Hoofdstuk 6. Orgaantransplantatie en bloedtransfusie.

In 1998 trad de Wet op de orgaandonatie (WOD) in werking. Er waren vier doelen: - Wet moest meer rechtszekerheid bieden aan de betrokkenen bij orgaantransplantatie; - Het moest het aanbod van organen en weefsels vergroten; - Het moest een rechtvaardige verdeling van de beschikbare organen en weefsels geven; - Ten slotte moest door het verbieden en strafbaar stellen van handel in organen en weefsels voorkomen dat financiele belangen voor de donor of de nabestaanden een beslissende rol zouden spelen. Met name het tweede doel, het vergroten van het aanbod van organen is niet bereikt. Met een orgaan wordt bedoeld ene bestanddeel van een menselijk lichaam met uitzondering van bloed en geslachtcellen. In art. 2 WOD is bepaald da ttoestemming voor het verwijderen van een orgaan met het doel om daarvoor een vergoeding te ontvangen die hoger is dan de kosten die rechtsstreekt het gevolg zijn van het verwijderen nietig is. Het verwijderen van een orgaan bij leven is alleen toegestaan wanneer hiervoor door de hiertoe bevoegde persoon schriftelijk toestemming is gegeven. Gaat het om iemand die meerderjarig is en wilsbekwaam, dan kan hij toestemming verlenen door het verwijderen van een bepaald orgaan. Alvorens deze toestemming te geven moet de donor door de arts die het orgaan zal verwijderen zowel mondeling als schriftelijk zijn voorgelicht over de aard en het doel van de verwijdering, eventuele gevolgen en/of risicos en dat slechts d ekosten die rechtsstreekt het gevolg zijn van het verwijderen van het orgaan worden vergoed. Wilsonbekwame donors. Het moet een regenerend orgaan betreffen. Dit betekend dat een wilsonbekwame meerderjarige in feite alleen beenmerg mag doneren. De verwijdering mag bovendien geen blijvende gevolgen hebben voor de gezondheid van de donor. De patient moet een bloedverwant tot en met 2e graad zijn. Bovendien omet deze patient in levensgevaar verkeren en moet dit levensgevaar niet op een andere wijze kunnen worden afgewend. Wanneer aan alle eisen wordt voldaan, moet de wettelijke vertegenwoordiger van de donor toestemming geven. Minderjarige donors (12>) Er gelden dezelfde vereisten als bij de wilsonbekwame meerderjarige donor, met uizondering van het vereiste dat de donor zelf zwaarwegende belangen moet hebben bij het afwenden van het levensgevaar waarin de patient zich verkeert. Daarnaast is zowel toestemming van de minderjarige als van de ouders/voogd nodig. Minderjarige donors (<12) Er gelden alle eisen zoals beschreven bij de wilsonbekwame meerderjarige donor, inclusief het zwaarwegende belang van de donor zelf. Toestemming van ouders en kinderrechter. Na overlijden. Landelijke registratiesysteem is geintroduceerd, waarin iedere burger van 12 jaar of ouder, die kenbaar wil maken of hij wel of niet bereid is om (bepaalde) organen af te staan na zijn overlijden. Overlijden van een minderjarige uit de leefdtijscategorie 12-16 jaar en hebben een wilsverklaring opgesteld, kan daar tot worden overgegaan indien de ouders geen bezwaar maken. Vaststellen van de dood. De organen van de donor dienen nog vitaal en onbeschadigd genoeg te zijn om voor transplantatie in aanmerking te komen. In de WOD wordt daarom gebruik gemaakt van het criterium hersendood. Hieronder wordt verstaan het volledig en onherstelbaar verlies van functies van de hersenen, inclusief de hersenstam en het verlengde merg.

Toewijzing organen. De patienten die wachten op een donororgaan, zijn via de NTS geregistreerd op een wachtlijst. De NTS geeft hiertoe personalia en de relevante medische gegevens van de patient door aan Eurotransplant. Deze kan in een groot gebied zorg dragen voor een doelmatige toewijzing van organen, waarbij in het bijzonder ook patienten met zeldzamene weefselkenerken gebaat zijn. Het bezwaarsysteem: houdt in dat iedereen wordt geacht toestemming te hebben gegeven voor het verwijderen van organen, tenzij daartegen explicitiet bezwaar is gemaakt. Actieve donorregistratie: iedere burger krijgt enkele malen de kans op te reageren op de beslissing tot orgaandonatie. Indien deze niet reageert wordt die automatisch geregistreerd en krijgt hier bericht van. De regering heeft twee principiele bezwaren tegen dit systeem: - Het brengt het risico met zich mee dat tot uitname van organen wordt overgegaan bij iemand die dat zelf niet heeft gewild. - Daarnaast bestaat het risico dat meer positieve beslissingen van mensen door de nabestaanden wordt genegeerd. Actieve toestemmingssysteem: er komt een vijfde optie op het donorformulier -> ja, ik geef toestemming voor donatie mits mijn nabestaanden instemmen. Tevens wordt iedereen die geen donorformulier instuurt, geregistreerd met de optie : mijn nabestaanden beslissen.