PJESA E DYTE

KODI PENAL DHE LEGJISLACIONI PENAL

Kapitulli I

BURIMET E T DREJTS PENALE

Nocioni dhe llojet e burimeve
Burimi i t drejts penale mund t kuptohet n dy mnyra:n at formale dhe
materiale.
Burimet formale
Me burimin e s drejts penale n kuptimin formal nnkuptohen aktet juridike q
prmbajn norma penale- juridike , me t cilat prcaktohen veprat penale dhe
sanksionet penale. D.m.th. si burim formal I s drejts penale sht legjislacioni
penal q gjendet n fuqi.
Burimet materiale
N kuptimin material, burimin e t drejts penale e paraqesin marrdhniet
shoqrore t rregulluara prmes normave penale juridike.
Megjithat, edhe pse nocioni burim i s drejts penale shprehet n kuptimin
formal dhe material, zakonisht me nocionin burim i s drejts nnkuptohet burimi
formal, d.m.th. aktet juridike n t cilat shprehen normat si rregulluese t
marrdhnieve shoqrore.Si

KUSTETUTA SI BURIM I SE DREJTES PENALE

Kushtetuta sht ligji m I lart dhe me fuqi juridike m t madhe n do shtet t
civilizuar.
Me kushtetut prcaktohen rregullimi shoqror, ekonomik dhe politik I shtetit, t
drejtat dhe lirit e qytetarve, barazia e tyre e nje varg vlera te tjera te
rendesishme.
Te gjitha normat penale duhet te interpretohen ne perputhshmeri me sistemin
kustetues.
Ne kushtetute percaktohen themelet e disa parimeve kryesore te drejtes penale si
p.sh:
parimi I kufizimit te dhunes dhe I krijimit te kushteve per zhdukjen e saj e
saj;
parimi I legalitetit ne percaktimin e veprave dhe sanksioneve penale.

Kushtetuta me disa dispozita te saj paraqitet edhe si burim I drejtperdrejt I

drejtes penale, ajo ne menyre te drejtperdrejt proklamon disa vepra si te
kunderligjshme dhe kunderkushtetuese dhe qe duhen te ndeshkohen. Keto jane:
tradhtia e shtetit, pranimi I kapitullimit te vendit, nxitja e urrejtjes nacionale,
raiale apo nacionale, nxjerrja me dhune e deklaratave apo pohimeve, privimi I
paligjshem I lirise, hyrja e kunderigjshme ne banesen e huaj dhe ne lokale te
tjera etj.

E DREJTA PENALE NDERKOMBETARE SI BURIM I SE DREJTES PENALE

Si burime t s drejts penale paraqiten edhe marrveshjet ndrkombtare kur
ato rregullojn qeshtje penalo juridike.
Kto marrveshje mund t paraqiten si burim direkt dhe indirekt i s drejts
penale.
Si burim indirekt, marrveshjet ndrkombtare mund t paraqiten kur
ratifikohen dhe shpallen me ligj te posam kombetar q ka veprim t
drejtprdrejt. Ne shumicen e rasteve kontratat nderkombetare paraqiten si
burime indirekte.
marrveshjet ndrkombtare paraqiten si burim I drejtprdrejt i s drejts
penale kur ato ne menyre te drejtperdrejt aplikohen nga gjykatat kombetare.
Per vendin tone rendesi juridike kane keto kontrata ne vijim, te cilat vendi yne
eshte obliguar t'i plotesoj:
KATER KONVENTAT E GJENEVES MBI HUMANIZMIN E LUFTES 1949
KONVENTA E LUFTIMIT DHE PARANDALIMIT TE KRIMIT TE GJENOCIDID 1948
KONVENTA MBI ELLIMINIMIN E GJITHA DISKRIMINIMEVE RACIALE 1966

LIGJI PENAL SI BURIM I SE DREJTES PENALE

E drejta penale sht e drejt ligjore. Konsiderohet e drejt ligjore ngase burim kryesor
dhe primar I saj sht ligji.
Si burim kryesor i t drejtave penale t shteteve bashkkohore sht kodi penal apo
ligji penal.
Me nocionin Ligj Penal
-Nenkuptojm do dispozit ligjore me t ciln rregullohen shtjet nga fusha e s
drejts penale.
-Nocioni Ligj Penal ka domethnie m t gjr se nocioni Kod Penal, sepse
ligji penal nenkupton gjdo dispozite penalo juridike pamarr parasysh a gjinden
kodin penal apo ne ndonje ligj tjeter.

Ndrsa me nocionin Kod Penal

-Nnkuptojm ligj t rndsishm n t cilin n mnyr t sistematizuar
prmblidhen dispozitat penalo juridike.
-Kodi penal konsiderohet me fuqi juridike me te madhe se sa ligji penal.
Me legjislacion penal
-Kuptojme te gjitha ligjet penale, kodin penal dhe tere sistemin e ligjeve dhe
dispozitave te tjera qe jane ne fuqi.
E DREJTA ZAKONORE
N t gjitha shtetet t cilat e miratojn parimin elegalitetit, e drejta zakonore nuk
sht burim n t drejtn penale.
Prjashtimisht, zakoni mund t paraqitet si burim I se drejtes penale nese ligji e
inkorporon ne dispozitat e veta ose ne ndonje menyre tjeter mbeshtet ne te.
Keshtu eshte vepruar me disa vepra penale kundr njerzimit dhe vlerave t
mbrojtura me t drejtn nderkombetare. Gjithashtu disa vepra penale kunder
dinjitetit dhe moralit mbeshteten ne drejten zakonore.

PRAKTIKA GJYQESORE
Praktika gjyqsore s bashku me shkencn e t drejts penale kan ndrtuar nj
varg nocionesh dhe institucionesh t cilat ligji nuk i njeh por q kan zbatim t
gjer si p.sh: Vepra afatgjat penale, kryerja indirekte e veprs, pakujdesia
profesionale, ndikimi i pakujdesis, tentimi I kualifikuar.
Mirpo, edhe krahas asaj q u tha m lart, praktika gjyqsore tek ne nuk sht
burim formal I s drejts penale.
Asnj gjykat nuk mund t gjykoj n baz t udhzimeve t gjykatave t larta as
n baz t vendimeve t tyre, por kryesisht n baz t ligjit.
Qndrimet parimore dhe kuptimi i gjykatave t larta kan rndsi juridike, pr
shkak se paraqesin ndihmn profesionale pr gjykatat e ulta, por vetm aq sa
kan mbshtetje n ligj.
SHKENCA E SE DREJTES PENALE
Shkenca e se drejtes penale nuk mund te jete burim I drejtperdrejt I se drejtes
penale poziteve.
Mirepo ajo ka ndikim ne formimin dhe aplikimin e kesaj dege te drejtesise. P.sh

me ndihmen e shkences se drejtes penale jane ber nje varg institucionesh dhe
nocionesh te drejtes penale dhe gjithashtu shkenca juridike ushtron ndikim te
rendesishem ne zhvilllimin dhe reformimin e legjislacionit penal.

