νέργεια και ανάπτυξη
Βήµατα σχεδιασµού
& ανάπτυξης αιολικών πάρκων:
Η ελληνική πραγµατικότητα
Του Ε. Αρµένη, Διπλωµατούχου Ηλεκτρολόγου Μηχανικού ΕΜΠ, MSc
Ο
ι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, και
κυρίως η αιολική ενέργεια, τα τελευ-
ταία χρόνια βρίσκονται στο επίκεντρο
του ενδιαφέροντος για την αντιµετώπισης της
κλιµατικής αλλαγής που απειλεί ολόκληρο τον
πλανήτη. Και, ενώ παγκοσµίως η παραγωγή
ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά πάρκα θεω-
ρείται ένα από τα βασικά όπλα στη φαρέτρα της
προσπάθειας µείωσης των εκποµπών CO2 από
τη χρήση ορυκτών καυσίµων, σε µια µικρή
χώρα του πλανήτη µας µε το όνοµα Ελλάδα
παρατηρείται το παράδοξο φαινόµενο η αδειο-
δότηση ενός αιολικού πάρκου µέσου µεγέθους
να εξισώνεται ως προς την αντιµετώπιση της
νοµοθεσίας µε έναν πυρηνικό σταθµό!
Θα προσπαθήσουµε, λοιπόν, να περιγράψουµε
τα εν συντοµία βασικά βήµατα σχεδιασµού και
ανάπτυξης ενός αιολικού πάρκου, από τη σύλ-
ληψη της ιδέας µέχρι και τη φάση της ολοκλή-
ρωσης της αδειοδοτικής διαδικασίας και πριν
από την έναρξη των εργασιών κατασκευής.
Πίνακας 1: Βασικό νοµοθετικό πλαίσιο
α/α Νοµοθέτηµα
1 Ν. 3468/2006
2 Υ.Α. Δ6/Φ1/οικ5707/03.04.2007
3 Υ.Α. Δ6/Φ1/οικ.13310/10.07.2007
4 Υ.Α. 104247/ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ/26.05.2006
Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού σχεδιασµού & αειφόρου
5
ανάπτυξης για τις ΑΠΕ
6 Ν.998/1979
7 Εγκύκλιος 97800/3094/04.08.2006 του Υ.Α.Α.Τ.
34 ENERGY point ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009
«Παραγωγή και Διαχείριση Ενέργειας»
Παράλληλα µε τα βήµατα ανάπτυξης, θα πα-
ρουσιαστεί µε συντοµία το βασικό νοµοθετικό
πλαίσιο που διέπει τις συγκεκριµένες δραστη-
ριότητες, καθώς και ορισµένες από τις δυσκο-
λίες και τα ευτράπελα που πιθανότατα θα αντι-
µετωπίσει ένας επενδυτής ή ο µηχανικός του
έργου, βασιζόµενοι σε αληθινά παραδείγµατα.
Βασικό Νοµοθετικό Πλαίσιο & Αδειοδοτική Δι-
αδικασία
Κατά τη διάρκεια των περασµένων ετών, έγι-
ναν αρκετές προσπάθειες για την οργάνωση
ενός νοµοθετικού πλαισίου το οποίο θα κα-
τόρθωνε να απλοποιήσει τις διαδικασίες και
να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Δυστυχώς, όµως, πολλές φορές οι καλύτερες
των προθέσεων είναι δυνατόν να έχουν αντί-
θετα αποτελέσµατα και, αντί να απλοποιούν, να
δηµιουργούν ακόµα πιο περίπλοκες γραφειο-
κρατικές διαδικασίες.
Το βασικό νοµοθετικό πλαίσιο που ισχύει σήµε-
ρα για τις ΑΠΕ φαίνεται στον πίνακα 1.
