PROGRAM TZK

&

NDEKLER
PROGRAM
Emek, Eitlik, zgrlk, Bar Ve Adalet in... Halklarmz Sistem Partilerine Mahkum Deildir Partinin Hedefleri Emperyalizme, Savalara Ve Smrye Kar Mcadele Demokrasinin Kazanlmas in Mcadele Krt Sorununda Bar, Eitlik Ve Demokratik zm in Mcadele Emein Haklarnn Kazanlmas in Mcadele Halklara Ve nanlara Eitlik Ve zgrlk in Mcadele Kadnlara Eitlik Ve zgrlk Mcadelesi Lgbti Bireyler Ekoloji Ve Yaam Mcadelesi Genlik Gelecektir... 02 04 05 06 07 09 10 13 14 15 16 17 19 20 22 23 23 24

TZK
Partinin Ad Ve Tanm Ama rgtlenme lkeleri Ve leyi yelik Fahri yelik yelik dentisi

24 25 25 26 26 26 27 27 27 29 30 32 32 33 33 33 34 35 35 35 36 36 37

ye Olmak yelerin Haklar yelikten kma rgtn Yaps Danma Kurullar Merkez Organlar l, le Ve Belde rgtleri, Yurtd Temsilcilikleri Kadn Meclisi Ve Genlik Meclisi Parti Gruplar Genel Kongre Genel Bakan Parti Meclisi Merkez Yrtme Kurulu Merkez Disiplin Kurulu Merkez Danma Kurulu l rgt l Kongresi l Ynetim Kurulu l Disiplin Kurulu le rgt le Kongresi le Ynetim Kurulu Belde rgt Bro, Komisyon Ve alma Gruplar

Parti Temsilcilii Parti Gruplar Grup Bakan Tbmm Parti Grubu Ynetim Kurulu Grup yelerinin Grev Ve Sorumluluklar Grup Kurulamayan Durumlar Tbmm Parti Grubu Disiplin Kurulu l Genel Meclisi Ve Belediye Meclisleri Parti Gruplar Genlik Meclisi Kadn Meclisi Yurtd Parti Temsilcilii Konferanslar Genel Hkmler Genel Disiplin Kurallar Disiplin Su Ve Yaptrmlar

37 38 38 39 39 39 40 40 41 41 41 41 42 44 44

04 PROGRAM
EMEK, ETLK, ZGRLK, BARI VE ADALET N...
nsanlk tarihi bir mcadeleler tarihidir. Farkl ve tarihsel evrelerde ve dzeylerde cereyan eden mcadelelerin en nemli evrensel ortaklklar eitlik, zgrlk ve adalet aray olmutur. Byk altst olularn kaynanda bu idealler olduu gibi, snfl toplumlarn tmne damgasn vuran mcadelelerin esasnda da bunlar bulunur. Bugn de bu mcadeleler sryor. Bugnn dnyasnda, toplumlarn rk, milliyeti, militer, cinsiyeti, muhafazakar ve piyasac glere teslim olmasna kar durmak, bu glere kar geni bir toplumsal destee dayanarak mcadele etmek byk nem tayor. nsann insana kulluk etmedii, basknn ve smrnn olmad, savalarn yaanmad, ezen ve ezilen ilikisinin son bulduu; tm insanln dil, din, renk, rk, cinsiyet fark olmakszn, yaamn her alannda eit, zgr, insanca ve adil yaad bir dnya bugn de bir zlem olarak varln srdryor. nsanlk tarihinde salanan geliim ve elde edilen kazanmlar da bu zlemin bo bir hayal olmadn gsteriyor. Bugn dnyada hkim olan kapitalist emperyalist sistem, toplumsal yaamda byk tahribatlar yaratp insan yalnzlatryor; bireyi kendi emeine, kimliine, topluma ve doaya yabanclatryor. te egemenlerin toplumsal birliktelik anlamna gelen her trl rgtll etkisizletirme ve datma abasna kar, ortak mcadele ve dayanma ruhunu yeniden kurmak iktidarlara ve sisteme kar direniin en nemli admdr. Egemenlere kar verilen mcadeleleri

birletirmenin, ezilen ve smrlenlerin birbirlerine kar kullanlmasnn nne geeceini biliyoruz. Sorunlarmzn birbiriyle ilikili olduunun bilincindeyiz. Birimizin hakszlk yaad bir yerde, hibirimizin zgr ve eit olamayacann farkndayz. te Partimize ilham veren, insanln bu evrensel ve yerel mcadeleleri ve edinilen deneyimlerdir. Emein ve ezilenlerin kurtuluu iin; zgrlk, bar ve adalet iin mcadele eden glerin birliinden oluan Partimiz, insanln snfsz, snrsz ve smrsz bir dnyaya ulaacana inanr. zerinde yaadmz ve tm smr aygtyla birlikte, inkarn, basknn, asimilasyonun egemen olduu topraklarda ise emek mcadelesinin nndeki tm engellerin kaldrld, halklarn ve inanlarn zgr olduu, kadn erkek eitliinin yaand demokratik bir halk iktidarn hedefler. Etnik kimlii, kltr, dili ve diniyle tek tip Trk milleti dayatmalarna kar oul, farkllklarn eit ve gnll beraberliine dayal bir toplumsal yaam; zgrlk ve demokratik bir Trkiye hedefini savunur. Partimiz, yoksulluun ve sefaletin olmad, adaletin, eitliin ve zgrln yaam bulduu, btn sorunlarn serbeste tartld, kimsenin inansal ve etnik kimliini gizlemedii, kimseye bu tr kimliklerin zorla dayatlmad, tarihiyle ve btn komularyla bark, zgr ve demokratik bir lke hedefinin gncelliini tespit ederek; emek, etnik ve dini kimlikler, kadn, cinsel ynelim ve cinsiyet kimlii, evre ve doal kaynaklar konusunda her tr ayrmclk ve smrye kar olan her birey ve rgtn, halkn kendi demokratik ynetimini kurmasn salamak zere biraraya gelmesini hedefler. Partimiz, her ulustan, her dilden, kltrden ve inantan Trkiye ii snfnn, emekilerin, retici kyllerin, kk esnafn, emeklilerin, kadnlarn, genlerin, aydnlarn, sanatlarn, LGBT bireylerin, engellilerin, ezilen ve smrlen tm halk glerinin arzulad amaca

05

06

varmak zere glerini birletirdikleri ve demokratik halk iktidarna/ ynetimine yryenlerin partisidir.

HALKLARIMIZ SISTEM PARTILERINE MAHKUM DEILDIR

i ve emekilerin yaadklar smr koullarn, halklarmza yneltilmi tm bask ve hakszlklar ortadan kaldrmak, bar iinde ve insanca yaayabileceimiz bir Trkiyeyi kurmak zere bir araya geldiimiz gnden bu yana srdrdmz mcadeleyi, tm siyasal srelere de mdahale edebilecek siyasi partiyle zenginletiriyoruz, glendiriyoruz. Trkiyenin bask ve smrye dayal sistemi, egemenlerin iki ana siyasal akm tarafndan srekli olarak yeniden retiliyor, buna kar mcadele eden tm toplumsal direni odaklar ise bask altnda tutuluyor. Bu durumu deitirmek iin sregelen mcadeleleri ve birikimi birletirecek yeni bir adm, Partimiz ile atyoruz.Her dilden, her inantan ve kltrden Trkiye halklar, mevcut sistemin mrn uzatmak iin birbiriyle yarmakta olan iki akmn politikalarna kar gl bir alternatif oluturuyor. Halkmz, egemenlerin dayatt neoliberal ve anti-demokratik dzen iinde, Trk-slam sentezci veya ulusalc anlaylar tercih etmek zorunda deildir. Patriyarkal sistemin ahlak ad altnda pekitirilmesi kabul edilemez. Kimsenin yaam hakk elinden alnamaz; cinsiyeti, cinsel ynelimi, kimlii, dini veya dili yznden kimse dlanamaz, ezilemez. Kimse kendi emeine yabanclamay kanksamak, geim ve yaam kaynaklarnn ipotek altna alnmasna kar sessiz kalmak zorunda deildir. Emein ve ezilenlerin kurtuluu iin, eitlik, zgrlk, bar ve kardelik iin mcadele edenlerin, byle bir gelecek zlemi iinde olan-

larn; halklarn, ezilenlerin, yok saylanlarn; doadan, emekten, zgrlkten, eitlikten, bartan, adaletten ve demokrasiden yana olanlarn yeni bir toplum ve insanca bir yaam iin ortak mcadeleyi rgtlemelerinin aralarndan biri olarak Partimiz bu ihtiyaca yant olmak, halkn alternatifini oluturmak zere mcadele edecektir. Her trden bask, smr ve ayrmcla kar olan birey ve rgtlerin, halkn kendi demokratik ynetimini kurmasn salamak zere birlikte mcadele etmesinin zemini olan Partimiz, gnmzde birleik ve gl bir mcadelenin hem gerekli hem de mmkn olduunu dnen, bu mcadelenin zemini ve kuvveti olan Halklarn Demokratik Kongresinden g alr. zlenecek politik hattnn nasl olacan, Kongrenin Genel ve Yerel Meclislerinin ve tm Kongre bileenlerinin verecekleri kararlarn belirleyeceini ilan eder.

07

PARTNN HEDEFLER
Partimiz, tm demokratik muhalefet glerinin mcadele alanlarn, ortak mcadele alan olarak grr ve buradan g alr. Ezilenlerin ve smrlenlerin; iilerin, emekilerin, yoksullarn, farkl ulus, dil, kltr ve inanlardan tm halklarn, gmenlerin, mltecilerin, kadnlarn, kyllerin, genlerin, emeklilerin, engellilerin, LGBT bireylerin, kk esnafn, dlanan ve yok saylan btn halklarn ve inan topluluklarnn, yaam alanlar tahrip edilenlerin bulutuu ortak mcadele partisidir. Tm halklarmzn yaad topraklarn tarihsel ve toplumsal dokusunun inkrna dayal, teki ve asimilasyoncu ulusal egemenlik anlayna kar, Trkiyede yaayan tm halklarn kltrlerinin ve kimliklerinin tannmasn demokrasinin vazgeilmez unsuru olarak gren Partimiz, halklarn, bata anadilinde eitim hakk olmak zere eitim ve kltr politikalarnn hazrlanmasna ve uygulanmasna katlm-

08

nn hayata geirilmesi amacndadr.Partimiz, mevcut merkeziyeti, otoriter, anti-demokratik siyasal sisteme/dzene itiraz olanlarn gcn aa karmay ve bu gc rgtleyerek, demokratik ve zgrlk bir siyasal dzen yaratmay amalar. Brokratik merkeziyeti ve hantal yapy kkl biimde deitirmeyi, halkn yerelde karar alma ve uygulama srelerine en geni katlmn salamay amalar ve tm farkllklarn kendini zgrce ifade edebilecei siyasi ve idari modellerin gereklemesini hedefler.

