Overzicht : 14 contacturen

! (Hoofdstuk 8)
Heelkundige !
!
traumatologie
Orthopedische heelkunde

pathologie ! Hoofdstuk 9
! Inleidende begrippen over bloedingen
! (Vaatchirurgie)
Dr. C. de Gheldere ! Hoofdstuk 11 : algemene chirurgie
! Hoofdstuk 12 : urologie :
! Steenlijden
! Infecties
! reflux

Hoofdstuk 9: leerdoelen Hoofdstuk 9 leerdoelen...

! Shock:
Shock:
! factoren die van belang zijn voor een goede circulatie
! Oorzaken, verschijnselen en behandeling
! Bloedingen:
Bloedingen:
! oorzaken ! Varices
! Vormen
! Factoren die de ernst van een bloeding bepalen
! Factoren die een rol spelen bij de bloedstelping
! Algemene behandeling van de verschillende soorten bloedingen
! Normale regulatie van de water- en zouthuishouding

1
 inleiding
! Bloedsomloop => aan- en afvoer van
! O2 en CO2
! Voedingsstoffen

9.1 normale circulatie

! Hart => slagaders => haarvaatjes => aders
1 cellaag dik
vlotte uitwisseling

Arteriolen : reguleren debiet in haarvaatjes

2
 Essentieel voor goede
bloedsomloop :
! Hart = pomp
! Volume
! Verdeling
! Bloeddruk
! nieren

hart volume
! = pomp ! +/- 5 liter
! Hartfalen => circulatie tekort ! Tekort : hypovolemie => aanpassing
vaatbed ( arteriolen)
! Veel tekort => hypovolemische shock

3
 verdeling bloeddruk
! <= arteriolen ! BD <= hartdebiet
<= vulling
<= pompfunctie
<= hartritme
<= perifere weerstand (arteriolen)

nieren
! Reguleert circulatie :
! Nierdoorbloeding => urinedebiet
! Renine-angiotensine systeem
9.2 bloedingen en
bloedstelping
! 9.2.1 indeling van bloedingen
! 9.2.2 bloedstelping
! 9.2.3 behandeling van bloedingen

4
 9.2.1 indeling van bloedingen
! Bloeding <= defect in bloedvatwand ! Uitwendig
! Door wonden
! Ziekte bloedvatwand (aneurysma,....)
! Maagdarmstelsel
! Trauma : ! ZICHTBAAR BLOEDVERLIES :
! Mechanisch ! Melena, hematemesis haemoptoë
haemoptoë,...
! Chemisch ( maagzweer,...)
! Bloedende wonde

! ... ! Inwendig
! In weefsels zonder contact met buitenwereld
! Diagnose : ONRECHTSTREEKSE TEKENS :
! Inklemming na hersenbloeding
! Compartiment syndroom
! Hypovolemische shock
! ...

5
 Indeling naar soort
! Arterieel
! Pulsatiele flow
! Helrood
! ernstig
! Veneus
! Niet pulsatiel
! Donkerder
! Gemakkelijker te comprimeren
! Capillair
! Multiepele kleine bloedingen
! Ongevaarlijk tenzij....

Ernst bloeding <= 9.2.2 bloedstelping

! Omvang bloedverlies :
! > 2 l = levensbedreigend
! ! 500 ml : geen probleem
! Snelheid bloedverlies :
! Shock vs. Anemie
! Plaats bloeding
! Zichtbaar of verborgen
! Moeilijk of gemakkelijk te behandelen
! = combinatie van verschillende factoren
! Vaatspasme ( 20-30 min.)
! Retractie in vaatschede (elastine)
! Bloedprop (bloedplaatjes)
! Stolling : prothrombine => thrombine
fibrinogeen=> fibrine=> “korst”
korst”
! bloeddrukdaling

6
 9.2.3 behandeling van 9.2.3 behandeling van
bloedingen bloedingen
! Uitwendige bloedingen : ! Inwendige bloedingen :
! Capillair, beperkt veneus : afdekken, ! Rust
hoogstand ! Vermijd afkoelen of opwarmen ( ?)
! Veneus in spatader : afbinden ! Trendenlenburg
! Eventueel analgesie
! Arterieel :
! Druk ! Niets per os
! Knelband ? ! Specifieke behandeling : .....
! Cave ! Stuwing, ischemie, zenuwschade
! Chirurgisch : afbinden of overhechten

9.3 shock 9.3.1 inleiding

! 9.3.1 inleiding
! 9.3.2 waterhuishouding
! 9.3.3 vochtbalans
! 9.3.4 shockverschijnselen
! 9.3.5 oorzaken van shock
! 9.3.6 algemene behandeling
! 9.3.7 specifieke behandeling
! 9.3.8 de bloedtransfusie nader bekeken
! Definitie : situatie waarbij de
bloedsomloop er niet is slaagt alle
weefsels van bloed en zuurstof te
voorzien.
! Absoluut tekort aan bloed of vocht
! Relatief tekort aan volume : anafylaxie, sepsis
! Slechte pompfunctie van het hart

7
 shock 9.3.2 waterhuishouding
! Samenstelling : 60 % water
! xcretie
(third space”)

Normaal :
Anafylactische of Hypovolemische shock :
vaatbed=circulerend volumetekort
septische shock : vaatbed
volume
expandeert en/of lekt

65 % 27 % 5 % + 3 % lichaamsholten

Samenstelling regulatie
!60 % water ! Onderlinge uitwisseling :
!Elektrolyten : ! Deels aktief ( staat niet in cursus) : pompen
Na, Cl, HCO3, over membraan
Dat van dat zeewater is absolute ! Deels passief : osmose door semipermeabel
ONZIN : in plasma is ongeveer 4 x membraan
minder NaCl dan in zeewater.
Moleculair opgeloste stoffen :
vanalles : eiwitten, zuurstof, stikstof,.....

