Han.

7, 52-8,3 preek VB 9-6-2013

Geestelijke strijd 1. Weerstand onderweg!

Saint Stephensday
Iedere Tweede Kerstdag vieren ze in Ierland Saint Stephens day, de dag van St. Stephanus. Een heel oude kerkelijke feestdag, die ook nu nog zeker ook in 22 andere landen een officile feestdag is. Deze herdenkingsdag op 26 december (!), Tweede Kerstdag, waarop de moord op de eerste christelijke martelaar herdacht wordt, zet Kerst in een ander licht. In deze belichting gaat Kerst maar niet alleen over een kleine baby die omringt met vriendelijke dieren in zacht kaarslicht bezocht wordt door lieve herdertjes. In het licht van St. Stefaan zie je Kerst zoals het cht was: de plotselinge aankomst van nieuw, hemels leven op een ongastvrije, ja zelfs ronduit gevaarlijke wereld.

Levensgevaarlijk voor het Kerstkind en voor zijn volgelingen, zoals Stefanus. Die goede, oude, kerkelijke gewoonte, St Stefaan, vertelt ons in onze tijd, dezelfde boodschap: het leven van een christen gaat vaak niet over rozen.

Intermezzo 1
Dat is vaak zo in een christenleven Hij was een geniaal kind. Afkomstig uit een rijke, invloedrijke familie. Hij kon theologie studeren en sloot die studie af met de hoogste lof. Daarna bouwde hij in het buitenland internationale bekendheid op. Binnen de kerk kon hij aan het werk waar hij het maar wilde: in een gemeente of lesgeven aan de universiteit. Hij kon het beide en hij deed het beide. De oorlog bracht voor hem grote veranderingen, hij raakte zijn plek aan de universiteit kwijt; daarna ook in de kerk. Hij gaf nog les aan een klein seminarie ergens weggestopt in het Noorden van het land, ging alleen nog voor in de

diensten daar. Raakte later in de oorlog betrokken bij een ongelukkige actie van het verzet. Dat bracht hem gevangenschap en uiteindelijk de dood in een concentratiekamp. Een maand voordat de oorlog afliep.

Levensgevoel in de 21e eeuw (ons levensgevoel)

Veel van onze tijdgenoten beleven zon leven als triest en mislukt. Omdat in onze tijd succes een belangrijk levensdoel is. Veel van onze medemensen doen daarom veel moeite om ergens de top in te bereiken: in de topsport, in de muziek business, of in ieder geval een topinkomen. En dan alles wat er bij hoort: aanzien, bekendheid, en luxe. In ons land zijn de BN-ers, de Bekende Nederlanders, belangrijk geworden. Tegenwoordig rolmodellen voor veel anderen. Als het regent in de samenleving, druppelt het in de kerk, zeggen ze wel eens. Ik denk dat dit zwak uitgedrukt is. Want ook in een heel stel christelijke gemeenschappen hoor je in onze tijd veel over succes praten. We hebben onze eigen bijbelse woorden daarvoor, maar de inhoud lijkt hetzelfde

geworden. Zegen van God wordt zichtbaar in groei, welvaart, succes, gezondheid en voorspoed horen we. Je hoort zelfs wel zeggen dat God ons dat beloofd heeft. En dat iedere gelovige dat dus moet kunnen krijgen. Als je het niet krijgt danIn een nieuw lied dat kennelijk voor de gelegenheid van het opdragen van een kind geschreven is kun je horen: We zegenen jou in Jezus naam, met liefde, gezondheid en kracht. Zo! En wat betekent het dan als dit kindje later gehandicapt blijkt te zijn? Wat heeft Stefanus fout gedaan? Want juist zijn geloof bracht hem veroordeling en de dood.

Handelingen, een succesverhaal?

Het boek Handelingen lijkt op het eerste gezicht ook een succesverhaal. De groei die daar beschreven wordt is voorwaar niet niks: van een kleine gemeente in Jeruzalem (enkele honderden mensen), tot een wereldkerk met zelfs een vestiging in Rome, de hoofdstad van het rijk.

