Ὀπθοδοξία καί αἱπέζειρ

Ὅιε ἟ ὑπεξθπζηθή ἀπνθάιπςε ηνῦ Θενῦ, ἐκπεξηέρεηαη ζέ θείκελα ηῆο Ἁγίαο
Γξαθῆο, ζηήλ Παιαηά Γηαζήθε θαί ζηήλ Καηλή.
Μέζα ζηήλ Παιαηά Γηαζήθε εἶλαη θξπκκέλε ἟ Καηλή Γηαζήθε, ἟ ὁπνία θαί ἀπνηειεῖ
ηήλ πξνέθηαζε θαί ηήλ ζπλέρεηα ηῆο Π.Γ. Ἡ εὐαγγειηθή δηδαζθαιία ἐξκελεύεη θαί
δηαθσηίδεη ὁιόθιεξε ηήλ Π.Γ. ζύκθσλα θαί κέ ηήλ
ἀπνζηνιηθή θαί παηεξηθή παξάδνζε. Αὐηή εἶλαη ἟
πεγαῖα
ἐθθιεζηαζηηθή
δηδαζθαιία,
πνύ
ζπκπιεξώλεηαη θαί ἀπό ηίο ἀπνθάζεηο ηῶλ
νἰθνπκεληθῶλ ζπλόδσλ, θαί ηῶλ ἔγθπξσλ θαί
ἀπνδεθηῶλ ἀπό ηήλ ἐθθιεζία ηνπηθῶλ ζπλόδσλ.
Τά θείκελα αὐηά ηῆο ὑπεξθπζηθῆο ἀπνθάιπςεο
ηνῦ Θενῦ παξαλνήζεθαλ ἐμ’ ἀξρῆο ἀπό πνηθίινπο
ἀλζξώπνπο ὅισλ ηῶλ θηινζνθηθῶλ ζεσξηῶλ θαί
ἰδενινγηθῶλ θαί ηῶλ ζξεζθεπηηθῶλ ηάζεσλ θαί
δέρζεθαλ παξαπνηήζεηο ἀπ’ αὐηνύο, θαί ἔηζη
ζρεκαηίζζεθαλ νἱ αἱξέζεηο.
Αὐηέο ἀιινίσζαλ ηά λνήκαηα θαί ηίο δηδαζθαιίεο ηῆο
ἁγίαο Γξαθῆο. Οἱ βαζηθέο αἱξέζεηο πνύ λόζεπαλ ηήλ
ὀξζνδνμία ἀπό ηήλ ἀξρή ηῆο ἰδξύζεσο ηεο, κέ ἰδξπηή θαί θεθαιή αὐηῆο ηόλ
Θεάλζξσπν Ἰεζνῦ Χξηζηό, εἶλαη νἱ ἰνπδαΐδνπζεο αἱξέζεηο, πνύ πξνέξρνληαη ἀπό ηόλ
Ἰνπδατζκό. Πξνζπάζεζαλ λά ἐπηβάιινπλ ζηήλ Ἐθθιεζία ηνῦ Χξηζηνῦ ηήλ Ἰνπδατθή
ζξεζθεία θαί ηήλ ιαηξεία ηεο.
Ἡ ηάζε αὐηή ἦηαλ ηόηε πνιύ ἰζρπξή κέζα ζηήλ ἐθθιεζία, γηαηί ηόλ πξῶην αἰῶλα νἱ
πεξηζζόηεξνη ρξηζηηαλνί ἦηαλ Ἐβξαῖνη, πνύ ἐπεξέαδαλ ἀθόκε θαί ηνύο Ἁγίνπο
Ἀπνζηόινπο. Ἔγηλε πνιύ κεγάινο ἀγώλαο θαί ἰδίσο ἀπ’ ηόλ Ἀπόζηνιν Παῦιν γηά λά
ἐιεπζεξσζεῖ ἟ Ἐθθιεζία ἀπό ηόλ Ἰνπδατζκό θαί λά γίλεη παγθόζκηα θαί νἰθνπκεληθή
Ἐθθιεζία, θαί λά πεξηιάβεη ζηνύο θόιπνπο ηεο ὅινπο ηνύο ἀλζξώπνπο. Οἱ Ἐβξαῖνη
πνιεκνῦζαλ θαί δέλ ἐπέηξεπαλ λά θεξπρζεῖ ηό ἱεξό εὐαγγέιην ζηνύο ἐζληθνύο θαί
εἰδσινιάηξεο. Ἡ δηδαζθαιία ὅκσο ηνῦ Χξηζηνῦ ἦηαλ λά θεξπρζεῖ «Ἐλ πάζῃ Ἰνπδαῖα
θαί Σακαξείᾳ θαί ἔσο ἐζράηνπ ηῆο γῆο» (Πξαμ. α’, 8) θαί… «πάζῃ ηῇ θηίζεη» (Μαξθ.
ηζη’ 15).
Τό 49 κ.Χ., ἔγηλε ἟ ιεγόκελε «Ἀπνζηνιηθή Σύλνδνο» θαί ἔιπζε ὁξηζηηθά ηό δήηεκα
αὐηό, ὑπνγξακκίδνληαο ὅηη δέλ ζά γίλεη δεθηή ἟ ἰνπδατθή ιαηξεία θαί νἱ θαζάξζεηο