Περιγραφή
Βασικός Νόµος περί ΑΠΕ
Κανονισµός Αδειών Παραγωγής
Κανονισµός Αδειών Εγκατάστασης
Περιβαλλοντική Αδειοδότηση ΑΠΕ
Θέτει τους βασικούς κανόνες για τις επιτρεπτές περιοχές
εγκατάστασης ΑΠΕ
Περί προστασίας δασών
Διαδικασία έγκρισης επέµβασης
Πίνακας 2: Χρονοδιάγραµµα έκδοσης απαιτούµενων αδειών
Απαιτούµενες Εγκρίσεις
Επιµέρους εγκρίσεις Υπηρεσιών
(Αρχαιολογίες, ΥΠΑ, ΓΕΕΘΑ, ΕΟΤ, ΥΜΕΤ,
Δασαρχεία κ.άα.)
Πράξη Χαρακτηρισµού
Θετική ΠΠΕΑ
Άδεια Παραγωγής
Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων
Όροι Σύνδεσης από ΔΕΣΜΗΕ
Άδεια Εγκατάστασης
ΣΥΝΟΛΟ:
Το ανωτέρω νοµοθετικό πλαίσιο περιγράφει
τα βασικά βήµατα για το σχεδιασµό, ανάπτυξη
και αδειοδότηση ενός αιολικού πάρκου. Φυσι-
κά, το ανωτέρω πλαίσιο συµπληρώνεται από
ένα πλήθος άλλων αποφάσεων, εγκυκλίων
που ρυθµίζουν ειδικότερα θέµατα, δυστυχώς,
µερικές φορές, µε αλληλοσυγκρουόµενες δι-
ατάξεις, που έχουν σαν τελικό αποτέλεσµα να
αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη των αιο-
λικών πάρκων στην Ελλάδα.
Για να µπορέσει κανείς να κατανοήσει καλύ-
τερα τα απαραίτητα βήµατα σχεδιασµού και
Θεωρητική διάρκεια Ελληνική πραγµατικότητα
15 - 30 µέρες
2 µήνες – 3 χρόνια
- 6 µήνες – 3 χρόνια
60 µέρες 6 µήνες έως 2 χρόνια
8 - 9 µήνες 1,5-4 χρόνια
2 - 3 µήνες
6 µήνες – 5 χρόνια
- 3 µήνες – 5 χρόνια
15 - 30 µέρες 1 µήνας – 2 χρόνια
2 έτη 5 χρόνια – 1 αιωνιότητα
ενεργειών για ένα αιολικό πάρκο, στο πίνακα
2 παρατίθενται τα βασικά στάδια της αδειο-
δοτικής διαδικασίας και των απαιτούµενων
γνωµοδοτήσεων, καθώς και η εκτίµηση των
απαιτούµενων χρόνων για την ολοκλήρωση
αυτών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί το γε-
γονός πως, ενώ θεωρητικά υπάρχουν θεσµο-
θετηµένες προθεσµίες της Διοίκησης για την
έκδοση των ανάλογων διοικητικών πράξεων,
η πραγµατικότητα είναι χαοτική, καθώς υπάρ-
χουν περιπτώσεις στις οποίες µπορεί να περά-
σουν πολλά χρόνια!
ENERGY point ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009 35
 νέργεια και ανάπτυξη
Αξίζει να σηµειωθεί πως στους αναφερόµε-
νους στον πίνακα 2 χρόνους δεν περιλαµβά-
νονται οι καθυστερήσεις οι οποίες, σε αρκετές
περιπτώσεις, παρουσιάζονται λόγω δικαστικών
διαµαχών (προσφυγές στο ΣτΕ, ασφαλιστικά
µέτρα κ.τ.λ.) και οι οποίες διαλύουν τελείως τα
χρονοδιαγράµµατα.
Σχεδιάζοντας ένα αιολικό πάρκο
Κατόπιν του ζοφερού τοπίου που προαναφέρ-
θηκε και παρά τις µύριες δυσκολίες που είναι
δυνατόν να προκύψουν, ας υποθέσουµε πως
ένας επενδυτής θέλει να µπει στη διαδικασία
να υλοποιήσει ένα αιολικό πάρκο. Αφού εφο-
διαστεί µε υποµονή και κουράγιο, ξεκινάει τη
διαδικασία ακολουθώντας χονδρικά µερικά
βασικά βήµατα:
Το 1ο βήµα είναι η επιλογή του χώρου στον
οποίο θα εγκατασταθεί το αιολικό πάρκο. Για
την επιλογή του χώρου εγκατάστασης υπάρ-
χουν δύο βασικές οµάδες κριτηρίων: Τα τεχνι-
κοοικονοµικά κριτήρια και τα περιβαλλοντικά
- χωροταξικά.