8
 nieren Endocriene klieren
! Excretie afvalstoffen ! Bijnieren :
! Regulatie water- en zouthuishouding : ! Na daling => aldosterone stijging => Na
! Filteren 170 liter/ dag. Excretie 2 l /dag retentie => vocht retentie ; oligurie.
! Hypovolemie :
! Teveel zout/ vocht => excretie
! ADH productie stijgt => vocht - en zoutretentie ;
! Tekort => retentie oligurie

9.3.3 vochtbalans
! Inname > afgave : positieve vochtbalans
! = evenwicht ! Inname < afgave : negatieve vochtbalans
vocht opname en afgave
Urine 1000-1500 cc
Voedsel 1000- 2000 cc Ademhaling 400 cc
Water productie 300 cc Huid 1000 cc
Stoelgang 100

9
 shock
Inadequate perfusie

Ischemie
redistributie Orgaanfalen

Release toxische metabolieten

release cytokines Weefsel

destructie

9.3.4 shockverschijnselen :
9.3.4 shockverschijnselen
hypovolemische shock
! Koude bleke huid
Naargelang oorzaak : WEL verschillende symptomen
In tegenstelling met wat in de tekst staat !!! ! Hypoperfusie en vasoconstrictie
! Vooral extremiteiten

! Oorzaak : redistributie orgaanperfusie ten

koste van niet - levensnoodzakelijke organen :
! Huid, spieren, beenderen

! Maagdarmstelsel

! Lever, nieren, longen !!!!!!! ( zie verder)

10
 9.3.4 shockverschijnselen :
hypovolemische shock
! (Ingevallen gelaat) : ??
! Lage of genepen bloeddruk (niet onmiddelijk ! )
! Tachycardie ( tenzij beta blokkade)
! Tachypnee ( tenzij opiaten)
! Oligurie : < 35 cc / uur
! Helder bewustzijn ???? Eerder niet ;
verwardheid, sufheid, onrust,...
! (Misselijkheid en braken)

Shockverschijnselen : specifiek
( niet in cursus)
! Cardiogene shock :
! Vaak oedemen, gestegen CVD, dyspnee
<= hartfalen li en/of re
! Septische shock :
! Vaak bestaande infectie waarvan symptomen
! Temperatuur, rillen, septische kraag
! Rood- gemarbreerde huid
! Anafylactische shock :
! Urticaria, quincke’
quincke’s oedeem, larynxspasme
! Spinale shock :
! Dwarslaesie => verlamming

11
 9.3.5 oorzaken van shock Spinale shock ( niet in cursus)
! Hypovolemie ! Dwarslaesie
! Bloeding
! => vasodilatatie distaal van fractuur
! deshydratatie
! Cardiogene shock : hartfalen ! => extreme uitbreiding van vaatbed
! Septische shock ! => relatieve hypovolemie

! Anafylactische shock : allergie ! => evt. shock

! Spinale shock ( niet in cursus)

! Traumatische shock = “journalistenshock“
journalistenshock“
“....verkeert in shocktoestand...”
shocktoestand...” :
niets met shock te maken

9.3.5 oorzaken van shock

! Hypovolemie :
! Haemorragische shock <= bloedverlies
! Bij snel verlies van " 30 % van volume
! Plasmaverlies :
! brandwonden
! > 15 % lichaamsoppervlakte volwassenen
! >10 % bij kinderen
! Vochtverlies :
! Ernstige diarree en braken : bv.
bv. Cholera
! Darmobstructie ( niet in cursus) :
= “third space loss”
loss” + braken

12
Dundarmileus op bride (strengileus)
Oorzaken : cardiogene shock
! Infarct, ritmestoornissen, vroeger infarct,
groot VSD, groot embool
=> pompfunctie faalt
=>hartfalen

Oorzaken : shock door Oorzaken : shock door

vasodilatatie vasodilatatie
! Septische shock : ! Anafylactische shock :
! Bacterië
Bacteriëmie ! Allergie => massieve histamine release
! => diffuze inflammatoire repons ! => veralgemeende vasodilataie en capillair
! => massieve release van cytkines lek.
! => diffuse vasodilatatie en capillair lek
! => relatieve vasodilatatie

13
 Oorzaken : shock door
vasodilatatie
! Spinale shock : cfr. supra

9.3.6 algemene behandeling :

9.3.7 specifieke behandeling
cursus niet kennen
! Herkennen en alarm slaan ! Niet kennen
! Shock = lethaal =>
! IZA
! Oorzakelijke behandeling
! In tussentijd :
! Zuurstof geven
! Infuus prikken ; volledig labo

14
 9.3.8 bloedtransfusie nader
9.4 milt : NIET KENNEN
bekeken
! Niet kennen ! 9.4.1 trauma
! 9.4.2 splenectomie

9.4.1 trauma 9.4.2 splenectomie

15
 9.5 vaatchirurgie Wat kennen ?
! 9.5.1 inleiding ! In vroedkunde : weinig belang
! 9.5.2 anamese en lichamelijk contact ! Enkel slides over varices kennen
! 9.5.3 specieel onderzoek
! 9.5.4 ziektebeelden
! 9.5.5 vaatchirurgische ingrepen

9.5.2 anamese en lichamelijk

9.5.1 inleiding
contact
! Niet kennen ! Niet kennen

16
9.5.3 specieel onderzoek 9.5.4 ziektebeelden

VARICES
Uitzetting van oppervlakkig veneus
systeem
8 % van bevolking
Vooral vrouwen en staand beroep

17
 anatomie

Verbinding diep - oppervlakkig systeem door perforanten

Anatomie- fysiologie Ontstaan

! Veneuze flow <= ! Klepdestructie
! Kleppen ! Stuwing
! (aanzuigen van het hart)

! Aanzuigen van thorax <= ademhaling

! Spierpomp

! Spanning vaatwand

18
 symptomen
! Zwaarte
! Zichtbare spataders
! Trofische stoornissen :
! Huidverkleuring
! Huidfibrose
! Chronische ulcera

! Oppervlakkige veneuze thrombose

Belang voor jullie

Behandeling : niet kennen
( niet in cursus)
! Zwangerschap =>
! meer stuwing
! Laxiteit bindweefsel => meer varices

!Gynecologische chirurgie : in kleinbekken

=> meer kans op stuwing, DVT,
longembolen
Veel van jullie patië
patiënten hebben grote kans
op venuze stuwing => DVT, longembolen

19
 belang 9.5.5 vaatchirurgische ingrepen
! Patië
Patiënte met varices : ! Niet kennen
! Varices kousen
! Thrombose profylaxe

! Vroegtijdig mobiliseren !

