Campagnekrant 2009

Tilak heeft ook talent

Steun de strijd van de armsten in India
 vrijwillige medewerker,
Je hebt de gloednieuwe campagnekrant in handen! Zo bewijs je dat je een onmisbare schakel
bent in het netwerk dat jaarlijks de campagne tot in de verste hoeken van onze provincies uitdraagt. We kunnen je
hiervoor niet genoeg bedanken! De voorbije campagne ‘Haïti heeft ook talent’ was dankzij jouw inzet een groot suc-
ces. Een terugblik vind je op onze website of in Plan Zuid.
Deze campagnekrant levert de nodige bagage om medewerkers te informeren over de nieuwe campagne en hen uit
te nodigen om hun steentje bij te dragen. Dit jaar laten we de inheemse volkeren en de dalits uit India aan het woord.
Zij maken samen ongeveer 20% uit van de bevolking en zijn het slachtoffer van uitbuiting en discriminatie. Ze behoren
dan ook tot de armste inwoners van India.
Maar ze blijven niet bij de pakken zitten.
Dat bewijst Tilak, een krachtige, waar-
dige vrouw uit een inheemse gemeen-
Campagne 2009 i.s.m. Markee, www.markee.be Werkten mee Bart Bode, Karel Ceule, Jyoti Degroote, Bieke Deleye, Carine Dewilde, Kristof Gaublomme, Lieve Herijgers, Karel Malfliet, Peter Van Craenenbroeck - Eindredactie Marieke Bastiaens
en Peter Van Craenenbroeck - Tekstcorrectie Leen Mertens en Silvia Schouppe - Grafische vormgeving Liesbet Van Huffelen - Foto’s Stephane Swinnen, Luc Christiaens, Jyoti Degroote, Jos Verhoogen, Wereldmediatheek: Geert Henau,

schap. Ze is een vrouw met een mening

die opkomt voor haar rechten. Daarom
staat ze ook op de cover van deze cam-
Thomas Thys, Sus Maes en W.G. Van Brink, Fotoarchief Broederlijk Delen - Landkaart Uitgeverij Carto - Drukkerij Claes Printing - Verantwoordelijke uitgever Luc Claessens, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel

Campagnekalender 2009

pagnekrant. Tilak laat ons een stukje

onbekend India ontdekken: samen met
haar dorpsgenoten werkt ze aan een • Regionale lanceermomenten, zie achterflap
succesvolle toekomst, want ze is ervan • Nationale persactie, dinsdag 24 februari
overtuigd dat ze die kunnen bereiken in • Aswoensdag, 25 februari, start van de campagnetijd
hun dorpen, wouden en velden.
• Koffiestop: vrijdag 6 maart
We hopen dan ook om met de enthou- • Getuigenprogramma met tien Indiase gasten: tussen 9 en 27 maart
siaste steun van duizenden vrijwilligers • Eerste collecteweekend: 21 en 22 maart
terug een sterke campagne te kunnen
• Tweede collecteweekend: 4 en 5 april
voeren! Zo kunnen we steun blijven
bieden aan de mensen in het Zuiden, in • Pasen (slot van de campagne): 12 april

India en elders. • Paasvakantie: 6 tot 19 april

Daniël De Klerck,
vrijwilliger en voorzitter
van Broederlijk Delen 3 Campagne 2009 kort
Inhoud

4 De Broederlijk Delen Koffiestop. Zorg dat jij erbij bent!

6 Culinair Solidair, meer dan koken
7 Nog meer actie
Wettelijk depotnummer D/2008/5.556/3 - Gedrukt op houtvrij offset papier FSC.

9 Liturgie en spiritualiteit
10 Aan de slag met onze materialen
12 India, land van extremen
14 Campagnetekst 2009
22 Wat doet Broederlijk Delen in India?
24 Projectpartner PARDS:
Landelijke ontwikkeling bij inheemse volkeren
Mixed Sources
Product group from well-managed
forests and other controlled sources
Productgroep uit goed beheerde
25 Projectpartner NDWM:
De beweging van het huispersoneel in India
bossen en andere gecontroleerde
bronnen
Groupe de produits issu de forêts
bien gérées et d'autres sources

26 Politiek werk: Een stem voor de stemlozen

contrôlées

Cert no. SGS-COC-004388

www.fsc.org
© 1996 Forest Stewardship Council

28 Lanceermomenten en adressen regionale diensten

Campagne 2009 kort
schatkamer van INDIA De wouden en heuvels van Cen-
traal-India zijn van oudsher de thuishaven van de inheemse volkeren.
Vroeger voorzagen de bossen hen van alles wat ze nodig hadden om Broederlijk Delen,
te leven. Vandaag gaan anderen met de winsten uit hun natuurlijke omdat het Zuiden
schatkamer lopen. Met armoede en uitsluiting tot gevolg. plannen heeft
TILAK, EEN VROUW MET EEN MENING Tilak toont ons Via Broederlijk Delen laat je groepen mensen in
hoe inheemse gemeenschappen in India zich organiseren in kleine het Zuiden hun eigen plannen en projecten uitvoeren.
werkgroepen. Daardoor kunnen ze zorgen voor voldoende voedsel Hún plannen tegen armoede en onrecht.
en woudproducten verkopen. Ze volgen ook opleidingen en zetten
kleine handeltjes op. Ze komen op voor hun rechten en bouwen
aan democratie. Zo maken ze het platteland weer leefbaar. Broeder-
lijk Delen ondersteunt hen daarin, onder andere via de organisatie
PARDS.

ZUSTER JEANNE DEVOS en de BEWEGING

VAN HUISPERSONEEL Vaak wagen mensen op het platteland de
sprong naar de stad, in de hoop op een beter leven. Maar in de ano-
nimiteit van de stad komen ze vaak terecht in situaties van uitbuiting
en misbruik. De beweging van huispersoneel - de National Domestic
Workers Movement (NDWM) - komt op voor hun rechten en lob-
byt voor een menswaardig bestaan.

2015 DE TIJD LOOPT Waardig werk staat niet op de lijst van de

Millenniumdoelstellingen. Toch is het cruciaal om uit de armoede
te raken. Broederlijk Delen schaart zich achter de eisen van de campagne ‘Waardig Werk’ van de
noord-zuidorganisaties.

GEWORTELD ALS EEN TAMARINDEBOOM Tilak en haar gemeenschap vragen respect voor
hun waardigheid, hun traditionele kennis, hun gemeenschapszin, hun rituelen en dansen. Ze inspi-
reren ons tijdens de vasten om stil te staan bij onze eigen spiritualiteit.

JOUW STEUN, MEER DAN EEN GELDTRANSFER Jouw steun via Broederlijk Delen is meer
dan een geldtransfer naar één project. We organiseren ook uitwisseling van ervaring en kennis met
en tussen onze partnerorganisaties: samen staan ze sterker. Bovendien voeren we acties over de inter-
nationale oorzaken van armoede. Allemaal als steun aan de eigen plannen van het Zuiden.

ORGANISEER EEN BROEDERLIJK DELEN KOFFIESTOP Schenk koffie op 6 maart 2009.

Nodig iedereen uit om in ruil voor een kopje koffie een vrije bijdrage te leveren voor het werk van
Broederlijk Delen. _

3
 wat kan jij doen?

De Broederlijk Delen Koffiestop.

Zorg dat je erbij bent! 3 EDITIE e

wanneer?
Noteer in je agenda: de Koffiestop vindt plaats op
vrijdag 6 maart 2009.

waarom?
Met de Koffiestop zamelen we geld in voor het werk
van Broederlijk Delen. Elke koffiedrinker stopt een
vrije bijdrage in de Koffiestop-collectebus en steunt
zo groepen mensen in het Zuiden in hun strijd tegen
armoede en onrecht. Elke kop koffie telt dus.
Maar er is meer. Een Koffiestop is gezellig. Hij
brengt mensen samen rond een warm zuiders pro-
duct en laat hen kennismaken met de campagne van
Broederlijk Delen.
‘Voor een Koffiestop laat ik
mijn pint graag staan.’ Luc De Vos waar?
Je kan kiezen voor een publiek gebeuren of voor
een privéactie. Bij een Koffiestop in het openbaar
5
wil je zoveel mogelijk mensen bereiken. Het gaat
dan bijvoorbeeld om een standplaats bij een super-
markt, bij een station, op een markt of tijdens een
Doe mee met de Koffiestop op 6 maart www.koffiestop.be evenement. Vergeet niet vooraf een toelating te vra-
gen. Gebruik onze Koffiestop-affiches om je actie
zichtbaar te maken. Spreek voorbijgangers aan. Je
kan ook een Koffiestop houden in je eigen huis of
in het lokaal van je vereniging en een aantal mensen
uitnodigen.

hoe doe je mee?

Het enige wat je moet doen is je Koffiestop registreren. Dat kan via de website www.koffiestop.be of
telefonisch bij je regionale dienst. De adressen en telefoonnummers van onze regionale diensten vind je
op de achterzijde van deze campagnekrant. Ongeveer twee maanden voor 6 maart 2009 starten we met
het toesturen van de Koffiestop-pakketten.
Ze zijn gratis en bestaan uit:
. Koffiestop-affiches en een campagneaffiche.
. Een kartonnen collectebus. ‘De materialen zijn
. Een handleiding met afspraken en tips.
. Een Oxfam Fairtrade reductiebon. mooi en opvallend’
. Enkele Broederlijk Delen-hesjes en Koffiestop-stickers.
4 In het pakket zit geen koffie.
 Wat vragen we?

