Αγιοπατερική Παρηγορία στους Πενθούντες

contact@presence.gr

Ἁγιοπατερικὴ παρηγορία στοὺς πενθοῦντες

Μετάφρασι τῶν πατερικῶν κειμένων

ὑπὸ

ἀρχιμ Νικηφόρου π´´ Χρ. Μανάδη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ἁγιοπατερικὴ παρηγορία στοὺς πενθοῦντες

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

1. ΑΝΑΣΤΑΣΙ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ

Πονοῦν καὶ οἱ πιστοὶ

Μάρθα καὶ Μαρία

Πῶς πενθοῦμε σήμερα

Παραδείγματα εἰδωλολατρῶν

Νὰ πενθοῦμε ἤρεμα

Δάκρυα γιὰ τὶς ἁμαρτίες

Πένθος μὲ ψαλμωδία καὶ ἐλεημοσύνη

Πένθος μὲ ἀπόγνωσι

Νὰ μὴν λυπούμαστε;

2. ΟΥ ΘΕΛΟΜΕΝ ΔΕ ΥΜΑΣ ΑΓΝΟΕΙΝ, ΑΔΕΛΦΟΙ, ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ, ΙΝΑ ΜΗ ΛΥΠΗΣΘΕ, ΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΙΠΟΙ ΟΙ ΜΗ ΕΧΟΝΤΕΣ ΕΛΠΙΔΑ

3. ΘΑΝΑΤΟΣ = ΣΠΟΡΑ

Ὁ Ἀβραὰμ

Ἡ μνημόνευσι

Ὁ Ἰὼβ

4. ΘΑΝΑΤΟΣ = ΓΕΝΝΗΣΙ

5. Η ΑΓΙΑ ΧΗΡΑ ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ

Ὁ θάνατος εἶναι ἀποδημία

Θέλω νὰ τὸν ξαναϊδῶ

6. ΕΣΤΙ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΙΟΝ ΠΕΝΘΟΣ

7. ΠΩΣ ΠΕΝΘΗΣΕ Η ΜΑΝΝΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ ΠΑΙΔΩΝ

8. ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΘΑΝΑΤΗ ΜΑΝΝΑ

9. ΠΕΝΘΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΝΑΧΟΙ;

10. ΕΠΙ ΤΗI ΕΚΔΗΜΙΑI ΗΓΟΥΜΕΝΗΣ

11. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΟΝΑΧΗΣ

12. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΜΙΚΡΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ

13. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΠΡΩΤΟΤΟΚΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

14. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΜΙΚΡΗΣ ΑΝΕΨΙΑΣ

15. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΜΗΤΡΟΣ

16. ΣΤΗΝ ΜΑΝΝΑ ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΗΣ

17. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΛΑΜΠΡΟΥ ΥΙΟΥ

18. ΕΠΙ ΥΙΩΙ ΕΝ ΠΟΛΕΜΩΙ ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΙ

19. ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΥΙΟΥ

20. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΦΟΙΤΗΤΟΥ

21. ΕΠΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ

22. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ

23. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ

24. ΣΑΝ ΟΝΕΙΡΟ Η ΕΠΙΓΕΙΑ ΖΩΗ!

25. ΕΠΙ ΘΑΝΑΤΩΙ ΤΡΙΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

26. ΣΤΗΝ ΜΑΝΝΑ ΕΠΙ ΘΑΝΑΤΩΙ ΜΟΝΑΧΟΓΙΟΥ

27. ΕΠΙ ΘΑΝΑΤΩΙ ΕΝΑΡΕΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ

28. ΠΑΡΑΜΥΘΗΤΙΚΗ

29. ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ

30. ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ

31. ΟΧΙ ΔΑΚΡΥΑ...

32. ΠΩΣ ΠΕΝΘΟΥΝ ΣΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ;

33. ΟΛΑ ΠΑΡΕΡΧΟΝΤΑΙ

34. ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΤΟΥ ΙΩΒ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ

Ὁ Ἀβραὰμ

35. ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ

36. ΜΟΝΟ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΑΝΤΟΣ

37. Ω ΨΥΧΗ...

