Bab 1Kedudukan Strategik Mendorong Penguasaan British 2.1.

1 Pertapakan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) di Pulau Pinang: i. Pulau Pinang menjadi pangkalan SHTI kedudukan di tengah-tengah laluan perdagangan pelabuhan (pelabuhan persinggahan/pangkalan tentera/pusat pengumpulan barang) ii. Kedaulatan Kedah tercabar mengamalkan dasar pintu maju menjadi pusat perdagangan antarabangsa iii. Ancaman Bugis perebutan takhta - lantik Tunku Abdullah menjadi pewaris - kerabat diraja berpakat dengan orang Bugis menentang Sultan Muhammad Jiwa *sebab: Tunku Abdullah bukan anak gahara Sultan Muhammad Jiwa berundur ke Kangar - *sebab: Raja Haji yang memimpin tentera Bugis menyerang dan menawan Kuala Kedah serta Alor Setar - meminta bantuan Firma Jourdain and de Souza (ancaman Bugis/ancaman Siam dan Burma/penentangan kerabat diraja Kedah) iv. Ancaman Siam *punca: Kedah berhenti penghantaran bunga emas ke Siam - *akibat: Siam berpunca semula dan menuntut bunga emas, wang, dan tenaga manusia sultan ingin memelihara kedaulatan negeri Kedah dan kesejahteraan rakyat - meminta bantuan SHTI - menawarkan Pulau Pinang kepada SHTI SHTI mahu menjaga kepentingan perdagangannya dengan Siam *anak gahara - anak raja yang dilahirkan oleh isteri sultan yang berketurunan raja. 2.1.2 Tipu Helah Francis Light Bagi Mendapatkan Pulau Pinang: i. Perjanjian Inggeris-Kedah 1786 SHTI membantu Kedah sekiranya Kedah diserang oleh musuh SHTI tidak boleh melindungi musuh Kedah SHTI akan membayar sebanyak 30000 dolar Sepanyol setahun kepada sultan sebagai pampasan (Sultan AbdullahFrancis Light) - *faktor: bimbang kepentingan perdagangan terjejas kerana dasar monopoli Belanda/SHTI sukar untuk menolak tawaran Sultan Abdullah - *akibat: Francis Light menduduki Pulau Pinang dengan syarat beliau mesti member bantuan ketenteraan apabila diperlukan/bermulanya penjajahan British di Tanah Melayu/Pulau Pinang dinamakan Prince of Wales Island/petempatan mereka dinamakan Georgetown sepena nama Raja England, King George III. ii. Kemungkiran janji Siam menakluki Patani dan mengancam Kedah SHTI enggan memberi bantuan

 *sebab : tidak terlibat dalam perjanjian/menjaga kepentingan perdagangan dengan Siam mendesak Francis Light meninggalkan Pulau Pinang Francis Light menawarkan bayaran ganti rugi *akibat: Sultan Abdullah meminta bantuan daripada Riau, Siak, dan Selangor menyerang Francis Light/Francis Light meminta tentera British menyerang kubu Sultan Kedah Sultan Abdullah tewas Perjanjian Persahabatan dan Keamanan Inggeris-Kedah (1/5/1791) - SHTI menduduki Pulau Pinang dengan rasmi - SHTI membayar sebanyak 6000 dolar Sepanyol kepada sultan - George Leith dilantik menjadi Gabenor Pulau Pinang yang pertama (Sultan AbdullahSHTI) *dasar monopoli penguasaan sepenuhnya terhadap sesuatu barangan perdagangan atau perkhidmatan dalam pasaran tertentu oleh seseorang atau sesebuah firma 2.1.3 SHTI Mengambil Seberang Perai: i. Kepentingan Seberang Perai benteng untuk mempertahankan serangan terhadap Pulau Pinang dan tanah besar sesuai untuk bercucuk tanam bagi menampung keperluan makanan di Pulau Pinang Sultan Dziauddin memerlukan bantuan ketenteraan Perjanjian Persahabatan dan Perikatan 1800 (Jun 1800): - Sultan Kedah menyerahkan Seberang Perai - SHTI akan membayar 10000 dolar Sepanyol setahun bagi Pulau Pinang dan Seberang Perai (Sultan DziauddinGabenor George) - *akibat: Seberang Perai dinamakan Province Wellesly/tidak diberi bantuan ketika diserang Siam (November 1821)/Kedah ditakluki oleh Siam ii. Perjanjian Burney 1826 (Jun 1826) British mengiktiraf ketuanan Siam terhadap Kedah Sultan Kedah, Sultan Ahmad Tajuddin II tidak dibenarkan tinggal di Kedah, Pulau Pinang, Seberang Perai, Perak, Selangor dan Burma British tidak akan membantu sultan Kedah menyerang Siam dna jajahan takluknya British akan menghantar balik sultan Kedah yang berlindung di Pulau Pinang ke Kedah, dan Kedah hendaklah membayar ufti bunga emas kepada Siam Siam mengiktiraf pendudukan British di Pulau Pinang dan Seberang Perai. (Raja Siam [Rama III]Henry Burney) 2.1.4 Pertapakan SHTI Di Singapura: i. Kegagalan memajukan Pulau Pinang *faktor: kedudukan yang jauh di utara Selat Melaka/kebanyakan kapal dagang berdagang di Betawi, Riau dan Lingga *akibat: mengambil kesempatan menguasai Melaka dan Betawi semasa Perang Napolean

 selepas Perang Napolean - British memulangkan Melaka dan Betawi - British dikenakan cukai yang tinggi - British diberikan layanan buruk di Betawi Stamford Raffles mencari pelabuhan baru tetapi gagal - Palembang - Acheh - Riau ii. Singapura Raffles ingin mendapatnya sebahagian daripada wilayah Johor dapat mengawal Selat Melaka dan Selat Sunda sesuai menjadi pelabuhan bebas dan pengkalan bagi menyaingi pelabuhan Belanda di Betawi menyekat kuasa monopoli Belanda di Kepulauan Melayu pemerintah Johor, Sultan Abdul Rahman berada di bawah pengaruh Belanda iii. Taktik Raffles mengambil Singapura mendarat di Singapura (12/1/1819) Perjanjian antara Temenggung Abdul Rahman dengan Stamford Raffles (30/1/1819) - SHTI noleh mendirikan loji di Singapura - SHTI bersetuju melindungi Temenggung daripada ancaman dalam dan luar negeri - SHTI akan membayar sebanyak 3000 dolar Sepanyol setahun kepada Temenggung - SHTI tidak membernarkan Temenggung membuat hubungan dengan Negara Barat yang lain *punca: Temenggung Abdul Rahman dipaksa tandatangan kerana bimbang diserang oleh Raffles tidak sah kerana tidak mendapat persetujuan daripada Sultan Johor *akibat - Raffles menghidupkan semula masalah perwarisan takhta - memperalatkan Tengku Hussein yang tidak ditabal sebagai sultan - menjemput Tengku Hussein ke Singapura untuk ditabalkan Sultan Johor - Sultan Hussein mengiktiraf perjanjian awal 30 Januari 1819 (6/2/1819) - SHTI bertapak secara rasmi - Johor mempunyai dua orang sultan Perjanjian 7 Jun 1823 - sultan menerima bayaran sebanyak 1500 dolar Sepanyol dan temenggung menerima 800 dolar Sepanyol setiap bulan - sultan dan temenggung tidak berhak menerima atau mengutip cukai dari tongkang Cina - SHTI berkuasa di seluruh pulau Singapura dan pulau-pulau yang berdekatan dengannya kecuali kawasan atau pulau kediaman sultan dan temenggung - undang-undang British dikuatkuasakan

2.1.5

2.1.6

(Sultan Hussein dan Temenggung Abdul RahmanStamford Raffles) - membolehkan SHTI berkuasa di seluruh Singapura dan pulaupulau yang berdekatan (7/6/1823) Perjanjian 2 Ogos 1824 - Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman menyerahkan Singapura kepada SHTI buat selama-lamanya - Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman hendaklah membenarkan pedagang-pedagang bebas berdagang di Johor dan wilayah takluknya - Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman atau warisnya boleh menetap di tanah milik baginda di Singapura atau berpindah dari Singapura (Sultan Hussein dan Temenggung Abdul RahmanJohn Crawfurd) *akibat: Singapura diserahkan secara rasmi kepada British/Temenggung Abdul Rahman diarahkan memindahkan pusat pentadbirannya dari Kuala Sungai Singapura ke Teluk Belanga dengan alas an untuk memajukan Singapura pusat pemerintahan Johor dipindahkan ke Johor Bahru (*faktor: SHTI mengambil tanah-tanah di Kampung Gelam dan Teluk Belanga Perpecahan Kepulauan Melayu: i. Punca Belanda mendakwa Singapura di bawah lingkungan pengaruhnya Belanda bimbang perdagangan di Betawi terjejas British enggan menyerahkan Singapura Perjanjian Inggeris-Belanda (17/3/1824) - Belanda mengiktiraf petempatan British di Singapura - Belanda berjanji tidak akan membuka petempatan baru di Tanah Melayu - British menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda, sementera Belanda menyerahkan Melaka kepada British - British berjanji tidak akan membuka petempatan baru ke selatan Singapura (BelandaBritish) ii. Akibat terbahagi kepada dua kawasan pengaruh - Semenanjung Tanah Melayu dan Singapura (British) mendapat peluang untk meluaskan pengaruhnya di Semenanjung Tanah Melyu tanpa gangguan dapat menguasai Selat Melaka dan Selat Sunda - Kepulauan Riau dan Lingga (Belanda) perpecahan Kerajaan Johor - British (Johor/Singapura) - Belanda (Kepulauan Riau/Lingga) Penubuhan Dan Pentadbiran Negeri-negeri Selat (NNS): i. Negeri-negeri Selat (NNS) tiga negeri - Pulau Pinang (Leftenan Gabenor) - Melaka (Residen) - Singapura (Residen)

 menyeragamkan pentadbiran dan menjimatkan perbelanjaan diketuai oleh Gabenor (menerima arahan daripada Gabenor Jeneral di India) Gabenor dibantu oleh Residen Konsuler dalam pentadbiran ii. Gabenor Jeneral British menggubal semua dasar dan undang-undang NNS saudagar tempatan dan penduduk tidak puas hati (seolah-olah tanah jajahan India) merayu agar memindahkan pentadbiran ke London *akibat: diisytiharkan sebagai tanah jajahan British/bawah tanggungjawab Pejabat Tanah Jajahan di London (1/4/1867) sebuah Majlis Perundangan ditubuhkan bagi NNS meluluskan undan-undang sendiri iii. Faktor pemindahan pentadbiran NNS dari India ke London (1867) SHTI di India tidka mengambil berat tentang kebajikan NNS NNS membantah cadangan menghapuskan taraf pelabuhan bebas di Singapura kedatangan imigran Cina ke NNS tidak terkawal (mereka menubuhkan kongsi gelap dan sering melakukan kekacauan pengenalan Akta Mata Wang 1855 menyebabkan mata wang dolar Sepanyol digantikan dngan mata wang rupee India (menyebabkan perugian para pedagang kerana nilainya yang rendah penduduk tempatan membantah tindakan kerajaan British menjadikan NNS sebagai tempat buangan banduan Bab 2Kekayaan Hasil Bumi Mendorong Campur Tangan 2.2.1 Dasar Campur Tangan British Di Negeri-negeri Melayu: i. Dasar Campur Tangan British melibatkan diri secara langsung dalam pentadbiran di Negeri-negeri Melayu ii. Faktor Campur Tangan kekayaan hasil bumi di Negeri-negeri Melayu - Perak (bijih timah) - Pahang (emas) - Selangor (bijih besi) - Negeri Sembilan (arang batu) revolusi perindustrian - memerlukan bijih timah yang berterusan perusahaan mengetin makanan tempat memasarkan hasil keluaran kilang British pembukaan Terusan Seuz dan penciptaan kapal wap - memendekkan jarak perjalanan (dari jarak 12400 batu ke 8000 batu) - mempercepat perjalanan - membawa muatan kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lain - Belanda (Hindia Timur/Indonesia) - Perancis (Indochina) - Sepanyol (Filipina)

British takut kepentingan negeri-negeri Melayu terancam terutamanya oleh Perancis pertukaran kerajaan British - parti Konservatif menang manakala Parti Liberal kalah - parti Konservatif menukar dasar ke campur tangan desakan para pedagang - pertelingkahan di kalangan pembesar - pergaduhan kongsi gelap Cina - menyebabkan perugian pedagang - 243 orang pedagang NNS menulis surat kepada Setiausaha Tanah Jajahan British, Lord Kimberly 2.2.2 Keadaan Di Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Dan Pahang Memberi Peluang Campur Tangan British: i. Perak masalah perwarisan takhta - Raja Ismail (Raja Bendahara) dilantik menjadi sultan - ditentang oleh Raja Abdullah (Raja Muda) dan Raja Yusuf (Raja Di Hilir) - Raja Abdullah disokong oleh pembesar di hilir Perak (Dato Maharajalela/Raja Sagor) - Raja Abdullah tidak dilantik kerana tidak hadir upacara pemakaman Sultan Ali pergaduhan kongsi gelap - kaya dengan bijih timah di Kelian Pauh/Kelian Bharu - Long Jaafar membawa masuk buruh Cina - pergaduhan kongsi gelap Cina (Ghee Hin/Hai San) Perang Larut - diselesaikan oleh Menteri Larut (Ngah Ibrahim) melantik Timbalan Pesuruhjaya Polis NNS (Kapten Speedy) menamatkan kekacauan di Larut - *akibat: menjejaskan perusahaan bijih timah perlantikan sultan - Sultan Ismail (hulu Perak) - Raja Abdullah (hilir Perak) meminta bantuan British mengiktirafnya sebagai Sultan Andrew Clarke (Gabenor NNS) mengambil kesempatan menguasai Perak Perjanjian Pangkor (20/1/1874) [di atas kapal British, H.M.S. Pluto] - Raja Abdullah diiktiraf sebagai sultan Perak - Raja Ismail diakui sebagai Raja Muda - Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihati baginda dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agam Islam dan adat istiadat Melayu - Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak - Residen, Penolong Residen, sultan dan pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul Perak - Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut dan menerima seorang Penolong Residen

Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak menjemput kehadiran - pemimpin-pemimpin kongsi gelap Cina Ghee Hin/Hai San (Kapitan Chung Ah Kwee) - pembesar-pembesar Melayu (Raja Abdullah/Ngah Ibrahim/Dato Sagor) Sultan Ismail tidak hadir kerana lewat menerima surat jemputan *akibat : penguasaan British secara langsung dalam pentadbiran dan ekonomi Perak Sistem Perwarisan Takhta Perak: Sultan => Raja Muda => Raja Bendahara => Raja di Hilir *Seseorang anak raja perlu memegang tiga jawatan iaitu Raja di Hilir, Raja Bendahara dan Raja Muda sebelum berhak ditabal menjadi sultan ii. Selangor masalah kerabat diraja - Sultan Abdul Samad (1857) - berkuasa di Langat ditabal Sultan Perang Klang (perang saudara) - Raja Sulaiman mangkat - Klang diserahakn kepada Raja Abdullah - Raja Mahadi (putera Raja Sulaiman) tidak puas hati - Raja Abdullah membawa masuk buruh-buruh Cina untuk memajukan perlombongan bijih timah - perlombongan bijih timah dibuka di Kuala Lumpur dan Ampang - menjadi pusat pengeluaran bijih timah - Klang menjadi rebutan dan perbalahan - Raja Mahadi ingin menguasai Klang Kesudahan Perang Klang - merebak ke daerah-daerah yang lain - bertambah buruk apabila pelombong Cina terlibat - perdagangan di Selangor terjejas - Sultan Abdul Samad melantik Tengku Kudin (menantu baginda) untuk menamatkan Perang Klang - Tengku Kudin tidak diterima oleh pembesar-pembesar Selangor termasuk Raja Mahadi kerana beliau bukan anak negeri Selangor - Tengku Kudin meminta bantuan dari luar termasuk British campur tangan British - mendesak Sultan Abdul Samad agar menerima Residen British tetapi gagal - British terus mencari alasan - insiden yang berlaku member peluang kepada British kapal perang British H.M.S. Rinaldo dirompak dalam perjalanan dari Pulau Pinang ke Melaka berdekatan dengan Langat rumah api yang dibina oleh British yang terletak di Tanjung Rachado diserang - Residen-J.G. Davidson/Penolong Residen-Frank Swettenham