Schenk koffie bij je thuis, op het werk, aan de

schoolpoort, in de kerk, bij je vereniging,... overal!
Wij sturen je een Koffiestop-pakket en je kan aan
de slag. Het enige wat je moet doen is koffie ma- ‘Niet veel voorbereiding
ken en je vrienden, familieleden, collega’s, buren
en voorbijgangers uitnodigen om in ruil voor een
kop koffie een (h)eerlijke bijdrage te leveren voor
en tof om te doen’
het werk van Broederlijk Delen.

ging houdt, dan zorgt Colruyt voor de drank en

versnaperingen. Het gaat om koffie, thee, cho-
comelk, fruitsap, melk, suikerklontjes, koekjes,
thermische bekertjes en roerstaafjes. De vrijwil-
ligers kunnen ook gebruikmaken van de koffie-
zetapparaten in de winkel en ze krijgen thermos-
sen ter beschikking.
Ook Oxfam Fairtrade doet mee. Organisatoren
van Koffiestops vinden in hun Koffiestop-pakket
een reductiebon voor de aankoop van (h)eerlijke
producten. Met deze bon krijg je korting in één
van de 206 Wereldwinkels.

vaak gestelde vragen

Moet ik koffie schenken of mag het ook thee
zijn? Mag ik ook een koekje aanbieden? Mag ik
een Koffiestop organiseren op een andere dag
dan 6 maart? Mag ik op meer dan één plaats een
Koffiestop houden? Het antwoord op deze en
andere vragen vind je op www.koffiestop.be of
www.koffiestop.be bij je regionale dienst (zie achterflap). _
Zodra je jouw Koffiestop registreert, krijgt die
een plaats op onze website. We publiceren het
adres van elke Koffiestop en duiden aan of het
om een publieke actie gaat of om een privége-
beuren. Verder vind je op onze website een do-
cument om je Koffiestop aan te kondigen en
een document met persoonlijke uitnodigingen.
Beide documenten kan je downloaden, afdruk-
ken en kopiëren. Je vindt er ook een e-card die je
kan versturen naar mensen die je wil uitnodigen
via e-mail.

koffiestop-wedstrijd
Als je de opbrengst van je Koffiestop stort voor
13 april 2009, dan doe je automatisch mee aan
onze Koffiestop-wedstrijd. De winnende groep
krijgt een gidsbeurt in de Brusselse Matongé-
wijk. Een kop koffie en andere heerlijke dingen
zullen niet ontbreken.

zij steunen de koffiestop

Net zoals vorig jaar steunt Colruyt onze Koffie-
stop. Als je een Koffiestop aan een Colruyt-vesti-

5
 wat kan jij doen?

Culinair Solidair, meer dan koken

wat?
De solidaire maaltijd is één van de klassiekers onder de actiemodellen van Broederlijk Delen. Vrijwil-
ligers bereiden een maaltijd en verkopen die op school, aan de leden van hun vereniging of parochie of
aan het grote publiek. Maar een solidaire maaltijd is meer dan dat. Door samen te tafelen tonen we onze
verontwaardiging over de honger in de wereld en zeggen we dat voedsel moet gedeeld worden.
Solidair tafelen kan onder verschillende vormen: een solidair ontbijt of solidaire brunch, een solidair
middag- of avondmaal, een wereldreceptie, enzovoort.
Ook voor het menu zijn er tal van mogelijkheden. Je bepaalt zelf wat je op de menukaart plaatst, maar
we geven je hier graag enkele tips:
. Probeer eens een zuiders recept. De regionale diensten van Broederlijk Delen organiseren voor de
campagne kookavonden met Indiase recepten. Plaats en data: zie kader op pg. 7.
. Maak er een lekkere, geëngageerde maaltijd van, met pro-
ducten van het seizoen uit eigen streek en eerlijke producten
uit het Zuiden. ‘Een pakket vol
Registreer je maaltijd
originele ideeën’
Laat ons en gans Vlaanderen weten dat je met je groep een solidaire maaltijd organiseert. Registreer je
via www.broederlijkdelen.be/culinairsolidair. Aan je registratie zijn enkele niet te missen voordelen
verbonden:

Pakket ‘Culinair Solidair’

Je ontvangt het pakket ‘Culinair Solidair’. Dat bevat onze affiche ‘Culinair Solidair’, een campagneaf-
fiche, een affiche om je maaltijd aan te kondigen, twintig folders, een onderlegger, een Oxfam Fairtrade
reductiebon en een handleiding ‘Culinair Solidair’ met nog meer tips voor een succesvolle solidaire
maaltijd.

Aankondiging op onze website

We kondigen je solidaire maaltijd aan op onze website, zodat iedereen die geïnteresseerd is om mee te
werken of om te komen eten hem gemakkelijk kan terugvinden.

6

Wedstrijd
En, om je echt over de streep te halen ... alle
vrijwilligers die hun solidaire maaltijd registre-
ren en de opbrengst ervan storten vóór 1 mei
2009 doen automatisch mee aan een wedstrijd.
De winnende groep mag samen met meester-
kok Tony Robyns kokkerellen in zijn restaurant
Hoeve St-Paul te Lummen, om vervolgens te ge-
nieten van de zelf bereide culinaire geneugten.
Nog meer actie
Verkoop onze wenskaarten
Ook dit jaar is er een nieuwe set wenskaarten.
De set ‘Onderweg’ bestaat uit vier kaarten en
vier enveloppen, met een geschikte wenskaart
voor elke gelegenheid. Ook de wenskaarten
‘Toekomst’, ‘Close-ups’, ‘Landschappen uit het
Zuiden’ en ‘Kinderen uit het Zuiden’ kan je nog
verkopen. Een ruime keuze voor de koper. De
verkoopprijs bedraagt vijf euro per set.

meer info? Vraag een depot wenskaarten bij je regionale

Surf naar www.broederlijkdelen.be/culinair-
solidair of contacteer je regionale dienst (adres-
sen zie achterflap). _
Kookavonden ‘Culinair Solidair’
dienst. Een depot betekent dat je na je activiteit
de onverkochte sets terugbezorgt aan je regiona-
le dienst, samen met het geld van de verkochte
exemplaren.
Verkoop onze wenskaarten zeker op je Broeder-
lijk Delen-activiteit. Een verkoop aan de super-
markt of het station kan ook. Vraag vooraf wel
een toelating aan bij de bevoegde personen.

nieuw!
Broederlijk Delen organiseert kookavonden voor or-
ganisatoren van solidaire maaltijden in elke regio.
Samen met lesgeefster Rie Vermeren bereid en proef
je enkele typische Indiase gerechten, geschikt voor
jouw solidaire maaltijd. Prijs: 5 euro per persoon. De
plaatsen zijn beperkt. Schrijf tijdig in, minstens 14
dagen vóór de kookavond, via je regionale dienst.

Kookavonden
• Woensdag 12 november:

Kruibeke, Oost-Vlaanderen

• Woensdag 19 november:

Lovendegem, Oost-Vlaanderen
• Maandag 12 januari: Wemmel, Brabant

• Woensdag 14 januari: Tienen, Brabant

• Donderdag 5 februari: Antwerpen, Antwerpen

• Woensdag 11 februari: Westmalle, Antwerpen

• Donderdag 12 februari:
‘Wie graag iets in ruil krijgt
Roeselare, West-Vlaanderen
• Woensdag 18 februari: Houthalen, Limburg voor zijn steun, koopt de
wenskaarten met plezier’
Van huis tot huis
Broederlijk Delen kan rekenen op dui-
zenden vrijwilligers die elk jaar opnieuw 7
 wat kan jij doen?
de straat op trekken voor een huis-aan-huiscol-
lecte. Veel groepen gebruiken de collecteomslag.
Ze stoppen die in de bussen van de inwoners
van de parochie of gemeente en halen hem later
terug op. Andere groepen verdelen de massafol-
der. Hij bevat meer informatie, heeft ook een
overschrijvingsformulier, maar is geen envelop.
Hij is dus uitermate geschikt wanneer je geen
ophaalronde organiseert.
Enkele tips:
. Stempel je parochiecode of het volledige adres
van je parochie in de mededeling van het over-
schrijvingsformulier. Dan kunnen wij de giften
correct toewijzen.
. Plan een gezamenlijk moment met je vrijwil-
ligers voor of na de straatactie. Zo kunnen zij
zich informeren over de campagne of ervarin-
gen uitwisselen bij een hapje en een drankje.
. Broederlijk Delen heeft een nationale vergun-
ning voor de organisatie van een huis-aan-huis-
actie. Vraag zeker een kopie aan bij je regionale
dienst.
een doosje om te sparen
Gebruik onze leuke spaardoosjes op school of in
het gezin.
Op zoek naar nog meer ideeën?
Al eens gedacht aan een concert, een quiz, een
filmvoorstelling, een tombola,...? In de bundel
‘Fondsen werven met je groep’ vind je getuige-
nissen en tips over succesvolle fondsenwervende
activiteiten. Vraag hem aan bij Broederlijk De-
len, Peter Van Craenenbroeck, Huidevetters-
straat 165, 1000 Brussel of mail naar
peter.vancraenenbroeck@broederlijkdelen.be.
8 parochie. _
‘De sterkte van een
huis-aan-huisactie is het
persoonlijk contact’
Eerlijk duurt het langst!
Sommige mensen gebruiken de naam ‘Broe-
derlijk Delen’ terwijl ze geld inzamelen voor
een andere organisatie. Vaak is dat te goeder
trouw. Maar de naam ‘Broederlijk Delen’ is ge-
deponeerd als naam van een organisatie en mag
bijgevolg uitsluitend gebruikt worden bij acties
waarvan de opbrengst naar Broederlijk Delen
gaat. Daarom vragen we om eerlijk te commu-
niceren op je activiteit.
De afrekening
Je helpt ons als je de onderstaande richtlijnen
volgt. De essentie: doe afzonderlijke stortingen
per soort activiteit. De collecte in de kerk stort
je via het bisdom. De rest bezorg je rechtstreeks
aan Broederlijk Delen. Stort vóór 15 mei op ons
rekeningnummer 000-0000092-92.
Opbrengst van................ code in mededeling
Huis-aan-huiscollecte............................... 0130
Solidaire maaltijd..................................... 0223
Koffiestop................................................. 0260
Andere activiteit (quiz, concert,...) .......... 0089
Verzamelde spaarbusjes
van groep/school ..................................... 0091
Wenskaartenverkoop: ..............depot afrekenen
met regionale dienst
Collecte in de kerk...............storten via bisdom
De resultaten per parochie
In de loop van juni sturen we een brief met de
resultaten van de giften per parochie. We kun-
nen dat alleen correct doen als je de opbrengsten
volgens de richtlijnen stort. Ook giften via over-
schrijvingen of maandelijkse opdrachten nemen
we op in jouw resultaat (als we de parochie van
de schenker kennen). Je kan op het overschrij-
vingsformulier van de massafolder/collecteom-
slag een stempel zetten met de parochiecode of
met de volledige naam van je parochie. Zo kun-
nen we ook nieuwe schenkers toewijzen aan een
wat kan jij doen?

