SALAT

SALAT
Klnamaz,eyleeda. Beondakikanetfeda. Gzelmrn,olmasnheba. Gelirmisindnyayabirdaha?

NamazmmininMirac. Mslmannbatac. Herderdininilac. zmnnurunamaz.

NDEKLER NSZ :......... Balarken BRNC BLM Salat ile namazn ifadeleri BRNC KISIM Namazdaki szler blm Niyyet ve tekbir Avu ii rakkamlar ve ifadeleri Sbhaneke ve aklamas Euz besmelenin ksa aklamas Fatiha suresi Zamm sure ve drt rekatl farzlarn son rekatlarnda neden zamm sre okunmaz? Kunut duas Tekbirler, (281 ve I) Rku Semi Allahu limen hamideh Rabbena lekel hamd. Secde Tahiyyat Salavat dualar Rabbena atina Selam Alahmme entessalam ve min kesselam Ala Raslina salavat Sbhanellahu Ayetel krs Tebihler Dua Fatiha, hamd. KNC KISIM Namazdaki hareketler blm Saysal ifadeler, birinci yn Hareketler de Adem Elif ve bir in ifadeleri Tahiyyatta Muhammed kelimesi kinci yn Nebat, hayvan, maden, insan mertebeleri Namaz, bor mu? emir mi? hediye mi? Kyam ve nebatlarn hikmeti Rku ve hayvanlk hikmeti Secde ve madenlik hikmeti Namazda ekolojik denge Tahiyyat ve ifadesi nc yn brahimiyet
3

Museviyet seviyet Muhammediyet Drdnc yn Efal Esma Sfat Zat NC KISIM Be vaktin zamanlamalar mertebeleri ve dier namazlar Be vaktin kesinlemesi Elli vaktin ifadesi nedir? Mirac dn Hz. Muhammed-i niin Musa Al. karlad? Namazn mertebeleri Efal mertebesinin namaz Esma mertebesinin namaz Sfat mertebesinin namaz ki drt rekatl namazlarn zellii ki Rekatl namaz Rekatl namaz Drt Rekatl namaz Vakitlerin zellikleri Vakitlerin olumas Sabah namaz le namaz kindi namaz Akam namaz Akam namaznn iki zellii Yats namaz Vitr namaz Kunut dualar Vitre gelince Vitriyyet Ferdiyyet Yirmi yedi derece namaz Yirmi sekiz derece namaz Cuma namaz Bayram namaz Cenaze namaz Teheccd namaz Mirac namaz Hz. ems-i ziyaret KNC BLM Ezan- Muhammed-i Ezan- erifin olumas Namaz uykudan hayrldrn ilavesi ALLAH lafz ALLAH-u Ekber ALLAH-u Ekber tekbirleri
4

Ehed enla ilade illallah Ehed enne Muhammedrraslllah Hayye ales - salat Hayye alel - felah Kad kametissalah ALLAH-u Ekber La ilahe illallah Ezan Duas (99) Mevzu-u

NSZ Muhterem okuyucum, uzun zamandr oluumuna altm bu kitap da nihayet tamamlanm bulunmaktadr. Himmet edin okuma zahmetine katlandnzda, ya olduka derin dncelere dalacak, veya hi ilginizi ekmeyeceinden bir kenara brakacaksnz. Fakat ben, yine de size okuyup dnmenizi tavsiye edeceim. Acaba, dal it ne kadar taklidi ibadetlerle vakit geireceiz? Yaptmz iin neyi ifade ettiini anlamadan ve ruhuna vakf olmadan, vakti gelince tekrarladmz oluumlar.
5

bizleri hayal ve zandan baka nereye gtrebilir ki?... Eyy Hak yolcs kardeim, zerindeki gaflet topran at. Donuk halde olan i alemini, gnln faaliyete geir, canlan. Harekete ge, ataletten kurtul, Nefsinden hr ol ki, ancak o zaman daha tarafsz ve isabetli dnceye oluasn. Namazlarmzn sadece bedensel deil, ruhsal ynlerinin unutmayalm ve her iki ynnn de hakkn vermeye alalm. de bulunduunu

Sevgili okuyucum Bu kitabn yazlnda, diziliinde baslnda bastrlnda emei ve hizmeti geenleri sayg ile yadet. gemilerine hayr dua et, ALLAH c.c. gnlnde feyz kaplar asn. Yarabbi bu kitaptan meydana gelecek manev haslat evvela acizane Efendimiz Muhammed S.A.V.nin ruhuna, sonra merhum Nusret Efendi Babamn, Rahmiye Annenin ve btn Uki canlarnn ruhlanna hediye eyledim, kabul eyle. Not: Bundan sonra ki kitabmz inallah mbarek geceler ve gerekleri olacaktr. Necdet ARDI UAK TEKRDA

BALARKEN Saylarn Baz zellikleri Harflerden meydana gelen hece ve kelimelerin nasl birer ifadeleri var ise, rakkamlarn da tek veya daha ok olularnda da baz ifadeler olmaktadr. Bir veya bir ka rakkam yan yana gelince nasl ki saysal bir deer ifade ediyorsa, ayn rakamlarn bir de szel ve manasal deerleri vardr. Bunlardan bazlarn aaya karmaya altm. Kitabmzn iinde yeri geldike bu saylarn bazlarnn mana ve ifadelerini grp anlamaa alacaz. (1) Ehadiyyet ve teklik alemi. (2) Tekin itte dnmesi. Sen ve ben (3) Yakyn mertebeleri, lmel, aynel, Hakkal yakyn. (4) eriat, tarikat, hakikat, marifet, anasr- erbaa (drt unsur) toprak, su ate, hava. (5) Hazarat- hamse be hazret (Efal, esma, sfat, zat ve nsan- kamil, mertebeleri.) (6) mann hakikatleri. (7) Nefis mertebeleri. (Emmare, levvame, mlhime, mutmeinne, radye, merdiyye, safiye) (8) Cennet mertebeleri. (10) Varlk ve yokluk birarada. (11) Birlikteki okluk. (12) nsan-n seyr mertebeleri. Kelime-i tevhidin harf says (13) Hazret-i Muhammed A.L.nn rumuz says. (17) Namazn farzlar. (18) On sekiz bin alem. (19) Besmelenin harf say, on dokuz mucizesi. (28) Yirmi sekiz peygamber. (33) sevivet kemali, tebih say. (40) Kemal ya. bir gnlk namazm rekat say. (99) Esmal hsna. ALLAHn gzel isimleri. ve dierleri

SALAT
7

NAMAZ BAHS

u a b 'a b2 a
euz billahi mineeytanirraciym

y a y a a 2
bismillahirrahmanirrahiym elhamdllillahi rabbil alemiyn vessalatu vesselamu ala resulina muhammedin ve al alihi ve eshabihi ecmain Muhterem okuyucum, evvela Cenab- Haktan cmlemiz iin akl, fikir, zeka ve gnl genilii niyaz ederim. Zira. en ok bunlara ihtiyacmz vardr. Dnce dnyamzn hareketsiz olduu ve genelde islami yaantnn yzeysel kald gnmzde, yeni aratrma ve dncelere ihtiyacmz vardr. Bu yzden biz de Salat namaz zerinde bir miktar alma ve aratrma yaptk, sizlere sunmaa alacam. Geri bu bahis, kurallat gnden beri aratrlyor, her aratrmada da yeni bir yn ortaya karlyor. Biz de bunlara bir miktar bir eyler ilave edebilirsek ne mutlu! Bilindii gibi slam dininin be temel direinden biri de namazdr. Namazn bir ok yn olduunu alimlerimiz bildirmilerdir. Bunlarn fkhi yn dini kitaplarn hepsinde ok geni ve tafsilatl bir ekilde anlatlmtr. Biz burada namaz hocas kitaplarnda belirtilen, namaz nasl klnr? ekli ile deil de; namazn daha ziyade ortaya kmam olan manevi ve i yn, vahdet yn ile ilgili ksmlarm ele almak istiyoruz. Cenab Hak msaade ettii, aklmzn erdii kadar ineallah aklamaya alacaz. Allah c.c. cmlemize gayret ve gnl genilii versin gereini yerine getirmeye alalm. nk slamda namaz sadece fiziksel baz hareketleri yapmaktan ibaret bir oluum deil, batn ile birlikte, yani ii ve z ile birlikte, ok mhim bir ibadet eklidir. Bilindii gibi namaz ibadetinin biri hareketler dieri szler olmak zere iki ana unsuru vardr. Namaz klan kimse, bilerek veya bilmeyerek bu iki ynn de yerine getirmektedir.

Namaz ierisinde ezbere sylenen szler az pnarndan akar, dklr. Okuyan bu oluumu idrak etse de etmese de, yaplan bu i eer, artlanmlklar ve alkanlklar iinde, adet hkmnde kalyor ise, biz ancak Namaz kldmz zan edebiliriz. Bu ekliyle, acaba, namazmz gerek hukuku ile meydana gelmi olabilir mi? Cenab- Hakkn bizlere vermi olduu akl, bilgi ve ruhla, szleri ve hareketleriyle namazlarmz, biz Mslmanlara yarar bir ekilde eda etmemiz, Hakkn luizurunda deerimizin artmasna sebeb olacaktr.
8

O halde mmkn olduu kadar hareketler ve szler olanrak namaz ibadetini iyi inceleyip, aratrp, gerek ynlerini ortaya karp, ylece eda etmeye almalyz. Namazda, szler ve hareketler olmak zere iki yn var demitik. Bunlardan hareketler; - kyam, - rku, - secde, - tahiyyat gibi hususlar kapsar, szler ise, okunan Sure, ayet, dua, zikr gibi eylerden ibarettir. imdi; bunlar yava yava incelemeye alalm ve hi farknda olmadan bir gnlk namaz ibadeti iinde srasyla ne kadar ok ve gzel, eyler yaptmz hayretle grelim. Fakat yine bunlar idrak edebilmemiz iin, temizlenmi- bir i dnyamza ve aklmza ihtiyacmz olduunu bilelim.

BRNC KISIM SZLER BLM Bilindii gibi Hanefi mezhebi itibariyle, bir gnlk be vakit namaz, - on yedisi (17) farz, - yirmisi (20) snnet, - (3) de salat-u vitr, olmak zere krk (40) rekattr. Bunlarda sylenen szler, - Niyyet - Sbhaneke - Euz Besmele
9

13 15 15

Defa

- Sadece Besmele - Fatiha - Zamm Sre - Kunut Duas - Tekbirler - Kunut Tekbiri - Sbhane Rabbiyelaziym.(en az) - Semi Allahu ilmen hamideh - Rabbena lekel hamd - Sbhane Rabbiyelala (en az) - Tahiyyat okunu - Salli ve barik salavatlar - Rabbena atina ve devam - Selam - Allahmme entesselam...: - Ala Rasulna salavat - Sbhanellahu velhamd lillahi... - Ayetel krsi TESBHLER - Sbhanellah - Elhamdlillah - Allahu Ekber - Lailahe illallahu vahdehula... - Allahmmahurna veya benzeri - El ap dua - Duadan sonra Fatiha

25 40 33 2 281 1 120 40 40 240 21 26 13 26 13 5 5 5 165 165 165 5 5 5 5 1494

toplam

Ezan ve kamet tekbirleri ile beraber

(33x5) (33x5) (33x5)

1 4 9 4 18 18 bin alem namaz iinde

(1494)

Toplam, yaklak olarak bir gnlk be (5) vakit namazda, tekli veya gurup halinde bin drt yz doksan drt (1494) defa azmzdan yukardaki kelime ve cmleleri karyoruz: Nekadar muhteem bir sistem ve dzenleme!.... Her oluum da, Ull elbab Kamil akl sahipleri iin bir ok ibretler vardr. Bylece, bir gnlk namaz ibadetini ksaca inceledikten sonra, tekrar szler blmne geip, szlerin ifade ettikleri anlamaya alalm. Dinimizde SALAT olgusunu ifade eden bir ok ayet-i kerime ve hadis-i erif vardr; ancak NAMAZ kelimesi yoktur. Trkeye evrildiinde salat kelimesinin manas, dua ve namaz kelimeleriyle verilmeye allamaktadr, fakat bu kelimeler salat, kelimesinde bulunan ok ykl mana ifadelerini karlayamamaktadr, belki de bu yzden namaz ibadetimizi gerei gibi yerine getiremiyor ve hakkyla faydalanamyoruz. Nasl ki, Allah-u ekber yerine Tanr uludur demek sureti ile tekbirin karl verilemiyor ise *(1), salat karl namaz da yetersiz kalmakta ve ancak namaz olgusunun birinci mertebesi olan efal yani fiil mertebesini anlatabilmektedir.
10

*(1) Bu mevzu ile ilgili izah. Ezan- Muhamed-i blmndc gelecektir. Halbuki SALAT kelimesinin ierii; namaz olgusunu - hem efal/fiil mertebesinde, - hem esma mertebesinde, - hem sfat mertebesinde ve - hem zat mertebelerindeki oluumlarn tamamn kapsamna aldndan kiiye geni bir saha amaktadr. imdi SALAT bu kelime harfi yani

( o ) kelimesinin ifade ettii manay anlamaya alalm,

Cenab- Hakkn sfat alemini lahud alemini tevhidleri ifade etmektedir

() () (p)

sad lam te

Namaz klan kimse, eer, gerek salat olgusunu meydana getirmeye alyor ise, - bedeni ile efal mertebesinde, - okuduu szler ile esma mertebesinde, salatn - sad ile sfat mertebesinde, - lam ile lahud zat mertebesinde ve - te si ile de btn mertebelerin tevhidini z varlnda toplam olmaktadr. Yani, tevhid-i efal, tevhid-i esma, tevhid-i sfat, ve tevhid-i zat, mertebelerini*(2), kendi bnyesinde idrak edip, namazn o ekilde kendinden kendine, ifa eder. *(2) Bu mertebeler rfan Mektebi adl kitabmzda anlatld. Bu oluum mthi bir itir. Buraya ancak irfan yolundan gelen, gerek salat olgusunu deerlendirebilen Hak yolcular ulaabilir. te salat kelimesinin ifade ettii geni anlaml manas budur ve mminin mirac olan namaz da budur. Namaz kelimesi ise sadece beden mertebesinde yaplan ibadet-i ifade etmektedir. te bunun iin bizler, daha batan nmze perde ekmi, ulalmas lazm gelen yeri kaybetmi oluyoruz. Adet hkmnde klnan bu namazlar, acaba klanlara ne kadar fayda salayacak?... Yaptmz her trl ii aratrp en gzel ekliyle yapmamz bize den balca grevdir. nk dnyadaki en kk vaktimizin bile deeri ok byktr. Boa geen bir saniyenin, geri kazanlmas hi bir zaman mmkn olamayacaktr. SZLERN ANLAMLARI NYYET : Mesela kbleye dnerek, niyyetettimsabahnamaznnikirekat
11

snnetiniklmayadiye baladk, ve ALLAH-U EKBER deyip ellerimizi kulaklanmza gtrdk. imdi bu ksm biraz incelemeye alalm. Evvela ALLAH-u EKBER nedir? Genelde bu tekbir kelimesi Tanr uludur ekliyle ifade edilmeye allr ki, kesinlikle karl deildir. Ayrca, byk ALLAH c.c. diye de genel olarak ifade etmeye alyoruz ki, bu dahi olmas gereken gerek manay ifade edemiyor. Kebir byk ekber en byk manasna olduundan, en byk ALLAHtr demi oluyoruz. Fakat bu kelime, zerinde ok durulup, dnlmesi lazm gelen bir kelimedir. Bunu gerek ynyle anlayabilmemiz iin, evvela ALLAH c.c. kelimesinin neyi ifade ettiini, ALLAH c.c. ve mertebelerinin mahiyetini ve huzurunda durduumuz o azamet-i ilahiyenin ne olduunu dnmemiz ve anlamamz gerekmektedir. Ezan- Muhammedi blmnde bu mevzuu tekrar ele alacaz. Burada imdilik bu kadarla brakyoruz.

Tekbir getirirken avularmz ak ve ileri, Kabe-i muazzamaya dnk olarak ellerimizi kulak memelerimize gtrdmzde, yapm olduumuz bu hareketi biraz inceleyelim. Kabe, Hakkn zatinin timsalidir. Her kiinin avularnn iinde, sada 18 solda 81 rakkam yazmaktadr, Arap rakkamlaryla bu ikisinin toplam 99 eder. (QX

+XQ = YY)

El parmaklar ise, ALLAH c.c. lafznn harfleridir, yani, ALLAH c.c. yazsdr. te salat ibadetini ifa etmeye alan kii bunlar bilerek ellerini kulaklarna kaldrp, ALLAH-u EKBER dediinde, - evvela dnyaya ait ne varsa hepsini geriye atm olmas gerekmektedir. Ba parmaklarn kulak memelerine dedirmesi, eynsankulaklarma,azndankanduy,manasnanla demektir. Ellerinin iinde (99) esmai ilahiyye parmaklarnda ALLAH c.c. smi celal ile ALLAHn zatinin timsali olan Kabeyi erife kar durmas, zatnn, zatna; efal mertebesinden balayarak her mertebede ayna olmas demektir. Bu mertebede kiinin, Hakkn huzurunda; Hak olarak kendini bilip, bulmas ve bu hali yaamasyla ok byk bir irfaniyete ermi ve mahbubiyyet yani sevilen mertebesinde olmu olmas gerekmektedir.
12

Namazlarn ihmal ile terkedenler, neler kayp ettiklerini bir bilselerdi? Kii kendi, izafi kimliinden varlndan geip, hakiki varl olan, lahi kimliine brnecek, kendini Hakkani sfatlaryla tanyacak ve zatndan zatna, kyam ile tazim etmi olacaktr. Be vakit salatta, (13) niyyet ve niyyet tekbiri vardr. 13 says nsan- kamilin rumuzlarndan bir rumuzdur. Alt Peygamber isimli kitabmzn Muhammed aleyhisselam blmnde bu husus anlatlmaya alld. Bir baka ynden, be parmamz, Hakkn be hazret yani Hazarat hamse mertebelerim sal sollu ifade etmektedir.

(Yasin 36/83 ayette)

( 3 p 2 a bzj XS um a
fesbhanelleziy biyedih melekt klli eyin ve ileyhi trceune buhaldeklli/hereyinmlk/tasarrufu yedih/onun/kendisininyed/eli/kudretiileozat/eysbhan/mnezzehtir veileyhi/ona/kendisizre/deinercea/rucueder,dndrllr Hereyinmlkiyyetielindeolanzatulhiyyetihertrlnoksanlktan tenzihederiz,hereyonadnecektir. (Tebareke/Mlk 67/1)

9 a 2 a bjm Q
tebarekelleziy biyedihil mlk mlk/saltanat/ynetim,hkmranlk yedihi/onun/kendisininyed/eliileolanzattebarek/bereketli/ycedir Elindekimlknebereketlidir,hkmyle be (5) parmakl insan elinin nelere kadir olduunu; sa elin iindeki 18 rakamnn, 18 bin alemi; ikisininin toplamnn, 99 (9 + 9) yine toplamn 18 ettiini, sol elin iindeki 81 (8+1= 9) +1 ilavesiyle 19 olduunu, bir baka ifade ile sa el ii 18 sol el ii 19u ifade etmekte, yani biri 18 bin alem dieri Kuran da 19 mucizesini ifade etmekte olduunu idrak edip;
13

99 ile ifade edilen aslnda sonsuz esma-i ilahiyenin ve tekbir getirirken sylediimiz ALLAH lafz celali ile birlikte smi azam oluturan 100 ismi zuhura karmay ifade etmektedir. nsan ne byk bir mertebede olduunu, keke yakyn bilgisi ile anlayabilse idi ne olurdu? te kii, Niyyet tekbiri ile yelpaze gibi at bu muazzam ilahi srlarla Hakkn huzurunda Hak olarak durmaa balam olmaktadr. Kii dier zamanlarda, Haktan ayr m? - Hayr. Ancak, namazda ok zel olarak Hakkn huzurunda duruyor olmaktadr. Tekbirin devamnda el balayp, aa kard bu muazzam srlar gizlemi, kulluk mertebesine inmi, oradan niyaza balam bulunmaktadr.

te bir kimse, gaflet ve alkanlk hkmleriyle namazna baslarsa, i daha batan noksan olduundan gerekli oluumu meydana getiremiyor demektir. Cenab Hakkn bizim namazmza ihtiyac yoktur, fakat bizim onu tanmaya sonsuz ihtiyacmz vardr. Namazlarmz bir beklenti iinde, yani cennet sevdasyla yapyorsak bu, avam iin menfaat karl bir iten baka bir eye yaramaz, ve bunda ALLAH rzas aranmaz. Bu durumda ancak nefsin rzas olduu bilinmelidir. Tasavvuf ehli olarak namazlarmz her trl dnya ve ahret menfaatlan karlnda yapmaktan imtina etmeliyiz. Eer Rabbimiz bize namazklsanzdahisizicehennemeatacam dese, biz yine namazlarmza devam etmeliyiz. nk namazlarmz bize her ne kadar sevab kazandnyor ise de, gerek manada klnan namaz, nsan- irfan mertebesine ulatracak en gzel bir sistemdir, ve yle dzenlenmitir. Namazgafilan,sehviscdest. Namazarin,terkivcdest. Yani, Gafillerin namaz, yanlma secdesi ile. Ariflerin namaz, vcudlarn terk ile olur, demilerdir. Enel Hak ehidi, Hallac Mansur, elleri bileklerinden kesildikten sonra, grevlilerden biraz mhlet ister; der ki, akn iki rekat namaz vardr, bunun abdesti kiinin kan ile alnr, ve kesik kol bileklerinden akan kanlarla yzn gzn ykayp abdest alr gibi yapar, namazn klar, ve hayatna son verilir. Byk velilerden, Cneyd-i Badadiye bir gn bir arkada gelip, senin yakn dostun (Hseyin ennuri) bir haftadr cezbe ile sema etmektedir,nedersiniz? diye sorar; O da biraz dndkten sonra, namazlarmneyapyordu? diye sorar. Bunun zerine gelen kii ona, namazvaktigeldiindenamaznklptekrarsemayabalyordu der.
14

Bunun zerine Cneyd-i Badadi Hazretleri, elhamdlillah,bizdebunubeklerdik,demitir. Hazret-i Ali Efendimizin ayana saplanan okun namaza durduunda karld bilinen mehur hadiselerdendir. Aleyhissalat vesselam efendimizin ayaklannn alt yarlncaya kadar ibadet ettii dini kitaplarda geni ekilde yazldr. Gzel klnan bir namaz insana mutlaka dnya ve ahret saadetini temin eder.