EMPERYALIZME, SAVALARA VE SMRYE KARI MCADELE

Emperyalizmin lkemiz halklar bata olmak zere, blgemiz halklar ve dnya halklar zerindeki egemenlik ve bask politikalarna, onlarn asker slerine, ekonomik, siyasi anlamalarna ve kurumlarna kar mcadele eden Partimiz, smrgecilie, savaa, igallere ve askeri mdahalelere ve darbelere kar kar, igallere son verilmesi iin mcadele eder, ezilen halklarn demokrasi ve zgrlk direnilerinden yana tutum alr. Partimiz, ii snfnn, emekilerin, ezilen ve smrlen halklarn mcadelesini temel alp, ezilen ulus ve sosyal kurtulu hareketlerini desteklerken, uluslarn kendi kaderlerini tayin hakkn savunur. Uluslararas sermaye kurumlarnn dayatt neoliberal smr, soygun ve talan politikalarna kar mcadele etmekte olan Partimiz, bu kapsaml mcadeleleri destekleyerek, dayanma iinde olur. Partimiz, tm dnya halklarnn kurtulu ve zgrleme mcadelelerini kendi mcadelesi sayar, kapitalist merkezlerdeki toplumsal mcadele rgtleri ve hareketleri ile yakndan ve dorudan ilikiler srdrr, kapitalizme kar gelien mcadeleler ile dayanma iinde olur, uluslararas dayanmann gncel rneklerini gelitirir.

Kbrsn kaderi zerinde sz sahibi olabileceklerin sadece Kbrsllar olduu saptamasyla, Kbrs halklarnn kendi kaderlerini tayin etmelerine engel olabilecek her trl d mdahaleye ve igale son verilmesi, tm yabanc glerin Adadaki askeri kuvvetlerini artsz geriye ekmesi iin mcadele eder. Bata Ortadou, Balkanlar ve Kafkasya halklarnn eitlik, zgrlk ve adalet mcadeleleri olmak zere, dnyann her yanndaki direnileri destekler, dayanmay gelitirir. Filistin halknn bamsz devlet hakkn savunan Partimiz, Suriye ve ran ynetimlerinin bask altnda tuttuu Krt halknn siyasal stat, anadilinde eitim, kimlik haklar ve eitlik, zgrlk taleplerini destekler. Blge lkelerine ynelik emperyalist mdahalelere kar duran Partimiz, blge halklarnn kurtulu ve zgrleme mcadelelerini destekler, dayanma iinde olur.

09

DEMOKRASININ KAZANILMASI IIN MCADELE

Partimiz, ezilen ve smrlen halklarn, ii ve emekilerin, kadnlarn ve genlerin, inan gruplarnn bugne kadar verdikleri ekonomik, sosyal, kltrel ve siyasal tm mcadeleleri kendi mcadelesi ve deneyimleri olarak grr. Trkiyede verilen bu mcadelelerin rn olarak toplumda gl bir demokratikleme istei, ii ve emeki iradesinin g bulmas, zgrlkler lehine bir beklenti ortaya kmtr. Partimiz, bu mcadeleleri politik bir eksende birletirir, ykseltir ve demokratik halk iktidarn hedefler. Demokratik halk iktidar, halk meclisleri temelinde rgtlenir, halkn sz ve karar srelerine dorudan katlmn salar. Partimiz, asker-sivil brokratik vesayete; otoriter, kat merkeziyeti siyasi/idari yaplanmaya, atanmlarn gcne ve hukuk ad altnda dayatlan anti-demokratik yasalara, uygulayc kurumlara, yerel

10

idarelerin ve hizmetlerin piyasaya terk edilmesine kar mcadele yrtr. Partimiz, merkezi idarenin yerel ynetimler zerindeki vesayetini, demokrasinin kazanlmasnn nnde nemli bir engel olarak grr. Halkn kendi kendini ynetebilecei mekanizmalarn gelitirilmesini savunur, bunun iin mcadele eder ve yaama geirir. Demokrasiyi temsili meclisle snrl grmeyen Partimiz, halkn tartma, rgtlenme ve karar mekanizmalarna dorudan katlmnn nndeki tm engellerin kaldrlmasn, her dzeyde halk denetiminin gelitirilmesini, halkn sz ve karar hakkn savunur ve gerekletirir. le-l ve Blge Halk Meclisleri gibi rgtlenmelerle, halk siyasetin znesi haline getirmek iin mcadele eden Halklarn Demokratik Kongresinin ilkelerini ve mcadelelerini kabul eder. Partimiz, halklarn ihtiya duyduu zerklik modellerinin ve kendi kendilerini ynetmelerine olanak salayacak demokratik ynetim biimlerinin gelitirilmesi ve yaam bulmas iin mcadele eder. Partimiz, bask ve iddeti bir ynetim tarz olarak benimseyen devletin bu alandaki yetkilerini snrlayarak, dnce, basn, ifade, rgtlenme ve eylem hakk bata olmak zere, temel hak ve zgrlklerin nndeki engellerin ve baskc yasalarn kaldrlmas ve demokratik haklarn salanmas iin mcadele eder. Partimiz, her trl darbelerin karsndadr. 12 Eyll darbe Anayasasnn ortadan kaldrlmasn, tm darbe kurumlarnn datlmasn, fiili uygulamalarna son verilmesini, darbecilerin yarglanarak cezalandrlmasn hedefler. TMK, TCK ve zel yetkilerle donatlm mahkemeler kskacndaki adaletsiz, otoriter ceza sistemine son verilmesini; polise hibir ayrcaln tannmamasn, her trden ikence ve kt muamelenin sona erdirilmesini, cezaevlerindeki tec-

rit uygulamalarnn kaldrlmasn; yargnn bamszln ve demokratikletirilmesini savunur ve bunun gereklemesi iin mcadele eder. Partimiz, cinsiyeti olmayan, ulusu ve yurttal etnik kimliklerden arndran, teki olmayan; emein hakkn koruyan, kamunun karn gzeten, toplumsal ihtiyalar temel alan, tm kimlik, dil, kltr ve inanlarn varln kabul ederek gvence altna alan; ekolojik, oulcu, eitliki, zgrlk, sosyal ve demokratik bir anayasann yaplmasn, demokrasinin kazanlmas iin nemli bir mcadele alan olarak kabul eder ve mcadelesini bu dorultuda gelitireceini ilan eder. Uzun soluklu bir halk mcadelesi ile taleplerini grnr klarak, anayasay halkla birlikte ina etmeyi hedefler. Demokratik ve halk bir anayasay, demokratik halk iktidarnn/ynetiminin bir belgesi ve ifadesi olarak deerlendirir. Siyasi Partiler ve Seim Yasalarnn, halk iradesinin snrsz ve barajsz aa kmasn salayacak ekilde demokratiklemesi iin mcadele eder.

11

KRT SORUNUNDA BARI, EITLIK VE DEMOKRATIK ZM IIN MCADELE

Partimiz, tm kimliklerin farkllklaryla, hibir bask ve ayrmc uygulamaya maruz kalmadan varln korumasn ve gelitirmesini savunur; eit ve zgr yurttalk hukuku ierisinde yaama hakkna sahip olduklarn temel bir ilke olarak kabul eder. Trkiye gibi ok kimlikli, ok kltrl ve ok inanl bir lkede, teki anlayn ortadan kaldrlmasn, halklarmzn gelecei iin, eit, zgr ve bar iinde gnll bir arada yaam iin gerekli ve zorunlu grr. Asimilasyona ve inkara kar mcadele eder.

12

Krt halknn istedii gibi yaayabilme hakkn savunan ve bunu ilkesel yaklam erevesinde deerlendiren Partimiz, Cumhuriyetin kuruluundan bu yana zmszle mahkm edilen Krt sorununun, bar, demokratik, eit haklara ve gnll birlie dayal zmn savunur ve bunun iin mcadele eder. Emekilerin ve halklarn eit ve zgr yaad bir Cumhuriyete ulamak iin, Krt halknn demokratik zerklik kararn, Krt sorununun zmnde nemli bir giriim olarak deerlendiren Partimiz, Trkiyenin demokratiklemesinde ve halklarn zgr ve gnll birliinde nemli bir rol oynayaca gereinden hareketle, demokratik zerkliin yaam bulmas iin mcadele eder.

EMEIN HAKLARININ KAZANILMASI IIN MCADELE

Kapitalizme, emek smrsne, yolsuzluk ve talana; gelir dalmndaki uuruma, alk ve yoksullua kar, ii ve emekilerin insan onuruna yarar ekonomik ve sosyal koullara sahip olmasn savunan Partimiz, esnek, salksz, gvencesiz ve sigortasz almaya; sendikaszlatrmaya, taeronlatrmaya, kazanlm haklarn gaspna kar, ii snf ve emekilerin haklarn savunur ve kazanmlar iin mcadele eder. Partimiz, isizlie, ii kymlarna ve i cinayetlerine kar insanca yaam kavgas veren ii ve emekilerin, ykma srklenen kk esnafn, rnnn karln alamayan retici kylnn, iftinin yannda yer alr; taleplerinin karlanmas iin mcadele eder; ii ve emekilerin kazanmn temel ilke edinir. Gnlk ve haftalk alma srelerinin azaltlp, cretler drlmeksizin haftalk alma sresinin 35 saat olarak belirlenmesini; iin, retim srelerinin ve iliklerin ii saln nceleyerek dzenlenmesini savunur. Asgari cretin drt kiilik bir ailenin tm ihtiyalar gzetilerek yoksulluk snrnn zerinde ve vergiden muaf tutularak belirlenmesini, emekli maalarnn yoksulluk snrnn zerinde olmasn savunur.