Τα τεχνοοικονοµικά κριτήρια αφορούν, κατά
κύριο λόγο, στην οικονοµική βιωσιµότητα του
έργου και, ειδικότερα, εάν το τοπικό αιολικό
δυναµικό είναι επαρκές και ικανοποιητικό,
ώστε να έχει νόηµα η εγκατάσταση ενός αιολι-
κού πάρκου. Για το σκοπό αυτόν, ο επενδυτής
θα πρέπει – πιθανά µε την ανάθεση σε µια εξει-
36 ENERGY point ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009
δικευµένη εταιρεία µετρήσεων – να πραγµα-
τοποιήσει πιστοποιηµένες µετρήσεις διάρκειας
κατ’ ελάχιστον 1 έτους . Το πλήθος και το είδος
των ιστών (ύψος κ.τ.λ.) δεν είναι αυστηρά κα-
θορισµένο και εξαρτάται από το µέγεθος του
αιολικού πάρκου και τη µορφολογία της περι-
οχής.
Στην ίδια οµάδα κριτηρίων (και µάλιστα χρονικά
νωρίτερα από το αιολικό δυναµικό) εντάσσεται
και το κριτήριο της διαθεσιµότητας ηλεκτρικού
χώρου, καθώς υπάρχουν περιοχές που είτε
δεν επιτρέπεται καν, είτε δεν έχει νόηµα να
υποβληθεί αίτηση, λόγω κορεσµού του τοπι-
κού δικτύου (και αυτό πέρα των γενικότερων
θεµάτων που τίθενται από τη µελλοντική µεγά-
λη διείσδυση – αν ποτέ επιτευχθεί).
Εξίσου σηµαντικά είναι τα περιβαλλοντικά -
χωροταξικά κριτήρια, η σωστή εξέταση των
οποίων είναι ιδιαίτερα κρίσιµη σε αυτό το αρχι-
κό στάδιο, καθώς, σε περίπτωση ασυµβατότη-
τας του σχεδιαζόµενου αιολικού πάρκου µε τις
ιδιαιτερότητες της περιοχής, θα είναι αδύνατη η
υλοποίησή του. Ο πρώτος βασικός έλεγχος που
πρέπει να γίνει είναι η συµβατότητα του χώρου
εγκατάστασης µε τα κριτήρια που θέτει πλέον
το HYPERLINK “http://www.minenv.gr/4/42/
00/KYA.APE.January.2008.pdf”Ειδικό Πλαίσιο
Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανά-
πτυξης για τις ΑΠΕ.
Αυτός, όµως, ο έλεγχος δεν αρκεί. Η επιλογή
Διεθνής Κλαδική Έκθεση για
τεχνολογία κτιρίων, ενέργειας,
κλιματισμού και εναλλακτικών
μορφών ενέργειας
θέσεων εγκατάστασης αιολικών πάρκων πρέπει να συνάδει
µε το φιλοπεριβαλλοντικό τους χαρακτήρα και να γίνεται µε Frankfurt am Main, 10. – 14. 3. 2009
γνώµονα την κατά το δυνατόν ελαχιστοποίηση των ούτως ή
άλλως ελάχιστων περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Για παρά-
δειγµα, µολονότι το νοµοθετικό πλαίσιο επιτρέπει θεωρητικά
την εγκατάσταση αιολικών πάρκων εντός δασών, δεν έχει
Αποδοτικά συστήματα
καµία λογική και σκοπιµότητα από έναν επενδυτή να επιλέ- κι εναλλακτικές μορφές
ξει ως χώρο εγκατάστασης µια βουνοκορφή µε πυκνό δά- ενέργειες
σος (για αυτό κάτι τέτοιο δεν έχει συµβεί µέχρι σήµερα), από
την στιγµή που η Ελλάδα είναι γεµάτη από βουνά µε αραιή, Aircontec – Κλιματισμός,