SBHANEKE te byle ihlasl ve irfanl bir durula kyamdaki kii gnln Rabbine, rabt ederek ksa sreli bir skunetten sonra sbhanekeyi okumaya balyor. sbhaneke allahmme ve bihamdike ve tebarekesmke ve teala ceddke ve la ilahe gayruke. Sbhaneke Allahmme, ey azameti, an, yce olan Rabbm ALLAHm! Seni her trl noksanlklardantenzihederim.Senokadarycesinki, dediinde; namaza balarken el ile yapt hareketleri bu safhada kelama dnyor, zuhura geliyor. Gnlnde kaynayan, coan ilahi sevgi yava yava zuhura kmaya balyor. ve bihamdike seninhamdnlesenihamdederim. ok ince manay ifade eden bu sz bir miktar amak istersek, yle diyebiliriz. Esasen ben yokum ki, benim hamdmla diyeyim. Ve bihamdike seninhamdnlasanahamdederim. Neticede ne oluyor? Ben yok isem, bende hamd eden sensin. Yani senin hamdnla bu hamd oluuyor, yerine geliyor. Szlerine ve niyazna devam ederek. ve tebarekesmke vesenneycesin,nembareksin,nebereketlisin. ve teala ceddke senneycesinneazametlisin. vela ilahe gayruk Vesendengayrdailahyoktur. Ben bunu byle bilir byle yaarm, demi oluyor, lisanen ve de halen. te kii, namazn srdrd mddete gnde 15 defa bu sbhanekeyi okuyor. (1
15

+ 5 = 6) imann gerek artlarn da meydana getirmi oluyor.

EUZU BESMELE Sbhanekeyi okuduktan sonra, Euz billahi mineeytanirraciym bismillahirrahmanirrahiym geliyor. Bu ne demek? Euz billahi BenALLAHaistiazeeder/snrm. Kimden? recmedilmi/kovulmu,talanmeytandanALLAHasnrm. Devamnda, Bismillahirrahmanirrahiym, dediinde kii, genel anlamda: Rahman ve Rahiym olan ALLAHn adyla demek olan 19 harfli Besmele-i erif zel manada ise, ALLAH isminin geni varlnda Rahmann, rahminde, Nefes-i Rahmani ile neyi, nerede meydana getirmeyi dilemise, orada faaliyete geirir demek olur. Bylece 18 bin alem meydana gelmi, geriye kalan 1de de varl var eden yce zat, btn alemden ve de nsan- kamilin gznden, saltanatn seyr etmi olmaktadr. te bu oluuma binaen 19, Kuran da mucize rakkam olmutur. Yeri olmad iin 19 rakkamnn detaylarna girmeden, ancak ilgisi dolaysyla, Kuran- Keriymde bulunan 114 besmele-i erif, 19un 6 katdr. 6 rakam ise bilindii gibi genel anlamda imann artlardr. 40 rekatl bir gnlk namazn 15 rekati, euz besmele ile balyor; geriye kalan 25 rekati ise sadece besmele ile balyor. 15 rakkamn ayrtrrsak 1 ve 5 olur, bunun toplam 6dr. 6 daha evvelcede grld gibi imann kemalatn ifade eder. 25 rakkamn ayntrrsak, 2 ve 5 olur, bunlarn toplam ise 7dir, 7 Etturu seba yedi tur nefis mertebelerinin saysdr,*(3). *(3) rfan mektebi adl kitabnda anlatld.
16

15 ve 25 rakkamlannn ayrmalarnn toplam (15 iin) 6 ve (25 iin)7 idi; ikisinin toplam ise (6 + 7) 13 olur ki, bu da Efendimizin, yani Hakikat-i Muhammednin ifresini vermektedir. 13 rakkamnn ayrmasnn toplam 1 + 3 daha 4tr. 4 says ise eriat, tarikat, hakikat, marifet mertebelerim ifade eder. 4n sana bir sfr (0) konduunda 40 says elde edilir ki, - bu da bir gnlk namazdaki rekatlarn toplam saysdr - ve ayrca efendimizin Peygamberlik ya balangcdr. Burada kk bir hatrlatma ile dikkatinizi ekmek istiyorum. yleki; 40 saysndan her hangi bir say karn, (40 11 = 29) kan saylar kendi bnyesinde toplayn, 11 (1+1=2) ve 29(2+9=11) kan iki ayr sayy tekrar toplayn 2 + 11 = 13 her ilemde neticenin 13 olduunu greceksiniz. Bir misal olmak zere, yleki: 40tan 11i karalm, geriye 29 kalr, 1+1 daha 2 eder. 2+9 daha 11 eder. 2+11 toplandnda 13 olur. Sizler bu yoldan deiik hesaplamalarla 40n iinden hangi sayy ele alrsanz aln neticede 13 saysn bulduunuzu greceksiniz. Daha evvelcede belirtildii gibi 13 saysnn zellikleri Alt Peygamber isimli kitabmzda daha geni olarak anlatld, burada bu kadarla brakyoruz.

17

FATHA SURES Bu anlay iinde besmeleyi de ektikten sonra, sra Fatihaya geliyor. Kii ancak bu hazrlklardan sonra onu gerek anlamyla okumaya balayabiliyor. Bir gnlk namazda krk (40) defa, okunan Fatihay erifin ifadesi, 40 bl 4 (40/4 = 10) 10 eriat, tarikat, hakikat, marifet, mertebelerinde ve her mertebede, 10ar rekat olmak zere bu mertebelerin hakikatlerini, yaayarak, okumak ve namazlarn klmaktr. imdi! Namaza durmaya hazrlanan kii, - nce niyyet etti, - sonra srasyla - tekbir getirdi, - sbhanekeyi okudu, - euz besmeleyi ekti. Bylece vehim ve hayal yani eytan ve eytan dncelerden arndktan sonra, - tam bir safiyet ile, Fatiha suresini okumaya balayabilirse, ancak o zaman onun hakikatine nfus etmi olabilir. Burada, Elhamd sresine niye Fatiha ismi verilmi diye bir soru akla gelebilir. Fatih fetheden, aan manasnda olduundan, kitab amak, namaz amak, ifadesinde olduunu dnebiliriz. Daha mhim olarak da, - Kuran Keriymin iindeki manalar amak, - namaz olgusunun, gerek Salatn gerek ifade ve manalarn amak diye dnebiliriz. Gayemiz burada, Fatihay- erifin genel tefsir ve yorumunu yapmak olmadndan ksa bir zet vermekle yetineceiz. ALLAH c.c. cmlemize akl gnl akl versin. (Fatiha 1-7)

ba l za R
elhamd lillahi rabbil alemiyn dediimiz zaman, Hamd ancak alemlerin Rabbina, mahsustur, demi oluyoruz. Bu ifadeyi ok iyi anlamamz gerekiyor,

neallah, gelecek sayfalarda Hamdn be (5) mertebesini aklamaya alacaz.

18

Nasl bir ALLAH c.c.?

=y a y a S
errahmanirrahiymi RahmanveRahimolan. Rahmaniyyet; simlerin ve sfatlarn, gerek yzleri ile meydana geliinden ibarettir, diye tarif edilmitir. Hi bir fark gzetmeksizin her varlk ihtiyacn ancak Rahmaniyyet mertebesinden karlayabilir. Rahiym ise, ze ve ie ait ihtiyalar karlar.

6a b T
maliki yevmddiyni Dingnnnsahibi anlamnadr. Din gn, gelecekteki kyamet gn olarak belirtiliyor ise de, Ayrca din gn kii hangi anda ve zamanda kendinde ise, yani gaflette deil de Hakkani varl ile megul ise, ite o vakit ayn zamanda onun din gndr.

n b a j b a U
iyyake nabd ve iyyake nesteyn iyyake nabd demekle Bizancaksanaibadetederiz ve iyyake nesteyn demekle de Ancaksendenyardmdileriz demi oluyoruz. Bu ksmlar okuyor iken aklmz da Hak dncesinden baka, dnyalk bir dnce var ise, ite o dnce her ne ise, namaz klan kiinin Rabb has ve yardm diledii o duncesi olur; farknda bile olmadan gizli irkin iine dm bulunur, ki ok dikkat etmek ister.

= ba l za R
ihdinassratal mstakyme Bizidoruyolagtr

= oa a a W
19

 b a la
sratalleziyne enamte aleyhim gayril madubi aleyhim ve leddallyne sratalleziyne enamte aleyhim zerinenimetverdiinkimselerinyoluna gayril madubi aleyhim ve leddallyne amin. Gazabavedalaletedmeyenlerinyolundangtr Amin. Fatiha sresinin bir ismi de, Sebul mesani yani iki yedili dr. Zahir ve batn Hak ve kulluk ile iki manal demektir. Bylece zahir ve batn manalarn idrak ederek Fatiha sresini okuyan kii, arkasndan (33) rekattede zamm sure yani ilave sre okumas lazmdr. Sadece farzlarn tahiyyattan sonraki (7) rekatin de okunmaz. Genel ve gerek hatlaryla Fatiha sresinde, Hak ve insan arasnda kurulan ahenk, zamm srelerde ki mevzular ile de daha teferruatl hale getirilip en ince noktalanna kadar Rabb bilme yolu almaktadr. nk ancak, nefsini bilen Rabbn bilir hkmnce, Rabb bilme, kendini bilme yolundan gemektedir*(4). *(4) Hazreli Ali efendimizin Fatihadan yetmi deve yk ilim kardm dedii rivayet olunmutur. Doktor Sleyman Alein. ar tefsir okulu adl kitabinin (64) nc sayfasnda aran, hocas (Ali al-Havvan) yalnz Fatihadan 240999 ilim karabileceini nakleder.

ZAMMI SURE Fatiha ile belirli bir Hak ve kul bilgisine ulaan kii zamm- sureler ve ayetler ile de bilgisini geniletmeye devam eder. Mesela Kevser suresini okuduunda ondaki mana ve ifadeleri, ihlas veya daha baka her hangi sure ve ayetleri okuduunda her birerlerinde bulunan deiik mana. ve ilimleri renmi olur.
20

te Fatihadan sonra okunan Kuran blmleri bizlerin bilgilerinin artmas iin okutulan ksmlardr. Bu bizim hem menfeatimizedir ve hem de mslman bilgili kimse olmaldr. ve Drt Rekatli Farz Namazlarn son rekatlarnda neden Zamm- Sure okunmaz? Bunu anlamak iin evvela, farz ve snnet nedir? Bunun tarifini bilmemiz gerekir. Genel anlamda, farz ALLAHn emirleri, snnet ise, Hz. Muhammedin S.A.V. yaptklar ve tavsiyelediridir. zel ve gerek anlam da ise, farz ALLAHla olmak snnet ise, halktan uzaklamaktr. Bu idrak ierisinde, ve ya drt rekatli farz namaza duran kii, birinci ve ikinci rekatlerde zamm- sre okur, nc ve drdnc rekatlerde okumaz. nk birinci rekat eriat mertebesi, ikinci rekat tarikat mertebesidir. Buralarda teferruat ilmi gerektiinden zamm- sreler okunur. Fakat nc ve drdnc rekatler, hakikat ve marifet mertebelerini ifade ettiinden bu mertebelerde sadece z vardr. Fatiha gerek anlamda yaanr. Adeta kii, kendi Fatiha olur. Hakkn varlnda, yok olur. Bylece teferruat ilmine gerek kalmaz ve son rekatlerde zamm- sre okunmaz.

KUNUT DUASI Bilindii gibi salat-u vitrin son rekatin de okunur. Vitr mevzuuna gelince tekrar kunut duasna temas edeceiz. TEKBRLER Gelelim tekbirlere... Be vakit namazn hareketlerinde i ve d ezanlarnda okunan ALLAH-U EKBER tekbirlerinin izahm kitabmzn Ezan- Muhammedi blmnde yapmaa alacaz. Burada saylan itibariyle konuya bakmak istiyoruz. Bir gndeki 5 vakit namazda, 281 ve 1 tekbir olduunu evvelki blmde belirtmitik.
21

Bu toplam, 282 adet tekbir demektir. Fakat onlar toplayamyoruz, nk sondaki tek tekbir sadece salat-u vitrde olan tek tekbirdir. Bunun kart yoktur, kendine hastr. Vitr blmnde izah gelecektir. Dier tekbirlerin kartlar olduundan ayr bir kme oluturur. Vitr tekbiri ise, tektir ve ayr bir zellii vardr. - imdi! 281 ve 1in izahn yapmaya alalm. Namaz olgusunun gerekten ok ynl ve akllar hayrete dren bir kurgusu vardr. Hazret-i Peygambere gelen son vahiy Bakara sresinin 281 inci ayetidir.

a a um b a ma RXQ ; oj b 1 3 m q
vetteku yevmen trceune fiyhi ilellahi smme tveffa kll nefsin ma kesebet ve hm la yuzlemune veilellahi/allahdein/zrefiyhi/onuniinde/ona irce/rcuedeceiniz/dndrleceiniz sonrakll/hernefsekeseb/iktisabettii,kazand ifaedilecei,tastamam/eksiksizdenecei vehu/onlarazlem/zulum/hakszlkedilmeyecei yevm/gneittika/takvaet ALLAHa dneceimiz ve sonra hakszla uramadan herkesin kazancnn kendisine eksiksiz verilecei gnden saknnz. fadesi ile bizlere, namazla birlikte dier ibadetlerimizede ok ciddi bir ekilde sarlmamz gerektiini belirtmi oluyor. - 281 ve 1in baka bir ynden ele alalm, 281in 1ini karalm, (281 1) geriye 280 kalr. Onun da sfrn atalm, (280)geriye 28 kalr. Bu 28in ifadesi, Kuranda belirtilen 3 ihlilafl 28 Peygamberin, her birerlerinden bir zellik alp hayatna tatbik edip yaamaya almaktr. Eer o ayrdmz sfr (0) da birin (1) sana koyarsak 10 olur, ki daha kemallisi, her Peygamberin hayat hikayesinden 10 haslet kazanmakla olur. Seyr-i slk yolunda giden Hak yolcusu Adem (as) ile balayp Muhammed (as) ile kemale eren, genel manada ki NSANLIK seyrini, kendi bnyesinde birimsel olarak yaamak ve z benliini bulmak zorundadr. nk belirtilen o deerli insanlar, bizler iin bir numunedir. Sadece tarihi bir gemi deiller, yaanmas gereken gereklerdir. 281in geriye kalan 1i de kiinin kendi z varl, yani ilahi benliidir. Kim ki bu srra erdi, gerek namaz klanlardan ve huzur ehlinden oldu. Ve ayrca 1 diye belirttiimiz vitr tekbirine gelince, o da lahi varlkn benliidir. Bu konuya vitr namaznda tekrar temas edeceiz.
22

24 saat iindeki bir gnlk namaz ibadetimiz srasnda, tekbiri 281 ve 1 defa farknda bile olmadan, az hazinemizden etrafa sap duruyoruz. Acaba yaptmz bu ey adet hkmnde mi? yoksa ibadet hknde mi? ... Mevla gafletlerimizi balasn, RKU Zamm- srenin okunmasndan sonra sra rkua geliyor. Her gn 40 defa eildiimiz rku da, en az 120 defa sbhahane rebbiyel aziym, yani yce ve azametli Rabbim seni her trl noksanlklardan tenzih ederim, demekteyiz. Namaza balarken, sbhaneke ile birinci tenzihi yapmtk. Burada ise ikinci tenzih-i yapm oluyoruz. Bu tenzih aslnda, kendinden kendine olan bir tenzihtir. Yukarda belirtilen 120 saysnn (0)n aldmzda (120) geriye kalan 12; her mertebede o mertebenin gerei olan tenzihi yapm olmamz gerektigini ifade etmi olmaktadr.

SEM ALLAHU LMEN HAMDEH Rkudan kalkarken de yine gnde 40 defa semiallahu limen hamideh Allah hamdedeninhamdm(vgsn)duyar diyoruz. Nasl duyar? Hem senden syler duyar, hem de kendinden syler duyar. Eer semi allahu limen hamideh derken kii, bunu kendi nefsinden, benliinden, sylyor ise, gaflettedir, bu syledii, lafzi vgdr, ikiliktir. Sanki bir mahalden syleniyor. Bir baka ynden de dinleniyor olmaktadr. Kii kemale erdiinde ise, birimsel varl ortadan kalktndan, kendinden syleyen de; dinleyen de Hak olur. Bu mertebede Hak, kendi kendini ver ve kendisi bu vgy duyar. nk onu gerek manada kendinden bakas da vemez ve duyamaz. RABBENA LEKEL HAMD Rkudan kalktktan sonra, secdeye giderken yine 40 defa sylediimiz Rabbena lekelhamd ey bizim Rabbnz hamd yani (vg) sanadr, sz, zerinde ok dnlmesi gereken bir fikir oluumudur. Eer kii gerek Rabbna erememi de, hayalindeki rabbna ynelmi ise, yapt vg kendi hayalinde var ettii rabbna olmu ve ona secde etmi olur. Gerek secde ise, Rabbul erbab Rablarn rabb olan yce ALLAHa olmaldr. Yusuf (as) zindandan karken arkadalarna, (Yusuf Suresi 12/39)

1n lb2a va jyb b SY
23

6 b a yaa a a
ya sahbeyissicni e erbabn mteferrikune hayrn emillahl vahdl kahhar yasicn/zindaniki/2sahb/arkadam(larm) mteferrik/eitlierbab/rabblermhayrl yoksavahid/birtekkahhar/kahrediciallahm eyzindanarkadalarm,ayrayrbirsrrablarmhayrldr,yoksatek vestnolanALLAHm? diye sorarak evvela onlara, sonra da bizlere ok byk uyar yapmtr: Dnen beyinler hissesine deni alrlar. Buraya kadar yerde HAMD (vg) ile ilgili husus geti. Daha sonra ileride, bir hamdda tebihlerde gelecek, ineallah orada tekrar hamd mevzuuna temas edeceiz.

SECDE Rabbena lekelhamd Allahu ekber deyip namazn secde blmne ulaan kimse, gerek manada buraya ulaabilmise. byk bir ii baarm demektir. Aksi halde gaflet ile secde etmi demektir. Asl olan ise, gerek secdeyi meydana getirmektir. Bir rekatte - btn hareketler bir defa yaplrken - secde iki defa tekrarlanr. Bir gnlk namazda 80 secde vardr ve an az 240 defa sbhane rabbiyel ala denmektedir. Bunun manas ey yce Rabbimseni noksan sfatlardan tenzih ederimdir. Dikkat edilirse burada da nc tenzih yaplm olmaktadr. Belirtilen yollardan geip secdeye ulaan kiinin, (Alak Suresi 96/19)

lna va
vescd vakterib secdeetyakla emrini gerek manada alm olmas gerekmektedir. Birinci secde de izafi varlk terk edilerek gerek Rabbn nnde secde edilmekte, ikinci secde de ise gerek benlik bulunup ALLAHn nnde secde edilmesidir. Secde, kiinin nefsi varlndan tamamen syrlp klli mahv (tm yokluk)a eriip, oradan da gerek benliine ulamasdr. Bu duygular iinde kii tekrar, fakat daha deiik bir bilinle Allahu ekber deyip ayaa kalkar. Batan beri anlatlan ekilde ikinci rekati de tamamlayp, tekrar secdeleri yapar fakat
24

bu defa ayaa kalkmaz tahiyyatta oturur. TAHHYAT Be vakit namazda; (8)i selamsz, (13) selaml (21) adet tahiyyat oturu vardr. Ettehiyyatnn lgat manas: Btn mahlkatn hayatlar, kal ve hal dilleriilehaliklarolanALLAHac.c.karyaptklarhamdlar,krler,manevi hayathediyeleriolarak ifade edilmektedir. *(5) *(5) Yeni lgat shf 138. Selam verilmeyen oturularda sadece, ettehiyyat lillahi vessalevat vettayyibat, esselam aleyke ya eyyhennebiyy ve rahmetullahi ve berekath esselam aleyna ve ala ibadillahissalihin ehed en la ilahe illallah ve ehed enne muhammeden abdh ve Reslh okuyarak, sonraki rekat iin tekrar ayaa kalkar, namazna devam eder.