Kadn ii ve emekilerin retim srecindeki eitsiz konumlarna kar verdikleri mcadeleyi destekleyen, bunu gelecein eit ve zgr toplumu iin hayati nemde deerlendiren Partimiz, ev ii emein de deer rettiini tespit eder ve ev emekisi kadnlarn sosyal haklarn kazanmas iin mcadele eder. ocuk iiliin ortadan kaldrlmas iin; gmenler, mlteciler ve mevsimlik tarm iilerinin alma ve yaam koullarnn insanca olmas iin mcadele eder. Tm kimlik ve inanlardan ii ve emekilerin siyasete daha gl ve rgtl mdahalesinin olanaklarn yaratmak ve emein rgtlenmesinin nndeki tm engellerin kaldrlmasnn, zlemini duyduu demokratik halk iktidarnn/ynetiminin temel art olarak kabul eder. Yasas, Sendikalar Yasas ile Toplu Szleme ve Grev Yasas ve alma yaamna dair tm yasalarn, iilerin, kamu emekilerinin, emeklilerin ve isizlerin haklarn gvence altna alacak ekilde yeniden dzenlenmesi; rgtlenme zgrl nndeki her trl engelin kaldrlmas; tm i kollarnda toplu szleme ve grev hakknn zgr biimde kullanlmas, lokavtn yasaklanmas iin mcadele eder. Kamu mallarnn zelletirilmesine, kamu hizmetlerinin ticariletirilmesine ve piyasalatrlmasna kar olan Partimiz; herkesin eit, nitelikli, ulalabilir, yeterli ve parasz kamu hizmeti alabilmesi iin mcadele eder, bunun gerekleecei demokratik bir halk iktidarn/ ynetimini hedefler. Partimiz, salkl olmay toplumsal bir hak olarak kabul eder. Salk hizmetlerinin kamusal olarak, parasz, cinsiyeti olmayan, halk salnn evrensel ilkelerine dayanan ve herkesin gereksiniminin karlanmas temelinde eitliki, ulalabilir olmasn ve anadilinde sunulmasn hedefler.

13

14

Eitim bir kamu hizmetidir ve her yurttan yaam boyunca parasz yararlanabilecei bir haktr. Eitimin, bilimsel ve demokratik olmasn, okul ncesi ile birlikte ilk retim ve lisenin zorunlu olmasn, snavsz ve yeteneine gre eitimin her yurtta iin bir hak olmasn savunan Partimiz, anadilinde eitimin de herkes iin bir hak olduunu savunur. Eitimin tm aamalarnda ve btn kamusal alanlarda anadil kullanmnn serbest olmasn, yurttalara kendi anadillerinde kamusal hizmet sunulmasn hedefler. Engellilerin toplumsal yaama katlmlarnn nndeki btn snrlamalarn kaldrlmas, alma ve salk haklarnn gvence altna alnmasn hedefler. Partimiz, tarm ve hayvancl kertme politikalarn durdurmay hedefler. Da baml ve kme noktasna getirilen tarm ve hayvancln tekellerin ve tccarn karlarna endekslendii, yani piyasann insafna terk edildii tablonun deimesi ve ezilen retici kylln, iftinin hak ettii insanca yaama kavumas iin mcadele eder. Tarmsal kamu desteklerini yok eden, tarm sat kooperatiflerini ve birliklerini gszletiren yasalarn, uygulamalarn ve rn kotalarnn kaldrlmasn hedefleyen Partimiz, GDOlu rnlerin yasaklanmasn savunur. Partimiz, sanat ve kltr alannda retenlerin, emekilerin haklarn destekler. Bu alanda retilenlerin herkese ulalabilir olmas iin mcadele eder. Tarihi deerleri, sanat ve kltr eserlerini insanln ortak mal olarak gren Partimiz, tarihi eserleri korumay ve kltr deerlerini gelitirmeyi, gelecei gemiin ileri kltr stne kurmay esas alan bir yaklam savunur. Partimiz, bilimsel bilginin toplumsal yarar ncelenerek retilmesini benimser. Bilimsel bilgiyi retenlerin ifade ve akademik zgrlklere

sahip, genel bteden finanse edilen niversite, enstit ve aratrma merkezlerinde toplumsal sorumluluu nceleyerek almalarn salamay hedefler.

15

HALKLARA VE INANLARA EITLIK VE ZGRLK IIN MCADELE

Partimiz, zerinde bulunduumuz topraklarda yaayan tm halklarn toplumsal ve tarihsel dokusuna aykr olan teki, inkrc, asimilasyoncu egemenlik sistemine kar, tm halklarn, kimliklerin, dillerin, kltrlerin, inanlarn eitliini, zgrce yaamasn ve kendisini gelitirmesini savunur. Gnll birlikte yaamn ancak eitlik ve zgrlk temelinde gerekleebileceini bilerek, bunun iin mcadele eder. Egemenlerin tm halklarmza ynelik soykrm, katliam, imha, inkr, srgn, aalama ve asimilasyon politikalarna kar duran, bu anlaylar lanetleyen Partimiz, gemite yaanan aclarn paylalmas ve karanlk tarihin aydnlatlmas, yzleme ve hesaplamann salanmas iin mcadele eder. Aleviler, Hristiyanlar, Museviler, Ezidiler gibi ezilen ve dlanan tm inan ve kltr gruplar zerindeki basklarn kaldrlmas iin mcadele eden Partimiz, devletin dini biimlendirme arac olarak ileyen Diyanetin kaldrlmasn, inan sembolleri zerindeki her trl baskya son verilmesini, inan ve ibadetin inananlarn vicdanna braklmasn savunur. Zorunlu din dersinin kaldrlmas, Alevilerin eit yurttalk taleplerinin kabul, Cemevlerinin ibadet yerleri olarak kabul edilmesi, ayrmcla maruz kalan inanlarn ibadet yerlerine eit muamele edilmesi, yaanan tm kimlik sorunlarnn eit haklar temelinde zlmesi hedefi ile hareket eden Partimiz, din ve devlet ilerinin birbirinden ayrlmas, inanan ve inanmayan tm kimliklerin kendilerini zgrce

16

ifade etmelerinin olanaklarnn yaratlmas, eitlik ve zgrlk kapsaml bir laiklik iin mcadele eder. Bu tutum ayn zamanda Snni Mslmanlarn da inanlarnn devlet tekelinden kurtarlmas, zgrlemesi ve kendi inanlarn istedikleri gibi yaamalar iin mcadele anlamna gelir. slamiyetin sermaye dzeninin payandas yaplmasna ve siyasete alet edilmesine kar kan Mslmanlar ile Trk-slam sentezine, rk ve oven ideolojiye kar tutum alan Trk ulusundan ve Snni inantan halkmzn ezilen halklarn yannda yer alna deer veren Partimiz, birleik mcadeleyi gelitirmek ve glendirmek iin gerekli abay gsterir.

KADINLARA EITLIK VE ZGRLK MCADELESI

Erkek egemen sistemin (patriyarkann), toplumun her alannda kk salm sistematik bir egemenlik biimi olduunu kabul eden Partimiz, erkek egemenliin, dier tm egemenlik ve smr biimlerinin (snfsal, ulusal, inansal) karsnda zgl bir ezme ve smr biimi olduundan hareketle, kadnlarn toplumsal adan maruz kald her trl ezilme ve smrlme ilikisinde kadnlardan yana tutum alr. Kadnlarn zgrleme (kurtulu) mcadelesini destekler, bunun kazanlmas iin mcadele eder. Partimiz, bata kendi iindeki cinsiyetilikle mcadele olmak zere, tm cinsiyeti ilikilere ve dile kar mcadeleyi grev bilir. Kadn emeinin grnr klnmas ve rgtlenmesi iin alan Partimiz, kadn emei zerindeki ifte smrye kar mcadele eder. cretli ya da ev ii karlksz emek kskacndaki kadnn rgtlenmesinin nndeki her trl engelle mcadele eder ve kadn hareketleriyle dayanma iinde olur.

Kadnlarn kurtulu ve zgrlk mcadelesinde temel g olan kadn rgtllne inanan, kadnlarn rgtlenmesinin nndeki her trl engelin kaldrlmas iin mcadele eden ve kadn kurtulu hareketiyle iliki iinde bulunan Partimiz, ekonomik, toplumsal, siyasal, hukuksal, kltrel ve sosyal alanda erkek egemen sistem nedeniyle geri plana itilen kadnlarn yaad eitsizlie kar, fiili ve gerek bir eitliin salanmas iin mcadele eder. Btn bu srecin tamamlanmasna kadar pozitif ayrmclk ilkesinin uygulanmasn benimseyen Partimiz, tm kurul ve alma alanlarnda kadnlarn eit katlm ve temsil hakk iin gerekli nlemleri alarak, dzenlemeler yapar; Anayasa ve yasalardan cinsiyeti tm gelerin temizlenerek toplumsal cinsiyet eitliine gre yeniden dzenlenmesi iin mcadele eder. Kadnlarn bedenlerinin ve cinselliklerinin denetlenmesine ve kadnlar zerinde erkeklerin tahakkm kurmak iin sistematik bir ekilde yrtt devlet ve erkek iddetinin her biimine kar mcadele eden Partimiz, krtaj bir kadn hakk olarak grr. Kadnlar erkek iddetinden korumak iin ekonomik ve sosyal politikalar benimser ve uygular. Kadnlar zerinde kurulmu olan her trl egemenlie, ayrmclk ve baskya kar mcadele eden Partimiz, kadnlara ynelik erkek iddetine kar taknd tavr dolaysyla, kadna ynelik cinsel iddetin tannmas ve soruturulmasnda kadnn beyan esastr ilkesini kabul eder.

