You are on page 1of 8

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

DLNNH
Mn hc gip bn sing hcth nh tru nhng vn ngu nh b
8 January, 2012

Ghi ch: Nhng phn bin son di y c lm tt nht c th. S c mt s ch tc


gi coi l rm r b b i bt gip nng cao hiu sut ni nht ca no. Ngoi cch trnh
by nh in m, gch chn c, cc bn nn dng thm highlight nh du cc t kha cn
hc, nh vy d v hn. Xin lu thm, tc gi khuyn co cc bn khng nn ph thc s
phn ca mnh vo ton b bi son ny, m nn xem y l mt ti liu tham kho, gip cc
bn h thng d dng hn ci mn tri nh thnh vt ny. Xin chc cc bn thnh cng trong
vic chinh phc c Dn lun Yu qui cng nh cc mn khc, c tinh thn n Tt cho n
nhn nh cht. i sinh vin cn c 2 nm ri na thi :))
Cho thn i! =))

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

Ni dung
Trang
I. Phn loi ngn ng (NN) theo loi hnh ........................................................................ 3
II. Phn bit m tit, t, m v, hnh v ............................................................................... 3
III. Phn xut m v, hnh v ............................................................................................... 3
IV. Phn bit quan h ng php (NP) v phm tr NP ....................................................... 4
V. Phn bit cc hnh vi NN ............................................................................................. 4
VI. Phn bit cc chc nng NN & cc phong cch chc nng NN, kiu & th loi vn bn
(VB).............................................................................................................................. 5
VII. Cc phng thc chuyn ngha ca t......................................................................... 5
VIII.Cc phng thc lin kt trong VB............................................................................... 6
IX. Lch s v cc vn lin quan .................................................................................... 7
X. Bn cht, c trng ca tn hiu NN ............................................................................. 8
XI. Tham kho thm .......................................................................................................... 8

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

I. Phn loi ngn ng (NN) theo loi hnh


1. Loi hnh NN ha kt (bin hnh): ting Anh, Php, Nga
- T c bin i v hnh thi. T ny i hi t ka v hp dng.
Vd: He goes, two books.
- ngha NP ca t, cc quan h NP ca t th hin ngay trong bn thn t.
- C 2 hnh thc bin i hnh thi: cc yu t cui t v bn trong t.
Vd: man-men.
- C s i lp gia cn tt v ph t:
+ Cn t khng th ng c lp
+ 1 ngha NP c th biu hin bng nhiu ph t
Vd: books, watches
+ Nhiu ngha NP c th biu din bng 1 ph t
Vd: plays: ngi 3, s t, th hin ti.
2. Loi hnh NN chp dnh: Ting Nht, Hn
- Quan h NP v ngha NP ca t c biu hin ngay trong bn thn t bng phng tin
ph t.
Vd: makan (n) makanan (thc n)
- Cn t hu nh khng bin i hnh thi v c kh nng hot ng c lp khi khng c ph
t i km.
- Mi ph t chp dnh ch biu hin 1 ngha NP
Vd: lukis (v) pelukis (ha s)
3. Loi hnh NN n lp: Ting Vit
- m tit tnh, phn tch tnh: pht m tch bch.
- Khng c s bin hnh t hay chp dnh.
- Trt t t rt quan trng.

II.

Phn bit m tit, t, m v, hnh v

1. m tit: gm m u, vn (m m, m chnh, m cui), thanh iu.


- L n v pht m t nhin nh nht.
Vd: Ti yu t do 4 m tit.
- m tit c pht m bng 1 t cng ca c tht.
- Li ni con ngi l 1 chui cc t cng, chng ca c tht.
2. T:
L n v nh nht c ngha ca NN c vn dng c lp v ti hin t do trong li ni.
3. m v (phoneme):
L n v ng m nh nht trong 1 NN, gip phn bit 2 t vi nhau (nh vo 1 c tnh khu
bit ca m). Phin m m v: //
4. Hnh v (T t): gm cn t v ph t.
L n v nh nht c ngha ca NN.
Hnh v trong trong ting Vit thng c gi l ting.