Nihayet selam verilecek tahiyyata gelince tekrar oturur ve yine tahiyyat okur, - arkasndan salavat dualarn - ve onlarn arkasndan da (Bakara Suresi 2/201).

y b a bma b 2 ( a ) b a la b y a
allahmme rabbena atina fiyddnya haseneten ve fiyl ahreti haseneten ve kna azabennar dnyaiindehasenat/iyilikveahiretiindehasenat/iyilik (allahmme)rabbimizeta/ate/ver,getirbahet vekna/takvakl/korunar/ateazabna Ey Rabbimiz! Bize dnyada bir iyilik ve hirette de bir iyilik ver ve bizi ateazabndankoruder. (brahim Suresi 14/40-41)

>n a ua l TP b 3 jm b 2 a 1a b 2 TQ ; lbza
rabbicalniy mukymessalati ve min zrriyyetiy
25

rabbena ve tekabbel dai (40) rabbenafir liy ve livalideyye ve lil muminiyne yevme yekuml hsab (41) rabbimsalat/namazikameeden/dosdoruklanolarak benivezrriyetimdenceal/kl/yap rabbimizveduamtekabbel/kabuleyle(40) EyRabbim!.Beniveneslimdenolandanamazdevamlklanlardaneyle. EyRabbimiz!.Veduamkabulbuyur.. (40 hsab/hesabkameolacakyevm/gn benimiinvevalidey/ebeveynimiinvemminleriin (benivevalideyimivemminleri) rabbimizmafireteyle/bala(41) Ey Rabbimiz!. Hesap olunaca gn beni, anam, babam ve mminleri bala. (41) Birahmetike ve erhamarrahimin diyerek selam verip namazn o blmn bitirmi olur. imdi! tekrar geri dnp ettehiyyat y incelemeye alalm. Namazn bu blm, Cenab- Hak ile ilahi huzurda mkaleme, konuma, mertebesidir. Dier hareketler deiiklie uruyor, tahiyyet ise, sekinet mertebesi, yani suknet, sakinlik ve huzur mertebesidir. Namaz klan kii edebli bir ekilde diz st oturmu, btn azalar ile birlikte, idraki de sakinlemitir. nk belirli aamalardan getikten sonra nihayet Hakka ayna olabilecek bir gnl erginliine ulaabildiinden Rabb ile mkalemeye hazr hale gelmitir. Hz. Raslllahn Mirac da yaad ve oradan mmetine hediye getirdii bu muhteem oluumu her birerlerimiz hakkyle deerlendirip en iyi bir ekilde gnl, alemimizde uygulamaya almalyz. ettehiyyat lillahi benimoturuumALLAHc.c.iindir vessalevat vettayyibat veyaptmiyiiler,dualar,namazlardaALLAHc.c.iindir. Drt blmden oluan tahhiyatn bu birinci blm; her mertebede olan kimseler iin ayr ayr deerlendirilir. Gerek deerini Arif olan zatlar yaayabilirler. eriat ve tarikat mertebesinde olanlar, tenzihi bir yaklamla otururlar. Hakikat ve marifet mertebesinde olanlar ise tebihi ve tevhidi bir yaklamla meseleye bakarlar ve o mertebeden deerlendirip yaamaya alrlar. Bu ekliyle bakldnda, kendini Hakta fani etmi kiinin azndan Hak: benimoturuum,yaptmdualar,salatlar,iyiiler,ALLAHiindir bir baka ifadeyle, Uluhiyyetgereidir diye kendi kendisiyle, mkaleme eder.
26

Daha geni izah ise, ancak bir arifin gnl aleminden renilir. kinci blm: esselam aleyke ya eyyhenebiyy ve rahmetullahi ve berekath dr. Kulluk mertebesinden, niyaz ederek yapt ilerin sadece Hak iin olduunu ifade eden kimlik yani kii, bu niyazna karlk Hak mertebesinden muhteem bir karlk ile karlanr. Selam sana ey Peygamberi zianm, rahmetim ve bereketim senin zerineolsun. Tahiyyatta oturan kii hangi mertebede ve o mertebenin yaam idraki iinde ise, bu muhteem ifadeyi o mertebeden alr ve deerlendirir. ok kymetli bir ilahi hitaptr, duyabilenlere ne mutlu. Yaayabilmek iin bu hale sahib bir Arifi bulup onunla bir mddet arkadalk etmek gerekir.

nc blm: esselamu aleyna ve ala ibadillahissalihin. Kendisine Rabbndan yce bir selam gelmi olan kii, bu selam alp, selam, selamet, bize ve ALLAHn salih kullar zerine olsun, diye bulunduu mertebesinden cevap verir. Gerek yaam olduka hayret verici olan bu mertebeyi Hak teala her birerlerimize gerei gibi idrak ettirsin. ve ala ibadillahissalihin blmndeki incelie (Hallac- Mansur) hadisesinde dikkatlarimiz ekilmitir.*(6) *(6) [Bir gn Hallac- Mansur. Badatta krside vaaz ederken ho bir hal iinde, ne olayd Mirac gecesi efendimiz, ALLAHn rahmetinin sadece salih kullarn zerine tahsisetmeyip, ecman (btn kullarn stne olsun) deseydi, demi. Bunun zerine efendimizin ruhaniyeti belirip. kendisine. ben ancak vahy ile konuurum demitir. Bu cevap zerine Hallac, yaRasllllahcezamnedir dediinde, banvermendir demitir. Bundan sonra, enel Hak ben Hakkm yangnn da vuran Hallacn bilinen sonu olumutur.] ok incelik ifade eden bu mevzu ayr bir inceleme konusudur, yeri ol-madndan bu kadarla brakyoruz Drdnc blm: ehed en la ilahe illaallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve Reslh oturuun evvelki blmlerinde, Hak ve kul mertebelerinin arasnda oluan
27

sylemenin, ahitleri olan Melekler, bu gzel oluumu, mahede ettikten sonra, kelime-i ehadet getirip bu hadiseye ehadetlerini ifade etmilerdir. Bir kimse gerekten gzel bir oturula balad et-tehiyyat oluumunu ksaca yukarda bahsedilen ekilde tamamlayabildiinde, var olan g ve kuvvetleri bu hadiseye ahit olup yakinen mahede etmi olurlar. Daha iyisi yaanarak bilinendir. Mirac- erifde oluan bu hadise, efendimizden bizlere bir hediyedir. Bu sebeb ile namazmmininmiracdr ve insanlk mertebesidir. Kii bu gzel oluumu samimi bir alma ile gerekirse ehlinden yararlanarak, hakikatine ulamaya almaldr. Hakikat-i Muhammediden ne kadar feyz alabilirsek onu tanyp idrak etmemiz o kadar olur, zaman iinde bunu arttrmamz gerekmektedir. Ksaca anlatmaya altmz tahiyyat okuyuundan sonra, eer 3 veya 4 rekatl namazlar klyor isek, tekrar ayaa kalkp evvelki rekatler gibi namazmza devam ederiz. Eer selam verilecek yerde isek, tahiyyattan sonra salavat- erifleri ve Rabbena atina... dualarn okuyup onlardaki ifadeleri anlamaya alp selam veririz. SALAVATLAR Tahiyyattan sonra okunan selavat dualarnda ksaca, Muhammed (as) ailesinden ve brahim (as) ailesinden bahisle bunlara olan hrmet ve tazimlerimizi her zaman taze tutmamz gerei belirtiliyor. Namaz hocas kitaplarnda bu hususta daha geni bilgi vardr. RABBENA ATNA DUASI Salavatlardan sonra da daha yukar da yazlm olan. Allahmme Rabbena atina... blmn okumamz ok yerinde olur. allahmme rabbena atina fiyddnya haseneten ve fiyl ahreti haseneten ve kna azabennar (2/201) rabbicalniy mukymessalati ve min zrriyyetiy rabbena ve tekabbel dai (14/40) rabbenafir liy ve livalideyye ve lil muminiyne yevme yekuml hsab (14/41) namaz/salat sistemi o kadar gzel bir sistemdir, ki ii, rahmet; d, huzur doludur. Ksaca, son dualarda kii, dnya ve ahirette iyilik ve azabdan korunmak ister. Kendinin ve ocuklarnn ibadet ehli olmasn ister. Ebeveyninin ve mminlerin de affn taleb eder. Bylece her okuyan, hem kendisi, ocuklar ebeveyni ve hem de mslmanlar iin iyi temennide bulunduundan, dua ve niyazlar zincirleme, bir birlerinin gyabnda ve onlara
28

ynelik olarak maddi bir kar dnmeden yaplm olur. Bundan daha kapsaml ve gzel bir sistem olabilir mi?... Hak teala her eyin en gzelini nasib etsin. Amin. SELAM Dzgn bir ekilde namazm buraya kadar getiren kiinin, namazndan kmas iin yapaca son ey selam vermektir. esselam aleykm ve rahmetllah diyerek, ban nce saa sonra tekrar ayn selam (esselam aleykm ve rahmetllah diye) syleyerek sola evirmek suretiyle namaznn o blmn bitirmi olur. Bunun karlnda allahmme en tesselamu ve min kesselam tebarekte yazelcelali vel ikram diyerek cevab gerekir. Eer yalnz klnan bir namaz ise, kendi kendine, cemeatle klnyor ise, mezzin, imamn selamna cevap vererek namaz bitirmi olur. imdi: Ksaca bu selamlar incelemeye alalm; bir gnlk namazda; - (21) adet tahiyyatta okunan ikier selam (21 x 2 = 42) - (13) adet ikier selam, (13 x 2 = 26) - (13) adet selam karl ikier selam (13 x 2 = 26) toplam (42 + 26 + 26 = 94) be vakit namazn da her biri toplu birer selam olduundan neticede (94 + 5 = 99) eder. Nasl bir sistemdir ki her yn insan hayrete dryor. Ba taraflarda grdmz gibi namaza (99) esma-i ilahinin varl ile balamtk, sonunda da (99) selam ile nihayete erdirmi oluyoruz. Esselamu aleykm ve rahmetllah diye ban saa eviren, Zat tecellisindeki kii, o istikamette ne kadar varlk varsa hepsine selamet dilemi olur. Sola evirdiinde de ayn eyi o istikamette olanlara dilemi olur. nsan- Kamilin ihatas ve rahmeti ok genitir.

ALLAHMME EN TESSELAMU VE MN KESSELAM Allahmme en tesselamu ve min kesselam tebarekte yazelcelali vel ikram diyen mezzin veya namaz klan kii, ey Allahm selam sensin ve selamet sendendir, sen bereket ycelik ve ikramsahibisin demi olur. Bu ifadeleri deiik mertebelerden ok iyi deerlendirmek lazm gelir. Ehli indinde gerekleri bilindii zere Hak kendi kendini ycelterek kulunun azndan cevap vermektedir.
29

Hakkn gzel isimlerinden Esmal hsnadan biri olan selam, byk arl olan bir isimdir ve insann kaynaklarndan biridir. Nasl ki Sbbuh ve kudds melekler iin kullanlrsa, Aziz ve cabbar ve mtekebbir de cin ve eytanlar iin kullanlr. Namazn sonlarnda oluan (99) selam ismi, bata oluan (99) esma-i ilahiyeye birer selamet geidi olurlar. yleki: Mesela, Kahhar esmasndan bana bir zorlonma gelecekse, namazda okuyarak oluturduu selamlardan bir tanesi onun nne geer, tamamen selamete ulatrr veya en azndan iddetim azaltr. Bylece her bir selam, her bir esmann ya kart veya destekleyicisi olur. Yani (99) esmann biri vastasyla sana faydal bir ey de gelecekse onu da arttrr. Selamn bir baka ifadesi de; kendinde olmaktr, kendinde olan kii de selamette olur. ALLAHn c.c. isimlerinden olan selam, kulunda tecelli ettiinde o kul birimsel benliinden uzaklam, Hak varl ile gerek selametine ulamtr. te o kul grnmndeki zuhur her varla selamet ve huzur kayna olmutur. Netice itibariyle, olgun bir namaz, kulu yce idraklere karp rfan ehli olmasn salar. te bylece namazlarn sonlarnda bulunan selamlarn srlar meydana km olmaktadr. Allahdan c.c. her birerlerimiz iin selam ve selameti! neticeler niyaz ederiz. ALA RESLNA SALAVAT Vakit namazlarnn son selamlar sylendikten sonra tebih blmne geiyor ve ala reslna salavat diyerek, Rasln zerine selam getiriyoruz. Niye?... Btn bu srlar, oluumlar, esrar- ilahiyeyi bize getiren o zat mbarein, Aleyhisselat vesselamn, alemlerin sultannn, Efendimizin zerine kran borcu olarak getiriyoruz. Eer O, bu srlar aklamam olsayd dnyada hi kimse bunlar anlayamazd. Onun getirdii srlarla ve muhteem SLAM kltryle bu srlar ortaya kt. Bu sebeble minnet borcu olarak her mnasip yerde, Ona salevat getiriyoruz. Ancak, getirdiimiz salat-u selamlar telsiz gibi Ona gidiyor, Ondan yansma yapyor ve tekrar bize dnyor. Neticede yine biz faydalanm oluyoruz, Onun zaten bizim salavatlarmza ihtiyac da yoktur.

SBHANELLAH VEL HAMDLLLAH Daha sonra:

30

sbhanellahi velhamdlillahi ve la ilahe illellahu vallahu ekber ve la havle ve la kuvvete illa blllahil aliyyil azym, diye okuyoruz. Burada da yine tenzih var, Cenab- Hakk ululama yceltme var.

AYET-EL KRS Bu da bittikten sonra Ayet-il krsiyi okuyoruz. Hepimizin bildii, (Bakara Suresi 2/255)

7 a za 7 a a a RUU 6 bm 6a b pa a b 6b2 a 1' a a 7 1 b a 2 b 7 b( b2 a '2 z 7 a pa a , a a 7b1y @

allah la ilahe illa hvel hayyl kayyum la tehuzh sinetn ve la nevmn leh ma fiyssemavati ve ma fiylard men zelleziy yefeu ndehu illa biiznih yalem ma beyne eydiyhim ve ma halfehm ve la yuhytune bieyin min lmih illa bima ae vesia krsiyyhssemavati velarda ve la yedh hfzuhm ve hvel aliyyl azym diye balyarak devam ediyor. Cenab- Hakkn zatn ifade eden ayetler bunlar, aklamasna girersek bahsimizi am oluruz. nk bu bal bana ilenecek ayr bir konudur, burada sadece namazdaki sra ve yerine gre aklama yapyoruz.

TESBHLER
31

Sonra sra tesbihlere geliyor, nce tesbihlerin saysal hakikatlerine bir gz atalm. Bir vakit namazn sonunda - (33) adet sbhanellah - (33) adet elhamdlillah - (33) adet Allahu ekber demekteyiz. Bu saylarn toplam, (33 + 33 + 33 = 99) eder. Be vakit namazn sonunda her bir tesbihin tamam (33 x 5 = 165) adettir. Tm tesbihlerin tamam ise (99 x 5 = 495) olmaktadr. (33) saysndaki lerin ifadesi; - ilmel yakyn, - aynel yakyn, - hakkal yakyndr. (33) saysndaki iki (2) adet (3) n toplam (3 + 3 = 6) eder, bu da iman- kamili ifade eder. ki (2) adet (33)n rakkamsal toplam (33 3 + 3 = 6) (6 + 6 = 12) eder, bu da on iki (12) mertebenin ifadesedir. (3) adet (33) saysnn rakkamsal toplam (33 3 + 3 = 6) (6 + 6 + 6 = 12) eder, bu da on sekiz (18) bin alemin ifadesidir. (3) adet (33) n saysal toplam (33 + 33 + 33 = 99) eder, bu da esmal hsnann ifadesidir. Yukarda belirtilen (165) saysnn meydana getiren rakamlarn toplam (1 + 6 + 5 =12) eder bu da (12) mertebenin ifadesidir*(7). *(7) Bu mertebeler RFAN MEKTEB adl fcitcbrutzda izah edildi. Yine yukarda belirtilen (495) saysn meydana getiren rakkamlarn toplam, (4 + 9 + 5 =18) eder bu da onsekiz (18) bin alemin ifadesidir. Ayrca (99) Esmal Hsna Allahn gzel isimlerinde bulunan iki dokuzun ( 9 + 9 ) toplam da (18) olmaktadr*(8). *(8) 18 says 18 bin alemi ifade etmekledir bu hususlar ise eviri lbbl lbb kitabmzda belirtildi. Sadece lafzi olmayp, hakkyle ekilen tesbihlerin bizlere neler kazandracan bir bilebilseydik ne olurdu?... imdi, ektiimiz tesbihlerin ksaca manalarn anlamaya alalm. Bir gnde ektiimiz tesbihlerde (165) defa sbhanellah diyoruz, yani tenzih ediyoruz. Ayrca namaza balarken (15) defa sbhaneke, rkularda gnde en az (120) defa sbhane rabbiyel azym, secdelerde gnde en az (240) defa sbhane rabbiyel ala diyoruz. Tenzih anlamndaki bu eitli lafzlar srasyla topladmzda,
32

(165 + 15 + 120 + 240 = 540) saysn buluyoruz. Buradaki 5 says; hazarat- hamse, 4 says; eriat, tarikat, hakikat, marifet mertebeleri; sondaki (0) ise, hilik mertebesidir. Gerek bir tenzih ile namaz ibadetine devam eden kiiye bu mertebelerin hakikati alr. Namaz klan kimse yce ALLAH- gnde en az (be yz krk/540) defa tenzih mertebesi itibariyle yceltmi olmaktadr. Yukarda da belirtildii gibi sbhanellah tenzihtir, yani Cenab- Hakk noksan sfatlardan mnezzeh klmaktr. Onda hi bir noksanln olmadna yakyn bilgisiyle kani olmaktr. Evvelce belirtilen tenzihlerden sonra tesbih tenzihleri, namazn varlnda 4 nc tenzih mertebesini ifade etmektedir. Kii hangi idrak ve yaam halinde ise, tenzihini ancak o mertebeden yapabilir. Gerek tenzihi ise sadece irfan ehli olanlar yapabilirler. Ve derlerki: senkendininasltenzihediyorsan,bizdeyletenzihediyoruz. (Saffat Suresi 37/180-181-182)

7 1 b a l 2 bzj QXP 7 a 5 QXQ ba l za QXR

sbhane rabbike rabbil zzeti amma yasfune (180) ve selamn alel mrseliyne (181) vel hamd lillahi rabbil alemiyne (182) izzet/eref,kudretrabbi/sahibi,efendisiseninrabbin vasf/tavsifettiklerinden,nitelendiklerindensbhan/mnezzehtir(180) vemrsel/resullerzerineselam(181) vealemlerrabbiallahiinhamd(182) izzet sahibi rabbn onlarn vasflandrdklarndan mnezzehdir. Btn peygamberlereselamolsun.AlemlerinRabbiolanALLAHadahamdolsun... Bu yce ayetin srrm Cenab- Hak cmlemize nasib etsin. Tenzih; eriat, tarikat, hakikat ve marifet mertebelerinde, her mertebenin zellii itibariyle deerlendirilir geni kapsaml bir bilin mevzuudur. Gelelim, Hamd elhamdlillah HamdalemlerinRabbnadr tesbihine. Bilindii gibi Hamd, Cenab- Hakka kretmek veya onu vmektir, daha evvelce bir miktar anlatld.
33

Namaz klma srasnda ve tesbihde kullanldmz Hamd ile ilgili lafzlar. 40 defa elhamn hamd 40 defa semi Allahu limen hamideh 40 defa Rabbena lekelhamd 165 defa tesbihde elhamdlillah 5 defa son elhamdaki hamd 290 defa terarlanmaktadr. Bylece kii bir gnlk namaz iinde farknda bile olmadan (290) defa hamd etmi olmaktadr. (290) saysnn rakkamlarn ayrp toplarsak, (2 + 9 = 11) on bir eder, 11 iki (2) tane 1 ile yazld malumdur. Bunlardan birinci bir (1), Hakkn birlii, ikinci bir (1) ise, Hakkn kuldaki birliidir, te kemal zere olan hamd ancak byle olandr, yani kendinden kendine olandr. Daha sonra bu hamd mevzuuna tekrar temas edeceiz. Gelelim, ALLAHu ekber tesbihine. Bilindii gibi bu da yce ALLAH- ululatrma, yceltmedir. Yine namaz klma srasnda ve tesbihde kullandnz tekbirler. 221 defa namaz tekbirleri 1 defa vitr tekbiri 60 defa ezan ve kamet tekbirleri 165 defa tesbihde elhamdlillah 447 defa terarlanmaktadr. Bylece kii bir gnlk namaz iinde farknda bile olmadan (447) defa tekbir getirmi olmaktadr. imdi ksaca (447) saysn inceleyelim, bataki iki drt toplarsak (4 + 4 = 8) sekiz olur, daha evvelce de belirttiimiz gibi cennet kaplarnn saysdr, geriye kalan yedi (7) ise yedi nefs mertebesinin ifadesidir. Bir baka ynden baktmzda (4 + 4 + 7 = 15) on be eder, karrsak (15 3 = 12) kalr, ki on iki (12) mertebeyi ifade eder, kardmz (3) ise, ilmel yakyn aynel yakyn hakkal yakyn mertebelerinin ifadeleridir. Kitabmzn nc ksm olan Ezan- Muhammed-i blmndeki tekbirler faslnda bu mevzua tekrar devam edeceiz, burada bu kadarla yetiniyoruz. Sbhanellah, dediimiz zaman Onu noksan sfatlardan tenzih ediyoruz. Elhamdlillah dediimiz zaman Ona hamd ediyoruz.
34

