UNIVERZITET U TRAVNIKU EDUKACIJSKI FAKULTET MATEMATIKA I INFORMATIKA

Znaaj motivacije za kolsko uenje

SEMINARSKI RAD iz predmeta: Psiholoki aspekti uenja

Kandidat: Lejla Hadiavdi-Zjajo

Predmetni nastavnik: Dr. sc. Muradif Hajder

Travnik, oktobar 2013.god.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

1.UVOD .............................................................................................................................................3 2.ZNAAJ MOTICACIJE ZA KOLSKO UENEJE ......................................................................................5 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. MOTIVACIJA, UENJE I USPJENOST UENJA ...........................................................................................5 ULOGA MOTIVACIJE U SAMOREGULACIJI UENJA ...................................................................................6 STRUKTURA MOTIVACIJE UENJA ......................................................................................................7 KAKO PREPOZNATI UENIKOV MOTIVACIONI UZORAK? ...........................................................................9 ZATO JE U PODUAVANJU ZNAAJNO DA SE UZME U OBZIR PODRUJE BLIEG MOTIVACIONOG RAZVOJA? ........ 11 ULOGA RODITELJA KOD MOTIVISANJA UENIKA ZA KOLSKO UENJE ........................................................ 12

3.ZAKLJUAK .................................................................................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. LITRATURA ...................................................................................................................................... 16

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

1. UVOD
Dananja kola , a posebno nastava u njoj izloene su kritikama u smislu da je pretjerano rigidna po svojoj unutranjoj organizaciji i negativno tradicionalistika u pogledu modeliranja procesa nastave i uenja. Postojei nastavni rad prilino zaostaje iza stvarnih intelektualnih mogunosti savremenog uenika. Zbog frontalnog rada sa uenicima, znaajno uenikova energija ostaje neiskoritena, uenik se ne moe iskazati individualno te nastavu prati apatino, te gubi motivaciju za uenje, i stjecanjem znanja. Uenje je relativno trajna i progresivna promjena ponaanja pojedinca nastala kao rezultat prethodne aktivnosti. Uenjem se stiu navike,vjetine,usvajaju se znanja i infomacije, drutvena pravila i socijalne norme, razvijaju se interesovanja i motivi, fomiraju se socijalni stavovi, vrijednosti i ideologije, razvijaju se i mijenjaju osobine linosti i jo mnogo toga. Prema Bulaji (1990) motiv se odreuje kao pokreta aktivnosti ili neto to podstie organizam na akciju ili podraava i usmjerava akciju poto se organizam jednom aktivirao. Postoje brojni motivi i podsticaji ovjekove aktivnosti koje je mogue podijeliti u nekoliko vrsta. Prema uriu (1997) to su: a) Po porijeklu mogu biti: uroeni, primarni ili bioloki i steeni, socijalni ili sekundarni b) Po vrsti potreba koje zadovoljavaju : organski i psiholoki c) Po stepenu uvida osobe u svoj motive : svjesni i nesvjesni d) Pema izvoru zadovoljenja potrebe : spoljanji objekat (podsticaj) i unutranja tendencija. Sam proces kretanja, odravanja i usmjeravanja aktivnosti naziva se motivacija. Tu se istie pokretanje organizma na odreenu aktivnost, njeno odravanje i usmjeravanje ka odreenom cilju. Motivacija je znaajan faktor pri aktiviraju sposobnosti i osobina liosti koje uestvuju u uenju. esto ne deluje direktno na uenje, ve indirektno, preko opaajne panje, veeg interesovanja, uloenih napora i vee spremnosti za savlaivanje prepreka koje su na putu ostvarenja cilja uenja. Da je motivacija blisko vezana za rezultate uenja potvruju isrtaivanja uraena na ispitanicima 1984. i 1987. godine. Kod svih ispitanika utvren je visok stepen povezanosti

