HEMŞİRELİKTE

PROFESYONELLİK
VE GÜÇ

C.Ü. SBF Hemşirelik

Bölümü
İntern Hemşireler
 Profesyonellik
• Yüksek derecede genel ve sistematik bir
bilgi
• Bireysel çıkarlardan çok toplumsal
çıkarlara yönelme
• İşteki toplumsallaşma süreci içerisinde ve
uzmanların kendilerinin gönüllü olarak
kurdukları ve işlettikleri dernekler
aracılığı ile oluşturdukları etik kanunlar
sayesinde yüksek derecede kendi kendine
davranışları kontrol etme eğilimi,
• Bireysel çıkar anlamına gelmeyecek fakat
sadece işteki başarıları sembolize eden
(para veren ya da manevi olarak
• Profesyonellik, meslekleşmeyi de
ifade eder. Bir işin meslek
sayılabilmesi yani profesyonel olması
için de bazı özellikler taşıması
gerekir. Bunlar;

– Mesleğe özgü bilgi birikimi

– En az lisans temelinde eğitim
– Topluma hizmet
– Bağımsızlık (otonomi)
– Mesleğe bağlılık
– Mesleğe özgü ahlak yasası (etik
kodlar)
Profesyonel
ise;
• İşini iyi bilen ve bunu çevresine
kanıtlamış olan kişidir.
• Bilgi düzeyini sürekli güncel tutan
kişidir.
• Kendi kariyerini kendisi çizen,
kendi geleceğini kendisi yapan
kişidir.
• Niteliğe özen gösteren kişidir:
- bireysel nitelik
- yaptığı işin niteliği
- çevresi ile ilişkilerin niteliği
Profesyonel:

• Yaptığı işten coşku ve

heyecan duyar.
• Mesleğini destekler.
• Mesleğinin ahlak kurallarına
uyar.
 TÜM BU
KAPSAMDA
HEMŞİRELİK
PROFESYONEL BİR
MESLEK MİDİR
• Profesyonel meslek
kriterlerine göre hemşireliğin
tam anlamıyla meslek
konumunda olmadığı, bunun
için yoğun, hızlı, bilinçli bir
çaba gerektiği söylenebilir.
• Hemşireliğin profesyonel bir
meslek olabilmesi için en önemli
unsur, hemşirelerin kendisidir.

• Çünkü kendimizdeki özellikleri

daha kolay ve etkili bir biçimde
kontrol edebilir, geliştirebilir,
değiştirebilir ve böylece de bir
bütün olarak hemşireliği
geliştiririz.

• Bunun içinde güç

 Güç Nedir
• En geniş anlamda güç; diğerlerinin
davranışlarını etkileme ve değiştirme
kudretidir (onlar bu değişimi
istemeseler bile). Güç; dirence rağmen
sonuçlara ulaşma yeterliliğidir.
• Başka bir tanıma göre ise güç; kişi ya
da organizasyonların, kaynakları
kullanarak arzu edilen amaçlara
ulaşma yeteneğidir.
• Hemşirelik literatüründe güç; otorite,
statü, karar verme, bağımsızlık,
sorumluluk ve otonomi anlamlarında
Güç kaynakları
İnsanlar ya da gruplar,
başkalarını etkileme ve amaçlara
ulaşmayı sağlayan gücü, farklı
kaynaklardan alabilirler. Güç
kaynaklarından bazıları şunlardır;

• Ödüllendirmenin gücü: ödül

kullanımına işaret eder (fark
etme, para, seyahat fırsatları
vb.).

