LA ANALZLERNDE KOMBNE ANALTK YNTEMLER

GAZ KROMATOGRAF-KTLE SPEKTROMETR GC-MS

Gaz kromatografi ou zaman seici spektroskopik ve elektrokimyasal tekniklerle balantl olarak kullanlr. Bylece ikili yntemler ad verilen bu sistemler, kompleks karmlarn analizinde gl bir ara olarak kullanlr. Bir ok firma gaz kromatograflarn hzl tarama yapabilen eitli ktle spektrometrelerine dorudan balanm olarak piyasaya srmlerdir.

GAZ KROMATOGRAF-KTLE SPEKTROMETR GC-MS

Bu kombine analitik yntemde klcal kolanlardan gelen eluent bir ara balant ile ktle spektrometrnin iyonlama blmesine verilebilmektedir. Elkektron bombardman veya kimyasal iyonlama ile iyonlatrlan trler radyofrekans manyetik alannda depolanr. Daha sonra ktle/yk oranna gre ayrlarak tayin gerekletirilir.

GC-MS cihaznn ematik gsterimi

GAZ KROMATOGRAF-KTLE SPEKTROMETR GC-MS

GC bir karm ayrmada kullanlr ve karm kolonda tek tek ayrlr. MSye saf halde gnderilir. Bylelikle karmdaki her madde yksek duyarllk ve tarama abukluu ile tanmlanabilir. Karm oluturan bileenlerin miktar bu bileenleri tek tek elde etmeye uygun olmad durumda GC-MS maddelerin yaps hakknda bilgi edinmek iin en uygun yoldur.

GC-MS cihaznn ematik gsterimi

GAZ KROMATOGRAF-KTLE SPEKTROMETR GC-MS

Gaz kromatografisi / ktle spektrometre (GC-MS), karmak organik ve biyokimyasal karmlarn analizi iin kullanlan gl bir sistemdir. (GC-MS) sistemi ile biyolojik veya doal sistemlerdeki ok saydaki maddeyi ayn anda tanmak mmkndr. GC-MS ila ve uyuturucu metabolitlerin incelenmesinde, gdalardaki tat - koku veren maddelerin ve su kirleticilerin tayininde kullanlr.

SIVI KROMATOGRAFS-KTLE SPEKTROMETRS HPLC-MS

Ktle spektrometri, uucu olmayan bileenler ieren numunelerin analizi iin sv kromatografi ile birletirilerek kombine bir sistem oluturulabilir. Bileiklerin her birinin ktle spektrumu kolondan knca alnabilir, bunun iin fazla miktarda polar zclerin uzaklatrlmas ve bunlarn gaz faznda iyonlatrlmas gerekir. Bu amala gelitirilen en baarl teknik eluentin bir bakr blok iinde stlan 0,15 mm apnda bir elik kapilerle alnd termosprey tekniidir.

SIVI KROMATOGRAFS-KTLE SPEKTROMETRS HPLC-MS

Blok 100-350 0C arasnda stlarak eluentin kapilerin ucuna geldii zaman buharlamas ve bir buhar jeti ile tanan ar snm sis oluturmas salanr. Eluentteki bileikler ykl fonksiyonlu gruplar ieriyorsa sisteki damlacklar pozitif veya negatif yklenmi olur. zc buharlatrlarak gaz fazndaki MH+ iyonlarn kalmas salanr. zc buhar pompalanarak uzaklatrlr ve jetteki iyonlar uygun gerilimle alnarak ktle spektrometride iyonlarn ayrlmas salanr.
HPLC-MS cihaznn ematik gsterimi

TANDEM KTLE SPEKTROMETR MS/MS

Bir baka nemli ikili yntem de, bir ktle spektrometrenin bir baka ktle spektrometre ile birletirilmesidir. Bu birlemede ilk spektrometre, bir karmdaki farkl bileiklerin molekler iyonlarn izole etmede kullanlr. Bu iyonlar daha sonra ikinci ktle spektrometreye gnderilerek burada ilk spektrometrede oluan her bir iyon iin ayr ayr bir dizi ktle spektrumu vermek zere paralanrlar. Bu teknie tandem ktle spektrometri ksaca MS/MS denir.