Succes dus, want grote groei! Dat mag voor Christus kerk als geheel zo zijn. Maar het is geen succesverhaal voor de afzonderlijk leden, tenminste niet in de zin van voorspoed, welvaart en geluk. Als er iets duidelijk wordt uit het verhaal van de jonge, christelijke kerk is dat de groei langs een moeilijke weg bereikt wordt. De dood van Stefanus is een dieptepunt, maar niet uitzonderlijk. De meeste apostelen zijn zo aan hun einde gekomen en samen met hen vele andere christenen. Het succes blijkt voor veel jonge christenen niet in gezondheid, welvaart en voorspoed. Ze bereiken allemaal de overwinning, maar langs een moeilijke weg. Ze volgen hun meester Jezus over de Via Dolorosa, de lijdensweg. En dragen hun eigen kruis achter hun Meester aan. Sommigen zelfs letterlijk, zoals Petrus en Andreas, die beiden aan een kruis om het leven zijn gekomen. Geen overwinning zonder strijd, dus. Niet in Handelingen en ook niet in de rest van de Bijbel.

Intermezzo (2)
Tijdens mijn studietijd stelde n van mijn hoogleraren ons eens de vraag: wat gebeurt er als je het evangelie verkondigt? We gaven allemaal antwoorden in de sfeer van: uiteindelijk gebeurt er iets met mensen, want het Woord van God is levend en krachtig en verandert mensen (Heb. 4). Ja, zei hij, dat klopt, maar niet alleen in positieve zin. Het roept ook weerstand op. Sommigen zullen zich nog feller tegen je keren, dan voordat ze het evangelie gehoord hadden.

Weerstand
Weerstand Dat is precies wat je in Handelingen ziet gebeuren. Weerstand. Overal waar het evangelie klinkt komen mensen tot geloof n komen mensen juist in het geweer tegen het evangelie. In het leven van Jezus, in dat van zijn apostelen n in dat van Stefanus en vele anderen. Juist omdat hij omdat hij zo vol van de Heilige Geest is en niemand tegen zijn wijsheid op kan, krijgt hij er volop mee te maken.

Het leidt tot Stefanus arrestatie, tot een (valse) aanklacht en zelfs tot een rechtszaak voor de hoogste Joodse rechtbank: het Sanhedrin. En terwijl ook in die rechtszaak niemand tegen hem opgewassen is in wijsheid, wordt het zijn dood buiten de poorten van Jeruzalem. Ironisch genoeg, de dood door steniging, eigenlijk bestemt voor de goddelozen. Maar als je goed kijkt dan ontdek je dat de dood van Stefanus een gruwelijk dieptepunt is, maar geen uitzondering. Niet allemaal worden ze gestenigd, maar allemaal krijgen ze met de n of andere vorm van weerstand te maken: met bedreigingen, arrestaties, gevangenschap, rechtszaken, geselingen en sommige zelfs met executie, net zoals Stefanus. Lees de eerste hoofdstukken van Handelingen er alleen maar op na. Andere christenen lijden onder vervolging en moeten vluchten voor hun leven. Weerstand hoort er bij in het leven van een christen.

Ook voor ons? Ja! Ook voor ons! Totdat onze Heer lichamelijk terugkomt, raakt iedere christen verwikkeld in geestelijke strijd. Al kan dit heel veel verschillende vormen aannemen. Het kan lichamelijk geweld zijn, zoals hier in Handelingen. We lezen er over in de rapporten van Open Doors. Maar ook geestelijke geweld, daar kom ik later in de serie op terug. Iedere gelovige moet dus ook op dit gevecht voorbereid zijn, anders weet je niet wat je overkomt en ben je weerloos. Jongere christenen moeten er in hun opvoeding in getraind worden, zodat ze er rekening mee houden, het aan zien komen en kunnen reageren. Getraind zijn. Iedere christen moet zich er op voorbereiden dat er soms moeilijke tijden zullen zijn, juist omdat ze christen zijn. Als je het niet zo gemakkelijk hebt als christen, maak je dan ook niet bezorgd. Dat betekent niet dat je de zegen van God hebt verspeeld, maar

juist dat je -net zoals vele anderen christenen- midden in het gevecht zit. Je ervaart wat christenen onderweg nu eenmaal meemaken De komende weken volgen een aantal preken over die geestelijke strijd, omdat ook wij in die werkelijkheid leven. En we kunnen leren van de eerste christenen zoals Stefanus hoe we daarmee om moeten gaan.