• Cezanın gücü: cezalandırabilme

ya da ödüllerin geri alınmasını
ifade eder. Bir kişiye karşı gerçek
ya da algılanan korkuyu içerir.
Güç kaynakları
• Meşru güç: herhangi bir kişisel
özellik ya da eylemden ziyade,
yönetsel pozisyondan (dekan, müdür,
başhemşire vb.) kaynaklanan gücü
ifade eder.
• Atfedilen güç: kişinin başkaları
tarafından tanımlanan temel
çekiciliğine dayanan güçtür. Kişisel
karizmadan doğar.
• Bilgiye temellenen güç : bilginin
kazanılması ve paylaşılması
yeteneğinden kaynaklanan güçtür.
Güç kaynakları
• Uzmanlık gücü: sahip olunan bilgi
ya da özel yetenekten kaynaklanan
güçtür.
• Şöhretin gücü: kişinin etkileyici
biri olarak bilinmesi.
• İlişkilerin gücü: güçlü kişi ya da
organizasyonlarla ilişkiden
kaynaklanan güçtür.
• Birliğin gücü: sayıca fazla olmanın
yarattığı güçtür. Bir grup neredeyse
her zaman, tek bireyden daha fazla
etkileme gücüne sahiptir.
• Gizli güç : ölçülemeyen,
• Sağlık çalışanları içinde en
büyük grubu oluşturan ve hasta
ile uzun süreli ilişkiye sahip olan
hemşireler, gizli güce sahiptirler.

• Hemşirelik liderlerinden Benner

(1984) hemşirelerin güçlerini,
hemşirelik uygulamasının bilim
ve sanat yönünden aldığını
belirtmektedir.
• Benner, kadın olmanın, erkek egemen
hastane hiyerarşisinde güçsüzlüğün
kaynağı olarak algılandığını ve bu
algılamanın, kadına özgü güç bakışını
küçülttüğünü, gücün veya
hemşireliğin, kadına ya da erkeğe özgü
terimlerle ifade edilmesini doğru
bulmadığını belirtmektedir.

• Benner’a göre, kadın bakış açısını

küçük görmenin temelinde, kadınların
ve hemşirelerin sahip olduğu
değerlerin hizmet edici, boyun eğici
Benner hemşirelik bakımında altı güç
tipini tanımlamıştır;

• Dönüştürücü güç: bakım verilen

bireyin, benlik imajını değiştirmesine
yardım etme yeteneği,

• Bütünleştirici güç: bakım verilen

birey/bireylerin normal yaşama
dönmelerine yardım etme yeteneği,

• Savunuculuk gücü: engelleri

kaldırma yeteneği,
• İyileştirici güç: iyileşmeyi hızlandırıcı
hasta hemşire ilişkisini yaratma
yeteneği,

• Katılımcı güç: hasta ile bakım

ilişkisinden doğan güç,

• Problem çözücü güç: bakım boyunca

problemlere çözüm bulmak için,
ipuçlarına duyarlı olma ve araştırma
yeteneği,
• Hemşireliğin meslek statüsüne
doğru ilerlemesi toplumun
hemşirelerin hizmetlerini fark
etmesi ve bunlara değer vermesi
gereklidir.

• Toplum tarafından fark edilme ve

hizmetleri kontrol edebilme, güç
kazanmada önemli bir yoldur
(Schwirian 1989).
• Hemşireler yıllardır yeterli güce
sahip olmadıklarını
düşünmüşlerdir. Hemşireler,
sağlık çalışanları içinde en büyük
grubu oluşturmakla ve bakım
verdiği bireylerle en uzun süre
ilişkide bulunan grup olmakla
birlikte kendilerini güçsüz
hissetmektedirler.

• Buna yol açan nedenler,

Bunlar (Schiwirian 1989);

Dış faktörler;
 hemşirenin geleneksel yardımcı rolü,
 sağlık bakım kurumlarının hiyerarşik
yapısı,
 hekimlerin otorite olarak algılanması,
 yasal işlem tehdidi ve işini kaybetme
korkusu.

