Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
Pojam virtualnog prototipa CAD - konstruisanje CAE - analiza CAM - priprema proizvodnje Vizualizacija

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip

doc.dr. Samir Leme

<slemes@mf.unze.ba>
Virtualni prototip 2/35

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
Tradicionalni pristup razvoju proizvoda: Konceptualni dizajn Fiziki prototip Mjerenje i ispitivanje Modifikacije fizikog prototipa Proizvodnja

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
VP pristup razvoju proizvoda: Konceptualni dizajn Virtualni prototip Simulacije i analiza Modifikacije modela Fiziki prototip Mjerenje i ispitivanje Proizvodnja

Virtualni prototip 3/35

Virtualni prototip 4/35

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
Dizajn zasnovan na simulacijama Iterativne korekcije konstrukcije pomou raunarski potpomognutih alata: CAD/CAE Moderni integrisani CAD paketi obino daju jedinstveno okruenje za kompletan proces, ukljuujui i CAM CAD Computer Aided Design CAE Computer Aided Engineering

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
Smanjuje spore i skupe hardverske cikluse napravi-testiraj-modifikuj Poveava kvalitet iroka primjena: automobilska, avio, namjenska industrija, proizvodnja maina, elektroindustrija,...

Virtualni prototip 5/35

Virtualni prototip 6/35

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
Za razliku od "tradicionalnog" CAD/CAE/CAM pristupa, gdje se tretiraju pojedinane komponente, VP tretira sistem kao cjelinu VP pokriva sve ire podruje analiza: ergonomija, buka, vibracija, trajnost, sigurnost, tolerancije, sklopovi, mehanizmi, manipulacija, ambalaa,...

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip
VP ne moe zamijeniti potrebu za pravljenjem realnog prototipa VP daje najbolje rezultate u kombinaciji sa stvarnim prototipom VP samo ubrzava, smanjuje trokove i poveava pouzdanost i kvalitet novog proizvoda Smanjuje potreban broj stvarnih prototipa uz istu funkcionalnost

Virtualni prototip 7/35

Virtualni prototip 8/35

Ispitivanje proizvoda

Virtualni prototip

Ispitivanje proizvoda

CAD - konstruisanje
2D drafting najstarija uporeba raunara za potporu konstruisanju 3D modeliranje savremeni pristup Timski rad (globalni timovi) Praenje verzija i upravljanje promjenama na modelu PDM Product Data Managament

Simulacije se zasnivaju na imitaciji fizikih metoda ispitivanja

Virtualni prototip 9/35

Virtualni prototip 10/35

Ispitivanje proizvoda

CAD - konstruisanje
Geometrijsko modeliranje: primitivi, Bulove operacije (unija, presjek, razlika), linije, lukovi Geometrijsko modeliranje: spline, nurbs, sweep, loft,... Parametarsko modeliranje

Ispitivanje proizvoda

CAD - konstruisanje
Reverzni inenjering (3D skeniranje fizikih modela) Digitalno skiciranje Alias, SolidWorks, Unigraphics mogu koristiti skice za formiranje pravih 3D modela

Feature-based parametric modelling

Interaktivno slobodno modeliranje (Interactive freeform surfacing)

Virtualni prototip 11/35

Virtualni prototip 12/35

Ispitivanje proizvoda

CAD - konstruisanje
Iz 3D modela se mogu lako kreirati 2D prikazi, presjeci i detalji za tehniku dokumentaciju proizvoda 3D komponente se mogu spajati u sloene virtualne sklopove Osnova prednost: ponovna upotreba ranije uraenih modela Mogunost koritenja razliitih CAD formata, direktno ili preko standardnih formata (STEP, IGES)

Ispitivanje proizvoda

CAD - konstruisanje
Proraun osobina modela (masa, teite, momenti inercije) Mogunost vizualizacije: realno renderisanje, uklanjanje skrivenih linija, djelimina transparentnost, perspektiva,... Koritenje programskog koda za kontrolu modela i uspostavljanje relacija

Virtualni prototip 13/35

Virtualni prototip 14/35

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza
Analiza napona i deformacija Computational fluid dynamics (CFD) Kinematska analiza Analiza i sinteza mehanizama Simulacije procesa proizvodnje (livenje, obrada deformacijom) Optimizacija proizvoda i procesa Analiza tolerancija