*Tanjung Rachado dulunya merupakan wilayah pentadbiran kerajaan Selangor, kini dikenali sebagai Tanjung Tuan dalam pentadbiran Negeri Sembilan iii. Sening Ujong pertelingkahan pembesar-pembesar - kaya dengan bijih timah - pemerintah Sening Ujong (Dato Kelana Syed Abdul Rahman) - pembesar berpengaruh Sungai Ujong (Dato Bandar Kulop Tunggal) perebutan Sungai Linggi - jalan perhubungan utama ke pelabuhan - pembesar yang menguasai Sungai Linggi akan memperoleh pendapatan lumayan daripada pungutan cukai sungai tersebut - Dato Kelana merasakan kedudukannya tidak terjamin kerana Dato Bandar mendapat sokongan kuat daripada penduduk tempatan dan pelombongpelombong Cina - *akibat: Dato Kelana meminta British untuk mengukuhkan kedudukannya Campur Tangan British - Perjanjian 1874 antara Dato Kelana dengan British Dato Kelana diiktiraf sebagai pemerintah Sening Ujong British berkuasa penuh memungut cukai di Sungai Linggi Seorang Residen British bernama P.J. Murray ditempatkan di Sening Ujong - *akibat: Dato Bandar tidak mengiktiraf perjanjian dan menentang British mengutip cukai - bagi menjaga kepentingan ekonomi, British member bantuan tentera kepada Dato Kelana - Dato Bandar ditewaskan dan dibuang negeri ke Singapura penguasaan British terhadap Sening Ujong - menggunakan cara menempatkan pegawai Majistret dan Pemungut Hasil - Rembau (1883) - Jelebu (1886) - Sri Menanti (1889) - semua daerah disatukan menjadi Negeri Sembilan - Martin Lister (Residen) (1895) - Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antah (Yamtuan Seri Menanti) ditabal sebagai Yang Dipertuan Besar Negeri Sembilan iv. Pahang ciri-ciri - tidak kaya seperti negeri-negeri Melayu yang lain - namun British ingin menguasai Pahang untuk menghalang kuasa Eropah lain bertapak di negeri-negeri Melayu - kuasa Eropah yang lain bersaing mencari tanah jajahan di Asia Tenggera (Perancis/Rusia/Jerman) kegigihan Sultan Ahmad - tidak mahu Pahang hilang kedaulatan - mencontohi tindakan Sultan Johor (Sultan Abu Bakar) dalam membangunkan Pahang

membawa masuk pelabur-pelabur Eropah untuk memajukan Pahang *akibat: British tidak senang akan Pahang kerana akan menjejaskan kepentingan mereka Ketidaksenangan British - Frank Swettenham dan Federick Weld (Gabenor NNS) memujuk Sultan Ahmad menerima Residen British (1886) tetapi gagal - British mendapatkan bantuan Sultan Johor (Sultan Abu Bakar) untuk memujuk Sultan Ahmad - *akibat: Hugh Clifford dilantik sebagai wakil British (1887) 2.2.3 Residen Menggugat Kuasa Sultan dan Pembesar: i. Perlantikan Residen Residen Perak J.W.W. Birch Residen Selangor J.G. Davidson Residen Negeri Sembilan Martin Lister Residen Pahang J.P. Rodger ii. Sebab-sebab memaksa menerima nasihat - Residen menasihati sultan dalam semua perkara pentadibiran kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adast istiadat Melayu - nasihat Residen mesti dipatuhi dan dilaksanakan mengamibil alih pungutan cukai - Residen mengambil alih kuasa dan hak memungut cukai yang selama ini dipegang oleh sultan dan pembesar - pungutan cukai akan diambil alih oleh Pegawai British iaitu Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil menguasai pentadbiran - pelaksaan Sistem Residen menyebabkan sultan dan pembesar kehilangan kuasa kerana Residen yang menjalankan semua urusan pentadbiran negeri mencampuri adat - Timbalan residen mengahapuskan amalan perhambaan dianggap melampaui bidang kuasa mereka - bagi sultan dan pembesar, amalan perhambaan merupakan adat turuntemurun dalam masyarakat Melayu tradisional 2.2.4 Pengukuhan Kuasa British Melalui Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB): i. Sistem Residen pemerintahan British secara tidak langsung pelaksanaan tidak teratur Residen tidak diberikan panduan yang jelas untuk menjalankan tugas *akibat: Residen menjadi terlalu berkuasa pentadbiran di setiap negeri tersebut tidak seragam penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu atau Persekutuan (1896) *persekutuan gabungan beberapa buah negeri di bawah satu unit pentadbiran, unit pentadbiran kerajaan persekutan dibahagikan kepada dua iaitu kerajaan pusat dan kerajaan negeri ii. Faktor lain bagi penubuhan NNMB

 krisis kewangan Pahang - pembelanjaan negeri meningkat kerana Pahang terpaksa menanggung banyak hutang akibat kebangkitan rakyat menentang pihak British - oleh itu, jika digabungkan dengan negeri yang kaya seperti Perak dan Selangor, masalah ini dapat diringankan perkongsian perkhidmatan pakar - menjimatkan bayaran perkhidmatan pakar seperti jurutera, juruukur dan doktor sistem perhubungan - sistem perhubungan seperti jalan raya dan landasan kereta api antara negeri Melayu dapat dimajukan faktor keselamatan - mengukuhkan kekuatan dan pertahanan ketenteraan Perjanjian Persekutuan 12/6/1895 - raja-raja bersetuju menggabungkan negeri mereka menjadi sebuah persekutuan yang akan dikenali sebagai Negeri-Negeri Melayu Bersekutu - raja-raja bersetuju menerima seorang pegawai British sebagai Residen Jeneral - raja-raja bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu - raja-raja bersetuju membantu negeri-negeri yang memerlukan bantuan mengikut nasihat kerajaan British - Residen Jeneral bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri-Negeri Selat yang juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu ditandatangani dan dikuatkuasakan (1/7/1896) Negeri Sembilan/Perak/Selangor/Pahang disatukan pusat pentadbiran persekutuan terletak di Kuala Lumpur dan diketuai oleh Residen Jeneral Frank Swettenham telah dilantik sebagai Residen Jeneral yang pertama (1896-1900) kemudian menjadi Pesuruhjaya Tinggi NNMB (1909-1903) *Struktur Pentadbiran NNMB: Pesuruhjaya Tinggi British => Residen Jeneral => Residen (Gabenor NNS di Singapura) (berpusat di Kuala Lumpur) (Perak/Selangor/ Negeri Sembilan/Pahang) 2.2.4 Pembentukan Persekutuan Mencabar Kewibawaan Sultan: i. Akibat Selepas Pembentukan Persekutuan kuasa sultan tergugat - kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri diambil alih oleh Residen Jeneral penubuhan jabatan-jabatan - jabatan kehakiman/kewangan/perhubungan/perkhidmatan awam - diketuai oleh pegawai British - perlingabatan orang Melayu dalam jabatan tersebut terhad Residen Jeneral bertanggungjawab dalam cukai eksport/kewangan/pentadbiran ii. Ketidakpuashati sultan-sultan (NNMB)

iii.

*Durbar (istana raja) perjumpaan atau persidangan umum yang diadakan oleh raja negeri berkenaan perbincangan tertumpu kepada hal ehwal, adat, agam Islam dan kebajikan orang Melayu asas kepada kewujudan Majlis Persidangan Raja-raja Melayu yang ada pada hari ini Bab 3-Negeri-negeri Malyu Utara dan Johor Benteng Keselamtan British 2.3.1 Negeri-negeri Melayu Utara Penampan Keselamatan British di Johor: i. Zaman Imperialis Baru Perancis/Jerman/Amerika Syarikat/Rusia bersaing mendapatkan bahan mentah mencari tanah jajahan ii. Persaingan Perancis - berminat meluaskan kuasa ke Lembah Menara Chao Phraya - merancang membina terusan di Sengenting Kra Jerman - berusaha mendapatkan Pulau Langkawi Amerika Syarikat - ingin bertapak di Terengganu/Pulau Redang Rusia - berusaha menduduki Ujung Salang Zaman Imperialis Baru - zaman kuasa besar bersaing untuk menguasai tanah jajahan di benua Asia dan Afrika pada akhir abad ke-19 iii. Kebimbangan British menhalang siam daripada menyerahkan atau membenarkan mana-mana kuasa lain bertapak di selatan Siam Perjanjian Sulit (6/4/1897) - Siam tidak akan menyerahkan Kedah/Kelantan/Terengganu/Perlis kepada mana-mana kuasa lain tanpa izin British

diselesaikan dengan British menubuhkan Durbar atau Persidangan Raja-raja Melayu (1897) ahli-ahli Durbar (Pesuruhjaya Tinggi/Raja-raja Melayu/Residen Jeneral/4 orang Residen) durbar yang pertama di Kuala Kangsar, Perak, 1897 Durbar kedua Kuala Lumpur (1903) Sultan Perak (Sultan Idris) (1887-1916) - mengkitrik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral dan mendesak agar kuasa-kuasa raja-raja Melayu dikembalikan - mendesak agar bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan ditambah dan dilantik ke jawatan yang lebih tinggi - mengiktiraf bahasa Melayu menjadi bahasa rasmi *kesan : British menggantikan Durbar dengan Majlis Mesyuarat Persekutuan (1909) jawatan Residen Jeneral digantikan dengan Ketua Setiauasaha menyerahkan semula kuasa mentadbir kepada Majlis Mesyuarat Negeri

British mengakui hak Siam ke atas negeri-negeri tersebut British akan membantu Siam jika diserang musuh *akibat: perjanjian tersebut gagal Sultan Kelantan telah memberikan konsesi tanah seluas 776996 hektar kepada Duff Development Company Sultan Terengganu menerima permohonan Amerika Syarikat untuk membuka petempatan di Pulau Redang membimbangkan British kerana kuasa besar lain akan bertapak di Tanah Melayu British menghalang kuasa Barat meluaskan kuasa Perjanjian Perisytiharan BritishSiam 1902 ditandatangani - *kesan: British mengiktiraf Negeri-negeri Melayu Utara diletakkan di bawah naungan Siam - beberapa orang warga British telah dilantik oleh kerajaan Siam sebagai penasihat sultan W. A. Graham (Kelantan) Meadowe Frost (Kedah) H. E. Duke (Perlis) - Kelantan dan Terengganu tidak dibenarkan memberi konsesi kepada kuasa asing pihak British Berjaya mengukuhkan pengaruh di Negeri-negeri Melayu Utara Tanah Melayu kerajaan Siam bersetuju menyerahkan Negeri-negeri Melayu Utara kepada pihak British Perjanjian Bangkok 1909 - Siam menyerahkan negeri Kedah, Perlis, Kelantan dan Terengganu kepada British - Siam tidak akan menyewakan mana-mana wilayahnya tanpa kebenaran British - British menyerahkan Hak Wilayah Asingan kepada Siam Raja-raja Melayu tidak dibawa berunding dan terpaksa akur dengan keputusan perjanjian tersebut *akibat: di Kelantan, Sultan Muhammad IV membantah penyerahan wilayah Tabal kepada Siam. Langkah ini menimbulkan perasaan tidak puas hati kira-kira 15000 penduduk Melayu di kawasan itu. Berikutan itu, sebilangan penduduk di Tabal telah berhijrah ke Kelantan kerana tidak mahu berada di bawah pemerintahan Siam Sungai Golok dijadikan sempadan antarabangsa British menyerahkan Tabal, sebuah daerah di Kelantan kepada Siam Siam menyerahkan wilayah Reman kepada Kelantan dan Perak Hak Wilayah Asingan hak yang diberi kepada konsul British di Bangkok bagi menjalankan kuasa perundangan ke atas warga negara British membolehkan rakyat British diadili mengikut sistem perundangan British dan tidak mengikut sistem perundangan Siam

2.3.2 i.

ii.

iii.

iv.

Penasihat British Mengancam Kedaulatan Negeri-negeri Melayu Utara: Kedah Sultan Abdul Hamid Halim Shah - tidak mengiktiraf perjanjian Bangkok - enggan menerima Penasihat British - *akibat: British tetap melantik George Maxwell sebagai penasihat British (1910) Tunku Mahmud (mengekalkan identiti negeri Kedah) - menggunakan bahasa Melayu dalam penulisan surat rasmi dan perundangan - surat rasmi tidak perlu ditapis - penggunaan calendar Hijrah - cuti umum pada hari Jumaat - keutamaan melantik orang Melayu dalam pentadbiran George Maxwell (menerapkan pengaruh Barat dalam pentadbiran Kedah) - menggunakan bahasa Inggeris dalam penulisan surat rasmi dan perundangan - surat rasmi ditapis oleh Penasihat British - penggunaan calendar Masihi - cuti umum pada hari Ahad - perlantikan pegawai British dalam pentadbiran Kedah Perbuatan George Maxwell - George Maxwell mengukuhkan kuasa dengan menyerapkan sistem pentadbiran Barat dalam pentadbiran Barat - *akibat: menimbulkan konflik dengan anggota Majlis Mesyuarat Negeri yang dipimpin oleh Tunku Mahmud - Tunku Mahmud Berjaya mengekalkan identiti negeri Kedah melalui tindakan mahkamah. Beliau menentang tindakan George Maxwell mengibarkan bendera Union Jack di kediamannya Perlis Raja Syed Alwi - membantah penyerahan negeri kepada British - enggan menerima Penasihat British tetapi tidak dihiraukan British Kapten Meadowe Frost - dilantik sebagai Penasihat British - menggubal undang-undang - memperkenalkan jabatan baru (Jabatan Hasil dan Cukai/Mahkamah Tinggi/Mahkamah Kecil) Kelantan Sultan Muhammad IV terpaksa menandatangani perjanjian dengan British bagi menempatkan penasihat British di Kelantan (1910) J. S. Mason - dilantik sebagai Penasihat British - kuasa mentadbir jajahan telah diambil alih oleh pegawai British - menguasai jabatan penting (Mahkamah Tinggi/Jabatan Polis/Pejabat Tanah) Terengganu Sultan Zainal Abidin III - tidak mengiktiraf Perjanjian Bangkok