III.

Phn xut m v, hnh v

1. Phn xut m v:
Da vo bi cnh ng nht (2 m ang xt ng sau v trc nhng m nh nhau). 2 m
gn gi nhau xut hin trong nhng bi cnh ng nht hoc tng t c coi l nhng m v
ring bit.
2. Phn xut hnh v:

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

Phn xut 1 t ra cc hnh v c gi l phn xut hnh v. phn xut hnh v ca 1 t trc
ht phi i chiu t vi nhng t khc c 1 phn m v 1 phn ngha ging n ng thi
c 1 phn m v 1 phn ngha khc n. Sau dng php giao hon.
Chng hn phn xut hnh v ca t boys c th i chiu n vi cc t sau:
- boy (ging boys phn m boy v ngha cu b)
- sons (ging boys m s v ngha s nhiu)
- Hai php i chiu ny cho bit ngha ca boy v s nhng cha c chc chn. V th cn
i chiu thm mt t c hnh thc s t hon chnh php giao hon. l t son. Th php
ny c trnh by theo s sau: (Hnh vung Greenberg)
-s: s nhiu

son-: con trai

IV.

boys

boy

sons

son

boy-: cu b

Phn bit quan h ng php (NP) v phm tr NP

1. Phm tr NP l th thng nht ca nhng ngha NP, c th hin nhng dng thc i
lp nhau. Chng hn phm tr s c 2 mt i lp nhau, l s t v s nhiu. Phm tr thi
c cc mt i lp hin ti, qu kh, tng lai.
Cc phm tr c bn: S (s t, s nhiu); ging (c, ci, trung); cch (s hu cch); ngi (I,
II, III); dng (dng ch ng, b ng); th (qu kh, hin ti, tng lai); m c khng
m c; ni ng ngoi ng...
2. Quan h NP l quan h gia cc yu t cng xut hin trn hnh tuyn (trc ngang).
[Gii thch c th hn: quan h NP l quan h hnh tuyn gia cc t to ra nhng t hp t c
kh nng c vn dng c lp, c xem l dng rt gn ca mt kt cu phc tp hn v
c t nht mt thnh t c kh nng c thay th bng t nghi vn.
Vd: C gi y.
- c lp: C gi y rt xinh; Ti i chi vi c gi y.
- Dng rt gn ca: C gi c ci n trn u xinh xinh y.
- Nghi vn: C gi no?]
Quan h NP gm 3 loi: Ch - v, ng lp v chnh ph.

V.

Phn bit cc hnh vi NN

1. Hnh vi to li:
L hnh vi s dng cc yu t ca ngn ng nh ng m, t vng, cc kiu kt hp cu
to ra nhng thng ip, ngn bn c ngha; th hin r nht trong nhng cu mang tnh trn
thut.
Vd: N mi i nhu v; Mai anh s ti chi.
2. Hnh vi ti li:
L hnh vi ngi ni thc hin ngay khi ni nng; l nhng li khen, cm on, ha hn, hi,
ra lnh
iu kin: ngi ni ngi I, ngi nghe ngi II, cu ni th hin ti.
Vd: Em ha s c gng u mn Dn lun.
3. Hnh vi mn li:
L hnh vi mn phng tin ngn ng gy ra mt hiu qu ngoi ngn ng no
ngi nghe.