Hoofdstuk 11: spijsvertering indeling

! 11.1 algemeen ! Hoofdstuk 11:
! 11.2 spijsverteringsstelsel ! Abdominale chirurgie
! 11.3 lever, galblaas, en pancreas

20
 Hoofdstuk 11 algemeen deel :
inleiding
leerdoelen
! Lezen
! Algemeen: ! Lokalisatie :
! Peritonitis:
Oorzaken,symptomen, verloopsvormen en algemene behandeling ! 9 gebieden
! Ileus:
Oorzaken, symptomen, gevolgen en algemene behandelingsmethoden ! Gemakkelijker en meer gebruikt :
! Laparotomie en de mogelijke complicaties 4 kwadranten :
! Herniae:
Herniae:
Oorzaken, symptomen, mogelijke gevolgen en behandeling

11.1 de buik 11.1.1 peritonitis

! 11.1.1 peritonitis ! =ontsteking van het peritoneum
! Peritoneum = binnenbekleding van
! 11.1.2 ileus ! Buikorganen
! 11.1.3 stomata en stomachirurgie ! Buikwand

! 11.1.4 laparotomie
! 11.1.5 problemen na laparotomie ! Samenstelling :
! 11.1.6 hernia ! Mesotheel = buikvlies. Sterk doorbloed en bezenuwd
! thv buikwand : somatisch bezenuwd
! Thv organen : visceraal bezenuwd
! bindweefsel

21
 Vormen en verloop Oorzaken
! Lokale peritonitis ! Secundaire peritonitis : bijna altijd.
! Algemene peritonitis ! Ontsteking intra abdominaal orgaan
! Tekst in boek niet kennen. Niet juist. ! Perforatie hol orgaan
! Intrabdominale bloeding
! (ischemie, volvulus , beklemde breuk :
eigenlijk niet.)
! (Primaire peritonitis : zeer zeldzaam)

symptomen
! Pijn : ! Algemene symptomen :
! te lokaliseren indien peritonitis thv buikwand
(uiteindelijk bijna altijd) ! Anorexie, misselijkheid
! Erger bij schokken, hoesten, bewegen ! Koorts
! Druk- en loslaatpijn ! Tachycardie
! Spierverzet
! Ondervulling : “third space loss”
loss”( zie shock)
! Paralytische ileus : = functio laesa
! Hoe ernstiger peritonitis, des te erger
! Misselijkheid, braken
! Geen flatus algemene verschijnselen
! Abdominale opzetting ! Evt. Sepsis, septische shock => dood
! Algemene verschijnselen

22
 voorbeelden
! Re bovenbuik :
! Acute cholecystitis
! Re onderbuik ( fossa )
! Appendicitis
! Li fossa : diverticulitis
! Diffuus :
! Geruptureerde diverticulitis
! Geperforeerde appendicitis
! Geperforeerd maagulcus

evolutie evolutie
! Lokale peritonitis : ! Diffuse peritonitis :
! = falen verdedigingsmechanisme van peritoneum
! Paralyse ! Infectie kan niet ingedijkt worden tgv :
! Fibrine exsudatie door inflammatie ! Falen immuun systeem
! Corticoïden gebruik
Corticoï
=> plastron vorming ! Cachexie
= inflammatoire massa ! ...

Doel plastron = isoleren infectie ! Te ernstig insult :

! Groot geperforeerd maagulcus
! Massieve faecale peritonitis
! ...

23
evolutie

24
 Behandeling :
! Oorzakelijk........
! Ondersteunend :
! Genoeg I.V. Vocht
! NPO, maagsonde
! Aba

! Analgesie

! Ademhalingskine

! monitoring

Behandeling : 11.1.2 ileus

! Eventueel => IZA
! Betere, evt. Invasieve monitoring :
! DVC <= CVD
! Arterië
Arteriële lijn
! Swan-
Swan- Ganz bij ernstige haemodynamische instabiliteit
! Urinedebiet
! Ondersteuning :
! Evt. Mechanische beademing
! Inotropie
! ...

25
 11.1.2 ileus oorzaken
! Ileus = passagebelemmering thv ! Paralyse :
darmstelsel ! Beschermingsmechanisme :
! Oorzaken : ! Infectie => paralyse
! Operatief trauma
! paralytisch
! Mechanisch ( obstructief) ! Spastische ileus : vergeet het maar
! In lumen : zeldzaam ! Hoge en lage ileus : vergeet t
! In wand : gezwellen, ontstekingen,...

! Buiten de wand : briden

! Volvulus, hernia, invaginatie

gevolgen gevolgen
! Stase van : ! Distensie
! Vocht : ! => diafragma hoogstand => respiratoire
! Ingenomen insufficientie => hypoxie, hypercarbie
! Gesecreteerd (LITERS /dag )
! => daling veneuze retour => daling
! Voedsel
hartdebiet
! Gassen
! Ingeslikte lucht
! Rottingsgassen
! Stase => bacterië
bacteriële overgroei => translocatie
! Hypovolemie evt. shock

26
 gevolgen verschijnselen
! Hypovolemie ( 3rd space loss) ! Pijn :
! Vermindering veneuze retour ! Obstructie = koliekpijn
! Hevig
! Translokatie
! Op - en afgaand
! Respiratoire problemen ! Bewegingsdrang

! Evt. ! Paralytische ileus : niet pijnlijk

! Perforatie
! Braken => aspiratiepneumonie
=> overlijden

verschijnselen therapie
! Braken : ! Ondersteunend :
! Faecaloï
Faecaloïd ( “verdunde faeces”
faeces”) ! IV vocht
! Abdominale opzetting ! Maagsonde

! Hyperperistaltiek ( begin obstructieve ileus) ! Corrigeren ionenstoornissen

( clangoreus = hoogklinkend)
hoogklinkend) ! Monitoring :
! Geen flatus meer ( stoelgang kan nog) ! Urinedebiet

! Evt. Ondervulling, koorts, sepsis, ...... ! Vitale parameters

27
 Therapie 11.1.3 Stomata
! Specifiek : ! Niet kennen
Naargelang oorzaak :...........

11.1.4 Laparotomie LAPAROTOMIE

! Slides CdG kennen ! WAT ?
! > tekstboek ! INSTALLATIE
! VERLOOP INGREEP
! POSTOPERATIEF VERLOOP
! NORMAAL
! VERWIKKELINGEN

28
 BEPALING LAGEN BUIKWAND
fascia spier huid

! LAPAROTOMIE = incisie door alle

lagen van buikwand om toegang te
krijgen tot intraä
intraäbdominale organen
subcutis
peritoneum

Soorten laparotomie
! dwarse :
! Echt dwars : kinderchirurgie
! Mc Burney : appendix

! Subcostale, bisubcostale,
bisubcostale, (Mercedes-Benz)
! (Pfannestiehl)
Pfannestiehl)

29
 Soorten laparotomie
Subcostale (Kocher)
! Verticale :
! Mediane :
bisubcostale ! Mediane bovenbuikslaparotomie
! Mediane onderbuikslaparotomie
! Xyphopubische

Mc Burney ! (Pfannenstiehl)
Pfannenstiehl)
! (Paramediane)
Pfannenstiehl

Mediane laparotomie

Mediane
! Minst spiertrauma
bovenbuikslaparoto ! Gemakkelijk uit te breiden
mie
! Alle organen toegankelijk