ALLAH-u ekber dediimiz zaman da Onu yceltiyoruz. Bu ifadeler namaz iinde, batan beri, belirli yerlerde bir nizam iinde sylendiinden son ifadelerinde, daha kemalli sylenmi olmas gerekmektedir. Mertebeleri itibariyle, TENZH Sbhanellah El-hamdlillah TEBH, ALLAH-u ekber TEVHDdir. Bir baka ynden bakla, TENZH Sbhanellah El-hamdlillah TEBH, ALLAH-u ekber TEVHD

Museviyet seviyet Muhammediyyet mertebesidir

slam dini Adem (as)dan balayp Hazret-i Muhammed (as)na kadar gelen btn nsanlk mertebelerini bnyesinde toplamtr. Bu oluumlar ierisinde tesbihler bittikten sonra sra duaya geliyor. DUA Tesbihler ekildikten sonra, La ilahe illallahu vahdehu la erikeleh lehl mlk ve lehl hamd ve hve ala klli eyin kadir okunuyor. Bunun ksaca ifadesi: Ondanbakailahyoktur.Onuneiortadayoktur,mlkOnun,hamd Onadr,Ohereyekadirdir. Bu ifadeleri de ok iyi deerlendirmek lazmdr. Bunlardan sonra Allahmmahurna fiy zmratissalihin (iyi temenni) veya benzeri bir ayet okuyup dua etmek iin ellerimizi havaya kaldryoruz. Ksaca yukardaki temenniye bakalm, ALLAHmbizisalihkullarnnarasndahasret, yani dnya da bizi salih kullarn ile birlikte yaat ahirette de onlarla birlikte hasret. (ok daha geni ifade ve kapsam olan bu temenniyi Cenab- Hak cmlemize en geni ekilde idrak ettirsin. AMN) Dedikten sonra duamza balyoruz, dileyen diledii ekilde iinden geldii gibi, Mevlasna ynelip duygularm ifade eder, veya hazrlanm dualarn biriyle de duasn yapabilir. Daha sonra Fatiha deyip Elham- erfi okuyup namazn bitirmi olur. FATHA HAMD imdi tekrar hamd mevzuuna dnelim, daha evvelce de bir miktar bahsetmi olduumuz gibi bir gnlk namaz da (290) defa hamd olgusu vardr.
35

Hamdn genelde drt mertebesi olmakla birlikte, bir de btn varln umumi hamd vardr. Her varlk kendi mertebesinde var olup, zuhura ktndan bir zellik kazanm olmaktadrlar. Bu zellikleriyle faaliyet sahasna geldiklerinde birbirlerinden ayrlp ne iin var edilmilerse, o zellii ortaya koymalar btn varln umumi hamddr. Bylece hamd mertebeleri be (5) olmaktadr. (1) inci mertebe de Hamd kr anlamndadr. Bu dzeyde olan kimse Cenab- hakkn kendisine vermi olduu nimetlere kar krn eda eder. zahiri eriat mertebesidir. nsanlarn ounluu bu yaam iindedir, kii farknda olmadan menfeat karl kretmi olur. Eer Rabb verdii ve vermeyi vaad ettii eyleri vermemi olsa byk bir ounluu bu krden vaz geerler. (2) nci mertebede Hamd vg anlamndadr. Esasen hamdn lgat manas da vgdr. Her hangi bir ey beklemeden, karlksz olarak Rabbn, sadece muhabbeti ve sevgisi gerei vmesidir. Bu vg, ven kiilerin Rabblarn hangi mertebeye kadar idrak etmilerse, ancak o mertebe dzeyinden vebildiklerinden bu kiilerin vgleri biri birlerinden farkl olur tarikat mertebesidir. (3) nc mertebede La uhsi senaen aleyke ente kema esneyte ala nefsik yani: Seni gerei gibi vemedik, sen kendini nasl vyorsan biz de yle vyoruz, diyen o yce peygamber, sallallahu aleyhi vesellem efendimiz, bu vadi de bizlere ok byk ufuklar amtr. (4) nc mertebede Hamd gerek anlamna yaklam olmaktadr. Sbhanellahi ve bihamdihi Onunhamdylatenzihederiz. Burada biraz daha mevzua girerek tefekkr dnyamz geniletmeye alalm. Zira insan dnd srece zahir ve batn ilerlemiim salayabilir.

(Fatiha Suresi 1/2)

= ba l za R
el hamd lillahi rabbil alemiyne Hamd,alemlerinRabbolanALLAHiindir (1) ve (2) inci mertebelerde kul tarafndan yaplan hamd bu mertebede Hakka gemektedir.
36

Hakikaten de Hamd ancak ALLAHa mahsustur, yani gerek hamd ancak ALLAH yapar, bu bir gerektir. Bu hamd ancak hakikat mertebesine ulam kimseler anlayp deerlendirebilirler, zaten buras da hakikat mertebesidir. Kulluk mertebesinden yaplan hamdlar ne kadar yce duygular ierisinde olursa olsun, yeterli olmaz. nk, kulun gerek hamd yapabilmesi iin, vd varl ok iyi tanmas ve bilmesi lazm gelir. O mertebelerde bu mmkn olmadndan gerek hamd meydana gelmi olmaz. Ancak Cenab- Hak, her trl hamd eksiklikleriyle kabul eder. Az yukarda gerek Hamd ancak ALLAH yapar dedik. Burada roller deimi, Kul hakikat mertebesine ulanca Rabb onu vmeye balamtr. (sra Suresi17/70)

a 2 b WP
ve lekad kerremna beniy ademe veelbettegerekten/andolsunademoullarn kerrem/kerim/mkerremkldk/ereflendirdik,onurlandrdk Ademolunumkerremkldk. (Ahzab Suresi 33/56)

j a n a a UV
innallahe ve melaiketehu yusallune alennebiyyi innallahe/muhakkakallahveonun/kendisininmelaike/melekleri nebizerinesalle/salat,salavatgetirirler ALLAHvemelekleripeygamberinzerinesalatuselamgetirirler. (Enbiya Suresi 21/107)

b y a ba b QPW
ve ma erselnake illa rahmeten lil alemiyne veilla/sadecealemleriinrahmetolarakseniirsalettik/gnderdik Seniancakalemlererahmedolarakgnderdik, gibi ve benzeri ifadelerle ALLAH kulunu ver. te bu ok byk bir idrak mertebesidir. Kul kendini tanma dorultusunda yol aldka, - evvela aczini ve yokluunu anlar. - Ondan sonra da kendi gerek varln idrak eder. te o mertebe de Rabb, kulunu vmeye balamtr. Btnalemleriseniniin,senidekendimiinhalkettim rtbesini vermi olur. nsanolu gerek hedefini bir bilebilseydi ne olurdu?...
37

draki ve yaam olduka zor olan bu mertebeye Cenab- Hak arzulularn ulatrsn. (5) inci mertebe de ise hamd daha da derinleip genilemektedir. (sraSuresi 17/79)

az bb 2 rj a
asa en yebaseke rabbke mekamen mahmuden mekamen mahmud olarakseninrabbin senibas/sevketmesi/gndermesi,hayatvermesi,tekrardiriltmesi asa/umulur Umulur ki Rabbin seni de makam MAHMDa ulatrr, hkmyle bu mertebenin en geni hali belirtilmitir. Btn varlk alemi tarafndan gerek FITR gerek RAD olarak, vlen, hamd edilen MAKAM- MAH-MUD, HAKKAT-i MUHAMMED-idir. (6) nc mertebe ise, btn varln her birerlerine mahsus kendi lisanlaryla, kendi mertebelerinden yaptklar Hamdlardr. (Fatiha Suresi 1/2)

= ba l za R
el hamd lillahi rabbil alemiyne Hamd,alemlerinRabbolanALLAHiindir Hamd alemlerin Rabb olan ALLAHa mahsustur ifadesi bnyesinde ok geni oluumu bulundurmaktadr. (7) inci mertebede hamd efdal zikir la ilahe illallah efdaluddua elhamdlillah ifadesiyle belirtilen duann eftali/stn olan elhamdlillah dr. Yars Uluhiyyet, yars abdiyyet mertebesinden hitab eden bu Sre-i erif-i her rekatte ve her frsatta okumaktayz, Ona gerek deerini verip idrakle dnmeliyiz.

(8) inci mertebede ise, hamd ahirette oluacak liva-l hamd (hamd sanca)nn altnda snmaktr. Hamdn (8) mertebesini de anlayabildiimiz kadar anlatmaya altk, Cenab- Hak her birerlerimize bunlar daha iyi anlama yetenei versin, uurlu insanlar olarak ne yaptmz bilmemiz lazmdr. Buraya kadar, bir gnlk namaz ierisinde okunan szleri anlayabildiimiz kadar yazmaa altk, ALLAH c.c. cmlemize idrak genilii versin. Bundan sonra hareketler blmne geiyoruz. Burada da geni bir idrake ihtiyacmz vardr, Haktan niyaz ederiz. Gayret bizden yardm ALLAHtan dr c.c.
38

KNC KISIM
HAREKETLER BLM Bir gnlk be vakit namazda; 40 adet kamet (ayakta durma), 40 adet rku (eilme) 80 adet secde (yere ba koyma) 21 adet de tahiyyat (oturma) vardr. Bu hareketlerle bir gnlk (40) rekatlk namaz tamamlanm olur. Kamet Rku Secde Tahiyyat : 40 szler 1494 : 40 hareketler 181 : 80 1675 : _ 21_ 181 (18-1) ..... 18 (1-81) ......81
39

(l +4+9+4)= 18 Bin alem (1+6+7+5) =19

99 Esmal hsna (19) Ondokuz nedir? (18) On sekiz bin alemi seyr eden nsan- kamildir. Hangi ynden baklrsa baklsn, salat ibadetinin nice nice hakikatleri meydana kmaktadr. imdi, bu hareketlerin ifade ettii mana ynlerini grmeye alalm. 1nci yn itibariyle: Arap alfabesini dikkate aldmzda, ayakta durma ; rku secde

(a) elif,
; ;

( ) dal, ( ) mim, eklindedir. ( a ) Adem kelimesini oluturmaktadr.

Bu harfler yan yana getirildii zaman

Gnde be (5) vakit namaz klan kimse bylece bedensel hareketleriyle de Ademliini ortaya koymu olmaktadr.

(a) elif ismi verilen ve dikine inen o dz izgi, aslnda, on iki (12) noktann alt alta
sralanndan meydana gelmektedir.

Bunlardan, nazari olarak, en alttan yedi (7) nokta, ettur-u seba yani 7 nefs mertebesinin 1. emmare, 2. levvame, 3. mlhime, 4. mutmeinne, 5. radiye, 6. merdiyye, 7. safiye ifade etmektedir. Devam olan be (5) nokta ise hazarat- hamse yani 5 hazreti 1. efal alemi, 2. esma alemi, 3. sfat alemi, 4. zat alemi, 5. insan- kamil ifade etmektedir *(9). *(9) Bu konuda, rfan mektebi adl kitabmzda yeterli bilgi verilmitir.
40

12 noktadan meydana geldii varsaylan (a) elif in ekillenme kabiliyeti vardr. Niketim biraz kvrlrsa ( biraz daha kvrlrsa (

) dal, olur,

) mim, olur;

bylece ayn (a) elif i deiik ekillere sokarak adem yazm olabiliyoruz. Bu oluum insan varlnda da grlmektedir. Rakkamlar iin de ayn eyler sylenebilir. Nitekim hepsi de I saysnn deiik kvrmlarla ekillendirilmesi suretiyle meydana gelmektedir. Kaynak ve malzeme hep o ayn

(a) elif tir. (a) elif ise tek bir btnlk iinde,
lahi varlk Ehadiyyet mertebesinin ifadesidir. Ehadiyyet mertebesinin belirli ekillerde zuhur etmesi, bu alemlerin meydana gelmesini salamaktadr. te, Hakkn huzurunda ayakta durduumuz zaman, lahi vahdet, yani birlik alemini ve yukarda bahsedilen on iki (12) mertebeyi ifade eden gerek meydana karm oluyoruz. Rkua vardmz eildiimiz zaman ( secdeye vardmz zaman da bulunuyoruz. Bunlarn toplam

(a)

elif i

) dal mertebesini,

( )

mim mertebesinin meydana karm

( a )

Adem olmu oluyor ve kii, bu hareketleri yapt

zaman Adem mhrn, amel defterine her gn en az krk (40) defa vurmu oluyor ve ben Ademim diye szleri ve hareketleriyle, Ademliini ispatlam oluyor. Ne zaman ki bunlar eksik kalyor, ite amel defterinin o sayfalar da bo kalyor, ibadetinde geveklik gsteren neler kaybettiini bir bilebilseydi?.. Bir de ksaca tahiyyat yani oturma haline bakalm. Diz st tahiyyatta oturan kiinin ekli, Muhammed gstermektedir, yleki; ba gvde dizler dirsekler de ( SAV. harflerini

( ) () ( )

mim, ha, mim,

) dal eklini vermektedir.

41

Bylece tahiyyatta oturan kii eklen oluturmaktadr..

(z )

Muhammed kelimesini

Eer kii bu manalar z itibariyle de idrak edebilirse, ite o zaman ibadeti zahir ve batn kemal zere olumu olmaktadr Bu ksm zetlersek,

(a) elif

mertebesinde Ademlie ulaan kimse,

secdeye vardnda: (

mimi Muhammediyyeye, S.A.V.

tahiyyatta oturduundada :

( )

mim hakikati Muhammediyyeye S.A.V.

ulam ve kamil insan mertebesinde oturmu olur. Namaza hareketlerinin 2inci yn itibariyle, baktmzda; ayakta durma kyam, nebatlara, eilme yere ba koyma oturma tedir. Bu haliyle dndmzde namazn iinde; maden, nebat, hayvan ve insan mertebelerinin toplu halde bulunduunu grm oluyoruz. Namazn; bir bor mu?, bir emir mi?, yoksa bir hediye mi?, olduu hakknda farkl grler mevcuttur. Olaya geni bir bak a erevesinden baklrsa bu grlerin tmnnde doru olduu grlr. Yani namaz kul iin, hem bor, hem emir, hem de hediye ve ltuftur. Aslnda namaz mirac gecesi efendimize ltfedilen ve onun da mmetine getirdii bir hediyedir. Bu hediyeyi kabullenip gereini yerine getirmek kendilerine zor gelenlere ise emirdir. Hayatnn devamm salayabilmesi iin gerekli gdalar salad maden, nebat ve hayvanlara kar da bortur. imdi tekrar bu hareketlerin ifadelerini grmeye ve grp anlamaya alalm. Namaz eda etmek iin, kyam ayakta durduumuz zaman nebat yani aalar, iekler, sebzeler, meyveler gibi olmaktayz ve onlardan aldmz gdalarla bu hareketleri yapabilmekteyiz. Yaantmzn devamn salayan gdalarn byk bir blmn bitkilerden karlamaktayz. Bitkiler kendileri iin gerekli besin maddelerini yaadklar evreden madensel ve foto sentez yoluyla salarlar. Bitkiler, yaamn bitkiyle srdren tm canllar iin temel besin kaynadr. Bizlerin
42

rku, secde, tahiyyat ise,

hayvanlara, madenlere, insanlara has bir durum ve grnt vermek-

de bitkilerden saladmz gdalara mutlak surette ihtiyacmz vardr. Ayrca bitkilerden daha baka ynden de yararlanmaktayz. Ksaca belirtelim ki, tm alem canldr ve ruhludur. Ruh-u azam tek olmakla birlikte deiik mertebelerden zuhuru vardr. Bunlar maden, nebat, hayvan ve insan mertebeleridir. Her hangi bir nebati gda alan kimse onda mevcud maddi unsurlardan yararlanmakla birlikte ayrca o nebatn kendisindeki ruhani mertebesinden de faydalanmaktadr. Bylece bizler farknda olmadan onlardan hem zahir ve batn ynyle faydalanmaktayz. nsan yaantsnda bu kadar ok nemi olan gdalardan gnde, haftada, ayda ve mr boyuncu tonlarca tketmekteyiz. Onlar bizden bu tketilme neticesinde her hangi bir karlk talebinde bulunuyorlar m? Hayr! Peki yle ise, bizlere mr boyu kendilerini feda eden bu deerli varlklarn haklarn nasl deyebiliriz? Belki diyebiliriz ki, onlar satn alrken belirli bir cret dyoruz. Evet, dyoruz ama, o denen cret sadece hizmet karldr yani onlarn sofralarmza gelinceye kadar bakmlar ve nakliyeleri iin denen hizmet karldr. Asla ve asla gdann creti deildir. Eer aldmz gdalarn gerek creti bizlerden istense bunu dnya yznde hi bir insan deyemez. Sadece bir nohut tanesinin gerek cretini bir mr boyu alsak, meydana getirilmesi ve karlnn denmesi mmkn olmaz. Bir fasulye tanesinin olumas iin ekilecek bir tarla, hava, su ve gnee, yani en azndan gne sistemine ihtiya vardr. Bunu da bizlerin yapmas mmkn olmadndan bunlarn gerek deerleri bizlere hibe edilmektedir ve onlarda kendilerini karlksz feda etmektedirler. Bu bakmdan verilen cretler, bahsettiimiz gibi sadece hizmet karldr. Peki hal byle olunca maddi olarak karlamamz mmkn olmayan ve her gn st ste bir mr boyu biriken borlarmz nasl deyeceiz? te bunun tek yolunu Cenab- Hak bizlere salat namaz, ibadeti ierisinde gstermitir. Namazn kyam ayakta durulan blm, bizlere bu nebat borlarmz deme zamanlar olmaktadr. Onlardan aldmz gdalar ile onlara benzer ekilde belirli zamanlarda kyam da duruyoruz. Onlar ise, mrleri boyunca kyamda duruyorlar, ne sabrl varlklar. Her hangi bir nebati gday yediimizde o yenen gda her ne ise, yendikten sonra kendi z kimliini kaybedip onu tketenin, kimliine, benliine dahil olmu o yiyen olmu olmaktadr. ibadet, te bylece - bedeninde - dilinde dua, - manasnda da miracn yapm olmaktadr. O varlklar da insan kanalndan Hakkn huzuruna ykselmi olmaktadrlar. nsan olu ancak bu yolla nebatlara kar olan kran borcunu demi olabilmektedir.
43