Kapitulli II

KODI PENAL
PJESA E PERGJITHSHME DHE E POSAQME E KODIT PENAL
Me zhvillimin e legjislacionit penal dhe shkences te se drejtes oenale, u pa se nje
numer I madhe I normave penale- juridike permbajne disa elemente qe jane te
perbashketa per te gjitha normat penale- juridike.
Keshtu u formuan rregullat e pergjithshme te se drejtes penale te cilat formohen
nga tri nocione themelore:
nocioni I vepres penale
nicioni I pergjegjsise penale
nocioni I sanksioneve penale dhe masave te trajtimit te detyrueshem
Kontribut me te madh ne formimin e normave te pergjithsme penale- juridike dha
revulicioni francez pas te cilit per here te pare ne histori ne kodin penal te frances
te vitit 1791 u parapane disa parimme te rendesishme si norma norma te
pergjithshme penale- juridike.
T gjitha kodet penale q u nxorrn pas Kodit Penal t Francs t vitit 1791
ndahen n dy pjes:
PJESA E PERGJITHSHME
-Pjesa e prgjithshme e kodit penal paraqet nj sisitem t normave penalejuridike me t cilat prcaktohen parimet e s drejts penale si dhe nocionet
dhe institucionet themelore t s drejts penale si jan: V. Penal,
prgjegjsia penale, dnimet, llojet e tjera te sanksioneve penale, mbrojtja
enevojshme, nevoja ekstreme etj.
-Pra me normat e pjeses se pergjithshme rregullohen qeshtjet qe jane te
perbashketa per te gjitha veprat penale dhe ndheskueshmerine e tyre.
-Gjithashtu me normat e pjejses se pergjithshme manifestohet qendrimi I
nji vendi mbi qeshtjet parimore te politikes kriminale.
PJESA E POSACME

-Pjesa e posame e kodit penal paraqet sisitem t normave penale-juridike

me t cilat prcaktohen veprat penale ve e ve si dhe sanksionet penale
dhe masat e trajtimit te detyrueshem q mund tu shqiptohenkryesve t
veprave t ktilla.
Normat penale-jurdike t pjess s posame nuk mund te aplikohen pa
-aplikimin edhe t normave t pjess s prgjithshme t legjislacionit penal.
Normat e pje- ss s prgjithshme I plotsojn normat penale-juridike t
pjess s posame.
-Karakteristik e normave penale-juridike t pjess s posame sht se
donjra prej tyre I ka dy pjes: DISPOZITIVI DHE SANKSIONI

Dispozitivi

N dispozitiv prcaktohen elementet e veprs penale kush mund t jet

kryes dhe ka konsiston veprimi I kryerjs.
Varsisht nga perberja e dispozitivit njihet:
dispozitivi I rendomt
-Me dispozitiv t rndomt nnkuptojm ato norma me t cilat
nuk prcaktohen tiparet e V.P por vetm emrtimi I tyre
dispozitivi prshkrues
-Dispozitiv prshkrues koniderohen ato norma me t cilat
caktohen tiparet e veprs penale.
Dispozitivi udhzues (normat blankete)
-Dispozitiv udhzues-konsiderohet ajo norme, e cila lidhur me
disa tipare t veprs penale t caktuar, udhzon n ndonj
norm tjetr t ligjit penal.
Perveq ketyre eshte I njohur edhe
dispozitivi I perbere
-dispozitivi I perbere ne te shumten e rasteve percakton
elementet e veprave penale te perbera.
-dispozitivi I perbere nenkupton normat ku vepra penale
parashihet me ndermarrjen e dy apo me shume veprimeve te
caktuara, me ndermarrjen e njerit prej llojeve te veprimeve te
catuara apo normat ku menyra e kryerjes se vepres penale
eshte caktuar ne menyre alternative ose normat ti clat
parashikojne se vepra penale mund te kryhet nga persona te
ndryshem dhe normat te cilat caktojne se vepra penale munde
te kryhet ndaj objekteve te caktuara ne menyre alternative.
-Eshte menyre me ekonomike sepse me nje denim mund te
perfshihen shume variante te nje vepre penale.

PARIMET E KODIT PENAL

Kodi Penal bazohet n:
parimin e shtetit t s drejts,
parimin e barazis para ligjit,
parimin e drejtesise n caktimin e fajsis dhe t dnimit si dhe ne
parimin e humanizmit.

PARIMI I LEGALITETIT (LIGJSHMERISE) NE DREJTEN PENALE

Pr futjen e parimit t legalitetit ne t drejtn penale jane angazhuar jurist dhe
filozof t njohur t shek XVIII si jan: Montesku, Bekard dhe avokati Servan.
Kerkesa e parimit te legalitetit erdhi si kerkese kryesore e borgjezise
revolucionare dhe si reagim kunder arbitraritetit te jurispodences feudale.
Formulimin konciz t ktij parimi n gjuhn latine Nullum Crimen, Nulla
Poena sine lege pr her t par e dha penalisti I njohur gjerman Anselm
Fojer Bahu.
Parimi I legalitetitNullum crimen nulla poena sine lege ne gjuhn shqipe d.m.th
Nj vepr nuk mund t konsiderohet vepr penale dhe kryesi I saj nuk
mund t dnohet nse m par nuk sht parapar me ligj si veper
penale.
Pas revolucionit francez ne vitin 1789 ky parim u pervetsua ne deklaraten e
drejtave te njeriut dhe qytetarit qe u aprovua ne kuvendin kushtetutdhenes te
Frances.
Gjithashtu parimi I legalitetit per here te pare ne drejten penale u pervetsua ne
kodin penal te Frances te vitit 1791 dhe 1810.
Pas luftes se dyte boterore parimi I legalitetit fitoj dimensione te gjera dhe u
pervetsua ne deklaratat dhe konventat nderkombetare me te rendesishme shiq
jane:Deklarata e pergjithshme mbi drejtat e njeriut 1947; Konventa
europiane per mbrojtjen e drejtave dhe lirive themelore te njeriut 1950;
Pakti nderkombetare mbi drejtat civile dhe politike 1966.
Pr shkak t rndsis s shumfisht pr t drejtat , lirit dhe sigurin juridike
t qytetarve, n sisitemin ton judike parimi I legalitetit sht ngritur edhe n
rang t norms kushtetuese dhe sht prvetsuar n kushtetut.
Parimi I legalitetit ka rendesi shoqeroro- politike dhe juridike:
RENDESIA SHOQERORO- POLITIKE
Rendesia shoqerore konsiston ne sigurimin e qytetarve nga arbitrariteti dhe
keqperdorimet e organeve shteterore.
RENDESIA JURIDIKE

parimi I ligjshmerise kerkon permbushjen pese pustulateve, shtyllave

kryesore te ligjshmerise:
1)vetem ligji te jete pburim I drejtes penale (nullum crimen sine lege
scripta)
2) ndalohet aplikimi I analogjise
3) ndalohet veprimi retroaktiv I ligjit
4) ligjedhenesi duhet te sherbehet me terma te qarta dhe pecize
5)
ligji qe parasheh vepren penale, duhet te parashohe edhe sanksionin
per ate veper penale