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

motivacije i kolskog uenja. Sluaoci koji su visoko motivisani za uenje imaju pozitivan stav prema ukupnom nastavnom radu. Oni u svakom radu i organizaciji nastavnog procesa pronalaze vie podsticaja za uenje koje e ih dovesti do eljenog cilja. Zato oni postiu najbolje rezultate u uenju, imaju najmanje primjedbi na organizaciju i realizaciju nastavnog procesa, dok sluaoci koji su manje motivisani, ee pokazuju da su nezadovoljni organizacijom i radom nastavnika i imaju najvie potekoa u uenju. Realno je oekivati da uenici i studenti koji imaju veu motivaciju za uenje postiu bolje rezultate u odnosu na one koji su manje motivisani.Meutim, ne radi se samo o koliini steen ih znanja,ve i o njihovom boljem kvalitetu i istrajnosti. Time se motivacija moe definisati kao kljuni problem uenja i osnovni problem svestranijeg formiranja linosti.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

2. ZNAAJ MOTICACIJE ZA KOLSKO UENEJE

injenica je da uenik u koli ne bira sam kolske predmete i sadraje uenja, niti odreuje tempo uenja, niti u tom procesu sam bira svoje vrnjake (kolske drugove) ni odrasle bez obzira na nabrojano, od njega zahtijeva

(nastavnike, roditelje) za saradnju, ali da se, prema znai da:

kvalitetno znanje, koje moe da ostvari samo ako je dobro motivisan za uenje. To konkretno a) ueniku znanje i uenje predstavljaju vane vrijednosti unutar njegovog sistema vrijednosti, b) uenika interesuje sve to je vezano za uenje, odnosno savladavanje odreenih spretnosti uenja, c) uenik eli da napreduje u svom znanju, odnosno u kompetentnosti uenja, d) uenik smatra da moe kompetentno da uestvuje u procesu uenja i da je u protivnom u stanju da potrai odgovarajuu pomo, e) trenutni uspjesi u uenju, kao i neuspjesi, uenika podstiu na istrajnost u aktivnom ueu u procesu uenja i u ostvarivanju rezultata uenja. 2.1. Motivacija, uenje i uspjenost uenja Pojam motivacija za uenje shvaemo kao posebnu vrstu motivacije, koju uenik svojim ponaanjem ispoljava u procesu kolskog uenja. Motivacija, koja je inae psihiki proces, u obliku razliitih motivacionih elemenata - interesi, atribucije, self-koncept, ciljevi, spoljanji podsticaji, vrednosti... stvara energiju za proces uenja, najprije aktivirajui ga, a potom usmjeravajui ga ka zavretku zadatka uenja, odnosno ka cilju uenja. Ono pak to moe da se vidi iz ponaanja uenika - razmiljanje, emocije i postupanja uenika - nazivamo motivisanost za uenje. Pri tome, vano je shvatiti da se motivacija uvijek deava u ueniku, da je uenik centralni izvor sopstvenog motivacionog djelovanja. Ueniku, dakle, nikako ne moemo dati motivaciju, jer ona u sutini u njemu ve postoji, ali, namijenjenih uenicima u procesu kolovanja, ta se motivacija moe njegovati, dodatno uvrivati, podsticati, ili pak, suprotno, pomou drugaijih motivacionih podsticaja moe se doprinjeti njenom opadanju. Kae se, da se uenici u procesu poduavanja mogu motivisati

