Trefniadau Aml-asiantaeth

er Diogelu’r Cyhoedd
Adroddiad Blynyddol
2004-2005

SOUTH WALES POLICE GWASANAETH PRAWF CENEDLAETHOL

HEDDLU DE CYMRU Dros Loegr a Chymru
Cynnwys

Cyflwyniad gan Ian Lankshear, John May and

Barbara Wilding 1

Persbectif Cenedlaethol 2

Cyflawniadau 3

Sut mae MAPPA yn gweithredu’n lleol 7

Partneriaid gyda barn 9

Astudiaethau achos MAPPA 10

Cwestiynau a ofynnir yn fynych 12

Gwybodaeth ystadegol 13

Sylwadau ar yr ystadegau 14

SOUTH WALES POLICE

HEDDLU DE CYMRU

GWASANAETH
PRAWF CENEDLAETHOL
Dros Loegr a Chymru
 Cyflwyniad

Ian Lankshear Barbara Wilding, QPM

Prif Swyddog Prawf De Cymru Prif Gwnstabl Heddlu De Cymru

❝ Mae diogelu’r cyhoedd trwy gyfrwng Trefniadau

Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd yn parhau i
fod ein prif flaenoriaeth yn y Gwasanaeth Prawf.
Mae’r bartneriaeth gyda’n cydweithwyr yn yr
Heddlu a’r Gwasanaeth Carchar yn y gwaith hwn
yn hollbwysig ac mae wedi tyfu’n sylweddol yn
ystod y flwyddyn ddiwethaf, gan gynnwys
ymrwymiad i gyd-staffio Uned Diogelu’r Cyhoedd.
Mae cyfraniad Ymgynghorwyr Lleyg yr ardal at
waith y bartneriaeth yn tyfu o ran pwysigrwydd
ac, ynghyd â’m cydweithwyr, byddaf yn ceisio
sicrhau bod gwaith MAPPA yn cael ei
werthfawrogi’n fwy eang ymysg y cymunedau yr
ydym yn eu gwasanaethu.
Mae’r gwaith partneriaeth sy’n cael ei wneud i
reoli’r risgiau y mae troseddwyr difrifol yn eu
hachosi ac i ddarparu gwasanaethau ar gyfer eu
dioddefwyr yn cael sylw arbennig yn
nhrefniadaeth asiantaethau cyfiawnder troseddol.
Mae’r adroddiad hwn yn rhoi tystiolaeth
sylweddol o hyn a’r effaith gadarnhaol ar
gymunedau De Cymru.
❞ hwn yn tawelu meddwl y cyhoedd ynglŷn â’n
John May
Area Manager, HM Prison Service
❝ Daeth y Gwasanaeth Carchar yn un o
awdurdodau cyfrifol Trefniadau Aml-asiantaeth er
Diogelu’r Cyhoedd ym mis Ebrill 2004. Wrth
dderbyn y statws rydym wedi gallu datblygu’n
ehangach y berthynas waith ardderchog sydd
eisoes gennym gyda’n partneriaid.
❝ Yn ardal Heddlu De Cymru, mae Trefniadau Aml-
asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd yn dangos yn glir
sut mae cydweithio partneriaethol yn gwneud ein
cymunedau’n saffach ac yn fwy diogel.
Mae’r trefniadau hyn yn dwyn ynghyd, yn strategol
ac yn ymarferol, ystod eang o bartneriaid oll â’u
nod i sicrhau fod asesiad cynhwysfawr o risg yn
cael ei ffurfio er mwyn gallu llunio cynlluniau
gweithredu a’u rhoi ar waith. Dyma’r dull mwyaf
cost effeithiol o sicrhau fod troseddwyr allai fod
yn beryglus sy’n bygwth diogelwch y cyhoedd yn
cael eu monitro’n ofalus a’u rheoli.
Mae’n bleser gennyf hefyd adrodd fod trefniadau’r
bartneriaeth yn ystod y flwyddyn wedi gwella gyda
datblygu Uned Gydlynu MAPPA. Caiff hon eu
hariannu ar y cyd gan y Gwasanaeth Prawf a
Heddlu De Cymru a bydd yn fodd i greu
trefniadau cydweithio hyd yn oed agosach a mwy
effeithiol.
“Nid oes amheuaeth gennyf y bydd yr adroddiad
hymrwymiad a’n penderfyniad i ddangos i’r byd
fod De Cymru yn un o ardaloedd mwyaf diogel y
Deyrnas Unedig.
❞

Mae integreiddiad agos ein hymdrechion i reoli a

lleihau'r risgiau y mae ein troseddwyr mwyaf
difrifol yn eu hachosi heb os wedi bod yn effeithiol
wrth gynnal diogelwch ein cymunedau ledled
Cymru. Gyda chymorth ein partneriaid rydym yn
gallu adnabod yn well y troseddwyr hynny sy’n
peri risg neilltuol, eu targedu ar gyfer rhaglenni ac
ymyraethau i leihau eu tueddi i ail-droseddu, ac i
baratoi cynlluniau rhyddhau gofalus sy’n lleihau'r
posibilrwydd o ddioddefwyr yn y dyfodol.

Gwireb, yn y gwaith o ddelio gyda throseddwyr

uchel-risg, yw’r ffaith fod methiant achlysurol yn
cael penawdau breision. Pleser o’r mwyaf felly yw
bod yn rhan o strwythur sydd yn profi’n fwyfwy
llwyddiannus wrth reoli a lleihau'r risg o niwed i
ddinasyddion Cymru.
❞

Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005 1

Persbectif Cenedlaethol
Baroness Scotland
Gweinidog Gwladol dros Gyfiawnder Troseddol a Rheoli Troseddwyr
Mae’r gwaith sy’n cael ei wneud i wella diogelwch
cymunedau trwy gyfrwng Trefniadau Aml-
asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd (MAPPA) yn
hanfodol bwysig ac yn flaenoriaeth y Llywodraeth.
Mae adroddiadau blynyddol 2004/5 yn darparu
tystiolaeth o’r hyn sy’n cael ei wneud. Mae trais a
cham-drin rhywiol yn annerbyniol lle bynnag y
digwyddant ac mae’n amlwg fod troseddwyr o’r
fath, drwy MAPPA, yn cael eu hadnabod a’u
rheoli’n well nag erioed. Wrth i nifer y troseddwyr
o fewn MAPPA barhau i dyfu, yn ôl y disgwyl, mae
yna dystiolaeth glir fod yr Awdurdod Cyfrifol, sef
yr heddlu lleol a’r gwasanaethau prawf a charchar
yn mynd i’r afael â’r gofynion ychwanegol hyn ac
yn cryfhau’r partneriaethau lleol, defnyddio
pwerau statudol i gyfyngu ar ymddygiad
troseddwyr, dychwelyd troseddwyr i’r ddalfa pan
fyddant yn torri trwydded neu orchymyn, a
defnyddio canfyddiadau ymchwil ac arolygon i
gryfhau canllawiau cenedlaethol ac ymarfer lleol.
Er ei bod yn amhosibl dileu’n llwyr y risg mae
troseddwyr peryglus yn ei beri, mae MAPPA yn
helpu i sicrhau fod llai o bobl yn cael dod yn
ddioddefwyr eilwaith.
Mae gweithredu Deddf Cyfiawnder Troseddol
(2003) dros y flwyddyn ddiwethaf wedi rhoi cyfle
gwell i nifer o asiantaethau, gan gynnwys iechyd,
gwasanaethau cymdeithasol a thai, weithio ar y
cyd gyda’r Awdurdod Cyfrifol i asesu a rheoli’r
2 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
troseddwyr rhyw a threisgar hynny yn ein
cymunedau sy’n peri’r risg uchaf o achosi niwed
difrifol. Er mwyn sicrhau llwyddiant MAPPA i’r
dyfodol rhaid i'r cydweithio yma, ynghyd â chraffu
ar bolisi ac arfer yr heddlu, fod yn nod amgen y
trefniadau hyn. Yn yr un modd bydd rhaid i
MAPPA integreiddio gyda mecanweithiau diogelu’r
cyhoedd eraill sy’n delio â chamdrin plant, cam-
drin yn y cartref a chamdrin hiliol.
I mi, un o’r datblygiadau mwyaf cyffrous yn y
maes hwn dros y 12 mis diwethaf fu penodi
Ymgynghorwyr Lleyg i helpu’r Awdurdod Cyfrifol
gydag arolygu'r trefniadau. Fel aelodau cyffredin
o’r cyhoedd mae’r ymgynghorwyr hyn yn
cynrychioli grŵp amrywiol, galluog ac ymroddedig
sydd bellach yn helpu asiantaethau statudol i
arolygu'r gwaith sy’n cael ei wneud drwy MAPPA
a chyfathrebu’n fwy effeithiol gyda’r cyhoedd. Heb
ymdeimlad cynyddol tuag at wybodaeth a hyder
gan y cyhoedd ynglŷn â’r gwaith yma caiff llawer o
fanteision y trefniadau diogelu’r cyhoedd eu colli.
Gobeithiaf y bydd yr adroddiad blynyddol hwn yn
ddefnyddiol, yn llawn gwybodaeth ac yn fodd i
dawelu meddwl cymunedau lleol. Rhaid
cymeradwyo’r asiantaethau a’r unigolion sydd
wedi cyfrannu at yr hyn y mae MAPPA wedi ei
gyflawni.
Aelodau’r Bwrdd Cyflawniadau
Rheoli Strategol
Ian Barrow
Gwasanaeth Prawf De Cymru Sefydlwyd y Bwrdd Rheoli Strategol (BRhS) yn
2002; ei gadeirydd yw’r Prif Gwnstabl
Helen Bennett
Cynorthwyol (Troseddau) a'r Prif Gwnstabl
Ymddiriedolaeth GIG
Caerdydd a’r Fro Cynorthwyol (Diogelu'r Cyhoedd). Ymysg ei
aelodau mae’r ddau Ymgynghorydd Lleyg.
Janet Chaplin
Gwasanaeth Prawf De Cymru
Gyda gweithrediad Deddf Cyfiawnder Troseddol
Simon Clarke 2003 rhoddwyd cyfrifoldeb ar nifer o asiantaethau
Heddlu De Cymru gan gynnwys gwasanaethau cymdeithasol, iechyd,
Sue Cousins Canolfan Byd Gwaith, Timau Troseddu Ieuenctid,
PDC Merthyr Tudful tai awdurdod lleol, landlordiaid cymdeithasol
cofrestredig, addysg a darparwyr monitro
John Dale
electronig i gydweithredu gydag Awdurdodau
Ymgynghorydd Lleyg
Cyfrifol yr Heddlu, Gwasanaeth Prawf a'r
Chris Davies Gwasanaeth Charchar i asesu a rheoli troseddwyr
Canolfan Byd Gwaith allai fod yn beryglus a throseddwyr rhyw.
John Davies
PDC Pen-y-bont ar Ogwr Mae gan Dde Cymru hanes o gydweithredu cyd-
Jeff Davison asiantaeth rhagorol ac roedd trefniadau eisoes ar
PDC Abertawe waith ar gyfer y mwyafrif o’r sefydliadau hyn.
Serch hynny, roedd yna bryder nad oedd y
Sharon Dixon
Partneriaethau Diogelwch Cymunedol (PDC) yn
Ymgynghorydd Lleyg
rhan annatod o’r broses hon. I fynd i’r afael â hyn
Mal Gay fe ail-ffurfiwyd y BRhS yn ystod y flwyddyn.
Rheolwr TTI CBS
Pen-ybont ar Ogwr Mae un aelod o bob PDC Strategol yn awr yn
Dick Geen cynrychioli’r awdurdod lleol beth bynnag eu teitl
PDC Caerdydd neu eu cyfrifoldeb. Daw aelodau eraill y Bwrdd o
Jane Griffiths feysydd gwaith eraill sydd â dyletswydd i
PDC Castell-nedd Port Talbot gydweithredu. Caiff y trefniant hwn ei fonitro
drwy gydol y flwyddyn i sicrhau ei fod yn cyrraedd
Albert Heaney
ei nod sef dwyn cyfrifoldeb a dealltwriaeth o
NSPCC
ddiogelu’r cyhoedd i galon y gymuned.
Alison Lewis
Securicor – Carchar Parc Canlyniad arall o ddiwygio'r BRhS fu creu nifer o
Martin Price is-grwpiau i ganolbwyntio ar feysydd neilltuol sy’n
CBS Castell-nedd Port Talbot achosi trafferth yn lleol. Mae is-grŵp Llety y
BRhS yn cynnwys cynrychiolwyr nifer o
Gwennan Roberts
PDC RCT asiantaethau gan gynnwys y Gwasanaeth Prawf, yr
Heddlu, Adrannau Tai Awdurdodau Lleol,
Sean Sullivan Llywodraeth Cynulliad Cymru a grwpiau sector
CEM Caerdydd
gwirfoddol.
Dave Thomas
Fforwm SWAP Sefydlwyd y grŵp i sicrhau ymagwedd gyson tuag
Tegwyn Williams at gartrefu troseddwyr MAPPA ledled Ardal De
Clinig Caswell Cymru. Roedd hyn yn cydnabod y rôl hollbwysig y
mae llety sefydlog yn ei chwarae, o ran
Jenny Willott
goruchwylio a monitro troseddwyr MAPPA a
Cymorth i Ddioddefwyr
sicrhau eu bod yn cael eu hailsetlo a’u hailsefydlu’n
ACC Giles York llwyddiannus. Mae hefyd yn cydnabod fod cael
Heddlu De Cymru llety sefydlog ar gyfer y grŵp troseddwyr yma yn
Tony Young gallu bod yn gryn her oherwydd bod yna faterion
PDC Y Fro anodd mewn perthynas â dioddefwyr.
Mae is-grŵp Llety y BRhS yn cynnwys
cynrychiolwyr y Gwasanaeth Prawf, yr Heddlu a
Phartneriaethau Diogelwch Cymunedol. Mae’r
grŵp yn cydweithio gyda, ac yn derbyn mewnbwn
gan Ymgynghorwyr Lleyg yr Ardal.
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
Cymerodd Ardal De Cymru ran mewn ymchwil
cenedlaethol yn ystod y flwyddyn ac amlygodd
hyn nifer o gryfderau yn y gwaith MAPPA lleol.
Fodd bynnag, gwelwyd fod yna feysydd ar gyfer
gwelliant hefyd, yn bennaf yn ymwneud â gwaith
gyda throseddwyr Lefel 2 – rhai sy’n destun
Cynhadledd Asesu Risg Aml-asiantaeth (MARAC)
– a sicrhau fod trothwyon priodol yn cael eu
gosod ar gyfer achosion Lefel 1 a Lefel 2.
Ar ben hyn mae templed yn cael ei ddyfeisio i’w
ddefnyddio mewn cyfarfodydd Lefel 2, fydd yn
adlewyrchu proses y cyfarfodydd Lefel 3, gan
sicrhau gwell cysondeb ar draws yr Ardal a dull
effeithiol o sicrhau ansawdd.
Bydd y grŵp yn cynnal archwiliad cynhwysfawr o
waith lefel 3 yn ystod y flwyddyn sydd i ddod.
Cryfhaodd Deddf Cyfiawnder Troseddol (2003) y
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd
mewn sawl ffordd yn enwedig wrth wneud y
Gwasanaeth Carchar yn rhan o’r Awdurdod
Cyfrifol gyda’r Heddlu a Phrawf ym mhob un o’r
42 o Ardaloedd Cymru a Lloegr. Rhoddwyd y rôl
yma i’r Gwasanaeth Carchar mewn
cydnabyddiaeth o’r rhan bwysig y mae’n ei
chwarae i ddiogelu’r cyhoedd wrth gadw
troseddwyr dan glo; eu cynorthwyo i fynd i’r afael
ag achosion eu hymddygiad tramgwyddus; ac wrth
wneud gwaith arall i’w hailsefydlu’n llwyddiannus.
Fel rhan o’r Awdurdod Cyfrifol mae’r Gwasanaeth
Carchar nawr yn cael ei gynrychioli ar bob un o’r
Byrddau Rheoli Strategol (BRhS) yn y 42 Ardal.
Mae ystâd y Carchar wedi’i gyflunio’n wahanol i
ardaloedd yr Heddlu a Phrawf gan nad yw ei
sefydliadau wedi eu lleoli ond mewn 12 o’r
ardaloedd daearyddol ynghyd â dwy ardal
swyddogaethol – yr ystâd Diogelwch Uchel, a
Charcharau wedi’u Contractio. Oherwydd hyn
mae trefniadau ar gyfer cynrychioli’r Gwasanaeth
Carchar ar BRhS yn amrywio o ardal i ardal, ond
mae pob Rheolwr Ardal y Gwasanaeth Carchar
wedi dod i gytundeb gyda’r BRhS ynglŷn â sut y
bydd y Gwasanaeth yn cyfrannu'n strategol ac yn
weithredol i’r MAPPA. Mae prif ffocws cyfraniad y
Gwasanaeth Carchar ar lefel weithrediadol.
Rhoddwyd nifer o fesurau mewn grym ar draws
yr ystâd carcharau i sicrhau fod hyn yn effeithiol
gyda’r canlyniad fod:
