Πζτροσ Γ.

Βερφκιοσ
Σχ. Σφμβουλοσ Μακθματικϊν
petros.verikios@gmail.com
3. Δομή του μαθηματικού
αλφαβητιςμού

3.1 Μαθηματικοποίηςη
Τα 5 ςτάδια τησ μαθηματικοποίηςησ
3.2. περιπτώςεισ προβλημάτων

1. Προςωπικέσ
2. Εκπαιδευτικέσ ή
επαγγελματικέσ
3. Κοινωνικέσ
4. Επιςτημονικέσ
3.3. Μαθηματικό περιεχόμενο:
οι 4 δεςπόζουςεσ έννοιεσ

1. Ποςότητα
2. Χώροσ και ςχήμα
3. Μεταβολή και ςχέςεισ
4. Αρχή τησ αβεβαιότητασ
Δέσμες ικανοτήτων
5.1. δέςμη ικανότητασ αναπαραγωγήσ
5.2. δέςμη ικανότητασ ςυςχετιςμών
5.3. δέςμη ικανότητασ ςτοχαςμού
 Λειχόνεσ
Ζνα από τα επακόλουκα τθσ υπερκζρμανςθσ του
πλανιτθ μασ είναι το λιϊςιμο των πάγων. Δϊδεκα
χρόνια μετά το λιϊςιμο των πάγων, αρχίηουν να
αναπτφςςονται ςτουσ βράχουσ μικροςκοπικά φυτά
που ονομάηονται λειχινεσ. Κάκε λειχινα
αναπτφςςεται ςε ςχιμα περίπου κυκλικό. Ο
παρακάτω τφποσ χρθςιμοποιείται για να υπολογιςτεί
κατά προςζγγιςθ, θ διάμετροσ (δ) τθσ λειχινασ ςε
ςχζςθ με τθν θλικία τθσ:

7,0 t 12 για t 12
όπου δ θ διάμετροσ τθσ λειχινασ ςε mm, και t ο
αρικμόσ των ετϊν που ζχουν περάςει μετά το λιϊςιμο
των πάγων.
Ερώτηση 1
Χρθςιμοποιϊντασ τον παραπάνω τφπο, υπολογίςτε τθ
διάμετρο που κα ζχει μια λειχινα, 16 ζτθ μετά το λιϊςιμο
των πάγων. Γράψτε τθν απάντθςι ςασ ςτο χϊρο που
ακολουκεί.
Ερώτηση 2
Θ Άννα μζτρθςε τθ διάμετρο μιασ λειχινασ που βρικε ςε
κάποιο μζροσ και είδε ότι ιταν 35 mm. Πόςα χρόνια ζχουν
περάςει από το λιϊςιμο των πάγων ςε αυτό το μζροσ;
Εξθγιςτε παρακάτω πϊσ βρικατε τθν απάντθςι ςασ
Ερώτηση 3
Σε πόςα χρόνια από ςιμερα, μια λειχινα που τϊρα ζχει
διάμετρο 35 mm κα ζχει διπλαςιάςει τθ διάμετρό τθσ;
Εξθγιςτε παρακάτω πϊσ βρικατε τθν απάντθςι ςασ.
 Ταχύτητα αγωνιστικού αυτοκινήτου
Στθν παρακάτω γραφικι παράςταςθ, παρουςιάηονται οι
μεταβολζσ τθσ ταχφτθτασ ενόσ αγωνιςτικοφ αυτοκινιτου που
τρζχει το δεφτερο γφρο του ςε μια μθ κυκλικι επίπεδθ διαδρομι
μικουσ 3 χιλιομζτρων.
Ερώτηση 1: Πόςθ περίπου απόςταςθ ζχει διανφςει το αυτοκίνθτο από
τθν γραμμι εκκίνθςθσ μζχρι να φτάςει ςτθν αρχι του μακρφτερου
ευκφγραμμου τμιματοσ τθσ διαδρομισ; Κυκλϊςτε τθ ςωςτι απάντθςθ.
Α. 0,5 km, Β. 1,5 km, Γ. 2,3 km, Δ. 2,6 km
Ερώτηση 2: Σε ποιο ςθμείο τθσ διαδρομισ του δεφτερου γφρου
ςθμειϊκθκε, κατά προςζγγιςθ, θ μικρότερθ ταχφτθτα; Κυκλϊςτε τθ
ςωςτι απάντθςθ.
Α. Στθ γραμμι εκκίνθςθσ. Β. Στα 0,8 km περίπου.
Γ. Στα 1,3 km περίπου. Δ. Περίπου ςτο μιςό τθσ διαδρομι
Ερώτηση 3: Διαβάςτε τισ παρακάτω προτάςεισ και κυκλϊςτε τθν
πρόταςθ που δείχνει τι ςυμβαίνει ςτθν ταχφτθτα του αυτοκινιτου
μεταξφ των ενδείξεων 2,6 km και 2,8 km. Κυκλϊςτε τθ ςωςτι
απάντθςθ.
Α. Θ ταχφτθτα του αυτοκινιτου παραμζνει ςτακερι.
Β. Θ ταχφτθτα του αυτοκινιτου αυξάνεται.
Γ. Θ ταχφτθτα του αυτοκινιτου μειϊνεται.
Δ. Θ ταχφτθτα του αυτοκινιτου δεν μπορεί να προςδιοριςτεί από τθ
γραφικι παράςταςθ.
Ερώτηση 4
Στο ςχιμα βλζπετε πζντε διαφορετικζσ διαδρομζσ αυτοκινθτικϊν
αγϊνων:

Σε ποια από τισ παρακάτω διαδρομζσ ζτρεξε το αυτοκίνθτο τθσ

άςκθςθσ, για να δϊςει τθν προθγοφμενθ γραφικι παράςταςθ
τθσ ταχφτθτασ;
Κυκλϊςτε το ςωςτό ςχιμα.
 Φάρος
Οι φάροι είναι πφργοι με ζνα φωτεινό ςθματοδότθ ςτθν
κορυφι. Οι φάροι βοθκοφν τα πλοία να βρουν το δρόμο
τουσ μζςα ςτθ νφκτα, όταν πλζουν κοντά ςτισ ακτζσ.
Ο ςθματοδότθσ του φάρου ςτζλνει φωτεινά
ςιματα με ζναν κανονικό και κακοριςμζνο τρόπο. Κάκε
φάροσ ζχει το δικό του ρυκμό που αναβοςβινει.
Στο παρακάτω διάγραμμα βλζπεισ το ρυκμό που
αναβοςβινει ζνασ ςυγκεκριμζνοσ φάροσ.
Το φωσ ανάβει εναλλάξ ανάμεςα ςε ςκοτεινζσ περιόδουσ.
Αυτόσ είναι ζνασ ςυνθκιςμζνοσ τφποσ φωτιςμοφ. Φςτερα από
κάποιο χρονικό διάςτθμα ο τφποσ φωτιςμοφ
επαναλαμβάνεται. Ο χρόνοσ για ζναν πλιρθ κφκλο του τφπου
φωτιςμοφ, πριν αρχίςει να επαναλαμβάνεται, ονομάηεται
περίοδοσ. Αν βρεισ τθν περίοδο ενόσ τφπου φωτιςμοφ, είναι
εφκολο να επεκτείνεισ το διάγραμμα για τα επόμενα
δευτερόλεπτα ι λεπτά ι ϊρεσ.
Ερώτηση 1: Ποιο από τα παρακάτω κα μποροφςε να είναι θ
περίοδοσ του τφπου φωτιςμοφ αυτοφ του φάρου;
Α. 2 δευτερόλεπτα. Β. 3 δευτερόλεπτα.
Γ. 5 δευτερόλεπτα. Δ. 12 δευτερόλεπτα.
Ερώτηση 2: Για πόςα δευτερόλεπτα ο φάροσ ςτζλνει φωτεινά
ςιματα κατά τθ διάρκεια ενόσ λεπτοφ;
Α. 4 Β. 12 Γ. 20 Δ. 24
Ερώτηση 3: Στα παρακάτω τετραγωνάκια να ςχεδιάςεισ
ζνα διάγραμμα για τον πικανό τφπο φωτιςμοφ ενόσ
φάρου που ςτζλνει φωτεινά ςιματα διάρκειασ 30
δευτερολζπτων ςε κάκε λεπτό. Θ περίοδοσ αυτοφ του
τφπου φωτιςμοφ πρζπει να είναι ίςθ με 6 δευτερόλεπτα.
 Μηλιϋσ
Ζνασ αγρότθσ κζλει να φυτζψει μθλιζσ ςε ςειρζσ και ςε τετράγωνο
ςχιμα. Σκζφτεται να προςτατζψει τισ μθλιζσ από τον αζρα,
περιφράηοντάσ τισ με κυπαρίςςια. Στα παρακάτω διαγράμματα
βλζπουμε τθ διάταξθ των δζντρων, όπωσ τα φαντάηεται ο αγρότθσ.
Κάκε διάγραμμα περιλαμβάνει διαφορετικζσ ςειρζσ από μθλιζσ.
(ν = ςειρζσ από μηλιζσ)
 ν πλήθοσ δζντρων μηλιάσ πλήθοσ κυπαριςςιών
1 1 8
Ερώτηση 1: 2 4
Συμπλθρϊςτε τα ςτοιχεία 3
που λείπουν ςτον διπλανό 4