χαµηλή ή και καθόλου βλάστηση. Με την ίδια λογική, κανέ-
νας σοβαρός επενδυτής δεν είναι τόσο τρελός (ή άσχετος),
Ψύξη, Εξαερισμός
ώστε να θελήσει να πάει να στήσει µια ανεµογεννήτρια στο Η ISH είναι η διεθνής πρωτοπόρος έκθεση
λόφο της Ακρόπολης! για τεχνολογία κτιρίων, ενέργειας και
Παράλληλα, είναι χρήσιµο ο επενδυτής να κάνει έναν προ- κλιματισμού. Η βιομηχανία παρουσιάζει
καταρκτικό σχεδιασµό του έργου και να απευθύνει ερωτή- στα πλαίσια της ISH πράσινα συστήματα
µατα στις διάφορες επιµέρους γνωµοδοτούσες υπηρεσίες και τεχνολογίες για την προστασία του
(π.χ. Αρχαιολογικές, ΥΠΑ, ΓΕΕΘΑ κ.τ.λ.), για να εξασφαλίσει περιβάλλοντος: αποδοτικά συστήματα,
πως στη συγκεκριµένη περιοχή δεν υφίστανται αποτρεπτι- που κάνουν χρήση μοντέρνας τεχνολογίας
κοί παράγοντες για την εγκατάσταση ενός αιολικού πάρκου. θέρμανσης και κλιματισμού σε συνδυασμό
Ένα από τα προβλήµατα που µπορεί να συναντήσει εδώ είναι με εναλλακτικές μορφές ενέργειας.
πως σε ορισµένες περιπτώσεις οι γνωµοδοτήσεις ορισµέ-
νων υπηρεσιών περιέχουν έντονα υποκειµενική κρίση, µε Μην χάσετε την ISH 2009 – η κορυφαία
αποτέλεσµα να έχουν καταγραφεί µέχρι σήµερα διάφορες διοργάνωση του κλάδου εδώ και 50 χρόνια.
αντιφατικές καταστάσεις, όπως π.χ. µια αρχαιολογική υπη-
www.ish.messefrankfurt.com
ρεσία σε µια περιοχή να ζητά να τοποθετούνται ανεµογεννή-
info@messefrankfurt.gr
τριες σε αποστάσεις άνω των 500 µ. από αρχαιολογικό χώρο,
Τηλ. 210 60 90 525, Фαξ 210 60 90 527
ενώ µια άλλη αρχαιολογική υπηρεσία σε µια άλλη περιοχή
να θεωρεί µέγιστο πρόβληµα τη θέαση ενός αιολικού πάρ-
κου σε απόσταση 10 χιλιοµέτρων!
Εφόσον το 1ο βήµα ολοκληρωθεί επιτυχώς και οι ανεµο-
λογικές µετρήσεις αποδείξουν πως υπάρχει αξιοποιήσιµο
αιολικό δυναµικό, ο επενδυτής µπορεί να περάσει στο 2ο
βήµα, που περιλαµβάνει το πλήρη και κατά το δυνατόν άρτιο
τεχνικό σχεδιασµό του έργου.
Από τα ανεµολογικά δεδοµένα και την τοπογραφία της περι-
οχής ο επενδυτής θα πρέπει, καταρχάς, να επιλέξει τον προ-
καταρκτικό τύπο ανεµογεννήτριας που θα χρησιµοποιήσει
για το σχεδιασµό. Εν συνεχεία, µε τη βοήθεια των ειδικών
λογισµικών πακέτων του υπάρχουν θα προχωρήσει στη χω-
ροθέτηση των ανεµογεννητριών του αιολικού πάρκου, δη-
λαδή στην επιλογή των ακριβών θέσεων τοποθέτησης κάθε
ανεµογεννήτριας. Παράλληλα, θα εκπονήσει και ενεργειακή
µελέτη, µε την οποία θα κάνει πρόβλεψη της αναµενόµενης
ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το αιολικό
πάρκο.