Kapitulli III

INTERPRETIMI I LIGJEVE PENALE

KUPTIMI DHE RENDESIA E INTERPRETIMIT NE TE DREJTEN PENALE
Me interpretim n t drejtn penale kuptojm prcaktimin e kuptimit t drejt t
norms s caktuar penale-juridike. sht veprimtari logjike e t menduarit q ka
pr qllim t gjej kuptimin e drejt t ligjit e normave penale-juridike n
momentin e aplikimit t ligjit.
Me ane t interpretimit bhet e mundshme q norma penale-juridike q sht e
prgjithshme dhe abstrakte t aplikohet ndaj kryersit kokret t veprs penale.
Nevoja pr interpretim del nga fakti se do tekst i ligjit mund t kuptohet n
mnyra t ndryshme pr shkak t:Jo prsosshmris s gjuhs, prdorimit t
shprehjeve joadekuate ose shprehjeve me kuptim t shumfisht, t mos
prcaktimit t nocioneve q prdoren n tekst dhe shkalls s lart t
abstraksionit.
Kufijt e interpretimit i prcakton parimi i ligjshmris. Prmes interpretimit nuk
guxon t zgjerohet ligji n rastet t cilat nuk jan prfshi me dispozita prkatse,
gjithashtu nuk guxon t ndryshohet kuptimi dhe qllimi i ligjit.

LLOJET E INTERPRETIMEVE T LIGJEVE PENALE

I. SIPAS ORGANIT I CILI BEN INTERPRETIMIN DALLOHEN:

1. Interpretimi Autentik apo i Obligueshm

Interpretimin autentik, ligjor dhe t obligueshm e kryen organi q e ka nxjerr
ligjin I cili interpretohet. Ky interpretim sht i detyrueshm pr organet dhe
personat .
Si forme e posaqme e interpretimit autentik konsiderohet interpretimi qe behet
ne tekkstin e kodit penal rreth shprehjeve t prdorura n ligj.
Interpretimi autentik bhet sipas procedurs q vlen pr nxjerrjen e ligjeve.
2. interpretimi gjyqesor
sht interpretim t cilin e bn gjykata gjat aplikimit t ligjit n rastin konkret.
Ky interpretim nuk ka efekt te pergjithshem obligues.
Interpretimin gjyqesor nuk e bejne vetem gjykatat por edhe organet e tjera
shteterore qe I aplikojne ligjet.
Gjykaten nuk e obligon interpretimi qe ka ber me heret per ndonje raste konkret
si dhe gjykata e shkalles se pare nuk eshte e obliguar t'i permbahet
interpretimeve te gjykates me te larte, Mirepo qendrimet parimore te gjykates
supreme ushtrojne ndikim ne interpretimin unik te ligjeve penale.
3. Interpretimi doktrinar (shkencor)
Interpretimi i ligjeve penale sht interpretim q e bn shkenca e s drejts
penale.
Ky lloj interpretimi nuk sht I obligueshm pr organet q merren me aplikimin
e ligjeve penale.
Kur ne ligji disa qeshtje nuk jane te qarta shkeca e se drejtes penale mund te
ndihmoje ne sqarimin dhe zgjidjen e tyre. Gjykatat organet e tjera qe
interpretojne ligjet mund ti arsyetojne vendimet e tyre me qendrimet e shkences
se drejtes penale.
II. METODAT E INTERPRETIMIT

1. INTERPREIMI GRAMATIK

beht me ndihmn e rregullave t gramatiks dhe sintakss.

Intepretimi gramtik sndrtohet duke analizuar shprehjet dhe nocionet e pjesve
t tekstit te ligjit
Nocionet juridike duhet interpretuar sipas rregullave te shkences se drejtesise,
nocionet teknike sipas shkences teknike, ndersa fjalet e jetes se perditshme
duhet interpretuar sipas kuptimit te tyre te zakonshem.

2. INTERPREIMI LOGJIK

Interpretimi logjik mbeshtetet ne rregullat e logjikes

prcaktimi I prmbajtjes dhe kuptimit t ligjit bhet me an t t menduarit dhe

nxjerrjes s konkluzave.
Si mnyra specifike t interpretimit logjik paraqiten:
Argumentum a contrario
Argumentum a contrario sht metod e konkludimit logjik prmes s cils
zbatimi i nj dispozite prjashtohet n rastet tjera nse ajo sht parapar
vetem pr rastin konkret dhe keshtu ben perjashtim nga normat e
pergjithshme.
Argumentum a fortiori
Argumentum a fortiori paraqitet n dy aspekte:
Argumentum a maiori ad minus
d.m.th. dika q vlen pr rastin m t but duhet t vlej edhe pr rastin m t
rnd. Psh nese nje veper denohet kur kryhet nga pakujdesia ajo aq me teper
denoht kur kryhet me dashje.
argumentum a minori ad maius
d.m.th. Nse sht lejuar dika n rastin m t rnd, mund t merret se sht
lejuar edhe n rastin m t but.
Kshtu q p.sh kryersi i cili ka tentuar ta kryej nj vepr penale, por vullnetarisht
sht trhequr nga tentimi ndshkues, mund t lirohet nga dnimi, prandaj sht
e logjikshme q gjykata, nse nuk e liron nga dnimi, t njjtin mund tia zbus.
Argumentumad absordum
Ne disa raste shfrytezohet edhe argumentum ad absordum. Interpretimi I
ketille shfrytezohet per te provuar se aplikimi I ndonje norme do te qonte
ne perfundim absurd.
P.SH.qendrimi se denimmi I shlyer nuk merret fare parasysh eshte apsurd
ne raport me nenin perkates te kodit penal ku thuhet se te dhenat mbi
denimin e shlyer mund t'i jepen gjykates, prokurorise dhe policise lidhur me
proceduren penale qe zhvilloht kunder personit te cilit I eshte shlyer denimi.
Asnjra prej ktyre mnyrave specifike t konkludimit logjik nuk kan zbatim t
madh n t drejtn penale, pr shkak t parimeve t ligjshmris. Ato mund t
zbatohen prjashtimisht n dobi t kryersit t veprs penale. N disa raste vet
ligjvnsi jep mundsi pr nj konkludim t till.
3. INTERPRETIMI HISTORIK
Interpretimi historik paraqet interpretimin n baz t analizs s kushteve dhe
rrethanave nn t cilat sht nxjerr nj ligji.
Me qllim t njohjes s ktyre kushteve shfrytzohen materialet pr nxjerrjen e
ligjit si jan: Para projektet, projektet, amendamentet, diskutimet, shqyrtimi

publik etj.
Ky interpretim shfrytzohet kur dshirohet t konstatohet qllimi i nxjerrjes s
dispozits s caktuar dhe aktualiteti i saj.
Lidhur me interpretimin historik n teorin e s drejts penale njihen dy lloje t
interpretimit:
-Interpretimi subjektiv
Sipas interpretimit subjektiv-kuptimi I ligjit penal prcaktohet sipas
kohs qe sht nxjerr
-Interpretimi objektiv
sipas interpretimit objektiv kuptimi I ligjit apo norms s caktuar
penale-juridike prcaktohet sipas kohs dhe kushteve kur bhet
aplikimi I tij.