1 

ηνῦ Λεπτηηθνῦ θ.ἄ. παξά κόλνλ ηά ἑμῆο : «Ἀπέρεζζε ἀπό ἀιηζγεκάησλ (κνιπζκνύο
ηῶλ εἰδσινζύησλ θξεάησλ), ηῆο πνξλείαο, ηῆο βξώζεο ηνῦ πληθηνῦ θαί ηῆο πόζεσο
ηνῦ αἵκαηνο (αὐηῶλ)» (Πξαμ. ηε’, 20).
Οἱ ἰνπδαΐδνληεο ζπλέρηζαλ λά ἐπεξεάδνπλ ηήλ ἐθθιεζία ἐπί πνιύ, ἀιιά ἀξγόηεξα
μεπεξάζηεθαλ.
Ἕλα ἄιιν θίλεκα αἱξέζεσλ πξνεξρόηαλ ἀπό ηνύο θηινζόθνπο, πνύ γίλνληαλ
Χξηζηηαλνί ἤ ἀζρνιήζεθαλ κέ ηό ρξηζηηαληζκό θαί ἤζειαλ λά ἐμεγήζνπλ ηά κπζηήξηα
ηνῦ Θενῦ (Τξηαδηθό, κπζηήξην γελλήζεσο Χξηζηνῦ, θ.ἄ.) κέ ηήλ γλώζε ηνπο θαί ηό
κηθξό κπαιό ηνπο. Κπξηαξρνῦζε ἟ λόεζε θαί ἟ γλώζε (λνεζηαξρία, γλσζηηθηζκόο)
ἀληί ἟ πίζηε. Ἔηζη, κεξηθνί δέλ δέρνληαλ ηήλ Ἁγία Τξηάδα θαί ἐκείσλαλ ηήλ Θεόηεηα
ηνῦ Ἁγίνπ Πλεύκαηνο (Μαθεδόληνο). Ἄιινη ἀπ’ αὐηνύο ἔιεγαλ ὅηη ὁ Χξηζηόο δέλ ἦηαλ
πξαγκαηηθά ἄλζξσπνο, ἀιιά εἶρε κόλν ηή ζεία θύζε. Ἦηαλ Θεόο πάλσ ζηή γῆ θαί
θαηλόηαλ κέ θαηλνκεληθή ἀλζξώπηλε θύζε. Αὐηνί εἶλαη νἱ ιεγόκελνη «Γνθῆηαη» θαί
«Φαληαζηαζηαί» πνύ ἀξγόηεξα ἐμειίρζεζαλ ζηνύο ιεγόκελνπο «Μνλνθπζίηεο» (5νο
αἰῶλαο).
Ἄιινη ἔιεγαλ ηό ἀληίζεην, ὅηη δέλ κπνξεῖ ὁ Ἰεζνῦο Χξηζηόο λά εἶλαη Θεόο, ἦηαλ
ἄλζξσπνο, ὄρη θπζηθόο πἱόο ηνῦ Θενῦ, ἀιιά ζενπνηήζεθε ἀξγόηεξα (Ἄξεηνο). Ὅηη ἟
Παλαγία δέλ γέλλεζε Θεό, ἀιιά ζθέην ἄλζξσπν ηόλ ιεγόκελν Χξηζηό, ὁπόηε δέλ
πξέπεη λά ιέγεηαη «Θενηόθνο» ἀιιά «Χξηζηνηόθνο» (αἱξεηηθόο Νεζηόξηνο). Ἔηζη
θαηέιεμαλ ζέ θαληαζηηθά κπζνινγήκαηα θαί δέλ δέρηεθαλ ὅηη ἟ Θεόηεηα ηνῦ
Χξηζηνῦ δέλ ἐμεγεῖηαη κέ ἀλζξώπηλε ινγηθή. Γέλ κπνξεῖ λά ζπιιάβῃ ἀλζξώπηλνο
λνῦο (ὑιηθόο) ηό «ηί, θαί πῶο, θαί δηόηη» πεξί ηῆο Θείαο θαί Ἀλάξρνπ Οὐζίαο ηνῦ
Θενῦ.
Οἱ αἱξέζεηο αὐηέο πνύ ἀλαθέξζεθαλ μεθίλεζαλ ηνύο ηξεῖο πξώηνπο αἰῶλεο ηνῦ
Χξηζηηαληζκνῦ ἀιιά ἐμειίρζεθαλ ἔηη πεξηζζόηεξν ηόλ 4ν θαί 5ν αἰῶλα. Ἀιιά αἱξέζεηο
θαί αἱξεηηθνί θαηαδηθάζηεθαλ ἀπό ηίο Οἰθνπκεληθέο ζπλόδνπο ηῆο Ἐθθιεζίαο.
Καί ζπγθεθξηκέλα :
Ἀπό ηήλ Α’ Οἰθνπκεληθή Σύλνδν (325 κ.Χ.) ὁ Ἄξεηνο,
ηήλ Β’ Οἰθνπκεληθή Σύλνδν (381 κ.Χ.) ὁ Μαθεδόληνο.
Ἡ Α’ Οἰθνπκεληθή Σύλνδνο ζπλέηαμε ηά ἑπηά πξῶηα
ἄξζξα ηνῦ ζπκβόινπ ηῆο πίζηεσο, θαί ἟
Β΄Οἰθνπκεληθή ηά ἄιια 5 ἄξζξα θαί ζπκπιεξώζεθε
ηό «Πηζηεύσ εἰο ἔλα Θεόλ…».
Ἡ Γ’ Οἰθνπκεληθή Σύλνδνο 431 κ.Χ. θαηαδίθαζε ηόλ
Νεζηόξην, ἟ Γ’ Οἰθνπκεληθή Σύλνδνο ηό 451 κ.Χ. ηόλ
κνλνθπζίηε Δὐηπρῆ, ἟ Δ’ Οἰθνπκεληθή ηό 553 κ.Χ.
θαηαδίθαζε ηίο ιεγόκελεο ὠξηγεληζηηθέο αἱξέζεηο, πνύ
ὑπήξραλ ζέ πνιιά ἐθθιεζηαζηηθά ζπγγξάκκαηα.
Μέ ηήλ ηάζε ηνῦ «γλσζηηθνῦ» ὑπῆξραλ θαί κή
αἱξεηηθνί Θενιόγνη, ὅπσο ὁ Κιήκεο ὁ Ἀιεμαλδξεύο,
πνύ ἤζειαλ λά ἀλαγάγνπλ, θαηά ηό δπλαηόλ, ηήλ
πίζηε ζέ γλώζε, ὡο ἀλώηαην πλεπκαηηθό βίσκα, κέ ὑπεξβνιέο θαί ἐπηθίλδπλεο
ἐμεγήζεηο.
Ἄιινη πάιη ἀμηόινγνη Θενιόγνη ηῆο Ἐθθιεζίαο, παξά ηά ζνβαξά
ἐξκελεπηηθά θαηνξζώκαηά ηνπο, ὁδεγήζεθαλ ζέ πιάλεο ἀπό ηήλ λνεζηαξρία ηνπο,
ὅπσο εἶλαη ὁ Ὠξηγέλεο θαί ὁ Δὐάγξηνο πνληηθόο, θαί δεκηνύξγεζαλ ζνβαξά