menolak perlantikan Penasihat British menemui Pesuruhjaya Tinggi British di Singapura untuk membantah British tetap melantik W. L. Conlay sebagai wakil British Sultan Zainal Abidin III menggubal perlembangaan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Terengganu untuk memelihara kedaulatan dan kemerdekaan Terengganu Sultan Muhammad II - Sultan Zainal Abidin III mangkat (1918) - menggantikan Sultan Zainal Abidin III - didesak menandatangani perjanjian dengan British - *akibat: J. L. Humphreys (Penasihat British) - baginda turun takhta - British menguasai semua jabatan (Jabatan Kastam/Perubatan/Kerja Raya/Tanah dan Galian) kandungan perlembangan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Terengganu - sultan tidak boleh menyerahkan negeri Terengganu kepada mana-mana kuasa asing - mustahak ke atas raja bermesyuarat - hak raja dan menteri besai dalam memilih Jemaah Menteri 2.3.3 Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan British: i. Temenggung Daeng Ibrahim (1825-1862) berkhidmat di bawah Sultan Hussein dan Sultan Ali anak kepada Temenggung Abdul Rahman (menggantikannya) menjalankan pentadbiran dengan cekap dan mengasaskan pusat pentadbiran baru di Tanjung Puteri memajukan ekonomi Johor dengan menggalakkan kemasukan orang Cina dari singapura untuk mengusahakan lading lada hitam melalui Sistem Kangcu Perjanjian Persahabatan (03/1865) - Sultan Ali diiktiraf sebagai sultan Johor tetapi gelaran itu tidak boleh diwariskan kepada keturunan baginda - kawasan pemerintahan baginda adalah di wilayah Kesang (Sultan AliTemenggung Daeng Ibrahim) *Sistem Kangcu Sistem Kangcu telah diperkenalkan oleh Temenggung Ibrahim pada tahun 1833. Kancu berasal daripada perkataan Cina yang bermaksud Tuan Sungai. Melalui sistem ini, orang Cina diberikan surat kebenaran yang dikenali sebagai Surat Sungai yang menetap dan mengusahakan pertanian di tebing sungai. Kawasan perlandangan dikenali sebagai Kangkar atau Kaki Sungai. Setiap kangkar diketuai oleh seorang Kangcu yang memerintah dan memungut cukai. Tanaman yang diusahakan ialah lada hitam dan gambir. Cukai daripada hasil tanaman merupakan sumber pendapatan kerajaan Johor. ii. Sultan Abu Bakar [Bapa Pemodenan Johor] (1862-1895) naik takhta selepas kemangkatan ayahandanya (!862) diberi gelaran Datuk Temunggung Abu Bakar Seri Maharaja Johor sering ke Englang untuk mempelajari cara pentadbiran terbaik bagi membangunkan Johor memodenkan pentadbiran Johor dengan mengadakan Mahkamah/Perkhidmatan Pos/Jabatan Kerja Raya

menjaga kebajikan rakyat dengan membina sekolah/hospital/jalan raya menjamin keamanan negeri dengan memulakan pasukan polis dan tentera meneruskan Sistem Kangcu untuk memantapkan ekonomi Johor Johor antara pengeksport lada hitam dan gambir yang terbesar di dunia baginda mengisytiharkan perlembagaan negeri (Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor sabahagian daripada kandungan Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor sultan tidak boleh menyerahkan negeri Johor kepada kuasa asing Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan Anggota Majlis Mesyuarat Menteri hendaklah dilantik daripada orang Melayu dan bertanggungjawab menasihati sultan dalam pentadbiran negeri Ahli Majlis Mesyuarat Negeri hendaklah terdiri daripada rakyat Johor yang berperanan menggubal undang-undang Perjanjian Persabahatan antara Johor dengan British (1885) akibat: Johor diiktiraf sebagai negeri yang bebas dan berdaulat Maharaja Abu Bakar diiktiraf sebagai sultan Johor kedudukan sultan Johor lebih tinggi daripada Pesuruhjaya Tinggi di Singapura baginda boleh berhubung terus dengan kerajaan British di London tanpa melalui Pesuruhjaya Tinggi baginda berjaya menyekat penguasaan British terhadap Johor dengan hanya menerima seorang pegawai British yang bertugas sebagai Konsul dan bukannya Penasihat British *Ratu Great Britain telah mengurniakan gelaran Maharaja Johor kepada Sultan Abu Bakar. (1868) Sultan Ali daripada keturunan Bendahara mangkat. (1877) Maharaja Abu Bakar telah diiktiraf sebagai pemerintah Johor. Baginda menggunakan gelaran Sultan. (1885) iii. Dato Jaafar bin Muhammad digelar sebagai Datuk Bentara Setiausaha Kerajaan Johor ke-1 (1868) Menteri Besar Johor ke-1 (1882-1919) mewajibkan semua pegawai British yang berkhidmat di Johor memakai pakaian rasmi kerajaan Johor bagi memartabatkan bahasa Melayu, penggunaan bahasa ini dalam penulisan surat rasmi ke pejabat kerajaan diwajibkan demi menjaga maruah dan kedaulatan negeri, mengarahkan bendera British (Union Jack) dikibarkan lebih rendah daripada bendera negeri Johor iv. Dato Abdul Rahman bin Andak dianugerah igelaran Dato Seri Amar Diraja Setiausaha Sulit Sultan Johor (1885) Setiausaha Kerajaan Johor (1893-1909) berperanan dalam hal ehwal hubungan luar negeri bertanggungjawab mengawal hubungan Johor dengan British perintis kepada penubuhan Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan Bahasa Johor 1888 yang merupakan badan persuratan terulung di tanah air pada masa itu

Dato Muhammad Salleh bin Perang dianugerahi gelaran Dato Bentara Luar Ketua Jabatan Uur Ketua Jabatan Tanah Pesuruhjaya Polis (bertanggungjawab menjaga keamanan dan kestabilan negeri Johor) melukis peta pembangunan negeri Johor yang menunjukkan semua jalan dan Bandar yang akan dimajukan untuk memudahkan perancangan pembangunan (Muar/Endau/Segamat/Tongkak/Batu Pahat) vi. Dato Muhammad Ibrahim Munsyi digelar Dato Bentara Dalam dan Bapa Pendidikan Melayu Johor Ketua Jabatan Pendidikan Johor ke-1 (1883) (mendirikan banyak sekolah) Timbalan Menteri ke-1 (1893) mendesak supaya pendidikan diwajibkan kepada semua rakyat Johor vii. Johor di ambang penjajahan British strategi British untuk menguasai Johor bermula Perjanjian Persabatan 1885 apabila hal ehwal luar Johor diletakkan di bawah kawalan British British mengukuhkan pengaruh - menubuhkan Lembaga Penasihat Johor - menasihati sultan Johor supaya meminjam sebanyak 200000 dolar daripada NNS - membina landasan kereta api dari Johor ke Singapura - muslihat British untuk mengawal kewangan Johor - dikesan oleh Dato Abdul Rahman Andak - menggagalkan rancangan British dengan menasihati sultan British menyingkirkan Dato Abdul Rahman Andak - John Anderson (Gabenor NNS) mencadangkan Dato Abdul Rahman Andak dibersarakan dan dihantar ke London - *akibat Sultan Ibrahim terpaksa meminda Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor bagi membolehkan pihak British menjadi ahli dalam Majlis Mesyuarat Negeri - Douglas Campbell dilantik sebagai Penasihat British (1914) *Lembaga Penasihat Johor ditubuhkan di London (1886). Melalui Lembaga ini, sultan berhubung secara langsung dengan pejabat tanah jajahan di London. Badan ini dianggotai oleh orang British dan berfungsi menguruskan hubungan luar Johor serta menasihati sultan tentang hal-hal pentadbiran. Bab 4Kekayaan Ekonomi Sarawak Mendorong Penjajahan Keluarga Brooke: 2.4.1 Perpecahan Membuka Ruang Penjajahan: i. Sarawak kaya dengan bahan galian yang berharga (antinomy/emas) di bawah pengaruh Brunei (kurun ke-19) pembesar-pembesar tempatan dilantik oleh Brunei Pangeran Indera Mahkota sebagai wakil pemerintah Kesultanan Brunei di Sarawak Pangeran Indera Mahkota mengambil alih kuasa politik pembesar tempatan

v.

Pentadbiran Brunei terhadap Sarawak Sultan Brunei telah membahagikan Sarawak kepada beberapa daerah setiap daerah ditadbir oleh ketua tempatan di kalangan orang Melayu dan orang Dayak ketua tempatan digelar Menteri Darat/Temenggung/Orang Kaya mereka bertanggungjawab melaksanakan arahan dan memungut cukai iii. Pangeran Indera Mahkota mengambil pentadbiran/perdagangan antonomi dan emas daripada pembersar Melayu tempatan menguasai kekayaan dan mengukuhkan kawalannya terhadap Sarawak menambahkan hasil pendapatan - perkerja lombong (orang Bidayuh) tidak diberi upah - mengenakan cukai tinggi terhadap hasil (penduduk tempatan) - *akibat : penentangan orang Bidayuh dan orang Melayu bertujuan untuk membebaskan Sarawak daripada pemerintahan Kesultanan Brunei iv. Kegagalan Pangeran Indera Mahkota Pangeran Raja Muda Hashim dihantar oleh Sultan Brunei untuk membantunya menamatkan kebangkitan penduduk tempatan Pangeran Raja Muda Hashim meminta bantuan James Brooke melantik James Brooke sebagai Gabenor Sarawak sekiranya kebangkitan diselesaikan *Datuk Patinggi Ali ialah pembesar Sarawak yang memimpin orang Melayu menentang kezaliman Pangeran Indera Mahkota v. James Brooke bekas tentera SHTI yang pernah terlibat dalam peperangan di Burma melibatkan diri dalam perdagangan selepas bersara belayar dengan kapalnya Royalist dan berusaha mencari kawasan perdagangan (Tanah Melayu/Sarawak) berjaya menamatkan kebangkitan rakyat Sarawak Pangeran Raja Muda Hashim - tawaran jawatan Gabenor kepada James Brooke tidak akan mendapat persetujuan Sultan Brunei - melengahkan-lengahkan perlantikan James Brooke *akibat: James Brooke marah lalu membedil Bandar Kuching James Brooke menjadi Gabenor dan Raja Sarawak ke-1 (1841) Perjanjian (1841) - James Brooke memerintah negeri Sarawak dan menguasai segala hasilnya - James Brooke harus menghormati dan memelihara undang-undang dan adat istiadat orang Melayu (Pangeran Raja Muda HashimJames Brooke) vi. Perbuatan James Brooke menghadap Sultan Brunei (Sultan Omar Ali Saifuddin) bersama dengan angkatan tentera laut British dari Singapura yang ketuanya Edward Belcher mengesahkan kedudukannya baginda terpaksa mengiktiraf perjanjian 1841 kerana berasa bimbang

ii.

2.4.2

2.4.3

Perjanjian (1842) - Sultan Brunei menyerahkan Sarawak dari kawasan Tanjung Datu ke Sungai Samarahan dan menyerahkan segala hasil cukainya kepada James Brooke dan pewarisnya - James Brooke akan memebayar 3500 dolar setiap tahun kepada baginda - agama dan adat istiadat penduduk Sarawak tidak boleh diganggu - Sultan Brunei mengiktiraf James Brooke sebagai Raja Putih Sarawak (Sultan BruneiJames Brooke) *akibat: Sultan Brunei cuba menentang James Brooke dan pembesarpembesar sokongannya James Brooke menyerang Sultan Brunei dengan bantuan tentera laut British Sultan Brunei ditewaskan James Brooke diiktiraf sebagai Raja Sarawak yang merdeka dan mempunyai kedaulatan penuh ke atas Sarawak Keluarga Brooke Meluaskan Kuasa: i. 1853 penentangan (Saribas/Batang Lupar) Sultan Abdul Mumeim tidak dapat mengawal mengawal kebangkitan penyerahan tanah antara Sungai Samarahan dengan Sungai Rajang (1500 dolar/tahun) ii. 1861 masalah kekacauan (sepanjang Sungai Rajang) penyerahan Sungai Rajang (4500 dolar/tahun) iii. 1883 pembunuhan beberapa orang peniaga Sarawak oleh orang Murut di lembangan Sungai Trusan menyebabkan penyerahan kawasan itu (4500 dolar/tahun) iv. 1905 Charles Brooke memebeli Lawas daripada (Sultan Hashim Jalal-1885-1906) Keluarga Brooke Memantapkan Pentadbiran: i. Pentadbiran Brooke Sistem Pemerintahan Beraja - mendapatkan sokongan daripada penduduk tempatan penglibatan pemimpin tempatan - Datu Patinggi/Datu Bandar/Datu Temenggung - bertanggungjawab mentadbir Sarawak dan menasihati James Brooke dalam hal-hal yang berkaitan dengan undang-undang dan adat tempatan Majlis Tertinggi - Residen Bahagian Pertama - 4 orang Datu Melayu menasihati James Brooke membuat semua dasar serta meluluskan undang-undang dan peraturan yang berkaitan dengan pentadbiran negeri Sarawak Majlis Negeri - Ketua kaum bumiputera

ii. iii.

iv. v.

vi.

memberi peluang kepada pemimpin bumiputera bersidang tiga tahun sekali bagi menyuarakan pandangan serta bertukar fikiran dalam satu perjumpaan serta mengambil bahagian dlaam pentadbiran Majlis Bahagian - Residen - Penolong Residen - Penolong Pegawai Daerah - Pegawai Anak Negeri - Ketua Kampung mengutip cukai menjaga keamanan mengetuai operasi ketenteraan menasihati Residen Penubuhan jabatan Jabatan Kehakiman Jabatan Kastam dan Cukai Jabatan Pos Jabatan Polis - Pasukan Sarawak Rangers ditubuhkan untuk menjaga keselamatan Sarawak Mahkamah keadilan kes sivil - Melayu/Dayak/Cina - diadili oleh ketua mereka kes jenayah - penglibatan lebih daripada suku kaum - Raja Sarawak/Residen/Timbalan Residen Charles Vyner Brooke anak saudara James Brooke nama sebenar (Charles Johnson) mula berkhidmat di Sarawak (1852) sebagai Tuan Muda kawasan pentadbirannya ke-1 ialah Lundu menjadi Raja Sarawak bagi menggantikan Jamas Brooke Perjanjian (1888) British melindungi Sarawak dari serangan musuhy keluarga Brooke memerintah negeri dengan bebas hal ehwal luar negeri adalah di bawah kawalan British (BritishCharles Brooke) - *akibat: Sarawak menjadi negeri naungan British Perlembagaan Sarawak (1941) Charles Vyner Brooke menyerahkan kuasa mutlaknya kepada Majlis Tertinggi dan Majlis Negeri Raja Sarawak memerintah dengan nasihat Majlis Tertinggi Majlis Negeri diberi kuasa meluluskan undang-undang dan menguruskan kewangan raja mempunyai kuasa untuk membatalkan undang-undang yang diluluskan oleh Majlis Negeri