4. INTERPRETIMI SISTEMATIK

Interpretimi I normes n baz t vendit q sht radhitur n sisitemin e ngusht

dhe t gjr t legjislacionit penal si dhr ne baze te lidhshmerise se saj me
normat dhe institucionet e tjera juridike.

5. INTERPRETIMI KOMPARATIV (KRAHASUES)

Interpretimi krahasues apo komparativ, mbshtetet n krahasimin e dy apo m
tepr teksteve autentike t t njjtit ligj, t shpallur n gjuh t ndryshme me
qllim t prcaktimit t rndsis s disa shprehjeve dhe nocioneve.

6. INTERPREIMI TELEOLOGJIK (SIPAS QELLIMIT)

Teksti I dispozites interpretohet sipas qellimeve sociale te ligjeve.
Kjo eshte metode kryesore e interpretimit te ligjit sepse me te percaktohet
kuptimi aktual bashkohor I ligjit kurse llojet e tjera te interpretimeve vetem e
plotesojne dhe e saktesojne kete.

III. INTERPRETIMI SIPAS VELLIMIT

Interpretimi sipas vllimit sht ather kur fjalve, termave apo nocioneve q
jan prdorur n tekstin e normave penale mund tu jepet kuptimi I ngusht apo I
gjer.
N t drejtn penale sipas vllimit njihen dy lloje t interpretimeve:

1. INTERPREIMI I NGUSHTE
ekzsiton ather kur fjalve, termave apo nocioneve q jan prdorur ne ligjin
penal u jepet kuptimi I ngusht

2. INTERPREIMI I GJERE
ekziston ather kur fjalve, termave apo nocioneve t ligjit penal u jepet kuptimi I
gjer.

ANALOGJIA
N drejtsi analogjia n kuptimin e gjer paraqet zgjedhjen e mardhnjeve shoqrore n baz t
normavet cilat I rregullojn mardhnjet e ngjajshme.
Kurse n t drejtn penale analogjia paraqet rastin kur nj vepr q nuk sht parapar me ligj si vepr
penale, t konsiderohet si e ktill n baz t ngjajshmris me vepren penale.
Analogjia si mnyr e krijimit t veprave t reja penale sht e ndaluar ne t drejtn penale ngase sht
n kundrshtim me funksionin themelor t parimit Nullum crimen nulla poena sine lege.
Po t lejohej analogjia n t drejtn penale kjo do t shkaktonte pasiguri juridike, do ta dobsonte
besimin e qytetarve n sisitemin juridik.
ANALOGJIA E LEJUAR

Jo do lloj analogjie sht e ndaluar. Analogjia si mnyr e interpretimit t s drejts eshte e lejuar. Me
analogji si mnyr e interpretimit t ligjit n baz t ngjashmris, zgjidhet rasti konkret n kuadr t
ligjit. D.m.th analogjia eshte e lejuar kur ajo nuk eshte ne kundershtim me parimin e legalitetit.
n t drejtn penale konsiderohet se sht e lejuar analogjia po q se ajo sht n favor t t fajsuarit
dhe nse interpretimi I till nuk sht n kundrshtim me normat dhe parimet tjera penale-juridike.
N disa raste vet ligji udhzon n zbatimin e analogjise n disa vepra penale, duke prdorur nocionin
edhe nndonj rast tjetr t ngjashm (klauzola gjenerale).
ANALOGJIA E NDALUAR

Prfshirja e rasteve qe nuk jane te parapara me ligj n dispozitat me t cilat rregullohen rastet e
ngjashme dhe zgjidhja e tyre n baz t ktyre dispozitave, paraqet analogjin si mnyr e krijimit t s
drejts (creativan analogique). Kjo lloj analogjie eshte e ndaluar
Nga kjo del q prmes analogjis nuk mund t krijohen as vepra t reja penale, e as t zgjerohen
elementet e veprave ekzistuese. Gjithashtu, nuk mund t sajohen sanksione te reja penale
Pra analogjia e ndaluar shprehet n rastet kur edhe me ane te interpretimit tejkalohet kufiri I kuptimit t
norms q sht prcaktuar.
Kapitulli IV

VEPRIMI I LEGJISLACIONIT PENAL

VESHTRIME TE PERGJITHSHME
Veprimi I legjilcionit penal d.t.th se ai eshte ne fuqi dhe se gjykatat jane te
obliguara ta zbatojne ne rastet konkrete
Njihen tri lloje t veprimit t ligjeve penale:
1.Veprimi I ligjit penale n koh
2.Veprimi I ligjit penal n hapsir
3.Veprimi I ligjit penal ndaj personave

VEPRIMI I LIGJIT PENAL N KOH

Ligji penal fillon t veproj prej momentit t hyrjs s tij n fuqi dhe
aplikohet gjersa t pushoj s vepruari.
Ligji penal hyn ne fuqi tet dit pas shpalljes n gazetn zyrtare. Koha prej
shpalljes s ligjit n gazetn zyrtare e gjersa t hyj ne fuqi quhet Vocatio Legis.
-Ligji penal vepron derisa t abrogohet me ligjin e ri shprehimisht ose ne menyre
te heshtur. Ligji penal abrogohet shprehimisht n rastet kur ligji I ri parasheh
dispozit t posame me t ciln e abrogon at t m parshmn.Ne menyre te
heshtur ligji penal abrogohet kur ligji nuk permban dispozite mbi abrogimin port e
njejtat qeshtje I rregullon ne menyre te ndryshme.
-Poashtu ligji penal pushon s vepruari edhe ne rastet kur skadon afati pr t
ciln sht nxjerr. Kjo ndodh kur ligji penal sht nxjerr me qllim q t veproj
vetm pr nj koh t caktuar.
- Veprimi retroaktiv i ligjit do t thot zbatimi i ligjit n rastet q kan ndodhur
para nxjerrjes s tij, prkatsisht para hyrjes n fuqi. Veprimi retroaktiv i ligjit
penal n t drejtn penale parimisht eshte I ndaluar. Nga rregulla e theksuar m
lart del se Kryersi I veprs penale do t dnohet sipas ligjit penal q ka qen n
fuqi n kohen e kryerjes s veprs.
- Aplikimi I ligjit mete bute. Nga rregulla e prgjithshme ekziston prjashtimi i
parapar ne kodin penal sipas t cilit nse pas kryerjes s veprs penale
ndryshohet ligji, zbatohet ligji i cili sht m i but pr kryesin. Ligj m i bute pr
kryesin e veprs penale, sht ai ligj:
Ligji i cili nuk e kualifikon veprn e kryer si vepr penale,

ligj i cili e parasheh ndonj rrethane te re pr prjashtimin e

kundrligjshmris .

Ligji i cili parasheh mundesi me te medha Pr lirimin nga dnimi apo

zbutjen e dnimit.