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

(doprinosimo njihovoj motivaciji) ili demotivisati (doprinosimo nemotivisanosti) za uenje, odnosno za rad u koli.
Podsticaje ija je namjena da angauju panju uenika za uenje i/ili da je odravaju u toku uenja, u pedagokoj praksi esto nazivamo uvodna motivacija. No, tada mislimo na vaan dio didaktike strukture asa. Te podsticaje sa pedagoko-psiholokog aspekta shvatamo kao podsticanje interesovanja (ta uenika privue uenju ovdje i sada? ) koje kod uenika moe da vodi razvijanju individualnih interesovanja i dugotrajnijoj motivisanosti za uenje (Silvia, 2006). Motivacione podsticaje kojima nastavnici u koli motiviu uenika za uenje podijelit emo u dvije ire grupe: 1 1) didaktiki motivacioni podsticaji ( organizacija okruenja uenja , metode uenja, didaktiki materijal); 2) psiholoki motivacioni podsticaji ( davanje povratnih informacija ueniku u procesu uenja o njegovom uenju i dostignuima; pruanje podrke u uenju; usmeravanje i pruanje pomoi u pravcu uenikovog budueg razvoja).

2.2. Uloga motivacije u samoregulaciji uenja U procesu samoregulacije uenja uenik je, bez obzira na prisustvo eksterne kontrole, odnosno drugih ljudi, aktivan, i to tako to sam - metakognitivno, motivaciono i ponaanjem regulie, odnosno sistematski podeava i usmjerava svoj proces uenja sa ciljem uspjenog ostvarivanja uenja. Istraivanja pokazuju da su samoregulisani uenici visoko unutranje motivaciono usmjereni; da poznaju i tokom svog uenja koriste brojne razliite strategije uenja i da veoma dobro umiju da organizuju okruenje za uenje Ulogu motivacije u procesu samoregulacije uenja blie odreuje Zimmerman (2000a) u svom trostepenom modelu samoregulacijskog uenja: 1) Na stepenu pripreme za uenje, kada se uenik, iskljuivo na osnovu svoje motivacione usmjerenosti (Ciljevi? Eksterni podsticaji? Interesi?...), odluuje za odreeno ponaanje u uenju postavlja sebi ciljeve uenja i shodno tome bira pogodne strategije uenja.
1

Naravno, podjela je vjetaka, u stvarnosti se obje vrste podsticaja stalno pojavljuju istovremeno i na taj nain istovremeno sprovode u stvarnost psiholoka i pedagoki-didaktika naela nastave.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

2) Na stepenu uenja, kada uenik stvarno ui, odnosno primjenjuje razliite strategije uenja, pri emu motivacija ima znaajnu ulogu u odravanju panje za uenje (Selfkoncept?Atribucije? Eksterni podsticaji?...). 3) Na stepenu refleksije poslije uenja, kada uenik vrednuje svoje uenje, doivljava zadovoljstvo rezultatima uenja i na taj nain obrazuje buduu usmjerenost uenja koja moe da bude prilagoena ili odbrambena. Na ovom stepenu motivacija uestvuje u obrazovanju budue usmjerenosti uenja i to tako to ouvava ili mijenja njene pojedinane elemenate, recimo ciljeve, atribucije ili self-koncept.

2.3. Struktura motivacije uenja

Uenik u toku kolovanja stie razliita iskustva u uenju na osnovu kojih postepeno oblikuje svoju motivacionu strukturu. Tu strukturu najpre ine pojedinani elementi motivacije (ciljevi, interesi, vrednosti, self-koncept, atribucije, eksterni podsticaji ili saznanja o sloenosti uenja) koji zatim poinju meusobno da se integriu i da formiraju specifine motivacione regulacije unutranju i spoljanju motivacionu regulaciju i regulaciju ka izbjegavanju uenja i ka neuspjehu . (Tabela 1) Za prve dvije regulacije karakteristino je samoregulaciono uenje, a za treu regulaciju karakteristino je da samoregulacionog uenja i nema. Uenici s regulacijom ka izbjegavanju uenja i ka neuspjehu nemaju nadzor nad sopstvenim uenjem, a u situacijama uenja osjeaju se nemono. Njihovi preovlaujui motivacioni ciljevi usmjereni su ka izbjegavanju neuspjenosti u uenju. Unutranje motivaciono regulisani uenici samosvjesni su u uenju, pokazuju interesovanje za uenje, znanje i uenje za njih predstavljaju vane vrijednosti, sloeniji zadaci za njih predstavljaju interesantne izazove. Eksterno (ili spoljanje) motivaciono regulisani uenici razlikuju se od unutranje mo tivaciono regulisanih uenika po tome to su mnogo vie orijentisani ka ocjenama i drugim oblicima nagraivanja (ocjene i drugi oblici nagraivanja za njih predstavljaju pomo u ostvarivanju uspjenosti u uenju) i visoko su kompetitivni (takmiarski orijentisani) u uenju. Bitno je istai da se motivacione usmjerenosti koje razvija svaki uenik, mada u razliitim intenzitetima, udruuju u specifine kombinacije, sa homogenom strukturom, koje nazivamo motivacioni uzorci. Oni se zatim izraavaju u ponaanju uenika.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