Mediane Samen = xyphopubische

onderbuikslaparotomie

paramediane

30
 INSTALLATIE : ALTIJD
VERLOOP OPERATIE
! Patië
Patiënt op tafel liggen
! Infuus : perifeer
! Installeren ! Plaat elektrische bistouri
! Verdoven ! Pulse oxymeter
! Ontsmetten ! Ecg
! Bloeddrukmeter
! Afdekken ! (endotracheale intubatie)
! Laparotomie
! Operatie zelf
! Sluiten

installatie
Bij sommige ingrepen :
! Diepe catheter
! arterië
arteriële catheter
! peridurale
! Blaassonde
! maagsonde
! Bair hugger®
! thermometer

31
 installatie
! Op operatietafel :
! Zacht.
Zacht. Geen drukpunten
! Drukplekken
! Zenuwletsels
! N. peroneus
! Niet teveel abductie armen ( plexus
brachialis)
! Geen contact met metaal ( brandwonden)
brandwonden)

INSTALLATIE Elektrische bistouri

! Monopolair :
! Intraveneuze acces :
! Patië
Patiënt zit in elektrisch circuit tussen 2
" Perifere IV catheter : iedereen polen :
! Handrug
! 1 pool = plaat op bil patië
patiënt
!…
! 1 pool = tip van elektrische bistouri
! Aan tip bistouri : brandwonde bij
aktiveren stroom => snijdt en coaguleert
! Geen brandwonden aan plaat door veel
grotere contactoppervlakte.
contactoppervlakte.

32
Electrische bistouri Elektrische bistouri

Verschil in
contactoppervlakte

33
 Contact met metaal
! Contact met metaal =>
! Stroomlek
! Brandwonde op contactplaats
Belang :
! Contact met metaal = stroomverlies
! Klein contactpunt => brandwonde
! Verdoofde patië
patiënt => diepe brandwonde
Contact met metaal
metaal
34
 Metalen implantaten ! Wat bij implantaten ?
! Geleiden beter elektriciteit => kan hetzelfde effect ! Trajekt stroom ver van pacemaker, …
hebben als contact met metaal !
! Pacemaker => houden
! brandwonde aan tip elektrode !? ! Zo onmogelijk : BIPOLAIRE elektrisch
! Ook ontregeling pacemaker zelf
! Prothesen bistouri gebruiken
! Osteosynthesemateriaal :

niet in traject stroom

Bipolaire Pulse oxymetrie

Elektrisch geï
geïsoleerde pincet ! Bij elke ingreep
Eén been = één
één pool ! Niet-invasieve
Niet-invasieve meting van O2 saturatie in
Tweede been = andere pool bloed.
bloed. Nl 97 - 100 % beademd
! Vinger,
Vinger, teen , oorlel
=> stroom ENKEL tussen twee benen van ! Onbetrouwbaar bij shock, afkoeling
pincet,
pincet, niet door patië
patiënt

35
 Pulse oxymetrie Bloeddrukmeter
! Niet-
Niet-invasief : manchet verbonden met
automatisch bloeddrukmeter
! Invasief = arterië
arteriële catheter bij zware
ingrepen.
ingrepen. Meestal arteria radialis

Narcose
Capnografie
! Meestal narcose ( = algemene anesthesie)
anesthesie)
: ! Via E.T.T. : capnografie monitoring
! Patië
Patiënt wordt in slaap gehouden ! = monitoring van uitgeademde CO2
! Pijnstiller
! CO2 uitademing <=>
! Curarisatie = spierverlamming
goede oxygenatie
<=> MECHANISCHE goede gasuitwisseling in longen
VENTILATIE via goede bloedsomloop
E.T.T. ( endotracheale tube)

36
 Zware ingrepen DVC
! Langdurige,
Langdurige, bloederige ingrepen ! DVC :
! Slechte patië
patiënt ! Vena jugularis interna
! verwarmingsmatras, bair hugger®,
=> verwarmingsmatras, ! Vena subclavia
DVC, arterië
arteriële catheter, peridurale ! Doel : monitoring centraal veneuze druk
catheter, blaassonde,
blaassonde, maagsonde (CVD)
! <= pompfunctie re ventrikel
! <= vullingstoestand patië
patiënt

halsvenen
DVC
" Diepe Veneuze catheter :
! Lange, zware ingrepen
! Langdurige ileus te verwachten
! “Slechte”
Slechte” patië
patiënt

37
 DVC : v.jugularis interna

CENTRAAL VENEUZE DRUK

DVC : vena subclavia

DVC
! CVD = druk in centrale venen
= druk in re atrium
<= vulling van patië
patiënt
pompfunctie van Re
ventrikel
! CVD laag <= ondervulling
! CVD hoog <= overvullling en/of hartfalen

38
 DVC
! Risico’
Risico’s :
! Pneumothorax => controle RX Thorax
! (bloeding)
! Catheter sepsis : altijd na 8 - 10 dagen
! Rillen
! Koorts
! Evt.
Evt. Sepsis +/- altijd gram positieve staven :
! Staphylococcus aures of Staf.
Staf. Epidermidis
! => catheter vervangen

Maagsonde

! Bij bovenbuikingrepen
! Maagdistensie stoort chirurg
! Postoperatief braken
! Lange en/of zware ingrepen :
! Postoperatieve ileus => braken

Monitoring : capnografie, O2 saturatie, bloeddruk, ECG, T°, ( CVD),…

39
 Maagsonde stoort :
! Keelpijn
! Neusirritatie
! Gastroö
Gastroöesophageale reflux
! Aspiratie maagzuur en bacterië
bacteriën in
luchtwegen => surinfectie luchtwegen !
! Betere antiemetica => minder
maagsonden

Gastrostomie ? gastrostomie
! Rechtstreeks percutaan in maag geplaatst
! Vervangt maagsonde
! Bij ingrepen waar men lange ileus
verwacht
! Pas na 8-10 d vervangen

40
 Blaassonde ? Blaassonde stoort
! Bij zware,
zware, langer of bloederige ingrepen of bij slechte ! Altijd cystitis na enkele dagen
patië
patiënt :
Volgen urinedebiet : > 0,5 (vrouw > man)
cc / kg / uur = +/-
> 35 cc / u ! Urethrastricturen door irritatie
Urinedebiet <= nierdoorbloeding (man > vrouw)
vrouw)
<= perfusie inwendige organen
• Bij ingrepen in pelvis : volle blaas hindert
• Bij peridurale catheter : anders postoperatieve
urineretentie

Cystostomie ?
! Percutaan aanprikken blaas
! Bij ingrepen waar men lang een peridurale
catheter verwacht
! Minder irritatie
! Geen stricturen
! Blaastraining mogelijk

41
 Bair hugger ®
Afkoelingspreventie
! thermometer
! Verwarmingsmatras
! Bair hugger®
! Verwarmd I.V. Vocht
! Verwarmd spoelvocht
! …

42
 Verdoving ? Verdoving :

! Meestal algemene anesthesie + endotracheale

intubatie ! Uitgebreide ingreep <=> relaxatie van
! Locoregionale anesthesie soms mogelijk :
! Spinale anesthesie (Rachi)
buikspieren <=> curarisatie <=>
! Peridurale anesthesie mechanische beademing <=> algemene
! Gecombineerde spinaal-epiduraal
spinaal-epiduraal : CSE
(Combined Spinal & Epidural anesthesia)
anesthesie
! (Lokale ? : zeer kleine ingrepen bij risicopatië
risicopatiënten)
nten)

Peridurale ?
! Verdooft deels => minder analgesie nodig
! Postoperatief prima analgesie => minder
pijnstillers nodig
! Gemakkelijkst te plaatsen vooraleer pt.
Slaapt.
Slaapt.