Ligji i cili parasheh llojin me te bute te denimit N qoft se t dy ligjet

parashohin t njjtin lloj t dnimit, m i but sht ai ligj i cili parasheh

shkalln m t ult t dnimit.

Ligji i cili nuk parasheh mundesine e shqiptimit te denimit plotesues

Ligji i cili parasheh afat me te shkurter te parashkrimit etj.

VEPRIMI I LEGJISLACIONIT PENAL N HAPSIR

- institucioni I veprimit te legjislacionit penal ne hapsire percakton cili ligj penal
zbatohet kur vepra penale sht kryer n vend,jasht vendit nga shtetasit tane
apo nga shtetasit e huaj dhe shume qeshteje te tjera lidhur me kete.
Me qllim q t evitohen konfliktet e mundshme se cili shtetas sht kompetent
t gjykoj kryersin e caktuar t veprs penale, me dispozitat e kodit penal sht
rregulluar veprimi I legjislacionit penale n hapsir.
Me kto dispozita penale-juridike jan aprovuar pes parime qe jane
nderkombetarisht te njohura. Kto jan:

PARIMI TERRITORIAL
Parimi I territorialsht parim themelor, kurse parimet e tjera jan t natyrs
plotsuese. Ky parim sht themelor pr shkak se m s shpeshti aplikohet n
praktik.
Sipas ktij parimi legjislacioni penal I nj vendi aplikohet ndaj t gjith personave
q kryejn vepra penale n teritorrin e tij, pa marr parasysh se a jan shtetas t
tij, shtetas t huaj apo persona pa shtetsi. Sipas dispozitave t legjislacionit
penal me territor t nj vendi nnkuptojm:
- Siprfaqen toksore
- Siprfaqen ujore brenda kufijve
- Siprfaqen ajrore mbi to
Sipas ligjit mbi bregdetin sht parapar se zona territoriale e detit shtrihet
dhjet milje nautike nga toka kurse jashte kesaj siperfaqeje konsiderohet det I
hpur.
Legjislacioni penal I nj shteti aplikohet edhe ndaj secilit q kryen vepr penale
n anijen e tij, pa marr parasysh se ku ndodhet n kohn e kryerjes s veprs
penale.
Gjithashtu Legjislacioni penal I nj shteti aplikohet ndaj secilit q kryen vepr
penale n ne aeroplan ose ncfardo mjeti transporti te regjistruar ne emer te
republikes se kosoves pamvarsisht se ku gjendet.
parimi territorial e perjashton rregullen ne bis in idem (nuk guxon te denohet
per te njejten veper dy here) ngase legjislacioni yne penal zbatohet ndaj
personave qe kryejne vepra penale ne kosove edhe nese ata jane ndeshkuar per
ato vepra ne shtetin tjeter, mirepo sipas kodit penal dhe konventave
nderkombetare ne masen e denimit duhet te llogaritet denimi I vuajtur per te
njejten veper ne shtetin tjeter si dhe paraburgu gjate procedures se ekstradimit.

Pejashtim nga parimi territorial parashihet per personat qe kane idemnitet,

imunitet juridiko-material. Deputetet, ministrat dhe gjykatesit e gjitha instancave
e kane kete imunitet per veprat qe kane te bej me detyren e tyre.
Prjashtim nga zbatimi i parimit territorial parasheh e drejta ndrkombtare sipas
s cils personat t cilt gzojn imunitet diplomatik perjashtohen nga juridiksioni
I shtetit tone. Keta jane: shefat e shteteve t huaja, funksionart e huaj
diplomatik dhe konsular t organizatave ndrkombtare, antart prcjells t
tyre dhe antart e familjes se tyre. Ne kosove kete imunitet e gezojne edhe
antaret e EULEX, OSBE dhe te KFOR.

VEPRIMI I LEGJISLACIONIT PENAL PER VEPRA QE KRYHEN

JASHTE VENDIT
E drejta jone penale sa I perket aplikimit te legjislacionit tone penal per vepra qe
kryhen jashte vendit ka pervetsuar disa parime te pergjithshme, keto jane:
PARIMI REAL
Sipas parimit real legjislacioni yne penal aplikohet n rastet kur veprat
penale kryhen jasht territorit t vendit ton, por me t cilat dmtohen apo
rrezikohen t mirat juridike t shtetit ton.
Sipas dispozitave t ligjit penal legjislacioni yn penal aplikohet ndaj
shtetasit ton, shtetasit t huaj dhe personave pa shtetsi q jasht shtetit
kryen vepr penale kundr rregullimit shoqror dhe siguris s vendit.
Zbatimi I parimit real eshte parapare per shumice e veprave penale kunder
te drejtes nderkombetare dhe per vepra per te cilat rp. E kpsoves sipas
marrveshjeve nderkombetare ka marr per obligim ndeshkimin e kryeresve
te tyre. Gjithashtu parimi real zbatohet per disa vepra penale shume te
renda me te cilat rrezikohet siguria e kosoves ose popullit te saj si p.sh
veprat terroriste.
parimi real eshte primar ngase e perjashton rregullen ne bis in idem (nuk
guxon te denohet per te njejten veper dy here) ngase legjislacioni yne
penal zbatohet ndaj personave qe jane ndeshkuar per ato vepra ne shtetin
tjeter.
PARIMI I PERSONALITETIT AKTIV
Sipas parimit t personalitetit aktiv apo parimit nacional legjislacioni yn
penal aplikohet ndaj shtetasit ton edhe kur kryen ndonj vepr penale
jasht vendit po q se hasen n territorin ton apo ekstradohet.
Parimi I personalitet aktiv respekton rregulen ne bis in idem sepse sipas

legjislacionit ton penal ndaj shtetasve ton q kan kryer vepra penale
jasht vendit ndjekja penale nuk do t ndrrmeret n kto raste:
- Nse kryesi n trsi e ka vuajtur dnimin q I sht shqiptuar
jasht vendit.
- Nse kryesi jasht vendit me aktgjykim t forms s plotfuqishme
sht liruar os dnimi I sht falur.
- Nse pr veprn penale sipas ligjit t huaj ndiqet n baz t
krkess s t dmtuarit, ndrsa krkesa e till nuk sht ushtruar.
Gjithashtu per aplikimin e parimit te personalitetit aktiv duhet te egzistoj
identiteti I normave qe d.t.th se vepra qe konsiderohet penale sipas
ligjeve tona duhet te konsiderohet veper penale edhe sipas ligjeve te shtetit
ku eshte kryer vepra. Mirpo nese ajo veper eshte e ndeshkueshme sipas parimeve
nderkombetare, me leje te prokurorit te shtetit mund te fillohet ndekja penale edhe pse ajo
veper nuk kosiderohet veper penale ne shtetin ku eshte kryer.

