Ortalk mucizelerle kayn yor, inanan kimse yok/ 2 0 0 )" eitli alar arasnda dolap duran biri olarak ben, psikolo jik demlen btn kantlarn rk temellere dayand karanda ym. amzda elbette bakalanmn gznde nemli kii olmak iin veya birilerini aldatmak iin hayali olaylar uyduranlar var; sos yal adan zor durumda bulunan ya da psikopatln u ya da bu e idine uram olanlar da var - a m a btn bunlar aynen antiUFO lobisindeki insanlar iin de geerli. Oradakiler herhalde "aziz" deil! "Hep ben haklym" davran iinde bulunulmamas ge rektii gibi; dinsel-psikolojik rnekleri de, hep bir UFO yaantsna katlanmak felaketine uram insanlara yaktrmamak gerekir. Kar tarafn ruhunu aratrmak niyetinde deilim. Psikolojide her eyi bildiini syleyenlerin verdii rneklere baklrsa, benim UFO'larca uzun zamandr gzlemlenmi ya. da en azndan bir defack karlm olmam gerekirdi. Gerekten de ken dimi E.T'lerle seve seve temas kurmak isteyen insan grubundan sa yyorum. stelik dnyad dostlarma ynelteceim bir tomar so rum da var. Ne yazk ki bu arzum imdiye kadar bir trl gerekle emedi. Ne birinci trden bir karlama yaayabildim ne de drdn c trden. Ne hazin! Ancak bu yzden hznlenip duracak biri deilim ve benim yoksun kaldm eyleri bakalar elde etmise buna da krederim. Gerek bir UFO grntsyle karlamak bana nasip olmad ama byle grntlerin gzel fotoraflar gzmn nnde duruyor.

189

Bunlardan biri, 1990'da, nisan ay balarnda Belika zerinde k eli bir UFO'nun ipak fotoraf. Bilimsel bir eserde de yer verilmi olan^ 215 ) bu fotoraf, olaanst deerde bir grntsel belgedir. Bu nesne ok hzl hareket ettiinden, ilk bakta bir para yamulmu drt ktan ibare tmi gibi bir izlenim vermektedir. Fakat renk deii mi ilemi (aldac renk mavidir) yapldktan soma UFO'nun koyu renkli, keli asl gvdesi ortaya kmr. imdi bunun bir ocuk uurtmas ya da buna benzer baka bir nesne olmas gerektiini d nen karsa, gzlerini drt asn. nk bu keli UFO, Belika avc jederiyle kedinin fareyle oynamas gibi oynamr. Ne buyurdu nuz, keli mi? Ay, gldrmeyin bizi! Ben de sizinle birlikte gl mek isterdim, sayn baylar, eer byle keli UFO'larla Eskia'da karlamam olsaydm. te size iki rnek: Romal tarihi Cajus Plinius (24-79), Doa Tarihi adl eserinin 2. kitabnda kvlcmlar saan alevli kalkanlardan sz eder; bunlar gne batarken ortaya kp insanlar dehet iinde brakmlar. Bu olay Konsl, L. Valerius ile O. Marius'un zamamnda olmu. Bu iki nder M.. 100 yllarnda yaamlardr. M.. 332 ylnda Byk skender Tirus kalesini kuattnda, Makedonyallarn ordugh izerinde " keli be adet uan kalkan" ( 2 1 7 ) belirmi. Bu nesneler Tirus zerinde yava uarak dola mlar ve her iki taraftan birlerce sava onlar seyretmi. Bu olay ne kide psikozuydu ne de bir doa olay; nk uan kelerden biri anszn kalenin surlarna ve kulelerine yldrmlar gndermeye balam. Koruyucu siperler parampara olmu ve skender'in asker leri Tirus'a saldrya gemile:\ Uzaydan gelen bu beklenmedik si lah yardmndan soma "uan kalkanlar" ba dndrc bir hzla uzaklap gkte kaybolmular. "Olgular, gerein dmandrlar." (Miguel ' Cervantes, 1547-1616) Die Sterne (Yldzlar) der asi ksa sre nce Floransal Dr. Ro berto Pinotti'nin bir makalesini yaynlad. Bu bilgin, Dnya dn dan yaplacak bir saldrnn yeryznde meydana getirecei "kltr ok'na ilikin dncelerini dile getiriyordu/ 210 ^ Ona gre, gn mzde "belli bir ynden yoksunluk" duygusu egemen. Bunun sonucu "her an padayabilir bir kltrel zaman bombas" olacaktr. "Byle bir ortamda E.T'lerin varl haberi mahvedici bir ilev grebilir." nsanln, dnyadlar zerinde brakaca ilk izlenim "tm dnyadaki otorite krizi olur; bu kriz yalmzca bilim, din ve felsefe

