Κίνημα ΥΠΕΡΒΑΣΗ: Ομαδική Αγωγή κατά των Τραπεζών

ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ 2018
ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΥΠΕΡΒΑΣΗ
ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
ΑΛΦΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΕ, ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ,
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ, FBB-ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΕ, ΤΡΑΠΕΖΑ
PROBANK ΑΕ, ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS ΑΕ, ΝΕΑ PROTON ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΕ,
ΝΕΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΤΕ, ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ, ΑΓΡΟΤΙΚΗ
ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ, ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ, ΤΡΑΠΕΖΑ MILLENIUM BANK
ΑΕ (πρώην NOVA Bank), ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ (ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ
ΕΛΛΑΔΟΣ), CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD (ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ) (πρώην
MARFIN POPULAR BANK PUBLIC CO LTD), ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ
ΚΑΙ ΚΑΤΑ
ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
Κυριάκος Τόμπρας | Λεωνίδας Στάμος | Ευαγγελία Καλδή | Γιώργος Σαρρής
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

Γιώργος Νούλας | Χρήστος Ζώης | Τζένη Στάμου | Γιάννης Κυνηγόπουλος | Γιώργος Βαλέττας | Κωνσταντίνα Ζανιά-
Πλούμη | Παύλος Σαράκης | Αντώνης Βασιλειάδης | Λιλιάνα Κουλουμπή | Στέφανος Τσίπας | Ίριδα Σταθάκου
Μελίνα Μπάχλα | Πάνος Λελιάτσος | Χάρης Καλογερής | Μαρία Διβανίου | Κατερίνα Νικολάκη Κωνσταντίνα Στάικου
| Ελένη Καλιακούδα | Κωνσταντίνα Γεωργούλια | Κατερίνα Ζόγγου | Αλεξάνδρα Φώτη Γεσθημανή Πασσιά | Βασιλεία
Γιαβρούτα | Βασιλική Νταντάκου | Ελπίδα Κεβρεκάκη | Πολυτίμη Πεγέτη | Ελένη Χαβνάφη | Ειρήνη Κυριακάτου
Ευαγγελία Τσάμπαλα | Θεοδώρα Καρτάνου | Νικόλαος Καραμάνης | Διονυσία Γιαννούλη | Αναστασία Ρενιέρη
Κωνσταντίνος Μπαρούτας | Θεοδώρα Σπυροπούλου | Ελευθερία Δασκαλάκη
Αθήνα, Δεκέμβριος 2018

ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ
ΑΘΗΝΩΝ
ΑΓΩΓΗ
ΑΤΟΜΙΚΩΣ, των Μελών του μη κερδοσκοπικού σωματείου με την
επωνυμία «ΥΠΕΡΒΑΣΗ – ΚΙΝΗΜΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΚΑΙ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ» και τον διακριτικό τίτλο «ΚΙΝΗΜΑ
ΥΠΕΡΡΒΑΣΗ», που εδρεύει στην Αθήνα, Αγ. Κωνσταντίνου 2, ΤΚ
10431, ΑΦΜ 997277534, ΔΟΥ Α’ Αθηνών, έχει συσταθεί και
λειτουργεί νόμιμα, δυνάμει της υπ’ αριθ. 431/2013 Απόφασης του
Ειρηνοδικείου Αθηνών (Εκουσία Διαδικασία), έχει καταχωρηθεί με
αύξοντα αριθμό 29909 στο Βιβλίο Σωματείων του Πρωτοδικείου
Αθηνών την 22/01/2014 και εκπροσωπείται νόμιμα από τον
Πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής κ.ο ΚΥΡΙΑΚΟ ΤΟΜΠΡΑ,
κάτοικο Αθηνών, κάτοχο Δ.Α.Τ. με αριθμό Ρ 006521/1993, ήτοι :
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ΜΕΛΗ- ΕΝΑΓΟΝΤΕΣ
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ΕΝΝΟΜΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΕΝΑΓΟΝΤΩΝ :
Α. ΩΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΙ
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
Β. ΩΣ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ : 2
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ :
Γιώργος Νούλας | Χρήστος Ζώης | Τζένη Στάμου | Γιάννης Κυνηγόπουλος | Γιώργος Βαλέττας | Κωνσταντίνα Ζανιά-Πλούμη
Παύλος Σαράκης | Αντώνης Βασιλειάδης | Λιλιάνα Κουλουμπή | Στέφανος Τσίπας | Ίριδα Σταθάκου-Δαρσακλή | Μελίνα Μπάχλα
Πάνος Λελιάτσος | Χάρης Καλογερής | Μαρία Διβανίου | Κατερίνα Νικολάκη Κωνσταντίνα Στάικου | Ελένη Καλιακούδα
Κωνσταντίνα Γεωργούλια | Κατερίνα Ζόγγου | Αλεξάνδρα Φώτη Γεσθημανή Πασσιά | Βασιλεία Γιαβρούτα | Βασιλική Νταντάκου
Ελπίδα Κεβρεκάκη | Πολυτίμη Πεγέτη | Ελένη Χαβνάφη | Ειρήνη Κυριακάτου | Ευαγγελία Τσάμπαλα | Θεοδώρα Καρτάνου
Νικόλαος Καραμάνης | Διονυσία Γιαννούλη | Αναστασία Ρενιέρη | Κωνσταντίνος Μπαρούτας | Θεοδώρα Σπυροπούλου
Ελευθερία Δασκαλάκη | Όλγα Καλκανάκου
ΚΑΤΑ
1. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΑΛΦΑ
ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα (Σταδίου 40), όπως
νόμιμα εκπροσωπείται, τόσο ατομικώς, όσο και ως ειδικής
διαδόχου της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία
«ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.» και της ανώνυμης
τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «CITIBANK INT.Plc».
2. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΕΘΝΙΚΗ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα (Αιόλου
86), όπως νόμιμα εκπροσωπείται, τόσο ατομικώς, όσο και ως
ειδικής διαδόχου των ανωνύμων τραπεζικών εταιρειών με τις
επωνυμίες «FBB-ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.» και
«ΤΡΑΠΕΖΑ PROBANK Α.Ε.».
3. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ

EUROBANK ERGASIAS Α.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα (Όθωνος
8), όπως νόμιμα εκπροσωπείται, τόσο ατομικώς, όσο και ως
ειδικής διαδόχου των ανωνύμων τραπεζικών εταιρειών με τις
επωνυμίες «ΝΕΑ PROTON ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.» και «ΝΕΟ
ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Τ.Ε.».
4. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα (Αμερικής 4), όπως
νόμιμα εκπροσωπείται, τόσο ατομικώς, όσο και ως ειδικής
διαδόχου των ανωνύμων τραπεζικών εταιρειών με τις επωνυμίες
«ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.», «ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.», «ΤΡΑΠΕΖΑ MILLENIUM BANK Α.Ε.» (πρώην
NOVA Bank), «ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ»
(ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ), «CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC
CO LTD (ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ)» (πρώην MARFIN POPULAR
BANK PUBLIC CO LTD), «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΗΜΟΣΙΑ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ».
5. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΓΕΝΙΚΗ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα (Λ.
Μεσογείων 109-111), όπως νόμιμα εκπροσωπείται.
6. Της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ

ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα (Πανεπιστημίου 21),
όπως νόμιμα εκπροσωπείται, που εμπίπτει, εν προκειμένω, στην
δικαιοδοσία του Δικαστηρίου Σας, καθόσον αυτή, δυνάμει των
ΟλΑΠ 01/2006 και ΑΠ 214/2003, διατηρεί τον χαρακτήρα του
νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου ως προς την άσκηση των
τραπεζικών εργασιών της, ήτοι κατά την άσκηση της εμπορικής
της δραστηριότητας και της εν γένει οικονομικής της
πρωτοβουλίας, καθ΄ ον τρόπο αυτή περιγράφεται στο ιστορικό
της αγωγής μας, ήτοι «Κεφάλαιο 1.Γ.4.3, Ο ΔΙΦΥΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ
ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ, «Κεφάλαιο 5Ο , Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ
ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» και «Κεφάλαιο 7ο : ΑΙΤΗΤΙΚΟ».
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Κεφάλαιο 1ο :
Συνοπτική επισκόπηση ουσιωδών όρων Οικονομίας.
1.Α. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
1.Β. ΤΟ ΧΡΗΜΑ
1.Β.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ
1.Β.2 ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
1.B.3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

ΔΑΝΕΙΟΥ
1.Β.4 Ο ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
1.Β.5 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
1.Β.5.1 Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗΣ
1.Β.5.2 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
1.Β.5.2.Α Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ
ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
1.Β.5.2.Β ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
1.Β.6 ΟΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΧΡΗΜΑ, ΟΥΤΕ

ΔΑΝΕΙΑ
1.Β.7 ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ
1.Γ. ΤO ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
1.Γ.1 ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
1.Γ.2 ΤΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ
1.Γ.3 ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
1.Γ.4 ΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

1.Γ.4.1 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΕΚΤ)
1.Γ.4.2 Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΤτΕ)
1.Γ.4.3 Ο ΔΙΦΥΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ
Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
1.Γ.5 ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΟΡΙΟ ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ
1.Γ.6 ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ (Βασιλεία ΙΙ)
1.Γ.7 Η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.
Ο ΑΓΩΓΙΜΟΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ ΜΑΣ
Η ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομικής πρωτοβουλίας των
πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων.
2.Α. ΟΙ ΕΠΙΔΙΚΕΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

2.Α.1 Η ΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ Ν.128/75, ΤΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΚΑΙ Η ΒΑΣΗ
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 365/366 ΗΜΕΡΩΝ ΚΑΙ
ΤΟ Σ.Ε.Π.Ε. ή Σ.Ε.Π.Π.Ε. (ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΤΗΣΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ –
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΤΗΣΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ)
2.Α.2 Η ΣΥΝΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ (5)
ΠΡΩΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ
2.Β. ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ &

ΜΕΓΕΘΩΝ
2.Γ. ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ TOY ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ BLACKROCK
2.Δ. Η ΒΛΑΒΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ (5)
ΠΡΩΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ
Η Εγγύηση της Απόδοσης Καταθέσεων και Επενδύσεων, η
Ενίσχυση της της Κεφαλαιακής Επάρκειας και η Ενίσχυση
της Ρευστότητας των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων.
3.Α. ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΓΓΥΗΣΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

(Τ.Ε.Κ.Ε.)
3.Β. ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ

(Τ.Χ.Σ.)
3.Γ. Η ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ
3.Δ. Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΟΧΗ

ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΤΙΣ ΠΕΝΤΕ (5)
ΠΡΩΤΕΣ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΕΣ
3.Ε. ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
Η Απομείωση των Αξιώσεων από τις Επίδικες Πιστωτικές
Συμβάσεις και το Ανεκκαθάριστο των εξ’ αυτών
Απαιτήσεων.
4.Α. Η ΑΠΟΜΕΙΩΣΗ («ΚΟΥΡΕΜΑ») ΤΩΝ ΑΞΙΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ

ΕΠΙΔΙΚΕΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΟΥΝ
ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ, ΑΛΛΩΣ ΑΞΙΩΣΗ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΥ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΣΕ
ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ (5) ΠΡΩΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ
4.Β. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ «ΚΟΥΡΕΜΑΤΟΣ» ΤΩΝ

ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΔΙΚΕΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ, ΚΑΤΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
4.Γ. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΟΜΕΙΩΣΗΣ («ΚΟΥΡΕΜΑΤΟΣ») ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ
ΤΩΝ ΕΠΙΔΙΚΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
4.Δ. ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ (5) ΠΡΩΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ
ΕΠΙΔΙΚΕΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΚΑΙ
ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΜΕΝΕΣ
Κεφάλαιο 5Ο
Η Ευθύνη της Τράπεζας της Ελλάδος και των Εκπροσώπων
της Τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).
5.1 Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΤτΕ)

5.2 Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΗΣ ΤΡΟΪΚΑ (ΔΝΤ,ΕΕ, ΕΚΤ)
Κεφάλαιο 6ο
ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΑΓΩΓΗΣ
Κεφάλαιο 7ο
ΑΙΤΗΤΙΚΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Συνοπτική επισκόπηση ουσιωδών όρων της Οικονομίας
1.Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κώδικα Φ.Π.Α., Οικονομική Δραστηριότητα,

κατά την έννοια της διάταξης της παραγράφου 1 του άρθρου 3, θεωρείται
οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες του παραγωγού, του εμπόρου ή αυτού
που παρέχει υπηρεσίες.
Ο ως άνω ορισμός της οικονομικής δραστηριότητας, αφορά την
εξατομικευμένη ιδιωτική δραστηριότητα φυσικών και νομικών προσώπων, η
οποία κατά την οικονομική επιστήμη και θεωρία αποτελεί την
μικροοικονομία.
ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑPΤΟ
Ειδικές τελικές και μεταβατικές διατάξεις
ΤΜΗΜΑ Α’
Ειδικές διατάξεις
Άρθρο 106
1. Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του
γενικού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει
την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να
εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής
οικονομίας. Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των
πηγών του εθνικού πλούτου, από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή
υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής
ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών,
νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών.
2. Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να
αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης
αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας.
Ειρήσθω εν παρόδω, η Οικονομική Επιστήμη μελετά, μεταξύ άλλων,

την παραγωγή, τη διανομή και την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών, μέσα
από δύο θεμελιώδεις Οικονομικές Θεωρίες :
1. Τη Μικροοικονομική Θεωρία, που εξετάζει και αναλύει την

εξατομικευμένη οικονομική συμπεριφορά μεμονωμένων φυσικών και
νομικών προσώπων ή ακόμη και μεμονωμένων κοινωνικών και
επαγγελματικών ομάδων, προκειμένου να κατανοήσει τη διαδικασία
λήψης των αποφάσεων με τις οποίες δρουν, στη βάση της αρχής της
σπανιότητας των πόρων που έχουν στη διάθεσή τους και των
επιπτώσεων των αποφάσεων τους στην ατομική τους ευημερία.
Αντικείμενο της μικροοικονομικής ανάλυσης είναι η διαδικασία
λήψεως αποφάσεων των οικονομικών μονάδων, καταναλωτών και
επιχειρήσεων. Μεταξύ άλλων, εξετάζονται η κατανομή των πόρων και
η διανομή του εισοδήματος μεταξύ των οικονομικών μονάδων.
Από την πλευρά των καταναλωτών, εξετάζεται ποια προϊόντα θα
επιλέξουν να καταναλώσουν, σε ποιες ποσότητες και πώς τελικά
προκύπτει η καμπύλη ζήτησης.
Από την πλευρά των επιχειρήσεων, εξετάζεται ποια ποσότητα
προϊόντος θα προσφέρουν για κάθε τιμή και πώς προκύπτει η καμπύλη
προσφοράς.
Οι δυο πλευρές μέσω του μηχανισμού της αγοράς ανταλλάσσουν
αγαθά και υπηρεσίες με χρήμα, που σε συνθήκες τέλειου
ανταγωνισμού διαμορφώνονται η τιμή και η ποσότητα ισορροπίας.
Ο σύγχρονος κλάδος της μικροοικονομίας επεκτείνει την προσέγγιση
αυτή και στις λογικές της συνέπειες, εξετάζοντας ταυτόχρονα κάθε
αγορά για κάθε προϊόν, προκειμένου να κατανοήσει πλήρως τα
πρότυπα κατανάλωσης, παραγωγής και ανταλλαγής στην οικονομία,
σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, εφαρμόζοντας λογικές
απλουστεύσεις που καθιστούν την ανάλυση εύχρηστη, χωρίς να
αλλοιώνουν ουσιωδώς την πραγματικότητα.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο, η μικροοικονομική και η μακροοικονομική
θεωρία ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους, αφού η μικροοικονομική
προσφέρει τη λεπτομερή ανάλυση μιας μόνο άποψης της οικονομικής
συμπεριφοράς, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις της με
την υπόλοιπη οικονομία, προκειμένου να περιορίσει την ανάλυση σε
εξατομικευμένο επίπεδο.
Για παράδειγμα, η μικροοικονομική ανάλυση των μισθών των
Δικαστών δίνει έμφαση στα ειδικότερα χαρακτηριστικά των Δικαστών
και στη δυνατότητα της Πολιτείας να πληρώνει τους μισθούς τους.
Αυτό το επίπεδο ανάλυσης δεν ασχολείται με την αλυσίδα των
έμμεσων οικονομικών επιπτώσεων που θα είχε η αύξηση των μισθών
των Δικαστών στην αγορά ή την εθνική οικονομία.
Όταν η μικροοικονομική ανάλυση δεν εξετάζει αυτές τις έμμεσα
προκαλούμενες επιπτώσεις, τότε ονομάζεται μερική ανάλυση.
Στις περιπτώσεις που οι έμμεσες επιπτώσεις δεν είναι ουσιώδεις, η
μικροοικονομική ανάλυση μπορεί να επικεντρώσει τις προσπάθειές της
στη λεπτομερή εξέταση συγκεκριμένων ομάδων, κλάδων ή
δραστηριοτήτων.
Στις περιπτώσεις όμως που οι έμμεσες επιπτώσεις είναι ουσιώδεις,
τότε επιλέγονται εναλλακτικές, σύνθετες μέθοδοι ανάλυσης.
• David Begg, Εισαγωγή στην οικονομική, Τόμοι 2, Κριτική 2006.

• Τριαντόπουλος Χρ. – Φιλίνης Κ. * Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών
Σπουδών «Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών», Εισαγωγικό
Σεμινάριο στην Οικονομική Θεωρία.
2. Τη Μακροοικονομική Θεωρία, που μελετά και εξετάζει τις

μικροοικονομικές αλληλεπιδράσεις στην οικονομία συνολικά, με
βασικότερα ζητήματα τη σταθεροποίηση και την ανάπτυξη της
οικονομίας.
Αντικείμενό της είναι η οικονομία ως σύνολο, χρησιμοποιώντας
συναθροιστικές μεταβλητές, όπως είναι το επίπεδο του εισοδήματος,
της απασχόλησης, της οικονομικής ανάπτυξης και το γενικό επίπεδο
των τιμών, με τη χρήση των λεγομένων Μακροοικονομικών
Υποδειγμάτων, ήτοι των θεωριών που συνοψίζουν τις σχέσεις μεταξύ
οικονομικών μεταβλητών μέσω μαθηματικών σχέσεων.
Οι μεταβλητές που περιλαμβάνονται στα υποδείγματα διακρίνονται
(α) στις εξωγενείς μεταβλητές, οι οποίες ορίζονται εκτός υποδείγματος
και αποτελούν τις εισροές τους και (β) στις ενδογενείς μεταβλητές, οι
οποίες προκύπτουν από το υπόδειγμα και αποτελούν τις εκροές του.
Η μακροοικονομική θεωρία απλοποιεί τις επιμέρους αναλυτικές
ενότητες, προκειμένου να εξασφαλίσει την εύχρηστη ανάλυση του
συνόλου των επί μέρους αλληλεπιδράσεων της οικονομίας.
Για παράδειγμα, η μακροοικονομική ανάλυση τυπικά δεν ενδιαφέρεται
για τη διάκριση των καταναλωτικών αγαθών σε αυτοκίνητα, ποδήλατα
και τηλεοράσεις και τα αντιμετωπίζει συνολικά ως ένα καλάθι
προϊόντων που το ονομάζει «καταναλωτικά αγαθά», αφού ο σκοπός
της είναι, για παράδειγμα, η ανάλυση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των
αγορών καταναλωτικών αγαθών με τα νοικοκυριά και των
αποφάσεων των επιχειρήσεων για αγορές μηχανημάτων και
επενδύσεις σε κτίρια.
Επειδή οι μακροοικονομικές έννοιες αναφέρονται στην οικονομία ως
σύνολο, απασχολούν συχνότερα την κοινή γνώμη σε σχέση με τις
μικροοικονομικές έννοιες, οι οποίες ενδιαφέρουν περισσότερο αυτούς
που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη κοινωνική ή επαγγελματική ομάδα.
Η Οικονομική Πολιτική κάθε Εθνικής Οικονομίας, αποτελείται από
δύο επί μέρους πολιτικές :
• Τη Δημοσιονομική Πολιτική, που ασκείται από την Κυβέρνηση

μέσω της φορολογίας και των δημοσίων δαπανών και
• Τη Νομισματική Πολιτική, που ασκείται από την Κεντρική
Τράπεζα, ήτοι στην Ελλάδα από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ),
μέσω του ελέγχου της προσφοράς και της ζήτησης χρήματος.
Η Ζήτηση Χρήματος, προσδιορίζεται από τις επιχειρήσεις και τα

νοικοκυριά και είναι συνάρτηση του εισοδήματος και του επιτοκίου.
Η Προσφορά Χρήματος στην Ελλάδα καθορίζεται κατ’

αποκλειστικότητα από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), άμεσα και
έμμεσα.
Άμεσα, μέσω του αποκλειστικού της δικαιώματος να ελέγχει την
κυκλοφορία κερμάτων και τραπεζογραμματίων ευρώ και, έμμεσα, μέσω
των εργαλείων νομισματικής πολιτικής, όπως είναι οι συναλλαγές
ανοιχτής αγοράς, ο καθορισμός των υποχρεωτικών διαθεσίμων των
εμπορικών τραπεζών και του προεξοφλητικού επιτοκίου.
Προκειμένου να αποφευχθούν οι έντονες οικονομικές διακυμάνσεις του

προϊόντος και της απασχόλησης μιας οικονομίας, είναι γνωστό και γενικά
παραδεικτό κατά την οικονομική θεωρία ότι η Κυβέρνηση μπορεί να
ασκήσει Σταθεροποιητική Πολιτική, κυρίως μέσω της Δημοσιονομικής
Πολιτικής και των αυτόματων σταθεροποιητών, όπως για παράδειγμα οι
φόροι και τα επιδόματα ανεργίας.
Έτσι, η Κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και οι Εμπορικές

Τράπεζες γνωρίζουν και, σε κάθε περίπτωση, οφείλουν να
γνωρίζουν ότι όταν μια οικονομία εισέρχεται στη φάση της ύφεσης,
όπως η ελληνική εθνική οικονομία από το 2008 μέχρι και σήμερα,
το εθνικό προϊόν μειώνεται και η ανεργία αυξάνεται.
Στην περίπτωση αυτή, κατά τη μακροοικονομική θεωρία, η Κυβέρνηση
που ασκεί τη δημοσιονομική πολιτική, μπορεί μέσω στοχευμένων
δράσεων, όπως για παράδειγμα αυτού της παροχής επιδομάτων ανεργίας,
να εξασφαλίσει ένα κατώφλι εισοδήματος για τους άνεργους, το οποίο
τονώνει τη συνολική ζήτηση, αποφεύγοντας μια βίαιη και μεγάλη μείωση
του εισοδήματος και της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Επίσης, όταν το συνολικό εισόδημα της οικονομίας, ήτοι το Α.Ε.Π.,
ακολουθεί πτωτική πορεία, η Κυβέρνηση, κατά την οικονομική
θεωρία, στα πλαίσια της δημοσιονομικής πολιτικής, γνωρίζει ή
οφείλει να γνωρίζει ότι πρέπει να μειώνει τα συνολικά φορολογικά
έσοδα και τις επιβαρύνεσεις του δημοσίου, διατηρώντας σταθερό το
διαθέσιμο εισόδημα των φορολογουμένων.
Τα μέτρα Σταθεροποιητικής Πολιτικής που δεν έχουν αυτόματο

χαρακτήρα, συνδέονται πολλές φορές με το γνωστό Πρόβλημα της
Υστέρησης, σύμφωνα με το οποίο η χρονική καθυστέρηση μεταξύ
αντίληψης του προβλήματος από την Κυβέρνηση και την Κεντρική
Τράπεζα και λήψης των ενδεδειγμένων αποφάσεων για την
ενεργοποίηση Σταθεροποιητικών Πολιτικών, με ad hoc παρεμβάσεις
της Κυβέρνησης στη Δημοσιονομική Πολιτική και της Κεντρικής
Τράπεζας στη Νομισματική Πολιτική, ήτοι εν προκειμένω, της
Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), αποτελεί όχι μόνο τροχοπέδη για την
επίλυση του προβλήματος αλλά, αντιθέτως, είναι γνωστό και γενικά
αποδεκτό ότι κατά κανόνα συμβάλει στην επιδείνωσή του.
• David Begg, Εισαγωγή στην οικονομική, Τόμοι 2, Κριτική 2006.

• Τριαντόπουλος Χρ. – Φιλίνης Κ. * Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
«Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών», Εισαγωγικό Σεμινάριο στην
Οικονομική Θεωρία.
Έτσι, κατά το άρθρο 106, παρ. 2 του Συντάγματος, για την εδραίωση
της κοινωνικής ειρήνης, της ευημερίας των πολιτών και την
προστασία του γενικού συμφέροντος, το Κράτος πρέπει να
προγραμματίζει και να συντονίζει την κατά το άρθρο 4, Κωδ. Φ.Π.Α.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την
οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας, ήτοι
του συνόλου αυτής κατά τη μακροοικονομική θεωρία, με την έγκαιρη
και χωρίς υστέρηση άσκηση της ενδεδειγμένης, ανάλογα με την
οικονομική συγκυρία, δημοσιονομικής, νομισματικής και
σταθεροποιητικής πολιτικής, διασφαλίζοντας έτσι τον έλεγχο των
πάσης φύσης ατομικών και συλλογικών μικροοικονομικών
αλληλεπιδράσεων της οικονομικής δραστηριότητας των Πολιτών,
προκειμένου η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία να μην επιτρέπεται
να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης
αξιοπρέπειας ή ΠΡΟΣ ΒΛΑΒΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ και να
συμμορφώνεται με την ουσιαστική νομιμότητα του ΚΡΑΤΟΥΣ
ΔΙΚΑΙΟΥ και με την ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΩΣ
ΑΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΩΣ ΜΕΛΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ, όπως αυτή
ορίζεται στο άρθρο 25 του Συντάγματος.
1.Β. ΤΟ ΧΡΗΜΑ
Η Εθνική Οικονομική Πολιτική, όπως αυτή ασκείται στην Ελλάδα από την
Κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), στα πλαίσια άσκησης της
Δημοσιονομικής και της Νομισματικής Πολιτικής, χρησιμοποιεί, κατά την
επιταγή της Οικονομικής Θεωρίας, ήτοι της Μικροοικονομίας και της
Μακροοικονομίας, ως μέσο υπολογισμού και υποκατάστατο αξίας, μονάδα
υπολογισμού εμπορικής αξίας και αγοραστικής δύναμης, μέσο ανταλλαγής
προϊόντων και υπηρεσιών και πραγματοποίησης των σύγχρονων οικονομικών
συναλλαγών, το ΧΡΗΜΑ.
Η οικονομική θεωρία αναφέρει ότι «……...το χρήμα είναι μια τεχνητή

κοινωνική συμβατικότητα…….» αφού, κατά τον J.K. Galbraith, το
ερώτημα τι είναι χρήμα παραμένει κατ’ αρχήν αναπάντητο ενώ, η
οικονομική θεωρία, έχει ταλαντευθεί στην εκτίμηση του χρήματος σαν αιτίας
ή σαν αποτελέσματος, αιτιατού των οικονομικών καταστάσεων.
• J.K. Galbraith, Money (1995), σσ. 36-37· Π. Μηλιαράκης, Το Νομισματικό

Σύστημα στα πλαίσια του Οικονομικού Δικαίου (1990), σσ. 55 κ.εξ.
Έτσι, επειδή στην οικονομική επιστήμη υπάρχει μια έντονη διαφωνία γύρω
από τον ορισμό του χρήματος, πρέπει να διευκρινιστούν οι ιδιότητες του
χρήματος, ήτοι ποιες ιδιότητες ακριβώς πρέπει να έχει ένα πράγμα για να
ονομαστεί χρήμα και ποιες είναι οι λειτουργίες του χρήματος.
• Μ. Fleming, Νομισματική θεωρία (στα ελληνικά, 1972), σ. 17. Πάντως,

πολλλοί συγγραφείς ομιλούν και για το «οιονεί χρήμα», βλ. σχετικώς Π.Α.
Κιόχος, Γ.Δ. Παπανικολάου, Χρήμα-Πίστη-Τράπεζες (1997), σ. 55.
Χρήμα χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιείται από μια

κοινωνία ως :
1. Νόμιμο και αποδεκτό υποκατάστατο αξίας.

2. Μέσο ανταλλαγής και πραγματοποίησης των οικονομικών
συναλλαγών.
3. Μονάδα υπολογισμού της εμπορικής αξίας προϊόντων και υπηρεσιών
και της αγοραστικής δύναμης των κατόχων του.
4. Μέσο διατήρησης αξίας, μεταφέροντας την αγοραστική δύναμη των
κατόχων του, από το παρόν στο μέλλον.
Οι Βασικές Λειτουργίες του Χρήματος :
α) Μέσο ανταλλαγής
Το χρήμα στη σημερινή του μορφή είναι προϊόν μακρόχρονης εξελικτικής
διαδικασίας που άρχισε από την εποχή των πρωτόγονων κοινωνιών, όταν το
ρόλο του μέσου ανταλλαγής έπαιζαν διάφορα αντικείμενα και κατοικίδια ζώα.
Σύντομα κατανοήθηκε ότι το μέσο ανταλλαγής πρέπει να ικανοποιεί τα εξής
προαπαιτούμενα :
1. Να είναι αποδεκτό από όλα τα μέλη μιας κοινωνίας.
2. Να μην υπόκειται εύκολα σε φθορά και να μην αλλοιώνεται με την
πάροδο του χρόνου.
3. Να μεταφέρεται εύκολα ώστε, σε περίπτωση ανταλλαγής μεγάλης
αξίας, το κόστος μεταφοράς του να μην αποτελεί εμπόδιο.
β) Μονάδα Μέτρησης Αξίας

Το χρήμα αποτελεί κοινό παρονομαστή στη σύγκριση της αξίας των
προϊόντων. Επιτρέπει επίσης τη σύγκριση της κατά μονάδα τιμής των αγαθών
και υπηρεσιών. Έτσι, όταν για παράδειγμα λέμε ότι το αγαθό Χ είναι διπλάσιο
σε αξία αγοράς από το αγαθό Υ που στοιχίζει Ζ ευρώ, εφαρμόζουμε τη χρήση
του χρήματος ως λογιστική μονάδα μέτρησης αξίας των αγαθών.
Προέκταση της λειτουργίας αυτής του χρήματος είναι τη χρήση του για
τον υπολογισμό της αξίας μελλοντικών πληρωμών και χρεών, όπως εν
προκειμένω οι μελλοντικές πληρωμές για την εξόφληση κεφαλαίου και
τόκων των επίδικων δανείων των εδώ εναγόντων ως δανειολήπτες.
Η χρήση αυτή αναφέρεται ως ξεχωριστή λειτουργία πολλές φορές στη
παγκόσμια βιβλιογραφία, λόγω της μεγάλης σημασίας που δίνεται στο
διαχρονικό στοιχείο
οικονομικής συναλλαγής.
Έτσι για παράδειγμα, το χρήμα κάνει δυνατό τον ακριβή προσδιορισμό
του μεγέθους της μελλοντικής παραγωγής.
γ) Μορφή Συσσώρευσης Οικονομικού Πλούτου

Η τρίτη λειτουργία του χρήματος είναι η δυνατότητα που παρέχει στις
οικονομικές μονάδες να διατηρούν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε ρευστή
μορφή.
Τα ρευστά περιουσιακά στοιχεία είναι μια εναλλακτική μορφή διατήρησης
του πραγματικού, μη ανθρώπινου πλούτου του ανθρώπου.
Έτσι, το χρήμα παρέχει τη δυνατότητα στα φυσικά και νομικά
πρόσωπα, όπως εν προκειμένω οι πέντε (05) πρώτες εδώ εναγόμενες
και εκάστη εξ’αυτών, να ρευστοποιούν τα πραγματικά περιουσιακά
στοιχεία τους και να τα διατηρούν σε ρευστή μορφή, για όσο χρονικό
διάστημα θέλουν.
Η λειτουργία αυτή του χρήματος είναι ζωτικής σημασίας για τις οικονομικά
προηγμένες κοινωνίες και παίζει σπουδαίο ρόλο στον καθορισμό της ζήτησης
του
χρήματος.
• Το Βασικό Μακροοικονομικό Μοντέλο: Η Βραχυχρόνια Θεώρηση, σελ.

288 Μέρος ΙIΙ.
ΝΟΜΙΣΜΑ, χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε μέσο γίνεται γενικά δεκτό ως

χρήμα σε ανταλλαγή με εμπορεύματα και υπηρεσίες ή για πληρωμή
χρεών.
Το στοιχείο που αρκεί για να γίνει ένα πράγμα νόμισμα είναι να γίνει αυτό
αποδεκτό από το κοινό στο οποίο απευθύνεται ως τέτοιο, δίνοντάς του τον
χαρακτήρα του μέσου πραγματοποίησης των ανταλλαγών προϊόντων και
υπηρεσιών και των οικονομικών συναλλαγών.
Το ότι αυτή η αποδοχή γίνεται επειδή το νόμισμα υλοποιείται σ’ ένα
αντικείμενο που έχει δική του χρησιμότητα ή επειδή υπάρχει με την έννοια
αυτή συνήθεια ή επειδή το κράτος υποχρεώνει τους πολίτες να το δεχτούν,
δεν έχει καμιά σημασία για τον ορισμό της φύσης και των χαρακτηριστικών
του νομίσματος.
Η εισαγωγή του ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, δηλαδή του κυρίως

νομίσματος, αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία της ανθρωπότητας,
αφού σηματοδοτεί το οριστικό πέρασμα από μια φάση κλειστής, οικιακής
οικονομίας, που βασιζόταν στον αντιπραγματισμό, σε μια νέα εποχή, που
προσανατολίζεται ολοένα και περισσότερο προς τον καταμερισμό της
εργασίας, την ειδίκευση, τις εμπορικές ανταλλαγές και τις οικονομικές
συναλλαγές.
Τα πολιτικά γεγονότα της εποχής μας συνέτριψαν το διώνυμο χαρτονόμισμα -

μέταλλο.
Τα κράτη, για δικές τους ανάγκες, κατέφυγαν όλο και περισσότερο στις
εκδόσεις των κεντρικών τραπεζών τους και, έτσι, οδηγήθηκαν στην
ανάγκη να τις απαλλάξουν από την υποχρέωση να ανταλλάσσουν τα
τραπεζογραμμάτιά τους με χρυσό.
Με την εισαγωγή της ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ γκρεμίστηκε το
παγκόσμιο σύστημα πληρωμών που στηριζόταν στο χρυσό και η κυκλοφορία
των διάφορων νομισμάτων περιορίστηκε στο εσωτερικό των εθνικών
οικονομιών.
Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού κάθε κυβέρνηση έχει τη δύναμη
να επιβάλλει στο εσωτερικό του κράτους οποιοδήποτε νομισματικό σύμβολο,
αλλά δεν μπορεί να πετύχει το ίδιο στο εξωτερικό, όπου δεν είναι σε θέση να
επιβάλλει την εξουσία της.
Η Δραχμή, υπήρξε το εθνικό νόμισμα της Ελλάδος από το 1833.
Η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε με την ίδρυσή της το 1927 κατ’

αποκλειστικότητα το εκδοτικό προνόμιο από την Εθνική Τράπεζα και, μέχρι
την εισαγωγή του ευρώ, εξέδιδε τα τραπεζογραμμάτια σε δραχμές που
κυκλοφορούσαν ως νόμιμο χρήμα στην Ελλάδα.
Η δραχμή έπαψε να είναι το εθνικό νόμισμα της Ελλάδος μετά την
εισαγωγή του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2002.
Στις 28 Φεβρουαρίου 2002, τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα δραχμών
έπαψαν να αποτελούν νόμιμο χρήμα και αντικαταστάθηκαν από
τα τραπεζογραμμάτια ευρώ και τα κέρματα ευρώ.
• ΤτΕ * Σύνδεσμος Ιστοσελίδας :

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Euro/drachma.aspx#ker
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ως χρήμα δεν νοείται μόνο το Χρήμα της

Αναγκαστικής - Νομισματικής Κυκλοφορίας, ήτοι το λεγόμενο
Παραστατικό Χρήμα (Fiat Money), δηλαδή αυτό που εκδίδεται κατ’
αποκλειστικότητα από Κεντρική Τράπεζα και, στην περίπτωση της Ελλάδας,
μπορεί να τίθεται σε κυκλοφορία μόνον από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ),
το οποίο δεν καλύπτεται από αποθεματικό άλλων υλικών, στερείται άμεσα ή
έμμεσα εσωτερικής αξίας και γίνεται υποχρεωτικά αποδεκτό κατά τις
συναλλαγές δυνάμει κυβερνητικών αποφάσεων ή νομοθετικών διατάξεων,
αφού ο ορισμός του χρήματος είναι σήμερα ευρύτερος της
νομισματικής κυκλοφορίας και είναι ρητά και κατηγορηματικά σαφής,
ορισμένος και συγκεκριμένος.
1.Β.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ
Κατά τον Μ. Fleming, στην έννοια του χρήματος περιλαμβάνονται όλα τα

περιουσιακά στοιχεία που είναι γενικώς αποδεκτά ως μέσα πληρωμών.
• Μ. Fleming, Νομισματική θεωρία (στα ελληνικά, 1972), σ. 17. Πάντως,
πολλλοί συγγραφείς ομιλούν και για το «οιονεί χρήμα», βλ. σχετικώς Π.Α.
Κιόχος, Γ.Δ. Παπανικολάου, Χρήμα-Πίστη-Τράπεζες (1997), σ. 55.
Στη γενική αυτή κατεύθυνση της οικονομικής θεωρίας προσχωρεί και η

νομική επιστήμη, καθόσον το σύνολο των συναλλαγών σε διακρατικό και
ιδιωτικό διεθνές ή εσωτερικό επίπεδο, ρυθμίζεται από αυστηρούς
ουσιαστικούς και τυπικούς κανόνες δικαίου, που είναι κανόνες δημόσιας
τάξης.
Έτσι, κατά Π. Μηλιαράκη, (βλ. Το Νομισματικό Σύστημα στα πλαίσια του
Οικονομικού Δικαίου, 1990), ρητά αναφέρεται ότι «……….ανάμεσα στο
Οικονομικό Δίκαιο και την Πολιτική Οικονομία υπάρχει οργανικός-
λειτουργικός» σύνδεσμος……», κατά την αναλογία που διατυπώνει ο Λ.
Θεοχαρόπουλος, (βλ. Φορολογικόν Δίκαιον, 1981), ότι «………….ο
οικονομολόγος δεν γίναται δημοσιονόμος εάν δεν είναι νομικός, ομοίως
όπως ο νομικός δεν θα είναι δημοσιονόμος ειμή εν ω μέτρω θα
εμπλουτισθή με την οικονομικήν επιστήμην………..» και ο Μ.
Στασινόπουλος (βλ. Μαθήματα Δημοσιονομικού Δικαίου, 1966, σελ. 6), ο
οποίος αναφέρει ότι «……….διά την κατανόησιν των κανόνων του
δημοσιονομικού δικαίου απαιτούνται ιδιαίτερα οικονομικαί γνώσεις
........ την οικονομικήν άποψιν ερευνά η Δημοσία Οικονομική, την δε
νομικήν η Νομική Επιστήμη………..».
Έτσι, κατά την οικονομική και τη νομική επιστήμη, την Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), ΧΡΗΜΑ είναι το
σύνολο των Κερμάτων, των Τραπεζογραμματίων και των
Καταθέσεων.
• R. Dornbusch, S. Fischer, Macroeconomics, 1990, ελλ. μτφ. Χρ.

Ανδροβιτσανέας, Κεφ. 11 «Η Κεντρική Τράπεζα, το χρήμα και οι
πιστώσεις».
• ΕΚΤ * Σύνδεσμος Ιστοσελίδας :
http://www.ecb.europa.eu/mopo/strategy/monan/html/index.en.html
Οτιδήποτε άλλο εκτός από τα τρία ανωτέρω, ΔΕΝ ΕΝΑΙ ΧΡΗΜΑ.
Σε ότι αφορά τον αμιγώς οικονομικό χαρακτήρα του χρήματος, μερικές από
τις δυσκολίες του ορισμού του προκύπτουν από τη στενή έννοιά του ως μέσου
πληρωμών, αφού, κέρματα, τραπεζογραμμάτια και καταθέσεις όψεως και
ταμιευτηρίου είναι μέσα πληρωμών, επειδή γίνονται αποδεκτά σε αντάλλαγμα
αγαθών και χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων, ενώ οι καταθέσεις
προθεσμίας που δεν μεταβιβάζονται με επιταγές και, για το λόγο αυτό, δεν
θεωρούνται μέσο πληρωμής, παρά ταύτα, λαμβάνονται επίσης κατά τα
ανωτέρω ως χρήμα.
• Γ. Χουφσμίντ (J. Huffschmid), Πολιτική Οικονομία των
Χρηματιστηριακών Αγορών και Εναλλακτικές Στρατηγικές (στα
ελληνικά, 2006), G. Soros, The New Paradigm for Financial Markets
(2008), σσ. 64 κ.εξ., όπου το κεφάλαιο «The International Banking Crisis
of the 1980s», Π. Μηλιαράκης, Τραπεζικό Δίκαιο (1994), σσ. 58 κ.εξ., Ι.
Βελέντζας, Τραπεζικό Δίκαιο (1992), σσ. 49 κ.εξ., Σ. Ψυχομάνης,
Τραπεζικό Δίκαιο (2001), σσ. 57 κ.εξ., Β. Πανάγος, Χρηματιστήριο,
Τράπεζες, Κεφαλαιαγορές (1990), σσ. 12 κ.εξ., Κ. Στεργιώτης, Χρήμα και
Διεθνές Τραπεζικό Σύστημα (1990), σσ. 111 κ.εξ., Δ. Ζαχαριάδης-Σούρας,
Χρήμα-ΠίστηΤράπεζες (1993), σσ. 49 κ.εξ. και Γ.Σ. Ζερβός, Η Τραπεζική
Πολιτική της ΕΟΚ εν όψει του 1992 (1989), σσ. 29 κ.εξ.
Η μορφή χρήματος από ειδικής ποιότητας χαρτί, με την οποία καλύπτεται ο

κύριος όγκος της νομισματικής κυκλοφορίας, ονομάζεται ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ
όταν εκδίδεται απ’ευθείας από το κράτος και, ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΟ, όταν
εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα που διατηρεί την αποκλειστικότητα του
εκδοτικού προνομίου.
Το ευρώ, όπως άλλωστε και η δραχμή, είναι τραπεζογραμμάτιο, αφού

εκδίδεται μόνον κατόπιν απόφασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
(ΕΚΤ) και τίθεται σε κυκλοφορία από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, τις
αντίστοιχες δηλαδή με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) εκδοτικές τράπεζες
των κρατών μελών της ευρωζώνης και του ευρωσυστήματος.
Στα κέρματα και τα τραπεζογραμμάτια ευρώ, όπως άλλωστε και στα

χαρτονομίσματα, καθώς και στα αντικατασταθέντα από το ευρώ
κέρματα και τραπεζογραμμάτια σε δραχμές, ο νόμος προσδίδει την
ιδιότητα του ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ, ΝΟΜΙΜΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ,
επιβάλλοντας υποχρεωτικά την παραδοχή τους σε νόμιμη εξόφληση
υποχρεώσεων, αφού αυτά γίνονται υποχρεωτικά δεκτά ως νόμιμο μέσο
πληρωμών και πραγματοποίησης οικονομικών συναλλαγών ενώ,
ταυτόχρονα, η ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία, ρητά
απαγορεύει την κυκλοφορία, τη χρήση και την αποδοχή άλλης μορφής
και τύπου νομισμάτων εντός της Ευρωζώνης, ήτοι και της Ελλάδος,
ιδιαίτερα δε αφού στις 28 Φεβρουαρίου 2002, τα τραπεζογραμμάτια και τα
κέρματα δραχμών έπαψαν να αποτελούν νόμιμο χρήμα και
αντικαταστάθηκαν από τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ.
• Κανονισμός 1478/2000 - Κατάργηση της παρέκκλισης της Ελλάδος /
Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων L 167 7/7/2000
• vΕθνικό Σχέδιο Εισαγωγής Τραπεζογραμματίων και Κερμάτων Ευρώ -
Καθορισμός της αμετάκλητης τιμής μετατροπής ευρώ –
δραχμή ‚2000/427/ΕΚ : Απόφαση του Συμβουλίου, της 19ης Ιουνίου
2000, σύμφωνα με το άρθρο 122 παράγραφος 2 της συνθήκης για την
υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος από την Ελλάδα από την 1η
Ιανουαρίου 2001
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είναι η μόνη αρμόδια να εγκρίνει την

έκδοση τραπεζογραμματίων ευρώ από τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες, ενώ η
ευθύνη της παραγωγής, έκδοσης και απόσυρσης από την κυκλοφορία των
τραπεζογραμματίων ευρώ ανήκει, κατ’ αποκλειστικότητα, από κοινού στις
Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των χωρών-μελών της ζώνης του ευρώ.
Τα κέρματα ευρώ εκδίδονται από τα κράτη της ζώνης του ευρώ, σε

ποσότητες που εγκρίνει κάθε χρόνο η ΕΚΤ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συντονίζει όλα τα θέματα που αφορούν στα κέρματα
σε επίπεδο ζώνης του ευρώ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) θέτει σε κυκλοφορία τα

τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ μέσω του τραπεζικού
συστήματος.

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Euro/Notes-coins/default.aspx
Η Ελλάδα εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2001,

σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομίας και
Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN) στο πλαίσιο της Συνόδου
Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία στις 19 και 20 Ιουνίου
2000.
Η ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ μετατροπής της δραχμής σε ευρώ ορίστηκε

ως εξής : 1 ευρώ = 340,750 δραχμές.
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από την 1η Ιανουαρίου 2001 μέρος του
Ευρωσυστήματος, το οποίο αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα (ΕΚΤ) και τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των κρατών-μελών που
έχουν υιοθετήσει το ευρώ.
Την 1η Ιανουαρίου 2002, τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ
τέθηκαν σε κυκλοφορία στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με τα άλλα κράτη-
μέλη της ζώνης του ευρώ.
Η μετάβαση στο ευρώ ολοκληρώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2002.

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Euro/Notes-
coins/transition.aspx#yio
Το σύνολο ΚΕΡΜΑΤΩΝ και ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ συνιστά τη
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ.
Χρήμα όμως, κατά τα ανωτέρω, δεν είναι μόνο η Νομισματική Κυκλοφορία,
ήτοι το σύνολο των κερμάτων και των τραπεζογραμματίων.
ΧΡΗΜΑ, κατά τα ανωτέρω, είναι και οι ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ.
• R. Dornbusch, S. Fischer, Macroeconomics, 1990, ελλ. μτφ. Χρ.

Ανδροβιτσανέας, Κεφ. 11 «Η Κεντρική Τράπεζα, το χρήμα και οι
πιστώσεις».
1.Β.2 ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν. 3746/2009 (ΦΕΚ 27 Α’ 16-2-2009), ως

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ορίζονται τα πιστωτικά υπόλοιπα των κατατεθειμένων σε
λογαριασμούς κεφαλαίων ή τα πιστωτικά υπόλοιπα προσωρινού
χαρακτήρα που προκύπτουν κατά τις συνήθεις τραπεζικές συναλλαγές
και τα οποία το πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να επιστρέψει, βάσει των εφαρ-
μοζόμενων νόμιμων και συμβατικών όρων, καθώς και οι υποχρεώσεις για τις
οποίες το πιστωτικό ίδρυμα έχει εκδώσει παραστατικούς τίτλους.
Στην έννοια των καταθέσεων δεν εμπίπτουν οι συμφωνίες πώλησης με

σύμφωνο επαναγοράς (repos).
Κατά την ΑΠ 1122/2005, η κατάθεση χρημάτων σε Τράπεζα φέρει το

χαρακτήρα Ανώμαλης Παρακαταθήκης και συνεπώς έχει επ΄ αυτής
εφαρμογή η διάταξη του άρθρου 830 παρ. 1 εδ. β΄ του ΑΚ, με την οποία, επί
ανώμαλης παρακαταθήκης, σχετικά με το χρόνο και τον τόπο της απόδοσης
ισχύουν, σε περίπτωση αμφιβολίας, οι διατάξεις για την παρακαταθήκη,
επομένως και η διάταξη ΑΚ 827, κατά την οποία ο θεματοφύλακας, αν ο
παρακαταθέτης απαιτεί το πράγμα, ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΤΟ ΑΠΟΔΩΣΕΙ και αν
ακόμη δεν έχει περάσει η προθεσμία που ορίστηκε για τη φύλαξή του.
Απόδειξη κατάθεσης χρημάτων είναι και το βιβλιάριο κατάθεσης ή άλλο
αντίστοιχο έγγραφο, ανάλογα με το είδος και τον τύπο του τραπεζικού
λογαριασμού, το οποίο εκδίδει η τράπεζα, που εξομοιώνεται με ιδιωτικό
έγγραφο και αποτελεί πλήρη απόδειξη για όσα γεγονότα και πράγματα
αναγράφει.
Επιτρέπεται μόνο ανταπόδειξη κατά της αλήθειας των εγγράφων.
Επομένως κάθε φορά που η Τράπεζα εξοφλεί, ολικώς ή μερικώς, απαίτηση
του καταθέτη που αναφέρεται στο έγγραφο αυτό και σημειώνει επ΄ αυτού την
εξόφληση (ανάληψη) με χειρόγραφη ή μηχανική απεικόνιση, η ευθύνη της
Τράπεζας να αποδώσει στον καταθέτη το ποσό της κατάθεσής του, το οποίο
κατέβαλε σε τρίτο, που πλαστογράφησε την υπογραφή του καταθέτη,
εξαντλείται στον δόλο, ή στη βαριά αμέλεια των οργάνων της. Τέτοια βαριά
αμέλεια υπάρχει και όταν οι προστηθέντες υπάλληλοί της, που συνέταξαν και
εκτέλεσαν το ένταλμα πληρωμής του αναληφθέντος ποσού, δεν προέβησαν σε
διαπίστωση της ταυτοπροσωπίας μεταξύ εκείνου που έκανε την ανάληψη και
του δικαιούχου του λογαριασμού από αδιαφορία για τη διαφύλαξη των
συμφερόντων του τελευταίου.
Η άρνηση της Τράπεζας να αποδώσει στον παρακαταθέτη το χρηματικό ποσό
της κατάθεσης, και αν ακόμα αυτό έχει αναληφθεί από τρίτο με αξιόποινη
πράξη, συνιστά αθέτηση σύμβασης, παρά το ότι μπορεί να απαλλαγεί αυτή
της εν λόγω υποχρέωσής της και όχι αδικοπραξία, δεδομένου ότι στην
περίπτωση παρεμβολής αξιόποινης συμπεριφοράς τρίτου η αδικοπραξία αυτή
γίνεται σε βάρος της Τράπεζας από τον τρίτο και όχι απ΄ αυτήν κατά του
παρακαταθέτη.
Έτσι, οι Τραπεζικές Καταθέσεις :

1. Φέρουν το χαρακτήρα της ανώμαλης παρακαταθήκης, επί της
οποίας, σύμφωνα με το άρθρο 830 παρ. 1 ΑΚ, έχουν εφαρμογή, αφενός η
περί δανείου η διάταξη του άρθρου 806 ΑΚ, κατά την οποία η τράπεζα
αποκτά την κυριότητα των κατατιθέμενων χρημάτων, αφετέρου η
διάταξη του άρθρου 827 ΑΚ, που ορίζει ότι ο θεματοφύλακας, αν ο
παρακαταθέτης απαιτεί το πράγμα, ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΤΟ ΑΠΟΔΩΣΕΙ και
αν ακόμη δεν έχει περάσει η προθεσμία που ορίστηκε για τη φύλαξη
του.
2. Παρακολουθούνται από λογαριασμούς παθητικού στα κατά ΚΒΣ βιβλία
των τραπεζικών ιδρυμάτων, αφού, κατά τα ανωτέρω, συνιστούν
πιστωτικά υπόλοιπα λογαριασμών παθητικού, ήτοι υποχρεώσεις
των τραπεζών προς τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που είναι δικαιούχοι
τους.
3. Εντάσσονται στα χρηµατοοικονοµικά µέσα, όπως αυτά ορίζονται από
τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (IAS 32), επειδή για µεν το πιστωτικό
ίδρυµα που δέχεται την κατάθεση αποτελούν χρηµατοοικονοµικό
στοιχείο υποχρεώσεων, για δε το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κάνει
την κατάθεση αποτελούν χρηµατοοικονοµικό στοιχείο ενεργητικού.
4. Αποτιµώνται στο αναπόσβεστο κόστος, εκτός και αν το πιστωτικό
ίδρυµα ορίσει ότι για κάποια συγκεκριμένη κατηγορία καταθέσεων η
αποτίµηση θα γίνεται στην εύλογη αξία, µε µεταφορά της διαφοράς στα
αποτελέσµατα.
Το Κλαδικό Λογιστικό Τραπεζικό Σχέδιο παρακαλουθεί τις καταθέσεις
στην οµάδα 5, ήτοι ως υποχρεώσεις των τραπεζών προς τους καταθέτες και
τους πάσης φύσης δικαιούχους αυτών και, συγκεκριµένα, µε τέσσερεις
πρωτοβάθµιους λογαριασµούς παθητικού, τους 50, 51, 52 και 53.
• Γεώργιος Κόντος (2007), Λογιστική Τραπεζών και Εταιρειών Leasing &
Factoring, Εκδόσεις ∆ιπλογραφία, σελ 390-391.
• ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ * ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ
ΣΠΟΥ∆ΩΝ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ * ∆ιπλωµατική Εργασία *
ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ALPHA BANK, της ΖΗΚΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
(MAF: 18/10).
Έτσι, ο λογιστικός χειρισμός των Τραπεζικών Καταθέσεων, κατά το
Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των τραπεζών, εντοπίζεται µεθοδολογικά στις
ακόλουθες λογιστικές εγγραφές, σύμφωνα με τις φάσεις που µπορεί να
διέλθει µια κατάθεση :
Με βάση την οικονοµική της λειτουργία, ως Τραπεζική Κατάθεση ορίζεται η
αποδοχή εκ µέρους του τραπεζικού ιδρύματος χρηµάτων από το κοινό, µε
όρους που είτε καθορίζονται εκ των προτέρων από τις τράπεζες, είτε
αποτελούν αντικείµενο διαπραγµάτευσης µεταξύ καταθέτη και τράπεζας.
Μεταξύ των όρων αυτών περιλαµβάνεται κατ’ αρχήν ο χρόνος απόδοσης
των χρηµάτων, αν η κατάθεση είναι έντοκη ή άτοκη και, στην περίπτωση
της εντόκου, το επιτόκιο µε το οποίο θα γίνεται ο εκτοκισµός του κεφαλαίου.