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

Vd: Hc k ny my m khng qua c mn Dn lun th cht vi tao. ( ngi nghe s xm


mt m phi u c mn ny)

VI.
Phn bit cc chc nng NN & cc phong cch chc nng
NN, kiu & th loi vn bn (VB)
1. Cc chc nng ca NN:
- NN l phng tin giao tip quan trng nht ca con ngi.
+ Giao tip l s truyn t thng tin t ngi ny ti ngi khc vi mt mc ch
nht nh.
+ Hot ng giao tip c thc hin nh 1 cng c tt nht l NN.
+ Cc phng tin giao tip khc ch c th ng vai tr l phng tin b sung cho
NN, v chng khng sc phn nh nhng hot ng hay kt qu hot ng t t
ng phc tp ca con ngi.
- NN l phng tin t duy.
+ Nh c NN, con ngi c th thc hin cc hot ng t duy.
+ NN v t duy thng nht nhng khng ng nht. T duy l ci c biu t, cn
NN l ci biu t. (1 ci biu t nhiu ci c biu t ng m; 1 ci c
biu t nhiu ci biu t ng ngha)
+ Nu khng c t duy th khng c NN.
- Mt s chc nng khc: chc nng thi ca, chc nng siu NN.
2. Phong cch chc nng NN:
- Sinh hot hng ngy
- Thng tn bo ch
- Chnh lun
- Hnh chnh cng v
- Khoa hc
- Ngh thut
- Qung co
3. Th loi vn bn (VB):
- VB sinh hot (li ni hng ngy, th t ghi chp c nhn)
- VB thng tn bo ch (cc tin ngn, phng s)
- VB chnh lun (li ku gi, cc bi ngh lun)
- VB hnh chnh (bin bn, bo co)
- VB khoa hc (bo co chuyn , bo co k thut)
- VB ngh thut (th, tiu thuyt)
*Note: Mi VB u tn ti trong nhng phong cch NN nht nh. Chnh phong cch NN quy
nh c im ca VB.

VII.

Cc phng thc chuyn ngha ca t

1. n d:
- L chuyn i tn gi da vo s ging nhau gia cc s vt, hin tng (svht) c so
snh vi nhau.
- C th xy ra 2 cp : t vng v cu.
- Rt gn vi bin php so snh.
Phng thc 1: da vo s ging nhau v hnh thc.
Vd: rng lc, mi tu.
Phng thc 2: da vo s ging nhau v mu sc.
Vd: mu da tri, mu c ph sa.
Phng thc 3: da vo s ging nhau v chc nng.
Vd: bn tu, bn tnh yu.
Phng thc 4: da vo s ging nhau v tnh cht.

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

Vd: tnh cm kh khan, li cay ng.


Phng thc 5: da vo s ging nhau v c im b ngoi.
Vd: con nh Th N, b gi Hon Th.
Phng thc 6: da vo s tng quan c th, tru tng.
Vd: nm bi, nm tnh hnh.
Phng thc 7: n d thng qua cch gi tn.
Vd: mo con ca anh, cn ngoan ca m.
Phng thc 8: chuyn tnh cht ca sinh vt sang svht (thng c coi l nhn cch ha).
Vd: thi gian tri, gi go tht.
2. Hon d:
- L hin tng chuyn tn gi t svht ny sang svht khc da vo quan h gn gi.
Phng thc 1: Ly b phn ch ton th.
Vd: Nh c 5 khu (ngi).
Phng thc 2: Ly khng gian a im thay cho ngi sng .
Vd: Nh ti (v, chng ti); Thnh ph (ngi thnh ph).
Phng thc 3: Ly ci cha ng ch vt b cha.
Vd: n 2 chn, ung 5 chai.
Phng thc 4: Dng ting ku thay c im hnh dng ch tn gi.
Vd: rn sc da, tc k, c bc m.
Phng thc 5: Ch chc nng.
Vd: Thng ming li lm; Cn thn coi chng c nhiu tai mt.

VIII.