Tabela 1: Sadraji motivacionih regulacija i tipine izjave uenika2

Motivaciona regulacija: Preovlaujui elementi: - spoljanje atribucije za uspjenost uenja, i to je uzrok sluajan srea ili pak nepoznat; IZBjEGAVANJE UENJA I NEMO UENJA u sluaju neuspjenosti unutranja stalna atribucija nesposobnosti i nepoznati uzroci - ciljevi izbjegavanja uenja i socijalne neuspjenosti - spoljanji podsticaji Tipine izjave uenika: Uspjeo sam, jer sam imao sree u pitanjima., Dobro sam pisao, a ne znam zato., Dobio sem negativnu ocenu, jer nisam imao sree., Zaista ne znam, zato nisam uspio., U koli sve zavisi od sree. Uim da mi se drugi ne bi smijali., Uim da ne bi dobio lou ocjenu., Uim da bi poslije mogao da idem na igralite. Domae zadatke radim zato to moram. - ciljevi za ostvarenja i druge oblike nagrada, takmienje i EKSTERNA MOTIVACIONA REGULACIJA socijalno odobravanje - unutranje stalne atribucije za uspjenost uenja - vrijednost je to via ocjena uenja - interes za kolski rad - vrijednost je znanje UNUTRANJA MOTIVACIONA REGULACIJA - zahtijevnost uenja je izazov - unutranje promenljive atribucije za uspjenost - dobar self-koncept uenja - cilj uenja je savladanje spretnosti, odnosno znanje Uim da bi dobio dobru ocjenu., Uim da budem bolji od kolskih drugova., Uim da bi me nastavnik pohvalio. Uspio sam, jer sam pametan. kolske ocjene su pri uenju za mene najvanije. Volim da uim novu nastavnu materiju. Za mene je vano da ono to uim i razumijem. Uivam kada rjeavam teek zadatak. Uspio sam jer sam se dobro spremio. Uspjean sam uenik. Uim da znam.

Pruzeto iz Prirunika za nastavnike i strune saradnike : Motivisanje uenika za kolsko uenje, Mojica Jurievi (2010).

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

2.4. Kako prepoznati uenikov motivacioni uzorak? Uenici mogu da budu veoma razliito motivisani za uenje. Zbog naina uenja svakog uenika ponaosob komponente su kod svakog od njih povezane na drugaiji, njemu svojstven nain, po tzv. karakteristinom motivacionom uzorku. Grupe uenika sa homogenim motivacionim uzorcima su:
a) KOMPETITIVNI UENICI

Uenici ove grupe ue prije svega zbog toga to ele da budu uspjeni u uenju (da dobiju dobre ocjene, nagrade, pohvale), a svoju uspjenost u uenju objanjavaju svojim sposobnostima za uenje.
b) AKTIVNI UENICI

Uenici ove grupe ue prije svega zbog toga to ih uenje, odnosno, materija uenja interesuje, zato to ele da je savladaju i zato to znanje za njih predstavlja znaajnu vrijednost.
c) UENICI NESAMOSVjESNI U UENJU