43
 Ontsmetten Afdekken
! Scheren ? ! Katoen :
! Niet ? ! Niet waterdicht => minder steriel
! Op verdiep => meer infecties ? ! reusable
! Op operatietafel ? => meer rompslomp ! Papier :
! Ontvetten : Ether ! Disposable
! Ontsmetten : ! Duurder ???
! Hibitane® = chlorehexidine in alcohol ! Waterafstotend =>
! (Ioodalcohol ) => irritatie,
irritatie, allergie ! Sterieler
! Comfortabel voor chirurgisch team
! Isobetadine® : niet bij Iood allergie
! Veiliger “

Sluiten:
Sluiten:
Ingreep ! Peritoneum : niet
Spier : niet
……………………… !

! FASCIA : ENIGE STEVIGE LAAG !

…. ! Subcutis : niet
! Huid : eventueel

44
 Intraä
Intraäbdominaal compartiment
Sluiten : hoe ?
syndroom
! Fascia : dik,
dik, traag of niet resorbeerbaar :
! Vicryl® 1 of PDS® 0 loop enkelvoudig of
doorlopend
! Sluiten onder spanning => hoge
intraä
intraäbdominale druk => slechte
! Enige stevige laag
doorbloeding intraä
intraäbdominale organen
: stuwing,
stuwing, oedeem,
oedeem, ischemie => nog
meer spanning => necrose

Teveel spanning => Veel te veel spanning : niet

relaxerende incisies sluiten

45
 redon
Subcutis ?
! ( Vicryl 2.0 enkelvoudige punten ?)
! Redon drain :
! Minder steatonecrose
! Eventueel mogelijk huid dicht te laten bij
oppervlakkige wondinfectie of steatonecrose

redon Huid :
! Minstens 48 u laten ! Liefst intradermaal
! Steatonecrose => langer ! Ethilon of Monosof of Prolè
Prolène 3.0 - 4.0
! Grote laparotomie :
! Enkelvoudig of Donati hechtingen
! Nietjes
! Vuile ingreep : open laten
! => heling per secundam of per tertiam

46
POSTOPERATIEF VERLOOP NORMAAL VERLOOP
! NORMAAL ! Pijn
! VERWIKKELD ! Paralytische ileus
! Afkoeling

47

Pijn
! => comfort
! Wondheling
! Longcomplicaties
Paralytische ileus
! = verlamming maagdarmstelsel
! Vooral maag,
maag, duodenum, colon
! Weinig of niet : dunnedarm
Analgesie postoperatief
cfr. Les Dr. Clerckx
! Peridurale catheter
! Morfine derivaten
! Paracetamol
! NSAI
Paralytische ileus : waarom ?
! Beschermingsmechanisme van darmen :
! Hoe ernstiger “trauma”
trauma” , hoe langer ileus
! Lange ingreep
! Laparotomie > laparoscopie
! Infectie
! Duur :
! dundarm : niets - uren
! Maag : uren - paar dagen
! Colon : uren - paar dagen
48
 Paralytische ileus Paralytische ileus
! Zolang ileus : geen voeding per os ! Stoelgang : geen garantie voor einde ileus
! Wat vocht wordt soms getolereerd ! Einde ileus = passage van flatus
! Zo niet : maagsonde of gastrostomie ! => start voeding ; eerst vloeibaar,
vloeibaar, dan vast
! Ileus > 8 dagen <=> probleem :
! Obstructie ?
! Abces ?
! Naadlekkage ?

Wat met gastrostomie

Gastrostomie
postoperatief ?
! Ileus => enkel vocht ; open gastrostomie ! Abnormaal :
! Flatus => voeding starten ; gastrostomie ! Rood bloed => bloeding. (insteekplaats
(insteekplaats ?
dicht op proef.
proef. Sutuur ?…
?…)
! Koffiegruis => dilatatievocht
! Normaal vocht = licht transparant,
transparant, wat
! Verdunde faeces = “faecaloï
faecaloïed”
ed” =>
groen bijgekleurd,
bijgekleurd, slierten
darmobstructie
! Debiet variabel ( maagvocht,
maagvocht, gal, drinken)
drinken) ! Grasgroen => ofwel nog ileus, ofwel
obstructie,
obstructie, ofwel normaal

49
 Faecaloï
Faecaloïed vocht Grasgroen hoog
gastrostomiedebiet
! Tip gastrostomie kan in duodenum
geschoven zijn => tip draineert papil van
Vater=> hoog debiet grasgroen vocht bij
patië
patiënt die op transit is
! => toch voeding opdrijven en
gastrostomie sluiten.
sluiten.
! = normaal

Preventie afkoeling :
Afkoeling
peroperatief
! <= duur ingreep ! Afdekken ; hoofd ook
! <= grootte incisie ! Bair Hugger®, …
! <= spoelen ! Hotline® : verwarming infusen
! <= bouw patië
patiënt ! Verwarmd spoelvocht

50
 Postoperatieve observatie :
Problemen bij afkoeling
! Zware ingreep of zwaar zieke patië
patiënt : I.Z.A.
! Moeilijk wakker worden ; beven,
beven, ! Constante monitoring, vaak invasief :
! CVD, arterië
arteriële
le,, O2 saturatie, T°
T°,ECG, …
“shiveren”
shiveren” ! Evt.
Evt. Uitgebreide ondersteunende maatregelen
! Mechanische ventilatie
! Stollingsproblemen ! ! Inotropie
Dialyse
! Wondproblemen !
! …
Uitgebreide bestaffing 24/7 :
! Sutuurlekkage !
! Intensivisten
! … ! verpleegkundigen

Postoperatieve observatie COMPLICATIES

! “normale”
normale” patië
patiënt en ingreep : ! Alle wondcomplicaties
! Recovery 1 - paar uur :
! Monitoring : ECG, O2 saturatie, BD, bewustzijn,
bewustzijn, pijn
pijn,, debiet drains ! buikwandcomplicaties
! Nadien naar afdeling.
afdeling. Aandachtspunten :
! Vitale parameters
! Intraä
Intraäbdominale complicaties
! Pijn ! Algemene complicaties
! Bewustzijn
! Debiet drains
! Temperatuur ( koorts 1°
1° dag postoperatief = nl. )