Bylece her iki taraf da bir birlerinden faydalanm ve hak yerini bulmu oluyor. badetlerinde geveklik yapan kimselerin bu varlklara kar borlar nasl denir ALLAH c.c. bilir. te namazda Hakkn huzurunda ayakta durduumuz kyamn hikmetlerinden biri de budur. Nebatlk mertebesini idrak edip bu oluumlar kendi bnyesinde oluturup yaamaktr. Namaz klarken rku eilme haline gelince, yukarda kyam bahsinde anlatlmaya allan oluumlar bu sefer hayvanlar mertebesi itibarile de ayn ekilde olumaktadr. Kii rkuya eildii zaman ekil olarak yere paralel halde yaayan hayvanlar aleminin canllarna benzer, burada okuduu tesbihleri, onlardan ald gdalarla yapabilmektedir. Yani namazn bu blmnde et, ya, yumurta gibi rnlerin karln demektedir. Yine yukarda bahsedildii gibi hayvan gdalardan hem madd, hem manev olarak yararlanr ve o hayvanlarn ruh halleri de yiyen kimselere geer. O ahlak onlarda zuhura kmaya balar. te bu sebeple baz hayvanlarn yenmesi yasak edilmitir. Namazn rku blmnn hikmetlerinden biri de budur. Daha sonra secde blmne gelince yine yukarda bahsedildii hususlar itibariyle, burada da kii yere kapanm ekliyle madenlere benzemektedir, buras da madeni gdalardan alnan besinlerin karl denen yerdir. Yine orada yaplan zikirler onlardan alnan gdalarla yaplabilinmektedir. Namazn secde blmnn hikmetlerinden biri de budur. te! yaamlarmz, sayelerinde devam ettirdiimiz, bizler iin vazgeilmez yaam ihtiyac olan bu canl ve ruhlu varlklara kar takndmz tavr nasldr acaba: bir dnsek ok iyi etmi olacaz. Gnmzn sonsuz ihtirasl insannn doa ismi verdii ekolejik evreyi nasl katlettiini hepimiz grmekteyiz. Nasl cahilce modern ismini verdiimiz bir a yaamaktayz ki, btn gcmzle, kk ahsi menfaatler uruna geleceimizi sratle hep birlikte katletmekteyiz. Ne zamanki: lahi varln son olarak dnya insanna gndermi olduu yaam ve bilim klavuzuna KURANa uyup iindeki hkmleri sadece sevab, gnah cedveli dzeyinden grmeyi terkedip, ak ve hr bir dnceyle gerek ynleri itibariyle anlayp uygulamaya alacaz, ite ancak o zaman insan olarak gerekten dnya ve ahret saadetine ulam olacaz. yi deerlendirelim ki, insan ok muhterem ve muazzam bir varlktr. inde olduumuzdan mutlak deerimizi anlyamyoruz. Modern insan tipinin en belirgin vasf, her eyin yeteri kadar hakkn verecek olmas lazm geldiini bilmesidir. te tutuculukta kalmam gerek mslman her eyin hakkn veren son derece modern insandr. Modernlik sadece dn dzeltip, kravat takp, alp salp, sslenmekle olmaz. Kendisine hayat veren, karlk olarak hi bir talebde bulunmayan, DOA ismi verilen Ekolejik evremizin hak ve hukukunu ancak yaptmz namaz SALAT iba44

detiyle ve onun hi bir yaprana ve dalna zarar vermeden yaamlarna yardmc olmakla, onlara kar kran ve gnl borcumuzun bir ksmn (ki tamamn dememiz zaten mmkn deil) demi olabileceiz. Ne yazk ki gnmzde kendini modern insan tipi diye tantmaya alan (ok az mstesna) hayal perest batlnn nasl bir kymc olduu aka ortadadr. Namaz ile baz zamanlarda alay konusu olan sade mslman bir vatandan, bu fiili ile ne derece ilerici bir i yapt ve evresine sayg duyduu idrak sahipleri tarafndan hemen takdir edilebilir. Az yukarda belirttiimiz gibi namaz fiilinin kyam yani ayakta durma blm, nebatatn hukukunu, rku yani eilme blm, hayvanlarn hukukunu; secde yani yere kapanma, madeniyatn hukukunu koruma ve onlara olan kran borcumuzu deme yolunda yapldndan namaz ehline zat olarak sadece tahiyyat yani oturu blm kalmaktadr. Buras ise namazn en muhteem yeridir. Tahiyyatta oturan kimse daha evvelce de bir miktar bahsettiimiz gibi gerek kimliini bulmu, hakikat-i Muhammediyyeye ulam ve huzur ehli olmu olur. Bu oturuuyla namaz klan kii vcud duruu itibariyle Muhammed yazsn oluturmaktadr. ekliyle ve de manasyla, zahir - batn gerek kimliini ispatlam olur. Bylece ve sadece, bu kimseler Hakka gerek ayna olanlardr. Ayakta Rkuda Secdede yani (

(a) elif, ( ) dal, ( ) mim ) Muhammedlie ykselmi ve netice hasl olmu olur.

a ) Adem lie ulaan kimse

tahiyyatta da (z

Ne muhteem bir sistem !... nkar veya gaflet sebebiyle bu ibadeti terkenler neler kaybettiklerini bir bilebilseydiler ne olurdu?... Namaza hareketlerinin 3nc yn itibariyle baktmzda; ayakta durma, eilme, yere ba koyma, oturu, kamet

(a) elif, ) dal,

brahimiyet Museviyet, seviyet, Muhammediyyet, mertebesidir.

rku ( secde (

) mim

tahiyyat (z)

45

Dier ibadetleriyle Hak yolunda epey mesafe alm olan kimse, zati bir ibadet olan namazn kyam ayakta durma blmnde makam- brahimiyete ulap bu mertebenin hakikatini idrak etmi olur. Bu mertebenin zellii tevhid-i efal (fiillerin birlii) mertebesidir. Lakab Ebrahem (brahim) ibranicede eb ; baba, rahem ; halk, demek olduundan; umum manas, halikn babas demek olur. Birimsel manada, insanlarn babas ifadesinde olmakla birlikte cmle halkn babas anlamndadr. genel manada, Bu da tevhid-i ef-al srrdr. Hullet yani dostluk Halil brahim brahim (as)a giydirilmi manev bir elbisedir. lk defa brahim (as) ile ortaya konan bu mertebenin tecelli mahalli olan kimsenin, halk- alemde yani tm varlktaki btn hareketin, btn gcn, btn enerjinin, tek varlktan kaynaklandn bilmi bunun da Zat- mutlak sadece Hak olduunu idrak etmi olmasdr. Bylece kendisinde yava yava (99) esma-i ilahinin idraken zuhura geldiini mahede etmeye balayan kimse, bu ykn altnda zorlanarak rkuya eilir ve sbhane rabbiyel azym Azametli Rabbim seni her trl noksan sfatlardan tenzih ederim demeye balar. Buras da Museviyet - tenzih - tevhid-i esma mertebesidir. Semi allahu limen hamideh Allah hamdedenin hamdn duyar yani, kendisini bu mertebeye ulatran Rabbna hamdeden kulunun hamdm duyar, diye yaayarak ayaa kalkar ve Rabbena lekel hamd eyrabbimiz;hamdsadecesanadr yani hayali rablara deil! diyerek secdeye varr. Buras ise, mahv- klli yani Tam yokluk seviyet - tebih - tevhid-i sfat mertebesidir. Secde de sbhane rabbiyel ala yani ey yce Rabbim! Seni her trl noksan mahededen tenzih ederim diyerek bu oluumu iki defa tekrar eder, sonra tehiyyata oturup ettehiyyat ve dier okunacaklar okur.
46

Buras da Muhammediyyet -tevhid-i zat mertebesidir.

Kyamda yani ayakta duruyorken mertebe-i brahimiyetin arln duymaya balayarak namaz klmaya alan kii, daha sonra bu arla dayanamayp beli bklmeye balar, ellerini, dizine dayayp gstermee alarak tekrar dorulmak ister. Bu safhada srr- Museviyetin arln duymaya balar. Bu defa ayakta duramayan kii, secde-i Rahmana kapanr. Orada da seviyet srrnn arl altnda kalr, fakat iki hamle ile tahiyyata oturur. Buras gerek mahede, huzur, skun, kelam, habiblik yani Muhammediyyet mertebesidir. Bu halde yeterli sre kalp gerekeni syledikten ve okuduktan sonra, iki tarafna ban evirip selam vererek ve selamet dileyerek bu ilahi halden kar ve tekrar beeriyete yani dnya hayatna dner. Bylece namaz iinde miracn da yapm olur. Buradaki selam ve selamet sal sollu btn varl kaplamtr. Namazdaki hareketlere 4nc ynyle baktmzda; Ef-al mertebesinde kyamda duran gerek namaz ehlinin buradaki mahedesi u ayette ifadesini bulmaktadr. (Kasas Suresi 28/88)

6 u a b ( 3 um a za
kll eyn halikn illa vecheh lehl hukm ve ileyhi turceune illa/sadecevecheh/onun/kendisininvechimstesna klli/hereyhelakolan hkmleh/onuniin(ona)dr veileyhi/ona/kendisinedeinirc/rcuettirilecek/dndrleceksiniz meali Onun vechinden baka her ey helak olacaktr, hkm onundur, ona dndrleceksiniz. Bu mertebede, bedeni ve idraki ile epey aama yaparak ayaa kalkm olan kiinin yaants; varlkta, Onun vechinden baka bir EY yani eya gremez oluudur. Buradaki hkm yani anlay ve idrak; beeri deil, Hakkanidir, kendine deil, Hakka dndrlmtr. Daha evvelce kendine, baka bir ifadeyle nefsine dnk yaayan kimse, Ona dndrleceksiniz ihtar ve ikazyla gerek ynn bulmu olur.
47

Esma mertebesinde rkuya eilen kiinin mahedesi; (Er-Rahman Suresi 55/26-27)

7b b 3 RV 7aa 45va 2 u j RW
kll men aleyha fanin (26) ve yebka vech rabbike zl celali vel ikrami (27) aleyha/onun/kendisizerine/aleyhine kll/hepsi/hermen/kimlik fani/yokolmakta vecelalveikramz/sahibiseninrabbininvechiebka/bakidir meali varlkalemindebulunanherKMlikfanidir,ancakyceveikramsahibi Rabbnnvarlbakidir, eklindedir. Daha evvelce kimliklerinin kendilerine ait bir varlklar olduu ZAN ile yaayan kimseler bu mertebede onlar gerek ynleriyle mahede ederler. AncakyceveikramsahibiRabbnnvarlnnbaki olduunu yakyn bir bilgi ile anlam olurlar. Sfat mertebesinde secdeye varan kiinin mahedesi; (Ali mran Suresi 3/185)

6pa a 1 3 QXU
kll nefsin zaikatl mevti kll/hernefs/nefismevti/lmzevkeder Meali, Hernefislmtadacaktr hkmyle, klli mahva ulama halidir. Bylece ortada da ne alem, ne de kendi kalmtr. Zat mertebesinde tahiyyata oturan kiinin mahedesi: (Ali mran Suresi 3/18)

= a a a a ( QX
ehidallah enneh la ilahe illa hve ehidallah/allahahittirki, enneh/o/kendisikesin la ilahe illa hve Meali ALLAH kendi kendine ahittir ki ondan baka ilah yoktur gereiyle yaantsn srdrmek olmaldr. Bu mertebenin kemalinin da yansmas, hadis-i kudside ifade edilen Men reani fekad reel Hak beni ryet eden/gren bu halde gerekten Hakk ret eder/grm olur
48

yani benigrenancakHakkgrmolur srn ve gereidir*(10). *(10) rfan mektebi adl kitabmzda bu mertebeler hakknda daha geni bilgi verilmitir. Mirac gecesinde oluan tahiyyat mertebesinin batn ifadesini idrak etmi olan kii gerekten ok byk bir ltfa nail olmutur. Daha evvelce de bir miktar anlatmaya altmz ettehiyyatnn geni manasn, herkes kendi bulunduu mertebesi dzeyinden anlamaya almaldr. Olduka sk bir alma gerektiren bu hakikate ulamay Rabbmz bize kolaylatrsn. (Taha Suresi 20/114)

b l
rabbi zidniy ilmen Rabbmilmimiarttrr Rabbmilmimiarttrrduasna devam edelim.

49

NC KISIM
BE VAKTN ZAMANLAMALARI VE DER NAMAZLAR Be vakit namaz farz olmazdan evvel mslmanlar, sabah ve akam olmak zere gnde iki defa yzlerini Kuds- erife dndrerek namaz klyorlard. Vakta ki Hicretten 16 ay kadar sonra Mirac hadisesi vuku buldu, o gece be (5) vakit namazda karar klnd. yle ki: Cenab- ALLAH c.c. o gece Efendimize ve mmetine elli (50) vakit namaz farz klmt. Bu emri ve grevi alan Efendimiz, mirac dn Musa (as)in ruhaniyetiyle karlanca aralarnda u grme oldu. Musa bana, neoldu? diye sordu. Ben de, zerimeelli(50)vakitnamazfarzklnddedim. Musa (as): Ben insanlar senden daha iyi tanrm, beni srail ile ok uratm, senin mmetinin buna gc yetmez. Rabbine don, bu namazlar azaltmasnniyazet dedi. Dndm. Niyaz ettim. ALLAH c.c. bunlar krka (40) indirdi. Yce Rabbim ile Musa (as). arasnda gidip gelmeye devam ettim, sonra otuza, sonra yirmiye, sonra ona, sonra da be vakte indirdi. ALLAH Teala hazretleri: Ya Muhammed, namazlar gnde be (5) vakitten ibarettir. Her namaz iin on (10) sevap vardr, bu da elli (50) vakit namaz demektirbuyurdu. *(11) *(11) (Ta tercemesi cilt 3 sayfa 486) dan zet.

50

E L L V A K T N F A D E S N E D R? Mirac gecesi namazn ilk belirlenen elli (50) vaktinden, ksm ksm, be (5) vakte indirilmesinin sebebi neydi acaba?, Cenab- Hakkn haa! o kadar bilgisi yok muydu da Musa AL. vastasyla indirildi. Eer Cenab- Hakkn murad gerekten mmet-i Muhammede sadece be vakit namaz farz etmek olsayd daha batan bunu bylece bildiremez miydi? Demekki: bu hadiseden bizlere baz ibretler karmak dyor. Eer batan belirtildii gibi namaz elli vakit olarak yer yzne inip mutlak hkm haline gelmi olsayd, baz insanlara ok byk yk olacakt. Eer, namaz batan elli vakit bildirilmeyip sadece sonda belirlenen be vakit olarak hkm haline gelmi olsayd bu sefer de baz insanlara hakszlk edilmi olacakt. Cenab- Hak ise hakszlkla deil, hikmet ile faaliyet gsterir, yeterki bizler o hikmetleri idrak edelim. nsanlar ayn g kaabiliyette olmadklarndan idrak ve ihata seviyeleri de deiiktir. Kaabiliyeti yksek olan dk seviyede brakmak ona hakszlk olur, gc az olana da fazla yk yklemek ona hakszlk olur. Demek ki, belirtilen vakitlerin ellisi (50) azami, bei (5) asgaridir. Be (5) vakti, asgari mterekte btn mmete farz, fakat mana aleminde ykselmeye istidatl olanlara ise elli (50) vakte kadar kma imkan verilmitir. Bylece her mslman be vaktin hakkn vererek tatbik ettikten sonra gayreti mikdarnca almalar neticesinde bir gnlk namazn elli vakte karma imkann bulmu olur. Gerekten, Hakkikat-i Muhammedi yolunda faaliyet gsterip idrakini gelitirmesi iin kii, evvela Ademiyyet mertebesini yaayp, oradan

Nuhuyet, brahimiyet,
Museviyet,

seviyet
ve nihayet gerek Muhammediyyet mertebesine ulamas gerekir. te bu seyr esnasnda, kiinin asgariden be (5) vakit namaz ile balad gnlk namaz, her mertebede ykselerek nihayet elli (50) vakit hkmne ular. Ancak burada fiilen bedenen klnan yine (5) betir, dierleri manen olmaktadr. Fakat vakti ve gc olan fiilen de nafile hkmnde yapabilir. Eer be vaktin stndeki namaza yol almam olsayd. her halde bu mmete
51

ykselme yolu kapanm olurdu. Bu hal ise mmet-i Muhammed iin dnlemez bile. Burada u husus, okuyucularnm hatrna gelmi olabilir. Mirac dn niin Hz. Muhammedi sa (as) karlamad da Musa (as) karlayp o geli gidileri salad? nk! sa aleyhisselamn mertebesi fena fillah olduundan eriat yoktu. Kendisinde olmayan bir ey iin de o kiiden fikir sorulmaz. Musa aleyhisselam ise kendisine verilen, o gnn eriatn mmeti zerinde tecrbe ettiinden bu ynde bilgisi vard ve o bilgiye dayanarak ykn hafifletilmesi yolunda giriimde bulunmay salad.

NAMAZIN MERTEBELER Efal mertebesinin namaz: (Nisa Suresi 4/103)

bm b2bn a ob a a
52

innessalate kanet alel mminiyne kitaben mevkuten inne/muhakkaksalat/namazmminlerzerine mevkut/vakitlenmikitapedilmi/yazlmtr Namazphesizinananlarabelirlivakitlerdefarzklnmtr, hkmyle efal mertebesi itibariyle, bedenimizle yaptmz fiziksel namaz bildirilmitir. Bu namazn yeri efal alemidir. Esma mertebesinin namaz: (Bakara Suresi 2/238)

a a pa a aby RSX nb a
hafizu alessalevati vessalatil vsta ve kumu lillahi kanitiyne salavat/salatlar/namazlarzerine vevsta/vasat,ara/ortasalat/namaza hafz/hfz/muhafazaedin,koruyun veallahiinkanitiyn/kunut,samimdivanduranlarolarak kumu/kyamedin,kalkn,ayaktadurun Namazlaraveortanamazadevamedin.VeALLAHndivannatamhuu iledurur. Vusta vasat, yani ara, orta demek olduundan, ayette geen efal alemi namazlarna devam ederken ayrca orta namazlara da devam edin hkmyle yava yava idraklerinizi gelitirin ve efal alemiyle, sfat alemi arasnda bulunan esma aleminin namazn oluturmaya gayret edin, diye tavsiye edilmektedir. Esma aleminin - bir yz efal alemine, - bir yz de sfat alemine bakmaktadr. Efal alemi itibariyle bedensel namazn ifa eden kii eer gayreti varsa, belirli almalar ile efal aleminden ykselmeye balar, bylece esma alemine ulam olur. te burada kld namazn ismi salatil vsta dr. Gayreti elden brakmayp bu namaza devam eden kiinin yolu sfat alemine doru ykselmeye devam eder. Vsta namaznn grevi efal alemiyle sfat alemi arasndaki balanty salamaktr. Tefsirlerde, salatil vstann sabah veya ikindi namaz olduu bildiriliyorsa da, efal alemi itibariyle o da dorudur. Bize lazm olan mirac yolunda bu hususlardan nasl fayda salayacamzdr. Zamanla, kii be vakte, sohbetlere, zikirlere, iyi hal ile yaamna devam ettike epey ilerleme kaydeder. Bylece kendisinde manevi gelimeler olur ve nihayet esma alemine
53

ular. te bu esma aleminde srdrd namazn ismi orta ara namazdr. Kiilere gre baz deiiklikler arzeden bu yaamda adet, say belirtilmez. Nafile hkmnde, deiik isimler altnda bir ok namaz klnabilir. Burada mhim olan, kiinin gnlnde ALLAH muhabbetini ne kadar sre tutabilmi olmasdr, sre arttka manevi ibadeti de artm olur. Buradaki yaamn zelliklerini ve hayata bakn ehli bilir. Bu mertebenin belirli olgunluuna eriildikten sonra, sfat alemine doru ykselme devam eder. *(l 0) Ta tercemesi ilt. 3 sayfa 486dan zet. 60 Sfat Mertebesinin Namaz Nihayet sfat mertebesine ulaan kimse (Mearic Suresi 70/23)

: a m5 a RS
elleziynehm ala salatihim daimune ozatlarkihu/onlar kendilerininsalat/namazlarzerinedaimde/devamedipdururlar te o kimseler onlardr ki namazlarnda daimdirler hkmyle belirtilen zellie ulam olmaktadrlar. Geri bu ayet be vakit namazlarn aksatmadan devam ettirenler iin de belirtilmi olmakla beraber, gerek manada elli vakte talip olup onlar srdrenler iindir de. yleki: Evvela be vaktini ok iyi bir ekilde yerine getirmi olan kimseler, bu mertebeye ulancaya kadar edindikleri manevi g ve tecrbelerle, yaadklar za-manlarnda hi boluk brakmayp devaml Hakk tefekkr ve zikr haline ularlar. Yirmi drt saatlik bir gnn saatlerini 2 ile arpsak krk sekiz (48) eder. Yani her yarm saatte bir namaz eda edilmi olur. Bu namaz klan kiinin gerek kimliini, bir; Hakkn varln da bir olarak dikkate alrsak bylece say elli (50) olmu olur. Artk bu kimselerin uykular dahi ibadettir, nk gzleri uyusa da gnlleri uyumaz. Burann ehli, muhabbetullah ile dolu Arif zatlardr. Mirac gecesi Efendimize enir edilen elli (50) vakit namaz bu kimseler iindir. Mertebeler daha aa doru indike krka, otuza, yirmiye, ona ve nihayet ve vakte iner. te asgari mterek olan bu ibadet dahi bizlere zor gelmektedir. Nasl bir gaflet iinde olduumuz, ne kadar aikardr. (Maun Suresi 107/4-5)

= 3 T = b m 5 a U
feveyln lil musalliyne (4) elleziynehm an salatihim sahune (5)
54

artkveyl/vayhaline,yazklarolsunmusalliyn/salat,namazklanlarki(4) ozatlarkihu/onlarkendilerininsalat/namazlarndan sahun/sehiv,dikkatsiz,ihmalkar,gafillerdir(5) vay o namaz klanlarn haline ki: onlar kldklar namazdan uzaklamlardr, ihtar ne ar bir sulamadr. ALLAH c.c. tm kullarn gafletten kurtarsn. Be vakitle namaz klmaya balayan kimse gayreti nispetinde yukarda ksaca belirtildii gibi seyrini yava yava ykselterek, namaz mminin miracdr srrna ulam olur. te ancak bu tr namaz, sahibini miraca ulatrr. Bu hale ulaan kiinin kendi nefsi varl kalmaz, onda faaliyette olan Hakkn varldr. inden ve dndan Hak tarafndan ihata edilen bu kimse, Efendimizin azndan; Men rean fekad reel Hak (hadis-i kudsi) banabakanHakkgrr der. karadankalsnyaradan hkm kesinlemi olur. Byle olunca Ona bakan baka neyi grecekti ki?.. Elimizden geldii kadar bu ilerin zerine eilmemiz bizim menfaatmza olacaktr, geen gnlerin geri gelmesi asla mmkn deildir. Bu ksm da bylece anlamaa altktan sonra imdi rekatlann gurup saylanna gelelim.