 Raja Brooke melantik kebanyakan ahli Majlis Tertinggi dan Majlis Negeri - diisytiharkan sempena perayaan 100 tahun pentadbiran Brooke - perlembagaan bertulis pertama di Sarawak yang menggariskan pemberian kuasa pemerintahan kepada rakyat Sarawak - tidak sempat dilaksanakan kerana Perang Dunia Ke-2 telah meletus 2.4.4 Perubahan Ekonomi di bawah Pentadbiran Keluarga Brooke: i. Hasil hutan kayu balak - Syarikat Borneo Bhd. - dijalankan oleh orang Cina - dihanyut melalui Sungai Rajang - dieksport ke Hong Kong/Australia/Amerika Syarikat sarang burung - gua batu kapur (Gua Niah) kapur barus rotan - dieksport ke Eropah damar getah jelutung - dieksport ke Amerika Syarikat *Syarikat Borneo Bhd. ditubuhkan pada tahun 1856. Ibu pejabatnya terletak di Singapura. Syarikat ini menjalankan kegiatan perlombongan di Sarawak ii. Kemajuan pertanian tanaman tradisional - kelapa orang Melayu Bahagian ke-1 &ke-2 - sagu pedagang Cina tebing Sungai Igan/Oya/Mikah/Bintulu sepatuh daripada pengeluaran hasil sagu dunia dikeluarkan oleh Sarawak (kurun ke-19) - lada hitam penduduk Cina Bahagian ke-1 & ke-3 - gambir - rumbia batangnya diikat dan diletakkan dalam sungai untuk melembutkannya batangnya dibelah untuk mendapatkan isinya yang dipanggil ripo tanaman baru - getah pekebun kecil (akhir abad ke-19) eksport ke-2 Sarawak selepas minyak (kurun ke-20) - tembakau Lundu dieksport ke London

2.4.5

Perlombongan emas - Bau (Cina) - pelombong Cina memberontak kerana tidak berpuas hati dengan cukai yang dikenakan - *mereka melarikan diri ke Sambas - kemudian diusahakan oleh Syarikat Borneo arang batu (1889) raksa minyak - telaga ke-1 di Miri (1882) - kilang menapis minyak di Lutong (1917) - The Anglo Saxon Oil Company mendapat konsesi - mula berkembang apabila pengeluaran perlombongan yang lain berkurang antinomi - logam yang berharga di Sarawak - memberi monopoli melombong antinomi kepada Syarikat Borneo (Bau/Kuching) - bernilai hamper 2 juta dolar (1870-1916) - bukan lagi bahan eksport kerana galian ini semakin berkurangan (kurun ke20) Perubahan Sosial Di Bawah Pentadbiran Keluarga Brooke: i. Dasar Pecah dan Perintah setiap kaum dipisahkan dalam kegiatan ekonomi dan petempatan orang Cina - petempatan (Bintulu/Miri/Sibu) - kegiatan (perdagangan/perlombongan/pertanian) orang India - perniagaan kain (Kuching) orang Melayu - bidang pentadbiran orang Iban - bidang ketenteraan orang Sikh - polis bumiputera - kawasan pedalaman ii. Perkembangan ekonomi dan pertambahan penduduk pusat pentadbiran pusat perdagangan Kuching - ibu negeri - pusat pentadbiran Miri - berkembang pesat - perlombongan petroleum (1910)

iii.

 Sibu iii. Perkembangan ekonomi dan pertambahan penduduk terhad di Bandar-bandar (pusat pentadbiran/kegiatan ekonomi) kawasan pedalaman kurang diberi perhatian bekalan air dan elektrik jalan raya - Kuching (1917) - Bau bas kereta api - KuchingBau (1917) - diberhentikan kerana kemelesetan skonomi (1932) pengangkutan air - perkapalan (Singapore and Sarawak Steamship Company) - kapal terbang air (1924) [KuchingSingapura] iv. Kemudahan asas tujuan - melicinkan urusan pentadbiran - menguruskan kegiatan ekonomi perkhidmatan - telefon - pos - telegraf (1897) [KuchingSingapura] hospital/klinik - dimulakan oleh mubaligh Kristian (Kuching/Sibu) - kurang disediakan di kawasan pedalaman *Jabatan Hospital di Sarawak dibina pada tahun 1909 yang dikenali sebagai Pavilion v. Pendidikan pendidikan moden kurang diberi perhatian tidak yakin sistem pendidikan Barat untuk Sarawak Charles Brooke membina sekolah - untuk orang Melayu dan orang Cina - tidak untuk orang Dayak kerana ingin mengekalkan cara hidup tradisional mereka sekolah rendah yang menggunakan pengantar bahasa Melayu - 1883, 42 tahun selepas pemerintahan Brooke - diajar untuk menjawat kakitangan rendah kerajaan/guru-guru sekolah Melayu - pelajaran menggunakan buku-buku yang dibawa dari Semenanjung Tanah Melayu vi. Sekolah Cina - guru-guru/sukatan pelajaran/buku dibawa dari negara China - 1930 : 91 - 1938 : 144

 Melayu - Sekolah Merpati Jepang - Sekolah Encik Buyong - 1930 : 24 - 1938 : 33 Inggeris - diuruskan oleh Mubaligh Kristian - Kuching Sekolah St. Thomas (1848) Sekolah St. Mary (1850) Sekolah St. Teresa (1855) - 1930 : 28 - 1938 : 38 Melanau (1917) vii. Jabatan Pelajaran mengawal perkembangan pendidikan semua sekolah yang ditubuhkan mesti mendaftar 25 buah sekolah kerajaan (1936) guru-guru sekolah kerajaan dilatih di Maktab Perguruan Sultan Idris, Tanjong Malim - melatih guru untuk sekolah Melayu Bab 5Kekayaan Ekonomi Sabah Menarik Minat SBUB: 2.5.1 SBUB Bertapak Di Sabah: i. Sabah Bawah Bayu menarik perhatian pelabur-pelabur Barat (Amerika Syarikat/Britain/Belanda/Sepanyol) ii. Sultan Brunei memberi konsesi tanah kepada wakil Amerika Syarikat (C. L. Moses) dengan tempoh penyewaan selama 10 tahun wakil Amerika Syarikat menjual konsesi tersebut kepada The American Trading Company yang diketui oleh T. B, Harris and J. W. Torrey Harris dan Torrey gagal memajukan penamanan kopi dan tebu di Kimanis *akibat: menjual haknya kepada Von Overbeck iii. Von Overbeck menghadapi masalah modal meminjam wang daripada syarikat Alfred Dent dan Edward Dent (1877) W. H. Treacher (Gabenor Labuan) membantunya memperbaharui tempoh pajakan daripada sultan Brunei dengan syarat syarikat yang ditubuhkan diletakkan di bawah kekuasaan British iv. Sultan Brunei (Sultan Abdul Mumein): memperbaharui pajakan dengan Overbeck dan Dent menandatangani perjanjian dan menyerahkan tanah antara Teluk Kimanis dan Sungai Sibuku v. Sultan Sulu (Sultan Jamalul Alam): Overbeck dan Dent menandatangani perjanjian dengan baginda (1878)

 menyerahkan Sungai Pandasan hingga ke Sungai Sibuku vi. Penjualan hak Overbeck menjual haknya kepada Alfred dan Edward Dent Dent menubuhkan Persatuan Sementera Borneo Utara British Berhad saham syarikat dijual kepada rakyat British untuk menambahkan modal perniagaan hal ini dapat memperkukuh dan memajukan perniagaan persatuan tersebut berusaha mendapatkan Piagam Diraja daripada kerajaan British kerajaan British menganugerahkan piagam - syarikat itu ditukar nama Syarikat Borneo Utara British (SBUB) - SBUB mempunyai kuasa mentadbir Sabah - Sir Rutherford Alcock (Presiden ke-1) - Alfred Dent (Pengarah Urusan) syarat pemberian Piagam kepada Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad - SBUB mesti menerima nasihat daripada kerajaan British - SBUB hendaklan memerintah Sabah dengan adil dan saksama - SBUB tidak boleh menyerahkan wilayah Sabah kepada sesiapa tanpa persetujuan daripada kerajaan British - SBUB mesti melantik pentadbir daripada pegawai yang diakui oleh kerajaan British - SBUB hendaklan memelihara agama/adat resam/undang-undang penduduk tempatan 2.5.2 SBUB Mengukuhkan Kuasa di Sabah: i. Pembahagian Sabah Residensi (4) - Pantai Barat - Sandakan - Pedalaman - Tawau Daerah (10) - Clarke - Keppel - Dent - Cunliffe - Alcock - Martin - Elphinstone - Dewhurst - Myburgh - Mayne ii. Pentadbiran SBUB Gabenor (W. H. Treacher) dilantik oleh pengarah syarikat dengan persetujuan kerajaan British dibantu oleh Majlis Penasihat

 Sandakan dijadikan pusat pentadbiran SBUB menubuhkan jabatan kerajaan untuk melicinkan urusan pentadbiran *Majlis Penasihat ditubuhkan pada tahun 1883 ahli terdiri daripada Setiausaha Kerajaan, Bendahari dan Ketua Pasukan Keselamatan iii. Carta Organisasi Pentadbiran SBUB Lembaga Pengarah (di London) - bertanggungjawan kepada pemegang saham Majlis Penasihat - menasihati Gabenor dalam hal pentadbiran - bertanggungjawab kepada Lembaga Pengarah Setiausaha Kerajaan Residen - menjadi ketua pentadbir di peringkat residensi Ketua-ketua Jabatan - Jabatan Pos/Buruh/Polis/Kewangan/Tanah dan Ukur Pegawai Daerah - dijawat oleh orang Eropah - menjadi ketua pentadbir di peringkat daerah/majistret/pemungut cukai/bendahari daerah/pegawai buruh - ketua pentadbir semua jabatan di peringkat daerah Ketua Anak Negeri - digelar Orang Kaya-kaya (O. K. K.) - bertanggungjawab menjaga keamanan/menguruskan pembahagian tanah/mengutip cukai/memajukan pertanian - diberi surat kuasa untuk menguruskan hal masyarakat tempatan Ketua kampung - digelar Orang Tua - menguruskan hal ehwal kampung - menjaga keamanan/membantu memajukan perdagangan/melaporkan kepada Pegawai Daerah tentang kes-kes kecurian dan wabak penyakit/menjaga keselamatan iv. Penglibatan peribumi mereka memahami adat dan budaya masyarakat tempatan SBUB tidak mampu menggaji ramai pegawai Eropah kerana masalah kewangan jawatan Timbalan Penolong Pegawai Daerah diperkenal dan disandang oleh penduduk tempatan v. Pelaksanaan undang-undang Barat dan tempatan bertujuan untuk menjaga keamanan negeri Mahkamah Anak Negeri - kes-kes perimbumi (undang-undang Islam/hukum adat) - Ketua Anak Negeri hakim Mahkamah Majistret - kes-kes berat (pembunuhan/penculikan/rompakan) - Pegawai Daerah hakim

2.5.3

SBUB Mengeksploitasi Hasil bumi Sabah: i. SBUB menguasai aktiviti pertanian pembalakan perlombongan ii. Hasil tradisional hasil jualan penduduk tempatan dikenakan cukai tanah/kepala/lesen perahu/senjata dengan ini SBUB dapat mengatasi masalah kewangannya rotan - penduduk tempatan - membuat perabot/tikar/tongkat sarang burung - mencapai 125000 dolar (1926) - tangga rotan digunakan untuk sapai ke tempat tinggi pokok lanut - digelar Abika/Manila hemp/Musa textiles - ditanam di kawasan pamah/lembah - gentiannya dijemur sebelum menjadi tali kapal (dieksport ke Eropah) pokok sagu/rumbia - ditanam di kawasan berpaya di muara sungai - harganya mahal di dunia - mengusahakannya secara komersial - eksport sagu bernilai 93433 dolar (1888) - sagu mentah dieksport ke Singapura dna Eropah hasil laut - masyarakat Bajau - trepang - sirip ikan yu - mutiara iii. Hasil pertanian getah - buruh China/Jawa dibawa masuk - memberi 40% dividen kepada pengusahanya - diberi pengecualian cukai eksport selama 50 tahun kepada pengusaha - antara hasil eksport utama - pembinaan landasan kereta api meningkatkan pembukaan ladang (Beaufort/Jesselton/Tenom) tembakau - mengecualikan cukai eksport peladangnya (menggalakkan tanam) - mutunya terbaik di dunia - daunnya digunakan untuk menghasilkan cerut - pasaran yang tinggi di Belanda/Amerika Syarikat - tempat usaha (Pulau Banggi/Teluk Marudu/Lahad Datu/Tawau/Sandakan) - 61 buah ladang (1890) - hasil bernilai lebih 2 juta dolar (1902)

Pembalakan buruh dari Indonesia dan Filipina dibawa masuk sumber - seraya/ramin/kapur/belian/meranti kawasan pembalakan - Sandakan/Lahad Datu/Tawau ekport - China/Singapura/Britain/Australia - melalui pelabuhan Sandakan v. Perlombongan emas - diusahakan oleh orang Cina di Sungai Segama mangan - Syarikat British Borneo Exploration - Teluk Marudu arang batu - Syarikat Cowie Harbour Coal - Silimpopon kawasan arang batu terbesar di Asia Tenggera - kawasan perlombongan (Silimpopon/Labuan) 2.5.4 Perubahan Sosial SBUB di Sabah: i. Kemudahan asas jalan raya - menghubungkan kawasan kegiatan ekonomi dengan bandar dan perlabuhan - bandar besar (Jesselton/Sandakan/Lahad Datu/Kudat/Tawau) landasan kereta api - mengangkut hasil keluaran dari pedalaman ke pelabuhan - pertama dibina antara WestonBeaufort (1896) - kemudian antara TenomMalalap/BeaufortJesselton pengangkutan air dan sungai - syarikat perkapalan (1890) (Straits Steamship) - mengangkut penumpang dan barangan sekolah - Jabatan Pelajaran (menguruskan sekolah-sekolah Sabah) - pendidikan peringkat rendah disediakan sahaja kerana SBUB kekurangan wang dan menganggap bidang pendidikan tidak menguntungkan - sekolah latihan 1/7/1915 dalam Bahasa Melayu kurikulum (membaca/menulis/mengira) anak-anak Ketua Anak Negeri dilatih (renjer/kerani/Ketua Anak Negeri) hospital - 9 hospital, 40 klinik (1940) - dibuka di Jesselton/Sandakan/Beaufort/Kudat - bilangan doktor tidak mencukupi Telegraf

iv.