• Adnabyddiaeth gyflym o droseddwyr MAPPA
fel y gellir defnyddio eu manylion wrth drefnu
cynlluniau dedfryd, gan gynnwys ymyriadau i
reoli a lleihau risg.
• Monitro cyson o ymddygiad y rhai a aseswyd i
fod yn peri’r risg fwyaf, a rhannu gwybodaeth
gyda chydweithwyr yn yr heddlu a phrawf.
3
Cyflawniadau
• Holl wybodaeth rheoli risg berthnasol yn cael
ei darparu i gyfarfodydd aml-asiantaeth sy’n
helpu i gynllunio rhyddhau troseddwr.
• Heddlu a Phrawf yn cael o leiaf tri mis o
rybudd o ddyddiadau rhyddhau disgwyliedig
troseddwyr a gyfeiriwyd at y Panel Aml-
asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd (MAPPP), ac
o leiaf chwe wythnos o rybudd o rai sy’n cael
eu rheoli yng nghyfarfodydd Cynhadledd
❝
Asesu Aml-asiantaeth, sydd â’u bwriad i
ddelio â’r troseddwyr hynny sy’n peri lefel
neilltuol o risg.
• Dim newid dyddiadau na threfniadau
rhyddhau heb ymgynghori o flaen llaw gyda’r
Heddlu a Phrawf.
Mae chwarae rhan effeithiol mewn rheoli risg aml-
asiantaeth troseddwyr MAPPA yn mynnu
cyfathrebu da rhwng y partneriaid cyfiawnder
troseddol. Mae’r Gwasanaeth Carchar wedi
cymryd camau i sicrhau fod pwyntiau cyswllt
penodedig ar gyfer diogelwch y cyhoedd ar lefel
Ardal ac ym mhob sefydliad carchar, a bod y rhain
i gyd yn cael eu cyhoeddi ynghyd â chysylltiadau’r
Heddlu a Phrawf er mwyn sicrhau gwell
cyfathrebu ar draws yr Awdurdod Cyfrifol.
Gyda phoblogaeth MAPPA yn tyfu’n gynyddol, a
chyfran y rhai sy’n cael eu derbyn i’r carcharau yn
debygol o dyfu gyda chyflwyniad y dedfrydau
diogelu’r cyhoedd newydd, bydd cynnwys y
Gwasanaeth Carchar fel rhan o’r Awdurdod
Cyfrifol yn dal i fod yn hanfodol wrth gynnal
diogelwch y cyhoedd.
Jerry Knight
Cyfarwyddwr, CEM/STI Parc
❝
Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf rydym wedi bod
yn weithgar iawn yn sicrhau ein bod yn cyfranogi’n
llawn ac yn effeithiol o weithdrefnau Diogelu’r
Cyhoedd De Cymru.
Rydym wedi gweithredu’r Gorchymyn
Gwasanaeth Carchar, sy’n amlinellu’n benodol ein
cyfrifoldeb i MAPPA. Mae gennym amserlen dreigl
o hyfforddiant i sicrhau fod staff yn ymwybodol o
drefniadau lleol newydd a phwysig ar gyfer
adnabod a rhannu gwybodaeth gyda’n partneriaid
MAPPA yn yr Heddlu a Phrawf. Mae’r ffordd y
mae staff yn deall rôl y carchar yn y gwaith yma
wedi newid. Mae ystod eang o weithdrefnau
newydd wedi sicrhau ein bod yn gallu ufuddhau i
ofynion a datblygu ein harfer da yn y maes hwn.
Mae’r gwaith hwn yn cyflwyno heriau a
chyfleoedd i garcharau. Mae rhaid i ni wneud yn
4 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
siŵr ein bod wedi sefydlu prosesau cynaliadwy,
effeithiol i wneud y gwaith hwn i safon uchel ac fel
hyn byddwn yn cyflawni ein potensial wrth
gyfrannu tuag at ddiogelu’r cyhoedd yn Ne
Cymru.
❞
Sean Sullivan
Pennaeth Lleihau Trosedd, CEM Caerdydd
Ers dod yn drydydd Awdurdod Cyfrifol rydym
wedi bod yn weithgar iawn yn datblygu ac yn
lliflinio ein gweithdrefnau MAPPA. Dylid cydnabod
fod hyn wedi golygu newid sylweddol yn
niwylliant y carchar: newid sy’n ystyried risg y tu
allan i’r carchar yn ogystal â diogelwch o’i fewn.
Gwyddom am nifer o droseddwyr sy’n ffitio’n glyd
i mewn i fywyd y carchar, ond all gyflwyno risg
difrifol o achosi niwed ar ôl cael eu rhyddhau. Mae
angen gwneud gwaith addysgol parhaus gyda staff
y carcharau i ddatblygu ymhellach y ddealltwriaeth
yma o waith diogelu’r cyhoedd.
Mae’r system a ddatblygwyd yng Nghaerdydd yn
dynodi pob troseddwr sy’n ffitio meini prawf
MAPPA, yn ogystal â rhai eraill fel aflonyddwyr a
throseddwyr a ysgogir gan hiliaeth. Fe ddilynir y
broses asesu ac, mewn cyfarfod Bwrdd Diogelu’r
Cyhoedd aml-asiantaeth a gynhelir bob mis, fe
gytunir ar lefel risg pob un gan benderfynu ar
gamau gweithredu priodol.
Yn ogystal â’r system ffurfiol yma, mae
carcharorion a allai fod yn beryglus yn cael eu
hadnabod mewn dulliau eraill megis asesiadau
OASys, adroddiadau swyddogion prawf,
seicolegwyr a gweithwyr cyffuriau. Yn
arwyddocaol, daw’r adroddiadau mwyaf aml gan y
nyrsys seiciatrig cymunedol, nid yw hyn yn syndod
wrth ystyried mesur problemau iechyd meddwl
yn y carchar.
Allwedd arall i lwyddiant yw cyfathrebu effeithiol
gydag asiantaethau allanol, yn enwedig yr Heddlu
a Phrawf. Mae cael swyddog prawf yn y carchar
yn benodol ar gyfer gwaith MAPPA wedi’n helpu
ni i wella’r cysylltiadau hyn. Canlyniad pwysig
sefydlu cysylltiadau gwell gyda threfnwyr MARAC
trais yn y cartref yw gwell ymwybyddiaeth o grŵp
neilltuol o droseddwyr, llawer ohonynt yn syrthio
islaw’r trothwy risg ar gyfer MAPPA.
Yn olaf, rydym yn edrych ar rôl y Swyddog
Cyswllt yr Heddlu. Yn draddodiadol mae’r rôl
wedi bod yn rhan o’r Adran Ddiogelwch, ond mae
ei bwysigrwydd ym maes diogelu’r cyhoedd yn
adlewyrchu i ba raddau y mae’r ddwy
 Cyflawniadau
swyddogaeth bwysig yma’n gorgyffwrdd ac yn
rhyngweithio gyda’i gilydd. Ein cam mawr nesaf ni
fydd cydnabod a ffurfioli’r rhyngweithio hyn.
❞ Mae’r systemau i bob golwg yn gweithio’n dda fel
Mick Micklam
Dirprwy Reolwr, CEM Abertawe
❝
Yn CEM Abertawe, mae diogelu’r cyhoedd yn
rhan allweddol o weledigaeth y System Rheoli
Troseddwyr Genedlaethol newydd.
Mae materion yn ymwneud â diogelu’r cyhoedd
yng ngofal tîm amlddisgyblaeth. Mae Swyddog
Prawf wedi’i secondio i’r carchar ac Uned Rheoli
Dedfrydau’r carchar yn cysylltu trwy gyfrwng
System OASys. Mae staff y Gwasanaeth Prawf yn
cadw cofrestr, sy’n cael ei diweddaru bob dydd, o
droseddwyr peryglus, troseddwyr rhyw,
troseddwyr sy'n peri risg i blant a phobl ifanc, rhai
sydd wedi’u remandio am faterion aflonyddu a
Throseddwyr Toreithiog a Chyson. Wrth
ysgrifennu mae 103 o garcharorion yn CEM
Abertawe sydd yn y categorïau hyn. Mae’r
wybodaeth yma ar gael i bob un o adrannau’r
carchar a staff ym mhob adain a gall ddylanwadu
ar y modd y caiff carcharorion eu rheoli yn y
sefydliad.
Mae’r carchar yn cynnal cyfarfod diogelu’r
cyhoedd bob mis gan gadeiryddiaeth y Dirprwy
Reolwr er mwyn i’r Tîm Aml-ddisgyblaeth gael
trafod carcharorion sydd ar fin cael eu rhyddhau a
rhai y mae eu cynlluniau rhyddhau yn y dyfodol yn
achos pryder. Mae’r broses yma’n rhoi cysylltiadau
effeithiol i broses MAPPA ar y tu allan a gall
gynorthwyo i gynllunio ar gyfer rheoli risg
effeithiol carcharorion peryglus ar ôl iddynt gael
eu rhyddhau. Mae cysylltiadau’n datblygu gyda
Thimau Iechyd Meddwl In Reach, Asiantaethau
Cyffuriau, Darparwyr Tai a’r Ganolfan Byd Gwaith
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
yn ogystal â chysylltiadau traddodiadol gyda
thimau maes a hostelau.
y gwelwyd mewn achos yn ddiweddar pan fu
CEM Abertawe’n dal “un o’r ychydig critigol”.
Gyda chydweithrediad agos rhwng y Swyddog
Prawf cartref, Timau In Reach ac Unedau Diogel
Iechyd Meddwl bu i’r Dirprwy Reolwr fynychu
cyfarfod MAPPA arbennig yn Pontefract, Swydd
Efrog, er mwyn symud y carcharor i CEM Leeds
yn union cyn cael ei ryddhau. Roedd hyn yn golygu
medru rhoi cynlluniau rheoli risg effeithiol mewn
grym yn gywir.
Mae’r carchar yn creu cysylltiadau i ddarparu
gwybodaeth fydd yn caniatáu i gynlluniau
rhyddhau a rheoli risg gael eu rhoi ar waith i
gynorthwyo gyda diogelu’r cyhoedd rhag
troseddwyr peryglus.
❞
Cyfraniad De Cymru i
MAPPA yn Genedlaethol
Mae Prif Swyddog Cynorthwyol Janet Chaplin
yn cynrychioli Cymru ar Rwydwaith Diogelu’r
Cyhoedd cenedlaethol y Gwasanaeth Prawf.
Mae’r grwˆp yma, dan gadeiryddiaeth Pennaeth yr
Uned Diogelu’r Cyhoedd, yn cwrdd bob tri mis.
Ei dasg yw hwyluso rhannu gwybodaeth a
datblygu syniadau ynglyˆn ag arfer a pholisi mewn
perthynas â goruchwylio a rheoli troseddwyr a
allai fod yn beryglus. Yn benodol, mae’n darparu
fforwm cenedlaethol lle gellir rhannu a datblygu
arferion da o ran rheoli’r grwˆp troseddwyr yma
yn ogystal â’r partneriaethau aml-asiantaeth y mae
eu hangen i gyflawni'r gwaith.
Mae Prif Swyddogion Cynorthwyol o bob un o
Ardaloedd Prawf Cymru, sydd â chyfrifoldeb am
ddiogelu’r cyhoedd, yn cwrdd bob tri mis i
sicrhau fod yna ddimensiwn rhanbarthol i’r
gwaith sy’n cael ei wneud. Mae hyn yn gyfle
ardderchog i rannu arferion da, i fanteisio ar
fentrau newydd a dosbarthu gwybodaeth ledled y
wlad. Mae hefyd yn rhoi cyfrwng i gadw cysylltiad
