Professional Documents
Culture Documents
= < F
bng
= F
0,95
(15, 2) = 19,43.
F
m hnh II
=
II
2
ph hp II
2
0
S
S
=
3
4
1, 33.10
1, 91
7.10
= < F
bng
= F
0,95
(23, 2) = 19,45.
F
m hnh
< F
bng
: m hnh thng k m t ng thc nghim.
Do m hnh ton hc m t quan h gia kh nng tch cc FAME v lch chun
tng i ca t l din tch pic FAME/IS vo cc bin thc nh sau:
Y
1
= -8,67 + 0,76X
1
+ 0,03X
2
+ 0,99X
3
+ 0,01.10
-1
X
4
0,75.10
-3
X
1
X
2
+ 0,03X
1
X
3
0,02X
1
2
0,33.10
-4
X
2
2
0,31X
3
2
0,05.10
-4
X
4
2
(3.3)
Y
2
= 1,95 + 0,02X
4
3,65.10
-5
X
4
2
(3.4)
Vi
o
i i
i
i
X X
x
=
. Trong : X
i
: cc gi tr dng thc ca nhn t kho st,
o
i
X : mc gc
(0) ca X
i
, x
i
: cc gi tr m ha ca X
i
,
i
: khong bin thin X
i
.
Hai PTHQ trn phn nh kh chnh xc m hnh thc nghim, iu ny c khng
nh qua cc gi tr lch chun R
2
ca m hnh (bng 3.3). M hnh c th d on kh
nng tch cc FAME v lch chun tng i ca t l din tch pic FAME/IS vi
chnh xc cao, tng ng l 99,83% v 99,84%, gia gi tr thu c t m hnh d on v
gi tr thc nghim ch c mt s sai khc nh.
3.1.2.2. Xc nh iu kin ti u ca GC/FID
Da trn m hnh hi quy bc hai tm trc giao xy dng c khi thc nghim kho st
nh hng ng thi ca cc nhn t ca GC/FID n kh nng tch cc FAME v lch
chun tng i ca t l din tch pic FAME/IS xc nh iu kin ti u. Bng cch ly
o hm ca hm hi quy theo tng bin v cho bng 0 tm ra cc tr ca hm (thng qua
phn mm Modde 5.0) tm c iu kin ti u tch v xc nh cc FAME nh sau: tc
kh mang He: 20,5 cm/s; tc tng nhit ca ct tch: 2,4
0
C/pht; nhit ban u ca
ct tch: 140
0
C; t l bm chia dng: 30:1. iu kin ti u trn, kh nng tch cc FAME
v lch chun tng i ca t l din tch pic FAME/IS c gi tr d on theo m hnh
ti u ha ln lt l 1,08 v 2,11%. Cc gi tr trung bnh tng ng thu c khi tin hnh
thc nghim 3 ln vi cht chun FAME 204060 ppm l 1,08 v 2,12%.
Gi tr cc phng sai thc nghim theo iu kin ti u thu c:
I
2
tu
S = 6,43.10
-5
,
II
2
tu
S =
5,33.10
-4
v ca m hnh tng ng l:
I
2
0
S = 7,43.10
-5
,
II
2
0
S = 7,00.10
-4
. C F
tnh I
= 7,43.10
-
5
/6,43.10
-5
= 1,16; F
tnh II
= 7,00.10
-4
/5,33.10
-4
= 1,31 < F
bng
(0,95; 2; 2) = 19. Nh vy
chnh xc ca cc s liu theo m hnh v theo thc nghim iu kin ti u l ging nhau.
Kt qu ny cho thy m hnh d on c chnh xc cao, m bo tin cy. y l mt
cng c hu ch trong vic tin on kt qu cng nh ti u ha cc iu kin thc nghim.
3.2. Nghin cu chuyn i DMTV thnh FAME
3.2.1. Kim tra hm lng axit bo t do, la chn quy trnh chuyn i
Hm lng axit bo t do (%FFA) c nh hng n quy trnh chuyn i DMTV
thnh FAME. Cc phn ng chuyn i este dng xc tc kim cn c nguyn liu u vi
hm lng FFA < 2,5%. Nu hm lng FFA > 2,5% th cn s dng nhiu kim hn
trung ha FFA, ng thi sn phm to ra x phng v nc nhiu hn. X phng sinh ra lm
tng nht ca hn hp, to thnh nh v lm cho vic tch glyxerin tr nn kh khn.