Liturgieenspiritualiteit

‘Alles van waarde is weerloos’, schreef de dichter Lucebert. De echo van deze woorden weerklinkt luid
in het verhaal van de inheemse volkeren in India. Toch verdedigen ze hardnekkig hun levenswijze,
die vervlochten is met het woud en doordrongen is van een diep respect voor de natuur. Ze vragen res-
pect voor hun waardigheid, hun traditionele kennis, hun spiritualiteit. Tilak en haar dorpsgenoten
inspireren ons tijdens de vasten om stil te staan bij onze eigen spiritualiteit. Wat is ons heilig? Waar
liggen de grenzen die we niet mogen overschrijden als we het weerloos-waardevolle intact willen
laten? Kunnen we leven met een ‘cultuur van het genoeg’ en toch de overvloed van het leven vieren?
Aan de hand van deze vragen werken verschillende werkgroepen een ijzersterk aanbod uit.

Brochure ‘Liturgie en Spiritualiteit’

Deze brochure is bedoeld voor parochies en groepen. Ze bevat uitgewerkte vieringen voor elke week
van de vasten, uitgewerkte kindernevendiensten, een gespreksavond, een viering voor volwassenen en
een viering voor jongeren.

Bezinningsboekje Spoor ZeS

Deze publicatie bevat inspirerende teksten die aansluiten bij de campagne-inhoud, met daarnaast een
verrassend actuele verkenning van enkele bijbelteksten over de vastentijd. Het boekje is bijzonder bruik-
baar in groep, bijvoorbeeld in een viering of om een vergadering te beginnen.

Vastenkalender Kerk en Wereld

Deze scheurkalender vertelt boeiende levensverhalen van mensen uit het Zuiden, uit Vlaanderen en
uit de bijbelse traditie. Zo staat hij garant voor een dagelijkse injectie verse inspiratie voor mensen die
solidaire levenskeuzes maken.

Kinderkalender PIC Hasselt

Dit veertigdagenboekje geeft kinderen dagelijks korte opstapjes tot gebed en laat hen kennis maken met
het evangelie en met Broederlijk Delen. Inhoudelijk sluit het aan bij het project voor de basisschool van
Spoor ZeS. Kinderen tot twaalf jaar kunnen er zelf mee aan de slag in het gezin, in de parochiecatechese
en op school.

‘Adem Halen. De wereld rond’

Een boek met bezinningsteksten over internationale solidariteit. Meer dan 120 teksten verwoorden
de energie en de spiritualiteit van mensen in hun engagement voor anderen. Je vindt er bezinnende
teksten, bijbelteksten, gebeden, gedichten, citaten en getuigenissen uit de hele wereld. Ideaal voor wie
verdieping en spiritualiteit zoekt, het hele jaar door. _ 9
 wat kan jij doen?
Aan de slag
met onze
materialen
Basismateriaal
Dvd met campagnefilm, film over
de NDWM en jongerenfilm
In de campagnefilm zijn we te gast bij Tilak en
haar gezin, en bij de vrouwen- en mannengroe-
pen in het dorp Maulipadar. Zij geven ons een
beklijvende inkijk in het leven van de inheemse
volkeren in India. Ze tonen ons de oogst en ver-
werking van tamarinde, het woudproduct waar-
mee ze hun inkomen vergroten. Ze laten ons
kennismaken met nog andere initiatieven om
de armoede terug te dringen en projecten om
de gemeenschap te versterken en lokale politici
aan de mouw te trekken. Bij dit alles kunnen ze
rekenen op de organisatie PARDS en de steun
van Broederlijk Delen. Op die manier wordt het
mogelijk om op het platteland te blijven wonen.
Wie naar de stad trekt, komt immers vaak bedro-
gen uit: minderwaardig en slecht werk of een sla-
venbestaan als dienstpersoneel bij rijke families.
Dat dienstpersoneel verenigt zich in de Natio-
nal Domestic Workers Movement (NDWM),
Emina
10
een beweging die in 1985 werd opgestart door
de Vlaamse zuster Jeanne Devos. Je vindt er een
aparte film over op de dvd. Huisarbeidsters, kin-
deren en verantwoordelijken van de beweging
geven een indringend beeld van de problema-
tiek en van de kracht die uitgaat van uitgebuite
mensen die zich verenigen, het woord nemen en
actievoeren voor hun rechten.
De jongerenfilm toont ons dezelfde twee reali-
teiten: die in het dorp Maulipadar en die van het
huispersoneel in de stad, maar deze keer bekeken
door de ogen van kinderen. In Maulipadar zijn
het de twee meisjes Emina (15) en Kiran (8)
die ons gidsen doorheen hun leven in het dorp.
In de stad ontmoeten we Durga, een meisje van
negen dat met haar ouders in een plastieken tent
langs de spoorweg woont, hard moet werken
voor 6 euro per maand, maar ervan droomt om
ooit dokter te worden.
De campagnekrant heb je nu in handen
Dit document, eveneens opgebouwd rond het
verhaal van Tilak en haar dorpsgenoten, rond
PARDS en de NDWM, bevat alle achtergrond-
informatie die je nodig hebt om campagne te
voeren. Vraag gerust extra gratis exemplaren
voor alle geïnteresseerden.
Andere basismaterialen
. De gratis catalogus met een overzicht van het
campagnemateriaal verschijnt later in het na-
jaar.
. Maak de campagne zichtbaar met affiches,
spandoeken, hesjes, enzovoort.
Kiran Durga
Aanbod voor het basisonderwijs
. De jongerenfilm.
. Een volledig pakket van Spoor ZeS met een
handleiding voor de leerkracht, werkmateriaal
voor de leerlingen en een cd.
. Een fotoset voor kleuters.
Aanbod voor het
secundair onderwijs
. De jongerenfilm voor -14-jarigen en de cam-
pagnefilm voor +14-jarigen.
. Een scenario voor een werelddag in het kader
van India.
. Een lessenmap bij de films met goed gestof-
feerde lessen en leuke werkvormen over India,
de werking van partnerorganisaties bij de in-
heemse volkeren en de beweging van huisper-
soneel.
. Een webkwestie voor de eerste graad.
. Booming India, een werkwinkel van Studio
Globo voor de derde graad.
. Een spel.
Aanbod voor het jeugdwerk
Een leuke spelbrochure van Spoor ZeS.
Achtergronddossier
Broederlijk Delen steunt de eigen plannen van
groepen mensen in het Zuiden. Die plannen om-
vatten soms ook politieke acties en lobbywerk.
PARDS, bijvoorbeeld, is actief in netwerken die
de rechten van de inheemse volkeren verdedigen.
De NDWM levert dan weer krachtig lobbywerk
voor een wettelijk statuut voor huispersoneel.
In ons Achtergronddossier lees je hier alles over.
Het legt ook de link met de campagne ‘Waardig
Werk’ van de noord-zuidorganisaties.
www.broederlijkdelen.be
Ons webaanbod
Op www.broederlijkdelen.be vind je het hele
jaar door nieuws van het solidariteitsfront. Maar
tijdens de campagne komt ons virtuele netwerk
pas echt tot leven.
. Volg de campagne op de voet.
. Heel wat brochures en uitgaven kan je gratis
downloaden: de lessen voor het secundair on-
derwijs, de brochures ‘Campagne voeren met je
groep’, ‘Liturgie en Spiritualiteit’, enzovoort.
. Er is een webcatalogus met adressen van mu-
ziek- en dansgroepen.
. Je kan materiaal bestellen via het online bestel-
formulier.
Jouw activiteiten op onze website
. In de agenda kan je je eigen activiteiten aan-
kondigen.
. Heb je een website over je eigen lokale Broe-
derlijk Delen-werking? Meld het ons en wij
zorgen voor een link op onze website.
BD-e!
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief BD-e! Ook
dat kan via de website.
‘Tilak’.
Glossy magazine
met een mening
Vorig jaar schreven we het boek
‘Joachim. Over leven op het
land’, over het leven van een Ha-
ïtiaanse boer, zijn gezin en zijn
boerenorganisatie. Dit jaar plaat-
sen we een sterke dorpsvrouw
uit India in de kijker in een echt
lifestyle magazine. ‘Tilak’ laat je
op een verrassende manier kennis-
maken met India, met de inheemse
volkeren, hun levenswijze en hun cultuur. Het
magazine is bedoeld voor individueel gebruik,
maar is natuurlijk ook bruikbaar in groep. We
bieden je methoden aan om ermee aan de slag te
gaan, in onderwijs, parochie, jeugdbeweging,...
Wie weet haalt het magazine zelfs de dagblad-
handel. Hou het in het oog! _ 11
 tekst2009
campagne

India, land van

India heeft één van de snelst groeiende economieën ter wereld. Toch moet meer dan 80% van de
bevolking het stellen met minder dan 2 dollar per dag. De kloof tussen arm en rijk is enorm groot.
Hoewel er wetten zijn om de meest achtergestelde bevolkingsgroepen vooruit te helpen, worden die
in de praktijk maar zelden toegepast. De partnerorganisaties die Broederlijk Delen steunt in India
werken met dalits (kastelozen) en inheemse volkeren (adivasis), twee bevolkingsgroepen die helemaal
onderaan de maatschappelijke ladder staan en dagelijks te kampen hebben met discriminatie en
ongelijke kansen.