Factoring, Εκδόσεις ∆ιπλογραφία, σελ 385.
• ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ * ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ * ∆ιπλωµατική Εργασία * ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ
ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ALPHA BANK, της ΖΗΚΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
(MAF: 18/10).
Αν τρίτος μετήλθε αξιόποινη πράξη και συνεπεία αυτής πέτυχε την παράδοση
ποσού της κατάθεσης, η αδικοπραξία τελείται εις βάρος της τράπεζας, η
οποία είναι κυρία των χρημάτων και της οποίας η περιουσία βλάπτεται από
την παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του τρίτου, ενώ η εναντίον της
τράπεζας ενοχική αξίωση του καταθέτη από τη σύμβαση της ανώμαλης
παρακατάθεσης παραμένει άθικτη, εφόσον δεν συντρέχει περίπτωση
απαλλαγής της κατά το άρθρο 3 του Ν.Δ. 17.7/13.8.1923 «περί ειδικών
διατάξεων περί ανωνύμων εταιριών».
Ενόψει δε της ΑΠ 830/2003 (ΕλλΔνη 45.176), κατά την οποία είναι αδύνατη
η συνδρομή αξίωσης από σύμβαση και από αδικοπραξία και η ευθύνη της
τράπεζας παραμένει πάντοτε συμβατική, ακόμη και όταν, κατ' εφαρμογή του
άρθρου 3 του ως άνω Ν.Δ., τελεί υπό τον πρόσθετο όρο ότι η απόδοση του
οφειλομένου ποσού οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια των οργάνων της,
αφού λόγω της φύσης του χρήματος ως πράγματος αντικαταστατού και κατά
γένος ορισμένου, δεν νοείται αδυναμία απόδοσης των καταθέσεων λόγω
φθοράς, κλοπής ή υπεξαίρεσης.
Οι Τραπεζικές Καταθέσεις συνιστούν χρήμα, όπως αυτό ορίζεται κατά την

ανάλυση των νομισματικών μεγεθών Μ1, Μ2 και Μ3 από την Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Για τον ακριβή ορισμό της κρατούσας έννοιας του χρήματος και του τι
ακριβώς συνιστά χρήμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) λαμβάνει
ένα σύνολο επιλεγμένων βασικών μεγεθών, ήτοι τα ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΑ
ΜΕΓΕΘΗ Μ1, Μ2 και Μ3.
Το Μ1 ορίζεται ως το άθροισμα του νομίσματος σε κυκλοφορία (κέρματα +
τραπεζογραμμάτια) και των καταθέσεων διάρκειας μίας ημέρας, ήτοι των
Καταθέσεων Όψεως, Ταμιευτηρίου, σε Τρεχούμενο Λογαριασμό, καθώς
επίσης και των , , σε Κοινό Λογαριασμό, Συναλλάγματος και των Καταθέσεων
σε Επιχειρηματικούς Λογαριασμούς e-banking.
Το M2 περιλαμβάνει το Μ1, τις προθεσμιακές καταθέσεις με συμφωνημένη
διάρκεια έως δύο ετών και τις καταθέσεις υπό προειδοποίηση εξαργύρωσης
έως τριών μηνών.
Το M3 περιλαμβάνει το M2, τις συμφωνίες επαναγοράς, τα μερίδια αμοιβαίων
κεφαλαίων της αγοράς χρήματος και τα χρεόγραφα διάρκειας έως και δύο
ετών.
http://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/facts/monpol/html/mp_006.el.html
• ΕΚΤ * Ακριβής Μετάφραση Πίνακα Συνδέσμου Ιστοσελίδας :

Η ανάλυση του ευρέος νομισματικού μεγέθους Μ3 εξετάζεται από μέσο-

μακροπρόθεσμη προοπτική και χρησιμοποιείται από την ΕΚΤ για να
υπενθυμίζει στις κεντρικές τράπεζες, όπως εν προκειμένω στην Τράπεζα της
Ελλάδος (ΤτΕ), τη θεμελιώδη αρχή ότι, όταν αναλαμβάνουν δράση για την
αντιμετώπιση των εκάστοτε οικονομικών εξελίξεων, δεν πρέπει ποτέ να
παραβλέπουν το γεγονός ότι, σε αρκετά μακροχρόνιους ορίζοντες, ο ρυθμός
μεταβολής της ποσότητας χρήματος πρέπει να είναι συμβατός με τον στόχο
της σταθερότητας των τιμών.
Ο μέσο-μακροπρόθεσμος χαρακτήρας της νομισματικής προοπτικής
υποδηλώνει επίσης ότι δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των
βραχυπρόθεσμων νομισματικών εξελίξεων και των αποφάσεων
νομισματικής πολιτικής.
Μια τέτοια ανάλυση συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς
του νομισματικού μεγέθους Μ3, ενώ δίνει και μια ευρύτερη εικόνα των
συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία και των συνεπειών τους όσον αφορά
τους κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιμών.
Η ανάλυση των επί μέρους μεγεθών του Χρήματος και των Χορηγήσεων
παρέχει έγκαιρη πληροφόρηση για επικείμενη χρηματοπιστωτική
αστάθεια, όπως εν προκειμένω στην περίπτωση της Ελλάδος από το έτος
2008 μέχρι και σήμερα.
Οι πληροφορίες αυτές έχουν σημασία για τη νομισματική πολιτική, επειδή η
εμφάνιση χρηματοπιστωτικών ανισορροπιών ή η υπερβολική αύξηση των
τιμών των περιουσιακών στοιχείων λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για
την οικονομική δραστηριότητα και, σε τελική ανάλυση, για τις τιμές
μεσοπρόθεσμα.

http://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/facts/monpol/html/mp_006.el.h
tml
1.B.3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΔΑΝΕΙΟΥ
Δάνειο είναι η σύμβαση κατά την οποία ο ένας από τους συμβαλλόμενους
(δανειστής) μεταβιβάζει στον άλλο συμβαλλόμενο (οφειλέτη) κατά κυριότητα
χρήματα ή άλλα αντικαταστατά πράγματα, ο δε οφειλέτης υποχρεούται να
επιστρέψει στον δανειστή πράγματα της ίδιας ποσότητας και ποιότητας
(άρθρο 806 Α.Κ.).
Έτσι, αντικείμενο του δανείου μπορεί να είναι μόνο τα χρήματα ή άλλα
αντικαταστά πράγματα, των οποίων η κυριότητα μεταβιβάστηκε στον
οφειλέτη (Εφ. Αιγ. 76/1980, Α.Π. 660/1979).
Το αντικείμενο του δανείου πρέπει να έχει οικονομική αξία. Δεν είναι
απαραίτητο το πράγμα να είναι αναλωτό (Ειρ. Αργ. 1581/1969), ούτε
ενδιαφέρει ο σκοπός για τον οποίο πρόκεται να χρησιμοποιηθεί το δάνεισμα
(Α.Π. 80/1938), αφού ο σκοπός του δανείου ποικίλλει. Συνήθως, για τον
οφειλέτη αποτελεί άρση μιάς προσωρινής οικονομικής ανάγκης, ενώ, για τον
δανειστή, όταν το δάνειο συμφωνείται έντοκο, αποτελεί μία επωφελή
τοποθέτηση κεφαλαίου.
Η σύμβαση του δανείου έχει τα εξής χαρακτηριστικά :
1. Είναι σύμβαση παραδοτική και κατατάσσεται στις λεγόμενες

«παραδοτικές» (re) συμβάσεις, καθόσον, για την κατάρτιση της
σύμβασης αυτής δεν αρκεί μόνο συμφωνία των συμβαλλόμενων,
αλλά απαιτείται και παράδοση του πράγματος στον οφειλέτη.
2. Είναι σύμβαση άτυπη, δηλαδή, είναι σύμβαση, για την οποία δεν
απαιτείται έγγραφος τύπος (Εφ. Θεσ. 407/1980).
3. Είναι σύμβαση αιτιώδης, με την έννοια, ότι το κύρος της εξαρτάται
από την ύπαρξη και τη νομιμότητα της αιτίας, που είναι η πρόθεση
δανεισμού (Φορ. Πρωτ. Ρόδου 6/1966).
4. Είναι σύμβαση ενοχική και υποσχετική, αφού ο ένας από τους

συμβαλλόμενους (δανειστής) μεταβιβάζει την κυριότητα
αντικαταστατών πραγμάτων στον άλλο (οφειλέτη), για την
απόδοση άλλων πραγμάτων της ίδιας ποσότητας και ποιότητας.
5. Είναι σύμβαση διαρκής.
6. Είναι σύμβαση συναινετική, επειδή, για την κατάρτιση αυτού

αρκεί η συμφωνία των μερών, η, δε, μεταβίβαση αυτού γίνεται στα
πλαίσια της ήδη καταρτισμένης σύμβασης.
7. Είναι σύμβαση ετεροβαρής, καθόσον γεννά υποχρέωση μόνο για

τον οφειλέτη, και δη, για απόδοση άλλων πραγμάτων της ίδιας
ποσότητας και ποιότητας (Α.Π. 569/1958, Εφ. Αθ. 161/1962,
419/1970). Τούτο ισχύει στην περίπτωση που το δάνειο είναι
άτοκο. Εάν όμως το δάνειο είναι έντοκο, τότε η σύμβαση του
δανείου είναι σύμβαση αμφοτεροβαρής, του τόκου επέχοντος
θέση ανταλλάγματος (αντιπαροχής).
8. Το δάνειο και, ειδικότερα, το χρηματικό δάνειο, είναι πάντοτε

πιστωτική σύμβαση (Φορ. Πρ. Ροδ. 6/1966).
9. Το δάνειο διαφέρει από το χρησιδάνειο αφού, σε αντίθεση με το

δάνειο, στο χρησιδάνειο δεν μεταβιβάζεται η κυριότητα του
πράγματος, αλλά παραχωρείται μόνο η χρήση αυτού.
10. Το δάνειο διαφέρει από την ανώμαλη παρακαταθήκη στο ότι

επί δανείου προέχει το συμφέρον του οφειλέτη, που είναι η
χρησιμοποίηση του δανείσματος, σε αντίθεση με την ανώμαλη
παρακαταθήκη, όπως εν προκειμένω η τραπεζική κατάθεση, στην
οποία προέχει το συμφέρον του παρακαταθέτη (δανειστή), που
είναι η ασφαλής φύλαξη των κατατιθέμενων πραγμάτων.
11. Το δάνειο μπορεί να ασφαλισθεί, διά της παροχής στον δανειστή

οποιασδήποτε ασφάλειας, εμπράγματης ή μη. Εξαιρετικά, επί
δανείου είναι ανεπίτρεπτη η συνομολόγηση ποινικής ρήτρας
(Εφ. Θεσ. 97/1961).
12. Οι αξιώσεις από δάνειο υπόκεινται στη γενική εικοσαετή
παραγραφή του άρθρου 249 ΑΚ.
Κατά τις διατάξεις των άρθρων 250, περ. 15 και 253 ΑΚ. ο χρόνος
παραγραφής των τόκων και των χρεολύτρων είναι πενταετής
και αρχίζει με τη λήξη του έτους, εντός του οποίου γεννήθηκε η
αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική της επιδίωξη.
Χρεόλυτρο κατά την έννοια του δεύτερου των άρθρων τούτων,
είναι το αποδιδόμενο μέρος του οφειλομένου κεφαλαίου, το οποίο
καταβάλλεται, είτε χωριστά, είτε κατόπιν άθροισης και των τόκων,
οπότε σχηματίζεται το Τοκοχρεόλυτρο.
Όταν ο δανειστής έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με τους όρους της
δανειακής σύμβασης, να την καταγγείλει πρόωρα, αν δεν
πληρωθούν οι δόσεις, τότε όλες οι οφειλόμενες περιοδικές δόσεις
του δανείου, που αφορούν χρεόλυτρο ή τοκοχρεόλυτρο ή τόκο,
γίνονται απαιτητές.
Με την καταγγελία η σύμβαση του δανείου λύεται και επομένως
ενεργοποιείται ο συμβατικός όρος που παρέχει στο δανειστή το
δικαίωμα να αξιώσει την άμεση πληρωμή από τον οφειλέτη
ολοκλήρου του οφειλομένου κεφαλαίου, καθώς και τους τόκους
υπερημερίας από την καταγγελία.
Το δάνειο συνεπώς είναι τοκοχρεωλυτικό, με την έννοια ότι έχει
συνομολογηθεί η εξόφληση του με την καταβολή είτε χρεολύτρων
και τόκων χωριστά, είτε ενιαίων τοκοχρεολύτρων, υπό την αίρεση
της εμπρόθεσμης και προσήκουσας καταβολής των δόσεων.
Μόνον όμως όταν η αίρεση πληρωθεί και καταγγελθεί το δάνειο δεν
οφείλονται πλέον δόσεις, αλλά ολόκληρο το μέχρι τότε ανεξόφλητο
κεφάλαιο και η αξίωση του δανειστή προς απόδοση του δανείου
υπόκειται στη συνήθη εικοσαετή παραγραφή, ενώ αν δεν γίνει
καταγγελία, η αξίωση των περιοδικών δόσεων, αφού αυτές
διατηρούν την αυθυπαρξία τους, υπόκειται στην πενταετή
παραγραφή (Α.Π. 747, 751/2012, 1455/2007, Α.Π. 637/1997, δημ. σε
ΤΝΠ της Νόμος).
13. Το δάνειο, ανάλογα με την ιδιότητα των συμβαλλόμενων, υπόκειται

σε αναλογικό τέλος χαρτοσήμου σύμφωνα με τις διατάξεις των
άρθρων 13 παρ. 1α ή 15 παρ. 1α του Κώδικα Χαρτοσήμου,
αντίστοιχα.
Εξαιρετικά, το τέλος χαρτοσήμου δεν οφείλεται, στις περιπτώσεις
που με διάταξη νόμου προβλέπεται απαλλαγή από το τέλος
χαρτοσήμου.
• ΔΕΛΤΙΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ, ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ
ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, Έτος 60ο, Tόμος 60ος,
Aριθ. 1352, Β' Δεκαπενθήμερο ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2006
Η δανειακή σύμβαση, ως διαρκής ενοχική σχέση, συνεπάγεται μία

μακρόχρονη συμβατική δέσμευση για τον καταναλωτή. Για το λόγο αυτό,
πολλές από τις διατάξεις του δικαίου της προστασίας των οικονομικών
συμφερόντων του καταναλωτή αναφέρονται στις υποχρεώσεις παροχής
επαρκούς πληροφόρησης εκ μέρους του προμηθευτή, ήτοι των τραπεζών.
Η πληροφόρηση αυτή πρέπει να διαφοροποιείται ιδίως ανάλογα

µε το είδος της συναλλαγής (συνήθης ή ασυνήθης), το στάδιο στο οποίο
βρίσκεται (προσυµβατικά, κατά τη σύναψη και κατά τη διάρκεια της
σύμβασης) και τον τρόπο µε τον οποίο πραγματοποιείται (με φυσική επαφή,
με διαμεσολάβηση ή εξ αποστάσεως).
Οι τράπεζες, προκειμένου να ανταποκριθούν στη μαζική προσφορά

υπηρεσιών, στο πλαίσιο της ορθολογικής οργάνωσης για την οικονομικότερη
και πρακτικότερη συναλλακτική διαδικασία, χρησιμοποιούν τους Γενικούς
Όρους Συναλλαγών, τους γνωστούς και ως ΓΟΣ. Πρόκειται για τα κοινώς
λεγόμενα «ψιλά γράμματα» στις συμβάσεις, τα οποία είναι στην ουσία
προδιατυπωμένοι στερεότυποι συμβατικοί όροι, που προορίζονται να
διέπουν γενικά και ενιαία όλες τις συναπτόμενες από την τράπεζα
συμβάσεις.
Ο καταναλωτής των τραπεζικών συναλλαγών που καλείται να

υπογράψει μία τραπεζική σύμβαση, υποχρεώνεται να αποδεχτεί τους ΓΟΣ
της σύμβασης ως αναπόσπαστο μέρος αυτής, χωρίς όμως να έχει
περιθώρια διαπραγματευτικών ελιγμών. Έτσι, η μόνη ευχέρεια που
διαθέτει είναι να δεχθεί ή να μη δεχθεί να υπογράψει τη σύμβαση.
Οι τραπεζικές δανειακές συμβάσεις αποτελούν κατ’ ουσία

Συμβάσεις Προσχώρησης, στις οποίες ο καταναλωτής που «προσχωρεί»
βρίσκεται εκ των πραγμάτων σε μειονεκτική θέση έναντι της συμβαλλόμενης
με αυτόν τράπεζας, καθώς προβαίνει στην κατάρτιση της σύμβασης
στερημένος από δυνατότητες ελεύθερης δικαιοπρακτικής αυτοδιάθεσης ως
προς τη διαμόρφωση τους. Στην πραγματικότητα δηλαδή, τα θεωρητικά
ελευθέρως συμβαλλόμενα μέρη έχουν άνιση οικονομική και
διαπραγματευτική ελευθερία.
Οι γενικές διατάξεις του ν. 2251/1994, όπως αυτός τροποποιήθηκε με
το ν. 3587/2007, για την προστασία του καταναλωτή, έχουν ακριβώς ως
σκοπό την αποκατάσταση της προαναφερθείσας συμβατικής
ανισορροπίας. Για το λόγο αυτό, εστιάζουν κατά πρώτον στην καθιέρωση
απαγόρευσης των καταχρηστικών ΓΟΣ, δηλαδή των όρων εκείνων που
έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της συμβατικής ισορροπίας
ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μερών. Ταυτόχρονα,
επιδιώκεται η κατοχύρωση ορισμένων κρίσιμων για τη λειτουργία της
συναλλακτικής σχέσης δικαιωμάτων του καταναλωτή ανά κατηγορία
συμβάσεων, όπως η ερμηνεία ασαφών γενικών όρων των συναλλαγών εν
αμφιβολία προς το συμφέρον του καταναλωτή, το δικαίωμα πρόωρης
αποπληρωμής ή το δικαίωμα υπαναχώρησης.
Ο καταναλωτής προστατεύεται από την ισχύουσα νομοθεσία έναντι

των καταχρηστικών όρων των συμβάσεων, αφού ορίζεται ότι
καταχρηστικοί είναι οι όροι που έχουν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική
διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των
συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή και δεν έχουν αποτελέσει
προϊόν διαπραγμάτευσης.
Συγκεκριμένα, οι Καταχρηστικοί Όροι ρυθμίζονται από το άρθρο 2

του ν. 2251/94 ‘Προστασία των καταναλωτών’ (ΦΕΚ 191 Α’/1994), όπως
αυτό έχει τροποποιηθεί από το άρθρο 10, παρ. 24 του ν.2741/1999 (ΦΕΚ 199
Α’/1999), με το οποίο επήλθε η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας προς
την Οδηγία 93/13 ΕΟΚ/5-4-93 σχετικά με τους καταχρηστικούς όρους των
συμβάσεων και όπως ισχύει σήμερα, κατόπιν της τροποποίησης που επήλθε
με το ν. 3587/2007 (ΦΕΚ Α΄ 152/10.07.2002). Σημαντικά επίσης
νομοθετήματα αποτελούν οι ειδικές διατάξεις της ΚΥΑ Φ1-983/7.3.91,
σχετικά με την καταναλωτική πίστη και την εναρμόνιση με την Οδηγία
87/102/ΕΟΚ της 22.12.1986, όπως αυτή τροποποιήθηκε από την Οδηγία
90/88/ΕΟΚ της 22.2.1990 (ΦΕΚ Β΄172/21.3.1991), της ΠΔ/ΤΕ 2501/2002
σχετικά με την ενημέρωση των συναλλασσομένων με τα πιστωτικά ιδρύματα
για τους όρους που διέπουν τις συναλλαγές τους (ΦΕΚ Α΄ 277/18.11.2002),
όπως αυτή τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τη νεότερη απόφαση της
Επιτροπής Τραπεζικών και Πιστωτικών Θεμάτων 234/11.12.2006 (ΦΕΚ Β΄
1872/2006), της ΚΥΑ Ζ1-178/13.02.2001 για τις συναλλαγές που γίνονται με
κάρτες, προς εναρμόνιση με τις διατάξεις της Σύστασης Συνήγορος του
Καταναλωτή 97/489/ΕΚ της Επιτροπής της 30ης Ιουλίου 1997 «σχετικά με
τις συναλλαγές που γίνονται με μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής και ιδίως όσον
αφορά τις σχέσεις μεταξύ του εκδότη και του κατόχου» (ΦΕΚ Β΄
255/09.03.2001) και του Κώδικα Τραπεζικής Δεοντολογίας της Ένωσης
Ελληνικών Τραπεζών του 1997.
Στους ΓΟΣ των δανειακών συμβάσεων προβλέπονται πολύ σημαντικοί

όροι, τόσο για τον καταναλωτή-δανειολήπτη όσο και για τον εγγυητή του
δανείου, οι οποίοι τους αγνοούν, καθόσον αυτοί, στερούμενοι τις απαραίτητες
ειδικές γνώσεις, τις οποίες δεν διαθέτουν ούτε οι τραπεζικοί υπάλληλοι που
εργάζονται στις χορηγήσεις πιστώσεων, ακόμη και όταν τους διαβάζουν,
αδυνατούν σε κάθε περίπτωση να τους κατανοήσουν.
Οι πιο σημαντικοί από αυτούς τους όρους είναι οι ακόλουθοι :
• επιβάρυνση με έξοδα διαχείρισης,

• ποινές για την προεξόφληση δανείου και την πρόωρη λύση της
σύμβασης,
• όροι για τον ανατοκισμό των τόκων,
• τρόπος υπολογισμού των τόκων του δανείου με βάση το ημερολογιακό
έτος,
• επιβαρύνσεις στη δυνατότητα ελάχιστης καταβολής στις δόσεις και
• προσδιορισμός απεριόριστης ευθύνης του εγγυητή και παραίτησής του
από προβλεπόμενες εκ του νόμου ενστάσεις που θα μπορούσε να
προβάλλει κατά της τράπεζας.
Τα ελληνικά Δικαστήρια, εξετάζοντας αγωγές που φέρονται ενώπιόν

τους, προβαίνουν στον έλεγχο της καταχρηστικότητας ΓΟΣ σε δανειακές
συμβάσεις τραπεζών, οι οποίοι διαταράσσουν σημαντικά και σε βάρος
του καταναλωτή την ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που
απορρέουν από αυτές, κυρίως λόγω παραβάσεων των υποχρεώσεων
σαφήνειας και διαφάνειας ως προς τις επαγόμενες για τον καταναλωτή
οικονομικές επιβαρύνσεις, οι οποίες επιβάλλονται δίχως τον εκ των προτέρων
καθορισμό ειδικών και ευλόγων για τον καταναλωτή κριτηρίων (ΑΠ
1219/2001).
Αποτέλεσμα του προαναφερόμενου ελέγχου είναι η κήρυξη των

όρων αυτών ως καταχρηστικών και άκυρων.
Συνεπώς, κατά τα ανωτέρω, πριν από τη λήψη οποιασδήποτε

απόφασης δανεισμού, ιδιαίτερα όταν η έγκριση γίνεται με συνοπτικές
διαδικασίες, ο καταναλωτής έχει το δικαίωμα να ζητά αντίγραφο της
προς υπογραφή δανειακής σύμβασης, ώστε να συγκρίνει, με την βοήθεια
εξειδικευμένου ανεξάρτητου συμβούλου, δικηγόρου ή/και λογιστή, όλους τους
όρους και τις παραμέτρους της σε σχέση με τις λοιπές προσφορές που
υπάρχουν στην αγορά, όπως είδος και Ενημέρωση του Καταναλωτή για τα
τραπεζικά δάνεια, ύψος επιτοκίου, διάρκεια, λοιπά κόστη, συνολικές
επιβαρύνσεις και έξοδα, έξοδα φακέλου, αμοιβές δικηγόρων, εκτιμητών,
εγγραφής προσημείωσης και κόστος ασφάλισης ακινήτου.
• Γιάννης Δ. Αδαμόπουλος, Ενημέρωση του Καταναλωτή για τα Τραπεζικά

Δάνεια, Συνήγορος του Καταναλωτή, Ιούλιος 2007
Σύμφωνα με όλα τα ανωτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 806 ΑΚ,

συνάγεται ότι για τη σύναψη τραπεζικής δανειακής σύμβασης, απαιτείται να
υπάρχει καταρτισμένη σύμβαση κατά τους όρους των άρθρων 185-195 ΑΚ
και μεταβίβαση της κυριότητας των χρημάτων που συνιστούν το
δάνεισμα, από την τράπεζα, στον οφειλέτη - δανειολήπτη. Έτσι, η
μεταβίβαση στον οφειλέτη - δανειολήπτη της κυριότητας τού χρηματικού
δανείσματος που είναι το αντικείμενο του δανείου ή, έστω, η περιέλευση και η
ενσωμάτωση αυτού στην περιουσία του, αποτελεί προϋπόθεση για την
υπαγωγή της τραπεζικής δανειακής σύμβασης στις διατάξεις του
άρθρου 806 ΑΚ. Επειδή δε με το άρθρο 1034 ΑΚ, για τη μεταβίβαση της
κυριότητας κινητού, επομένως και χρήματος, απαιτείται παράδοση της νομής
του, από τον κύριο, σε αυτόν που την αποκτά και συμφωνία των δύο ότι
μετατίθεται η κυριότητά του, εν προκειμένω, για την μεταβίβαση στον
οφειλέτη – δανειολήπτη της κυριότητας του χρηματικού δανείσματος,
όπως αυτό ορίζεται από την ΕΚΤ και την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), υπό την
έννοια των νομισματικών μεγεθών Μ1, Μ2 και Μ3, απαιτείται η παράδοση,
από την τράπεζα, στον οφειλέτη - δανειολήπτη, της νομής του
νομισματικού μεγέθους που συνιστά το χρηματικό δάνεισμα που
αποτελεί το αντικείμενο της τραπεζικής δανειακής σύμβασης.
Όμως, κατά τα ανωτέρω, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα λειτουργεί

ως τραπεζικό σύστημα κλασματικών αποθεμάτων, κατά το οποίο τα
ρευστά διαθέσιμα που συνιστούν τα τραπεζικά αποθέματα, είναι μόνον
ένα κλάσμα που συνιστά το ποσοστό αποθεματικών της συνολικής
ποσότητας των καταθέσεων στις εμπορικές τράπεζες, το λεγόμενο
κλασματικό απόθεμα (βλ. 1.Β.4. Ο ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ). Και, επειδή, ακόμη, οι
τραπεζικές καταθέσεις, θεωρείται καλόπιστα ότι συνιστούν χρήμα στο
σύνολό τους, δηλαδή ακόμη και για το μέρος αυτών που δεν συγκροτείται
από το χρήμα των κερμάτων και των τραπεζογραμματίων, κατά το
νομισματικό μέγεθος Μ1, και των καταθέσεων του νομισματικού μεγέθους
Μ2, οι πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες, αυξάνουν πλασματικά την
παροχή χρήματος στην ελληνική οικονομία, με τη χορήγηση δανείων και την
αντίστοιχη δημιουργία στο παθητικό τους νέων δανειακών κεφαλαίων, που
επιτυγχάνονται με το άνοιγμα και την πίστωση νέων λογιαριασμών
καταθέσεων πελατείας ή με την πίστωση των υφιστάμενων λογαριασμών
καταθέσεων πελατείας, στις περιπτώσεις που χορηγούν δάνεια σε πελάτες
τους που διαθέτουν ήδη σε αυτές καταθετικούς λογαριασμούς και, έτσι,
δημιουργούν στην πράξη νέο χρήμα, ήτοι δημιουργούν νέο, λογιστικό
μόνο χρήμα τραπεζικής πίστης, που δεν συγκροτείται και δεν έχει τη
μορφή, τον τύπο και την ποιότητα των νομισματικών μεγεθών Μ1 και
Μ2 (κέρματα + τραπεζογραμμάτια + καταθέσεις), αλλά αυτό
συγκροτείται από τα ίδια τα δανείσματα των χορηγούμενων
πιστώσεων και, έτσι, διαφέρει κατά ποιότητα από το χρήμα της
νομισματικής κυκλοφορίας του νομισματικού μεγέθους Μ1 και από
αυτό του νομισματικού μεγέθους Μ2.
Έτσι, κατά τον πάγιο κανόνα της λειτουργίας του ελληνικού

τραπεζικού συστήματος και, ειδικότερα, των πέντε (5) πρώτων εδώ
εναγομένων, που επιβεβαιώνεται με ασφάλεια από την ανάλυση των
δημοσιευμένων στα ΦΕΚ ΤΑΕ και ΕΠΕ στοιχείων των οικονομικών
καταστάσεων και των ισολογισμών τους, καθόλη τη διάρκεια της λειτουργίας
τους, όπως αυτά παραθέτονται αναλυτικά ανά εδώ εναγόμενη στο Κεφάλαιο
2ο, «Η ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της οικονομικής
δραστηριότητας των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων» και έχουν
χαρακτήρα πασίδηλου γεγονότος το οποίο το Δικαστήριο Σας έχει
υπηρεσιακό καθήκον να λαμβάνει υπ’ όψη του αυτεπαγγέλτως (ΚΠολΔ 336 §
1), κατά τη διάρκεια ενός έτους, εκτός από τις περιόδους αιχμής στη ζήτηση
χρήματος, όπως για παράδειγμα οι ημέρες των Χριστουγέννων, οι πέντε (5)
πρώτες εδώ εναγόμενες, ανταποκρίνονται στις ταμειακές
υποχρεώσεις τους διατηρώντας στα ταμεία τους ποσοστά ρευστών
διαθεσίμων μεταξύ 2% και 5% αφού, όπως ΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ από τον Ηλία
Λεκκό, Διευθυντή Μονάδας Οικονομικής Ανάλυσης και Αγορών της
Τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ και Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής
Ένωσης Τραπεζών, κατά την τραπεζική των κλασματικών αποθεμάτων,
«……….... ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ………….…», ενώ «…..όταν
μία τράπεζα εκδίδει ένα νέο δάνειο δημιουργεί μία επιπλέον κατάθεση, είτε σε
όσους έχουν λάβει το δάνειο είτε στον τελικό αποδέκτη του δανεισμένου ποσού.
Για παράδειγμα, όταν ένας υποψήφιος αγοραστής σπιτιού παίρνει ένα
στεγαστικό δάνειο, μία ισόποση κατάθεση δημιουργείται στο λογαριασμό του
πωλητή/ κατασκευαστή του σπιτιού….».
• Ηλίας Λεκκός * Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας μετά την κρίση,
Νοέμβριος 2013, Σελ. 7.
Επειδή όμως η διαδικασία αυτή συνεχίζεται αενάως, σήμερα, το
πραγματικό, νομισματοποιημένο χρήμα που κυκλοφορεί, κατά την
έννοια του νομισματικού μεγέθους Μ1, ήτοι τα ρευστά διαθέσιμα κέρματα και
τραπεζογραμμάτια ευρώ στα ταμεία των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων
και εκάστης εξ’ αυτών, και το νομισματικό μέγεθος Μ2, αποτελούν ένα
μονοψήφιο μόνο ποσοστό του συνολικού χρήματος, όπως αυτό ορίζεται
κατά τα ανωτέρω από την ΕΚΤ, ήτοι από τη συνολική νομισματική βάση του
νομισματικού μεγέθους Μ3, με το υπόλοιπο του συνολικού χρήματος να έχει
δημιουργηθεί από τις πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες, με τον ανωτέρω
«αέναο» μηχανισμό δημιουργίας χρήματος από τη χορήγηση
τραπεζικών δανείων, όπως άλλωστε ΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ από τον Ηλία
Λεκκό, Διευθυντή Μονάδας Οικονομικής Ανάλυσης και Αγορών της
Τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ και Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής
Ένωσης Τραπεζών, όταν περιγράφει την ανωτέρω διαδικασία δημιουργίας
χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες και, εν προκειμένω, από τις πέντε (5)
πρώτες εδώ εναγόμενες ως «……..….Ο ενάρετος κύκλος δημιουργίας δανείων
και καταθέσεων……..….» ενώ ρητά και κατηγορηματικά ΟΜΟΛΟΓΕΙ ότι αυτό
συνιστά «…….…παραγωγή αέρα κοπανιστού, ο οποίος στη συνέχεια βαφτίζεται
χρήμα.….……».
Νοέμβριος 2013.
1.Β.4. Ο ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο κατά την Ευρωπαϊκη Κεντρική Τράπεζα

(ΕΚΤ) και την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) ορισμός της Προσφοράς
Χρήματος με την έννοια των νομισματικών μεγεθών Μ1, Μ2 και Μ3, είναι :
• η νομισματικη κυκλοφορία, ήτοι κέρματα και τραπεζογραμμάτια και

• οι καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες.
Οι εμπορικές τράπεζες είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις του

χρηματοπιστωτικού τομέα, οι οποίες με τη λειτουργία τους πρέπει να
επιδιώκουν την πραγματοποίηση κέρδους, κύρια πηγή του οποίου είναι τα
έσοδα από τη διαφορά μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και
χορηγήσεων (βλ. Γ. ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ). Όμως, οι εμπορικές
τράπεζες, με τις εργασίες των χορηγήσεων, ήτοι ΜΕ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ
ΔΑΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΦΥΣΗΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ, διαμεσολαβώντας ως δανειστές
σε οικονομικές μονάδες, ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ,
στο μέτρο που επηρεάζουν τις καταθέσεις του μη τραπεζικού κοινού.
• Το Βασικό Μακροοικονομικό Μοντέλο : Η Βραχυχρόνια Θεώρηση

Κεφάλαιο 12 - Χρήμα, Τραπεζικό Σύστημα και Νομισματική Πολιτική.
12.5. Η Δημιουργία Χρήματος από το Τραπεζικό Σύστημα και η Συνολική
Προσφορά, σελ. 298.
Από την πράξη της πιστωτικής λειτουργίας επιβεβαιώνεται ο

εμπειρικός κανόνας του τραπεζικού συστήματος κατά τον οποίο, κατά τη
συνήθη πορεία των πραγμάτων, οι εμπορικές τράπεζες, σε περιόδους ομαλών
πολιτικο-οικονομικών συνθηκών, χρειάζονται να διαθέτουν σε άμεση
ζήτηση προς απόδοση στους δικαιούχους, όχι το σύνολο, αλλά μόνον
ένα μικρό μέρος των καταθέσεων, προκειμένου να ικανοποιούνται
επαρκώς οι απαιτήσεις ανάληψης των πελατών τους. Έτσι, η εξυπηρέτηση
του εταιρικού και επιχειρηματικού τους σκοπού, υπαγορεύει την επένδυση,
την εκμετάλλευση και τον δανεισμό των ρευστών διαθεσίμων, πέρα
από αυτά που χρειάζονται και πρέπει να μένουν αχρησιμοποίητα και
διαθέσιμα στα ταμεία τους, για να εξασφαλίσουν την ταμειακή τους
ρευστότητα (βλ. Αρχή της Ρευστότητας, Γ.3, ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ). Το
ποσοστό αυτό διαφέρει από από κράτος σε κράτος και εξαρτάται από τις
διαφορές στα θεσμικά πλαίσια εκάστου τραπεζικού συστήματος.
Για την εξασφάλιση όμως των καταθετών και τον έλεγχο

της ρευστότητας της οικονομίας, οι Κεντρικές Τράπεζες ορίζουν για τις
εμπορικές τράπεζες ένα ελάχιστο ποσοστό υποχρεωτικών διαθεσίμων με
τη μορφή μετρητών ή των καταθέσεων σε αυτές.
Οι δυνατότητες των εμπορικών τραπεζών να χορηγούν δάνεια
και να δημιουργούν δια των εργασιών τους αυτών
νέες καταθέσεις, εξαρτώνται από αυτό το ποσοστό. Έτσι, τα ποσά
αυτά των ρευστών διαθεσίμων που διαθέτουν οι εμπορικές τράπεζες, τους
παρέχουν τη δυνατότητα δανειοδότησης, ήτοι της αύξησης της αναγκαστικής
κυκλοφορίας και, εν τέλει, της προσφοράς χρήματος.
• Ο Τραπεζικός Πολλαπλασιαστής * Σύνδεσμος :

http://www.euretirio.com/2010/03/trapezikospollaplasiastis.html#ixzz
2vbihWwqR
Κατά τον ανωτέρω εμπειρικό κανόνα, στα οργανωμένα
χρηματοπιστωτικά συστήματα, υπολογίζεται ότι, κατά τη διάρκεια ενός
έτους, εκτός από τις περιόδους αιχμής στη ζήτηση χρήματος, όπως για
παράδειγμα οι ημέρες των Χριστουγέννων, οι τράπεζες θα μπορούσαν να
ανταποκριθούν στις ταμειακές υποχρεώσεις τους, διατηρώντας
ποσοστά ρευστών διαθεσίμων μεταξύ 2% και 5%.

Προσφορά, σελ. 298.
Όμως, το ελάχιστο ποσοστό των ρευστών διαθεσίμων που
υποχρεούνται κατά τα ανωτέρω να διατηρούν οι εμπορικές τράπεζες,
καθορίζεται με βάση την εθνική και την ευρωπαΙκή νομοθεσία και είναι ενιαίο
για όλες τις τράπεζες.
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), είναι η αρμόδια ελληνική αρχή

για τον καθορισμό του ύψους του ποσοστού του Δείκτη και του
Ελάχιστου Ορίου Ρευστών Διαθεσίμων.
Δυνάμει της ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005, όπως τροποποιήθηκε και

ισχύει από την ΠΔ/ΤΕ 2614/7.4.2009, την απόφαση ΕΤΠΘ
285/8/09.07.2009 και την ΠΔ/ΤΕ 2626/29.7.2010, περί καθορισμού του
πλαισίου ελέγχου από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) της επάρκειας
ρευστότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων, καθορίζονται οι υποχρεωτικοί
δείκτες ρευστότητας με τη μορφή ελαχίστων ορίων, τους οποίους
οφείλουν να τηρούν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που
δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και δη οι πέντε (5) πρώτες εδώ
εναγόμενες, ως εξής (βλ. σχετικά Κεφάλαιο 1.Γ.5, ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟ
ΟΡΙΟ ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ) :
• 15% μέχρι την 30/09/2005 και

• 20% από την 01/10/2005 και εφεξής.
Έτσι, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), καθορίζει τα ελάχιστα όρια του

δείκτη ρευστών διαθεσίμων κατά τρόπο ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα το
σκοπό του ελέγχου του τραπεζικού συστήματος και, ειδικότερα, για να
περιορίζει τη δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος να δημιουργεί
αυθαίρετα χρήμα δια της χορήγησης δανείων σε φυσικά και νομικά
πρόσωπα και να αυξάνει αυθαίρετα κατά τον τρόπο αυτό την προσφορά
χρήματος, δημιουργώντας ή/και αυξάνοντας, δια της χορήγησης
δανείων, το λογιστικό χρήμα και τη συνολική νομισματική βάση Μ3,
ήτοι δημιουργώντας ή/και αυξάνοντας, στην πράξη πλασματικά, κατά
λογιστικό μόνο τρόπο, τις ποσότητες του χρήματος που παράγεται δια
των λογιστικών εγγραφών τoυ ανοίγματος και της πίστωσης των
λογαριασμών καταθέσεων, δηλαδή των λογαριασμών των δανειακών
κεφαλαίων του παθητικού των τραπεζών και της ομάδας 5 του
κλαδικού λογιστικού σχεδίου αυτών, που πιστώνονται με το άρθρο της
λογιστικής εγγραφής που καταχωρείται στα κατά ΚΒΣ βιβλία τους, για
την χορήγηση των δανείων, έναντι της αντίστοιχης χρέωσης του
λογαριασμού χορηγήσεων της ομάδας 2 του ενεργητικού τους. Και
τούτο, επειδή, οι καταθέσεις αυτές δεν συγκροτούνται, δεν
αντιστοιχούν και δεν αντικρύζονται στα ενεργητικά των τραπεζών με
τα ρευστά, διαθέσιμα στοιχεία αυτών, που συνιστούν χρήμα κατά την
έννοια των νομισματικών μεγεθών Μ1, Μ2 και Μ3, αλλά, αντιθέτως, με
τα ίδια τα δανείσματα των χορηγούμενων πιστώσεων, δημιουργώντας
κατά τα ανωτέρω μια ψευδαίσθηση ρευστότητας, την κοινώς λεγόμενη
στην τραπεζική πρακτική «Φούσκα Δανείων και Καταθέσεων».
Οι Τράπεζες εφαρμόζουν υποχρεωτικά από 01/01/1994 το

Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Τραπεζών (Κ.Λ.Σ.Τ.) του Π.Δ. 384/1992,
καθώς και τις διατάξεις των άρθρων 110-131 του Κ.Ν. 2190/1920, με τα
οποία έγινε η προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας με τις διατάξεις της
Οδηγίας 86/635 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους «ετήσιους και
ενοποιημένους λογαριασμούς των Τραπεζών και των λοιπών πιστωτικών
Ιδρυμάτων». Το διπλογραφικό σύστημα, που ισχύει και εφαρμόζεται στο
Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των Τραπεζών, όπως αντίστοιχα και στο Γενικό
Λογιστικό Σχέδιο, εδράζεται στην αρχή της διατήρησης της ισορροπίας
στο μικρόκοσμο της λογιστικής, προκειμένου οποιαδήποτε μεταβολή σε ένα
μέγεθος της τράπεζας, να οδηγεί αυτόματα σε ισόποση μεταβολή σε κάποιο
άλλο μέγεθος αυτής. Έτσι, για παράδειγμα, όταν μία εμπορική επιχείρηση
αγοράζει έναν υπολογιστή, η μια διάσταση είναι ότι έχει μείωση των
μετρητών στο ταμείο της και, η άλλη διάσταση είναι, ότι η μείωση αυτή του
ταμείου της αντικρύζεται στα βιβλία και στην περιουσία της με την κατοχή
ενός νέου υπολογιστή.
Η θεμελιώδης αρχή του Διπλογραφικού Συστήματος είναι ότι οι
δυο αυτές μεταβολές είναι ΠΑΝΤΑ ΙΣΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ.
Κατά τα ανωτέρω, όταν ένας καταθέτης της τράπεζας ανοίγει ένα νέο
λογαριασμό καταθέτοντας μετρητά, η μια όψη είναι ότι η τράπεζα έχει
αυξήσει τα μετρητά στο ταμείο της (μεταβολή νομισματικού μεγέθους στο
ενεργητικό της) και, η άλλη, ότι η τράπεζα έχει δημιουργήσει μια υποχρέωση
έναντι του καταθέτη της (μεταβολή οικονομικού μεγέθους στο παθητικό της).
Η αύξηση στο ένα μέγεθος (Μετρητά Χρήματα) είναι ίση και αντίθετη με τη
μεταβολή στο άλλο μέγεθος (Καταθέσεις).
Ειδικότερα και αναλυτικότερα, πριν ακόμη τη λογιστική καταχώρηση
µιας χορήγησης σε λογαριασµούς ενεργητικού και παθητικού, ήτοι ΠΡΙΝ ΤΗ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΠΟΥ
ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΔΙΑ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ
ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, αυτές παρακολουθούν σε λογαριασµούς τάξεως τα
ποσά που έχουν αναλάβει να χορηγήσουν στους οφειλέτες-δανειολήπτες,
αλλά δεν έχουν ακόµη εκταμιεύσει. Το άρθρο της αντίστοιχης λογιστικής
εγγραφής στο στάδιο αυτό είναι το εξής:
---------------------------------------------------------------------------------------------------
ΧΡΕΩΣΗ
03.11 Εγκεκριµένες δανειακές συµβάσεις
ΠΙΣΤΩΣΗ
07.11 Υποχρεώσεις από εγκεκριµένες δανειακές συµβάσεις
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Το ζεύγος αυτό των λογαριασμών χρησιµοποιείται, σύµφωνα µε το
Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των Τραπεζών, για την παρακολούθηση
µεσοµακροπρόθεσµων δανειακών συµβάσεων, η εκτέλεση των οποίων
προβλέπεται να γίνει τµηµατικά ενώ, το ίδιο ζεύγος λογαριασµών µπορεί να
χρησιµοποιηθεί και κατά την υπογραφή συµβάσεων ανοικτού τρεχούµενου
λογαριασµού, που στην αντίστοιχη περίπτωση προϋποθέτει την υπογραφή
σύµβασης.
• Ν Κυρίκος (1993), Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Τραπεζών, Εκδόσεις
Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, σελ 62-65
Αντιθέτως, το εν συνεχεία παρατιθέμενο ζεύγος λογαριασμών,
χρησιµοποιείται όταν έχουν εγκριθεί στον οφειλέτη-δανειολήπτη τα
πιστωτικά όρια, χωρίς να έχει πραγµατοποιηθεί ακόµη η υπογραφή της
σύµβασης, με το άρθρο της αντίστοιχης λογιστικής εγγραφής στην περίπτωση
αυτή είναι το εξής :
---------------------------------------------------------------------------------------------------
ΧΡΕΩΣΗ
04.81 Εγκεριµένα πιστωτικά όρια
ΠΙΣΤΩΣΗ
08.81 Πελάτες µε εγκεκριµένα πιστωτικά όρια
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Τέλος, κατά την κρίσιμη στιγμή της εκταμίευσης, δηλαδή κατά τη
χρονική στιγμή ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ
ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ, ΠΟΥ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΔΙΑ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΩΝ
ΔΑΝΕΙΩΝ ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, με την εφ’ άπαξ χορήγηση ή τις
διαδοχικές χορηγήσεις του ποσού που εγκρίθηκε, καταχωρούνται απ’ευθείας
οι σχετικές λογιστικές εγγραφές στους λογαριασµούς ουσίας, ταυτόχρονα δε
ενηµερώνονται και οι σχετικοί λογαριασµοί τάξεως, προκειµένου τα υπόλοιπά
τους να κλείνουν.
Κατά τα ανωτέρω, όταν εκταμιεύεται το ποσό της χορηγήσεως,

χρεώνεται ο οικείος λογαριασµός χορηγήσεως, µε πίστωση του αντίστοιχου
λογαριασμού παθητικού της ομάδας 5 του κλαδικού λογιστικού σχεδίου των
τραπεζών. Έτσι, για παράδειγµα, κατά την εκταμίευση ενός στεγαστικού
δανείου με πίστωση του ποσού της χορήγησης σε λογαριασμό ταμιευτηρίου
του οφειλέτη δανειολήπτη, πραγματοποιείται και καταχωρείται στα βιβλία
ΚΒΣ της τράπεζας, η εν συνεχεία παρατιθέμενη ΣΥΜΨΗΦΙΣΤΙΚΗ λογιστική
εγγραφή :
---------------------------------------------------------------------------------------------------
ΧΡΕΩΣΗ
20.30.10.02 Στεγαστικά δάνεια ιδιωτών
ΠΙΣΤΩΣΗ
51.00 Καταθέσεις Ταµιευτηρίου
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Factoring, Εκδόσεις ∆ιπλογραφία, σελ 227-228.
Έτσι, με την ολοκλήρωση της ανωτέρω λογιστικής εγγραφής, η
τράπεζα ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΝΕΟ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ, αφού ΠΙΣΤΩΝΕΙ ΤΟ
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ 51.00 ΤΟΥ ΚΛΑΔΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΤΗΣ
ΣΧΕΔΙΟΥ, ΜΕ ΙΣΟΠΟΣΗ ΧΡΕΩΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ
20.30.10.02, ΔΗΛΑΔΗ ΠΙΣΤΩΝΕΙ (ΑΥΞΑΝΕΙ) ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ
ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΜΕ ΧΡΕΩΣΗ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΔΑΝΕΙΣΜΑ
ΤΗΣ ΠΙΣΤΩΣΗΣ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΕΙ ΚΑΙ, ΕΤΣΙ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΝΕΟ ΧΡΗΜΑ,
ΧΩΡΙΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΑΥΞΗΣΕΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΣ ΤΑ ΡΕΥΣΤΑ ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ
ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΑ ΚΕΡΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ
ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΕ
ΑΛΛΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ
ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΣΤΟΝ
ΟΦΕΙΛΕΤΗ-ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ, ΜΕ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ΕΤΣΙ, Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΔΙΑ
ΤΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ, ΕΤΣΙ,
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ.
Αντιθέτως, αν η εκταμίευση του στεγαστικού δανείου του

προηγούμενου παραδείγματος γινόταν με την παράδοση στον δανειολήπτη
πραγματικών, μετρητών χρημάτων, δηλαδή κερμάτων και
τραπεζογραμματίων που εκταμιεύονται από το ταμείο της τράπεζας προς
αυτόν, τότε το άρθρο της ανωτέρω ΣΥΜΨΗΦΙΣΤΙΚΗΣ λογιστικής
εγγραφής της χορήγησης του στεγαστικού δανείου του προηγούμενου
παραδείγματος θα ήταν διαφορετικό και, ειδικότερα, θα είχε την μορφή της εν
συνεχεία παρατιθέμενης ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ λογιστικής εγγραφής :
---------------------------------------------------------------------------------------------------
ΧΡΕΩΣΗ
20.30.10.02 Στεγαστικά δάνεια ιδιωτών
ΠΙΣΤΩΣΗ
38.00 Ταμείο
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Αν όμως η τράπεζα χορηγούσε το δάνειο του ανωτέρω
παραδείγματος με την εκταμίευση πραγματικών μετρητών χρημάτων από το
ταμείο της ή από τους καταθετικούς λογαριασμούς που τηρεί σε άλλες
τράπεζες ή, ακόμη, από οποιοδήποτε άλλο ρευστό διαθέσιμο στοιχείο του
ενεργητικού της, που συνιστά χρήμα κατά την έννοια του νόμου, ήτοι κατά τα
νομισματικά μεγέθη Μ1, Μ2 και Μ3, καταχωρώντας τελικά στα βιβλία της το
άρθρο της ανωτέρω, ταμειακής λογιστικής εγγραφής, ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΧΕ ΠΟΤΕ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΝΕΟ ΧΡΗΜΑ, αφού, έτσι, ΘΑ ΕΙΧΕ ΠΙΣΤΩΣΕΙ ΤΟ
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ 38.00 ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΤΗΣ, αντί του λογαριασμού 51.00 των
καταθέσεων, ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΙΣΟΠΟΣΗΣ ΧΡΕΩΣΗΣ ΤΟΥ
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ 20.30.10.0 και, έτσι, ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΧΡΕΩΣΗΣ
ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΘΕΙΣΑΣ ΠΙΣΤΩΣΗΣ, ΘΑ ΕΙΧΕ ΜΕΙΩΣΕΙ
ΤΑ ΜΕΤΡΗΤΑ ΣΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΘΑ ΕΙΧΕ ΜΕΙΩΣΕΙ ΤΟ
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΡΕΥΣΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΕΙ
ΚΑΙ, ΕΤΣΙ, ΘΑ ΕΙΧΕ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙ ΤΗ ΝΟΜΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙ ΤΗΝ
ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΗΣ
(ΚΕΡΜΑΤΑ - ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ - ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ) ΣΤΟΝ ΟΦΕΙΛΕΤΗ-
ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ, ΜΕ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΝΑ ΗΤΑΝ ΕΤΣΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ
ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΧΕ
ΑΥΞΗΘΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΝΩΤΕΡΩ, ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΟ ΤΡΟΠΟ.
Συμπερασματικά, ΟΤΑΝ Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΟΡΗΓΕΙ ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΗΣ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, ΑΠΟ ΤΑ ΡΕΥΣΤΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΗΣ, ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ
ΡΕΥΣΤΟΥ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΗΣ, ενώ,
ΟΤΑΝ ΧΟΡΗΓΕΙ ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ,
ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, ΤΟΤΕ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ
ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΚΑΙ, ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΔΕΝ ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΟ
ΑΠΟΛΥΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ
ΤΟΥ ΕΝΕΡΗΤΙΚΟΥ ΤΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΑΥΤΟ ΤΩΝ ΚΕΡΜΑΤΩΝ, ΤΩΝ
ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ.
ΕΤΣΙ, ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ

ΤΗΝ ΕΥΧΕΡΕΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΔΑΝΕΙΖΟΥΝ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ
ΤΗΣ ΠΕΛΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ, ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟ
ΧΡΗΜΑΤΑ, ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΚΑΙ ΠΟΥ
ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝΤΑΙ, ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΑ
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Μ1, Μ2 ΚΑΙ Μ3 ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΑ
ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ ΤΑ ΔΑΝΕΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΟΥΝ .
ΑΥΤΟ ΕΧΕΙ ΩΣ ΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ

ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ ΤΩΝ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ, ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ
ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΧΕΡΕΙΑ, ΑΝΤΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ
ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ
ΤΟΥΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΜΕΤΡΗΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΩΝ (ΚΕΡΜΑΤΑ +
ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ) KAI ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ
ΤΟΥΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ (Μ1+Μ2+Μ3) ΣΤΟΥΣ ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ-
ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ, ΝΑ ΠΑΡΑΔΙΔΟΥΝ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ
ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΝΑ ΠΑΡΑΔΙΔΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ-
ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΑΥΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ, ΠΟΥ
ΕΝΣΩΜΑΤΩΝΟΝΤΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΤΑ ΔΑΝΕΙΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΟΥ
ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ, ΗΤΟΙ ΣΤΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ
ΠΕΛΑΤΕΙΑΣ, ΠΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΔΑΝΕΙΣΜΑ ΤΩΝ
ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, ΑΥΤΕΣ,
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΧΡΗΜΑ (Κέρματα + Τραπεζογραμμάτια + Καταθέσεις), ΝΑ
ΧΟΡΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΙΣΤΗ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ, ΟΜΩΣ,
ΕΚΜΤΕΤΑΛΛΕΥΟΜΕΝΕΣ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΙΚΟΥ
ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΣΧΕΔΙΟΥ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΠΟΙΟΥΝ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ
ΔΗΘΕΝ ΝΕΟ ΧΡΗΜΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ.
Το ζήτημα αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας

χρηματοοικονομικής βιβλιογραφίας και της γενικευμένης κατακραυγής κατά
του χρηματοπιστωτικού και τραπεζικού συτήματος, ως προς τον τρόπο της
δημιουργίας του χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες και είναι ευρύτερα
γνωστό ως «η Απάτη του Κλασματικού Αποθέματος».
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι τραπεζικό σύστημα
κλασματικών αποθεμάτων, κατά το οποίο οι εμπορικές τράπεζες δεν
έχουν την υποχρέωση να κρατούν στα ταμεία τους όλα τα ρευστά διαθέσιμα
χρήματα των καταθέσεων των πελατών τους αλλά, μέρος αυτών, μπορούν να
τα επενδύουν, να τα εκμεταλλεύονται ή να τα χορηγούν ως δάνεια σε άλλους
πελάτες τους. Έτσι, τα ρευστά διαθέσιμα, τα λεγόμενα τραπεζικά
αποθέματα, είναι μόνο ένα κλάσμα που συνιστά το ποσοστό αποθεματικών
της συνολικής ποσότητας των καταθέσεων και του συνόλου των δανειακών
κεφαλαίων στις εμπορικές τράπεζες, το λεγόμενο κλασματικό απόθεμα, το
οποίο, κατά τα ανωτέρω, καθορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ),
δυνάμει της ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005, σε ποσοστό 15% μέχρι την
30/09/2005 και σε 20% από την 01/10/2005 και εφεξής, επί του
συνόλου των δανειακών κεφαλαίων, για κάθε τραπεζικό ίδρυμα που έχει
συσταθεί και λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα. Όμως, επειδή κατά την έννοια
του νομισματικού μεγέθους Μ3, οι τραπεζικές καταθέσεις συνιστούν χρήμα
στο σύνολό τους, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διαθέτει την
λογιστική δυνατότητα και την ευχέρεια να αυξάνει την παροχή
χρήματος με τη διαδικασία της χορήγησης δανείων και πάσης φύσης
πιστώσεων και με την αντίστοιχη δι’ αυτών δημιουργία νέων
καταθέσεων, δημιουργώντας, στην πράξη, νέο χρήμα.
Η λογιστική δυνατότητα και η ευχέρεια των πέντε (5) πρώτων εδώ
εναγομένων, να δημιουργούν λογιστικό, πλασματικό χρήμα τραπεζικής
πίστης, δια της χορήγησης δανείων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα,
περιγράφεται κατά τον Ηλία Λεκκό, Διευθυντή Μονάδας Οικονομικής
Ανάλυσης και Αγορών της Τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ και Μέλος του Επιστημονικού
Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, ως «….Ο ενάρετος κύκλος
δημιουργίας δανείων και καταθέσεων….» ενώ ρητά και
κατηγορηματικά προσδιορίζεται από τον ίδιο ως «.………….παραγωγή
αέρα κοπανιστού, ο οποίος στη συνέχεια βαφτίζεται χρήμα………….…».