agos gyda Llywodraeth y Cynulliad ac, yn y
dyfodol, cyfle i Ymgynghorwyr Lleyg gael
rhwydwaith gefnogaeth.
Gwahoddwyd cynrychiolwyr MAPPA i
gynhadledd Ardal Essex “Innovations in
MAPPA” yn ystod y flwyddyn. Canolbwyntiodd y
gynhadledd ar ddatblygiadau newydd a meysydd
arfer da yn genedlaethol.
Gwahoddwyd De Cymru i gyfrannu oherwydd y
gwaith peilot a wnaed ar gyflwyniad Cynadleddau
5
Cyflawniadau
Asesu Risg Aml-asiantaeth (MARAC) ar Drais yn y
Cartref. Denodd y gwaith hwn sylw’r wlad ac fe’i
hamlygwyd fel enghraifft o arfer da yn yr
astudiaeth o arferion MAPPA a gomisiynwyd gan
Brifysgol De Montfort.
Mynychodd Ian Barrow, Rheolwr Ardal Prawf De
Cymru a Ditectif Arolygydd Steve Bartley y
gynhadledd a gwneud cyflwyniad ar y cyd ar y
rhesymau pam cafodd y MARAC Trais yn y
Cartref eu cyflwyno, sut y bu i’r Ardal gysylltu
gyda’r grwpiau perthnasol ac ar fanteision
ymagwedd o’r fath o ran y Gwasanaeth Prawf, yr
Heddlu ac yn neilltuol ar ddioddefwyr Trais yn y
Cartref. Bu’r adborth gan rai a fynychodd y
gynhadledd yn bositif dros ben ac fe godwyd cryn
ddiddordeb yn yr ymagwedd.
❝
Mae Ditectif Uwcharolygydd Simon Clarke
yn gadeirydd Grŵp Diogelu’r Cyhoedd Cymru
Gyfan sy’n cynnwys uwch swyddogion o bedwar
Heddluoedd Cymru i sicrhau cysondeb
gweithdrefnau ledled Cymru, i helpu gyda rhannu
gwybodaeth ac i ddatblygu arfer da.
Mae Simon hefyd yn aelod o grŵp Cymdeithas
Genedlaethol Prif Swyddogion yr Heddlu (ACPO)
yn cynrychioli Cymru. Mae’r grŵp hwn yn trafod
MAPPA a rheoli troseddwyr rhyw a pheryglus o
fewn y Gwasanaeth Heddlu yn genedlaethol.
Yn ogystal â hyn mae’n aelod o weithgor
cenedlaethol sy’n cynnwys yr Heddlu a’r
Gwasanaethau Carchar a Phrawf i adolygu a
❝
datblygu canllawiau MAPPA. Mae hyn yn
ymwneud yn neilltuol â swyddogaethau
Cydlynwyr MAPPA a’r Byrddau Rheoli Strategol
ledled Cymru a Lloegr. Mae hefyd wedi ymuno’n
ddiweddar â gweithgor cenedlaethol i ddatblygu
Canllawiau Cenedlaethol ar gyfer Swyddogion
Diogelu’r Cyhoedd er mwyn rheoli troseddwyr
rhyw a pheryglus yn y gymuned.
Mae un o aelodau’r tîm Diogelu’r Cyhoedd o
fewn Heddlu De Cymru, Ditectif Gwnstabl Jim
Hurn, yn aelod o’r Grŵp Defnyddwyr ViSOR
cenedlaethol. ViSOR yw’r gofrestr ar gyfer rheoli
troseddwyr rhyw a pheryglus drwy Ardal Heddlu
De Cymru.
Cafodd rôl yr Ymgynghorydd Lleyg, wedi iddo
gael ei dreialu’n llwyddiannus yn Ne Cymru, ei
hymestyn ar draws Cymru a Lloegr yn ystod y
flwyddyn. Daeth cyflwyno aelodau o’r gymuned i’r
broses o reoli’r grwpiau troseddwyr hyn i’r
fodolaeth mewn ymateb i lofruddiad Sarah Payne
a’r galwadau am “Gyfraith Sarah”.
Gyda thristwch nodwn farwolaeth un o’r
6 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
Ymgynghorwyr Lleyg, Mike Thomas, a chofnodwn
ein diolch am y gwaith a wnaeth tra’n dal y swydd.
Bu dod o hyd i ail Gynghorwr Lleyg yn sgîl
marwolaeth Mike yn gryn her, ond mae’n bleser
gallu datgan fod Sharon Dixon bellach wedi cael ei
phenodi i ymgymryd â’r cyfrifoldebau hyn.
Mae rôl yr Ymgynghorydd Lleyg yn un “cyfaill
beirniadol”. Mae Ymgynghorwyr Lleyg yn eistedd
ar Fwrdd Rheoli Strategol MAPPA De Cymru sy’n
cynnal arolwg ffurfiol o’r trefniadau sydd mewn
grym a ddefnyddir i asesu a rheoli risgiau’r
troseddwyr hyn.
John Dale
Ymgynghorydd Lleyg MAPPA De Cymru
Mae hon wedi bod yn flwyddyn drist gyda
marwolaeth Mike Thomas, yr Ymgynghorydd
Lleyg arall, yn fy ngadael i ar fy mhen fy hun i
wylio tyfiant a datblygiad gwaith y Bwrdd Rheoli
Strategol.
Peth da oedd gweld cwblhau ei aelodaeth a
gwylio’r tyfiant mewn gwybodaeth am waith ein
gilydd, ynghyd â datblygiad gwaith sylfaenol sydd
wedi parhau ar lefel uchel i sicrhau fod
troseddwyr peryglus yn cael eu rheoli’n ddiogel.
❞
Sharon Dixon
Ymgynghorydd Lleyg MAPPA De Cymru
Cefais fy mhenodi’n ddiweddar yn Ymgynghorydd
Lleyg ac edrychaf ymlaen at y sialensiau fydd yn fy
wynebu. Rwyf wedi cael cyfle i gwrdd â
gweithwyr proffesiynol o’r Gwasanaeth Prawf fel
rhan o’m hymsefydliad. Rwyf hefyd wedi cael fy
ngwahodd i gyfarfodydd haen 2 a 3 MAPPA yn
ystod yr wythnosau i ddod.
Fy mwriad yw cyfarfod gyda gweithwyr
proffesiynol y Gwasanaethau Carchar a’r Heddlu
er mwyn ceisio cael gwell ddealltwriaeth o’r
cysylltiadau sydd ar hyn o bryd yn cael eu ffurfio
gyda’r asiantaethau perthnasol.
Rwyf yn awyddus i helpu i ddatblygu’r gwaith sydd
eisoes wedi ei gychwyn yma yn Ne Cymru ac
edrychaf ymlaen at gwestiynau a herio’r prosesau
cyfredol sydd mewn grym er mwyn cael goleuni
pellach.
Bydd y misoedd nesaf yn rhai diddorol a gwerth
chweil.
❞
 Sut mae MAPPA yn gweithredu’n lleol
Y MARAC a’r MAPPP
Y MARAC a’r MAPPP yw’r ddau fath o gyswllt
cyd-asiantaeth a ddefnyddir i reoli’r risgiau a berir
gan unrhyw un troseddwr
• Cynhadledd Aml-asiantaeth Asesu Risg
(MARAC)
• Panel Aml-asiantaeth Diogelu’r Cyhoedd
(MAPPP)
Yr un yw nod y ddau fforwm:
• Rhannu gwybodaeth
• Asesu lefel y risg a’r goblygiadau
• Ystyried goblygiadau ar gyfer dioddefwyr
• Dyfeisio cynllun rheoli unigol
• Cytuno ar weithrediad y cynllun rheoli
• Cytuno ar broses monitro ac adolygu’r cynllun
rheoli
Mae gan y MAPPP ddau nod ychwanegol:
• Ystyried neu adolygu’r angen i gofrestru’r
person fel Troseddwr a allai fod yn Beryglus
• Ystyried unrhyw faterion yn ymwneud â
datgelu yn gyhoeddus
Mae yna ddau ddiffiniad o ran rheoli risg a
phrosesau MAPPA y mae rhaid eu deall.
Y rhain yw:
Yr ychydig critigol - y troseddwyr hynny sy’n
cael eu rheoli o fewn prosesau MAPPA. Caiff y
rhain eu diffinio fel rhai:
• Wedi asesiad risg llawn sy’n cael eu hystyried i
fod yn peri risg uchel neu uchel iawn o achosi
niwed difrifol uniongyrchol
• Sy’n peri risgiau na ellir eu rheoli ond gyda
chynllun sy’n mynnu cydweithrediad ar lefel
uchel oherwydd ei gymhlethdod neu
oherwydd bod anghenion anghyffredin o ran
adnoddau
• Nad ydynt efallai’n cael eu hystyried i fod yn
risg uchel iawn, ond sydd, oherwydd
amgylchiadau eithriadol, yn debygol o ddenu
llawer o ddiddordeb yn y cyfryngau neu graffu
cyhoeddus a bod angen cynnal hyder y
cyhoedd.
Troseddwyr treisgar a throseddwyr – diffinnir
y rhain fel y troseddwyr hynny a ddiffinnir o dan
adran 68 Deddf Cyfiawnder Troseddol a
Gwasanaethau Llys 2000, yn arbennig y rhai hynny
yn isadrannau (3) (4) (5), nad yw yn ofynnol iddynt
gofrestru fel troseddwyr rhyw o dan amodau
Deddf Troseddau Rhyw 2003.
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
Beth yw MARAC?
MARAC yw cynhadledd aml-asiantaeth ffurfiol a
ddefnyddir i reoli’r broses asesu risg ar gyfer
Troseddwyr Rhyw neu Droseddwyr a allai fod yn
Beryglus ac ystyried unrhyw oblygiadau i
ddioddefwyr. Ceir manylion cofnodion a chamau
gweithredu cytunedig ym mhob cyfarfod a’u
dosbarthu i bawb o’r mynychwyr i sicrhau bod y
rhai hynny sy’n cyfranogi yn deall y cyfraniad y
disgwylir iddynt ei wneud.
Cynhelir cyfarfodydd MARAC yn fisol, neu yn
amlach a bydd angen, ac yn ychwanegol i’r Heddlu
a’r Gwasanaeth Prawf gwahoddir yr asiantaethau
canlynol i fynychu:
• Gwasanaethau Cymdeithasol
• Tai Awdurdod Lleol
• Swyddog Cyswllt Dioddefwyr
• Gwasanaeth Carchar
• Tîm Troseddu Ieuenctid – os yw’r troseddwr
o dan 18 oed.
Gall asiantaethau eraill neu unigolion megis Iechyd,
Tollau Cartref a Thramor, Cymdeithasau Tai,
Nyrsys Seiciatrig gael eu gwahodd i’r cyfarfod
hefyd, gan ddibynnu ar amgylchiadau’r troseddwr.
MARAC fel arfer yw’r cam cyntaf yn y broses
rheoli risg a gallant, yn achos yr “ychydig critigol”,
arwain at MAPPP.
Beth yw MAPPP?
Mae’r MAPPP yn ymdrin â’r “ychydig critigol” – y
troseddwyr hynny sydd angen y lefel uchaf o
gydweithrediad aml-asiantaeth.
Cynhelir MAPPP fel arfer yn dilyn atgyfeiriad o’r
MARAC ond, mewn nifer fach iawn o achosion, lle
mae’r troseddwr yn cynrychioli risg eithriadol o
uchel i’r cyhoedd, gellir gwneud cais am MAPPP
gan uwch swyddogion y Gwasanaeth Prawf a’r
Heddlu.
Fel gyda’r MARAC bydd asiantaethau neilltuol,
wastad yn cael eu gwahodd i fynychu MAPPP.
Bydd y rhain yn cynnwys:
• Gwasanaethau Cymdeithasol
• Tai Awdurdod Lleol
• Swyddog Cyswllt Dioddefwyr
• Swyddog Prawf Arolygol
• Swyddog Diogelu’r Cyhoedd yr Heddlu
• Gwasanaeth Carchar
• Tîm Troseddu Ieuenctid – os yw’r troseddwr
o dan 18 oed.
7
Sut mae MAPPA yn gweithredu’n lleol