190

alanlarnda deil, sosyal yaplarda da grlmektedir." Pinotti'ye g re, ET'lerin anszn ortaya kp bir ok yaratmalar halinde doa bi limleri sulanacak ve tutucu bilim adamlar alaya alnacaktr. Gele cekte dnyad akll varlklarla bylesi bir karlama, bilim ve kl tr evrelerinden snrl bir sekinler zmresi dnda, dnya apnda korku, panik, kide isterisi, otorite boluu ve zellikle Dnya pasif rol oynarsa hzla yaygnlaacak yasad eylemler oluturacaktr. Ne yaplmal? Kimseye bir ey sylememenin rtsn ET'le rin ve UFO'lann stne mi rtmeli? Sa solu kurcalamaya kalk an insanlann azlanna, psikolojik aklamalarla birer parmak bal m almal? Karlma olaylanmn madurlarna ne haliniz varsa g rn m demeli? Basna sakinletirici bonbonlar m verilmeli? Dr. Pinotti durumu ok doru tanmlyor. Ona gre, "Dnya kamuoyu nu byle bir karlamaya -bunun haberi yaylmazdan n c e - hazr lamak artk zorunluluk olmutur." Geni apl bir ibirliiyle doal koullann yaratlmas, bunun da dnyadlarla yzyze geli olay -insanl dehete drecek ekilde meydana gelmezden n c e yaplmas gerekti. Pinotti, aynca bir "eitim stratejisi", yani Tann lar oku'nu yumuatmak amacyla insanlar iin bir n hazrlk prog ram ngryor. "nsan uygarlnn gelecei, E.T'lerin var olduu haberi yaylmazdan nce bizim kamuoyumuzu buna hazrlamamza baldr. Bu, hepimiz iin tarihsel bir grevdir." Bunu siz sylyorsunuz, sayn Dr. Pinotti! Testi Yapld ve ok Eksik Bulundu

u sralarda bilim adandan ile medya elemanlarnn "tarihsel grevlerini" yerine getirmeleri iin harika bir anslan var. Yllar dan beri ngiltere'de tarlalarda esrarengiz ekiller ortaya kmakta ve bizler buna glp gemekteyiz. Bu iarederin herhangi bir ya banc boyuda ilgisi vardr diye tutturmuyoruz. Byle bir ilgi olabilir de olmayabilir de. Ne demek olabilir de? Yani birka niversite rencisiyle iki emekli bildirdi diye, bu eylere hemen drt elle mi sanlacaktk? Bu iarederi onlar dzenlemilerdir. Grdnz m? Bu nun byle olduunu zaten biliyorduk biz! Dnyadlann iaretleri ha? Burada m? Rica ederim! Bu garip iarederin, baka bir dnyadan mesajlar olduunu id dia etmiyorum. Nasl yapabilirim bunu? u Dnyamzda ok dzme ce iler yapldm, ilerde de yaplacam biliyorum. Ancak bu dz-

