I TPiAON 2011/2012 U CIESZYN

METODA RUCHU ROZWIJAJCEGO (VERONIKA SHERBORNE) Autorka w tworzeniu tej metody opieraa si na metodzie R. Labana oraz na wasnym dowiadczeniu w pracy z dziemi upoledzonymi umysowo. System wicze wywodzi si z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosymi. Do Polski metoda dotara za spraw prac Marty Bogdanowicz. Ruch rozwijajcy to wspomaganie i stymulowanie rozwoju dziecka przez kontakt emocjonalny, fizyczny i ruch . Wg. Labana ju od najmodszych lat przejawiamy potrzeb ruchu, ekspresji i tworzenia. Veronika Sherborne do gimnastyki Labana dooya elementy baraszkowania PODSTAWOWE ZAOENIA: Podstawowe zaoenia metody to rozwijanie przez ruch: wiadomoci wasnego ciaa i usprawnienia ruchowego, wiadomoci przestrzeni i dziaania w niej, dzielenia przestrzeni z innymi ludmi i nawizywanie z nimi bliskiego kontaktu Poznawanie wasnego ciaa i kontrola nad jego ruchami prowadzi do uksztatowania si wasnej tosamoci (czego nie maj dzieci autystyczne i psychotyczne) i wyodrbnienia wasnego ja od otoczenia (nie ja). Ponadto czowiek musi zna i odczuwa swoje ciao, jego czci i jego centraln cz. Z tym z kolei problemy maj dzieci nerwicowe i upoledzone umysowo. Metoda ta jest wykorzystywana w Polsce w placwkach owiatowych i suby zdrowia dla dzieci zdrowych i z rnymi zaburzeniami rozwoju: dzieci upoledzonych w rozwoju, dzieci autystycznych, dzieci z wczesnym mzgowym poraeniem dziecicym, dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania, dzieci guchych i niewidomych, dzieci z domw dziecka.

W metodzie Ruchu Rozwijajcego dymy do rozwijania dowiadcze dziecka w czterech aspektach: - wiadomoci wasnego ciaa, - wiadomoci przestrzeni, - wiadomoci dzielenia przestrzeni z innymi, - wiadomoci kreatywnoci,

I TPiAON 2011/2012 U CIESZYN

ZASTOSOWANIE: Metoda ta jest uniwersalna, zatem mona j stosowa bez ogranicze wiekowych, dobrowolnie modyfikowa, zalenie od grup z ktr si pracuje. MRR mona wykorzystywa w terapii wielu rnych zaburze rozwoju psychoruchowego, psychomotorycznego. Znajduje rwnie zastosowanie w poszerzaniu dowiadcze psychologicznych i spoecznych u osb zdrowych. Jest jedn z metod stosowan w celu adaptacji przedszkolnej. Bywa rwnie etapem wstpnym, poprzedzajcym zajcia terapeutyczne np. logopedyczne. Ponadto jest wykorzystywana wrd osb dorosych np. w przygotowaniu modych maestw do rl rodzicielskich w szkoach rodzenia lub rodzin zastpczych, adopcyjnych do przyjcia nowego czonka rodziny. Wane, by pracujc z dziemi metod MRR ich partnerami byli rodzice, gdy stwarza to peniejsze wizi w rodzinie. ZASADY PRACY MRR: Wskazania dla terapeuty (ZAOENIA TERAPII): do prowadzenia zaj potrzebne s dwie osoby, wykonywa wiczenia, ktre chc wykonywa dzieci, osoba wiczca z dzieckiem musi wykaza si znajomoci tego co Ono w danym momencie czuje maa grupa dzieci , na pocztek wiczenia nie powinny trwa duej ni 20 minut, wiczenia zaczynamy od kontaktu z podog, Nie mona zmusza dzieci do wicze, sala musi by bardzo dokadnie zabezpieczona, na pocztek proponujemy wiczenia nie wymagajce kontaktu wzrokowego z partnerem, kontakt wzrokowy prbujemy osign dopiero przy 2,3 spotkaniu, prowadzcy powinni nawiza kontakt z kadym dzieckiem i bra czynny udzia we wszystkich wiczeniach, nie naley ogranicza spontanicznoci dzieci , wrcz naley stwarza szans do twrczego dziaania, w adnym wypadku nie krytykujemy dziecka, chwalimy nie za efekty, a za woony wysiek. uczestniczenie w zajciach jest dobrowolne (moesz dziecko zachca), postaraj si nawiza kontakt z dzieckiem (wzrokiem, dotykiem), zajcia powinny by dla dziecka przyjemne i dawa rado z aktywnoci ruchowej, bierz udzia we wszystkich wiczeniach - baw si, przestrzegaj praw dziecka do swobodnej, wasnej decyzji, zauwaaj i stymuluj aktywno dziecka, daj mu szans na dziaanie twrcze, miej poczucie humoru, nie krytykuj dziecka, chwal dziecko nie za efekt, co za jego starania i wysiek, unikaj stwarzania sytuacji rywalizujcych, rozszerzaj krg dowiadcze spoecznych dziecka, wikszo, szczeglnie pocztkowych wicze, prowad na pododze, zaczynaj od wicze prostych, stopniowo je utrudniajc, zmniejszaj udzia swojej inicjatywy na rzecz coraz aktywniejszego udziau dziecka,