Νοέμβριος 2013.
Η ανωτέρω, κατά τον Ηλία Λεκκό, «παραγωή αέρα κοπανιστού, ο

οποίος στη συνέχεια βαφτίζεται χρήμα», συνιστά τον σκληρό πυρήνα της
πρακτικής του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και, εν προκειμένω, των
πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων, που είναι ευρύτερα γνωστή στην
χρηματοοικονομική επιστήμη και στις χρηματαγορές ως «η απάτη του
κλασματικού αποθέματος», η οποία πραγματώνεται, όχι από την αιτία
της εφαρμογής της τραπεζικής των κλασματικών αποθεμάτων και της
υιοθέτησής της ως νόμιμης και αποδεκτής χρηματοοικονομικής και
νομισματικής μεθοδολογίας ανάπτυξης της ιδιωτικής οικονομικής
πρωτοβουλίας του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος και, εν προκειμένω,
και του αντίστοιχου ελληνικού, ήδη από την εποχή της Αναγέννησης, αλλά
από την αιτία ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ
ΚΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΕΤΙΚΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΥΪΟΘΕΤΗΣΗ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΥΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΤ, που έχει ως αποτέλεσμα την αντιστροφή του
μηχανισμού της τραπεζικής λειτουργίας και του πιστωτικού κύκλου των
πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων, ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ
ΔΑΝΕΙΩΝ ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΑ, ΣΕ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΑ. Έτσι,
αντί το χρήμα να παράγει δάνεια, είναι τα δάνεια που παράγουν χρήμα,
που όμως είναι κατά τα ανωτέρω μόνο λογιστικό και, έτσι, πλασματικό,
αφού πρόκειται για προϊόν δημιουργικής λογιστικής που δημιουργείται από
το μηδέν, με την καταστρατήγηση του νομοκανονιστικού πλαισίου του
Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου των Τραπεζών και της ΠΔ/ΤΕ
2560/01.04.2005, όπως τροποποιήθηκε από την ΠΔ/ΤΕ 2614/7.4.2009,
την απόφαση ΕΤΠΘ 285/8/09.07.2009 και την ΠΔ/ΤΕ 2626/29.7.2010.
Έτσι, οποιαδήποτε πίστωση λογαριασμού παθητικού θα μπορούσε να
βαφτιστεί ως χρήμα, δηλαδή ακόμη και οι οφειλές των τραπεζών προς τους
προμηθευτές τους, αρκεί να αντικρύζεται στο αντίστοιχο άρθρο της
λογιστικής εγγραφής που το δημιούργησε, ακόμη και με την ισόποση χρέωση
μιας φιάλης αέρα κοπανιστού, που δύναται, καταστρατηγώντας το ισχύον
κλαδικό λογιστικό σχέδιο των τραπεζών, να συνιστά στοιχείο του
ενεργητικού στο οποίο το χρήμα μπορεί να συγκροτείται (δηλ. σε μια φιάλη
αέρα κοπανιστού).
Κατά την έννοια της ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005, όπως τροποποιήθηκε

και ισχύει, το Κλασματικό Απόθεμα πρέπει σε κάθε χρονική στιγμή να
ανέρχεται στο 20% του συνόλου των δανειακών κεφαλαίων του
παθητικού κάθε τράπεζας και να συγκροτείται από συγκεκριμένα μόνο
στοιχεία ενεργητικού, που προσδιορίζονται ειδικά για το σκοπό αυτό από από
την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Έτσι, οι τράπεζες, κατά την ανάπτυξη της
ιδιωτικής οικονομικής τους πρωτοβουλίας, για κάθε 100 ευρώ καταθέσεων
πελατείας και λοιπών δανειακών κεφαλαίων, μπορούν να διαθέτουν 83
μόνον ευρώ στη χορήγηση των δανείων και να κρατούν τα υπόλοιπα 17
ευρώ ως το ελάχιστο απαιτούμενο κλασματικό απόθεμα, για τη σύννομη
και ασφαλή λειτουργία τους, αφού έτσι 83 Χ 20% = 16,6 ευρώ, ήτοι ποσό
μικρότερο των 17 ευρώ του απαιτούμενου που διαθέτουν ως υπόλοιπο
καταθέσεων για τη συγκρότηση επαρκούς ελάχιστου δείκτη ρευστών
διαθεσίμων. Αυτή είναι η πραγματική έννοια του κλασματικού
αποθέματος κατά την ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005 και, έτσι, αυτή όχι μόνο
δεν συνιστά την παραγωγό αιτία της «φούσκας δανεισμού και
καταθέσεων» και της «απάτης του κλασματικού αποθέματος», που είχαν
ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και
την πρόκληση της χρηματοπιστωτικής αστάθειας στην εθνική οικονομία της
Ελλάδος αλλά, αντιθέτως, διασφαλίζει τη λειτουργία του τραπεζικού
συστήματος στη βάση των τριών θεμελιωδών αρχών του, ήτοι των
αρχών της ρευστότητας, της αποδοτικότητας και της ασφάλειας, αφού
η τράπεζα, από τα ανωτέρω 100 ευρώ των καταθέσεων και του συνόλου των
δανειακών κεφαλαίων του παθητικού της, μπορεί να δανείζει μόνον τα 83
ευρώ, να πραγματοποιεί λειτουργικά έσοδα τόκων από αυτά και, έτσι, η
λειτουργία της να είναι αποδοτική και, ταυτόχρονα, να διαθέτει σε κάθε
χρονική στιγμή την ασφάλεια του κλασματικού αποθέματος των 17 ευρώ,
προκειμένου, έτσι, να διαθέτει την απαραίτητη ρευστότητα για να μπορεί να
ανταποκριθεί στην εκ του νόμου υποχρέωση της απόδοσης των καταθέσεων
στους δικαιούχους αυτών, οποτεδήποτε αυτές ζητηθούν.
Αντιθέτως, ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ

ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005, υφίσταται όταν οι
διοικούντες τις τράπεζες, εκμεταλλεύονται ιδιοτελώς την μαθηματική και τη
λογιστική επιστήμη, την ανοχή της εποπτείας (ΤτΕ) και της Πολιτείας και την
πλήρη άγνοια που έχει περί της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος η
νομοθετική και η εκτελεστική εξουσία και, έτσι, καταστρατηγώντας το ισχύον
νομοκανονιστικό πλαίσιο, αντί να ξεκινήσουν από τα ανωτέρω 100 ευρώ
πραγματικών καταθέσεων πελατείας και δανειακών κεφαλαίων, για να
καταλήξουν στα 17 ευρώ του κλασματικού αποθέματος, επινοούν το
τέχνασμα της αντιστροφής του ανωτέρω μηχανισμού και της
διάρθρωσης του πιστωτικού κύκλου και, έτσι, ξεκινούν από την αφετηρία
με 17 μόνον ευρώ καταθέσεων και δανειακών κεφαλαίων και, στη συνέχεια,
χορηγούν δάνεια αξίας 83 ευρώ, τα οποία με τη σειρά τους δημιουργούν νέες
καταθέσεις, πλασματικού όμως χρήματος, αξίας 83 ευρώ και, έτσι, μαζί με τις
αρχικές καταθέσεις πελατείας, συγκροτούν ένα σύνολο καταθέσεων 100 ευρώ
(83+17=100) αφού, κατά τα μαθηματικά, 5 Χ 20% κάνει πάντα 100% και, στη
συνέχεια, με τις νέες, πλασματικές αυτές καταθέσεις λογιστικού χρήματος,
που συγκροτούνται από τα ίδια τα δανείσματα των πιστώσεων που
χορήγησαν, επιχειρούν να δημιουργήσουν πραγματικό χρήμα, αντίστοιχο και
ανάλογο με τα δάνεια των 83 ευρώ που χορήγησαν κατά τα ανωτέρω, με τη
μόχλευση του πλασματικού αυτού χρήματος που δημιούργησαν, κυριολεκτικά
από το μηδέν, στην διατραπεζική αγορά και στις διεθνείς αγορές χρήματος.
Στην αντίθετη περίπτωση, κατά την κανονική, νόμιμη διαδικασία, με τα

17 ευρώ των αρχικών καταθέσεων και των δανειακών κεφαλαίων που
διέθεταν, αυτές θα μπορούσαν να χορηγήσουν συνολικά δάνεια ποσού 14
μόνον ευρώ και να συγκροτήσουν κλασματικό απόθεμα 3 ευρώ, αφού έτσι
14+3=17 ευρώ, ενώ τα 3 ευρώ του κλασματικού αποθέματος ισοδυναμούν με
το 21,4% των 14 ευρώ των χορηγήσεων και, έτσι, θα είχε συγκροτηθεί
επαρκής δείκτης ελάχιστων ρευστών διαθεσίμων.
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΔΥΟ ΑΝΩΤΕΡΩ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ

ΠΡΟΦΑΝΗΣ :
Στην πρώτη περίπτωση, για να χορηγηθούν δάνεια συνολικού

ποσού 83 ευρώ και να πραγματοποιηθούν τα επ’ αυτών έσοδα των
ανίστοιχων τόκων, απαιτείται να υπάρχει νομισματικό μέγεθος καταθέσεων
και λοιπών δανειακών κεφαλαίων 100 ευρώ, ενώ, στη δεύτερη περίπτωση,
επιτυγχάνονται ισόποσα οικονομικά ωφελήματα, με 17 μόνον ευρώ
καταθέσεων και 83 ευρώ αέρα κοπανιστού που, δανειζόμενος στους πελάτες
της τράπεζας, βαφτίζεται ως χρήμα και, έτσι, συγκροτεί, εντελώς πλασματικά,
το συνολικό νομισματικό μεγεθος των καταθέσεων και της νομισματικής τους
βάσης.
Η κατά τα ανωτέρω αντιστροφή αυτή της λειτουργίας του

τραπεζικού συστήματος και της έννοιας του κλασματικού αποθέματος,
μεταλλάσσει τον πιστωτικό κύκλο από ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ
ΔΑΝΕΙΩΝ ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΑ, ΣΕ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΑ, με
αποτέλεσμα, έτσι, αντί το χρήμα να παράγει δάνεια, να είναι τα δάνεια
που παράγουν χρήμα, που όμως είναι κατά τα ανωτέρω μόνο λογιστικό
και, έτσι, ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟ.
Χάριν όμως της μαθηματικής και της λογιστικής επιστήμης,

του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου των Τραπεζών και της ΠΔ/ΤΕ
2560/01.04.2005, τα ποσοτικά χαρακτηριστικά του παραδείγματος
είναι τα ίδια και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις, αφού το σύνολο των
χορηγηθέντων δανείων είναι αξίας 83 ευρώ, το σύνολο των καταθέσεων είναι
αξίας 100 ευρώ και το κλασματικό απόθεμα είναι, και στις δύο περιπτώσεις,
αξίας 17 ευρώ, ενώ, η κατά τα ανωτέρω ασφάλεια του υπολογισμού των
ανωτέρω αξιών σε ευρώ, βοήθησε επί οκτώ συναπτά έτη (2002-2010) το
ελληνικό τραπεζικό σύστημα να αποκρύπτει τις εγγενείς διαρθρωτικές,
νομισματικές και λειτουργικές του αδυναμίες, ιδιαίτερα δε την κεφαλαιακή
του ανεπάρκεια σε σχέση με τους πιστωτικούς κινδύνους και την ανεπαρκή
στάθμιση αυτών, αντίθετα με τις νομοκανονιστικές διατάξεις της ΒΑΣΙΛΕΙΑ Ι
και ΙΙ ( βλ. σχετικά Κεφάλαιο 2.Δ, Η ΒΛΑΒΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟ
ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ
(5) ΠΡΩΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ).
Διαφέρουν όμως διαμετρικά στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις

τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών, αφού στην πρώτη περίπτωση η
τράπεζα διαθέτει 100 ευρώ πραγματικά χρήματα, εκ των οποίων δανείζει
83 ευρώ σε πραγματικά χρήματα και σχηματίζει 17 ευρώ κλασματικό
απόθεμα σε πραγματικά πάλι χρήματα ενώ, στη δεύτερη περίπτωση, η
τράπεζα διαθέτει μόνον 17 ευρώ πραγματικά χρήματα και, έτσι,
δημιουργεί 100 ευρώ καταθέσεων πελατείας σε πλασματικά χρήματα, τα
οποία συκγροτούνται από τα ίδια τα δανείσματα των χορηγηθεισών
πιστώσεων των 83 ευρώ και όχι σε πραγματικά χρήματα, δηλαδή σε κέρματα
και τραπεζογραμμάτια ή καταθέσεις κατά την έννοια των νομισματικών
μεγεθών Μ1, Μ2 και Μ3 ενώ, ακόμη και η διατήρηση των ποιοτικών
χαρακτηριστικών των 17 ευρώ του κλασματικού αποθέματος, εξαρτάται από
την επιτυχία της μόχλευσης του ως άνω πλασματικού χρήματος στην
διατραπεζική αγορά και τις διεθνείς αγορές χρήματος.
Έτσι, ενώ οι χρηματικές αξίες στις οποίες είναι εκπεφρασμένα τα

ανωτέρω νομισματικά μεγέθη παραμένουν ίδιες κατά ποσότητα και στις δύο
αυτές περιπτώσεις, αφού τα 100 ευρώ ισούνται πάντα στη μαθηματική και τη
λογιστική επιστήμη με 100 ευρώ, καθόσον 100 ευρώ = 100 ευρώ, διαφέρουν
διαμετρικά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών, αφού τα 100 ευρώ των
κερμάτων και των τραπεζογραμματίων ευρώ (Μ1) και των καταθέσεων των
νομισματικών μεγεθών Μ2 και Μ3 διατηρούν και, εν μέσω κρίσης, αυξάνουν
την πραγματική αξία και την αγοραστική τους δύναμη ενώ, η αξία του
προϊόντος της φιάλης με τον κοπανιστό αέρα, που συγκροτεί το συνολικό
νομισματικό μέγεθος στη δεύτερη περίπτωση, εξατμίζεται κατά τη
διαδικασία της μόχλευσης.
Τέλος, το μόνο μέγεθος που αυξάνεται κατά ποσότητα και

ποιότητα στη δεύτερη περίπτωση, είναι αυτό των λειτουργικών
κερδών που πραγματοποιούνται από τα έσοδα των τόκων αφού, στην
πρώτη περίπτωση, η τράπεζα, για να αποκτήσει περιουσιακά ωφελήματα από
τους τόκους των 83 ευρώ που δάνεισε, αγόρασε πρώτα χρήμα ομοειδούς
με το δάνεισμα ποιότητας, συνολικής αξίας 100 ευρώ, για το οποίο
πλήρωσε τους αντίστοιχους τόκους των καταθέσεων ενώ, η τράπεζα της
δεύτερης περίπτωσης, πραγματοποιεί, κατά ποσότητα και ποιότητα,
μεγαλύτερα, περισσότερα και προδήλως δυσανάλογα της παροχής της
περιουσιακά ωφελήματα, από τα έσοδα των τόκων για τα τα 83 ευρώ
που δανείζει, επειδή, για να τα δανείσει, χρειάστηκε να αγοράσει ομοειδή
ποιότητα χρήματος αξίας μονον 17 ευρώ, αντί των 100 ευρώ της τράπεζας της
πρώτης περίπτωσης, αφού το υπόλοιπο χρήμα που χρειάζεται προς το
σκοπό της αντιστροφής της διαδικασίας του πιστωτικού της κύκλου,
το δημιουργεί από μόνη της, από το μηδέν και, ειδικότερα, κατά τον Ηλία
Λεκκό, ως αέρα κοπανιστό, τον οποίο στη συνέχεια βαφτίζει αυθαίρετα ως
χρήμα, με αποτέλεσμα το πραγματικό κόστος της ανάπτυξης της ιδιωτικής
οικονομικής της πρωτοβουλίας, να είναι απείρως μικρότερο και
ανταγωνιστικότερο από το αντίστοιχο της τράπεζας της πρώτης περίπτωσης.
Κατά τα ανωτέρω, η τράπεζα της πρώτης περίπτωσης,

πραγματοποιεί νόμιμα και θεμιτά λειτουργικά έσοδα και κέρδη από την
ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομικής της πρωτοβουλίας ενώ, αυτή της
δεύτερης περίπτωσης, πραγματοποιεί ανήθικα, υπέρμετρα και
προφανώς δυσανάλογα των παροχών της κερδοσκοπικά έσοδα και
κέρδη, που συνιστούν ακόμη και την περίπτωση της τοκογλυφίας,
κατά την έννοια του άρθρου 404 ΠΚ (βλ. Κεφάλαιο 2.Α, ΟΙ ΕΠΙΔΙΚΕΣ
ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ).
Έτσι, κατά τον Ηλία Λεκκό «….. ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ.…», αφού «…..όταν μία τράπεζα εκδίδει ένα νέο δάνειο
δημιουργεί μία επιπλέον κατάθεση, είτε σε όσους έχουν λάβει το δάνειο είτε
στον τελικό αποδέκτη του δανεισμένου ποσού. Για παράδειγμα, όταν ένας
υποψήφιος αγοραστής σπιτιού παίρνει ένα στεγαστικό δάνειο, μία ισόποση
κατάθεση δημιουργείται στο λογαριασμό του πωλητή/κατασκευαστή του
σπιτιού….».

Νοέμβριος 2013, Σελ. 7.
Και, ακόμη, κατά την Τράπεζα της Αγγλίας, σύμφωνα με την

πρόσφατη έκδοση του τετράμηνου ενημερωτικού της δελτίου μηνός Μαρτίου
2014, υπό τον τίτλο «Money creation in the modern economy», όπου
ομολογείται η δυνατότητα της δημιουργίας χρήματος από το πουθενά,
ρητά αναφέρεται οτι: «οι βασικές απόψεις των περισσοτέρων ανθρώπων, σε
σχέση με το νομισματικό μας σύστημα, είναι εντελώς εσφαλμένες. Ειδικότερα,
τα χρήματα χωρίς αντίκρισμα, τα οποία χρησιμοποιούμε σήμερα, δεν είναι
τίποτα άλλο, από «υποσχετικές πληρωμών» ενώ οι εμπορικές τράπεζες τα
δημιουργούν από το πουθενά, με το πάτημα ενός κουμπιού, απλά και μόνο με
την παροχή δανείων. Το αντίκρισμα, η κάλυψη καλύτερα αυτών των χρημάτων,
εξασφαλίζεται αποκλειστικά και μόνο από την εμπιστοσύνη των Πολιτών, από
το ότι γίνονται αποδεκτά από τους ανθρώπους, για την ανταλλαγή αγαθών και
υπηρεσιών».
Αυτό άλλωστε ομολογείται και από τον ίδιο το Διοικητή της

Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), Γεώργιο Προβόπουλο, στην Ενδιάμεση
Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2012-2013 και στις σελίδες 95 και 96 αυτής,
όπου ρητά αναφέρεται ότι «………..η υποχώρηση των καταθέσεων θα ήταν
δυνατόν να αποδοθεί στον περιορισμό της τραπεζικής χρηματοδότησης: Όταν
μία τράπεζα χορηγεί ένα νέο δάνειο, συνήθως ανοίγεται καταθετικός
λογαριασμός υπέρ του δανειολήπτη, όπου και πιστώνεται το προϊόν του
δανείου. Αντιστοίχως, σε περίπτωση αποπληρωμής δανείων (οι οποίες τα
τελευταία έτη στην Ελλάδα υπερβαίνουν τις εκταμιεύσεις νέων δανείων) το
υπόλοιπο των καταθέσεων υποχωρεί. Καθώς θα ανακάμπτει η οικονομική
δραστηριότητα, η ζήτηση καταθέσεων θα αυξηθεί, ενώ, όπως αναλύεται στο
Τμήμα V.5, θα δημιουργηθούν σταδιακά οι προϋποθέσεις ώστε να αυξηθεί και ο
όγκος των νέων δανείων………..». Με την ως άνω ομολογία του, ο Διοικητής της
Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), στην πράξη, αναφέρει ότι, με την ανάκαμψη της
οικονομικής δραστηριότητας, θα αυξηθούν οι καταθέσεις, επειδή θα αυξηθεί
σταδιακά ο όγκος των χορηγούμενων νέων δανείων, ήτοι, κατά το Διοικητή
της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), ΤΑ ΝΕΑ ΔΑΝΕΙΑ ΘΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ
ΝΕΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ.
Και, ακόμη, το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται και ομολογείται, πέρα
πάσης αμφιβολίας, από το μέγεθος της ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ των ελληνικών
τραπεζών και, εν προκειμένω, των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων,
δηλαδή του λόγου μεταξύ των δανειακών και των ιδίων κεφαλαίων τους,
χωρίς τις προβλέψεις, ο οποίος προσεγγίζει την αναλογία 19/1, με
αποτέλεσμα τα δανειακά κεφάλαια του ελληνικού τραπεζικού
συστήματος, ήτοι κατά κύριο λόγο οι καταθέσεις και, ειδικότερα, το
μέρος αυτών που δημιουργείται από το μηδέν, ως πλασματικό χρήμα
τραπεζικής πίστης, που συγκροτείται από τα δανείσματα των
χορηγούμενων πιστώσεων, ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΕΙΚΟΣΑΠΛΑΣΙΑ των
ιδίων κεφαλαίων αυτού και, έτσι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της
Eurostat του 2011, όπως αυτά απεικονίζονται στον πίνακα που ακολουθεί, τo
ελληνικό χρηματοοικονομικό σύστημα και, κατ’ επέκταση, το ελληνικό
τραπεζικό σύστημα, κατά το έτος 2011, να είναι το πλέον μοχλευμένο
και υποκεφαλαιοποιημένο της ΕΕ.
• Κρίση και Προοπτικές Ανάκαμψης : Ανακεφαλαιοποίηση Τραπεζών και

Χρηματοδότηση της Οικονομίας, Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής
Πολιτικής, Ιούλιος 2013, σελ. 49 και επ.
Για να γίνουν κατανοητά στο σύνολό τους, ο τρόπος και η
μεθοδολογία της δημιουργίας του πλασματικού-λογιστικού χρήματος που
δημιουργούν οι εμπορικές τράπεζες, πέρα από το πραγματικό χρήμα της
αναγκαστικής κυκλοφορίας, αρκεί να εκλάβουμε το τραπεζικό σύστημα,
απλοποιημένα, ως έναν ενιαίο οργανισμό. Έτσι, κάθε φορά που ένα φυσικό ή
νομικό πρόσωπο εκταμιεύει ένα δάνειο, το χρήμα που αντιστοιχεί σε αυτό δεν
εκρέει από το τραπεζικό σύστημα στο συνολό του, κατά το νομισματικό
μέγεθος Μ1, ως νομισματοποιημένο χρήμα που συγκροτείται στη μορφή
κερμάτων και τραπεζογραμματίων, αφού αυτό λογιστικοποιείται κατά το
διπλογραφικό σύστημα και το κλαδικό λογιστικό σχέδιο των τραπεζών, με
άρθρο λογιστικής εγγραφής που πιστώνει λογαριασμό παθητικού των
δανειακών κεφαλαίων των καταθέσεων, που τηρείται στην ομάδα 5
των βιβλίων ΚΒΣ του τραπεζικού ιδρύματος που το χορήγησε, με
χρέωση του αντίστοιχου λογαριασμού ενεργητικού των χορηγήσεων,
της ομάδας 2 και, στη συνέχεια, η κατάθεση αυτή, που δεν συνιστά
τίποτα περισσότερο από ένα ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΟ, πιστωτικό υπόλοιπο
ενός λογαριασμού παθητικού, είτε μεταφέρεται σε άλλη τράπεζα, ξανά ως
ΚΑΤΑΘΕΣΗ του δανειολήπτη ή του τρίτου δικαιούχου υπέρ του οποίου
χορηγήθηκε το δάνειο και σε αντίστοιχο λογαριασμό παθητικού της ομάδας 5
της άλλης τράπεζας, είτε ΞΑΝΑΔΑΝΕΙΖΕΤΑΙ, ακόμη και στα ίδια πρόσωπα
υπέρ των οποίων αυτή δημιουργήθηκε, με αποτέλεσμα ΟΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ,
ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, ΝΑ ΔΑΝΕΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΞΑΝΑΔΑΝΕΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΙΔΙΑ
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ-ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΠΟΥ
ΑΥΤΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ ΔΑΝΕΙΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΣΤΑ
ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ
ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ, ήτοι τα πιστωτικά υπόλοιπα των λογαριασμών καταθέσεων
της ομάδας 5 του κλαδικού λογιστικού σχεδίου των τραπεζών που, έτσι,
συγκροτούνται σε λογιστικό μόνο, πλασματικό χρήμα και μεταφέρονται από
τη μία τράπεζα στην άλλη ως πιστωτικά υπόλοιπα λογαριασμών παθητικού
και όχι στη φυσική μορφή κερμάτων και τραπεζογραμματίων. Όμως,
ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΟΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ
ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΟΥΝ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗ
ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΤΟΥΣ, ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟ ΧΡΗΜΑΤΑ, ήτοι
νομισματοποιημένο χρήμα και δη μόνο κέρματα και τραπεζογραμμάτια, κατά
την έννοια του νομισματικού μεγέθους Μ1 ή ρευστά διαθέσιμα υπόλοιπα των
καταθετικών λογαριασμών τους, κατά την έννοια του νομισματικού μεγέθους
Μ2, ρητά αποκλειομένου σε όλες τις αντίστοιχες δανειακές συμβάσεις
και στους ΓΟΣ αυτών, κάθε άλλου νομισματικού μέσου ή μεγέθους για
την αποπληρωμή των δανείων και των πάσης φύσης πιστώσεών τους.
Και, επειδή η διαδικασία αυτή συνεχίζεται αενάως, σήμερα, το πραγματικό,
νομισματοποιημένο χρήμα που κυκλοφορεί, κατά την έννοια του
νομισματικού μεγέθους Μ1, ήτοι τα κέρματα και τα τραπεζογραμμάτια,
αποτελεί ένα μονοψήφιο μόνο ποσοστό του συνολικού χρήματος των
τραπεζικών καταθέσεων, όπως αυτό ορίζεται κατά τα ανωτέρω από την
ΕΚΤ, ήτοι από το σύνολο του νομισματικού μεγέθους Μ3. Με το υπόλοιπο
του συνολικού χρήματος των καταθέσεων, κατά την έννοια των
νομισματικών μεγεθών Μ2 και Μ3, να έχει δημιουργηθεί, κατά τον
Καθηγητή Ρίτσαρντ Βέρνερ, Πρόεδρο του Τμήματος Διεθνούς Τραπεζικής του
Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, με τον ανωτέρω μηχανισμό της
δημιουργίας πλασματικού χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες αφού, όπως
καταγγέλει ο Νομπελίστας Maurice Allais, «……………..Η σημερινή
δημιουργία χρήματος από το τίποτα γίνεται από το τραπεζικό σύστημα
και είναι πανομοιότυπη με τη δημιουργία χρήματος από τους
παραχαράκτες………..….» και, αφού επίσης, κατά τον Ηλία Λεκκό, Διευθυντή
Μονάδας Οικονομικής Ανάλυσης και Αγορών της Τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ και
Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών,
ρητά και κατηγορηματικά ομολογείται ότι «…… Επιπλέον, επειδή οι
τράπεζες υποχρεώνονται να κρατούν μόνο ένα τμήμα των καταθέσεων τους ως
αποθεματικό, αυτή η νέα κατάθεση μπορεί να δημιουργήσει ένα άλλο δάνειο, το
οποίο δημιουργεί μία κατάθεση ...και ούτω καθεξής. Με τον τρόπο αυτό, έχουμε
θέσει σε κίνηση ένα μηχανισμό που δημιουργεί έναν ενάρετο κύκλο
δημιουργίας δανείων και καταθέσεων……..».
Όλα τα ανωτέρω περί της δημιουργίας πλασματικού, λογιστικού

χρήματος τραπεζικής πίστης, μέσα από τη διαδικασία της χορήγησης των
δανείων και των πάσης φύσης πιστώσεων, κατά την οποία, τα νομισματικά
μεγέθη των αντίστοιχων καταθέσεων συγκροτούνται από τα ίδια τα
δανείσματα των χορηγούμενων πιστώσεων, με αποτέλεσμα, οι οφειλέτες-
δανειολήπτες, τελικά, να δανείζονται από τις τράπεζες τα ίδια πλασματικά
χρήματα που δημιουργούνται κατά λογιστικό, πλασματικό μόνο τρόπο στα
βιβλία ΚΒΣ αυτών, δια της συνομολόγησης των πιστωτικών τους συμβάσεων,
αφού τα χρήματα αυτά δημιουργούνται δια άρθρου συμψηφιστικής
λογιστικής εγγραφής, αντί ταμειακής εγγραφής, όπως αντίστοιχα οι
καταθέσεις και αναλήψεις μετρητών χρημάτων στα ταμεία των τραπεζών και,
έτσι, αυτοί δανείζονται τα ίδια τους τα δάνεια και, εν τέλει, τα δικά τους
χρήματα, τα οποία όμως περιέρχονται κατά κυριότητα στις τράπεζες με την
κατά ΑΠ υπαγωγή τους στην έννοια της ανώμαλης παρακαταθήκης, αφού η
λογιστική εγγραφή πίστωσης των ποσών στους αντίστοιχους λογαριασμούς
καταθέσεων είναι συμψηφιστική και όχι ταμειακή ενώ, ταυτόχρονα, δια των
πιστωτικών τους αυτών συμβάσεων, οι οφειλέτες-δανειολήπτες,
αναλαμβάνουν την υποχρέωση να επιστρέψουν στις τράπεζες, για την
εξόφληση των δανεισμάτων του λογιστικού χρήματος των χορηγούμενων σε
αυτούς πιστώσεων, πραγματικά μόνο χρήματα, δηλαδή κέρματα,
τραπεζογραμμάτια και ρευστά διαθέσιμα πιστωτικά υπόλοιπα των
καταθετικών τους λογαριασμών.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ακόμη και κατά τις αναφορές της

ΒΙΒΛΟΥ, «………..Ο ΟΦΕΙΛΕΤΗΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΟΥ
ΔΑΝΕΙΣΤΗ………….» και, επίσης, κατά τον ΠΛΟΥΤΑΡΧΟ, «…………ΟΙ
ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΟΥΛΟΙ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ ΤΟΥΣ…………..».
Όλα τα ανωτέρω είναι γνωστά στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και

ομολογημένα από τους ειδικούς επιστήμονες και αναλυτές των
χρηματοοικονομικών και της τραπεζικής εδώ και 300 ολόκληρα χρόνια,
από τότε που δημιουργήθηκε η πρώτη Τράπεζα της Αγγλίας, που διέθετε
βασιλική άδεια να δανείζει γραμμάτια χρυσού με το σύστημα του
κλασματικού αποθέματος και με αναλογία 2/1, η οποία σταδιακά αυξήθηκε
και έφτασε σήμερα, με τη βοήθεια της μόχλευσης, ακόμη και στην αναλογία
50/1, όπως άλλωστε προκύπτει με ασφάλεια από τις αναφορές και τις
ομολογίες :
• Του Henry Ford, με την ιστορική αναφορά του κατά τη δεκαετία του
1930 ότι : «Εάν οι άνθρωποι κατανοήσουν πώς λειτουργεί το
νομισματικό μας σύστημα, θα ξεσπάσει επανάσταση και μάλιστα
ήδη το επόμενο πρωί».
• Του Sir Josiah Stamp, Διευθυντή της Τράπεζας της Αγγλίας την
περίοδο 1928-1941, με την αναφορά του ότι : «Το σύγχρονο
τραπεζικό σύστημα δημιουργεί χρήματα απ’ το τίποτα. Η όλη
διαδικασία είναι το πιο εκπληκτικό ταχυδακτυλουργικό κόλπο
που ανακαλύφθηκε ποτέ».
• Του Marriners Eccles, Πρόεδρου του Ομοσπονδιακού Αποθεματικού
Συμβουλίου των ΗΠΑ, με την αναφορά του ότι : «Αν δεν υπήρχαν
χρέη στο χρηματικό μας σύστημα, δεν θα υπήρχαν καθόλου
χρήματα».
• Του Robert H. Hemphill, Διευθυντή πιστώσεων της Τράπεζας του
Ομοσπονδιακού Αποθεματικού Συστήματος των ΗΠΑ στην Ατλάντα
της Τζώρτζια, με την αναφορά του ότι : «Είμαστε πλήρως
εξαρτημένοι από τις εμπορικές τράπεζες. Πρέπει να δανειστεί
κάποιος κάθε δολάριο που υπάρχει στην κυκλοφορία, μετρητό ή
πιστωτικό. Όσο οι τράπεζες δημιουργούν άφθονα συνθετικά
χρήματα, ευημερούμε. Αν όχι, λιμοκτονούμε».
• Της Τράπεζας της Αγγλίας, με την πρόσφατη έκδοση του
τετράμηνου ενημερωτικού της δελτίου μηνός Μαρτίου 2014, υπό τον
τίτλο «Money creation in the modern economy», όπου για πρώτη φορά
ομολογεί δημόσια τη δημιουργία του χρήματος από το πουθενά, αφού
ρητά αναφέρει ότι : «οι βασικές απόψεις των περισσοτέρων
ανθρώπων, σε σχέση με το νομισματικό μας σύστημα, είναι
εντελώς εσφαλμένες. Ειδικότερα, τα χρήματα χωρίς αντίκρισμα,
τα οποία χρησιμοποιούμε σήμερα, δεν είναι τίποτα άλλο, από
«υποσχετικές πληρωμών» ενώ οι εμπορικές τράπεζες τα
δημιουργούν από το πουθενά, με το πάτημα ενός κουμπιού, απλά
και μόνο με την παροχή δανείων.
Το αντίκρισμα, η κάλυψη καλύτερα αυτών των χρημάτων,
εξασφαλίζεται αποκλειστικά και μόνο από την εμπιστοσύνη των
Πολιτών, από το ότι γίνονται αποδεκτά από τους ανθρώπους, για
την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών».
• Του Νομπελίστα Maurice Allais, με την ιστορική αναφορά του ότι :
«Η σημερινή δημιουργία χρήματος από το τίποτα γίνεται από το
τραπεζικό σύστημα και είναι πανομοιότυπη με τη δημιουργία
χρήματος από τους παραχαράκτες».
• Του Ηλία Λεκκού, Διευθυντή Μονάδας Οικονομικής Ανάλυσης και
Αγορών της Τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ και Μέλος του Επιστημονικού
Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, ο οποίος στην
πρόσφατη, από Νοέμβριο 2013 μελέτη του υπό τον τίτλο «Ο ελληνικός
τραπεζικός τομέας μετά την κρίση», ρητά αναφέρει ότι η δημιουργία
χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες με τη διαδικασία της χορήγησης
των δανείων συνιστά «παραγωγή αέρα κοπανιστού, ο οποίος στη
συνέχεια βαφτίζεται χρήμα».
Έτσι, από τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται τα δάνεια, οι
καταθέσεις και, εν τέλει, το ΧΡΗΜΑ, προκύπτει με ασφάλεια ότι όχι μόνον το
χρήμα είναι στο μεγαλύτερο μέρος του προϊόν δανείων αλλά, επιπλέον,
ότι όταν δεν χορηγούνται νέα δάνεια, δεν μπορεί αντιστοίχως να
υπάρξει δημιουργία νέου χρήματος καταθέσεων από τις εμπορικές
τράπεζες.
Αυτό άλλωστε κατέδειξε και η ελληνική τραπεζική κρίση, από το έτος
2009 μέχρι και σήμερα, αφού η διαπιστωθείσα και κοινώς συνομολογούμενη
αρνητική πιστωτική επέκταση, ήτοι η συρρίκνωση του ιδιωτικού
τραπεζικού δανεισμού κατά το ίδιο ανωτέρω χρονικό διάστημα,
προκάλεσε τη δραματική συρρίκνωση των καταθέσεων στο ελληνικό
τραπεζικό σύστημα, όπως άλλωστε αποδεικνύεται από τη σύνοψη των
επίσημων στοιχείων της ΤτΕ στο εν συνεχεία παρατιθέμενο διάγραμμα του
Μιχάλη Μασουράκη, Διευθυντή Οικονομικών Μελετών της ALPHA Bank και
Πρόεδρου του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών,
όπου απεικονίζεται διαχρονικά, από την έναρξη της ελληνικής
χρηματοπιστωτικής κρίσης μέχρι και σήμερα, η εξέλιξη των χορηγήσεων
δανείων και των καταθέσεων, όπως δημοσιεύεται στη μελέτη της
Επιστημονικής Επιτροπής της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών «Tο ελληνικό
τραπεζικό σύστημα το 2011 και το 2012, Ιανουάριος 2013».
• Tο ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2011 και το 2012, Ιανουάριος

2013, Ελληνική Ένωση Τραπεζών, σελ. 49.
Έτσι, αποτέλεσμα της αρνητικής πιστωτικής επέκτασης,
ήτοι της συρρίκνωσης του ιδιωτικού τραπεζικού δανεισμού, ήταν η
κατά 96 δις ευρώ συνολική ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ του ελληνικού
τραπεζικού συστήματος από το μήνα Ιούνιο του έτους 2009 μέχρι την
31/12/2011, αφού το σύνολο των καταθέσεων του ελληνικού τραπεζικού
συστήματος κορυφώθηκε τον Σεπτέμβριο 2009, φτάνοντας στα 329 δις ευρώ,
ενώ, όπως αποδεικνύεται από τα διαγράμματα που ακολουθούν, από το
χρονικό σημείο αυτό και μετά άρχισε η σταδιακή απομείωση των καταθέσεων
στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και δη στις πέντε (5) πρώτες εδώ
εναγόμενες και σε εκάστη εξ’ αυτών, με αποτέλεσμα, το μήνα Δεκέμβριο του
έτους 2011 οι συνολικές καταθέσεις να έχουν μειωθεί κατά 96 δις ευρώ, σε
233 δις ευρώ, γεγονός που προκάλεσε την αδυναμία εξυπηρέτησης και
απόδοσης των καταλειπομένων καταθέσεων του ελληνικού
τραπεζικού συστήματος και δη των πέντε (5) πρώτων εδώ
εναγομένων ήδη από το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2009.
Διάγραμμα 1
• 16/01/2014 * Ομιλία Δικοικητή ΤτΕ στον ΣΕΒ * Σύνδεσμος Ιστοσελίδας :

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/753416
• Τράπεζα της Ελλάδος, Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2011, Απρίλιος
2012, σελ. 167.
• Tο ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2011 και το 2012, Ιανουάριος 2013,
Ελληνική Ένωση Τραπεζών, σελ. 60, 61 & 64.
• Κεφ. 2.Α. ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΜΕΓΕΘΩΝ.
Προς απόδειξη όλων των ανωτέρω, ότι δηλαδή η δραματική
συρρίκνωση των καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα
προκλήθηκε από τη συρρίκνωση του ιδιωτικού τραπεζικού δανεισμού,
αναφέρουμε ειδικότερα ότι, όπως προκύπτει από τις δημοσιευμένες στα ΦΕΚ
ΤΑΕ και ΕΠΕ ετήσιες οικονομικές καταστάσεις και τους ισολογισμούς των
πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων κατά το ίδιο ανωτέρω διάστημα, αλλά και
από τα επίσημα στοιχεία των ετήσιων εκθέσεων νομισματικής πολιτικής της
Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) και τις δημοσιευθείσες μελέτες της Ελληνικής
Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ), από την κατά 96 δις ευρώ συνολική μείωση των
καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα κατά το διάστημα από τον
Ιούνιο 2009 μέχρι και τον Ιανουάριο 2014, μόνο από την αρχή του έτους 2010
και μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2012, αυτή ανήλθε σε 73,1 δις ευρώ, ήτοι σε
ποσοστό (-) 25%, ενώ η πτωτική τους τροχιά συνεχίστηκε και το Μάιο 2012,
με τη διαρροή των καταθέσεων να διαμορφώνεται σε επιπλέον 8,6 δις ευρώ,
εκ των οποίων 3 μόνο δις μεταφέρθηκαν σε τράπεζες του εξωτερικού.

Ελληνική Ένωση Τραπεζών, σελ. 49.
Με το περί του αντιθέτου επιχείρημα, ότι δηλαδή είναι η δραματική

συρρίκνωση του ιδιωτικού τραπεζικού δανεισμού που προκλήθηκε
ΔΗΘΕΝ από τη συρρίκνωση των καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό
σύστημα από το μήνα Ιούνιο 2009 μέχρι και σήμερα, ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑΘΡΟ,
επειδή αυτό διαψεύδεται από τα ίδια τα ανωτέρω επίσημα στοιχεία της
Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) και τις μελέτες της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών
(ΕΕΤ), αφού από το ίδιο ανωτέρω διάγραμμα, όπως αυτό δημοσιεύεται στη
μελέτη της Επιστημονικής Επιτροπής της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών «Tο
ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2011 και το 2012, Ιανουάριος 2013»,
καθίσταται προφανές και αυταπόδεικτο ότι :
• Η συρρίκνωση του ιδιωτικού τραπεζικού δανεισμού προηγήθηκε

χρονικά, σε κάθε εξεταζόμενη χρονική περίοδο, από την αντίστοιχη
συρρίκνωση των καταθέσεων του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
• Η συρρίκνωση των καταθέσεων του ελληνικού τραπεζικού συστήματος

κατά τις ίδιες ως άνω εξεταζόμενες χρονικές περιόδους, είναι
πολλαπλάσια ακόμη και του συνόλου της νομισματικής
κυκλοφορίας εκάστης χρονικής περιόδου, ήτοι είναι πολλαπλάσια του
πραγματικού χρήματος των κερμάτων και τραπεζογραμματίων ευρώ σε
κυκλοφορία, με αποτέλεσμα, έτσι, να αποδεικνύεται ότι η συνολική, κατά
96 δις ευρώ συρρίκνωση των καταθέσεων του ελληνικού τραπεζικού
συστήματος κατά τις ίδιες ως άνω χρονικές περιόδους, όπως αυτή
ομολογείται κατά τα ανωτέρω από τον ίδιο το Διοικητή της Τράπεζας της
Ελλάδος, να αφορά στη συντριπτική της πλειοψηφία το λογιστικό χρήμα,
στο οποίο δεν περιλαμβάνεται η κατά το νομισματικό μέγεθος Μ1
νομισματική κυκλοφορία, δηλαδή τα κέρματα και τα τραπεζογραμματια.
Για την ομαλή, εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία του τραπεζικού

συστήματος, προκειμένου η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία των
εμπορικών τραπεζών να αναπτύσεται κατά τις επιταγές του άρθρου 106 του
Συντάγματος, ήτοι να μην αναπτύσσεται προς βλάβη της εθνικής οικονομίας,
απαιτείται το σύνολο των δανείων να είναι μικρότερο ή το πολύ ίσο με
το κατά την Ε.Κ.Τ. νομισματικό μέγεθος Μ3, ώστε η βάση της
χρηματοδότησης να είναι πραγματική και όχι πλασματική.
• Θεοχάρης Φρουζάκης * Με τη ματιά ενός τεχνοκράτη 1, Απρίλιος 2013,

Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Συνδέσμου :
http://www.moneyworld.gr/moneyworld-tv/2274/%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B1-
%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-
%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7-1
Σύμφωνα όμως με τη μελέτη των νομισματικών μεγεθών Μ1, Μ2 και

Μ3, όπως αυτή απεικονείζεται στο διάγραμμα που ακολουθεί, από την είσοδο
της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ και, ειδικότερα, από το έτος 2001 μέχρι και
το έτος 2006, διαπιστώνεται πτώση του απόλυτου νομισματικού
μεγέθους Μ3, επειδή η είσοδος του ευρώ μείωσε κατά πολύ την χρήση
συναλλαγματικών, γραμματίων και επιταγών, αφού οι εμπορικές συναλλαγές
γίνονταν πλέον με τη χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών και όχι με
έκδοση νομισματικών στοιχείων από τις εμπορικές επιχειρήσεις. Έτσι, η
ανάπτυξη της νομισματικής βάσης στην Ελλάδα κατά την περίοδο
2001-2013, περιορίστηκε κατά μεγάλο βαθμό στο νομισματικό μέγεθος
Μ2, όπως αποδεικνύεται από το «Διάγραμμα Ανάπτυξης Νομισματικής Βάσης,
Περιόδου 2001 – 2013» που ακολουθεί.
• Θεοχάρης Φρουζάκης * Με τη ματιά ενός τεχνοκράτη 1, Απρίλιος 2013,

Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Συνδέσμου :
http://www.moneyworld.gr/moneyworld-tv/2274/%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B1-
%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-
%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7-1
Διάγραμμα Ανάπτυξης Νομισματικής Βάσης, Περιόδου 2001 – 2013
Στο χρονικό σημείο 1, το οποίο εντοπίζεται στο πρώτο τρίμηνο του

έτους 2006, διαπιστώνεται έξαρση της τραπεζικής χρηματοδότησης,
ήτοι της χορήγησης δανείων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα. Έτσι, από το
σημείο αυτό και μετά, οι εμπορικές τράπεζες στην Ελλάδα και, εν προκειμένω,
οι πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες, χρηματοδοτούσαν την εσωτερική
οικονομία ακόμα και πάνω από το νομισματικό μέγεθος Μ3,
δημιουργώντας έτσι μία «φούσκα δανεισμού», η οποία ΓΝΩΡΙΖΑΝ και, σε
κάθε περίπτωση, όφειλαν να γνωρίζουν λόγω της γνώσης και της εμπειρίας
τους, ότι κάποια στιγμή θα εκραγεί, προκαλώντας τη διατάραξη της
χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ελληνικής εθνικής οικονομίας και τη
χρηματοπιστωτική και τραπεζική κρίση, ήτοι οι εμπορικές τράπεζες στην
Ελλάδα και δη οι πέντε (05) πρώτες εδώ εναγόμενες, καθόλο το ανωτέρω
διάστημα, από το μήνα Μάρτιο του έτους 2006 μέχρι και το μήνα Μάρτιο του
έτουες 2008, ανέπτυξαν με ΠΡΟΘΕΣΗ την ιδιωτική οικονομική τους
πρωτοβουλία, αντίθετα με τις διατάξεις του άρθρου 106, παρ. 2 του
Συντάγματος, προς βλάβη της εθνικής οικονομίας.
Το όφελος του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και, εν
προκειμένω, των πέντε (05) πρώτων εδώ εναγομένων, να δημιουργήσουν την
κατά τα ανωτέρω «φούσκα δανεισμού και καταθέσεων», αναλαμβάνοντας
τον αντίστοιχο κίνδυνο, ήταν ότι με την αύξηση της χορήγησης δανείων
αύξαναν τη νομισματική τους βάση και τα έσοδα από τους τόκους των
δανείων που χορηγούσαν, επιτυγχάνοντας έτσι, σύμφωνα με τις
δημοσιευμένες στα ΦΕΚ ΤΑΕ και ΕΠΕ ετήσιες οικονομικές καταστάσεις και
τους ισολογισμούς τους (βλ. Κεφάλαιο 2.Β. ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΜΕΓΕΘΩΝ), αλλά και με τα επίσημα στοιχεία, τις
εκθέσεις και τις ανωτέρω επιστημονικές μελέτες της Ελληνικής Ένωσης
Τραπεζών (ΕΕΤ) και της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), την αύξηση της
κερδοφορίας, των ιδίων κεφαλαίων και, έτσι της ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ τους,
κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, επιτυγχάνοντας :
• την αύξηση της αξίας των μετοχών τους, που είναι εισηγμένες και
διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (Χ.Α.Α.),
• την αύξηση των αντιστοίχων μερισμάτων υπέρ των μετόχων
τους και
• την αύξηση των πάσης φύσης αμοιβών και μπόνους υπέρ των
μελών των διοικητικών τους συμβουλίων και των δικαιούχων σε
αυτά στελεχών, υπαλλήλων και συνεργατών τους.
Όμως, λίγο πριν το σημείο 1 του ανωτέρω διαγράμματος και δη κατά
το μήνα Μάρτιο του έτους 2005, οι πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες είχαν
ξεκινήσει να αυξάνουν το απόλυτο νομισματικό μεγέθος Μ2, επειδή
προσέλκυαν κατά το αντίστοιχο χρονικό διάστημα (Μάρτιος 2005 – Μάρτιος
2008) στην καταθετική τους βάση προθεσμιακές καταθέσεις, οι οποίες
τους επέτρεπαν να ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ότι μπορούσαν κατά τον τρόπο αυτό να
αυξήσουν τον ιδιωτικό δανεισμό, ήτοι τη χορήγηση δανείων σε φυσικά και
νομικά πρόσωπα, όπως, εν προκειμένω, τα επίδικα δάνεια των εδώ εναγόντων
ως δανειολήπτες και εκάστου εξ’ αυτών, ανά εδώ εναγόμενη. Ταυτόχρονα
όμως, σταμάτησε να αυξάνεται το νομισματικό μέγεθος Μ1, ήτοι η
νομισματική κυκλοφορία, δηλαδή το πραγματικό χρήμα που κυκλοφορεί στη
φυσική μορφή των κερμάτων και των τραπεζογραμματίων ευρώ, το οποίο
παρέμεινε σταθερό κατά το ίδιο ανωτέρω διάστημα, παρέχοντας έτσι στο
ελληνικό τραπεζικό σύστημα και, εν προκειμένω, στις πέντε (05) πρώτες εδώ
πρώτες εναγόμενες, καθώς επίσης και στην 6η εναγόμενη Τράπεζα της
Ελλάδος (ΤτΕ), τη ΓΝΩΣΗ ότι, ενώ αύξανε το νομισματικό μέγεθος Μ2,
η ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας είχε σταματήσει να αυξάνεται.
Η πορεία αυτή συνεχίστηκε μέχρι το χρονικό σημείο 2 του
ανωτέρω διαγράμματος, ήτοι μέχρι και το 1ο τρίμηνο του έτους 2009.
Με τη μεγέθυνση της «φούσκας δανεισμού και καταθέσεων», λόγω της
απομάκρυνσης της χρηματοδότησης από το νομισματικό μέγεθος Μ3, να
συνεχίζεται με μόνη στήριξη του απόλυτου νομισματικού μεγέθους Μ2,
με αποτέλεσμα, για όλη την χρονική περίοδο από το μήνα Μάρτιο του έτους
2005 μέχρι το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2009, τα μόνα στοιχεία που
αυξάνονταν σταθερά να είναι το απόλυτο νομισματικό μέγεθος Μ2 και
η τραπεζική χρηματοδότηση, ήτοι η χορήγηση δανείων σε φυσικά και
νομικά πρόσωπα. Έτσι, λόγω της αυξημένης τραπεζικής χρηματοδότησης,
αυξανόταν η συνολική νομισματική βάση της Ελλάδος, ήτοι το νομισματικό
μεγεθος Μ3, όμως το σύνολο της νομισματικής αυτής βάσης
απορροφώνταν από το νομισματικό μέγεθος Μ2 ενώ, το νομισματικό
μέγεθος Μ1 και, ιδιαίτερα, η νομισματική κυκλοφορία, δηλαδή το
πραγματικό χρήμα που κυκλοφορεί στη φυσική μορφή των κερμάτων και των
τραπεζογραμματίων, παρέμεινε αμετάβλητο καθόλο το ανωτέρω
χρονικό διάστημα, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του εν συνεχεία
παρατιθέμενου πίνακα νομισματικών μεγεθών και χρηματοδότησης του
ιδιωτικού τομέα της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), του έτους 2013.
Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται και από τη μελέτη της Ελληνικής

Ένωσης Τραπεζών «Tο ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2011 και το 2012,
Κεφ. 3.4, Κατανομή καταθέσεων φυσικών προσώπων ανά κατηγορία ποσού»
σελίδες 26-27, Ιανουάριος 2013, όπου ΡΗΤΑ ΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ότι, σύμφωνα με
τα πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων στις
ελληνικές τράπεζες και δη στις πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες, μειώθηκαν
στο τέλος Ιουλίου 2012 κατά 35% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2009 ενώ,
την 30ή Ιουνίου 2012, το 93% των φυσικών προσώπων-καταθετών
των ελληνικών τραπεζών και δη των πέντε (5) πρώτων εδώ
εναγομένων, διέθεταν καταθέσεις συνολικού ύψους μόλις έως 10.000
ευρώ, ενώ μόνο το 0,4% αυτών διέθεταν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ,
ποσό που συνιστά και το ανώτατο όριο αποζημίωσης ανά καταθέτη από το
Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (Τ.Ε.Κ.Ε.) και, επίσης,
αντίστοιχα ποσοστά παρατηρούνται και στα λοιπά βασικά διεθνή νομίσματα,
όπως ειδικότερα αναφέρεται στον σχετικό πίνακα της ανωτέρω μελέτης
(Πίνακας 11), ο οποίος αναπαράγεται εδώ αυτούσιος και έχει ως εξής :
Από τα στοιχεία του ανωτέρω «Πίνακα 11» προκύπτει με ασφάλεια,
ότι, η ως άνω κατανομή των καταθέσεων την 30/06/2012, κατά ποσά,
ποσοστά και κατά την αναλογία Μ1/Μ3, για το σύνολο του ελληνικού
τραπεζικού συστήματος και δη για τις πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες και
για εκάστη εξ’ αυτών, ΣΥΝΙΣΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΟ, ότι, από τη συνολική
νομισματική βάση της Ελλάδος, κατά το νομισματικό μεγεθος Μ3, το
νομισματικό μέγεθος Μ1 και, ειδικότερα, η νομισματική κυκλοφορία,
δηλαδή το πραγματικό χρήμα που κυκλοφορεί στη φυσική μορφή των
κερμάτων και των τραπεζογραμματίων ευρώ, παρέμεινε σταθερά, κατά
μέσο όρο σε ποσοστό 5% επί του συνόλου των καταθέσεων καθόλο το
ανωτέρω χρονικό διάστημα 2002-2012, ακολουθώντας παράλληλα την
πορεία της ανωτέρω και κατά 96 δις ευρώ μείωσης των καταθέσεων, που
την 31/12/2012 ανήλθαν συνολικά στο ποσό των 161,373 δις ευρώ,
όπως άλλωστε ομολογείται στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της
Τράπεζας της Ελλάδος 2012-2013, στη σελίδα 111 αυτής και στον Πίνακα 3,
όπου παρατίθεται η ανάλυση καταθέσεων των εγχώριων επιχειρήσεων και
νοικοκυριών κατά νόµισµα και κατηγορία, ο οποίος αναπαράγεται αυτούσιος
εκ της ανωτέρω έκθεσης και έχει ως εξής :
Απότέλεσμα όλων των ανωτέρω ήταν ότι, αφού η ελληνική
εθνική οικονομία αύξανε τη νομισματική της βάση με μοναδική αύξηση
του νομισματικού μεγέθους Μ2, η μέση ταχύτητα κυκλοφορίας του
χρήματος σημείωνε σημαντικότατη πτώση και αυτό διότι το
νομισματικό μέγεθος Μ1 παρέμενε σταθερό.
Η κατά τα ανωτέρω ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομικής

πρωτοβουλίας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και, εν προκειμένω,
των πέντε (05) πρώτων εδώ εναγομένων και, ειδικότερα, η πιστωτική
πολιτική της υπέρμετρης και ανεύθυνης αύξησης του ιδιωτικού δανεισμού,
όπως εν προκειμένω η χορήγηση όλων ανεξαιρέτως των επίδικων πιστώσεων
στους εδώ ενάγοντες ως δανειολήπτες και σε έκαστο εξ’ αυτών ανά εδώ
εναγόμενη, κατά το διάστημα 01/01/2001- 16/02/2009, είχε ως
αποτέλεσμα, η ελληνική εθνική οικονομία, να αυξάνει διαρκώς τη
νομισματική της βάση, διατηρώντας όμως σταθερή τη ρευστότητά της και,
έτσι, η σταθερότητα του νομισματικού μεγέθους Μ1 και η μικρή
αναλογία του ως προς τη συνολική νομισματική βάση του
νομισματικού μεγέθους Μ3, αφού η σχέση της νομισματικής
κυκλοφορίας προς αυτό (Μ1/Μ3) παρέμενε για το σύνολο του
ελληνικού τραπεζικού συστήματος και, εν προκειμένω, για τις πέντε
(5) πρώτες εδώ εναγόμενες, σταθερά κατά μέσο όρο στο 5% (Βλ. Κεφ.
2.Β. ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΜΕΓΕΘΩΝ),
προκάλεσε την κρίση ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, την
επιβράδυνση της ελληνικής εθνικής οικονομίας, την συστημική
χρηματοπιστωτική αστάθεια, τη χρηματοπιστωτική και τραπεζική κρίση
κατά τα έτη 2008-2009 και, στη συνέχεια, μέχρι και σήμερα, την ύφεση, με
άμεσο αποτέλεσμα τη σταθερή μείωση κατά 25% του ελληνικού ΑΕΠ, η
οποία, σύμφωνα με τα επίσημα, δημοσιευμένα στατιστικά στοιχεία περιόδου
της ΕΛΣΤΑΤ, κατά τον Καθηγητή Σ. Ρομπόλη, Επιστημονικό Διευθυντή του
Ιστιντούτου Εργασίας ΙΝ.Ε. της Γ.Σ.Ε.Ε., είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την
ακύρωση της πραγματικής σύγκλισης της ελληνικής εθνικής οικονομίας προς
τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωπαίκής Ένωσης, κατά το αμέσως
προηγούμενο χρονικό διάστημα 1995-2007.
• Σ. Ρομπόλης, Επιστ. Δ/ντής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, Η Ελληνική Οικονομία και η
Απασχόληση, Ετήσια Έκθεση ΙΝΕ/ΓΣΕΕ 2013, σελ. 5.
Έτσι, κατά τον Μιχάλη Μασουράκη, Διευθυντή Οικονομικών Μελετών

της ALPHA Bank και Πρόεδρου του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής
Ένωσης Τραπεζών, ακολούθησε μια περίοδος όπου η εμπιστοσύνη στις
προοπτικές της ελληνικής οικονομίας άρχισε να αποδυναμώνεται, με τις
συνεχείς αναφορές σε διαδικασίες χρεοκοπίας και εξόδου της χώρας από το
ευρώ, με αποτέλεσμα τη διαρροή καταθέσεων, είτε προς το εξωτερικό είτε
προς φύλαξη σε θυρίδες σε μορφή τραπεζογραμματίων ενώ, παράλληλα, η
μεγάλη - κατά Σ. Ρομπόλη - ύφεση οδήγησε στη μείωση των εισοδημάτων και
συνέβαλε επίσης στη μείωση των καταθέσεων, ως αποτέλεσμα της μείωσης
της συνολικής αποταμίευσης για την αντιμετώπιση από τα νοικοκυριά της
εντεινόμενης αβεβαιότητας λόγω των δυσοίωνων προοπτικών απασχόλησης.
Σημειώνεται δε, κατά τον Μιχάλη Μσουράκη, ότι, αναφορές σε μείωση

των καταθέσεων λόγω χρησιμοποίησης των διαθεσίμων από τους
καταθετικούς λογαριασμούς για την αναπλήρωση χαμένου εισοδήματος στην
κατανάλωση, ή για να πληρωθούν φόροι και άλλες υποχρεώσεις, ΔΕΝ
ΕΥΣΤΑΘΟΥΝ, καθώς οι χρησιμοποιούμενοι πόροι επιστρέφουν ξανά ως
καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα, με την εξαίρεση μόνον όσων
δαπανώνται σε εισαγωγές ή φεύγουν στο εξωτερικό.
• Tο ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2011 και το 2012, Ιανουάριος
2013, Ελληνική Ένωση Τραπεζών, σελ. 46.
Συμπερασματικά, από όλα τα ανωτέρω, προκύπτει με ασφάλεια ότι

η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία των πέντε (05) πρώτων εδώ
εναγομένων και εκάστης εξ’ αυτών, κατά το διάστημα 01/01/2001-
16/02/2009, αναπτύχθηκε αντίθετα με τις διατάξεις του άρθρου 106,
παρ. 2 του Συντάγματος, προς βλάβη της εθνικής οικονομίας της
Ελλάδος.
Αυτό δε ομολογείται και από τους Ηλία Λεκκό, Διευθυντή Μονάδας

Οικονομικής Ανάλυσης και Αγορών, Τράπεζα ΠΕΙΡΑΙΩΣ και Μέλους του
Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και Ειρήνη
Στάγγελ και Κωνσταντίνο Κεφαλά, της Μονάδας Οικονομικής Ανάλυσης και
Αγορών της Τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ, αφού διαπιστώνουν ότι «…. έχουμε
εισέλθει σε έναν φαύλο κύκλο….», όπου η μείωση του τραπεζικού
δανεισμού οδηγεί σε μια ανάλογη μείωση των καταθέσεων των τραπεζών και
ως εκ τούτου στον περιορισμό της ρευστότητας του μη τραπεζικού τομέα,
αφού οι τράπεζες μειώνουν περαιτέρω τον δανεισμό και οι καταθέσεις
μειώνονται ακόμη περισσότερο και ούτω καθεξής. Έτσι, «……….. οι
καταθέσεις μειώνονται επειδή, με τη μείωση του τραπεζικού δανεισμού,
προκαλείται η αντιστροφή του «μηχανισμού δημιουργίας ρευστότητας»
σε «μηχανισμό καταστροφής ρευστότητας…………..».
Ελληνική Ένωση Τραπεζών, σελ. 71.
Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος για τον οποίο το επιχείρημα υπέρ της
απομόχλευσης είναι σαθρό, αφού, από το έτος 2009 μέχρι και σήμερα, ενώ η
χορήγηση δανείων μειώθηκε σταδιακά ως ποσοστό του ΑΕΠ, αυτό
συνοδεύτηκε από την ανάλογη και αναμενόμενη μείωση των
τραπεζικών καταθέσεων, με αποτέλεσμα, η αναλογία δανείων προς
καταθέσεις του ελληνικού τραπεζικού συστήματος να παραμείνει σταθερά
πάνω από το 100% και η έλλειψη ιδιωτικού δανεισμού να συνεχίζει να
ωθεί την ελληνική οικονομία σε περαιτέρω ύφεση, ήτοι η ιδιωτική
οικονομική πρωτοβουλία των πέντε (05) πρώτων εδώ εναγομένων
κατά το διάστημα από 16/02/2009 μέχρι και σήμερα, να συνεχίζει να
αναπτύσσεται αντίθετα με τις διατάξεις του άρθρου 106, παρ. 2 του
Συντάγματος, προς βλάβη της εθνικής οικονομίας της Ελλάδος.
Η κατά τα ανωτέρω βλάβη της εθνικής οικονομίας της Ελλάδος είχε

με τη σειρά της ως άμεσο αποτέλεσμα, από το μήνα Ιούνιο του έτους 2009
μέχρι και σήμερα, την απώλεια των καταθέσεων του ελληνικού τραπεζικού
συστήματος κατά 96 δις ευρώ, η οποία προκάλεσε την από 16/02/2009
αδυναμία εγγύησης και απόδοσης των καταλειπομένων στο ελληνικό
τραπεζικό σύστημα και στις πέντε (05) πρώτες εδώ εναγόμενες
καταθέσεων, συνολικού ποσού 237,3 δις ευρώ, όπως άλλωστε
ομολογείται και με την από 16/02/2009 ίδρυση του Ταμείου Εγγύησης
Καταθέσεων και Εγγυήσεων (ΤΕΚΕ), ήτοι του νομικού προσώπου που
ιδρύθηκε με το νόμο 3746/2009 (ΦΕΚ 27 Α’ 16/2/2009), ως φορέας
διαχείρισης του συστήματος εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων και
επενδυτικών υπηρεσιών, με την οποία ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ ΡΗΤΗ ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ
ΤΕΚΜΗΡΙΟ ότι την 16/02/2009 επήλθε στην Ελλάδα, με τον
πανηγυρικότερο τρόπο, ο συστημικός κίνδυνος της
χρηματοπιστωτικής αστάθειας, ήτοι η κατάσταση κατά την οποία στο
χρηματοπιστωτικό σύστημα και, εν προκειμένω, στις πέντε (5) πρώτες εδώ
εναγόμενες και σε εκάστη εξ’ αυτών, επήλθε ο κίνδυνος απροσδόκητων
χρηματοπιστωτικών ανισορροπιών που έθεσαν σε άμεσο, συστημικό κίνδυνο
την κατανομή των δανειακών τους κεφαλαίων, ήτοι των καταθέσεων και
των επενδύσεων, καθώς και τις ροές του χρήματος προς κοινωνικά
επωφελείς δραστηριότητες, λόγω της παραβίασης του θεσμικού πλαισίου
της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Συστημικού Κινδύνου (ESRB) και της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), κατά το
οποίο διαμορφώνεται και διασφαλίζεται η σταθερότητα του εθνικού
χρηματοπιστωτικού συστήματος και, έτσι, η σταδιακή από το έτος 2009
απομείωση των καταθέσεων στις πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες και σε
εκάστη εξ’ αυτών, είχε ως άμεσο αποτέλεσμα τη διαπιστωθείσα αδυναμία
αυτών να εγγυηθούν και να αποδώσουν τα δανειακά κεφάλαια των
καταθέσεων και των επενδύσεων στους δικαιούχους (βλ. 3.Α, ΤΟ
ΤΑΜΕΙΟ ΕΓΓΥΗΣΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (Τ.Ε.Κ.Ε.)).
Προς περαιτέρω δε απόδειξη του αγώγιμου ισχυρισμού μας,

επικαλούμαστε τα επίσημα στατιστικά στοιχεία ρευστότητας του
ελληνικού τραπεζικού συστήματος, όπως αυτά δημοσιεύονται σε ετήσια βάση
από την Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) και την Τράπεα της Ελλάδος (ΤτΕ),
όπου ΡΗΤΑ ΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ, με βάση τα στοιχεία όλων ανεξαιρέτως των
δημοσιευμένων στα αντίστοιχα ΦΕΚ ΤΑΕ & ΕΠΕ ισολογισμών του συνόλου
των εμπορικών τραπεζών που λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα, ότι το
σύνολο των καταθέσεων πελατείας και του συνόλου των δανειακών
τους κεφαλαίων, κατά την έννοια της ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005, όπως
τροποποιήθηκε από την ΠΔ/ΤΕ 2614/7.4.2009, την απόφαση ΕΤΠΘ
285/8/09.07.2009 και την ΠΔ/ΤΕ 2626/29.7.2010, αντιστοιχεί, κατά ποσό
και ποσοστό, σε υπερ-δεκαπλαπλάσια, ακόμη και υπερ-εικοσαπλάσια
μεγέθη από τα αντίστοιχα της νομισματικής κυκλοφορίας, ήτοι του
κατά το νομισματικό μέγεθος Μ1 του συνόλου των κερμάτων και των
τραπεζογραματίων σε κυκλοφορία, αφού, επί του συνόλου της
νομισματικής βάσης Μ3, το σύνολο των κερμάτων και των
τραπεζογραμματίων (Μ1), ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ ΤΗΣ
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ, είναι σε κάθε περίπτωση μικρότερο
του 10% ενώ, στις περισσότερες οικονομικές χρήσεις, είναι ακόμη και
μικρότερο του 5%, όπως άλλωστε αποδεικνύεται και από τις ετήσιες
οικονομικές καταστάσεις και τους δημοσιευμένους ισολογισμούς στα
αντίστοιχα ΦΕΚ ΤΑΕ και ΕΠΕ των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων και
εκάστης εξ’ αυτών, αλλά και από τα επίσημα στοιχεία, τις εκθέσεις και τις εδώ
αναφερόμενες επιστημονικές μελέτες της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ)
και της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), που παραθέτονται αναλυτικά ανά
εδώ εναγόμενη, στο Κεφάλαιο 2ο, «Η ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομικής
πρωτοβουλίας των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων» και έχουν χαρακτήρα
πασίδηλου γεγονότος το οποίο το Δικαστήριο Σας έχει υπηρεσιακό καθήκον
να λαμβάνει υπ’ όψη του αυτεπαγγέλτως (ΚΠολΔ 336 § 1).
Έτσι, για κάθε νομισματική μονάδα που κυκλοφορεί σε μορφή

κέρματος ή/και τραπεζογραμματίου, υπάρχουν συνολικά δανειακά κεφάλαια
από καταθέσεις πελατείας αξίας, κατά μέσο όρο περιόδου κυκλοφορίας, υπερ-
δεκαπλάσιων ή ακόμη και υπερ-εικοσαπλάσιων νομισματικών μονάδων, ήτοι
το χρήμα της νομισματικής κυκλοφορίας, δηλαδή τα κέρματα και
τραπεζογραμμάτια, ήτοι το συνολικό νομισματικό μέγεθος Μ1,
αντιστοιχεί σε ποσοστό μικρότερο του 10% ή ακόμη και του 5% του
συνόλου των τραπεζικών καταθέσεων, με το μέγεθος αυτό να μην είναι
επαρκές και αντίστοιχο προς το σύνολο των δανειακών κεφαλαίων της ΠΔ/ΤΕ
2560/01.04.2005, όπως τροποποιήθηκε από την ΠΔ/ΤΕ 2614/7.4.2009,
την απόφαση ΕΤΠΘ 285/8/09.07.2009 και την ΠΔ/ΤΕ 2626/29.7.2010,
κατά την οποία το Ελάχιστο Όριο του Δείκτη Ρευστών Διαθεσίμων από
την 01/10/2005 και εντεύθεν ορίζεται στο 20%, ήτοι στο 1/5 (εν
πέμπτο). Με τις επιπλέον νομισματικές μονάδες της συνολικής
νομισματικής βάσης Μ3, να μη συγκροτούνται από κέρματα,
τραπεζογραμμάτια και πιστωτικά υπόλοιπα καταθέσεων των πέντε (5)
πρώτων εδώ εναγομένων σε άλλες τράπεζες, αλλά, κατά τα ανωτέρω, να
συνιστούν ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΜΟΝΟ πιστωτικά υπόλοιπα λογαριασμών
καταθέσεων πελατείας – ήτοι δανειακών κεφαλαίων του παθητικού -
στα που αυτές τηρούν υποχρεωτικά, κατά το κλαδικό λογιστικό τους σχέδιο,
στα κατά ΚΒΣ βιβλία τους, που, έτσι, συγκροτούνται από τα ίδια τα
δανείσματα των πιστώσεων που χορηγούν στους πελάτες τους και, εν
προκειμένω, στα δανείσματα όλων ανεξαιρέτως των επίδικων πιστωτικών
συμβάσεων των εδώ εναγόντων ως δανειολήπτες.

Προσφορά.
Ο έλεγχος της Προσφοράς Χρήματος σε σχέση με την άσκηση της

Νομσματικής Πολιτικής, αναλύεται ως εξής :
• Προσφορά Χρήματος νοείται η συνολική ποσότητα χρήματος και

• Νομισματική Πολιτική νοείται το σύνολο των αποφάσεων και
εγκυκλίων της ΤτΕ, καθώς και των ΠΔ/ΤΕ, που επηρεάζουν την
προσφορά χρήματος και συγκροτούν το λεγόμενο κανονιστικό πλαίσιο.
ΡΕΥΣΤΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ είναι τα κέρματα, τα τραπεζογραμμάτια, οι

καταθέσεις σε άλλες τράπεζες και τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του
ενεργητικού των τραπεζών.
Έτσι, αν μία εμπορική τράπεζα, έστω η «Α», δεν χορηγούσε

καθόλου δάνεια, αν δηλαδή το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν σύστημα
κατά 100% υποχρεωτικών ρευστών διαθεσίμων, τότε οι αντίστοιχοι
λογαριασμοί του ισολογισμού της θα είχαν ως εξής :
Στην περίπτωση αυτή, η Προσφορά Χρήματος θα είχε ως εξής :
Μ = Νομισματική Κυκλοφορία + Καταθέσεις Όψεως = Μ1,
ήτοι πριν την ίδρυση της τράπεζας : Μ = 100 + 0 = 100
και μετά την ίδρυση της τράπεζας : Μ = 0 + 100 = 100
Κατά τα ανωτέρω, όταν οι τράπεζες διατηρούν όλες τις καταθέσεις τους

ως ρευστά διαθέσιμα δεν επηρεάζουν την προσφορά χρήματος, με
αποτέλεσμα, ΟΤΑΝ ΑΥΤΕΣ ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΟΥΝ ΔΑΝΕΙΑ, ΝΑ ΜΗ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ
ΑΥΞΗΣΟΥΝ ΤΑ ΔΑΝΕΙΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΙ, ΕΤΣΙ,
ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΝΕΟ ΧΡΗΜΑ.
Αν όμως η Τράπεζα «Α» κρατούσε μόνο ένα ποσοστό ρευστών

διαθεσίμων, όπως πράγματι κάνει στην πράξη, έστω για παράδειγμα με την
αναλογία Ρευστά Διαθέσιμα / Καταθέσεις = 10% και χορηγούσε το υπόλοιπο
ποσό με τη μορφή δανείων, τότε οι αντίστοιχοι λογαριασμοί του ισολογισμού
της θα είχαν ως εξής :
Εφόσον στη συνέχεια, μετά την εκταμίευση των δανείων τους, οι δανειολήπτες
κατέθεταν τα 90 € των δανείων τους στην Τράπεζα «Β», τότε οι αντίστοιχοι
λογαριασμοί του ισολογισμού της Τράπεζας «Β» θα είχαν ως εξής :

Προσφορά Χρήματος Μ = Νομισματική Κυκλοφορία + ΚαταθέσειςΌψεως =
0 + (100 +90) = 190, ήτοι ποσό μεγαλύτερο του αρχικού 100 της
νομισματικής κυκλοφορίας.
Κατά τα ανωτέρω, όταν οι τράπεζες κρατούν μόνο ένα μέρος των

δανειακών κεφαλαίων των καταθέσεών τους ως ρευστά διαθέσιμα,
τότε με τα χορηγούμενα δάνεια δημιουργούν νέες καταθέσεις, με τις
οποίες δημιουργούν νέο χρήμα και αυξάνουν την προσφορά χρήματος,
με αποτέλεσμα, ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΝΕΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ, ΕΤΣΙ, ΝΕΟ ΧΡΗΜΑ, ΜΟΝΟΝ ΟΤΑΝ
ΧΟΡΗΓΟΥΝ ΝΕΑ ΔΑΝΕΙΑ.
Αν στη συνέχεια, η Τράπεζα «Β» κρατούσε και αυτή μόνο ένα

ποσοστό ρευστών διαθεσίμων, όπως πράγματι κάνει στην πράξη, έστω για
παράδειγμα με την αναλογία Ρευστά Διαθέσιμα / Καταθέσεις = 10% και
χορηγούσε το υπόλοιπο ποσό με τη μορφή δανείων, τότε οι αντίστοιχοι
λογαριασμοί του ισολογισμού της θα είχαν ως εξής :
Και εφόσον στη συνέχεια, μετά την εκταμίευση των δανείων τους, οι
δανειολήπτες κατέθεταν τα 81 € των δανείων τους στην Τράπεζα «Γ», τότε οι
αντίστοιχοι λογαριασμοί του ισολογισμού της Τράπεζας «Γ» θα είχαν ως εξής :

Προσφορά Χρήματος Μ = Νομισματική Κυκλοφορία + ΚαταθέσειςΌψεως =
0 + (100 + 90 + 81) = 271, ήτοι ποσό μεγαλύτερο του αρχικού 100 και
του μεταγεννέστερου 190 της νομισματικής κυκλοφορίας.
Έτσι, κατά τον ίδιο αέναο τρόπο, η διαδικασία δημιουργίας
χρήματος συνεχίζεται κάθε φορά που κάποια από τις τράπεζες του
συστήματος χορηγεί ένα νέο δάνειο, το οποίο, εν συνεχεία, μόλις
δημιουργήσει μια νέα κατάθεση, δημιουργεί αυτόματα νέο χρήμα και
αυξάνει τη συνολική προσφορά χρήματος.
Κατά τα ανωτέρω, η συνολική Προσφορά Χρήματος
υπολογίζεται με τον εξής μαθηματικό τύπο :
Μ = Νομισματική Κυκλοφορία + Καταθέσεις Όψεως =
Δηλαδή :
όπου :
Μ, η συνολική ποσότητα και προσφορά χρήματος,
Β, η Νομισματική Βάση (=100, ήτοι 100%),
r, το ποσοστό διαθεσίμων που κρατούν οι τράπεζες και
M/B = 1/r, ο Πολλαπλασιαστής Χρήματος, που είναι η ποσότητα χρήματος
(Μ) που δημιουργείται από κάθε μονάδα της Νομισματικής Βάσης (Β).
Έτσι, όσο λιγότερα είναι τα χορηγούμενα δάνεια, τόσο μεγαλύτερο
είναι το ποσοστό των τραπεζικών διαθεσίμων (r) και τόσο μικρότερος είναι ο
πολλαπλασιαστής χρήματος και, επομένως, τόσο μικρότερη είναι και η
συνολική προσφορά χρήματος που εξαρτάται από τη δημιουργία χρήματος
από τις εμπορικές τράπεζες δια της χορήγησης πιστώσεων. Ήτοι, εν
κατακλείδι, Η ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΜΕΙΩΝΕΙ ΣΤΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ
ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ
ΔΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ, ΕΝΩ, Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ
ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ, ΑΥΞΑΝΕΙ ΣΤΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ, ΕΤΣΙ, ΤΗ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ.
1.Β.5 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Στο πλαίσιο της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης (Κοτσίρης Λ.,

Ευρωπαϊκό Εµπορικό ∆ίκαιο, Ι, 2003, σελ 21 επ., Ένωση Ελληνικών Τραπεζών,
Ένα νόµισµα για την Ευρώπη, 2001) και σε συνέχεια της δηµιουργίας του
ευρώ ως αυτοτελούς νοµίσµατος, η Ελλάδα συµµετείχε σε ένα πρωτότυπο
οικονοµικό ευρωπαϊκό εγχείρηµα µεγάλης κλίµακας, την υιοθέτηση του νέου
ευρωπαϊκού νοµίσµατος (Ν.2548/1997, N.2609/1998, άρθρο 18 N.2832/2000
και ΠΣΝΠ/ΤΕ 45/19/29.12.2000, όπως ισχύει / Λιακόπουλος Θ., Νοµικά
ζητήµατα από την εισαγωγή του ευρώ, ΕΕµπ∆ 1998.485. Mattout Jean- Pierre,
Droit Bancaire International, 2eme Ed., 1996, σ. 286-311), µε την ταυτόχρονη
αποδοχή της ιδιαιτερότητας της υπερεθνικής διάστασής του αλλά και τον
γενικότερο προβληµατισµό της ουσιαστικής συµβατότητας της ποιότητας της
οικονοµίας της µε τις απαιτήσεις του νέου νοµισµατικού περιβάλλοντος.
Ασφαλώς, στην ευρωπαϊκή ιστορία θα καταγραφεί ως ένα ιστορικό γεγονός
που επανακαθορίζει τις διεθνείς οικονοµικές ισορροπίες, ιδιαίτερα, όµως, στην
Ελλάδα σηµατοδοτεί την αρχή µιας νέας εποχής και την ανάγκη προώθησης
µιας δέσµης θεσµικών και διαρθρωτικών αλλαγών (Ένωση Ελληνικών
Τραπεζών, Το θεσµικό πλαίσιο του ευρώ, 2001), τόσο σε επίπεδο οικονοµικού
σχεδιασµού όσο και λειτουργίας του τραπεζικού συστήµατος της χώρας
(Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, Οι προσαρµογές και επιπτώσεις στον ελληνικό
τραπεζικό τοµέα από την ΟΝΕ και την εισαγωγή του ευρώ, 1998, Γκαργκάνας,
Το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα και το νέο χρηµατοοικονοµικό πλαίσιο, ∆ΕΕΤ
1998, τεύχος 14, σελ. 7 επ.)
Θεµελιώδες στοιχείο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αποτελεί η παραδοχή πως
το σύνολο των δικαιϊκών διατάξεων της Ε.Ε. διαµορφώνει ευρέως ή
περιοριστικώς ένα πλαίσιο παραγωγής εθνικών νόµων στη βάση της
προώθησης και εναρµόνισης της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας.
Η αναγκαιότητα της πρωταρχικής αυτής δράσης της Ε.Ε. είναι εµφανής και
προφανής. Οι διαφορετικές εθνικές ρυµίσεις και η διαφοροποιηµένη
συναλλαγµατική, πιστωτική, νοµισµατική και φορολογική πολιτική των
κρατών
µελών καθιστούν εξαρχής τη δηµιουργία ενός ενιαίου νοµοθετικού πλαισίου
προσδιορισµού και λειτουργίας της κοινής αγοράς ιδιαίτερα πολύπλοκη αλλά
και δύσκολα πραγµατοποιήσιµη. Χωρίς, λοιπόν, να αποσκοπεί στην
δηµιουργία αυστηρώς ενιαίου δικαίου και προβάλλοντας την εναρµόνιση ως
συµβατική υποχρέωση των κρατών µελών και όχι ως αυτοσκοπό του, το
κοινοτικό δίκαιο προωθεί µια ήπια προσαρµογή, µέσω της διαδικασίας
προσέγγισης των εθνικών νοµοθεσιών, ώστε να παραχθεί ένα ευρωπαϊκό
νοµικό καθεστώς που θα διασφαλίζει, τουλάχιστον, την οµοιότητα των όρων
του ανταγωνισµού. Ταυτόχρονα, παραχωρεί στα κράτη-µέλη το δικαίωµα
χρήσης εθνικών κανόνων και διατάξεων, διασφαλίζοντας, όµως, πως η
διαφορετικότητά τους δεν θα απειλήσει την παραγωγή ισοδύναµων έννοµων
αποτελεσµάτων στο περιβάλλον των κρατών -µελών.
Το τραπεζικό δίκαιο - όπως και το δίκαιο της κεφαλαιαγοράς - διαµορφώθηκε
από σωρεία κοινοτικών συστάσεων και συντονιστικών οδηγιών (ενδεικτικά
αναφέρονται: Οδηγία 73/183/ΕΟΚ, Οδηγία 77/780/ΕΟΚ (Πρώτη Τραπεζική
ή Συντονιστική Οδηγία), Οδηγία 83/350/ΕΟΚ, Σύσταση Επιτροπής
87/62/ΕΟΚ, 87/63/ΕΟΚ, 87/598/ΕΟΚ, 88/590/ΕΟΚ, 90/109/ΕΟΚ, Οδηγία
86/635/ΕΟΚ, Οδηγία 88/361/ΕΟΚ, Οδηγία 89/117/ΕΟΚ, Οδηγία
89/299/ΕΟΚ, Οδηγία 89/646/ΕΟΚ (∆εύτερη Τραπεζική Οδηγία), Οδηγία
89/647, Οδηγία 91/308/ΕΟΚ, Οδηγία 92/121/ΕΟΚ, Οδηγία 92/16/ΕΟΚ και
πλήθος άλλων) περί πιστωτικών ιδρυµάτων, στο γενικότερο πλαίσιο της
άρσης των περιορισµών της ελευθερίας της εγκατάστασης, της ελεύθερης
παροχής υπηρεσιών και της κυκλοφορίας κεφαλαίων (Ψυχοµάνης Σπ., Η
ενιαία τραπεζική αγορά. Κενά και αντιφάσεις της Ελληνικής τραπεζικής
νοµοθεσίας, ΕΕΕυρ∆ 1998.515 επ., Κοτσίρης Λ., Εθνικό ∆ίκαιο, ο ίδιος, Η
εναρµόνιση στον τοµέα των πιστωτικών ιδρυµάτων, ΕΤραπ∆ 1993.4.
Τραγάκης, Η θεσµική θεµελίωση της κοινής τραπεζικής αγοράς, 1990, ο
ίδιος, Ελληνική τραπεζική νοµοθεσία και πρακτική, 1980. Cassou Pierre-
Henry, La Reglementation Bancaire, 1997, p.p.101 et seq)
Με βάση, το χαρακτηριστικό της παροχής πίστεως (εµπιστοσύνης) σε µία
σχέση, οι τραπεζικές εργασίες διακρίνονται (Τσουτρέλλης, Τεχνική και
Οικονοµική των τραπεζικών εργασιών, 1961. Hawke, Levenson, Smith (Ed),
Securities Activities of Banks. Bank Takeover. New products, 1981.
Γεωργουτσάκος, Τράπεζαι-Τραπεζικαί εργασίαι, Οικονοµική και Λογιστική
Εγκυκλοπαιδεία, τόµος ΙΧ, 1961.889), κατά βάση, σε παθητικές (οι κυριότερες
παθητικές τραπεζικές εργασίες είναι οι καταθέσεις, η έκδοση
τραπεζογραµµατίων, η έκδοση οµολογιακών δανείων, η αναπροεξόφληση από
τις εµπορικές τράπεζες του χαρτοφυλακίου τους στην εκδοτική τράπεζα, κ.α.
Ο δανεισµός µε ενεχυρίαση τίτλων ακινήτων και η έκδοση ή η αποδοχή
συναλλαγµατικών συνιστούν επιπλέον τρόπους απόκτησης χρήµατος
αυξάνουν, όµως, ταυτόχρονα, την έκθεση της τράπεζας σε κίνδυνο), υπό την
έννοια ότι η τράπεζα καθίσταται οφειλέτης των καταθετών της για τα
ανάλογα χρηµατικά ποσά που κατατίθενται (με τις οποίες εισάγεται,
αποκτάται το χρήµα των τραπεζών και κατά κανόνα προηγούνται των
ενεργητικών) σε αυτήν, και σε ενεργητικές (κυριότερες είναι η παροχή
δανείων, η προεξόφληση συναλλαγµατικών, γραµµατίων και άλλων
χρεογράφων, όπως οµολογιών, το άνοιγµα πίστωσης µε ανοικτό αλληλόχρεο
λογαριασµό όπως εν προκειμένω, οι αγοραπωλησίες ακινήτων, χρεογράφων
και συναλλάγµατος κ.ά.), υπό την έννοια ότι η τράπεζα καθίσταται δανειστής
των πελατών της για τα ποσά της παρεχόµενης πίστωσης. Οι τελευταίες, µε
τις οποίες κινείται το χρήµα στην αγορά, έπονται, συνήθως, των
παθητικών εργασιών (Ψυχοµάνης Σ., Τραπεζικό ∆ίκαιο, 2001, σ. 218, Κιάντoυ-
Παµπoύκη, ∆ίκαιο τραπεζικών εργασιών (πανεπιστηµιακές παραδόσεις) χ.χρ.,
σελ. 3, Παµπούκης Κ., Τραπεζικαί πιστωτικαί συµβάσεις, 1962, σελ. 18,
Βελέντζας, ∆ίκαιο τραπεζών, σελ. 499-500, Κουζιώρτη, Κατάσχεση στα χέρια
τράπεζας ως τρίτης, ΕΕΑρµ 1994.225, 228 επ., ιδίως 229).
1.Β.5.1 Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗΣ
Ως σύµβαση πιστώσεως νοείται η σύµβαση, µε την οποία η τράπεζα

αναλαµβάνει άµεσα ή έµµεσα την υποχρέωση για κεφαλαιακή ενίσχυση του
αντισυµβαλλοµένου - πελάτη της, στη βάση ενός συµφωνηθέντος, συνήθως,
χρονικού ορίζοντα και ποσού.
Η έννοια της πίστωσης παρουσιάζει τις ίδιες ερµηνευτικές δυσκολίες µε αυτήν
της κατάθεσης, παρότι στον δικαιϊκό χώρο οι όροι «πίστωση» και «πίστη»(
άρθρα 531, 870 ΑΚ, ν.δ. 588/1948 περί ελέγχου της πίστεως, ν.δ. 3838/1958
περί πωλήσεων επί πιστώσει και πλήθος άλλα) απαντώνται συχνά.
Αντλώντας το βασικό κριτήριο για την διατύπωση ενός ορισµού από την
οικονοµική της λειτουργία, µπορεί κανείς να πει ότι πίστωση είναι η
προσωρινή ενίσχυση από ένα πρόσωπο (πιστοδότη) της αγοραστικής
δύναµης ενός άλλου (πιστολήπτη ή πιστούχου) (Γεωργιάδης Απ., Η
εξασφάλιση των πιστώσεων, 2001, σελ. 2). Πρόκειται για µια παροχή της
τράπεζας προς τον πελάτη της, που βασίζεται στην θετική αξιολόγηση του
τελευταίου, όσον αφορά την φερεγγυότητά του και την πρόθεσή του να
εκπληρώσει τις αναληφθείσες υποχρεώσεις του. Όταν η ενίσχυση της
αγοραστικής δύναµης του πελάτη επιτυγχάνεται άµεσα µε την απευθείας
παραχώρησή της από τον πιστοδότη, τότε γίνεται λόγος για άµεση πίστωση,
ενώ, όταν η αύξηση της πιστοληπτικής ικανότητάς του επιτυγχάνεται κατά
τρόπο έµµεσο, µε την ανάληψη εκ µέρους του πιστοδότη χρηµατικής
υποχρεώσεως, ώστε να αποφευχθεί η δέσµευση της ήδη υπάρχουσας
αγοραστικής δύναµης του πιστούχου, τότε πρόκειται για έµµεση πίστωση.
Μορφές της άµεσης πίστωσης είναι το δάνειο, η σύµβαση ανοίγµατος
πίστωσης και η πίστωση µε τρέχοντα λογαριασµό, οι οποίες θα εξεταστούν
συνοπτικά παρακάτω, αλλά και οι προεξοφλήσεις πιστωτικών τίτλων, η
πρακτορεία επιχειρηµατικών απαιτήσεων κ.α. Έµµεσες πιστώσεις είναι η
ανάληψη εγγυήσεων, η πίστωση του τιµήµατος, η προκαταβολή, η
πιστωτική κάρτα, η χρηµατοδοτική µίσθωση αλλά και οι ενέγγυες πιστώσεις
και οι εγγυητικές επιστολές.
Με βάση τα παραπάνω είναι φανερό ότι η έννοια της πίστωσης είναι
ευρύτερη από την αντίστοιχη του δανείου, στο βαθµό που εκτείνεται σε όλο
το εύρος της πιστωτικής δραστηριότητας.
1.Β.5.2. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
Στην σύμβαση πίστωσης, όπως σε όλες οι ‘τραπεζικές’ συμβάσεις ή ακόµη και

στα πλαίσια της απλής συναλλακτικής επαφής µεταξύ της τράπεζας και του
πελάτη της, πυρήνας της συναλλακτικής σχέσης που αναπτύσσεται είναι
η σχέση εµπιστοσύνης που αναπτύσσεται στα συµβαλλόµενα µέρη, σχέση
που δικαιολογείται από τη δυνατότητα της τράπεζας να επεµβαίνει σε
ουσιώδεις περιουσιακές υποθέσεις και να επηρεάζει την οικονοµική
υπόσταση του πελάτη της. Σηµαντική συνέπεια του χαρακτήρα της σχέσης
τράπεζας-πελάτη ως σχέση εµπιστοσύνης είναι ότι προκύπτουν για την
τράπεζα τόσο γενικής φύσεως υποχρεώσεις (παρεπόµενες υποχρεώσεις - ΑΚ
288) όσο και ειδικής, οι οποίες έχουν τη βάση τους στη συγκεκριµένη, κατά
περίπτωση, σχέση (τραπεζική σύµβαση).
Τα πιστωτικά ιδρύµατα, πέρα από ιδιωτικές επιχειρήσεις διαµεσολάβησης
στην κυκλοφορία του χρήµατος, ασκούν, παράλληλα, και δηµόσια λειτουργία
(υπό την ευρεία έννοια του όρου), αφού η δραστηριότητά τους
(χρηµατοδότηση επιχειρήσεων και καταναλωτών) έχει καταρχήν ευεργετικές
επιπτώσεις στην εθνική οικονοµία (ΠΠρΑθ 2087/2004, ΕΕµπ∆ 2005.777,
ΕφΑθ 2214/2001, ∆ΕΕ 2001.620). Η θέση αυτή επιβάλλει στις τράπεζες,
µεταξύ άλλων, την υποχρέωση οµαλής και καλόπιστης συνεργασίας µε τους
πελάτες τους. Από την άλλη, η τράπεζα είναι αποδέκτης ποικίλων
πληροφοριών που αφορούν την οικονοµική αλλά όχι σπάνια και την
προσωπική σφαίρα του πελάτη, τις οποίες ο ίδιος ο πελάτης εµπιστεύεται σε
αυτήν ή τις πληροφορείται η τράπεζα από τρίτους στο πλαίσιο της επιµέλειας
των υποθέσεων του πελάτη. Αυτή η δυνατότητα της τράπεζας να γνωρίζει
επιχειρηµατικά απόρρητα, αλλά και προσωπικές, ευαίσθητες και,
ενδεχοµένως, απόρρητες πληροφορίες σχετικά µε τον πελάτη της, ενόψει και
της αυξηµένης δυνατότητάς της να επεµβαίνει στην οικονοµική σφαίρα του
πελάτη της, σε συνδυασµό και µε την, κατά κανόνα, πολύ µεγαλύτερη
οικονοµική ισχύ της αλλά και τις ειδικές γνώσεις της στο χώρο των
συναλλαγών, δικαιολογούν τη θεµελίωση ιδιαίτερης σχέσης
εµπιστοσύνης.
Η συναλλακτική σχέση µεταξύ Τράπεζας και πελάτη σπανιότατα εξαντλείται
στην ευκαιριακή σύναψη και εκτέλεση µεµονωµένων τραπεζικών συµβάσεων,
όπως λ.χ. µιας σύµβασης εµβάσµατος. Συνήθως, ο κάθε πελάτης έχει µια ή
περισσότερες τράπεζες συναλλαγών του, µε τις οποίες συναλλάσσεται
διαρκώς και για µεγάλα χρονικά διαστήµατα και καταρτίζει και εκτελεί
πολυάριθµες και ποικίλες τραπεζικές συµβάσεις και του παρέχονται
ποικίλες υπηρεσίες. Η προαναφερόµενη σχέση εµπιστοσύνης µεταξύ
τράπεζας και πελάτη δεν αφορά µόνο σε µεµονωµένες συναλλαγές, αλλά στην
εν γένει συναλλακτική σχέση µεταξύ τράπεζας και πελάτη. Η µονιµότητα και,
καθολικότητα της σχέσης αυτής και, κυρίως, η ανάγκη να θεµελιωθούν
νοµικές υποχρεώσεις της τράπεζας έναντι του πελάτη, ανεξαρτήτως της
σύναψης µεµονωµένων συµβάσεων, ώθησε την επιστήµη να προσπαθήσει να
συλλάβει και να εντάξει σε νοµικές κατηγορίες την εν γένει συναλλακτική
σχέση τράπεζας και πελάτη.
1.Β.5.2.Α. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
Για τη νοµική φύση της σχέσης αυτής έχουν αναπτυχθεί πρωτίστως στο
πλαίσιο του γερµανικού δικαίου δύο θεωρίες, οι οποίες βρήκαν απήχηση και
στην ηµεδαπή επιστήµη (Ψυχοµάνης Σ., Τραπεζικό ∆ίκαιο, σελ. 91, ο ίδιος,
Περί των τραπεζικών δανείων για απόκτηση µετοχών, Γνµδ, Αρµ 2003.1875,
Καραγκουνίδης, Η ευθύνη της τράπεζας έναντι των πελατών της από την
παραβίαση υποχρεώσεων προστασίας, Αρµ 1995.444).
Κατά την πρώτη και παλαιότερη θεωρία µεταξύ τράπεζας και πελάτη
συνάπτεται µια γενική τραπεζική σύµβαση.
Σε αυτή την Γενική Τραπεζική Σύµβαση ενσωµατώνονται οι ΓΟΣ της Τράπεζας
και επ’ αυτής εδράζονται όλες οι µεµονωµένες τραπεζικές συµβάσεις, όπως
καταθέσεις, δάνεια, διαχείριση επενδύσεων, πληρωµές, µεταφορές κεφαλαίων
κ.ά., των οποίων η σύναψη είναι εξαρχής αβέβαιη και ο αριθµός τους
απροσδιόριστος. Η Γενική Τραπεζική Σύµβαση έχει ως αντικείµενο την
επιµέλεια των υποθέσεων του πελάτη και την προστασία των εννόµων
αγαθών και συµφερόντων του τελευταίου από την τράπεζα (Κοτσίρης,
Προβλήµατα αστικής ευθύνης τραπεζών έναντι τρίτων κατά την άσκηση της
πιστωτικής λειτουργίας, Αρµ 1984.601, 605, Herold / Lippisch, Bank- und
Börsenrecht, 2η έκδ., 1992, σελ. 33, Canaris, Bankvertragsrecht, § 2, σηµ. 1).
Η Γενική Τραπεζική Σύµβαση χαρακτηρίζεται ως σύµβαση πλαίσιο ή σύµβαση
µανδύας, το περιεχόµενο της οποίας συνίσταται στο να θέτει η τράπεζα τις
υπηρεσίες της στη διάθεση του πελάτη και έχει, κατά περίπτωση, τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά, είτε της σύµβασης έργου, είτε της σύµβασης ανεξαρτήτων
υπηρεσιών.
Ουσιώδη δε στοιχεία της είναι:
α. η ίδρυση σχέσης εµπιστοσύνης ανάµεσα στα µέρη,
β. η εφαρµογή των Γενικών 'Ορων Συναλλαγών (ΓΟΣ) (για τους ΓΟΣ στις
τραπεζικές συναλλαγές ίδ.µεταξύ άλλων Ψυχοµάνης, Τραπεζικές
δραστηριότητες αµφισβητούµενης νοµιµότητας, 2002, σελ. 90-101, ∆ούβλης,
Ο δικαστικός έλεγχος των ΓΟΣ στις τραπεζικές συναλλαγές, ΕΤρΑξΧρ∆ 1999.9,
Καράκωστας, Γενικοί όροι των τραπεζικών συναλλαγών, 2001, passim,
Μεντής, ΓΟΣ τραπεζικών καταναλωτικών συµβάσεων, ΧρΙ∆ 2001.558.), τους
οποίους έχει προδιατυπώσει η τράπεζα και στους οποίους προσχωρεί ο
πελάτης της και οι οποίοι ΓΟΣ ισχύουν για όλες τις µέλλουσες συναλλαγές
ανάµεσα στα συµβαλλόµενα µέρη.
Πρόκειται δηλ. για µια σχέση χωρίς αυστηρά οριοθετηµένο αντικείµενο
παροχής, σχέση, η οποία δεν εξαντλείται στην εκτέλεση της σχετικής
συναλλαγής, αλλά στη διενέργεια ενός αόριστου και απροσδιόριστου, εξαρχής,
είδους συναλλαγών, όπως π.χ. διεξαγωγή δοσοληψιών, πληρωµή επιταγών,
πιστώσεων, καταθέσεων κλπ.
Η νεώτερη άποψη, η οποία έχει επικρατήσει στη γερµανική επιστήµη και έχει
υιοθετηθεί πρόσφατα και από το γερµανικό ακυρωτικό (θεµελιώδης
απόφαση: BGHZ 152, 114 και σχόλια Κilgus, BB 2002, σελ. 2576, Βalzer, BKR
2002, 1092, Kort, EWiR 2003, 151), αποκρούει τη θεωρία της «γενικής
τραπεζικής σύµβασης».
Οι κύριοι εκπρόσωποι αυτής της άποψης χαρακτηρίζουν την συναλλακτική
σχέση µεταξύ τράπεζας και πελάτη ως ex lege και όχι συµβατική έννοµη
σχέση, η οποία θεµελιώνεται στη "συναλλακτική επαφή"( Ψυχοµάνης Σ.,
Τραπεζικό ∆ίκαιο, σελ. 91, ο ίδιος, Αρµ 2003.1875) τράπεζας και πελάτη, και,
συνεπώς, είναι ανεξάρτητη από τη δικαιοπρακτική βούληση και ικανότητα
του τελευταίου. Η εν λόγω έννοµη σχέση χαρακτηρίζεται συγκεκριµένα ως
"ενοχική σχέση χωρίς πρωτογενή υποχρέωση προς παροχή".
Ο χαρακτηρισµός της σχέσης της τράπεζας µε τον πελάτη της ως ενοχικής
χωρίς πρωτογενή υποχρέωση προς παροχή, εναρµονίζεται καλύτερα µε το
δόγµα του ενοχικού δικαίου, δεδοµένου ότι αποφεύγει τη συναγωγή
βούλησης δικαιοπρακτικής δέσµευσης, εκεί όπου η ύπαρξή της είναι εντελώς
αµφίβολη. 'Ετσι, υποστηρίζεται ότι δεν είναι δυνατό να γίνει δεκτή γενική
υποχρέωση της τράπεζας να πραγµατοποιεί όσες επιµέρους συναλλαγές
επιθυµεί ο πελάτης της, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ενεργητικές ή/και
παθητικές εργασίες. Κι αυτό γιατί, σε διαφορετική περίπτωση θα είχαµε
αντίθεση στην αρχή της ελευθερίας των συµβάσεων (άρθρο 5 Συν
1975/1986/2001, 361 ΑΚ), καθώς και στις διατάξεις των άρθρων 173 και 200
ΑΚ, οι οποίες επιτρέπουν την ερµηνεία µίας δήλωσης -άρα και της σύµβασης, η
οποία αποτελεί σύµπτωση δηλώσεων- κατά τέτοιο τρόπο, ώστε το
περιεχόµενό της να µην συγκρούεται µε την πραγµατική βούληση των
συναλλασσοµένων, καθώς η βασική υποχρέωση της τράπεζας να διενεργεί
όλες τις επιµέρους συναλλαγές, τις οποίες επιθυµεί ο πελάτης της πιθανόν να
µην συµπλέει µε τα δικαιολογηµένα συµφέροντά της.
Υπάρχουν, πράγµατι, περιπτώσεις δεσµών, µεταξύ δύο ορισµένων προσώπων
που γεννούν υποχρεώσεις και αντίστοιχα δικαιώµατα µεταξύ τους, γενικά ή
σε σχέση µε ορισµένα έννοµα αγαθά τους, χωρίς, όµως, οι υποχρεώσεις αυτές
να έχουν συγκεκριµένο περιεχόµενο δηλ. να κατευθύνονται στην εκτέλεση
συγκεκριµένης πράξης. Η υποχρέωση εξαντλείται στην τήρηση κάποιας
γενικής (έντιµης, καλόπιστης) συµπεριφοράς από τον «οφειλέτη» στην
συναλλακτική επαφή του µε το «δανειστή». Προϋποθέτουν κατά κανόνα
κάποιο χαλαρότερο προσωπικό δεσµό και συνήθως ορισµένο κύκλο
προστατευόµενων αγαθών. Το στοιχείο της παροχής που χαρακτηρίζει µια
ενοχή είναι εδώ αποψιλωµένο από συγκεκριµένο περιεχόµενο, αφού η γενική
αυτή υποχρέωση συµπεριφοράς δεν είναι εξειδικευµένη ως παροχή (την
έννοια της ενοχής και τα στοιχεία της βλ. Ζέπο Π., Ενοχικόν ∆ίκαιον, Α’ Μέρος
Γενικόν, 1955 σελ.25 επ., όπου και αναπτύσσονται οι θεωρίες περί του
χαρακτήρα της ενοχής ως «οργανισµού» (Siber) ή ως «συνθέµατος»
(Larenz), λόγω της διαρκούς λειτουργίας και εξέλιξης της βασικής ενοχικής
σχέσης. Βλ. ακόµη, Μπαλή Γ., Ενοχικόν ∆ίκαιον, (κατά τον Κώδικα), Εκδ.Γ’
1969, σελ. 3 επ., Σταθόπουλος, Γενικό Ενοχικό ∆ίκαιο, 2004, σελ. 53 επ.,
Γεωργιάδης Αστ., Ενοχικό ∆ίκαιο, Γενικό Μέρος, 2003, Ι, σελ.21 επ.,
Σπυριδάκης Ι., Ενοχικό ∆ίκαιο, Γενικό Μέρος, 2004, σελ.15 επ.). Για το λόγο
αυτό οι σχέσεις αυτές αποκαλούνται ενοχές υπό ευρεία (ή καταχρηστική)
έννοια (Σταθόπουλος, Γενικό Ενοχικό ∆ίκαιο, 2004, σελ.76, 126, Σταθόπουλος,
σε Γεωργιάδη / Σταθόπουλο, ΑΚ, Εισαγωγή στο Ενοχικό ∆ίκαιο, αρ. 30-33,
Γεωργιάδης Αστ., Ενοχικό ∆ίκαιο, Γενικό Μέρος, 2003, ΙΙ, σελ.10, Σπυριδάκης
Ι., Ενοχικό ∆ίκαιο, Γενικό Μέρος, 2004, σελ.24 (όπου και οι όροι «ενοχή σε
ευρύτατη έννοια» και «σχέση συµπεριφοράς»).
Η κυριότερη περίπτωση τέτοιου δεσµού που ρυθµίζεται στον ΑΚ είναι η
υποχρέωση των µερών που διαπραγµατεύονται τη σύναψη µιας σύµβασης
«να συµπεριφέρονται αµοιβαία σύµφωνα µε την καλή πίστη και τα
συναλλακτικά ήθη» (197 ΑΚ).
Κατά συνέπεια, οι σχέσεις τράπεζας-πελάτη από τη συναλλακτική επαφή, ως
ενοχικές σχέσεις χωρίς πρωτογενή υποχρέωση προς παροχή είναι νοµικοί
δεσµοί, οι οποίοι δεν αποτελούν stricto sensu ενοχικές σχέσεις, µε την έννοια
του άρθρου 287 ΑΚ, αφού περιεχόµενό τους δεν είναι η υποχρέωση για
συγκεκριµένη παροχή, αλλά ενοχικές σχέσεις µε την ευρεία έννοια του όρου,
δηλ. sui generis ενοχικές σχέσεις, από τις οποίες απορρέουν µόνο υποχρεώσεις
προς επίδειξη ορισµένης συµπεριφοράς.
Οι ενοχικές σχέσεις χωρίς πρωτογενή υποχρέωση προς παροχή βρίσκουν τη
δικαιοπολιτική τους δικαίωση στη λεγόµενη "αρχή του κοινωνικού
συνδέσµου" (Καραγκουνίδης, Αρµ 1995.446).
Η δεύτερη αυτή άποψη ξεκινά από την ορθή επισήµανση ότι οι πελάτες, οι
οποίοι συχνά έρχονται σε επαφή µε µία τράπεζα απλά και µόνο για να
διαπραγµατευτούν µια συναλλαγή ή να πληροφορηθούν τους όρους σύναψης
κάποιων συµβάσεων, όπως π.χ. τη σύναψη ενός δανείου, χρήζουν προστασίας,
ανεξαρτήτως αν είχαν δικαιοπρακτική βούληση και ικανότητα. Συνεπώς, οι
υποχρεώσεις προστασίας της τράπεζας (Γεωργιάδης Απ., Η κατ’ ΑΚ 919
ευθύνη της τράπεζας απέναντι στους πελάτες της, Ελλ∆νη 1992.57,
Κοτσίρης, Αρµ 1984.605, Βελέντζας, ∆ίκαιο τραπεζών, σελ. 84, Ψυχοµάνης,
Τραπεζικό ∆ίκαιο, σελ. 94, 340) όπως π.χ. η υποχρέωση πρόνοιας, η
υποχρέωση τήρησης εχεµύθειας, η υποχρέωση ενηµέρωσης και παροχής
πληροφοριών κτλ. δεν χρειάζεται να θεµελιωθούν σε µια συµβατική έννοµη
σχέση, αλλά σε µια ex lege σχέση, η οποία δεν θεµελιώνεται στην ανταλλαγή
δικαιοπρακτικών δηλώσεων βουλήσεως, αλλά στην απλή συναλλακτική
επαφή πελάτη και τράπεζας ως πραγµατικού δηµιουργίας εµπιστοσύνης. Στο
πλαίσιο αυτό η τράπεζα έχει αποκλειστικά νόµιµες υποχρεώσεις επίδειξης
ορισµένης συµπεριφοράς, όχι ως παρεπόµενες υποχρεώσεις κύριας παροχής,
αλλά ως ανεξάρτητες υποχρεώσεις χωρίς κύρια παροχή (ως ανωτέρω
ενδεικτικά: η υποχρέωση διαφύλαξης του τραπεζικού απορρήτου, η
υποχρέωση επιµελούς ακρόασης και εκτίµησης των συµφερόντων του
πελάτη).
Υπενθυµίζεται ότι θεµέλιο της Ενιαίας Αγοράς γενικότερα, αλλά και του
τοµέα των χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών ειδικότερα, είναι η καλή πίστη, τα
συναλλακτικά χρηστά ήθη και η εµπιστοσύνη, που πρέπει να διέπει τις
σχέσεις ανάµεσα στους συναλλασσόµενους και τα χρηµατοπιστωτικά
ιδρύµατα (ίδ. σχετικά Χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες: Ενίσχυση της
εµπιστοσύνης του καταναλωτή. Ανακοίνωση της Επιτροπής. Συνέχεια του
Πράσινου Βιβλίου, Χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες: Οι προσδοκίες των
καταναλωτών (COM (97) 309 τελικό).
∆ογµατικό θεµέλιο της τραπεζικής σχέσης είναι η αρχή της καλής πίστης,
δηλαδή ο νόµος, και όχι η σύµβαση. Στο ελληνικό δίκαιο, ειδικότερα, η σχέση
εµπιστοσύνης και οι παραγόµενες υποχρεώσεις για τα µέρη, στο µεν
προσυµβατικό στάδιο βρίσκουν το νοµοθετικό τους θεµέλιο στις διατάξεις
197, 198 ΑΚ, στο δε συµβατικό, στην αρχή της καλόπιστης εκπλήρωσης των
οφειλών της ΑΚ 288, η οποία καλύπτει, επίσης, και το µετασυµβατικό.
1.Β.5.2.Β ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Οι επιµέρους συµβάσεις που συνάπτονται µεταξύ τράπεζας και πελατών της