191

mece kuramn burnumuzun ucuna kadar gtrmeye de hi niyetim yok. Ancient Astronaut Society'den bir ekip, ngiltere'nin buday ve kolza tarlalarnda haftalarca gzlemlerde bulundu. Benzeri al malar Japonya ve ngiltere'den bilim adam gruplar da yaplar. Btn ekipler son derece alacak eyler saptadlar. "rnein, ok taze bir izgiler kmesi iinde pusulann ar anormallikler yapt grld. (Pusulann inesi lgnca dnd ve dikine havaya kalkma eilimi gsterdi. Baka bir gzlemde, taze bir izgiler kmesi iine dardan getirilen -aslnda sapasalam- buday saplan birden b klp knlverdi. Aym ilemin her tekrarlannda, hep aym sonu lar alnd. Fakat ertesi gn aym izgi kmesinin iinde aym gzle mi yapmak olana olmad/ 2 P Dzenbazlar ya da baka zirzoplar, basit daireleri ve basit iz gileri tarlalann stne izebilir ve buday saplanm ineyebilir; ama geceleyin birdenbire ortaya kan bu kadar karmak resimler manzumesini izmeyi ne emekliler becerebilir ne de niversite rencileri. Ortaya kan geometrik resimler, inam hayreder iinde brakan bir gzellik ve eitlilikteydi, bazen 200 metre uzunluk ve genilikte olabiliyordu. rnein 11 Temmuz 1990'da Alton Barnes yaknlannda oluan resim ile 3 Austos 1990'da Cheesefoot Head (Winchester) civannda ortaya kveren izgiler kmesi bylesi boyudardayd. Her iki olayda da izgiler manzumesi, birbirine balan m dairesel yzeyler, halkalar, balant kirileri, geometrik ekil ler ve esrarengiz ekleme paralardan oluuyordu. imdiye kadar grlen resimlerin en harikas, 17 Temmuz 1991 gecesi Barbury Castle yakmnda bir tarlada meydana geldi. Kenarlanmn boyu 100 metreden fazla olan bir ikizkenar genin zerinde iice iki daire ve genin ortasnda da daire biiminde bir alan vard. Bu merkezden izgi kyor, genin kelerine uzan yordu. genin her kesinde yine bir daire balyor, ancak hepsi adet olan bu dairelerin her biri dierlerinden farkl biimsel zellik gsteriyordu. Bu kadar byk ve bu kadar kusursuz bir re sim, geceleyin birileri tarafndan toprak stne izilemez. Byle bir sahtekrlk iin kalabalk bir ekibin iba yapmas ve arazi zerine dev boyudu ablonlarn serilmesi gerekir. Bu apta bir ie giriil(*) Ksa ad AAS (Eskia Astronotlar D e m e i ) olan bu kurum, kamu yararna a lan enternasyonal bir kurulutur. Dnyadlarla ilgili konulan inceler; kongre ler, mitingler ve inceleme gezileri dzenler. Bir de yayn organ vardr. Dileyen AAS'a ye olabilir.

mesi ise, geceleyin kzltesi drbnlerle kontrol edilerek srekli gzedenen bir arazide tmyle olanakszdr.

Bir ara dndm, bu kadar byk boyutlarda dzmece bir re sim acaba nasl izilebilir diye. Byle bir resim, birka niversiteli nin ya da emeklinin toprak stnde tepinmesiyle yaplamazd. iz giler kenarlarda ok zenliydi, buday saplar da yerde spiral biim de yatyordu ama krlmamlard. Muammann zm olarak kur naz bir kimyac dndm. Bu adam, kn, tarlalarn gzedenmedii srada gelip herhangi bir kimyasal madde dkebilir. Tabii nce den yere serilmi ablonlarn zerine. Aylar soma tohumlar geliip ekinler byynce, kimyasal madde birden etkisini gsterir ve bu et ki sadece nceden kimyasal madde dklm olan ekillerin iinde olur. Baaklar, inendiini gsterir hibir ayak izi olmakszn yere serilir ve insanlar da bu olaya ap kalr. Ne var ki nerdiim bu zmde can skc noktalar vard: Tar lalardaki ekiller sadece geceleri ortaya kyordu. Kimya bilimi ise, sadece geceleri etkileyen ve dozu da buna gre ayarlanan bir "bitki yok etme" maddesini henz bulabilmi deildi. Ayrca bu zmle pusulann gsterdii anormallikler ve ekillerdeki dier fzik-