K, , DRT REKATLI NAMAZLARIN ZELL ki rekatl namazn birinci rekati Fena fillah ikincisi ise, baka billahtr. Hakka varmak iin bu iki adm atmak lazmdr. Pek uzak bir yol deilse de bu yolu amak kiilere gre deiir, ama yine de on be yirmi seneyi alr. rekatl namazlarn birinci rekati, meseleleri kinci rekati meseleleri nc rekatte ise, meseleleri Drt rekatl namazlarn eriat birinci rekati kinci rekati tarikat ilmel yakyn aynel yakyn Hakkal yakyn bir bilgi ile idrak etmek. bir bilgi ile idrak etmek. bir bilgi ile idrak etmektir.

mertebesinin hakikatini idrak etmek. mertebesinin hakikatini idrak etmek.

55

nc rekati Drdnc rekati ise

hakikat marifet

mertebesinin hakikatini idrak etmek. mertebesinin hakikatini idrak etmi olmaktr.

Marifetullah yani, ALLAH c.c. bilgisine, allarak bu yollardan geilerek ulamak mmkn olur. Dinimizde hi bir ey tesadfi deildir. VAKTLERN ZELLKLER Sabah namaz vakti: Fenafillah hkmdr. Bu saatlerde henz daha etraf aydnlanmadndan eya yok hkmndedir. Hakka giden yolda olduka mesafe kat etmi salik bu anlayla, ne kendinden, ne alemden habersiz kalmtr. le namaz vakti: Bakabillah hkmdr. Bu vakitte etraf yava yava aydnlanmaya balam ve gne kemale erimitir. Bu durumda salik de yava yava kendine gelmeye balar ve neticede kendi kimliini net bir ekilde bulur. Baka billah Hakta baki olmak szyle ifadelendirilen bu yaam da artk her ey gerek kimlikleriyle ortaya km bulunmaktadr. kindi namaz vakti: Beeriyet glgesi le vakti gne tam tepede olduundan klar yer yzne dikey dmektedir. Hal byle olunca eyann da glgesi olamamaktadr. Bu durum, safln ve salt karksz kimliin ifadesidir. Fakat, zaman denilen izafi oluum, dnya zerinde hkmn srdrdnden gne de yoluna devam etme zorunda bulunduundan yava yava varlklarn glgesi olumaya balar. te bu glgeler ikindi namaz vakti iki katna kmaktadr. Bu da vaklklarn tekrar nefsaniyetlerinin olumaya balamas hkmdr. Gn ilerledike bu glgeler daha ok uzar, yani beeriyet hali daha belirginleir. Bir mddet beeriyet ve nefseniyetiyle yaamaa alan kimse, nihayet akam namazna doru havann kararmasyla glgelerin tekrar yok olmas ile nefis ve beeriyet glgesinden kurtulma imkanna kavuur. Akam namaz vakti: Fena fillaha gei Gne klarm ektikten sonra, tekrar kararmaya balayan evrede git gide eya da grnmemeye balar. Hal byle olunca ne glge, ne asl ortada kalr. te kendinden gei fena yani yok olmaktadr. Yats namaz vakti:
56

Fena fillahn kemali Gece yatsya ulatnda karanlk kemale ermi eya hi grnmez hale gelmitir. Bu da kimliklerin tamamen ortadan kalkmasdr, her eyin Hakda yok olmasdr. Sabaha kadar sren bu yaam, kiinin hayata baknda byk deiiklikler meydana getirir. Genel anlamda, gece, fena fllah, gndz, baka billahtr. Ksaca izahna altmz bu hususlar da namaz vakitlerinin baz zelliklerindendir. Bir baka ynde de baktmzda, sabah namaz, dou, le namaz, genlik, ikindi namaz, olgunluk, akam namaz, ihtiyarlk, yats namaz ise, dnyadan ayrlmaktr.

VAKTLERN OLUMASI SABAH Namaz: Sabah namaznn vaktine ve farznn iki rekat olmasna sebeb budur ki: Adem (as) cennetten ktnda vakit gece idi. Bir rekat namaz kld evreyi karanlk bulduu iin, ve bir rekatte sabaha dahil olup aydnla eritii iin kld. Dergah zzette kabul olup, sabah namaznn iki rekat olmasnn sebebi hikmeti budur. LE Namaz: le namaznn vaktine ve farznn drt rekat olmasna sebeb budur ki: 1. Hazret-i ALLAH c.c. brahim (as)na, kou gndererek olu smaili kurban etmekten kurtard bir le vakti idi. 2. Kafirlerin puthanelerinin haline ne oldu? Btn putlar krp, baltay byk putun boynuna kim ast? dediler. Bunu yapsa yapsa Azer olu brahim yapmtr dediler ve ona ok eziyet eylediler. 3. Nemrud, brahim (as)m atee att. Hak Teala atei glistan eyleyip onu kurtard. 4. Msra hicret ettiinde hanei saadetlerine kafirler ok cefa ve eziyet ettiler. Hak teala onlar koruyup cefa ve eziyet edenlerin ellerini kuruttu.
57

Bu drt trl imtihand, zorluktan kurtulduu iin drt rekat namaz kld. Dergah- izzetle kabul oldu. Sebeb-i hikmeti budur. KND Namaz: kindi namaznn vaktine ve farznn drt rekat olmasnn sebeb budur ki: Hz. Yunus (as) kavmine incinip, kendine iman eden kimselerle bir gemiye binip giderken bir balk zuhur edip, hikmet-i Huda emri ile o gemiye yol vermedi. Hz. Yunus (as) Beni derya ya brakn size selamet olsun, dedi. nilti ve figan ile Hz. Yunus (as)m derya ya attlar. O zaman balk yuttu ve gemi selamet buldu. Hz. Yunus (as) baln karnnda epey zaman durup, bir ikindi vaktinde balk onu karaya kard. Bu halden kurtulup kendine gelince drt rekat namaz kld. Dergah- zzette kabul olup bu mmete farz oldu, sebeb-i hikmeti budur *(12) *(12) Bunlar dahi nayede yazar

AKAM Namaz: Akam namaznn vaktine ve farznn rekat olmasna sebeb budur ki: Hz. sa (as)ma baz kimseler, Tanrnnolusun dediler, ve Hz. sa (as) dedi ki: Horoztmeden,sabaholmadan,benipekazparaya ldrmeyebakarsnz. Cenab- Hakkn emri ile Hz. sa (as) oradan kp gitti, akam namaznn vakti idi, Cenab- Hakka kretti rekat namaz kld bu mmete farz oldu, sebeb-i hikmeti budur * (13) * (13) Bunlar dahi nayede yazar. Yeri gelmiken iki kk zellie dikkat ekelim. 1. Dier namazlarn farz ve snnetleri vitr hari iftli iken, akam namaznn farz neden tektir? 2. Dier namazlara snnetle balanrken niin bu namaza farz ile balanyor? El cevab: 1. Hz. sa (as)n mertebesi tebih benzetme olduundan, seviyet hakikati l bir sistemle anlatlmaya lmtr. Eba ebi ve Ruhl kuds yani baba oul ve ruh-u kudsidir. te bu l sistemin hakikati 3 rekat ile belirtilmitir. Fakat ne yazkki tebihten tevhide geemeyen kimseler, bu oluumlarn suretinde kalp bir sr yanl yollara girmilerdir. 2. Bu namaza farzla balanmasnn sebebi ise, Hz. sa (as)n yaam mertebesi, fena fillah olduundan onun
58

yapabilecei

ilk

ey sadece farz yerine getirebilmektir. Ayrca kyametin bir akam vaktinde kopaca bildirildiinden ve de hangi akamda kopaca bilinmediinden her akam kyamet kopacakm gibi, belki vakit bulamayz diye evvela farzn klnmas n grlmtr. Fena fillah mertebesine ulaan kimsenin kyameti, zaten daha dnya da iken kopmutu. ALLAH c. c. bu hakikatleri bizlere beden elbiselerimizi srtmzdan kartmadan idrak ettirsin. YATSI Namaz: Yats namaznn vaktine ve farznn drt rekat olmasna sebeb budur ki: Hz. Musa (as) Msrdan kp giderken kendisini drt trl hzn kaplad. Turu sinaya Tur dana geldiklerinde, kardei Harun (as) ile birlikte hzn dald, bu vakit yats vakti idi. Hz. Musa (as) drt rekat namaz kld, dergah- zzette kabul olup bu mmete farz oldu, sebeb-i hikmeti budur*(14) *(14) Bunu dahi naijede yazar. VTR Namaz: Vitr namaznn rekat olmasna sebeb budur ki: Hazreti Rasl (as) Miraca terif buyurduklarnda, Ebu Bekir Siddk radiyallahu anh, dergah- zzette, benimiinbirrekatnamazkl, diye emanet eyledi. Hz. Rasul (as) vasyet sonsuzluk alemini mahede ettiinde kendi nefsi iin bir rekat namaz kld. Cebrail (as) Hz. Ebubekirin emanetini eda eyle, diye hatrna getirdi. Yine kyam edip bir rekat namaz daha kld. Cenab- Hak teala, ya Muhammed benim iin de bir rekat namaz kl, dedi. Kyam edip bir rekat namaz dahi ALLAH- teala iin klp Fatiha ve zamm sre okuyup tam rkua varacak mahalde, cehennem ehlinin azaplarn grdnde mmetine merhameten, vcudu eriflerine bir hznl hal geldi; Cebrail (as) kevserden vechi saadetlerine sap kalbi eriflerine hayat ve safa geldiinde ellerini kaldnp, ALLAH ekber deyip Kunut duasn okudu, rku ve scdu tamamlayp namaz bitirdiler. Kendi iin kldklar bir rekat snnet oldu, Hz. Ebubekir iin kldklar vacip oldu, Hak tealann emri ile kldklarm farz eyledi. Salat- vitrin sebeb-i hikmeti bu-dur* (15) * (15) Bunu dahi mesabihde yazar. Daha evvelcede bir miktar bahsettiimiz kunut duas ve vitr namazna tekrar ksaca deinelim. Kunut dualannn manas: (1). allahmme inna nesteinke ve nestafirke ve nestehdike
59

ve nmin bike ve netubu ileyke ve tevekkel aleyke ve nsni aleykel hayra kllehu nekrke vela nekfrk ve nahleu ve netrk men yefcrk allahm!bizancaksendenyardmisteriz. vesendenmafiretinidilervesendenhidayetisteriz. vesanaimaneder,tevbeedipsanadneriz. veilerimizdesanadayanrz,gveniriz. senibtnilerimizdehayrlaanar, sanakrederizvenankrlkyapmayz, vefcurlar,gnahkarlarterkederverabtamz/ilikilerimizikeseriz.

(2). Allahmme iyyake nabd ve leke nsalli ve nescd ve ileyke nesa ve nahfid nercu rahmeteke ve naha azabeke inne azabeke bil kffari mlhk allahm!bizancaksanaibadet/kullukederiz. veseniniinsalat/namazklarvesanasecdeederiz vesanadeinsayeder/koarz veseninrahmetini,hafid/nesil/insan,dldevamnumarz veseninazabnahayetederiz inne/pheyokkiseninazabnkafirleremlhk/ilhakedici,eriicidir. Vitre gelince; Bir hadis-i erifde ALLAH-u vitran yahubbul vitra ALLAHbirdirbirlerisever, buyurulmu. Neden acaba: ALLAH, vahiddir, ehaddr, denmemi, bunlarda bir demektir. Demekki vitr kelimesi ile daha deiik bir ifade kullanlmak istenmitir. Daha evvelce namaz tekbirlerinde de bahsedildii gibi vitr tekbiri bir tektir. Kim ki, kendi varlnn hakikatini idrak etmitir, ite o gerek vitr namazn klabiliyor demektir. Kendi birimsel varlnn hakikatini idrak etmek, vitriyyet, btn alemdeki tek varln hakikatini idrak etmek ise, ferdiyyettir. Ferdi vahid tek ferd yani btn bu alemi tek bir ferd eklinde mahede etmektir. Konu buraya gelmiken bir hadis-i erife gz atalm. Cemaatleklnannamaznsevabyirmiyedi(27)derecedahafazladr buyurulmutur.
60

yani

Burada bizlere byk icazlar vardr. Yirmi yedi (27) says ile ne kast olunmutur dersek, aklmza yirmi yedin (27)ci peygamber, Hz. sa (as) gelmektedir. Demek ki kii seviyet mertebesine ulancaya kadar toplayc yani cemaat olacaktr. Baka bir ifadeyle btn varlktaki birimleri toplayacaktr. Vakta ki kii, yirmi sekizin (28)ci peygamber Hz. Muhammed (as)n zelliini idrak eder ve mertebe-i ferdiyyete ular, ite o kimse tek bana nerede olursa olsun, kld namaz ile yirmi sekizin (28)ci dereceye ulamtr. Mertebe-i seviyette klnan yirmi yedi (27) dereceli namaz ile, mertebesi itibariyle Vitriyyet, Mertebe-i Muhammediyette klnan yirmi sekiz (28) dereceli namaz ile mertebesi itabariyle ferdiyyettir, Yerinde kullanlnnca hem cemaatle, hem de ferd olarak klnan namazn deeri ok yksektir. ALLAH c.c. cmlelerimize gerek SALATn deerini idrak ettirsin. Amin. Bu kadarla yetinerek be vakit namaz burada brakp dier namazlara geelim.

CUM-A NAMAZI (Cuma Suresi 62/9) Ayette

aa a b a b Y va aa 6 ja a a a ab
ya eyyhelleziyne amenu iza nudiye lissalati min yevmil cmati fesav ila zikrillahi ve zerul beya ya eyyhe/oimanedenzatlar cumayevm/gndensalat/namaziinnidaedildiivakit artksayedin/kounzikrillahi/allahzikrizre vezeredin/terkedinbeya/alverii/sat Mealen, eyimanedenler!Cumagn,namaziinezanokunduuzaman hemenALLAHnzikrinegidinalveriibrakn Ey iman edenler o saatte al verii kesin deniyor, yani dnya aly veriini, nk: Ahiret al verii yaplacaktr. Hele bu al veri, dualarn kabul olduu saate rastlarsa. Cuma: Cem, yani topluluk demektir. Bir bakma cuma batnen cem, haline ulam kimselerin kld namaz demektir.
61

Birinci rekate gerek kimlii ile balayan ve ikinci rekattada ilahi benlie ulalan bir namaz olmaktadr.

Cuma namaznn artlarndan bazlar unlardr. (A) Erkek olmak: Er, yani Hak erlerinden olmak. (B) Hr olmak: Yani, nefsinden hr olmak. (C) Mukim olmak: Yani, mertebi-i Hakta makam tutmak. (D) Hasta olmamak: Yani, nefs hastalndan kurtulmu olmak. (E) Kr olmamak: Yani, hakikati gren gze sahip olmak. (F) Ayaklar olmak: Yani, hak yoluna giden ayaklar olmak. Genelde, her yetimi mslmana farz olan Cuma namaz zelde de baz hakikatleri ifade etmektedir. Bize mmkn olduu kadar zahirden, batma gemek iin almak gerekmektedir. BAYRAM NAMAZI Senede iki defa bayram sabahlarnda klnan bu namazlar olduka cokulu klnmaktadr. Dier namazlardan fark her rekatte tekbirin daha ilave edilmesidir. Bylece tekbirler dokuza, iki rekatte on sekize ulamaktadr. On sekiz ise, bilindii gibi (18) bin alemin ifadesidir. Birinci rekatte ellerini defa kaldrp sonra balayan kimse bu varln gereini, ilmel yakyn, aynel yakyn, Hakkal yakyn, mahede etmi demektir. kinci rekatte ise secdeye varmadan ald birinci tekbir eriat, efal mertebesi, tarikat, esma mertebesi, ikinci tekbir nc tekbir hakikat, sfat mertebesi dr. Daha sonra secdeye vardran tekbir ise, marifet, Zat mertebesinin ifadesidir. Hak yolunda epey aba sarfettikten sonra gerek bayrama ulaan kimse bayram namaznda bu tekbirlerin sonunda ZAT mertebesi itibariyle Azamet-i lahiyeyi mahede ederek kran secdesine kapanmtr. Gerek bayram ite bu kimseler yapmaktadr, dierleri bunlarn erefine datlan o bayram sevinlerini toplamaktadrlar.

62

CENAZE NAMAZI Dierlerinden olduka farkl olan bu namazda Fatiha okunmaz, rku, scud, tahiyyat da yoktur. Asl namaz olmayp, dua ve istifar hkmnde olduu, bildirilmitir. Biz yine ksaca incelemeye alalm. Bu namazn en mhim taraf Fatihann lisan ile deil fakat hal ile yaanp mahede edilmesidir. yle ki! Namaz klanan cenaze, yaknmz veya uzamz da olabilir, karmzda duran manzara bu alemin en mthi iki (2) oluumundan ikincisidir. nmzde tahta kutu iinde sessiz yatan o kimse, bir kapdan girip bir kapdan kt. Ne yapt ise, ii sona erdi. Ya kazand, ya kaybetti, kendi kendi ile ba baa kald. Bu manzaradan daha kesin ve keskin, bir nasihat bulmak mmkn deildir, te burada cenaze deil cenazenin namazn klanlar, daha henz o duruma dmedikleri iin her trl imkanlar ellerinde olduundan ok ansldrlar. Hadiseye bu ynyle baktmzda, Elhamd lillahi rabbil alemiynin, orada en bariz ekilde yaandn grrz. Errahmanirrahiym rahman ve rahim olduunu da, yaknen grrz. Maliki yevmiddin yani Kyamet gnnn sahibi, nmzde duran mevtann, kyameti kopmutur. Bundan ibret alp, biz de oraya uzanmadan evvel ne yapmamz lazm geldiim ok iyi dnmeliyiz. yyakenabd ve iyyake nestain garip hallere dmemek iin ancak senden yardm isteriz. Hayalimize deil, ancak sana ibadet ederiz. (Ksaca) Bu hal bamza gelmeden bizi gerek doru yola gtr. Hkmyle yaanmaktadr. Bylece sz getirmee gerek kalmamaktadr. Rkunleri: Kyam ve drt tekbirdir. Drt tekbir: eriat, tarikat, hakikat, marifet, mertebelerinden yukarda anlatlmaya alld ekilde kyam mahede etmektir. Bylece cenaze, namaz klndktan sonra bir miktar eller stnde saltanatn srdrp bir daha kamayaca ukuruna terk edilip yalnz bana braklr. Bu hadisede en kk akl sahiplerine bile byk ibretler vardr.
63

T E H E C C D (GECE) N A M A Z I (sra Suresi 17/79) Ayette

> b 2 vn 3 a WY az bb 2 rj a
ve minelleyli fetehecced bihi nafileten leke asa en yebaseke rabbke mekamen mahmuden veleyl/gecedenbuhaldebihi/onunile/onu leke/seniniin/sananafile/fazlaolarakteheccedet/gecenamazet mahmud/hamdedilmi,vlmmakamolarak Rabbininsenibas/sevketmesi/tekrardiriltmesiasa/umulur Ey Muhammed, gecenin bir vaktinde kalk senin iin nafile hkmnde olan teheccd namazn kl, umulur ki rabbin seni de makam Mahmuda (vlenmakam)ulatrr buyurulmutur. Hamd mevzuunda bu Ayet-i kerimeye bir miktar temas etmitik. Burada da ayn konuya ksaca bir gz atalm. Gecenin ilerlemi vaktine gelinceye kadar iyi bir hal ile namaz ve grevlerini yerine getiren kii, bu makamn namzedidir, tabi ki: kendi mertebesi itibariyle. Drt, sekiz, on iki rekatli klnan bu gece namazna devam ettike, kiinin i geliimi artmaa balar, bylece rabbinin indinde daha ok deerlenir ve vlmeye balar. Bu namaza devam edenler ulaabildikleri mertebelerinden aldklar haz ile yaamlarna devam ederler. M R A C N A M A Z I Yirmi drt saatte bir defa iki rekat olmak zere baz guruplar tarafndan klnan bu namazn da ok byk zellikleri vardr; Namazmmininmiracdr buyuran Efendimiz, gerek namazn, sahibini her halde bir yerlere getirmesi lazm geldiini ifade etmitir. mrnn epey bir zamanm namaz klarak geiren kimse, bu zaman zarfnda kendisinde ruhsal bir gelime meydana gelmemise, geriye dnp ne yaptna bakmas lazm gelmektedir. Acaba: Klnan namaz gerekten hakkyla yaplan ibadet mi?... yoksa sradan yaplan adet hkmnde bir i mi?.. Bu z eletiriyi acilen yapp, yerimizi tespit edip gereini yerine getirmek dnya ve ahret hayrmza olacaktr.
64

Namaz, Namaz Namaz

dinin direidir, mminin miracdr. uykudan hayrldr, ve dierleri gibi.