17

LGBTI BIREYLER
Partimiz, heteroseksizmi bir tr rklk olarak grr. Lezbiyen, gey, biseksel ve transseksellerin (LGBT) maruz kaldklar homofobi ve transfobi temelli ayrmcla ve iddete kar mcadele eder. LGBT bireylerin zgrlemesinin heterosekselleri de zgrletireceini

18

savunan Partimiz, heteroseksellii zorunluluk olarak gsteren ve dayatan nefret sylemine ve nefret sularna kar mcadele eder.

EKOLOJI VE YAAM MCADELESI

Yaam alanlarna sahip kan halkmzn mcadele gc ve kararllndan ilham alan Partimiz, kapitalizmin doay, doal varlklar ve yaam metalatrarak smrmesine kar, insan doann efendisi deil, bir paras olarak grr. Krda ve kentte, doa ve yaam haklarn savunma ve yaam ortamlarn koruma mcadelesi verenlerin dayanmasn glendirmeyi, bu mcadeleleri ortaklatrmay ve taleplerini siyaset zeminine tamay grev edinir. Suyun ve doann ticariletirilmesine, piyasa temelli enerji politikalarna ve projelerine kar mcadele eden Partimiz, insan-doa-enerji ilikisini kullanm deeri zerinden tarif eder; insani ihtiyalar iin gereken ve geimlik tarmda kullanlan suya parasz, temiz ve yeterli miktarda eriim hakknn gvence altna alnmasn savunur, bunun gereklemesini hedefler. Partimiz, su kullanm hakk anlamalarna, karbon ticaretine, yaam yok eden bata HES (Hidroelektrik Santralleri) projeleri ile termik, nkleer gibi enerji politikalarna ve ekolojik ykma yol aan maden iletmeciliine, endstriyel atk ve kirlilik sonucunda yaam alanlarnn tahrip edilmesine, kresel iklim deiikliinin nedenlerine ve sonularna kar, nkleer denemelerin ve nkleer santrallerin yasaklanmas iin mcadeleyi bir insanlk grevi sayar. Kapitalizmin doay, doal varlklar ve yaam metalatrarak smrmesine, yaam alanlarn yok etmesine kar, doann, insann, hayvanlarn ve tm canllarn yaam haklarnn gvence altna alnmas iin mcadele eden Partimiz, kentlerin doaszlatrlmasna; kenti yamalayan kentsel dnm projelerine; tarihi, kltrel varlklarn ve kamusal alanlarn gasp edilmesine; sermayenin tm ykc

kr ve kent politikalar ile evresel hizmetlerin zelletirilmesine ve piyasalatrlmasna kar mcadeleyi srdrr. Her yurtta iin insan onuruna yakr barnma ve ulam hakkn savunan ve bunun gereklemesi iin mcadele eden Partimiz, doal, tarihi ve kltrel varlklara ilikin korumalar kaldrmay amalayan mevzuat saldrlarnn da karsnda olarak, deprem, sel ve toprak kaymas gibi doal felaketlere kar gerekli tedbirlerin alnmas iin mcadeleyi srdrr.

19

GENLIK GELECEKTIR...
Partimiz, genliin siyasete aktif katlmnn ve temsiliyetinin zgr zeminidir. Genlii isizlie, ucuz igc smrsne mahkm eden kapitalist politikalarla mcadele eder. Ayrmc, cinsiyeti, milliyeti, teki ve niteliksiz eitim anlayn reddeder; herkese yaam boyu, parasz, eit, demokratik, bilimsel, anadilinde ve ulalabilir eitim hakknn salanmas ve alma yandaki her gence salkl i olana yaratlmas iin mcadele eder. Rekabeti ve eitsizlie dayanan ve eitsizlii derinletiren snav sistemini reddeder. niversitelerin akademik ve bilimsel zgrln, YKn kaldrlmasn, niversitelerin kendi bileenleriyle ynetilmesi modelini savunan Partimiz, niversitelerde barts zgrln, zorunlu din ve milli gvenlik derslerinin kaldrlmasn, liselerde polis-idare basksnn son bulmasn savunur ve bunun iin mcadele eder. Partimiz, niversite rencilerinin har ve benzeri hibir deme yapmadan eitim, beslenme, barnma, ulam, spor, sosyal ve kltrel faaliyet gereksinimlerinin kamusal ve parasz olarak karlanmas iin mcadele eder.Partimiz, ya ve tecrbe hiyerarisini (gerontokrasi) reddeder.

20

Zorunlu askerlik uygulamasnn kaldrlmas ve vicdani ret hakknn yasalarca gvence altna alnmas iin mcadele eder. Her bireyin on sekiz yana kadar ocuk kabul edilmesini ve ocuklarn vazgeilmez haklara sahip olduunu savunan Partimiz, ocuk iiliine ve ocuk emei smrsne son verilmesi, ocuklar ilgilendiren btn ilem ve faaliyetlerde, ocuun haklarnn ve yararlarnn temel alnmas gerektii yaklamyla, ocuklarn iddet, ihmal, suiistimal, her trl istismar, kt muamele ve ayrmclktan korunmas, bata eitim ve salk olmak zere, tm kamu hizmetlerinden eit ve parasz bir biimde yararlanmas iin mcadele eder. Partimiz, iilerin ve emekilerin, her ulustan, her inantan, her kltrden ezilen ve smrlen halklarn eitlik, zgrlk ve adalet iin verdikleri mcadelelerin ilerletici gcdr. Tm toplumsal muhalefet kesimlerini, demokratik direni odaklarn, demokrasi, eitlik ve bar mcadelesi veren tm zneleri, umut ve heyecanla ortak bir mcadele hattnda buluturmak ve srece mdahale etmek zere kurulmutur.

TZK
PARTNN ADI VE TANIMI
MADDE 1 PARTININ ADI: Halklarn Demokratik Partisi PARTININ KISA ADI: HDP PARTININ AMBLEMI: Partinin amblemi partinin kadn politikalarn temsilen bir aacn gvdesi eklinde biimlendirilmi mor renkli kadn elleri, zerinde aacn yapraklar eklinde biimlendirilmi, ekoloji politikalar, oulcu ve eitliki yaklamlarn temsil eden yeil eler ve bu yapraklarn arasna dalm olan, partinin bileenlerini, emek eksenli politikalarn ve halklar temsil eden gkkuann tm dier renklerine sahip olan yldzlardan olumaktadr. PARTININ MERKEZI: Partinin merkezi Ankaradadr. ADRES: Adakale sok. No: 23/3 Kzlay - Ankara

PARTININ TANIMI
Parti, tm ezilenlerin ve smrlenlerin; dlanan ve yok saylan btn halklarn ve inan topluluklarnn, kadnlarn, iilerin, emekilerin, kyllerin, genlerin, isizlerin, emeklilerin, engellilerin, LGBT (Lezbiyen, Gey, Biseksel, Trans) bireylerin, gmenlerin, yaam alanlar tahrip edilenlerin; aydn, yazar, sanat ve bilim insanlar ile btn bu kesimlerle birlikte mcadele yrten glerin her trden bask, smr ve ayrmcl ortadan kaldrmak ve insan onuruna yarar bir yaam kurmak zere bir araya geldii, demokratik halk iktidarn hedefleyen bir siyasi partidir.

22

AMA
MADDE 2 Parti, mevcut anti-demokratik siyasal sisteme kar, halklardan, ezilenlerden, yok saylanlardan, doadan, hayvan haklarndan, emekten, zgrlkten, eitlikten, bartan ve adaletten yana olanlarn demokratik bir siyasal dzen ve insanca bir yaam iin ortak mcadeleyi rgtlemeleri gerektiinin bilinciyle demokratik halk iktidarn hedeflemeyi; a) Trkiyede yaayan tm halklarn eit haklara dayal demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tannmas; bata anadilinde eitim hakknn tannmas gelmek zere kimlik ve kltrlerinin korunmas ve gelitirilmesi ynnde gerekli mcadeleyi yrtmeyi; b) Dlanan ve ayrmcla maruz kalan tm inan topluluklarnn ve inanmayanlarn dnce, ifade, vicdan ve ibadet zgrlklerinin eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulmas iin mcadele etmeyi; c) Kapitalizme ve emek smrsne kar tm iilerin, emekilerin, yoksul kyller ile tm alanlarn onurlu, adil, gvenceli, gvenli ve salkl alma koullarna ve sosyal gvenlie sahip olma hakkn savunmak; siyaset yapma, siyasal ve sendikal rgtlenme zgrl nndeki tm yasal ve fiili engelleri kaldrmak iin mcadele gelitirmeyi; d) Yoksullua itilen kyller, kk esnaf, emekliler, yallar ve isizler gibi toplumsal kesimlerin ortak mcadelesini gelitirmeyi; e) Emperyalizmin dnya halklar zerindeki egemenlik politikalarna; ekonomik, siyasi ve askeri anlamalarna, kurumlarna; smrgecilie ve igallere, askeri slerine kar mcadele etmeyi; blge ve dnya halklaryla enternasyonalist dayanmay gelitirmeyi;

f) Siyasal, ekonomik ve toplumsal yaamn her alannda cinsiyetler aras eitsizlie kar karak, erkek egemen sistemin ve kadnlara ynelik iddetin ortadan kaldrlmas iin mcadele etmeyi; g) Genlii, teki, milliyeti, ayrmc, cinsiyeti eitim sistemine ve eitsizlii derinletiren snav sistemine terk eden; isizlie ve ucuz igc smrsne mahkm klan politikalara kar, siyasete aktif katlmlarnn ve temsiliyetlerinin nndeki tm engellerin kaldrlmas, herkese parasz, eit, demokratik, bilimsel ve anadilinde eitimin salanmas konusunda mcadele etmeyi; h) ocuklar ilgilendiren btn ilem ve faaliyetlerde, ocuun haklar ve yararnn temel alnmas gerektii yaklamyla, ocuklarn iddet, ihmal, suistimal, her trl istismar, kt muamele ve ayrmclktan korunmas, bata eitim ve salk olmak zere tm kamu hizmetlerinden eit ve parasz bir biimde yararlanmas iin mcadele vermeyi; i) Lezbiyen, gey, biseksel ve trans bireylerin heteroseksizmden kaynaklanan kamusal ve toplumsal yaamda mruz kaldklar iddet, dlanma, ayrmclk, nefret suu ve sylemlerine kar mcadele gelitirmeyi; j) Engellilerin kamusal ve toplumsal yaama eit koullarda katlm salayabilmeleri iin, ayrmc uygulamalara ve engellerinden kaynaklanan sorunlarna kar zm retilmesi ynnde mcadele gelitirmeyi; k) zmszle terk edilen Krt sorununda kalc bir barn salanmas ve Krt halknn tm sorunlarnn kolektif haklar kapsamnda demokratik zme kavuturulmas iin mcadele vermeyi; l) Uluslarn zgr ve demokratik birlii ilkesi erevesinde, demokratik zerklik dahil olmak zere halklarn ihtiya duyduu