Tanrlannoku/F:13

193

sel zellikler de aklanamyordu. Son olarak yalmz ngiltere'de bir birlerinden ok farkl birden fazla bu eit ekiller kmesi grlm t. Varsaydmz dzenbaz kimyacnn, bu durumda ii kimyasal maddelerle dolu tankerlerle tarla tarla dolamas gerekiyordu. stelik iaretier yldan yla daha da mkemmelleiyor. Gnde rilen mesajlarda giderek bir gelime gze arpyor. Dzenbazlarn ok yetenekli sanatlar olmas gerekiyor; sz konusu blgelerin tm kylsnn bu dzmece oyuna katlm bulunmas da bir dier zorunluluk. Tm kyllerin haberi olmakszn bu apta bir sahteci lik gerekletirilemezdi. Szn ksas, bu kadar dev boyudu ve kar mak ekiller baz dzenbazlar tarafndan "gizlice" izilemezdi. Hem kim oynasn byle bir oyunu bizimle? Niye oynasn? Dz mece ipotezini kabul etsek bile, bylesine byk lde resimleri, tam 1:5 yldan beri stelik kimseye grnmeden, kim izebiliyor? Nasl oluyor da bu ii bylesine bir mkemmellikte baarabiliyor? Yoksa burada bir eit eletirel komplo mu sz konusu? Eer yley se bunca yldr - h e r ne kadar olmayacak gibi grnyorsa d a - giz li kalabildiklerine gre, komplonun ok byk apta olmas gere kir. Biri kp, ordu da u ya da bu ekilde buna katlmtr, diye ge vezelik edebilir; ancak byle bir ey de olamaz, komuta edenlerden bu kadar uzun zaman sessiz kalmalan beklenemez. Daha da kt s: Eer bugn herhangi bir kimyac karga veya bir futbol takm or taya kp "Biz yaptk bunu!" diye itirafta bulunsa, akl banda hi kimse onlara inanmaz. Kimse 15 yl sreyle insanl enayi yerine koyamaz. Eer baka bir Dnya'dan ya da baka bir zamandan mesajlar sz konusu ise, bunlar gnderenler neyi amalamaktadrlar? Ben ce amalan baz eyler salamak. nsanlar huzursuz olmal! Bu olaylar zerinde kafa yormak zorunda kalmal! Mesaj oaltlmal ve yaygnlatnlmal! Ksacas birileri bizi uyandrmak istiyor! Ama aydn sekinlerin buna tepkisi yine aym, yine UFO'lardaki gibi: G lmeler. Tarlalar stne izgiler ekerek gnderilen mesajlan, cid di biimde zmeye uraacak yerde kafamz bulank suya daldnyor ve yetersiz donatmla evrilen dolabn srnm zmeye abalyo ruz. Ne bilim adamlan "tarihsel grevlerim" (R.Pinotti) kavramtr ne de medya. Bu konuda gazete yazan Michael Hesemann unlar yazyor/ 212 ^ "1991'in buday daireleri olayna ne ngiltere'de ne Alman ya'da medyann fazla nem vermemesi, kamuoyunun ilgisini ksd

194

tutmak amacyla evrilmi bir dizi ustaca manevrann sonucuydu. 1990'da Blackbird (Karaku) operasyonuyla gzler nne bir bu day daireleri dzenbazl serildi, bylece medya rportajclarnn bu konuya saldrmalarnn n bir sre iin alnd. 1991'de de aym dzenbazlktan bu sefer Almanya'da yararlanld." nl bilimkurgu yazan Arthur C.Clarke, bir zamanlar "Yete rince yksek gelime gstermi bir teknoloji, insanlar iin artk si hirden ayrt edilemez olacakr,"^213) demiti. Buna yakn bir gr de New York Cornell niversitesinden Cari Sagan yle formlletirmiti: "Eer dnyadlar teknolojik geliimlerinde bizden sadece birkac^rtizyl ndelerse, onlardan sihir eylemleri beklememiz gereBunun iin "yzyllar" gerekmez. Modern hologram, laser kul lanlarak yarald. Bu sayede cisimler ya da canl varlklar, odamn iinde ortaya kveriyor ve herkese de grlebiliyor. Doal byk lnde bir figr, 1950 ylnda bykbabamzn nnde byle belirseydi, onu "ruh" olarak nitelendireceklerdi. Sihir mi bu? Hayr, sa dece teknik! ABD'nin SDI program erevesi iinde, yanl olarak "yldzlar sava" adyla tantlan teknik, laser toplannn gelitirilme sidir; bu toplarla Ay'n yzeyinde parlak renkleriyle reklmlann grnmesi salanmaktadr. Bu grntler dnyadaki btn insanlar tarafndan grlebilecektir. Eer gnn birinde Ay'n kl tekerle i stnde "mene mene tekel u farsn" yazs beliriverse, buna tepki miz nasl olacak? Bu szler Arami dilindendir ve Tevrat'ta Daniel Peygamber blmnde (bab 5, cmle 25-28) yer alr. Bir zamanlar Babil Kral Belsazar'n leninde, bu szler anszn kl bir par mak tarafndan duvara yazlm. Anlam da bugne kadar belirsiz kalmtr. Kimi: "O (Tann) sayd, tartt, bld" diye okudu; kimi: Bir mina, bir ekel, bir yanm ekel sayld" diye okudu. Bu sz ke hanet olarak deerlendirildi; "tartld ve eksik bulundu" atasz bu radan kmtr. Gelecein teknolojisine ilikin bilgi eksikse, soukkanllkla aklc dnmek de artk ie yaramaz. Dedeler, ruhlar grr; insan ynlan da Ay'n stnde Tann'mn el yazm. Bunu bizim ruh hali miz belirler. Binlerce yl nce dnyadlar, atalarmza cin ve tann gibi grmller, doastydler. nk atalanmzda teknik anlay eksikti. Ya bugn? E.T'lerin teknii, bizden sadece birka yzyl
Eski altn ve gm para adlan - Bir mina: 50 ekel.