πίνακα: 5

Ερώτηση 2: Οι τφποι που μπορείτε να χρθςιμοποιιςετε, για να

υπολογίςετε το πλικοσ των δζντρων μθλιάσ και το πλικοσ των
κυπαριςςιϊν ςτα παραπάνω διαγράμματα, είναι δφο: Πλικοσ
δζντρων μθλιάσ = ν2, Πλικοσ κυπαριςςιϊν = 8ν, όπου ν είναι ο αρικμόσ
των ςειρϊν που ςχθματίηουν οι μθλιζσ. Υπάρχει μια τιμι του ν, για τθν
οποία το πλικοσ των δζντρων μθλιάσ ιςοφται με το πλικοσ των
κυπαριςςιϊν. Να βρείτε αυτιν τθν τιμι του ν και να περιγράψετε
παρακάτω τον τρόπο, με τον οποίο τθν υπολογίςατε.
Ερώτηση 3: Ασ υποκζςουμε ότι ο αγρότθσ μεγαλϊνει ςυνζχεια το
περιβόλι του προςκζτοντασ ςυνεχϊσ ςειρζσ δζντρων.
Ενϊ ο αγρότθσ μεγαλϊνει το περιβόλι του προςκζτοντασ ςειρζσ, κα
χρειαςτεί περιςςότερεσ μθλιζσ ι κυπαρίςςια;
Γράψτε παρακάτω τον τρόπο με τον οποίο βρικατε τθν απάντθςι ςασ.
 Σειςμού
Σε ζνα ντοκιμαντζρ για τουσ ςειςμοφσ και το πόςο
ςυχνά αυτοί εμφανίηονται υπιρχε ςυηιτθςθ για
τθν πρόβλεψθ των ςειςμϊν.
Ζνασ γεωλόγοσ ανζφερε ότι: «Στα επόμενα είκοςι
χρόνια, θ πικανότθτα να εμφανιςτεί ςειςμόσ ςτθν
πόλθ του Ηεντ είναι δφο προσ τρία». Ποιο από τα
παρακάτω αντανακλά καλλίτερα τθν ζννοια τθσ
διλωςθσ του γεωλόγου;
A. ⅔ ×20 = 13.3, ϊςτε ανάμεςα ςε 13 και 14 χρόνια
από τϊρα κα ςυμβεί ςειςμόσ ςτθν πόλθ του Ηεντ.
B. Το ⅔ είναι μεγαλφτερο του ½ , ζτςι είςαι ςίγουροσ
ότι κα ςυμβεί ςειςμόσ ςτθν πόλθ του Ηεντ κάποια
ςτιγμι κατά τθ διάρκεια των επόμενων είκοςι
χρόνων.
C. Θ πικανότθτα να ςυμβεί ςειςμόσ ςτθν πόλθ του Ηεντ
κάποια ςτιγμι κατά τθ διάρκεια των επόμενων είκοςι
χρόνων είναι μεγαλφτερθ από τθν πικανότθτα να μθ
ςυμβεί ςειςμόσ.
D. Δε μπορείσ να πεισ για το τι κα ςυμβεί, διότι κανζνασ
δεν μπορεί να είναι ςίγουροσ πότε κα ςυμβεί ζνασ
ςειςμόσ.
 Χρόνοσ
αντύδραςησ
(2003)
Καρδιακού παλμού (2003)
Κούνια
(2003)
Κυλιόμενοι
διϊδρομοι
(2003)
Μελετώντασ
το ύψοσ
των εφόβων
(2003)
Ανταρκτικό
(2003)
Αριθμημϋνοι
κύβοι
(2003)
Μαςτορϋματα
(2003)
 Σύνθεςη
με κύβουσ
(2003)
Τρύγωνα
(2000)
 Ύψοσ
μαθητών
(2003)
Αποτελϋςματα
ενόσ
διαγωνύςματοσ
(2003)
Ληςτεύεσ
(2003)
Γ. οδηγίεσ για τη βαθμολόγηςη
των θεμάτων του μαθηματικού
αλφαβητιςμού

Δύο παραδείγματα