 Skuad Terbang - 1900 ditubuhkan - menjamin keselamatan - dianggotai oleh pegawai polis tempatan ii. Bandar-bandar Sabah Tawau - eksport utama (getah/abaka/mutiara/kayu balak) - berada di pantai timur - pelabuhan Kudat - pusat pentadbiran pertama (1881) - gagal menarik minat penduduk dan pedagang - kedudukan geogradfi tidak sesuai untuk kegiatan pertanian - pusat pentadbiran dipindah ke Sandakan (1884) Sandakan - William Pryer (1879) - Elopura (bandar yang cantik) - pusat pentadbiran yang ke-2 - pelabuhan antarabangsa - pusat pembalakan Jesselton (1904) - Jessel Town nama asal sempena nama Charles Jessel - nama singkat (Api-api/Singga Mata/Diasuka) - pembinaan landasan kereta api dan perkembangan tanaman getah menyebabkannya berkembang maju - pusat perdagangan dan pelabuhan yang penting - dijadikan pusat pentadbiran yang ke-3 hingga hari ini - ditukar kepada Kota Kinabalu (1967) Bab 6British Mengeksploit Ekonomi: 2.6.1 Kegiatan Pertanian Dagangan: i. Lada hitam diusahakan di Pulau Pinang/Selangor/Negeri Sembilan/Johor/Sarawak orang Cina dari Singapura dibawa masuk hasil eksport penting negeri Johor dengan Sistem Kangcu ii. Gambir bahan pewarna untuk mencelup warna diusahakan di Johor juga hasil eksport penting negeri Johor dengan Sistem Kangcu iii. Tebu Seberang Perai pusat pengeluaran gula yang utama di NNS Perak permintaan gula meningkat eksport penting Tanah Melayu hamper 50 tahun iv. Buah pala mengalami kemerosotan selepas 1850-an (harganya tidak stabil) harganya lebih tinggi

 Pulau Pinang v. Nanas industri pengetin nanas (Perak/Selangor/Johor) pengeksport nanas dalam tin yang ke-2 terbesar di dunia vi. Ubi kayu ditanam di Melaka/Selangor/Negeri Sembilan vii. Cengkih Pulau Pinang 2.6.2 Tanaman Baru Memantapkan Ekonomi British: i. Tanaman Baru menggalakkan peladang Eropah dan orang asing (pengusahaan pertanian dagangan) penduduk tempatan tidak digalakkan untuk menjamin kedudukan British kopi - harga kopi meningkat di pasaran dunia - berasal dari Afrika - diusahakan di Negeri Sembilan/Selangor/Perak kelapa sawit - berasal dari Afrika - diusahakan di Kuala Selangor/Perak/Johor the - berasal dari Sri Lanka - digelar Teh Ceylon - bermutu tinggi - ditanam di Cameron Highlands, Pahang tembakau - ditanam di Pulau Pinang/Pahang 2.6.3 Perkembangan Perusahaan Getah: i. Kejatuhan harga kopi getah dipilih untuk memulihkan ekonomi ii. Asal usul getah yang ditanam di Tanah Melayu berasal dari jenis Herea Brasiliensis berasal dari Brazil 70000 biji getah dibawa ke England oleh Henry Wickham biji-biji getah disemai di Kew Garden, England 3000 benih getah dihantar ke beberapa negara naungan British terutamanya Sri Lanka sebanyak 22 batang anak getah dibawa ke Singapura dan ditanam di Botanical Garden beberapa batang anak pokok dibawa ke Kuala Kangsar dan ditanam di halaman kediaman Residen Perak iii. Permintaan meningkat harga meningkat perkembangan perusahaan membuat motokar di Eropah dan Amerika ladang-ladang dibuka secara besar-besaran di Selangor/Perak/Negeri Sembilan/Johor

penduduk tempatan (kebun kecil) 53% pengeluaran getah dunia (pengeluar getah terbesar) penguasaan perusahaan getah syarikat-syarikat Eropah (Sime Darby/Guthrie/Harrisons & Crossfield/United Plantations) iv. Faktor Perkembangan Perusahaan Getah kejatuhan harga kopi - disebabkan serangan serangga perusal - pengeluaran kopi yang berlebihan di Brazil permintaan terhadap getah meningkat - membuat motokar (Amerika Syarikat/Eropah) - membuat kasut/pakaian/tayar kenderaan/alat perubatan/penebat elektrik tenaga buruh mencukupi - buruh dari India dibawa masuk secara besar-besaran usaha H. N. Ridley - memperkenalkan kaedah menoreh mengikut sistem ibedem/tulang ikan herring - meningkatkan pengeluaran susu getah cukai yang rendah - cukai tanah/eksport yang rendah - menggalakkan pembukaan ladang-ladang yang baru pelaburan modal - syarikat-syarikat besar (Sime Darby/Guthrie) v. Kemelesetan ekonomi Rancangan Sekatan Stevenson (1922) - mengurangkan pengeluaran - meningkatkan harga getah - hanya disertai Tanah Melayu/Sri Lanka - Belanda tidak sertai - *akibat: kegagalan rancangan dan ditamatkan (1928) Perjanjian Peraturan Getah Antarabangsa (1934) - mengurangkan pengeluaran - menstabilkan harga getah - disertai oleh Tanah Melayu/Sabah/Sarawak/Sri Lanka/India/Myanmar/ Indonesia/IndoChina/Thailand *Ladang melebihi 40 hektar Kebun kecil kurang daripada 40 hektar *H. N. Ridley merupakan pengarah Botanical Garden Singapura. Beliau menggalakkan penamanan getah di Tanah Melayu vi. Getah tiruan diperkenalkan oleh Amerika Syarikat diakibatkan oleh keputusan bekalan getah asli terputus semasa Perang Dunia Ke-2 mutu tidak setinggi getah asli

2.6.4

Perkembangan Perusahaan Perlombongan: i. Hasil perlombongan bijih timah emas (Raub, Pahang) arang batu (Batu Arang, Selangor) bauksit (Bukit Pasir & Teluk Ramunia, Johor/Teluk Emas, Melaka) - membuat aluminium bijih besi (Bukit Besi, Terengganu/Rompin, Pahang/Kedah/Perak/Johor) ilmanit (Batang Padang, Perak) - hasil sampingan perlombongan bijih timah ii. Bijih timah sebelum campur tangan British orang melayu mengusahakan perlombongan bijih timah - cara mendulang dijalankan oleh orang premempuang menggunakan dulang yang diperbuat daripada kayu jelutung - cara melampan melibatkan alir semula jadi pada awal 1820-an, orang Cina dibawa masuk - orang Cina dan Eropah dibenarkan membuka lombong dengan memajak tanah daripada pembesar-pembesar penglibatan orang Cina - rancak - cara sistem lombong dedah (pam kelikir/palung) - di Ampang, Kuala Lumpur/Lembah Kinta, Perak permintaan meningkat - Revolusi Perindustrian (Eropah) - syarikat-syarikat Eropah - menggunakan kaedah melombong yang lebih moden - penciptaan kapal korek penggunaan kapal korekj yang pertama di Batu Gajah, Perak dimiliki Syarikat Malayan Tin Dredging terdapat 107 kapal korek (1929) kejatuhan harga ketika kemelesetan ekonomi dunia - Perjanjian Bijih Timah Antarabangsa (1931) - disertai oleh Tanah Melayu/Bolivia/Nigeria/Indonesia - semua negara mengurangkan pengeluaran bijih timah - Majlis Bijih Timah Antarabangsa ditubuhkan (1934) - menyelaraskan pengeluaran - menstabilkan harga *Bijih timah diproses menjadi jonkong sebelum dieksport 2.6.5 Pengeluaran Hasil Hutan: i. Pembalakan British memperkenalkan perlesenan kilang papan - mengawal pembalakan dan industri berasaskan kayu jenis keruing/meranti/cengal

 dieksport ke China/Britain gajah digunakan untuk pengangkutan ii. Damar diperoleh daripada getah pelbagai jenis pokok menutup renggangan pada papan perahu dijadikan varnis (bahan untuk menggilap permukaan papan/rotan) iii. Rotan dalam negeri/China bakul/tikar/tongkat/tangkai paying/perabot iv. Getah perca bahan penebat kabel telegraf dasar laut bola golf alatan bedah v. Getah jelutung ramuan getah pengunyah pelekat dalam industri gigi palsu vi. Kayu-kayah vii. Madu lebah viii. Kapur barus ix. Kegiatan hasil hutan Jabatan Perhutanan ditubuhkan - menguruskan pengeluaran hasil hutan dengan lebih sistematik secara meramu dan komersial eksport ke China/Amerika Syarikat/Eropah x. Dwiekonomi ekonomi tradisional - bercorak sara diri - penduduk tempatan (orang Melayu) di luar bandar - menanam padi/perikanan - melibatkan buruh yang tidak ramai - menggunakan alatan tradisional - menggunakan modal yang kecil ekonomi dagangan (diberi tumpuan) - berorientasikan eksport - syarikat asing (syarikat Eropah) - perlombongan bijih timah dan perusahaan getah - menggunakan teknologi moden - melibatkan buruh yang ramai - menggunakan modal yang besar (pelaburan) 2.6.5 Perkembangan Ekonomi Membawa Perubahan: i. Perkembangan ekonomi kemasukan buruh Cina dan India - masyarakat berbilang kaum - penempatan mengikut kaum - pengenalan kaum mengikut kegiatan ekonomi

ii.

iii.

iv.

kemajuan pengangkutan dan perhubungan - landasan kereta api - jalan raya - pengangkutan laut/udara - pos/telegraf/radio kemunculan bandar baru - Taiping/Ipoh/Kuala Lumpur kemudahan sosial - sekolah/elektrik/hospital pendidikan vernakular - sekolah yang menggunakan bahasa ibunda sebagai bahasa pengantar - pendidikan Melayu/Inggeris/Cina/Tamil Penggunanaan buruh luar Cina - lombong bijih timah di Perak/Selangor/Negeri Sembilan (tinggal dan bekerja) - berasal dari selatan Cina - sektor pertanian/bidang perniagaan - perkerja yang mahir di bandar India - ladang-ladang getah (tinggal dan berkerja) - berasal dari selatan India - pembinaan jalan kereta api/jalan raya - buruh di bandar dan pelabuhan Jurang ekonomi antara kaum tempatan - desa/luar bandar - pertanian bercorak tradisional - bekerja sebagai petani/nelayan peribumi - terpisah daripada arus perkembangan ekonomi Cara kemasukan buruh luar sistem kontrak (Cina) - tambang perjalanan dibayar oleh majikan pihak - tauke digelar majikan - makanan/pakaian/tempat tinggal disediakan oleh majikan - bekerja sehingga hutang tambang mereka selesai - bebas untuk bekerja dengan majikan lain setelah tamat kontrak sistem Kangani (India) - tauke digelar Kangani - Kangani urus tambang dan perjalanan buruh dibayar komisen berdasarkan jumlah buruh membayar gaji tetap - buruh bekerja sehgingga segala hutang tambang mereka selesai

Perkembangan sistem pengangkutan dan perhubungan keperluan sistem yang cekap dan pantas membawa hasil ekonomi (bijih timah/getah) ke pelabuhan untuk dieksport landasan kereta api dan jalan raya dibina perkhidmatan pos/telegra/telefon/radio *Sultan Abdul Samad dan Frederick Weld, Gabenor NNS menghadiri perasmian landasan kereta api Kuala LumpurKlang (1886) *Pada tahun 1903, Kereta api Negeri-negeri Tanah Melayu Bersekutu telah ditubuhkan. Pada thaun 1948, namanya ditukar kepada Kereta api Tanah Melayu (KTM). Pada hari ini, KTM dikenali sebagai Kereta api Tanah Melayu Berhad (KTMB) vi. Perkembangan landasan kereta api Fasa Pertama (1885-1896) - memenuhi keperluan perlombongan bijih timah - pembinaan landasan yang pendek untuk menghubungkan kawasan lombong dengan pelabuhan (memudahkan bijih timah dieksport) - pembinaan landasan TaipingPort Weld (Kuala Sepetang) Kuala LumpurPort Swettenham (Pelabuhan Klang) SerembanPort Dickson Ipoh & Batu GajahTeluk Anson (Teluk Intan) Fasa Kedua (1897-1909) - menghubungkan kawasan utara dengan selatan apibila NNMB ditubuhkan - memenuhi keperluan ekonomi yang bertambah (perkembangan perusahaan bijih timah dan getah pesat) - memudahkan pentadbiran British Fasa Ketiga (1910-1931) - dibina selepas British memperluas pengaruh ke NNMTB - menghubungkan seluruh Tanah Melayu kecuali Terengganu - pengangkutan awam penduduk Tanah Melayu vii. Perkembangan jalan raya menghubungkan kawasan perlombongan biih timah dan pertanian dengan stesen kereta api (Kuala LumpurIpoh/Seremban) peningkatan penggunaan kenderaan bermotor (kereta/lori/bas) menghubungkan kawasan kegiatan ekonomi dengan pelabuhan antara bandar besar dengan bandar-bandar kecil hanya tertumpu di kawasan yang mempunyai kepentingan ekonomi bagi British untuk memudahkan pentadbiran British di Tanah Melayu viii. Kemajuan perkhidmatan kesihatan penyakit merebak (malaria/taun/beri-beri) - penghalang pada perkembangan ekonomi British - banyak kematian di kalangan buruh Cina dan India pendirian - hospital/pusat perubatan - Institut Penyelidikan Perubatan untuk membuat penyelidikan bagi mencari punca, rawatan dan langkah pencegahan penyakit berbahaya

v.

ix.

x.

xi.

hospital kerajaan - Taiping/Pulau Pinang/Kuala Lumpur pusat kesihatan kecil - Perak/Pahang/Selangor/Negeri Sembilan - memudahkan penduduk di luar bandar Lembaga Kesihatan (1890) - memastikan kebersihan bandar Kemajuan kemudahan asas keperluan bekalan makanan - disebabkan oleh pertambahan penduduk - penubuhan Jabatan Parit dan Tali air untuk memajukan tanaman padi - sawah padi yang luas dibuka (Sungai Manik, Perak/Tanjong Karang, Selangor) Empangan Chenderoh - The Perak River Hydro-Electric Power Company Limited - mendapatkan kuasa elektrik kegunaan perusahaan melombong bijih timah di Lembah Kinta Terusan Wan Mat Saman - tokoh yang bertanggungjawab dalam pembinaan ialah Wan Mat Saman bin Wan Ismail (Perdana Menteri Kedah yang pertama) - unggun api tanda memastikan terusan digali dengan lurus - alat tradisional tenaga manusia - sepanjang 35km dari Alor SetarGurun Kemajuan pengangkutan laut dan udara Syarikat Straits Steamship (Singapura) - memberi perkhidmatan kapal wap kepada pelabuhan di Negeri-negeri Melayu - membawa bekalan makanan/jentera/buruh untuk perusahaan perlombongan bijih timah Kapal wap The SS Perak (SingapuraPelabuhan Klang) Syarikat Wearne Air Service (1937) - selepas Perang Dunia Ke-2, Syarikat Penerbangan Tanah Melayu mengendali - penerbangan dalam negeri antara (Singapura/Kualau Lumpur/Pulau Pinang) - kapal terbang pertama jenis Kipas dua, D. H, Rupides Kemunculan dan perkembangan bandar baru Ipoh - nama berasas daripada pokok ipuh - getah pokok ipuh boleh dijadikan racun (sumpitan/anak panah) - menjadi ibu negeri menggantikan Taiping - bandar yang sibuk - tumpuan pelombong Cina selepas bijih timah di Larut merosot - Lembah Kinta (orang Melayu) Taiping - di bawah daerah Larut - nama asalnya Kelian Pauh

- Taiping bermaksud kedamaian yang abadi Kuala Lumpur - Raja Abdullah (Klang) Sungai Gombak Sungai Klang - kawasan yang berlumpur - perlombongan bijih timah dan pusat perdagangan - menjadi ibu negeri Selangor menggantikan Klang - pusat perniagaan/pentadbiran - Yap Ah Loy pembangun K. L. - Bangunan Sultan Abdul Samad merupakan pusat pentadbiran Kerajaan Persekutuan - kini ditukar menjadi Mahkamah Persekutuan Malaysia/Mahkamah Rayuan/Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur xii. Pendidikan Melayu Lubuk Periok, Terengganu/Langgar, Pekan, Pahang/Gelugor & Bayan Lepas, Pulau Pinang sehingga darjah enam sahaja tidak ada peringkat menengah cara mendidik sekular (petani/nelayan) anak menjadi petani/nelayan yang lebih baik daripada ibu bapa mereka kurikulum (menulis/membaca/mengira/ilmu geografi/seni pertukangan/perkebunan) Maktab Perguruan - Sultan Idris, Tanjong Malim, Perak (melatih guru-guru untuk sekolah Melayu) - Perempuan Melayu Melaka lulusan (polis/guru/jawatan rendah di jabatan kerajaan) Sekular-pendidikan yang berkaitan dengna ilmu keduniaan xiii. Pendidikan Cina kawasan bandar loghat (Teochew/Hokkien/Kantonis/Hakka) sekolah rendah selama 6 tahun guru-guru/buku-buku/sukatan pelajaran dari negara China Enakmen Pendaftaran Sekolah - mengawal sekolah-sekolah Cina syarat pengurusan/sukatan pelajaran/peraturan kesihatan xiv. Pendidikan India Undang-undang Buruh - mewajibkan pengusaha ladang menyediakan sekolah dan guru untuk anakanak pekerja - sekolah Tamil bertambah peringkat rendah sahaja dibuka dalam ladang getah buku-buku dan guru-guru dari India penyelia ladang/Kangani mengajar Sekolah Thamboosamy Pillai & Sekolah Vivekananda, Kuala Lumpur