I TPiAON 2011/2012 U CIESZYN

proponuj na przemian wiczenia dynamiczne i relaksacyjne, miej zawsze na uwadze samopoczucie dziecka, ucz dzieci zarwno uywania siy, jak i zachowania delikatnoci i opiekuczoci w stosunku do drugiej osoby, we wszystkich wiczeniach dbaj o to, aby dziecko znalazo si take w pozycji dominujcej, zaplanuj pocztek wicze tak, aby zawiera propozycj wicze - spotka dajcych poczucie bezpieczestwa, oparcia i bliskiego kontaktu, na zakoczenia zaj proponuj wiczenia wyciszajce, uspokajajce RODZAJE WICZE MRR: wiczenia stosowane w metodzie V.Sherborne bazuj na relacjach wystpujcych w dowiadczeniach ruchowych . Mona podzieli je na trzy grupy : 1. Relacja z- tzw. opiekucza , uczca zaufania do siebie i partnera. 2. Relacja razem- uczy harmonii i rwnowagi. 3. Relacja przeciwko- uczy kontroli emocji i zachowa, likwiduje napicie. ZABAWY ROZWIJAJCE WIADOMO CIAA I PRZESTRZENI Podstawa terapii Ruchu Rozwijajcego jest uwiadomienie dziecku posiadania poszczeglnych czci ciaa oraz moliwoci kontrolowania jego ruchw. U dzieci upoledzonych umysowo szczeglnie w stopniu gbszym czsto naley t wiadomo wyrobi czy wrcz wyuczy je kontrolowanych ruchw i posugiwania si poszczeglnymi czciami. Istotne jest, aby dziecko potrafio odnale si w przestrzeni okrelonej pewnymi ograniczeniami (barierami). Pamita naley, e wiczenia musz by bezpieczne dla dziecka. Zawsze kierowa si zasad Pomaga, nie szkodzi wiczenia na wiadomo posiadania kolan: naprzemienne podnoszenie kolan, stukanie kolanem o kolano, wysokie unoszenie kolan- chd bociana, chodzenie na nogach ugitych w kolanach, chodzenie z nogami zczonymi w kolanach, dziwne kroki, itp. wiczenia na wiadomo rk: rce witaj si ze sob, z podog , z rkami kolegi , wymieniamy nazwy dowolnych czci ciaa lub przedmiotw. wiczenia na wiadomo tuowia: dziecko porusza si po pododze pezajc, czogajc si koci grzbiet, turlanie, koziokowanie, upadanie itd. wiczenia na poznanie przestrzeni: wiczcy w pozycji siedzcej przesuwaj indywidualnie si po caej sali mog Poczy si w lokomotyw, kad si na brzuchu i czogaj si, pezaj , biegaj, stukaj o podog stopami, pitami, itd.