Στο στάδιο αυτό, ιδιαίτερα σηµαντικός είναι και ο σχεδιασµός
των συνοδών έργων του αιολικού πάρκου. Τα συνοδά έργα
ενός αιολικού πάρκου είναι, κατά βάση, η οδοποιία πρόσβα-
σης στις θέσεις εγκατάστασης των ανεµογεννητριών (δυστυ-
χώς, οι ανεµογεννήτριες δεν µπορούν να βγάλουν ποδαρά-
κια και να σκαρφαλώσουν µόνες τους σε ένα βουνό) και τα
έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης (επίσης δυστυχώς, το ηλεκτρι-
κό ρεύµα, για να µεταφερθεί στους καταναλωτές, χρειάζεται
καλώδια και δεν µπορεί να πετάξει απλά στον αέρα!).
 νέργεια και ανάπτυξη
Πιο αναλυτικά, αναφορικά µε την οδοποιία
υπάρχουν δύο βασικά κοµµάτια: πρώτον, η
εξέταση της ποιότητας και των τεχνικών χα-
ρακτηριστικών των υφιστάµενων δρόµων
πρόσβασης, ώστε να είναι εφικτή η διέλευση
των µεγάλων οχηµάτων µεταφοράς των ανε-
µογεννητριών και, δεύτερον, ο σχεδιασµός των
απαιτούµενων νέων δρόµων µε την εκπόνη-
ση προκαταρκτικής στη φάση αυτή µελέτης
οδοποιίας. Ενδεικτικά, αναφέρεται πως για τη
µεταφορά των ανεµογεννητριών απαιτούνται
δρόµοι µε προδιαγραφές δασικών οδών Γ κα-
τηγορίας (πλάτος καταστρώµατος δρόµου 5 µ.,
7 - 8 µέτρα στους ελιγµούς και ελάχιστες ακτί-
νες καµπυλότητας µεταξύ 25 και 30 µέτρων).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο σχεδιασµός της
ηλεκτρικής διασύνδεσης του αιολικού πάρ-
κου, ο οποίος εξαρτάται από το µέγεθος του
και ο οποίος περιλαµβάνει -ανάλογα µε την
περίπτωση- είτε κατασκευή νέου δικτύου µέ-
σης τάσης, είτε κατασκευή νέου Υποσταθµού
Ανύψωσης τάσης 20/150 kV, είτε νέα γραµµή
υψηλής τάσης, είτε συνδυασµό των ανωτέρω.
Ο ακριβής τρόπος διασύνδεσης διατυπώνεται
από το ΔΕΣΜΗΕ σε ύστερο στάδιο, όµως κρί-
νεται σκόπιµο ο επενδυτής να τον έχει µελετή-
σει από αυτήν τη χρονική στιγµή, δεδοµένου ότι
θα πρέπει να τον αδειοδοτήσει περιβαλλοντικά
(ΠΠΕΑ).
Έχοντας ολοκληρώσει τον τεχνικό σχεδιασµό
του έργου, ο επενδυτής προχωράει στο 3ο
βήµα, το οποίο περιλαµβάνει την κατάθεση
στην Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και
στο Υπουργείο Ανάπτυξης αίτησης για Άδεια
Παραγωγής. Η συγκεκριµένη αίτηση περιλαµ-
βάνει – µεταξύ των άλλων – τα αποτελέσµατα
των ανεµολογικών µετρήσεων, την ενεργει-
ακή µελέτη, την τεχνικοοικονοµική µελέτη,
καθώς και την Προµελέτη Περιβαλλοντικών
Επιπτώσεων (ΠΠΕ) του έργου. Η ΡΑΕ αξιο-
λογεί την αίτηση και, εφόσον πληρούνται τα
ενεργειακά και οικονοµικά κριτήρια που θέ-
τει ο Κανονισµός Αδειών, προωθεί το φάκελο
στην αρµόδια περιβαλλοντική αρχή για τη διε-
νέργεια της ΠΠΕΑ. Στη φάση αυτή ερωτώνται
επισήµως όλες οι συναρµόδιες υπηρεσίες και
τελικώς, εάν όλα πάνε καλά, µετά τη χορήγη-
ση της ΠΠΕΑ, σε ένα χρονικό διάστηµα µεταξύ
1 - 4 χρόνων ο επενδυτής θα λάβει την Άδεια
Παραγωγής.