Yn ogystal, gall fod yn briodol, yn dibynnu ar yr

Mae adeiladau a
achos, i wahodd asiantaethau neu unigolion eraill,
gymeradwywyd yn
y bydd gan bob un ohonynt wybodaeth berthnasol
cynnig gwell lefel o
fydd yn helpu'r broses MAPPA.
arolygaeth drwy:
Rôl hostelau Prawf • Osod cyrffiw oriau’r nos
• Darparu staff 24 awr
Mae gan hostelau Prawf yng Nghaerdydd ac
Abertawe ran bwysig i chwarae mewn rheoli • Ymgymryd ag asesiad
troseddwyr allai fod yn beryglus yn y gymuned. parhaus o agweddau ac
ymddygiad
Rhyngddynt mae’r hostelau’n dal dros 50 o • Sicrhau modelu pro-
breswylwyr. Mae llawer o’r rhain yn breswylwyr gymdeithasol parhaus
yn yr hostel fel amod o’u trwydded yn dilyn eu
rhyddhau o’r carchar, er y gall preswylwyr fod ar • Darparu rhaglen o
fechnïaeth neu ar orchymyn cymunedol. Mae’r arolygaeth, cefnogaeth a
hostel yn cadw rheolau llym ac mae’n cynnig monitro parhaus
amgylchedd strwythuredig ar gyfer troseddwyr. • Gwyliadwriaeth a
chydgysylltu parhaus gyda’r
Mae nifer o weithgareddau y gall preswylwyr heddlu
ymgymryd â hwy yn ystod eu cyfnod preswyl.
Canolbwyntir ar ddatblygu sgiliau sylfaenol, megis • Atgyfnerthu cydymffurfiad
llythrennedd a rhifedd a helpu preswylwyr i wella ag amodau mechnïaeth
eu hamgylchiadau personol drwy reoli eu harian neu drwydded
yn well, er enghraifft. Mae gweithgareddau’n • Annog presenoldeb ar
canolbwyntio ar ddatblygu hunan barch a raglenni achrededig a
dealltwriaeth am ddioddefwyr a sicrhau eu bod yn chefnogi’r dysgu a gafwyd
cael eu hailintegreiddio’n ddiogel i mewn i’r
gymuned. • Cynnal cysylltiad gyda staff
arolygu yn nhimau maes y
Gwasanaeth Prawf