Onaanraakbaar en vertrapt
Het kastenstelsel is een wezenlijk onderdeel van de Indiase identiteit. Het is nauw verbonden met het
geloof van de hindoes in de wedergeboorte: het geheel van daden in je vorige leven bepaalt de kaste
waarin je geboren wordt. De oorsprong van het kastenstelsel is mythisch. De Veda’s, de heilige boeken
van het hindoeïsme, vertellen over de oermens Purusha. Uit zijn mond ontstonden de brahmanen
of priesterkaste. Uit zijn armen, de kshatrya’s of krijgslieden. Uit zijn buik, de vaishya’s of boeren en
kooplieden. Uit zijn voeten, de shudra’s of dienaars. Buiten dit kastensysteem vallen de dalits, ook wel
kastelozen of onaanraakbaren genoemd. Ze vertegenwoordigen ruim 15% van de bevolking.

Sinds de grondwet van 1950 is discriminatie op basis van kaste verboden. Toch wordt het kastensy-
steem nog dagelijks toegepast in de samenleving. De kaste bepaalt bijvoorbeeld de job die iemand mag
uitoefenen. Traditioneel gezien zijn de dalits degenen die het vuile werk opknappen, zoals koeienmest
verzamelen of de overledenen verwijderen. Daardoor worden ze bestempeld als onrein en zijn ze ‘onaan-
raakbaar’. Wie toch met hen in aanraking komt, moet zich ritueel wassen. Vandaar dat de dalits in vele
dorpen nog steeds aan de buitenrand wonen en geen toegang krijgen tot tempels of waterbronnen.

Maar er is verandering: sinds de theoretische afschaffing van het kastenstelsel groeit geleidelijk aan het
bewustzijn van de dalits. Ze komen op voor hun rechten, bijvoorbeeld door zich te verenigen in dalitbe-
wegingen. De kastendiscriminatie is vooral nog voelbaar in de dorpen. De stad biedt mogelijkheden om
de sociale controle van het platteland te ontlopen en op te klimmen op de maatschappelijke ladder.

Inheems en uitgebuit

12
De inheemse volkeren zijn de oorspronkelijke bewoners van India. Ze worden ook wel adivasis (Sans-
kriet voor ‘eerste bewoners’) of tribals genoemd. Ze maken ongeveer 8% uit van de bevolking en heb-
extremen
ben hun eigen leefgewoonten en godsdiensten.
Er bestaan honderden verschillende groepen,
waarvan sommige een eigen taal spreken. De
inheemse volkeren leven in kleine gemeenschap-
pen in vaak heuvelachtige gebieden, die vroeger
zowat volledig bedekt waren met vruchtbare
wouden. Daarin vonden ze alles wat ze nodig
hadden om te overleven.
Hoewel hun levensstijl niet te vergelijken is met
die van de dalits die hierboven beschreven staan,
zijn de adivasis kastelozen. Ze zijn immers niet
geboren binnen een bepaalde kaste. Daardoor,
en doordat hun levensstijl als primitief wordt ge-
zien in de Indiase samenleving, staan ze onder-
aan de maatschappelijke ladder.
Geografie
Hoofdstad New Delhi
Oppervlakte 3.287.590 km2 (België: 30.528 km2)
Demografie
Bevolking 1,15 miljard. Zo’n 30% daarvan leeft
in de steden.
Jaarlijkse bevolkingsgroei 1,578%
Religie 80,5% hindoe; 13,4% moslim; 2,3% christen;
1,9% sikh; 0,8% boeddhist; 1,1% andere
Taal 22 talen zijn officieel erkend. Daarnaast zijn er
nog vele andere. De meest gesproken zijn Hindi,
Bengali, Telugu, Marathi en Tamil. Engels is de
belangrijkste taal voor nationale, politieke en
handelscommunicatie.

Al verschillende decennia hebben de inheemse Onafhankelijkheid

volkeren te kampen met onteigening en ontbos-
sing. Een groot deel van hun territoria is opgeëist
door de staat. De adivasis moeten plaatsmaken
voor dammen, mijnbouw, wegen, enzovoort.
Daardoor zijn ze verplicht om hun traditionele
levensstijl aan te passen, met armoede en uitbui-
ting tot gevolg.
Sinds 2006 zijn er vier wetten die de inheemse
volkeren positieve kansen bieden. Ze hebben
onder andere de mogelijkheid tot lokaal zelfbe-
stuur en kunnen het woud behouden en beheren
om in hun eigen levensonderhoud te voorzien.
Doordat de adivasis slecht op de hoogte zijn van
hun rechten, door ongeletterdheid en corruptie
van ambtenaren, blijft deze wetgeving echter
nog vaak dode letter. _
Bronnen: CIA, The World Factbook, 2008
(https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html),
UNDP - Human Development Report 2008, MO* India Special (juli 2008)
India werd onafhankelijk van Groot-Brittannië op 15 augustus 1947.
Scholing
Alfabetiseringsgraad 61% van de bevolking
Gezondheid
Levensverwachting 69,25 jaar
Kindersterfte 32/1.000 geboorten
(kinderen jonger dan 1 jaar)
Drinkbaar water 14% heeft geen toegang tot drinkbaar water
Hiv/aids 0,9% van de volwassenen tussen 15 en 49 jaar
ECONOMIE
Absolute armoede 80,4% van de bevolking (2 US$ per dag),
34,3% in extreme armoede (1 US$ per dag)
Ontwikkelingsindex (HDI) 128e plaats op ranglijst van 177
(België op 17e plaats)
13
 tekst2009
campagne

Het andere India

Inheemse volkeren en verborgen huispersoneel

Hallo, ik ben Jyoti, dol op India sinds mijn geboorte. Ik heb namelijk Indiase roots.
Dus toen ik vorig voorjaar van Broederlijk Delen het bericht kreeg dat ik als vrijwil-
ligster naar mijn favoriete land mocht vertrekken, werd ik zowat euforisch. Mijn
fantasie sloeg op hol. ‘India ... boeiend! Heilige koeien, duizenden geuren en kleuren,
tempels in alle formaten, de Himalaya, de Taj Mahal, en ... en ... !’ Maar onmid-
dellijk daarna verschenen er andere beelden op mijn netvlies. Beelden van extreme
armoede, bedelende kindjes op straat die je smekend aankijken met grote bruine
ogen: ‘Roepie?’

Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Ik wilde meer weten over dit fascinerende sub-
continent en sloeg aan het lezen. Het verhaal van booming India, een opkomende
wereldmacht en één van de tien snelst groeiende economieën ter wereld, riep vragen
op. Wie profiteert van die vooruitgang? De ongelijkheden blijven toenemen, de kloof tussen arm en rijk wordt
steeds dieper.

Broederlijk Delen stelde me tewerk bij de inheemse volkeren (zie pg. 12 en 13) in het dorp Maulipadar. Zij heb-
ben voortdurend te kampen met discriminatie, maar vechten terug op hun eigen manier. Ik zal bijvoorbeeld Tilak,
de vrouw op de campagneaffiche, nooit meer vergeten. Zij heeft mij getoond dat zelfs mensen die in hun eigen
samenleving als minderwaardig worden beschouwd, hun dromen en plannen kunnen waarmaken.

Tilak heeft zware tijden doorstaan: haar man overleed twaalf jaar geleden en ze verloor vier van haar zeven kin-
14 deren op erg jonge leeftijd. Daarbovenop claimden haar schoonouders het land waar zij en haar man destijds op
 leefden en werkten. Ondanks alles bleef Tilak vechten: ‘Het was heel hard in het be-
gin. Mijn kinderen waren nog te jong om me te helpen. Gelukkig doen ze dat nu elke
dag, bij alle huishoudelijke taken. Zo heb ik meer tijd om voor inkomsten te zorgen.
In het bos verzamel ik bladeren en laat die drogen. Ze zijn bestemd voor de sigaret-
tenindustrie. Ik pluk bamboe, waarvan ik mandjes maak om te verkopen. Samen met
andere vrouwen verzamel ik tamarinde en spendeer ik veel tijd aan het verwerken
ervan: ontdraden, ontzaden en verpakken, eveneens om te verkopen.’

In wat volgt, neem ik je mee in het fascinerende verhaal van Tilak en haar dorpsgeno-
ten. Een verhaal van hoop en kracht dat ik persoonlijk mocht ervaren.