I TPiAON 2011/2012 U CIESZYN

PRZYKADY ZABAW W ZALENOCI OD TYPU REALCJI: Proponowane zabawy wykonujemy w wikszoci w pozycji siedzcej , najlepiej na duych powierzchniach dajcych moliwo przemieszczania si np. sala gimnastyczna. Bardzo wane jest, aby po kadym wiczeniu wykonanym przez dorosego nastpia zmiana rl i dziecko miao poczucie, e i ono moe by odpowiedzialne za drug osob. Jeeli uczestnik terapii nie chce wykona jakiego wiczenia (zabawy) nie naley go zmusza. W takiej sytuacji przechodzimy do innych zabaw. Po jakim czasie moemy powrci zabawy, z wykonaniem ktrej dziecko miao problemy. Naley pozwoli dziecku na wasn inicjatyw w wykonywaniu wicze, czy proponowaniu nowych rozwiza. wiczenia z- oparte na relacji opiekuczej: Naladowanie min partnera uczestnicy siedz w parach naprzeciwko siebie najpierw osoba dorosa robi wesoe miny, nastpnie dziecko zaczyna robi miny. Fotel- osoba dorosa siedzi z nogami wycignitymi, dziecko siada na kolana partnera, podkurcza nogi, apic si pod kolana, gow kadzie na ramieniu partnera ,ktry rozpoczyna powolne, rytmiczne naladowanie bujanego fotela (Ruch w przd i w ty ). Koyska- dziecko siedzi midzy nogami partnera , ktry otacza je ramionami, tuowiem i nogami, gowa dziecka spoczywa na ramieniu wspwiczcego. Partner rozpoczyna koysanie si wraz z dzieckiem wykonujc naprzemienne ruchy w prawo i w lewo. Koysanie na mapk- partner w pozycji na czworakach, dziecko przyczepia si od spodu. Obejmuje rkoma szyje dorosego oraz nogi zaczepia w okolicy tuowia. Dorosy rozpoczyna powolne koysanie w przd i ty. Moje plecy - Dziecko i partner siedz opierajc si o siebie plecami i rozpoczynaj wzajemne ocieranie si plecw o plecy. Dziecko i partner siedz opierajc si o siebie plecami i rozpoczynaj wzajemne koysanie si; na boki lub w przd i ty. Ko na biegunach- dziecko siedzi midzy nogami partnera , twarz zwrcone do niego, obejmuj si ramionami i kolanami i rozpoczyna si powolne poruszanie w przd i w ty. W wiczeniu tym mona rwnie wykonywa powolne ruchy okrne. Wycieczka- dziecko siedzi miedzy nogami dorosego, partner przesuwa si wraz z dzieckiem po sali, jeeli wiczcych jest wicej, mog poczy si tworzc pocig i wsplnie przemieszczaj si po caej sali. Rolowanie zespoy 3-osobowe, dziecko ley w rodku, a osoby dorose turlaj dziecko do siebie. Turlanie- dziecko ley na plecach ( swobodnie ), partner turla dziecko po caej sali, przewracajc je ostronie na brzuch, bok, plecy. lizganie z domku- partner siada w klku podpartym , dziecko kadzie si na jego plecach ,nastpnie powoli zsuwa si z nich. Domek- partner klka, opierajc donie o podog tworzy tzw. domek ucze moe pooy si pod nim , przeczoga lub przej nad nim unoszc wysoko nogi. Cigniecie- dziecko ley na pododze na plecach , partner cignie je za nogi po lizgiej powierzchni. apiemy dziecko na wysokoci kostek. Do tego wiczenia moemy uy koca.