Uenici ove grupe ue prije svega zbog toga to se plae neuspjeha u uenju i/ ili kanjavanja zbog neuspjeha, te uenjem ele da izbjegnu kanjavanje, a pored toga svjesni su i znaaja znanja i vrijednosti uenja. Zbog toga mnogo ue. Inae, ovi uenici nemaju oseaj nadzora nad svojim uenjem i nad rezultatima uenja.
d) UENICI PASIVNI U UENJU

Uenici ove grupe ue prvenstveno zbog toga to se plae neuspjeha u uenju i/ili kanjavanja zbog neuspjeha i to na ovakav nain ele da izbegnu neuspjeh. Za razliku od grupe nesamosvjesnih uenika ne ispoljavaju elju za dostignuima uenja, a materija uenja i kolsko uenje ne interesuju ih. Broj uenika ove grupe bitno je nii u niim razredima, nego meu starijim uenicima.
e) UENCI NEMOTIVISANI ZA UENJE

Motivacioni uzorak za ovu grupu uenika prisutan je u viim razredima. Uenici ove grupe nisu ni unutranje ni spoljanje motivaciono usmjereni, ne navode ni nedostatak i/ili odsustvo nadzora nad sopstvenim uenjem, ni strah povezan sa uenjem i/ili izbjegavanjem uenja.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

10

Tabela 2: Smjernice za motivisanje uenika sa razliitim motivacionim uzorcima 3

Uenici ove grupe najlake se motiviu tako to im se obezbijedi dovoljno takmiarskih situacija, pri emu je vano da se njihova panja postepeno usmjerava na takmienje sa samim sobom (na posmatranje sopstvenog razvoja u uenju), kao i na druge motivacione inicijatore (npr. na znanje kao vrednost,na razvijanje interesovanja za uenje). Prije svega, potrebno je uiti ih kako da ue (sticanje strategija i navika u uenju) i podsticati formiranje unutranjih promjenljivih atribucija. Uenici ove grupe najlake se motiviu tako to im se obezbijede nastavna podrka pri uenju i zadaci za koje izraavaju naroito interesovanje. Kod njih je vano i podsticanje vrijednosti dostignua, dakle spoljanje motivisanosti (efikasnost), jer e samo tako biti aktivniji i na podrujima za koja inae nisu motivisani, ali na kojima se od njih oekuje motivisanost, odnsno trai aktivnost. Uenici ove grupe najlake se motiviu tako to im se organizuju aktivnosti za koje dobiju povratne informacije o njihovom uenju i dostignuima. Na taj nain jaamo njihov self-koncept (podstiemo razvoj unutranjih promjenljivih atribucija) i time im pomaemo u osvajanju djelotvornih strategija uenja i u obrazovanju ciljeva za uenje na osnovu prepoznatih interesovanja. Uenici ove grupe najlake se motiviu tako to pokuvamo da im omoguimo bezbedno i podsticajno okruenje za uenje u kome, pomou materije koja se ui i pomou aktivnosti, doprinosimo razvoju razliitih motivacionih inicijatora i jaamo njihov self-koncept u uenju. Uenici ove grupe najlake se motiviu tako to u poduavanju polazimo od njihovih intersovanja kojima prilagoavamo razliite aktivnosti u uenju. Korisno je da kod tih uenika podstiemo razvoj cljeva uenja koji su povezani , kako sa doivljavanjem kompetentnosti zbog znanja tako i sa postizanjem dostignua (podstiemo kako unutranju tako i spoljanju motivisanost).

KOMPETITIVNI UENCI

ZA UENJE AKTIVNI UENICI

ZA UENJE NESAMOSVESNI UENICI

ZA UENJE PASIVNI UENICI

ZA UENJE NEMOTIVISANI UENICI

Pruzeto iz Prirunika za nastavnike i strune saradnike : Motivisanje uenika za kolsko uenje, Mojica Jurievi (2010).