51
 Oppervlakkige
Ter herinnering …
wondcomplicaties
! = complicaties na hechting snijwonden ! Wonddehiscentie
! Steatonecrose
! Seroom
! Wondhaematoom
! Wondabces
! cellulitis

Diepe Evisceratie
WANDCOMPLICATIES
! = wonddehiscentie van ALLE lagen van
! Evisceratie buikwand
! Eventratie ! Slechts 2 stevige lagen :
! Fascia
! huid

52
 Evisceratie Evisceratie
! Risicofactoren : ! Typisch verhaal :
! = risicofactoren voor wonddehiscentie na ! Riscofactoren
wondhechting : ! +/- 1 week postoperatief
! Cachexie, anemie,
anemie, corticoï
corticoïden, … ! Plots : MASSIEVE HOEVEELHEDEN
! + risicofactoren voor intraä
intraäbdominale SEREUS VOCHT IN VERBAND
overdruk
! Behandeling : dringend herstel
! CARA, obesitas, uitgesproken ileus,…
ileus,…
! + sluiten onder spanning

Evisceratie
Eventratie
! Preventie : Vicryl® net intraä
intraäbdominaal
bij risicopatië
risicopatiënten : ! = littekenbreuk
! Verhindert uitpuilen van darmen uit ! Huid heelt maar fascia niet,
niet, of verzwakt
laparotomie bij evisceratie ; wonde heelt op termijn ( soms jaren)
jaren)
per secundam ; later eventratie
laparotomie

Vicryl® net

53
 Littekenbreuk : kliniek Intraä
Intraäbdominale complicaties
! Zwelling thv litteken,
litteken, valt plat ( wordt ! Intraä
Intraäbdominaal abces
gereduceerd ) bij neerliggen,
neerliggen, wordt groter ! Intraä
Intraäbdominale bloeding
bij persen ! Verlengde ileus
! Inklemming = niet reduceerbaar Vergroeiï
! Vergroeiïngen
! Strangulatie = niet reduceerbaar + pijn

Intraä
Intraäbdominaal abces Intraä
Intraäbdominaal abces
! Kan na alle ingrepen
! Symptomen : na DAGEN
! Hectische koorts
! Abnormale pijn
! Verlengde ileus
abces

54
 Intraä
Intraäbdominale complicaties :
Intraä
Intraäbdominaal abces
verlengde ileus
! Diagnose : ! Ileus > 1 week = niet normaal
! Kliniek ! Verlengde ileus :
! CT ! Ofwel paralytisch :
! Behandeling : ! Peritonitis
! Ubi pus, ibi evacua : ! Motorische stoornissen
! Dus : DRAINAGE : ! ?
! percutane punctie zo mogelijk zo mogelijk onder echo of CT ! Ofwel obstructief :
begeleiding ! Vroegtijdige adhesies
! Zo onmogelijk : open drainage ! Breuk met inklemming
! Antibiotica ??? ! Intraä
Intra äbdominaal mechanisch probleem
! Cfr. Wondabces ! Abces met plastron

Intraä
Intraäbdominale complicaties : Intraä
Intraäbdominale complicaties :
verlengde ileus verlengde ileus
! Verlengde ileus + koorts of infectieus ! Wat te doen ?
bloedbeeld => intraä
intraäbdominaal abces tot ! Zou ons te ver leiden.
leiden.
tegendeel bewezen.
bewezen. Denk eraan.
! eraan.

55
Intraä
Intraäbdominale complicaties :
vergroeiï
vergroeiïngen
! Manipulatie darmen
=> serositis ( ontsteking serosa )
=> vergroeiï
vergroeiïngen =>
grootste deel lost terug op na 6
weken
! Op sommige plaatsen blijven vergroeiï
vergroeiïngen :
! ischemieplaatsen
! Vreemd voorwerpen ( hechtingen,
hechtingen, talk van
hanschoenen,
hanschoenen, …)

Intraä
Intraäbdominale complicaties : Intraä
Intraäbdominale complicaties :
vergroeiï
vergroeiïngen vergroeiï
vergroeiïngen
! Meeste vergroeiï
vergroeiïngen veroorzaken geen ! Strengileus :
problemen ! Krampen
! Soms obstructie : STRENGILEUS ! braken,

! = obstructie,
obstructie, meestal dundarm ! Opzetting buik

! Soms vroegtijdig ( dagen)

dagen) ! Evolutie naar strangulatie : ischemie en

! Soms maanden of jaren na ingreep

necrose van dundarmlis => overlijden
! Soms spontane resolutie
! 1 streng is voldoende

56
Intraä
Intraäbdominale complicaties :
vergroeiï
vergroeiïngen
! Diagnose :
! RX Abomen enkel : lucht-vocht niveau’
niveau’s
! CT
! Labo :
! Infectieus beeld ( leucocytose, CRP)

! Lactaat stijging
=> tekenen van necrose

Intraä
Intraäbdominale complicaties :
vergroeiï
vergroeiïngen
! Manipulatie darmen
=> serositis ( ontsteking serosa )
=> vergroeiï
vergroeiïngen =>
grootste deel lost terug op na 6
weken
! Op sommige plaatsen blijven vergroeiï
vergroeiïngen :
! ischemieplaatsen
! Vreemd voorwerpen ( hechtingen,
hechtingen, talk van
hanschoenen,
hanschoenen, …)

57
Intraä
Intraäbdominale complicaties : Intraä
Intraäbdominale complicaties :
vergroeiï
vergroeiïngen vergroeiï
vergroeiïngen
! Meeste vergroeiï
vergroeiïngen veroorzaken geen ! Strengileus :
problemen ! Krampen
! Soms obstructie : STRENGILEUS ! braken,
! = obstructie,
obstructie, meestal dundarm ! Opzetting buik

! Soms vroegtijdig ( dagen)

dagen) ! Evolutie naar strangulatie : ischemie en

! Soms maanden of jaren na ingreep

necrose van dundarmlis => overlijden
! Soms spontane resolutie
! 1 streng is voldoende

Intraä
Intraäbdominale complicaties : Intraä
Intraäbdominale complicaties :
vergroeiï
vergroeiïngen vergroeiï
vergroeiïngen
! Diagnose : ! Behandeling :
! RX Abomen enkel : lucht-vocht niveau’
niveau’s ! Conservatief
! CT ! Maagsonde