23

24

eitli ynetim biimlerinin tartlmas, hayata geirilmesi ve kendi kaderlerini tayin hakk iin mcadeleyi gelitirmeyi;Militarizme ve siyasi iktidarlarn bu dorultudaki politikalarna kar, bar ve halklarn kardelii temelinde politikalar savunmay, zorunlu askerliin kaldrlmas ve vicdani ret hakknn tannmas iin mcadele vermeyi; m) Kapitalizmin doay, doal varlklar ve yaam metalatrarak smrmesine, yaam alanlarn yok etmesine kar, doann, insann, hayvanlarn ve tm canllarn yaam haklarnn gvence altna alnmas iin mcadele yrtmeyi,Yurtdnda gmen ve mlteciler arasnda eit sosyal ve siyasal haklar talebi temelinde mcadeleyi gelitirmeyi, rk ve ayrmc politikalara kar mcadele rgtlemeyi, gmen ve mltecilerin bulunduklar lkelerdeki ii ve emekilerle ortak mcadeleyi hayata geirmeyi; yurtdndaki glerini meclisler temelinde ve kendi zgn rgtlenme yntemlerini gelitirme ynnde seferber etmeyi amalar.

RGTLENME LKELER VE LEY

MADDE 3 a) Parti, tm demokratik muhalefet glerinin zgl mcadele alanlarn ortak mcadele alan olarak kabul eder; b) Halklarn kendi gelecekleri ile ilgili her konuda demokratik temelli hak taleplerini ve kararlarn esas alr; c) Demokratik muhalefet glerinin irade ve inisiyatifinden hareketle yelerinin ifade, dnce ve inan zgrln tanr; demokratik, katlmc ve effaf bir ileyii benimser; d) yelerinin insanla, halka, doaya ve mensubu olduu tm parti kurullarna kar sorumluluunu esas alr;

e) Tm karar alma srelerinde aznlk grlerin ifade haklarn korur; f) Tm karar alma mekanizmalarnda cinsiyet eitliini esas alr ve uygular; g) Tm karar alma mekanizmalarnda genlerin temsiliyetini esas alr ve uygular; h) Aday olduu takdirde engellilerin karar alma mekanizmalarnda temsiliyetini gvence altna alr; i) Partide yetkili kurul ve kurumlar seimle oluturulur. Seenlerin setikleri yneticileri geri arma haklar vardr; bu hak, organlar araclyla gerekleir; j) Partide btn yeler eittir ve eit haklara sahiptir; k) Bir ye ayn organa en fazla iki dnem st ste seilebilir; l) Karar almada ncelikle konsenss aranr, olmad durumlarda oy okluuyla karar alnr.

25

YELK
MADDE 4 18 yan dolduran, medeni ve siyasal haklarn kullanma yeterlilii olan, Parti Tzn, Programn ve ilkelerini benimseyen herkes partiye ye olabilir.

FAHR YELK
MADDE 5 a) Partiye zel katks olabilecek kiiler parti rgtleri tarafndan fahri ye olarak kaydedilebilir. Fahri yeler partinin asl yelerine tannan tm haklardan tm rgt kademelerinde etkin bir biimde yararlanr ve ayn ykmllkleri yerine getirir. Fahri yelerin kaytlarnn tutulmas, ykmllkleri ve haklardan ya-

26

rarlanma usulleri ve partinin seimli ve seimsiz kurullarnda yer alma oranlar Parti Meclisi tarafndan dzenlenen ynetmelikte yer alr. Parti rgtleri fahri yelere dair btn ilemleri bu hkmlere gre yapar. b) Tek dereceli seimle oluturulan organlara ve Disiplin Kuruluna fahri ye danman olarak belirlenmez.

YELK DENTS
MADDE 6 Parti yelerinin deyecei aylk dentinin alt snr 5 TL, st snr ise 250 TLdir.

YE OLMAK
MADDE 7 Partiye ye olmak isteyenler, srekli iyeri ya da oturduu yer adresinin bulunduu ile rgtne bavurur. Bavurular ile rgt tarafndan en ge bir ay iinde incelenip karara balanr. Bir ay iinde karar verilmemise bavuru kabul edilmi saylr. Parti asndan dorudan ye yazm yararl grlenler ile genel ve ara yerel ve genel seimlerde aday olmalarnda yarar grlenlerin bavurular zerine, Parti Meclisi dorudan ye yazm yapabilir ve ye kabul edilenler ilgili ile rgtne bildirilir. l Ynetim Kurullar da bavuru ve yelii dorudan kabul edebilirler. yelii reddedilenler, 15 gn iinde, bir st organa itiraz edebilirler; st organn karar kesindir. le ve il rgtleri bavurular sonulandrr ve vakit geirmeksizin bir st organa iletir. Yurtdnda bulunup ye olmak isteyenler, bulunduklar lkede Parti Temsilcilii varsa, temsilcilie bavurur. Bavuru, Temsilcilik tarafndan en ge 1 ay iinde incelenip karara balanr. Bavuran yelie kabul edildii takdirde, Trkiyedeki en son ikametgh adresinin bulunduu il veya ileye kayd yaplr.

Bavurann bulunduu lkede Parti Temsilcilii yoksa, kii Parti Meclisine bavurur. Bavuru Parti Meclisi tarafndan grlr. Bavuran yelie kabul edildii takdirde, Trkiyedeki en son ikametgh adresinin bulunduu il veya ileye kayd yaplr. yelik ile ilgili dier hususlar Parti Meclisi tarafndan hazrlanacak ye Kayt Ynetmeliinde dzenlenir. Parti yeleri, partinin birden fazla rgt birimine ye kaydolamaz, aksi halde son kayt tarihinden nce yaplm olan yelik kayd geersizdir.

27

YELERN HAKLARI
MADDE 8 Yetkili organlara nerilerde bulunmak, Bilgilendirme, tartma ve politikalar saptayp kararlar alnmas iin toplantlar istemek, Gereinde yneticileri Tzk hkmleri uyarnca geri alabilmek, Kendi organnda zlemediini dnd konular ve eletirilerini, en st organa kadar, st organlara srasyla iletmek ve yant istemek, Seim ve karar srelerine katlmak ve ynetici organlara aday olmaktr.

YELKTEN IKMA
MADDE 9 Parti gnll bir birliktir ve her ye dilediinde yelikten istifa etme hakkna sahiptir. stifa, kaytl bulunulan Parti rgtne yazyla bildirilir. Parti rgt, istifay ileme koyar ve st organlara iletir.

28

RGTN YAPISI
MADDE 10 Parti rgt; merkez organlar, il rgt, ile rgt, belde rgt, temsilcilikler ve yurtd temsilcilikleri, kadn meclisi, genlik meclisi ile TBMM Parti Grubu, l Genel Meclisi Gruplar ve Belediye Meclisi Gruplarndan oluur.

DANIMA KURULLARI
MADDE 11 Parti yetkili kurullarna, siyasal kararlarla ve seimlerle ilgili nerilerde bulunmak zere toplanan merkez, il ve ile dzeyindeki danma organlardr. Parti danma konferanslarna yeler ve ilgili organlarn davet ettii kiiler katlr. Parti Danma Konferanslarna katlm esaslar ve alma ekli karlacak ynetmelikle belirlenir.

MERKEZ ORGANLARI
MADDE 12 a) Genel Kongre b) Genel Bakan c) Parti Meclisi d) Merkez Yrtme Kurulu e) Kadn Meclisi f) Genlik Meclisi g) Merkez Disiplin Kurulu h) Merkez Danma Kurulu

L, LE VE BELDE RGTLER, YURTDII TEMSLCLKLER, KADIN MECLS VE GENLK MECLS

MADDE 13 a) l ve le Kongreleri b) l ve le Ynetim Kurullar c) Belde rgtleri d) Yurtd Temsilcilikleri e) l Kadn Meclisi f) l Genlik Meclisi g) l Disiplin Kurulu

29

PART GRUPLARI
MADDE 14 a) TBMM Grubu Genel Kurulu b) TBMM Grubu Ynetim Kurulu c) TBMM Grubu Disiplin Kurulu d) l Genel Meclisi Parti Gruplar e) Belediye Meclisleri Parti Gruplar

GENEL KONGRE
MADDE 15 Genel Kongre, Partinin en st organdr. Seilmi ve doal delegelerden oluur. Genel Kongrenin seilmi delegeleri 1100 kiiden fazla olamaz. Delegeler l Kongrelerince seilir. Son l Kongresinde seilmi delegeler Kongre delegesidir. llerin seecei delege says, illerin milletvekili saysnn en ok iki kat kadardr. Genel Kongre delegelerinin says ve seim ynteminin ayrntlar, Parti

30

Kongreleri ncesinde, Parti Meclisi tarafndan bir genelgeyle btn parti rgtne bildirilir. Genel Bakan, Parti Meclisi asil yeleri, Merkez Disiplin Kurulu asil yeleri ve yelii devam eden parti kurucular ile partili milletvekilleri, bakanlar, partili bykehir ve il belediye bakanlar ile il genel meclis bakanlar Kongrenin doal delegeleridir. Parti kurucularnn says, Genel Kongrenin seilmi delegelerinin yzde on beinden oksa, kurucular aralarnda toplanarak, bu oran salamak zere, delegelerini seerler. Genel Kongrenin doal delegeleri l Kongrelerinde ayrca Genel Kongre delegesi olarak seilemezler. Genel Kongre olaan olarak iki ylda bir toplanr. Genel Bakan, Parti Meclisi ya da Genel Kongre delegelerinin bete birinin yazl isteiyle, Genel Kongre olaanst olarak toplanr. stek halinde, gndem isteinin Genel Merkeze ulamasndan balayarak en ok iki ay iinde, Genel Bakan, Kongreyi toplamakla ykmldr. Parti Meclisi, gerekli grdnde, l ve le Kongreleri ile birlikte Genel Kongreyi en ok bir yl erteleyebilir. Olaan ya da Olaanst Kongrenin yeri, gn ve gndemi, on be gn ncesinden rgtlere bildirilir. Kongre delegelerinin onda birinin imzasyla gndemeMADDE eklenmesi kararlatrlabilir. Kongrenin toplant yeter says, delege tam saysnn salt ounluudur. lan edilen gn ve saatte toplanmak iin yeter say olumazsa, Kongre, en ge bir hafta ierisinde ounluksuz olarak ayn gndem ve katlan delegelerle toplanr. Bu durumda, karar yeter says, katlanlarn te ikisidir.