2 

πξνβιήκαηα κέζα ζηήλ Ἐθθιεζία ηά ὁπνῖα νἱ καζεηέο ηνπο ζπλέρηζαλ λά
θαιιηεξγνῦλ θαί ηά ὁπνῖα κέ ηήλ Δ’ Οἰθνπκεληθή Σύλνδν ὅπσο πξναλαθέξακε ηά
θαηαδίθαζε ὅια πεξί ηό 553 κ.Χ.
Ὅινη νἱ αἱξεηηθνί πνύ θαηαδηθάζηεθαλ ἀπό ηίο Οἰθνπκεληθέο Σπλόδνπο ὡο γλώκνλα
εἶραλ ηόλ ἐγστζκό θαί ηήλ ὑπεξεθάλεηα, ἟ ὁπνία δέλ ἄθελε λά ἀλνίμνπλ ηά κάηηα ηῆο
ςπρῆο ηνπο θαί λά γλσξίζνπλ ηήλ ἀιήζεηα, ἀλαγλσξίδνληαο ηίο πιαλεκέλεο δνμαζίεο
ηνπο.
Λέγεη ὁ Θεόο «ἐπί ηίλα ἐπηβιέςσ ;» (Πνηόλ ζά θνηηάμσ, ζέ πνηόλ ζά ἐμεγήζσ, ζά
ἐξκελεύζσ, ζά ηνῦ ζηαζῶ;) «Ἐπί ηόλ πξάνλ θαί ἞ζύρηνλ θαί ηξέκνληά κνπ ηνύο
ιόγνπο»
Γηά ηά πεξί εἰθνλνκαρίαο θαί ηά πεξί Γπηηθῆο Ἐθθιεζίαο ἀπό ηόλ 7ν αἰῶλα θαί κεηά
ζά ἀλαθεξζνῦκε Χάξηηη Θενῦ ζηό ἐπόκελν ηεῦρνο.
Μέ ἀγάπε Χξηζηνῦ
π.Μελᾶο Ἀιεμηάδεο