Phn ng sinh ra nhiu nc c th lm cho metyl este b thy phn to ra axit bo v
metanol, do vy tiu tn nhiu xc tc hn v hiu sut phn ng b gim i ng k. Do
vi du m c hm lng FFA > 2,5% cn chuyn i qua hai giai on, giai on u thc
hin phn ng este ha xc tc axit chuyn axit bo t do thnh FAME sau tip tc giai
on hai vi phn ng transeste ha du m s dng xc tc kim. V vy trc ht chng ti
chun kim tra hm lng axit bo t do ca nguyn liu DMTV la chn quy trnh
chuyn i DMTV thnh FAME thch hp.
Kt qu phn tch cho thy hm lng FFA trong m c basa: 1,26%; m ln: 0,45%;
du u nnh: 0,21%; du m: 1,68%; du lc: 0,33% v du da: 0,21%. Cc mu du m
ny u c hm lng FFA < 2,5%, hon ton thch hp tin hnh chuyn i thnh FAME
bng phng php metyl este ha xc tc kim mt giai on. Ring du ht cao su v du
ht jatropha c hm lng FFA rt ln, tng ng 46,19% v 21,01%, phi tin hnh chuyn
i qua hai giai on, giai on u este ha vi xc tc axit, giai on hai chuyn v este vi
xc tc kim.
3.2.2. iu kin chuyn i este theo phng php n bin
Qua kho st n bin cc nhn t nh hng n hiu sut phn ng chuyn i este
gia m c basa v metanol s dng xc tc kim v c mt ca dung mi chng ti thu c
khong bin thin cc iu kin phn ng nh sau:
+ T l mol metanol/m c (X
1
, mol/mol)): 4/1 7/1;
+ Nng xc tc KOH (X
2
, % m/m): 0,75 1,25%;
+ Nhit phn ng (X
3
,
0
C): 30 60
0
C;
+ Thi gian phn ng (X
4,
pht): 10 40 pht.;
+ Hm lng dung mi axeton (X
5
, % m/m): 10 30%.
Kt qu kho st n bin cc nhn t nh hng n hiu sut phn ng este ha xc
tc axit (giai on 1) ca qu trnh chuyn i 2 giai on iu ch FAME t du ht cao su
thu c khong bin thin cc nhn t nh sau (tt c cc phn ng u thc hin nhit
si ca hn hp, ~ 60
0
C):
+ T l mol metanol/du (X
1
, mol/mol): 3/1 9/1
+ Hm lng xc tc H
2
SO
4
(X
2
, % m/m): 0,5 2%
+ Thi gian phn ng (X
3,
gi): 1 6 gi
+ Hm lng dung mi axeton (X
4
, % m/m): 10 50%
3.2.3. iu kin chuyn i este theo phng php a bin
* Xy dng m hnh hi quy bc hai tm trc giao
Tng t nh qu trnh thc nghim ti u ha cc iu kin GC/FID tch v xc
nh cc FAME, vi qu trnh chuyn i DMTV, qua m hnh hi quy bc hai tm trc
giao, chng ti thu c cc PTHQ dng m ha sau khi loi b cc nhn t nh hng
khng ng k nh sau:
- Hiu sut phn ng este ha xc tc kim iu ch FAME t m c basa ( = 0,7698):
y
1
= 94,06 + 5,88x
1
+ 1,53x
2
+ 2,18x
3
+ 4,46x
4
+ 0,99x
5
0,80x
1
x
2
0,77x
1
x
3
0,71x
1
x
4
4,76x
4
2
+ 0,96x
5
2
(3.5)
- Hiu sut phn ng este ha xc tc axit (giai on 1) ca qu trnh chuyn i hai giai
on iu ch FAME t du ht cao su ( = 0,8000):
y
2
= 105,36 + 9,24x
1
+ 3,61x
2
+ 3x
3
+ 2,08x
4
1,18x
1
x
2
1,04x
1
x
4
1,47x
2
x
3
11,08x
1
2
3,2x
4
2
(3.6)
Bin i
o
i i
i
i
X X
x
=
(3.11)
Trong :
i
s