δηµιουργούν, καταρχήν, αµφοτέρω υποχρεώσεις για την εκπλήρωση της
κύριας παροχής, παράλληλα, όµως, και, εκτός από τις ειδικά προβλεπόµενες
στη σύµβαση ή στο νόµο υποχρεώσεις, δηµιουργούν και παρεπόµενες
υποχρεώσεις που υπαγορεύονται από την αρχή της καλής πίστης και των
συναλλακτικών ηθών.
Κατά τον Γεωργιάδη, καλή πίστη είναι η ευθύτητα και η εντιµότητα που
πρέπει να τηρούνται γενικά στις συναλλαγές, συναλλακτικά ήθη είναι οι
συνήθειες, οι οποίες κρατούν στις συναλλαγές ή σε ορισµένες κατηγορίες
συναλλαγών. (Γεωργιάδης Απ., Γενικές αρχές, § 2/37 και § 2/40)
Το νοµοθετικό τους έρεισµα αποτελεί η διάταξη του 288 ΑΚ. Οι παρεπόµενες
αυτές υποχρεώσεις -είτε της συναφθείσας τραπεζικής σύµβασης είτε ακόµη
και της απλής δικαιοπρακτικής επαφής- αποτελούν απόρροια της
συναλλακτικής καλής πίστης και επιβάλλουν στα συµβαλλόµενα µέρη, να
τηρούν τέτοια συµπεριφορά, ώστε να διευκολύνουν την εκπλήρωση της
κύριας παροχής, να λαµβάνουν υπόψη τα συµφέροντα του άλλου µέρους και
να αποφεύγουν πράξεις που θα έθεταν σε κίνδυνο τα έννοµα αγαθά του. Οι
αρχές της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών διαπνέουν τη
δηµιουργούµενη τραπεζική σχέση στο σύνολό της, ήδη από την έναρξη των
διαπραγµατεύσεων, καταλαµβάνουν στη συνέχεια όλο το επίπεδο της
συµβατικής δέσµευσης και στηρίζουν, τέλος, και τις µετά τη λήξη της
σύµβασης υποχρεώσεις.
Οι παρεπόµενες αυτές υποχρεώσεις είθισται να αποκαλούνται µε τον
γενικότερο όρο «υποχρεώσεις προστασίας» και έχουν ως αντικείµενο τη λήψη
των µέτρων που απαιτούνται για την περιφρούρηση των έννοµων αγαθών
του αντισυµβαλλοµένου. Οι υποχρεώσεις προστασίας αποτελούν, πράγµατι,
περιεχόµενο ενοχής, είτε της οιωνεί δικαιοπρακτικής ενοχής από τις
διαπραγµατεύσεις είτε της καθαρά δικαιοπρακτικής συµβατικής ενοχής. Κατά
συνέπεια, η αθέτησή τους συνιστά παράνοµη ή αντισυµβατική πράξη και
οδηγεί, υπό τις λοιπές οικείες προϋποθέσεις, στη µεν πρώτη περίπτωση στην
προσυµβατική ευθύνη (198 ΑΚ), στη δε δεύτερη περίπτωση σε συµβατική
ευθύνη (κατά τους ειδικότερους κανόνες της πληµµελούς εκπλήρωσης). Οι
υποχρεώσεις προστασίας φέρουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τόσο ως
προς τις προϋποθέσεις τους όσο και ως προς τις έννοµες συνέπειες. Πράγµατι,
οι υποχρεώσεις αυτές γεννώνται µεταξύ συγκεκριµένων υποκειµένων στα
πλαίσια ηθεληµένης δικαιοπρακτικής επαφής, εισέρχονται στο πεδίο των
δικαιοπρακτικών ενοχών και λήγουν σε χρονικό σηµείο µετά τη λήξη της
συµβάσεως. Θεµελιώνονται αφηρηµένα στην αρχή της προστασίας των
εννόµων αγαθών του αντισυµβαλλοµένου, αρχή που διατρέχει ολόκληρο το
πεδίο των συναλλακτικών σχέσεων, και επιβάλλουν την εφαρµογή των
εκάστοτε αυστηρότερων κανόνων της αδικοπρακτικής ή της συµβατικής
ευθύνης (για ιδιαίτερη, αυτοτελή και ενιαία ενοχή, αποκαλούµενη ως «ενοχή
προστασίας» κάνει λόγο ο Καράσης, Συρροή δικαιοπρακτικής και
αδικοπρακτικής ευθύνης. Ένα ψευδοπρόβληµα; Μελέτη στην Ελλ∆νη
2005.634, ιδίως 650 επ. Συγκεκριµένα, υποστηρίζει ότι οι υποχρεώσεις
προστασίας έχουν γνήσια αδικοπρακτική φύση και φέρουν χαρακτηριστικά,
σε επίπεδο παραγωγικού λόγου, προϋποθέσεων και έννοµων συνεπειών, που
τις οριοθετούν σαφώς από τις άλλες κατηγορίες ευθύνης).
Οι παρεπόµενες υποχρεώσεις που γεννά η καλή πίστη µε βάση τα
προαναφερθέντα, βαρύνουν τόσο τον πελάτη όσο και την τράπεζα. Η
νοµολογία και η αντίστοιχη θεωρία που έχει αναπτυχθεί για τα θέµατα που
έχουν ανακύψει είναι, εντούτοις, ιδιαιτέρως πλούσια, αναφορικά µε τις
υποχρεώσεις που βαρύνουν τις τράπεζες, δεδοµένου του κυριαρχικού ρόλου
που αυτές διαδραµατίζουν στον καθορισµό των σχέσεων µε τους πελάτες
τους.
Γενικότερες πρόσθετες υποχρεώσεις που γεννά η σχέση
εµπιστοσύνης που χαρακτηρίζει τις τραπεζικές συµβάσεις, και
επιβάλλονται από την καλή πίστη (288 ΑΚ).
i) Η υποχρέωση προστασίας
Η αυξηµένη δυνατότητα που έχει η τράπεζα να ενεργεί στην περιουσιακή
σφαίρα των πελατών της γεννά σε βάρος της µια σειρά υποχρεώσεων, οι
οποίες έχουν ως στόχο την προστασία του συµφέροντος των πελατών για
διατήρηση της περιουσιακής τους υπόστασης. Επιστήµη και νοµολογία
χρησιµοποιούν κατά περίπτωση όρους που εξειδικεύουν, µε αφορµή
συγκεκριµένα πραγµατικά περιστατικά, την γενικότερη αυτή υποχρέωση της
τράπεζας, η οποία µπορεί να αποδωθεί µε τον γενικότερο χαρακτηρισµό ως
υποχρέωση προστασίας.
Η δραστηριότητα της τράπεζας είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε την
υποχρέωση προστασίας των συµφερόντων των συναλλασσοµένων µαζί της. Η
υποχρέωση προστασίας αφορά στη λήψη µέτρων προστατευτικών των
απόλυτων έννοµων αγαθών αλλά και της περιουσίας του άλλου µέρους
(Ψυχοµάνης, Τραπεζικό ∆ίκαιο, 2001, σελ. 93)και αποτελεί απόρροια της
συναλλακτικής πίστης, η οποία επιβάλλει την στάθµιση των αντιτιθέµενων
συµφερόντων και επιτάσσει κάθε αντισυµβαλλόµενος να λαµβάνει υπόψιν
του τα συµφέροντα του άλλου.
Όπως εκτέθηκε ήδη παραπάνω, το νοµικό θεµέλιο της υποχρέωσης
προστασίας και φροντίδας των συµφερόντων του πελάτη από την πλευρά της
τράπεζας βρίσκεται στην ιδιαίτερη σχέση εµπιστοσύνης, η οποία είναι
απόρροια της αρχής της καλής πίστης (288 ΑΚ) και ξεκινά από το στάδιο των
διαπραγµατεύσεων, συνεχίζει στην κατάρτιση συγκεκριµένης σύµβασης
µεταξύ των δύο µερών και εξακολουθεί ακόµη και µετά τη λήξη αυτής.
Στα πλαίσια µιας τραπεζικής σύµβασης, η υποχρέωση προστασίας ή ορθότερα
επίδειξης προστατευτικής συµπεριφοράς, εξειδικεύεται σε µια σειρά
ειδικότερων υποχρεώσεων, οι οποίες διευρύνουν το περιεχόµενο της
ενοχής, χωρίς να µεταβάλλουν και την πηγή από την οποία βασικά
απορρέουν (Σταθόπουλος, σε Γεωργιάδη / Σταθόπουλο, ΑΚ, άρθρο 288, αρ.
30) , δηλαδή της τραπεζικής σύµβασης, και, άρα, θεωρούνται συµβατικές
υποχρεώσεις συνεπαγόµενες (ενδο)-συµβατική ευθύνη (Σταθόπουλος, σε
Γεωργιάδη / Σταθόπουλο, ΑΚ, άρθρο 288, αρ. 23) . Οι υποχρεώσεις αυτές
απορρέουν αφενός από την ίδια τη «συναλλακτική σχέση» και εκλαµβάνονται
ως παρεπόµενες συµβατικές υποχρεώσεις -παράλληλα προς τις υποχρεώσεις
του πελάτη της-, και αφετέρου, από το άρθρο 288 ΑΚ. Μετά τη λήξη της
ενοχικής σχέσης, η διάταξη του άρθρου 288 ΑΚ εξακολουθεί να στηρίζει τη
συνέχιση της σχέσης εµπιστοσύνης, επιβάλλοντας στα µέρη µετασυµβατικές
υποχρεώσεις.
∆ηλαδή, η υποχρέωση εµπιστοσύνης, ως ειδικότερη εκδήλωση της καλής
πίστης (ΕφΘεσ 3444/1997, ΕΤρΑξΧρ∆ 1998.398 = ΕΕµπ∆ 1998.285 = ∆ΕΕ
1998.394.), επιβάλλει στην τράπεζα παρεπόµενες συµβατικές υποχρεώσεις, οι
οποίες διευρύνουν το περιεχόµενο της ενοχής της (για την αρχή της
καλόπιστης εκπλήρωσης των ενοχών, βλ. µεταξύ άλλων Σταθόπουλος, Γενικό
Ενοχικό ∆ίκαιο, 2004, σελ. 195 επ., Σταθόπουλος, σε Γεωργιάδη / Σταθόπουλο,
ΑΚ, άρθρο 288, Γεωργιάδης Αστ., Ενοχικό ∆ίκαιο, Γενικό Μέρος, 2003, ΙΙ,
σελ.1 επ., Σπυριδάκης Ι., Ενοχικό ∆ίκαιο, Γενικό Μέρος, 2004, σελ.15 επ.,
Μπαλής Γ., Ενοχικόν ∆ίκαιον, (κατά τον Κώδικα), Εκδ.Γ’ 1969, σελ. 14 επ.,
Ζέπος Π., Ενοχικόν ∆ίκαιον, Α’ Μέρος Γενικόν, 1955, σελ. 112 επ.).
Η σχέση αυτή δίνει τη δυνατότητα στην τράπεζα να επενεργεί στη σφαίρα
δράσης του πελάτη της. Κατά συνέπεια, η τράπεζα οφείλει, κατά την
εξυπηρέτηση του πελάτη της, τον ψηλότερο βαθµό εξειδικευµένης γνώσης, τη
συνειδητή άσκηση των καθηκόντων της, διακριτικότητα, εχεµύθεια και
προσπάθεια παροχής προτεραιότητας στην προστασία των συµφερόντων
του.
Σύµφωνα µε µια άποψη, δηµιουργείται µια ενιαία σχέση προστασίας, από την
οποία απορρέει η ενιαία αντιµετώπιση των υποχρεώσεων προστασίας,
διαφώτισης, προειδοποίησης, παροχής -ορθών- συµβουλών, επιµέλειας κλπ.
σε όλα τα επίπεδα, τα οποία προηγούνται ή ακολουθούν τον ενοχικό δεσµό.
Η τράπεζα, παραβιάζοντας τις παραπάνω υποχρεώσεις της υπέχει
(ενδο)συµβατική ευθύνη και είναι δυνατό να απαλλαγεί, µόνο αν αποδείξει ότι
κατά την εκτέλεση του έργου της επέδειξε ιδιαίτερα αυξηµένη και
εξειδιασµένη επιµέλεια.
Ο Κώδικας Τραπεζικής Δεοντολογίας

Από τη µεριά της, η γενική συνέλευση της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών το
1997, ενέκρινε οµόφωνα την υιοθέτηση του «Κώδικα Τραπεζικής
∆εοντολογίας», που σκοπό του είχε τον καθορισµό προτύπων καλής
τραπεζικής πρακτικής, όπως αυτά διαµορφώνονται «από τα συναλλακτικά
ήθη, το εθιµικό δίκαιο και τις διεθνώς παραδεδεγµένες αρχές δεοντολογίας,
στα πλαίσια των κοινοτικών ρυθµίσεων, νοµοθετικών διατάξεων και
αποφάσεων των εποπτικών αρχών» και µε απώτερο στόχο την ανάπτυξη
υγιούς ανταγωνισµού µεταξύ των πιστωτικών ιδρυµάτων προς όφελος των
πελατών τους. Στο τµήµα που πραγµατεύεται τις σχέσεις των τραπεζών µε
τους πελάτες τους (άρθ. 1-83), γίνεται προσπάθεια να αναχθεί η υποχρέωση
προστασίας των τελευταίων σε ύψιστη υποχρέωση των τραπεζών, που
οφείλει να διατρέχει όλα τα στάδια της λειτουργίας των τραπεζικών
συµβάσεων.
ii) Η υποχρέωση πρόνοιας
Η τράπεζα, εκτός από ιδιωτική επιχείρηση επιτελεί και δηµόσια λειτουργία
(ΕφΑθ 2214/2001, ∆ΕΕ 2001.620 = ΕΤρΑξΧρ∆ 2002.493) και ασκεί
αποφασιστική επίδραση στην ανάπτυξη και στη λειτουργία µιας επιχείρησης
και, κατ' επέκταση, στην οµαλή λειτουργία της εθνικής οικονοµίας
(Γεωργιάδης Απ., Η κατ' ΑΚ 919 ευθύνη της τράπεζας απέναντι στους πελάτες
της, Ελλ∆νη 1992.55 και ΝοΒ 1992.485, 488, επ., 57, Κοτσίρης, Αρµ 1984.604,
Μάνεσης / Μανιτάκης, Κρατικός παρεµβατισµός και Σύνταγµα - 'Ελεγχος
τραπεζών βάσει α.ν. 1665/1951 και Ν. 431/1976, ΝοΒ 1981.1999 επ. = in:
Μάνεσης / Μανιτάκης / Παπαδηµητρίου, Η "υπόθεση Ανδρεάδη" και το
οικονοµικό Σύνταγµα, 1991, σελ. 13 επ., 32-33.Λαδάς Π., Η προστασία του
οφειλέτη στις τραπεζικές συναλλαγές, Ε.ΝΟ.Β.Ε. τεύχ. 19, 1993, σελ. 13 επ.,
17).
Αυτός ο ρόλος της τράπεζας αφενός της προσδίδει σηµαντικές δυνατότητες
επίδρασης στην πορεία του συναλλακτικά σχετιζόµενου πελάτη της και,
αφετέρου, σηµαίνει ότι η άσκηση χρηµατοδοτικού έργου συνεπάγεται
αυξηµένη ευθύνη, µέριµνα, επιµέλεια, εχεµύθεια και πληροφόρηση για τα
συµφέροντα της χρηµατοδοτούµενης οικονοµικής µονάδας. Η ενάσκηση των
δικαιωµάτων της τράπεζας, όπως απορρέουν από τη σχετική σύµβαση, πρέπει
να επιτελείται µε επιµέλεια αλλά και διακριτικότητα, όπως επιβάλλεται από
τις περιστάσεις (Βελέντζας, Τραπεζικό δίκαιο, 1992, σελ. 81-82, Κοτσίρης, Αρµ
1984.601 επ.).
Ακριβώς λόγω της σηµασίας της πιστωτικής λειτουργίας της τράπεζας και της
επίδρασης που αυτή µπορεί να ασκήσει στο σύνολο της οικονοµίας µιας
χώρας, γίνεται δεκτό ότι ασκεί «δηµόσια υπηρεσία». Η έννοια της δηµόσιας
υπηρεσίας (Κοτσίρης, Αρµ. 1984.604 µε περαιτέρω παραποµπές για την
έννοια της δηµόσιας υπηρεσίας: “service publique”) τονίζει ιδιαίτερα το ρόλο
της τράπεζας ως θεσµού που εξυπηρετεί το δηµόσιο συµφέρον και δηµιουργεί
την ανάγκη ανάδειξης ιδιαίτερων επαγγελµατικών καθηκόντων και
υποχρεώσεων συναλλακτικής ασφάλειας και προστασίας.
Έτσι, η τράπεζα, κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, έχει απέναντι
στον αντισυµβαλλόµενο-πελάτη της, όπως απαιτεί άλλωστε και η καλή πίστη
και τα συναλλακτικά ήθη (άρθρο 288 ΑΚ), τις αποκαλούµενες «υποχρεώσεις
προνοίας» (Καραγκουνίδης, Αρµ 1995.442). Οι υποχρεώσεις αυτές
εξειδικεύονται σε µια σειρά παρεπόµενων υποχρεώσεών της και, ειδικότερα,
στην υποχρέωση προστασίας των περιουσιακών αγαθών του πελάτη της,
ιδίως, όταν τα αγαθά αυτά είναι δυνατό, κατά την εκπλήρωση της παροχής, να
κινδυνεύσουν380, ακριβώς επειδή έχει αυξηµένη δυνατότητα να επεµβαίνει
στην περιουσιακή σφαίρα των πελατών της (ΕφΑθ 2214/2001, ∆ΕΕ 2001.620
= ΕΤρΑξΧρ∆ 2002.493).
iii) Η υποχρέωση πίστης
Η ιδέα της υποχρέωσης πίστης βρίσκει το δογµατικό της θεµέλιο στην ανάγκη
θεσµοθέτησης µιας σχέσης αυξηµένης εµπιστοσύνης, η οποία να εξισορροπεί
την οικονοµική, νοµική ή κοινωνική ανισότητα ανάµεσα στα συµβαλλόµενα
µέρη, µιας σχέσης, δηλαδή, που να επιρρίπτει την υποχρέωση προστασίας του
ασθενέστερου στον ισχυρότερο αντισυµβαλλόµενο (∆έλλιος, Η προστασία του
καταναλωτή στις τραπεζικές συναλλαγές, ΝοΒ 1992.812).
Η τραπεζική πίστη, που είναι ο πυρήνας της έννοιας του πιστωτικού
ιδρύµατος, αποτελεί και αυτή εξειδίκευση του κανόνα της καλής πίστης
(288ΑΚ). Κύριο και βασικό περιεχόµενο της υποχρέωσης πίστης είναι η
γενική υποχρέωση της τράπεζας να ανταποκρίνεται πλήρως στην
εµπιστοσύνη που ο πελάτης επιδεικνύει, όταν προστρέχει στις υπηρεσίες της
(ίδ. ανωτέρω και υποχρέωση προστασίας), αποφεύγοντας κάθε ενέργεια
ικανή να επιφέρει βλάβη στους πελάτες της (Κοτσίρης, Αρµ 1984.605,
Βελέντζας, ∆ίκαιο τραπεζών, σελ. 80).
Η υποχρέωση αυτή δεν είναι γενική υποχρέωση, αλλά πρέπει να συνοδεύει τη
συµπεριφορά της τράπεζας σε κάθε εξειδικευµένη περίπτωση συναλλαγής µε
πελάτη της. Η ένταση και το περιεχόµενο της υποχρέωσης πίστης στις
τραπεζικές συναλλαγές ποικίλλουν ανάλογα µε το είδος της συγκεκριµένης
τραπεζικής δραστηριότητας, εµφανίζεται δε ιδιαίτερα αυξηµένη στην
περιπτώσεις χορήγησης πιστώσεων αλλά και παροχής επενδυτικών
υπηρεσιών.
'Ετσι, η τράπεζα έχει υποχρέωση αφενός να φροντίζει να αποφεύγει
βλαπτικές επενέργειες στη σφαίρα της περιουσίας του πελάτη της και,
αφετέρου, να διαφωτίζει, να προειδοποιεί και να παρέχει ορθές συµβουλές.
Ειδικές υποχρεώσεις της τράπεζας που γεννά η σχέση εµπιστοσύνης

που χαρακτηρίζει τις τραπεζικές συµβάσεις, σχετικές µε την τήρηση
λογαριασµού και επιβάλλονται από την καλή πίστη (288 ΑΚ).
Η τράπεζα κατά την τήρηση ενός λογαριασµού έχει συγκεκριµένες
υποχρεώσεις διαφορετικές από αυτές, τις οποίες γεννούν οι ενέργειες µε τις
οποίες αυτός σχετίζεται. Πράγµατι, η τήρηση ενός λογαριασµού αποτελεί µία
αυτόνοµη υπηρεσία συνδεδεµένη µε το άνοιγµα ενός λογαριασµού και όχι µε
το σύνολο των υπηρεσιών, τις οποίες καλείται να παράσχει για την εκτέλεση
των επιµέρους εγγραφών. Υπάρχει, λοιπόν, ευθύνη της τράπεζας για
την τήρηση ενός λογαριασµού, η οποία προστίθεται στην ευθύνη η οποία
δηµιουργείται από την εκτέλεση των ενεργειών οι οποίες απαιτούνται.
Στην πράξη, οι υποχρεώσεις της τράπεζας κατά την τήρηση ενός λογαριασµού
δεν αποτελούν αντικείµενο ειδικότερης συµφωνίας µεταξύ των µερών,
προκύπτουν κυρίως από επαγγελµατικούς κανόνες, και είναι οι ακόλουθες: η
υποχρέωση ακρίβειας , η υποχρέωση συνέπειας, η υποχρέωση επικοινωνίας
και η υποχρέωση παροχής συµβουλών.
Εν προκειμένω, μας ενδιαφέρει η υποχρέωση ακρίβειας.
Η υποχρέωση ακρίβειας
Η υποχρέωση ακρίβειας περιλαµβάνει την υποχρέωση της τράπεζας να τηρεί
τους λογαριασµούς χωρίς -ανθρώπινα (ενδ: πίστωση από λάθος των οργάνων
της τράπεζας. ΕφΘεσ 2312/1992, ΕΤρΑξΧρ∆ 1993.38) ή λογιστικά (ενδ: διπλή
καταχώριση. ΕφΘεσ 283/1995, ΕΤρΑξΧρ∆ 1995.39) - λάθη και παραλείψεις
(ενδ: αδιαφορία κατά τη διάρκεια του ελέγχου. ΕφΑθ 3807/1998, ΕΤρΑξΧρ∆
1999.73).
Το πταίσµα της τράπεζας, το οποίο επισύρει την ευθύνη της, είναι δυνατό να
συνίσταται είτε σε υλική πράξη -των οργάνων- της τράπεζας (περίπτωση
χορήγησης µπλοκ επιταγών σε Ε.Π.Ε., η οποία προήλθε από µετατροπή Ο.Ε.,
που έφεραν, από λάθος εκτύπωση, ως δικαιούχο του λογαριασµού, την
παλαιά Ο.Ε., αντιµετωπίζει η ΕφΚερκ 167/1998, ∆ΕΕ 1999.503, οπότε σε
περίπτωση έκδοσης ακάλυπτων επιταγών, ο κοµιστής τους δεν µπορεί να
στραφεί κατά της Ο.Ε. και να επισπεύσει αναγκαστική εκτέλεση κατά του
οµορρύθµου εταίρου, γιατί δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παθητικής
νοµιµοποίησης), ή να είναι ένα αριθµητικό λάθος(π.χ. πίστωση του
λογαριασµού κατάθεσης ταµιευτηρίου από λάθος των οργάνων της τράπεζας
(ΕφΘεσ 2312/1992, ΕΤραπ∆ 1993.38), ή διπλή πίστωση, από παραδροµή των
υπαλλήλων τράπεζας, λογαριασµού ταµιευτηρίου µε το ίδιο ποσό σε δυο
υποκαταστήµατα και διπλή είσπραξη του ποσού (ΠΠρΘεσ 218/1993,
ΕΤρΑξΧρ∆ 1994.62) ή παράλειψη κάποιας ενέργειας (άρνηση τράπεζας να
αποδώσει στους συνδικαιούχους το ποσό κατάθεσης σε κοινό λογαριασµό
(επίσχεση), µέχρις ότου ο ένας από αυτούς εκπληρώσει την υποχρέωση, την
οποία έχει απέναντί της, εξετάζει η Εφ∆ωδ 287/1996, ΕΤρΑξΧρ∆ 1998.380).
Το πταίσµα περιλαµβάνει ακόµη και τις περιπτώσεις κακής εφαρµογής
των κανόνων λογιστικής ή λάθους αναφορικά µε την αιτία των εγγραφών.
Η ευθύνη της τράπεζας σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων

προστασίας
'Οταν οι υποχρεώσεις προστασίας αποτελούν παρεπόµενες υποχρεώσεις από
υφιστάµενη σύµβαση, η ευθύνη από την παράβαση των υποχρεώσεων
της τράπεζας (έτσι, στα πλαίσια της σύµβασης ανοίγµατος πίστωσης, σε
περίπτωση µη εκπλήρωσης παρεπόµενης υποχρέωσης, η τράπεζα
υποχρεούται σε αποζηµίωση (άρθρο 330 ΑΚ) και ο πελάτης δικαιούται να
προβεί σε καταγγελία, αντί υπαναχώρησης (άρθρα 382, 383 ΑΚ).
Μητροπούλου, Η λειτουργία της σύµβασης ανοίγµατος πίστωσης, ΕΤρΑξΧρ∆
2002.1, ιδίως, 36) ακολουθεί τους κανόνες της πληµµελούς (µη προσήκουσας)
εκπλήρωσης της παροχής (Σταθόπουλος, σε Γεωργιάδη / Σταθόπουλο, ΑΚ,
άρθρο 288, αρ. 22, Σταθόπουλος Μ., Γενικό Ενοχικό ∆ίκαιο, 2004, σελ. 1103,
Ζέπο Π., Ενοχικόν ∆ίκαιον, Α’ Μέρος Γενικόν, 1955, σελ.594). ∆ηλαδή,
εφαρµόζονται αναλογικά, σύµφωνα και µε τις ειδικότερες συνθήκες της κάθε
περίπτωσης, οι διατάξεις, οι οποίες προβλέπουν (ενδο)συµβατική ευθύνη
ή/και αδικοπρακτική ευθύνη.
Ειδικά όσον αφορά την αδικοπρακτική ευθύνη, πρέπει να σηµειωθούν τα
ακόλουθα: Η παραβίαση ενοχικής σύµβασης εκ µέρους κάποιου από τους
συµβαλλόµενους, και όταν αυτή γίνεται µε υπαίτια πράξη ή παράλειψή του ή
των προσώπων, τα οποία χρησιµοποιούνται για την εκπλήρωση των
υποχρεώσεών του, δεν συνιστά αυτή καθαυτή αδικοπραξία, µε την έννοια των
άρθρων 914 επ. ΑΚ. ∆εν γεννά, πέρα από τις αξιώσεις, οι οποίες απορρέουν
από τη σύµβαση, και αξίωση αποζηµίωσής του βάσει του 914 ΑΚ, εκτός, ίσως,
αν η υπαίτια πράξη ή παράλειψη, µε την οποία παραβιάστηκε η ενοχική
σύµβαση, λαµβάνουσα χώρα και χωρίς τη συµβατική σχέση, θα ήταν
παράνοµη ως αντικείµενη στο γενικό καθήκον, το οποίο επιβάλλεται από το
νόµο, να µη ζηµιώνει κανείς άλλον υπαίτια. Προϋποθέσεις δηλαδή της
αδικοπραξίας είναι η ύπαρξη ζηµιάς από παράνοµη και υπαίτια πράξη ή
παράλειψη, εφόσον µεταξύ τους υπάρχει αιτιώδης συνάφεια, καθώς
πρόκειται για λευκό κανόνα, γιατί παραπέµπει στο σύνολο της νοµοθεσίας
(ΠΠρΘεσ 218/1993, ΕΤρΑξΧρ∆ 1994.62).
Προϋποθέσεις γέννησης της ευθύνης

Εφαρµοστέοι είναι οι κανόνες, οι οποίοι διέπουν κάθε ενοχή προς αποζηµίωση
(ΑΠ 555/1999, ∆ΕΕ 2000.190, ΑΠ 1449/1998, ∆ΕΕ 1999.198). Για δε τη
θεµελίωση της αξίωσης του πελάτη εναντίον της τράπεζας απαιτείται (ΑΠ
118/2002, ∆ΕΕ 2002.722):
α. υπαίτια παράβαση συγκεκριµένης υποχρέωσης προς προστασία (άρθρο
330 ΑΚ),
β. ύπαρξη ζηµίας στην περιουσία του οφειλέτη ή µείωση ή αποφυγή αύξησης
της περιουσίας του και
γ. ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας (συνδέσµου) ανάµεσα στη ζηµία και στη
συµπεριφορά της τράπεζας.
Ειδικότερα η ευθύνη της τράπεζας λόγω συµπεριφοράς αντίθετης στα

χρηστά ήθη. Ευθύνη κατ’άρθρο 919 ΑΚ
Σύµφωνα µε το άρθρο 919 ΑΚ, όποιος µε πρόθεση ζηµίωσε άλλον κατά τρόπο
αντίθετο προς τα χρηστά ήθη έχει υποχρέωση να τον αποζηµιώσει.
Η διάταξη αυτή είναι ειδική και συµπληρωµατική της διάταξης του άρθρου
914 ΑΚ (Γεωργιάδης Απ., σε Γεωργιάδη / Σταθόπουλο, ΑΚ, άρθρο 919, αρ. 1.
ΠΠρΑθ 4941/2004, ΕΕµπ∆ 2004.517, ΕφΠειρ 110/2005, ΠειρΝοµ 2005.154),
αφού επεκτείνει την αδικοπρακτική ευθύνη και στις περιπτώσεις, κατά τις
οποίες, ευθέως, δεν προσβλήθηκε ορισµένο δικαίωµα ή προστατευόµενο
συµφέρον ούτε υφίσταται παράβαση διάταξης νόµου, αλλά το αίσθηµα
δικαίου απαιτεί αποκατάσταση της ζηµίας. Η ειδική µορφή αδικοπραξίας του
άρθρου 919 ΑΚ είναι ευρύτερη και δεν καλύπτεται εννοιολογικά από τη
διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ, η οποία αναφέρεται, σύµφωνα µε τη νοµολογία,
µόνο στην άσκηση δικαιώµατος µε τη στενή νοµικοτεχνική έννοια του όρου
και όχι και σε παράλειψη άσκησης ορισµένου δικαιώµατος, νόµιµου ή
συµβατικού, που επιχειρείται δυνάµει της γενικής ατοµικής ελευθερίας (ΑΠ
211/1980, ΝοΒ 1980.1483, ΑΠ 214/1972, ΝοΒ 1972.901, ΕφΑθ 770/1991,
ΕΕµπ∆ 1992.45. Βλ. και Παπανικολάου, Ευθύνη τράπεζας κατ' ΑΚ 919, ΝοΒ
1992.511). Ειδικότερα, οι προϋποθέσεις εφαρµογής της είναι (Γεωργιάδης
Απ., σε Γεωργιάδη / Σταθόπουλο, ΑΚ, άρθρο 919, Γαζή / Χιωτέλλη, Ευθύνη
τράπεζας κατ' ΑΚ 919, ΝοΒ 1992.467, Παπανικολάου, Ευθύνη τράπεζας κατ'
ΑΚ 919, ΝοΒ 1992.509, Ρόκα Ν., Ευθύνη τράπεζας κατ' ΑΚ 919, ΝοΒ 1992.503.
Βλ. και ΑΠ 604/2005, (αδηµ), ΑΠ 223/2004 (αδηµ), ΠΠρΑθ 4941/2004,
ΕΕµπ∆ 2004.517, ΜΠρΚερκ 317/2003, Αρµ 2004.1186, ΜΠρΠειρ 3396/2003,
ΝοΒ 2003.1463=ΕΤρΑξΧρ∆ 2004.401):
α. συµπεριφορά του δράστη (πράξη ή παράλειψη, η οποία ανάγεται είτε σε
άσκηση δικαιώµατος, είτε όχι), η οποία αντίκειται στα χρηστά ήθη (για την
έννοια των χρηστών ηθών, βλ. Λαδά, Η ακυρότης της δικαιοπραξίας λόγω
αντιθέσεως στα χρηστά ήθη, 1979, σελ. 53 επ),
β. η συµπεριφορά αυτή να συνοδεύεται από πρόθεση επαγωγής ζηµιάς, έστω
και µε τη µορφή του ενδεχόµενου δόλου,
γ. να προκλήθηκε πραγµατικά ζηµία σε άλλον και
δ. να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια (σύνδεσµος) ανάµεσα στη συµπεριφορά του
δράστη και στη ζηµία (ΑΠ 598/1986 ΝοΒ 1987.370, ΑΠ 211/1980, ΝοΒ
1987.370, ΕφΑθ 770/1991, ΕΕµπ∆ 1992.45), υπό την έννοια ότι η ως άνω
συµπεριφορά, εκτός του ότι αποτέλεσε αναγκαίο όρο της επελεύσεως της
ζηµίας, ήταν καθεαυτή και ικανή, υπό τις συντρέχουσες περιστάσεις, στη
συνήθη πορεία των πραγµάτων, να την επιφέρει, ήτοι η ζηµία στη
συγκεκριµένη περίπτωση να µπορεί να αποδοθεί, σύµφωνα µε τα διδάγµατα
της κοινής πείρας στην αιτιώδη δυναµικότητα της συµπεριφοράς που
αντίκειται στα χρηστά ήθη και, αντιστοίχως, η συµπεριφορά αυτή να συνιστά
πρόσφορη και επαρκή αιτία της ζηµίας (ΑΠ 925/1991, Αρµ.1992.115=ΕΕµπ∆
1992.32).
Από τη διάταξη του άρθρου 919 ΑΚ προκύπτει ότι δεν προσαπαιτείται ο
δράστης να προέβη στη ζηµιογόνο πράξη ή παράλειψη µε µόνο σκοπό τη
ζηµία του άλλου, αλλά αρκεί η γνώση του, ότι µε τη συµπεριφορά του αυτή
ήταν δυνατή η επέλευση της ζηµίας στον άλλο, και, παρόλα αυτά, αυτός δεν
θέλησε να αποστεί από αυτή, αποδεχόµενος το –έστω, µη σκοπούµενο- αυτό
ενδεχόµενο (ΑΠ 297/1959, ΝοΒ 1959.1015, ΕφΑθ 770/1991, ΕΕµπ∆ 1992.45).
Ενίοτε δε, δεν απαιτείται κάν η αποδοχή του επιζήµιου αποτελέσµατος, αλλά
αρκεί µόνο η γνώση αυτού από τον ζηµιώσαντα (ΑΠ 672/1993, Ελλ∆νη 1994,
1271).
Τα Χρηστά Ήθη
Τα χρηστά ήθη είναι αόριστη νοµική έννοια. Το περιεχόµενό της
διαµορφώνεται σε κάθε συγκεκριµένη περίπτωση από τον εφαρµοστή του
δικαίου για το τι επιβάλλουν τα χρηστά ήθη. Για τη συγκεκριµενοποίηση της
έννοιας των χρηστών ηθών, η κρατούσα γνώµη χρησιµοποιεί ορισµένα γενικά
κριτήρια, που αποτελούν τη γέφυρα µεταξύ της αόριστης έννοιας των
χρηστών ηθών και της ατοµικής συµπεριφοράς. Έτσι, αντίθεση προς
τα χρηστά ήθη υπάρχει, όταν, κατ' αντικειµενική κρίση, σύµφωνα µε τις
αντιλήψεις του "χρηστώς και εµφρόνως σκεπτοµένου κοινωνικού ανθρώπου"
(ΕφΑθ 6292/1999, ∆ΕΕ 2001.185, ΑΠ 1023/1993, Ελλ∆νη 1993.1564), η
συµπεριφορά του δράστη αντίκειται στην κοινωνική ηθική και στις
θεµελιώδεις δικαιϊκές αρχές (θεµελιώδεις ηθικές πνευµατικές,
πολιτειακές, οικονοµικές κ.α. αντιλήψεις), πάνω στις οποίες στηρίζεται το
θετικό δίκαιο (γνωστό ως κριτήριο της «δηµόσιας τάξης». Βλ. σχετ.
Γεωργιάδης Απ., Η κατ’ ΑΚ 919 ευθύνη της τράπεζας απέναντι στους πελάτες
της, Ελλ∆νη 1992.55, 57, ∆εληγιάννης / Κορνηλάκης, Ειδικό ενοχικό δίκαιο, ΙΙΙ,
1992, σελ. 144, Καυκάς, Ενοχικόν δίκαιον, άρθρο 919, σελ. 775, ΑΠ 598/1986,
ΝοΒ 1987.370, ΑΠ 211/1980, ΝοΒ 1980.1483).
Για να διαπιστωθεί, περαιτέρω, η αντίθεση στα χρηστά ήθη, η συµπεριφορά
του δράστη πρέπει να εξετάζεται συνολικά και όχι µεµονωµένα µόνο τα αίτια
που τον οδήγησαν στη συγκεκριµένη ενέργειά του. Πρέπει δηλ. να ελέγχεται
το σύνολο των περιστάσεων, κάτω από τις οποίες εκδηλώθηκε η
προβαλλόµενη ως επιλήψιµη συµπεριφορά του, και οι οποίες σχετίζονται µε
τους σκοπούς, τα κίνητρα, τα µέσα και τις µεθόδους που χρησιµοποίησε,
αναφορικά, πάντοτε, µε τα κρατούντα χρηστά ήθη ( ΑΠ 211/1980, ΝοΒ
1980.1483, ΕφΑθ 770/1991, ΕΕµπ∆ 1992.45, ΑΠ 1346/2000, ∆ΕΕ 2001.735).
Αυτός, ο οποίος ζηµιώθηκε µε τη συνδροµή των παραπάνω προϋποθέσεων
του άρθρου 919 ΑΚ635, έχει τη δυνατότητα να ασκήσει αυτοτελή αγωγή,
κατά τις διατάξεις του άρθρου 919 ΑΚ (ΑΠ 598/1986, ΝοΒ 1987.370),
ζητώντας την αποκατάσταση της ζηµίας του. Αυτή η ζηµία του µπορεί να είναι
είτε υλική, µε τη µορφή θετικής ζηµίας -η οποία ισούται
µε τη µείωση της περιουσίας του-, ή µε τη µορφή αποθετικής ζηµιάς από τη µη
επαύξηση της περιουσίας του, είτε ηθική, προς αποκατάσταση της οποίας
απαιτείται ανάλογη χρηµατική ικανοποίηση (µάλιστα, η ηθική βλάβη µπορεί
να συµβεί και στα νοµικά πρόσωπα, ΑΠ 1043/1987, ΝοΒ 1988.1432, ΕφΑθ
770/1991, ΕΕµπ∆ 1992.45).
Στο χώρο των τραπεζικών συναλλαγών, ειδικότερα, η εφαρµογή της 919 ΑΚ
βασίζεται στη δηµιουργούµενη σύνθετη σχέση αφενός µεταξύ τράπεζας και
πελάτη και αφετέρου στην αντανακλαστική ενέργεια της σχέσης αυτής προς
τους τρίτους.
Έτσι, όταν οι τράπεζες, µε τη συµπεριφορά τους, όπως αυτή εκδηλώνεται
µέσω των αρµόδιων οργάνων τους, ενεργούν κατά τρόπο που βρίσκεται σε
αντίθεση προς τα χρηστά ήθη προκαλώντας, έτσι, ζηµία στον
αντισυµβαλλόµενο-πελάτη τους, έχουν υποχρέωση, κατ’ εφαρµογήν του
άρθρου 919 ΑΚ, να αποζηµιώσουν τον ζηµιωθέντα.
Καταχρηστική και αντίθετη στα χρηστά ήθη κρίθηκε η συµπεριφορά
τράπεζας, η οποία υπό την απειλή πλειστηριασµού υποχρέωσε τον οφειλέτη
στην καταβολή µη εκκαθαρισµένης και ληξιπρόθεσµης απαιτήσεώς της
(ΜΠρΠειρ 3396/2003, ΝοΒ 2003.1463 και ΕφΑθ 770/1991, ΕΕµπ∆
1992.45).
Βάρος απόδειξης
Σχετικά µε το βάρος απόδειξης των περιστατικών, τα οποία θεµελιώνουν την
ευθύνη υποστηρίζεται η αναλογική εφαρµογή των διατάξεων των άρθρων
336, 342, 363 ΑΚ για την ενδοσυµβατική ευθύνη, τα οποία οδηγούν σε νόθο
αντικειµενική ευθύνη, δηλαδή σε αντιστροφή του βάρους απόδειξης της
υπαιτιότητας, άρα σε υποχρέωση της τράπεζας να αποδεικνύει την έλλειψη
υπαιτιότητάς της (Canaris, Bankvertragsrecht, § 82, Kαραγκουνίδης, Αρμ
1995.448-449, με αναφορές). Κάτι τέτοιο, εξάλλου, δικαιολογείται από την εκ
των πραγµάτων αποδεικτική δυσκολία που αντιµετωπίζει ο κάθε πελάτης
ως αντισυµβαλλόµενος της τράπεζας λόγω της πολυπλοκότητας που
χαρακτηρίζει το τραπεζικό σύστηµα τόσο οργανωτικά όσο και νοµικά.
1.Β.6 ΟΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΧΡΗΜΑ - ΟΥΤΕ ΔΑΝΕΙΑ
Οι πιστωτικές κάρτες είναι συμβάσεις παροχής καταναλωτικής

πίστης, που συνίστανται στη δημιουργία λογαριασμού ανακυκλούμενης
πίστωσης, όπου ο κάτοχος της κάρτας δύναται να χρησιμοποιήσει την κάρτα
είτε για αγορές είτε για ανάληψη μετρητών μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου,
χωρίς να χρειάζεται να καταβληθούν τα χρήματα άμεσα (βλ. Απόφαση Αριθ.
549/VII/2012, ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ). Έτσι, οι πιστωτικές κάρτες
συνιστούν ΔΙΑΚΡΙΤΗ ΑΓΟΡΑ σε σχέση με τα τραπεζικά δάνεια (Βλ.
απόφαση Ευρωπαϊκής Επιτροπής M.5384-BNP PARIBAS/FORTIS, παρ. 42, 43
και 127) επειδή θεωρούνται ένα ιδιαίτερο χρηματοπιστωτικό εργαλείο,
καθώς η χρήση τους περιλαμβάνει (α) ένα μεγάλο αριθμό διαφορετικών
χαρακτηριστικών, όπως το εύρος συναλλαγών, η πίστωση και οι παροχές, (β)
ένα μεγάλο αριθμό συνδεδεμένων τιμών, όπως τα δικαιοπρακτικά επιτόκια,
τα επιτόκια υπερημερίας, η περίοδος χάριτος, η ποινή υπέρβασης ορίου και η
ετήσια συνδρομή και (γ) ποσοτικούς περιορισμούς, όπως τα πιστωτικά όρια
και οι ελάχιστες καταβολές.
Επιπλέον, τα χαρακτηριστικά αυτά και οι σχετικές υπηρεσίες
παρέχονται όχι μόνο από τράπεζες αλλά και από πληθώρα άλλων
οργανισμών και επιχειρήσεων (βλ. σχετικά B. Scholnick, N. Massoud, A.
Saunders, S. Carbo-Valverde, F. Rodriguez-Fernandez The Economics of Credit
Cards, Debit Cards and ATMs: A Survey and Some New Evidence, April 2006,
Invited Paper Submitted to the 30th Annual Journal of Banking and Finance
Conference, Beijing, China, June 6-8-2006) και, έτσι, η διαδικασία χορήγησης
αυτών, ήτοι η διαδικασία έγκρισης των πιστωτικών τους ορίων, είναι
απλούστερη από την αντίστοιχη των δανείων ενώ, η τιμολόγηση τους,
ιδιαίτερα δε ως προς το ύψος των επιτοκίων, καθώς και οι λοιποί όροι
παροχής πίστωσης, ιδιαίτερα δε ο χρονικός ορίζοντας αποπληρωμής αυτής,
διαφέρουν σε σχέση με τις αντίστοιχες των δανείων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) διακρίνει επίσης την παροχή

καταναλωτικής πίστης μέσω πιστωτικών καρτών και δανείων (Βλ.
σχετικά Στατιστικό Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας, πίνακα IV 20 ΣΔΟΣ).
Από τις διατάξεις των άρθρων 713 επ. Α.Κ., σε συνδυασμό προς εκείνες
των άρθρων 25-28 του από 17/7-13/8/1923 Ν.Δ/τος «περί ειδικών διατάξεων
επί ανωνύμων εταιριών», προκύπτει ότι στη, δημιουργούμενη από την
πιστωτική κάρτα, που εκδίδεται από οικονομικοπιστωτικούς οργανισμούς,
τριγωνική σχέση μεταξύ εκδότη, κατόχου και επιχειρηματία, η μεταξύ
του εκδότη της κάρτας και του κατόχου, σχέση, κατά την περί τούτου
βούληση των μερών, χαρακτηρίζεται ως ΕΜΜΙΣΘΗ ΕΝΤΟΛΗ (αρθρ. 713
επ. Α.Κ.). Έτσι, βάσει της σχέσεως αυτής ο εκδότης της κάρτας αναλαμβάνει,
έναντι πληρωμής σε αυτόν αμοιβής, να εξοφλεί τις, από τον κάτοχο της
κάρτας, εντός του συμφωνηθέντος ορίου χρηματικού ποσού,
αναλαμβανόμενες υποχρεώσεις πληρωμής έναντι των συμβεβλημένων με τον
εκδότη της κάρτας επιχειρήσεων, από τις οποίες ο κάτοχος της κάρτας
αποκτά αγαθά ή υπηρεσίες. Η εξόφληση αυτή γίνεται από τον εκδότη της
κάρτας στη συμβεβλημένη επιχείρηση μετά από προσκόμιση από τη δεύτερη
στον πρώτο των απαιτούμενων δικαιολογητικών, τα οποία ο κάτοχος της
κάρτας έχει υπογράψει κατά τη χρήση της. Με την υπογραφή αυτή παρέχεται
η εντολή από τον κάτοχο στην εκδότρια τράπεζα να προβεί στη σχετική
καταβολή.
Η σύμβαση εκδόσεως πιστωτικής κάρτας μπορεί επικουρικά
μόνο να συνδυασθεί με την παροχή δανείου από τον εκδότη της
πιστωτικής κάρτας, μόνον όταν όμως αυτός είναι τράπεζα, βάσει του
οποίου ο κάτοχος πιστώνεται αναλαμβάνοντας την υποχρέωση της κατά
δόσεις εξοφλήσεως του, συνυπολογιζομένων και αντιστοίχων τόκων.
Εξάλλου η έννομη σχέση μεταξύ του εκδότη της πιστωτικής κάρτας και της
συμβεβλημένης επιχειρήσεως διαμορφώνεται κατά την περί τούτου βούληση
των μερών και δύναται να προσλάβει το χαρακτήρα αγοράς απαιτήσεως,
εγγυοδοτικής συμβάσεως, αφηρημένης υπόσχεσης χρέους ή ιδιορρύθμου
συμβάσεως. Τέλος, η έννομη σχέση μεταξύ κατόχου της κάρτας και
συμβεβλημένης επιχειρήσεως δυνατό να είναι αγορά πράγματος (αρθρ. 513
Α.Κ.), σύμβαση υπηρεσιών (αρθρ. 648 Α.Κ.) ή σύμβαση έργου (αρθρ. 681 Α.Κ. -
βλ. σχ. Α.Π. 589/2001 ΔΕΕ 2001.1117, Α.Π. 1116/1996 ΕΕμπΔ 1997.481).
Έτσι, οι πιστωτικές κάρτες είναι διακριτές, επισφαλείς
συμβάσεις παροχής καταναλωτικής πίστης, αφού οι φορείς έκδοσής
αυτών τις χορηγούν προδήλως αντίθετα με τις αρχές του συνετού
δανεισμού, του υπεύθυνου δανεισμού και της ασφάλειας (βλ. Γ.3, ΟΙ
ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Οι Βασικές Αρχές που διέπουν τις εργασίες των
Εμπορικών Τραπεζών), ακόμη και σε άνεργους ή και σε φοιτητές, χωρίς να
εξετάζουν αν ο κάτοχος είναι σε θέση να εξυπηρετήσει το ποσό του
πιστωτικού ορίου που του χορηγούν ενώ, ως προς την αδειοδότηση και
εγγραφή ως μελών ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων
προκειμένου για τη χρήση του διεθνούς σήματος της κάρτας, καθώς και την
έκδοση και αποδοχή καρτών διαμέσω του διεθνούς δικτύου συναλλαγών,
υπεύθυνες είναι μόνον οι εταιρίες διεθνούς σήματος, οι λεγόμενες
Scheme Owner (VISA, MASTERCARD κλπ.).
Συμπερασματικά, οι Πιστωτικές Κάρτες ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΧΡΗΜΑ,

ΟΥΤΕ ΔΑΝΕΙΑ, αφού (α) συνιστούν ένα διακριτό τύπο σύβασης παροχής
καταναλωτικής πίστης, διαφορετικό της σύμβασης δανείου και (β) δεν
περιλαμβάνονται στον αναλυτικό πίνακα των στοιχείων που συγκροτούν τα
ανωτέρω νομισματικά μεγέθη Μ1, Μ2 και Μ3 κατά την Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα (ΕΚΤ), επειδή αυτές δεν είναι ούτε κέρματα, ούτε
τραπεζογραμμάτια, ούτε καταθέσεις και, έτσι, στην πραγματικότητα, δεν
συνιστούν μέσο πληρωμής, ήτοι ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ ΧΡΗΜΑ κατά την έννοια
του νόμου αλλά, αντιθέτως, συνιστούν μέσο αναβολής της πληρωμής και
μετάθεσής της στο μέλλον, ενώ ο σκοπός τους είναι η μείωση της
ποσότητας των χρημάτων που διακρατούν οι συναλλασσόμενοι για να
πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους, ήτοι η μείωση της νομισματικής
κυκλοφορίας.
1.Β.7. ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ
Η επιταγή είναι το αξιόγραφο που έχει συνταχθεί σύµφωνα µε τον

ορισµένο από το ν. 5960/1933 τύπο και µε το οποίο ένα πρόσωπο, ο εκδότης,
δίνει εντολή στην τράπεζα, τον πληρωτή, να καταβάλει µε την εµφάνιση του
τίτλου ορισµένο χρηµατικό ποσό, κατά κανόνα από το λογαριασµό του σε
αυτή, στο πρόσωπο που αναγράφεται στο αξιόγραφο. Έτσι, η επιταγή είναι
ένα έγγραφο µε τυποποιηµένη µορφή, που πρέπει να φέρει στο κείµενο του τη
λέξη «ΕΠΙΤΑΓΗ» και, ουσιαστικά, αποτελεί την έγγραφη και ρητή εντολή του
εκδότη προς τον πληρωτή, να καταβάλλει ένα συγκεκριµένο ποσόν προς τον
ίδιον ή άλλον τρίτο.
Στην Ελλάδα, όλα τα βασικά ζητήµατα που αναφέρονται στις
επιταγές, ρυθµίζονται από τους ν. 3500/1926, ν. 4519/1930 και ν. 5960/
1933 και από τις εκάστοτε αποφάσεις της Τράπεζας της Εαλλάδος (ΤτΕ).
Η ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ είναι η επιταγή που εκδίδεται από

τράπεζα και πληρώνεται από τράπεζα, είναι δηλαδή η επιταγή όπου
εκδότης και πληρωτής είναι το ίδιο πρόσωπο, δηλαδή η τράπεζα ενώ, κατά το
ν. 5960/1933, για την έκδοση της τραπεζικής επιταγής δεν είναι
απαραίτητη προϋπόθεση η ύπαρξη λογαριασμού στην εκδότρια και
πληρώτρια ταυτοχρόνως τράπεζα.
Σύμφωνα με το άρθρο 3, ν. 5960/1933, «η επιταγή εκδίδεται επί

τραπεζίτου έχοντος κεφάλαια εις την διάθεσιν του εκδότου και επί συμφωνίας,
ρητής ή σιωπηράς, καθ’ ήν ο εκδότης έχει το δικαίωμα διαθέσεως των
κεφαλαίων τούτων δι΄ επιταγής». Περαιτέρω, σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο
του άρθρου 6, ν. 5960/1933, σχετικά με την τραπεζική επιταγή, ο νομοθέτης
ρητά αναφέρει ότι «η εξόφληση δύναται να εκθοθεί επ΄ αυτού του
εκδότου μόνον εάν πρόκειται περί επιταγής εκδιδόμενης μεταξύ
διαφόρων καταστημάτων του αυτού εκδότου. Αλλ’ εν τη εξαιρετική
ταύτη περιπτώσει απαγορεύεται η έκδοσις της επιταγής εις τον
κομιστή».
Από τα ανωτέρω προκύπτει με σαφήνεια ότι, ενώ κατά κανόνα στην

επιταγή τα πρόσωπα του εκδότη και του πληρωτή διαφέρουν, στην
τραπεζική επιταγή, κατά το άρθρο 6, ν. 5960/1933, ο έκδότης και ο
πληρωτής ταυτίζονται και επιτρέπεται να είναι μόνο τράπεζα.
Για να εκδοθεί τραπεζική επιταγή από μια τράπεζα πρέπει, κατά το

κλαδικό λογιστικό σχέδιο των τραπεζών :
• είτε να χρεωθεί ο λογαριασμός του πελάτη της τράπεζας με το
αντίστοιχο λογιστικό ποσό και να πιστωθεί ο ειδικός λογαριασμός που
τηρείται στην τράπεζα επ’ ονόματί της, όπως ακριβώς γίνεται στις
περιπτώσεις των τραπεζικών επιταγών που παραδίδονται από τις
τράπεζες ΧΑΡΙΝ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ κατά τη διαδικασία εκταμίευσης των
δανείων και, ειδικότερα, όπως εν προκειμένω έπραξαν οι πέντε (5)
πρώτες εδώ εναγόμενες και εκάστη εξ’ αυτών, κατά την
εκταμίευση των αντίστοιχων επίδικων δανεισμάτων στους εδώ
ενάγοντες ως δανειολήπτες και σε έκαστο εξ΄αυτών ανά
εναγόμενη,
• είτε να γίνει απευθείας κατάθεση μετρητών χρημάτων, ήτοι κερμάτων

ή/και τραπεζογραμματίων ευρώ που συνιστούν το κατά την Ε.Κ.Τ.
νομισματικό μέγεθος Μ1, από τον πελάτη στο συγκεκριμένο αυτό
λογαριασμό της τράπεζας, ήτοι σε κάθε άλλη περίπτωση πλην
αυτής της εκταμίευσης των δανείων και δη των εδώ επίδικων
πιστώσεων.
Όμως, στο τρίτο εδάφιο του άρθρου 6, ν. 5960/1933 ρητά ορίζεται

ότι, η επιταγή εκδόσεως τραπέζης, ήτοι η τραπεζική επιταγή,
ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΕΤΑΙ ΝΑ ΕΚΔΟΘΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΜΙΣΤΗ, προκειμένου να
αποφευχθεί ο κίνδυνος να υποκαταστήσει το χρήμα, καθώς, δεδομένου
ότι οι τράπεζες είναι φερέγγυοι οργανισμοί, οι επιταγές που εκδίδονται στον
κομιστή μεταξύ καταστημάτων της ίδιας τράπεζας θα μπορούσαν με ευχέρεια
να κυκλοφορούν αντί για χρήμα.
• Α. Κιάντου- Παμπούκη, Δίκαιο Αξιογράφων, σελ. 347, εκδ. Σάκκουλα,

1997
Έτσι, κατά τις ανωτέρω διατάξεις του ν. 5960/1933, Η ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ

ΕΠΙΤΑΓΗ, ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ, αφού δεν συνιστά κανένα από τα
τρία κατά την ΕΚΤ νομισματικά μεγέθη Μ1, Μ2 και Μ3 αλλά, επιπροσθέτως, Η
ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ, ΝΑ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΩΣ ΧΡΗΜΑ Ή ΝΑ ΥΠΟΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟ ΧΡΗΜΑ, εξαντλούμενη
κατά τα ανωτέρω σε ένα αξιόγραφο που ενσωματώνει την έγγραφη
υπόσχεση της εκδότριας και, ταυτόχρονα, πληρώτριας τράπεζας, ότι
είναι στη διάθεση τού δικαιούχου το αναφερόμενο στο σώμα αυτής
χρηματικό ποσό.
Από τα ανωτέρω προκύπτει με ασφάλεια ότι Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΕΠΙΤΑΓΗΣ ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, κατά την
έννοια των νομισματικών μεγεθών Μ1, Μ2 ή Μ3, ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΤΡΙΑ
ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟ ΑΥΤΗΣ, αλλά ότι αυτή
παραδίδεται ως έγγραφη μόνον υπόσχεση χάριν καταβολής και όχι αντί
καταβολής, αφού μόνη η παράδοση της τραπεζικής επιταγής, η οποία
αποτελεί όργανο και όχι µέσο πληρωµής, δεν συνιστά καταβολή κατά την
έννοια του άρθρου 416 ΑΚ, ούτε σε περίπτωση αµφιβολίας θεωρείται δόση ή
υπόσχεση αντί καταβολής κατά τα άρθρα 419 και 421 ΑΚ, αλλά γίνεται μόνο
χάριν καταβολής (βλ. Α.Π. 79/2011).
Έτσι, στα τραπεζικά δάνεια που εκταμιεύονται με την παράδοση