38. ΠΩΣ ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΟΥΜΕ;

39. ΕΠΙ ΤΗΙ ΕΚΔΗΜΙΑΙ

ἀφιερώνεται

στὴν μάννα

ποὺ κλαίει μ’ ἐλπίδα

σ’ ἀγαπημένο της μνῆμα

ὣς τὴν αἰώνια συνάντησι

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ, ΠΡΕΣΠΩΝ & ΕΟΡΔΑΙΑΣ κ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ

Δύο γεγονότα στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀδιαμφισβήτητα. Ἡ ἡμέρα τῆς γεννήσεώς του καὶ ἡ ἡμέρα τοῦ θανάτου του. Τὸ ὀξύμωρο στὰ γεγονότα αὐτὰ εἶναι ὅτι κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς γεννήσεως ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔρχεται στὴ ζωὴ κλαίει καὶ ὁ περίγυρός του χαίρεται, ἐνῶ κατὰ τὸν θάνατό του εἶναι γαλήνιος στὴ νεκρικὴ κλίνη καὶ οἱ ὑπόλοιποι γύρω του θρηνοῦν. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ μοῦ γεννᾷ τὴν αἴσθησι ὅτι πίσω ἀπὸ τὰ φαινόμενα κρύβεται κάτι βαθύτερο· ὅτι πίσω ἀπ’ τὴ χαρὰ κρύβεται ἀφανής πόνος καὶ πίσω ἀπὸ τὸν θρῆνο διαφαίνεται ἄπλετη χαρά. Καὶ ἡ αἴσθησι αὐτὴ γίνεται βεβαιότητα καὶ πίστι ὅταν ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος προσεγγίζονται ἔχοντας ὡς σύμμαχο τὸν Κυριακὸ καὶ Ἀποστολικὸ λόγο.

Στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων πολλοὶ φιλόσοφοι καὶ στοχαστὲς προσπάθησαν νὰ προσεγγίσουν καὶ νὰ ἑρμηνεύσουν τὴ ζωὴ καὶ τὸν θάνατο. Καὶ γιὰ μὲν τὴ ζωὴ δόθηκαν ἀπαντήσεις ποὺ πολλὲς φορὲς κάλυπταν τὶς ἀναζητήσεις τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ ὅμως ποὺ ὅλοι ἐστάθησαν τραγικὰ ἀδύναμοι ἦταν στὸ ζήτημα τῆς ἑρμηνείας τοῦ θανάτου. Ὁ θάνατος παρέμενε γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φιλοσοφικὴ σκέψι τὸ φοβερώτερο μυστήριο ποὺ γιὰ κάποιους σήμαινε τὸ ὁριστικὸ τέλος τῆς ζωῆς, γιὰ ἄλλους τὸ πέρασμα, διὰ τοῦ θανάτου, τοῦ ἀνθρώπου σὲ ἄλλη κατάστασι στὴ γῆ (μετεμψύχωσι) καὶ γιὰ ἐλάχιστους τὸ πέρασμα σὲ μιὰ ἄλλη ζωή. Οἱ φιλοσοφικὲς ἀπαντήσεις μᾶλλον περιέπλεκαν καὶ αὔξαναν τὴν ἀγωνία καὶ τὰ ἐρωτηματικά. Αὐτὸ συνέβαινε, ἐπειδὴ κανεὶς δὲν μποροῦσε νὰ μιλήση μὲ ἐμπειρία γιὰ τὸν θάνατο. Κανεὶς δὲν πέθανε καὶ μετὰ νὰ ἀναστηθῆ. Ἐκτὸς ἀπὸ Ἕναν. Καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

Ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ περὶ τοῦ θανάτου δὲν περιορίζεται σὲ μερικὲς γενικὲς τοποθετήσεις καὶ σὲ ὁρισμένες ἠθικές, φιλοσοφικὲς ἢ θρησκευτικὲς διδασκαλίες. Τὰ λόγια τοῦ Κυρίου γιὰ ἀνάστασι νεκρῶν, γιὰ μέλλουσα κρίσι, γιὰ αἰώνια ζωή, ἐπαληθεύθηκαν μὲ τὸν θάνατο καὶ τὴν ἀνάστασί Του. Ἡ νίκη Του διὰ τῆς Ἀναστάσεως ἔναντι τοῦ θανάτου ἀπέδειξε ὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ μόνη ἀληθινὴ διδασκαλία. Διδασκαλία ποὺ δὲν στηρίχθηκε στὸν ἀνθρώπινο στοχασμὸ ἀλλὰ στὴν ἐμπειρία τοῦ Ἀναστάντος. Ὁ Χριστός, ὡς ἄνθρωπος, γεύτηκε τὸν θάνατο, ἀλλὰ ὡς Θεὸς συνέτριψε, νίκησε τὸν θάνατο καὶ ἀπέδειξε ὅτι εἶναι ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου· ὅτι εἶναι Αὐτὸς ποὺ χαρίζει τὴν ἐπίγεια ζωὴ στοὺς ἀνθρώπους καὶ προετοίμασε τὴν αἰώνια ζωὴ γιὰ ὅλους τοὺς κεκοιμημένους ποὺ πιστεύουν σὲ αὐτόν, βαπτίσθηκαν στὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος, ἀνήκουν στὴν Μία, Ἁγία, Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία καὶ ἀγωνίσθηκαν διὰ τῶν μυστηρίων στὸ νὰ μετέχουν στὸν θάνατο καὶ στὴν Ἀνάστασί Του.