Maulipadar, het doRp van Tilak Op weg naar de markt

De schatbewaarders Ze zijn sinds mensenheugenis de bewoners,

van het woud
Maulipadar bevindt zich in het district Bastar,
in de deelstaat Chhattisgarh (Centraal-India).
Met zijn slordige 9.000 km2 beslaat Bastar bijna
een derde van de oppervlakte van België. Ik liet
me vertellen dat deze regio vroeger begroeid was
met vruchtbare wouden die volledig voorzagen
in het levensonderhoud van de inheemsen. Ze
vonden er gevarieerd voedsel, bouwmaterialen,
geneeskrachtige kruiden, kortom, alles wat ze
nodig hadden. De regio is ook vandaag nog
gekend om zijn rijkdom aan woudproducten:
bamboe, mango, oliën, enzovoort.
Het woud vormt een erg belangrijk onderdeel
van de cultuur en identiteit van de inheemse
volkeren. Ze leven nog steeds gedeeltelijk van
wat deze gulle schatkamer schenkt, en ze voelen
zich er nauw mee verbonden. Maar de voorbije
decennia zijn grote stukken bos verdwenen. Ze
moesten plaatsmaken voor stuwdammen, plan-
tages of mijnbouw. Zo werd het leefgebied van
de inheemse volkeren steeds kleiner en moesten
ze alternatieve manieren zoeken om te overleven.
Het verdrijven van inheemsen uit hun voorou-
derlijke bossen is trouwens een drama op zich.
gebruikers en eigenaars ervan, maar hebben
geen eigendomsbewijzen, waardoor de overheid
het land gewoon kon opeisen of toewijzen aan
(inter)nationale bedrijven. Sinds 2006 bestaat er
gelukkig wel een wet die het recht op hun ter-
ritoria en het beheer van het woud erkent.
Voedsel of een inkomen verkrijgen op een an-
dere manier dan ze traditioneel gewoon waren,
was allesbehalve vanzelfsprekend voor de inwo-
ners van Maulipadar. Ze hadden namelijk geen
ervaring met landbouw buiten het bos, of met
de verkoop van producten. Met de steun van
PARDS (Participatory Action for Rural Deve-
lopment Society), een projectpartner van Broe-
derlijk Delen, is er de laatste jaren echter heel
wat veranderd in het leven van Tilak en haar
dorpsgenoten.
Van overleven naar
waardig leven
Ik ontmoet David Fredi, de directeur van
PARDS. Hij vertelt waar de organisatie voor
staat: ‘We verbeteren de levensomstandigheden
in gemeenschappen zoals Maulipadar. Ervoor 15
 tekst2009
campagne
zorgen dat de inheemse volkeren het ganse jaar
door voldoende voedsel hebben, is de eerste
zorg. We doen dat door vormingen te organise-
ren, bijvoorbeeld rond landbouwtechnieken of
gezondheid en hygiëne. Daarnaast verlenen we
ook microkredieten om handeltjes op te starten.
Aangezien vrouwen de spilfiguur zijn van het
gezin, zijn zij daarvoor onze belangrijkste doel-
groep.’
Onder impuls van PARDS werken de dorpe-
lingen sinds enkele jaren samen in groepen van
maximum tien mensen. In de regio rond Mau-
lipadar is de organisatie actief in twaalf dorpen,
en daar zijn nu in totaal 27 dergelijke groepen.
Een bijeenkomst van de vrouwengroep van Tilak
Er zijn mannengroepen en vrouwengroepen, elk
met specifieke taken. De vrouwen verzamelen de
vruchten en verwerken die, de mannen zorgen
voor de verkoop en de prijsonderhandeling op
de markt. Woudproducten verkopen is voor de
inheemse volkeren een manier om een inkomen
te verwerven, maar ze krijgen er ook hun eigen-
waarde door terug. Het laat hen toe opnieuw
te fungeren als de traditionele deskundigen en
schatbewaarders van hun bedreigde maar dier-
bare wouden.
Kumari, een vrouw uit Maulipadar, vertelt en-
thousiast hoe haar leven verbeterde met een
kleine lening: ‘Twee jaar geleden had ik geen
inkomen. Ik kon nauwelijks kledij of eten ko-
pen voor mezelf en mijn vier kinderen. PARDS
verschafte mij een microkrediet van 500 roepie
(7,5 euro) en ik kreeg trainingen over kopen en
verkopen. Met het geld opende ik een kleine kip-
penwinkel. Later kon ik ook een kleine theewin-
kel openen. Bovendien verwerk ik samen met de
vrouwen tamarinde en andere woudproducten.
Op negen maanden tijd kon ik mijn hele lening
terugbetalen. Ik heb nu een loon van ongeveer
1.000 roepie (15 euro) per maand. Mijn gezin
heeft geen gebrek meer aan voedsel of kledij, en
16
mijn kinderen kunnen zelfs naar school.’
Vorig jaar konden, net als Kumari, 63 gezinnen
in het district een klein handeltje opstarten met
zo’n microkrediet.
Tama … wat?
Ik ben in India tijdens het tamarindeseizoen.
Van februari tot mei verwerken Tilak en haar
dorpsgenoten kilo’s tamarinde: ze verzamelen de
vruchten in grote manden, laten ze drogen in de
Indische hitte, ontdraden, ontzaden en verpak-
ken ze en verkopen ze ten slotte op de markt.
vrouwen verzamelen de tamarinde
Met alle vrouwen van Tilaks groep gaan we
naar het woud. Haar zoon en enkele mannen
vergezellen ons. Even later wordt me duidelijk
waarom. Zij klimmen in de bomen en schudden
aan de takken. Iets later ligt de grond vol peulen,
waarna de vrouwen ze in hun manden verzame-
len. Stel je voor, één boom levert gemiddeld 200
kg tamarinde per jaar!
Padam, de leider van een mannengroep in het
dorp, vertelt me dat ze vroeger erg kwetsbaar
waren voor uitbuiting. Opkopers van buiten het
dorp kochten de tamarinde op, en bepaalden zelf
de prijs. De inheemse volkeren werden keer op
keer bedrogen, door hun gebrek aan kennis over
de werkelijke marktwaarde van hun producten.
Ongelooflijk onrechtvaardig, lijkt me.
Ook hier merk ik dat het werk van PARDS ef-
fect heeft. De organisatie geeft trainingen om
te leren wegen, geld te tellen en weegschalen en
rekenmachientjes te gebruiken. Dit klinkt mis-
schien raar, maar de uitbuiting door opkopers
werd in stand gehouden doordat de inheemse
volkeren niet hetzelfde weeg- en rekensysteem
gebruikten. Zij konden dus helemaal niet weten
of ze al dan niet een rechtvaardige prijs kregen.
Tamarinde
Oorsprong
De tamarinde (tamarindus indica) is een tropische
boom uit de vlinderbloemenfamilie. Hij groeide tilak weegt de tamarinde
oorspronkelijk in Oost-Afrika, maar waaide al in de
prehistorie over naar India. Van daar verspreidde hij
zich over tal van tropische gebieden.