Cc phng thc lin kt (LK) trong VB

1. LK ngoi ch: L LK gia VB v hin thc khch quan (v mt ngha).


2. LK ni ch: L LK trong lng VB, LK gia cc phn, chng, on; LK gia cc VB cng l
LK ni ch, l lin kt lin VB.
- LK hnh thc: L phng thc LK s dng cc phng tin c tnh cht hnh thc ca NN.
Vd: LK ng m trong th.
- LK ni dung: L phng thc LK trong cc n v trong VB cng tp trung th hin 1 ch
; c 2 loi: duy tr ch v pht trin ch .
+ LK hi ch: L LK vi phn pha trc ca VB, c tc dng duy tr ch .
Vd: Trn y bo co cp n tnh trng sinh vin nm hai no nc thi c cho
xong v qu n Tt.
+ LK kh ch: L LK vi phn pha sau ca VB, c tc dng pht trin ch .
Vd: Di y chng ti s phn tch 1 s bin php chng bo ha no dnh cho sinh
vin trong ma thi c.
- LK logic: L phng thc LK trong cc n v trong VB c sp xp theo 1 trt t nht
nh.
# Cc phng thc LK hi ch:
- Lp t vng: 1 t (1 ng) c lp li nguyn vn pht ngn sau.
Vd: Mt lo gi c ci mi c chua. Mt lo gi xu x nhng tnh tnh vui v.
- Th ng ngha: To s a dng cho li ni bng cch thay th tn gi ca 1 i tng no
c trong ch ngn bng 1 tn gi hoc ng on khc c gi tr biu t tng ng.
Vd: Yu Minh? Yu ci thng eo knh cn l kh t ni trong lp chuyn ton ?
- Th i t: Dng i t thay th cho 1 t, 1 ng on, 1 pht ngn hoc 1 chui pht ngn c
trong cc li ni trc.; ch yu dng cc i t nhn xng, i t ch nh.
Vd: Minh? N l ai?
- Dng cc ng on ni: Trn y l, tr li trn, ngc ln trn, bn trn, va ri
Vd: Bn trn l nhng th m cc bn cn hc nu mun n Tt vui v.
# Cc phng thc LK kh ch:
- Dng i t nghi vn (ai, no, u, g)
Vd: Ai ni n hc ngu? Tao ni.
- Dng i t ch nh ny

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

Tn N Hong Anh

Vd: Cn iu ny na, my khng nhng ngu m cn xu trai na.


- Dng cc ng on ni: Tip theo, di y l, k n l, th nht.., th hai, s l cha
y nu khng cp n

IX.

Lch s v cc vn lin quan

1. Lch s (LS):
- L 1 thuc tnh thuc phm tr ng x ca con ngi trong giao tip; l nhn t quan trng c
tnh cht iu ha cc quan h lin nhn; chi phi khng nhng i vi qu trnh vn ng hi
thoi m c i vi s hiu qu giao tip.
- Ni n LS l ni n quan h nguyn nhn, nguyn nhn khng ch cung cp nhng
phng tin m cn hnh thnh nn nhng chc nng ca LS v nhng nh ch c tnh cht
rng buc. Suy cho cng, LS l thit lp v cn bng mi quan h hi ha gia ngi nghe (H)
v ngi ni (S).
- LS c xem l 1 trong nhiu chin lc m S dng hon thnh 1 s mc ch nh thit
lp hoc duy tr nhng quan h hi ha.
- LS l cch ng x bit ngi bit ta, v ph hp vi chun tc ca 1 x hi nht nh.
2. Th din:
- L hnh nh ci ti x hi m mi thnh vin u i hi cho mnh.
- Bao gm 2 bnh din c quan h vi nhau:
+ Th din m tnh (tiu cc):
* i hi c bn v lnh a.
* i hi s ring t c nhn.
* i hi quyn khng b quy ph, tc quyn t do hnh ng v t do t chi
s p t.
+ Th din dng tnh (tch cc):
L hnh nh ci ti hay nhn cch nht qun v tch cc m cc thnh vin tng tc
mun c cho mnh.
- Th din l ci g c u t v mt tinh thn, c th b mt, c bo tn hay c ci
thin v phi c thng xuyn ch n trong tng tc.
- Th din m tnh v dng tnh l 2 mt b sung cho nhau, pht huy tc dng theo li cng
sinh vi nhau Mt s vi phm th din m tnh cng ng thi lm mt th din dng tnh.
- Trong giao tip c nhng hnh ng, nhng ngn t v bn cht i ngc li mong mun th
din ca S hoc/ v ca H:
+ Nhng hnh ng c nguy c e da th din m tnh ca H: mnh lnh, cu khin,
gi , nhc nh, khuyn nh, dn d
+ Nhng hnh ng c nguy c e da th din dng tnh ca H: ph bnh, ch bai,
chi mng
+ Nhng hnh ng c nguy c e da th din m tnh ca S: tng, biu, ha hn
+ Nhng hnh ng c nguy c e da th din dng tnh ca S: xin li, cm n, t
ph bnh
- Trc bt k 1 hnh ng ngn ng no, con ngi ty thuc vo mc e da th din ca
ngn t m c 2 kh nng la chn b p s e da th din:
+ Chin lc LS dng tnh:
* Hng v th din dng tnh ca H.
* Din t lng ngng m, tnh tng thn tng i, vic chia s, s quan tm
v n p ca S i vi H.
+ Chin lc LS m tnh:
* Hng v th din m tnh ca H.
* Lm mm mi, nh i hoc xin li trc nhng vic c tnh p t.
* Chin lc ni gin tip: To cho H 1 s suy v S khng chu trch nhim
v hnh ng ngn t ca mnh; pht ngn s gim i kh nng ng chm th
din ca H.
- Phng Ty thin v LS m tnh ( cao vai tr c nhn, th gii c nhn l 1 lnh a khng
c xm phm); cn phng ng thin v LS dng tnh (hng n cng ng, tnh ha
kt gia cc thnh vin trong x hi).