Αὐτὴν τὴν ἐμπειρία τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ ζῆ ἐδῶ καὶ δύο σχεδὸν χιλιετίες ἡ Ἐκκλησία. Αὐτὸ τὸ βίωμα τῆς Ἀναστάσεως στήριξε ἑκατομμύρια χριστιανοὺς ἐνώπιον εἰδωλολατρῶν ἀρχόντων, αἱμοβόρων ἀνθρωποθηρίων, ἀμφιθεάτρων καὶ ἐξοριῶν γκουλάγκ καὶ Σιβηριῶν. Αὐτὸ τὸ βίωμα τῆς Ἀναστάσεως στηρίζει κι ὅλες τὶς πονεμένες ψυχὲς ποὺ ἔχασαν πολυαγαπημένα πρόσωπα, συζύγους, παιδιά, ἀδελφούς, φίλους καὶ σηκώνουν διὰ τῆς Ἀναστάσεως τὸν βαρύτατο πόνο λυπούμενοι ὄχι «ὥσπερ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες ἐλπίδα», ἀλλὰ θλιβόμενοι ἱεροπρεπῶς, χαρμόλυπα, μὲ ἐλπίδα ποὺ κάποτε γίνεται βεβαιότητα ὅτι θὰ ξανασυναντήσουν τὰ ἀγαπημένα τους πρόσωπα, «ἐν τόπῳ φωτεινῷ, ἐν τόπῳ χλοερῷ ἐν τόπῳ ἀναψύξεως, ἔνθα ἀπέδρα πᾶσα ὀδύνη, πόνος λύπη ἢ στεναγμός», στὸν γλυκύτατο παράδεισο.

Αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ἐμπειρία παρουσιάζει μέσα ἀπὸ τὰ πατερικὰ κείμενα καὶ ὁ παρ ̓ ἡμῖν ὑπηρετῶν Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος Ἑορδαίας, Ἱεροκῆρυξ καὶ πολύτιμος συνεργάτης στὸν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου, ἀρχιμ. Νικηφόρος Μανάδης στὸ παρὸν πόνημά του. Ὁ π. Νικηφόρος γεύτηκε τὸν πόνο τοῦ θανάτου ἀγαπημένων του προσώπων, ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωὴ σὲ νεαρὴ ἡλικία, ὅπως καὶ τὴν παρηγορία ποὺ δίδει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους ποὺ πιστεύουν. Τὸν εὐχαριστοῦμε γιὰ τὸν νέο αὐτὸ κόπο του καὶ θερμῶς τὸν συγχαίρουμε. Εὐχόμαστε δὲ ἡ ὑπὸ ἵδρυσι Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Πατροκοσμᾶ ποὺ ἐκδίδει τὸ πόνημα συντόμως νὰ γίνη καὶ τόπος παρηγορίας ὅσων πενθοῦν μὲ ἐλπίδα.

Μὲ πολλή, λοιπόν, ἀγάπη παραδίδουμε τὴν «Πατερικὴ παρηγορία στοὺς πενθοῦντες» καὶ ἀσπαζόμενοι τὰ χαρμόλυπα πρόσωπά τους ἀναφωνοῦμε:

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ Ο ΚΥΡΙΟΣ

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως

1. ΑΝΑΣΤΑΣΙ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ

Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου

Ὁμιλία ΞΒ ́ Εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην

ΕΠΕ 14ος 176-201

«Ἦταν δὲ κάποιος ἀσθενὴς ὀνομαζόμενος Λάζαρος ἀπὸ τὴ Βηθανία, ἀπὸ τὸ χωριὸ τῆς Μαρίας καὶ τῆς Μάρθας τῆς ἀδελφῆς της. Ἡ δὲ Μαρία ἦταν ἐκείνη, ποὺ ἄλειψε τὸν Κύριο μὲ μῦρο»