Vrucht ‘De inheemse volkeren

De bruine peulvruchten zijn 7 tot 20 cm lang. De
ovale, harde zaden liggen ingebed in donkerbruin,
zurig aromatisch smakend vruchtvlees.
Gebruik
Met het hout worden meubels gemaakt. De pulp van
de vruchten dient onder andere als bestanddeel in
verschillende sauzen (kijk maar eens op de ingre-
diënten van het flesje worcestersaus in uw keuken-
kast), maar er wordt ook siroop voor frisdrank of
fruitsap mee gemaakt. De vruchten, schors en blade-
ren hebben geneeskrachtige eigenschappen.
Belang
Het oogsten en verwerken van de peulen verschaft
de inheemse volkeren in India werkgelegenheid en
voedselzekerheid. Veel inheemsen zijn afhankelijk
van de landbouw, maar in de zomer is het te droog
om op het land te werken. Ze overbruggen die perio-
de met het tamarindeseizoen, dat loopt van februari
tot mei. De verwerking van de vruchten kan doorlo-
pen tot in juni. Bij de start van het regenseizoen in
juli verschuift de aandacht terug naar de landbouw.
De tamarinde wordt over het hele continent verdeeld.
Het district Bastar heeft de grootste afzetmarkt van
heel Azië.
hebben een ander weeg-
en rekensysteem’
Bovendien zorgen de vrouwengroepen nu zelf
voor de verwerking van de tamarinde, want ver-
werkte vruchten brengen meer op. Vervolgens
organiseren de dorpelingen gezamenlijk vervoer
naar de districtsmarkt, waar ze de tamarinde ver-
kopen. Op die grote markt brengt hij immers
tot een derde meer op dan op de kleine dorps-
markt. Aanvankelijk huurde PARDS voor hen
een wagen. Sinds kort hebben de gemeenschap-
pen een eigen voertuig gekocht met de steun van
Broederlijk Delen. Ze bouwen ook een eigen op-
slagplaats. Zo komt het hele economische proces
stilaan in hun eigen handen, met een verhoogde
werkgelegenheid tot gevolg. Chetri, een lid van
de groep van Tilak, drukt het uit als volgt: ‘Onze
kracht is dat we samenwerken en mekaar hel-
pen. Zo brengen we verandering in onze families
en ons dorp.’
17
 tekst2009
campagne
PARDS maakt de resultaten van de tamarindeverkoop bekend, de dorpelingen wisselen hun ervaringen uit
Een volk met een mening
Door de positieve veranderingen in het dorp
krijgen de inwoners van Maulipadar moed om
op te komen voor hun rechten. Tilak vertelt:
‘Door mij aan te sluiten bij de groep ben ik veel
zelfstandiger geworden. Ik heb verschillende ma-
nieren ontdekt om mijn inkomen te verhogen.
Onze groep krijgt trainingen rond de verwerking
van tamarinde en leert kopen en verkopen. We
kunnen nu correct wegen en rekenen. We krij-
gen ook vorming rond hygiëne en gezondheid,
en elke keer als de groep bijeenkomt of naar een
dorpsvergadering gaat, ben ik van de partij!’
In 1993 keurde de regering van India een wet
goed die de inheemse volkeren een kader biedt
voor de uitbouw van lokaal zelfbestuur. Terwijl
zij voorheen geen rechten hadden, werden er
vanaf dan voor hen een aantal plaatsen voorbe-
houden in de gemeenteraad. Die komt maan-
delijks samen en bestaat uit verkozen vertegen-
woordigers van verschillende dorpen die samen
een gemeente vormen. De groepen van Mau-
lipadar sturen hier tegenwoordig goed voorbe-
reide afgevaardigden naartoe.
18
De wet, toegepast of dode letter?
Na de onafhankelijkheid van India in 1947 kwam
onder impuls van politiek en spiritueel leider Mahat-
ma Gandhi een sterk decentralisatieproces op gang.
Hij geloofde immers sterk in de democratische prin-
cipes en was ervan overtuigd dat het welzijn en de
ontwikkeling van bepaalde bevolkingsgroepen zou
verbeteren als zij konden deelnemen aan het lokale
bestuur. Het duurde echter tot 1993 vooraleer een
eerste wet in voege trad die de inheemse volkeren
op dit vlak een wettelijk kader bood.
Tot 2006 waren er heel wat evoluties in de wet-
geving. Vandaag zijn er vier wetten die positieve
kansen bieden aan de inheemse volkeren. Ze verze-
keren hun rechten en bieden hen mogelijkheden tot
ontplooiing en zelfbeschikking. Door de ongeletterd-
heid van de inheemse volkeren, beperkte toegang
tot informatie of corruptie van ambtenaren blijft deze
wetgeving echter meestal dode letter.
 De dorpelingen komen vooraf samen in de
dorpsvergaderingen, waar ze de economische en
sociale situatie van het dorp in kaart brengen.
Aan de hand daarvan bedenken ze plannen voor
verandering en formuleren ze concrete vragen
voor het beleid. De afgevaardigden van het dorp
nemen die mee naar de gemeenteraden.
‘Bij elke dorpsvergadering
ben ik van de partij’
op school in maulipadar
Sinds de komst van PARDS participeren alle
groepen in de dorps- en gemeenteraden en is
het gemiddelde groepsinkomen verviervoudigd.
Dankzij PARDS is er in de dorpen van de in-
heemse volkeren een soort sociaal vangnet ont-
staan. Iedere groep heeft een fonds aangelegd om
families in nood mee te helpen. Er komen ook
gezondheidscentra en betere scholen, waardoor
de inheemse volkeren eindelijk toegang krijgen
tot medische verzorging en kwaliteitsvol onder-
wijs. En samen met de groepen zorgt PARDS
ervoor dat de overheid een gunstig plattelands-
beleid voert.
verleidingen van de stad
Padam, de leider van een mannengroep, werkte
twee jaar geleden nog als gastarbeider in de stad
Jagdalpur. Voor hem is het duidelijk dat er dank-
zij de groepen een toekomst mogelijk is op het
platteland: ‘PARDS bracht verandering in het
dorp: de kwaliteit van ons onderwijs is verbe-
terd. Er sterven minder mensen, want we krijgen
trainingen rond voeding en hygiëne en hebben
toegang tot gezondheidszorg. En ik kan ook met
trots vertellen dat ik het land kan terugkopen
dat mijn vader jaren geleden in onderpand gaf
voor een lening. Ik wil niet teruggaan naar de
stad, ik heb hier eten het hele jaar door.’ Sinds
hij in aanraking kwam met PARDS kiest Padam
resoluut voor zijn land. Vele boeren volgen zijn
voorbeeld en blijven hier. Ze willen niet naar de
stad, zoals de velen die hen voorgingen.
Ik merk dat in de dorpen iedereen wel iemand
kent die vertrokken is naar Mumbai, Chennai of
Jagdalpur. Wie zich in een uitzichtloze situatie
bevindt, moet zijn eigen omgeving wel verlaten
om werk te zoeken. Extreme armoede, slechte
oogsten, natuurrampen, een onbetrouwbare
Padam en zijn gezin kiezen voor een leven op het platteland
overheid ... het zijn slechts enkele redenen om
de gok te wagen. Het eigen lot in handen nemen
kan een goede zaak zijn, maar het leven van de
emigranten verbetert zelden.
Mannen werken meestal in een fabriek of in de
bouwsector, onderbetaald en met lange dag- of
nachturen. Vrouwen komen bijna altijd achter
gesloten deuren terecht, als bedienden in huis-
houdens van de rijkere en middenklasse, waar
de kans op uitbuiting en misbruik reëel is. Ook
meisjes komen daar terecht. Vaak sturen hun ou-
ders hen mee met mannen die hen aangenaam
werk, een goed inkomen en onderwijs beloven.
Ze zijn er zich niet van bewust dat het eigenlijk
mensenhandelaars zijn, die eenmaal ter plaatse
hun belofte verbreken en de meisjes zonder
voorwaarden verkopen aan het eerste het beste
gezin. De dienstmeisjes hebben weinig tot geen
basisrechten. Velen van hen zijn kasteloos (zie
pg. 12) of inheems, waardoor ze als minderwaar-
dig worden beschouwd. Ze zijn daardoor één
van de meest kwetsbare en uitgebuite groepen
binnen de sector van het huispersoneel. Geen
dienstencheques zoals bij ons en zeker geen of-
ficiële contracten, integendeel!
19
 tekst2009
campagne
Verborgen mensen,
een sterke groep
De National Domestic Worker’s Movement
(NDWM) of Nationale Beweging voor Huis-
personeel komt op voor de rechten van het huis-
personeel in India. De beweging werd in 1985
opgestart onder impuls van de Vlaamse zuster
Jeanne Devos en is ondertussen uitgegroeid tot
een sterke en invloedrijke organisatie. Broeder-
lijk Delen ondersteunt de NDWM al van bij het
prille begin.
De beweging gelooft sterk in de kracht die ont-
staat door samenwerking. Vijaylaxmi is huis-
Jeanne Devos op werkbezoek in de sloppenwijk van Hyderabad
arbeidster en animatrice bij de NDWM. Ze
getuigt: ‘Sinds mijn aansluiting bij de NDWM-
afdeling in onze sloppenwijk kan ik met mijn
collega’s mijn problemen en moeilijkheden be-
spreken. Samen met de andere vrouwen voel ik
mij sterker en gelukkiger. Ik put bovendien veel
moed uit de informatie die we krijgen over onze
rechten.’ Door samen hun problemen te bespre-
ken vinden de dienstmeisjes steun bij mekaar.
Voor slachtoffers van seksueel en ander geweld
voorziet de organisatie ook individuele begelei-
dingstrajecten om hun trauma’s te verwerken.
De NDWM is niet alleen actief in de stad, maar
ook op het platteland. Ze organiseert informa-
tiesessies in de dorpen om de mensen te waar-
schuwen voor de valse beloften van de mensen-
handelaars en om hen op de hoogte te brengen
van de rechten van huispersoneel.
‘Maar de sterkste uitdaging is de erkenning
van huisarbeid als arbeid, zodat het onder alle
arbeidswetten en -rechten valt’, aldus Jeanne
Devos. ‘Het gaat dan over zaken als minimum-
lonen, verlofdagen of werkschema’s.’ Sinds haar
bescheiden start heeft de beweging een grote
groei gekend. Ze is actief in 23 verschillende
20
Indiase deelstaten en heeft meer dan 2 miljoen
leden. Daardoor is ook haar invloed op het be-
leid toegenomen. En dat is nodig, want zolang
de overheid huisarbeid niet als echte arbeid be-
schouwt, is er vrij spel voor uitbuiting en mis-
bruik. De lonen en verlofdagen zijn afhankelijk
van de welwillendheid van de werkgever. Situ-
aties waarin het huispersoneel tien tot vijftien
uur per dag moet werken zijn eerder regel dan
uitzondering.
Huisarbeid in slechte omstandigheden gebeurt
niet enkel binnen de Indiase landsgrenzen. Om
de stem van het huispersoneel te laten weerklin-
ken over de hele wereld en sterker in de schoe-
nen te staan, is de NDWM lid van verschillende
Dienstmeisje Durga aan het werk
‘Samenwerken leidt tot
blijvende verandering’
nationale en internationale netwerken en is ze
vertegenwoordigd op fora en bijeenkomsten.
Tijdens mijn verblijf in India heb ik een bijeen-
komst van de NDWM meegemaakt en een aan-
tal van de animatoren ontmoet. Met mijn eigen
ogen heb ik gezien dat de beweging de waardig-
heid en kracht van de individuen én de groep
versterkt. Dat dit principe van ‘samen sterk’ ook
leidt tot verandering op lange termijn is iets wat
ik daar aan den lijve heb ondervonden.
1+1=3
Op mijn laatste dag in India zit ik samen met Ti-
lak en alle mannen, vrouwen en kinderen die ik
de voorbije weken mocht ontmoeten in de scha-
duw van een tamarindeboom. Tilak hangt een
witte bloemenkrans rond mijn nek, als teken
 het huispersoneel betoogt voor basisrechten

van ‘het ga je goed...’, en neemt afscheid met kele mensen die ik leerde kennen tijdens mijn
de woorden: ‘Een groep betekent kracht. Door verblijf in India worden uitgenodigd tijdens de
elkaar te helpen, kunnen we beter leven.’ campagne, zodat zij ook een stukje van onze
cultuur mogen ervaren en hun verhaal aan heel
Mijn vrijwilligerswerk hier heeft me veel bij- Vlaanderen kunnen vertellen. _
gebracht. Ik heb gezien dat mensen niet bij de
pakken blijven zitten, en dat er heel veel talent
aanwezig is. Er beweegt van alles, mensen zetten
elkaar aan om te ondernemen en hun toekomst
- en die van hun kinderen - te veranderen ... en
dat is heel mooi om te zien.

Eén plus één is drie; als gemeenschap bereik je

veel meer dan als individu. Dat heeft mijn eerste
India-ervaring me dubbel en dik doen beseffen.
Het zet me aan het denken. We kunnen zoveel
van elkaar leren, wij evenveel van hen als zij van
ons... Ik neem mezelf voor om in de toekomst
wat meer stil te staan bij mijn consumptiegedrag
en levensstijl. Meer respect te hebben voor het
Jyoti op bezoek bij Tilak
milieu, de aarde en alle natuurlijke rijkdommen
die we zomaar krijgen. Zorgzaam om te gaan
met de Schepping om haar opnieuw betekenis
te geven.

Ik ben blij dat Broederlijk Delen dynamische

organisaties als PARDS en de NDWM tijdens
de campagne centraal stelt. Ik hoop echt dat en-
21
Broederlijk Delen in India

Wat doet Broederlijk

Delen in India?

Waar en wie steunen we?

Broederlijk Delen heeft een typische
manier van werken. We zorgen dat
groepen mensen in het Zuiden hun
eigen plannen ter bestrijding van ar-
moede en onrecht kunnen en mogen
realiseren. Wereldwijd ondersteunen
we 250 organisaties in twintig landen
van het Zuiden, waarvan zestien orga-
nisaties in India.
We steunen de eigen plannen op drie
manieren: door financiële steun en/of
een tijdelijke medewerker, door uit-
wisseling van ervaringen tussen onze
projectpartners, en via (inter)nationale
acties over oorzaken van armoede.
Ondanks de huidige economische groeispurt
in India zijn uitsluiting, werkloosheid, uit-
buiting en plattelandsvlucht er nog alom-
tegenwoordig. Broederlijk Delen steunt de
meest kwetsbare groepen in de samenleving,
diegenen die sociaal, cultureel en economisch
het meest achtergesteld zijn. In India zijn dat
de inheemse volkeren en de dalits of kaste-
lozen (zie pg. 12 en 13).
Wij steunen hen voornamelijk op het plat-
teland, in twee regio’s op het Indiase sub-
contintent: Zuid-West Orissa en Zuid-Oost
Chhattisgarh. In beide gebieden leven veel
inheemse volkeren. Beide gebieden bevat-
ten ook veel natuurlijke rijkdommen, waar-
door ze erg gegeerd zijn bij de overheid en
(inter)nationale bedrijven.