195

ilerdeyse, bizim zerimizde "metafizik" etkisi yapacaktr. Bu tekni i biz, bilimsel olarak bir sraya sokamaz, bir yerlere yerletirenle yiz. Muammalar karsnda kalrz. Bilimsel olmayan kafa, doas tn sihir veya tanrsal hikmet diye deerlendirmek ister, onu anla mak zorunda deildir. Bilimsel kafa ise siniri reddeder. Metafiziksel eyi bilgi saymaya yanamaz. Bir eyin varl yoksa, kendisi de yoktur. Francis Bacon'n "kuruntu" dedii eyler yoktur. Peki, imdi kim kime bir eyleri yutturmaya kalkyor? Kuruntulan gren mi, yoksa grmeyi reddeden mi? UFO olaylanm yaayan m, yoksa bunlan evham diye silip geen mi? ngiltere'nin tarlalanndaki mistik resimlerin zerinde dnen mi, yoksa bunlara kahkahayla glen mi? Bilgi zinciri gemiten gelecee uzanr ve asla kopmayacaktr. Hepimiz bir gei dneminin varlklanyz; karmzda bir btn olan bilgi var, bu btnn minik paralann tam da renmek ze re olan bir zamamn iinde yayoruz. Balanna gelenleri gelip tm itenlikleriyle anlatan U F O kurbanlanm, psikopadar smf iinde brakmaya ne kadar az hakkmz varsa, Tanrnn grntsyle kar lama olaym yaam ocuklan "ruhsal bozukluu bulunan hasta" diye nitelemeye de o kadar az hakkmz vardr. Kimbilir belki de evrende galaktik din gibi bir ey vardr ve birtakm E.T'ler bu din sel dncenin yaylmas iin grevlendirilmi olabilirler. Dozu s rekli ayarlanarak, yaanlan zamana ve insanlann zekca gelime derecesine dikkat edilerek yeni deer tasanmlan, yeni teknolojiler ortaya kanlacaktr. nsanln geliiminde ipleri elinde tutann kim olduunu gerekten biliyor muyuz? Dnya tarihim deitirmi mesajlann ve bilgilerin ardnda duran kimdir? Belki de bir galaktik ansiklopedinin btn ciltleri bizim iin hazrlanmtr, bizi bekle mektedir; bizse bundan ancak lokmacklar halinde bir eyler alabili yoruz. Bilgi aac gelecekte duruyor ve "her ilerleme sadece topyalann gereklemesidir." (Oscar Wilde, 1854-1900)

196

204

"TANRILARIN ARABALARI" yazarndan

Tanrlarn oku

ok eski alardan kalma efsaneler, yaztlar ve arkeolojik bulgular, insanlarn binlerce, on binlerce yl ncesinde de dnya dndan gelen yaratklarla temas kurduunu iaret ediyor. Yeni a'n byk kifleri, ou kez "vahiler" tarafndan bir zamanlar atalarn da ziyaret etmi "Tanrlar" olarak karlandklarn kaydetmilerdir. Gnmzde de, uzaydan gelen konuklarla ilgili saysz tank ifadesi vardr. Erich von Dniken, bu kitabnda bir dizi metin ve resimle bu karlamalarn nasl cereyan etmi olabileceini, "Tanrlarn oku'na urayan dnyallarn nasl tepki gsterdiklerini, gelecek kuaklara ne gibi aktarmlarda bulunduklarn belgelemeye alyor.

ISBN 975-480-083-9