( Ἰωάννου 11, 1-44)

Πονοῦν καὶ οἱ πιστοὶ

Πολλοὶ ἄνθρωποι σκανδαλίζονται, ὅταν ἰδοῦν τοὺς εὐσεβεῖς καὶ πιστοὺς στὸ Θεὸ νὰ παθαίνουν κάποιο κακό. Δηλαδὴ νὰ ἀρρωσταίνουν ἤ νὰ πέφτουν στὴ φτώχεια ἤ κάτι ἄλλο παραπλήσιο. Ἀγνοοῦν, βεβαίως, ὅτι ὁ πόνος καὶ ἡ δοκιμασία εἶναι τὸ κατ’ ἐξοχὴν γνώρισμα τῶν ἀνθρώπων, ποὺ πιστεύουν στὸ Θεό. Καὶ ὁ Λάζαρος ἀσθενοῦσε, ἄν καὶ ἦταν φίλος τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτὸ εἶπαν καὶ οἱ ἀγγελιαφόροι ὅταν συνάντησαν τὸν Χριστό· «σπεῦσε, αὐτὸν ποὺ ἀγαπᾶς, ἀσθενεῖ».

Μάρθα καὶ Μαρία

Τὶ εἶπε ἡ Μάρθα στὸν Χριστὸ; «Κύριε, σίγουρα μυρίζει, ἀφοῦ εἶναι τέσσερις ἡμέρες ποὺ πέθανε». Καὶ ἡ Μαρία εἶπε· «Κύριε, ἄν ἤσουν ἐδῶ δὲν θὰ πέθαινε ὁ ἀδελφός μου».

Κοιτᾶξτε πόσο συνετὰ ἀντιδροῦν οἱ δὺο γυναῖκες, ἄν καὶ εἶναι ἀτελεῖς. Μόλις εἶδαν τὸν Χριστό, δὲν ξέσπασαν ἀμέσως σὲ θρήνους. Οὔτε σὲ πένθιμες κραυγὲς καὶ φωνὲς σπαραξικάρδιες. Δὲν ἔκαναν αὐτὰ, ποὺ κάνομε ἐμεῖς σήμερα, ὅταν μᾶς ἐπισκέπτονται γνωστοὶ στὸ πένθος μας. Ἡ Μάρθα καὶ ἡ Μαρία, ἀντὶ νὰ ἀντιδράσουν μὲ θρήνους, ἀμέσως ὁμολογοῦν τὸν θαυμασμό τους πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Διδασκάλου. Βέβαια πίστευαν καὶ οἱ δυό τους στὸν Χριστό, ἀλλ’ ὄχι ὅμως μὲ τὴν τελειότητα ποὺ ἅρμοζε.

Μέχρι τὴν ὥρα ἐκείνη δὲν γνώριζαν δύο βασικὲς ἀλήθειες. Τὴ μιά, ὅτι ὁ Χριστὸς ἦταν Θεὸς ἀληθινός. Καὶ τὴν δεύτερη, ὅτι ὁ Χριστὸς τὰ θαύματα τὰ ἔκαμνε μὲ δική του δύναμι καὶ ἀπόφασι. Αὐτὲς τὶς δύο ἀλήθειες δίδαξε ὁ Χριστὸς, ὅταν συναντήθηκε μὲ τὴν Μάρθα καὶ τὴν Μαρία.

Τὸ ὅτι δὲν γνώριζαν τὶς δύο παραπάνω ἀλήθειες φανερώνεται ἀπὸ τὰ λόγια, ποὺ εἶπαν στὸ Χριστὸ οἱ δυό τους· «Ἐὰν ἤσουν ἐδῶ, δὲν θὰ πέθαινε ὁ ἀδελφός μας» καὶ πρόσθεσαν παρακάτω, «ὅσα ζητήσεις ἀπὸ τὸν Θεὸ θὰ σοῦ τὰ δώση». Μιλοῦν δηλαδὴ γιὰ τὸν Χριστό, σὰν νὰ ἀναφέρονται στὸ πρόσωπο ἑνὸς ἐναρέτου καὶ ἐκλεκτοῦ ἀνθρώπου.