İç faktörler;
 rol belirsizliği, rol karmaşası,
 profesyonel güven eksikliği,
 çekingenlik, utangaçlık,
 kendini küçük görme (benlik saygısının
• Tüm bu özellikler, hemşirelerin sessiz
kalmayı tercih etmelerine ve güçsüzlüğü
kabullenmelerine yol açmaktadır.
• Ancak, güç kazanmada anahtar faktör,
insanların güce sahip olduklarını
algılamalarıdır. Çünkü, gücün
algılanması, gücün kazanılmasıdır.
• Bu nedenle hemşireler, güç kazanma
mücadelesinde başarılı olmak için
öncelikle güçleri olduğuna inanmalı,
mağdur rolünün güvenliğinden
vazgeçmeli, risk almalı ve seslerinin
bastırılmasını reddetmelidirler.
• Hemşirelerin güçlerini
arttırmalarında, birbirleri ile
yakından ilişkili olan bazı faktörler
rol oynamaktadır.Bunlar;
birlikte hareket etme (birleşme),
ilişkileri güçlendirme,
politik etkinliğin arttırılması ve
eğitim
olarak sıralanabilir (Chitty 2001,
Schiwirian 1989).
• Hemşirelerin her
alanda güç
kazanmasının en iyi
yolu, belirli amaçlara
ulaşmak için birlikte
hareket
•edebilmeleridir.
Ancak genellikle hemşireler,
sağlık sistemi içinde birbirleri
ile rekabet eden ayrı sınıflar
olarak hareket ederler.
Hemşirelikte kollektif sınıf
bilinci yeterince gelişmemiştir.
• Hemşirelik en
büyük güç
kaynağını
profesyonel bir
dernekten
almalıdır.
• Hemşirelerin çoğu bu konuda
hemfikir olmakla birlikte
ülkemizde Türk Hemşireler
Derneğine üye olan hemşire
sayısının yeterli olmadığı
bilinmektedir.

• Profesyonel bir derneğin

değişiklik yaratma gücü, ortak
amaçlar çerçevesinde tüm
• Hemşirelerin güçlerini
arttırmalarını sağlayacak diğer bir
yol, hemşireler arasında yapıcı
ilişkilerin geliştirilmesidir.

• Hemşirelerin birbirlerini
destekleyen, işbirliğine dayalı bir
ilişkiyi gerçekleştirmeleri, yıkıcı,
rekabet edici ilişkilerden
kaçınmaları güçlerini arttırmada
• Hemşirelerin güçlerini
arttırmalarının en önemli yolu,
siyasi (politik) etkinliklerini
arttırmalarıdır.

• Politika büyük oranda, toplumun

birçok kesiminin iyilik halini
ilgilendiren sosyal konularla
ilgilenir. Sosyal konuların en
önemlilerinden biri, sağlık
bakımıdır.
• Sağlık bakımını ilgilendiren politik
tartışmalarda hemşireliğin sesi
duyulmalıdır. Çünkü, sağlık bakımı
ile ilgili oluşturulan politikalar
sağlık bakım çalışanlarının,
hastaları için nasıl bakım
vereceklerini ve aynı zamanda,
sağlık bakım hizmetini alacak
olanların bu hizmeti nasıl
arayacaklarını da büyük ölçüde
• Politika, değişim için güç
kullanımıdır ve ilkeleri, yasaları,
kuralları uygulamaya koyabilir ya da
engel olabilir (Glazer 1999).

• Politika, arzu edilen sonuçlara

ulaşmayı mümkün kılan güç, kaynak
ya da etki kazanma üzerinde
odaklanır (Schiwirian 1989)

• İlkeler, yasalar, tüzükler anlamındaki

politika, hemşirelik uygulaması
üzerinde önemli bir etkiye sahiptir
• Hemşirelerin gücünü arttırmasının
bir diğer yolu da eğitimdir.
Hemşirelik eğitiminin lisans
düzeyinde olması kaçınılmazdır.
Ülkemizde hemşirelerin ortak
amaçlar için birlikte hareket
edememelerinin bir nedeni de
eğitimsel farklılıklardır.
• Eğer hemşireler olarak biz,
hemşirelik için neyin önemli
olduğu konusunda birlikte
hareket edebilirsek, sesimiz
işitilecektir, aksi takdirde,
bizim işimizi başkalarının
kararlarının yönetmesine izin
vermiş olacağız (Nash 2003).