Getuige zijn
Hoe gaat Stefanus dan met die vijandelijke weerstand om? Door een getuige te zijn! Daar komt het woord martelaar vandaan, van getuigen. Getuigen, niet alleen door zijn woorden, maar ook door zijn houding. Getuigen niet alleen door zijn leven, maar juist ook door de wijze waarop hij in die moeilijke omstandigheden stierf. Hoe getuigt Stefanus dan? 1. Hij blijft ronduit voor evangelie van Jezus uitkomen. Ook ndat dit hem in de problemen had gebracht. Voor het Sanhedrin niet minder

dan anders. Hij is niet voorzichtig in zijn verhaal over de Heer Jezus. Hij past het in het openbaar in de geschiedenis van Isral in. 2. Hij gaat niet mee in schijnheiligheid. Heel confronterend, benoemd hij eerlijk wat mensen gedaan hebben en waarom. Ook de vooraanstaanden Halsstarrige ongelovigen, u wilt niet luisteren en verzet u steeds weer tegen de heilige Geest, zoals uw voorouders ook al deden. 52 Wie van de profeten hebben uw voorouders niet vervolgd? (Act 7:51-52 NBV) 3. Hij blijft ook onder bedreiging heel open over wat hij aan openbaring van de Heer Jezus ziet en hoort. Ook in die dreigende omstandigheden hoor je hem zeggen 'Ik zie de hemel geopend en de Mensenzoon, die aan Gods rechterhand staat.' (Act 7:56 NBV) Hij houdt zijn mond en niet over omdat dit in deze situatie wel eens verstandiger zou kunnen zijn.

10

4. En toch is hij geen fanatieke betweter. Die met een geheven vinger mensen liefdeloos de waarheid zeggen. Hij sterft niet met een vloek maar met een bede om vergeving op zijn lippen. Nee ook nu is hij een getuige van Christus. Je merkt dat zijn drijfveer liefde is. 'Heer, reken hun deze zonde niet aan! (Act 7:60 NBV). Net als bij zijn Heer Jezus.

11

Getuigenin Jezus aanwezigheid

Broers en zussen, je kunt het uit de weg gaan. Maar jullie hebben ook zeker met weerstanden te maken. Die moet je niet uit de weg gaan. Dat kn wel natuurlijk, maar ben je dan nog getuige van Jezus? Nee! wij zijn geroepen om getuige te zijn: ronduit, eerlijk, open en vol liefde

Waar je de kracht vandaan haalt? Waar Stefanus die ook kreeg. Van de Heer Jezus, bij wie je vandaag aan tafel te gast bent geweest. Dat is de werkelijkheid die beslissend is in je leven.

12

Toen zijn leven het moeilijkst was, was Jezus Stefanus het meest nabij. Terwijl hij ten onrechte veroordeeld werd voor de aardse rechtbank, kan hij op de grens van dood en leven in de hemelse rechtbank kijken en ziet hoe Hij vrijspraak krijgt door toedoen van Jezus die voor zijn Vader staat. De hemelse werkelijkheid straalt over Stefanus aardse sterven

Epiloog
Maar die begaafde theoloog dan die een maand voor het einde van de oorlog stierf in een Duits concentratiekamp? Zag hij de hemel open, zoals Stefanus? Zijn naam was Dietrich Bonhoeffer, zijn leven liep niet dood in het concentratiekamp, maar getuigt tot op de dag vandaag, niet alleen door zijn

leven en alles wat hij geschreven heeft maar ook door zijn sterven net zoals dat van Stefanus. De kamparts schreef over zijn laatste minuten: Ik zag Pastor Bonhoeffer, hij knielde op de vloer en bad vurig tot zijn God. Ik was diep onder de indruk door de wijze waarop deze man bad. Zo vol overgave en zo zeker dat God zijn gebed hoorde. Aangekomen op de executieplaats bad hij opnieuw een kort gebed en beklom de trap naar de galg, kalm en zeker. In de bijna vijftig jaar dat ik als arts gewerkt heb, heb ik zelden een mens gezien die Gods wil zo toegedaan was als deze man. Misschien zag hij de hemel niet open, zoals Stefanus Maar de Heer was ook hem nabij, Net zoals Stefanus. Laten wij at geloven en getuigen, als zij dat deden, de Heer zal ns daarin ook niet alleen laten staan. Amen.

13