Parimi I personalitet aktiv zbatohet edhe kur personi pas kryerjes se vepres
penle behet banor I kosove.
PARIMI I PERSONALITETIT PASIV
Sipas parimit t personalitetit pasiv legjislacioni yn penal aplikohet edhe
ndaj t huajve t cilt jasht territorit t vendit kryejn vepra penale
kundr shtetasit ton ose kundr vendit ton.
Pr aplikimin e ktij parimi duhet q shtetasi I huaj t haste n territorin
ton ose t ekstradohet.
Quhet parim pasiv ngase n aspektin kriminal shtetasi apo vendi yn jan
pasiv, jan viktima t veprave penale.
Parimi I personalitet pasiv eshte susidiar, respekton rregulen ne bis in idem,
ngase legislacioni yne penal aplikohet vetem nese ne vendin e huaj nuk
eshte ushtruar mrojtja e nevojshme. Gjithashtu per aplikimin e parimit te
personalitetit pasiv duhet te egzistoj identiteti I normave. Mirpo nese ajo veper
eshte e ndeshkueshme sipas parimeve nderkombetare, me leje te prokurorit te shtetit
mund te fillohet ndekja penale edhe pse ajo veper nuk kosiderohet veper penale ne shtetin
ku eshte kryer.

PARIMI UNIVERZAL
Sipas parimit universal legjislacioni yn penal aplikohet edhe ndaj t huajit I
cili kryen vepr penale jasht vendit ndaj shtetasit t huaj apo personit t
huaj.
Pr aplikimin e ktij parimi duhet q shtetasi I huaj t haste n territorin
ton ose t ekstradohet.
Arsyeshmeria e ktij parimi sht obligimi ndrkombtar I do shteti q ta

luftojn kriminalitetin pa marr parasysh se kur kryhet dhe e mira e kujt

dmtohet.
ky parim zbatohet n rastin e kryerjes s veprave t rnda penale nga
shtetasit e huaj. Vepra te tilla jane p.sh: krimet e luftes gjenocidi dhe
krimet e tjera kunder njerzimit, veprat penle me karakter internacional si
trafikimi I narkotikeve, trafikimi me njerez, terrorizmi nderkombetar etj.
Parimi univerzal eshte susidiar (respekton rregulen ne bis in idem).
Gjithashtu per aplikimin e parimit unierzal duhet te egzistoj identiteti I
normave. Mirpo nese ajo veper eshte e ndeshkueshme sipas parimeve nderkombetare,
me leje te prokurorit te shtetit mund te fillohet ndekja penale edhe pse ajo veper nuk
kosiderohet veper penale ne shtetin ku eshte kryer.

PARIMI I JURIDIKSIONIT PERFAQESUES

Sipas parimit te juridiksionit perfaqesues eshte parapare me konventen europiane
mbi transferrin e ndjekjes penale te vitit 1978 dhe me kodin penal te kosoves.
Sipas parimit te juridiksionit perfaqesues ne rastet kur shtatsi i huaj kryen veper
penale ne territorin e Kosoves edhe pse gjykatat tona kane te drejt ta denojne ne
baze te parimit territorial eshte parapar mundesia qe vendi yne te heq dore nga
kjo e drejt dhe ndjekja penale ti besohet shtetit te huaj shtetesin e te cilit e ka
kryersi i vepres penale apo qe ne at shtet ka vendqendrim te perhershem.
Kushtet qe duhet plotesuar per ta aplikuar kete parim jane:
1. Shteti I huaj te ndermarr ndjekjen penale.
2. I huaji ne vendin tone te kete kryer veper penale per te cilen eshte parapare
deri ne 10 vjet burgim, per veprat penale kunder sigurise ne komunikacion nuk
ka kufizime.
3. kerkohet reciprociteti d.m.th qe edhe shteti I huaj te veproj ne te njejten
menyre me shtetasit tane.
4.juridiksioni perfaqesues nuk mund te lejohet nese I demtuari nga vepra penale
eshte shtetas I kosoves dhe ai e kundershtone kete, perveq kur kerkesa e tij
pasurore eshte siguruar.

EKSTRADIMI
Me ekstradim ne te drejten penale nenkuptojm dorezimin e kryersit te vepres
penale prej nje shteti ne shtetin tejter me qellim qe kryersi te denohet per vepren
penale te kryer ose me qellim qe ndaj tij te ekzekutohet denimi i shqiptuar me
aktgjykim te plotfuqishem.
Ekstradimi me se shpeshti behet ne rastet kur ndonje person kryen ndonje veper
penale ne nje shtet dhe para se te zbulohet gjate procedures penale apo pasi qe i

eshte shqiptuar denimi arratiset ne shtetin tejter me qellim qe ti shmanget

denimit ne rastet e tilla shteti ne te cilin gjendet ky person ia dorezon shtetit ne
te cilin e ka kryer vepren penale.
Ekstradimi sht form kryesore e ndihms juridike midis shteteve n fushn e s
drejts penale dhe mundson luftimin e kriminalitetit n permasa ndrkombtare.
Ne pajtim me konvetat nderkombetare ekstradimi sht rregulluar me dispozita
kushtetuese, me kodin e procedurs penale dhe me kontrata bilaterale. Mirepo ne
mynyre te hollesishme eshte rregulluar me ligjin per bashkpunim juridik
nderkombetare ne qeshtjet penale.
ne kontratat per ekstradim duhet cekur se per cilat lloje te veprave penale do te
behet dorezimi i fajtorit,kjo behet ne keto tri menyra :me metoden e
Enumeracionit me qrast ceken llojet e veprave penale per te cilat do te behet
ekstradimi, me metoden eliminatore me qrast ceken llojet e veprave penale
per te cilat nuk do te behet eksradimi dhe me metoden e Klauzoles gjenerale
me qrast lloji i veprave penale per te cilat do te behet ekstradimi caktohet sipas
llojit dhe mases me te but te denimit.
Kushtet te cilat duhet te plotesohen per ekstradimin e personit ne shtetin e huaj
sipas ligjit per pashkpunum jurid nderkombetare ne ceshtjet penale jane:
1. shtetasi i vendit nuk mund te ekstradohet
2. vepra per te cilen kerkohet ekstradimi eshte kryer ne teresi ne territorin e
Kosoves kunder nje banori te Kosoves.
3. te egzistoj identiteti I normave
4. identiteti I personit qe kerkohet te ekstrdohet eshte vertetuar.
5. Te kete prova te mjaftuesme, per te mbeshtet dyshimin e bazuar qe personi I
cili kerkohet te ekstradohet te kete kryer veper penale.
6. nuk lejohet ekstradimi per vepra penale per te cilaaat parashihet denimi me
vdekje
7. te mos kete rrezik per denim johuman ose degradues.
8. kryersit e veprave penale politike dhe ushtarake nuk mund te ekstradohen.
9. personi qe kerkohet te ekstradohet mos te gezoj te drejten e mbrojtjes per
refugjat ne kosove.
10. ekstradimi most e jete ne kundershtim me drejten nderkombetare.
11. Parimi I specialitetit - personi mund t dnohet vetm pr at vepr penale
pr tciln sht ekstraduar e jo edhe pr ndonj vepr tjetr penale.
12. vepra penale mos te jete e parashkruar.

13. Personi I cili kerkohet te ekstradohet ende nuk eshte liruar ose denuar ne
fome te prere dhe kur vepra penale eshte kryer kunder kunder banorit te
kosoves, kerkesa pasurore juridike e te damtuarit te jete e siguruar.