Kongre Divan, bir bakan, iki yardmcs ve iki sekreterden oluur ve ak oyla seilir. Kongreye sunulacak rapor ve belgeler, en az yedi gn ncesinden kongre delegelerine ulatrlr ve parti iradesinin yansmas iin, rgt iinde tartlmas salanr. l ve le Yrtme Kurullar, bu almay rgtlemekle ykmldr. Kongre, dnya, lke ve Partiyi ilgilendiren tm konular tartr ve Partiyi balayc kararlar alr. Genel Bakan, Parti Meclisi ve Merkez Disiplin Kurulunu gizli oyla semek; Partinin Tzk ve Programnda deiiklik yapmak; Partinin gelir-gider kesin hesabn kabul ve ibra etmek veya kesin hesab reddetmek; Partinin kapanmasna veya baka bir partiyle birlemesine ve bylece hukuki varlnn sona ermesine; Partinin hukuki varlnn sona erdirilmesi karar zerine, Partinin mallarnn tasfiye veya intikal ekline kararlar vermek Genel Kongrenin yetkilerindendir.

31

GENEL BAKAN
MADDE 16 Genel Bakan, Merkez Disiplin Kurulu hari btn parti rgtnn bakandr ve Partiyi temsil eder. Partiyi balayc aklamalarda bulunmaya, grmeler yapmaya, ilikiler kurmaya yetkilidir. Genel Bakan, Parti ynetim organlarn, kurul ve komisyonlar, grevlileri birlikte ya da ayr ayr toplantya arabilir ya da Parti Meclisi yelerini bu ile grevlendirebilir. Parti almalarnn uygun ekilde yrmesi iin gerekli nlemleri alr. Genel Bakan, Parti Meclisinin de bakandr. Genel Bakan, Kongrede delege tam saysnn salt ounluu ile seilir. Seim, gizli oy

32

ak saym yntemiyle yaplr. lk iki oylamada yeterli oy salanamazsa, nc oylamada en ok oy alan ye, Genel Bakan seilir. Genel Bakann herhangi bir nedenle grevinden ayrlmas halinde, Genel Kongre toplanncaya kadar Parti Meclisi, Partiyi temsil yetkisini, kendi iinden seecei bir yeye tevdi eder. En ge 45 gn iinde Genel Kongreyi toplantya arr.

PART MECLS
MADDE 17 Parti Meclisi, Genel Bakan ve Kongrede seilen 80 asil ve 40 yedek yeden oluur. Parti Meclisi, iki kongre arasnda partinin en yetkili organdr. Parti Program ve Tzne, Kongre kararlarna uygun olarak, tm konularda tam yetki ile kararlar alr, Partinin ilke ve politikalarn belirler ve uygular. Parti Meclisi, Partinin tzel kurulularla ilikisini ve bu ilikinin yrtlmesinde izlenecek yol ve yntemleri kararlatrr. alma dnemi ile ilgili Kongreye sunulacak raporu, grlmesini istedii neriler ve karar tasarlarn hazrlar. Byk Kongreye kesin hesap, bilano ve bte tasarsn sunar. Parti Meclisi; rgtsel nedenler ve seim gerekleri nedeniyle l Ynetim Kurulunu grevden alabilir. Parti Meclisi, grevden ald l Ynetim Kurulu yerine yenisini geici olarak atar. Bu kurul en ge 45 gn iinde l Kongresini toplar. l Kongresi, l Ynetim Kurulunu seer. Parti Meclisi, en ge 2 ayda bir toplanr. Toplanma yeter says organ tam saysnn salt ounluudur. Kararlarda konsenss aranr. Konsenss olumad durumlarda karar yeter says toplantya katlanlarn 2/3dr.

 Parti Meclisi, Genel Bakan tarafndan, en az yedi gn ncesinden hazrlanan gndemle toplantya arlr. Parti Meclisi, lkedeki siyasi gelimeleri ve halk hareketinin sorunlarn izler, zmler ve Partinin zel politikalarn gelitirip uygular. Parti ii yaam, eitim ve parti yaynlarn planlayp, rgtler ve ynetir. Kongre almalarn rgtleyip gerekli hazrlklar yapar, bununla ilgili ynetmelikleri hazrlar. Parti Meclisi, Parti yeleri ve Parti yesi olmayanlardan kendisine bal alma gruplar, brolar ve komisyonlar oluturabilir. Parti Meclisi, bilgi almak iin ya da bir konuda grmek zere, toplantlarna TBMM Grup Bakan Vekillerini, partili bakan ve milletvekillerini, belediye ve il bakanlaryla geniletilmi PM toplantlar yapabilir. PM yesi olmayanlar oy kullanamaz. Parti Meclisi, kendi iinden Genel Sayman ve gerekli grd sayda, grev alanlar tarif edilmi, yetkileri belirlenmi Genel Bakan Yardmcsn seer. Genel Bakan Yardmclar, Genel Bakann grevlendirmesiyle, Parti adna aklamalarda bulunur, grmeler yapar ve Genel Bakann bulunmad yerlerde partiyi temsil eder. Genel Bakan Yardmclar, gerekli grld hallerde Parti Meclisi tarafndan grevden alnabilir. Parti Meclisi grevden ald Genel Bakan Yardmcsnn yerine yenisini seer. Genel Sayman, Parti gelir ve giderlerini planlamak, gelir kaynaklarn rgtlemek ve harcamalar tutumlu bir ekilde yapmakla grevlidir. Genel Sayman, gelir gider defterinin, demirba kaytlarnn ve kesin hesaplarn dzenli tutulmasn salar.

33

34

MERKEZ YRTME KURULU

MADDE 18 Merkez Yrtme Kurulu, Genel Bakan, Genel Bakan Yardmclar ve Genel Sayman dahil, PM tarafndan seilen 25 Parti Meclisi yesinden oluur. MYKda boalma olmas halinde, boalan yeliklere Parti Meclisinde yenileri seilir. Merkez Yrtme Kurulu, Parti Program ve Tz hkmleri ile Genel Kongre ve Parti Meclisinin kararlarn gnlk olarak yrtr, uygular ve takip eder. Merkez Yrtme Kuruluna Genel Bakan bakanlk eder. Bulunmad durumlarda toplanty grevlendirecei bir bakan yardmcs idare eder. Merkez Yrtme Kurulu, en ge iki haftada bir olaan, Genel Bakan ve/veya Merkez Yrtme Kurulu yelerinin 1/5inin istemi zerine olaanst toplanr. Kurul, ye tam saysnn salt ounluu ile toplanr, toplantya katlanlarn 2/3nn ounluu ile karar alr. Kendi iinde ihtiyaca uygun olarak i blm yaparak alr. alma esaslar ve usulleri PMce onaylanacak bir ynetmelikle dzenlenir.

MERKEZ DSPLN KURULU

MADDE 19 Merkez Disiplin Kurulu, Genel Kongre tarafndan gizli oyla seilen en az 7 asl, 2 yedek yeden oluur. Kurul, seiminden sonraki 15 gn iinde yapaca ilk toplantsnda Bakann seer. alma koul ve yntemleri PM tarafndan hazrlanacak Disiplin Ynetmelii ile belirlenir.

MERKEZ DANIMA KURULU

MADDE 20 Merkez Yrtme Kurulu eliyle Parti Meclisine bal alr. Says MYK tarafndan belirlenir. Merkez Yrtme Kurulunun belirledii gndem ve aryla 3 ayda bir toplanr. neri ve kararlar MYK ve PMnin deerlendirmesine sunulur.

35

L RGT
MADDE 21 l rgt, l Kongresi, l Bakan, l Ynetim Kurulu, le ve Belde rgtleri, l Genlik Meclisi, l Kadn Meclisi, Temsilciler ve l Disiplin Kurulundan oluur.

L KONGRES
MADDE 22 l Kongresi, Genel Kongrenin yaplmasna engel olmayacak sreler ierisinde toplanr. Bu sre 2 yldan az, 3 yldan fazla olamaz. le Kongrelerinde seilen delegelerden oluur. Delege says 600 geemez. Ancak ile rgtlerinin kurulmad ya da ile kongrelerinin yaplmad iller ile ye says 600den az illerde il kongresi dorudan il yelerinin katlm ile yaplr. lin partili milletvekilleri, ilin partili l Byk ehir Belediye Bakan, l Ynetim Kurulu ve l Disiplin Kurulu yeleri l Kongresinin doal delegeleridir. l Kongresinin toplanmasna ve delegelerin belirlenmesine ilikin yntem ve ayrnt, ilelerin kongre tarihinden en az bir ay nce PM tarafndan hazrlanan bir parti ii seim ynetmeliiyle Parti rgtlerine bildirilir. l Kongresi, Genel Kongre delegelerini, l Bakann, l Ynetim Kurulunu ve l Disiplin Kurulunu seer. l Kongresi, dnya ve lke sorunlaryla parti politika ve kararlarnn ilde uygulann tartr ve kararlar alr.

36

YKnn alma raporuyla mali raporunu tartp, kesin hesapla birlikte kararlatrr ve tahmini il btesini onaylar. l Kongresi, YKnn belirledii yer, gn ve gndemle toplanr. Kongrenin toplanma yeter says delege tam saysnn salt ounluudur. lk arda ounluk salanamazsa, en ge bir hafta iinde ayn gndemle ounluksuz olarak toplanr. l Kongresinde delegelerin onda birinin nerisiyle gndemeMADDE eklenebilir. Olaanst l Kongresi, PM veya YK kararyla veya il delegelerinin bete birinin yazl isteinin l YKya iletilmesiyle toplanr. Delegelerin istekleriyle toplandnda, gndem, istekte belirtildii gibidir.