Κοίτα ὅμως, τὶ ἀπαντᾶ ὁ Χριστὸς στὰ πολὺ καλὰ ἀλλὰ ἀνθρώπινα λόγια τους· «Θὰ ἀναστηθῆ ὁ ἀδελφός σου». Μ’ αὐτὸν τὸν λόγο ἀνατρέπει τὸν λόγο τους· «ὅσα θὰ ζητήσης ἀπὸ τὸν Θεὸ θὰ σοῦ τὰ δώση». Ὁ Χριστὸς δὲν εἶπε, «θὰ ζητήσω», ἀλλά, «θὰ ἀναστηθῆ ὁ ἀδελφός σου».

Βέβαια θὰ ἦταν βαρὺ καὶ θὰ ἐνοχλοῦσε τὴν γυναῖκα ἄν τῆς ἔλεγε· «Ὦ γυναῖκα, ἀκόμα βλέπεις πολὺ χαμηλά. Δὲν χρειάζομαι τὴν βοήθεια κανενός. Μπορῶ νὰ τὰ κάνω ὅλα μόνος μου». Τώρα ὅμως, ποὺ εἶπε μονάχα ὅτι «θὰ ἀναστηθῆ», ἀναγκαστικὰ ἐμετρίασε τὴν σκληρότητα τοῦ λόγου. Ἡ συνέχεια τῶν λόγων τῆς Μάρθας αὐτὸ ἀκριβῶς ὑπαινίχθηκε, λέγοντας· «Γνωρίζω, ὅτι θὰ ἀναστηθῆ τὴν ἐσχάτη ἡμέρα». Τότε ὁ Κύριος ἔδειξε σαφέστερα τὴν ἀπόλυτη ἐξουσία του λέγοντας· «Ἐγὼ εἶμαι ἡ ἀνάστασι καὶ ἡ ζωή». Μὲ τὰ λόγια τοῦτα δηλώνει, ὅτι δὲν χρειάζεται τὴν βοήθεια κανενός, ἀφοῦ ὁ Ἴδιος εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς. Ἐὰν θὰ εἶχε τὴν ἀνάγκη κάποιου, τότε πῶς θὰ μποροῦσε νὰ πῆ ὅτι αὐτὸς εἶναι ἡ ἀνάστασι καὶ ἡ ζωή;

Βεβαίως ὅλα αὐτὰ δὲν τὰ εἶπε καὶ τόσο ξεκάθαρα ἀλλὰ ὀλίγον αἰνιγματωδῶς. Μόλις ὅμως ἡ Μάρθα εἶπε, «Ὅσα θὰ ζητήσης θὰ σοῦ τὰ δώση», ὁ Χριστὸς πλέον μίλησε ξεκάθαρα λέγοντας, «Ὅποιος πιστεύει σὲ μένα, κι ὅταν θὰ πεθάνη πάλι θὰ ζήση». Μὲ τὴν ἀποκάλυψι αὐτή, ὁ Χριστὸς δείχνει πλέον ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ χορηγὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ὅτι ἀπὸ αὐτὸν πρέπει νὰ τὰ ζητοῦμε. Καὶ συνεχίζει· «καὶ ὅποιος ζῆ καὶ πιστεύει σὲ μένα δὲν θὰ πεθάνη στὸν αἰῶνα».

Πρόσεχε λοιπὸν καὶ ἰδὲς μὲ πόσην φροντίδα ὁ Χριστὸς προσπαθεῖ νὰ ἀνεβάση τὴν σκέψι τῆς Μάρθας, γιὰ νὰ πιστέψη στὴν Ἀνάστασι. Δηλαδὴ τὸ ἐπιδιωκόμενο δὲν ἦταν τόσο νὰ ἀναστηθῆ ὁ Λάζαρος, ἀλλὰ πιὸ πολὺ ἦταν νὰ σπουδάσουν στὸ μάθημα τῆς Ἀναστάσεως ἡ Μάρθα ἀλλὰ καὶ οἱ ἐπισκέπτες τους.

Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Χριστός, πρὶν ἀναστήση τὸν Λάζαρο, τοὺς κάνει μάθημα μὲ θέμα τὴν Ἀνάστασι. Ἐφ’ ὅσον δὲ ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ Ἀνάστασι καὶ ἡ ζωὴ τότε δὲν ὑπάρχει κανένα ἐμπόδιο. Ὅπουδήποτε κι ἄν εὑρίσκεται, ἔχει τὴν δύναμι καὶ τὴν ἐξουσία νὰ γιατρεύη.