8 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005

 Partneriaid gyda barn
Sheelagh Keyse
Cyfarwyddwr, Canolfan Byd Gwaith
❝
❝
Mae Canolfan Byd Gwaith Cymru ers amser wedi
bod yn gweithio mewn partneriaeth agos gyda’r
Gwasanaethau Prawf a Charchar i gefnogi’r
cwsmeriaid yr ydym yn eu rhannu. Croesawaf y
cyfle i ddatblygu’r berthynas yma ymhellach drwy
gynrychiolaeth ar Fwrdd Rheoli Strategol MAPPA.
Gwnawn bob ymdrech i gynnal diogelwch y
cyhoedd drwy helpu i atal troseddwyr peryglus
rhag manteisio ar gyfleoedd gwaith a hyfforddiant
amhriodol.
❞ at atal ail-ddigwyddiadau o gam-drin corfforol a
Albert Heaney
NSPCC & Cadeirydd Fforwm Diogelu
Plant De Cymru
❝
Fel cymdeithas mae rhaid i ni wynebu’r ffaith fod
troseddwyr peryglus yn ein cymunedau i gyd a
rheoli’r risgiau y maent yn eu peri. Mae Trefniadau
Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd yn chwarae
rôl hanfodol wrth alluogi asiantaethau i gyfnewid
gwybodaeth a sicrhau fod trefniadau rheoli risg
priodol mewn grym ar gyfer troseddwyr peryglus.
❝
Mae asiantaethau erbyn hyn yn cydweithio’n
llawer agosach nag erioed. Tra na fedrwn yn
wastad ddileu’r risgiau a berir, gallwn wneud
llawer iawn i reoli’r risg a diogelu ein plant a’n
cymunedau.
Fel cynrychiolydd ar Fwrdd Rheoli Strategol
MAPPA De Cymru croesawaf yr ymagwedd
gydlynedig ac ystyriol gan bob un o’r asiantaethau
sydd ynghlwm â rheoli risg a diogelu'r cyhoedd.
❞ partneriaeth honno i ddiogelu a thawelu meddwl
Helen Bennett
Pennaeth Nyrsio Iechyd Meddwl,
Ymddiriedolaeth GIG Caerdydd a’r Fro
❝
Ers rhoi’r Fframwaith Strategol ar waith gwelwyd
cynnydd gwirioneddol drwy weithio partneriaeth.
❝
Mae’r prosesau MARAC a MAPPP cadarn sydd
bellach yn eu lle wedi annog staff i ymrwymo ac
mae hyn wedi cael effaith gadarnhaol ar ofal y
cleifion a diogelwch y cyhoedd.
Mae’r gweithdrefnau cadarn hyn wedi cynorthwyo
i ddatblygu arferion gorau drwy sefydlu tîm
Diogelu’r Cyhoedd yng Nghaerdydd. Y bwriad yw
bod pob asiantaeth partner yn cael ei chyd-leoli er
mwyn sicrhau cyfathrebu da ymysg y tîm,
gweithio effeithiol fe tîm a chynllun cydlynol ar
❞
gyfer pob cleient.
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
Dave Thomas
Ymgynghorydd i Fforwm Diogelu Oedolion
De Cymru
Trwy gydweithio effeithiol, cyd-nod Fforwm
Diogelu Oedolion (SWAP) De Cymru a’i
Bwyllgorau Diogelu Oedolion Rhanbarthol
cysylltiedig yw atal a dileu camdrin yn erbyn
oedolion agored i niwed ar draws De Cymru.
Calonogol yw nodi fod y Trefniadau Aml-
asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd a ddatblygwyd
yn Ne Cymru wedi cymryd camau sylweddol tuag
rhywiol difrifol yn erbyn aelodau o’n cymdeithas
sydd fwyaf agored i niwed.
Dim ond trwy barhau’r cydweithio rhwng
asiantaethau sy'n ymwneud â gofalu, cefnogi a
diogelu pobl agored i niwed y byddwn yn gallu
dileu’r risg posibl y mae troseddwyr rheibus a
❞
chyson yn ei beri.
Jane Griffiths
Rheolwr Diogelwch Cymunedol
Castell-nedd Port Talbot
Mae Partneriaethau Diogelwch Cymunedol yn
dibynnu’n fawr ar rannu gwybodaeth a chodi
ymwybyddiaeth ymysg asiantaethau a’r cyhoedd
yn eu hymdrechion i fynd i’r afael â materion yn
ymwneud â throsedd ac anrhefn ac i dawelu
meddwl trigolion lleol.
Mae gwaith MAPPA yn rhan bwysig o’r broses
asiantaethau a’r cyhoedd fod troseddwyr peryglu
yn cael eu trafod mewn modd priodol.
❞
Andrea Chichester a
Chris Lewis
Swyddogion Darparu Gwasanaethau,
Premier Monitoring Services Cyf
Fel arbenigwyr mewn monitro electronig rydym
ni wastad wedi gweithio mewn cydweithrediad
agos gyda’n asiantaethau partner, gan gynnig
cymorth ym maes monitro troseddwyr uchel risg
a chyson.
Edrychwn ymlaen at berthynas glos barhaus gyda’r
Bwrdd, drwy gyflwyno dyfeisiadau monitro
electronig newydd yn syth, megis y treialon
presennol a thracio trwy gyfrwng lloeren GPS ac
ardaloedd gwaharddedig.
❞
9
Astudiaethau achos MAPPA
Astudiaeth achos camdrin yn
y cartref
Cafodd Mr M ei ryddhau ar drwydded yn dilyn
dedfryd carchar o bedair blynedd am drosedd
Affräe a Niwed Corfforol Difrifol. Roedd ganddo
nifer o gollfarnau blaenorol am droseddau treisgar
fel arfer yn dilyn cyfnodau o yfed trwm. Pan
garcharwyd Mr M roedd tystiolaeth anecdotaidd o
gam-drin yn y cartref ond ni fu unrhyw gyhuddiad
ffurfiol. Roedd Mr M yn destun Cynhadledd Asesu
Risg Aml-asiantaeth (MARAC) a wnaeth, cyn ei
ryddhau, asesu ei fod yn peri Risg o Anaf uchel -
seiliwyd hyn ar ei batrwm o droseddu a
chamddefnydd alcohol. Roedd y cynllun Rheoli
Risg yn cynnwys Adolygiadau MARAC misol.
Yn yr Adolygiad MARAC cyntaf adroddodd y
Gwasanaeth Prawf fod Mr M yn ufuddhau’n llawn
i amodau ei drwydded. Fodd bynnag, cyfeiriodd yr
Heddlu unwaith yn rhagor at yr wybodaeth
anecdotaidd am gam-drin yn y cartref. Y tro hwn
penderfynwyd gofyn i Gydlynydd Camdrin yn y
Cartref yr Heddlu a’r Uned Cynnal Menywod
fonitro’r sefyllfa ac adrodd yn ôl i’r Adolygiad
nesaf neu’n gynharach pe bai angen. O ganlyniad i
hyn galwyd MARAC ymhen deng diwrnod - ar ôl
i’r Heddlu gael eu galw allan i ddigwyddiad
domestig.
Dywedodd y Cynrychiolydd Iechyd fod partner
Mr M wedi mynd i’r ysbyty i gael trin anafiadau i’r
wyneb. Cafodd y partner ei hatgyfeirio at Uned
Diogelwch Menywod a gefnogodd ei
phenderfyniad i ddwyn cyhuddiad yn erbyn Mr M.
Yn dilyn y cyhuddiad o ymosodiad gwnaeth y
Gwasanaeth Prawf gais i gael dirymu ei drwydded
yn syth. Fe’i arestiwyd bedair awr yn
ddiweddarach ac fe ddychwelodd i’r carchar. Mae
ei drwydded ers hynny wedi cael ei ddirymu.
Astudiaethau achos MAPPA
Mae gan Mr S hanes o droseddau rhywiol
sy’n cynnwys dedfryd carchar o saith
mlynedd am drais rhywiol.
Cyn iddo gael ei rhyddhau yn 2004 roedd yn
destun cyfarfod MAPPP. Cafodd ei asesu i fod yn
peri risg uchel iawn o achosi anaf i blant a phobl
ifanc. Cafodd ei gofrestru fel troseddwr peryglus.
Rhyddhawyd Mr S o’r carchar dan oruchwyliaeth
y Gwasanaeth Prawf ond i fyw mewn Adeilad a
Gymeradwywyd. Gwelodd aelodau o’r cyhoedd
Mr S yn ymddwyn yn amheus tuag at dair merch
yn eu harddegau. Yn dilyn archwiliad aml-
asiantaeth di-rymwyd ei drwydded ac fe
10 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
ddychwelodd i’r carchar.
Rhyddhawyd ef eto yn nes ymlaen ac eto fe’i
rheolwyd drwy broses MAPPA ac fe wnaed cais
llwyddiannus am Orchymyn Atal Troseddau Rhyw
i helpu i reoli’r risg yr oedd Mr S yn ei beri.
Cafwyd Gorchymyn am oes yn 2005 gan y Llys
Ynadon.
Ym mis Mawrth derbyniodd yr Heddlu
wybodaeth fod dyn o’r un enw yn cymell plant i
gymryd canabis ac alcohol. Cynhaliwyd archwiliad
ac o ganlyniad ymddangosodd Mr S yn Llys y
Goron a derbyn dedfryd carchar o 30 mis.
Roedd Mr D yn destun Gorchymyn Risg o
Anaf Rhywiol, yn cynnwys nifer o
waharddiadau gyda’r bwriad i ddiogelu plant
a phobl ifanc rhag niwed.
Rhannwyd yr wybodaeth yma gyda nifer o
asiantaethau i helpu i reoli’r risg a berid gan Mr D.
Galwodd aelod o’r cyhoedd yr Heddlu gyda
phryderon wedi gweld Mr D yn mynd at wraig
ifanc ac yn loetran yn agos at ysgol gynradd.
Anfonwyd Heddweision yn syth i’r fan ac
arestiwyd Mr D. Cyfaddefodd ei fod wedi torri un
o’i waharddiadau ac fe’i cadwyd yn y ddalfa cyn
ymddangos gerbron yr Ynadon.
Tra nad oedd Mr D yn droseddwr rhyw
cofrestredig cyn y drosedd hon mae ganddo