L YNETM KURULU
MADDE 23 l Ynetim Kurulu, l Bakan iinde olmak zere en az 7 asil 2 yedek yeden oluur. Kendi iinden l Saymann seer, ihtiyaca uygun i blm yaparak alr. l Ynetim Kurulu, Parti Program ve Tzyle, merkez organlar ve l Kongre kararlar nda ildeki btn Parti almalarn sevk ve idare eder. YK, yeterli sklkta toplanr. Toplanma yeter says organ tam saysnn salt ounluudur. Kararlarda konsenss aranr. Konsenss olumad durumlarda karar yeter says toplantya katlanlarn 2/3dr. Herhangi bir nedenle boalan yelerin yerleri oy srasna gre yedeklerle doldurulur. Ancak boalmalar nedeniyle ye says, ye tam saysnn yarsnn altna derse, MYK yeni l Ynetim Kurulunun seimini salamak iin Olaanst l Kongresinin yaplmasn salar. MYK, yaplacak kongreye kadar Geici l Ynetim Kurulu atar.

L DSPLN KURULU
MADDE 24 l Disiplin Kurulu, l Kongresi tarafndan gizli oyla seilen en az 3 asl 1 yedek yeden oluur. alma yntemleri PM tarafndan hazrlanan disiplin ynetmeliinde belirtilir.

37

LE RGT
MADDE 25 le rgt, le Bakan dahil, 5 asl 2 yedek yeden oluan le Ynetim Kurulu tarafndan ynetilir. le rgt, le Kongresi, le Bakan, le Ynetim Kurulu ve ile snrlar iindeki btn parti rgtleri toplamndan oluur.

LE KONGRES
MADDE 26 le Kongresi, en ok 400 delegeden oluur. Delegeler seim ynetmeliine gre seilir. le Kongresi, yesi 400den az olan ilelerde yelerin dorudan katlmyla yaplr. le Kongresi, l Kongresi delegelerini ve le Bakan ile le Ynetim Kurulunu seer. Partinin amalar, ilkeleri, politikalar ve st organlarn kararlar dorultusunda ilenin politik durumu ve yerel sorunlarna ilikin zel politikalar saptar. le Ynetim Kurulunun alma raporunu tartp kararlar alr, ile rgtnn gelir-gider hesaplarn ve tahmini bteyi onaylar. le Kongresi, 2 ylda bir toplanr. le Kongresinin tarihi, l Kongresini mmkn klacak ekilde, le Ynetim Kurulu tarafndan saptanr. le Ynetim Kurulu yeleri ile le Belediye Bakan ve ileye bal dier belediyelerin bakanlar, le Kongresinin doal delegesidir. l

38

Belediye Bakanlar ile merkez ile evresindeki dier belediye bakanlar Merkez le Kongresinin doal delegeleridir. Bunun haricinde le Kongresinin toplanmas ile ilgili kurallar, Tzkte l Kongresi iin belirtilen kurallarn aynsdr. Olaanst le Kongresi, le YK karar ya da bir nceki le Kongresi delegelerinin bete birinin yazl istemiyle toplanr. Delegelerin istemiyle toplandnda, gndem, istekte belirtildii gibidir.

LE YNETM KURULU
MADDE 27 le Ynetim Kurulu, le Bakan da iinde olmak zere en az 5 asil 2 yedek yeden oluur. Kendi iinden ile saymann seer, ihtiyaca uygun i blm yaparak alr. le Ynetim Kurulu, iledeki Parti almasn ynetir. le Ynetim Kurulu gerekli sklkta toplanr. Toplanma yeter says organ tam saysnn salt ounluudur. Kararlarda konsenss aranr. Konsenss olumad durumlarda karar yeter says toplantya katlanlarn 2/3dr. Merkez ilelerde rgtlenme, ile kurulular iin belirlenen esaslara gre yaplr. Herhangi bir nedenle boalan yelerin yerleri, aldklar oy saysna gre yedeklerle doldurulur. Ancak ye says, ye tam saysnn yarsnn altna derse l Ynetim Kurulu, yenisinin seilmesi iin olaanst kongre yaplmasn salar. Kongreye kadar Geici le Ynetim Kurulu atar.

BELDE RGT
MADDE 28 Belde rgt, le Ynetim Kurulunca atanan 3 yeden oluur. Aralarndan biri bakan seilir. Belde rgt le Ynetim Ku-

ruluna bal alr. ye kaytlar belde rgtne deil, bal olduu ile rgtne yaplr.

39

BRO, KOMSYON VE ALIMA GRUPLARI

MADDE 29 Partinin btn ynetici organlar kendilerine bal bro, komisyon ve alma gruplar kurma yetkisine sahiptir. Bro, komisyon ve alma gruplarnda partili partisiz ayrm yaplmadan yararl olabilecek herkes, ynetici organlarn karar ile alabilir. Bro, komisyon ve alma gruplarnn elemanlar, kendisine danma ve bilgilerinden yararlanma amac ile PM dahil, btn ynetici organlarn toplantlarna arlp, bilgilerinden yararlanlabilir.

PART TEMSLCL
MADDE 30 Parti Meclisi ya da ilgili ynetim kurulu; henz il, ile veya belde rgt kurulmam il, ile ve beldelerde; bavuran yurttalara ilk elden parti hakknda bilgi vermek; Program, Tzk ve Parti yaynlar ile rozet, flama vb. Parti sembollerini satmak, datmak, yelik iin bavuran yurttalarn giri belgelerini ile rgtne vermek zere kabul etmek ve bylece o yerde Parti rgtnn kurulmasna olanak salamak amac ile, btnyle ilgili ynetim kurulunun sorumluluunda olmak zere grevlendirecei bir parti yesi eliyle parti temsilcilii aabilir. Temsilcilerin grevi, bu yerlerde Parti rgtnn oluturulmas ile ya da illerde PM tarafndan, ilelerde YK tarafndan, beldelerde le Ynetim Kurulu tarafndan temsilcinin grevine son verilmesi ile biter. l Temsilcisi Parti Meclisine, le Temsilcisi l Ynetim Kuruluna, Belde Temsilcisi le Ynetim Kuruluna baldr.

40

PART GRUPLARI
TBMM PART GRUBU TBMM PARTI GRUBU GENEL KURULU
MADDE 31 Partinin, yasada belirtilen yeter sayda milletvekili varsa, TBMM Parti Grubu kurulur ve kuruluu Genel Bakan tarafndan TBMM Bakanlna bildirilir. Parti Grubu; Program ile Genel Kongre ve PM kararlaryla belirlenen Parti politikalarn TBMM almalar yoluyla uygulamaya geirmek zere, grup i ynetmelii erevesinde alr. Grup i ynetmelii; grubun kuruluunun TBMM Bakanlna bildirilmesinden itibaren 15 gn iinde, PM tarafndan hazrlanr ve yrrle girer. Bu ynetmelik TBMM Bakanlna sunulur. Bakanlar Kurulu ya da bir Bakana gven ya da gvensizlik oyu verilmesi iin karar alma yetkisi, Grup Genel Kurulunundur. Bu yetki baka bir organa devredilemez. Grup Genel Kurulunda seimlerle ilgili oylamalar ile yelere ilikin balayc nitelikteki oylamalar gizli oyla yaplr.

GRUP BAKANI
MADDE 32 Partinin Genel Bakan, TBMM yesi ise; Parti Grubunun ve Grup Ynetim Kurulunun da Bakandr. Genel Bakan TBMM yesi deil ise, grup yeleri arasndan i ynetmelikte gsterilen yntemle Grup Bakan seilir. Genel Bakan, Parti almalaryla ilgili olarak grup yelerine grev verebilir.

TBMM PART GRUBU YNETM KURULU

MADDE 33 TBMM Grubu Ynetim Kurulu; Grup Bakan, Grup Genel Kurulunun kendi yeleri arasndan setii iki bakan vekili ve yeteri kadar asil ve yedek yeden oluur. Grup organlar her toplant ylnn banda ve o toplant yl iin seilir. Seimler gizli oyla yaplr. Grubun szcs Genel Bakandr. Genel Bakann bulunmad zamanlarda grup bakan vekilleri ya da ivedi durumlarda seilen szcler bu yetkiyi kullanr. Yasama giriimlerinin dzenli bir biimde yrtlmesi ve Meclis almalarnda uyum ve disiplin salanmas Grup Ynetim Kurulunun grevidir.

41

GRUP YELERININ GREV VE SORUMLULUKLARI

MADDE 34 Partili milletvekilleri, yasama almalarnda, Partinin Program, Tzk, Byk Kongre ve Parti Meclisi kararlar dorultusunda almak, Grup Genel Kurulu ve Grup Ynetim Kurulu kararlarn uygulamak ve desteklemekle ykmldrler. Geerli zrleri olmadka Meclis Genel Kuruluna, komisyon ve grup toplantlarna dzenli olarak katlrlar.

GRUP KURULAMAYAN DURUMLAR

MADDE 35 Parti milletvekillerinin says grup kurmaya yetmiyorsa; bu milletvekilleri Partinin genel tutumunu ilgilendiren ya da Genel Bakanca gerekli grlen konularda toplanarak ortak tutum belirler. Aralarndaki ibirliinin ve grev blmnn kurallarn Genel Bakana danarak saptarlar.

42

TBMM PART GRUBU DSPLN KURULU

MADDE 36 TBMM Grup Disiplin Kurulu, Grup Genel Kurulu tarafndan gizli oyla seilen 5 asl 3 yedek yeden oluur. Seimden sonraki 15 gn iinde yaplacak ilk toplantda Grup Disiplin Kurulu, Bakan ve Sekreter yeyi seer. Grup Disiplin Kurulunun alma koullar ve yntemleri PM tarafndan hazrlanacak disiplin ynetmeliiyle belirlenir.