Ἐὰν βέβαια ἔλεγαν ἕνα λόγο, σὰν τὸν ἑκατόνταρχο, «εἰπὲ ἕνα λόγο καὶ θὰ γιατρευτῆ ὁ δοῦλός μου», σίγουρα θὰ τὸ ἔκαμνε. Ἐπειδὴ ὅμως τὸν προσεκάλεσαν νὰ ἔρθη κοντά τους καὶ ἀξίωσαν νὰ ρθῆ αὐτοπροσώπως, γι αὐτὸ καὶ ὁ Χριστός συγκαταβαίνει. Φτάνει στὸν τόπο τους, γιὰ νὰ ἀναστήση ὄχι μόνο τὸν Λάζαρο ἀλλὰ καὶ αὐτὲς ἀπὸ τὴν ταπεινὴ ἰδέα, ποὺ εἶχαν γιὰ τὸ πρόσωπό Του. Ὅμως, ἄν καὶ ἦλθε κοντά τους, δείχνη, ὅτι θὰ μποροῦσε καὶ ἀπὸ μακριὰ νὰ δώση τὴν θεραπεία. Γι αὐτὸ καὶ ἀργοπορεῖ σκόπιμα. Ἐὰν τὰ χορηγοῦσε ἀμέσως δὲν θὰ ξεχώριζαν ἐμφανῶς ἡ χάρι καὶ ἡ δύναμί του. Ὅπως πάλι δὲν θὰ ξεχώριζαν, ἄν δὲν ἦταν προχωρημένη ἡ σῆψι τοῦ νεκροῦ Λαζάρου καὶ ἡ δυσωδία, ποὺ ἔβγαινε ἀπὸ τὸ πτῶμα.

Ἐδῶ ἀναφύεται ἕνα ἐρώτημα· Ἀπὸ ποῦ ἤξερε ἡ Μάρθα γιὰ τὴν μέλλουσα ἀνάστασι; Ἀσφαλῶς εἶχε ἀκούσει ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ νὰ ὁμιλῆ πολλὲς φορὲς γιὰ τὴν ἀνάστασι. Ἀλλ’ ὅμως τὴν στιγμὴ αὐτὴ ἐπιθυμοῦσε νὰ ἰδῆ ἀνάστασι. Ἰδὲς ὅμως, πῶς ὁ λογισμός της δὲν σκέφτεται ὀρθά. Τὶ τῆς λέγει ὁ Χριστός; «Ἐγὼ εἶμαι ἡ ἀνάστασι καὶ ἡ ζωή». Ἡ δὲ Μάρθα δὲν λέγει αὐθόρμητα, «Κύριε ἀνάστησε τὸν Λάζαρο». Ἀλλὰ τὶ λέγει; «Πιστεύω ὅτι ἐσὺ εἶσαι ὁ Χριστός ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ». Ὁ Χριστὸς τότε ἀπάντησε. «Καθένας ποὺ πιστεύει σὲ μένα κι ἄν ἀκόμη πεθάνη θὰ ζήση». Μιλώντας ἔτσι γιὰ τὸν θάνατο τοῦ Λαζάρου. Καὶ συνεχίζει· «κάθε ζωντανὸς ἄνθρωπος ποὺ πιστεύει σὲ μένα δὲν θὰ πεθάνη ποτὲ». Ἐδῶ ἐννοεῖ τὸν ἄλλο θάνατο, τὸν πνευματικό.

«Ἐπειδὴ λοιπὸν ἐγὼ ὁ ἴδιος εἶμαι ἡ ἀνάστασι, μὴ πολυστενοχωριέσαι. Ἄν καὶ ὁ ἀδελφός σου ἤδη πέθανε, μόνον πίστευε σ’ ἐμένα. Γιατὶ τελικὰ αὐτὸ δὲν εἶναι θάνατος».

Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ ὁ Χριστὸς τὴν παρηγορεῖ γιὰ τὸν θάνατο τοῦ ἀδελφοῦ της. Τῆς δίνει ὅμως καὶ ἐλπίδα λέγοντας ὅτι «θὰ ἀναστηθῆ» καὶ ὅτι «Ἐγὼ εἶμαι ἡ ἀνάστασι» καὶ ὅτι «ἀφοῦ ἀναστηθῆ κι ἄν πάλι πεθάνη δὲν θὰ πάθη καὶ τόσο μεγάλο κακό». Τὸ συμπέρασμα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὰ ἀποκαλυπτικὰ λόγια