E DREJTA E AZILIT
Termi azil rrjedh prej fjals latine Asylum q do te thot Strehim.
N t drejtn penale me azil nnkuptojm strehimin e shtetasve t huaj apo
personave pa shtetsi n shtetin e caktuar q ndiqen pr shkak t aktiviteteve t
tyre t cilat pr interesin e gjith njerzimit nuk konsiderohen vepra t dmshme
por t dobishme.
Vshtruar historikisht e drejta e azilit sht m e vjetr se ekstradimi, kete e ka
njohur e drejta hebraike, ajogreke, romke dhe me vone e drejta e mesjetes.Ne
kuptimin e tanishe e drejta e azilit sht paraqitur n mesin e shekullit XIX me
qllim q t mbroheshin kryesit e veprave penale politike qe ne pike te fundit
kishin karakter progresiv.
N deklaratn univerzale mbi t drejtat e njeriut parashihet se do person ka t
drejt t krkoj azil n shtetin tjetr ns sht I ndjekur nga shteti shtetesine e
te cilit e ka.
Mirpo t drejtn e azilit nuk mund ta gzoj personi q ka kryer krime kundr t
drejts ndrkombtare ose ns ka kryer vepr q jan n kundrshtim me
parimet dhe qllimet e veperimeve s Kombeve t Bashkuara.

PJESA TRETE
VEPRA PENALE DHE PERGJEGJESIA PENALE

KAPITULLI I

NOCIONI DHE ELEMENTET VEPRES PENALE

NOCIONI I VEPRES PENALE

Definimi i nocionit t veprs penale paraqet nj nga shtjet themelore t teoris t s drejts penale
Lidhur me prcaktimin e nocionit t veprs penale n teorin e s drejts penale jan shqyrtuar
mendime t ndryshme.
Para s gjithash vepra penale trajtohet si fenomen juridik ngase me veprn penale sulmuhen veprat t
cilat sipas klass q gjendet n pushtet kan rndsi t posame dhe si t tilla jan t mbrojtura edhe me
legjislacionin penal.,
Vepra penale konsderohet edhe si fenomen social. N aspektin social vepra penale sht sjellje e
njeriut e cila sht n kundrshtim m interesat e shoqris.
Gjithashtu vepra penle konsiderohet si veprim apo sjellje e njeriut t caktuar m t ciln dmtohen
vlerat e caktuara shoqrore.Vepra penale sht manifestim I mospajtimit t personit t caktuar me
normat q gjenden n fuqi dhe manifestone edhe personalitetin e kryersit te vepres penale.

NOCIONI FORMALO- MATERIAL I VEPRES PENALE

NOCIONI FORMAL
Kuptimi formal i veprs penale ka prejardhjen nga shkolla klasike, sipas t cils vepra penale sht
fenomen juridik, prkatsisht fakt juridik q prodhon pasoja juridike. Vepra penale eshte nj ngjarje n
botn e jashtme q ndikon n krijimin e pasojave juridike pr shoqrin ose individin. Vepra penale
paraqet shkelje t normave ose shkelje t Ligjit penal por jo dhe shkelje te moralit ose rregullave te
shoqerise. Nocioni formal veprn penale e shpjegon vetm n aspektin juridik.
NOCIONI MATERIAL
sipas kuptimit material, vepra penale eshte veper apo sjellje e cila demton vlerat elementare te njeriut,
te shoqrise dhe t sistemit juridik, vlera nga te cilat varet egzistenca e individit, kombit dhe shoqerise.
Ne baze te shkalles se rrezikimit te ketyre vlerave te rendesishme shoqerore, me legjislacion penal
percaktohet kufiri dhe sistemi I sanksioneve penale.
NOCIONI MATERIALO-FORMAL I VEPRES PENALE
Edhe kuptimi formal edhe ai material jane te nje anshme dhe nuk e percaktojne ne teresi institucionin e
vepres penale.
Vepra penale pecaktohet ne menyre adekuate vetem me nocionin formal- materiali cili merr parasysh si
nocionin formal ashtu dhe ate material.
Nocionin unik materialo-formal te veprs penale e njeh edhe Kodi i Penal i Kosovs. Kshtu, sipas
nenit 7 t KP, si vepr penale konsiderohet vepra e cila permbush keto kater kushte:
1. Vepra eshte e kundrligjshme d.m.th vepra me ligj definohet si vepr penale,
2. Vepra duhet te kete pasoja te demshme dhe te rrezikshme, ky kushte bente munndur te
kuptohet a eshte fjala per veper penale apo per kundervajtje.
3. Karakteristikat e vepres definohen me ligj
4. Ligji parashikon per vepren sanksione penale ose masn e trajtimit t obliguar

ELEMENTET THMELORE TE VEPRES PENALE

Vepra penale perbehet prej pese elementeve kryesore:

1) VEPRIMI I NJERIUT;
2) RREZIKSHMERIA SHOQERORE;
3) KUNDERLIGJSHMERIA;
4) PERCAKTUESHMERIA E VEPRES PENALE ME LIGJ;
5) PERGJEGJESIA PENALE E KRYESIT (FAJESIA).
Per tu konsideruar nje vepr si veper penale duhet qe ne menyre kumulative ti posedoj kto pese
elemente.
Elementet e veprs penale ndahen ne

1. ELEMENTE OBJEKTIVE
Ne elementet objektive bejne pjese:
a)veprimi i njeriut;
b)rrezikshmeria shoqerore;
c)kunderligjshmeria dhe
d)percaktueshmeria e vepres penale me ligj.
elementet objektive ndahen ne:
- Elemente formale
Si elementet formale numerohen: a)veprimi i njeriut me pasojen e shkaktuar; b)
kunderligjshmeria dhe c) percaktueshmeria e vepres penale me ligj.
- Elemente materiale
Si elemente materiale numerohet: rrezikshmeria shoqerore.

2. ELEMENTE SUBJEKTIVE
Ne grupin e elementeve subjektive ben pjese vetem:
a) pergjegjesia penale e kryesit (fajesia).

FIGURA E VEPRES PENALE

Figura e veprs penale nnkupton trsin e elementeve t veanta t veprs s caktuar penale.
Domethn do vepr penale ka elemente t veta t veanta, sipas tcilave dallohet nga veprat e tjera
penale. Kto elemente t veanta e bjn fizionomin dhe specifikn e veant t saj.
Elementet e veanta dallojn nga elementet e prgjithshme t veprs penale q kushtzojn ekzistimin e
do vepre penale n prgjithsi, derisa elementet e veanta e kushtzojn ekzistimin e veprs penale
konkretisht te caktuar

Elementet e prgjithshme konkretizohen nprmes elementeve t veanta. Kshtu q vepra si element i

prgjithshm konkretizohet nprmjet veprimit dhe pasojs konkretisht t caktuar.