Ayet, hadis, dini hkmlerle bir ok defa hatrlatlan bu muhteem ibadeti, kendine yakr bir ekilde ifa etmeye alalm. Bylece miraclarmz oluturmu olalm. Namazn sadece ekli ve zahir ifadeli olmadm, anlayp batan beri ok azn ifade etmeye altmz zellikleriyle oluturmaa alalm imkanmz ksaltmaktadr. Her geen gn Mant ve gnl alan her ibadet ehli bunlar ve bunlarn ok daha deiik, daha derin baka, baka zellik ve gzelliklerini ortaya karp yaayacak durumda dr. Bunlar bir zevk iidir. Genel bir hkm deildir irfani ve zevkidir, kimseyi balamaz. Bir de Surei Kevser (108/2) de

2 3 R
fesalli lirabbike artk/buhalderabbiniinsalat/namazkl Rabbiniinnamazkl ayetine ksaca bakalm ve yaptklarmzla karlatralm. Acaba bu ileri gerekten menfeat beklemeden Rabbimizin rzas iin mi yapyoruz?.... yoksa nefsimizin rzas iin mi?... yani gelecekte nefsimize menfaat temini iin mi?... Efendimiz, bir baka ynden namazn deerini belirtmek iin, ikirekatnamazdnyavednyadaolaneylerdenhayrldr buyurmulardr. Bu hadis-i erifi Hz. Mevlana FH MA FH inde Milli eitim 1985 basks 31 inci sayfasnda izahn yapmtr dileyen oraya bakabilir. Risale-i Gavsiyede de buyruldu: [ Dedim ki; YaRabbi,hanginamazsanadahayakndr. O namaz ki iinde benden bakasnn kalmad, klann onda kaybolduunamazdr.]

Burada kk bir hatram da yazmadan geemiyeceim. (15/12/1984) senesi Mevlana ihtifali sebebiyle Konyaya gitmik, bu arada Hz. emsi de ziyaret etmitim. Orada bir miktar namaz kldktan sonra, Hz. emsin ruhaniyetine yinelip bir takm sorular sormutum. Bunlardan bazlar unlard. Soru: Kefinalmasnaslolur?
65

Cevap: Ortada kapal yok ki almas olsun, sen ortada var olduka kapalsn,senkalkncaibiter. Soru: Salatnedir? Cevap: Salatbirandr.Ezelveebedszkonusuolmayanbirandr.Oda tek varla mahsus, tek varln alemdeki okluk eklinde grnen tek hareketidir. Szlerinden biri. Hr ol, hrlerle ol, hrlkle yaa la ahr... Rasullllah S.A. efendimiz, miraca ktnda, kendisine btn perdeler ald; ancak bir perde kald... O bir perdenin almasn diledii zaman kendisine: - Dur,Rabbinnamazklyor... dendi *(16) *(16) Adlkerim Ceyli nsan- Kamil Sayfa 67. Bunu bizzat Rasulllah S.A. efendimiz anlatmtr. Bu olay byk bir srdr, ancak yaamak suretiyle anlalr. Yeri olmadndan izahna gemedik. Cenab- ALLAHtan niyazmz kullarm gafletten kurtarp kendine ve habibine yarar bireyler olmalarmz mmkn klmasdr. Bu mevzuumuzu da burada bitiriyoruz. Okuyanlara, bir miktar hareket verebildikse bahtiyarz. Cenab- Hak hazmn ve anlama gcn versin, almak bizden, yardm ondan dr.

25/5/1995 NECDET ARDI UAK TEKRDA

KNC

BLM
Sohbet tarihi (16.01.1987)den zet
66

EZAN-I MUHAMMED euzbillahimineeytanirraciym

u a b 'a b2 a
bismillahirrahmanirrahiymi

y a y a a 2
elhamdlillahi rabbil alemiyn essalatu vesselamu ala raslina muhammedin ve ala alihi ve eshabihi ecmain Muhterem dostlar, bu gn 1987 ylnn ilk sohbetine balyoruz. Mevzuumuz Ezan- Muhammedidir. Hads ve ilmihal kitaplarnda bu mevzuda geni bilgi vardr. Daha fazla malumat edinmek isteyen, bu kaynaklardan aratrma yapabilir. Ezan- erif genel anlamda: bildirmek, davet etmek demektir. Her kim bu davete uyar ve hayatn ona gre dzenlerse, her iki dnyada da bahtiyar olur. Bilindii gibi hicretten bir buuk sene kadar evvel Hz. Raslllah Miraca karld gece, kendisine sunulan hediyelerden birisi olan namaz, be vakit olarak ekillenmi ve farz hkmn alm idi. Mekke devrinin sonuna kadar, bu namazlara bylece devam edildi. Namaza toplanmak iin essalatu camia denirdi. Vaktaki hicret hadisesi meydana geldi ve hicretin ilk ylnda Ezan- erif meru oldu. Medine de ilk ezan okuyan, Bilal-i Habe, Mekke de ilk ezan okuyan, ise, Habib bin Abdurrahmandr. Gn getike oalan Mslmanlar Mescid-i Nebevide ayn saatlerde toplamak zorlamaya balad. Rivayete gre, mslmanlar oalnca aralarnda namaz vakitlerini bildirecek bir ey dnmee baladlar. Bunlardan bazlar an alalm dediler, Reslllah (S.A.V.) bu,hristiyanlarndr buyurdu. Dier bir ksm boru alalm dediler. Bunun iin de Raslllah (S.A.V.) odayahudilerindir dedi. Ate yakalm diyenler oldu. Hazreti Peygamber (S.A.V.) odaMecusilerindir buyurdular. Netice olarak toplantda, namaza davet iin belirli bir davran biimi uygulamasna
67

karar verilemidiinden, o gnk grmeler sonusuz kald. Daha sonra bir gn, Abdullah bin Zeyd bir rya grd ve Peygamberimize gelerek anlatt. yle ki: Uykumda bir adam beni dolatrd ve namaza davetle ilgili olarak Allah-u ekber, Allah-u ekber dersin.. ve bu tekbiri drtlemek suretiyle ezan (sonuna kadar) anlatt. kameti kad kametissalah mstesna tek tek zikretti. Abdullah diyor ki. Efendimiz, neallahbuhakikatenhakryadr, buyurdu. Ebu Davudun sneninde bu hadis u lafzlardr: [Ben uyurken beni bir adam dolatrd, elinde bir an tayordu, kendisine: BuansatarmsnyaAbdullah dedim, neyapacaksnonu? dedi. Onunlanamazadavetedeceiz dedim. Bensanabundandahahayrlbireygsetereyimmi? dedi hayhay dedim. - Allah-u ekber, Allah-u ekber dersin, ila ahr dedi. ] Ayn ryay Hz mer Radyallahu anh dahi yirmi gn kadar evvel grm, fakat skldndan efendimize syleyememi. Sahih-i Buhari cilt iki, sayfa 556 da yle bir kayt vardr. Sirei bni Hiam sarihi sheyli der ki: [ Ezann vahy ile emir olunmayp da bir zatn ruyas ile meru ol masndakihikmetudur: Ezan Raslllah (S.A.V.) Efendimize leylei srada yedi kat semavatn fevkinde gsterilmiti. Bu ise, vahiyden daha kuvvetlidir. ] Farziyyet-i Medineye hicret vaktine kadar tehir edilip de insanlara namaz vaktini ilan buyurmak istediklerinde vahye muntazr oldular. Derken Abdullah bin Zeyd ruyay grd. O ruya semada grdklerine muvafk dt iin neallah bu ruya haktr buyurup; bundan, semada grdklerinin arzda snnet olmas, murad- lahi olduuna delil kabul ettiler.

Hz. merin ruyas da teki ruyaya muvafk dnce, bu hkm nebevi kuvvet buldu. Buharnin iareti ile ezann meruiyyeti vahy-i mnzel ile de teyid olunduunu gsterir. Bir gn Bilal radyallahu anh, sabah vaktinin girdiini haber vermeye geldii vakit Aleyhisselatu vesselam Efendimiz Hazretleri biraz dalmlar imi, bunu renince iki kere essalatu hayrum minennevm yani namaz uykudan hayrldr diye seslenmi. Byle sylemesi Raslllah Sallallahu aleyhi vessellemin holarna gidip,
68

Bilalbunegzelsz,sabahezanlarmokuduundabunusyle buyurmutur. Bylece ezan: 4 defa 2 defa 2 defa 2 defa 2 defa allah-u ekber. ehed enla ilahe illallah. ehed enne muhammeden reslullah. hayye ales-salat. hayye alel-felah.

Sabah namazlarnda, 2 defa es-salatu hayrun minen-nevm. 2 defa allah-u ekber. 1 defa la ilahe illallah. Kamet ise 2 defa allah-u ekber. 1 defa ehad enla ilahe illallah. 1 defa ehed enne muhammedrraslllah. 1 defa hayye ales-salat. 1 defa hayye alel-felah. 2 defa kad kametissalah. 2 defa allah-u ekber. 1 defa la ilahe illallah. ekliyle vcud bulmu oluyor. Dier baka hadislerde kametin de drtl tekbir ve dier szlerinin ikili okunabilecei buyurulmutur. Bu yzden baz yerlerde kamet iftli, baz yerlerde tekli olarak okunmaktadr. Bylece islam dininin temel kaidelerinden birisi daha olumu ve bylece hi deimeden bu gnlere kadar gelmitir. Dnya durduu srece de bu ses slamn sesi olarak varlm koruyacaktr. Hadislerde, Ezann yksek yerlerde okunmasnn snnet olduu, yksek yer varken alak yerde okumann veya oturarak okumann mekruh olduu, okunan her ezann dinlenmemesinin bir noksanlk olduu ifade edilmektedir. Muhterem okuyucum, bu konuda eer azck tefekkr edersek, dnyann dn ile deien zaman gerei her an bir beldede Ezan- Muhammedinn okunup ilan edildiin! mahede ederiz. Yirmi drt saatte hi bir dakika yoktur ki, arzn bir yerinde bu lahi davet duyulmam olsun. Nasl bir azamet-i lahiyye ve nasl bir medh-i Peygamberi rfan ve uyanklk ile dnrsek Ezan- Muhammedi, slamda ve btn insanla nasl muteber bir davet ve Hakka ar olduunu anlarz. Ey gnl ehli, hakikatleri aratran kardeim, mesele Ezan- Muhammedinin kelimelerini belleyip namaz vakitlerinde tekrar edip zelliklerini anlamadan okumak deildir. Her ezan okuyuta mmkn olduunca geni bir ihata ve dnce ile tefekkr
69

etmelidir. Bu kelimelerde neler var? Eer biz bunu hristiyanlarn an, yahudilerin boru sesi gibi dinler, ateperestlerin de atei seyrettikleri gibi gaflet iinde seyredersek, ondan tam manasyla faydalananlayz. Bizim yanlgmz gzel sesli bir mezzinin ezan okuduu zaman sesinin gzelliini duyup hadiseyi duygusal ynden deerlendirip ilm yne dndrememe-mizdendir. Zaten camiamzn en zayf noktas da bu deil midir? Genellikle bizler her meselede maddesel ve duygusal davranp, gerekli aratrmac ruhuna sahip olamamaktayz. Cenab- Hak atalarmzn en gzel hasletlerinden olan aratrmacl bizlere de nasip etsin ve bu kuru taklitilikten kurtarsn. Ezan- Muhammediyi gerek duyduumuzda, gerek okuduumuzda yeteri kadar ilgilenmessek gereken fayday temin edemeyiz. Ondan gerei gibi faydalanamaz, onu gereine yakn anlayamazsak; bu sefer onun devam olan ve ona esas olan Namazdan da gerei gibi faydalanamayz. imdi, meseleye batan balayarak Ezan- Muhammedinin szleri zerinde ksaca, olabildii kadar aratrma yapmaa alalm. Aslnda, ondaki geni manay idrak edebilecek gtede deiliz. Ama hi olmazsa, baz baka zelliklerinin de olduunu bilelim de biraz daha bakmz deitirelim. Bata 4 tane tekbir, 2 tane ALLAHa ehadet, 2 tane Raslllaha ehadet, 2 tane hayye ales-salat, 2 tane hayye alel-falah, tekrar 2 tane tekbir ve 1 tane kelime-i tevhid var. Bu sralamann bir zellii olmal ki bize gnde be defa ieride be defa darda tekrar tekrar okutuyorlar. Mezzin ezan okumaya balaynca biz mslmanlar, sadece ezann SAVTINI yani sesini duyuyoruz. Mezzinin sesi gzelse, ne kadar gzelokudu diyoruz. Gzel okudu da, okuduu ne idi acaba?... Ve de oradan bize verilmesi gereken ifre ne idi?.... nk: Mezzin yukardan sesleniyor, bizler de aadan dinliyoruz. Arada bir iletiim, bir ifre ve gelen bir haber var. Neydi veya nedir bu haber?... imdi tekrar baa dnp Ezan- Muhammedinin szelerini incelemeye balayalm. Bata 4 tane tekbir, ALLAH-u Ekber var,
70

evvela ALLAH-u Ekber nedir? buna bakalm: Genel manada Trkeletirildiginde Tanruludur diye ifade edilmitir. Yer yznde konuulan btn dillerde, gerek manasndan ok farkl olarak (Tanr, God, Dieu, Nirvana, Yahova) gibi tek kelime ile ifade edilen ALLAH c. c. lafzn byk mtefekkir Muhyiddin-i Arabi Hazretleri, sm-z-zat, cemi-s sfat, esma-i mtekabile ve sfat- mtezatte ceminin ehadiyetine ALLAH c.c. denir. Yani Zatinin ismi, sfatlarnn kapsam, zt isimlerin topluluu, ve zat sfatlarnn tamamnn toplu halde ald isme, ALLAH c.c. denir diye tarif etmitir. Byklerimiz ALLAH c. c. lafz zerinde ok geni aklamalar yapmlar, ALLAH c.c. lafznn semav olduunu, ALLAHn c. c. kendi kendine verdii bir isim olduunu, baz lgat alimleri elehe yelehu sznden kaynaklandn ifade etmilerdir. Baz byklerimiz de harflerinin ifadelerini izah yoluna gederek,

(a)
bataki

(a) elif () lamn ()

elif lam taks (tahsis) olduunu,

esas zat isminin sondaki

HU olduunu,

bazlar (a) bataki birinci ikinci

(a) elif in () lamn () lamn () hunun

ehadiyyetini, ulhiyyetini, risaletini, hviyyetini ifade ettiini sylemilerdir.

Bazlar da (a) bataki (a) elifin on iki (12) noktadan meydana geldiini bunlardan yedi (7) noktann nefis mertebeleri olduunu, be (5) noktann da be ilahi mertebeyi ifade ettiini ve bu elifin muhtelif ekillere brndrlerek dier harfleri meydana getirdiin! aklamlardr. (Mevlam nasip ederse, gelecekte nefsin hakikati, ilevi, varl, zellii, mertebeleri, faaliyeti hakknda zel bir yazmz olacaktr).
71

Burada zellikle belirtmek istediimiz husus ALLAH lafznn, Tanr kelimesiyle e deerde tutulup onunla mana bulmas mmkn olmaddr. Eski aman dinine mensup ateperest milletlerin gne doarken ona secde ettikleri, taptklar zamanda tan yerinin aydnlanmas hkmnde olan TANr szcn kullanmalar ile gerek ALLAH lafznn ifadesi bir olur mu?... Ancak baka karlk kelime de olmad iin genel manada Tanr kelimesi kullanlyor. te bizler de gaflet hali ile ALLAH dersek Tanr hkmnden baka bir ey dememi oluruz. Eer uyanklk ile sylersek yukarda az da olsa ifade edilen manalar idrak edip bilinli bir gnlle gereine yakn sylememiz mmkn olacaktr. Kebir byk Ekber ise, en byk demektir. Fakat en byk derken, sanki baka baz bykler varm da onlarn arasnda ALLAH en bykm, manas karlmamaldr. ALLAH-u Ekber, Allah en byk manasna ama, bunu ok iyi dnmez ve tefekkr mertebesinde hayalimizde var ettiimiz bir Tanrnn bykl deil, gerek lah olan ALLAH-u Teala hazretlerinin bykln anlamaya almamz gerekmektedir. ALLAH-u Ekber deyen kii, aklnda, zihninde, olan veya hayal gc ile kendinin varettii tanrlardan, rablardan, putlardan ve sair sevdiklerinden arnm olarak gerek rabbna ulama yoluna girmi olmaktadr. Grlyor ki ALLAH-u Ekber yerine Tanr Uludur szn kullanmak yeterli olmamaktadr. Sevgili kardeim: ALLAH c.c. yle bir ALLAHtr ki c.c. Onu Zat- mutlak ynyle anlamamz mmkn deildir. Bu hususta Efendimiz ALLAHn zatn tefekkr etmeyiniz diye tavsiyede bulunmutur, Onu ancak Zat- mukayyet, sfatlar, esmalar, ve efalleri ynyle idrak etmeye almamz mmkn olabilmektedir. Daha henz kendi varln gerek ynyle idrak edemeyen, nefis perdelerini aamayan birim, btn kainat vareden mutlak varl nasl idrak edebilir?... ALLAH-u Ekber sznn sylediimiz veya duyduumuz zaman bunu z ve batn manasyla zat- mutlak ynnden anlamamz mmkn deildir. Fakat ortada bu hkmn olmas dolaysyla, imkan dahilinde Onu zat- mukayyet ynyle, akl- czmz, akl- kle ulatrmaya alarak, ondan alabileceimiz yardmla anlamaya almamz mmkn olabilecektir. Buna ok ihyacmz vardr. ALLAH EKBER Tekbirleri Tekbir getirmek: ALLAHn birliini ilan etmek, ve o tektir, birdir demek olduuna gre, drt defa tekrarlanmas,
72

drt mertebesi itibariyle de yceliinin anlalmas gerekir, demek olmaktadr. te eer sen ALLAHn varln en geni manada anlayamazsan, hi olmazsa birinci tekbir dzeyinden anlamaya al. Yani en alt dzeyden, burada ifade edilen ALLAH-u Ekber in ne demek olduunu anlamaya al. En alt derken, aslnda iin alt da st de yoktur ama, ifade bakmndan byle deniyor. En alt: Fiiller alemi efal mertebesi, yaadmz bu alem, bu alemin karlnn ifadesidir. Mezzin veya biz birinci tekbir olarak ALLAH-u Ekber dediimiz zaman btn varlkta Hakkn varlndan baka bir varlk yoktur, yani la faile illallah hkmn gerek manas ile yaamamz gerekir. Bu tekbirde ALLAH-u Ekber dendii zaman, btn madde aleminin meydana getiricisi, yaatcs, bakcs, devam ettiricisi, z, varl ALLAHtr, byk ALLAH demektir. kinci tekbiri getirdiimiz zaman esma aleminin dzeyinde yani bu alemi meydana getiren manalar alemi, Esmal hsna ALLAHn gzel ve sonsuz isimlerinin bulunduu alem olduunu dnrz. kinci tekbirde Esma alemi de ALLAHa mahsustur, ondan gayrya yer yoktur. Tekrar edilen tekbirle bu idrak ve yaam olgunlar. nc tekbire geildii zaman sfat mertebesinde de btn benlikler, varlklar ve bunlarn zleri ALLAHndr, ALLAHa mahsustur hkm gerek hali ile ortaya kar. Drdnc tekbire getiimiz zaman orada artk ALLAH-u Ekber lafz ALLAHu Ahad olur. nk buras Zat blgesidir. rfan ehli drdnc tekbirin ALLAH-Ahad olduunu bilir, fakat yine genel syleni ekliyle syler. Neticede orann ALLAH-u Ahad olmas Ahadiyyet mertebesi itibariyledir. Ahadiyyet mertebesi, Vahidiyyet mertebesinin stndedir. Hal byle olunca drdnc tekbirin zellii deimektedir. nk alt mertebelerde varlklarn zuhurlar, manalar, zellikleri mevcutken Ahadiyyet mertebesine geildii zaman, artk orada Ahadiyyeti srf zat durumu sz konuu olduundan herhangi baka bir varlktan bahsedilmeyecei iin, byktr sz, kendine bir ifade bulamaz. Orada hviyeti ve inniyeti ile tek bir Zat, mutlak varlk mevcuttur. O halde artk orada sadece ALLAH-u Ahad hkm geerli olur. nk (hlas Suresi112/1)

7 ya a 3 Q
kul hvallah ehad dr. te tekbirleri bu ekilde tefekkr etmee almalyz. Yukardaki ifadeleri zetlersek; Birinci tekbirde, efal aleminin Hakkn varl ile var olduunu la faile illallah.
73

kinci tekbirde esma aleminin de Hakkn varl ile var olduunu la mevcude illallah. nc tekbirde de sfat alemin de ALLAHn varl ile var olduunu la mevsufe illallah. Drdnc tekbirde ise, Zat alemi dahi ALLAHn varl olduu la mabude illallah ve gerek ifadesi ile la ilahe illallah sznn hakikati sylenmi olur. efal, esma, sfat, mertebelelerine geince sadece Ahadiyyeti srf- zati mertebesi kalr. Bunun da ifadesi, ALLAHu Ahad olur. Hal byle de olsa, yine de btn tekbirler ALLAH-u Ekber diye okunur, bu bir irfan ve idrak iidir aziz kardeim. Hazr mevzuumuz tekbir iken onun namaz ierisindeki zelliklerinden de ksaca bahs etmee alalm. (Ankebut Suresi 29/45)