Μετά τη λήψη της Άδειας Παραγωγής, ο επεν-
δυτής προχωράει στο 4ο βήµα, που περιλαµ-
βάνει σειριακά την αίτηση στο ΔΕΣΜΗΕ για τη
διατύπωση όρων σύνδεσης µε το Ηλεκτρικό
Σύστηµα και ακολούθως την εκπόνηση της
38 ENERGY point ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009
αναλυτικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επι-
πτώσεων του έργου και κατάθεσή της προς
έγκριση στους αρµόδιους φορείς και υπηρε-
σίες, στο πλαίσιο της αίτησης για άδεια εγκα-
τάστασης. Στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επι-
πτώσεων, ο επενδυτής οφείλει να εξετάσει
όλες τις ειδικές παρατηρήσεις που έχουν γίνει
µέχρι εκείνη τη στιγµή από τις αρµόδιες υπη-
ρεσίες και πιθανά να εκπονήσει πρόσθετες και
εξειδικευµένες µελέτες ανάλογα µε την περί-
πτωση. Ενδεικτικά, µελέτες που έχουν ζητηθεί
κατά καιρούς είναι ορνιθολογικές µελέτες (για
περιοχές που πιθανά να έχουν ιδιαίτερη ση-
µασία για την ορνιθοπανίδα), µελέτες χλωρίδας
και σπάνιων φυτών. Οπωσδήποτε απαιτούνται
µελέτη θορύβου, µελέτη φωτορεαλισµού του
αιολικού πάρκου, µελέτη όδευσης των ηλεκτρι-
κών γραµµών, αναλυτικές µελέτες οδοποιίας
και µελέτες αποκατάστασης του φυσικού περι-
βάλλοντος από τις επεµβάσεις που πρόκειται να
λάβουν χώρα κατά την κατασκευή του έργου.
Πέρα των προαναφερόµενων και εν γένει λο-
γικών µελετών, κατά καιρούς η εµπειρία έχει
καταγράψει και ορισµένες πραγµατικά κωµικο-
τραγικές απαιτήσεις –που ευτυχώς δεν έχουν
τεθεί από τις αρµόδιες αρχές της Διοίκησης-
όπως «µελέτες» επίδρασης στο πέταγµα των
µελισσών, στην αναπαραγωγική ικανότητα των
προβάτων και στα δυνητικά ψυχολογικά προ-
βλήµατα που µπορεί να προκαλέσει η θέαση
των ανεµογεννητριών από απόσταση 5 χιλιοµέ-
τρων ή οι υπόηχοι (!!) που δήθεν προκαλούν...
Στην σπάνια περίπτωση όπου όλα πάνε καλά,
ο επενδυτής θα λάβει Άδεια Εγκατάστασης και
θα προχωρήσει στο 5ο και τελευταίο βήµα, που
περιλαµβάνει την υπογραφή των συµβάσεων
Σύνδεσης και Αγοραπωλησίας Ηλεκτρικής
Ενέργειας µε το ΔΕΣΜΗΕ, την προετοιµασία
και υποβολή αίτησης για επιδότηση από τον
Αναπτυξιακό Νόµο, την υποβολή αίτησης δα-
νειοδότησης από τις τράπεζες και, τελικά, την
κατασκευή του έργου.
Φυσικά, πάντα θα ελλοχεύει ο κίνδυνος να κα-
τατεθεί κάποια προσφυγή στο ΣτΕ, ενώ θα έχει
παραγγείλει τον εξοπλισµό, και να µην µπορεί
να προχωρήσει σε κατασκευή, γιατί θα πρέπει
να περιµένει άλλα 3 - 4 χρόνια µέχρι της έκδο-
σης της τελικής απόφασης...
Αν, όµως, τελικά τα καταφέρει και κατασκευ-
άσει το αιολικό του πάρκο... θα έχει καταφέρει
να βάλει ένα λιθαράκι για την απεξάρτηση από
τα ορυκτά καύσιµα και ένα καλύτερο µέλλον
για τις µελλοντικές γενιές... και θα µπορεί, επί-
σης, να καυχιέται πως τελικά έχει νευρά από
ατσάλι και Ιώβεια Υποµονή!
ENERGY point ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009 39