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

11

2.5. Zato je u poduavanju znaajno da se uzme u obzir podruje blieg motivacionog razvoja? Zanimivljiv, noviji, prilog pedagokim pristupima na podruju podsticanja motivacije za uenje iznosi Brophy (1999). Smatra da se motivacija za uenje, koja see i preko granica kolskog uenja, moe podstai obezbjeivanjem dva uslova:
1) optimalnim podudaranjem izmeu situacije u uenju i svojstava uenika, i 2) sadrajima uenja i metodama uenja koje su za uenika smislene, odnosno primjerene.

Prvom elementu, vrijednosti dostignua, koji je izvorno vaan u dostizanju uspjeha kod zadataka, odnosno u zadovoljavanju potrebe za dostignuima, moi ili prestiom, Brophy dodaje doivljavanje zadovoljstva zbog ostvarenog razumijevanja pri uenju ili savladavanju spretnosti u uenju. Drugom elementu, unutranjoj vrednosti, odnosno interesu kao zadovoljstvu zbog sopstvene aktivnosti uenja, dodaje estetski vidik doivljavanja. Treem elementu tj. uptrebljivoj vrednosti zadatka za uenikov dalji razvoj u uenju ili za lake ostvarivanje i ostalih, sa zadatkom uenja povezanih ciljeva, autor dodaje osvjeivanje uloge uenja za poboljavanje kvaliteta sopstvenog ivota, odnosno za razvoj sopstvene linosti. Brophy vidi da se optimalne situacije uenja, kojima se podstie unutranja motivaciona usmjerenost uenika, mogu stvarati tako to uitelji uenicima pomau u oblikovanju vrijednosti uenja, odnosno u oblikovanju motivacionih ema za uenje. Te situacije sadre skup kognicija pomou kojih uenik shvata i cijeni smisao svog uenja. Meu pedagokim pristupima koji imaju taj cilj, autor istie tri: 1) modeliranje (engl. modeling) kao socijalno uenje, kojim nastavnik uenicim svojim rijeima i tjelesnim ponaanjem u toku nastave, saoptava svoja razmiljanja o sadrajima uenja i opisuje mi svoje doivljavanje; 2) voenje (engl. coaching), odnosno usmjeravanje uenika u procesu uenja: uputstvima, podsticajima i povratnim informacijama, kako bi uenici doivjeli zadovoljstvo zbog uenja, 3) podravanje (engl. scaffolding) kao podsticanje razvoja uenikovih sposobnosti za oblikovanje vrijednosti uenja i za doivljavanje zadovoljstva zbog uenja i to postepenim prenoenjem odgovornosti za te procese na uenika.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

12

2.6.Uloga roditelja kod motivisanja uenika za kolsko uenje Vano je da nastavnici proaktivno i kreativno planiraju i sprovode odreene aktivnosti kojima podstiu roditeljsku aktivnost iji e cilj biti uticanje na motivisanost uenika za uenje. Na ovaj nain mogue je razvijati partnerski odnos izmeu kole i kue, odnos koji se zasniva na obostranom poverenju i koji pozitivno utie na razvoj dece u pogledu uenja. Aktivnosti koje
nastavnici mogu da preporue roditeljima u cilju podsticanje motivacije za uenje kod njihove djece su sljedee : ohrabrivanje djece i pruanje podrke za kolsko uenje na razliite naine: zajedniko rjeavanje sloenijih zadataka, pregledanje reenja, prikupljanje materijala itd.Ovaj aspekt je posebno znaajan za porodice doseljene iz drugih socijalno-kulturnih okruenja, jer na taj nain jaaju vezu sa novim socijalnim okruenjem (navike, aktivnosti, vrijednosti); obezbjeivanje uslova za intelektualno podsticanje u kui, bilo nabavkom odreenih materijala (knjige, prirunici, raunar), bilo zajednikim posjeivanjem biblioteke ili drugih ustanova. aktivno ukljuivanje roditelja u sadrajno razliite aktivnosti sa decjom, koje decji poruuje da roditelji potuju odreene aktivnosti ( didaktike igre). U svojoj ulozi, kao stimulatori potencijala deteta, nalaze se na podruju budueg (motivacionog) razvoja . podsticanje formiranja konstruktivnih atribucija (unutranjih promjenljivih atribucija) koje, kako uspjehe tako i neuspjehe, pripisuju uenikovom zalaganju za uenje.