τραπεζικών επιταγών του άρθρου 6, ν. 5960/1933, επειδή, κατά το
κλαδικό λογιστικό σχέδιο των τραπεζών, προκειμένου να παραδοθεί η
τραπεζική επιταγή της εκταμίευσης των δανείων, χρεώνεται ο τραπεζικός
λογαριασμός του οφειλέτη-δανειολήπτη με το αντίστοιχο λογιστικό ποσό της
εκταμίευσης και, ταυτόχρονα, πιστώνεται ο ειδικός λογαριασμός που τηρείται
στην τράπεζα επ’ ονόματι αυτής και όχι αυτός που τηρείται επ’ ονόματι του
οφειλέτη-δανειολήπτη, ΤΟ ΔΑΝΕΙΣΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ, αφού ΔΕΝ
ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΣΤΩΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΤΟΥ
ΟΦΕΙΛΕΤΗ-ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΗ, ούτε ακόμη και στην λογιστική, πλασματική
μορφή της πίστωσης του καταθετικού λογαριασμού αυτού, με την
ταυτόχρονη και αντίστοιχη χρέωση του λογαριασμού του ίδιου του
χορηγούμενου δανείσματος, το οποίο έτσι συγκροτεί κατά ποσότητα και
ποιότητα το χρήμα της χορηγούμενης πίστωσης, με αποτέλεσμα, κατά την
παράδοση της τραπεζικής επιταγής, ΝΑ ΜΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΕΤΑΙ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ
ΧΡΗΜΑΤΟΣ από την τράπεζα, στον οφειλέτη – δανειολήπτη, αφού δεν
παραδίδεται σε αυτόν η νομή ενός νομισματικού μεγέθους που να
συνιστά χρήμα και, έτσι, χρηματικό δάνεισμα κατά την έννοια του
νόμου, ήτοι ένα οποιοδήποτε εκ των κατά την Ε.Κ.Τ. νομισματικών μεγεθών
Μ1, Μ2 ή Μ3, παρά μόνο παραδίδεται σε αυτόν το σώμα μιας τραπεζικής
επιταγής που συνιστά την έγγραφη υπόσχεση της τράπεζας «χάριν
καταβολής» και όχι «αντί καταβολής» αφού, κατά τα ανωτέρω, μόνη η
παράδοση της τραπεζικής επιταγής, η οποία αποτελεί όργανο και όχι µέσο
πληρωµής, δεν συνιστά καταβολή κατά την έννοια του άρθρου 416 ΑΚ, ούτε
σε περίπτωση αµφιβολίας θεωρείται δόση ή υπόσχεση αντί καταβολής κατά
τα άρθρα 419 και 421 ΑΚ (βλ. Α.Π. 79/2011).
1.Γ. ΤO ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Για την πραγµατοποίηση των οικονομικών συναλλαγών απαιτείται η ύπαρξη

και λειτουργία ενός οργανωµένου οικονοµικού και θεσµικού πλαισίου.
Ο ρόλος του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος συνίσταται στη
συγκέντρωση των πλεοναζόντων κεφαλαίων και στη διοχέτευσή τους
σε επενδυτικές ή καταναλωτικές δραστηριότητες.
Τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα λειτουργούν ως διαµεσολαβητές για τη
µεταφορά των χρηµατικών διαθεσίµων και τη διοχέτευση αυτών στην
ευρύτερη οικονοµική αγορά.
Η αποτελεσµατική και αποδοτική κατανοµή των κεφαλαίων επιτυγχάνεται
µέσω των χρηµατοπιστωτικών προϊόντων όπως οι Οµολογίες, τα Έντοκα
Γραµµάτια του ∆ηµοσίου, τα Πιστοποιητικά Καταθέσεων, τα Εµπορικά ή
Βιοµηχανικά Οµόλογα, οι Οµολογίες Επιχειρήσεων, τα Προϊόντα Εξασφάλισης
Κεφαλαίου και τα Δάνεια.
Τα χρηµατοπιστωτικά προϊόντα διοχετεύονται στο χρηµατοπιστωτικό

σύστηµα µέσω των χρηµατοπιστωτικών αγορών, ήτοι :
1. Η Πρωτογενής Αγορά
2. Η ∆ευτερογενής Αγορά
3. Η Χρηµαταγορά Αγορά
4. Η Κεφαλαιαγορά
5. Η Τρέχουσα Αγορά
6. Η Προθεσµιακή Αγορά
7. Η Εγχώρια Αγορά συναλλάγµατος
8. Η ∆ιεθνής Αγορά συναλλάγµατος
9. Η Αγορά ∆ικαιωµάτων και Προθεσµιακών Συµβολαίων
10. Η Αγορά Παραγώγων
11. Η ∆ιατραπεζική Αγορά.
Το σύνολο των χρηµατοπιστωτικών αγορών και προϊόντων αποτελεί
το Χρηµατοπιστωτικό Σύστηµα.
• ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ

ΣΧΟΛΗ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ
«Το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα της Ελλάδας.
Παρουσίαση της τράπεζας ΑΤΕbank»
ΧΡΥΣΙΝΑ ∆ΗΜΗΤΡΑ (ΑΜ: 5714.) Αθήνα, Νοέµβριος 2009
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα στηρίζεται στο χρηματικό αντίκρισμα και την
αξιολόγηση της εμπιστοσύνης (ΠΙΣΤΗ) ως προς τη διαθεσιμότητα και τη
δυνατότητα ρευστοποίησης των φυσικών και άυλων στοιχείων του
ενεργητικού του και ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ, όπως ορίζεται από τις
εθνικές νομοθεσίες και τις διεθνείς συνθήκες, στην ανταλλαγή αγαθών και
υπηρεσιών, με σκοπό τη διευκόλυνση και τη μείωση του κόστους και του
κινδύνου των συναλλαγών.
Το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα αποτελεί για την εθνική οικονοµία το
αναγκαστικό μέσο για να µεταφερθεί το χρήµα από την αποταµίευση στην
επένδυση.
Αποτελείται από θεσµούς που βοηθούν στη συγκέντρωση των
αποταµιεύσεων και στη διοχέτευσή τους σε επενδυτικές και καταναλωτικές
δραστηριότητες, φέρνοντας σε επαφή τους αποταµιευτές µε τους επενδυτές.
Η διάρθρωση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος είναι η
εξής :
ΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ :
Η Τράπεζα της Ελλάδος
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Σύστηµα Ευρωπαϊκών
Τραπεζών
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ
Η ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ :
Το Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών (Χ.Α.Α.)
Το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών (Κ.Α.Α.)
Το Χρηµατιστηριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης (ΧΚΘ)
ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ :
Τα Τραπεζικά ιδρύµατα (Τράπεζες)
Οι Ανώνυµες Εταιρείες ∆ιαχείρισης Αµοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ)
Οι Εταιρείες Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης (Leasing)
Οι Εταιρείες Πρακτορείας Επιχειρηµατικών Απαιτήσεων (Factoring)
Οι Ασφαλιστικές Επειχηρήσεις
Οι Χρηµατιστηριακές εταιρίες
Οι Εταιρίες Hedge Funds
Οι Εταιρίες Επιχειρηµατικών Συµµετοχών (Venture Capital)
Οι Εταιρίες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας
Οι Εταιρείες Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΕΠΕΥ)
Οι Θεσµικοί Επενδυτές
Τα Συνταξιοδοτικά. Ταµεία
ΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ Ι∆ΡΥΜΑΤΑ
Οι Εµπορικές Τράπεζες
Οι Τράπεζες Επενδύσεων
Το Ταµείο Παρακαταθηκών και ∆ανείων
Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες
Τα Αλλοδαπά Πιστωτικά Ιδρύµατα
Η λειτουργία του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος αποτυπώνεται
σύμφωνα με το κατωτέρω διάγραμμα - πίνακα της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) :

http://www.ecb.europa.eu/ecb/tasks/stability/html/index.el.html
Η πρόσφατη διεθνής οικονοµική κρίση είναι συνυφασµένη µε την

εντυπωσιακή εξάπλωση των χρηµατοοικονοµικών καινοτοµιών και
αποδίδεται ευρέως στις αδυναµίες των πιστωτικών ιδρυµάτων να
διαχειρίζονται αποτελεσµατικά την εκτίµηση και αξιολόγηση
κινδύνων που υπάρχουν στο σύγχρονο διεθνές χρηµατοοικονοµικό
περιβάλλον.
Μεγάλο µέρος της πρόσφατης διεθνούς βιβλιογραφίας δίνει έµφαση στη
σύγχρονη δοµή του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και τους
παράγοντες που αποτελούν δυνητική πηγή αστάθειας.
Από την άλλη πλευρά, έχει αναπτυχθεί µια ογκώδης βιβλιογραφία σχετικά µε
τη σηµασία που έχουν οι τράπεζες για τη λειτουργία του οικονοµικού
συστήµατος και του ειδικού τους ρόλου που υπεισέρχεται ως αποφασιστκός
παράγοντας στη µακροχρόνια διαδικασία της οικονοµικής µεγέθυνσης.
• Χρηματοπιστωτικό Σύστημα και Οικονομική Δραστηριότητα

ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Δημήτριος Μόσχος

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ - ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ
ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠIΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Γεώργιος Χορταρέας
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ - ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ -
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ.
1.Γ.1 ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
Προκειµένου να διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία των συναλλαγών και να

αντιµετωπίζονται τα προβλήµατα που προκύπτουν από την έλλειψη των
απαιτούµενων γνώσεων, πληροφοριών και χρόνου από την πλευρά τόσο των
δανειζόµενων, όσο και των αποταµιευτών, παρεµβάλλονται οι
χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί, οι οποίοι συνιστούν τον αναγκαστικό
διαμεσολαβητή του συστήµατος.
Η κύρια δραστηριότητα και υποχρέωση των χρηµατοπιστωτικών

οργανισµών είναι να ανευρίσκουν λύσεις στα προβλήµατα που
προκύπτουν µε τα προσφερόµενα και τα ζητούµενα κεφάλαια.
Οι χρηµατοοικονοµικοί οργανισµοί επεξεργάζονται τα προσφερόµενα
κεφάλαια, προκειµένου να είναι πιο ελκυστικά και αρεστά στους πελάτες –
δανειζόµενους, αναζητούν τρόπους για να τα αντλήσουν, ώστε να
ικανοποιήσουν καλύτερα τις ανάγκες των πελατών τους ενώ, παράλληλα,
περιορίζουν µε την παρέµβασή τους τον πιστωτικό κίνδυνο.
Ειδικότερα, όσον αφορά στον περιορισµό των πιστωτικών και άλλων

κινδύνων στο Ελληνικό Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, οι εποπτικές αρχές και,
ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Τράπεζα της Ελλάδος
(ΤτΕ), έχουν θεσπίσει αυστηρούς κανόνες που αφορούν στη λειτουργία
των αγορών και στο ύψος και τη στάθμιση των κινδύνων.
Οι Χρηµατοπιστωτικοί Οργανισµοί, λόγω του θεσμικού τους ρόλου και

του δημοσίου συμφέροντος που οφείλουν να υπηρετούν κατά τη
λειτουργία τους, της γνώσης, της εξειδίκευσης, της εµπειρίας και του
µεγέθους που διαθέτουν, έχουν την υποχρέωση να διαθέτουν την
απαραίτητη υποδομή και τεχνογνωσία προκειμένου να διαµορφώνουν
τα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα και, κατά κύριο λόγο, τα πάσης φύσης
δάνεια, στη βάση του περιορισµού του πιστωτικού κινδύνου και της
αύξησης της απόδοσης των επενδύσεων.
Ο ρόλος των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων είναι σηµαντικός για τη

διαµόρφωση της προσφοράς του χρήµατος και του ελέγχου της ποσότητας

του, αφού λόγω της λειτουργίας τους µπορούν να εφαρµοστούν νοµισµατικά
µέτρα, όπως είναι τα υποχρεωτικά διαθέσιµα στην Κεντρική Τράπεζα, ο
πολλαπλασιαστής χρήµατος και η πολιτική της ανοικτής αγοράς.
Επιπλέον, ο αυξανόµενος ανταγωνισµός στην αγορά των χρηµατοπιστωτικών
οργανισµών µειώνει το κόστος χρήσης των κεφαλαίων και καθιστά το ρόλο
τους καθοριστικό για την οικονοµική ανάπτυξη.
1.Γ.2 ΤΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ
Στον πυρήνα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος βρίσκονται τα τραπεζικά

ιδρύματα (τράπεζες) και δη οι Εμπορικές Τράπεζες, που αποτελούν τον
κυριότερο χρηµατοπιστωτικό οργανισµό και έχουν ως σκοπό, µέσω της
ποικιλίας των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουν, να συγκεντρώνουν
τα πλεονάζοντα κεφάλαια των καταθετών τους και να τα χορηγούν ως δάνεια
στους επενδυτές, προάγοντας έτσι την οικονοµική δραστηριότητα και
χρηµατοδοτώντας την πραγµατική οικονοµία.
Ο Νόµος 5076/1931 «Περί Ανώνυµων Εταιριών και Τραπεζών»

δηµιουργεί το θεσµικό πλαίσιο για τα Πιστωτικά Ιδρύµατα. Οι
τραπεζικές οδηγίες 77/1980 και 89/646 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που
έχουν ενσωµατωθεί στην ελληνική τραπεζική νοµοθεσία µε το Νόµο
2076/1992, ρυθµίζουν τα θέµατα που αφορούν στην έννοια, ίδρυση,
λειτουργία και στις δραστηριότητες των πιστωτικών ιδρυµάτων στην
Ελλάδα.
Στην ισχύουσα νομοθεσία ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ορισμός της τραπεζικής

επιχείρησης γενικά παραδεκτός.
• ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ * ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ * ∆ιπλωµατική Εργασία * ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ
ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ALPHA BANK, της ΖΗΚΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
(MAF: 18/10).
Η δυσκολία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι οι σύγχρονες τραπεζικές εργασίες

είναι πολλές και πολυδιάστατες για να συμπεριληθφούν σε έναν ενιαίο ορισμό
σε όλη τους την έκταση. Σύμφωνα με τον Δ. Γαλάνη, η τραπεζική επιχείρηση
κατά κύριο και αποκλειστικό επάγγελμα ενεργεί πιστωτικές πράξεις, ενώ
κατά τον Μ. Γεωργιάδη, τραπεζική επιχείρηση είναι εκείνη που προβαίνει στη

συγκέντρωση της κοινωνικής αποταμίευσης και τη διοχέτευση αυτής με
κέρδος προς τους διάφορους κλάδους της οικονομίας.
Κατά το άρθρο 1, παρ. 1, Ν. 2076/1992, για τον ορισμό της τραπεζικής

επιχείρησης και δη της εμπορικής τράπεζας, χρησιμοποιείται ο όρος
ΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ, που ορίζεται ως η επιχείρηση, η δραστηριότητα
της οποίας συνίσταται στην αποδοχή καταθέσεων ή άλλων
επιστρεπτέων κεφαλαίων από το κοινό και στη χορήγηση πιστώσεων
για λογαριασμό της.
• Εμμανουήλ Ι. Σακέλλης (1993), Το Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των
Τραπεζών, Εκδόσεις «ΒΡΥΚΟΥΣ» Ε.Ε, Πρώτη Έκδοση, σελ 55-56
Οι ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ και οι αναλαµβανόµενοι

ΚΙΝΔΥΝΟΙ προσδιορίζουν το απαιτούµενο ύψος των ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ κάθε πιστωτικού ιδρύµατος.
1.Γ.3 ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Κυρίαρχο ρόλο και δεσπόζουσα θέση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα έχουν

οι ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, οι οποίες, στη βάση της εμπιστοσύνης που
αντλούν από τους συναλλασσομένους – πελάτες τους, συγκεντρώνουν τις
αποταμιεύσεις προκειμένου να τις διοχετεύσουν προς τους διάφορους
κλάδους της εθνικής οικονομίας, διενεργούν τις πιστωτικές πράξεις και
διεκπεραιώνουν τις συμφωνίες των πάσης φύσης οικονομικών συναλλαγών.
Οι εµπορικές τράπεζες αποτελούν σήµερα τη σηµαντικότερη µορφή
χρηµατοπιστωτικού οργανισµού.
Οι κύριες εµπορικές τράπεζες σήμερα στην Ελλάδα είναι οι τέσσερεις

πρώτες εδώ εναγόμενες συστημικές τράπεζες, ήτοι :
• Alpha Bank A. E.
• Εθνική Τράπεζα (ΕΤΕ)
• EFG Eurobank Εrgasias Α.Ε.
• Τράπεζα Πειραιώς Α. Ε.
Η πέμπτη εδώ εναγόμενη :

• Γενική Τράπεζα της Ελλάδος (Geniki Bank)
Οι εμπορικές τράπεζες που εξαγοράστηκαν, συγχωνεύθηκαν ή/και

απορροφήθηκαν από τις τέσσερεις πρώτες εδώ εναγόμενες συστημικές
τράπεζες, όπως αναλυτικά αναφέρονται στους εναγόμενους, ήτοι :
• Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος Α. Ε. (ΑΤΕbank)

• Aspis Bank A. E.
• Εµπορική Τράπεζα
• Marfin Egnatia Bank
• MILLENNIUM BANK
• PROBANK Τράπεζα Α. Ε.
• PROTON BANK Α. Ε.
• Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο (TT)
• Τράπεζα Κύπρου
• FBB- Πρώτη Επενδυτική Τράπεζα A.E.
και τέλος η ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. (ATTICA BANK).
Οι εμπορικές τράπεζες, ως επιχειρήσεις, παρουσιάζουν ουσιώδεις διαφορές σε

σύγκριση με τις επιχειρήσεις άλλων κλάδων της οικονομίας, οι οποίες
συνοψίζονται στα εξής :
1. Η τραπεζική επιχείρηση είναι επιχείρηση δημοσίου συμφέροντος και

ασχολείται κατά κύριο επάγγελμα με το εμπόριο του χρήματος.
Τα κεφάλαια που εμπορεύεται η εμπορική τράπεζα είναι στο
μεγαλύτερο μέρος τους δανειακά.
H εμπορική τράπεζα δανείζεται προκειμένου να μπορέσει να δανείσει,
αφού τα ίδια κεφάλαια της διαθέτονται : (α) για την απόκτηση των
πάγιων εγκαταστάσεων που είναι απαραίτητες για την εύρυθμη
λειτουργία της και
(β) για την κάλυψη ενδεχόμενων ζημιών, ήτοι προορίζονται για τη
συγκρότηση των κεφαλαίων που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία
του αισθήματος εμπιστοσύνης του κοινού προς αυτήν, ήτοι για τη
συγκρότηση των εγγυητικών κεφαλαίων που είναι απαραίτητα
προκειμένου να διασφαλίζεται η κεφαλαιακή της επάρκεια.
Τα χρήματα που συγκεντρώνει η εμπορική τράπεζα τα δανείζει στους
πελάτες της, φυσικά και νομικά πρόσωπα, εισπράττοντας για τις
αντίστοιχες πιστωτικές πράξεις τόκο μεγαλύτερο από εκείνον που
καταβάλλει στους δανειστές της, έτσι ώστε να απομένει σε αυτήν ένα
εύλογο και επαρκές περιθώριο, με το οποίο η εμπορική τράπεζα
υποχρεούται να καλύπτει το σύνολο των λειτουργικών της εξόδων και
να πραγματοποιεί και ένα λειτουργικό, εμπορικό κέρδος.
Η κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίου ή βιομηχανίας απαγορεύεται στις
τράπεζες, ενώ δεν απαγορεύεται η διενέργεια μεμονωμένων ή
περιστασιακών εμπορικών ή βιομηχανικών πράξεων.

2. Το πρόβλημα της ρευστότητας στις εμπορικές τράπεζες, λόγω της
φύσης τους ως τραπεζικές επιχειρήσεις, εμφανίζεται σε οξύτερη μορφή
σε σχέση με τις επιχειρήσεις των λοιπών κλάδων της οικονομίας,
επειδή η προθεσμία λήξεως των υποχρεώσεων τους και δη, κατά κύριο
λόγο, η εξυπηρέτηση και η απόδοση των καταθέσεων στους
δικαιούχους αυτών, δεν μπορεί κατά κανόνα να υπολογιστεί εκ των
προτέρων ενώ, ταυτόχρονα, απαγορεύεται να τύχουν αναστολής,
καθόσον οι καταθέσεις φέρουν το χαρακτήρα της ανώμαλης
παρακαταθήκης, επί της οποίας, σύμφωνα με το άρθρο 830 παρ. 1
ΑΚ, έχουν εφαρμογή αφενός η περί δανείου η διάταξη του άρθρου 806
ΑΚ, κατά την οποία η τράπεζα αποκτά την κυριότητα των
κατατιθέμενων χρημάτων, αφετέρου η διάταξη του άρθρου 827 ΑΚ,
που ορίζει ότι ο θεματοφύλακας, αν ο παρακαταθέτης απαιτεί το
πράγμα, οφείλει να το αποδώσει και αν ακόμη δεν έχει περάσει η
προθεσμία που ορίστηκε για τη φύλαξη του.
3. Η εμπορική τράπεζα δεν είναι μόνο επιχείρηση δημοσίου συμφέροντος

αλλά είναι ταυτόχρονα και οργανισμός κοινωνικής ωφέλειας και, για
το λόγο αυτό, υποχρεούται να λειτουργεί ανάλογα, ήτοι προς όφελος
του κοινωνικού συνόλου.
4. Στην Ελλάδα, η τραπεζική επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί μόνο με τη

μορφή της ανώνυμης εταιρίας, το μετοχικό της κεφάλαιο πρέπει να
είναι ολοσχερώς καταβεβλημένο σε μετρητά χρήματα, ενώ οι μετοχές
της είναι υποχρεωτικά ονομαστικές.

Οι Βασικές Αρχές που διέπουν τις εργασίες των Εμπορικών Τραπεζών,

είναι οι εξής :
1. Η αρχή της ρευστότητας

Ως ρευστότητα νοείται η ικανότητα κάθε επιχείρησης να
ανταποκρίνεται στις λήγουσες υποχρεώσεις της.
Για την εύρυθμη λειτουργία της, η επιχείρηση πρέπει να διαθέτει
εκάστοτε τόσα χρήματα, όσα είναι αναγκαία για την εξόφληση των
ληγουσών υποχρεώσεών της.
Η σχέση όμως αυτή, μεταξύ χρηματικών διαθεσίμων και
ληγουσών υποχρεώσεων, δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί από
τις εμπορικές τράπεζες όπως ισχύει στις λοιπές επιχειρήσεις,
αφού, για να διαθέτει η εμπορική τράπεζα πλήρη ρευστότητα σε
μόνιμη, διαρκή και σταθερή βάση, θα πρέπει να διατηρεί στο ταμείο
της το σύνολο των καταθέσεων της, ώστε να μπορεί ανά πάσα στιγμή
να ανταποκρίνεται σε κάθε πιθανή ανάληψη, οποιουδήποτε ποσού.
Αυτό όμως είναι αδύνατο να συμβεί, αφού θα οδηγούσε τις εμπορικές
τράπεζες να μη προβαίνουν σε χορηγήσεις δανείων και τοποθετήσεις
των κεφαλαίων που προέρχονται από τις απρόθεσμες τουλάχιστον
καταθέσεις τους, πράγμα αντίθετο προς την κοινωνική τους
αποστολή :
(α) της χρηματοδότησης της εθνικής οικονομίας και
(β) της υποχρέωσής τους να καταβάλλουν τόκο στους
καταθέτες.
Από την πράξη όμως έχει αποδειχθεί και γίνεται γενικά παραδεκτό,
αφού αυτό αποτελεί παγκοσμίως τη συνήθη πρακτική της λειτουργίας
του τραπεζικού συστήματος ότι, κάτω από ομαλές πολιτικοοικονομικές
συνθήκες, μόνο ένα μέρος των καταθέσεων αναλαμβάνεται ή ζητείται
προς απόδοση από τις εμπορικές τράπεζες, το οποίο κατά τη συνήθη
πορεία των πραγμάτων αντιρροπίζεται από τις διενεργούμενες νέες
καταθέσεις, επειδή στις εμπορικές τράπεζες, καθημερινά, εισρέουν και
εκρέουν χρήματα.
Έτσι, οι εμπορικές τράπεζες υποχρεούνται κατά τη λειτουργία
τους να εξισορροπούν τη ροή των δύο αυτών αντίθετων
ρευμάτων, ήτοι αυτών της καθημερινής εισροής και εκροής
χρημάτων, επειδή : (α) αν οι καταθέσεις υπερβαίνουν, πέρα της κατά
τη συνήθη πορεία των πραγμάτων αναλογικότητας, τις πληρωμές
(εκροές), οι εμπορικές τράπεζες οδηγούνται σε αυξημένη ρευστότητα,
παραβιάζοντας κατά τη λειτουργία τους την αρχή της αποδοτικότητας
(βλ. στη συνέχεια, σημ. 2) και (β) αν οι χορηγήσεις υπερβαίνουν, πέρα
της κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων αναλογικότητας, τις
εισπράξεις (εισροές), οι εμπορικές τράπεζες οδηγούνται σε έλλειψη
ρευστότητας, παραβιάζοντας κατά τη λειτουργία τους τις αρχές της
ρευστότητας και της ασφάλειας (βλ. στη συνέχεια, σημ.3)
Κατά τα ανωτέρω, για την αντιμετώπιση των πληρωμών τους και δη
για την εξυπηρέτηση και την απόδοση των καταθέσεων στους
δικαιούχους αυτών, οι εμπορικές τράπεζες υποχρεούνται να
διατηρούν στα ταμεία τους, σε μόνιμη, διαρκή και σταθερή βάση,
επαρκή ποσά χρηματικών διαθεσίμων, το ύψος των οποίων
διαφέρει κατά τράπεζα και εξαρτάται :
(α) από την πολιτική και νομισματική σταθερότητα,
(β) από την κρατική παρέμβαση,
(γ) από τη φήμη κάθε εμπορικής τράπεζας,
(δ) από την πιστωτική πολιτική κάθε εμπορικής τράπεζας και

(ε) από το μεταβατικό κεφάλαιο που δημιουργείται σε κάθε εμπορική
τράπεζα από τις μεσολαβητικές εργασίες της.
2. Η αρχή της αποδοτικότητας

Οι εμπορικές τράπεζες, ως εμπορικές επιχειρήσεις, επιδιώκουν τη
μεγιστοποίηση της αποδοτικότητάς τους, ήτοι την επίτευξη του
μεγαλύτερου δυνατού κέρδους από την επωφελέστερη τοποθέτηση
των χρηματικών διαθεσίμων τους και την βέλτιστη εκμετάλλευση των
λοιπών περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού τους.
3. Η αρχή της ασφάλειας

Οι κίνδυνοι που αντμετωπίζουν οι εμπορικές τράπεζες και δη οι
πιστωτικοί και επενδυτικοί κίνδυνοι, είναι ιδιαίτερα μεγάλης εντάσεως
και επιτάσεως και απορρέουν :
(α) από τη φύση των εργασιών τους και
(β) από το γεγονός ότι αυτές διαχειρίζονται κατά κύριο λόγο ξένα
κεφάλαια, ήτοι τα χρήματα των καταθετών, αποταμιευτών και
επενδυτών.
Για το λόγο αυτό, οι εμπορικές τράπεζες υποχρεούνται κατά τη
λειτουργία τους, πριν από κάθε χορήγηση δανείου, να προβαίνουν στην
αναλυτική και λεπτομερή εκτίμηση και αξιολόγηση της
φερεγγυότητας και της πιστοληπτικής ικανότητας κάθε
υποψήφιου δανειολήπτη, καθώς και της προοπτικής για την
επιστροφή του χρηματικού ποσού της χορήγησης,
συνυπολογίζοντας στον πιστωτικό κίνδυνο τις κρατούσες και
τις προβλεπόμενες σε μέσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα
πολιτικοκοινωνικές συνθήκες και τις εθνικές και διεθνείς
οικονομικές συγκυρίες, ιδιαίτερα δε αυτή της παρατεταμένης
οικονομικής ύφεσης, που έχει ως άμεσο αποτέλεσμα και
συνέπεια την οικονομική δυσπραγία, τη μείωση του Α.Ε.Π. και
την αύξηση της ανεργίας. Έτσι, οι εμπορικές τράπεζες,
υποχρεούνται κατά τη στάθμιση του κινδύνου να εξετάζουν το
λεγόμενο «αξιόχρεο του πρωτοφειλέτη», ακόμη και στις
περιπτώσεις που ο δανειολήπτης - πρωτοφειλέτης παρέχει
πρόσθετες εξασφαλίσεις, προσωπικές ή/και εμπράγματες, επειδή
οι τυχόν δικαστικοί αγώνες που μπορεί να απαιτηθούν για την
ικανοποίηση των απαιτήσεων της εμπορικής τράπεζας δημιουργούν
κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων επισφάλειες, περιπλοκές και
δυσαρέσκειες, ανακόπτουν τη γόνιμη δράση των λειτουργιών της
εμπορικής τράπεζας και δυσφημίζουν το όνομά της και τον ίδιο το
θεσμό της τραπεζικής πίστης. Κατά τα ανωτέρω, οι εμπορικές

τράπεζες, προκειμένου να ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο από τις
εξασφαλίσεις, υποχρεούνται να διενεργούν δανεισμούς περιορισμένων
χρηματικών ποσών στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό πιστούχων -
δανειοληπτών, διασφαλίζοντας τη μεγαλύτερη δυνατή διασπορά
των χορηγήσεών τους και την ευρεία κατανομή των κινδύνων
τους, υιοθετώντας τον στατιστικό νόμο των μεγάλων αριθμών.
Οι ανωτέρω βασικές αρχές που διέπουν τις εργασίες των εμπορικών

τραπεζών δεν είναι ανεξάρτητες, αλλά κατά την εφαρμογή τους
αλληλοσυνδένονται και αλληλοεπηρεάζονται.

4. Η αρχή του Συνετού Δανεισμού, της ΠΔ/ΤΕ 2442/29.1.1999, κατά

την οποία η δόση των δανείων δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από το
30 - 40 % του διαθέσιμου μηνιαίου εισοδήματος του
δανειοδοτόυμενου.
5. Η αρχή του Υπεύθυνου Δανεισμού και η υποχρέωση της

Ενημέρωσης των Δανειοληπτών
Ανεξάρτητα από τις ανωτέρω τρεις (3) βασικές αρχές που διέπουν
ιστορικά τις εργασίες των εμπορικών τραπεζών από τη δημιουργία του
τραπεζικού συστήματος, τα Πιστωτικά Ιδρύματα υποχρεούνται να
τηρούν κατά τη λειτουργία τους την αρχή του Υπεύθυνου
Δανεισμού, που έχει θεσμοθετηθεί και νομοθετικά με το άρθρο 8 της
ΚΥΑ Ζ1-699/ΦΕΚ Β΄ 917/2010 «Προσαρμογή της Ελληνικής
νομοθεσίας προς την οδηγία 2008/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2008 για τις
συμβάσεις καταναλωτικής πίστης και την Κατάργηση της Οδηγίας
87/102/ΕΟΚ του Συμβουλίου που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη
Εφημερίδα των ΕΚ, αριθμ. L 133 της 22.5.2008» των Υπουργών
Οικονομικών – Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και
Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που
ενσωμάτωσε την Οδηγία 2008/48/ΕΚ στο εσωτερικό δίκαιο.
• Λειβαδάς * Το νέο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για την

καταναλωτική πίστη, 2008.
• Περάκη * Η αρχή του υπεύθυνου δανεισμού και η πρόσφατη
κοινοτική Οδηγία για την καταναλωτική πίστη σε ΧρηΔικ
2009.352επ.

• Τασίκας * Εκφάνσεις της αρχής του υπεύθυνου δανεισμού στην
καταναλωτική πίστη, η παροχή επαρκών εξηγήσεων στον
καταναλωτή και η αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας σε
ΕπισκΕΔ 2011.337επ. \
• Ανθή Πελλένη – Παπαγεωργίου * Η νέα Οδηγία 2008/48/ΕΚ για
τις καταναλωτικές συμβάσεις σε ΝοΒ 2010.275επ.
Με τις διατάξεις της ανωτέρω ΚΥΑ, κατ’ επιταγή της ΕΕ, τα πιστωτικά
ιδρύματα έχουν την υποχρέωση να προβαίνουν σε υπεύθυνο
δανεισμό των οφειλετών τους και, ως εκ τούτου, υποχρεώνονται
να εξετάζουν την πιστοληπτική ικανότητα του κάθε υποψήφιου
οφειλέτη να ανταπεξέλθει στις συμβατικές του υποχρεώσεις
εξυπηρετώντας τις πληρωμές του, αν δε διαπιστώσουν ότι αυτό δεν
συμβαίνει, θα πρέπει να απέχουν από το δανεισμό ακόμη και σε
βάρος των οικονομικών τους συμφερόντων, ήτοι θα πρέπει να
μην καταρτίζουν δανειακή σύμβαση, αφού αυτό προβλέπεται από
το νόμο και η συμπεριφορά αυτή του πιστωτικού ιδρύματος συμβάλει
στην παγίωση της ασφάλειας των συναλλαγών, στον περιορισμό της
επισφάλειας των χορηγούμενων πιστώσεων και στην προστασία
των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών που προσφεύγουν στον
συνεχή τραπεζικό δανεισμό για να αντιμετωπίσουν επείγουσες
και ανεπίδεκτες αναβολής οικονομικές τους ανάγκες, χωρίς την
απαραίτητη και αναγκαία προς τούτο προηγούμενη
πληροφόρηση και τη νηφάλια ώριμη σκέψη ως προς τις
μελλοντικές αρνητικές επιπτώσεις, ήτοι σε πλήρη αντίθεση με τα
αντισυμβαλλόμενα αυτών πιστωτικά ιδρύματα. Αν τα πιστωτικά
ιδρύματα δεν πράξουν αυτό τότε, σύμφωνα με τις διατάξεις της
ανωτέρω ΚΥΑ, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το κόστος της
χορηγηθείσας πίστωσης περιλαμβανομένων των τόκων και έχει
την υποχρέωση να καταβάλει μόνο το ποσό του κεφαλαίου,
σύμφωνα με τις προβλεπόμενες στη σύμβαση πίστωσης δόσεις,
καθόσον, δεν ορίζεται υποχρέωση ανάλογης ευθύνης «Υπεύθυνου
Δανειολήπτη» για τον καταναλωτή και, έτσι, όλοι ανεξαιρέτως οι
εδώ ενάγοντες ως δανειολήπτες, δεν είχαν κατά την κατάρτιση και τη
συνομολόγηση των επίδικων πιστωτικών συμβάσεων, τη νομοθετική
υποχρέωση να ενεργούν με σύνεση, αφού τέτοια υποχρέωση δεν
ορίζεται ειδικά στη σχετική διάταξη. Έτσι, για τον πιστωτικό φορέα
και, εν προκειμένω, για τις πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες,
καθιερώνεται ειδική μορφή ευθύνης σε ότι αφορά την υπεύθυνη
χορήγηση πίστωσης, με αποτέλεσμα, κατά το ισχύον νομοθετικό
πλαίσιο, να υφίσταται, δικαίως, δυσμενέστερη μεταχείριση των

πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων, σε σχέση με εμάς τους
ενάγοντες ως δανειολήπτες. Όμως, οι πέντε (05) πρώτες εδώ
εναγόμενες, δεν χορήγησαν ποτέ μέχρι και σήμερα στους
ενάγοντες δανειολήπτες, ως όφειλαν, όλο το αναγκαίο και
απαραίτητο πληροφοριακό υλικό για τη γνώση και επίγνωση
των οικονομικών δεδομένων, ούτε τους ενημέρωσαν επαρκώς με
ποιους τρόπους θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον όποιο
πιστωτικό κίνδυνο και τον τρόπο που αυτό θα μπορούσε να επιδράσει
στην αποπληρωμή των δανείων τους, ούτε τους παρείχαν την
απαραίτητη βοήθεια μέσω των ειδικών συμβούλων που υποχρεούνται
να διαθέτουν για το σκοπό αυτό τα πιστωτικά ιδρύματα, ιδιαίτερα δε
οι εμπορικές τράπεζες. Επιπλέον, η πληροφόρηση αυτή, θα έπρεπε να
είναι επαρκής και εξειδικευμένη, προκειμένου οι μη έχοντες ειδικές
γνώσεις δανειολήπτες να είναι σε θέση να λαμβάνουν
εμπεριστατωμένες και συνετές αποφάσεις, προκειμένου να
εξασφαλίζεται η επίγνωση του κινδύνου της υπερχρέωσης τους,
ιδιαίτερα δε στις περιπτώσεις των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών
που προσφεύγουν στον συνεχή τραπεζικό δανεισμό για να
αντιμετωπίσουν επείγουσες και ανεπίδεκτες αναβολής οικονομικές
τους ανάγκες, χωρίς την απαραίτητη και αναγκαία προς τούτο
προηγούμενη πληροφόρηση και τη νηφάλια ώριμη σκέψη ως προς τις
μελλοντικές αρνητικές επιπτώσεις της υπερχρέωσής τους.
Συνεπώς, στις περιπτώσεις αυτές, αναγνωρίζεται πλέον ένα είδος
συνευθύνης και συνυπαιτιότητας των δανειστών (βλ. σχετικά
ΕιρΛαρ 78/2013, Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ, ΕιρΠειρ 76 – 77/2012, ΕιρΘεσ
5193/2012, ΕιρΠεριστ 30/2012 ΤΝΠ Δ.Σ.Α., ΕιρΚαλυμν 1/2012,
ΕιρΠτολεμ 175/2012, ΕιρΚαλαυρ 22/2012 ΤΝΠ Δ.Σ.Α., ΕιρΣερρ 12/2012)
καθόσον δεν νοείται δολιότητα του δανειολήπτη με μόνη την ανάληψη
δανειακής υποχρέωσης της οποίας η εξυπηρέτηση είναι επισφαλής
αλλά απαιτείται και η από τον δανειολήπτη πρόκληση άγνοιας της
επισφάλειας στους πιστωτές, ενώ δολιότητα θα μπορούσε να νοηθεί
μόνο αν ο δανειολήπτης εξαπάτησε τους υπαλλήλους του πιστωτικού
ιδρύματος προσκομίζοντας πλαστά στοιχεία ή αποκρύπτοντας
υποχρεώσεις του που δεν έχουν καταχωρηθεί στις βάσεις δεδομένων
που αξιοποιούν τράπεζες για την οικονομική συμπεριφορά των
πελατών τους (ΕιρΚαλυμν 1/2012 ΝοΒ 2012.563, ΕιρΜουδ 2/2012
Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ, ΕιρΑλμωπ 60/2012 Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ,
ΕιρΝ.Ιωνίας 4/2011 ΝΟΜΟΣ).
Από τα ανωτέρω προκύπτει σαφέστατα ότι τα πιστωτικά ιδρύματα και

δη οι πρώτες πέντε (5) εδώ εναγόμενες, έχοντας και λαμβάνοντας

υπόψη τους τα διεθνώς γνωστά οικονομικά δεδομένα, είχαν ήδη και, σε
κάθε περίπτωση, μπορούσαν να έχουν αντισταθμίσει επαρκώς και
αποτελεσματικά τον πιστωτικό κίνδυνο τον οποίο διεθνώς και
εγχωρίως τα ίδια είχαν αναλάβει.
Όμως, οι πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες, την ως άνω

τεχνογνωσία τους δεν την μετέδωσαν, ως όφειλαν, στους
δανειολήπτες, ώστε και αυτοί να μπορέσουν αποτελεσματικά να
προϋπολογίσουν ή ακόμη και να σταθμίσουν και αντισταθμίσουν
τον κίνδυνο της υπερχρέωσής τους.
Τα ανωτέρω σχετικά με την ακολουθούμενη πρακτική

των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων, έρχονται σε αντίθεση :
• με την ανωτέρω εκτιθέμενη αρχή του Συνετού Δανεισμού,

της ΠΔ/ΤΕ 2442/29.1.1999 και του Εγγράφου ΤτΕ
1635/21.10.2005,
• με την ανωτέρω εκτιθέμενη αρχή του Υπεύθυνου Δανεισμού,
• με το σύνολο του περιεχομένου των διατάξεων του άρθρου 4, Ν.

2251/1994 «Περί προστασίας των καταναλωτών», που
αναφέρει ότι οι όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων
για μελλοντικές συμβάσεις (Γ.Ο.Σ.) δεν δεσμεύουν τον
καταναλωτή εάν κατά την κατάρτιση της σύμβασης τους
αγνοούσε ανυπαιτίως, όπως, ιδίως, όταν ο προμηθευτής δεν
του υπέδειξε την ύπαρξη τους ή του στέρησε τη δυνατότητα να
λάβει πραγματική γνώση του περιεχομένου τους.
• με τη διάταξη του άρθρου 49, παρ. 1, Ν. 3371/2005 «Θέματα

Κεφαλαιαγοράς και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 178/14.07.2005 ),
που τονίζει την υποχρέωση των Χρηματοπιστωτικών
Ιδρυμάτων της πιστοποίησης επιπέδου «Β1», που
αποδεικνύει την επαγγελματική επάρκεια των τραπεζικών
υπαλλήλων που παρέχουν υπηρεσίες σε τίτλους χρηματαγοράς.
Σχετική ανάλογη υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων και δη των

πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων, ως προς την ελάχιστη
απαιτούμενη ενημέρωση των δανειοληπτών, αποτυπώνεται και
στην με αριθμό 2.501/31.10.2002 ΠΔ/ΤΕ, στην παρ. 2 της οποίας
ορίζεται ότι τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν κατ’ ελάχιστο να
παρέχουν ορισμένες πληροφορίες, ώστε οι συναλλασσόμενοι με
αυτά να σχηματίζουν πριν τη σύναψη της κάθε σύμβασης σαφή
εικόνα για τις παρεχόμενες υπηρεσίες και προϊόντα, όταν αυτά
δεν αποτελούν αντικείμενο εξατομικευμένης διαπραγμάτευσης αλλά μη
διαπραγματεύσιμες από τον δανειολήπτη συμβάσεις προσχώρησης.
Περαιτέρω, λόγω ακριβώς της έκτασης που έχει λάβει η υπερχρέωση

των συναλλασσομένων πολιτών – καταναλωτών, όχι μόνο στην
Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Επιτροπή
Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου, αντιλαμβανόμενη τους εμπεριεχόμενους στην ανωτέρω
πρακτική των τραπεζικών ιδρυμάτων κινδύνους για τους δανειολήπτες
και λαμβάνοντας υπόψη της με ρητή μάλιστα αναφορά στο ότι «…σε
ορισμένα κράτη μέλη η υπερβολική χορήγηση καταναλωτικών
δανείων συνέβαλε στην οικονομική κρίση…», με την από
08.06.2012 Γνωμοδότησή της που αφορά την εφαρμογή της Οδηγίας
2008/48/ΕΚ για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστης (συντάκτης
Theodor Dumitru Stolojan - 2012/2037(ΙΝΙ)), καλεί την αρμόδια προς
τούτο Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των
Καταναλωτών, να συμπεριλάβει σε σχετική πρόταση ψηφίσματος τα
ειδικότερα αναφερόμενα στην από 21.09.2011 Σύσταση του
Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου και, ειδικότερα, μεταξύ
άλλων να ζητήσει από τις εποπτικές αρχές του εκάστοτε κράτους –
μέλους και, εν προκειμένω για την Ελλάδα, από την Τράπεζα της
Ελλάδος (ΤτΕ), να υποχρεωθούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα,
αφού λάβουν υπόψη την οικονομική κατάσταση των
καταναλωτών, να τους προειδοποιούν οσάκις μία σύμβαση
πίστωσης ενδέχεται να ενέχει για αυτούς συγκεκριμένους
κινδύνους.
Τα είδη των εργασιών των Εμπορικών Τραπεζών

Οι κύριες εργασίες των εμπορικών τραπεζών αναλύονται στις ακόλουθες
τρεις κατηγορίες :
1. Στις παθητικές τραπεζικές εργασίες, δηλαδή στις εργασίες με τις
οποίες επιδιώκεται η συγκέντρωση του χρήματος, όπως για
παράδειγμα οι καταθέσεις, η έκδοση ομολογιακών δανείων, κλπ.
2. Στις ενεργητικές τραπεζικές εργασίες, δηλαδή σε εκείνες με τις
οποίες επιδιώκεται η προσοδοφόρα επένδυση του χρήματος, όπως για
παράδειγμα οι χορηγήσεις δανείων, οι προεξοφλήσεις, κλπ. Και

3. Στις διαμεσολαβητικές ή επί προθεσμία τραπεζικές εργασίες, τις
λεγόμενες και βοηθητικές, με τις οποίες οι τράπεζες αναλαμβάνουν
εργασίες επί αμοιβή για λογαριασμό των πελατών τους, όπως για
παράδειγμα οι εισπράξεις για λογαριασμό τρίτων, φύλαξη τίτλων,
ενοικίαση θησαυροφυλακίων, κίνηση κεφαλαίων, ανοίγματα
πιστώσεων, πιστωτικές επιστολές, αποδοχές-εγγυήσεις, αναδοχή
εκδόσεως τίτλων, κλπ.
Μεταξύ των ανωτέρω κατηγοριών τραπεζικών εργασιών,

δημιουργείται αναγκαστικά αμοιβαία αλληλεξάρτηση και
αλληλεπίδραση.
Οι τράπεζες κατανέμουν χρησιμότητες, τις οποίες λαμβάνουν από εκεί όπου

πλεονάζουν και τις μεταφέρουν εκεί όπου ζητούνται, με τη μορφή πιστώσεων.
Κατά περιεχόμενο και αντικείμενο, οι τραπεζικές εργασίες

διακρίνονται σε:
1. Καταθέσεις πάσης φύσης

2. Χορηγήσεις πάσης φύσης
3. Κίνηση Κεφαλαίων (εντολές, επιταγές, κλπ.)
4. Γραμμάτια και Επιταγές (διαχείριση συναλλαγματικών και επιταγών
που περιέρχονται στην τράπεζα προς είσπραξη ή/και για
προεξόφληση, ως κάλυμμα χορηγητικών λογαριασμών, κλπ.)
5. Εισαγωγές και Εξαγωγές
6. Εργασίες Συναλλάγματος
7. Γενική Λογιστική
8. Εργασίες υποστήριξης του τραπεζικού οργανισμού (προσωπικό,
μισθοδοσία, διαχείριση υλικών)
9. Αναλυτική λογιστική κόστους και κοστολόγηση των ανωτέρω
εργασιών
• Βασίλειος Φ. Φίλιος (1989), Τραπεζική Λογιστική, Εκδόσεις Παπαζήση,

Τόμος Πρώτος, σελ 26-27
1.Γ.4 ΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

1.Γ.4.1 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΕΚΤ)
Η Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και

το Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών
και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποτελούν τη νομική βάση για
την ενιαία νομισματική πολιτική.
Με το Καταστατικό, ιδρύθηκαν η ΕΚΤ και το Ευρωπαϊκό Σύστημα
Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) την 1η Ιουνίου 1998.
Η ΕΚΤ ιδρύθηκε ως πυρήνας του Ευρωσυστήματος και του ΕΣΚΤ.
Η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες εκτελούν από κοινού τα καθήκοντα
και τις αρμοδιότητες που τους έχουν ανατεθεί.
Η ΕΚΤ διαθέτει νομική προσωπικότητα σύμφωνα με το δημόσιο διεθνές

δίκαιο.
Μέλη του Ευρωπαϊκού Συστήµατος αποτελούν, εκτός από την

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες κάθε
χώρας µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 282, παρ. 1 της
Συνθήκης), ενώ η κύρια λειτουργία του συνίσταται στην άσκηση της
νοµισµατικής και πιστωτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των
κρατών – µελών που έχουν υιοθετήσει το ευρώ, όπως εν προκειμένω η
Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), αποτελούν το Ευρωσύστηµα.
Στο Ευρωσύστηµα συµµετέχουν οι 15 χώρες - µέλη της ζώνης του ευρώ

(Βέλγιο, Γερµανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος,
Λουξεµβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Φιλανδία).
Ωστόσο, στο Ε.Σ.Κ.Τ συµµετέχουν και µέλη της Ε.Ε. που δεν έχουν υιοθετήσει
το ευρώ, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η ∆ανία και η Σουηδία.
Βασική αρχή του Ευρωσυστήµατος αποτελεί η ανεξαρτησία του από

παρεµβάσεις στο έργο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των
Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών, από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ή από τα κράτη µέλη.
Η ΕΚΤ είναι η κεντρική τράπεζα για το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης, το

ευρώ.
Το βασικό καθήκον της ΕΚΤ είναι να διατηρεί την αγοραστική δύναμη του
ευρώ και, συνεπώς, τη σταθερότητα των τιμών στη ζώνη του ευρώ.
Η ζώνη του ευρώ αποτελείται από τις 18 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
έχουν υιοθετήσει το ευρώ από το 1999 και έπειτα.
Η Ε.Κ.Τ. µαζί µε τις εθνικές κεντρικές τράπεζες διαµορφώνουν τη

νοµισµατική πολιτική, βάσει των επιτοκίων κύριας αναχρηµατοδότησης
(main refinancing operations minimum bid rate), διευκόλυνσης οριακής
χρηµατοδότησης (marginal lending facility) και διευκόλυνσης αποδοχής
καταθέσεων (deposit facility).
Η ∆ιοίκηση της Ε.Κ.Τ. αποτελείται από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο, την
Εκτελεστική Επιτροπή και το Γενικό Συµβούλιο.
Στο ∆ιοικητικό Συµβούλιο συµµετέχουν τα µέλη της Εκτελεστικής

Επιτροπής και οι διοικητές των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών των
κρατών – µελών που συµµετέχουν στη ζώνη του ευρώ, ήτοι εν
προκειμένω και ο εκάστοτε Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ).
Ειδικότερα, στις αρµοδιότητες του ∆ιοικητικού Συµβουλίου περιλαµβάνονται
η διαµόρφωση των βασικών πολιτικών, η χάραξη της νοµισµατικής πολιτικής
των κρατών - µελών της Ευρωζώνης και ο προσδιορισµός κατευθύνσεων για
την υλοποίηση της νοµισµατικής πολιτικής.
Ο ρόλος της Εκτελεστικής Επιτροπής συνίσταται στην υλοποίηση της

νοµισµατικής πολιτικής, βάσει των αποφάσεων του ∆ιοικητικού
Συµβουλίου και στην άσκηση λοιπών καθηκόντων που ορίζονται από
το ∆ιοικητικό Συµβούλιο.
Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Συστήματος

Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) και του Ευρωσυστήματος καθορίζονται
στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσδιορίζονται
στο Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και
της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Το Καταστατικό είναι πρωτόκολλο προσαρτημένο στη Συνθήκη.
Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρεται γενικώς

στο ΕΣΚΤ και όχι στο Ευρωσύστημα, καθώς το κείμενο αυτό συντάχθηκε
βάσει του συλλογισμού ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα υιοθετήσουν τελικά
το ευρώ.
Το άρθρο 127, παρ. 1 της Συνθήκης ορίζει τον πρωταρχικό στόχο του
Ευρωσυστήματος ως εξής :
«Πρωταρχικός στόχος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών […]
είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών».
Και συνεχίζει ως εξής :
«Με την επιφύλαξη του στόχου της σταθερότητας των τιμών, το ΕΣΚΤ
στηρίζει τις γενικές οικονομικές πολιτικές στην Ένωση, προκειμένου να
συμβάλει στην υλοποίηση των στόχων της Ένωσης, που ορίζονται στο άρθρο
3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση»"

Σύμφωνα με το άρθρο 127, παρ. 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα βασικά καθήκοντα του Ευρωσυστήματος
είναι:
 Η χάραξη και η εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής για τη ζώνη του

ευρώ,
 Η διενέργεια πράξεων συναλλάγματος,
 Η κατοχή και η διαχείριση των επίσημων συναλλαγματικών

διαθεσίμων των χωρών της ζώνης του ευρώ (διαχείριση
χαρτοφυλακίων),
 Η προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών.

 το αποκλειστικό δικαίωμα της έγκρισης για την έκδοση
τραπεζογραμματίων εντός της ζώνης του ευρώ.
 Η συλλογή, σε συνεργασία με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, των

στατιστικών πληροφοριών που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση
των καθηκόντων του ΕΣΚΤ, είτε από τις εθνικές αρχές είτε απευθείας
από οικονομικούς φορείς,
 Η συνεργασία σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού η ΕΚΤ διατηρεί

σχέσεις συνεργασίας με αντίστοιχα όργανα, οργανισμούς και φορείς
εντός της ΕΕ, αλλά και διεθνώς, σχετικά με τα καθήκοντα που έχουν
ανατεθεί στο Ευρωσύστημα και
 Η Χρηματοπιστωτική σταθερότητα και εποπτεία :

Το Ευρωσύστημα συμβάλλει στην ομαλή άσκηση πολιτικών που
προωθούν οι αρμόδιες αρχές αναφορικά με την προληπτική
εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του
χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος

στον τομέα της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ορίζονται στο άρθρο
127, παρ. 4 και 5 και στο άρθρο 282, παρ. 5 της Συνθήκης για τη λειτουργία
της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στα άρθρα 3.3, 4 και 25.1 του
Καταστατικού του ΕΣΚΤ.
Η επίβλεψη εντάσσεται στο πλαίσιο των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων της
ΕΚΤ να προωθεί την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και να

διασφαλίζει αποδοτικά και υγιή συστήματα πληρωμών εντός της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και με άλλες χώρες (άρθρο 127 της Συνθήκης για τη λειτουργία της
ΕΕ και άρθρα 3.1 και 22 του Καταστατικού του ΕΣΚΤ).
Κατά τις ανωτέρω διατάξεις, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες της
ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος στον τομέα της χρηματοπιστωτικής
σταθερότητας είναι τα εξής :
1. Παρακολούθηση και αξιολόγηση της χρηματοπιστωτικής

σταθερότητας
H ΕΚΤ, από κοινού με τις λοιπές κεντρικές τράπεζες του

Ευρωσυστήματος και του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών
Τραπεζών, παρακολουθεί συστηματικά τις κυκλικές και
διαρθρωτικές εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα της ζώνης του
ευρώ και της ΕΕ ως σύνολο, καθώς και σε άλλους
χρηματοπιστωτικούς τομείς.
Έτσι, μπορεί να εντοπίζει τυχόν αδυναμίες και να ελέγχει την
ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η αξιολόγηση αυτή πραγματοποιείται σε συνεργασία με τις εθνικές
κεντρικές τράπεζες της ΕΕ, μέσω της Επιτροπής Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας.
Στην ΕΚΤ, η παρακολούθηση και αξιολόγηση της

χρηματοπιστωτικής σταθερότητας πραγματοποιούνται σε
συνεργασία με διάφορες γενικές διευθύνσεις :
• τη Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (η οποία
συντονίζει τις σχετικές δραστηριότητες),
• τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών,
• τη Γενική Διεύθυνση Δραστηριοτήτων Αγορών, τη Γενική
Διεύθυνση Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σχέσεων και
• τη Γενική Διεύθυνση Πληρωμών και Υποδομών Αγοράς.