Daarnaast bieden we ook steun aan de

NDWM, de beweging van huispersoneel in India. Haar werking lichten we
uitgebreider toe op pg. 25.

Twee pijlers
De ondersteuning van de eigen plannen van lokale groepen in India is gebaseerd op twee pijlers. De
meeste partnerorganisaties werken rond beide pijlers, al kan de nadruk soms op één ervan liggen.

De eerste pijler is werken aan duurzame plattelandsontwikkeling, de specialiteit van PARDS, en van
organisaties als Living Farms, WORD of SEARCH. De landbouw staat voorop, net zoals het oogsten,
verwerken en verkopen van de talrijke woudproducten. Via vorming en microkredieten bieden deze
organisaties daarnaast ondersteuning bij het opstarten van kleine handeltjes. Zo ontstaat een platte-
landseconomie die in handen is van de plaatselijke bevolking.

De tweede pijler is het versterken van goed bestuur. De inheemsen en dalits hebben wettelijk recht op
vertegenwoordiging in de gemeenteraden. Maar om gehoord te kunnen worden, moeten ze sterk in
hun schoenen staan. Dus is het belangrijk om te werken aan sterke basisorganisaties, met een duidelijke
visie. Ook dit is een werkterrein van PARDS, evenals van organisaties als XIDAS en Cenderet-SORC.
22
Steun is voor ons meer dan hulp aan individuele projecten
Samen zijn onze partnerorganisaties sterker dan elk apart.
Daarom organiseren en stimuleren we uitwisseling van ervaring en kennis.

Broederlijk Delen kiest voor de uitbouw van een stevig partnernetwerk in een beperkte regio. Zo kun-
nen organisaties samenwerken en elkaars werking verstevigen. Om dit vlot te laten verlopen, hebben we
in India een lokale medewerker (steunpunt), Monojeet Ghoshal. Hij ondersteunt de partnerorganisa-
ties en organiseert de onderlinge dialoog. Via workshops leren ze van elkaars successen en tegenslagen.
Zo stelde de NDWM in november 2007 haar werking uitgebreid voor aan de plattelandsorganisaties.
Interessante informatie voor wie een halt wil toeroepen aan de mensenhandelaars in de dorpen.

Armoede heeft vaak (inter)nationale oorzaken

Daarom steunen we ook de politieke acties van onze partnerorganisaties.

Het werk rond beleidsbeïnvloeding van Broederlijk Delen houdt ook steun in aan de politieke acties
van onze partnerorganisaties. Dat is in India goed zichtbaar.
De organisaties op het platteland worden sterker en mondiger. Ze treden in dialoog met de overheid
en eisen hun rechten op, lokaal maar ook nationaal. Hiervoor werken onze partnerorganisaties samen
met andere netwerken in de deelstaten en in India. Een grote overwinning was de wet van 2006, die het
recht van de inheemse volkeren op hun territoria en het beheer van het woud erkent. Dit recht opeisen
is vaak echter nog een moeilijk gevecht.
De beweging van huispersoneel NDWM voert al jaren op diverse fronten een
verbeten strijd tegen mensenhandel en voor de rechten van kinderen en vrou-
wen die werken als dienstpersoneel. Ze wil dat huispersoneel een officieel sta-
tuut krijgt, en dat het werk als arbeid wordt erkend. Een lijst van alle partner-
Broederlijk Delen ondersteunt deze eisen ook via de gezamenlijke campagne organisaties in India en
van de noord-zuidorganisaties ‘2015 De tijd loopt’. _ meer informatie over onze
23
werking vind je op www.
broederlijkdelen.be.
Broederlijk Delen in India
Projectpartner PARDS
Landelijke ontwikkeling bij inheemse volkeren
Onze partnerorganisatie PARDS (Participa-
tory Action for Rural Development Society) is
actief in twaalf dorpen in het district Bastar in
de deelstaat Chhattisgarh. Hier behoort onge-
veer 70% van de bevolking tot de adivasis, de
inheemse volkeren (zie pg. 12 en 13). Het ge-
bied waar ze wonen was vroeger begroeid met
vruchtbare wouden, waarin ze alles vonden
wat ze nodig hadden om te overleven. Nu zijn
grote delen van het bos gekapt of in handen
gekomen van de overheid of privébedrijven. De
inheemsen zijn arm en staan aan de rand van
de maatschappij.
Het tij keren
PARDS ontstond in 2000 en werkt sindsdien
hard om het tij voor de inheemse bevolking te
keren. Het einddoel is ambitieus: de honger
verdrijven en de inkomens verhogen. Zorgen
dat mensen hun eigenwaarde terugvinden en
opkomen voor hun rechten. Zorgen dat het
beheer van het woud en de opbrengsten van de
woudproducten weer in handen komen van de
Broederlijk Delen ondersteunt PARDS
met een bedrag van 28.000 euro
- Een tweedaagse vorming voor de groepsverant-
woordelijken kost 5,64 euro per persoon.
- Een zaadbank voor maïs kost 357,20 euro.
- Een weegschaal om onder andere tamarinde te
wegen kost 107 euro.
- Met een werkingsfonds van 3.571 euro kan men
in vier dorpen zelf tamarinde en andere woudpro-
ducten opkopen en verwerken. Na verkoop wordt
het fonds weer aangevuld.
In 2008 financieren we PARDS
met 9.000 euro extra
- 5.228 euro voor de aankoop van een voertuig om
woudproducten naar de markt te brengen.
24 - 3.772 euro voor de bouw van een opslagplaats
en een vormingscentrum rond management van
woudproducten.
inheemse bevolking. Zorgen dat de inheemsen
de lokale overheden kunnen overtuigen om hun
eigen plannen voor ontwikkeling uit te voeren.
Stap voor stap
Om dit doel te bereiken zijn intussen al veel suc-
cesvolle tussenstappen gezet. Onder impuls van
PARDS zijn 27 mannen- en vrouwengroepen
van elk ongeveer tien personen opgericht. Ze
organiseren zich voor gezondheidszorg, de ver-
betering van zaaizaad, vormingen rond betere
landbouwtechnieken of wetgeving. Met micro-
kredieten kunnen gezinnen een kippenwinkel
of een fietsenatelier opstarten en zo een extra
inkomen verwerven. Op die manier nemen de
dorpelingen hun eigen ontwikkeling in handen.
De goede VERDELING WINST TAMARINDEVERKOOP
richting uit: Spaarrekening
van de groep
Gemeenschaps-
fonds
een voorbeeld
Bijdrage
voor
PARDS 1/13 1/13
De dorpelingen verko- 1/13
pen hun woudproduc-
ten niet onmiddellijk
na het plukken. Door
ze eerst te bewerken,
10/13
verdubbelen de groe-
pen hun inkomsten en
voor de leden van de groep
investeren ze in ontwik-
keling. Tamarinde (een
peulvrucht, zie pg. 17)
levert hier een goed voorbeeld van: elke kilo-
gram verwerkte tamarinde brengt 8 roepie (0,12
euro) winst op.
De groep verdeelt de winst in dertien delen. Tien
delen gaan naar elk van de tien groepsleden. Het
elfde deel gaat naar een bankrekening, als spaar-
potje voor nieuwe investeringen. Het twaalfde
deel gaat naar het gemeenschapsfonds, een kas
voor microkredieten aan gezinnen of voor ver-
beteringen in het dorp. Het dertiende deel is een
bijdrage voor PARDS. Zo maken de groepen de
ondersteuning die ze krijgen, zelf financieel mee
mogelijk. Dit systeem is zeer effectief en bena-
drukt het belang van het gemeenschapsgebeu-
ren. _
Projectpartner NDWM
De beweging van het huispersoneel in India

In de Indiase steden vind je tegelijk de grootste

luxe en de meest onmenselijke armoede. In de
huizen van de rijkere middenklasse knappen
kinderen en vrouwen het vuile werk op voor
een hongerloon. Al meer dan twintig jaar trekt
de Vlaamse zuster Jeanne Devos zich het lot
aan van de zowat twintig miljoen huisarbei-
ders. Dit doet ze via de National Domestic
Workers Movement (NDWM), een project-
partner van Broederlijk Delen.

Een beter leven in de stad

Op het Indiase platteland verdienen kleine boe-
ren nauwelijks genoeg om hun familie te onder-
houden. Vaak lokken mensenhandelaars hun
kinderen met mooie toekomstbeelden naar de
stad. Daar aangekomen belanden de kinderen
echter achter de gesloten deuren van een huis-
houden. Voor een hongerloon werken ze lange
dagen. Ze worden brutaal vernederd en soms
ook fysiek mishandeld.
met een ijzeren staaf. ‘Gelukkig konden we haar
dankzij een alerte buurtbewoner, die lid is van
de NDWM, redden en onderdak en onderwijs
geven,’ zegt zuster Jeanne Devos. ‘Voorkomen is
natuurlijk beter dan genezen. We geven daarom
regelmatig informatiesessies in de dorpen op het
platteland, om mensen te waarschuwen voor
deze kinderhandel en slavernij.’

