ISTORIJA PRAVNIH INSTITUCIJA

I RADNA NEDELJA UVOD

ZATO UIMO PRAVNU ISTORIJU?

Mejtland, pravni istoriar (F.W.Maitland)

Engleski pravnik koji ne mari i ne zna nita o drugim pravnim sistemima sem svog, teko moe razumeti ideju prava i pravne istorije

Kia, predstavnik kole elegantne jurisprudencije (Cujas)

Sine Historia caeca est iurisprudentia- Bez istorijskog pristupa pravna nauka je slepa

Arnold Tojnbi, istoriar (Arnold Toynbee)

...Istorijske lekcije nisu kao astroloki horoskop, one treba da budu ono to je mapa za moreplovca.

Latinska poslovica

Historia est magistra vitae

Kakva nam saznanja prua pravna istorija?

Korienje vekovnog iskustva kako bismo shvatili pravne sisteme u kojima ivimo Razumevanje savremenih pravnih sistema kroz procese njihovog nastanka Uoavanje tendencija razvoja prava u svetu koje imaju opti karakter, koje su zajednike za vie drava Sagledavanje budueg razvoja prava i drave kroz razumevanje istorijskog konteksta u kojem je nastajalo Pravne i dravne institucije nisu se razvijale izolovano u nacionalnim okvirima

Kako je nastala pravna istorija?

Glosatori (od XI do XVI veka)

kola elegantne jurisprudencije (XVI vek)

kola prirodnog prava (XVII i XVIII vek) Istorijskopravna kola (XIX vek)

GLOSATORI
Intenzivni

razvoj privrede i gradova u XI veku Potreba za pravnim sistemom koji podrava robnonovanu proizvodnju i privatnu svojinu Recepcija rimskog prava (Corpus iuris civilis) Profesori prava na univerzitetima u Italiji (Bolonja) Glossae marginales i glossae interlineares

KOLA ELEGANTNE JURISPRUDENCIJE

Povratak izvorima i utvrivanje porekla pojedinih normi i pravnih ustanova Prvo izdanje bez glosa (glossae) Corpus iuris civilisa (Littera Gothofrediana, 1583) Nastanak pojmova: istorija prava (historia iuris), istorija zakona (historia legum) Istorijska disciplina: pravne starine (antiquitates iuris) Najpoznatiji predstavnik : ak Kia (Jacques Cujas)

KOLA PRIRODNOG PRAVA

PRIRODNO PRAVO (ius naturale)-univerzalno pravo koje vai za sve narode i sva vremena Shvatanje o rimskom pravu kao o pisanom razumu (ratio scripta) Najpoznatiji predstavnik: Hugo Grocijus i njegovo delo O pravu rata i mira (De iure belli ac pacis, 1625) revolucionarna kola

ISTORIJSKOPRAVNA KOLA

Konano formiranje OPTE PRAVNE ISTORIJE Reakcija na kolu prirodnog prava Negiranje postojanja optevaeeg, univerzalnog prava narodni duh svaki narod ima svoje specifino pravo Predstavnici: Savinji, Fihte, Valtazar Bogii (Opti imovinski zakonik za Crnu Goru, 1888)

ISTORIJA PRAVNIH INSTITUCIJA

ta znai pojam: institucija? Koje vrste institucija postoje u pravnoj nauci? U kakvom su odnosu sledei pojmovi: Pravna institucija Pravna grana Pravna oblast Pravni sistem Pravne porodice

PRAVNA INSTITUCIJA
Skup pravnih normi koje se odnose na jedan istovetni drutveni odnos ili grupu istovrsnih odnosa. Primeri:
SVOJINA, BRAK, UGOVOR, DRAVLJANSTVO...

PRAVNA GRANA
Skup vie pravnih ustanova koje reguliu niz srodnih vrsta drutvenih odnosa po istim naelima. Primeri:
GRAANSKO PRAVO, KRIVINO PRAVO, USTAVNO PRAVO, UPRAVNO PRAVO...

PRAVNA OBLAST
Pravne oblasti ine pravne grane grupisane po razliitim kriterijumima. Primeri:
UNUTRANJE I MEUNARODNO PRAVO, JAVNO I PRIVATNO PRAVO, MATERIJALNO I PROCESNO PRAVO

PRAVNI SISTEM
Nacionalni

pravni sistem Veliki pravni sistemi

PRAVNE PORODICE
Pojam je rezultat podele, odnosno grupisanja svih nacionalnih pravnih sistema u svetu u vee celine na osnovu njihovih zajednikih karakteristika, istorijskih okolnosti nastanka, pravne tradicije... KOJE SU TO GLAVNE PRAVNE PORODICE U SVETU?

PRAVNE PORODICE-nastavak
Osnovna podela: Civil law evropsko-kontinentalni pravni sistem (sistem civilnog prava) Common Law anglosaksonski pravni sistem (sistem precedentnog prava)

*Svrstavanje ostalih nacionalnih pravnih sistema u svetu koji ne spadaju u prethodne dve grupacije razlikuju se od autora do autora

KAKO DOLAZIMO DO SAZNANJA O PRAVNOJ PROLOSTI?

IZVORI SAZNANJA
Izvori saznanja u pravnoj istoriji (istorijskopravni izvori):

Arheoloki izvori Literarni izvori Pravni spomenici