bellach amod amhenodol i gofrestru ac yn y modd
hwn bydd yn bosibl monitro ei weithgareddau.
Mae’r Swyddfa Gartref wedi cadarnhau mai
dyma’r gollfarn gyntaf o’r math.
Mae Mr R yn bedoffilydd collfarnedig yn byw
yn un o’r Adeiladau a Gymeradwywyd yn Ne
Cymru
Wrth edrych drwy ei lythyron yn yr hostel
sylwodd aelod o’r staff fod yno lythyr i Mr R wedi
ei orchuddio â graffiti serchus oddi wrth
garcharores. Dywedodd yr aelod staff wrth y
Dirprwy Reolwr a wnaeth lungopi o’r amlen a’i
drosglwyddo i aelod o Dîm Diogelu’r Cyhoedd yr
Heddlu.
Darganfu mai gwraig yn y carchar ym Mryste
anfonodd y llythyr a bod ganddi ddau blentyn
ifanc. Roedd hyn yn peri pryder gan fod y
troseddwr wedi cael ei euogfarnu o’r blaen ar ôl
gwneud ffrindiau gyda gwragedd gyda phlant ifanc,
cynnig gwarchod y plant a’u camdrin yn
absenoldeb y fam.
 Astudiaethau achos MAPPA
Ar gais yr heddlu parhaodd yr hostel i fonitro post
Mr R a’i rybuddio i beidio â pharhau i gyfathrebu
gyda’r wraig. Y diwrnod y cafodd hi ei rhyddhau
o’r carchar gadawodd Mr R yr hostel ac ni
ddychwelodd fel y dywedodd y gwnâi.
Rhybuddiwyd yr Heddlu ac, ar ôl archwilio,
cawsant ei fod wedi teithio i Fryste i gyfarfod â’r
wraig a mynd i siopa gyda hi.
Cyfwelwyd Mr R drannoeth ac fe gyfaddefodd ei
fod wedi cadw cysylltiad. Roedd hyn yn dor-
trwydded ac fe’i anfonwyd yn ôl i’r carchar.
Astudiaeth achos dioddefwr
Cyflawnodd Mr L droseddau rhywiol difrifol
yn erbyn merched ifanc, troseddau oedd
hefyd yn cynnwys bygythiadau o drais a
herwgipio.
Dedfrydwyd Mr L i’r carchar am gyfnod hir a’i
asesu drwy gyfarfod MAPPP i fod yn beryglus
iawn i blant ifanc. Roedd gan Mr L nifer o
euogfarnau blaenorol am droseddu’n rhywiol a
gwadodd ei ymddygiad yn llwyr.
Oherwydd materion yn ymwneud â dioddefwyr
a’i enw drwg yn yr ardal, amhriodol oedd ei
ddychwelyd i ardal ei gartref ar ôl ei ryddhau.
Gwnaed trefniadau, drwy’r Trefniadau er
Diogelu’r Cyhoedd, gydag Ardal Prawf arall i’w
gartrefu mewn Adeilad a Gymeradwywyd wedi
iddo gael ei ryddhau o’r carchar.
Wedi ei ryddhau a thra’n byw ymaith o Dde
Cymru, gwnaed gwaith gyda darparwr tai
awdurdod lleol i ganfod llety cymwys yn Ne
Cymru. Bu hyn yn anodd a thrafferthus oherwydd
bod angen llety priodol gyda lefel o risg y gellid ei
reoli. Cynhwyswyd rheolwyr Diogelu Plant y
Gwasanaethau Cymdeithasol a nifer o
Gymdeithasau Tai yn y trafodaethau.
Nodwyd sawl cyfeiriad posibl ac fe’u hymwelwyd
gan yr Heddlu i’w asesu am lefel y risg. Yn y
diwedd penderfynwyd fod un yn briodol ac mae
cynlluniau ar waith bellach i ail-setlo Mr L yn y
cyfeiriad hwn.
Bydd ei gludiant o’r hostel i Dde Cymru’n cael ei
reoli’n ofalus gyda sawl Llu wedi eu rhybuddio i
fod ar wyliadwriaeth. Bydd rhaid iddo adrodd i’w
reolwr achos wedi cyrraedd. Os na wnaiff bydd ei
drwydded yn cael ei ddirymu’n syth.
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
Bydd Mr L yn destun adolygiadau cynnydd misol
MAPPP am gyfnod y gellir rhagweld ac, yn ogystal
â chynnal cysylltiad cyson a mynych gyda’i reolwr
achos, bydd yr Heddlu’n ymweld ag ef yn
rheolaidd. Bydd y MAPPP yn parhau i asesu a
rheoli’r risg y bydd Mr L yn ei beri ar ôl
dychwelyd i Dde Cymru ac os, ar unrhyw adeg,
bydd y risg yma’n cynyddu bydd yr ymagwedd
aml-asiantaeth yn sicrhau ei fod yn cael ei reoli i
leihau’r risg i’r cyhoedd.
Mewn achosion fel hyn mae gan y Gwasanaeth
Prawf gyfrifoldeb statudol i gysylltu â’r dioddefwr,
neu ei deulu o fewn wyth wythnos wedi dedfrydu
i roi gwybodaeth am y troseddwr ar adegau
allweddol yn ystod y ddedfryd. Mae hyn, wrth ei
natur, yn agwedd anodd a sensitif o waith ac mae
staff sy’n gweithio gyda dioddefwyr yn derbyn
hyfforddiant arbenigol i wneud yn siŵr fod
ganddynt y sgiliau angenrheidiol. Nid yw
Swyddogion Cyswllt Dioddefwyr yn arolygu
troseddwyr, nac yn cael unrhyw gysylltiad arall
gyda hwy, eu rôl hwy yw darparu gwybodaeth a
sicrhau, cyn i’r troseddwr gael ei ryddhau, fod llais
y dioddefwr yn cael ei glywed.
Roedd y Gwasanaeth Prawf yn neilltuol o falch o
dderbyn y llythyr canlynol oddi wrth deulu un o
ddioddefwyr Mr L.
“Ysgrifennwn i ddiolch o galon i chi ac i ddangos
ein gwerthfawrogiad o ansawdd y gwasanaeth y
gwnaethom ei dderbyn mewn perthynas â
rhyddhad troseddwr a gyflawnodd drosedd yn
erbyn ein merch.
“Yn amlwg, mae hwn yn destun anodd ac
emosiynol i ni fel teulu ei wynebu a dan yr
amgylchiadau hyn ni fedrem ni fod wedi gofyn am
driniaeth fwy sensitif, proffesiynol a gafaelgar o’r
sefyllfa. Mae’r Swyddog Cyswllt Dioddefwyr wedi
bod mewn cysylltiad pryd bynnag yr oedd angen,
wedi ymweld â’n cartref, gan egluro pethau’n syml
ac yn drwyadl, a’n galw ar y ffôn a chynnig cyngor
defnyddiol bob amser.
“Mewn oes lle mae pobl yn barod iawn i weld bai,
roeddem yn teimlo yr hoffem gymryd ennyd i’ch
llongyfarch ar adran sy’n hollol eithriadol.”
11
Cwestiynau a ofynnir yn fynych
Dylai’r bobl hyn gael eu
carcharu am byth, pam y
cânt eu rhyddhau o’r
carchar?
Ychydig o bobl, waeth pa mor ddifrifol yw eu
trosedd, all gael eu carcharu am gyfnod
amhenodol. Gosodir dedfrydau o garchar gan y
gyfraith, ac ar ddiwedd y ddedfryd rhyddheir y
rhan fwyaf o droseddwyr yn ôl i’r gymuned.
Pam na chânt eu tagio?
Mae hynny yn digwydd. Ond dim ond cyhyd â bod
pwerau cyfreithiol i wneud hynny, er enghraifft
trwydded carchar. Unwaith y mae hon wedi dod i
ben bydd asiantaethau yn parhau i weithio gyda’i
gilydd i fonitro troseddwyr drwy ddulliau
confensiynol.
Pam na chaiff y cyhoedd
wybod lle maent yn byw?
Caiff yr Heddlu a’r Gwasanaeth Prawf ddylanwad
mawr ar ble y gall neu na all troseddwyr fyw.
Maent yn ymwybodol o’r peryglon arbennig a
berir gan bob unigolyn ac ni fyddant yn caniatáu
iddynt fyw mewn lleoliad sydd yn cynyddu eu risg
o aildroseddu. Er enghraifft, byw yn agos at
ysgolion, meysydd chwarae plant neu eu
dioddefwyr blaenorol.
Cynhelir ymchwil eang cyn cartrefu troseddwr a
bydd yn cynnwys ymgynghori gydag asiantaethau
eraill megis awdurdodau tai ac addysg, bob amser
gyda’r nod o asesu a lleihau risg. Byddai
gwybodaeth gyhoeddus am leoliad y troseddwyr
12 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
hyn yn eu gyrru ‘dan ddaear’. Mae’n fwy diogel i
bawb os bydd eu lleoliad yn hysbys i’r
asiantaethau cyfrifol.
Pam y mae’n rhaid iddynt
fyw yn fy ymyl i?
Gwyddys bod ail-integreiddio i mewn i’r
cymunedau yw’r dull mwyaf effeithiol o reoli
troseddwyr. Gyda monitro gofalus ychydig o risg a
berir gan y rhan fwyaf o droseddwyr.
A yw fy mhlant mewn
perygl?
Dylai pawb sydd yn rhieni sicrhau bod eu plant yn
ymwybodol o “berygl dieithriaid” er mwyn sicrhau
bod ganddynt y wybodaeth sydd ei hangen arnynt
i aros yn ddiogel. Caiff troseddwyr risg uchel eu
monitro yn aml a gallant gael amodau wedi’u
gosod arnynt, lle bo hynny’n briodol, sy’n eu
rhwystro rhag cael cyswllt gyda phlant na
mynychu ardaloedd lle mae plant yn chwarae.
Fodd bynnag, mae'r ystadegau yn dangos bod
canran fawr iawn o droseddau yn erbyn plant yn
cael eu cyflawni gan aelodau o'r teulu neu ffrindiau
sy'n hysbys iddynt.
Lle gallaf fynd i weld y
Gofrestr Troseddwyr rhyw?
Mae’r Gofrestr Troseddwyr rhyw yn ddogfen
gyfrinachol a ddefnyddir gan asiantaethau
partneriaeth i gynorthwyo gyda rheoli troseddwyr
ac nid yw ar gael i’r cyhoedd.