2. Παροχή συμβουλών
Λόγω της εμπειρογνωμοσύνης της σε θέματα τεχνικής φύσεως, η ΕΚΤ

καλείται συχνά από τις αρχές της ΕΕ και τις εθνικές αρχές να
συμβάλλει στον σχεδιασμό και την κατάρτιση των
χρηματοπιστωτικών κανόνων και των απαιτήσεων εποπτείας
που ισχύουν για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Η ΕΚΤ συμβάλλει ενίοτε σε συζητήσεις με δική της πρωτοβουλία.
Είτε ζητείται η γνώμη της είτε όχι, η ΕΚΤ μεριμνά ώστε να
λαμβάνεται υπόψη η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Η ΕΚΤ καλείται να γνωμοδοτεί για κοινοτικά και εθνικά σχέδια

νομοθετικών διατάξεων που αφορούν τη χρηματοπιστωτική
σταθερότητα και εποπτεία.
Η ΕΚΤ συμμετέχει επίσης σε σχετικά διεθνή και ευρωπαϊκά φόρα,

όπως :
• στην Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας,

• στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τραπεζών,
• στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κινητών Αξιών,
• στις Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ΕΑΤ, ΕΑΚΑΑ και ΕΑΑΕΣ),
• στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ).

3. Προώθηση συνεργασίας
Από την ίδρυση της ΕΚΤ, οι κεντρικές τράπεζες και οι εποπτικές

αρχές της ΕΕ εργάζονται με σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας
στο πλαίσιο της Επιτροπής Τραπεζικής Εποπτείας.
Το 2011, μετά τις θεσμικές αλλαγές που επέφερε ο κανονισμός της ΕΕ

όσον αφορά τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού
Κινδύνου, θεσπίστηκε μια νέα επιτροπή ΕΣΚΤ, η Επιτροπή
Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι της ΕΚΤ
και των άλλων κεντρικών τραπεζών της ζώνης του ευρώ και, ενίοτε,
της ΕΕ ως σύνολο.
Η εν λόγω επιτροπή συνδράμει τα όργανα λήψης αποφάσεων του
ΕΣΚΤ στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους στον τομέα της
χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Η καλή συνεργασία και η τακτική ανταλλαγή πληροφοριών
θεωρούνται ουσιώδεις για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής
σταθερότητας τόσο σε φυσιολογικές συνθήκες όσο και σε συνθήκες
κρίσεως.
Στις δραστηριότητες αυτές συμμετέχουν και τα υπουργεία
οικονομικών όταν κρίνεται απαραίτητη η διαχείριση και επίλυση
κρίσεων, όπως η σημερινή κρίση του ελληνικού χρηματοπιστωτικού
Οι συμφωνηθείσες διαδικασίες αναθεωρούνται και ελέγχονται
τακτικά, με τη διενέργεια ασκήσεων προσομοίωσης
καταστάσεων χρηματοπιστωτικών κρίσεων, καθώς και άλλες
δραστηριότητες.
4. Επίβλεψη των υποδομών αγοράς από το Ευρωσύστημα
Πέρα των καθηκόντων που αναφέρθηκαν ήδη, το Ευρωσύστημα

είναι άμεσα υπεύθυνο για την επίβλεψη των υποδομών των
Χρηματοπιστωτικών Αγορών, ήτοι, κατά κύριο λόγο, του
Τραπεζικού Συστήματος.
Σκοπός των δραστηριοτήτων επίβλεψης είναι να διασφαλιστεί ότι οι εν
λόγω υποδομές λειτουργούν ομαλά και ότι τυχόν διαταραχές δεν
προκαλούν συστημικούς κινδύνους που επηρεάζουν το
χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομία ως σύνολο.

Επίσης, κατά τις ανωτέρω διατάξεις, το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ για

τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στηρίζεται σε δύο συνιστώσες :
1. την πρόληψη κρίσεων και
2. τη διαχείριση και επίλυση κρίσεων.
H EKT, από κοινού με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης
του ευρώ, συμβάλλουν και στις δύο.
Το θεσμικό πλαίσιο αναθεωρήθηκε και σήμερα καλύπτει ρητά
την εποπτεία τόσο σε μακροπροληπτικό όσο και σε μικροπροληπτικό
επίπεδο.

Κατά τα ανωτέρω, το νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα
Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας αποτελείται από :
• τις τρεις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές (την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών

(ΕΑΤ), την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ), και
την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων
(ΕΑΑΕΣ), οι οποίες προήλθαν από τη μετατροπή των υφιστάμενων
επιτροπών (της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής Εποπτείας,
της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών των Αγορών Κινητών
Αξιών και της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών Ασφαλίσεων και
Επαγγελματικών Συντάξεων αντίστοιχα) στις οποίες συμμετείχαν εθνικές
αρχές χρηματοπιστωτικής εποπτείας,
• το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) το οποίο αξιολογεί

τους κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού
συστήματος ως συνόλου και παρέχει προειδοποιήσεις και διατυπώνει
συστάσεις όταν κρίνεται απαραίτητο.
Κατά την ΕΚΤ, η διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας

και η αποτροπή τέτοιων κρίσεων έχουν δύο συνιστώσες :
1. Τους κανονισμούς στον τομέα της προληπτικής εποπτείας,
δηλαδή τους κανόνες με τους οποίους πρέπει να συμμορφώνονται τα
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και

2. την προληπτική εποπτεία, δηλαδή τη διενέργεια ελέγχου ότι τα
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σέβονται αυτούς τους κανόνες.

Οι κανονισμοί προληπτικής εποπτείας βασίζονται σε ένα

εναρμονισμένο κατά μεγάλο βαθμό κανονιστικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για το
οποίο αρμόδιοι κατά κύριο λόγο είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο
της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι εθνικές εποπτικές αρχές, ήτοι εν προκειμένω η Τράπεζα της

Ελλάδος (ΤτΕ), είναι υπεύθυνες για την προληπτική εποπτεία σε εθνικό
επίπεδο.
Αν για οποιονδήποτε λόγο παρουσιαστούν διαταραχές στις

δραστηριότητες των χρηματοπιστωτικών αγορών, των ενδιάμεσων
χρηματοπιστωτικών οργανισμών ή των υποδομών, οι δημόσιες αρχές μπορεί
να χρειαστεί να παρέμβουν.
Οι αρχές μπορούν να λάβουν διάφορα μέτρα για τη διαχείριση κρίσεων και
την αντιμετώπιση διαταραχών.
Σκοπός των ρυθμίσεων διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ είναι να διασφαλιστεί ότι
οι εποπτικές αρχές, οι κεντρικές τράπεζες και τα υπουργεία οικονομικών της
ΕΕ ανταλλάσσουν πληροφορίες και συνεργάζονται βάσει θεσπισμένων
διαδικασιών. Τον Ιούνιο του 2008 τα μέρη αυτά σύναψαν μνημόνιο
συνεννόησης όσον αφορά τη συνεργασία σε χρηματοπιστωτικές κρίσεις.
Κατά την ΕΚΤ, η επίλυση κρίσεων αφορά τον χειρισμό τράπεζας

ή άλλου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος με προβλήματα
φερεγγυότητας, καθώς και την προστασία πιστωτών, κυρίως δε των
καταθετών.
Ωστόσο, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι «επίλυση κρίσεων» δεν σημαίνει

«σωτηρία των τραπεζών» αφού, μεταξύ άλλων, αφορά :
1. Τη δημιουργία σχεδίων διάσωσης,
2. Τη σύναψη συμφωνιών που αφορούν τον τρόπο κατάλληλου
επιμερισμού τυχόν επιβάρυνσης που προκύπτει από τα σχέδια
διάσωσης,
3. Την κατά περίπτωση, οργάνωση ελεγχόμενης χρεοκοπίας,
4. Τη θέσπιση ρυθμίσεων, όπως τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων για
την προστασία των καταθετών, τα οποία υπερβαίνουν τις ελάχιστες
απαιτήσεις της ΕΕ.
Η αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεων διαχείρισης και επίλυσης

κρίσεων σε επίπεδο ΕΕ ελέγχεται τακτικά μέσω ασκήσεων προσομοίωσης
καταστάσεων χρηματοπιστωτικών κρίσεων. Το πλαίσιο της ΕΕ για τη
χρηματοπιστωτική σταθερότητα συμπληρώνεται από εθνικές ρυθμίσεις που
έχουν τη μορφή επιτροπών για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα,
μνημονίων συνεννόησης και άλλων επίσημων ή ανεπίσημων μέσων
συντονισμού.
Το Ευρωσύστημα συμβάλλει με διάφορους τρόπους στην εκ μέρους των

αρμόδιων εθνικών αρχών, ήτοι εν προκειμένω της Τράπεζας της Ελλάδος
(ΤτΕ), ομαλή άσκηση πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία
των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του
Ειδικότερα, το Ευρωσύστημα :
• παρακολουθεί και αξιολογεί τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού

συστήματος της ζώνης του ευρώ ως συνόλου και δεν εξετάζει τις
τράπεζες μεμονωμένα,
• παρέχει συμβουλές για ζητήματα που άπτονται χρηματοπιστωτικών
κανονιστικών ρυθμίσεων και εποπτείας, τα οποία συζητούνται σε
επίπεδο ΕΕ και διεθνές επίπεδο,
• προωθεί ρυθμίσεις για τη διαχείριση κρίσεων εντός της ζώνης του
ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικότερα, και
• προωθεί τη συνεργασία μεταξύ κεντρικών τραπεζών και εποπτικών
αρχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κατά την ΕΚΤ, οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις, όπως εν

προκειμένω η ελληνική, μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες ζημίες
στην κοινωνία και οι συνέπειές τους μπορεί να υπερβούν κατά πολύ τις
ζημίες των μεμονωμένων τραπεζών.
Έτσι, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι αυτό που ξεκίνησε ως αναταραχή σε

συγκεκριμένα τμήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος τον Αύγουστο
του 2007 εξελίχθηκε στη συνέχεια σε παγκόσμια οικονομική και
χρηματοπιστωτική κρίση, είχε ως αποτέλεσμα την πτώχευση
επιχειρήσεων, την άνοδο της ανεργίας, την απώλεια χρημάτων από
τους επενδυτές, καθώς και τη διάθεση μεγάλων χρηματικών ποσών
από τις κυβερνήσεις για την αποτροπή της κατάρρευσης του
τραπεζικού συστήματος.
Έτσι, κατά την ΕΚΤ, αυτό είχε δυσμενείς επιδράσεις και στα
δημόσια οικονομικά.
Οι εντάσεις αυτές οδήγησαν τελικά ορισμένες χώρες της ζώνης του

ευρώ, όπως εν προκειμένω η Ελλάδα, να ζητήσουν στήριξη από την ΕΕ και το
ΔΝΤ, καθώς και να εφαρμόσουν συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ,
με σκοπό την ενδυνάμωση μηχανισμών αναστολής και τον μετριασμό
ευπαθειών του χρηματοπιστωτικού τομέα.
• ΕΚΤ * Financial Stability Review * Σύνδεσμος Ιστοσελίδας :
http://www.ecb.europa.eu/pub/fsr/html/index.en.html
1.Γ.4.2 Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΤτΕ)
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το

1927 δυνάμει Παραρτήματος του Πρωτοκόλλου της Γενεύης και ξεκίνησε να
λειτουργεί τον Μάιο του 1928. Από το έτος 1938 λειτουργεί με τη μορφή που
διατηρείται ως σήμερα. Μέχρι το 1928 το ρόλο της Κεντρικής Τράπεζας
κάλυπτε η Εθνική Τράπεζα.
Η ΤτΕ έχει συσταθεί με τη μορφή ανωνύμου εταιρίας.
Ως έδρα της ορίζεται από το Καταστατικό της η Αθήνα, ενώ διατηρεί 17
Υποκαταστήματα, 33 Πρακτορεία και 9 Θυρίδες σε όλη την Ελλάδα.
Με την ένταξη της από τις αρχές του 2001 στο Ευρωπαϊκό Σύστημα
Κεντρικών Τραπεζών και την από 01/01/2002 εισαγωγή του ευρώ ως
εγχώριο νόμισμα στην Ελλάδα, η ΤτΕ Η ανήκει στο Ευρωπαϊκό Σύστημα
Κεντρικών Τραπεζών και υποχρεούται να λειτουργεί βάσει των
οδηγιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ενώ παράλληλα

συμμετέχει στην άσκηση της ευρωπαϊκής νομισματικής, ως μέλος του
Ευρωσυστήματος.
Το καθεστώς που διέπει τη λειτουργία της Τράπεζας της Ελλάδος

προσδιορίζεται στο Καταστατικό της.
Το Καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος κυρώθηκε με τον ν.
3424/7.12.1927 ΦΕΚ Α΄ 298 «Περί κυρώσεως του από 10 Νοεμβρίου 1927
ΝΔ/τος ''Περί κυρώσεως της από 27 Οκτωβρίου 1927 συμβάσεως περί
παραιτήσεως της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος από του προνομίου
εκδόσεως τραπεζικών γραμματίων και περί συστάσεως νέας Τραπέζης υπό
την επωνυμίαν «ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» και του προσαρτωμένου τη
συμβάσει Καταστατικού της Τραπέζης της Ελλάδος''».
Στο άρθρο 1 παρ. β του Νομοθετικού Διατάγματος της 10.11.1927

ορίζεται ρητά ότι οι διατάξεις του Καταστατικού της ΤτΕ έχουν ισχύ
διατάξεων νόμου και μάλιστα νόμου αυξημένης τυπικής ισχύος,
δοθέντος ότι το Καταστατικό της ΤτΕ αποτελεί μέρος διεθνούς
σύμβασης επικυρωμένης διά νόμου (βλ. άρθρο 28 παρ. 1 του
Συντάγματος).
Το Καταστατικό της ΤτΕ ορίζει ως πρωταρχικό σκοπό αυτής τη διασφάλιση

της σταθερότητας των τιμών, καθορίζει τις βασικές της αρμοδιότητες,
κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της και προσδιορίζει τις σχέσεις της με τη
Βουλή και την Κυβέρνηση.
Προβλέπει επίσης ότι, από της υποκαταστάσεως του ευρώ στο εθνικό
νόμισμα, η Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργεί ως αναπόσπαστο μέρος του
Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών τόσο κατά την επιδίωξη
του πρωταρχικού της σκοπού όσο και ως προς σειρά βασικών αρμοδιοτήτων
της, ενεργώντας σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες
της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/LegalF/statute.aspx
Τo νoμικό πλαίσιο λειτουργίας της Τράπεζας της Ελλάδος περιλαμβάνει

τους Νόμους, τα Προεδρικά Διατάγματα και τις Υπουργικές Αποφάσεις που
αφορούν τη λειτουργία της ΤτΕ, καθώς και τους Κανονισμούς Λειτουργίας
των Συστημάτων Διακανονισμού και Διαπραγμάτευσης Τίτλων που τελούν
υπό τη διαχείριση αυτής, το Καταστατικό της, τις Πράξεις του Διοικητή
(ΠΔ/ΤΕ), τις Πράξεις της Εκτελεστικής Επιτροπής, τις Πράξεις του Συμβουλίου
Νομισματικής Πολιτικής (ΠΣΝΠ), τις Αποφάσεις της Επιτροπής Μέτρων
Εξυγίανσης, τις Αποφάσεις της Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών

Θεμάτων (ΕΠΑΘ), καθώς και τις Αποφάσεις της προγενέστερης αυτής
Επιτροπής Πιστωτικών και Τραπεζικών Θεμάτων (ΕΤΠΘ).
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/LegalF/default.aspx
Κατά το άρθρο 2 του Καταστατικού της, οι κύριες αρµοδιότητες της

Τράπεζας της Ελλάδος είναι οι εξής :
α’) Χαράσσει και ασκεί τη νοµισµατική πολιτική. Στην έννοια της
νοµισµατικής πολιτικής περιλαµβάνεται και η πιστωτική πολιτική.
β’) Ασκεί την πολιτική της συναλλαγµατικής ισοτιµίας έναντι των άλλων
νοµισµάτων, σύµφωνα µε το πλαίσιο της συναλλαγµατικής πολιτικής που
προκρίνει η Κυβέρνηση, ύστερα από διαβουλεύσεις µε την Τράπεζα της
Ελλάδος.
γ’) Κατέχει και διαχειρίζεται τα επίσηµα συναλλαγµατικά διαθέσιµα της
χώρας, στα οποία περιλαµβάνονται τα σε συνάλλαγµα και χρυσό διαθέσιµα
της Τράπεζας της Ελλάδος και του ∆ηµοσίου, και ενεργεί πράξεις σε
συνάλλαγµα.
δ’) Ασκεί την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυµάτων και άλλων επιχειρήσεων
και οργανισµών του χρηµατοπιστωτικού τοµέα της οικονοµίας, καθώς και
των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, σύµφωνα µε το άρθρο 55Α του
Καταστατικού της.
ε’) Προωθεί και επιβλέπει την οµαλή λειτουργία και αποτελεσµατικότητα των
συστηµάτων και µέσων πληρωµών, καθώς και συστηµάτων
διαπραγµάτευσης, διακανονισµού και εκκαθάρισης εξωχρηµατιστηριακών
συναλλαγών επί τίτλων και λοιπώνχρηµατοπιστωτικών µέσων, σύµφωνα µε
το άρθρο 55, αριθµός 5 του Καταστατικού της.
στ’)Έχει το αποκλειστικό προνόµιο της εκδόσεως τραπεζικών γραµµατίων, τα
οποία κυκλοφορούν ως νόµιµο χρήµα σε όλη την επικράτεια.
ζ’) Ενεργεί ως ταµίας και εντολοδόχος του ∆ηµοσίου, σύµφωνα µε τα άρθρα
45 επ.
του Καταστατικού της.
Για την άσκηση των αρµοδιοτήτων της και την εκπλήρωση των κατά το
άρθρο 5 του Καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών
Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθηκόντων της, η
Τράπεζα της Ελλάδος συλλέγει τις απαραίτητες πληροφορίες και στοιχεία
κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 55Γ του Καταστατικού της.
Από της υποκαταστάσεως του ευρώ στο εθνικό νόµισµα της χώρας, η
Τράπεζα παύεινα ασκεί αυτοτελώς τις αρµοδιότητες των περιπτώσεων α’, β’,
γ’ και τις εµπίπτουσες στο πεδίο του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών
Τραπεζών αρµοδιότητες της περίπτωσης ε’, αλλά συµβάλλει, ως

αναπόσπαστο µέρος του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών Τραπεζών, στην
άσκηση των καθηκόντων του Συστήµατος, σύµφωνα µε το άρθρο 2 του
Καταστατικού του, και ενεργεί σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές και
οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κατά τα άρθρα 105
παράγραφοι 2 και 3 και 111 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής
Κοινότητας καθώς και τα άρθρα 3, 12, 14 παράγραφος 3, 30 και 31 του
Καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών Τραπεζών. Από την
ίδια ηµεροµηνία η Τράπεζα εκδίδει τραπεζογραµµάτια που κυκλοφορούν ως
νόµιµο χρήµα, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 106 της Συνθήκης για
την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του άρθρου 16 του Καταστατικού
του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών Τραπεζών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος µετέχει σε διεθνείς νοµισµατικούς και οικονοµικούς
οργανισµούς, επιφυλασσοµένης της εγκρίσεως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας κατά το άρθρο 6 παράγραφος 2 του Καταστατικού του
Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών Τραπεζών.
http://www.bankofgreece.gr/BoGDocuments/%CE%9A%CE%B1%CF%8
4%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF
%8C_%CE%88%CE%BA%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B7_%CE%99.
pdf
Κατά τα ανωτέρω, σύμφωνα με το αρθ. 2 του καταστατικού της, στις

κύριες αρμοδιότητες της ΤτΕ εντάσσονται :
1. Η εφαρμογή των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας,

2. Η άσκηση νομισματικής και πιστωτικής πολιτικής στο πεδίο του
Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και ως αναπόσπαστο
μέρος του Συστήματος αυτού,
3. Η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών,
4. Η υλοποίηση των κοινών κανόνων και η άσκηση της συναλλαγματικής
πολιτικής,
5. Η κατοχή και διαχείριση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας,
στα οποία περιλαμβάνονται τα σε χρυσό και συνάλλαγμα διαθέσιμα,
6. Η εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών
οργανισμών,
7. Η προώθηση και επίβλεψη της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων
πληρωμών, διαπραγμάτευσης, διακανονισμού και εκκαθάρισης τίτλων
και λοιπών χρηματοπιστωτικών μέσων από εξωχρηματιστηριακές
συναλλαγές,
8. Ο ρόλος του κεντρικού ταμία και εντολοδόχου του Δημοσίου και
εκδότη νόμιμου χρήματος.

• ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ
ΣΧΟΛΗ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ
«Το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα της Ελλάδας.
Παρουσίαση της τράπεζας ΑΤΕbank»
ΧΡΥΣΙΝΑ ∆ΗΜΗΤΡΑ (ΑΜ: 5714.) Αθήνα, Νοέµβριος 2009
Ειδικότερα και αναλυτικά, οι αρμοδιότητες της Τράπεζας διακρίνονται σε

αυτές που εντάσσονται στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος και σε άλλες
αρμοδιότητες, και, συνοπτικά, είναι οι εξής :
Α. Αρμοδιότητες στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος

• Νομισματική Πολιτική
• Συνάλλαγμα και συναλλαγματικά διαθέσιμα
• Συστήματα πληρωμών και διακανονισμού
• Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα
• Στατιστικά Στοιχεία
• Τραπεζογραμμάτια και κέρματα
Β. Άλλες Αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος

• Εποπτεία
• Συστήματα πληρωμών και διακανονισμού χρεογράφων
• Συναλλαγματικά διαθέσιμα
• Ταμίας και εντολοδόχος του Δημοσίου
• Στατιστικά Στοιχεία
• Έρευνα και Δημοσιεύσεις

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/default.aspx
Κατά τα ανωτέρω, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει την αποκλειστική

αρμοδιότητα και ευθύνη :
• για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος

στην Ελλάδα,
• για τη διαφύλαξη της σταθερότητας του ελληνικού

χρηματοπιστωτικού συστήματος, ήτοι της χρηματοπιστωτικής
σταθερότητας και

• για τον έλεγχο και την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων,
που πραγματοποιείται με την παρακολούθηση των δεικτών
φερεγγυότητας και κεφαλαιακής επάρκειας, κατά τους Κανόνες
Κεφαλαιακής Επάρκειας, όπως αυτοί καθορίζονται από τις Πράξεις του
Διοικητή της ΤτΕ (Π∆/ΤΕ).
Η Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα
Χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι η κατάσταση στην οποία το
χρηματοπιστωτικό σύστημα, ήτοι τράπεζες, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί,
αγορές χρήματος και κεφαλαίων, δεν κινδυνεύει από απροσδόκητες
ανισορροπίες που θα έθεταν σε κίνδυνο την κατανομή των δανειακών
κεφαλαίων, ήτοι των καταθέσεων και αποταμιεύσεων, καθώς και τις ροές
χρήματος προς κοινωνικά επωφελείς δραστηριότητες.
Για την επίτευξη και διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας
είναι σημαντικοί οι θεσμοί εποπτείας του χρηματοπιστωτικού
• Νίκος Κουτσιαράς, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, Σχολή Νομικών

Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και
Δημόσιας Διοίκησης.
Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη για
την παρακολούθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, η οποία
αποβλέπει στον εντοπισμό των παραγόντων που θα μπορούσαν να
προκαλέσουν αστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος της
χώρας και αξιολογεί το βαθμό ανθεκτικότητάς του.
Κατά τα ανωτέρω, η ΤτΕ :

1. Προωθεί ρυθμίσεις για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής
σταθερότητας και την αποτελεσματική διαχείριση χρηματοπιστωτικών
κρίσεων, σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες αρχές της χώρας.
2. Παρακολουθεί τους τραπεζικούς κινδύνους, αναλύει τις εξελίξεις που
τους επηρεάζουν και διαμορφώνει προτάσεις για τη διασφάλιση της
3. Παρακολουθεί επίσης τις εξελίξεις στις ασφαλιστικές και επενδυτικές
εταιρίες, καθώς και στους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων που δεν
εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος.

• ΤτΕ * Σύνδεσμος Ιστοσελίδας
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/responsibilities.aspx
Για την επίτευξη του θεσμικού αυτού της σκοπού, η ΤτΕ, σύμφωνα με το
δημοσιευμένο και αναρτημένο στην ιστοσελίδα της οργανόγραμμά της, έχει
θεσπίσει τη Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η οποία
παρακολουθεί τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα στην Ελλάδα,
εντός του πλαισίου που διαμορφώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και
διεθνώς.
Ειδικότερα, η Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι

αρμόδια για :
• την ποσοτικοποίηση και παρακολούθηση των τραπεζικών
κινδύνων, την ανάλυση των εξελίξεων που τους επηρεάζουν, την
αξιολόγηση των χρηματοπιστωτικών υποδομών και των
διασυνδέσεών τους.
• την ανάλυση των προοπτικών του ελληνικού χρηματοπιστωτικού
συστήματος και τη διαμόρφωση προτάσεων για τη διασφάλιση της
• τη διερεύνηση θεμάτων μακροπροληπτικής πολιτικής, σύμφωνα
με τις θεσμικές υποχρεώσεις της Τράπεζας της Ελλάδος στον τομέα
αυτό.
• την επίβλεψη των συστημάτων πληρωμών και διακανονισμού και των
χρησιμοποιούμενων μέσων πληρωμής, με σκοπό τη διασφάλιση της
αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητάς τους, ως επίσης και του
περιορισμού του συστημικού κινδύνου.
Η Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας συμμετέχει σε θεσμικά

όργανα και σχετικές δραστηριότητες διεθνών οργανισμών, κυρίως δε της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Συστημικού Κινδύνου (ESRB), συνεργαζόμενη με τις εποπτικές αρχές του
χρηματοπιστωτικού τομέα στην Ελλάδα.
Σχεδιάζει και διενεργεί αναλύσεις ευαισθησίας, ως επίσης και ασκήσεις
προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για την αξιολόγηση των επιπτώσεων
στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Τέλος, υποστηρίζει το έργο της Επιτροπής Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος και την έκδοση γενικών ή ειδικών
εκθέσεων επί θεμάτων συστημικής ευστάθειας, σε συνεργασία με άλλες
Διευθύνσεις της ΤτΕ.
Η Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ διαρθρώνεται
στις εξής Υπηρεσιακές Μονάδες :

1. ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ
2. TMHMA ΜΑΚΡΟΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
3. ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ
4. TMHMA ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΥΠΟΔΟΜΩΝ

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/Organization/Dnseis.a
spx?FltFld=ID&FltVal=8
Η Εποπτεία του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη για
την άσκηση της προληπτικής εποπτείας των πιστωτικών και
χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, η οποία στοχεύει στη διασφάλιση της
σταθερότητας και της εύρυθμης λειτουργίας του εγχώριου
H Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος (ΔΕΠΣ) της Τράπεζας

της Ελλάδος είναι επιφορτισμένη με την άσκηση της προληπτικής εποπτείας
των πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων.
Το θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση της εποπτείας έχει κατά κύριο λόγο
διαμορφωθεί από την ενσωμάτωση της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας,
η οποία με τη σειρά της είναι συμβατή με τις αρχές της Βασιλείας ΙΙ.
Πιο συγκεκριμένα, ο Νόμος 3601/2007, όπως τροποποιήθηκε από

τους ν.3693/2008,ν.3746/2009, ν.3862/2010 , 4002/2011 και 4021/2011)
και οι σχετικές Πράξεις του Διοικητή ΤτΕ (ΠΔ/ΤΕ), συνιστούν το ισχύον
πλαίσιο εποπτείας (Βασιλεία ΙΙ). Επιπλέον, στο θεσμικό εποπτικό πλαίσιο
περιλαμβάνονται και οι ΠΔ/ΤΕ που αφορούν τα Συστήματα Εσωτερικού
Ελέγχου, καθώς και οι αποφάσεις ΕΤΠΘ t που αφορούν την πρόληψη της
χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση
των εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της
τρομοκρατίας και λοιπά θέματα.
Ειδικότερα, ο ν. 3601/2007, όπως ισχύει, και οι ανωτέρω ΠΔ/ΤΕ σχετικά με το

πλαίσιο εποπτείας «Βασιλεία ΙΙ» αποτελούν ενσωμάτωση στην ελληνική
έννομη τάξη των αντίστοιχων διατάξεων των
Οδηγιών 2006/48/ΕΚ, 2006/49/ΕΚ, και ï2007/64/ΕΚ, 2009/111/ΕΚ (CRD
II) και 2010/76/ΕΕ (CRD III) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του

Συμβουλίου και των Οδηγιών 2009/27/ΕΚ και 2009/83/ΕΚ της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής.
Με το ν. 4021/2011 ενσωματώθηκαν οι διατάξεις της Οδηγίας 2009/111/ΕΚ

(CRD II) οι οποίες αφορούν τροποποιήσεις του ν. 3601/2007 και συνίστανται
κυρίως στα εξής:
• ορίζεται η έννοια των σημαντικών υποκαταστημάτων πιστωτικών
ιδρυμάτων,
• καθιερώνεται ο θεσμός του «σώματος εποπτών», ομάδα
συγκροτούμενη από τις εποπτικές αρχές πιστωτικών ιδρυμάτων με
παρουσία σε άλλα κράτη-μέλη ή τρίτες χώρες, μέσω θυγατρικού
πιστωτικού ιδρύματος ή σημαντικού υποκαταστήματος,
• καθιερώνεται η υποχρέωση υιοθέτησης των κατευθυντήριων
γραμμών, προτύπων, συστάσεων της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής
με γνώμονα τη σύγκλιση των εποπτικών μέσων και μεθόδων σε
ευρωπαϊκό επίπεδο και θεσπίζεται η υποχρέωση της Τράπεζας της
Ελλάδος να συμμετέχει στις δραστηριότητές της,
• καθορίζεται το πλαίσιο συνεργασίας των αρμόδιων εποπτικών αρχών
και λήψης απόφασης σε περιπτώσεις πιστωτικών ιδρυμάτων με
παρουσία σε διαφορετικά κράτη-μέλη σε καιρούς ομαλής λειτουργίας ή
κρίσεων.
Οι λοιπές διατάξεις της Οδηγίας 2009/111/ΕΚ (CRD II) οδήγησαν στην

αντικατάσταση ή/και τροποποίηση προϋπάρχουσων κανονιστικών
διατάξεων.
Συγκεκριμένα, εκδόθηκαν οι ΠΔ/ΤΕ 2630-2631-2632-2633-2634-

2635/29.10.2010, που αφορούν αντίστοιχα :
α) τον ορισμό των Ιδίων Κεφαλαίων,
β) την εφαρμογή της Τυποποιημένης Προσέγγισης, της Προσέγγισης
Εσωτερικών Διαβαθμίσεων και τον λειτουργικό κίνδυνο,
γ) τη δημοσιοποίηση στοιχείων (Πυλώνας ΙΙΙ),
δ) την τιτλοποίηση,
ε) τους κινδύνους αγοράς και αντισυμβαλλομένου και
στ) τα μεγάλα χρηματοδοτικά ανοίγματα.
Επιπλέον, με το ν. 4021/2011 :
• Ενσωματώνονται ορισμένες διατάξεις της Οδηγίας 2010/76/ΕΕ (CRD

III), σχετικά με τα μέτρα του Πυλώνα ΙΙ (4ν. 3601/2007, άρθρο 62,
παρ. 2, εδ. στ) και η)) και με τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη
για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου των ιδίων
κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων (}ν. 3601/2007, άρθρο 62,
παρ. 4).
• Υιοθετούνται οι διατάξεις της Οδηγίας 2009/110/ΕΚ για τη ρύθμιση

έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος και την εποπτεία της έκδοσης
ηλεκτρονικού χρήματος.
• Ενισχύεται το πλαίσιο εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων

και θεσπίζονται μέτρα εξυγίανσης εκ μέρους της Τράπεζας της
Ελλάδος επί αυτών, με στόχο την αποτελεσματική διασφάλιση
της χρηματοοικονομικής σταθερότητας.
Ειδικότερα, ενισχύονται σημαντικά οι εποπτικές αρμοδιότητες της
Τράπεζας της Ελλάδος προκειμένου να αντιμετωπισθεί έγκαιρα η μη
συμμόρφωση ή ο κίνδυνος μη συμμόρφωσης πιστωτικών ιδρυμάτων
με τις απαιτήσεις του νόμου και των σχετικών αποφάσεών της, και
εξειδικεύεται περαιτέρω το ισχύον καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης.
Επιπρόσθετα, με την ΠΔ/ΤΕ 2651/20.1.2012, επανακαθορίζονται και

συμπληρώνονται οι υποχρεώσεις περιοδικής υποβολής εποπτικής φύσεως
στοιχείων και πληροφοριών από τα πιστωτικά ιδρύματα, ορισμένα
χρηματοδοτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα πληρωμών προς την Τράπεζα της
Ελλάδος και καθορίζονται τα πρόσωπα που έχουν ειδική σχέση με το
πιστωτικό ίδρυμα.
Η εποπτεία της ΤτΕ ασκείται με βάση το πλαίσιο του Συμφώνου της

Βασιλείας, όπως ενσωματώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση με αντίστοιχες
Ευρωπαϊκές Οδηγίες, ήτοι :
• χορήγηση άδειας λειτουργίας,

• έλεγχος της εν γένει φερεγγυότητας, της ρευστότητας, της
κεφαλαιακής επάρκειας και της συγκέντρωσης κινδύνων των
εποπτευόμενων ιδρυμάτων,
• της επάρκειας και αποτελεσματικότητας της εταιρικής διακυβέρνησης

και των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, περιλαμβανομένων των
διαδικασιών για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του
χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από
εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της
τρομοκρατίας.

Ως Βασιλεία ΙΙ νοείται το πλαίσιο εποπτείας του διεθνούς
χρηματοοικονομικού και τραπεζικού συστήματος και στοχεύει στην
πληρέστερη απεικόνιση των κινδύνων που αναλαμβάνουν τα
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και την αποτελεσματικότερη σύνδεση
των απαιτήσεών τους με τους κινδύνους που αναλαμβάνουν.
Η Βασιλεία ΙΙ στηρίζεται σε τρεις πυλώνες :

1ος Πυλώνας
Σύνδεση κεφαλαιακών απαιτήσεων με τους πιστωτικούς και λειτουργικούς
κινδύνους.
Ποιοτική αξιολόγηση των κινδύνων που αναλαμβάνουν τα χρηματοπιστωτικά
ιδρύματα, ακόμα και αυτών που δεν ποσοτικοποιούνται.
Υποχρέωση δημοσιοποίησης στοιχείων του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος
για την πληρέστερη πληροφόρηση των επενδυτών και των συναλλασσόμενων
με αυτό.
• Τράπεζα της Ελλάδος, (2010), Έκθεση για τη χρηματοπιστωτική

σταθερότητα.
Ως Βασιλεία ΙΙΙ νοείται το πλήρες και ολοκληρωμένο σύνολο
μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων, που αναπτύχθηκε από την Επιτροπή της
Βασιλείας (2010-2011) για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού
Σκοπός της είναι η ενίσχυση του ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου του
χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς επίσης και η αποδοτικότερη διαχείριση
των κινδύνων που εγγενώς υπάρχουν σε αυτόν.
Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη Βασιλεία ΙΙΙ στοχεύουν στη βελτίωση της
ικανότητας του τραπεζικού τομέα να απορροφά διαταραχές, προερχόμενες
από ανισορροπίες στο χρηματοπιστωτικό ή στο ευρύτερο οικονομικό
περιβάλλον, στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των κινδύνων και στην
ενίσχυση της διαφάνειας στον τραπεζικό τομέα.
Ειδικότερα, σε επίπεδο μεμονωμένης τράπεζας το ρυθμιστικό πλαίσιο
μικροπροληπτικής (microprudential) εποπτείας στοχεύει στην ενίσχυση της
ανθεκτικότητας των τραπεζικών ιδρυμάτων να απορροφούν διαταραχές σε
περιόδους κρίσεων, ενώ τα μέτρα μακροπροληπτικής εποπτείας στοχεύουν
στην αντιμετώπιση συστημικών κινδύνων που εκτείνονται στο σύνολο του
τραπεζικού τομέα.

Η Βασιλεία ΙΙΙ περιλαμβάνει μέτρα για τις ελάχιστες προδιαγραφές
κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας που πρέπει να πληροί κάθε
τράπεζα.
Για τα συστημικά σημαντικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (Systemically
Important Financial Institutions-SIFISs) προβλέπονται μία σειρά διακριτών
μέτρων και αυστηρότερες προδιαγραφές.
Απώτερος σκοπός είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των εν λόγω
τραπεζών στην απορρόφηση διαταραχών.
• Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών * Επιτροπή της Βασιλείας για την

Εεποπτεία του Χχρηματοπιστωτικού Συστήματος
Η Τράπεζα της Ελλάδος καθορίζει τους κανόνες για τη διαφάνεια και
σαφήνεια των όρων των συναλλαγών.
Η αρμοδιότητα της εποπτείας περιλαμβάνει την παρακολούθηση της
εφαρμογής του σχετικού θεσμικού πλαισίου και τη δυνατότητα λήψης
διορθωτικών μέτρων και επιβολής διοικητικών κυρώσεων,
περιλαμβανομένης της ανάκλησης της άδειας λειτουργίας των
εποπτευόμενων ιδρυμάτων.

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Supervision/default.aspx
H Τράπεζα της Ελλάδος, για την αποτελεσματική υλοποίηση των εποπτικών

της αρμοδιοτήτων, υποχρεούται να συμμορφώνεται πλήρως :
• με τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας,
• με τις διαδικασίες και πρότυπα που τίθενται από την Επιτροπή της
Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία,
• με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ),
• με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority-
EBA) και
• με τους λοιπούς φορείς που αναφέρονται στη συνεργασία μεταξύ
αρχών σε εθνικό ή διασυνοριακό επίπεδο.
Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει προσυπογράψει μια σειρά διμερών και
πολυμερών Μνημονίων Συνεργασίας με Εποπτικές Αρχές τόσο κρατών-
μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και τρίτων χωρών, στις οποίες ελληνικοί
τραπεζικοί όμιλοι έχουν παρουσία, μέσω θυγατρικών ή υποκαταστημάτων.
Τα πολυμερή μνημόνια συνεργασίας έχουν διαμορφωθεί, κυρίως, με
πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη συνεργασία σε

θέματα διατήρησης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και
διασυνοριακής διαχείρισης κρίσεων.
Με πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος έχει διαμορφωθεί και υπογραφεί
πολυμερές μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών τραπεζών
εννέα (9) χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για θέματα τραπεζικής
εποπτείας.
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Supervision/cooperation/default.aspx
Κατά τα ανωτέρω, η ΤτΕ :

• Το 1998, υπέγραψε Πρωτόκολλο Συνεργασίας με την Επιτροπή
Κεφαλαιαγοράς, το οποίο αναθεωρήθηκε στις 17/3/2009.
• Την 31/10/2011, υπέγραψε Πρωτόκολλο Συνεργασίας με το Ταμείο

Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).
• Υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των αρχών που

επιβλέπουν τα συστήματα πληρωμών και των εποπτικών αρχών
τραπεζών (2001).
• Υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των εποπτικών αρχών

τραπεζών και κεντρικών τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για
τη διαχείριση κρίσεων (2003).
• Υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των εποπτικών αρχών

τραπεζών, κεντρικών τραπεζών και υπουργείων οικονομικών σε
καταστάσεις χρηματοπιστωτικών κρίσεων (2005).
• Υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των αρχών εποπτείας

(τραπεζών, κεφαλαιαγορών και ασφαλιστικών εταιριών), κεντρικών
τραπεζών και υπουργείων οικονομικών της ΕΕ, για τη διασυνοριακή
χρηματοπιστωτική σταθερότητα (2008).
• Υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των αρχών τραπεζικής

εποπτείας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που έχουν προσυπογράψει
οι κεντρικές τράπεζες της Αλβανίας, της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, της
Βουλγαρίας, της Ελλάδος, της Κύπρου, του Μαυροβουνίου, της ΠΓΔΜ,
της Ρουμανίας και της Σερβίας (2007).
• Υπέγραψε Διμερή Πρωτόκολλα Συνεργασίας με αρχές της

Αλλοδαπής. Tα διμερή μνημόνια είναι ομοιόμορφα ως προς το
περιεχόμενο και ακολουθούν τις βασικές αρχές συνεργασίας μεταξύ
εποπτικών αρχών που έχει εισαγάγει η Basel Committee on Banking
Supervision και οι οποίες εφαρμόζονται και από τις εκτός της ΕΕ
χώρες.
Τα μνημόνια αυτά έχουν αποτελέσει τη βάση συνεργασίας και άμεσης

επικοινωνίας της Διεύθυνσης Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος με
αντίστοιχες ξένες εποπτικές αρχές για θέματα σχετικά με :
• την παροχή άδειας εγκατάστασης και την επέκταση του δικτύου

τους,
• την ανταλλαγή εποπτικών πληροφοριών, ιδιαίτερα σε ό,τι
αφορά την πορεία των τραπεζών στις χώρες υποδοχής,
προβλήματα που εντοπίστηκαν κατά την τρέχουσα εποπτική
διαδικασία ή τους επιτόπιους ελέγχους,
• την καταλληλόλητα των στελεχών που πρόκειται να είναι
υπεύθυνα για μονάδες στο εξωτερικό,
• τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων από τη Διεύθυνση Εποπτείας
Πιστωτικού Συστήματος στις χώρες υποδοχής,
• την παρακολούθηση ειδικών κινδύνων,
• τη διαχείριση κρίσεων,
• ad hoc θέματα.
Στους πίνακες που ακολουθούν εμφανίζονται οι χώρες και οι συγκεκριμένες

εποπτικές αρχές αυτών με τις οποίες έχει υπογράψει πρωτόκολλα
συνεργασίας η Τράπεζα της Ελλάδος.
ΠΙΝΑΚΑΣ Α
Κράτος-Μέλος της ΕΕ Εποπτική αρχή
Ιταλία Banca d’ Italia
Ολλανδία De Nederladsche Bank
Γερμανία Bundesanstalt fur Finanzdiensleistungsaufsicht (BaFin)
Γαλλία Commission Bancaire
Ηνωμένο Βασίλειο Financial Services Authority (FSA)
Κύπρος Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου
Ρουμανία National Bank of Romania
Βουλγαρία Bulgarian National Bank
ΠΙΝΑΚΑΣ Β
Τρίτες χώρες Εποπτική αρχή
Aλβανία Bank of Albania
Σερβία National Bank of Serbia
Τουρκία Banking Regulatory and Supervision Agency of Turkey

UKRAINE National Bank of Ukraine

Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία National Bank of the Republic of Macedonia (Η ανωτέρω ονομασία αποτελεί τη
της Μακεδονίας βάσει του καταστατικού της επωνυμίας της κεντρικής τράπεζας της ΠΓΔΜ και η
Τράπεζα της Ελλάδος έχει εκφράσει την πάγια επιφύλαξη της Ελλάδας ως προς τη
συγκεκριμένη χρήση της λέξης "Μακεδονία")

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Supervision/cooperation/foreign.
aspx
1.Γ.4.3 Ο ΔΙΦΥΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Η

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
Ειδικότερα, ως προς την δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων

και, εν προκειμένω, του Δικαστηρίου Σας, επειδή η Τράπεζα της Ελλάδος
έχει ιδιότυπο διφυή χαρακτήρα και, έτσι, κατά τις ΟλΑΠ 01/2006 και ΑΠ
214/2003, διατηρεί τον χαρακτήρα του νομικού προσώπου ιδιωτικού
δικαίου ως προς την άσκηση των τραπεζικών εργασιών της, ήτοι κατά
την άσκηση της εμπορικής της δραστηριότητας, καθ΄ ον τρόπο
περιγράφεται στο ιστορικό της αγωγής μας, ήτοι «Κεφάλαιο 5Ο , Η ΕΥΘΥΝΗ
ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» και «Κεφάλαιο 7ο : ΑΙΤΗΤΙΚΟ», προκύπτει
πέρα πάσης αμφιβολίας ότι, αυτή, ΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ενάγεται ενώπιον του
Δικαστηρίου Σας, διότι, κατά την άσκηση των αμιγώς τραπεζικών εργασιών
της, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα από 01/01/2008 μέχρι και σήμερα, ήτοι
κατά την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής του ευρωσυστήματος στην
Ελλάδα, κατά τον έλεγχο της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την
εποπτεία των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων, όχι μόνο παρέλειψε από
βαριά αμέλεια να ασκήσει την προσήκουσα προληπτική εποπτεία, ως είχε
κατά το νόμο υποχρέωση, και επέτρεψε δια των παραλείψεών της στις πέντε
(5) πρώτες εδώ εναγόμενες να αναπτύξουν την ιδιωτική οικονομική τους
πρωτοβουλία αντίθετα με τις διατάξεις του άρθρου 106, παρ.2 του
Συντάγματος, προς βλάβη της εθνικής οικονομίας της Ελλάδος, ήτοι προς
βλάβη του δημοσίου χρέους, του δημοσιονομικού ελλείμματος και, εν τέλει,
προς βλάβη της περιουσίας των εδώ εναγόντων ως φορολογούμενοι, αλλά
και διότι, λαμβανομένου υπ΄ όψη ότι αυτή είναι ανώνυμη εταιρεία
εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, ανέπτυξε και ΤΗΝ ΔΙΚΗ
ΤΗΣ ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία, καθ’ όλο το ανωτέρω
διάστημα, αντίθετα με τις διατάξεις του άρθρου 106, παρ. 2 του
Συντάγματος, προς βλάβη της εθνικής οικονομίας της Ελλάδος, καθότι
αυτή δεν συμμορφώθηκε ως όφειλε : (α) με τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής
Νομοθεσίας, (β) με τις διαδικασίες και πρότυπα που τίθενται από την
Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία, (γ) με την Ευρωπαϊκή

Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), (δ) με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European
Banking Authority-EBA) και, εν γνώσει της βέβαιης επέλευσης της
ανεπανόρθωτης βλάβης της Εθνικής Οικονομίας της Ελλάδος, από βαριά
αμέλεια κατά την εκτέλεση των εποπτικών αρμοδιοτήτων της, αποδέχθηκε
ενσυνείδητα την επέλευση της ανεπανόρθωτης βλάβης της Εθνικής
Οικονομίας της Ελλάδος και των αποτελεσμάτων αυτής στους εδώ ενάγοντες
ως φορολογούμενοι και στην περιουσία αυτών, δεδομένου ότι με τις
διαδοχικές πράξεις της υπαγόρευσε, εισηγήθηκε, αποφάσισε, εφάρμοσε,
βεβαίωσε, επόπτευσε, έλεγξε και, εν τέλει, επέβαλε, καθ΄ ον τρόπο
περιγράφεται στο ιστορικό της αγωγής μας, ήτοι «Κεφάλαιο 3.Δ. Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ
ΤΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΟΧΗ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
ΣΤΙΣ ΠΕΝΤΕ ΠΡΩΤΕΣ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΕΣ» την ενίσχυση της ρευστότητας
των πέντε (5) πρώτων εναγομένων από τον ΔΙΚΟ ΤΗΣ Μηχανισμό
Έκτακτης Παροχής Ρευστότητας, τον λεγόμενο «Emergency Liquidity
Assistance» (ELA), με την συνολική παροχή στις πέντε (5) πρώτες
εναγόμενες ΔΙΚΗΣ ΤΗΣ ρευστότητας, δηλαδή χρήματος, συνολικού
ποσού 90,00 δις ευρώ, με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατά
την από 01/03/2003 ΑΠΟΡΡΗΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ του Μνημόνιου Συμφωνίας για
υψηλού επιπέδου αρχές της συνεργασίας μεταξύ των αρχών τραπεζικής
εποπτείας και των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε
καταστάσεις διαχείρισης κρίσεων, του λεγόμενου «M.O.U. - Memorandum of
Understanding on high-level principles of co-operation between the banking
supervisors and central banks of the European Union in crisis management
situations», που παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες που λειτουργούν στην
Ευρωζώνη όταν αυτές αδυνατούν να δανειστούν από τη διατραπεζική αγορά
ή από την ίδια την ΕΚΤ μέσω της κανονικής διαδικασίας.
Όμως, ο ανωτέρω μηχανισμός έκτακτης παροχής ρευστότητας

«ELA» της Τράπεζας της Ελλάδος, συνιστά για αυτή μια ΑΜΙΓΩΣ
ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ, ήτοι μια αμιγώς ιδιωτική οικονομική
πρωτοβουλία που αυτή ασκεί, όπως όλες οι κεντρικές τράπεζες του
ευρωσυστήματος, κατά τον ιδιότυπο, διφυή χαρακτήρα της ως ΝΠΙΔ
και, ειδικότερα, ως ανώνυμη εταιρεία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο
Αξιών Αθηνών, παρέχοντας με την αμιγώς τραπεζική αυτή εργασία της
ρευστότητα στις πέντε (5) πρώτες εναγόμενες με επιτόκιο δανεισμού
1,55%, που είναι σημαντικά υψηλότερο, έως και 30 φορές, σε σύγκριση
με το κόστος δανεισμού από την ΕΚΤ, επειδή μέσω του μηχανισμού ELA οι
εγγυήσεις που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι τράπεζες συμπεριλαμβάνουν
και το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο, σε αντίθεση με το δανεισμό από την ΕΚΤ,
όπου απαιτούνται κυρίως εγγυήσεις κρατικών ομολόγων.

Από τα ανωτέρω προκύπτει πέρα πάσης αμφιβολίας ότι, η 6η εδώ
εναγόμενη «ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ» παραδεκτά ενάγεται ενώπιον
του Δικαστηρίου Σας, επειδή η κατά τα ανωτέρω έκτακτη παροχή
ρευστότητας του μηχανισμού «ELA», συνιστά για αυτή μια ΑΜΙΓΩΣ
ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΕΠ’ ΑΜΟΙΒΗ, που
διαμορφώνει τα λειτουργικά έσοδα και τα κέρδη αυτής, τα μερίσματα που
διαθέτει στους μετόχους της, τα ίδια κεφάλαιά της και την αξία της μετοχής
της στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.
1.Γ.5 ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΟΡΙΟ ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ
Κατά τα ανωτέρω, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), είναι η μόνη αρμόδια

ελληνική αρχή για τον καθορισμό του ύψους του ποσοστού των
Δεικτών και του Ελάχιστου Ορίου Ρευστών Διαθεσίμων και, δυνάμει της
ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005, καθορίζει τους υποχρεωτικούς δείκτες
ρευστότητας με τη μορφή ελαχίστων ορίων, τους οποίους υποχρεούνται
να τηρούν όλα ανεξαιρέτως τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν την έδρα τους
στην Ελλάδα και ασκούν τη δραστηριότητα της αποδοχής καταθέσεων ή
άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων από το κοινό και δη οι πέντε (05) πρώτες
εδώ εναγόμενες.
Δείκτες Ρευστότητας
Καθορίζονται υποχρεωτικοί δείκτες ρευστότητας µε τη µορφή ελάχιστων
ορίων, ως εξής :
1. ∆είκτης Ρευστών ∆ιαθεσίµων :
Ορίζεται το πηλίκο του κλάσµατος στο οποίο ως αριθµητής λαµβάνεται
το σωρευτικό υπόλοιπο των «ρευστών διαθεσίµων» της χρονικής
ζώνης άµεσης λήξης µέχρι και 30 ηµέρες όπως προσδιορίζονται στο
Παράρτηµα Ι, Τµήµα Β, της ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005 και ως
παρονοµαστής οι «βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις», ήτοι τα
δανειακά κεφάλαια, όπως προσδιορίζονται στο προαναφερθέν
Παράρτηµα Ι της ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005.
Το Ελάχιστο Όριο του Δείκτη Ρευστών Διαθεσίμων ορίζεται σε:
• 15% μέχρι την 30.9.2005 και

• 20% από την 1.10.2005 και εφεξής.
2. ∆είκτης Ασυµφωνίας Ληκτότητας Απαιτήσεων-Υποχρεώσεων :

Ορίζεται το πηλίκο του κλάσµατος στο οποίο ως αριθµητής λαµβάνεται
το σωρευτικό υπόλοιπο της διαφοράς των απαιτήσεων και των
υποχρεώσεων της χρονικής ζώνης άµεσης λήξης µέχρι και 30 ηµέρες
όπως προσδιορίζονται στο Παράρτηµα Ι, Τµήµα Β της ΠΔ/ΤΕ
2560/01.04.2005 και ως παρονοµαστής οι «βραχυπρόθεσµες
υποχρεώσεις», όπως προσδιορίζονται στο προαναφερθέν Παράρτηµα
Ι.
Το ελάχιστο όριο του δείκτη αυτού, µε την επισήµανση του αρνητικού
προσήµου, ορίζεται σε -20%.
Τήρηση Ελάχιστων Ορίων

Τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να τηρούν τα ελάχιστα όρια σε κάθε
χρονική στιγμή καθώς και να γνωστοποιούν αμέσως στην Τράπεζα της
Ελλάδος (Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος), κάθε σημαντική επί
έλαττον απόκλιση, μεγαλύτερη των δύο εκατοστιαίων μονάδων (2%) των
υποχρεωτικών δεικτών από τα ανωτέρω ελάχιστα όρια.
Στην ανωτέρω γνωστοποίηση θα πρέπει επίσης να αναφέρονται οι λόγοι της
απόκλισης καθώς και τα μέτρα που τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν λάβει ή
σκοπεύουν να λάβουν για τη συμμόρφωσή τους με τα ελάχιστα όρια.
Βασικές Αρχές Διαχείρισης του Κινδύνου Ρευστότητας

Τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να διαθέτουν συστήματα διαχείρισης
του κινδύνου ρευστότητας τα οποία να βασίζονται και στις αρχές που
αναλυτικότερα παρουσιάζονται στο Παράρτημα II της ΠΔ/ΤΕ
2560/01.04.2005.
Με την ΠΔ/ΤΕ \ªnúQ/-ç’W¤Y½eόπως τροποποιήθηκε από την
απόφαση öΕΤΠΘ 285/8/09.07.2009 και την ΠΔ/ΤΕ
2626/29.7.2010, μεταβλήθηκε, συμπληρώθηκε και ενισχύθηκε και
αυστηροποιήθηκε το πλαίσιο και οι αρχές διαχείρισης της ρευστότητας
των πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία είχαν οριστεί με την προγενέστερη
και πλέον καταργηθείσα ΠΔ/ΤΕ 2560/01.04.2005.
Οι βασικότερες προσαρμογές που πραγματοποιούνται αφορούν κυρίως

στα εξής :
1. Καθορίζεται η τήρηση των δεικτών ρευστότητας και η υποβολή των
σχετικών στοιχείων και σε ενοποιημένη βάση, πέραν της
προγενέστερης σχετικής υποχρέωσης μόνο σε επίπεδο τράπεζας.
2. Υιοθετούνται αρχές διαχείρισης ρευστότητας σύμφωνα με τις

πρόσφατες εκθέσεις της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής
Εποπτείας (CEBS) και της Επιτροπής της Βασιλείας (Basel Committee

for Banking Supervision) για τη διαμόρφωση των οποίων έχει
συνεκτιμηθεί η μέχρι σήμερα σχετική εμπειρία από την κρίση.
3. Παρέχονται κίνητρα για την αποφυγή της υπερβολικής στήριξης στη

χρηματαγορά και την κεφαλαιαγορά με κατάλληλες τεχνικές
προσαρμογές του τρόπου υπολογισμού των δεικτών ρευστότητας.
4. Καθορίζονται κριτήρια διάκρισης μεταξύ καταθέσεων χονδρικής

και λιανικής που διαθέτουν διαφορετικά χαρακτηριστικά
κινδύνου ρευστότητας, δηλαδή διαφορετικό βαθμό
μεταβλητότητας.
5. Θεσπίζεται η ευχέρεια της Τράπεζας της Ελλάδος να εγκρίνει τη

μείωση μέχρι ύψους 10% του υποχρεωτικού ελάχιστου ορίου
δείκτη ρευστών διαθεσίμων πιστωτικών ιδρυμάτων που έχουν την
έδρα τους στην Ελλάδα και δεν ασκούν τη δραστηριότητα της
αποδοχής καταθέσεων ή άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων από το
κοινό.

http://www.bankofgreece.gr/pages/el/supervision/legalf/creditins
titutions/supervisionrules/liquidity.aspx
1.Γ.6 ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ (Βασιλεία ΙΙ)
Βάση του πλαισίου που έχει διαμορφώσει η Επιτροπή της Βασιλείας για την
κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών αποτελεί το Σύμφωνο της Βασιλείας
του 1988 (Basle Capital Accord), οι διατάξεις του οποίου αφορούν δύο
συναφή θέματα :
• τη μέθοδο υπολογισμού των κεφαλαιακών απαιτήσεων των

διεθνών τραπεζών για την κάλυψη έναντι της έκθεσής τους στον
πιστωτικό κίνδυνο και τον κίνδυνο χώρας από στοιχεία
ενεργητικού και εκτός ισολογισμού και
• τον καθορισμό των στοιχείων των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων,

με τα οποία οι τράπεζες δικαιούνται να εκπληρώνουν τις κεφαλαιακές
απαιτήσεις για κάλυψη έναντι του πιστωτικού κινδύνου και των
κινδύνων αγοράς.