DLNNH Mn hc gip bn sing hc nh tru nhng vn ngu nh b

X.

Tn N Hong Anh

Bn cht, c trng ca tn hiu NN

1. Tnh v on (khng c l do, c tnh ty tin):


- 2 mt ca tn hiu NN (ci biu t v ci c biu t) khng tch ri nhau nhng c quan
h v on vi nhau.
- Khng tm c l do cho vic gii thch ti sao m ny li c ngha ny hay ngha ny li
c cha trong m ny.
2. Tnh a tr:
Gia ci biu t v ci c biu t ca tn hiu NN khng c quan h 1 i 1.
- Mt v ng m c th biu t nhiu (hin tng ng m, a ngha).
- Mt ngha c th c biu t bng nhiu v ng m (hin tng ng ngha).
3. Tnh phn on i:
- Mi h thng NN gm 1 s lng gii hn cc m v.
- 40 m v vi ngn hnh v vi trm ngn t v s ng on v cu ( NN c tnh
nng sn).
4. Tnh hnh tuyn:
- Cc yu t NN c pht ra ni tip nhau trong ng lu, ht ci ny n ci kia.
- Khng th ni ra 2 yu t cng lc.
- Tnh hnh tuyn l nguyn l c bn chi phi c ch hot ng ca NN (quan h ng on
gia cc n v NN; quy tc kt hp cc yu t, cc n v hnh thnh nn t, cm t, cu,
on vn, VB).

XI.

Tham kho thm

Lu : Nu gp kh khn trong vic m ng link di y khi bn ang c bi ny bng


chng trnh Foxit Reader, vo phn Tools > Preferences > Trust Manager > tick b chn
khung Enable Safe Reading Mode > OK.
1. Thut ng ngn ng hc
(http://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BA%ADt_ng%E1%BB%AF_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%
AF_h%E1%BB%8Dc)
2. Bi ging DLNNH H Hu
(http://www.slideshare.net/atcak11/dan-luan-ngon-ngu-dh-hueppt-presentation)
3. Phn bit m v (phoneme) v m t (allophone) trong ting Anh:
Ci ny khng lin quan lm nhng phn m v - m t hi hc mn C s ting Vit hc
qua nhng vn cn kh mp m. Phn ny ch yu b tr mn Morphology.
(http://www.youtube.com/watch?v=tnIZwFJLoXc)
4. Phn loi VB theo phong cch chc nng NN
(http://d.violet.vn/uploads/resources/159/189914/preview.swf)

You might also like