Rhestr Termau
• MAPPA
Trefniadau Aml-asiantaeth
er Diogelu’r Cyhoedd
• MAPPP
Panel Aml-asiantaeth er
Diogelu’r Cyhoedd
I reoli’r ychydig
droseddwyr sy’n peri’r risg
mwyaf i’r gymuned – caiff
y rhain eu categoreiddio fel
troseddwyr Lefel 3
• ‘Ychydig critigol’
Caiff y troseddwyr hyn eu
rheoli drwy broses MAPPP
• MARAC
Cynhadledd Aml-
asiantaeth Asesu Risg
I reoli’r troseddwyr sy’n
peri risg i’r gymuned – caiff
y rhain eu categoreiddio fel
troseddwyr Lefel 2
• Bwrdd Reoli Strategol
Mae’r Bwrdd yn rheoli
proses MAPPA ac mae’n
gyfrifol am sicrhau ei bod
yn cael ei chymhwyso’n
gyson ar draws De Cymru
• Awdurdod Cyfrifol
Yr asiantaethau hynny sy’n
gyfrifol yn statudol am y
Trefniadau er Diogelu’r
Cyhoedd sef: yr Heddlu, y
Gwasanaeth Prawf a’r
Gwasanaeth Carchar
• Troseddwyr Categori 1
Troseddwyr rhyw
cofrestredig
• Troseddwyr Categori 2
Troseddwyr treisgar a
throseddwyr rhyw eraill
• Troseddwyr Categori 3
Troseddwyr eraill a
ddiffinnir gan Adran 325
(2) (b) o Ddeddf
Cyfiawnder Troseddol
2003
Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
Gwybodaeth ystadegol
Mae’r holl ystadegau’n ymwneud â’r cyfnod 1 Ebrill 2004 – 31 Mawrth 2005 oni nodir yn wahanol.
Troseddwyr MAPPA Categori 1: Troseddwyr Rhywiol Cofrestredig (TRhC)
Nifer y TRhC yn byw yn Ne Cymru ar 31.3.05 765
Nifer y TRhC am bob 100,000 o’r boblogaeth 61
Nifer y TRhC a rybuddiwyd neu a gollfarnwyd am dorri’r amodau
rhwng 1.4.04 a 31.3.05 21
Nifer y:
• Gorchmynion Atal Troseddau rhyw (GATRh) a geisiwyd amdanynt 6
• GATRh interim a roddwyd 0
• GATRh llawn a osodwyd gan Lysoedd 6
Nifer y:
• Gorchmynion Hysbysu a geisiwyd amdanynt 1
• Gorchmynion Hysbysu interim a roddwyd 0
• Gorchmynion Hysbysu llawn a osodwyd gan Lysoedd 1
Nifer y Gorchmynion Teithio Tramor:
• A ofynnwyd amdanynt 0
• A osodwyd gan Lysoedd 0
Troseddwyr MAPPA Categori 2: Troseddwyr treisgar a throseddwyr rhywiol eraill
Nifer y troseddwyr treisgar a throseddwyr rhywiol eraill (a ddiffinnir gan Adran 327
(3) (4) (5) DCT 2003) yn byw yn Ne Cymru rhwng 1.4.04 a 31.3.05 414
Troseddwyr MAPPA Categori 3: Troseddwyr eraill
Nifer y troseddwyr eraill (a ddiffinnir gan Adran 325 (2)(b) DCT 2003)
rhwng 1.4.04 a 31.3.05 0
Troseddwyr a reolir drwy Lefel 3 a Lefel 2
Nifer y TRhC a reolwyd ar: Lefel 3 - 28
Lefel 2 - 125
Nifer y troseddwyr treisgar a throseddwyr eraill a reolwyd ar: Lefel 3 - 20
Lefel 2 - 307
Nifer y troseddwyr eraill a reolwyd ar: Lefel 3 - 3
Lefel 2 - 143
Achosion lle cafodd troseddwyr eu:
• Dychwelyd i’r ddalfa am dor-trwydded Lefel 3 – 11
Lefel 2 - 48
• Dychwelyd i’r ddalfa am dorri gorchymyn atal neu GATRh Lefel 3 – 0
Lefel 2 – 0
• Cyhuddo am drosedd rhywiol neu dreisgar difrifol Lefel 3 – 2
Lefel 2 – 0
13
Statistical commentary
Sylwadau ar yr ystadegau
Mae’r cynnydd yn nifer y troseddwyr rhyw
cofrestredig yn arwydd cadarn fod y broses
cofrestru troseddwyr rhyw yn gweithio yn Ne
Cymru. Yn yr un modd, mae’r cynnydd yn nifer y
gorchmynion troseddwyr rhyw a geisiwyd ac a
roddwyd – o 3 yn 2003-4 i 6 yn 2004-5 – yn
tystio fod yr heddlu, gyda chefnogaeth
asiantaethau eraill, yn defnyddio’r ddeddfwriaeth
sydd ar gael i wella diogelwch y cyhoedd.
Nid yw’r cwymp bychan yng nghategori 2 a 3 – o
448 yn 2003-4 i 414 yn 2004-5 yn arwyddocaol.
Y flwyddyn hon am y tro cyntaf, yn ogystal â’r
wybodaeth yn ymwneud ag achosion risg o niwed
o’r lefel uchaf (MAPPA Lefel 3) mae’r adroddiad
yn cynnwys achosion a reolwyd ar lefel is (MAPPA
Lefel 2). Nid yw’r niferoedd mawr dan sylw yn
dangos cynnydd yn nifer y troseddwyr rhyw neu
dreisgar yn Ne Cymru. Yn hytrach, maent yn
cynnig y tawelwch meddwl i’r cyhoedd fod yr holl
droseddwyr sy’n cael eu hasesu i fod yn peri risg
posibl o achosi niwed yn cael eu rheoli trwy
gyfrwng ymagwedd gyd-asiantaeth sy’n gadarn
iawn ac yn cael ei hadolygu’n rheolaidd.
Tor-trwydded
Mae nifer fawr y troseddwyr sy’n cael eu hanfon
yn ôl i’r carchar ar ôl tor-trwydded yn dangos y
modd y mae De Cymru’n ymateb pan fydd
amodau trwydded yn cael eu torri.
Yn y mwyafrif o achosion mae’r toriad yn
ymwneud â throseddwyr yn methu ag ufuddhau i
amodau eu trwydded megis mynd i fan
gwaharddedig, neu fethu â rhoi gwybod fod eu
14 Trefniadau Aml-asiantaeth er Diogelu’r Cyhoedd Adroddiad Blynyddol 2004-2005
cyfeiriad wedi newid. Wrth ymateb yn syth i bob
digwyddiad o’r fath mae asiantaethau De Cymru
yn sicrhau fod troseddwyr yn deall fod ufuddhau
i’r amodau’n orfodol. Dylai hyder y cyhoedd
gynyddu gan wybod fod asesu risg troseddwyr ar
frig blaenoriaethau’r holl staff.
Troseddau Difrifol Pellach
Dim ond 2 o’r 626 o droseddwyr a reolwyd drwy
broses MAPPA a gyflawnodd drosedd ddifrifol
pellach.
Yn y cyntaf o’r achosion hyn cafodd Cynllun
Rheoli Risg manwl ei ddyfeisio a’i ddilyn. Roedd y
cynllun yn cynnwys gwaith atal llithro’n ôl o’r pryd
y rhyddhawyd y troseddwr o’r carchar.
Darparwyd sesiynau atal alcohol hefyd ynghyd â
goruchwyliaeth agos. Cafodd ei gyfeiriad ei fonitro
gan yr heddlu ac roedd e’n destun cyrffiw Heddlu De Cymru
electronig oriau’r nos. Nodwyd yn yr ymchwiliad Pencadlys yr Heddlu
a gynhaliwyd yn sgîl y troseddau pellach fod y Pen-y-bont ar Ogwr
cynllun risg o niwed wedi cael ei ddilyn, roedd y CF31 3SU
goruchwyliaeth cyd-asiantaeth wedi bod yn dda ac
nad oedd mwy gellid fod wedi ei wneud i atal
trosedd pellach. Geoff Cooper
Pennaeth CID
Roedd yr ail ddigwyddiad yn ymwneud â
throseddwr ifanc a drosglwyddwyd o’r Tîm Simon Clarke
Troseddu Ieuenctid i’r Gwasanaeth Prawf. Cafodd Pennaeth Biwro Diogelu’r
y cyhuddiad gwreiddiol o drosedd difrifol pellach Cyhoedd
yn nes ymlaen ei ollwng i drosedd lai. Fodd
bynnag, fe gynhaliodd y Gwasanaeth ymchwiliad a
fu o gymorth i ddatblygu pwyntiau dysgu ar gyfer
y sefydliadau i gyd.
Nid achoswyd niwed difrifol na hirdymor i’r
dioddefwr yn yr un o’r achosion uchod.
GWASANAETH
PRAWF CENEDLAETHOL
Dros Loegr a Chymru
Gwasanaeth Prawf Cenedlaethol
Ardal Gwasanaeth Prawf De Cymru
Ty Tremains
Heol Tremains
CF31 1TZ
Phil Jones
Cyfarwyddwr Gweithgareddau
Janet Chaplin
Prif Swyddog Cynorthwyol
Cynlluniwyd ac Argraffwyd gan
Adran Argraffu Heddlu De Cymru.
Teliffon: 01656 869264