! NPO
! Labo :
! TPN <=> nog flatus
! Infectieus beeld ( leucocytose, CRP)
+ geen tekens van
! Lactaat stijging necrose
=> tekenen van necrose ! Operatie bij volledige obstructie,
obstructie, zeker bij
vermoeden necrose

58
 Longcomplicaties :
Algemene complicaties
Postoperatieve pneumonie
! Longcomplicaties
! = infectie van longparenchym
! Vochtproblemen ! Risicofactoren :
! Longlijden preoperatief
! Cardiale complicaties ! Roken ( => slijmproductie groter)
! Onvoldoende analgesie
! DVT - Longembolen ! Symptomen :
(pijn)
! Decubitus !
! Koorts
! Verwardheid ! (dyspnee
dyspnee))
! Diagnose :
! Urinaire complicaties ! Klinisch vermoeden
! RX Thorax

Pneumonie : behandeling
! Sputumcultuur !!!
! Antibiotica => ziekenhuisbacterië
ziekenhuisbacteriën
! Ondersteuning :
! O2
! Aangepaste analgesie
! Mucolytica (Lysomucil® )
! Aërosols met bronchodilatatoren
! ADEMHALINGSKINE !!!!

59
 Algemene verwikkelingen :
Risicofactoren DVT
DVT en longembolen
! DVT = diepe veneuze thrombose ! Stase
! = klonter in diep veneus stelsel ! Stollingsneiging
! Meestal in bekken of dijvenen ! Schade aan endotheel
! Zeer frekwent !

Risicofactoren DVT Risicofactoren DVT

! Stollingsneiging te groot ! Stollingsneiging te groot
! Hormonaal ( vrouw > man) ! Hormonaal ( vrouw > man)
! Pilgebruik ! Pilgebruik
! Rokers ! Rokers
! Kanker ! Kanker
! … ! …
! Stase van bloed ! Stase van bloed
! Overdruk intraä
intraäbdominaal => veneuze retour naar hart ! Overdruk intraä
intraäbdominaal => veneuze retour naar hart
! obesitas ! obesitas
! Positie op tafel : Trendelenburg, Beensteunen,
Beensteunen, Druk op ! Positie op tafel : Trendelenburg, Beensteunen,
Beensteunen, Druk op
bekkenvenen tijdens operatie bekkenvenen tijdens operatie
! Spataders ! Spataders
! Voorgeschiedenis van DVT ! Voorgeschiedenis van DVT

60
 Risicofactoren DVT…
DVT… Kliniek DVT
! Schade aan endotheel vene ! Zeer variabel :
! Druk op bekkenvenen tijdens ingreep door
wondspreiders ! Meestal niets
Roken
!
! Bij volledige occlusie vene :
! Pijn been ( kuit )
! Zwelling
! Oedeem

! Teken van Homan

Verloop DVT
Kliniek DVT ! Aanmaak “witte”
witte” klonter : alleen thrombocyten
! RBC en fibrine erbij => “rode”
rode” klonter ; groter
! Onvolledige occlusie : ! 8° - 12°
12° dag : klonter verschrompelt => risico op
loslating en embolie
! Vanaf 2°
2° tot 14°
14° dag : omvorming tot littekenweefsel
! Verdere evolutie :
GEEN SYMPTOMEN ! ! Fibrinolyse
! Organisatie en bedekking met endotheel
! Recanalisatie ; meestal onvolledig

61
 DVT : diagnose Longembool
! Moeilijk ! = gevolg DVT
! Klonter lost => bekkenvenen => Vena cava
! Kliniek ?? inferior => re atrium => re ventrikel =>
! Echo - doppler : enkel bij grote klonters longarteries => ergens vast => verhindert er O2
opname en CO2 afgave ; longinfarct
! Phlebografie : invasief
! Hoe kleiner klonter,
klonter, hoe dieper vast, hoe minder
! Isotopen onderzoek met gemerkt erg
fibrinogeen : duur ! Hoe groter klonter,
klonter, hoe proximaler dicht , hoe
! Labo : gestegen D-dimeren erger

klonter

62
 Hoe groter klonter, hoe groter haemodynamische weerbots

longembool
! Klein => weinig of geen symptomen
! Matig => symptomen , weerbots op
oxygenatie
! Groot => weerbots op oxygenatie EN hart
; overbelasting re ventrikel ;
“cor pulmonale”
pulmonale”
! Zadel embool = acuut cor pulmonale ;
plotse dood.
dood.

63
 Longembool : diagnose
Longembool : kliniek
! Klinisch vermoeden
! Variabel : niets ( silentieus) => plotse ! RX thorax normaal ( geen pneumonie)
pneumonie)
dood ! Labo : gestegen D-dimeren
! Ventilatie (V) -Perfusie(Q
-Perfusie(Q)) scan :
! Meestal : silentieuze DVT ! Perfusiedefecten die normaal geventileerd worden ( V/Q
mismatch)
mismatch)
! Klassiek : ! Nadeel :
! Acute thoracale pijn ,enkele
,enkele dagen ! in 2 verschillende procedures
postoperatief,
postoperatief, erger bij diep en - en uitademen ! onnauwkeurig

! Dyspnee,
! CT angio :
Dyspnee, tachypnnee,
tachypnnee,
! 1 zitting
! Tachycardie ! Sneller
! (koorts)
koorts) ! nauwkeuriger

Behandeling Algemene complicaties :

ondervulling - overvulling
! Hepariniseren :
! Bv. Therapeutische fraxiparine® paar weken
Bv.
! Vit. K. antagonist ( Marcoumar®)
Nadien Vit.
! Ondervulling <= te weinig circulerend
p.o.
volume
! DVT 3 maand
intravasculair
! Longembool 6 maand
! Overvulling <= teveel “

64
 Ondervulling Ondervulling : kliniek
! Oorzaken :
! Vochtverlies ! Dorst
! Bloeding ! Droge tong
! Braken
! Diarree
! Verminderde huidturgor
! Ileus ! ( vocht zit intralumineel dus ! Tachycardie
EXTRAvasculair ! ) ! Orthostatisme
! Zweten ( koorts !)
! “perspiratio insensibilis
insensibilis”” ( peroperatoir !!!) ! Hypotensie
! Capillair lek => vocht lekt extracellulair ( sepsis, anafylaxie, ! Oligurie ; ( < 5 cc/ u/ kg. Lichaamsgewicht)
Lichaamsgewicht)
brandwonden,, …)
brandwonden donkere urine
! ….
! => hypovolemische shock ( cfr. Les Dr. De
! Te weinig vochtinname
! Vasten
Feyter)
! Te weinig I.V. Vocht

