KATA PENGANTAR

Puji syukur kehadirat Allah SWT, dengan

rahmat dan hidayah-Nya

sehingga kami telah dapat menyelesaikan penelitian program pengembangan

puskesmas dengan judul Profil Program Pengembangan Kesehatan Pra Lansia
Dan Lansia Di Puskesmas Pesantren II Kota Kediri. Penelitian ini disusun untuk
memenuhi salah satu syarat kepaniteraan klinik di bagian Ilmu Kesehatan
Masyarakat di Puskesmas Pesantren II, Kota Kediri.
Selama penelitian, penyusun telah banyak mendapatkan bantuan yang tidak
sedikit dari beberapa pihak, sehingga dalam kesempatan ini kami mengucapkan
terima kasih yang sebesar-besarnya kepada :
1.

Dr. Djaka Handaja, MPH selaku dosen pembimbing

2.

Dr. Fathiyah Rahmah, selaku kepala Puskesmas Pesantren II Kediri

3.

Dr. Siti Rochmah selaku dosen pembimbing

4.

Seluruh staf dan karyawan Puskesmas Pesantren II Kediri

5.

Dinas Kesehatan Kota Kediri

6.

Pihak lain yang membantu terlaksananya penelitian ini

Penyusunan menyadari bahwa selama dalam penyusunan penelitian ini jauh

dari sempurna dan banyak kekurangan, oleh karena itu penyusun mengharapkan
saran dan kritik yang bersifat membangun guna kesempurnaan tugas ini.

Kediri, Februari 2013

Penyusun

DAFTAR ISI

Kata pengantar......................................................................................................i
Daftar isi..............................................................................................................ii
BAB 1 PENDAHULUAN...................................................................................1
1.1 Latar Belakang.......................................................................................1
1.2 Rumusan Masalah.................................................................................5
1.3 Tujuan....................................................................................................5
1.3.1 Tujuan Umum............................................................................5
1.3.2 Tujuan Khusus...........................................................................5
1.4 Manfaat Penelitian.................................................................................3
1.4.1 Bagi Dokter Muda.....................................................................6
1.4.2 Bagi Puskesmas.........................................................................6
1.4.3 Bagi Masyarakat........................................................................6
BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA.........................................................................7
2.1. Pengertian..............................................................................................7
2.1.1. Lanjut Usia................................................................................7

2.1.2. Posyandu Pra Lansia dan Lansia...............................................8

2.1.3. Tujuan Posyandu Pra Lansia dan Lansia...................................9
2.1.4. Manfaat Posyandu Pra Lansia dan Lansia...............................10

2.1.5. Sasaran Posyandu Pra Lansia dan Lansia................................10

2.1.6. Kegiatan Posyandu Pra Lansia dan Lansia..............................10
2.1.7. Mekanisme Pelayanan Posyandu Pra Lansia dan Lansia........12

ii

2.1.8. Masalah Kesehatan Pada Pra Lansia dan Lansia.....................12

2.1.9. Kader Posyandu.......................................................................16
2.1.10.......................................................Penilaian Keberhasilan

.................................................................................................16
2.2. Upaya Kesehatan Usia Lanjut Di Puskesmas.....................................17
2.2.1. Hubungan Upaya Kesehatan Usia Lanjut Dengan Kebijakan

Dasar Puskesmas.....................................................................17
2.2.2. Kebijakan Operasional Dan Strategi.......................................19

2.2.3. Manajemen..............................................................................20
2.2.4. Kegiatan Kesehatan Usia Lanjut.............................................28
2.2.5. Sumber Daya...........................................................................31
2.2.6. Pencatatan dan pelaporan........................................................32
2.2.7. Indikator..................................................................................33

BAB 3 KERANGKA KONSEP........................................................................33

3.1. Kerangka Konsep................................................................................34
BAB 4 METODE PENELITIAN.....................................................................35
4.1. Rancangan Penelitian..........................................................................35
4.2. Populasi dan Sampel...........................................................................35
4.2.1. Populasi...................................................................................35
4.2.2. Sampel.....................................................................................35

4.3. Lokasi dan Waktu Penelitian...............................................................35

4.4. Cara pengumpulan Data......................................................................35
4.5. Definisi Operasional............................................................................36

4.6. Instrumen.............................................................................................36

iii

4.7. Alur Penelitian.....................................................................................36

BAB 5 HASIL PENELITIAN...........................................................................37
5.1. Data Dasar...........................................................................................37
5.2. Jumlah Pra Lansia Baru yang Dilayani...............................................37
5.3. Jumlah Kunjungan Pra Lansia.............................................................38
5.4. Jumlah Lansia Baru Yang Dilayani....................................................40
5.5. Jumlah Kunjungan Lansia...................................................................41
5.6. Jumlah Kader Aktif.............................................................................42
5.7. Jumlah Posyandu Lansia Yang Aktif..................................................43
5.8. Jumlah Pembinaan Posyandu Lansia Oleh Nakes...............................44
5.9. Penyakit Terbanyak.............................................................................46

BAB 6 PEMBAHASAN...................................................................................48
6.1. Indikator Tentang Pra Lansia Baru Yang Dilayani.............................48
6.2. Indikator Jumlah Kunjungan Pra Lansia.............................................48
6.3. Indikator Lansia Baru Yang Dilayani.................................................49
6.4. Indikator Kunjungan Lansia................................................................49
6.5. Indikator Jumlah Kader Aktif.............................................................49
6.6. Indikator Jumlah Posyandu Lansia Yang Aktif..................................50
6.7. Jumlah Pembinaan Posyandu Lansia Oleh Nakes...............................50

6.8. Penyakit Terbanyak.............................................................................51

BAB 7 KESIMPULAN DAN SARAN.............................................................52
7.1 Kesimpulan..........................................................................................52
7.2 Saran....................................................................................................52
Lampiran............................................................................................................54

iv