Kapittulli II

OBJEKTI DHE SUBJEKTI I VEPRES

PENALE
OBJEKTIT I VEPRES PENALE
OBJEKTI MBROJTS
Me objekt mbrojts nnkuptojm t mirat te cilave i ofrohet mbrojtja penale-juridike nga vepra penale
dhe kunder te cilave eshte drejtuar vepra penale.
Se cilat t mira dhe interesa duhet t mbrohen varet nga nevojat reale t shoqris s caktuar,
prkatsisht shtetit. Objekte te cilat duhet te mbrohen nga e drejta penale jan ato t mira dhe vlera, q
jan vitale per njeriun, popullin e nje vendi dhe per komunitetin nderkombetar. Kto jan p.sh jeta,
integriteti trupor dhe shndeti i njeriut, lirit themelore dhe t drejtat e njeriut, prona dhe mjedisi
jetsor.
Ekzistojn dy lloje t objekteve t mbrojtura:
OBJEKTI MBROJTS I PRGJITHSHM

Objektin e prgjithshm mbrojts n t drejtn ton penale e prbjn: 1) qytetari dhe 2) sistemi
kushtetues juriduk, 3) siguria e vendit dhe 4) vlerat te mbrojtura me drejten nderkombetare t
shikuara n unitetin e tyre.
Objekt I prgjithshm sht trsia e t gjitha t mirave materiale q jan t mbrojtura me t
drejtn penale.
OBJEKTI MBROJTS GRUPOR

Objekti grupor eshte kongretizim I objektit te pergjithshem te veprave penale. Objekti grupor
perfshine disa objekte te veqanta qe jane te ngjashme mes veti.
Pr shembull, jeta dhe trupi i njeriut, prona, ekonomia, detyra zyrtare,... paraqesin objekte
grupore.
Objektin mbrojts grupor e prbjn vlerat q sulmohen nga grupi i veprave penale. Radhitja e
ktyre grupeve t veprave penale sht br sipas rndsis t vlerave t sulmuara q mbrohen.

OBJEKTI I VEPRIMIT
Objekti i veprimit sht objekti ndaj t cilit kryhet akti i veprs penale. Pr t shkaktuar lndim objektit

t mbrojtur sht e nevojshme t ndrmerret akti i kryerjes se vepres penale ndaj objektit t caktuar. Te
do vepr penale, akti realizohet n ndonj objekt dhe ai paraqet elementin qensor t veprs penale.
Objekti i veprs mund t jet:
OBJEKTI SULMUES
Objekti sulmues eshte lenda ndaj t ciles sht drejtuar akti i veprs penale. Kshtu, tek vjedhja objekti I
mbrojtur sht prona,objekti i sulmuar sht pronsia, kurse objekt gramatikor sht sendi i huaj i
luajtshm.
OBJEKTI GRAMATIK
Objekti gramatikor sht lnd mbi t ciln kryhet akti. Tek disa vepra penale, objektet e sulmuara dhe
gramatikore jane te njejta. Kshtu te vrasja, jeta e njeriut sht objekt i sulmuar mbrojts dhe gramatikor.

SUBJEKTI I VEPRS PENALE

PERSONI FIZIK SI SUBJEKT I VEPRES PENALE
Personi qe kryen veper penale quhet subjekt i vepres penale. Ne te drejten penale bashkohore si subjekt i vepres
penale mund te jete vetem njeriu-personi fizik. Ndersa ne te drejtat e lashta si subjekt i vepres penale ishin edhe
kafshet, sendet dhe egersirat.
Pervec atyre qe nderrmarin drejtperdrejt veprimin e kryerjes, si subjekt i vepres penale konsiderohet edhe
shtytesi, ndihmesi dhe organizatori i shoqates kriminale.
Sa i perket moshes, subjekt e te vepres penale konsiderohen vetem personat qe kane mbushur moshen 14
vjecare.
Ekzistojne dy lloje te subjekteve: subjekti aktiv dhe pasiv.
1)Subjekti aktiv konsiderohet personi i cili me veprimin e tij shkakton pasojen e vepres penale. Me fjale te
tjera subjekti aktiv eshte kryesi i vepres penale.
2)Subjekti pasiv eshte personi qe eshte i demtuar apo i rrezikuar me veper penale.
Subjekti pasiv ndryshe eshte edhe viktima e vepres penale.

PERSOMI JURIDIK SI SUBJEKT I VEPRES PENALE

Ne shkencen e drejtes penale jane te pranishme dy koncepte:

Koncepti I pare eshte kunder qe personat juridik te konsiderohen subjekte te vepres penale sepse
personave juridik ju mungon aftesia psikike, prandaj ata nuk mund te konsiderohen fajtore. Pa fajsi nuk
ka veper penale.

Koncepti I dyte angazhohet qe edhe personat jurik te konsiderohen si subjekte te vepres penale, sepse
kjo do ta shtoj mbikqyrjen dhe interesimin e te gjith anetareve per punen e organeve dhe veprimtarise se
pergjithshme te personit juridik.

Ne kosove sipas ligjit per pergjegjesine e personave juridik per veprat penale I tere personeli I personit juridik do
te pergjigjet vetem per demin e shkaktuar kurse per vepren penale do te pergjigjet personi apo personat per te
cilet konstatohet se per fajin e tyre eshte kryer vepra penale.

Kapitulli III

NDARJA E VEPRAVE PENALE

LLOJET E VEPRAVE PENALE
Veprat penale mund te ndahen ne disa lloje si :
1. vepra penale te pergjithsme (vepra ekziston ne secilin legjislacion psh.vrasja) dhe vepra penale politike
(vepra kunder rregullimit juridik dhe sigurise),
2. vepra penale te thjeshta (vepra kryhet me nje veprim) dhe vepra penale te perbera (vepra kryhet me dy
veprime dhunimi),
3. vepra penale formale (konsiderohen se jan kryer me ndermarjen e veprimit te kryerjes) dhe vepra penale
materiale (konsiderohet veprat kur paraqitet pasoja ),
4. vepra penale qe demtojne (nese demtohet ose asgjesohet e mira juridike) dhe vepra penale qe rrezikojne
(kur shkaktohet rreziku ndaj objektit te mbrojtur),
5. vepra penale momentale (pasoja shkaktohet menjehere pas vepres-vjedhja), vepra penale permanente
(pasoja mund te jete e shkurte apo e gjate dhe kohezgjatja e pasojes paraqet figuren e vepres penale. ) dhe
6. vepra penale te gjendjes (Kohezgjatja e pasojes nuk eshte element I figures se vepres ),
7. vepra penale me veprim (Kur kemi veprim te njeriut) dhe vepra penale me mosveprim (kur personi qe
duhet te veproj nuk vepron),
8. vepra penale ne tentative dhe vepra penale te kryera
15. si dhe sipas peshes se vepres penale kemi ndarjen ne disa ligje penale ne krime (vepra per te cilat denimet
me burg jan te renda),delikte (denime me te lehta me burg ) dhe kundervajtje (jan parapar denime me burg
aftashkurt apo gjoba),
16. Gjithashtu sipas peshes se veprave te ndeshkuara kemi ndarjen ne vepra penale, kundervajtjet (lloje me te
lehta te veprave penale), deliktete ekonomike (vepra nga veprimtaria ekonomike)