Pendidikan Inggeris NNS (Malacca Free School/Penang Free School) dibuka di kawasan bandar oleh mubaligh Kristian sehingga peringkat menengah terbuka kepada setiap kaum sistem pendidikan England lulusan (jawatan yang baik dalam perkhidmatan kerajaan/pentadbiran/guaman/ kejuruteraan/perubatan) Victoria Institution, Kuala Lumpur Kolej Melayu Kuala Kangsar - pemimpin Melayu berpendidikan Inggeris - pendidikan Inggeris - anak-anak raja - golongan bangsawan Melayu berkhidmat dengan kerajaan British setelah dilepaskan Bab 7Perjuangan Rakyat Tempatan Mengembalikan Kedaulatan Bangsa: 2.7.1 Perjuangan Mengembalikan Kedaulatan Kedah: i. Penjajahan Siam yang kejam 7000 tentera Siam mengepung Kuala Kedah (1821) askar Siam memusnahkan rumah/merampas barang/menenggelamkan perahu/menangkap tawanan dan membawa mereka ke Siam menjadikan hamba ditentang oleh rakyat Kedah yang berada di bawah pimpinan Sultan Ahmad Tajuddin ii. Perang pembebasan Kedah dipimpin oleh Tunku Abdullah/Tunku Kudin (Syed Zainal Abidin)/Tunku Long/Tunku Muhammad Saad disokong oleh Tok Mo Ris/Syeikh Abdul Khadir (pemimpin agama) pihak British bersubahat dengan Siam kerana penentangan Siam oleh Kedah telah dikhianati British iii. 1823 Tunku Abdullah 3000 orang tentera membebaskan Kedah daripada Siam beliau menyerang melalui Seberang Perai gagal kerana British membantu Siam iv. 1824 Tunku Kudin berjaya menawan Kuala Kedah dari Melaka British menghantar lima buah kapal perang untuk mengepung perairan Kedah *akibat: Kedah terputus bekalan makanan dan bantuan tentera dari luar Tunku Kudin terkorban v. 1836 Sultan Ahmad Tajuddin merancang penyerangan melalui Bruas, Perak pihak British berjaya mengesan Sultan Ahmad Tajuddin ditangkap vi. 1838 kebangkitan dipimpin oleh Tunku Muhammad Saad berjaya menawan selatan Kedah/Kota Kuala Kedah dan mara ke Songkla Siam berjaya menguasai dengan bantuan British

xv.

Perdamaian Sultan Kedah menghantar putera baginda (Tunku Daei) ke Bangkok Siam mengembalikan takhta Kedah kepada Sultan Ahmad Tajuddin (1842) wilayah Perlis/Setul/Kubang Pasu diasingkan dari Kedah 2.7.2 Dol Said Pahlawan Naning: i. Daerah Naning antara Rembau dengan Melaka pusat pentadbiran di Taboh Penghulu Naning-Dato Naning Abdul Said (Dol Said) hasil keluaran (padi/buah-buahan/sirih/bijih timah) ii. Faktor penentangan Dol Said di Naning mempertahankan kemerdekaan Naning - Perjanjian Inggeris-Belanda - Melaka diserahkan kepada British dan mendakwa Naning sebahagian daripada Melaka - Naning didakwa mematuhi peraturan yang ditetapkan oleh British - tidak dapat diterima oleh Dol Said dan rakyat Naning Menentang bayaran cukai - British memaksa Naning membayar cukai 10% daripada hasil keluaran pertanian - dimulakan setelah British mendapati hasil Naning (4500 dolar/bulan) Menentang pelaksanaan Undang-undang British - Peraturan Penghulu menggugat pengaruh/kuasa Dol Said - melarang penghulu membicarakan kes jenayah - pada tahun 1828, Dol Said diberi amaran oleh British kerana menyelesaikan kes jenayah di Naning - Dol Said diugut akan dilucutkan jawatan sekiranya tidka mematuhi arahan iii. 1831 15/7/1831 - British mengisytiharkan Dol Said sebagai penderhaka - British menghantar 150 orang sepai yang diketuai oleh Kapten Wyllie - British ditewaskan Faktor kemenangan - Dol Said menggunakan taktik perang gerila - mendapat bantuan dari Seri Menanti/Sungai Ujong/Johol/Muar dan Yamtuan Raja Ali dari Rembau (diketuai oleh menantunya Syed Shaaban) Kesedaran British - British tidak mudah dikalahkan - berunding dengan Yamtuan Muda Raja Ali - baginda menghantar 600 hulubalang menyerang Naning iv. Mac 1832 Kolonel Herbert (British) dan Rembau berjaya mengalahkan Naning Taboh ditawan dan rumah penduduk Naning dibakar Dol Said berundur ke Seri Menanti dan menyerah diri kepada British Dol Said diberi pencen dan rumah di Melaka British menyatukan Naning dengan Melaka

vii.

 British kerugian 100000 paun sterling 2.7.3 Rentap Wira Sarawak-Agi Idup, Agi Ngelaban: i. Rentap lahir pada 1800 nama asalnya Libau bermaksud pengoncang dunia digelar Raja Darat pemimpin orang Iban di Sungai Skrang/Sungai Saribas slogan Iban Agi Idup, Agi Ngelaban untuk mempertahankan maruah ii. Penentangan Rentap James Brooke menganggap orang Iban di Sungai Skrang sebagai lanun James Brooke mendirikan kubu di Nanga Skrang untuk mengawasi pergerakan orang Iban iii. 1853 Rentap menyerang kubu di Nanga Skrang pegawai Brooke, Allan Lee terbunuh iv. 1854 James Brooke menawan kubu Rentap di Sungai Lang perkampungan Rentap dibakar pengikut Rentap berundur ke Bukit Sadok dan membina kubu Rentap digelar Raja Ulu v. 1857 James Brooke menghantar Tuan Muda Charles Brooke menyerang kubu di Bukit Sadok Charles Brooke berjaya mempengaruhi kira-kira 3000 orang Iban dan 500 orang Melayu supaya menyerang kubu Rentap Charles Brooke tetap gagal kerana kubu Rentap yang kukuh kubunya berada di paras ketinggian 2725 kaki dari aras laut dan dipagari kayu jenis belian (menahan tembakan senapang) Charles Brooke gagal lagi dalam serangan kedua vi. 1863 James Brooke mengetuai pasukan sendiri pertempuran sengit berlaku selama sebulan Rentap ditewaskan James Brooke membakar kubu dan rumah pengikut Rentap Rentap berundur ke Entabai dan mnyusun strategi baru beliau meninggal dunia sebelum sempat meneruskan perjuangan *Senapang yang digunakan oleh Brooke untuk menyerang Rentap ialah Bujang Timbang dan Bujang Sadok vii. Peringatan Rentap Batu Peringatan Rentap Bangunan Dewan Panglima Rentap di Betong Tugu Pahlawan di Taman Muzium Sarawak Hotel Damai Lagoon Bangunan Kubu Rentap yang dibina di atas tapak kubu Rentap di Betong sebatang jalan di Betong

2.7.4

Sharif Masahor Wira Sarawak: i. Sharif Masahor berasal dari Kampung Igan (muara Sungai Rajang) pembesar Sarikei di Sungai Rajang dilantik oleh Sultan Abdul Mumein (Sultan Brunei) berpengaruh dalam masyarakat Melanau (Sungai Rajang)/Iban (Sungai Skrang) ii. Kewibawan tergugat peralihan kuasa - perlantikan Henry Steele sebagai wakil British - pembinaan kubu di Kanowit James Brooke mengambil wilayah Sungai Rajang Sarikei di bawah pentadbiran Brooke menentang James Brooke meluaskan kuasa ke wilayahnya iii. 1855 mengetuai 150 buah perahu menyerang Mukah mengusir Pangeran Matusin yang menyokong perluasan kuasa James Brooke *akibat: James Brooke melucutkan kuasa Sharif Masahor di Sarikei iv. 1859 berpakat dengan Datuk Patinggi Abdul Ghapur dari Kuching untuk mengusir keluar James Brooke dari Sarawak Sharif Masahor menyerang Kanowit membimbangkan orang Eropah di Sarawak v. 1860 pasukan sulit (Sharif Masahor/Datuk Patinggi Abdul Ghapur/Temenggung Hashim dari Sadong) menyerang Kuching bagi menggulingkan Brooke tetapi diketahui oleh Charles Brooke pasukan Charles Brooke dengan bantuan Belanda menahan Datuk Patinggi Abdul Ghapur beliau dipenjarakan di Betawi pertempuran Sharif Masahor & Charles Brooke - kapal dan perahu Sharif Masahor ditenggelamkan - 64 pengikut terbunuh - sharif masahor berundur ke Mukah vi. 1861 pemaksaan James Brooke Sultan Brunei menyerahkan Mukah Sharif Masahor ditahan *akibat: Sharif Masahor dibuang negeri ke Singapura vii. Kebangkitan terhadap Brooke selepas Sharif Masahor 1894-Pemimpin Banting - pemimpin orang Iban di hulu Sungai Batang Lupar 1931-Penghulu Asun - pemimpn orang Iban di Sungai Kanowit

2.7.5

Dato Maharaja Lela Pejuang Kebanggaan Perak: i. Dato Maharaja Lela Orang Besar Berlapan Perak penghulu di Pasir Salak ii. Faktor kebangkitan menentang British mengambil hak mengutip cukai - pemaksaan J. W. W. Birch - rumah Raja Ngah Orang Besar Perak dibakar kerana meneruskan kutipan cukai timah di Bidor - Sultan Abdullah menandatangani pengisytiharan untuk membolehkan British mengambil hak mengutip cukai - baginda diugut akan diturunkan takhta memperkenalkan cukai baru - cukai baru (padi/perahu/atap/senjata/bayaran permit untuk membalak) - setiap isi rumah dikehendaki membayar 2 dolar sebagai cukai kelamin mencabuli adat resam - Birch sengaja menimbulkan permusuhan dengan menyimpan hamba-hamba perempuang di rumahnya - Birch mengharamkan amalan perhambaan yang menjadi adat resam Melayu mencabar ketuanan Melayu - Sultan Abdullah didesak menandatangani pengisytiharan penyerahan kuasa kepada British (2/10/1875) - *akibat: kuasa mentadbir negeri diserah kepada Residen - Residen melantik hakim/penghulu mengurus kutipan cukai iii. Rancangan kebangkitan bermesyuarat di Durian Sebatang (Dato Maharaja Lela/Raja Ismail/Raja Abdullah) mengambil keputusan untuk membunuh Birch Dato Sagor/Pandak Indut/Sepuntum menawarkan diri untuk membunuh iv. 2/11/1875 J. W. W. Birch dan rombongannya tiba di Pasir Salak untuk menyebarkan surat pengisytiharan mengambil hak memungut cukai Dato Maharaja Lela dan pengikutnya membunuh Birch *akibat: British menyerang Pasir Salak Dato Maharaja Lela & Dato Sagor berjuang mempertahankan Pasir Salak - British dikalahkan - Kapten Innes terkorban - dikenali sebagai Perang Perak (berlaku hamper setengah tahun) British berjaya mengalahkan Perak dengan bantuan tentera dari India/Hong Kong) v. 1877 gantung sampai mati - Dato Maharaja Lela/Dato Sagor/Pandak Indut/Sepuntum

Dato Maharaja Lela symbol kepahlawanan orang Melayu dalam menebus kedaulatan bangsa dibuang negeri - Pulau Seychelles di Lautan Hindi (Sultan Abdullah/Ngah Ibrahim) - Johor (Raja Ismail) 2.7.6 Yamtuan Antah Mempertahankan Kedaulatan Seri Menanti: i. Yamtuan Antah nama penuh ialah tunku Laksamana Antah Ibni Almarhum Raja Radin dilantik sebagai Yamtuan Sei Menanti (1875) wilayah jajahan Seri Menanti (Terachi/Ulu Muar/Gunung Pasir/Jempol) tidak mengiktiraf Dato Kelana sebagai pemerintah Sening Ujong tidak bersetuju Dato Kelana Sening Ujong tandatangan perjanjian dengan British - menggugat kedaulatan bangsa - mengeruhkan hubungan mereka ii. Dato Kelana mengisytiharkan Terachi sebagia wilayahnya dibantah oleh Yamtuan Antah kerana Terachi merupakan sebahagian daripada jajahan Seri Menanti iii. British P. J. Murray (Residen ) mengupah tentera juruukur untuk membuat siasatan Yamtua Antah menghantar seramai 200 pengikut untuk menuntut British menghentikan tugas mengukur kawasan antara Terachi dengan Kuala Pilah iv. Prinsip Dato Siamang Gagap mempertahankan maruah/bangsa/agama/tanah air v. Kebangkitan Yamtuan Antah sokongan (Dato Siamang Gagap/Tengku Besar Tampin) disokong oleh penduduk Rembau/Jelebu/Johol Yamtuan Antah berjaya menawan Paroi dan membina kubu (12/1875) British menawan semula Paroi dengna mendapat bantuan tentera dari NNS Yamtuan Antah berundur ke Bukit Putus dan ke Johor vi. Perdamaian Maharaja Abu Bakar (Johor) menasihati Yamtuan Antah Yamtuan Antah berunding dengan Gabenor NNS (William Jervois) [5/1876] membuka peluang kepada British meluaskan pengaruh ke Negeri Sembilan 2.7.7 Dato Bahaman Pahlawan Pahang: i. Dato Bahaman nama penuhnya Abdul Rahman bin Iman Noh dianugerahi gelaran Orang Kaya Dato Setia Perkasa Pahlawan Semantan kerana kegagahan dan keberanian dalam Perang saudara di Pahang dan Perang Klang di Selangor dilantik sebagai pembesar Temerloh setelah kematian Orang Kaya Indera Segara tidak mengiktiraf pemerintahan British di Pahang

ii.

iii. iv. v. vi. vii. viii. ix.