6 ja a
vele zikrullahi ekberu veelbettezikrullah/Allahnzikriekber/dahakebir,byk Cenab- Hak Kuran- Keriym de, en byk zikrin ALLAH c.c. isminin zikri olduunu beyan ediyor, ve yine baktmzda ifadelerin ierisinde en ok tekrar edilen kelimenin ALLAHu Ekber olduunu gryoruz. Ezanlar dahil, bir gnlk be vakit (5) namaz ierisinde (281) ve ayrca da bir tek, tekbir vardr. Namazda her hareketimiz tekbir ile balar ve seyreder. Ey irfan ehli olmak isteyen kardeim, bunlar anlamaya alalm. Bahsimiz namaz olmad halde tekbirlerin izahn yaparken, konu ile yakn ilgisi dolaysyla bir hususu burada belirtmekte fayda mlahaza ediyorum. unu bilelim ki Cenab- Hak Mirac gecesi Efendimize be vakit namaz en alt say olarak herkesin kolayca yapabilecei ekliyle bildirdi. Yani asgari mterek, Kurbiyyet ehline ise Salat-u daimn denen elli (50) vakti bildirdi. daha az krk (40) vakit, daha az otuz (30) vakit, daha az yirmi (20) vakit, daha az on (10) vakit, daha da az be (5) vakit oldu. Cenab- Hakkn syledii hkm geersiz olamaz.
74

Buradaki sr, genel hkmlerle birlikte zel hkmlerin de varln idrak edip, irfaniyetimiz kadaryla bunlar tatbik etmee almaktr. Yukarda bahsi getii zere gnde elli (50) vakit namaz klm olsaydk her gn namazlarmz iinde iki bin sekiz yz on bir (2811) ve ayrca bir tekbir getirmi olacaktk. Biz yine meseleye be (5) vakit hesaplar ile bakalm. Sondaki ayr tek tekbir, ALLAHn birliini, iki yz seksen birin (281) son tekbiri, sendeki Hakkn birliini, iki yz seksenin sfrn (280) karrsak geriye kalr yirmi sekiz (28) , ite bu yirmi sekiz de, yirmi sekiz (28) peygamberi ifade edip, her paygamberin en az bir hasletini almak olur. Sfr (0) ilave edersek, her peygamberden on (10) haslet almak demek olur ki, ite kemalat yolu da budur. Daha nice sonsuz manalar ifade eden tekbirler blmn burada bitiriyorum. Mevlam cmlemize her eyin gerein! aratrma evkini versin. EHED ENLA LAHE LLALLAH Drdnc tekbirden sonra gelen ehadetlere gelince, bunlar tekbirleri anlattmz ekilde, en azndan bilgi olarak veya ilim mertebesinden lm-el yakyn olarak idrak edilebilir. Eer gayret edebilirsek; ehed, bengryorumki en la ilahe illallah, ondan baka ilah yoktur, ancak o vardr, hkmn gereine yakn anlamaya alm oluruz. Fakat bu ehadeti syleyebilmek iin bataki tekbirleri gzel getirmemiz lazmdr. Bir iin ba gzel olmadktan sonra devam hi olmaz. Bir kimse her hangi bir olay grmedii halde ben bunu grdm diyerek hakimin karsnda ahitlik ettii zaman ne olur?... bunun adna yalanc ahitlik denir. Yalancl meydana knca suunun derecesi kadar da ceza grmesi kendisine mstehak olur. te eer bizler de Hakkn gerek varln, zelliini, idrak etmeden Ehed en la ilahe illallah diyorsak bir bakma yalanc ahit hkmndeyiz demektir. Ancak bu ii kasden yapmyoruz, gafletten yapyoruz, art niyetimiz ve bakasna zarar verdiimiz yok. Bu bakmdan, saflmz ve kt niyetimiz olmamas dolaysyla yalanc ahit durumuna ineallah dmyoruzdur. Ancak, gafletle yaplan her ey, gereken fayday salamaz. Dnyaya gelmekten maksat azami derecede menfeat salamaktr. Bu beeri manada anladmz maddi ynl bir menfeat deil, ahirete dnk bir menfeattir ki, burada ne kazanmsak orada onlar lazm olacaktr. Zaten Ayet-i Kerimede, (Bakara Suresi 2/110)
75

6a vm 1 am b
ve ma tkaddimu lienfsikm min hayrin teciduh ndellahi ve hayrdan enfs/nefisleriniz iin takdim ettiiniz/nceden gnderdiiniz ndellahi/allahnindi/kat teciduh/onuvcudeder/bulursunuz ikielinizlenetakdimetmiseniz,onubulacaksnz buyurulmutur.

te bunlar byle dnrsek Ehed dedii zaman insan, gerei ile grmese bile, hi olmassa dnce mertebesinde Ehed derken gryorum ki yerine dnyorum ki, La ilahe illallah ALLAHdanbakailahyoktur der. Bu durumda gerekten gr mertebesine ulaamam olsa bile, hi deilse bunu bili mertebesi itibariyle sylediinden, bu iin ilim yollu byle olduuna ahidim demi olur. Netice itibariyle dnyorum ki bu byledir hkmyle, grdm kelimesini ifade etmi olur. Mealen, dnyorumkiALLAHtanbakailahyoktur dediimiz birinci ehadette, afakta yani zahirde, ALLAHtan bakas yoktur. kinci ehadette, enfste yani kendinde de ALLAHtan bakas yoktur. Dier bir ifadeyle darya baktn zaman, dardaki varlklarn Hakkn varlndan baka bir varlk olmadn idrak edersin ve sen de bu alemin iinde bulunduuna gre sende var olann da Hakkn varlndan baka bir ey olmadn anlarsn. Bylece; Birinci ehadete kinci ehadete de Bunlardan zahiri ehadet Batn ehadet genel anlamda genel anlamda zahir ehadet, batn ehadet denir.

ilm-el yakyn, ayn-el yakyn mertebeleridir.

te bu hususlar iyi anlamaya bakalm sevgili kardeim. zetle: Gafleti at, geree ynel; kabuu brak, z al; sathtan ge, dibe dal. Burada ksaca, bir hatram yad etmek isterim. Gnlerden bir gn Efendi babam hastalanm ve hastahaneye yatm idi. Olduka ar seyreden hastal sresinde kendisini ziyarete gittiim bir seferinde yar dalgn halde yatt yerden fakire, ehed en la ilahe illallah ne demektir? Onu anlatmaya ve iradetmeye alyordu, Mevlam rahmet eylesin.
76

Ayrca ehadet; Drt tekbirin drt mertebesini de gerek manada anlayp o hallere ahitlik etmek, Hakk btn zuhurlar itibariyle kabul ve tasdik etmektir.

EHED ENNE MUHAMMEDRRASLLLAH Ve yine gryorum ki Muhammed (S.A.V.) Hakkn Raslu ve Peygamberidir., Rasl; rsal eden, ulatran, gnderilen manasnadr. Hani postac nasl mektubu ulatryor. Nebi Mrsel ise haberci, haberulatran, yeni bir eriatle gelen, yeni bir eyler getiren demektir.

Ehed enne Muhammedrraslllah. Benmuhakkakgryorumki,Muhammed(S.A.V.)onunRasldur. imdi bu kelimenin biraz aratrmasn yapalm. Yukarda da bahsettiimiz gibi, afakta yani zahirde, en azndan bunun byle olduunu Dnyorum ki denmek istendiini ifade etmitik. Bir dier ifadeyle bunu okuyan kii Hazret-i Muhammedin (evvelce bahsedilen o yce gcn) - efal alemine, - birimsellie ve - insanlara dnk olarak ALLAH c.c. den haber getirmesi Raslluktur. Ben bu hali gryor ve byle olduunu tasdik ediyorum demektedir. nsanolu, ne kadar kendi varlnn hakikatinin, Hakkn varlnn hakikati olduunu dnse de; bunun teferruatn bilmesi mmkn deildir. Ancak bir haberci gelecek ki; o haber versin; yle, yle deyip izah etsin; karsndaki de ehed desin yani grdm desin. te Hazret-i Peygamberin dier peygamberlerden stnl ve en son geliinin sebebi, yukarda bahs edilen drt tekbirin mertebesinin ayr ayr haber verip izah etmesindendir. lk gelen peygamberlerin bir ksm birinci tekbiri haber verebildi. Daha sonra gelenler ikinci tekbiri haber verebildi. Daha da sonra gelenler nc tekbirin bir ksmn haber verebildiler. Aleyhissalatu vesselam Efendimiz ise, btn drt tekbirin tamamn en geni ihata ve ifadesiyle haber verdi.
77

te zahir ve batn anlamlaryla kii gryorum, dnyorum, en azndan biliyorum ki Hazret-i Muhammed denilen Habibullah; insanla bu drt mertebeden de haber getirdi, bunu mahede ediyorum demek bilincine varm olur. Ezan- Muhammediyi bandan itibaren buraya kadar bu ekilde idrak edebilen kii, drdnc bir cmleye daha muhatap olmu oluyor. Nedir o?.. Hayye ales-salat HAYYE ALES-SALAT Sra buraya geldii zaman haydin namaza diye fiiliyat da balam oluyor. Buraya kadar olan ksm bilgi, dnce, yaant babnda idi; buralarda fiiliyat yoktu. te namaz fiil olarak bu szle balyor. Haydin namaza, diye tercme edilen lafz aslnda, Haydin salata eklindedir. Namaz diye tercme ettiimizde gerek salat hkm ok deiiklie uram oluyor. Nasl ALLAH-u Ekber szn Tanr Uludur sz tam manas ile karlyamyor ise, salat szn de namaz szc tam olarak karlayamyor. Namaz dendii zaman bu sz sadece fiiller mertebesinde beden hareketleriyle yaplan salat yani fiili namaz ifade edebiliyor. Halbuki salat kelimesi btn mertebelerde ve cmle makamlarda yaayan kimselerin kldklar namazlarnn tmn ifade edmektedir. Birinci haydin salata zahir manasyla beden mertebesindeki namaza davettir. ikinci Haydin salata, batn manasyla gnl alemindeki namaza, yani gerek salata davettir. Bu davete evvela beden ile cami kapsndan girilerek, sonra da mana ynnde beeri benlikten geip, gerek benlie dnmek suretiyle icabet edilir. nsan cami kapsndan ieri girer ama ne yazkki kendi iine kolay kolay giremez. Kendinde yaadn sanr ama gerekte kendinin dnda yaamaktadr. O istedii kadar camiyegirdim,namazmkldm desin, ancak birinci salat hkmn yerine getirmi olur. Fakat mhim olan her iki ynn de faaliyete geirilmesidir. O yzden biri zahiri, biri de batn olmak zere ikili okutulmaktadr. slam dini ierisinde grld gibi bir ok guruplar vardr. Bunlardan bazlar tamamen zahir yn tutmular; yani birinci yn tutmular, biz bunu bilir, bunu yaparz deyip tefekkr mertebesine geememiler.
78

Baz guruplarda Fiillerle ilgimiz yok biz o halleri getik, geriye dnp ilk okulu mu okuyacaz? aldanmasna kanp, biz mana aleminde yayoruz, fiiller insan belirli alkanlk ve artlanmalara grtr, biz bunlara nem vermeyiz, sadece mana aleminde faaliyet gsterir, gnl aleminde alrz diye sadece ikinci ynne uyup onu tatbike kalkarlar. Fakat birinci mertebenin tatbiki olmadan, zaten ikinci mertebinin de hakikati ortaya kmaz. Bylece yaantlarnda kargaaya derler, zlemeyecek durumda bocalayp dururlar. Gerekte hem zahir mertebesindeki fiillerin ortaya kmas, hem de mana ynndekilerin yaanmas gerekir. Eer birinden birini terk edersek Kemal ehli olamayz. Zahir ve batn her iki ynyle btn zelliklerinin ortaya konmas gereklidir. HAYYE ALEL-FELAH Hayye alel-felah dendii zaman, bu duruma gelmi olan kimsenin felah yani kurtuluu mutlaktr. O da onun iin byle diyor zaten. Yani felah bulmu, kurtulua ermi olmalsnz; o huzuru, o hali, o gzel yaanty yaayabilmelisiniz ki gerei gibi faydalanasnz. Yahud da kendinize gelesiniz demek istiyor. Zahir ve batn iki defa olmak zere haydin felaha, haydin felaha diye tekrarlanyor. Kuran da (Yunus Suresi 10/25)

65 a a a a a RU
vallah yedu ila darisselami veAllahdavet/duaeder,arrselam/esenlikdar/diyar,yurdunadein yani ALLAHsiziselametevinedaveteder buyurulmaktadr. te felaha ve selamet evine davet ayn hkm tayorlar. zetle buraya kadar olanlar iyice anlamaa alrsak, zahir ve batn felaha ve selamete ulam oluruz. Alemde bundan daha gzel bir hal olur mu?... KAD KAMETS-SALAH Yeri gelmiken, Kamet getirilmesi srasnda sylenen bu lafza da ksaca bakalm. Genelde Namaz balad diye ifade edilen, bu sz sra gelince, daha evvelki oluumlarla namaza balamaya hazr olan kii bu szle ayaa kalkar ve Hakkn huzurunda durmaya en gzel bir namzet olmu olur. ES-SALATU HAYRUN MNEN-NEVM

79

Sabah namazlarnda Bilal-i Habe hazretlerinin ilavesine sebep olduu es-salatu hayrun minen-nevm yani namazuykudanhayrldr, sz, birinci manada: yatakta uyayacana kalk ibadet et, bu senin iin daha hayrldr? ikinci manada; ey can! Gaflet uykusundan uyan, uyur gezer olma, uyku halinden uzakla, buraya kadar bellediin eyleri gz ard etme, daha dikkatli yasa, deerli vakitlerini heba etme, benlik ve varlk uykusina yatma, daha imdiden uyan. Azrail geldiinde uyanmaya alrsan ok ge kalm olursun, diye hitap edildiini idrak etmek gerekir. Yukarda belirtilen halleri anlamaya alan kii zaten uyanm demektir, buradaki ikaz, uyandktan sonra tekrar uykuya (zahirde ve batnda) dalma demektir. Mevlam yardmcmz olsun. te batan itibaren sylenen kelimelerin gerek manalarm anlamaya alrsak, gelinen ikinci tekbirlerde ALLAHn bykln daha geni manada anlamak mmkn oluyor. ehadetleri, salat-, felah- getikten sonra tabii ki ALLAHn varln daha geni manada idrak etmek yolu alacaktr. ALLAHU EKBER Bata drt mertebede yaanan tekbirlerin hkmleri, burada zahir ve batn olmak zere dier belirtilen kemalatlarla birlikte iki defa sylenmesi kafi gelmektedir. Bunlardan birincisinde alemler mertebesinde ALLAH-u ekber dierinde ise kendi varlndaki ALLAH-u ekber mahedesi olmaktadr.

LA LAHE LLALLAH En son gelen Kelime-i tevhd dediimiz La ilahe illallah da; hem darda, hem kendi varlnda grdn ALLAH-u ekberi tamamen tekleme birleme hviyetinde olmaktadr, buna da tevhid denir. Kelime-i tevhid nedir? imdi drt mertebede onu grelim. Yukarda bahsi geti ama, baka mevzu iinde anlatld. Burada mstakil olarak dnmek gerekiyor. La ilahe illallah lafznda, La yok, hayr, nehiy, kaldrma manasna geliyor. Yok olan ya da kaldrlan ne? lahe ilahlar yok, illa ancak var ama ALLAH var. Birinci efal mertebesindeki ifadesi budur, ilahlar yok ancak ALLAH var. kinci mertebesindeki ifadesi, yani esma alemindeki ifadesi; maddeleri maydana getiren esmalar yok, yani hayalimizde telerde zannettiimiz baz varlklar yok. Birincide talar, topraklar, putlar yok: kincide hayalimizde var ettiimiz tanrlar, ilahlar yok. lla var ama ancak ALLAH var. te nc yn de
80

la ilah alttaki efal alemi, esma alemi yok illa var ama, ancak sfat blgesi itibariyle ALLAHn gerek varl var. nk orada la ilahe ilah yok manasna, fakat illa var, ama ALLAHn varl olarak var. Buradan geriye dnerek baktmzda; Efal aleminde seyr etmi olduumuz putlar, unlar, bunlar yok. lla var ama ALLAHn varl olarak var. Esma alemindeki hayalde, var zannettiimiz isimlerin varl var olarak zannettiimiz eyler yok. lla, var ama Hakkn esmas, Hakkn isimleri olarak var. Kendilerine ait bir hassalar yok. nc mertebedeki Sfat aleminde, hi bir vasflanm nesne yok. lla var ama ancak ALLAHn sfatlar olarak var. Drdnc mertebede ise, hi bir varln zat yok. lla var ama ancak ALLAHn zat ile var. Tevhid-i efal Tevhid-i esma Tevhid-i sfat Tevhid-i zat

la faili illallah la mevcude illallah, la mevsfe illallah, la ilahe illallah. .

Cenab- Hak bizlere la ilahe illallah hkmn zat ve sfatlar itibariyle bildirmi. Efal ve esma yollu tevhidini idrak edemezsek gerek kelime-i tevhidi idrak etmemiz ok g olacaktr. Mevlam izin verirse daha sonra hazrlamakta olduum Kelime-i tevhid isimli bal bana bir kitabmz olacaktr. Orada bu konuda ok geni izahat verilecektir. Burada bu kadar ile yetiniyorum. Cenab- Hak idrak ve fehmimizi arttrsn. Ezan- Muhammednin darda okunuu zahiri davet, ieride okunuu batn davettir. Baz yrelerde kametin tekli okunuu, dta okunanlarn her ynyle idrak edildiini, bunlarn artk tekrarlanmaya gerek kalmadn, tek okunduu halde gerek manalarnn anlaldn ifade etmektedir. Bir baka ynden de bakarsak, ezan dardaki mslmanlar camiye, camidekileri gnle, gnlde olanlar da gerek manas ile ALLAHa davet etmektir. Kim ki bu davetleri sras ile duyar, tatbik edip uyar, ite gerekten kendini bulup kurtulua erenlerden olur. ALLAH c.c. cmlemize Ezan- Muhammedinin gerein! idrak edip, fehim ve yaantsn versin. Amin. Cabir b. Abdullah (Ensari) Radiyallahu anhmadan, yle demitir: Raslllah (S.A.V.) buyurdu ki: Her kim ezan iittii zaman, allahmme rabbe hazihid davetit tammeti ves salatil kaimeti ati seyyidena muhammedenil vesilete
81

vel fadilete ved deracetir rafiate (ved derecetel vasate) vebash mekamen mahmuden ellezi veadteh inneke la tuhliful miad. Derse, kyamet gnnde efeatim ona helal olsun. Trkesi; ey u tamam davetin ve hazr namazn Rabb olan ALLAHm Muhammede vesileyi, fazileti, ve yksek dereceyi ver. Ona vaad ettiin len makarnagnder.bhesizkisenvadindeduransn. Hazret-i Raslllahn efaatna hangi insan nail olmak istemez ki ALLAH c.c. cmlemize onun efaatim nasib etsin. Amin Eer gerekten onun efaatna nail olmak istiyorsak elbette ki gereini yerine getirmemiz icap edecektir. Ezan- Muhammedi blmn burada bitiriyorum, sizler muhakkak ki bu yazlarn fevkinde ondan feyiz alyorsunuzdur. Cenab- Haktan daha da ziyadeletirmesini niyaz ederim. almak bizden, tevfik ve yardm ALLAHtan dr.

NECDET ARDI TEKRDA (04.09.1995)

KTABIN YAZARI 1938 senesinde Tekirdanda ocuklu bir ifti ailesinin ortanca ocuu olarak dnyaya geldi. lkokulu bitirince terzilik mesleine yneldi. Bu arada eitimini zel olarak gelitirmeye alt. O zamann eski cami imam ve Kuran kursu retmeni olan Muhterem Hafz Behet Toy Hocaefendiden Kuran ve tecvit dersleri ald. Ayn senelerde iftlikn camii imam olan Muhterem Ahmet Elita Hocaefendiden arapa ve tefsir dersleri almaya balad.
82

Onsekiz yalanna geldiinde Marifetullah ALLAH BLGSnl renmeyi iddetle artzulamaya balad. Bu arada aratrmalarn srdrrken, bir vesile ile zamann byk alimi ve mutasavvufu Muhterem Mehmet Hazmi Tura Efendinin sohbetlerine katlmaya balad. Kendisi Beyazt Camiinde Mesnevi okutur ve de Sleymaniye Ktphanesinin mdrln yapmakta idi. Zatndan byk feyz ve bigller ald. Vefatndan sonra yerine geen hallfesi Mehmet Nusret Tura Efendiye intisab etti ve onun yannda uzun seneler tasavvuf almalar yapt. Mehmet Nusret Efendi zamann ok yce insanlanndan tasavvuf bilgini, hak a, Peygayber tutkunu bir zat idi. 1977 senesinde kendinde bulunan maddi manevi emanetleri ve grevini yazarmza devretti. Ksa bir sre sonra da Ahirete intikal etti. ALLAH gani gani rahmet eylesin... Ayrca birok Arif ve Kamil zatlarla da grt. 1964 senesinde evlendi, iki erkek ocuu var. Halen hem tasvvufla hem de terzilikle uramaktadr. Yaynlanm yedi kitab vardr. Kitaplar Gnlden Esintiler bal ile kmaktadr. Daha birok kitab yaymlamaya hazrlyor. ALLAH c.c. cmlemize dnya ve ahiret ilerinde kolaylklar versin.

83