20 naina kako pomoi djetetu u koli i uenju: 1) Osigurajte mirno mjesto za uenje. 2) Napravite zajedniki plan vezan za uenje. 3) Nastojite da dijete ima jasan dnevni raspored vrijeme za igru, uenje, jelo, spavanje... 4) Omoguite djetetu odreene izbore vezane uz uenje (npr. koju e zadau napisati prvu, koju drugu). 5) Ne radite umjesto djeteta, radije zadatak podijelite na manje djetetu razumljive dijelove. 6) Uite vau djecu kako da misle, a ne to da misle umjesto prenoenja injenica djetetu, u vaoj svakodnevici omoguite djetetu da sam pomou pitanja i odgovora doe do zakljuka. 7) Dajte djetetu priliku da vas poui onome to je nauilo.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

13

8) Postavljajte djetetu zanimljiva pitanja o gradivu koje ui. Razvijanjem djetetovog interesa, razvijat e se i njegova unutarnja motivacija za uenje. 9) Ohrabrite dijete, strah i anksioznost tete uenju. 10) Potaknite razvoj emocionalnih vjetina vaeg djeteta kako prepoznati i izraziti emocije, kako se nositi s neugodnim osjeajima. 11) Pohvalite djetetov trud. Dijete koje se trudi ima naravno vie mogunosti da doivi uspjeh. 12) Usmjerite dijete da prepozna unutarnje razloge za uspjeh (npr. preokrenite razmiljanje Dobio sam dobru ocjenu jer je kontrolni bio lagan" u Dobio sam dobru ocjenu jer sam se trudio i sve nauio."). 13) Umjesto materijalne nagrade radije koristite nagradu koja ukljuuje zajedniko ugodno druenje (odlazak na izlet i sl.). 14) Ukaite djetetu na rezultate njegova uenja, njegov napredak. Vano je da dijete ui prepoznati rezultate svog truda i uenja. 15) Kao roditelj, pronaite mjeru izmeu pruanja ljubavi, zatite, panje djetetu i postavljanja odreenih roditeljskih zahtjeva, onoga to od djeteta oekujete. 16) Uite i izvan kole pokaite interes za uenje novoga u vaoj svakodnevici. 17) U slobodno vrijeme igrajte drutvene igre koje razvijaju samokontrolu, koncentraciju, miljenje, zakljuivanje. 18) Potaknite djetetovu znatielju, ona je prirodno gorivo za uenje. 19) Omoguite djetetu jednu do dvije, njemu zanimljive izvankolske aktivnosti. 20) Suraujte i redovito komunicirajte s djetetovim nastavnicima.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

14

3. ZAKLJUAK

Slobodno moemo rei da je motivacija fenomen koji u velikoj merji utie na kvalitet osnovnog obrazovanja, posebno matematikog. Motivacija za uenje je stanje kada osoba ima motiv da neto naui. Da bi uenici postigli uspjeh u uenju potrebno je da su zainteresovani, tj. motivisani za rad. Kod motivisanog uenika vei je i misaoni napor, i stepen misaone aktivnosti, i bolja koncentracija, to dovodi do boljih rezultata u uenju. injenica je da je dolo do eksplozije znanja koja se iri savremenim informacionim tehnologijama putem medija. injenica je i da postoji raskorak izmeu tih informacija i onih koje daje kola, i naina na koji ih daje. Za promjene je potrebno znanje i sposobnost, kao i spoznaja uitelja, da uvoenjem promjena dolazi do osvjeenja, ostvaruje se vei stepen produktivnog miljenja, gube se monotonija i abloni, razvija se uenikov interes i intelektualna radoznalost. U nastavi, uenike treba shvatiti kao ravnopravne aktere. Oni moraju biti svjesni da je uiteljima stalo do njih, da su partneri sa jednakim ciljevima i zadacima, ija real izacija je radost i zadovoljstvo nastalo u zajednikom istraivanju i stvaranju, uz obostrano razumijevanje i uvaavanje, kao i ljubav prema uenju i obrazovanju, posebno u koli. Od nastavnika se oekuje da ukljui uenike u nastavni proces, da prihvati njihove ideje i prijedloge, te da ostvare bolju