Faktor penentangan Dato Bahaman hilang hak mengutip cukai - perlantikan E. A. Wise (Pegawia Majistret dan Pemungut Hasil) di daerah Temerloh - menyebabkan Dato Bahaman dilarang mengutip cukai pembinaan balai polis - E. A. Wise mendirikan balai polis di Lubuk Terua tanpa berunding - Dato Bahaman menganggap tindakan itu menceroboh kawasan dan mengancam kedudukannya perlucutan gelaran - keengganan Dato Bahaman mematuhi arahan menyebabkan Hugh Clifford menganggapnya sebagai penderhaka - British memaksa Sultan Ahmad melucutkan gelaran Dato Setia Perkasa Pahlawan Semantan - memalukannya dan beliau bersumpah akan menghalau British 16/12/1891 Dato Bahaman dan pengikut menyerang Balai Polis Lubuk Terua 3 pengikutnya ditangkap British kerana mengutip hasil hutan tanpa kebenaran 26/12/1891 Hugh Cliffored mengetuai pasukan 200 tentera untuk menawan Lubuk Terua tetapi sudah tewas di Kelubi berundur dan meminta bantuan dari Singapura 1/1892 Sultan Wan Ahmad dipaksa menamatkan kebangkitan pasukan tentera Gerakan Sultan ditubuhkan dan diketuai Sultan Wan Ahmad pasukan tersebut menawan 11 buah kubu Dato Bahaman di Bentong British membekalkan 200 pucuk senapang dan 10000 butir peluru 3/1892 Dato Bahaman menawan semula Lubuk Terua perjuangan menjadi lebih hebat kerana mendapat sokongan Tok Gajah dan anaknya, Mat Kilau 8/5/1892 British menyerang Lubuk Terua pejuang Pahang berundur ke Kelantan dan Terengganu di Terengganu, Ulama Tok Ku Paloh menyemarakkan semangat 14/6/1894 Dato Bahaman dan 100 pengikut menawan Kuala Tembeling dan Jeram Ampai British menghantar Kolonel Walker menawan semula Jeram Ampai Dato Bahaman, Tok Gajah dan Mat Kilau berundur ke Kelantan menandakan berakhirnya perang menentang British Kesudahan penentangan Sultan Ahmad dipaksa membayar 7200 dolar/tahun bagi menyelesaikan hutang British menganggung hutang yang banyak

2.7.8

Mat Salleh menyanggah SBUB: i. Mat Salleh nama penuhnya Datu Mohammad Salleh bin Datu Balu dilahirkan di Inanam pemerintah Sungai Sugut keturunan Bajau dan Sulu mewarisi sifat kepahlawan dan keberanian berperang Jaket kebal dipakainya apabila berjuang menentang SBUB ii. Faktor Mat Salleh menentang SBUB perjuangan jihad - berpunca daripada semangat perjuangan jihad orang Sulu menentang Sepanyol di selatan Filipina peraturan yang membebankan - peraturan baru SBUB (buruh paksa/cukai beras/lessen perahu) - membebankan rakyat perkampungan dibakar - Gabenor Beaufort menganggap Mat Salleh mengancam kepentingan SBUB - SBUB membakar dan memusnahkan kampungnya - SBUB menawarkan hadiah sebanyak 500 dolar kepada sesiapa yang menangkapnya percubaan berunding gagal - 8/1895, Mat Salleh dan beberapa pembesar tempatan pergi ke Sandakan untuk menemui Gabenor Beaufort (C. V. Creagh) - ingin berunding tentang masalah cukai dan tindakan kekerasan pegawai SBUB - tidak dilayan dan setelah menunggu 10 hari, beliau meninggalkan Sandakan iii. 7/1897 Mat Salleh membakar Pulau Gaya mendirikan kubu di Ranau iv. 11/1897 penyerangan ke atas Ambong v. 4/1898 pengarah urusan SBUB (William Cowie) tidak dapat mengalahkan Mat Salleh rundingan diadakan di Menggatal Perjanjian (4/1898) - Mat Salleh dan pengikutnya diberi pengampunan - penduduk Inanam yang telah melarikan diri semasa kekacauan dibenarkan kembali semula - Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah Tambunan - Mat Salleh diminta melaporkan pergerakannya kepada SBUB (Mat SallehCowie) vi. 1899 SBUB mengambil alih pentadbiran Tambunan Mat Salleh berasa tertipu dan meneruskan penentangna membina kubu di Kampung Teboh, Tambunan

1/1900 SBUB menyerang Mat Salleh secara besar-besaran *akibat: Mat Salleh terkorban SBUB menang perjuangan Mat Salleh diteruskan oleh pengikutnya (Mat Sator/Kamunta) perjuangan ditamatkan pada 7/1902 2.7.9 Antanom Pahlawan Anak Rimba Berjuwa Besar: i. Antanom nama penuhnya Ontoros a/l Antanom dilahirkan pada 1875 ketua kaum Murut di Rundum memimpin orang Murut menentang SBUB semasa usianya 30 tahun ii. Faktor-faktor penentangan Antanom dan orang Murut menjadi buruh paksa - membina jalan di pedalaman - memasang kawat telegraf antara Tenom dengan Rundum melarang membuka tanah baru - hak mereka diceroboh - *akibat: kekurangan beras menzalimi keluarga - suami isteri Murut hendaklah tinggal berasingan di sebelah-menyebelah tebing sungai - dikenakan satu dolar setiap kali berkunjung - juka mempunyai dua orang anak, salah seorang diambil oleh SBUB untuk dijadikan buruh paksa menceroboh kawasan hutan - untuk pembinaan jalan - kaum Murut membantah - mengganggu roh nenek moyang mereka mengenakan cukai yang membebankan - cukai tanaman pindah (50 sen/ekar) - cukai kepala (satu dolar/orang) - cukai tangkapan ikan besar/memelihara anjing (satu dolar/ekor) - cukai sebatang pokok kelapa untuk minuman tuak (25 sen) iii. 1915 Februari - membakar bangunan kerajaan - Antanom menyerang Persiangan Mac - Antanom memimpin kira-kira 600 orang menyerang Rundum - pejabat pentadbiran SBUB di Rundum telah dimusnahkan - pengikut Antanom meningkat menjadi lebih kurang 900 orang April - Antanom membina kubu pertahanan di Sungai Selangit yang mengandungi 7 rumah bawah tanah - SBUB menghantar 400 tentera menyerang kubunya

vii.

iv. Tok i. ii.

2.7.10

iii.

- pertempuran berlaku selama 6 minggu - Antanom dan 400 orang Murut terkorban dalam mempertahankan Rundum - penentangan tersebut dikenali sebagai Kebangkitan Rundum Kesudahan penentangan 8 orang kanan dibuang daerah ke Kudat yang lain menjadi buruh paksa memasang kawat telegraf dari Kimanis ke Keningau orang Murut diarah bersumpah taat setia untuk mengelakkan kebangkitan orang Murut berpindah ke pedalaman Kalimantan sebagai tanda protes Janggut Pejuang Jihad: Tok Janggut nama asalnya Haji Mat Hassan bin Munas nama panggilan disebabkan janggut yang panjang sampai paras dada dilahirkan di Kampung Jeram, Pasir Puteh, Kelantan mengambil pendidikan pondok di Kelantan/Makkah mahir dalam persilatan/petani & peniaga di Kampung Nering Faktor penentangan Tok Janggut peraturan tanah - mewajibkan petani membauar cukai tanah pengenalan cukai yang membebankan - cukai pokok kelapa berbuah (3 sen/pokok) - pokok pinang (1 sen/pokok) - sirih (5 sen/junjung) [petani dikenakan] - lembu (20 sen/ekor) pembayaran cukai yang menyusahkan - pejabat bayaran cukai terletak jauh di Bandar - orang yang gagal membayar cukai akan ditangkap dan didenda - sikap biadab pegawai British yang bertugas menatijahkan kemarahan penduduk tempatan perasaan anti-British - menyahut seruan menentang British, Pasit Puteh - sentimen anti-British meningkat (British menyerang kerajaan Turki Uthmaniyah yang menyeru umat Islam di seluruh dunia supaya berjihad menentang penjajah British) 1915 28/4 - Pegawai Daerah Pasir Puteh (Encik Abdul Latif) menghantar Sarjan Che Wan menangkap Tok Janggut kerana gagal membayar cukai - Sarjan Che Wan mati ditikam oleh Tok Janggut 29/4 - Tok Janggut/Engku Besar Jeram/Penghulu Adam/Che Sahak Merbol menyerang Pasir Puteh - mereka menduduki Pasir Puteh selama tiga hari dan mengisytiharkan Pasir Puteh bebas daripada cengkaman British - Ungku Besar Jeram (Tuan Ahmad)-Raja Pasir Puteh - Tok Janggut-Perdana Menteri

 9/5 - hadiah 500 dolar ke[pada sesiapa yang berjaya menangkap Tok Janggut dan pemimpin kanannya 23/5 - British membakar rumahnya kerana Tok Janggut dan pengikutnya enggan menyerah diri - tindakan British menyebabkan Tok Janggut menyerang Pasir Puteh 24/5 - British menyerang Tok Janggut yang berkubu di Kampung Dalam Pupuh, Sareng - *akibat: Tok Janggut terkorban - mayatnya diarak ke Pasir Puteh dan Kota Bharu - mayatnya digantung songsang di Padang Balai Besar, Kota Bharu selama 4 jam - dikebumikan di Pasir Pekan *Penasihat British, W. L. Carter menerima berita Tok Janggut bersama-sama 2000 hingga 3000 orang pengikutnya merancang untuk menyerang Kota Bharu. British menghantar bantuan tentera dari Singapura dari pasukan tambahan Malay States Guide 2.7.11 Haji Abdul Rahman Limbong Pejuang Tani: i. Haji Abdul Rahamn Limbong nama asalnya Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Hamid nama panggilan disebabkan beliau kerap ke Limbong pergi ke Kemaman untuk mengajar agama berjuang untuk membela nasib petani yang ditindas dalam Kebangkitan Tani di Terengganu ii. Faktor kebangkitan Tani pas kebenaran yang membebankan - peraturan tanah baru untuk membuka tanah dan bercucuk tanam memerlukan pas kebenaran dengan bayaran 50 sen - pas kebenaran untuk menebang pokok/mengutip hasil hutan (daun nipah/buah salak/sagu/rotan/daun palas) penguatkuasaan undang-undang binatang buas - Undang-undang Kawalan Binatang Buas (1923) untuk melarang memburu binatang liar - orang yang mengikngkari akan didenda sebanyak 500 dolar dan senapangnya dirampas peraturan tanah baru - penduduk mendaftar tanah mereka dengan bayaran (2.50 ringgit/orang) pengaruh pemimpin agama - Haji Abdul Rahman (tanah hak Allah/rakyat bebas daripada cukai) - Haji Musa Abdul Ghani (menyifatkan peraturan British sebagai bertentangan dengan syairah Islam) iii. 1922 petani di Kuala Telemong menentang peraturan baru dengan membersihkan tanah tanpa mengambil pas kebenaran

 *akibat: 43 petani ditangkap dan didakwa Haji Abdul Rahman sebagai peguam pihak British gagal mematahkan hujahnya bahawa tanah hak Allah bukan hak negeri akhirnya mereka dibebaskan iv. 1925 300-500 petani berkumpul di Kuala Telemong dan bercucuk tanam membersihkan 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah kerajaan member konsesi tanah tersebut kepada saudagar Cina *akibat: Sultan Sulaiman didesak bertindak terhadap Haji Abdul Rahman Haji Abdul Tahman menjelaskan bahawa pentadbiran British di daerah Kuala Berang telah menindas rakyat v. 1928: tindakan undang-undang akan diambil terhadap petani yang enggan membayar cukai 1000 petani berhimpun di Marang, Kuala Telemong dan Kuala Berang dan mengisytiharkan perang kepada British menduduki balai polis (bangunan kerajaan) di Kuala Berang *akibat: British meminta bantuan tentera dari NNMB pertempuran berlaku di Padang Kacong - semua pemimpin petani termasuk Haji Abdul Rahman Limbong ditangkap - 12 petani terkorban kejadian dibicarakan di Kuala Terengganu Haji Abdul Rahman Limbong dijatuhi hukuman buang negeri ke Makkah atas tuduhan menghasut serta mencetuskan kebangkitan Bab 8Kebangkitan Semangat Kebangsaan Untuk Mengangkut Martabat Bangsa 2.8.1 Maksud Semangat Kebangsaan: perasaan cinta dan taat setia yang mendalam terhadap bangsa dan tanah air (nasionalisme) mendorong kelahiran - keazaman untuk berjuang menebus maruah bangsa - membentuk masa depan bangsa dan Negara - berjuang membebaskan negara daripada penjajahan British untuk membentuk negara yang merdeka dan berdaulat 2.8.2 Perkembangan Negara Luar Memberi Inspirasi Perjuangan: i. Gerakan kesedaran antarabangsa berlaku di Filipina/Turki/Mesir/Jepun/China/India/Indonesia memberi inspirasi kepada penduduk Tanah Melayu menentang penjajahan British ii. Gerakan kebangkitan Islam di Timur Tengah kuasa-kuasa Barat memecahbelahkan dan menguasai empayar Islam Turki Utmaniyah (sebuah kerajaan Islam yang besar) Gerakan Pan-Islam di Turki

mempengaruhi dan menyatukan umat Islam (Asia Tenggera/India/Timur Tengah) - gerakan untuk menyatukan seluruh umat Islam dan menentang penjajahan Barat Gerakan Islah di Mesir - penjajahan British (1882) - gerakan pemulihan Islam (gerakan uang menyeru orang Islam kembali berpegang kepada ajaran Islam yang sebenar [al-Quran/hadis]) - dipimpin oleh Sayid Jamaluddin al-Afghani/Syeikh Muhammad Abduh - disebarkan ke Tanah Melayu oleh pelajar yang menuntut di Mesir setelah kembali ke tanah air - menyeru umat Islam supaya bersatu menentang penjajahan Barat di negara Islam iii. Perang Rusia-Jepun kali pertama dalam sejarah moden sebuah negara Asia berjaya mengalahkan kuasa Eropah Jepun mengalahkan Rusia membuktikan kuasa Eropah tidak sekuat disangsakan menyemarakkan semangat negara-negara Asia lain untuk menentang penjajahan Barat iv. Revolusi China Dr. Sun Yat Sen memimpin menumbangkan kerajaan Manchu (1911) menubuhkan sebuah republic China v. Liga Filipina Jose Rizal memimpin menentang penjajahan Sepanyol memajukan orang Filipina menuntut penjajah Sepanyol memberikan layanan yang adil kepada rakyat vi. Kongres kebangsaan India dipimpin oleh Mahatma Gandhi menuntut kemerdekaan daripada penjajahan British vii. Parti Nasional Indonesia Soekamo memimpin menentang penjajahan British 2.8.3 Gerakan Islah Mencetuskan Kesedaran Kebangsaan: i. Kebangkitan semangat kebangsaan memulakan di Tanah Melayu pelajar yang mendapat pendidikan di Timur Tengah khususnya di Mesir pelajar di Universiti al-Azhar, Kaherah, Mesir terpengaruh dengan gerakan Islah (Sayid Jamaluddin al-Afghani/Syeikh Muhammad Abduh) ii. Kaum Muda orang Melayu sedar akan kepentingan pendidikan dan ekonomi disebarkan melalui Al-Imam - bermaksud pemimpin - perkembangan pemikiran orang Melayu semangat dan cita-cita diteruskan dengan Neracha/AlIkhwan/Pengasuh/Saudara