Ὁ κλῆπορ καηά ηήν Ἐπανάζηαζη ηοῦ 1821
Καηά ηήλ ἐζληθή ἐμέγεξζε ηνῦ 1821 ἀιιά θαί ζέ ἂιιεο λσξίηεξεο ἠ παιαηόηεξεο
πεξηπηώζεηο ὁ θιῆξνο θαί νἱ ἱεξάξρεο ἀπνηεινῦλ πξνπνκπό ηνπο. Χσξίο αὐηνύο ἟
ἐμέγεξζε γίλεηαη ἀπξόζπκε. Σέ ηέηνηεο ζηηγκέο νἱ
πνιηηηθνί θαί νἱ ζηξαηησηηθνί ἀλεζπρνῦλ θαί
δεηνῦλ ἐπεηγόλησο λά ἐμνξκήζνπλ νἱ ἱεξάξρεο
ζηήλ ὓπαηζξν πξόο ἐλίζρπζε ηνῦ ἐπαλαζηαηηθνῦ
θξνλήκαηνο ηνῦ ἑιιεληθνῦ ιανῦ.
Αὐηό ἒγηλε ηόλ Μάτν ηνῦ 1825. Μεηά ἀπό
ἒγγξαθε ἐληνιή ηνῦ ἐθηειεζηηθνῦ πξόο ηό
ὑπνπξγεῖν
Θξεζθείαο,
ἐθδόζεθε
ζρεηηθή
ἐγθύθιηνο
πξόο
ηνύο
ἀξρηεξεῖο
Ἂξγνπο,
Τξηπνιηηζάο, Παξνλαμίαο, Φαξζάισλ, Αἰγίνπ,
Παηξώλ, Λενληαξίνπ, Μπζηξά, Μεζζήλεο θ.ι.π. ἟
ὁπνία θαηέιεγε ὠο ἑμῆο: «… οἱ πηθένηερ

ἀπσιεπεῖρ κινηθώζι διά ηάρ δεδιαληθθείζαρ
ἐπαπσίαρ ὃζον ηάσορ διά νά ζςνηπέξοςν εἰρ
ηἠν ηασείαν ξεκίνηζην ηῶν ζηπαηεςμάηυν».

Τό ἴδην ἔηνο (1825) ηό ὑπνπξγεῖν ζξεζθείαο δηά
ηνῦ ὑπνπξγνῦ, ἐπηζθόπνπ Γακαιῶλ Ἱσλᾶ,
ἀπεπζύλεη ζηόλ ἐπίζθνπν Ἀξδακεξίνπ Ἰγλάηην ηό
παξαθάησ ἒγγξαθν: «Πποζκαλεῖζαι παπά ηοῦ ὑποςπγείος ηούηος ὃηι ἂμα

λάβῃρ ηήν παποῦζα διαηαγή, συπίρ ἀναβολή καιποῦ νά πεπιέλθῃρ εἰρ ὅλην
ηήν ἐπαπσίαν νά παπαζηήζῃρ ππόρ ηούρ ἑκεῖ καηοίκοςρ ηῶν συπίυν ηόν
μέγαν κίνδςνον ηῆρ παηπίδορ παπά ηῶν ἐσθπῶν καί καθ’ ὃλοςρ ηούρ
ἐκκληζιαζηικούρ ηπόποςρ νά παπακινήζειρ ὃλοςρ ηούρ Χπιζηιανούρ νά
λάβυζιν ηά ὃπλα καί νά ηπέξυζι ηό γπηγοπώηεπον εἰρ ηό ζηάδιον ηούηο