Van droom tot nachtmerrie ‘Al op haar vijfde belandde

Een schrijnend voorbeeld hiervan is het verhaal
van Sunita, een twaalfjarig dienstmeisje. Al op
haar vijfde belandde ze via kinderhandel in de
huisarbeid. Als de baby waarvoor ze moest zor-
gen, huilde, verbrandde haar werkgever haar
Broederlijk Delen steunt de NDWM
met een bedrag van 80.000 euro per jaar
- Een informatiesessie over kinderhandel in een plat-
telandsdorp kost 40 euro.
- Opvang en hulpverlening van een getraumatiseerd
kind gedurende één jaar kost 192 euro.
- Het jaarloon van een voltijdse lesgever bedraagt
900 euro.
- De huur voor een opvanghuis voor één jaar is
4.500 euro.
ze in de huisarbeid’
Samen sterk
Met meer dan twee miljoen leden, actief in 23
Indiase staten, heeft de NDWM een uitgebreid
netwerk. Dankzij die krachtige solidariteit wordt
haar stem gehoord. Een grote overwinning was
de wet van 2006 die kinderarbeid onder veer-
tien jaar verbiedt. Toch werken er vandaag nog
zo’n zestien miljoen kinderen in de huisarbeid.
Deze wet mag geen dode letter blijven. Daarom
blijft de beweging vechten voor een volwaardige
erkenning van het huispersoneel en voor een
menswaardig bestaan. _
25
 Politiek werk

een stem voor de stemlozen

De Indiase economie groeide de voorbije jaren met gemiddeld acht procent. Toch is er vandaag meer
honger en ondervoeding dan pakweg vijftig jaar geleden, en dat komt niet alleen door de wereld-
wijde voedselcrisis. De botsing tussen het schitterende India en het onderontwikkelde India is nog
steeds frappant, choquerend en complex. De partnerorganisaties van Broederlijk Delen kiezen ervoor
om te werken met dalits (kastelozen) en inheemse volkeren (zie pg. 12) en willen de stem van deze
stemlozen laten horen bij de politieke leiders. De belangen verdedigen van achtergestelde groepen is
in een complex land als India niet gemakkelijk. Wie het beleid wil beïnvloeden botst niet alleen op
gebrekkig toegepaste wetten, maar heeft ook te kampen met ingewikkelde sociale verhoudingen en
vooroordelen tegenover kastelozen en inheemse volkeren.

Een waardig inkomen

De inheemse bevolkingsgroepen in de deelstaat Chhattisgargh leven van landbouw en de opbrengst van
producten uit het woud. Officieel zijn een aantal van die producten eigendom van de staat, die dus een
groot deel van de handel en verwerking ervan bepaalt. De boeren die de vruchten plukken, verkopen
ze aan de staat. In de praktijk heeft de overheid echter een deel van de handel aan privéondernemers
uitbesteed, met uitbuiting en wantoestanden tot gevolg.
Onze partnerorganisatie PARDS (Participatory Action for Rural Development) werkt samen met in-
heemse boerengroepen in Chhattisgargh aan een regelgeving die hun belangen verdedigt. Zij streven
niet alleen naar een betere wetgeving, maar vooral naar een correcte toepassing van de al bestaande wet-
geving. Die wordt vaak belemmerd door een ondoorzichtige bureaucratie en de belangen van politici.
De groepen waar PARDS mee samenwerkt, verenigen zich en stellen samen een aantal eisen op, zoals
een betere prijs voor de woudvruchten en tijdige betalingen. Om sterker te staan, richten ze coöperaties
op. Dat vraagt veel opleiding, maar ook controle en goede afspraken.
Volgens het nationale beleid primeert de ontginning van timmerhout op het plukken van woudvruch-
ten. Maar door deze houtkap wordt het woud verwoest en verdwijnt het oogstgebied van de inheemsen.
Die willen een radicale ommekeer van deze politiek: de bossen moeten behouden blijven als perma-
nente bron van plukvruchten en de ontginning van timmerhout mag maar op de tweede plaats komen.
PARDS wil ook dat de nationale overheid de lokale verwerking van woudproducten thuis stimuleert.
Verwerkte producten leveren voor de boerengroepen immers veel meer op, waardoor hun inkomen
aanzienlijk verbetert.

Het ongeziene werk

Heel wat jonge meisjes en vrouwen migreren van het platteland naar de steden. Ze doen dat soms uit ei-
gen wil, om te ontsnappen aan miserabele omstandigheden, maar ook vaak onder dwang, bijvoorbeeld
om een schuld af te betalen. Vele van deze kinderen en vrouwen worden als huisarbeiders tewerkgesteld.
Dag en nacht moeten ze instaan voor het huishouden en de kinderopvang van beter gegoede gezin-
nen. Dit werk is een ongeziene vorm van slavernij, want rechten heeft dit huispersoneel niet, alleen
plichten.
26
 ‘De bestaande
wetgeving moet
correct toegepast
worden’

De Nationale Beweging voor

Huispersoneel (NDWM), waar-
mee Broederlijk Delen al jaren
samenwerkt, ondersteunt deze
dienstmeisjes. Ze brengt hen
samen en geeft hen opleiding,
maar streeft ook naar een regelge-
ving waarbij huisarbeid wettelijk
gezien als arbeid wordt erkend.
Dat betekent een volwaardig
loon, recht op vakantie en nor-
male werkuren, maar vooral ook recht op waardigheid. Want huisarbeidsters worden als minderwaardig
beschouwd in de Indiase maatschappij. De NDWM telt twee miljoen leden en behartigt de zaak van
zowat 90 miljoen huisarbeidsters. Het zijn getallen die politiek gezien kunnen tellen, maar toch is er nog
veel werk aan de winkel om die waardigheid in beleidsdaden te vertalen.

Campagne Waardig Werk

De Vlaamse noord-zuidorganisaties werken samen rond de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde
Naties. Ze willen regeringen eraan herinneren dat ze beloofden om tegen 2015 de armoede in de wereld
te halveren. Waardig werk staat als dusdanig niet in de lijst van Millenniumdoelen, maar is cruciaal om
uit de armoede te raken.
Broederlijk Delen schaart zich achter de eisen van de campagne ‘Waardig Werk’ van de noord-zuidor-
ganisaties. Die streeft naar een waardig inkomen uit waardig werk voor iedereen. Dat betekent onder
meer een inkomen dat de basisnoden dekt, het behoud en de creatie van waardig werk en de garantie
op sociale bescherming. Waardig werk moet centraal staan in het internationale beleid, door het te in-
tegreren in het beleid van België en van alle internationale organisaties, en door ontwikkelingshulp te
verbinden aan deze doelstelling.
Ten slotte moeten ook de privéactoren aan regels onderworpen worden. Commerciële belangen en
investeringspolitiek moeten ondergeschikt zijn aan sociale normen, die bindend moeten zijn voor be-
drijven en hun filialen.

Meer informatie over het politieke werk van onze partners in India en over de campagne ‘Waardig werk’ vind
je in ons Achtergronddossier. Beschikbaar bij de start van de campagne. _

27
 Tilak heeft ook talent
Steun de strijd van de armsten in India www.broederlijkdelen.be

Lanceermomenten Regionale diensten

Ontvangt u deze campagnekrant dubbel? Graag een seintje en we lossen dit op.
Broederlijk Delen-Info - Driemaandelijks infoblad - Extra editie september 2008 - Afgiftekantoor Brussel X.

Antwerpen Antwerpen
Prelude secundair onderwijs Pastorijstraat 37, 2060 Antwerpen, tel. 03.217.24.90,
Woensdag 19 november om 20 u, H. Grafinstituut (cafetaria sporthal), Baron Dufourstraat 31, Turnhout
fax 03.217.24.99, antwerpen@bdwzz.be
Dinsdag 25 november om 20 u, Sint-Lutgardisschool (grote KVO-zaal), Maarschalk Gérardstraat 18, Antwerpen
T.P.C., Groenenborgerlaan 149, 2020 Antwerpen,
Startdag voor parochies, verenigingen en onderwijs
Zaterdag 17 januari van 9 tot 13 u, Provinciaal Vormingscentrum, Smekensstraat 61, Oostmalle tel. 03.287.35.79, fax 03.287.35.62, tpc@bdwzz.be,
tijdens campagneperiode open elke dinsdag en donderdag
Limburg
van 10 tot 16 u
Secundair onderwijs
Woensdag 21 januari van 14 tot 16.30 u, PCS, Tulpinstraat 75, Hasselt Limburg
Parochies en lokale werkgroepen Tulpinstraat 75, 3500 Hasselt, tel. 011.24.90.20,
Zaterdag 24 januari van 9 tot 12.30 u, Universiteit Hasselt, Campus Diepenbeek, Diepenbeek fax 011.23.16.54, hasselt@bdwzz.be
Basisonderwijs Oost-Vlaanderen
Dinsdag 27, woensdag 28 en donderdag 29 januari van 13.30 tot 16 u, PCS, Tulpinstraat 75, Hasselt Sint-Salvatorstraat 30, 9000 Gent, tel. 09.269.23.40,
Broederlijk Delen-dag
fax 09.269.23.49, gent@bdwzz.be
Zaterdag 7 februari, van 14 tot 17 u, Sint-Pauluscollege, Herebaan West 41, Houthalen
Vlaams-Brabant/Mechelen/Brussel
Oost-Vlaanderen
Parochies, verenigingen en onderwijs Varkensstraat 6, 2800 Mechelen, tel. 015.29.84.58,
Woensdag 21 januari vanaf 17.30 u in de Groenzaal van de Sint-Bavohumaniora, Reep 4, Gent fax 015.29.84.80, mechelen@bdwzz.be
Vlaams-Brabant/Mechelen/Brussel Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, tel. 02.213.04.73,
Parochies, lokale werkgroepen en onderwijs fax 02.502.81.01, bdwzz.brussel@broederlijkdelen.be
Vrijdag 23 januari vanaf 19 u, VKZ, Platte Lostraat 541, Kessel-lo West-Vlaanderen
Maandag 26 januari vanaf 19 u, in CC de Zandloper, Kaasmarkt 78, Wemmel Oostnieuwkerksesteenweg 51, 8800 Roeselare,
India-namiddag met kinderanimatie tel. 051.26.56.25, fax 051.26.56.48,
Zondag 8 februari vanaf 14 u, GC De Markten, Oude Graanmarkt 5, Brussel
roeselare@bdwzz.be. Nieuw adres vanaf 1 december 2008:
West-Vlaanderen Sint-Jorisstraat 13, 8800 Roeselare
Prelude voor lokale Broederlijk Delen-verantwoordelijken
Dinsdag 21 oktober om 20 u, Centrum Licht en Ruimte, Oostnieuwkerksesteenweg 51, Roeselare nationaal secretariaat
Startavond voor parochies, lokale groepen en onderwijs Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, tel. 02.502.57.00,
Maandag 19 januari om 19.30 u, CC De Spil, H. Spilleboutdreef 1, Roeselare fax 02.502.81.01, info@broederlijkdelen.be