Tandem kuadrupol MS/MS cihaznn ematik gsterimi

 Bir tandem cihaznda ilk spektrometrede yumuak bir iyonlatrma kayna kullanlr (genellikle kimyasal iyonlatrma), bylelikle birinci cihazdan kan iyonlar byk lde molekler iyonlar veya protonlanm molekl iyonlardr. Bu iyonlar ikinci spektrometreye girdikten sonra ikinci bir iyon kaynandan geerler. Genellikle bu ikinci iyon kayna, iinden helyum pompalanan alansz bir arpma haznesi ierir. Hzl hareket eden ana iyonlarla helyum atomlarnn arpmas sonucu daha kk iyonlarn spektrumu ikinci spektrometre tarafndan ortaya karlr.

GAZ KROMATOGRAF-FOURER DNML NFRARED SPEKTROSKOP GC-FTIR

Klcal kolan gaz kromatografi ile Fourier dnml infrared spektrometrenin birletirilmesi, zor karmlarn ayrm ve tannmasnda ok yararl bir gelimedir. GC/MS de olduu gibi GC/FTIR sisteminde de kolon ile dedektr arasna bir ara balant yerletirilir. Bu ara balant 10-40 cm uzunluunda ve 1-3 mm i apnda bir k borusudur.

GC/IR cihazlar iin tipik bir n borusu

GAZ KROMATOGRAF-FOURER DNML NFRARED SPEKTROSKOP GC-FTIR

Tarama ilemi, kromatografik dedektrden kan sinyal tarafndan tetiklenir ve analitin dedektr blmesinden infrared hcresine gemesi iin bir sre beklendikten sonra balatlr. Spektral veriler saysal olarak bilgisayarda saklanr ve kaydedilerek yap tayini gerekletirilir.

NDKTF ELEM PLAZMA KTLE SPEKTROMETR ICP-MS

Bu uygulamalarda bir ICP hamlac atomlatrc ve iyonlatrc olarak i grr. zeltiler iin, numune klasik ya da ultrasonik bir sisletirici ile verilir. Katlar iin dier bir numune verme teknii uygulanr. Bu bir kvlcm, lazer veya elektrik boalm olabilir.

NDKTF ELEM PLAZMA KTLE SPEKTROMETR Bu cihazlarda pozitif metalICP-MS iyonlar klasik bir ICP hamlacnda
retilir. Diferansiyel bir pompa yardmyla, bir kuadropol ktle spektrometreye iletilir. Bu ekilde elde edilen spektrumlar, var olan btn elementler iin bir dizi izotop pikinden oluur. Bu spektrumlar numunede bulunan elementlerin kalitatif ve kantitatif tayinlerinde kullanlr.

Bir ICP-MS cihaznn ematik gsterimi. Kesikli izgiler gaz fazndaki numunelerin, Kesiksiz izgiler ise sv numunelerinin sisteme giriini gstermektedir.

NDKTF ELEM PLAZMA KTLE SPEKTROMETR ICP-MS

1980'lerin bandan beri ICPMS, birok element iin dk gzlenebilme snrlan, yksek seicilii, iyi doruluk ve kesinliiyle en nemli tekniklerden biri olarak gelimektedir. ICP-MS numunelerde bir ya da daha fazla elementin, kalitatif, yarkantitatif ve kantitatif tayinlerinde kullanlr. ICP-MS in en cazip ynlerinden biri, ktle spektrometrik belirlemenin optik belirlemeye gre daha dk gzlenebilme snrlar salamasdr. Bu snrlar birok durumda ETAAS ile ayn, bazen de daha dktr. ICP-MS ilemi kukusuz hz ve oklu element analizleri gibi avantajlar da salar.

