Komparatori

Komparator (analogni komparator) je kolo sa diferencijalnim analognim ulazom i binarnim izlazom. Slui za poreenje trenutne vrednosti analognog ulaznog napona sa referentnim naponom. U zavisnosti od polariteta diferencijalnog ulaznog napona izlaz je na visokom ili niskom logikom nivou. Stoga se moe rei da komparator predstavlja jednobitni A/D konvertor. Elektrini simbol:

vUL
vREF

vIZL

V (1) , vUL > vREF vIZL = f 0 ( vUL vREF ) = V ( 0 ) , vUL < vREF
1

Tipovi komparatora: Komparator bez povratne sprege (operacioni pojaava bez kompenzacije) Regenerativni komparator (koristi se povratna sprega tzv. le kola) Kombinacija dva prethodna tipa Statiki parametri analognog komparatora bez povratne sprege: Pojaanje Vrednosti izlaznih nivoa Rezolucija na ulazu Ulazni ofset um Dinamiki parametri: Kanjenje Maksimalna brzina promene izlaznog napona
2

Statiki parametri Naponska prenosna karakteristika idealnog neinvertujueg i invertujueg komparatora:

vIZL

V (1) [ = VOH ]

V (1) [ = VOH ]

vIZL

vUL vREF
V ( 0 ) [ = VOL ]

vUL vREF
V ( 0 ) [ = VOL ]

Neinvertujui komparator Ekvivalentni model komparatora:

vUL
vREF
vUL vREF

Invertujui komparator

+ -

f0 (vUL vREF )

vIZL

Pojaanje:
V (1) V ( 0 ) v0 v v = vUL vREF Av = lim
3

vIZL

V (1) , vUL > vREF = f0 ( vUL vREF ) = V ( 0 ) , vUL < vREF

Naponska prenosna karakteristika neinvertujueg komparatora sa konanim pojaanjem:

vIZL
VIL
V (1) [ = VOH ]

Pojaanje:
Av = V (1) V ( 0 ) VIH VIL

VIH
V ( 0 ) [ = VOL ]

vUL vREF

V VOL = OH VIH VIL

Ekvivalentni model:
vUL
vREF

vUL vREF

+ -

f1 (vUL vREF )

vIZL

Osetljivost komparatora: 2V = VIH VIL

vIZL

V (1) , za vUL vREF > VIH = f1 ( vUL vREF ) = Av ( vUL vREF ) , za vIL < vUL vREF < VIH V ( 0 ) , v v UL REF < vIL

Naponska prenosna karakteristika neinvertujueg komparatora sa konanim pojaanjem i ofset naponom:

vIZL

VOS
VIL

V (1) [ = VOH ]

VIH
V ( 0 ) [ = VOL ]

vUL vREF

VOS napon izmeu ulaznih prikljuaka pri kojem je vIZL=(VOH+VOL)/2

Ekvivalentni model:
vUL
vREF

Drugi parametri:

' ' VOS vUL vREF

+ -

' ' f1 vUL vREF

vIZL

ICMR (input common mode range) Rid - diferencijalna ulazna otpornost Ricm - ulazna otpornost za signal srednje vrednosti
5

um komparatora: Modeluje se za polarizaciju komparatora u prelaznoj oblasti, tj. za rad u pojaavakom reimu. um uvodi nesigurnost u prelaznoj oblasti, to uzrokuje diter tj. fazni um.

vIZL
VNeff

V (1) [ = VOH ]
vUL vREF

V ( 0 ) [ = VOL ]
Nesigurnost u prelaznoj oblasti

Dinamiki parametri Kanjenje (vreme propagacije) Kanjenje prednje ivice:

vUL vREF

VIH

VIL
tp

VIH + VIL 2
t

vIZL

VOH
VOH + VOL 2 t

VOL

Kanjenje = (kanjenje prednje ivice + kanjenje zadnje ivice) / 2 (tipino 50ns). Kanjenje komparatora zavisi od veliine ulaznog napona, pojaanja u prelaznoj oblasti i propusnog opsega pojaanja.