Ως Συντελεστής Φερεγγυότητας ορίζεται ο λόγος των Ιδίων Κεφαλαίων
του πιστωτικού ιδρύματος προς τα στοιχεία του Ενεργητικού και τα
εκτός ισολογισμού στοιχεία σταθμισμένα με τον κίνδυνο τους.
Το πρώτο Σύμφωνο της Βασιλείας, γνωστό ως Βασιλεία Ι, εστιάζει στην

Kεφαλαιακή Eπάρκεια των Tραπεζών.
Ο κίνδυνος κεφαλαιακής επάρκειας, δηλαδή ο κίνδυνος από μια

απροσδόκητη απώλεια, ταξινομείται σε πέντε κατηγορίες (0%, 10%,
20%, 50%, 100%).
Συγκεκριμένα, το σύμφωνο προσδιορίζει τα στοιχεία και την ποιότητα των

ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών και ομαδοποιεί σε βασικές κατηγορίες τα
εντός και εκτός ισολογισμού στοιχεία τους, ανάλογα με τον τεκμαιρόμενο
πιστωτικό κίνδυνο που εμπεριέχουν.
Έτσι το Σύμφωνο της Βασιλείας επέβαλλε ένα Ελάχιστο Ενιαίο Δείκτη

Κεφαλαιακής Επάρκειας 8% και εναρμόνισε για πρώτη φορά το διεθνές
εποπτικό σύστημα.
Σύμφωνα με το σύμφωνο της Βασιλείας Ι, με δεδομένους τους συντελεστές
στάθμισης κινδύνων, ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας υπολογίζεται ως
εξής:
Η ύπαρξη υψηλών δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας είναι βεβαίως αναγκαία,

αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την εξασφάλιση της χρηματοπιστωτικής
σταθερότητας.
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ποιοτικών χαρακτηριστικών, όπως το καλό
μάνατζμεντ και η υγιής δομή της τράπεζας, η ύπαρξη επαρκών συστημάτων
εσωτερικού ελέγχου, η ανάπτυξη διαδικασιών χορήγησης δανείων και η
συνετή διαχείριση χαρτοφυλακίου, που είναι εξίσου απαραίτητα.
Με αφορμή τη νέα χρηματοοικονομική κατάσταση οι εποπτικές αρχές και, εν

προκειμένω, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Τράπεζα της
Ελλάδος (ΤτΕ), επέκτειναν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες και θέσπισαν νέους,
δίνοντας περισσότερο έμφαση στην εφαρμογή των κεφαλαιακών απαιτήσεων
και στον κίνδυνο αγοράς με την επιβολή του Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας.

Για το λόγο αυτό, το σύμφωνο της Βασιλείας συμπληρώθηκε
προκειμένου να καλύψει με κεφαλαιακές απαιτήσεις και τον κίνδυνο
αγοράς.
Η βασική μεθοδολογία του πρώτου αναθεωρημένου Συμφώνου της Βασιλείας

αφορά άμεσα τα Εποπτικά Ίδια Κεφάλαια.
Οι Σταθμίσεις Πιστωτικού Κινδύνου ορίζονται ανά κατηγορία οφειλέτου,

δηλαδή μικρότερου πιστωτικού κινδύνου, και είναι οι κεντρικές κυβερνήσεις
και κεντρικές τράπεζες, ενώ στη συνέχεια ακολουθούν τα πιστωτικά
ιδρύματα και οι επιχειρήσεις.
Επίσης, οι σταθμίσεις πιστωτικού κινδύνου έναντι κεντρικών κυβερνήσεων
και τραπεζών θα βασίζονται σε διαχωρισμό των κρατών ανάλογα με τα
στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ θα ανήκουν σε Α’ Ζώνη
πιστωτικού κινδύνου, ενώ τα λοιπά κράτη θα είναι σε Β’ Ζώνη υψηλότερου
κινδύνου.
Ακόμη, οι βραχυπρόθεσμες διατραπεζικές τοποθετήσεις ορίζονται σε 12
μήνες.
Παρά τα ανωτέρω επιτεύγματα, ο σχεδιασμός του κανόνα κεφαλαιακής

επάρκειας του 1988 έλαβε αποκλειστικά υπόψη τα χαρακτηριστικά του
τραπεζικού συστήματος της δεκαετίας του 1980 και κρίθηκε ανεπαρκής για
τις ανάγκες του διεθνούς χρηματοπιστωτικού τομέα του 21ου αιώνα.
Η συνειδητοποίηση των αδυναμιών του συμφώνου της Βασιλείας Ι, αλλά και η

πίεση της αγοράς οδήγησε στην έναρξη των εργασιών για την αναθεώρησή
του από την Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας και την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία όφειλε να αναθεωρήσει τις οδηγίες περί
κεφαλαιακής επάρκειας, οι οποίες σε αντίθεση με τις συστάσεις της
Επιτροπής της Βασιλείας είναι υποχρεωτικές.
Έτσι, στις 26 Ιουνίου 2004 εκδόθηκε το αναθεωρημένο εποπτικό

πλαίσιο της Κεφαλαιακής Επάρκειας, το οποίο είναι γνωστό ως
Βασιλεία ΙΙ.
• ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ

ΣΠΟΥΔΩΝ,
ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ : Βασιλεία ΙΙ και
Τραπεζικό Σύστημα (Μελέτη Περίπτωσης), ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΕΥΔΟΞΙΑ

Α.Μ.: 43/08, ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ : Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
ΙΩΑΝΝΗΣ, Θεσσαλονίκη, 2009.
Με τις με τις ΠΔΤΕ 2595/20.8.2007, ΠΔΤΕ 2630/2010,2588/2007,

2589/2007, 2590/2007, 2646/2011, 2655/19.03.2012, 2645/2011,
2594/2007,2595/2007, 2635/2010 και ΠΔΤΕ 2620/28.08.2009,
ολοκληρώθηκε, κατ’ εξουσιοδότηση του Ν. 3601/2007, η ενσωμάτωση στο
ελληνικό δίκαιο των εξειδικευμένων διατάξεων των Οδηγιών 2006/48/ΕΚ και
2006/49/ΕΚ, σχετικά με την επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων των πιστωτικών
ιδρυμάτων που λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα και, έτσι, των πέντε (5)
πρώτων εδώ εναγομένων, γνωστό κατά τα ανωτέρω και ως ΒΑΣΙΛΕΙΑ II
(26/06/2004), σχετικά με την επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων των
πιστωτικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και δη
των πέντε (5) πρώτων εδώ εναγομένων.
Το εν λόγω εποπτικό πλαίσιο, γνωστό κατά τα ανωτέρω και ως Βασιλεία II,

καθιέρωσε τους ακόλουθους τρεις θεμελιώδεις άξονες εποπτείας, του
λεγόμενους «Πυλώνες» :
1. Τον ΠΥΛΩΝΑ 1, που αφορά τις μεθόδους προσδιορισμού των

κεφαλαιακών απαιτήσεων έναντι των κινδύνων που τα
πιστωτικά ιδρύματα κατά κανόνα αντιμετωπίζουν στο πλαίσιο της
άσκησης των δραστηριοτήτων τους και καθιερώνονται κεφαλαιακές
απαιτήσεις και για το λειτουργικό κίνδυνο.
2. Τον ΠΥΛΩΝΑ 2, που αφορά τις αρχές, τα κριτήρια και τη διαδικασία

με την οποία καταρχάς τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα και κατ'
ακολουθίαν η Tράπεζα της Ελλάδος, αξιολογούν την επάρκεια των
κεφαλαίων και των συστημάτων διαχείρισης κινδύνων κάθε
πιστωτικού ιδρύματος χωριστά, σε σχέση με τους πάσης φύσεως
κίνδυνους στους οποίους αυτό εκτίθεται ή ενδέχεται να εκτεθεί, πέραν
από εκείνους που αντιμετωπίζονται στον Πυλώνα 1.
3. Τον ΠΥΛΩΝΑ 3, που αφορά τις υποχρεώσεις δημοσιοποίησης

στοιχείων για την ενίσχυση της διαφάνειας και της πειθαρχίας της
αγοράς με την παροχή στους ενδιαφερόμενους της δυνατότητας
σύγκρισης τόσο της πολιτικής για τη διαχείριση κινδύνων, της
κεφαλαιακής και οργανωτικής επάρκειας των πιστωτικών ιδρυμάτων,
παρέχοντας έτσι κίνητρο για την βελτίωσή τους, όσο και των μεθόδων
και πρακτικών που εφαρμόζει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Έτσι, σύμφωνα με το νέο σύμφωνο της Βασιλείας ΙΙ, τα πιστωτικά
ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και δη οι πέντε (5) πρώτες
εδώ εναγόμενες, έχουν την υποχρέωση να υπολογίζουν το Δείκτη
Κεφαλαιακής Επάρκειας ως εξής :
ΠΔ/ΤΕ 2630/29.10.2010 :
Ορισμός των Ιδίων Κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων που έχουν
την έδρα τους στην Ελλάδα
Με την Πράξη αυτή, η οποία αντικαθιστά την ΠΔ/ΤΕ 2587/20.08.2007,
ενσωματώνονται οι διατάξεις της Οδηγίας 2009/111/ΕΕ του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορούν στον ορισμό των ιδίων
κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων και ειδικότερα καθορίζονται οι
νέες προϋποθέσεις, με βάση τα κριτήρια της μονιμότητας, της ευελιξίας στην
αναστολή καταβολής πληρωμών τόκων/μερισμάτων και της απορρόφησης
ζημιών, καθώς και νέα όρια για την αναγνώριση των υβριδικών τίτλων στα
Βασικά ίδια Κεφάλαια (Tier 1 Capital) των πιστωτικών ιδρυμάτων που
δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και δη των πέντε (5) πρώτων εδώ
εναγομένων.
ΠΔ/ΤΕ 2588/20.08.2007 :
Υπολογισμός Κεφαλαιακών Απαιτήσεων έναντι του Πιστωτικού
Κινδύνου σύμφωνα με την Τυποποιημένη Προσέγγιση
Με την Πράξη αυτή καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού των κεφαλαιακών
απαιτήσεων για τον πιστωτικό κίνδυνο με την Τυποποιημένη Προσέγγιση
(Standardised Approach), που είναι η απλούστερη από τις νέες εναλλακτικές
σχετικές προσεγγίσεις.
Με την προσέγγιση αυτή βελτιώνεται το προϊσχύον πλαίσιο με την
καθιέρωση αναλογικότερης σύνδεσης των ιδίων κεφαλαίων προς τον
αναλαμβανόμενο κίνδυνο, καθώς :
• Διευρύνεται η κλίμακα των προκαθορισμένων συντελεστών με τους

οποίους σταθμίζεται κάθε κατηγορία χρηματοδότησης ή άλλου
ανοίγματος της τράπεζας,
• Λαμβάνονται υπόψη παράμετροι όπως η πιστοληπτική διαβάθμιση του

πιστούχου από αναγνωρισμένους Εξωτερικούς Οργανισμούς
Πιστοληπτικής Αξιολόγησης (ΕΟΠΑ), η διασπορά των κινδύνων που

επιτρέπει τη μείωση από 100% σε 75% του συντελεστή στάθμισης για
τον κίνδυνο των μέχρι ποσού 1 εκατ. ευρώ πιστώσεων προς φυσικά
πρόσωπα ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η εξασφάλιση από κατοικίες
που επιτρέπει τη μείωση του συντελεστή στάθμισης των δανείων από
50% σε 35%, ενώ, αντιθέτως, η εμφάνιση καθυστέρησης
αποπληρωμής άνω των 90 ημερών οδηγεί σε αύξηση του συντελεστή
και
• Αναγνωρίζονται και άλλα είδη εξασφαλίσεων, καθώς και πιο

εξελιγμένες τεχνικές μείωσης του πιστωτικού κινδύνου, όπως τα
πιστωτικά παράγωγα.
ΠΔ/ΤΕ 2589/20.08.2007 :
Υπολογισμός Κεφαλαιακών Απαιτήσεων έναντι του Πιστωτικού
Κινδύνου σύμφωνα με την Προσέγγιση Εσωτερικών Διαβαθμίσεων
Με την Πράξη αυτή θεσπίζεται η προσέγγιση εσωτερικών διαβαθμίσεων
(Internal Ratings Based Approach), η οποία εισάγει εξ ολοκλήρου νέα
μεθοδολογία υπολογισμού των κεφαλαιακών απαιτήσεων με βάση
παραμέτρους κινδύνου, όπως η πιθανότητα αθέτησης υποχρέωσης του
πιστούχου (Probability of Default) και η ζημία του πιστωτικού ιδρύματος σε
περίπτωση αθέτησης (Loss Given Default), επιτρέποντας για πρώτη φορά στα
πιστωτικά ιδρύματα να χρησιμοποιούν τα εσωτερικά τους συστήματα
διαχείρισης και υποδείγματα για την εκτίμηση των παραμέτρων αυτών.
Η χρησιμοποίηση της πιο πάνω προσέγγισης και της πιο εξελιγμένης εκδοχής
της (Advanced IRB) από τις πέντε (05) πρώτες εδώ εναγόμενες,
προϋποθέτει την έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος, μετά από
διαβούλευση στην οποία συμμετέχει και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Η έγκριση παρέχεται εφόσον διαπιστωθεί ότι ικανοποιούνται συγκεκριμένες
προϋποθέσεις όσον αφορά την επάρκεια των εσωτερικών συστημάτων που
το πιστωτικό ίδρυμα έχει αναπτύξει για τη διαβάθμιση των πιστούχων και
των πιστοδοτήσεων, την ποσοτικοποίηση των παραμέτρων κινδύνου, την
επικύρωση των σχετικών αποτελεσμάτων και την αξιοποίησή τους στη λήψη
των αποφάσεων για τη χορήγηση και την τιμολόγηση των δανείων.
ΠΔ/ΤΕ 2590/20.08.2007 :
Ελάχιστες Κεφαλαιακές Απαιτήσεις των Πιστωτικών Ιδρυμάτων για το
Λειτουργικό Κίνδυνο
Με την Πράξη αυτή θεσπίζεται η καθιέρωση των κεφαλαιακών
απαιτήσεων για το λειτουργικό κίνδυνο και αποτελεί μια από τις
σημαντικές καινοτομίες του νέου πλαισίου.

Η έννοια του εν λόγω κινδύνου αφορά στις ενδεχόμενες ζημίες που μπορεί να
προκληθούν από ανεπάρκεια ή λάθη διαδικασιών ή προσώπων, καλύπτοντας
και τον νομικό κίνδυνο.
Με την εν λόγω Πράξη παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα στα πιστωτικά
ιδρύματα να επιλέγουν μεταξύ τυποποιημένων και εξελιγμένων
προσεγγίσεων για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων και
για τον κίνδυνο αυτό.
ΠΔ/ΤΕ 2646/09.09.2011 :
ΥπολογισμόςΚεφαλαιακών Απαιτήσεων των Πιστωτικών Ιδρυμάτων
για τον Κίνδυνο Αγοράς
Η Πράξη αυτή αντικαθιστά την ΠΔ/ΤΕ 2591/2007, όπως ισχύει, προκειμένου
να ενσωματώσει στην ελληνική έννομη τάξη τις διατάξεις της Οδηγίας
2010/76/ΕΚ. Οι κύριες αλλαγές σχετίζονται με τον υπολογισμό των
κεφαλαιακών απαιτήσεων για το χαρτοφυλάκιο συναλλαγών.
Ειδικότερα, προβλέπεται :
• η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία έχουν εγκεκριμένα

εσωτερικά μοντέλα για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων
για τον γενικό κίνδυνο, να υπολογίζουν επιπλέον κεφαλαιακές
απαιτήσεις, σύμφωνα με την εκτίμηση της δυνητικής ζημιάς κάτω από
ακραίες συνθήκες (stressed VaR),
• η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία έχουν εγκεκριμένα
εσωτερικά μοντέλα για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων
για τον ειδικό κίνδυνο, να υπολογίζουν επιπλέον κεφαλαιακές
απαιτήσεις για τον κίνδυνο αθέτησης και μεταβολής της
πιστοληπτικής αξιοπιστίας (incremental default and migration risk)
του εκδότη χρεωστικών τίτλων και μετοχών,
• η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να διενεργούν, κατ’
ελάχιστον, υποθετικό εκ των υστέρων δοκιμαστικό έλεγχο
(hypothetical back testing) για την αξιολόγηση των εσωτερικών
υποδειγμάτων δυνητικής ζημιάς,
• η αύξηση του συντελεστής στάθμισης από 4% σε 8% για τον ειδικό
κίνδυνο, για τον υπολογισμό της κεφαλαιακής απαίτησης από μετοχές
με βάση την τυποποιημένη μέθοδο και
• η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να καθιερώσουν διαδικασίες
με τις οποίες θα προσαρμόζουν την τρέχουσα αξία των στοιχείων τους,
τα οποία δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα.

ΠΔ/ΤΕ 2645/2011 :
Υπολογισμός Σταθμισμένων Ανοιγμάτων για Θέσεις σε Τιτλοποίηση
Με την Πράξη αυτή, η οποία αντικαθιστά την ΠΔ/ΤΕ 2633/29.10.2010 :
• κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο οι διατάξεις που αφορούν στον
υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων των τραπεζών
έναντι του πιστωτικού κινδύνου ανοιγμάτων τους σε
τιτλοποιήσεις (securitisation), προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα
πιστωτικά ιδρύματα διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για την κάλυψη του
πιστωτικού κινδύνου που διατηρούν ή αναλαμβάνουν στο πλαίσιο της
εν λόγω τεχνικής και
• ενσωματώνονται οι διατάξεις της Οδηγίας 2010/76/ΕΕ του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορούν στις
κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις θέσεις σε επανατιτλοποίηση (CRD III)
και, ειδικότερα,
εισάγεται ο ορισμός της «επανατιτλοποίησης» και της «θέσης σε
επανατιτλοποίηση, προστίθενται συντελεστές στάθμισης για
θέσεις σε επανατιτλοποιήση και εξειδικεύεται η εφαρμογή της
μεθόδου του εποπτικού υποδείγματος στις θέσεις σε
επανατιτλοποίηση.
ΠΔ/ΤΕ 2594/20.8.2007 :
Κίνδυνος Αντισυμβαλλομένου
Με την Πράξη αυτή παρέχεται στα πιστωτικά ιδρύματα η δυνατότητα
χρησιμοποίησης και νέων εξελιγμένων μεθόδων για τον υπολογισμό
της αξίας των ανοιγμάτων, ειδικά από συναλλαγές τύπου πώλησης και
επαναγοράς (REPOS) και από συμβάσεις παραγώγων, προκειμένου να
υπολογιστούν οι κεφαλαιακές απαιτήσεις έναντι του κινδύνου
αντισυμβαλλομένου.
Ο κίνδυνος αυτός αφορά τη ζημία που θα προκύψει για το πιστωτικό
ίδρυμα εάν ο αντισυμβαλλόμενος δεν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις
του, λαμβανομένων υπόψη και των πιθανών διακυμάνσεων των τιμών
αγοράς των χρηματοπιστωτικών μέσων τα οποία αφορά η συναλλαγή.
ΠΔ/ΤΕ 2595/20.8.2007 :
Καθορισμός των κριτηρίων που πρέπει να διέπουν τη Διαδικασία
Αξιολόγησης Επάρκειας Εσωτερικού Κεφαλαίου (ΔΑΕΕΚ) των
πιστωτικών ιδρυμάτων και της Διαδικασίας Εποπτικής Αξιολόγησης
(ΔΕΑ) από την Τράπεζα της Ελλάδος
Με την Πράξη αυτή θεσπίζονται, πέρα των προβλεπομένων στον Πυλώνα 1,
τα εξής :

• Ποιοτικού χαρακτήρα κριτήρια υπολογισμού της κεφαλαιακής
επάρκειας κάθε πιστωτικού ιδρύματος, ανάλογα με τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά του.
• Η έννοια των «εσωτερικών κεφαλαίων», η οποία είναι ευρύτερη

εκείνης των «εποπτικών κεφαλαίων» που υπολογίζονται με τις
μεθόδους του Πυλώνα 1, καθώς αφορά τα κεφάλαια που το
πιστωτικό ίδρυμα πρέπει να διαθέτει σε επάρκεια από πλευράς
ποσότητας, ποιότητας και κατανομής για την αντιμετώπιση των
πάσης φύσεως κινδύνων που έχει αναλάβει ή στους οποίους
ενδέχεται να εκτεθεί.
Ως τέτοιοι κίνδυνοι θεωρούνται, ενδεικτικά, αυτοί που δεν
καλύπτονται ή δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς στο πλαίσιο του
Πυλώνα 1, όπως ο κίνδυνος συγκέντρωσης, ο κίνδυνος
στρατηγικής, ο κίνδυνος φήμης αλλά και εξωγενείς κίνδυνοι που
απορρέουν από το θεσμικό, οικονομικό ή επιχειρηματικό περιβάλλον.
• Η διαδικασία αξιολόγησης από την Τράπεζα της Ελλάδος της εν

γένει συμμόρφωσης του πιστωτικού ιδρύματος προς τις εποπτικές του
υποχρεώσεις, η οποία θα αποτελεί αντικείμενο διαλόγου με το
πιστωτικό ίδρυμα.
Στόχος του διαλόγου είναι η αμοιβαία κατανόηση των εφαρμοζόμενων
μεθόδων και διαδικασιών και η έγκαιρη αντιμετώπιση των αδυναμιών
τους. Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί να λαμβάνει
τα εποπτικά μέτρα που προβλέπονται από τον ν. 3601/2007,
μεταξύ των οποίων και η επιβολή πρόσθετων προβλέψεων ή, εφόσον
κρίνει ότι με τα σχετικά διορθωτικά μέτρα δεν αντιμετωπίζονται
επαρκώς οι κίνδυνοι, να επιβάλλει πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις.
ΠΔ/ΤΕ 2635/29.10.2010 :
Εποπτεία και έλεγχοςτων μεγάλων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων των
πιστωτικών ιδρυμάτων
Με την Πράξη αυτή προσαρμόζονται και κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο οι
ισχύουσες διατάξεις σχετικά με τον έλεγχο των μεγάλων χρηματοδοτικών
ανοιγμάτων.
Οι κυριότερες προσαρμογές αφορούν :
• την αναγνώριση εξασφαλίσεων που μειώνουν το ύψος των μεγάλων

χρηματοδοτικών ανοιγμάτων, κατ΄ αντιστοιχία με τα καθοριζόμενα
στις προαναφερόμενες ΠΔ/ΤΕ τις σχετικές με τον Πιστωτικό Κίνδυνο
και τον Κίνδυνο Αγοράς και

• τον καθορισμό χωριστού ορίου για το σύνολο των χρηματοδοτικών
ανοιγμάτων της τράπεζας έναντι των σημαντικών μετόχων της και των
συνδεδεμένων με αυτούς προσώπων και επιχειρήσεων.
Με την ΠΔ/ΤΕ 2442/29.01.1999, όπως ισχύει, καθορίζονται οι συντελεστές

που εφαρμόζονται επί ορισμένων κατηγοριών απαιτήσεων σε καθυστέρηση
των πιστωτικών ιδρυμάτων για τον υπολογισμό του ελάχιστου ποσού
προβλέψεων.
Οι ελάχιστες αυτές προβλέψεις καθορίζονται για εποπτικούς σκοπούς και
συνδέονται με την αξιολόγηση της κεφαλαιακής επάρκειας των
πιστωτικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και δη των
πέντε (5) εδώ πρώτων εναγομένων.
Ο κατάλογος των εγγράφων που αποτελούν το θεσμικό πλαίσιο αυτής της

αξιολόγισης αναφέρεται στις ΠΔ/ΤΕ 2442/29.1.1999, ΠΔ/ΤΕ 2513/15.1.2003,
ΠΔ/ΤΕ 2557/2005, ΠΔ/ΤΕ 2565/2005, ΕΤΠΘ 254/7/2007 και ΠΔ/ΤΕ
2619/ 30.07.2009.
Κατά τα ανωτέρω, οι μηχανισμοί εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης των

κινδύνων τους οποίους, με βάση τις θεσμοθετημένες αρχές από την Τράπεζα
της Ελλάδος, υποχρεούνται να εφαρμόζουν τα πιστωτικά ιδρύματα που
εναγόμενες, οφείλουν να ενσωματώσουν τις απαραίτητες
προσαρμογές των κριτηρίων έγκρισης ή απόρριψης δανείων κατά τη
διαδικασία προαξιολόγησης.
Τα κριτήρια αυτά πρέπει να αναγνωρίζουν τη δυναμική του οικονομικού
περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις του έντονου ανταγωνισμού στην πολιτική
ανάληψης κινδύνων και την ταχεία πιστωτική επέκταση.
Με το ΕΓΓΡΑΦΟ 1635/21.10.2005 της Τράπεζας της Ελλάδος, καθορίστηκε

περαιτέρω ως γενικά αποδεκτό όριο της σχέσης των οφειλόμενων
μηνιαίων τοκοχρεωλυτικών δόσεων έναντι του ύψους του διαθέσιμου
εισοδήματος στο στάδιο της προαξιολόγησης το 30-40% και
προσδιορίστηκαν οι ελάχιστοι παράγοντες, οι οποίοι θα λαμβάνονται υπόψη
για τον υπολογισμό του πιο πάνω ποσοστού και, ειδικότερα, η σταθερότητα
του εισοδήματος, το απόλυτο ύψος του εισοδήματος και η επάρκεια των
στοιχείων.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες της Τράπεζας της Ελλάδος υποχρεούνται να

παρακολουθούν την αποτελεσματική ενσωμάτωση των εν λόγω
παραγόντων στο σύστημα διαχείρισης κινδύνων κάθε τράπεζας και να

λαμβάνουν τα τυχόν αναγκαία πρόσθετα μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του
καθορισμού υψηλότερου Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας.
Οι κανόνες για την επιβολή κεφαλαιακών απαιτήσεων στις τράπεζες τοχεύουν
στη διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος μέσω της
ενίσχυσης της ικανότητας των τραπεζών για την «απορρόφηση» ζημιών από
τη στιγμή που οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται κατά τη λειτουργία τους
εκδηλωθούν.
Η ενσωμάτωση στο ελληνικό τραπεζικό δίκαιο των Οδηγιών 2006/48/ΕΚ,

σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριότητας πιστωτικών
ιδρυμάτων και 2006/49/ΕΚ, για την επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων
των επιχειρήσεων επενδύσεων και των πιστωτικών ιδρυμάτων
ολοκληρώθηκε στις 17 Ιουλίου 2007, με την ψήφιση του ανωτέρω νόμου
για την «Ανάληψη και άσκηση δραστηριοτήτων από τα πιστωτικά ιδρύματα,
επάρκεια ιδίων κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων
παροχής επενδυτικών υπηρεσιών και λοιπές διατάξεις».
Κατά τη Βασιλεία ΙΙ, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που

δραστηριοποιύνται στην Ελλάδα και δη οι πέντε (5) πρώτες εδώ
εναγόμενες, έχουν την υποχρέωση να ενισχύσουν τη λειτουργία
διαχείρισης των αναλαμβανόμενων κινδύνων σε όλο το εύρος των
δραστηριοτήτων τους (enterprise-wide risk management) και να συσχετίσουν
τους κινδύνους αυτούς με τις εποπτικές (regulatory), καθώς και με τις
εσωτερικά εκτιμώμενες κεφαλαιακές απαιτήσεις (economic capital).
Έτσι, για την υλοποίηση της Βασιλείας ΙΙ, τα χρηματοπιστωτικά

ιδρύματα έχουν την υποχρέωση :
• να υιοθετούν όσον το δυνατόν πιο εξελιγμένες προσεγγίσεις

υπολογισμού των κεφαλαιακών απαιτήσεων έναντι των
αναλαμβανόμενων κινδύνων,
• να προωθούν τη διαχείριση των κινδύνων σε όλο το εύρος του

οργανισμού τους και
• να εξασφαλίζουν την ενεργότερη συμμετοχή της ανώτατης

διοικητικής βαθμίδας και δη του διοικητικού τους συμβουλίου,
στη διαχείριση κινδύνων και στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων σε
όλο το εύρος των δραστηριοτήτων του πιστωτικού ιδρύματος,
εισάγοντας τα ζητήματα αυτά στην ημερήσια διάταξη των συζητήσεων
και των προβληματισμών των διοικητικών συμβουλίων,
αναγνωρίζοντας έτσι ότι η άσκηση τραπεζικών δραστηριοτήτων
είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διαχείριση των κινδύνων που
απορρέουν από αυτές.
Κατά τα ανωτέρω, για την υλοποίηση της Βασιλείας ΙΙ, τα χρηματοπιστωτικά

ιδρύματα και δη οι πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες, έχουν την
υποχρέωση να υιοθετούν ένα ισχυρό σύστημα εσωτερικού ελέγχου,
συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριακών και λογιστικών συστημάτων και
ένα σαφές επιχειρησιακό πρότυπο λειτουργίας σε επίπεδο ομίλου (group
operating model).
Έτσι, η Βασιλεία ΙΙ υποχρεώνει τα πιστωτικά ιδρύματα και δη τις πέντε (5)

πρώτες εδώ εναγόμενες, στην αξιολόγηση, ποσοτική και ποιοτική, των
διαθέσιμων κεφαλαιακών πόρων, δηλαδή της ικανότητας ανάληψης κινδύνων
(risk bearing capacity), σε συνδυασμό με τη διάθεση ανάληψης κινδύνου (risk
appetite) και το προφίλ κινδύνου (risk profile) και κατ’ ουσία στην ενεργή
διαχείριση του οικονομικού τους κεφαλαίου και στην κατανομή του στις
επιμέρους επιχειρηματικές δραστηριότητες, χαρτοφυλάκια ή θυγατρικές.
Τα κεφάλαια καθορίζουν οποιαδήποτε δραστηριότητα ή ενέργεια κάθε
πιστωτικού ιδρύματος, ήτοι την ικανότητα μόχλευσης, , δηλαδή την ικανότητα
να αυξάνει το ενεργητικό του και συνεπώς την κερδοφορία του, ιδιαίτερα δε
την ικανότητα χορήγησης δανείων, καθώς επίσης και τη δυνατόπτητα να
μεγεθύνεται και να ανταμείβει τους μετόχους του με μερίσματα και
προγράμματα επαναγοράς ιδίων μετοχών.
Επίσης, μέσω της κατανομής των εποπτικών κεφαλαίων για την

κάλυψη των μη αναμενόμενων ζημιών, ήτοι ο κίνδυνος ανάληψης
τραπεζικών δραστηριοτήτων και της προσαρμογής των κερδών για την
κάλυψη των αναμενόμενων ζημιών σε σχέση με τις προβλέψεις, ήτοι το
κόστος ανάληψης τραπεζικών δραστηριοτήτων, καθίσταται υποχρεωτική η
σύγκριση μεταξύ διαφορετικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων,
χαρτοφυλακίων και δανείων και, συνεπακόλουθα, η ανακατανομή του
κεφαλαίου εκεί όπου η σταθμισμένη, ανάλογα με τον κίνδυνο,
αποδοτικότητα είναι υψηλότερη.
Έτσι, τα πιστωτικά ιδρύματα και δη οι πέντε (5) εδώ πρώτες εναγόμενες,

πρέπει κατά την κατάρτιση των επιχειρησιακών τους σχεδίων, στρατηγικών
και προϋπολογισμών, να συνεκτιμούν και να προϋπολογίζουν όχι μόνο τη
μεγέθυνση των στοιχείων του ενεργητικού (volume growth) και τα
αντίστοιχα περιθώρια κέρδους, αλλά και τη μεταβολή του αντίστοιχου
εποπτικού κεφαλαίου και των αναμενόμενων ζημιών που απαιτούνται
για να υποστηρίξουν την αύξηση των στοιχείων ενεργητικού και,

ιδιαίτερα, της χορήγησης δανείων, παράγοντας την
αντίστοιχηκερδοφορία.
Βασική υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων και δη των πέντε (5)

πρώτων εδώ εναγομένων με τη Βασιλεία ΙΙ είναι η μείωση του
λειτουργικού κόστους από τον περιορισμό των ζημιών από πιστωτικό
κίνδυνο, μέσω :
• της ενίσχυσης της πειθαρχίας και της αποτελεσματικότητας στις

διαδικασίες και πολιτικές πιστοδοτήσεων, ανακτήσεων και
διαγραφών επισφαλών απαιτήσεων,
• της δυνατότητας εντοπισμού και διαχωρισμού των

δανειοληπτών και των μορφών δανειοδότησης ανάλογα με τον
αναλαμβανόμενο κίνδυνο, με βάση τα εσωτερικά συστήματα
διαβάθμισης πιστωτικού κινδύνου, με στόχο την προσέλκυση
καλίτερων πελατών (cherry picking) και την κατάλληλη δόμηση της
μορφής πιστοδότησης, βελτιστοποιώντας την πιθανότητα
αποπληρωμής, μέσω της χρήσης τεχνικών μείωσης πιστωτικού
κινδύνου, όπως εξασφαλίσεις, εγγυήσεις και συμφωνίες συμψηφισμού.
• της βελτίωσης της πολιτικής και της διαδικασίας σχηματισμού

προβλέψεων για επισφαλή δάνεια,
• της ορθής πληροφόρησης σχετικά με τα στοιχεία κινδύνου, τόσο

σε επίπεδο αντισυμβαλλόμενου, όσο και απαίτησης, ήτοι
δανείου, χρησιμοποιώντας τις παραμέτρους κινδύνου, ήτοι την
πιθανότητα αθέτησης, τη ζημία και την έκθεση σε περίπτωση
αθέτησης, με κατάλληλες προσαρμογές, στο σχηματισμό προβλέψεων
σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης
(ΔΠΧΠ),
• της βελτίωσης της τιμολόγησης, ενσωματώνοντας τις παραμέτρους

κινδύνου (risk adjusted pricing),
• τις αυξημένες δυνατότητες εντοπισμού και διαχωρισμού των

δανειοληπτών και μορφών δανειοδότησης, ανάλογα με τον
αναλαμβανόμενο κίνδυνο, υιοθετώντας μια διαφοροποιημένη
τιμολογιακή πολιτική και επιβραβεύοντας τους συνεπείς πελάτες με
χαμηλότερο επιτόκιο,

• της δομημένης τακτικής καταγραφής με τη δημιουργία βάσης
δεδομένων λειτουργικού κινδύνου και ανάλυσης των στοιχείων
ζημιών και
• της ανάπτυξης ενός πλαισίου διαχείρισης λειτουργικού κινδύνου

δομημένου και εστιασμένου στις διαδικασίες με χρήση εξειδικευμένων
εργαλείων και μεθοδολογιών, που να διαθέτουν ικανότητα πρόβλεψης
ενδεχόμενων γεγονότων και πιθανών ζημιών και να αποτελούν ένα
σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (early warning system) για
ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων.
Συμπερασματικά, το εποπτικό πλαίσιο της κεφαλαιακής επάρκειας κατά

τη Βασιλεία ΙΙ, συνιστά μια εποπτική αλλαγή και κανονιστική
συμμόρφωση για τις πέντε (5) πρώτες εδώ εναγόμενες και για την έκτη
(6η) εδώ εναγόμενη, Τράπεζα της Ελλάδος.
• ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ

ΣΠΟΥΔΩΝ,
ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ : Βασιλεία ΙΙ και
Τραπεζικό Σύστημα (Μελέτη Περίπτωσης), ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΕΥΔΟΞΙΑ
Α.Μ.: 43/08, ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ : Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
ΙΩΑΝΝΗΣ, Θεσσαλονίκη, 2009.
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, τα πιστωτικά ιδρύματα που
εναγόμενες, έχουν την υποχρέωση να συντάσσουν και να αποστέλουν
στην Τράπεζα της Ελλάδος τον συγκεντρωτικό Πίνακα Ιδίων
Κεφαλαίων και Πληροφοριακών Στοιχείων Δείκτη Κεφαλαιακής
Επάρκειας, που έχει ως εξής :

http://www.bankofgreece.gr/pages/el/supervision/legalf/creditinstituti
ons/supervisionrules/data.aspx
1.Γ.7 Η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.
H ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ A.E. είναι ανώνυμη μη κερδοσκοπική εταιρεία, που

ιδρύθηκε από το σύνολο σχεδόν των Tραπεζών που λειτουργούν στην
Ελλάδα, ο οποίες της ανέθεσαν την ανάπτυξη και τη διαχείριση Aρχείου
Δεδομένων Οικονομικής Συμπεριφοράς, επειδή η πρόσβαση σε ακριβείς
πληροφορίες οικονομικής συμπεριφοράς συμβάλλει στην προστασία της
εμπορικής πίστης και στη μείωση των επισφαλειών προς όφελος του
τραπεζικού συστήματος και των συναλλασσομένων και, έτσι, σύμφωνα
με τον Kανονισμό Eπεξεργασίας Δεδομένων της (KEΔ), η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.
στηρίζει τη λειτουργία της στις αρχές :
• της προαγωγής και προστασίας του θεσμού της τραπεζικής πίστης,
• της εξυγίανσης των οικονομικών συναλλαγών και συνεπώς, της
ομαλής λειτουργίας της αγοράς,
• της συμβολής της στη μείωση των επισφαλειών προς όφελος του
τραπεζικού συστήματος και των συναλλασσομένων,
• της πρόληψης και αποτροπής της απάτης στις τραπεζικές συναλλαγές
και στις συναλλαγές με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες,
προκειμένου να διασφαλίζεται :
• η προστασία του θεσμού της πίστης και η εξυγίανση των οικονομικών
συναλλαγών,
• η μείωση των επισφαλειών και κατ΄ επέκταση του κόστους
δανεισμού,
• ο περιορισμός της υπερχρέωσης μέσω της ορθής εκτίμησης της
φερεγγυότητας και της πιστοληπτικής ικανότητας των
συναλλασσομένων,
• η μείωση της γραφειοκρατίας και του κόστους για την έγκριση των
χορηγήσεων,
• ο περιορισμός της απάτης στις συναλλαγές που συνεπάγεται
προστασία των Πολιτών και αύξηση της εμπιστοσύνης στην
αγορά,
• η προστασία των Πολιτών που έχουν απολέσει προσωπικά έγγραφα
(ταυτότητα, διαβατήριο) από πιθανές απάτες εις βάρος τους.
Έτσι, η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. εξειδικεύεται στη συγκέντρωση και διάθεση

πληροφοριών οικονομικής συμπεριφοράς για επιχειρήσεις και ιδιώτες,
δεδομένων συγκέντρωσης χορηγήσεων για ιδιώτες και μικρές επιχειρήσεις,
υποθηκών και προσημειώσεων καθώς και στοιχείων που συνδράμουν στην
αποτροπή απάτης στις τραπεζικές συναλλαγές, τα οποία παρέχει μέσω
αξιόπιστων πληροφορικών συστημάτων.
• ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. * Σύνδεσμος Ιστοσελίδας : http://www.tiresias.gr/
Η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. υποχρεούται να λειτουργεί στη βάση της αρχής του

σεβασμού και της προστασίας των δικαιωμάτων του Πολίτη, καθώς και
στην πιστή εφαρμογή των διατάξεων για την «Προστασία του ατόμου από
την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα» του ν.

2472/97, με τον οποίο ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία οι διατάξεις
της οδηγίας 95/46/ΕΚ, με αποτέλεσμα τα καταχωρούμενα στο αρχείο της
ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ στοιχεία οικονομικής συμπεριφοράς, να είναι δεδομένα
προσωπικού χαρακτήρα και επομένως, για την επεξεργασία τους, ισχύουν
οι διατάξεις του ν. 2472/97.
Έτσι, η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ, έχει προσαρμόσει την ανάπτυξη και λειτουργία των
εξής συστημάτων διαχείρισης αρχείων οικονομικής συμπεριφοράς :
• του Συστήματος Αθέτησης Υποχρεώσεων (ΣΑΥ),

• του Συστήματος Δεδομένων Υποθηκών - Προσημειώσεων (ΣΥΠ),
• του Συστήματος Συγκέντρωσης Χορηγήσεων,
• του Συστήματος Καταγγελθεισών Συμβάσεων Επιχειρήσεων
(ΣΚΣΕ) και
• του Συστήματος Ταυτοτήτων/ Διαβατηρίων που έχουν
απωλεσθεί ή κλαπεί (ΣΤΔ),
προκειμένου η προστασία του ατόμου από την επεξεργασία των δεδομένων
αυτών να είναι εξασφαλισμένη.
Για το σκοπό αυτό, η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. έχει γνωστοποιήσει στην Αρχή
Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα τον Κανονισμό
Επεξεργασίας Δεδομένων (KEΔ) του αρχείου της, μετά την έγκριση του
οποίου ενημερώνει σχετικά τους ενδιαφερομένους με τακτικές ανακοινώσεις
της στον Τύπο ενώ, οι αποφάσεις και κανονιστικές πράξεις της Αρχής
Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα που αφορούν στη
λειτουργία της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ είναι οι εξής :
• 109-31.03.1999, για τις προϋποθέσεις νόμιμης επεξεργασίας του

αρχείου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς από την ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ,
• 523-13.10.1999, για τους κανόνες κατηγοριοποίησης Δεδομένων της
ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ κατ’ άρθρο 40 Ν. 3259/2004 (ΦΕΚ Α-149, με το οποίο
τροποποιήθηκε ο χρόνος τήρησης δεδομένων, όπως αυτό
τροποποιήθηκε κ' ισχύει με το αρθρο 70 ν.3746/2009/ΦΕΚ Α-27,
• 86/2002, για το Σύστημα Συγκέντρωσης Χορηγήσεων,
• 06/2006, Γνωμοδότηση της Αρχής για σύσταση και λειτουργία από
την ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. αρχείου επιχειρήσεων των οποίων οι συμβάσεις για
αποδοχή καρτών έχουν καταγγελθεί,
• 11/2006, για τη δημιουργία αρχείου κλαπέντων ή απολεσθένων
διαβητηρίων ή δελτίων ταυτότητας από την ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.,
• Ν. 3746 / 2009, αρθρο 40, Αρχεία δεδομένων Οικονομικής
Συμπεριφοράς και

• Ν. 3816 / 10, άρθρο 4, Επεξεργασία Δεδομένων Οικονομικής
Συμπεριφοράς.
Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 2472/97, κάθε φυσικό πρόσωπο έχει,

σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 2472/97, πρόσβαση στο Αρχείο
Δεδομένων της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ, προκειμένου να γνωρίζει εάν τηρούνται σε
αυτό δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν και, ειδικότερα,
δεδομένα εκ των εξής αρχείων :
• Από το Aρχείο Δεδομένων Oικονομικής Συμπεριφοράς, στο οποίο

περιλαμβάνονται δεδομένα αθέτησης υποχρεώσεων (ΣΑΥ),
υποθηκών-προσημειώσεων (ΣΥΠ) και χορηγήσεων δανείων/καρτών
(ΣΣΧ) για επιχειρήσεις και ιδιώτες ενώ, οι κατηγορίες πληροφοριών
που καταχωρούνται στα ΣΑΥ και ΣΥΠ, είναι οι εξής :
1. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΑΥ : Aκάλυπτες (σφραγισμένες) επιταγές,
απλήρωτες (κατά τη λήξη τους) συναλλαγματικές, αιτήσεις
πτωχεύσεων, αποφάσεις που απορρίπτουν αιτήσεις
πτωχεύσεων λόγω μη επάρκειας περιουσίας του οφειλέτη (αρ.
6 παρ.2 ν 3588/2007), εξέλιξη αιτήσεων πτωχεύσεων,
κηρυχθείσες πτωχεύσεις, διαταγές πληρωμής,
προγράμματα πλειστηριασμών, κατασχέσεις και
επιταγές προς πληρωμή βάσει του N.Δ. του 1923,
καταγγελίες συμβάσεων καρτών και προσωπικών,
καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων και διοικητικές
κυρώσεις κατά παραβατών φορολογικών νόμων.
2. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΥΠ : Υποθήκες και προσημειώσεις
υποθηκών
• Από το Aρχείο Δεδομένων Συγκέντρωσης Χορηγήσεων, το οποίο

αποσκοπεί στην παροχή στις τράπεζες πληροφόρησης για την
εκτίμηση της πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών τους και,
έτσι, σε αυτό καταχωρούνται πληροφορίες που αφορούν σε ενήμερες
και σε καθυστέρηση οφειλές δανείων καταναλωτικής πίστης
(προσωπικών, καταναλωτικών, ανοιχτών και λιανικής
πρακτόρευσης), πληροφορίες για στεγαστικά δάνεια και
χορηγήσεις πιστώσεων μέσω δικαιώματος υπερανάληψης από
καταθετικό λογαριασμό, τρεχούμενο ή όψεως (overdrafts) και
πιστωτικών καρτών, που οι τράπεζες έχουν χορηγήσει σε πελάτες
τους, χορηγήσεις προς επιχειρήσεις των οποίων ο ετήσιος κύκλος

εργασιών δεν υπερβάινει τα 2.500.000 ευρώ, καθώς και
εταιρικές πιστωτικές κάρτες.
Τα Δεδομένα Συγκέντρωσης Χορηγήσεων διαβιβάζονται
στην ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. με ηλεκτρονικά μέσα από τα πιστωτικά
ιδρύματα, τις εταιρίες παροχής πιστώσεων και τις εταιρείες έκδοσης
και διαχείρισης καρτών (Φορείς), οι οποίοι χορήγησαν τα σχετικά
δάνεια και πιστωτικές κάρτες ενώ, η ενημέρωση των δεδομένων
που έχουν εισαχθεί στο σύστημα συγκέντρωσης χορηγήσεων,
πραγματοποιείται αποκλειστικά και μόνον με βάση τα σχετικά
στοιχεία που διαβιβάζονται στην ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε., σε μηνιαία βάση,
από τους άνω Φορείς, οι οποίοι είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για την
ακρίβεια των δεδομένων και τα δεδομένα συγκέντρωσης
χορηγήσεων διατηρούνται για πέντε (5) χρόνια από την τελευταία
μηνιαία ενημέρωση της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ από τους φορείς.
Η διαγραφή δεδομένου από το αρχείο πραγματοποιείται μόνο εφόσον

έχει εξοφληθεί η αντίστοιχη οφειλή στο σύνολό της ενώ, στην
περίπτωση δανείου ή πιστωτικής κάρτας για την οποία έχει εκδοθεί
τελεσίδικη δικαστική απόφαση με την οποία βεβαιώνεται ότι το υποκείμενο
δεν ανέλαβε εγκύρως υποχρέωση από το συγκεκριμένο δάνειο ή την
πιστωτική κάρτα, η σχετική πληροφορία του αρχείου ΔΕΝ ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ
παρά μόνο ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ σχετικώς με την ένδειξη «ΑΚΥΡΩΘΗΚΕ».
Οι πηγές άντλησης των δεδομένων ΣΑΥ είναι οι εξής :
ΠΗΓΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Ακάλυπτες (σφραγισμένες) επιταγές
Συναλλαγματικές απλήρωτες κατά τη λήξη
τους
Αιτήσεις Δικαστικής Ρύθμισης Οφειλών
ΤΡΑΠΕΖΕΣ :
Αποφάσεις Δικαστικής Ρύθμισης Οφειλών
Καταγγελίες συμβάσεων χορηγήσεων
καταναλωτικής, στεγαστικής πίστης και
επιχειρηματικής, καταγγελίες συμβάσεων
πιστωτικών καρτών
Αιτήσεις Πτωχεύσεων
ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΑ : Αποφάσεις που απορρίπτουν τις αιτήσεις
πτωχεύσεων λόγω μη επάρκειας περιουσίας

του οφειλέτη
Κηρυχθείσες Πτωχεύσεις
Διαταγές Πληρωμής
Αιτήσεις και αποφάσεις συνδιαλλαγής (αρ.99
επ. Πτωχευτικού Κώδικα)
Προγρ. Πλειστηριασμών Ακινήτων
Προγρ. Πλειστηριασμών Κινητών
ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΑ : Διαταγές Πληρωμής
Αιτήσεις Δικαστικής Ρύθμισης Οφειλών
Αποφάσεις Δικαστικής Ρύθμισης Χρεών
ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Χρηματοδοτικής
Μίσθωσης, Παροχής
Πιστώσεων, Πρακτορείας Καταγγελίες Συμβάσεων Χορηγήσεων &
Επιχειρηματικών Καταγγελίες Συμβάσεων Χορήγησης
Απαιτήσεων, Έκδοσης & Πιστωτικών Καρτών
Διαχείρισης Πιτωιτικών
Καρτών :
Υποθήκες - Προσημειώσεις Υποθηκών
Υποθηκοφυλακεία /
Τροπές Προσημειώσεων σε Υποθήκες
Κτηματολογικά Γραφεία :
Κατασχέσεις - Επιταγές του Ν.Δ. 1923
Υπουργείο Οικονομίας και
Διοικητικές Κυρώσεις κατά παραβατών
Οικονομικών μέσω της
φορολογικών νόμων
Τράπεζας της Ελλάδος :
Για τις πληροφορίες που διαγράφονται καυ αυτές που συμπληρώνονται

με την ένδειξη «ΑΚΥΡΩΘΗΚΕ», ισχύουν οι κατωτέρω αναφερόμενες,
κατά περίπτωση, συνθήκες :
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ

Επιταγές, Συναλλαγματικές 2 χρόνια
Καταγγελίες συμβάσεων
πιστωτικών καρτών, δανείων
2 χρόνια
καταναλωτικής, στεγαστικής
επιχειρηματικής πίστης
3 χρόνια στην περίπτωση
Διαταγές Πληρωμής
εξόφλησης και 10 χρόνια σε κάθε
Κωνσταν

Language

Κίνημα ΥΠΕΡΒΑΣΗ: Ομαδική Αγωγή κατά των Τραπεζών

Uploaded by

Document Information

Description:

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Description:

Copyright:

Κίνημα ΥΠΕΡΒΑΣΗ: Ομαδική Αγωγή κατά των Τραπεζών

Original Title:

Uploaded by

Description:

Copyright:

ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ 2018

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

Αθήνα, Δεκέμβριος 2018

ΕΝΝΟΜΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΕΝΑΓΟΝΤΩΝ :

2. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΕΘΝΙΚΗ

3. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ

4. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ

5. Της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «ΓΕΝΙΚΗ

6. Της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ

1.Α. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

1.Β.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ

1.Β.2 ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ

1.B.3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

1.Β.4 Ο ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

1.Β.5 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ

1.Β.6 ΟΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΧΡΗΜΑ, ΟΥΤΕ

1.Β.7 ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΜΑ

1.Γ.1 ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

1.Γ.2 ΤΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ

1.Γ.3 ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

1.Γ.4 ΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

1.Γ.5 ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΟΡΙΟ ΡΕΥΣΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ

1.Γ.6 ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ (Βασιλεία ΙΙ)

1.Γ.7 Η ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.

Ο ΑΓΩΓΙΜΟΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ ΜΑΣ

2.Α. ΟΙ ΕΠΙΔΙΚΕΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

2.Β. ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ &

3.Α. ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΓΓΥΗΣΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

3.Β. ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ

3.Γ. Η ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΔΩ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ

3.Δ. Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΟΧΗ

3.Ε. ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ

4.Α. Η ΑΠΟΜΕΙΩΣΗ («ΚΟΥΡΕΜΑ») ΤΩΝ ΑΞΙΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ

4.Β. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ «ΚΟΥΡΕΜΑΤΟΣ» ΤΩΝ

5.1 Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΤτΕ)

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κώδικα Φ.Π.Α., Οικονομική Δραστηριότητα,

Ειρήσθω εν παρόδω, η Οικονομική Επιστήμη μελετά, μεταξύ άλλων,

1. Τη Μικροοικονομική Θεωρία, που εξετάζει και αναλύει την

• David Begg, Εισαγωγή στην οικονομική, Τόμοι 2, Κριτική 2006.

2. Τη Μακροοικονομική Θεωρία, που μελετά και εξετάζει τις

• Τη Δημοσιονομική Πολιτική, που ασκείται από την Κυβέρνηση

Η Ζήτηση Χρήματος, προσδιορίζεται από τις επιχειρήσεις και τα

Η Προσφορά Χρήματος στην Ελλάδα καθορίζεται κατ’

Προκειμένου να αποφευχθούν οι έντονες οικονομικές διακυμάνσεις του

Έτσι, η Κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και οι Εμπορικές

Τα μέτρα Σταθεροποιητικής Πολιτικής που δεν έχουν αυτόματο

• David Begg, Εισαγωγή στην οικονομική, Τόμοι 2, Κριτική 2006.

Η οικονομική θεωρία αναφέρει ότι «……...το χρήμα είναι μια τεχνητή

• J.K. Galbraith, Money (1995), σσ. 36-37· Π. Μηλιαράκης, Το Νομισματικό

• Μ. Fleming, Νομισματική θεωρία (στα ελληνικά, 1972), σ. 17. Πάντως,

Χρήμα χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιείται από μια

1. Νόμιμο και αποδεκτό υποκατάστατο αξίας.

Οι Βασικές Λειτουργίες του Χρήματος :

β) Μονάδα Μέτρησης Αξίας

γ) Μορφή Συσσώρευσης Οικονομικού Πλούτου

• Το Βασικό Μακροοικονομικό Μοντέλο: Η Βραχυχρόνια Θεώρηση, σελ.

ΝΟΜΙΣΜΑ, χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε μέσο γίνεται γενικά δεκτό ως

Η εισαγωγή του ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, δηλαδή του κυρίως

Τα πολιτικά γεγονότα της εποχής μας συνέτριψαν το διώνυμο χαρτονόμισμα -

Η Δραχμή, υπήρξε το εθνικό νόμισμα της Ελλάδος από το 1833.

Η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε με την ίδρυσή της το 1927 κατ’