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

15

saradnju. Razvijanje interesa za kolu i uenje kod uenika postie se uspjenije ako se svi nastavnici zajedniki zalau na svome radnom mjestu (za jedinstvene i povoljne oblike nastave, pravovremene i odmjerene pohvale, radna atmosfera, pomaganje ueniku da razvije sliku o sebi i slino). Interes i motivacija na nastavnom satu ovise u velikoj mjeri o nastavniku, jer nastavnici su tokom vremena postali motivatori. Uspjeh motiviranja ovisi i o tome da li nastavnik u sebi ima dozu kreativnosti. Ima sluajeva kada se rad drugih nastavnika odraava na rad i odravanje interesa uenika na satovima drugog nastvnika/uitelja. Veoma je teko odrati motivaciju uenika na satu nastavnika koji povremeno zapostavlja uenike i odrauje svoj posao tek toliko da bi ga odradio. Posljedice takvog nastavnog sata proteu se kroz due vrijeme a nastavnici toga nisu ni svjesni. S uenicima valjda razvijati aktivnost i uvoditi promjene u nastavnom satu. Mnoga istraivanja i teorije oslanjaju se na samostalno zalaganje uenika. U samim poecima uenikova boravka u koli uenici ne osjeaju potrebu za uenjem. Njih treba voditi, a to je zadaa nastavnika. Nemogue je postii da svaki uenik bude motiviran pa se valja usmjeriti na one s kojima bi mogli postii dobre rezultate. Interes za rad kod uenika moe se razviti samo zajednikim naporima u koli. Jedan ili nekoliko nastavnika ne mogu stanje bitno promijeniti.

Psiholoki aspekti uenja Znaaj motivacije za kolsko uenje

16

LITRATURA
1) uri, ore (1997.): Psihologija i obrazovanje, Sombor: Uiteljski fakultet 2) Grgin, Tomislav ( 2004.): Edukacijska psihologija, Jastrebarsko: Naklada Slap,
3)

Bulaji, Nikola (1990.) : Motivacija za uenje, Vojnoizdavaki i novinski centar,

4) Raki, B. (1977.).:Motivacija i kolsko uenje, Sarajevo: Nastavna biblioteka 5) Mandi, S. (1989.): Motivacija za kolski uspjeh, Zagreb: kolske novine 6) Vidovi V., Rijavec M., Vlahovi-tefi V., Miljkovi D. (2003). Psihologija uenja i pouavanja, Zagreb Internet: 1) http://www.insideout.hr/vijesti/radionice/ucenje-ne-mora-biti-mucenje-individualnitrening-uspjesnog-ucenja-s-lakocom.php 2) http://www.psiholog-rebeka-bulat.hr/index.php/roditeljstvo-i-djeca/item/62-bezmotivacije-ucenje-je-mucenje 3) Prirunik za nastavnike : http://www.scribd.com/doc/79023989/Prirucnik-Motivacija-ZaUcenje 4) Vodi za uenje : http://www.link.co.rs/media/files/vodic-za-ucenje.pdf 5) http://www.vaspsiholog.com/2012/04/da-li-je-motivacija-neophodna-za-ucenje-2/