Maksimalna brzina promene izlaznog napona komparatora: Maksimalna brzina promene izlaznog napona komparatora (slurejt) je ograniena ako je ograniena struja punjenja odnosno pranjenja parazitne Milerove kapacitivnosti. Kanjenje zbog slurejta SR je:

tp =

VOH VOL 2 SR

Dvostepeni komparator U cilju poveanja osetljivosti, pored diferencijalnog ulaznog stepena realizuje se kaskadno stepen velikog naponskog pojaanja dvostepeni OP bez kompenzacije:
VDD

M3

M4
M6

vIZL

vUL VREF

M1

M2

Cp

VGG

M5
VSS

M7

Komparator sa automatskom kompenzacijom ofset napona (autozeroing):

1
vREF

+ C AZ VOS
VOS

vIZL = VOS

2 2

1
C AZ

Komparator za vreme faze 1

vIZL
vREF

vUL

VOS

C AZ
vUL

vIZL

+VOS

Komparator sa automatskom kompenzacijom ofset napona

VOS

Komparator za vreme faze 2

10

Uticaj ulaznog uma na komparator:

11

Komparator sa histerezisom (mitovo kolo) neinvertujui

vUL

R1 v+ v
vREF

R2

V VOL R1 Ako je OH > 1, statike R1 + R2 VIH VIL karakteristike v IZL = f ( v+ v ) aktivnog bloka i ostatka kola seku se u jednoj ili tri take, zavisno od vrednosti vUL i VREF (slika dole). Kada se seku u tri take, taka sa apscisom u granicama (VIH , VIL ) je nestabilna, a druge dve su stabilne bistabilno kolo.

vIZL

aktivni blok (komparator bez histerezisa ili pojaava)

vIZL
VOH

v+ v = vIZL =

R2 R1 vUL + vIZL VREF R1 + R2 R1 + R2

R1 + R2 R2 vUL + VREF v+ v R1 R1 + R2
vUL1

VIL

VIH
VOL
vUL3

v+ v

vUL3 > vUL 2 > vUL1

vUL 2

12

Taka sa apscisom u granicama (VIL , VIH ) je nestabilna jer je u tim granicama A R1 ( R1 + R2 ) > 1 (A je pojaanje aktivnog bloka), pa se i najmanja promena signala (usled uma ili vUL ) kruenjem kroz petlju koju ine aktivni blok i razdelnik R1 i R2 naglo pojaava i radna taka kola prelazi na horizontalni deo karakteristike aktivnog bloka. Pri malim vrednostima vUL vIZL =VOL Stabilna presena taka ( A = 0 ) . vUL / vIZL =VOL sve do A > 0 : v+ v =VIL , a VT + vUL v v =V .
+ IL + v =VIH

vUL >VT + vIZL =VOH , izlazni nivo se skokovito menja. vUL 2 Na slian nain: VT vUL v

. Pragovi okidanja komparatora sa

histerezisom, VT + i VT , mogu da se odrede iz jednaine sa prethodne strane. Ako je pojaanje aktivnog bloka van zasienja A = v+ = v =0V , pa sledi: VREF = VREF = R1 R2 VOL + V + R1 + R2 R1 + R2 T R1 R2 V VOH + R1 + R2 T R1 + R2 VT + = VT = R1 + R2 R VREF 1 VOL R2 R2 R1 + R2 R VREF 1 VOH R2 R2
13

irina histerezisa: VT = VT + VT =

R1 (VOH VOL ) R2

Elektrini simbol:

Iz jednaine na prethodnom slajdu se vidi da se invertujui komparator sa histerezisom dobija ako vUL i VREF zamene mesta.
14

A = A1 A2 ... An > 0 A1 0, A2 0, ..., An 0.   

uslovi koji odreuju opseg (VIL , VIH ) aktivnog bloka

vUL 2

vIZL1

vIZL 2

VIL 2
VOL1

(VREF =0 )

Primer:

VIH 2

VOH 1

VOH 2

VOL 2

VIL1

VIH 1

vUL1

R2 R1 A1 vUL1 A2

vIZL 2
VOH

vUL

vIZL = vIZL 2

vIZL1 = vUL 2

VOL

VIL VIH

vUL1
15