 ditentang oleh Kaum Tua iii. Saranan Al-Imam menekankan pentingnya ilmu pengetahuan untuk mencapai kemajuan menitikberatkan pengetahuan sejarah kerana banyak iktibar yang boleh dipelajari menyeru orang Melayu berpegang kepada al-Quran dan hadis menasihati ibu bapa supaya memebrikan pendidikan yang sempurna kepada anak-anak menggesa kaum wanita diberi peluang mendapatkan pendidikan mengetepikan adat resam dan kepercayaan karut yang boleh menghalang kemajuan iv. Penubuhan madrasah oleh kaum Muda menyebarkan idea mereka dengan lebih berkesan Pulau Pinang (Madrasah al-Masyhur al-Islamiah) Padang Rengas (al-Diniah Kampung Lalang) Gunung Semanggol di Perak (Madrasah Il-Ihya Assyariff) v. Kaum Tua golongan ulama dan pegawai agama yang tidak menerima idea Islah yang dipelopori oleh Kaum Muda akhbar Suara Benar/Lidah Benar untuk menentang idea Kaum Muda berpegang kuat kepada adat dan agama Islam vi. Tokoh Pelopor Gerakan Islah Syeikh Muhammad Tahir Jalaluddin - lahir di Sumatera (1869) - belajar di Makah/Universiti al-Azhar - Al-Imam - Mufti Negeri Perak Haji Abbas Muhammad Taha - lahir di Singapura (1885) - belajar di Makkah - kadi di Tangjung Pagar, Singapura - Neracha Syed Syeikh al-Hadi - lahir di Melaka (1862) - pendidikan agama di Terengganu/Pulau Penyengat, Riau - sering berkunjung ke Makkah dan Mesir - mendalami idea perjuangan Sueik Muhammad Abduh - Al-Ikhwan/Saudara 2.8.4 Intelektual Mematangkan Perjuangan: i. Golongan Intelektual terdiri daripada guru-guru Melayu memajukan peranan sebagai pemimpin masyarakat lepasan Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) berganding bahu dengan golongan cerdik pandai agama dengan menggunakan tenaga dan fikiran untuk memajukan orang Melayu (ekonomi/pendidikan) menyemarakkan kesedaran semangat kebangsaan (1930)

 disedarkan oleh Gerakan Islah mereka menggunakan peluang dalam system pentadbiran dan perundangan menuntut hak orang Melayu dalam bidang ekonomi/pendidikan/perundangan - menubuhkan persatuan - menggunakan bidang penulisan unutk memerjuangkan kepentingan orang Melayu ii. Abdul Hadi Hassan pensyarah MPSI menanamkan semangat cinta akan bangsa dan negara kepada pelajarnya iii. Harun Aminurrashid tokoh pejuang kebangsaan lepasan MPSI guru yang bersemangat kebangsaan dan penulis yang aktif mempelopori penulisan puisi bertemakan semangat kebangsaan iv. Ibrahim Haji Yaacob v. Tokoh nasionalis berpendidikan Inggeris Raja Chulan - mendapat pendidikan di Kolej Melayu Kuala Kangsar - menggesa British meningkatkan taraf ekonomi orang Melayu dan menambah peluang untuk mereka menceburkan diri dalam perkhidmatan kerajaan - Ahli Majlis Perundangan Persekutuan (1924) Mohammad Eunos Abdullah - mendapat pendidikan di Raffles Instituition, Singapura - orang Melayu pertama yang dilantik sebagai Ahli Majlis Perundangan NNS - ketua pengarang (Utusan Melayu/Lembaga Melayu) - menubuhkan Kesatuan Melayu singpaura (1926) Dato Onn Jaafar - mendapat pendidikan Inggeris di England/Koleh Melayu Kuala Kangsar - pengarang akhbar Warta Malaya/Lembaga Malaya/Warta Ahad - Ahli Tidak Rasmi dalam Majlis Mesyuarat Negeri Johor *MPSI disifatkan sebagai The Cradle of Malay Nationalism oleh Y. A. B. Tun Abdul Razak, Perdana Menteri Malaysia (1971-1976) semasa merasmikan Jubil Emas MPSI pada tahun 1973 2.8.5 Perjuangan Nasionalisme melalui Mata Pena: i. Akhbar/Majalah media yang rapat dengan rakyat sesuai dijadikan saluran untuk melahirkan kesedaran kebangsaan ii. Peranan akhbar dan majalah Melayu orang Melayu telah menubuhkan persatuan untuk merintis pergerakan yang lebih tersusun berjaya menyemai semangat kebangsaan di kalangan Melayu persoalan agama aspek sosial (politik orang Melayu/kedudukan ekonomi) akhbar yang terpengaruh (Majlis-The Selangor Press and Majlis Co. Ltd./Utusan Melayu/Warta Malaya) peranan dalam membangkitkan semangat kebangsaan - mengkritik dasar British yang tidak menguntungkan orang Melayu

iii. iv.

v. vi.

menuntut kedudukan yang lebih baik dalam bidang pentadbiran/ekonomi/pendidikan - menyeru orang Melayu bersatu dan menghapuskan semangat kenegerian Nama pelbagai akhbar/majalah Pengasuh (Kota Bharu, Kelantan) [1918-1941] Lembaga Melayu (Singapura) [1914-1931] Utusan Melayu (Singapura) [1939-1941] Majlis (Kuala Lumpur) [1931-1941] Fajar Sarawak (Sarawak) [1930] Warta Malaya (Singapura) [1930-1941] Saudara (Pulau Pinang) [1928-1941] Al-Ikhwan (Pulau Pinang) [1926-1931] Majalah Guru (Kuala Lumpur/Pulau Pinang) [1924-1931] Antara akhbar yang berpengaruh sebelum Perang Dunia ke-2 Warta Malaya - Singapura - Dato Onn Jaafar (pengarang pertama) - banyak menyiarkan persoalan tentang keadaan sosioekonomi orang Melayu - mendesak supaya orang Melayu diberikan lebih banyak jawatan penting dalam perkhidmatan kerajaan Majlis - Kuala Lumpur - Abdul Rahim Kajai (pengarang pertama) - berani mendedahkan kelemahan dasra British yang mengancam kedudukan orang Melayu Utusan Melayu - Singapura - Abdul Rahim Kajai (pengarang pertama) - menggesa orang Melayu meningkatkan taraf ekonomi - menubuhkan persatuan untuk nasib bangsa/tanah air Abdul Rahim Kajai seorang nasionalis yang berjuang melalui kewartawanan digelar Bapa Kewartawanan Melayu Ketua pengarang akhbar yang berpengaruh (Warta Malaya/Majlis/Utusan Melayu) Persuratkhabaran Cina/India Cina - Lat Pau (1881) - Nanyang Siang Pau - Sin Chew Jit Poh - Modern Daily News India - Ulaga Nesan - Tamil Nesan - Tamil Nurasu

 melaporkan berita tentang kegiatan sosial dan ekonomi Cina/India di Tanah Melayu menyiarkan peristiwa yang berlaku di negara asalnya vii. Persuratkhabaran Jawi/Cina Peranakan Jawi Peranakan (masyarakat kacukan India-Melayu, terbentuk apabila saudagar India berkahwin dengan wanita Melayu tempatan) - Jawi Peranakan - Taman Pengetahuan - Tanjung Penagri - Sekola Melayu (1888) bahan rujukan di sekolah Melayu banyak menanam semangat suka belajar di kalangan pelajar Cina Peranakan (dikenali sebagai masyarakat Baba dan Nyonya, terbentuk hasil perkahwinan di antara perantau Cina dengan penduduk bumiputera di Kepulauan Melayu) - Surat Khabar Peranakan - Khabar Uchapan Baru - Bintang Timor (1894) satu-satunya akhbar berbahasa Melayu yang berani melaporkan berita pemberontakan Dato Bahaman di Pahang - Bintang Peranakan (1930) membicarakan hal ehwal masyarakat Cina Peranakan menunjukkan taat setia kepada British sebagai pemerintah Tanah Melayu memberi tumpuan terhadap berita hal ehwal masyarakat mereka menyiarkan berita ringkas tentang peristiwa yang berlaku di dalam/luar negeri viii. Penulisan kreatif karya (cerpen/novel/puisi) penulis (guru/penulis/wartawan) kesedaran kea rah kemajuan diri/bangsa/negara saluran untuk menyuarakan perjuangan orang Melayu ix. Puisi bertujuan untuk mempertahankan maruah bangsa/menyeru merebut peluang ekonomi bertema semangat kebangsaan Harun Aminurrashid - Tenaga Kaumku/Rayuan Bangsa Mu/Mempertahankan Hak Kita/Perwira Melayu Abdul Samad Ahmad - Serunai Pujangga/Kapal Tiada Nahkoda/Hari Kejatuhan Kita Muhammad Yusuf Harun - Dunia yang Fana/Di Lautan Seberang Omar Mustaffa - Bangkitlah Mahmud Amadi - Sedarlah

2.8.6

Melati Pahang - Seruan Kebangsaan Muhammad Yasin Maamor - Di Tengah Segera x. Tema sastera semangat perjuangan nasib bangsa semangat cinta akan tanah air xi. Novel Syed Syeikh al-Hadi - Hikayat Faridah Hanum Ahmad Rashid Talu - Iakah Salmah? Harun Aminurrashid - Melor Kuala Lumpur Ishak Haji Muhammad - Putera Gunung Tahan - Anak Mat Zela Gila - Pak Sako membela nasib bangsa mengkritik dasar British Abdul Kadir Adabi - Melati Kota Bahru perintis kegiatan penulisan novel di Kelantan Abdullah Sidek - Mari Kita Berjuang xii. Cerpen Abdul Rahim Kajai - Cerita Awang Putat Ishak Haji Muhammad - Rumah Besar Tiang Sebatang Shamsuddin Salleh - Di Sini Kita Bukannya Orang Dagang - Siasat Yang Tiada Diminta Kesepakatan Menjamin Keutuhan Perjuangan: i. Pertubuhan pendorong kepada kemunculan pertubuhan yang bersifat kebangsaan memperkukuh kesedaran semangat kebangsaan peringkat awalnya bersifat kenegerian memperjuangkan kepentingan ekonomi dan sosial ii. Kemunculan Pertubuhan Melayu peranan golongan wartawan/akhbar kesedaran politik menubuhkan pertubuhan untuk menjaga hak/kepentingan mereka

iii. iv.

v.

vi. vii.

Pertubuhan persatuan meningkatkan kedudukan ekonomi dan sosial orang Melayu dianggotai oleh cerdik pandai Melayu yang berpendidikan Inggeris dan berkhidmat dengan kerajaan British bersifat sederhana menunjukkan kesetiaan yang kuat kepada raja-raja Melayu dan bekerjasama dengan British mendesak lebih banyak peluang diberikan kepada orang Melayu dalam pentadbiran kerajaan Kesatuan Melayu Singapura (KMS) diasaskan Mohammad Eunos Abdullah (1926) dianggotai golongan bangsawan/kakitangan kerajaan/wartawan/peniaga bertujuan untuk - menjadi wakil orang Melayu untuk berurusan dengan kerajaan British bagi hal yang berkaitan dengan hak dan kepentingan orang Melayu - memperjuangkan kemajuan orang Melayu dalam bidang pendidikan - menggalakkan ahlinya memainkan peranan yang lebih besar dalam politik dan pentadbiran perangsang kepada pemimpin di negeri-negeri Melayu pertubuhan Persatuan Melayu Kenegerian - 1937 (Pulau Pinang/Perak/Melaka) - 1938 (Selangor/Pahang/Negeri Sembilan) - 1939 (Kelantan/Johor/Sarawak) Kongres Melayu Se-tanah Melayu pertama (1939) - di Kuala Lumpur - bertujuan untuk mewujudkan perpaduan kebangsaan orang Melayu - KMS + Persatuan Melayu Selangor - berjaya menghimpunkan wakil daripada semua persatuan Melayu - berbincang bagi memajukan bangsa Melayu kedua (1940) - KMS + banyak Persatuan Melayu (Sarawak/Brunei) - menyarankan agar semua persatuan Melayu bekerja keras bagi memajukan orang Melayu di negeri masing-masing ketiga (1941) - gagal diadakan - Jepun telah menyerang Tanah Melayu Persatuan Melayu Selangor dipimpin oleh Tengku Ismail bin Tenku Mohd. Yassin menubuhkan angkatan tentera laut dan udara Tanah Melayu keanggotaan askar Melayu ditambah mendesak lebih ramai pegawai Melayu ditempatkan dalam kerajaan Persekutuan dan kerajaan negeri Persaudaraan Sahabat Pena Malaya (PASPAM) dikendalikan oleh Saudara menyediakan ruangan untuk ahli-ahlinya menulis dan mengemukakan pendapat

 cogan kata: Hidup Bahasa Hidup Bangsa menggalakkan ahli-ahlinya bertukar-tukar pendapat untuk meningkatkan semangat dan kesedaran kebangsaan (Tanah Melayu/Singapura/Sarawak/Sabah) Persidangan peringkat kebangsaan yang pertama (11/1934) - di Taiping, Perak - amat bermakna kerana berjaya menghimpunkan ahlinya dari seluruh Tanah Melayu - semangat kenegerian dipecahkan - konsep kebangsaan Melayu terbentuk kedua di Pulau Pinang ketiga di Singapura keempat di Ipoh kelima di Seremban viii. Kesatuan Melayu Muda (KMM) pertubuhan Melayu bersifat politik yang pertama di Tanah Melayu (1938) dipimpin oleh Ibrahim Haji Yaakob bertujuan untuk - menanamkan semangat perpaduan/kesedaran - mempertahankan hak mereka berjuang untuk membebaskan Tanah Melayu daripada penjajahan British bercita-cita menyatukan Tanah Melayu dengan Indonesia dan mewujudkan Melayu Raya terdiri daripada guru lepasan MPSI radikal dan mengamalkan dasar tidak bekerjasama menyuarakan penentangan secara terbuka terhadap British - pakatan sulit dengan Jepun untuk menentang British - Warta Melayu membangkitkan perasaan anti-British/memperjuangkan citacita perjuangan KMM 1941 - British bimbang dengan pergerakan KMM - Ibrahim Haji Yaakob bersama-sama kira-kira 150 anggota ditangkap dan dipenjarakan di Singapura - dibebaskan semasa pendudukan Jepun - KMM diharamkan oleh Jepun (1942) ix. Ibrahim Haji Yaakob lahir di Temerloh, Pahang (1911) pengasas KMM pengarang akhbar Majlis/Warta Malaya menubuhkan KMM kerana berpendapat persatuan berasaskan kenegerian tidak menguntungkan orang Melayu *Antara pemimpin Kesatuan Melayu Muda (KMM)-Mustapha Hussain/Ahmad Boestamam x. Pertubuhan orang Cina menumpu kepada polirik tempatan - orang Cina yang dilahirkan di NNS - Cina Peranakan yang menjadi warganegara British

 Hsing Chong Hui/Chung Ho Tang menumpukan perhatian kepada negara China Persatuan Orang Cina Peranakan British (1900) - Tan Jiak Kim/Lim Boon Keng (pengasas)/Song Ong Siang/Seah Liang Seah/Tan Cheng Lock - menunjukkan taat setia kepada kerajaan British - menggalakkan orang Cina peranakan memperoleh pendidikan tinggi dan teknikal Tan Cheng Lock - lahir di Melaka - mendapat pendidikan Inggeris Sekolah Tinggi Melaka/Raffles Instituition, Singapura - dilantik sebagai Ahli Tidak Rasmi Majlis Perundangan NNS (1923-1934) xi. Pertubuhan orang India golongan cerdik pandai India yang berpendidik Inggeris - menubuhkan persatuan India di bandar-bandar utama (Taiping/Kuala Lumpur/Klang/Melaka/Seremban/Pulau Pinang) - perintis kepada pembentukan pertubuhan politik yang menyatukan orang India di Tanah Melayu 1936 - penubuhan Persatuan India Pusat Tanah Melayu - dipimpin oleh A. M. Soosay - gabunagn 12 buah persatuan India dan 4 dewan perniagaan India - memperjuangkan hak dan kepentingan orang India di Tanah Melayu *Pandit Jawaharlal Nehru, pemimpin Parti Kongres India menyampaikan ucapan kepada orang India di Kuala Kangsar semasa lawatan beliau ke Tanah Melayu pada tahun 1937. Ini membuktikan semangat kebangsaan orang India di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia Kedua berorientasikan negara asal mereka