Ondervulling : behandeling Overvulling : oorzaken

! Vullen ! Toediening van teveel vocht :
! Infuus te snel ( “normaal”
normaal” = 100 cc / uur )
! Oorzakelijke behandeling : ! Infuus + voeding
! Bloeding stelpen,
stelpen, ! Hartfalen :
! … ! Pompfunctie faalt => bloed wordt niet voldoende
rondgepompt
! Li hartfalen
! Re hartfalen
! Li + Re falen
! Dus <= alle redenen van hartfalen…
hartfalen…

65
 Overvulling : kliniek Overvulling : behandeling
! Li hartfalen : ! Ontwateren : diuretica
! Vochtophoping in longen => longoedeem :
! Dyspnee, tachypnee,
Dyspnee, tachypnee, onrust
onrust,, angst, zweten ! Oorzakelijk…
Oorzakelijk….
! Tachycardie,, hypotensie
Tachycardie
! Oligurie ( heldere urine) ! Cfr. Les interne
! Re hartfalen :
! Oedemen in laagst gelegen lichaamsdelen ! …
! Gestegen CVD
! Oligurie, tachycardie,
tachycardie, hypotensie,
hypotensie,…

=> cardiogene shock

( cfr. Les Dr. De Feyter )

Algemene complicaties :
“patië
patiënt plast te weinig”…
weinig”…..
cardiale complicaties
! = ofwel afvoerprobleem : ! Hartfalen : zie boven
! Obstructie ureters,
ureters, prostaat,
prostaat, blassonde,
blassonde,…. ! Hartritmestoornissen :
= POSTRENAAL ! Hartpatië
Hartpatiënten
! Ionenstoornissen ( <= vochtproblemen,
vochtproblemen, medicatie,
medicatie,…)
! Ofwel nierprobleem zelf ! Bv. Lasix® + Digitalis => hypokalië
Bv. hypokaliëmie !
= RENAAL ! Angor, infarct :
! Retrosternale pijn,
pijn, uitstralend => li arm,…
arm,…
! Ofwel meest frequent :overvulling of
! <= pijn,
pijn, stress, koorts,
koorts, ondervulling,
ondervulling, overvulling,…
overvulling,…!
ondervulling = PRERENAAL ! Cfr. Les interne

66
 Algemene complicaties : Algemene complicaties :
urologische complicaties urologische complicaties
! Urineretentie : ! Urinaire infecties :
! Cystitis :
! Pt. Kan niet plassen ; onderbuikspijn ! = blaasontsteking
! Altijd bij blassonde
blassonde,, zeker bij vrouwen
! Zeldzaam bij vrouwen ! Symptomen :
Pijn bij mictie
! Kan na locoregionale anesthesie
!

! Pollakisurie ( vaker plassen)

plassen)
! R/ blaassonde ! Troebele urine
! ( lichte T
T°°)
! Diagnose :
! Klinisch vermoeden
! Urine onderzoek : pyurie, bacteriurie, haematurie
haematurie,, kweek
! R/
! blaassonde verwijderen
! Veel drinken
! Urinair antisepticum (Furadantine®, Urfadyn®…
Urfadyn®…))
Bactrim®, Quinolones bv
of antibitica ((Bactrim bv.. Tavanic®,…)

Alg. Complicaties : urologische Algemene complicaties :

decubitus ( doorligwonde)
doorligwonde)
complicaties : urinaire infecties • = druknecrose van huid en onderhuidse weefsels op
! Pyelonefritis : drukpunten :
! = opstijgende infectie van nier zelf.
zelf. ! Sacrum
! Trochanter heup
! Symptomen :
! Occiput
! Hoge (ril)koorts
(ril)koorts
! Ellebogen
! Flankpijn,
Flankpijn, bovenbuikpijn,
bovenbuikpijn, soms fossa pijn
! …
! Soms cystitis tekens
! Diagnose : ! Erger bij :
! Kliniek ! Cachexie, anemie,
anemie, magere,
magere, oude bedlegerige patië
patiënt
! Urine onderzoek ! Doorgemaakte shock
! CT met contrast ! Lange ingrepen
! Behandeling : antibiotica

67
 Decubitus : behandeling
! Preventie:
Preventie:
! Wisselhouding
! Voeding optimaliseren
! Snelle mobilisatie

! Behandeling
! Debridement
! Ofwel laten opgroeien
! Ofwel sluiten met flap

Algemene complicaties :
verwardheid
! = symptoom , NIET aandoening
! Frekwenter bij
! Oude patië
patiënt
! Predementie
! Metabole stoornissen
! Ernstige ziekte
! Onderliggende abusus : alcohol, tabak,
tabak,
benzodiazepines,…
benzodiazepines,…

68
 Verwardheid : 11.1.6 hernia
! = uitpuilen van weefsel door een opening die er
! Denk aan ONDERLIGGEND LIJDEN : niet voor voorzien is.
! Shock ? ! Buikhernia :
! Inwendig :
! Sepsis ? ! Breukpoort ergens in buikholte
! Metabole stoornissen ? ! Uitwendig
! Breukpoort thv buikwand :
! Indien uitgesloten : symptomatisch ! Meestal al verzwakking :
behandelen.
behandelen. ! Lies
! Dij
! Navel
! Litteken
! Middellijn ( epigastrische breuk)
! Vaak bij gestegen intraä
intraäbdominale druk
! Frekwenter bij verouderen

tekens
! Zwelling vooral bij Valsalva
! Inklemming : niet te reduceren
! Gestranguleerd ( geï
geïncarcereerd)
ncarcereerd) :
! Niet te reduceren
! Pijnlijk en hard.
liesbreuk
! Niet kennen
! Weten : pasgeborenen hebben soms
congenitale liesbreuk :
! Zwelling lies
! Vaker bij prematuren
! Te opereren ( kans op inklemming)

69
 dijbreuk navelbreuk
! Vooral bij vrouwen ! Veel aangeboren
! Vaak inklemming ! Verkleint en verdwijnt vaak bij
pasgeborenen.
! => niet opereren bij zuigelingen tenzijzeer
groot.

littekenbreuk 11.2 spijsverteringsstelsel :

! Cfr. Complicaties laparotomie
NIET KENNEN tenzij
haemorroï
haemorroïden
appendicitis
galstenen

70
 haemorroï
haemorroïden indeling
! Waarom kennen ? ! Hoofdstuk 12:
Zeer vaak rond bevalling ! Urologie : NIETS kennen tenzij nierkolieken

12.5 steenlijden 12.5.1 vorming van stenen

! 12.5.1 vorming van stenen
! 12.5.2 oorzaken
! 12.5.3 symptomen
! 12.5.4 onderzoek
! 12.5.5 behandeling

71
12.5.2 oorzaken 12.5.3 symptomen

12.5.4 onderzoek 12.5.5 behandeling

72