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza
Simulacije su zasnovane na numerikim metodama Od CAD modela i graninih uslova se formira matematiki model Numerikim metodama se vri proraun (MKE, MKV, MRE,...) Rezultati prorauna se obrauju i prikazuju na odgovarajui nain Iteracijama se modifikuje model

Virtualni prototip 15/35

Virtualni prototip 16/35

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza
Analiza napona i deformacija se najee vri metodom konanih elemenata diskretizacijom kontinuuma Statika i dinamika analiza Simulacije dodira i sudara Analiza izvijanja

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza

CFD - Computational fluid dynamics Primjena numerikih metoda za simulacije problema mehanike fluida

Virtualni prototip 17/35

Virtualni prototip 18/35

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza

Od 3D CAD modela se moe kreirati digitalni mehanizam, definisanjem veza i stepeni slobode kretanja parova

Proizvodni procesi kao to je livenje plastike ili oblikovanje metala plastinom deformacijom se mogu simulirati s ciljem optimizacije procesa

Virtualni prototip 19/35

Virtualni prototip 20/35

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza
Optimizacija se vri tako to se zadaju parametri modela koje e biti promjenljivi Zatim se vri proraun za razliite vrijednosti parametra Na osnovu zadate funkcije kriterija i graninih uslova, iteracijom se dolazi do optimalnog rjeenja Na osnovu rezultata prorauna, koriguje se poetni model

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza

Optimizacija (lopatica turbine)

Virtualni prototip 21/35

Virtualni prototip 22/35

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza

Ispitivanje proizvoda

CAE - analiza

Optimizacija (prefabrikat za kovanje)

Optimizacija (prefabrikat za kovanje)

Virtualni prototip 23/35

Virtualni prototip 24/35

Ispitivanje proizvoda

CAM - priprema proizvodnje

Ispitivanje proizvoda

CAM - priprema proizvodnje

CAM Computer Aided Manufacturing CAD model se koristi za (polu) automatsko generisanje CNC koda za obradne centre

CAM se koristi i u metalnoj industriji i u industriji drveta

Virtualni prototip 25/35

Virtualni prototip 26/35

Ispitivanje proizvoda

CAM - priprema proizvodnje

Ispitivanje proizvoda

CAM - priprema proizvodnje

CAM tehnologija se koristi i u drugim oblastima: Rapid Prototyping Umjetnost Graviranje

Primjer ISO CNC koda:

| M03, M04, M05 Spindle CW, Spindle CCW, Spindle Stop | M08, M09 Coolant/lubricant On, Coolant/lubricant Off M02 Program Stop M30 Program end, rewind M98 Subprogram call M99 Subprogram end ...

Virtualni prototip 27/35

Virtualni prototip 28/35

Ispitivanje proizvoda

CAM - priprema proizvodnje

Ispitivanje proizvoda

Vizualizacija
Pored modeliranja, simulacija, analiza i optimizacije, za donoenje konanih zakljuaka o izmjenama proizvoda potrebno je virtualni prototip prikazati na pogodan nain 2D ekran 3D model? Mogunost manipulacije 3D modelom Virtual Reality Acrobat3D

Virtualni prototip 29/35

Virtualni prototip 30/35

Ispitivanje proizvoda

Vizualizacija

Ispitivanje proizvoda

Vizualizacija
Rendering proces rasterizacije vektorske slike (pretvaranje u piksele) Simulacija osvjetljenja Simulacije povrinskih tekstura Simulacija kretanja Simulacija sjena

Dostignua raunarske grafike se koriste, kako u raunarskim igrama, tako i za vizualizaciju 3D modela i procesa

Virtualni prototip 31/35

Virtualni prototip 32/35

Ispitivanje proizvoda

Vizualizacija
Za svaki trougao na modelu uspostavlja se odgovarajui region sa fototeksture

Ispitivanje proizvoda

Vizualizacija

Za vrijeme rasterizacije koordinate se interpoliraju u teksturu

Virtualni prototip 33/35 Virtualni prototip 34/35

Ispitivanje proizvoda

Vizualizacija

Virtual Reality Tehnologija prvobitno namijenjena za zabavu, moe se koristiti kod VP

Virtualni prototip 35/35