3 

ηοῦ Ἱεποῦ ἀγῶνορ, ὃζοι πιζηοί, ὃζοι εἰρ Χπιζηόν, ἐπειδή ἐσάθημεν,
ἐσάθημεν καί ἡ παηπίρ ἀπώλεηαι…»
Ἡ Ὕδξα, Σπέηζεο θαί Ψαξά θαινῦλ ηό 1821 κέ ηήλ ἐπαλαζηαηηθή πξνθήξπμή ηνπο,
ηνύο ἱεξσκέλνπο λά γίλνπλ ζπλειεπζεξσηέο ηνῦ Γέλνπο, ἁξκαησκέλνη κέ η἞λ
παλνπιία ηνῦ νὐξάληνπ βαζηιέσο θαί ηά ἐπίγεηα ὃπια. Ἰδνύ κηά ραξαθηεξηζηηθή
πεξηθνπή: «Ἄνδπερ θείοι, μεζίηαι Θεοῦ καί ἀνθπώπυν, γένηηε ηῶπα

ζςνελεςθεπυηαί. Ἐνδύζαηε ηήν πανοπλίαν ηοῦ οὐπανίος Βαζιλέυρ καί ηά
ἐπίγεια ὃπλα ὀμού καηά ηῶν βλαζθημούνηυν ηό Πανάγιον Ὂνομα ηοῦ
Ὑτίζηος, καηά ηῶν βεβηλούνηυν ηούρ θείοςρ ηούρ ναούρ, καηά ηῶν
ἀζεβαζηάηυν καί ηςπαννικυηάηυν
Ὀθυμανῶν. Οἱ ἱεπαί σείπερ ζαρ, αἱ
εὐλογούζαι ηούρ
Ὀπθοδόξοςρ
Χπιζηιανούρ, ἄρ λάβυζι ηῶπα
μάσαιπαν καί πύπ καηά ηῶν
ηςπαννούνηυν ηούρ Ὀπθοδόξοςρ…
Ἐγλεπθῆηε, Χπιζηιανοί ἣπυερ. Ὁ
Ἀπ’ ηά κόκκαλα βγαλμένη
Κύπιορ ηῶν δςνάμευν εἶναι μεθ΄
ηῶν Ἑλλήνυν ηά ἱεπά,
ὑμῶν ὑπέπ ηῆρ ἐλεςθεπίαρ ηοῦ
καί ζάν ππῶηα ἀνδπιυμένη
γένοςρ
ὁ
ἀγών
ὑπέπ
ηῆρ
σαῖπε, ὤ! σαῖπε, Ἐλεςθεπιά !
ἐλεςθεπίαρ ηῆρ πίζηευρ μάσεζθε.
Εὐλογήηε, ἐνθαππύνεζθε, κανείρ ἄρ μή μείνῃ ἀπγόρ εἰρ ηόν ἱεπόν ηούηον
πόλεμον…»
Ὁ ἀγῶλαο ηῆο ἐζλεγεξζίαο κέ ζύλζεκα «γηά ηνῦ Χξηζηνῦ ηήλ πίζηε ηήλ ἁγία θαί
ηῆο παηξίδνο ηήλ ἐιεπζεξία», μεθηλάεη ἀπό ηήλ Ἐθθιεζία. Μέζα ζηόλ λαό ηῶλ Τξηῶλ
Ἱεξαξρῶλ ηνῦ Ἰαζίνπ παίξλεη ὁ Ὑςειάληεο, ἀπό ηά ρέξηα ηνῦ κεηξνπνιίηε
Μνιδαβίαο Βεληακίλ Κσζηάθε, ηό πνιεκηθό μίθνο. Καί ὁ ἲδηνο ὁ κεηξνπνιίηεο εὐινγεῖ
ηήλ ζεκαῖα ηνῦ ἀγῶλα.
Τήλ ἐπαλάζηαζε ηνῦ 1821 θεξύηηεη ἐπίζεκα ζηό Μνλαζηήξη ηῆο Ἁγίαο Λαῦξαο ὁ
δεζπόηεο Π. Παηξῶλ Γεξκαλόο. Ἀιιά θαί ηήλ Καιακάηα ζρεδόλ ηαπηόρξνλα,
εὐιόγεζαλ ηά ὃπια 24 θιεξηθνί… ὁ Ἱζηνξηθόο Γηνλύζηνο Κόθθηλνο καξηπξεῖ ὅηη : «Οἱ

αὐηοθςζιαζθένηερ σάπιν ηοῦ ἐθνικοῦ καθήκονηορ κληπικοί, καθ’ ὃλην ηήν
πεπίοδον ηῆρ Τοςπκοκπαηίαρ εἶναι ηόζοι ὣζηε ἀποηελοῦν ἡπυφκήν
λεγεώνα».
(ΠΗΓΗ: http://www.apologitis.com)

Βίθπ Ἀγγειή – Φηιόινγνο

4