I TPiAON 2011/2012 U CIESZYN

Balansowanie z partnerem- Partnerzy siedz na pododze naprzeciwko siebie z nogami zgitymi w kolanach, mocno opartymi o podoe, nieco rozstawionymi. Chwytaj si za przeguby rk i mocno cignc staraj si przej do pozycji stojcej. Odlego midzy nimi musi by dostosowana do dugoci ramion, ktre s lekko ugite. Wiosowanie- Wspwiczcy siedz na pododze naprzeciwko siebie, nogi wycignite na boki, chwytaj si za nadgarstki . Partnerzy poddaj si swoim ruchom. Na zmian jeden kadzie si do tyu, siada, przechyla si do przodu, a drugi w tym samym czasie kadzie si do tyu na podog. wiczenia razem- rozbudzajce poczucie zaufania do partnera i do siebie samego. Ten rodzaj zabaw wymaga duej koncentracji oraz wyciszenia. Poddajemy si prowadzeniu partnera, ktry musi da dziecku cakowite poczucie bezpieczestwa. Najczciej przy wykonywaniu wicze relacji razem partnerzy musz cile wsppracowa ze sob np. poruszanie si jednoczenie w tym samym kierunku. Konieczna jest take obecno osoby asekurujcej. Prowadzenie lepca- jedna osoba ley na plecach, rce, nogi odwiedzione jak najdalej od tuowia. Partner podaje rk dziecku i przeprowadza je midzy poszczeglnymi czciami ciaa, tak aby nie nadepn osoby lecej. Z czasem dziecko moe samo wykonywa to wiczenie. Potrjny ko trzy osoby przyjmuj pozycj na czworakach, dziecko kadzie na brzuchu na konia ( pomagamy dziecku w uoeniu si na koniu). Gdy dziecko znajduje si w pozycji lecej ko rozpoczyna rwnomierne, powolne poruszanie si do przodu. Kanapka - trzy osoby przyjmuj pozycj na czworakach, dziecko kadzie na brzuchu na kanapk, ktra w miejscu rozpoczyna koysanie w lew i w praw stron. Tunel Caa grupa wiczcych. Osoby dorose przyjmuj pozycj na czworakach, bardzo blisko siebie tworzc tunel, pod ktrym bd przesuway si kolejno dzieci. Kade dziecko ktre przejdzie przez tunel docza do tunelu lub przechodzi ponownie. Hutawka- dwie dorose, silne osoby stoj w lekkim rozkroku naprzeciwko siebie, api dziecko za nadgarstki i w okolicach kostki u ng, rozpoczynaj powolne hutanie . W miar wzrostu zaufania dziecka moemy huta je coraz wyej. Dziecko ley w kocu, a dwie osoby dorose chwytaj koc za rogi i rozpoczynaj koysanie. wiczenia przeciwko- ukierunkowujce si dziecka i rozwijajce jego zdecydowanie. Zabawy nalece do tej grupy maj na celu pomc dziecku kontrolowa wasn si oraz maj wyrobi nawyk uywania jej w odpowiedni sposb. Pozwalaj take dowiadczy radoci pyncej ze zwycistwa oraz ucz waciwych zachowa w razie niepowodzenia. Bardzo wany jest kontakt wzrokowy i obserwacja zachowa dziecka. W razie przejaww lku czy dyskomfortu emocjonalnego naley zmieni wiczenie, w skrajnych przypadkach naley przerwa zabaw. Wane jest, aby podczas tych wicze panowaa swobodna atmosfera wypeniona miechem i humorem. Naley rwnie stworzy dziecku warunki do odnoszenia sukcesu.

I TPiAON 2011/2012 U CIESZYN

Walka kogutw- partnerzy stoj na jednej nodze naprzeciwko siebie, kady wiczcy chwyta si za okcie i w takiej pozycji doskakuj do siebie prbujc si wzajemnie przepchn. Przepychanka- dziecko w mocnej pozycji na czworakach dorosy prbuje je przesun Straszenie- partnerzy stoj naprzeciwko siebie i poprzez rne gesty prbuj si wzajemnie wystraszy. Paczka- dziecko ley na plecach, mwimy ,eby udawao przyklejone do podogi, partner stara si oderwa je i przewrci na brzuch, dziecko siedzi z mocno podkurczonymi nogami, obejmuje je rkoma, partner prbuje rozerwa paczk. Skaa- dziecko siedzi na pododze, nogi zgite w kolanach, stopy odsunite od siebie , rce mocno poparte na pododze (palce rozoone le powierzchni). Dorosy podchodzi z przodu i prbuje przesun ska. Pocztkowo robi to bardzo delikatnie z czasem prbuje coraz wikszej siy oraz zmienia kierunek napierania (plecy, bark). Przygniatanie- dorosy ley na dziecku w poprzek jego ciaa i zachca je do wyczogania si z pod spodu. Plecy w plecy- partnerzy siedz na pododze opierajc si o siebie plecami prbuj si przepchn. Wizienie- dziecko z podkurczonymi nogami siedzi midzy nogami partnera, ktry mocno obejmuje je rkoma . Dziecko prbuje wydosta si z wizienia. STRUKTURA ZAJ PROWADZONYCH MRR: 1. Zajcia wstpne polegajce na przywitaniu si wszystkich uczestnikw zaj. Wane! kadego uczestnika naley przywita gono wymawiajc jego imi oraz skierowa w jego kierunku wzrok czy ruchy np. towarzyszce piosence z pokazywaniem. 2. Zajcia waciwe : Zabawy wyrabiajce wiadomo wasnego ciaa. Poznanie przestrzeni. wiczenia z wiczenia razem wiczenia przeciwko 3. Zajcia kocowe Relaksacja wiczenia oddechowe, masa ciaa, itp. UWAGI: 1. W zajciach nie musz jednoczenie wystpi wszystkie elementy wymienione w punkcie 2. Mona doskonali dwie lub trzy relacje. W miar postpw ucznia moemy dokada pozostae 3. Istotne dla waciwego przebiegu terapii jest, aby nie rozpoczyna od wicze wymagajcych od dziecka kontaktu wzrokowego z partnerem.