Lazer andrma ICP-MS ile elde edilen standart bir kaya numunesi spektrumu

 Bir ICP hamlacna bal olarak aada sralanan dier iyon kaynaklarnn ounun kullanmna olanak veren aksesuarlar da ticari olarak temin edilebilmektedir. ndktif elemi plazma ICPMS Doru akm plazma DCPMS Mikrodalga-uyarml plazma MIPMS Kvlcm kayna SSMS Termal iyonlama TIMS Akkor boalml GDMS Lazer mikroprobu LMMS kinci iyon SIMS

KAPLER ELEKTROFOREZ

 Elektroforez, doru akmn uyguland bir tampon zeltide ykl taneciklerin diferansiyel g hzlarna dayanan bir ayrma yntemidir. Baka bir deyile elektroforez, belirli bir elektrik alannda iyonlarn hareketine dayanr. Numunedeki taneciklerin g hzlar, taneciklerin ykne, boyutuna, biimine, kimyasal ieriine ve uygulanan elektriksel alana baldr. Bylece numunedeki eitli analitlerin yk/boyut oranlarndaki farklara dayanr. Bu orann byk olmas elektrik alanda ilgili iyonun daha hzl hareket etmesini salar.


I. II.

Elektroforetik ayrma iki ekilde gerekletirilir. Tabaka (slab) elektroforez Kapiler elektroforez Tabaka (slab) elektroforezi klasik yntem olup daha ok biyokimyasal molekllerin ayrlmasnda kullanlmtr. Bu ayrma gzeneklerinde sulu tampon zelti bulunan yar kat gzenekli bir ince jel tabakas kullanlarak yaplmaktadr. Analiz edilecek numune bir damla veya bant eklinde tabaka zerine ilave edilir, doru akm potansiyeli belli bir sre uygulanr. Ayrma ilemi tamamlandna karar verildikten sonra uygulanan potansiyel kesilir ve ayrlan molekller TK da olduu gibi boyama teknikleri ile gzlenir.

Kapiler elektroforezde ise 10-100 m i ap ve 40-100 cm uzunluunda, tamponla doldurulmu erimi silika kapiler, iinde platin elektrotlar bulunan iki tampon haznesi arasna yerletirilmitir. Numune bir utan verilirken ayrlan maddeler dier utan tayin edilir. Ayrlan maddeler kapilerin bir ucundan kt iin tabaka elektroforezde kullanlan uratrc boyama yerine HPLC de olduu gibi kantitatif dedektrler kullanlarak kombine sistemler oluturulabilmektedir (absorbans, floresans, ktle spektrometri).

KAPLER ELEKTOFOREZ/KTLE SPEKTROMETR

Kapiler elektroforezin ktle spektrometri ile kombinasyonuna ait ilk bilgiler 1987 ylnda yaymlanmtr. Bu ikili yntem proteinler, polipeptitle ve DNA trleri gibi byk biyopolimerlerin analizinde nemli bir yer tutmaktadr. Bugne kadar yaynlana pek ok uygulamada, kapilerden kan eluat dorudan elektrosprey iyonlatrma cihaznn iine gnderilmi ve rnler analiz iin kuadrupol ktle analizrne verilmitir. Gnmzde de kullanlan en genel numune enjeksiyon /iyonlama arabirimi elektrosprey olmasna ramen, hzl atom bombardman da kullanlmaktadr.

 Ktle spektrometreli kapiler elektroforez yaklak 10-15 yllk bir gemie sahip olmasna ramen, protein, DNA paralar ve peptidler gibi byk doal molekllerle ilgilenen biyokimyaclarn ilgi oda olmutur. Kapiler elektroforez /ktle spektrometi (CE/MS) siteminin tipik tayin snrlar molekl arl 100000 ve daha byk molekller iin femtomoln birka on katdr.

Kapiler elektroforez /ktle spektrometre cihaz