L GENEL MECLS VE BELEDYE MECLSLER PART GRUPLARI

MADDE 37 l Genel Meclisi ve Belediye Meclislerindeki Parti yeleri kendi aralarnda bir grup olutururlar. Partili Belediye Bakanlar, Belediye Meclisindeki Parti Gruplarnn doal bakandr. Belediye Meclisi Parti Grubu, kendi iinden Grup Bakan, Grup Bakan Vekilleri ve szclerini seer. l Genel Meclisi Parti Grubunun Bakan ise, Meclis yesi olduu takdirde Parti l Bakandr. Bu grup, kendi iinden Bakan, Bakan Vekili ve szcsn seer. l ve le Bakanlar; Parti Gruplarn bte, yllk program ve faaliyet raporu grmeleri ncesi olmak zere 1 yl iinde en az 3 kez toplantya arr. Parti Gruplar, l ve le Bakan ve Ynetim Kurullarnn gr ve nerilerini dikkate alr. Grup yeleri; Parti Program ve ilkelerine, Genel Kongre ile kendi kongrelerinin ve gruplarnn kararlarna uymak zorundadr. Belediye Bakanlarnn yrtme ile ilgili yasal grevleri konusunda balayc grup karar alnamaz. l Meclisi ve Belediye Meclisleri Parti gruplarnn oluturulmas, alma yntemleri ve bu gruplarn Parti

rgt ile ilikileri PM tarafndan hazrlanacak yerel ynetimlere ilikin ynetmelikte dzenlenir.

43

GENLK MECLS
MADDE 38 Parti, genlik sorunlar konusunda alma yapmak ve genlerin sorunlarna zm bulmak amacyla Genlik Meclisi kurabilir. 18 ve 25 yalar arasndaki parti yeleri ayn zamanda Genlik Meclisi yesidir. Genlik Meclisinin kurulu, ileyi ve alma yntemleri PMce onaylanacak bir ynetmelikle dzenlenir.

KADIN MECLS
MADDE 39 Parti, yesi olan kadnlarn, kadnlara zg sorunlarn zm ve kadn sorunlar ile ilgili almalar yrtmek zere Kadn Meclisi kurabilir. Kadn Meclisinin kurulu, ileyi ve alma yntemleri PMce onaylanacak bir ynetmelikle dzenlenir.

YURTDII PART TEMSLCL

MADDE 40 PM, gerekli grdnde, yurtdnda bir ya da birden fazla Parti Temsilcilii aabilir. Yurtd Parti Temsilcileri PM tarafndan seilir. Yurtd Temsilcileri, partiyi bulunduklar lkede temsil eder; eitli parti, kii ve kurulularla Parti adna ilikileri srdrr.

KONFERANSLAR
MADDE 41 PM, gerekli grdnde Parti yeleri ile snrlamadan, katlmclarn nceden belirleyerek merkezi ve iller dzeyinde genel ve zel konferanslar toplayabilir. Konferanslar, danma ve eitime yneliktir; karar organ deildir.

44

GENEL HKMLER
MADDE 42 l ve ile rgtlerinin yeni kurulduu yerlerde, Kurucu l Bakan ve ynetimini PM, Kurucu le Bakan ve ynetimini PM veya l Ynetim Kurulu atar ve atanan ynetim kendi yeleri arasndan saymann seer, ihtiyaca uygun iblm yaparak alr. l ve le Ynetim Kurullarnn ekilmesi durumunda da buMADDE uygulanr. MADDE 43 Parti yeleri, her greve aday olabilir, aday gsterebilir. Parti organlarna ye seimleri, gizli oy ve ak ve aralksz saymla yaplr. Seime ilikin dier esaslar, seim ynetmeliinde gsterilir. MADDE 44 stifa, grevden alma ya da baka nedenle l ve le Bakanlklar boaldnda, l ve le Ynetim Kurullar, kendi yeleri arasndan, gizli oy ve salt ounlukla yeni bakann seer. MADDE 45 Parti Meclisi, Merkez Disiplin Kurulu, l ve le Ynetim Kurullar ile le Disiplin Kurullarnda ye eksilmesi durumunda yeri yedek ye ile doldurulur. Organlarn karar alma saysnn altna dt durumlarda ilgili st organ tarafndan Geici Ynetim Kurulu atanr. l rgtlerinde 45, ile rgtlerinde 30 gn iinde Ynetim Kurulu seimi iin Olaanst Kongre yaplr. MADDE 46 Parti yeleri, TBMM, Belediye ve l Genel Meclislerinde gruplar kurarlar. almalarn, hazrlanacak i tzk uyarnca yrtrler. MADDE 47 Genel ve Yerel seimlerde aday olacak parti yeleri, ye ya da delegelerin oy kullanaca n seimle veya merkez yoklamas ile belirlenir. Hangi usullerin uygulanacana PM karar verir. nseim ve merkez yoklamas usulleri seim ynetmeliinde gsterilir.

MADDE 48 Parti Kongreleri, gazetelerde ilan edilmeyebilir. MADDE 49 lk Kongreye kadar, Kongre yetkilerini Kurucular Kurulu kullanr. Kurucular Kurulu, PM kuruluncaya kadar partiye ye alr ve partiyi ynetir. MADDE 50 Partinin gelir-giderleri, bte, bilno, gelir-gider hesab ve kesin hesaplarnn tutulmas, yasaya gre ve PM tarafndan hazrlanacak ynetmelikle dzenlenir. MADDE 51 Parti Meclisi, il ve ile rgtleri ihtiya duymalar halinde, bulunduklar blgelerde Dernekler Yasasnn 90. maddesi erevesinde lokal aabilir. MADDE 52 Parti Meclisi, Genel Bakann stanbuldaki parti almalarn rahatlkla srdrebilmesi iin, stanbulda Genel Bakanlk rtibat Brosu aabilir. MADDE 53 Parti, politikalarnn yaygnlatrlmas, yeler ile tm halka aktarlmas iin merkezi ya da yerel aylk, haftalk, gnlk vb. dzenli gazete, dergi, blten, bror, katalog tr yaynlar karr, film ya da mzik kaseti hazrlatp oaltabilir. Yaynn kimler tarafndan ya da nasl karlacana merkezi dzeyde PM ve yerel dzeyde l Ynetim Kurulu ve le Ynetim Kurulu karar vermeye yetkilidir. MADDE 54 PM, l rgtleri, le rgtleri, Genlik ve Kadn Meclisleri parti almalarn ve politikalarn halka tantmak amacyla yemekli toplantlar, ses sanats vb. katlaca enlik ya da lenler, iir dinletileri, film-dia gsterimleri vb. kltrel, sportif, aktel, ekonomik toplantlar dzenleyebilir.

45

46

GENEL DSPLN KURALLARI

MADDE 55 Disiplin kurullarnda grev alanlar Partinin dier organlarnda grev alamazlar. Disiplin Kurullarnn Yetkileri a) Merkez Disiplin Kurulu, Partinin merkez organlarnda grevli olanlarn, l Bakanlarnn, l Ynetim Kurulu yeleri ile l Disiplin Kurulu yelerinin disiplin sularn karara balar. Merkez Disiplin Kurulu, ayn zamanda l Disiplin Kurullarnn da st itiraz organdr. b) Dier kurul yelerinin disiplin sular l Disiplin Kurullarnca karara balanr. Disiplin kurullar, SPYnin 55. maddesine gre alr. c) Disiplin Kuruluna bavuru ve kurulun alma yntemleri disiplin ynetmelii ile dzenlenir.

DSPLN SU VE YAPTIRIMLARI
MADDE 56 Disiplin yaptrmlar uyar, knama, yelikten geici karma ve kesin karmadr. Aada belirtilen disiplin sularna karlarnda yazlan yaptrmlardan biri uygulanr. a) Parti parasyla zel kar salayanlara knama, geici karma ya da kesin karma. b) Parti defter ve evraklarnda tahrifat yapanlara knama, geici karma ve kesin karma. c) Temel insan haklar ihlallerinde bulunanlara knama, geici karma ya da kesin karma. d) Parti almalarnda partili ye veya yelere fiziksel iddet uygulayanlara geici veya kesin karma.

e) zel alan dahil, kadna ve LGBT bireylere ynelik fiziksel ve/ veya psikolojik her trl iddet, bask, tehdit, cinsel taciz, aalama, egemenlik kurma gibi cinsiyeti uygulamalara kar aadaki yaptrmlar uygulanr: Psikolojik bask, iddet: Uyar, tekrar(lar) halinde yelikten geici uzaklatrma ve/veya kesin karma. Cinsel taciz, fiziksel iddet: yelii sreli dondurma, tekrar(lar) halinde geici ve/veya kesin karma. f) Hakknda Disiplin Kuruluna bavuru olan kii(ler), Parti yeliinden istifa etseler dahi, istifalar disiplin soruturmas tamamlanncaya ve Disiplin Kurulu karar aklanncaya kadar kabul edilmez. g) Kadna ve LGBT bireylere ynelik sularn disiplin kurullarnda grlmesine ncelik verilir. Disiplin kurullarnda grev alanlar partinin dier organlarnda grev alamazlar. TIRAZ KOULLARI DK kararlarna kar, kararn tebliinden sonra 10 gn iinde MDKya bavurulabilir. Hakknda Partiden ya da gruptan geici veya kesin karma cezas verilen ye, Parti ii itiraz yollarn tkettikten sonra SPYnin 57. maddesi erevesinde yarg yoluna bavurabilir. Yarg karar kesindir. GEICIMADDE 1 lk toplantsn yapncaya kadar, Byk Kongre ile Parti Meclisinin tm yetkilerini Kurucular Kurulu kullanr. Kurucular Kurulu, Genel Bakan, Parti Meclisi ve Merkez Disiplin Kurulu yelerini seer. Genel Bakan ile ya kayd aranmakszn kuruculuk artlarna haiz Parti Meclisi ve Merkez Disiplin Kurulu, Kurucular Kurulunun doal yeleridir.

47

BAARMAK N, HEP BRLKTE...

GI N A L A B A H A BU D

Adres: Akba Mh. Sarca Sk. No:7 Hamamn / Ankara T: 0 (312) 310 0313 W: http:/ /www.hdp.org.tr